diff options
| -rw-r--r-- | .gitattributes | 3 | ||||
| -rw-r--r-- | 17729-8.txt | 1329 | ||||
| -rw-r--r-- | 17729-8.zip | bin | 0 -> 30448 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 17729-h.zip | bin | 0 -> 595388 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 17729-h/17729-h.htm | 1559 | ||||
| -rw-r--r-- | 17729-h/images/initial-A.gif | bin | 0 -> 3009 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 17729-h/images/kop-rood.gif | bin | 0 -> 17607 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 17729-h/images/p1918-073.jpg | bin | 0 -> 59301 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 17729-h/images/p1918-076.jpg | bin | 0 -> 85497 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 17729-h/images/p1918-077.jpg | bin | 0 -> 57198 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 17729-h/images/p1918-079.jpg | bin | 0 -> 29543 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 17729-h/images/p1918-080.jpg | bin | 0 -> 67841 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 17729-h/images/p1918-081.jpg | bin | 0 -> 69502 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 17729-h/images/p1918-082.jpg | bin | 0 -> 41065 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 17729-h/images/p1918-083.jpg | bin | 0 -> 78657 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 17729-h/images/p1918-084.jpg | bin | 0 -> 53364 bytes | |||
| -rw-r--r-- | LICENSE.txt | 11 | ||||
| -rw-r--r-- | README.md | 2 |
18 files changed, 2904 insertions, 0 deletions
diff --git a/.gitattributes b/.gitattributes new file mode 100644 index 0000000..6833f05 --- /dev/null +++ b/.gitattributes @@ -0,0 +1,3 @@ +* text=auto +*.txt text +*.md text diff --git a/17729-8.txt b/17729-8.txt new file mode 100644 index 0000000..bdda795 --- /dev/null +++ b/17729-8.txt @@ -0,0 +1,1329 @@ +The Project Gutenberg EBook of Dagboek van mijne reis door het binnenland +van Honduras naar Guatemala, by J. van Drielst + +This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with +almost no restrictions whatsoever. You may copy it, give it away or +re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included +with this eBook or online at www.gutenberg.org + + +Title: Dagboek van mijne reis door het binnenland van Honduras naar Guatemala + De Aarde en haar Volken, 1918 + +Author: J. van Drielst + +Release Date: February 9, 2006 [EBook #17729] + +Language: Dutch + +Character set encoding: ISO-8859-1 + +*** START OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK DAGBOEK VAN MIJNE REIS DOOR *** + + + + +Produced by Jeroen Hellingman and the Online Distributed +Proofreading Team at http://www.pgdp.net/ + + + + + + + + + DE AARDE EN HAAR VOLKEN, GEÏLLUSTREERD MAANDBLAD. + + +DAGBOEK VAN MIJNE REIS DOOR HET BINNENLAND VAN HONDURAS NAAR GUATEMALA. + + Door J. van Drielst. + + + + + +April 6. Ter inleiding diene, dat ik besloten had mijnen vriend en +landsman Carlos Cosman, welke voor eenige dagen uit La Florida, waar +hij een tienda houdt, bij ons gekomen was, om zijne driemaandelijksche +inkoopen te doen in San Pedro Sula, op zijne terugtocht te begeleiden, +met het plan tevens een kort bezoek aan de hoofdstad van Guatemala +te brengen. + +La Florida ligt dicht bij de grenzen van Honduras en Guatemala, zoodat +men in twee dagen van hieruit per muildier dwars door de bergen, +La Montana del Merendon, naar Quirigua komen kan, vanwaar de trein +u in 9 uur tijd naar de hoofdstad voert. + +Om 2 uur 's middags vertrokken wij op onze mulas, vergezeld van +Leonardo, den mozo van Cosman, welke o.a. mijn leeren koffer +welke mijne bagage bevatte, met zich voerde. Het is zeer warm, +doch.... hieraan moet ik maar wennen, vooral met het oog op de komende +dagen, wanneer wij soms den geheelen dag in den zadel doorbrengen. + +De weg voert langs de spoorlijn tot Chamelecon, hier wordt rechts +afgebogen om tot het doel van onze bestemming van dien dag te komen, +nl. Cofradia, op 8 leguas van San Pedro Sula verwijderd. (Eene legua +is ongeveer 1,8 kilometer). Tot Chamelecon is de weg vrij goed en +vlak, doch dan begint deze te stijgen en passeert men eenige vrij +steile cuestas (steile heuvels). Van eenen weg, in de hollandsche +beteekenis van het woord, kan men eigenlijk in het binnenland moeilijk +spreken. Er is slechts een smal pad, wat door het vele gebruik der +mulas ontstaan is. + +De rivier Chamelecon vloeit diep beneden ons, wat een prachtigen +aanblik oplevert met de aan weerszijden liggende bananen-fincas +(plantages), waarvan de dicht opeengroeiende en in regelmaat geplante +struiken met hunne wuivende breede bladeren aan een dicht woud doen +denken. Ik begin langzamerhand te gevoelen, dat ik nog lang niet +gewoon ben aan de schokkende beweging en het harde zadel, en ofschoon +ik op aanraden van Cosman mijn slaapdeken alsmede een handdoek op het +zitvlak gelegd heb, ben ik des avonds zeer stijf, wat den volgenden +dag helaas nog erger wordt. + +Om 7 uur 's avonds komen wij te Cofradia aan, waar in het hier +aanwezig zijnde "hotel" overnacht zal worden. In eene schuur worden +de hangmatten opgehangen en na onzen maaltijd genuttigd te hebben, +waarbij wij gelukkig brood eten kunnen, in plaats van de eeuwige +Tortillas, de hier inheemsche maiskoeken, die in vorm op kleine dikke +pannekoeken gelijken doch absoluut smakeloos zijn en overal waar de +beschaving nog niet ingetreden is, gegeten worden. Over de smakelijke +en hygienische wijze, waarop ze bereid worden zal ik maar liever het +stilzwijgen bewaren! Wij krijgen verder koffie en gebakken eieren, +zoodat wij nog tevreden zijn kunnen, en onze vleeschblikjes niet +behoeven aan te breken. + +April 7. Om 6 uur wordt opgezadeld en de reis vervolgd; ik heb +zeer slecht geslapen, deels tengevolge der oververmoeidheid en +ongewoonte, aan eene reis per muildier verbonden, deels door de +ongemakkelijke houding in de hangmat, en het lawaai der blaffende +houden in den Patio (hof achter het huis). Na eenige moeite gehad +te hebben met het opvangen der rijdieren, welke des nachts immer los +gelaten worden in de Portrero (weide), rijden wij weg. Het is thans +verrukkelijk in de natuur. De zon zal spoedig opgaan, en de hemel +is wazig rose verlicht, een heerlijk koeltje waait nog, wat straks +door eene geweldige hitte vervangen zal worden; men apprecieert het +dientengevolge des te meer! Onze weg voert door glooiend land, met +aan weerszijden oploopende bergen. Overal beweging en gefladder van +de vreemdste vogelsoorten welke hun gezang of eigenaardig geschreeuw +laten hooren. Veelvuldig komen de groote groene paraquitos voor, +steeds in koppels, en luid krijschend van boom tot boom vliegend, +verder een soortgelijke vogel, doch geheel zwart; de pepervogel met +zijn reusachtig langen snavel, zeer dik en breed van vorm, begluurt +ons in stilte vanuit de hoogte, terwijl overal de bekende nesten +der weefvogels, welke als stroozakken aan de takken van de boomen +hangen, vreemd aandoen. De tropische fauna doet zich hier in al zijn +pracht voor. Op eens hooren wij hoog boven ons het wilde gekrijsch +van een zwerm papegaaien, het is de soort, die in deze streken het +meest voorkomt n.l. groote vogels met zeer lange staarten, rood en +oranje-achtig gekleurd met zwart-bonte afwisseling. Het geluid, dat +ze voortbrengen heeft zeer veel van het, in de hollandsche taal nu +niet bepaald als beschaafd bekend staande woord "verrek". Ik probeer +nog met mijne revolver een der dieren naar beneden te brengen, wat +me evenwel niet gelukt en de vogels hunne verwenschingen schijnbaar +nog doet verdubbelen! Wat verderop kijken eenige herten ons in groote +verbazing met hunne klare en goedige oogen aan, doch bij onze nadering +vluchten zij in de wildernis. Elk oogenblik schieten snelle leguanos +(hagedissen) voorbij, sommige zoo groot als een kleine krokodil, +doch zij blijven immer uit ons bereik. Hier diene opgemerkt, dat de +groote door de inlanders geschoten en gebraden als eene lekkernij +beschouwd worden; bon appétit! + +Slangen zien wij helaas weinig, en dan nog slechts zeer kleine, wel +hoort men af en toe een verdacht geritsel in het gras aan weerszijden +van den weg. De lezer moet echter niet denken, dat de grootere soorten +hier ontbreken, in Honduras leven zelfs de gevaarlijke cobra, terwijl +niet zelden eenige soorten der piton gevangen worden. + +Ook de flora laat aan tropische pracht niets te wenschen over. Honderde +soorten van boomen, met den vreemdsoortigsten bladerengroei staan door +elkander. Vele vertoonen verschillende prachtige bloemsoorten, die soms +zonder tak tegen den stam aanzitten. Eene tropische soort tulpboom, +welke hier tenminste veel van heeft, komt menigvuldig voor, ik moet +helaas eerlijk bekennen dat de meeste soorten voor mij onbekend zijn, +terwijl de namen die men te hooren krijgt van dien aard zijn dat men ze +onmiddellijk weder vergeet! Voor interessanten kan ik slechts aanraden +een of ander botanisch werk over den plantengroei in Centraal-Amerika +te raadplegen, waaruit men zonder twijfel eene nauwkeurige opgave +der verschillende boom- en plantensoorten kan putten. + +Om ongeveer twaalf uur passeeren wij de rivier Naco, thans zeer laag, +doch in het winterseizoen niet zonder cano's over te komen. Wij hebben +thans het Departemento de Cortez achter ons liggen, en bevinden +ons thans in het district van Santa Barbara. Thans breidt zich een +geweldige vlakte voor ons uit, de hitte is verschrikkelijk, de zon +brandt op onze ruggen, terwijl de muildieren slechts stapvoets of +op een sukkeldrafje voortschrijden. Tegen 2 uur komen wij aan te +San Marcos, een dorpje, juist in het midden dezer Planada gelegen, +waarvan het witte kerkje, eene ongewone luxe voor het meerendeel der +in het binnenland gelegen pueblos, (dorp) reeds eenige mijlen vooraf +kan waargenomen worden. Wij worden hier vriendelijk ontvangen door den +heer Fernando Rheinboldt, een Duitscher, die hier een tienda heeft, +en een keurig huis, ruim en frisch gebouwd, met zijn Hondureensche +vrouw en zijne 8 telgen bewoont. Daar ik eenige zaken met den heer +R. te bespreken heb, besluit ik het verdere gedeelte van den dag bij +hem door te brengen en den volgenden dag in gezelschap van Leonardo +den tocht voort te zetten, terwijl Cosman, welke gaarne den volgenden +dag in La Florida wilde aankomen, daar hij intusschen telegrafisch +bericht ontvangen heeft, dat eene zijner kinderen ziek is, besluit +des middags alleen verder te reizen. + +Na de Almuerzo (koffiedrinken) gebruikt te hebben, wordt afscheid +genomen van Cosman; ik heb dus volop gelegenheid volkomen uit te +rusten van de vermoeienissen waaraan ik nog niet gewend was. De wind +strijkt hier met alle kracht over de Planada, en ik kan genieten +van het omliggende landschap met zijne groene vlakten, terwijl +rondom de bergen dicht begroeid, in een blauwachtig waas omhuld, den +gezichteinder afsnijden. Van de hitte bespeur ik hier weinig meer, +terwijl het zelfs tegen den avond tamelijk frisch begint te worden. + +Aan de onooglijk uitziende kleine kerk schijnt verder gebouwd te +worden. Op gezette tijden luidt eene bel, waarop langzamerhand alle +vrouwen uit het dorp met waterkruiken en potten op het hoofd te +zamen komen om den noodigen voorraad water aan te slepen, welke +gebruikt moet worden om de kalk, voor het optrekken der muren +aangewend, te mengen. Op deze wijze draagt een ieder, zij het dan +ook niet financieel, dan toch door arbeid, bij aan de voltooiing der +cathedraal! Welk eene poëtische opvatting niet waar? + +Dezen nacht slaap ik heerlijk, ik behoef gelukkig niet den hangmat +te gebruiken, doch er is een catre (soort veldbed) voor mij opgesteld. + +April 8. Om 7 uur rijden wij af, na onzen gastheer en echtgenoote voor +hunne gastvrijheid bedankend, en hun een "tot weerziens" toeroepend, +daar ik waarschijnlijk over denzelfden weg zal terugkeeren. + +Ik ben thans vrij wel van mijne vermoeienissen uitgerust, en vang +dus vol moed de reis aan. De weg voert nog steeds over Planada, +met aan weerskanten dichte struikgewassen en boomen van allerlei +soort. Tegen 10 uur passeeren wij wederom de Chamelecon, en daar +deze hier vrij diep is, besluit ik een bad te nemen, wat mij geheel +verkwikt; er is een vrij diepe kom, waar ik naar hartelust zwemmen kan; +slechts noode kan ik er toe besluiten het frissche water te verlaten, +wetende, dat ik vóór morgenmiddag geene gelegenheid zal hebben met +water in aanraking te komen! Na verschillende vueltas (kronkelingen) +gemaakt te hebben, passeeren wij eindelijk om 1 uur Casas Viejas, +een klein gehucht, in het midden eener uitgebreide vlakte liggend, +waar de hitte weder enorm is. Thans wordt het meer heuvelachtig, +en het pad voert over steenbrokken, waartusschen de mulas rustig +als altijd hunnen weg uitzoeken. Om 2 uur komen wij aan te Chicila, +na eerst Sula gepasseerd te zijn, en besluiten hier de Almuerzo te +nemen. In de hut van een der kennissen van Don Carlos Cosman worden wij +ontvangen, ik krijg koffie en nuttig mijn maal met mijn voorraad brood +en een blikje sardines; dat de kop, welke voor de koffie bestemd is, +vies uitziet, dat groote mieren over de tafel (zegge tafel!) kruipen, +en alles er luguber en smerig uitziet, och, dat bemerkt men nauwelijks +wanneer de honger knaagt en men blij is eenige oogenblikken te kunnen +uitrusten onder een dak! Spoedig trekken wij verder, want wij moeten +'s avonds nog Piedra Pintada bereiken. De weg voert thans door een +tropen-woud op tamelijk steile heuvels gelegen. Geweldig hoort het +concert der krekels aan; deze dieren zijn zoo groot als een kleine +stok, en hebben schijnbaar een reusachtig orgaan, het geluid van +deze millioenen beestjes welke zich in de boomen bevinden, doet +eenigszins denken aan het zingen van een reusachtige stoomketel en +maakt een vreemden indruk. Op sommige plekken groeien nog denneboomen, +wat mij in gedachten terugvoert naar de bosschen in Hilversum, doch +spoedig wordt men tot de werkelijkheid teruggeroepen! Groote boomen +liggen soms dwars over den weg, waarover de mula rustig voortstapt; +soms moet men zich bukken voor een woudreus, die in zijnen val half is +blijven hangen; overal schieten de lianen van de bovenste takken der +boomen naar beneden, of groeien dwars over den weg, aan alle kanten +spreekt de geweldige kracht der tropische natuur, en woekerplanten en +andere gewassen groeien dwars over omgevallen stronken, zonder zich +te bekommeren over het lot hunner slachtoffers. Af en toe geheele +rotsgevaarten met boomen begroeid en naar beneden getuimeld, waarbij +de mula zich een omweg zoekt. Wij stijgen steeds en zien hoe de weg +zich om de bergen slingert welke wij straks betreden zullen. Beneden +ons een chaos van wilde tropennatuur, wie weet hoe diep, doch aan +het oog onttrokken door den dichten plantengroei. Af en toe geheele +stukken bosch afgebrand, waarbij slechts nog de smeulende boomstronken +hun treurig overblijfsel in de lucht steken. Deze boschbranden, welke +door de inboorlingen veroorzaakt worden, noemt men Milpa en dienen +om op den op deze wijze vrij verkregen bodem maïs te zaaien. Overal +in Centraal-Amerika komen deze voor en zij worden op aanvrage door +de regeering toegestaan. Van de opbrengst van zijn maïsoogst leeft +de inboorling in deze streken, meer behoeft hij niet voor zijn +levensonderhoud! Gelukkiger menschen dan wij, voorwaar! + +Wij passeeren zoo nu en dan een zacht klaterend beekje, waar wij ons +laven kunnen aan het frissche bergwater. Tegen 5 uur dalen wij weder +af in eene Planada; ver voor ons ligt Colinas, het zijn slechts twee +huizen op eenen heuvel gebouwd, waar wij echter niet ophouden; over +2 uur hopen wij in Piedra Pintada aan te komen. De weg tot heden +afgelegd, wordt druk bereden en is dan ook de hoofdweg naar Santa +Rosa de Copàn; wij ontmoeten verscheidene karavanen cargamulas onder +geleide van twee of drie mozos, die de zwaar beladen dieren voor +zich uit drijven naar San Pedro Sula. Over het uithoudingsvermogen +van deze kerels moeten wij Europeanen eenvoudig verbaasd staan. Den +geheelen dag loopen deze arme mannen achter hunne dieren aan zonder +een spoor van vermoeienis, dikwijls bijna zonder te eten en in eene +hitte waarbij wij blanke menschen reeds na één uur den moed op zouden +geven! Met wilde kreten zooals "andááaa la mula!" etc. jagen zij +hunne dieren op, die natuurlijk liever blijven staan en voortsuffen, +het karakter eener mula eigen! + +Thans slingert het pad zich door dicht gebladerte, waarbij ik +telkens moet oppassen geene schrammen van de bijna onzichtbare +listig aangebrachte doornen van sommige struiken op te loopen. Het +is reeds na zessen, en het wordt reeds donker, ik ben zeer moede, +doch vóórt moeten wij, willen wij nog een onderdak bekomen voor den +nacht. Dreigend verheffen zich thans de donkere bergtoppen rondom ons, +het is thans heerlijk koel, doch de schemering doet geheimzinnig +aan, alles neemt vreemde vormen aan in mijne verbeelding; steeds +méér stijgen wij, welk een grootsche natuur om ons, met de thans +kale bergtoppen in de verte! Die scherp afteekenende rotsgevaarten +tegen den helderen avondlucht! Ik zie eindelijk bijna niets meer, +doch mijne mula schijnt arendsoogen te bezitten. Over rotsblokken +en losse steenen pikt zij haren weg uit zonder eenige aarzeling, +zonder te struikelen. Nog eene vuelta en de plaats onzer bestemming, +de Piedra Pintada is bereikt! Welk eene vreugde! Het geheel heeft +meer van een kamp als een huis, met eene stroo-bedekking, doch aan +alle zijden open. Cosman is hier om 2 uur 's middags gepasseerd; +er is juist eene karavaan arrieros (arrieromozos, welke geregeld +met carga-mulas heen en weertrekken ter overbrenging der goederen) +uit Florida aangekomen, op weg naar San Pedro Sula. Hun leider Don +Candelario Guerrera, een Methusalem onder zijne kameraden, heet +mij welkom, en doet alles om het mij zoo gemakkelijk mogelijk te +maken in deze voor mij zoo vreemde omgeving. Een zeer respectabel +man, eerlijk in de hoogste mate, zooals ik later van Cosman hoor, +die hem reeds 8 jaar kent. Welk een tafereel in den donkeren avond +met het opvlammende vuur, waar de mannen omheen zitten; men denkt +zich te midden der wilden, doch te vreezen heb ik niets, deze mannen +staan bekend om hunne eerlijkheid en betrouwbaarheid en zouden geene +vreemdeling iets doen. De hangmatten worden vredig naast elkaar +onder het afdak opgehangen en ik slaap te midden dezer arrieros, +iets waarvoor men in San Pedro Sula wel den neus zou ophalen! Doch +nood breekt wetten. Vooraf eet ik mijn sober maal met oud brood en +eieren, alsmede een blikje vleesch, en drink mijne koffie, wat mij +alles overheerlijk smaakt! Eenige der mannen trekken 's nachts uit +met geweren en brandende lantaarns, om herten te jagen, die op het +licht af komen. Arme dieren! + +April 9. Vroeg weder is het aantreden, doch Leonardo deelt +mij mede dat de beide dieren weggeloopen zijn en hij ze gaat +zoeken. Intusschen vertrekken de arrieros successievelijk met +hunne respectieve mulas. Tegen 8 uur ontwaar ik beneden in het +dal twee muildierkoppen, die rustig grazend blijkbaar geen haast +maken zich te presenteeren. Het zijn de verloren schapen; ik +laat ze spoedig opvangen, doch..... Leonardo is in geen velden of +wegen te bekennen! Tegen 9 uur komt hij aangewandeld, hij meende +ze wel op den weg naar Colinas te zullen ontmoeten, was daarom +maar gemoedelijk naar C. gekuierd! Men moet hiervoor toch weder +het laconische karakter van een Hondureno bezitten. Snel wordt +opgezadeld en ik hoop nog tegen lunchtijd bij mijnen vriend Cosman +te arriveeren. Het gebergte is hier woest en kaal, overal liggen +groote losse steenbrokken verspreid, hetgeen een indruk maakt of het +hier eenmaal vroeger steenen geregend heeft, misschien door een of +andere thans onzichtbare vulkaan uitgeworpen? De bergen, welke wij +op en afklimmen met onze dieren, zijn meest allen kaal met hier en +daar eenige boomgroepen; het onbelemmerd gezicht levert daarom een +grootsch natuurtafereel. Overal een rotsachtige bodem, af en toe zeer +moeilijk te berijden, doch.... niets is zekerder als eene mula, die +haren weg immer voorzichtig, doch zonder aarzeling uitzoekt, af en +toe wel eens naar beneden glijdt, doch nooit haar evenwicht verliest +of valt. Deze dieren schijnen een geweldig instinct te bezitten, zoo +zullen zij bv. nooit een modderplek doorschrijden wanneer zij niet +weten dat de bodem moerassig is, hoe ze dit weten?.... Quien sabe, +doch de natuur schijnt ze nu eenmaal met gaven bedeeld te hebben +waarover tweebeenige stervelingen geene beschikking hebben! Een +muildier, éénmaal een zekeren weg afgelegd hebbende, zal dezen immer +terug kennen, terwijl hij, wanneer men hem rustig zijn gang laat gaan, +steeds tot zijne vroegere verblijfplaats terugkeert, hoe ver hij ook +hiervan verwijderd zijn moge. + +Om op de Piedra Pintada terug te komen (in de figuurlijke beteekenis +altijd!), volgens de overlevering heeft dit gebergte haren naam van +"Gekleurde Steen" te danken aan het feit, dat ergens een groote +witgeverfde steen moet liggen, waarschijnlijk dateerend uit den tijd +der Spanjaarden, alzoo uit de 16e eeuw. + +Welk een hitte! Na verscheidene uren passeeren wij eene steenen Puenta +(brug) ook waarschijnlijk nog uit den ouden tijd dateerend, welke hoog +over de Chamelecon voert. (De lezer zal reeds gezien hebben, dat deze +rivier, welke wij telkens weder passeeren, door hetzelfde district +loopt als onze bestemmingsplaats; de rivier de Chamelecon ontspringt +dan ook in de Montana del Merendon, op de grenzen van Guatemala). + +Ik besluit hier weder een bad te nemen, wat als altijd zijne gunstige +werking op mij uitoefent; geheel verfrischt vervolg ik het laatste +gedeelte der reis. Wij dalen weder af in Plan, eene uitgestrekte +vlakte, zoover het oog reikt, de hitte is hier weder buitensporig, +doch in het vooruitzicht spoedig in La Florida aan te zullen komen, +houd ik vol! Ofschoon ik anders weinig of bijna nooit whisky drink, +had ik op aanraden toch eene veldflesch met dit geestrijk vocht +meegenomen, welke, ik moet het bekennen bij zulke gelegenheden, waar +men vrijwel uitgeput, af en toe wanhopig, uitziet naar het einde der +reis, uitstekende diensten bewijst. Zoo'n slok uit de whisky-flesch +geeft dan weder nieuwen moed! + +Ik denk reeds tot mijne vreugde mijne bestemming te zullen naderen, +als ik links van den weg een dorp in het midden der Planada zie +liggen, doch deze vreugde wordt niet weinig getemperd als Leonardo +mij meedeelt, dat dit La Jigua is, onze weg rechts voert, en nog +wel een uur in de brandende zon voor den boeg ligt! O, in zulke +oogenblikken verwensch je eerst terdege dit ongelukkige land met zijne +treurige wegen, en denk je met "Sehnsucht" terug aan de gemakkelijke +spoorwagen-coupés met hare zachte kussens in het beschaafde Europa, +waar eene als hierboven beschrevene reiswijze tot de onmogelijkheden +behoort! Deze eeuwigdurende schokkende beweging in den zadel op de +langzame mula kan een mensch tot wanhoop voeren! + +Doch mijn lijden komt thans spoedig ten einde; bij eene kromming van +den weg passeeren wij een klein kerkhof, ik weet dus Goddank, dat +Florida dichtbij moet zijn, en inderdaad, op eenigen afstand vertoont +zich het dorp aan mijn oog, met in het midden eene oude onooglijke +kerk. Het dorp is zeer schoon gelegen, aan drie kanten met bergen +omgeven en aan den vierden kant eene uitgestrekte vlakte, waardoor de +Chamelecon vloeit. In het midden der eenige aanwezige dorpstraat (voor +zoover men in Honduras van zulk eene luxe zou kunnen spreken!) zie +ik een wit steenen huis met een uithangbord, waarop met groote witte +letters prijkt "Carlos Cosman". Welk eene vreugde, wanneer men weder +de hand kan drukken van een paar brave landslui, men gevoelt zich hier +op éénmaal weder in de beschaafde wereld. Ik maak kennis met Cosman's +vrouw, welke, uit Guatemala afkomstig, zeer goed hollandsch spreekt; +haar vader was hollander en getrouwd met eene Guatemalteca. Ik werd +direct aan eenen maaltijd gezet, en ik behoef wel niet te zeggen, +dat ik mij de verschillende goede gerechten (er is soep, groenten, +versch gebakken brood, etc.) uitstekend laat smaken, terwijl mijn +gastheer mij met een flesch wijn en een kop heerlijke thee weder +geheel opfleurt. Zijn huis staat geheel te mijner beschikking, ik heb +gelegenheid mij te verfrisschen, en mij weder van frisch ondergoed +te voorzien, wat een genot is voor iemand, die iets dergelijks niet +gekend heeft, moeilijk te beseffen! Na een bad in de rivier, in den +middag genomen, ben ik weder geheel opgeknapt, terwijl ik niet vergeten +moet melding te maken van het feit, dat ik mij weder eens scheren kan, +wat ik in 4 dagen niet heb kunnen waarnemen. + +De winkel, dien mijn landsman hier heeft, gaat zeer goed, den geheelen +dag staat het vol voor de toonbank, en van heinde en ver komen de +lui on bij den "Gringo" (eigenlijk scheldnaam voor buitenlander) +hunne inkoopen te doen; hij is de eenige in de buurt, en ik merk +reeds spoedig, dat iedereen met zeer veel respect spreekt over de +eigenschappen van Don Carlos en zijne ega, waardoor zij zich dan +ook in den loop der tijden van de klandisie der menschen hebben +verzekerd. Dat zoo'n leven te midden dezer Hondurenos, welke nog veel +dommer en onhandelbaarder zijn dan aan de kust, waar de beschaving +tenminste reeds eenigszins is doorgedrongen, niet zeer aangenaam is, +valt te begrijpen, doch... wanneer men goed geld verdient, is er +allicht eene lichtzijde aan te vinden. + +April 10 en 11. Ik blijf twee dagen bij Cosman om geheel van de reis +uit te rusten en me te prepareeren voor de reis door de Montana naar +Guatemala. Met Leonardo wordt overeengekomen mij op mijne reis te +vergezellen tot Guirigua, waar hij wachten zal met de muildieren tot +ik weder uit de hoofdstad terug ben. Met het oog op dezen vrij zwaren +bergtocht wordt besloten, dat ik eene geschiktere mula berijden zal, +terwijl L. mijn dier onder zich neemt. + +April 12. Om 2 uur des middags neem ik afscheid van de familie +Cosman, Carlos heeft mijne aforjas (gevlochten zakken, welke +aan beide zijden van het zadel afhangen ter berging van proviand +en verdere benoodigdheden) volgestopt met allerlei lekkernijen, +waaronder eene partij pannekoeken, versch door zijne vrouw gebakken, +een halve roastbief, versch brood voor 2 dagen, en een half fleschje +wijn. Het zijn toch goede menschen! Ik wil het een en ander betalen, +doch hij weigert beslist ook maar het geringste aan te nemen, ook +niet als ik het voorstel of ik het gewenschte als in zijn winkel +gekocht beschouw. Ik neem een hartelijk afscheid, heb eenige brieven +aan kennissen in Guatemala City in mijn zak, en roep hen verder een +spoedig "tot weerzien" toe, waarschijnlijk zal ik over ongeveer acht +dagen weder in hun midden zijn. + +Het doel van dien dag is Paraiso (het paradijs). Tot San Antonio gaat +alles voorspoedig, de weg is vlak, en gemakkelijk te berijden. Doch +voor ons verheft zich dreigend het hooge gebergte, waar wij straks +overheen moeten! Tegen 3 uur begint de klimpartij, een nauw glibberig +pad slingert zich tegen de Montana op, eerst vrij gemakkelijk, doch +later steiler, steeds steiler! Mijne nieuwe mula krijgt het thans +duchtig te kwaad met deze moeilijke Cuestas, langzaam slechts baant zij +zich eenen weg door dezen modderpoel. Ik heb af en toe moeite in den +zadel te blijven zitten, zóó stijl gaat de weg naar boven. Leonardo +heeft de grootste moeite, met het valies dwars voor zich op den +zadel, met mijne luie mula, aan dergelijke klimpartijen volstrekt +niet gewoon, vooruit te komen, spoort het dier herhaaldelijk aan, +zonder dat het dier hier zich schijnbaar veel om bekommert. Plotseling +bij eene zeer sterke helling blijft zijn muildier staan, geene sporen +helpen, hij moet in de modder afstijgen, ook ik tracht van achteren +het luie dier tot voortgang te bewegen, zij wordt verder met eene +dikken stok "bewerkt", doch.... alles tevergeefs! Het lieve dier wil +niet verder. Wij zijn op de helft van den weg, het ziet er gezellig +voor ons uit! Of terug naar Florida, wat mij weder eenen dag zal doen +verliezen, of te trachten naar Paraiso te komen. En deze weg is nog +niets vergeleken met wat ons morgen wacht! Plezierig vooruitzicht, +ik geef den jongen in overweging de mula op te drijven door achter +haar aan te blijven loopen en het valies op den zadel te binden. In +Paraiso moeten wij trachten een andere mula te huren, want met dit +zware dier komen wij nooit in Guatemala! Zoo gezegd, zoo gedaan, +onder vloeken en razen wordt het dier opgejaagd, en sukkelen wij op +deze wijze verder. Hoe de arme jongen er uitzag dien avond, het was +verschrikkelijk, zijn broek stijf van de opgedroogde modder, hijzelf +moe van deze geweldige klimpartij op bloote voeten over eenen weg, +waarover het absoluut onmogelijk is zich eenigszins eene voorstelling +te vormen, wanneer men niet in dit gezegend gedeelte van Honduras +gereisd heeft! + +De temperatuur is thans vrij koel, wij zullen niets meer van de hitte +bespeuren totdat wij aan den anderen kant der Montana zijn afgedaald, +dus niet voor overmorgen. Tegen 6 uur naderen wij Paraiso, de lucht +wordt hier vrij nevelig, en tegen de hooger liggende bergen hangen +zware wolkengevaarten. In dit gedeelte der Montana regent het bijna +immer, vandaar dat de wegen hier immer in ontzettend slechten toestand +zijn, droog wordt het hier nooit! Na den top van een vrij hoogen berg +bereikt te hebben, zie ik Paraiso eenigszins lager in een kom liggen, +het zijn een paar treurige hutten, misschien twintig in het geheel, +en.... men moet wel geweldig optimist zijn om dit lugubere gehucht +"het Paradijs" te noemen! + +Wij verkrijgen posada (nachtlogies) bij een bekende van Cosman, en +ik ben blij als Leonardo mijne hangmat ophangt en ik mijne vermoeide +ledematen weder uitstrekken kan. De menschen, die hier wonen zijn +wel doodarm, er is niets te krijgen, alleen koffie, zoodat ik een +goed gebruik maak van de lekkernijen die mij in Florida toegestopt +werden. Niet lang daarna begint het te stortregenen, en ik mag +dankbaar zijn, zij het dan ook maar een rieten dak boven mijn hoofd te +hebben. Dat zoo'n huis vol ongedierte zit, de ratten des nachts boven +je hoofd marcheeren, en vleermuizen af en aan vliegen, och.... wie +let hier nog op? Ik tenminste trek er mij al zéér weinig van aan, +en slaap den slaap des rechtvaardigen. + +April 13. Bij mijn ontwaken kan ik eerst goed deze omgeving opnemen: +ik besef thans tot welke hoogte wij reeds gestegen zijn, want overal +hangen de wolken rondom ons tegen de bergen aan; de atmosfeer is koel +en vochtig, alles is hier nat en ziet er miserabel uit. Tot mijn groote +blijdschap slaagt Leonardo er in eene kleine mula te huren, zij is fijn +gebouwd, en geheel berekend voor de vermoeienissen van deze bergwegen; +daar de eigenaar niet wil, dat zij met den koffer wordt belast, zal +ik het dier berijden, terwijl L. mijne mula neemt. Ik heb later alle +reden tevreden te zijn met dezen maatregel. + +April 14. Om 7 uur rijden wij af, thans komt het moeilijkste +gedeelte van mijnen tocht! Mijne kleine mula loopt heerlijk, men +voelt nauwelijks, dat men op een rijdier zit, zij is, wat men hier +noemt eene "Andador" d.w.z. maakt kleine passen, waardoor de schokkende +beweging geheel vermeden wordt. Reeds direct bij het begin krijg ik een +voorproefje van den treurigen toestand, waarin zich deze weg bevindt, +overal modder en een dikke brij, waarin de mula wegzakt, soms tot aan +den buik. Het pad is zeer smal, bezaaid met afgevallen boomstronken, +terwijl overal de dikke wortels der boomen door den weg kronkelen, +waarbij de mula geweldig moet oppassen deze te vermijden. Sjoep, +sjoep, zoo "zuigen" wij verder, eene aangename gewaarwording. Van snel +voortgang maken is natuurlijk geen sprake. Doch dit is nog niets; +verderop komen de onmogelijkste cuestas, de mula glibbert terug, +werkt zich naar boven, en glijdt dan soms bij eene daling een stuk +naar beneden. Om ons heen een dicht bladerdak van een oerwoud, de +zon breekt hier nooit door, alles is verlaten en ziet er troostloos +uit. Wee den mensch, wien het niet gelukt in éénen dag door deze +wildernis heen te komen; nergens is hier een onderdak te vinden, +niemand ontmoet men op dezen verlaten weg. De weg voert af en toe +loodrecht naar boven, hoe het mogelijk is, dat mijne mulita tegen +deze stijle cuestas opkomt, is mij volkomen een raadsel. Wij dalen +thans plotseling af in eene verdroogde beek schijnbaar, aan den +anderen kant verheft zich het pad bijna loodrecht tegen de bergen, +het is hier gevaarlijk en Leonardo raadt mij aan af te stijgen, +en zelf naar boven te klauteren, waarna hij de beide dieren naar +boven zal leiden. Een plezierig oogenblik, ik "zwem" als het ware +door de modder naar boven, glij terug, val, krabbel op, doch worstel +mij ten slotte naar boven. Hoe ik er uitzie, behoef ik wel niet te +besehrijven, doch... mijne kleeding is hierop berekend, mijne schoenen +helaas niet, en mijne voeten zijn dientengevolge kletsnat; doch, +hierop let je in zulke oogenblikken minder. Er wordt verder "gereden" +en na eene wanhopige worsteling komen wij tegen 12 uur aan een diepe +vallei, een prachtig stukje wilde natuur, waar twee bergstroomen met +woest geweld hun water voortstuwen, kleine watervallen vormend. Hier +wordt een oogenblik afgezadeld, de dieren hebben alleszins een rust +verdiend, ik neem weder een bad, en wij lunchen hier. Om 1 uur weder +voorwaarts, het zou vervelend worden, eene verdere beschrijving te +geven van onze klimpartij door dit gedeelte der Montana. Genoeg zij, +dat wij eindelijk tegen 4 uur afdalen in eene breede vlakte, na nog +1 uur ongeveer in een stortregen gereden te hebben, van eenen aard +zooals dat alleen in de tropen plaats heeft. Ik heb gelukkig een +regenmantel omgeslagen, wat toch niet verhelpen kan, dat mijne beenen +en knieën drijfnat worden, doch.... dit droogt straks wel weder in +de zon op. Onze weg voert thans door de drooggeloopen bedding eener +rivier, overal met wild suikerriet begroeid. Dit gedeelte noemt men +Borboullon. Ik dank alle Goden het zwaarste gedeelte mijner reis +achter den rug te hebben, het verdere gedeelte voert over Planada +en tegen 5 uur passeeren wij Lancetillal, het laatste gehucht op de +grenzen van Honduras en Guatemala gelegen. Mijn doel van dien dag +is Mixco Farm, eene der uitloopers der in deze laagvlakte gelegen +bananen-fincas der United Fruit Co., waar ik eindelijk weder beschaving +en een behoorlijk onderdak hoop te vinden. Na 1 uur rijdens vangt +op eenmaal het bananenwoud aan, men beseft thans eerst ten volle, +wanneer men den aanleg dezer finca's gadeslaat, met hare afgepaalde +terreinen, afvoerkanalen, de hierover voerende bruggetjes, welk +een geweldige arbeid in deze vroegere wildernis moet zijn tot stand +gebracht. Met welk eene vreugde begroet ik de hutten der arbeiders, +terwijl verderop het keurig afgebakende huis, met zinken dak, en +overal met muskietengaas omgeven, (der Mandador dezer finca) mij weder +een behoorlijk nachtverblijf voorspelt. Mr. Sunderland, de manager, +een echte amerikaansche pionier, heet mij van harte welkom, en is +gaarne bereid mij logies te verschaffen, "al ware het ook voor een +paar weken", zooals hij glimlachend zegt. Met welk een genot, na al de +uitgestane ontbering, men zich weder aan eene met keurig wit tafellaken +bedekte tafel zet, en zich de door een negerkok klaargemaakte spijzen +laat smaken, behoeft wel geen betoog. Doch als ik mij dan des avonds +weder in een rein zacht bed kan leggen, gevoel ik mij bijna zalig. Ik +slaap dan ook overheerlijk, en wordt met noode op tijd wakker. + +April 15. Om 6 uur wordt opgezadeld, daar ik tijdig in Guirigua +aankomen wil om den trein te halen, die hier om precies 10 uur vertrekt +naar de hoofdstad van Guatemala. Bovendien wil ik eenen vriend +bezoeken, Mandador van Quiché farm, waar ik trachten wil de beide +mulas met Leonardo gedurende mijne afwezigheid, onder dak te brengen. + +Mr. Sunderland raadt mij aan, mijn revolver achter te laten, +daar het dragen hiervan zonder extra permissie der regeering niet +geoorloofd is. Ik neem afscheid van mijnen gastheer, en wij rijden +thans dwars door de bananenplantage, passeeren de rivier Montagua, +welke gedeeltelijk op de grens van Honduras en Guatemala loopt, +voor het eerst en arriveeren na ongeveer een uur aan Teguane farm, +welke grooter en mooier aangelegd als Mixco farm, doch ik besluit +hier niet op te houden. Overal bananen, zoover het oog reikt. Het +meerendeel der arbeiders op deze fincas zijn Jamaica-negers, terwijl +de inlanders hier minder op den voorgrond treden. Men hoort dan ook +meestal engelsch spreken, voor zoover men dit taaltje dezer niggers +engelsch mag noemen. Te half negen komen wij aan bij Quiché farm, waar +mijn vriend Keller, welken ik op mijne laatste reis naar New-Orleans, +zoowel op de heen- als op de terugreis had leeren kennen, opzichter +is. Hij bewoont hier een groot huis, keurig ingericht, en staat +aan het hoofd van eene der grootste plantages der U. F. Co. in deze +streken. Hij is gaarne bereid mijnen jongen met de beide dieren hier +te houden tot ik hem telegrafisch bericht zend van mijne terugkomst; +van zijn vriendelijk aanbod eenige dagen bij hem te verblijven, kan +ik helaas niet gebruik maken. Van hier is het een half uur rijden +naar Guirigua, waar ik dus tijdig genoeg zal aankomen, zelfs om mij +nog daar om te kleeden voor mijne reis naar Guatemala City. Een neger +vergezelt ons te paard om den jongen den weg te wijzen, en om half tien +komen wij te G. aan, waar ik dankbaar ben mijne khaki-uitrusting on te +kunnen wisselen tegen een behoorlijk pak kleeren, en overhemd. Thans +zie ik er weer fatsoenlijk uit. + +Guirigua heeft een groot hôtel, terwijl hier het hospitaal is der +U. F. Co., een prachtig ruim gebouw; waarlijk men krijgt hier reeds +een geheel anderen indruk als in Honduras, en uit alles blijkt, dat +Guatemala haren nabuur in beschaving verre vooruit is. Er heerscht +een leven en beweging aan het station; overal inlandsche vrouwen in +hunne typische veelkleurige kleederdracht, welke allerlei soorten +vruchten te koop aanbieden. Naranjas (sinaasappelen) zapotes, papajas, +grenadillas, mangos, etc. etc. (voor den lezer waarschijnlijk allemaal +ongekende lekkernijen). Naar deze verkoopsters zoekt men tevergeefs aan +de Hondureensche spoorlijn van Cortez naar San Pedro Sula; het volk is +daar schijnbaar nog te lui en te dom om uit dezen vruchtenverkoop geld +te slaan. Precies om 10 uur rijdt de trein, welke om 7 uur 's morgens +Puerto Barrios verlaat, het station binnen en ik neem den koffer van +Leonardo over, na hem op het hart gedrukt te hebben, tijdig aanwezig +te zijn, wanneer ik telegrafeer, en goed voor de dieren te zorgen. + +Thans op weg naar Guatemala City, de grootste en schoonste stad in +Centraal Amerika. Ik heb een gemakkelijk hoekje in den spoorwagen +gevonden, en geniet van het prachtige natuurschoon, dat zich thans +gaandeweg aan mijne oogen ontrolt. De spoorbaan slingert zich een +weg om de bergen, dan stijgen wij weder langzaam, even later schiet +de trein met groote vaart in de diepte. De rivier Montagua vergezelt +ons tot Zacapa, en biedt af en toe met zijn breeden stroom, en de +zich aan weerszijden verheffende stijle rotswanden een heerlijk +schouwspel. In de vlakten is het smoorheet, op enkele plekken groeit +bijna niets, slechts groote cactusstruiken van allerlei grillige +vormen, komen sporadisch voor; ik denk aan eene mula-reis door deze +woestijn, gelukkig de mensch, die alleen de beschaving kent van het +spoorwegverkeer. Om 1 uur komen wij te Zacapa aan, wat juist op het +midden der reis naar G. ligt. Er is een half uur oponthoud, en ik heb +gelegenheid in het groote Amerikaansche hotel den inwendigen mensch +aan een goed middagmaal te versterken. Even later arriveert de trein, +welke zich in tegenovergestelde richting beweegt. Het is een drukte +van belang. Honderden inlanders, vrouwen, meisjes loopen langs de +spoorwagens, hunne koopwaar te koop aanbiedend. Behalve de reeds +genoemde verschillende vruchten verkoopen zij tortillas met gallina +(gebraden kip) met hard gekookte eieren, vischjes, ja wat niet al. Doch +de meeste lekkernijen kunnen mijn europeeschen smaak niet bekoren, +en ik bepaal me dus tot den aankoop van vruchten, welke ik onderweg +successievelijk oppeuzel. + +De trein zet zich in beweging en ik stijg dus weder in. Het landschap +wordt steeds grilliger en woester. Tegen 5 uur is het een onafgebroken +stijgen en onder zuchten en steunen voert de zware locomotief ons +tegen de bergen op. Een onvergetelijk schouwspel boeit ons oog, als +de trein tegen 6 uur op den top van een berg rijdt; ver, ver beneden +ons een dal met wild stroomende bergriviertjes, die als linten door +het land kronkelen. Wij rijden over eene geweldige spoorbrug, waarvan +de pijlers zeker wel 100 voet lang zijn; verderop tegen een berg een +dennenwoud met het gezang van krekels, dat vaag tot ons doordringt. + +De zon is reeds achter de kimme, en paarse, loodkleurige en rose +luchten teekenen zich tegen de bergen in het rond af. De natuur +is thans zoo stil, men hoort slechts het gesteun der machine +en het geratel der wielen. Oh, Guatemala, hoe groot zijn uwe +berglandschappen. Het wordt thans heerlijk koel, de bergwind +strijkt langs mijn voorhoofd, en ik geniet in de hoogste mate van +deze prachtige spoorreis door deze heerlijke natuur. Langzamerhand +wordt het donker, wij moeten spoedig in de stad arriveeren. Nog +even schiet de trein naar beneden, en dan.... bij eene kromming van +den weg ligt op eenmaal een zee van licht rechts vóór ons. Dit is +Guatemala City. Overal duizenden lichtpunten, voor zoover het oog +reikt. Om precies 7 uur stoomt de trein het moderne station binnen, +en kan ik mijne stijfgeworden ledematen weder uitstrekken. Ik begeef +mij naar het mij door Cosman aanbevolen hôtel de Espana, wat door +eenen hollander, den heer Schaart, gevoerd wordt. + +April 16. Gedurende mijn kort verblijf in de hoofdstad heb ik hier +mijn verblijf gehouden, en in het algemeen is het mij goed bevallen. + +Welke eene groote tegenstelling biedt Guatemala City met hetgeen ik +in Honduras gezien heb. Door de hooge ligging (5000 voet) ontbreekt +hier de tropische hitte ten eenenmale, integendeel staat de stad +algemeen bekend om haar frisch gezond klimaat, reden waarom tal van +lieden voor korten of langeren tijd herstel van hunne gezondheid +in G. zoeken. De prachtige ligging dezer stad te beschrijven, met +de tegen den achtergrond zich verheffende uitgestorven vulkanen, +zou mij te ver voeren. De stad heeft door hare ligging met de in +rechte lijn doorgetrokken straten, doch veel meer nog: door hare +rechthoekige huizen met platte daken, die bijna allen één verdieping +hebben (dit met het oog op het gevaar der menigvuldig voorkomende +aardbevingen [1]), wit gepleisterd zijn, en alle de zoo eigenaardige +vensters met ligkozijnen en traliën vertoonen, een echt Spaanschen +indruk, die nog verhoogd wordt door het schilderachtige type harer +bewoners. Er heerscht hier eene zekere rijkdom, welke in Honduras +ongekend is; mooi aangelegde avenidas met keurig aangelegde parken, +vele cathedralen en openbare gebouwen geven de stad een interessant +aanzien. Zeer vele vreemdelingen, het duitsche en engelsche element +overheerschend, hebben veel tot de welvaart van dit land bijgedragen; +equipages en automobielen, ze zijn hier geene zeldzaamheid en geven +het bewijs van de moderne beschaving in deze Centraal-Amerikaansche +stad. Er heerscht hier veel militair vertoon; vooral op de Plaza, +waar aan de eene zijde de Cabildo (stadhuis), aan den anderen kant de +kazerne is, is eene bedrijvigheid van heen- en weerloopende militairen, +soldaten, officieren en generaals (vooral vele generaals) welke +eene oningewijde zouden doen gelooven, dat er minstens een oorlog +voorbereid wordt. Het spionnage-systeem in Guatemala is geweldig, +iedere vreemdeling wordt nauwkeurig in zijne bewegingen nagegaan, zelfs +vrouwen ontzien zich niet het werktuig der regeering te zijn. Dit alles +dient ter bescherming van het leven van den Grooten Man in Guatemala +nl. den President der republiek, Manuel Estrada Cabrera, welke met +ijzeren vuist het roer van het staatsschip in handen heeft, en wiens +leven ieder oogenblik gevaar loopt door eene revolutie. Te zien krijgt +men hem bijna nooit; bevindt zijne Excellentie zich in de hoofdstad, +dan kan men verzekert zijn, dat hij niet in het paleis zijn intrek +neemt. Zooals ik vernam, bewoont hij dan het zich schuins tegenover +het Paleis bevindende gebouw, hetwelk scherp door soldaten bewaakt +wordt. Het is dan verboden, in elk geval niet aangeraden, zich des +avonds door de straat te begeven waar hij zijn intrek genomen heeft, +wil men niet gevaar loopen per ongeluk misschien doodgeschoten te +worden. Ik herinner mij eenen avond, waarop ik mij door de bewuste +straat begaf, de president was evenwel niet aanwezig, doch aan +weerszijden van het paleis zaten in hunne nissen, met traliën omgeven, +twee soldaten, diep in hunne mantels gedoken, bijna onzichtbaar, +doch met geladen geweer in de hand. Zooiets maakt eenen "gezelligen" +indruk, voorwaar. Indien ergens in Centraal-Amerika te vreezen is +voor eene revolutie, zoo is het hier, een broeinest van samenzweerders. + +Ik heb het genoegen eenige landslieden te leeren kennen, o.a. den +heer Alberts, vice-consul der Nederlanden, welke in Guatemala als +vertegenwoordiger der Nederlandsche Handelmaatschappij werkzaam is, +en tengevolge van den europeeschen oorlog thans groote partijen +koffie opkoopt, welke, vroeger naar Duitschland, thans naar Holland +geconsigneerd worden. Verder is hier een woord vol lof ter plaatse voor +den heer Willemsen, een Hollander uit Curaçao, welke sedert ongeveer +8 jaar hier woont, en voor de groote bankiersfirma Rosenthal y Hyos +werkt. Met hem te zamen heb ik de stad doorkruist, en de meeste +merkwaardigheden gezien. Hiertoe behooren o.a. de verschillende +kathedraals, de Plaza en regeeringsgebouwen, de Mercado (openbare +markt) waar des morgens vroeg een drukte en bont gewemel heerscht van +honderden inlanders, in hunne eigenaardige kleederdracht, die hier +de producten des lands, vruchten, eetwaren, eigengemaakte katoenen +goederen, doch vooral het vreemde aardewerk, potjes en pannetjes +met diverse versierselen beschilderd, ten verkoop aanbieden, verder +dient de Reforma vermelding, een museum van oudheden, buiten de +stad gelegen te midden eener poëtische omgeving, de zich aan de +tegenovergestelde zijde der stad bevindende Minerva-tempel, waar in +Augustus de Minerva-feesten plaats hebben, ingesteld door President +Manuel Estrada Cabrera, waarbij de "Spes Patria" van Guatemala spelen +en dansen uitvoert en de ouderen zich vermaken met het aanschouwen +der wedrennen op het zich hier bevindende sportterrein. Als iets +zeer eigenaardigs dient de Mapa (landkaart) van Guatemala vermeld, +welke zich in de nabijheid bevindt. Met enorme kosten en inspanning, +en na veeljarige studie is men hier geslaagd in relief een getrouwe +afbeelding van de ligging van Guatemala weer te geven. Voor iemand, +die eenig idee krijgen wil van de geografische situatie, de hoogte der +verschillende bergen, rivieren, vulkanen, grenzen etc. eene prachtige +studie. Alles is zoo getrouw mogelijk nagebootst, de bergen hebben +hunne natuurlijke kleuren, men ziet, hoe de spoorlijn zich dwars +door het land slingert, en overal is nauwkeurig de afstand, alsmede +hoogte en plaatsnamen aangegeven. Elke rivier is in deze reliefkaart +opgenomen, en voor eene kleinigheid laat de oppasser gedurende eene +periode van 5 minuten het water stroomen, zoodat men op een gegeven +oogenblik alle bergstroomen en rivieren, watervalletjes etc. in +werking ziet. + +Mijn vriend Willemsen betrad met mij verder het gebouw van den +Deutschen Verein, keurig ingericht; men krijgt daar eenigszins een +indruk van het groote aantal Duitschers, die hier leven en welke +met recht "stolz" mogen zijn op hunne kolonie. Ik had het genoegen +bij den heer Willemsen te dineeren, waarbij ik met zijne vrouw, eene +Guatemalteca, kennis maakte. Hij bewoont een mooi huis, hetwelk op +echt spaansche wijze, zooals trouwens overal het geval is, ingericht +is. Na het portaal doorschreden te hebben, komt men in den Patio, +(hof) immer vol bloemen en tropische gewassen, waaromheen zich de +verschillende appartementen bevinden. Deze huizen zijn dus bijna altijd +in het vierkant gebouwd, met rechte lijnen; de groote openstaande +vensters der zich aan den straatkant bevindende vertrekken zijn +altijd met ijzeren tralies voorzien, wat in het eerst eenigszins den +indruk geeft van eene gevangenis. Ook deze mode schijnt wel nog van +de Spanjaarden overgenomen te zijn. Hier is het, waar des avonds de +schoonen van Guatemala hunne bekoorlijke verschijning maken, en zij +zich met hunne aanbidders onderhouden. Eene voor ons Hollanders wel wat +"onpractische" en ongemakkelijke gelegenheid, doch..... 's lands wijs, +'s lands eer. Men heeft hier dan ook volop gelegenheid het schoone +geslacht te bewonderen, in den vollen zin des woords. Ofschoon in +vele opzichten hetzelfde type hebbende als de Hondurena, maken de +Guatemaltecas een meer beschaafden indruk; men ziet hier je reine +spaansche typen, en vooral de schoonheid van vele jonge meisjes +is opvallend. + +April 20. Na een verblijf van 4 dagen besloot ik dus weder de terugreis +te aanvaarden, en na behoorlijk afscheid genomen te hebben stapte ik +des morgens 7 uur weder in den trein, welke mij om 5 uur 's middags +weder te Guirigua bracht. Hoe gaarne had ik niet langeren tijd vertoefd +in deze prachtige omgeving. Eene kleine reis per dilgencia naar den +top van eene der groote vulkanen, in de nabijheid van de hoofdstad +gelegen, een uitstapje naar het op eenige uren afstand gelegen Antigua, +de oude hoofdstad van Guatemala, met hare oude ruïnes, gedeeltelijk +verwoest door den vulkaan Agua, eene vaart op het schilderachtige +meer Amatitlan met de woeste bergen in het rond gelegen, ze blijven +alle tot de vrome wenschen behooren, daar aan eene uitvoering van +deze plannen minstens een verblijf van 14 dagen verbonden zou zijn, +en dit helaas niet op mijn programma stond. + +Het zou vervelend worden wederom in eene herhaling te vervallen van +eene beschrijving van het schoone landschap, ik wil dus volstaan +met den lezer mede te deelen, dat Leonardo zich prompt met de beide +mulas aan den trein bevond, en ik des nachts op Quiché farm bij mijnen +vriend Keller doorbracht. + +April 21. Reeds vroeg in den morgen verliet ik met Leonardo Quiché farm +ten einde nog denzelfden avond in Paraiso aan te komen. Op onzen tocht +door de bananen-fincas trof ik Mr. Sunderland, de mandador van Mixco +farm, aan, welke op weg was naar Lancetillal om daar eenige booten, +alsmede boonen te koopen, van de inlanders. Wij reden dus te zamen +verder; bij Lancetillal nam hij afscheid van mij, en wenschte mij +goede reis door de bergen. Weinig vermoedde ik, dat ik zoo spoedig +weder van zijne gastvrijheid zou moeten gebruikmaken. + +Had ik reeds onderweg bespeurd, dat er iets gaande was met Leonardo +door zijn eenigszins vreemd gedrag, in Lancetillal werd ik onaangenaam +verrast door zijne korte mededeeling, dat hij ziek was, en onmogelijk +verder kon gaan. Hij steeg eenvoudig af, legde zijn deken op den grond, +en vleide zich rustig neder. Daar stond ik nu! Zonder mozo verder +te trekken door het moeilijkste gedeelte der Montana leek mij vrij +riskant, terwijl ik tevens niet gaarne de mula van Cosman alleen met +mijn valies in L. achterliet. Na eenige uren geduldig afgewacht te +hebben, in de hoop dat Leonardo misschien beter zou worden, besloot +ik eindelijk den jongen in L. achter te laten, en naar Mixco terug te +keeren, waarschijnlijk zou hij dan den volgenden dag opgeknapt zijn, +zoodat wij de reis konden vervolgen. Doch deze hoop bleek ijdel. + +April 22. Te vergeefs wachtte ik op de komst van L. en ten einde raad +begaf ik mij ten slotte tegen 3 uur in den middag naar Lancetillal, +waar ik vernam, dat Leonardo ziek lag met pneumonia, zoodat van +verder reizen voorloopig geen sprake zou kunnen zijn. Ik had echter +het geluk te vernemen, dat de Comandante van Lancetillal, Coronel +Vicente Pena zich den volgenden dag met een escorte van 4 soldaten op +een tocht naar Santa Rosa de Copan begaf, en ik besloot daarom deze +schoone gelegenheid in zijn gezelschap te reizen niet voorbij te laten +gaan. Ofschoon de man mij minder aanstond wegens zijne onbeschaamdheid, +moest ik echter zijn gezelschap wel voor lief nemen, te meer, daar +zijn escorte, hetwelk te voet ging, mijne andere mula, beladen met het +valies, uitstekend onder hunne hoede kon nemen. Ik sliep dien nacht +in de Comandancia te Lancetillal, veiliger dan ooit, met het oog op +de gewapende macht, welke in de hut rijkelijk vertegenwoordigd was. + +April 24. Doordat het gedurende de laatste dagen droog geweest was +in de bergen, wat alleszins eene uitzondering is hier, was de weg +in iets beteren toestand. Bovendien was ik nu eenigszins gewend +aan de "idealen" toestand dezer bergwegen, zoodat mij de af en toe +verschrikkelijke Cuestas minder lastig toeschenen dan op de heenreis. + +Ik had bij dezen tocht meer dan ooit gelegenheid waar te nemen op +welke beestachtige wijze de hooger geplaatste ambtenaren in dienst der +regeering met hunne inferieuren omgaan. Die arme soldaten, welke het +escorte van Coronel Pena vormden, werden uitgescholden voor alles wat +leelijk was, doch in stomme gelatenheid schenen zij zich dit te laten +welgevallen. Er is overigens niets bijzonders voorgevallen op onzen +tocht naar Paraiso, waar wij des middags tegen half zes aankwamen. De +Coronel gaf instructies onze hangmatten in het kleine aanwezige +schooltje, wat er allertreurigst uitzag, op te hangen om den nacht +hier door te brengen. Midden in den nacht begon het natuurlijk weder +te regenen (ik geloof nauwelijks, dat er één dag in het jaar is, waarop +het niet regent in P.) en jawel.... langzamerhand begon het water door +het rieten dak te lekken, zoodat ons niets anders wachtte, dan een +beter heenkomen te zoeken. Voorwaar een plezierige toestand. Tot ons +groot geluk evenwel bedaarde de stortbui na eenigen tijd, zoodat wij, +ook met het oog op de groote waarschijnlijkheid midden in den nacht +geen logies te kunnen krijgen bij anderen, besloten onze hangmatten +weder op te zoeken in de hoop verder niet meer in onze slaap gestoord +te zullen worden. Fortuna was met ons, het bleef droog. + +April 25. Met groote moeilijkheden had ik dien dag te kampen. De +Coronel gaf mij te kennen, dat hij dien avond nog in Trinidad moest +arriveeren en hij dus zeer snel op weg ging, hij kon dus niet op mij +wachten en ook zijne soldaten hadden geen tijd om mijne pakmula met +het valies onder hunne hoede te nemen, ik moest dus zelf maar zien hoe +ik verder kwam. Ik verwenschte den kerel uit den grond van mijn hart, +aan den anderen kant was zijn gezelschap nu niet bepaald een genoegen +voor mij geweest. Mijne kleine mulita, welke zoo dapper den tocht +door de Montana gemaakt had, moest ik helaas weder omruilen tegen +het zware luie dier uit San Pedro; evenwel was ik vast besloten de +mula in Florida achter te laten, of te verkoopen, en een geschikter +dier te leenen voor de terugreis naar huis. Na vele moeite gelukte +het mij eenen jongen te vinden, die bereid was mijne mula, welke ik +nu met de bagage bepakte, terwijl ik het dier van Leonardo bereed, +tot San Antonio te drijven; hier is de weg gemakkelijk, en kon +ik het dier op sleeptouw nemen tot Florida waar ik des namiddags +om 2 uur te La Florida aankwam en hartelijk door Cosman en zijn +vrouw ontvangen werd. Hier had ik weder gelegenheid den inwendigen +mensch, in den rechten zin des woords, te versterken, terwijl ik na +een frisch bad in de rivier Chamelecon, mij weder geheel opgewekt +gevoelde. Ik was besloten reeds den volgenden dag te vertrekken, op +weg naar S. P. S. en kreeg dienzelfden avond nog eene stevige mula +ter beschikking, terwijl Cosman voor een mozo zorgde, welke mij den +weg zou wijzen tot Quimistan; van hieruit loopt de telegraaflijn en +is de weg breed, zoodat men alleen, zonder te verdwalen, verder komen +kan. Mijne ongelukkige mula verkocht ik nog denzelfden dag, en ik kon +blij wezen nog zoo'n goeden prijs er voor gekregen te hebben. Mijn +valies zou nagezonden worden met de carga-mulas, wat mij vele moeite +en kosten uitspaarde. + +April 26. Om half zes des morgens nam ik afscheid van mijne hartelijke +vrienden, die alles gedaan hadden om het mij zoo aangenaam mogelijk te +maken. Alles ging thans voorspoedig, reeds om 9 uur passeerde ik Piedra +Pintada, terwijl ik om 12 uur in Colinas vriendelijk ontvangen werd +om de Almuerzo te gebruiken bij de familie Duarte, welke het eenige, +op een heuvel gelegen huis bewonen in deze streek. Met mijn macho +(mannelijk muildier) had ik weinig moeite, terwijl de mozo, dien ik +meegenomen had, schijnbaar met het grootste gemak den geheelen dag +het muildier bijhield, en op zijne voeten even snel opschoot als ik +op den macho. Waarlijk deze inlanders moeten toch ijzersterk zijn, +al zijn ze ook tenger gebouwd. Ik overnachtte dien nacht in Sula, +zonder dat iets wederwaardigs passeerde. + +April 27. Na om half zes te zijn vertrokken, kwamen wij om 10 uur +in Casas Viejas aan; ik ging echter niet denzelfden weg als op de +heenreis, sloeg hier dus links af, in plaats van rechts, waar de weg +naar San Marcos leidt, ik zou dus Herr Rheinboldt niet opzoeken, zooals +ik hem oorspronkelijk beloofd had. Doch de weg over Quimistan, vandaar +naar Santa Cruz de las Minas, en dan tot Cofradia, is gemakkelijker, +tevens iets sneller, reden waarom Cosman mij aangeraden had deze +route te nemen. + +Bij Quimistan nam mijn mozo afscheid en vervolgde ik alleen den +weg. Het verdere gedeelte der reis was zeer eentonig en eenzaam; +wanneer men den geheelen dag op zijn muildier zit, en geen aanspraak +heeft, verveelt men zich, hoe wisselvallig het landschap ook zij +waardoor men rijdt. Nog dienzelfden dag arriveerde ik in Cofradia, waar +ik Gode zij dank weder de eerste teekenen der beschaving waarnam in het +primitieve hotel van Modeste Perez; men kan tenminste weder behoorlijk +aan tafel zitten, en krijgt vork en mes en verder tafelgerei, eene +ongekende luxe in het interieur. + +April 28. In het vooruitzicht spoedig weder te midden van mijne +vrienden, doch vooral van alle comfort te zijn, welke ik in San +Pedro Sula kan genieten, was ik reeds weder vroeg op weg. Met welk +een verlangen begroet men de eerste huizen van Chamelecon, waar men +reeds de spoorlijn kruist, die van Cortez over San Pedro Sula naar +La Pimienta loopt. Overal ziet men hier de beschaving te voorschijn +treden, hoe ziet alles hier reeds veel zindelijker uit. Na nog eenige +uren rijden kan ik reeds van verre de eerste huizen begroeten van +S. P. S. Nog enkele minuten, en ik rijd weder den voorhof van ons +groote huis op, en begroet mijne vrienden en kennissen. + +Zoo eindigt dan deze voor mij zoo interessante reis, waarbij ik zooveel +gezien en meegemaakt had, en waarbij ik ten volle de toestanden +welke in het binnenland van Centraal-Amerika heerschen had leeren +kennen. Och, hoe verre zijn wij nog verwijderd van de europeesche +beschaving, en welk eene geweldige inspanning zal het kosten, vóór +deze landen ook eenmaal gemoderniseerd zullen zijn. Doch deze tijd +zal ook zeker eenmaal komen, al zal het nog lang, zeer lang duren. + + + San Pedro Sula, 16 Mei 1915. + + + + + + +AANTEEKENING + + +[1] Nog onlangs werd Guatemala door een hevige aardbeving grootendeels +verwoest. (Red.) + + + + + + +End of the Project Gutenberg EBook of Dagboek van mijne reis door het +binnenland van Honduras naar Guatemala, by J. van Drielst + +*** END OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK DAGBOEK VAN MIJNE REIS DOOR *** + +***** This file should be named 17729-8.txt or 17729-8.zip ***** +This and all associated files of various formats will be found in: + http://www.gutenberg.org/1/7/7/2/17729/ + +Produced by Jeroen Hellingman and the Online Distributed +Proofreading Team at http://www.pgdp.net/ + + +Updated editions will replace the previous one--the old editions +will be renamed. + +Creating the works from public domain print editions means that no +one owns a United States copyright in these works, so the Foundation +(and you!) can copy and distribute it in the United States without +permission and without paying copyright royalties. Special rules, +set forth in the General Terms of Use part of this license, apply to +copying and distributing Project Gutenberg-tm electronic works to +protect the PROJECT GUTENBERG-tm concept and trademark. Project +Gutenberg is a registered trademark, and may not be used if you +charge for the eBooks, unless you receive specific permission. If you +do not charge anything for copies of this eBook, complying with the +rules is very easy. You may use this eBook for nearly any purpose +such as creation of derivative works, reports, performances and +research. They may be modified and printed and given away--you may do +practically ANYTHING with public domain eBooks. Redistribution is +subject to the trademark license, especially commercial +redistribution. + + + +*** START: FULL LICENSE *** + +THE FULL PROJECT GUTENBERG LICENSE +PLEASE READ THIS BEFORE YOU DISTRIBUTE OR USE THIS WORK + +To protect the Project Gutenberg-tm mission of promoting the free +distribution of electronic works, by using or distributing this work +(or any other work associated in any way with the phrase "Project +Gutenberg"), you agree to comply with all the terms of the Full Project +Gutenberg-tm License (available with this file or online at +http://gutenberg.org/license). + + +Section 1. General Terms of Use and Redistributing Project Gutenberg-tm +electronic works + +1.A. By reading or using any part of this Project Gutenberg-tm +electronic work, you indicate that you have read, understand, agree to +and accept all the terms of this license and intellectual property +(trademark/copyright) agreement. If you do not agree to abide by all +the terms of this agreement, you must cease using and return or destroy +all copies of Project Gutenberg-tm electronic works in your possession. +If you paid a fee for obtaining a copy of or access to a Project +Gutenberg-tm electronic work and you do not agree to be bound by the +terms of this agreement, you may obtain a refund from the person or +entity to whom you paid the fee as set forth in paragraph 1.E.8. + +1.B. "Project Gutenberg" is a registered trademark. It may only be +used on or associated in any way with an electronic work by people who +agree to be bound by the terms of this agreement. There are a few +things that you can do with most Project Gutenberg-tm electronic works +even without complying with the full terms of this agreement. See +paragraph 1.C below. There are a lot of things you can do with Project +Gutenberg-tm electronic works if you follow the terms of this agreement +and help preserve free future access to Project Gutenberg-tm electronic +works. See paragraph 1.E below. + +1.C. The Project Gutenberg Literary Archive Foundation ("the Foundation" +or PGLAF), owns a compilation copyright in the collection of Project +Gutenberg-tm electronic works. Nearly all the individual works in the +collection are in the public domain in the United States. If an +individual work is in the public domain in the United States and you are +located in the United States, we do not claim a right to prevent you from +copying, distributing, performing, displaying or creating derivative +works based on the work as long as all references to Project Gutenberg +are removed. Of course, we hope that you will support the Project +Gutenberg-tm mission of promoting free access to electronic works by +freely sharing Project Gutenberg-tm works in compliance with the terms of +this agreement for keeping the Project Gutenberg-tm name associated with +the work. You can easily comply with the terms of this agreement by +keeping this work in the same format with its attached full Project +Gutenberg-tm License when you share it without charge with others. + +1.D. The copyright laws of the place where you are located also govern +what you can do with this work. Copyright laws in most countries are in +a constant state of change. If you are outside the United States, check +the laws of your country in addition to the terms of this agreement +before downloading, copying, displaying, performing, distributing or +creating derivative works based on this work or any other Project +Gutenberg-tm work. The Foundation makes no representations concerning +the copyright status of any work in any country outside the United +States. + +1.E. Unless you have removed all references to Project Gutenberg: + +1.E.1. The following sentence, with active links to, or other immediate +access to, the full Project Gutenberg-tm License must appear prominently +whenever any copy of a Project Gutenberg-tm work (any work on which the +phrase "Project Gutenberg" appears, or with which the phrase "Project +Gutenberg" is associated) is accessed, displayed, performed, viewed, +copied or distributed: + +This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with +almost no restrictions whatsoever. You may copy it, give it away or +re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included +with this eBook or online at www.gutenberg.org + +1.E.2. If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is derived +from the public domain (does not contain a notice indicating that it is +posted with permission of the copyright holder), the work can be copied +and distributed to anyone in the United States without paying any fees +or charges. If you are redistributing or providing access to a work +with the phrase "Project Gutenberg" associated with or appearing on the +work, you must comply either with the requirements of paragraphs 1.E.1 +through 1.E.7 or obtain permission for the use of the work and the +Project Gutenberg-tm trademark as set forth in paragraphs 1.E.8 or +1.E.9. + +1.E.3. If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is posted +with the permission of the copyright holder, your use and distribution +must comply with both paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 and any additional +terms imposed by the copyright holder. Additional terms will be linked +to the Project Gutenberg-tm License for all works posted with the +permission of the copyright holder found at the beginning of this work. + +1.E.4. Do not unlink or detach or remove the full Project Gutenberg-tm +License terms from this work, or any files containing a part of this +work or any other work associated with Project Gutenberg-tm. + +1.E.5. Do not copy, display, perform, distribute or redistribute this +electronic work, or any part of this electronic work, without +prominently displaying the sentence set forth in paragraph 1.E.1 with +active links or immediate access to the full terms of the Project +Gutenberg-tm License. + +1.E.6. You may convert to and distribute this work in any binary, +compressed, marked up, nonproprietary or proprietary form, including any +word processing or hypertext form. However, if you provide access to or +distribute copies of a Project Gutenberg-tm work in a format other than +"Plain Vanilla ASCII" or other format used in the official version +posted on the official Project Gutenberg-tm web site (www.gutenberg.org), +you must, at no additional cost, fee or expense to the user, provide a +copy, a means of exporting a copy, or a means of obtaining a copy upon +request, of the work in its original "Plain Vanilla ASCII" or other +form. Any alternate format must include the full Project Gutenberg-tm +License as specified in paragraph 1.E.1. + +1.E.7. Do not charge a fee for access to, viewing, displaying, +performing, copying or distributing any Project Gutenberg-tm works +unless you comply with paragraph 1.E.8 or 1.E.9. + +1.E.8. You may charge a reasonable fee for copies of or providing +access to or distributing Project Gutenberg-tm electronic works provided +that + +- You pay a royalty fee of 20% of the gross profits you derive from + the use of Project Gutenberg-tm works calculated using the method + you already use to calculate your applicable taxes. The fee is + owed to the owner of the Project Gutenberg-tm trademark, but he + has agreed to donate royalties under this paragraph to the + Project Gutenberg Literary Archive Foundation. Royalty payments + must be paid within 60 days following each date on which you + prepare (or are legally required to prepare) your periodic tax + returns. Royalty payments should be clearly marked as such and + sent to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation at the + address specified in Section 4, "Information about donations to + the Project Gutenberg Literary Archive Foundation." + +- You provide a full refund of any money paid by a user who notifies + you in writing (or by e-mail) within 30 days of receipt that s/he + does not agree to the terms of the full Project Gutenberg-tm + License. You must require such a user to return or + destroy all copies of the works possessed in a physical medium + and discontinue all use of and all access to other copies of + Project Gutenberg-tm works. + +- You provide, in accordance with paragraph 1.F.3, a full refund of any + money paid for a work or a replacement copy, if a defect in the + electronic work is discovered and reported to you within 90 days + of receipt of the work. + +- You comply with all other terms of this agreement for free + distribution of Project Gutenberg-tm works. + +1.E.9. If you wish to charge a fee or distribute a Project Gutenberg-tm +electronic work or group of works on different terms than are set +forth in this agreement, you must obtain permission in writing from +both the Project Gutenberg Literary Archive Foundation and Michael +Hart, the owner of the Project Gutenberg-tm trademark. Contact the +Foundation as set forth in Section 3 below. + +1.F. + +1.F.1. Project Gutenberg volunteers and employees expend considerable +effort to identify, do copyright research on, transcribe and proofread +public domain works in creating the Project Gutenberg-tm +collection. Despite these efforts, Project Gutenberg-tm electronic +works, and the medium on which they may be stored, may contain +"Defects," such as, but not limited to, incomplete, inaccurate or +corrupt data, transcription errors, a copyright or other intellectual +property infringement, a defective or damaged disk or other medium, a +computer virus, or computer codes that damage or cannot be read by +your equipment. + +1.F.2. LIMITED WARRANTY, DISCLAIMER OF DAMAGES - Except for the "Right +of Replacement or Refund" described in paragraph 1.F.3, the Project +Gutenberg Literary Archive Foundation, the owner of the Project +Gutenberg-tm trademark, and any other party distributing a Project +Gutenberg-tm electronic work under this agreement, disclaim all +liability to you for damages, costs and expenses, including legal +fees. YOU AGREE THAT YOU HAVE NO REMEDIES FOR NEGLIGENCE, STRICT +LIABILITY, BREACH OF WARRANTY OR BREACH OF CONTRACT EXCEPT THOSE +PROVIDED IN PARAGRAPH F3. YOU AGREE THAT THE FOUNDATION, THE +TRADEMARK OWNER, AND ANY DISTRIBUTOR UNDER THIS AGREEMENT WILL NOT BE +LIABLE TO YOU FOR ACTUAL, DIRECT, INDIRECT, CONSEQUENTIAL, PUNITIVE OR +INCIDENTAL DAMAGES EVEN IF YOU GIVE NOTICE OF THE POSSIBILITY OF SUCH +DAMAGE. + +1.F.3. LIMITED RIGHT OF REPLACEMENT OR REFUND - If you discover a +defect in this electronic work within 90 days of receiving it, you can +receive a refund of the money (if any) you paid for it by sending a +written explanation to the person you received the work from. If you +received the work on a physical medium, you must return the medium with +your written explanation. The person or entity that provided you with +the defective work may elect to provide a replacement copy in lieu of a +refund. If you received the work electronically, the person or entity +providing it to you may choose to give you a second opportunity to +receive the work electronically in lieu of a refund. If the second copy +is also defective, you may demand a refund in writing without further +opportunities to fix the problem. + +1.F.4. Except for the limited right of replacement or refund set forth +in paragraph 1.F.3, this work is provided to you 'AS-IS' WITH NO OTHER +WARRANTIES OF ANY KIND, EXPRESS OR IMPLIED, INCLUDING BUT NOT LIMITED TO +WARRANTIES OF MERCHANTIBILITY OR FITNESS FOR ANY PURPOSE. + +1.F.5. Some states do not allow disclaimers of certain implied +warranties or the exclusion or limitation of certain types of damages. +If any disclaimer or limitation set forth in this agreement violates the +law of the state applicable to this agreement, the agreement shall be +interpreted to make the maximum disclaimer or limitation permitted by +the applicable state law. The invalidity or unenforceability of any +provision of this agreement shall not void the remaining provisions. + +1.F.6. INDEMNITY - You agree to indemnify and hold the Foundation, the +trademark owner, any agent or employee of the Foundation, anyone +providing copies of Project Gutenberg-tm electronic works in accordance +with this agreement, and any volunteers associated with the production, +promotion and distribution of Project Gutenberg-tm electronic works, +harmless from all liability, costs and expenses, including legal fees, +that arise directly or indirectly from any of the following which you do +or cause to occur: (a) distribution of this or any Project Gutenberg-tm +work, (b) alteration, modification, or additions or deletions to any +Project Gutenberg-tm work, and (c) any Defect you cause. + + +Section 2. Information about the Mission of Project Gutenberg-tm + +Project Gutenberg-tm is synonymous with the free distribution of +electronic works in formats readable by the widest variety of computers +including obsolete, old, middle-aged and new computers. It exists +because of the efforts of hundreds of volunteers and donations from +people in all walks of life. + +Volunteers and financial support to provide volunteers with the +assistance they need, is critical to reaching Project Gutenberg-tm's +goals and ensuring that the Project Gutenberg-tm collection will +remain freely available for generations to come. In 2001, the Project +Gutenberg Literary Archive Foundation was created to provide a secure +and permanent future for Project Gutenberg-tm and future generations. +To learn more about the Project Gutenberg Literary Archive Foundation +and how your efforts and donations can help, see Sections 3 and 4 +and the Foundation web page at http://www.pglaf.org. + + +Section 3. Information about the Project Gutenberg Literary Archive +Foundation + +The Project Gutenberg Literary Archive Foundation is a non profit +501(c)(3) educational corporation organized under the laws of the +state of Mississippi and granted tax exempt status by the Internal +Revenue Service. The Foundation's EIN or federal tax identification +number is 64-6221541. Its 501(c)(3) letter is posted at +http://pglaf.org/fundraising. Contributions to the Project Gutenberg +Literary Archive Foundation are tax deductible to the full extent +permitted by U.S. federal laws and your state's laws. + +The Foundation's principal office is located at 4557 Melan Dr. S. +Fairbanks, AK, 99712., but its volunteers and employees are scattered +throughout numerous locations. Its business office is located at +809 North 1500 West, Salt Lake City, UT 84116, (801) 596-1887, email +business@pglaf.org. Email contact links and up to date contact +information can be found at the Foundation's web site and official +page at http://pglaf.org + +For additional contact information: + Dr. Gregory B. Newby + Chief Executive and Director + gbnewby@pglaf.org + + +Section 4. Information about Donations to the Project Gutenberg +Literary Archive Foundation + +Project Gutenberg-tm depends upon and cannot survive without wide +spread public support and donations to carry out its mission of +increasing the number of public domain and licensed works that can be +freely distributed in machine readable form accessible by the widest +array of equipment including outdated equipment. Many small donations +($1 to $5,000) are particularly important to maintaining tax exempt +status with the IRS. + +The Foundation is committed to complying with the laws regulating +charities and charitable donations in all 50 states of the United +States. Compliance requirements are not uniform and it takes a +considerable effort, much paperwork and many fees to meet and keep up +with these requirements. We do not solicit donations in locations +where we have not received written confirmation of compliance. To +SEND DONATIONS or determine the status of compliance for any +particular state visit http://pglaf.org + +While we cannot and do not solicit contributions from states where we +have not met the solicitation requirements, we know of no prohibition +against accepting unsolicited donations from donors in such states who +approach us with offers to donate. + +International donations are gratefully accepted, but we cannot make +any statements concerning tax treatment of donations received from +outside the United States. U.S. laws alone swamp our small staff. + +Please check the Project Gutenberg Web pages for current donation +methods and addresses. Donations are accepted in a number of other +ways including checks, online payments and credit card donations. +To donate, please visit: http://pglaf.org/donate + + +Section 5. General Information About Project Gutenberg-tm electronic +works. + +Professor Michael S. Hart is the originator of the Project Gutenberg-tm +concept of a library of electronic works that could be freely shared +with anyone. For thirty years, he produced and distributed Project +Gutenberg-tm eBooks with only a loose network of volunteer support. + + +Project Gutenberg-tm eBooks are often created from several printed +editions, all of which are confirmed as Public Domain in the U.S. +unless a copyright notice is included. Thus, we do not necessarily +keep eBooks in compliance with any particular paper edition. + + +Most people start at our Web site which has the main PG search facility: + + http://www.gutenberg.org + +This Web site includes information about Project Gutenberg-tm, +including how to make donations to the Project Gutenberg Literary +Archive Foundation, how to help produce our new eBooks, and how to +subscribe to our email newsletter to hear about new eBooks. diff --git a/17729-8.zip b/17729-8.zip Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..1467fce --- /dev/null +++ b/17729-8.zip diff --git a/17729-h.zip b/17729-h.zip Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..e823c77 --- /dev/null +++ b/17729-h.zip diff --git a/17729-h/17729-h.htm b/17729-h/17729-h.htm new file mode 100644 index 0000000..f939164 --- /dev/null +++ b/17729-h/17729-h.htm @@ -0,0 +1,1559 @@ + +<!DOCTYPE html +PUBLIC "-//W3C//DTD HTML 4.01 Transitional//EN" "http://www.w3.org/TR/html4/loose.dtd"> + +<!-- This HTML file has been automatically generated from an XML source, using XSLT. If you find any mistakes, please edit the XML source. --> +<html lang="nl-1900"> +<head> +<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=ISO-8859-1"> + +<title>Dagboek van mijne reis door het binnenland van Honduras naar Guatemala</title> +<link rel="schema.DC" href="http://dublincore.org/documents/1998/09/dces/"> +<meta name="author" content="J. van Drielst"> +<meta name="DC.Creator" content="J. van Drielst"> +<meta name="DC.Title" content="Dagboek van mijne reis door het binnenland van Honduras naar Guatemala"> +<meta name="DC.Date" content="#### February 2006"> +<meta name="DC.Language" content="nl-1900"><style type="text/css"> + + +body +{ +font: 100%/1.2em "Times New Roman", Times, serif; +margin: 1.58em 16% 1.58em 16%; +text-align: left; +} + +/****** Title Page ******/ + +h1.docTitle +{ +font-size: 1.6em; +line-height: 2em; +} + +h2.docImprint, h1.docTitle, h2.byline, h2.docTitle +{ +text-align: center; +} + +h2.byline +{ +font-size: 1.1em; +line-height: 1.44em; +font-weight: normal; +} + +span.docAuthor +{ +font-size: 1.2em; +font-weight: bold; +} + +h2.docImprint +{ +font-size: 1.2em; +font-weight: normal; +} + +/******* Headers ******/ + +.div0 +{ +padding-bottom: 1.6em; +} + +.div1 +{ +padding-bottom: 1.44em; +} + +.div2 +{ +padding-bottom: 1.2em; +} + +.div3, .div4, .div5 +{ +padding-bottom: 1.0em; +} + +h1, h2, h3, h4, h5, h6 +{ +font-style: normal; +text-transform: none; +clear: both; +} + +h1 +{ +font-size: 1.44em; +line-height: 1.5em; +} + +h1.label +{ +font-size: 1.2em; +line-height: 1.2em; +margin-bottom: 0; +} + +h2 +{ +font-size: 1.44em; +line-height: 1.5em; +} + +h2.label +{ +font-size: 1.2em; +line-height: 1.2em; +margin-bottom: 0; +} + +h3 +{ +font-size: 1.2em; +line-height: 1.2em; +} + +h3.label +{ +font-size: 1.0em; +line-height: 1.2em; +margin-bottom: 0; +} + +h4 +{ +font-size: 1.0em; +line-height: 1.2em; +} + +h4.lghead +{ +margin-left: 10%; +margin-right: 10%; +} + +h5 +{ +font-size: 1.0em; +line-height: 1.0em; +font-style: italic; +} + +h6 +{ +font-size: 1.0em; +line-height: 1.0em; +font-style: italic; +} + +/****** Paragraphs ******/ + +p +{ +text-indent: 0; +} + +.alignleft +{ +text-align: left; +} + +.aligncenter +{ +text-align: center; +} + +.alignright +{ +text-align: right; +} + +.alignblock +{ +text-align: justify; +} + +p.poetry +{ +margin: 0em 10% 1.58em 10%; +} + +p.line +{ +margin: 0 10% 0 10%; +} + +p.beforeline, p.afterline +{ +margin-top: 1em; +} + +p.initial +{ +text-indent: 0em; +} + +p.argument, p.note +{ +font-size: 0.9em; +line-height: 1.2em; +text-indent: 0em; +} + +p.argument +{ +margin: 1.58em 10% 1.58em 10%; +} + +p.quote +{ +font-size: 0.9em; +line-height: 1.2em; +margin: 1.58em 5% 1.58em 5%; +} + +div.blockquote +{ +font-size: 0.9em; +line-height: 1.2em; +margin: 1.58em 5% 1.58em 5%; +} + + +/****** Figures ******/ + +div.divFigure +{ +text-align: center; +} + +.floatLeft +{ +float: left; +margin: 10px 10px 10px 0; +} + +.floatRight +{ +float: right; +margin: 10px 0 10px 10px; +} + +p.figureHead +{ +text-align: center; +} + +p.figure, p.legend +{ +font-size: 80%; +margin-top: 0; +text-align: center; +} + +p.smallprint, li.smallprint +{ +font-size: 80%; +color: #666666; +} + +/* Special cases for Filipino Riddles */ + +p.question +{ +text-align: left; +margin-bottom: 0em; +} + +p.answer +{ +text-align: right; +margin-top: 0em; +} + +p.explanation +{ +margin-left: 0.9em; +margin-right: 0.9em; +font-size: smaller; +} + + +/****** Sidenotes ******/ + +.leftnote +{ +position:absolute; +left:1%; +height:0em; +width:14%; +font-size: 0.8em; +text-indent: 0em; +line-height: 1.2em; +} + +/****** Page Numbers ******/ + +.pagenum +{ +display: inline; +font-size: 70%; +text-align: right; +position: absolute; right: 1%; +padding: 0 0 0 0; +margin: 0 0 0 0; +} + +.pagenum a +{ +text-decoration: none; +} + + +/****** Footnotes ******/ + +a.noteref:hover +{ +text-decoration: none; +} + +a.noteref +{ +font-size: 80%; +vertical-align: 0.25em; +text-decoration: none; +} + +div.footnotes +{ +padding: 0 0 0 0; +margin-top: 1em; +} + +hr.fnsep +{ +width: 25%; +text-align: left; +margin-left: 0; +margin-right: 0; +} + +p.footnote +{ +font-size: 80%; +margin-top: 0.5em; +margin-bottom: 0.5em; +} + +p.footnote .label +{ +float: left; +text-align: left; +width: 2em; +} + +/****** Poetry ******/ + +div.poem +{ +text-align: left; +margin-left: 5%; +width: 90%; +position: relative; +} + +.poem h4 +{ +margin-left: 5em; +font-weight: normal; +text-decoration: underline; +} + +.poem .stanza +{ +margin-top: 1em; +} + +.poem .linenum +{ +position: absolute; +top: auto; +left: -2.5em; +margin: 0; +text-indent: 0; +font-size: 90%; +text-align: center; +width: 1.75em; +color: #777; +} + +.poem .i0 { display: block; margin-left: 2em; } +.poem .i1 { display: block; margin-left: 3em; } +.poem .i2 { display: block; margin-left: 4em; } +.poem .i3 { display: block; margin-left: 5em; } +.poem .i4 { display: block; margin-left: 6em; } +.poem .i5 { display: block; margin-left: 7em; } +.poem .i6 { display: block; margin-left: 8em; } +.poem .i7 { display: block; margin-left: 9em; } +.poem .i8 { display: block; margin-left: 10em; } +.poem .i9 { display: block; margin-left: 11em; } + + + +/****** Annotations ******/ + +span.corr +{ +border-bottom: 1px dotted red; +} + +span.abbr +{ +border-bottom: 1px dotted gray; +} + +span.measure +{ +border-bottom: 1px dotted green; +} + +.letterspaced +{ +letter-spacing: 0.2em; +} + +.smallcaps +{ +font-variant: small-caps; +} + + +/****** Anchors ******/ + +a.hidden:hover +{ +text-decoration: none; +} + +a.hidden +{ +text-decoration: none; +} + +hr +{ +width: 45%; +margin-top: 1em; +margin-left: auto; +margin-right: auto; +clear: both; +text-align: center; +height: 1px; +} + + + + + +body +{ +background: #FFFFFF; +font-family: "Times New Roman", Times, serif; +} + +body, a.hidden +{ +color: black; +} + +h1, h2, h3, h4, h5, h6 +{ +color: #001FA4; +font-family: Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif; +} + +.figureHead, .noteref, span.leftnote, p.legend +{ +color: #001FA4; +} + +.rightnote, .pagenum, .linenum, .pagenum a +{ +color: #AAAAAA; +} + +a.hidden:hover, a.noteref:hover +{ +color: red; +} + + +</style></head> +<body> + + +<pre> + +The Project Gutenberg EBook of Dagboek van mijne reis door het binnenland +van Honduras naar Guatemala, by J. van Drielst + +This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with +almost no restrictions whatsoever. You may copy it, give it away or +re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included +with this eBook or online at www.gutenberg.org + + +Title: Dagboek van mijne reis door het binnenland van Honduras naar Guatemala + De Aarde en haar Volken, 1918 + +Author: J. van Drielst + +Release Date: February 9, 2006 [EBook #17729] + +Language: Dutch + +Character set encoding: ISO-8859-1 + +*** START OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK DAGBOEK VAN MIJNE REIS DOOR *** + + + + +Produced by Jeroen Hellingman and the Online Distributed +Proofreading Team at http://www.pgdp.net/ + + + + + + +</pre> + + +<div class="bodytext"> +<p class="div1"></p> +<p></p> +<div class="divFigure"> +<p class="legend"><img border="0" src="images/kop-rood.gif" alt="De Aarde en haar Volken: Geïllustreerd Maandblad"></p> +</div><p> +<a id="d0e67"></a><span class="pagenum">[<a href="#d0e67">73</a>]</span></p> +<p class="div1"></p> +<h2>Dagboek van mijne reis door het binnenland van Honduras naar Guatemala.</h2> +<p align="left" class="byline"><i>Door <span class="smallcaps">J. van Drielst</span>.</i></p> +<p></p> +<div class="divFigure"> +<p class="legend"><img border="0" src="images/p1918-073.jpg" alt="Bananen laden in Puerto Cortez, de voornaamste haven van Honduras."></p> +<p class="figureHead">Bananen laden in Puerto Cortez, de voornaamste haven van Honduras.</p> +</div><p> + + +</p> +<p>April 6. Ter inleiding diene, dat ik besloten had mijnen vriend en landsman Carlos Cosman, welke voor eenige dagen uit La +Florida, waar hij een tienda houdt, bij ons gekomen was, om zijne driemaandelijksche inkoopen te doen in San Pedro Sula, op +zijne terugtocht te begeleiden, met het plan tevens een kort bezoek aan de hoofdstad van Guatemala te brengen. + +</p> +<p>La Florida ligt dicht bij de grenzen van Honduras en Guatemala, zoodat men in twee dagen van hieruit per muildier dwars door +de bergen, La Montana del Merendon, naar Quirigua komen kan, vanwaar de trein u in 9 uur tijd naar de hoofdstad voert. + +</p> +<p>Om 2 uur ’s middags vertrokken wij op onze mulas, vergezeld van Leonardo, den mozo van Cosman, welke <span class="abbr" title="onder andere"><abbr title="onder andere">o.a.</abbr></span> mijn leeren koffer welke mijne bagage bevatte, met zich voerde. Het is zeer warm, doch.... hieraan moet ik maar wennen, vooral +met het oog op de komende dagen, wanneer wij soms den geheelen dag in den zadel doorbrengen. + +</p> +<p>De weg voert langs de spoorlijn tot Chamelecon, hier wordt rechts afgebogen om tot het doel van onze bestemming van dien dag +te komen, <span class="abbr" title="namelijk"><abbr title="namelijk">nl.</abbr></span> Cofradia, op 8 leguas van San Pedro Sula verwijderd. (Eene legua is ongeveer 1,8 kilometer). Tot Chamelecon is de weg vrij +goed en vlak, doch dan begint deze te stijgen en passeert men eenige vrij steile cuestas (steile heuvels). Van eenen weg, +in de hollandsche beteekenis van het woord, kan men eigenlijk in het binnenland moeilijk spreken. Er is slechts een smal pad, +wat door het vele gebruik der mulas ontstaan is. + +</p> +<p>De rivier Chamelecon vloeit diep beneden ons, wat een prachtigen aanblik oplevert met de aan weerszijden liggende bananen-fincas +(plantages), waarvan de dicht opeengroeiende en in regelmaat geplante struiken met hunne wuivende breede bladeren aan een +dicht woud doen denken. Ik begin langzamerhand te gevoelen, dat ik nog lang niet gewoon ben aan de schokkende beweging en +het harde zadel, en ofschoon ik op aanraden van Cosman mijn slaapdeken alsmede een handdoek op het zitvlak gelegd heb, ben +ik des avonds zeer stijf, wat den volgenden dag helaas nog erger wordt. + +</p> +<p>Om 7 uur ’s avonds komen wij te Cofradia aan, waar in het hier aanwezig zijnde “hotel” overnacht zal worden. In eene schuur +worden de hangmatten opgehangen en na onzen maaltijd genuttigd te hebben, waarbij wij gelukkig brood eten kunnen, in plaats +van de eeuwige Tortillas, de hier inheemsche maiskoeken, die in vorm op kleine dikke pannekoeken gelijken doch absoluut smakeloos +zijn en overal waar de beschaving nog niet ingetreden is, gegeten worden. Over de smakelijke en hygienische wijze, <a id="d0e99"></a><span class="pagenum">[<a href="#d0e99">74</a>]</span>waarop ze bereid worden zal ik maar liever het stilzwijgen bewaren! Wij krijgen verder koffie en gebakken eieren, zoodat wij +nog tevreden zijn kunnen, en onze vleeschblikjes niet behoeven aan te breken. + +</p> +<p>April 7. Om 6 uur wordt opgezadeld en de reis vervolgd; ik heb zeer slecht geslapen, deels tengevolge der oververmoeidheid +en ongewoonte, aan eene reis per muildier verbonden, deels door de ongemakkelijke houding in de hangmat, en het lawaai der +blaffende houden in den Patio (hof achter het huis). Na eenige moeite gehad te hebben met het opvangen der rijdieren, welke +des nachts immer los gelaten worden in de Portrero (weide), rijden wij weg. Het is thans verrukkelijk in de natuur. De zon +zal spoedig opgaan, en de hemel is wazig rose verlicht, een heerlijk koeltje waait nog, wat straks door eene geweldige hitte +vervangen zal worden; men apprecieert het dientengevolge des te meer! Onze weg voert door glooiend land, met aan weerszijden +oploopende bergen. Overal beweging en gefladder van de vreemdste vogelsoorten welke hun gezang of eigenaardig geschreeuw laten +hooren. Veelvuldig komen de groote groene paraquitos voor, steeds in koppels, en luid krijschend van boom tot boom vliegend, +verder een soortgelijke vogel, doch geheel zwart; de pepervogel met zijn reusachtig langen snavel, zeer dik en breed van vorm, +begluurt ons in stilte vanuit de hoogte, terwijl overal de bekende nesten der weefvogels, welke als stroozakken aan de takken +van de boomen hangen, vreemd aandoen. De tropische fauna doet zich hier in al zijn pracht voor. Op eens hooren wij hoog boven +ons het wilde gekrijsch van een zwerm papegaaien, het is de soort, die in deze streken het meest voorkomt <span class="abbr" title="namelijk"><abbr title="namelijk">n.l.</abbr></span> groote vogels met zeer lange staarten, rood en oranje-achtig gekleurd met zwart-bonte afwisseling. Het geluid, dat ze voortbrengen +heeft zeer veel van het, in de hollandsche taal nu niet bepaald als beschaafd bekend staande woord “verrek”. Ik probeer nog +met mijne revolver een der dieren naar beneden te brengen, wat me evenwel niet gelukt en de vogels hunne verwenschingen schijnbaar +nog doet verdubbelen! Wat verderop kijken eenige herten ons in groote verbazing met hunne klare en goedige oogen aan, doch +bij onze nadering vluchten zij in de wildernis. Elk oogenblik schieten snelle leguanos (hagedissen) voorbij, sommige zoo groot +als een kleine krokodil, doch zij blijven immer uit ons bereik. Hier diene opgemerkt, dat de groote door de inlanders geschoten +en gebraden als eene lekkernij beschouwd worden; bon appétit! + +</p> +<p>Slangen zien wij helaas weinig, en dan nog slechts zeer kleine, wel hoort men af en toe een verdacht geritsel in het gras +aan weerszijden van den weg. De lezer moet echter niet denken, dat de grootere soorten hier ontbreken, in Honduras leven zelfs +de gevaarlijke cobra, terwijl niet zelden eenige soorten der piton gevangen worden. + +</p> +<p>Ook de flora laat aan tropische pracht niets te wenschen over. Honderde soorten van boomen, met den vreemdsoortigsten bladerengroei +staan door elkander. Vele vertoonen verschillende prachtige bloemsoorten, die soms zonder tak tegen den stam aanzitten. Eene +tropische soort tulpboom, welke hier tenminste veel van heeft, komt menigvuldig voor, ik moet helaas eerlijk bekennen dat +de meeste soorten voor mij onbekend zijn, terwijl de namen die men te hooren krijgt van dien aard zijn dat men ze onmiddellijk +weder vergeet! Voor interessanten kan ik slechts aanraden een of ander botanisch werk over den plantengroei in Centraal-Amerika +te raadplegen, waaruit men zonder twijfel eene nauwkeurige opgave der verschillende boom- en plantensoorten kan putten. + +</p> +<p>Om ongeveer twaalf uur passeeren wij de rivier Naco, thans zeer laag, doch in het winterseizoen niet zonder cano’s over te +komen. Wij hebben thans het Departemento de Cortez achter ons liggen, en bevinden ons thans in het district van Santa Barbara. +Thans breidt zich een geweldige vlakte voor ons uit, de hitte is verschrikkelijk, de zon brandt op onze ruggen, terwijl de +muildieren slechts stapvoets of op een sukkeldrafje voortschrijden. Tegen 2 uur komen wij aan te San Marcos, een dorpje, juist +in het midden dezer Planada gelegen, waarvan het witte kerkje, eene ongewone luxe voor het meerendeel der in het binnenland +gelegen pueblos, (dorp) reeds eenige mijlen vooraf kan waargenomen worden. Wij worden hier vriendelijk ontvangen door den +heer Fernando Rheinboldt, een Duitscher, die hier een tienda heeft, en een keurig huis, ruim en frisch gebouwd, met zijn Hondureensche +vrouw en zijne 8 telgen bewoont. Daar ik eenige zaken met den heer R. te bespreken heb, besluit ik het verdere gedeelte van +den dag bij hem door te brengen en den volgenden dag in gezelschap van Leonardo den tocht voort te zetten, terwijl Cosman, +welke gaarne den volgenden dag in La Florida wilde aankomen, daar hij intusschen telegrafisch bericht ontvangen heeft, dat +eene zijner kinderen ziek is, besluit des middags alleen verder te reizen. + +</p> +<p>Na de Almuerzo (koffiedrinken) gebruikt te hebben, wordt afscheid genomen van Cosman; ik heb dus volop gelegenheid volkomen +uit te rusten van de vermoeienissen waaraan ik nog niet gewend was. De wind strijkt hier met alle kracht over de Planada, +en ik kan genieten van het omliggende landschap met zijne groene vlakten, terwijl rondom de bergen dicht begroeid, in een +blauwachtig waas omhuld, den gezichteinder afsnijden. Van de hitte bespeur ik hier weinig meer, terwijl het zelfs tegen den +avond tamelijk frisch begint te worden. + +</p> +<p>Aan de onooglijk uitziende kleine kerk schijnt verder gebouwd te worden. Op gezette tijden luidt eene bel, waarop langzamerhand +alle vrouwen uit het dorp met waterkruiken en potten op het hoofd te zamen komen om den noodigen voorraad water aan te slepen, +welke gebruikt moet worden om de kalk, voor het optrekken der muren aangewend, te mengen. Op deze wijze draagt een ieder, +zij het dan ook niet financieel, dan toch door arbeid, bij aan de voltooiing der cathedraal! Welk eene poëtische opvatting +niet waar? + +</p> +<p>Dezen nacht slaap ik heerlijk, ik behoef gelukkig niet den hangmat te gebruiken, doch er is een catre (soort veldbed) voor +mij opgesteld. + +</p> +<p>April 8. Om 7 uur rijden wij af, na onzen gastheer en echtgenoote voor hunne gastvrijheid bedankend, en hun een “tot weerziens” +toeroepend, daar ik waarschijnlijk over denzelfden weg zal terugkeeren. +<a id="d0e120"></a><span class="pagenum">[<a href="#d0e120">75</a>]</span></p> +<p>Ik ben thans vrij wel van mijne vermoeienissen uitgerust, en vang dus vol moed de reis aan. De weg voert nog steeds over Planada, +met aan weerskanten dichte struikgewassen en boomen van allerlei soort. Tegen 10 uur passeeren wij wederom de Chamelecon, +en daar deze hier vrij diep is, besluit ik een bad te nemen, wat mij geheel verkwikt; er is een vrij diepe kom, waar ik naar +hartelust zwemmen kan; slechts noode kan ik er toe besluiten het frissche water te verlaten, wetende, dat ik vóór morgenmiddag +geene gelegenheid zal hebben met water in aanraking te komen! Na verschillende vueltas (kronkelingen) gemaakt te hebben, passeeren +wij eindelijk om 1 uur Casas Viejas, een klein gehucht, in het midden eener uitgebreide vlakte liggend, waar de hitte weder +enorm is. Thans wordt het meer heuvelachtig, en het pad voert over steenbrokken, waartusschen de mulas rustig als altijd hunnen +weg uitzoeken. Om 2 uur komen wij aan te Chicila, na eerst Sula gepasseerd te zijn, en besluiten hier de Almuerzo te nemen. +In de hut van een der kennissen van Don Carlos Cosman worden wij ontvangen, ik krijg koffie en nuttig mijn maal met mijn voorraad +brood en een blikje sardines; dat de kop, welke voor de koffie bestemd is, vies uitziet, dat groote mieren over de tafel (zegge +tafel!) kruipen, en alles er luguber en smerig uitziet, och, dat bemerkt men nauwelijks wanneer de honger knaagt en men blij +is eenige oogenblikken te kunnen uitrusten onder een dak! Spoedig trekken wij verder, want wij moeten ’s avonds nog Piedra +Pintada bereiken. De weg voert thans door een tropen-woud op tamelijk steile heuvels gelegen. Geweldig hoort het concert der +krekels aan; deze dieren zijn zoo groot als een kleine stok, en hebben schijnbaar een reusachtig orgaan, het geluid van deze +millioenen beestjes welke zich in de boomen bevinden, doet eenigszins denken aan het zingen van een reusachtige stoomketel +en maakt een vreemden indruk. Op sommige plekken groeien nog denneboomen, wat mij in gedachten terugvoert naar de bosschen +in Hilversum, doch spoedig wordt men tot de werkelijkheid teruggeroepen! Groote boomen liggen soms dwars over den weg, waarover +de mula rustig voortstapt; soms moet men zich bukken voor een woudreus, die in zijnen val half is blijven hangen; overal schieten +de lianen van de bovenste takken der boomen naar beneden, of groeien dwars over den weg, aan alle kanten spreekt de geweldige +kracht der tropische natuur, en woekerplanten en andere gewassen groeien dwars over omgevallen stronken, zonder zich te bekommeren +over het lot hunner slachtoffers. Af en toe geheele rotsgevaarten met boomen begroeid en naar beneden getuimeld, waarbij de +mula zich een omweg zoekt. Wij stijgen steeds en zien hoe de weg zich om de bergen slingert welke wij straks betreden zullen. +Beneden ons een chaos van wilde tropennatuur, wie weet hoe diep, doch aan het oog onttrokken door den dichten plantengroei. +Af en toe geheele stukken bosch afgebrand, waarbij slechts nog de smeulende boomstronken hun treurig overblijfsel in de lucht +steken. Deze boschbranden, welke door de inboorlingen veroorzaakt worden, noemt men Milpa en dienen om op den op deze wijze +vrij verkregen bodem maïs te zaaien. Overal in Centraal-Amerika komen deze voor en zij worden op aanvrage door de regeering +toegestaan. Van de opbrengst van zijn maïsoogst leeft de inboorling in deze streken, meer behoeft hij niet voor zijn levensonderhoud! +Gelukkiger menschen dan wij, voorwaar! + +</p> +<p>Wij passeeren zoo nu en dan een zacht klaterend beekje, waar wij ons laven kunnen aan het frissche bergwater. Tegen 5 uur +dalen wij weder af in eene Planada; ver voor ons ligt Colinas, het zijn slechts twee huizen op eenen heuvel gebouwd, waar +wij echter niet ophouden; over 2 uur hopen wij in Piedra Pintada aan te komen. De weg tot heden afgelegd, wordt druk bereden +en is dan ook de hoofdweg naar Santa Rosa de Copàn; wij ontmoeten verscheidene karavanen cargamulas onder geleide van twee +of drie mozos, die de zwaar beladen dieren voor zich uit drijven naar San Pedro Sula. Over het uithoudingsvermogen van deze +kerels moeten wij Europeanen eenvoudig verbaasd staan. Den geheelen dag loopen deze arme mannen achter hunne dieren aan zonder +een spoor van vermoeienis, dikwijls bijna zonder te eten en in eene hitte waarbij wij blanke menschen reeds na één uur den +moed op zouden geven! Met wilde kreten zooals “andááaa la mula!” <span class="abbr" title="etcetera"><abbr title="etcetera">etc.</abbr></span> jagen zij hunne dieren op, die natuurlijk liever blijven staan en voortsuffen, het karakter eener mula eigen! + +</p> +<p>Thans slingert het pad zich door dicht gebladerte, waarbij ik telkens moet oppassen geene schrammen van de bijna onzichtbare +listig aangebrachte doornen van sommige struiken op te loopen. Het is reeds na zessen, en het wordt reeds donker, ik ben zeer +moede, doch vóórt moeten wij, willen wij nog een onderdak bekomen voor den nacht. Dreigend verheffen zich thans de donkere +bergtoppen rondom ons, het is thans heerlijk koel, doch de schemering doet geheimzinnig aan, alles neemt vreemde vormen aan +in mijne verbeelding; steeds méér stijgen wij, welk een grootsche natuur om ons, met de thans kale bergtoppen in de verte! +Die scherp afteekenende rotsgevaarten tegen den helderen avondlucht! Ik zie eindelijk bijna niets meer, doch mijne mula schijnt +arendsoogen te bezitten. Over rotsblokken en losse steenen pikt zij haren weg uit zonder eenige aarzeling, zonder te struikelen. +Nog eene vuelta en de plaats onzer bestemming, de Piedra Pintada is bereikt! Welk eene vreugde! Het geheel heeft meer van +een kamp als een huis, met eene stroo-bedekking, doch aan alle zijden open. Cosman is hier om 2 uur ’s middags gepasseerd; +er is juist eene karavaan arrieros (arrieromozos, welke geregeld met carga-mulas heen en weertrekken ter overbrenging der +goederen) uit Florida aangekomen, op weg naar San Pedro Sula. Hun leider Don Candelario Guerrera, een Methusalem onder zijne +kameraden, heet mij welkom, en doet alles om het mij zoo gemakkelijk mogelijk te maken in deze voor mij zoo vreemde omgeving. +Een zeer respectabel man, eerlijk in de hoogste mate, zooals ik later van Cosman hoor, die hem reeds 8 jaar kent. Welk een +tafereel in den donkeren avond met het opvlammende vuur, waar de mannen omheen zitten; men denkt zich te midden der wilden, +doch te vreezen heb ik niets, deze mannen staan bekend <a id="d0e130"></a><span class="pagenum">[<a href="#d0e130">76</a>]</span>om hunne eerlijkheid en betrouwbaarheid en zouden geene vreemdeling iets doen. De hangmatten worden vredig naast elkaar onder +het afdak opgehangen en ik slaap te midden dezer arrieros, iets waarvoor men in San Pedro Sula wel den neus zou ophalen! Doch +nood breekt wetten. Vooraf eet ik mijn sober maal met oud brood en eieren, alsmede een blikje vleesch, en drink mijne koffie, +wat mij alles overheerlijk smaakt! Eenige der mannen trekken ’s nachts uit met geweren en brandende lantaarns, om herten te +jagen, die op het licht af komen. Arme dieren! + +</p> +<p></p> +<div class="divFigure"> +<p class="legend"><img border="0" src="images/p1918-076.jpg" alt="Bananen, te Quirigua (Guatemala) wachtend op den trein."></p> +<p class="figureHead">Bananen, te Quirigua (Guatemala) wachtend op den trein.</p> +</div><p> + +</p> +<p>April 9. Vroeg weder is het aantreden, doch Leonardo deelt mij mede dat de beide dieren weggeloopen zijn en hij ze gaat zoeken. +Intusschen vertrekken de arrieros successievelijk met hunne respectieve mulas. Tegen 8 uur ontwaar ik beneden in het dal twee +muildierkoppen, die rustig grazend blijkbaar geen haast maken zich te presenteeren. Het zijn de verloren schapen; ik laat +ze spoedig opvangen, doch..... Leonardo is in geen velden of wegen te bekennen! Tegen 9 uur komt hij aangewandeld, hij meende +ze wel op den weg naar Colinas te zullen ontmoeten, was daarom maar gemoedelijk naar <span class="abbr" title="Colinas"><abbr title="Colinas">C.</abbr></span> gekuierd! Men moet hiervoor toch weder het laconische karakter van een Hondureno bezitten. Snel wordt opgezadeld en ik hoop +nog tegen lunchtijd bij mijnen vriend Cosman te arriveeren. Het gebergte is hier woest en kaal, overal liggen groote losse +steenbrokken verspreid, hetgeen een indruk maakt of het hier eenmaal vroeger steenen geregend heeft, misschien door een of +andere thans onzichtbare vulkaan uitgeworpen? De bergen, welke wij op en afklimmen met onze dieren, zijn meest allen kaal +met hier en daar eenige boomgroepen; het onbelemmerd gezicht levert daarom een grootsch natuurtafereel. Overal een rotsachtige +bodem, af en toe zeer moeilijk te berijden, doch.... niets is zekerder als eene mula, die haren weg immer voorzichtig, doch +zonder aarzeling uitzoekt, af en toe wel eens naar beneden glijdt, doch nooit haar evenwicht verliest of valt. Deze dieren +schijnen een geweldig instinct te bezitten, zoo zullen zij <span class="abbr" title="bijvoorbeeld"><abbr title="bijvoorbeeld">bv.</abbr></span> nooit een modderplek doorschrijden wanneer zij niet weten dat de bodem moerassig is, hoe ze dit weten?.... Quien sabe, doch +de natuur schijnt ze nu eenmaal met gaven bedeeld te hebben waarover tweebeenige stervelingen geene beschikking hebben! Een +muildier, éénmaal een zekeren weg afgelegd hebbende, zal dezen immer terug kennen, terwijl hij, wanneer men hem rustig zijn +gang laat gaan, steeds tot zijne vroegere verblijfplaats terugkeert, hoe ver hij ook hiervan verwijderd zijn moge. + +</p> +<p>Om op de Piedra Pintada terug te komen (in de figuurlijke beteekenis altijd!), volgens de overlevering heeft dit gebergte +haren naam van “Gekleurde Steen” te danken aan het feit, dat ergens een groote witgeverfde steen moet liggen, waarschijnlijk +dateerend uit den tijd der Spanjaarden, alzoo uit de <span class="abbr" title="zestiende"><abbr title="zestiende">16e</abbr></span> eeuw. + +</p> +<p>Welk een hitte! Na verscheidene uren passeeren wij eene steenen Puenta (brug) ook waarschijnlijk nog uit den ouden tijd dateerend, +welke hoog over de Chamelecon voert. (De lezer zal reeds gezien hebben, dat deze rivier, welke wij telkens weder passeeren, +door hetzelfde district loopt als onze bestemmingsplaats; de rivier de Chamelecon ontspringt dan ook in de Montana del Merendon, +op de grenzen van Guatemala). + +</p> +<p>Ik besluit hier weder een bad te nemen, wat als altijd zijne gunstige werking op mij uitoefent; geheel verfrischt vervolg +ik het laatste gedeelte der reis. Wij dalen weder af in Plan, eene uitgestrekte vlakte, zoover het oog reikt, de hitte is +hier weder buitensporig, doch in het vooruitzicht spoedig in La Florida aan te zullen komen, houd ik vol! Ofschoon ik anders +weinig of bijna nooit whisky drink, had ik op aanraden toch eene veldflesch met dit geestrijk vocht meegenomen, welke, ik +moet het bekennen bij zulke gelegenheden, waar men vrijwel uitgeput, af en toe wanhopig, uitziet naar het einde der reis, +uitstekende diensten bewijst. Zoo’n slok uit de whisky-flesch geeft dan weder nieuwen moed! + +</p> +<p>Ik denk reeds tot mijne vreugde mijne bestemming te zullen naderen, als ik links van den weg een dorp in het midden der Planada +zie liggen, doch deze vreugde wordt niet weinig getemperd als Leonardo mij meedeelt, dat dit La Jigua is, onze weg rechts +voert, en nog wel een uur in de brandende zon voor den boeg ligt! O, in zulke oogenblikken <a id="d0e156"></a><span class="pagenum">[<a href="#d0e156">77</a>]</span>verwensch je eerst terdege dit ongelukkige land met zijne treurige wegen, en denk je met “Sehnsucht” terug aan de gemakkelijke spoorwagen-coupés met hare zachte kussens in het beschaafde Europa, waar eene als hierboven beschrevene +reiswijze tot de onmogelijkheden behoort! Deze eeuwigdurende schokkende beweging in den zadel op de langzame mula kan een +mensch tot wanhoop voeren! + +</p> +<p>Doch mijn lijden komt thans spoedig ten einde; bij eene kromming van den weg passeeren wij een klein kerkhof, ik weet dus +Goddank, dat Florida dichtbij moet zijn, en inderdaad, op eenigen afstand vertoont zich het dorp aan mijn oog, met in het +midden eene oude onooglijke kerk. Het dorp is zeer schoon gelegen, aan drie kanten met bergen omgeven en aan den vierden kant +eene uitgestrekte vlakte, waardoor de Chamelecon vloeit. In het midden der eenige aanwezige dorpstraat (voor zoover men in +Honduras van zulk eene luxe zou kunnen spreken!) zie ik een wit steenen huis met een uithangbord, waarop met groote witte +letters prijkt “Carlos Cosman”. Welk eene vreugde, wanneer men weder de hand kan drukken van een paar brave landslui, men +gevoelt zich hier op éénmaal weder in de beschaafde wereld. Ik maak kennis met Cosman’s vrouw, welke, uit Guatemala afkomstig, +zeer goed hollandsch spreekt; haar vader was hollander en getrouwd met eene Guatemalteca. Ik werd direct aan eenen maaltijd +gezet, en ik behoef wel niet te zeggen, dat ik mij de verschillende goede gerechten (er is soep, groenten, versch gebakken +brood, <span class="abbr" title="etcetera"><abbr title="etcetera">etc.</abbr></span>) uitstekend laat smaken, terwijl mijn gastheer mij met een flesch wijn en een kop heerlijke thee weder geheel opfleurt. Zijn +huis staat geheel te mijner beschikking, ik heb gelegenheid mij te verfrisschen, en mij weder van frisch ondergoed te voorzien, +wat een genot is voor iemand, die iets dergelijks niet gekend heeft, moeilijk te beseffen! Na een bad in de rivier, in den +middag genomen, ben ik weder geheel opgeknapt, terwijl ik niet vergeten moet melding te maken van het feit, dat ik mij weder +eens scheren kan, wat ik in 4 dagen niet heb kunnen waarnemen. + +</p> +<p>De winkel, dien mijn landsman hier heeft, gaat zeer goed, den geheelen dag staat het vol voor de toonbank, en van heinde en +ver komen de lui on bij den “Gringo” (eigenlijk scheldnaam voor buitenlander) hunne inkoopen te doen; hij is de eenige in +de buurt, en ik merk reeds spoedig, dat iedereen met zeer veel respect spreekt over de eigenschappen van Don Carlos en zijne +ega, waardoor zij zich dan ook in den loop der tijden van de klandisie der menschen hebben verzekerd. Dat zoo’n leven te midden +dezer Hondurenos, welke nog veel dommer en onhandelbaarder zijn dan aan de kust, waar de beschaving tenminste reeds eenigszins +is doorgedrongen, niet zeer aangenaam is, valt te begrijpen, doch... wanneer men goed geld verdient, is er allicht eene lichtzijde +aan te vinden. + +</p> +<p>April 10 en 11. Ik blijf twee dagen bij Cosman om geheel van de reis uit te rusten en me te prepareeren voor de reis door +de Montana naar Guatemala. Met Leonardo wordt overeengekomen mij op mijne reis te vergezellen tot Guirigua, waar hij wachten +zal met de muildieren tot ik weder uit de hoofdstad terug ben. Met het oog op dezen vrij zwaren bergtocht wordt besloten, +dat ik eene geschiktere mula berijden zal, terwijl <span class="abbr" title="Leonardo"><abbr title="Leonardo">L.</abbr></span> mijn dier onder zich neemt. + +</p> +<p></p> +<div class="divFigure"> +<p class="legend"><img border="0" src="images/p1918-077.jpg" alt="Een woud bij Quirigua (Guatemala) geveld voor het planten van bananen."></p> +<p class="figureHead">Een woud bij Quirigua (Guatemala) geveld voor het planten van bananen.</p> +</div><p> + +</p> +<p>April 12. Om 2 uur des middags neem ik afscheid van de familie Cosman, Carlos heeft mijne aforjas (gevlochten zakken, welke +aan beide zijden van het zadel afhangen ter berging van proviand en verdere benoodigdheden) volgestopt met allerlei lekkernijen, +waaronder eene partij pannekoeken, versch door zijne vrouw gebakken, een halve roastbief, versch brood voor 2 dagen, en een +half fleschje wijn. Het zijn toch goede menschen! Ik wil het een en ander betalen, doch hij weigert beslist ook maar het geringste +aan te nemen, ook niet als ik het voorstel of ik het gewenschte als in zijn winkel gekocht beschouw. Ik neem een hartelijk +afscheid, heb eenige brieven aan kennissen in Guatemala City in mijn zak, en roep hen verder een spoedig “tot weerzien” toe, +waarschijnlijk zal ik over ongeveer acht dagen weder in hun midden zijn. +<a id="d0e180"></a><span class="pagenum">[<a href="#d0e180">78</a>]</span></p> +<p>Het doel van dien dag is Paraiso (het paradijs). Tot San Antonio gaat alles voorspoedig, de weg is vlak, en gemakkelijk te +berijden. Doch voor ons verheft zich dreigend het hooge gebergte, waar wij straks overheen moeten! Tegen 3 uur begint de klimpartij, +een nauw glibberig pad slingert zich tegen de Montana op, eerst vrij gemakkelijk, doch later steiler, steeds steiler! Mijne +nieuwe mula krijgt het thans duchtig te kwaad met deze moeilijke Cuestas, langzaam slechts baant zij zich eenen weg door dezen +modderpoel. Ik heb af en toe moeite in den zadel te blijven zitten, zóó stijl gaat de weg naar boven. Leonardo heeft de grootste +moeite, met het valies dwars voor zich op den zadel, met mijne luie mula, aan dergelijke klimpartijen volstrekt niet gewoon, +vooruit te komen, spoort het dier herhaaldelijk aan, zonder dat het dier hier zich schijnbaar veel om bekommert. Plotseling +bij eene zeer sterke helling blijft zijn muildier staan, geene sporen helpen, hij moet in de modder afstijgen, ook ik tracht +van achteren het luie dier tot voortgang te bewegen, zij wordt verder met eene dikken stok “bewerkt”, doch.... alles tevergeefs! +Het lieve dier wil niet verder. Wij zijn op de helft van den weg, het ziet er gezellig voor ons uit! Of terug naar Florida, +wat mij weder eenen dag zal doen verliezen, of te trachten naar Paraiso te komen. En deze weg is nog niets vergeleken met +wat ons morgen wacht! Plezierig vooruitzicht, ik geef den jongen in overweging de mula op te drijven door achter haar aan +te blijven loopen en het valies op den zadel te binden. In Paraiso moeten wij trachten een andere mula te huren, want met +dit zware dier komen wij nooit in Guatemala! Zoo gezegd, zoo gedaan, onder vloeken en razen wordt het dier opgejaagd, en sukkelen +wij op deze wijze verder. Hoe de arme jongen er uitzag dien avond, het was verschrikkelijk, zijn broek stijf van de opgedroogde +modder, hijzelf moe van deze geweldige klimpartij op bloote voeten over eenen weg, waarover het absoluut onmogelijk is zich +eenigszins eene voorstelling te vormen, wanneer men niet in dit gezegend gedeelte van Honduras gereisd heeft! + +</p> +<p>De temperatuur is thans vrij koel, wij zullen niets meer van de hitte bespeuren totdat wij aan den anderen kant der Montana +zijn afgedaald, dus niet voor overmorgen. Tegen 6 uur naderen wij Paraiso, de lucht wordt hier vrij nevelig, en tegen de hooger +liggende bergen hangen zware wolkengevaarten. In dit gedeelte der Montana regent het bijna immer, vandaar dat de wegen hier +immer in ontzettend slechten toestand zijn, droog wordt het hier nooit! Na den top van een vrij hoogen berg bereikt te hebben, +zie ik Paraiso eenigszins lager in een kom liggen, het zijn een paar treurige hutten, misschien twintig in het geheel, en.... +men moet wel geweldig optimist zijn om dit lugubere gehucht “het Paradijs” te noemen! + +</p> +<p>Wij verkrijgen posada (nachtlogies) bij een bekende van Cosman, en ik ben blij als Leonardo mijne hangmat ophangt en ik mijne +vermoeide ledematen weder uitstrekken kan. De menschen, die hier wonen zijn wel doodarm, er is niets te krijgen, alleen koffie, +zoodat ik een goed gebruik maak van de lekkernijen die mij in Florida toegestopt werden. Niet lang daarna begint het te stortregenen, +en ik mag dankbaar zijn, zij het dan ook maar een rieten dak boven mijn hoofd te hebben. Dat zoo’n huis vol ongedierte zit, +de ratten des nachts boven je hoofd marcheeren, en vleermuizen af en aan vliegen, och.... wie let hier nog op? Ik tenminste +trek er mij al zéér weinig van aan, en slaap den slaap des rechtvaardigen. + +</p> +<p>April 13. Bij mijn ontwaken kan ik eerst goed deze omgeving opnemen: ik besef thans tot welke hoogte wij reeds gestegen zijn, +want overal hangen de wolken rondom ons tegen de bergen aan; de atmosfeer is koel en vochtig, alles is hier nat en ziet er +miserabel uit. Tot mijn groote blijdschap slaagt Leonardo er in eene kleine mula te huren, zij is fijn gebouwd, en geheel +berekend voor de vermoeienissen van deze bergwegen; daar de eigenaar niet wil, dat zij met den koffer wordt belast, zal ik +het dier berijden, terwijl <span class="abbr" title="Leonardo"><abbr title="Leonardo">L.</abbr></span> mijne mula neemt. Ik heb later alle reden tevreden te zijn met dezen maatregel. + +</p> +<p>April 14. Om 7 uur rijden wij af, thans komt het moeilijkste gedeelte van mijnen tocht! Mijne kleine mula loopt heerlijk, +men voelt nauwelijks, dat men op een rijdier zit, zij is, wat men hier noemt eene “Andador” <span class="abbr" title="dat wil zeggen"><abbr title="dat wil zeggen">d.w.z.</abbr></span> maakt kleine passen, waardoor de schokkende beweging geheel vermeden wordt. Reeds direct bij het begin krijg ik een voorproefje +van den treurigen toestand, waarin zich deze weg bevindt, overal modder en een dikke brij, waarin de mula wegzakt, soms tot +aan den buik. Het pad is zeer smal, bezaaid met afgevallen boomstronken, terwijl overal de dikke wortels der boomen door den +weg kronkelen, waarbij de mula geweldig moet oppassen deze te vermijden. Sjoep, sjoep, zoo “zuigen” wij verder, eene aangename +gewaarwording. Van snel voortgang maken is natuurlijk geen sprake. Doch dit is nog niets; verderop komen de onmogelijkste +cuestas, de mula glibbert terug, werkt zich naar boven, en glijdt dan soms bij eene daling een stuk naar beneden. Om ons heen +een dicht bladerdak van een oerwoud, de zon breekt hier nooit door, alles is verlaten en ziet er troostloos uit. Wee den mensch, +wien het niet gelukt in éénen dag door deze wildernis heen te komen; nergens is hier een onderdak te vinden, niemand ontmoet +men op dezen verlaten weg. De weg voert af en toe loodrecht naar boven, hoe het mogelijk is, dat mijne mulita tegen deze stijle +cuestas opkomt, is mij volkomen een raadsel. Wij dalen thans plotseling af in eene verdroogde beek schijnbaar, aan den anderen +kant verheft zich het pad bijna loodrecht tegen de bergen, het is hier gevaarlijk en Leonardo raadt mij aan af te stijgen, +en zelf naar boven te klauteren, waarna hij de beide dieren naar boven zal leiden. Een plezierig oogenblik, ik “zwem” als +het ware door de modder naar boven, glij terug, val, krabbel op, doch worstel mij ten slotte naar boven. Hoe ik er uitzie, +behoef ik wel niet te besehrijven, doch... mijne kleeding is hierop berekend, mijne schoenen helaas niet, en mijne voeten +zijn dientengevolge kletsnat; doch, hierop let je in zulke oogenblikken minder. Er wordt verder “gereden” en na eene wanhopige +worsteling komen wij tegen 12 uur aan een diepe vallei, een prachtig <a id="d0e197"></a><span class="pagenum">[<a href="#d0e197">79</a>]</span>stukje wilde natuur, waar twee bergstroomen met woest geweld hun water voortstuwen, kleine watervallen vormend. Hier wordt +een oogenblik afgezadeld, de dieren hebben alleszins een rust verdiend, ik neem weder een bad, en wij lunchen hier. Om 1 uur +weder voorwaarts, het zou vervelend worden, eene verdere beschrijving te geven van onze klimpartij door dit gedeelte der Montana. +Genoeg zij, dat wij eindelijk tegen 4 uur afdalen in eene breede vlakte, na nog 1 uur ongeveer in een stortregen gereden te +hebben, van eenen aard zooals dat alleen in de tropen plaats heeft. Ik heb gelukkig een regenmantel omgeslagen, wat toch niet +verhelpen kan, dat mijne beenen en knieën drijfnat worden, doch.... dit droogt straks wel weder in de zon op. Onze weg voert +thans door de drooggeloopen bedding eener rivier, overal met wild suikerriet begroeid. Dit gedeelte noemt men Borboullon. +Ik dank alle Goden het zwaarste gedeelte mijner reis achter den rug te hebben, het verdere gedeelte voert over Planada en +tegen 5 uur passeeren wij Lancetillal, het laatste gehucht op de grenzen van Honduras en Guatemala gelegen. Mijn doel van +dien dag is Mixco Farm, eene der uitloopers der in deze laagvlakte gelegen bananen-fincas der United Fruit <span class="abbr" title="Company"><abbr title="Company">Co.</abbr></span>, waar ik eindelijk weder beschaving en een behoorlijk onderdak hoop te vinden. Na 1 uur rijdens vangt op eenmaal het bananenwoud +aan, men beseft thans eerst ten volle, wanneer men den aanleg dezer finca’s gadeslaat, met hare afgepaalde terreinen, afvoerkanalen, +de hierover voerende bruggetjes, welk een geweldige arbeid in deze vroegere wildernis moet zijn tot stand gebracht. Met welk +eene vreugde begroet ik de hutten der arbeiders, terwijl verderop het keurig afgebakende huis, met zinken dak, en overal met +muskietengaas omgeven, (der Mandador dezer finca) mij weder een behoorlijk nachtverblijf voorspelt. <span class="abbr" title="Mister"><abbr title="Mister">Mr.</abbr></span> Sunderland, de manager, een echte amerikaansche pionier, heet mij van harte welkom, en is gaarne bereid mij logies te verschaffen, +“al ware het ook voor een paar weken”, zooals hij glimlachend zegt. Met welk een genot, na al de uitgestane ontbering, men +zich weder aan eene met keurig wit tafellaken bedekte tafel zet, en zich de door een negerkok klaargemaakte spijzen laat smaken, +behoeft wel geen betoog. Doch als ik mij dan des avonds weder in een rein zacht bed kan leggen, gevoel ik mij bijna zalig. +Ik slaap dan ook overheerlijk, en wordt met noode op tijd wakker. + +</p> +<p></p> +<div class="divFigure"> +<p class="legend"><img border="0" src="images/p1918-079.jpg" alt="Hospitaal der U. Fr. C. te Quirigua (Guatemala)."></p> +<p class="figureHead">Hospitaal der <span class="abbr" title="United Fruit Company"><abbr title="United Fruit Company">U. Fr. C.</abbr></span> te <span class="corr" title="Bron: Quirigna">Quirigua</span> (Guatemala). +</p> +</div><p> + +</p> +<p>April 15. Om 6 uur wordt opgezadeld, daar ik tijdig in Guirigua aankomen wil om den trein te halen, die hier om precies 10 +uur vertrekt naar de hoofdstad van Guatemala. Bovendien wil ik eenen vriend bezoeken, Mandador van Quiché farm, waar ik trachten +wil de beide mulas met Leonardo gedurende mijne afwezigheid, onder dak te brengen. + +</p> +<p><span class="abbr" title="Mister"><abbr title="Mister">Mr.</abbr></span> Sunderland raadt mij aan, mijn revolver achter te laten, daar het dragen hiervan zonder extra permissie der regeering niet +geoorloofd is. Ik neem afscheid van mijnen gastheer, en wij rijden thans dwars door de bananenplantage, passeeren de rivier +Montagua, welke gedeeltelijk op de grens van Honduras en Guatemala loopt, voor het eerst en arriveeren na ongeveer een uur +aan Teguane farm, welke grooter en mooier aangelegd als Mixco farm, doch ik besluit hier niet op te houden. Overal bananen, +zoover het oog reikt. Het meerendeel der arbeiders op deze fincas zijn Jamaica-negers, terwijl de inlanders hier minder op +den voorgrond treden. Men hoort dan ook meestal engelsch spreken, voor zoover men dit taaltje dezer niggers engelsch mag noemen. +Te half negen komen wij aan bij Quiché farm, waar mijn vriend Keller, welken ik op mijne laatste reis naar New-Orleans, zoowel +op de heen- als op de terugreis had leeren kennen, opzichter is. Hij bewoont hier een groot huis, keurig ingericht, en staat +aan het hoofd van eene der grootste plantages der <span class="abbr" title="United Fruit Company"><abbr title="United Fruit Company">U. F. Co.</abbr></span> in deze streken. Hij is gaarne bereid mijnen jongen met de beide dieren hier te houden tot ik hem telegrafisch bericht zend +van mijne terugkomst; van zijn vriendelijk aanbod eenige dagen bij hem te verblijven, kan ik helaas niet gebruik maken. Van +hier is het een half uur rijden naar Guirigua, waar ik dus tijdig genoeg zal aankomen, zelfs om mij nog daar om te kleeden +voor mijne reis naar Guatemala City. Een neger vergezelt ons te paard om den jongen den weg te wijzen, en om half tien komen +wij te <span class="abbr" title="Guirigua"><abbr title="Guirigua">G.</abbr></span> aan, waar ik dankbaar ben mijne khaki-uitrusting on te kunnen wisselen tegen een behoorlijk pak kleeren, en overhemd. Thans +zie ik er weer fatsoenlijk uit. +<a id="d0e230"></a><span class="pagenum">[<a href="#d0e230">80</a>]</span></p> +<p>Guirigua heeft een groot hôtel, terwijl hier het hospitaal is der <span class="abbr" title="United Fruit Company"><abbr title="United Fruit Company">U. F. Co.</abbr></span>, een prachtig ruim gebouw; waarlijk men krijgt hier reeds een geheel anderen indruk als in Honduras, en uit alles blijkt, +dat Guatemala haren nabuur in beschaving verre vooruit is. Er heerscht een leven en beweging aan het station; overal inlandsche +vrouwen in hunne typische veelkleurige kleederdracht, welke allerlei soorten vruchten te koop aanbieden. Naranjas (sinaasappelen) +zapotes, papajas, grenadillas, mangos, <span class="abbr" title="etcetera"><abbr title="etcetera">etc.</abbr></span> <span class="abbr" title="etcetera"><abbr title="etcetera">etc.</abbr></span> (voor den lezer waarschijnlijk allemaal ongekende lekkernijen). Naar deze verkoopsters zoekt men tevergeefs aan de Hondureensche +spoorlijn van Cortez naar San Pedro Sula; het volk is daar schijnbaar nog te lui en te dom om uit dezen vruchtenverkoop geld +te slaan. Precies om 10 uur rijdt de trein, welke om 7 uur ’s morgens Puerto Barrios verlaat, het station binnen en ik neem +den koffer van Leonardo over, na hem op het hart gedrukt te hebben, tijdig aanwezig te zijn, wanneer ik telegrafeer, en goed +voor de dieren te zorgen. + +</p> +<p></p> +<div class="divFigure"> +<p class="legend"><img border="0" src="images/p1918-080.jpg" alt="Panorama van Guatemala."></p> +<p class="figureHead">Panorama van Guatemala.</p> +</div><p> + +</p> +<p>Thans op weg naar Guatemala City, de grootste en schoonste stad in Centraal Amerika. Ik heb een gemakkelijk hoekje in den +spoorwagen gevonden, en geniet van het prachtige natuurschoon, dat zich thans gaandeweg aan mijne oogen ontrolt. De spoorbaan +slingert zich een weg om de bergen, dan stijgen wij weder langzaam, even later schiet de trein met groote vaart in de diepte. +De rivier Montagua vergezelt ons tot Zacapa, en biedt af en toe met zijn breeden stroom, en de zich aan weerszijden verheffende +stijle rotswanden een heerlijk schouwspel. In de vlakten is het smoorheet, op enkele plekken groeit bijna niets, slechts groote +cactusstruiken van allerlei grillige vormen, komen sporadisch voor; ik denk aan eene mula-reis door deze woestijn, gelukkig +de mensch, die alleen de beschaving kent van het spoorwegverkeer. Om 1 uur komen wij te Zacapa aan, wat juist op het midden +der reis naar <span class="abbr" title="Guatemala City"><abbr title="Guatemala City">G.</abbr></span> ligt. Er is een half uur oponthoud, en ik heb gelegenheid in het groote Amerikaansche hotel den inwendigen mensch aan een +goed middagmaal te versterken. Even later arriveert de trein, welke zich in tegenovergestelde richting beweegt. Het is een +drukte van belang. Honderden inlanders, vrouwen, meisjes loopen langs de spoorwagens, hunne koopwaar te koop aanbiedend. Behalve +de reeds genoemde verschillende vruchten verkoopen zij tortillas met gallina (gebraden kip) met hard gekookte eieren, vischjes, +ja wat niet al. Doch de meeste lekkernijen kunnen mijn europeeschen smaak niet bekoren, en ik bepaal me dus tot den aankoop +van vruchten, welke ik onderweg successievelijk oppeuzel. + +</p> +<p>De trein zet zich in beweging en ik stijg dus weder in. Het landschap wordt steeds grilliger en woester. Tegen 5 uur is het +een onafgebroken stijgen en onder zuchten en steunen voert de zware locomotief ons tegen de bergen op. Een onvergetelijk schouwspel +boeit ons oog, als de trein tegen 6 uur op den top van een berg rijdt; ver, ver beneden ons een dal met wild stroomende bergriviertjes, +die als linten door het land kronkelen. Wij rijden over eene geweldige spoorbrug, waarvan de pijlers zeker wel 100 voet lang +zijn; verderop tegen een berg een dennenwoud met het gezang van krekels, dat vaag tot ons doordringt. + +</p> +<p>De zon is reeds achter de kimme, en paarse, loodkleurige en rose luchten teekenen zich tegen de bergen in het rond af. De +natuur is thans zoo stil, men hoort slechts het gesteun der machine en het geratel der wielen. Oh, Guatemala, hoe groot zijn +uwe berglandschappen. Het wordt thans heerlijk koel, de bergwind strijkt langs mijn voorhoofd, en ik geniet in de hoogste +mate van deze prachtige spoorreis door deze heerlijke natuur. Langzamerhand wordt het donker, wij moeten spoedig in de stad +arriveeren. Nog even schiet de trein naar beneden, en dan.... bij eene kromming van den weg ligt op eenmaal een zee van licht +rechts vóór ons. Dit is Guatemala City. Overal duizenden lichtpunten, voor zoover het oog reikt. Om precies 7 uur stoomt de +trein het moderne station binnen, en kan ik mijne stijfgeworden ledematen weder uitstrekken. Ik begeef mij naar het mij door +Cosman aanbevolen hôtel de Espana, wat door eenen hollander, den heer Schaart, gevoerd wordt. +<a id="d0e256"></a><span class="pagenum">[<a href="#d0e256">81</a>]</span></p> +<p></p> +<div class="divFigure"> +<p class="legend"><img border="0" src="images/p1918-081.jpg" alt="Plaza en gerechtsgebouw."></p> +<p class="figureHead">Plaza en gerechtsgebouw.</p> +</div><p> + +</p> +<p>April 16. Gedurende mijn kort verblijf in de hoofdstad heb ik hier mijn verblijf gehouden, en in het algemeen is het mij goed +bevallen. + +</p> +<p>Welke eene groote tegenstelling biedt Guatemala City met hetgeen ik in Honduras gezien heb. Door de hooge ligging (5000 voet) +ontbreekt hier de tropische hitte ten eenenmale, integendeel staat de stad algemeen bekend om haar frisch gezond klimaat, +reden waarom tal van lieden voor korten of langeren tijd herstel van hunne gezondheid in <span class="abbr" title="Guatemala City"><abbr title="Guatemala City">G.</abbr></span> zoeken. De prachtige ligging dezer stad te beschrijven, met de tegen den achtergrond zich verheffende uitgestorven vulkanen, +zou mij te ver voeren. De stad heeft door hare ligging met de in rechte lijn doorgetrokken straten, doch veel meer nog: door +hare rechthoekige huizen met platte daken, die bijna allen één verdieping hebben (dit met het oog op het gevaar der menigvuldig +voorkomende aardbevingen<a id="d0e269src" href="#d0e269" class="noteref">1</a>), wit gepleisterd zijn, en alle de zoo eigenaardige vensters met ligkozijnen en traliën vertoonen, een echt Spaanschen indruk, +die nog verhoogd wordt door het schilderachtige type harer bewoners. Er heerscht hier eene zekere rijkdom, welke in Honduras +ongekend is; mooi aangelegde avenidas met keurig aangelegde parken, vele cathedralen en openbare gebouwen geven de stad een +interessant aanzien. Zeer vele vreemdelingen, het duitsche en engelsche element overheerschend, hebben veel tot de welvaart +van dit land bijgedragen; equipages en automobielen, ze zijn hier geene zeldzaamheid en geven het bewijs van de moderne beschaving +in deze Centraal-Amerikaansche stad. Er heerscht hier veel militair vertoon; vooral op de Plaza, waar aan de eene zijde de +Cabildo (stadhuis), aan den anderen kant de kazerne is, is eene bedrijvigheid van heen- en weerloopende militairen, soldaten, +officieren en generaals (vooral vele generaals) welke eene oningewijde zouden doen gelooven, dat er minstens een oorlog voorbereid +wordt. Het spionnage-systeem in Guatemala is geweldig, iedere vreemdeling wordt nauwkeurig in zijne bewegingen nagegaan, zelfs +vrouwen ontzien zich niet het werktuig der regeering te zijn. Dit alles dient ter bescherming van het leven van den Grooten +Man in Guatemala <span class="abbr" title="namelijk"><abbr title="namelijk">nl.</abbr></span> den President der republiek, Manuel Estrada Cabrera, welke met ijzeren vuist het roer van het staatsschip in handen heeft, +en wiens leven ieder oogenblik gevaar loopt door eene revolutie. Te zien krijgt men hem bijna nooit; bevindt zijne Excellentie +zich in de hoofdstad, dan kan men verzekert zijn, dat hij niet in het paleis zijn intrek neemt. Zooals ik vernam, bewoont +hij dan het zich schuins tegenover het Paleis bevindende gebouw, hetwelk scherp door soldaten bewaakt wordt. Het is dan verboden, +in elk geval niet aangeraden, zich des avonds door de straat te begeven waar hij zijn intrek genomen heeft, wil men niet gevaar +loopen per ongeluk misschien doodgeschoten te worden. Ik herinner mij eenen avond, waarop ik mij door de bewuste straat begaf, +de president was evenwel niet aanwezig, doch aan weerszijden van het paleis zaten in hunne nissen, met traliën omgeven, twee +soldaten, diep in hunne mantels gedoken, bijna onzichtbaar, doch met geladen geweer in de hand. Zooiets maakt eenen “gezelligen” +indruk, voorwaar. Indien ergens in Centraal-Amerika te vreezen is voor eene revolutie, zoo is het hier, een broeinest van +samenzweerders. + +</p> +<p></p> +<div class="divFigure floatRight"> +<p class="legend"><img border="0" src="images/p1918-082.jpg" alt="Minervatempel."></p> +<p class="figureHead">Minervatempel.</p> +</div><p> + +</p> +<p>Ik heb het genoegen eenige landslieden te leeren kennen, <span class="abbr" title="onder anderen"><abbr title="onder anderen">o.a.</abbr></span> den heer Alberts, vice-consul der Nederlanden, welke in Guatemala als vertegenwoordiger der Nederlandsche Handelmaatschappij +werkzaam is, en <a id="d0e289"></a><span class="pagenum">[<a href="#d0e289">82</a>]</span>tengevolge van den europeeschen oorlog thans groote partijen koffie opkoopt, welke, vroeger naar Duitschland, thans naar Holland +geconsigneerd worden. Verder is hier een woord vol lof ter plaatse voor den heer Willemsen, een Hollander uit Curaçao, welke +sedert ongeveer 8 jaar hier woont, en voor de groote bankiersfirma Rosenthal y Hyos werkt. Met hem te zamen heb ik de stad +doorkruist, en de meeste merkwaardigheden gezien. Hiertoe behooren <span class="abbr" title="onder andere"><abbr title="onder andere">o.a.</abbr></span> de verschillende kathedraals, de Plaza en regeeringsgebouwen, de Mercado (openbare markt) waar des morgens vroeg een drukte +en bont gewemel heerscht van honderden inlanders, in hunne eigenaardige kleederdracht, die hier de producten des lands, vruchten, +eetwaren, eigengemaakte katoenen goederen, doch vooral het vreemde aardewerk, potjes en pannetjes met diverse versierselen +beschilderd, ten verkoop aanbieden, verder dient de Reforma vermelding, een museum van oudheden, buiten de stad gelegen te +midden eener poëtische omgeving, de zich aan de tegenovergestelde zijde der stad bevindende Minerva-tempel, waar in Augustus +de Minerva-feesten plaats hebben, ingesteld door President Manuel Estrada Cabrera, waarbij de “Spes Patria” van Guatemala +spelen en dansen uitvoert en de ouderen zich vermaken met het aanschouwen der wedrennen op het zich hier bevindende sportterrein. +Als iets zeer eigenaardigs dient de Mapa (landkaart) van Guatemala vermeld, welke zich in de nabijheid bevindt. Met enorme +kosten en inspanning, en na veeljarige studie is men hier geslaagd in relief een getrouwe afbeelding van de ligging van Guatemala +weer te geven. Voor iemand, die eenig idee krijgen wil van de geografische situatie, de hoogte der verschillende bergen, rivieren, +vulkanen, grenzen <span class="abbr" title="etcetera"><abbr title="etcetera">etc.</abbr></span> eene prachtige studie. Alles is zoo getrouw mogelijk nagebootst, de bergen hebben hunne natuurlijke kleuren, men ziet, hoe +de spoorlijn zich dwars door het land slingert, en overal is nauwkeurig de afstand, alsmede hoogte en plaatsnamen aangegeven. +Elke rivier is in deze reliefkaart opgenomen, en voor eene kleinigheid laat de oppasser gedurende eene periode van 5 minuten +het water stroomen, zoodat men op een gegeven oogenblik alle bergstroomen en rivieren, watervalletjes <span class="abbr" title="etcetera"><abbr title="etcetera">etc.</abbr></span> in werking ziet. + +</p> +<p>Mijn vriend Willemsen betrad met mij verder het gebouw van den Deutschen Verein, keurig ingericht; men krijgt daar eenigszins een indruk van het groote aantal Duitschers, die hier leven en welke met recht +“stolz” mogen zijn op hunne kolonie. Ik had het genoegen bij den heer Willemsen te dineeren, waarbij ik met zijne vrouw, eene Guatemalteca, +kennis maakte. Hij bewoont een mooi huis, hetwelk op echt spaansche wijze, zooals trouwens overal het geval is, ingericht +is. Na het portaal doorschreden te hebben, komt men in den Patio, (hof) immer vol bloemen en tropische gewassen, waaromheen +zich de verschillende appartementen bevinden. Deze huizen zijn dus bijna altijd in het vierkant gebouwd, met rechte lijnen; +de groote openstaande vensters der zich aan den straatkant bevindende vertrekken zijn altijd met ijzeren tralies voorzien, +wat in het eerst eenigszins den indruk geeft van eene gevangenis. Ook deze mode schijnt wel nog van de Spanjaarden overgenomen +te zijn. Hier is het, waar des avonds de schoonen van Guatemala hunne bekoorlijke verschijning maken, en zij zich met hunne +aanbidders onderhouden. Eene voor ons Hollanders wel wat “onpractische” en ongemakkelijke gelegenheid, doch..... ’s lands +wijs, ’s lands eer. Men heeft hier dan ook volop gelegenheid het schoone geslacht te bewonderen, in den vollen zin des woords. +Ofschoon in vele opzichten hetzelfde type hebbende als de Hondurena, maken de Guatemaltecas een meer beschaafden indruk; men +ziet hier je reine spaansche typen, en vooral de schoonheid van vele jonge meisjes is opvallend. + +</p> +<p>April 20. Na een verblijf van 4 dagen besloot ik dus weder de terugreis te aanvaarden, en na behoorlijk afscheid genomen te +hebben stapte ik des morgens 7 uur weder in den trein, welke mij om 5 uur ’s middags weder te Guirigua bracht. Hoe gaarne +had ik niet langeren tijd vertoefd in deze prachtige omgeving. Eene kleine reis per dilgencia naar den top van eene der groote +vulkanen, in de nabijheid van de hoofdstad gelegen, een uitstapje naar het op eenige uren afstand gelegen Antigua, de oude +hoofdstad van Guatemala, met hare oude ruïnes, gedeeltelijk verwoest door den vulkaan Agua, eene vaart op het schilderachtige +meer Amatitlan met de woeste bergen in het rond gelegen, ze blijven alle tot de vrome wenschen behooren, daar aan eene uitvoering +van deze plannen minstens een verblijf van 14 dagen verbonden zou zijn, en dit helaas niet op mijn programma stond. + +</p> +<p>Het zou vervelend worden wederom in eene herhaling te vervallen van eene beschrijving van het schoone landschap, ik wil dus +volstaan met den lezer mede te deelen, dat Leonardo zich prompt met de beide mulas aan den trein bevond, en ik des nachts +op Quiché farm bij mijnen vriend Keller doorbracht. + +</p> +<p>April 21. Reeds vroeg in den morgen verliet ik met Leonardo Quiché farm ten einde nog denzelfden avond in Paraiso aan te komen. +Op onzen tocht door de bananen-fincas trof ik <span class="abbr" title="Mister"><abbr title="Mister">Mr.</abbr></span> Sunderland, de mandador van Mixco farm, aan, welke op weg was naar Lancetillal om daar eenige booten, alsmede boonen te koopen, +van de inlanders. Wij reden dus te zamen <a id="d0e317"></a><span class="pagenum">[<a href="#d0e317">83</a>]</span>verder; bij Lancetillal nam hij afscheid van mij, en wenschte mij goede reis door de bergen. Weinig vermoedde ik, dat ik zoo +spoedig weder van zijne gastvrijheid zou moeten gebruikmaken. + +</p> +<p>Had ik reeds onderweg bespeurd, dat er iets gaande was met Leonardo door zijn eenigszins vreemd gedrag, in Lancetillal werd +ik onaangenaam verrast door zijne korte mededeeling, dat hij ziek was, en onmogelijk verder kon gaan. Hij steeg eenvoudig +af, legde zijn deken op den grond, en vleide zich rustig neder. Daar stond ik nu! Zonder mozo verder te trekken door het moeilijkste +gedeelte der Montana leek mij vrij riskant, terwijl ik tevens niet gaarne de mula van Cosman alleen met mijn valies in <span class="abbr" title="Lancetillal"><abbr title="Lancetillal">L.</abbr></span> achterliet. Na eenige uren geduldig afgewacht te hebben, in de hoop dat Leonardo misschien beter zou worden, besloot ik eindelijk +den jongen in <span class="abbr" title="Lancetillal"><abbr title="Lancetillal">L.</abbr></span> achter te laten, en naar Mixco terug te keeren, waarschijnlijk zou hij dan den volgenden dag opgeknapt zijn, zoodat wij de +reis konden vervolgen. Doch deze hoop bleek ijdel. + +</p> +<p></p> +<div class="divFigure floatLeft"> +<p class="legend"><img border="0" src="images/p1918-083.jpg" alt="Oude bouwval in Antigua."></p> +<p class="figureHead">Oude bouwval in Antigua.</p> +</div><p> + +</p> +<p>April 22. Te vergeefs wachtte ik op de komst van <span class="abbr" title="Leonardo"><abbr title="Leonardo">L.</abbr></span> en ten einde raad begaf ik mij ten slotte tegen 3 uur in den middag naar Lancetillal, waar ik vernam, dat Leonardo ziek lag +met pneumonia, zoodat van verder reizen voorloopig geen sprake zou kunnen zijn. Ik had echter het geluk te vernemen, dat de +Comandante van Lancetillal, Coronel Vicente Pena zich den volgenden dag met een escorte van 4 soldaten op een tocht naar Santa +Rosa de Copan begaf, en ik besloot daarom deze schoone gelegenheid in zijn gezelschap te reizen niet voorbij te laten gaan. +Ofschoon de man mij minder aanstond wegens zijne onbeschaamdheid, moest ik echter zijn gezelschap wel voor lief nemen, te +meer, daar zijn escorte, hetwelk te voet ging, mijne andere mula, beladen met het valies, uitstekend onder hunne hoede kon +nemen. Ik sliep dien nacht in de Comandancia te Lancetillal, veiliger dan ooit, met het oog op de gewapende macht, welke in +de hut rijkelijk vertegenwoordigd was. + +</p> +<p>April 24. Doordat het gedurende de laatste dagen droog geweest was in de bergen, wat alleszins eene uitzondering is hier, +was de weg in iets beteren toestand. Bovendien was ik nu eenigszins gewend aan de “idealen” toestand dezer bergwegen, zoodat +mij de af en toe verschrikkelijke Cuestas minder lastig toeschenen dan op de heenreis. + +</p> +<p>Ik had bij dezen tocht meer dan ooit gelegenheid waar te nemen op welke beestachtige wijze de hooger geplaatste ambtenaren +in dienst der regeering met hunne inferieuren omgaan. Die arme soldaten, welke het escorte van Coronel Pena vormden, werden +uitgescholden voor alles wat leelijk was, doch in stomme gelatenheid schenen zij zich dit te laten welgevallen. Er is overigens +niets bijzonders voorgevallen op onzen tocht naar Paraiso, waar wij des middags tegen half zes aankwamen. De Coronel gaf instructies +onze hangmatten in het kleine aanwezige schooltje, wat er allertreurigst uitzag, op te hangen om den nacht hier door te brengen. +Midden in den nacht begon het natuurlijk weder te regenen (ik geloof nauwelijks, dat er één dag in het jaar is, waarop het +niet regent in <span class="abbr" title="Paraiso"><abbr title="Paraiso">P.</abbr></span>) en jawel.... langzamerhand begon het water door het rieten dak te lekken, zoodat ons niets anders wachtte, dan een beter +heenkomen te zoeken. Voorwaar een plezierige toestand. Tot ons groot geluk evenwel bedaarde de stortbui na eenigen tijd, zoodat +wij, ook met het oog op de groote waarschijnlijkheid midden in den nacht geen logies te kunnen krijgen bij anderen, besloten +onze hangmatten weder op te zoeken in de hoop verder niet meer in onze slaap gestoord te zullen worden. Fortuna was met ons, +het bleef droog. + +</p> +<p>April 25. Met groote moeilijkheden had ik dien dag te kampen. De Coronel gaf mij te kennen, dat hij dien avond nog in Trinidad +moest arriveeren en hij dus zeer snel op weg ging, hij kon dus niet op mij wachten en ook zijne soldaten hadden geen tijd +om mijne pakmula met het valies onder hunne hoede <a id="d0e346"></a><span class="pagenum">[<a href="#d0e346">84</a>]</span>te nemen, ik moest dus zelf maar zien hoe ik verder kwam. Ik verwenschte den kerel uit den grond van mijn hart, aan den anderen +kant was zijn gezelschap nu niet bepaald een genoegen voor mij geweest. Mijne kleine mulita, welke zoo dapper den tocht door +de Montana gemaakt had, moest ik helaas weder omruilen tegen het zware luie dier uit San Pedro; evenwel was ik vast besloten +de mula in Florida achter te laten, of te verkoopen, en een geschikter dier te leenen voor de terugreis naar huis. Na vele +moeite gelukte het mij eenen jongen te vinden, die bereid was mijne mula, welke ik nu met de bagage bepakte, terwijl ik het +dier van Leonardo bereed, tot San Antonio te drijven; hier is de weg gemakkelijk, en kon ik het dier op sleeptouw nemen tot +Florida waar ik des namiddags om 2 uur te La Florida aankwam en hartelijk door Cosman en zijn vrouw ontvangen werd. Hier had +ik weder gelegenheid den inwendigen mensch, in den rechten zin des woords, te versterken, terwijl ik na een frisch bad in +de rivier Chamelecon, mij weder geheel opgewekt gevoelde. Ik was besloten reeds den volgenden dag te vertrekken, op weg naar +<span class="abbr" title="San Pedro Sula"><abbr title="San Pedro Sula">S. P. S.</abbr></span> en kreeg dienzelfden avond nog eene stevige mula ter beschikking, terwijl Cosman voor een mozo zorgde, welke mij den weg +zou wijzen tot Quimistan; van hieruit loopt de telegraaflijn en is de weg breed, zoodat men alleen, zonder te verdwalen, verder +komen kan. Mijne ongelukkige mula verkocht ik nog denzelfden dag, en ik kon blij wezen nog zoo’n goeden prijs er voor gekregen +te hebben. Mijn valies zou nagezonden worden met de carga-mulas, wat mij vele moeite en kosten uitspaarde. + +</p> +<p></p> +<div class="divFigure"> +<p class="legend"><img border="0" src="images/p1918-084.jpg" alt="De Calle Real te Guatemala."></p> +<p class="figureHead">De Calle Real te Guatemala.</p> +</div><p> + +</p> +<p>April 26. Om half zes des morgens nam ik afscheid van mijne hartelijke vrienden, die alles gedaan hadden om het mij zoo aangenaam +mogelijk te maken. Alles ging thans voorspoedig, reeds om 9 uur passeerde ik Piedra Pintada, terwijl ik om 12 uur in Colinas +vriendelijk ontvangen werd om de Almuerzo te gebruiken bij de familie Duarte, welke het eenige, op een heuvel gelegen huis +bewonen in deze streek. Met mijn macho (mannelijk muildier) had ik weinig moeite, terwijl de mozo, dien ik meegenomen had, +schijnbaar met het grootste gemak den geheelen dag het muildier bijhield, en op zijne voeten even snel opschoot als ik op +den macho. Waarlijk deze inlanders moeten toch ijzersterk zijn, al zijn ze ook tenger gebouwd. Ik overnachtte dien nacht in +Sula, zonder dat iets wederwaardigs passeerde. + +</p> +<p>April 27. Na om half zes te zijn vertrokken, kwamen wij om 10 uur in Casas Viejas aan; ik ging echter niet denzelfden weg +als op de heenreis, sloeg hier dus links af, in plaats van rechts, waar de weg naar San Marcos leidt, ik zou dus Herr Rheinboldt +niet opzoeken, zooals ik hem oorspronkelijk beloofd had. Doch de weg over Quimistan, vandaar naar Santa Cruz de las Minas, +en dan tot Cofradia, is gemakkelijker, tevens iets sneller, reden waarom Cosman mij aangeraden had deze route te nemen. + +</p> +<p>Bij Quimistan nam mijn mozo afscheid en vervolgde ik alleen den weg. Het verdere gedeelte der reis was zeer eentonig en eenzaam; +wanneer men den geheelen dag op zijn muildier zit, en geen aanspraak heeft, verveelt men zich, hoe wisselvallig het landschap +ook zij waardoor men rijdt. Nog dienzelfden dag arriveerde ik in Cofradia, waar ik Gode zij dank weder de eerste teekenen +der beschaving waarnam in het primitieve hotel van Modeste Perez; men kan tenminste weder behoorlijk aan tafel zitten, en +krijgt vork en mes en verder tafelgerei, eene ongekende luxe in het interieur. + +</p> +<p>April 28. In het vooruitzicht spoedig weder te midden van mijne vrienden, doch vooral van alle comfort te zijn, welke ik in +San Pedro Sula kan genieten, was ik reeds weder vroeg op weg. Met welk een verlangen begroet men de eerste huizen van Chamelecon, +waar men reeds de spoorlijn kruist, die van Cortez over San Pedro Sula naar La Pimienta loopt. Overal ziet men hier de beschaving +te voorschijn treden, hoe ziet alles hier reeds veel zindelijker uit. Na nog eenige uren rijden kan ik reeds van verre de +eerste huizen begroeten van <span class="abbr" title="San Pedro Sula"><abbr title="San Pedro Sula">S. P. S.</abbr></span> Nog enkele minuten, en ik rijd weder den voorhof van ons groote huis op, en begroet mijne vrienden en kennissen. + +</p> +<p>Zoo eindigt dan deze voor mij zoo interessante reis, waarbij ik zooveel gezien en meegemaakt had, en waarbij ik ten volle +de toestanden welke in het binnenland van Centraal-Amerika heerschen had leeren kennen. Och, hoe verre zijn wij nog verwijderd +van de europeesche beschaving, en welk eene geweldige inspanning zal het kosten, vóór deze landen ook eenmaal gemoderniseerd +zullen zijn. Doch deze tijd zal ook zeker eenmaal komen, al zal het nog lang, zeer lang duren. + + +</p> +<p class="alignright"><i>San Pedro Sula</i>, 16 Mei 1915. + +</p> +<div class="footnotes"> +<hr class="fnsep"> +<p class="footnote"><span class="label"><a id="d0e269" href="#d0e269src" class="noteref">1</a></span> Nog onlangs werd Guatemala door een hevige aardbeving grootendeels verwoest. (<i><span class="abbr" title="Redactie"><abbr title="Redactie">Red.</abbr></span></i>) +</p> +</div> +</div> + + + + + + + +<pre> + + + + + +End of the Project Gutenberg EBook of Dagboek van mijne reis door het +binnenland van Honduras naar Guatemala, by J. van Drielst + +*** END OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK DAGBOEK VAN MIJNE REIS DOOR *** + +***** This file should be named 17729-h.htm or 17729-h.zip ***** +This and all associated files of various formats will be found in: + http://www.gutenberg.org/1/7/7/2/17729/ + +Produced by Jeroen Hellingman and the Online Distributed +Proofreading Team at http://www.pgdp.net/ + + +Updated editions will replace the previous one--the old editions +will be renamed. + +Creating the works from public domain print editions means that no +one owns a United States copyright in these works, so the Foundation +(and you!) can copy and distribute it in the United States without +permission and without paying copyright royalties. Special rules, +set forth in the General Terms of Use part of this license, apply to +copying and distributing Project Gutenberg-tm electronic works to +protect the PROJECT GUTENBERG-tm concept and trademark. Project +Gutenberg is a registered trademark, and may not be used if you +charge for the eBooks, unless you receive specific permission. If you +do not charge anything for copies of this eBook, complying with the +rules is very easy. You may use this eBook for nearly any purpose +such as creation of derivative works, reports, performances and +research. They may be modified and printed and given away--you may do +practically ANYTHING with public domain eBooks. Redistribution is +subject to the trademark license, especially commercial +redistribution. + + + +*** START: FULL LICENSE *** + +THE FULL PROJECT GUTENBERG LICENSE +PLEASE READ THIS BEFORE YOU DISTRIBUTE OR USE THIS WORK + +To protect the Project Gutenberg-tm mission of promoting the free +distribution of electronic works, by using or distributing this work +(or any other work associated in any way with the phrase "Project +Gutenberg"), you agree to comply with all the terms of the Full Project +Gutenberg-tm License (available with this file or online at +http://gutenberg.org/license). + + +Section 1. General Terms of Use and Redistributing Project Gutenberg-tm +electronic works + +1.A. By reading or using any part of this Project Gutenberg-tm +electronic work, you indicate that you have read, understand, agree to +and accept all the terms of this license and intellectual property +(trademark/copyright) agreement. If you do not agree to abide by all +the terms of this agreement, you must cease using and return or destroy +all copies of Project Gutenberg-tm electronic works in your possession. +If you paid a fee for obtaining a copy of or access to a Project +Gutenberg-tm electronic work and you do not agree to be bound by the +terms of this agreement, you may obtain a refund from the person or +entity to whom you paid the fee as set forth in paragraph 1.E.8. + +1.B. "Project Gutenberg" is a registered trademark. It may only be +used on or associated in any way with an electronic work by people who +agree to be bound by the terms of this agreement. There are a few +things that you can do with most Project Gutenberg-tm electronic works +even without complying with the full terms of this agreement. See +paragraph 1.C below. There are a lot of things you can do with Project +Gutenberg-tm electronic works if you follow the terms of this agreement +and help preserve free future access to Project Gutenberg-tm electronic +works. See paragraph 1.E below. + +1.C. The Project Gutenberg Literary Archive Foundation ("the Foundation" +or PGLAF), owns a compilation copyright in the collection of Project +Gutenberg-tm electronic works. Nearly all the individual works in the +collection are in the public domain in the United States. If an +individual work is in the public domain in the United States and you are +located in the United States, we do not claim a right to prevent you from +copying, distributing, performing, displaying or creating derivative +works based on the work as long as all references to Project Gutenberg +are removed. Of course, we hope that you will support the Project +Gutenberg-tm mission of promoting free access to electronic works by +freely sharing Project Gutenberg-tm works in compliance with the terms of +this agreement for keeping the Project Gutenberg-tm name associated with +the work. You can easily comply with the terms of this agreement by +keeping this work in the same format with its attached full Project +Gutenberg-tm License when you share it without charge with others. + +1.D. The copyright laws of the place where you are located also govern +what you can do with this work. Copyright laws in most countries are in +a constant state of change. If you are outside the United States, check +the laws of your country in addition to the terms of this agreement +before downloading, copying, displaying, performing, distributing or +creating derivative works based on this work or any other Project +Gutenberg-tm work. The Foundation makes no representations concerning +the copyright status of any work in any country outside the United +States. + +1.E. Unless you have removed all references to Project Gutenberg: + +1.E.1. The following sentence, with active links to, or other immediate +access to, the full Project Gutenberg-tm License must appear prominently +whenever any copy of a Project Gutenberg-tm work (any work on which the +phrase "Project Gutenberg" appears, or with which the phrase "Project +Gutenberg" is associated) is accessed, displayed, performed, viewed, +copied or distributed: + +This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with +almost no restrictions whatsoever. You may copy it, give it away or +re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included +with this eBook or online at www.gutenberg.org + +1.E.2. If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is derived +from the public domain (does not contain a notice indicating that it is +posted with permission of the copyright holder), the work can be copied +and distributed to anyone in the United States without paying any fees +or charges. If you are redistributing or providing access to a work +with the phrase "Project Gutenberg" associated with or appearing on the +work, you must comply either with the requirements of paragraphs 1.E.1 +through 1.E.7 or obtain permission for the use of the work and the +Project Gutenberg-tm trademark as set forth in paragraphs 1.E.8 or +1.E.9. + +1.E.3. If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is posted +with the permission of the copyright holder, your use and distribution +must comply with both paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 and any additional +terms imposed by the copyright holder. Additional terms will be linked +to the Project Gutenberg-tm License for all works posted with the +permission of the copyright holder found at the beginning of this work. + +1.E.4. Do not unlink or detach or remove the full Project Gutenberg-tm +License terms from this work, or any files containing a part of this +work or any other work associated with Project Gutenberg-tm. + +1.E.5. Do not copy, display, perform, distribute or redistribute this +electronic work, or any part of this electronic work, without +prominently displaying the sentence set forth in paragraph 1.E.1 with +active links or immediate access to the full terms of the Project +Gutenberg-tm License. + +1.E.6. You may convert to and distribute this work in any binary, +compressed, marked up, nonproprietary or proprietary form, including any +word processing or hypertext form. However, if you provide access to or +distribute copies of a Project Gutenberg-tm work in a format other than +"Plain Vanilla ASCII" or other format used in the official version +posted on the official Project Gutenberg-tm web site (www.gutenberg.org), +you must, at no additional cost, fee or expense to the user, provide a +copy, a means of exporting a copy, or a means of obtaining a copy upon +request, of the work in its original "Plain Vanilla ASCII" or other +form. Any alternate format must include the full Project Gutenberg-tm +License as specified in paragraph 1.E.1. + +1.E.7. Do not charge a fee for access to, viewing, displaying, +performing, copying or distributing any Project Gutenberg-tm works +unless you comply with paragraph 1.E.8 or 1.E.9. + +1.E.8. You may charge a reasonable fee for copies of or providing +access to or distributing Project Gutenberg-tm electronic works provided +that + +- You pay a royalty fee of 20% of the gross profits you derive from + the use of Project Gutenberg-tm works calculated using the method + you already use to calculate your applicable taxes. The fee is + owed to the owner of the Project Gutenberg-tm trademark, but he + has agreed to donate royalties under this paragraph to the + Project Gutenberg Literary Archive Foundation. Royalty payments + must be paid within 60 days following each date on which you + prepare (or are legally required to prepare) your periodic tax + returns. Royalty payments should be clearly marked as such and + sent to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation at the + address specified in Section 4, "Information about donations to + the Project Gutenberg Literary Archive Foundation." + +- You provide a full refund of any money paid by a user who notifies + you in writing (or by e-mail) within 30 days of receipt that s/he + does not agree to the terms of the full Project Gutenberg-tm + License. You must require such a user to return or + destroy all copies of the works possessed in a physical medium + and discontinue all use of and all access to other copies of + Project Gutenberg-tm works. + +- You provide, in accordance with paragraph 1.F.3, a full refund of any + money paid for a work or a replacement copy, if a defect in the + electronic work is discovered and reported to you within 90 days + of receipt of the work. + +- You comply with all other terms of this agreement for free + distribution of Project Gutenberg-tm works. + +1.E.9. If you wish to charge a fee or distribute a Project Gutenberg-tm +electronic work or group of works on different terms than are set +forth in this agreement, you must obtain permission in writing from +both the Project Gutenberg Literary Archive Foundation and Michael +Hart, the owner of the Project Gutenberg-tm trademark. Contact the +Foundation as set forth in Section 3 below. + +1.F. + +1.F.1. Project Gutenberg volunteers and employees expend considerable +effort to identify, do copyright research on, transcribe and proofread +public domain works in creating the Project Gutenberg-tm +collection. Despite these efforts, Project Gutenberg-tm electronic +works, and the medium on which they may be stored, may contain +"Defects," such as, but not limited to, incomplete, inaccurate or +corrupt data, transcription errors, a copyright or other intellectual +property infringement, a defective or damaged disk or other medium, a +computer virus, or computer codes that damage or cannot be read by +your equipment. + +1.F.2. LIMITED WARRANTY, DISCLAIMER OF DAMAGES - Except for the "Right +of Replacement or Refund" described in paragraph 1.F.3, the Project +Gutenberg Literary Archive Foundation, the owner of the Project +Gutenberg-tm trademark, and any other party distributing a Project +Gutenberg-tm electronic work under this agreement, disclaim all +liability to you for damages, costs and expenses, including legal +fees. YOU AGREE THAT YOU HAVE NO REMEDIES FOR NEGLIGENCE, STRICT +LIABILITY, BREACH OF WARRANTY OR BREACH OF CONTRACT EXCEPT THOSE +PROVIDED IN PARAGRAPH F3. YOU AGREE THAT THE FOUNDATION, THE +TRADEMARK OWNER, AND ANY DISTRIBUTOR UNDER THIS AGREEMENT WILL NOT BE +LIABLE TO YOU FOR ACTUAL, DIRECT, INDIRECT, CONSEQUENTIAL, PUNITIVE OR +INCIDENTAL DAMAGES EVEN IF YOU GIVE NOTICE OF THE POSSIBILITY OF SUCH +DAMAGE. + +1.F.3. LIMITED RIGHT OF REPLACEMENT OR REFUND - If you discover a +defect in this electronic work within 90 days of receiving it, you can +receive a refund of the money (if any) you paid for it by sending a +written explanation to the person you received the work from. If you +received the work on a physical medium, you must return the medium with +your written explanation. The person or entity that provided you with +the defective work may elect to provide a replacement copy in lieu of a +refund. If you received the work electronically, the person or entity +providing it to you may choose to give you a second opportunity to +receive the work electronically in lieu of a refund. If the second copy +is also defective, you may demand a refund in writing without further +opportunities to fix the problem. + +1.F.4. Except for the limited right of replacement or refund set forth +in paragraph 1.F.3, this work is provided to you 'AS-IS' WITH NO OTHER +WARRANTIES OF ANY KIND, EXPRESS OR IMPLIED, INCLUDING BUT NOT LIMITED TO +WARRANTIES OF MERCHANTIBILITY OR FITNESS FOR ANY PURPOSE. + +1.F.5. Some states do not allow disclaimers of certain implied +warranties or the exclusion or limitation of certain types of damages. +If any disclaimer or limitation set forth in this agreement violates the +law of the state applicable to this agreement, the agreement shall be +interpreted to make the maximum disclaimer or limitation permitted by +the applicable state law. The invalidity or unenforceability of any +provision of this agreement shall not void the remaining provisions. + +1.F.6. INDEMNITY - You agree to indemnify and hold the Foundation, the +trademark owner, any agent or employee of the Foundation, anyone +providing copies of Project Gutenberg-tm electronic works in accordance +with this agreement, and any volunteers associated with the production, +promotion and distribution of Project Gutenberg-tm electronic works, +harmless from all liability, costs and expenses, including legal fees, +that arise directly or indirectly from any of the following which you do +or cause to occur: (a) distribution of this or any Project Gutenberg-tm +work, (b) alteration, modification, or additions or deletions to any +Project Gutenberg-tm work, and (c) any Defect you cause. + + +Section 2. Information about the Mission of Project Gutenberg-tm + +Project Gutenberg-tm is synonymous with the free distribution of +electronic works in formats readable by the widest variety of computers +including obsolete, old, middle-aged and new computers. It exists +because of the efforts of hundreds of volunteers and donations from +people in all walks of life. + +Volunteers and financial support to provide volunteers with the +assistance they need, is critical to reaching Project Gutenberg-tm's +goals and ensuring that the Project Gutenberg-tm collection will +remain freely available for generations to come. In 2001, the Project +Gutenberg Literary Archive Foundation was created to provide a secure +and permanent future for Project Gutenberg-tm and future generations. +To learn more about the Project Gutenberg Literary Archive Foundation +and how your efforts and donations can help, see Sections 3 and 4 +and the Foundation web page at http://www.pglaf.org. + + +Section 3. Information about the Project Gutenberg Literary Archive +Foundation + +The Project Gutenberg Literary Archive Foundation is a non profit +501(c)(3) educational corporation organized under the laws of the +state of Mississippi and granted tax exempt status by the Internal +Revenue Service. The Foundation's EIN or federal tax identification +number is 64-6221541. Its 501(c)(3) letter is posted at +http://pglaf.org/fundraising. Contributions to the Project Gutenberg +Literary Archive Foundation are tax deductible to the full extent +permitted by U.S. federal laws and your state's laws. + +The Foundation's principal office is located at 4557 Melan Dr. S. +Fairbanks, AK, 99712., but its volunteers and employees are scattered +throughout numerous locations. Its business office is located at +809 North 1500 West, Salt Lake City, UT 84116, (801) 596-1887, email +business@pglaf.org. Email contact links and up to date contact +information can be found at the Foundation's web site and official +page at http://pglaf.org + +For additional contact information: + Dr. Gregory B. Newby + Chief Executive and Director + gbnewby@pglaf.org + + +Section 4. Information about Donations to the Project Gutenberg +Literary Archive Foundation + +Project Gutenberg-tm depends upon and cannot survive without wide +spread public support and donations to carry out its mission of +increasing the number of public domain and licensed works that can be +freely distributed in machine readable form accessible by the widest +array of equipment including outdated equipment. Many small donations +($1 to $5,000) are particularly important to maintaining tax exempt +status with the IRS. + +The Foundation is committed to complying with the laws regulating +charities and charitable donations in all 50 states of the United +States. Compliance requirements are not uniform and it takes a +considerable effort, much paperwork and many fees to meet and keep up +with these requirements. We do not solicit donations in locations +where we have not received written confirmation of compliance. To +SEND DONATIONS or determine the status of compliance for any +particular state visit http://pglaf.org + +While we cannot and do not solicit contributions from states where we +have not met the solicitation requirements, we know of no prohibition +against accepting unsolicited donations from donors in such states who +approach us with offers to donate. + +International donations are gratefully accepted, but we cannot make +any statements concerning tax treatment of donations received from +outside the United States. U.S. laws alone swamp our small staff. + +Please check the Project Gutenberg Web pages for current donation +methods and addresses. Donations are accepted in a number of other +ways including checks, online payments and credit card donations. +To donate, please visit: http://pglaf.org/donate + + +Section 5. General Information About Project Gutenberg-tm electronic +works. + +Professor Michael S. Hart is the originator of the Project Gutenberg-tm +concept of a library of electronic works that could be freely shared +with anyone. For thirty years, he produced and distributed Project +Gutenberg-tm eBooks with only a loose network of volunteer support. + + +Project Gutenberg-tm eBooks are often created from several printed +editions, all of which are confirmed as Public Domain in the U.S. +unless a copyright notice is included. Thus, we do not necessarily +keep eBooks in compliance with any particular paper edition. + + +Most people start at our Web site which has the main PG search facility: + + http://www.gutenberg.org + +This Web site includes information about Project Gutenberg-tm, +including how to make donations to the Project Gutenberg Literary +Archive Foundation, how to help produce our new eBooks, and how to +subscribe to our email newsletter to hear about new eBooks. + + +</pre> + +</body> +</html> diff --git a/17729-h/images/initial-A.gif b/17729-h/images/initial-A.gif Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..ac5bff9 --- /dev/null +++ b/17729-h/images/initial-A.gif diff --git a/17729-h/images/kop-rood.gif b/17729-h/images/kop-rood.gif Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..b510f62 --- /dev/null +++ b/17729-h/images/kop-rood.gif diff --git a/17729-h/images/p1918-073.jpg b/17729-h/images/p1918-073.jpg Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..3c60b6c --- /dev/null +++ b/17729-h/images/p1918-073.jpg diff --git a/17729-h/images/p1918-076.jpg b/17729-h/images/p1918-076.jpg Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..dc271d6 --- /dev/null +++ b/17729-h/images/p1918-076.jpg diff --git a/17729-h/images/p1918-077.jpg b/17729-h/images/p1918-077.jpg Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..1b1c10c --- /dev/null +++ b/17729-h/images/p1918-077.jpg diff --git a/17729-h/images/p1918-079.jpg b/17729-h/images/p1918-079.jpg Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..57f5404 --- /dev/null +++ b/17729-h/images/p1918-079.jpg diff --git a/17729-h/images/p1918-080.jpg b/17729-h/images/p1918-080.jpg Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..5182cb3 --- /dev/null +++ b/17729-h/images/p1918-080.jpg diff --git a/17729-h/images/p1918-081.jpg b/17729-h/images/p1918-081.jpg Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..5203ce2 --- /dev/null +++ b/17729-h/images/p1918-081.jpg diff --git a/17729-h/images/p1918-082.jpg b/17729-h/images/p1918-082.jpg Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..b04fc14 --- /dev/null +++ b/17729-h/images/p1918-082.jpg diff --git a/17729-h/images/p1918-083.jpg b/17729-h/images/p1918-083.jpg Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..3a423c0 --- /dev/null +++ b/17729-h/images/p1918-083.jpg diff --git a/17729-h/images/p1918-084.jpg b/17729-h/images/p1918-084.jpg Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..7069604 --- /dev/null +++ b/17729-h/images/p1918-084.jpg diff --git a/LICENSE.txt b/LICENSE.txt new file mode 100644 index 0000000..6312041 --- /dev/null +++ b/LICENSE.txt @@ -0,0 +1,11 @@ +This eBook, including all associated images, markup, improvements, +metadata, and any other content or labor, has been confirmed to be +in the PUBLIC DOMAIN IN THE UNITED STATES. + +Procedures for determining public domain status are described in +the "Copyright How-To" at https://www.gutenberg.org. + +No investigation has been made concerning possible copyrights in +jurisdictions other than the United States. Anyone seeking to utilize +this eBook outside of the United States should confirm copyright +status under the laws that apply to them. diff --git a/README.md b/README.md new file mode 100644 index 0000000..8341442 --- /dev/null +++ b/README.md @@ -0,0 +1,2 @@ +Project Gutenberg (https://www.gutenberg.org) public repository for +eBook #17729 (https://www.gutenberg.org/ebooks/17729) |
