diff options
| -rw-r--r-- | .gitattributes | 3 | ||||
| -rw-r--r-- | 27555-8.txt | 3919 | ||||
| -rw-r--r-- | 27555-8.zip | bin | 0 -> 70791 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-h.zip | bin | 0 -> 81461 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-h/27555-h.htm | 4964 | ||||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/f0001.png | bin | 0 -> 9119 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/f0002.png | bin | 0 -> 1926 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0005.png | bin | 0 -> 28864 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0006.png | bin | 0 -> 36798 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0007.png | bin | 0 -> 37886 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0008.png | bin | 0 -> 46016 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0009.png | bin | 0 -> 37186 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0010.png | bin | 0 -> 33587 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0011.png | bin | 0 -> 35449 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0012.png | bin | 0 -> 43367 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0013.png | bin | 0 -> 37973 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0014.png | bin | 0 -> 43316 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0015.png | bin | 0 -> 37389 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0016.png | bin | 0 -> 43475 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0017.png | bin | 0 -> 32039 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0018.png | bin | 0 -> 41639 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0019.png | bin | 0 -> 40431 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0020.png | bin | 0 -> 45871 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0021.png | bin | 0 -> 39661 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0022.png | bin | 0 -> 45609 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0023.png | bin | 0 -> 36939 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0024.png | bin | 0 -> 44146 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0025.png | bin | 0 -> 39540 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0026.png | bin | 0 -> 43974 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0027.png | bin | 0 -> 37946 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0028.png | bin | 0 -> 41177 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0029.png | bin | 0 -> 36168 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0030.png | bin | 0 -> 46358 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0031.png | bin | 0 -> 35114 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0032.png | bin | 0 -> 37878 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0033.png | bin | 0 -> 41356 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0034.png | bin | 0 -> 46984 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0035.png | bin | 0 -> 35240 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0036.png | bin | 0 -> 47664 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0037.png | bin | 0 -> 40522 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0038.png | bin | 0 -> 33637 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0039.png | bin | 0 -> 41067 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0040.png | bin | 0 -> 37571 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0041.png | bin | 0 -> 42680 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0042.png | bin | 0 -> 38000 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0043.png | bin | 0 -> 39419 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0044.png | bin | 0 -> 44476 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0045.png | bin | 0 -> 40207 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0046.png | bin | 0 -> 44811 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0047.png | bin | 0 -> 36415 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0048.png | bin | 0 -> 37033 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0049.png | bin | 0 -> 39249 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0050.png | bin | 0 -> 28006 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0051.png | bin | 0 -> 35994 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0052.png | bin | 0 -> 43018 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0053.png | bin | 0 -> 39280 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0054.png | bin | 0 -> 34119 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0055.png | bin | 0 -> 41039 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0056.png | bin | 0 -> 38369 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0057.png | bin | 0 -> 34012 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0058.png | bin | 0 -> 36628 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0059.png | bin | 0 -> 35439 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0060.png | bin | 0 -> 36747 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0061.png | bin | 0 -> 41644 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0062.png | bin | 0 -> 38837 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0063.png | bin | 0 -> 38326 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0064.png | bin | 0 -> 39703 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0065.png | bin | 0 -> 38843 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0066.png | bin | 0 -> 38238 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0067.png | bin | 0 -> 39883 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0068.png | bin | 0 -> 38471 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0069.png | bin | 0 -> 39073 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0070.png | bin | 0 -> 36035 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0071.png | bin | 0 -> 40482 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0072.png | bin | 0 -> 35361 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0073.png | bin | 0 -> 35429 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0074.png | bin | 0 -> 35796 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0075.png | bin | 0 -> 36840 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0076.png | bin | 0 -> 38783 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0077.png | bin | 0 -> 40030 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0078.png | bin | 0 -> 37452 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0079.png | bin | 0 -> 42140 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0080.png | bin | 0 -> 32629 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0081.png | bin | 0 -> 41203 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0082.png | bin | 0 -> 39234 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0083.png | bin | 0 -> 40823 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0084.png | bin | 0 -> 37341 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0085.png | bin | 0 -> 38260 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0086.png | bin | 0 -> 37678 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0087.png | bin | 0 -> 40828 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0088.png | bin | 0 -> 38578 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0089.png | bin | 0 -> 40724 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0090.png | bin | 0 -> 41385 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0091.png | bin | 0 -> 39695 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0092.png | bin | 0 -> 34575 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0093.png | bin | 0 -> 34229 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0094.png | bin | 0 -> 40536 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0095.png | bin | 0 -> 42819 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0096.png | bin | 0 -> 38312 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0097.png | bin | 0 -> 43245 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0098.png | bin | 0 -> 35809 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0099.png | bin | 0 -> 39743 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0100.png | bin | 0 -> 40179 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0101.png | bin | 0 -> 38542 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0102.png | bin | 0 -> 39068 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0103.png | bin | 0 -> 41889 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0104.png | bin | 0 -> 43339 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0105.png | bin | 0 -> 37796 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0106.png | bin | 0 -> 43818 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0107.png | bin | 0 -> 38506 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0108.png | bin | 0 -> 35360 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0109.png | bin | 0 -> 37464 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0110.png | bin | 0 -> 38219 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0111.png | bin | 0 -> 42422 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0112.png | bin | 0 -> 38935 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0113.png | bin | 0 -> 42529 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0114.png | bin | 0 -> 39608 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0115.png | bin | 0 -> 40658 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0116.png | bin | 0 -> 37999 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0117.png | bin | 0 -> 36065 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0118.png | bin | 0 -> 37898 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0119.png | bin | 0 -> 37789 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0120.png | bin | 0 -> 39849 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0121.png | bin | 0 -> 39581 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0122.png | bin | 0 -> 40467 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0123.png | bin | 0 -> 38243 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0124.png | bin | 0 -> 40092 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0125.png | bin | 0 -> 36344 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0126.png | bin | 0 -> 37074 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0127.png | bin | 0 -> 40203 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0128.png | bin | 0 -> 39560 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0129.png | bin | 0 -> 44125 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0130.png | bin | 0 -> 40018 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0131.png | bin | 0 -> 47243 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0132.png | bin | 0 -> 40609 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0133.png | bin | 0 -> 39706 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0134.png | bin | 0 -> 36171 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0135.png | bin | 0 -> 41923 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0136.png | bin | 0 -> 37431 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0137.png | bin | 0 -> 40604 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0138.png | bin | 0 -> 36770 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0139.png | bin | 0 -> 41724 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0140.png | bin | 0 -> 39698 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0141.png | bin | 0 -> 40471 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0142.png | bin | 0 -> 38887 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0143.png | bin | 0 -> 43772 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0144.png | bin | 0 -> 37990 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0145.png | bin | 0 -> 41806 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0146.png | bin | 0 -> 37603 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0147.png | bin | 0 -> 40330 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0148.png | bin | 0 -> 36944 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0149.png | bin | 0 -> 37453 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0150.png | bin | 0 -> 36389 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0151.png | bin | 0 -> 37908 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0152.png | bin | 0 -> 15987 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0153.png | bin | 0 -> 5048 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0155.png | bin | 0 -> 35345 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0156.png | bin | 0 -> 35068 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0157.png | bin | 0 -> 41155 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0158.png | bin | 0 -> 39836 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0159.png | bin | 0 -> 41556 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0160.png | bin | 0 -> 33234 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0161.png | bin | 0 -> 36187 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0162.png | bin | 0 -> 40571 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0163.png | bin | 0 -> 33123 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0164.png | bin | 0 -> 35565 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0165.png | bin | 0 -> 35253 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0166.png | bin | 0 -> 36288 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0167.png | bin | 0 -> 39673 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0168.png | bin | 0 -> 33471 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0169.png | bin | 0 -> 38396 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0170.png | bin | 0 -> 35007 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0171.png | bin | 0 -> 30800 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0172.png | bin | 0 -> 35454 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0173.png | bin | 0 -> 27761 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0174.png | bin | 0 -> 36760 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0175.png | bin | 0 -> 31326 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0176.png | bin | 0 -> 33415 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0177.png | bin | 0 -> 35794 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0178.png | bin | 0 -> 33893 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0179.png | bin | 0 -> 34210 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0180.png | bin | 0 -> 35291 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0181.png | bin | 0 -> 31917 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0182.png | bin | 0 -> 33714 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/p0183.png | bin | 0 -> 25025 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/q0001.png | bin | 0 -> 14857 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/r0001.png | bin | 0 -> 38656 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/r0002.png | bin | 0 -> 31898 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/r0003.png | bin | 0 -> 22363 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/r0004.png | bin | 0 -> 30830 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/r0005.png | bin | 0 -> 29484 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/r0006.png | bin | 0 -> 34655 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/r0007.png | bin | 0 -> 33774 bytes | |||
| -rw-r--r-- | 27555-page-images/r0008.png | bin | 0 -> 40643 bytes | |||
| -rw-r--r-- | LICENSE.txt | 11 | ||||
| -rw-r--r-- | README.md | 2 |
196 files changed, 8899 insertions, 0 deletions
diff --git a/.gitattributes b/.gitattributes new file mode 100644 index 0000000..6833f05 --- /dev/null +++ b/.gitattributes @@ -0,0 +1,3 @@ +* text=auto +*.txt text +*.md text diff --git a/27555-8.txt b/27555-8.txt new file mode 100644 index 0000000..435830c --- /dev/null +++ b/27555-8.txt @@ -0,0 +1,3919 @@ +The Project Gutenberg EBook of Een verlaten post, by Johanna van Woude + +This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with +almost no restrictions whatsoever. You may copy it, give it away or +re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included +with this eBook or online at www.gutenberg.org + + +Title: Een verlaten post + +Author: Johanna van Woude + +Release Date: December 17, 2008 [EBook #27555] + +Language: Dutch + +Character set encoding: ISO-8859-1 + +*** START OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK EEN VERLATEN POST *** + + + + +Produced by Jeroen Hellingman and the Online Distributed +Proofreading Team at https://www.pgdp.net/ + + + + + + + + + + EEN VERLATEN POST + + Door + + JOHANNA VAN WOUDE + + + ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ + Je rends au public ce qu'il + m'a prêté + La Bruyère + ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ + + + + Vijfde druk + + L. J. Veen--Amsterdam + + + + + + + Typ. Zuid-Holl. Boek- en Handelsdrukkerij. + + + + + + + + + + + + +Nu was alles voorbij.... + +Zij zat peinzend in de schemering bij het vuur en dacht aan de +liefelijke jaren, die nu voor altijd heen waren, de jaren, licht, en +zonnig voor haar gemaakt door dien éénen, welke nu in de huiskamer +ontbrak en boven stil lag uitgestrekt, ingeslapen om niet weer te +ontwaken. + +Buiten blies de herfstwind. Als zij het hoofd zijwaarts leunde tegen +den rug van den grooten, hoogen leunstoel, waarin zij zat, kon zij +de bladeren zien dalen en neerzweven in de breede grintpaden van den +tuin, waar zij bleven vastkleven of terstond weer werden opgejaagd +en voortgedreven. + +Hare groote droeve oogen bleven droomerig naar buiten staren. De hooge +populieren en ranke dennen, haar zoo welbekend, bogen hunne toppen +voor den stormwind en richtten zich dan ruischend weer op. Daar boven +gleden de wolken onrustig voort, doorzichtig en ijl, in alle tinten van +grijs en grauw. Op den straatweg liepen nog enkele voorbijgangers, het +hoofd gebogen tegen de wilde stormvlagen, die telkens loeiend uit de +verte naderden en dan voorbijgierden om in de schemering weg te ijlen. + +Het was geen aantrekkelijk schouwspel, maar met een weemoedigen, +liefdevollen blik dwaalde haar oog ver en nabij, tot het bleef rusten +op den kleinen, schilderachtigen stal, waarvan zij juist een gedeelte +zien kon;--en zij keek naar de geel-en-bruine kastanjeboomen, die nu +hunne glanzende vruchten bij dozijnen op het dak van den stal lieten +neerregenen; naar de paardenkoppen, in den gevel aangebracht, die +nu zoo treurig voor zich uitstaarden, als wisten zij dat zij spoedig +weer een nieuwen meester krijgen zouden; en naar Toon den koetsier, +tevens huisknecht, die in zijne lange, fladderende, zwart linnen +staljas en op klompen naar buiten kwam. Maar zij zag eigenlijk niets, +want zij dacht aan de welbeminde viervoeters daarbinnen....ach, ook +hen zou zij moeten vaarwel zeggen, hen en den armen trouwen Caesar, +die nu nog aan hare voeten lag uitgestrekt. + +Tranen gleden langs hare wangen, vonkelend in den vuurgloed. De +paarden waren tenminste nog jong, maar de arme Cae, reeds tien jaren +haar dagelijksche metgezel, wie zou hem voortaan liefhebben als zij! + +Zoo graag zou zij hem medegenomen hebben. Maar tante had geantwoord +dat, "als het kon," moest zij hem liever achterlaten; in een +stadswoning was zulk een groote hond zoo lastig. + +"Als het kon."--Neen, het kon eigenlijk niet, het moest +alleen.... Tante's liefde mocht zij niet in de waagschaal stellen +ter wille van eigen wenschen. + +En zij bleef zitten peinzen, weer starend in het opvlammende vuur, +de handen in den schoot gevouwen,--kinderhanden, ietwat te bruin, +maar welgevormd, met Slanke, spits toeloopende vingers. Kinderlijk was +hare geheele gestalte, van het fijnbesneden, frissche gezichtje en de +lange bruine vlecht op haar rug, tot haar slanke heupen en onafgeronde +vormen; en zooals zij daar zat in hare jeugdige schoonheid en beschenen +door den vollen gloed van het vuur, vormde zij een vreemd contrast +met het sombere vertrek met zijne vele schaduwen en duistere hoeken, +zijne ledige stoelen, als wachtende op gebruik, zijne sprakelooze +beelden, zijne schilderijen, uit het krijgsmansleven genomen, degens, +geweren en jachttropeeën aan den wand en andere versieringen, die er +alle uitzagen als waren zij bezielde wezens, die veel dachten en veel +zouden kunnen zeggen als zij wilden. + +Eindelijk stond zij op en verliet de kamer. Een groote hond volgde +haar met loggen gang, kop en staart neerhangend. Eerst op de trap +hoorde zij zijne nagels tikken op het hout, en zij stond stil om hem +te liefkoozen. Zij zette zich op een der treden neder en drukte zijn +grooten kop tegen haar gezicht. + +"Arme Cae! gauw kun je mij niet meer naloopen.... En wij zijn toch +zoolang kameraden geweest!.... Weet je nog hoeveel hij van je hield +en hoe trotsch hij op je was, omdat je van het echte soort waart? Hij +gaf je niet, hoeveel men ook voor je bood. Weet je 't nog?" + +Hij wist het ontwijfelbaar zeer goed, want zij had het hem reeds +dikwerf met stralende oogen verteld in de dagen, toen zij nog samen +het veld inrenden of in het grasperk stoeiden en buitelden; maar hij +antwoordde slechts door een vriendelijk gekwispel. + +"Kon jij ten minste maar meegaan! Jij weet overal van. Ik zou over +alles met je kunnen praten, over pa en over den tuin en over onze +heerlijke wandelingen; over al de oude kennissen hier en over het +oude huis. Och, Cae, dat zal wel gauw weer verhuurd zijn. Kan je dat +gelooven, dat hier andere menschen wonen zullen?.... Ga maar mee," +vervolgde zij opstaande. "Neem ook maar afscheid; het is voor het +laatst." + +Op de bovengang zag zij rond en luisterde,--neen, er was niemand. De +dienstboden waren liever beneden in de gezellige keuken dan in de +nabijheid eens dooden en de huishoudster zou wel druk bezig zijn +met inpakken. + +Behoedzaam opende zij een der talrijke deuren op de bovengang en sloot +die ook weer achter zich toe. Het vertrek waarin zij zich nu bevond, +was een slaapkamer, zooals de meubels aanduidden; maar in het midden +stond op schragen een lijkkist en daarin lag een doode uitgestrekt. + +Het was een man in den herfst van 't leven, vijftig jaren oud +misschien. Zeker had hij weinig gedacht te zullen sterven, maar zijn +gelaat droeg nu geen sporen van zorg of bekommering meer. Er lag +vrede op en goedheid en teederheid, zooals die zijn leven lang er +zich op hadden afgespiegeld. + +En zij dacht weder aan die laatste uren, waarin hij zich zoo onrustig +en gejaagd getoond had,--om harentwil misschien of omdat hij begon +te gevoelen, dat hij sterven moest.... + +Zij weende niet, doch stond maar stil te staren op dat dierbare +gelaat, terwijl duizend zoete herinneringen haar weder bestormden en +buiten de wind aan de zonneblinden rukte en de dakgooten rumoerig +kletterden. Eerst toen zij een langen kus op een der kille handen +had gedrukt, een kus, die een wereld van liefde en dankbaarheid +bevatte--en met stijf opeengeklemde lippen de kamer had verlaten, +barstte zij los in een wild, hartbrekend geween. + +"Voor het laatst!" snikte zij, en wierp zich in een ander vertrek in +hare volle lengte op den grond. + +"Och Cae, och Cae!" zeide zij maar steeds, met beide armen den hond +omklemmend, die zich bij haar hoofd liefkoozend had neergevlijd. "Och +Cae, och Cae!" + +En zij ging maar voort op hartstochtelijken toon zijn naam te zeggen +en daarmede, naar het scheen, al haar leed uit te storten, want na +eenigen tijd werd zij rustiger, legde hare kin op hare gevouwen handen +en bleef stil peinzend voor zich uit zien.... + +Zij dacht aan het nieuwe leven, dat haar wachtte daarginds in die +groote stad, onder bijna vreemde menschen, en bereidde er zich angstig +op voor.... Maar het was immers de laatste wensch van haar stervenden +vader geweest, dat zijn eenige broeder haar tot zich nemen zou. In den +tijd van enkele uren was alles beslist geweest; een telegram heen, een +telegram terug,--en, rustig had de stervende de moede oogen gesloten. + +"Vaarwel, mijn lief heiligdom!" zeide zij zacht, terwijl zij het +vriendelijk vertrekje rondzag. "Als hier andere menschen wonen, +denk dan nog eens aan de kleine Renée." + +Hoe gelukkig was zij hier geweest, hoe zorgeloos hier ingeslapen, hoe +tevreden ontwaakt! Hier waren hare boeken, hare geliefkoosde gravuren, +hare reissouvenirs, hare gedroogde bloemen en snuisterijen. Hier was +zij omringd geworden door duizenden blijken van de liefde eens vaders, +wiens afgod zij was. + +Al deze kleine schatten zouden haar vergezellen; wat oom +wilde medenemen (doch dat bepaalde zich bijna geheel tot eenige +familiesouvenirs) zou ook met haar gaan;--maar dat zou dan ook het +eenige zijn wat haar zou herinneren aan de oude, dierbare woning. Al +het andere zou gemakshalve verkocht worden. + +"Jij blijft ten minste bij Toon," zeide zij met gebroken stem tot den +hond, en terwijl zij bij hem neerhurkte en zacht snikte, terwijl zij +sprak, geleek zij meer dan ooit een kind. "En hij heeft mij beloofd dat +hij goed voor je zorgen zou.... Als ik trouw, Cae,--en ik zal erg mijn +best doen er als een jonge dame uit te zien, dan trouw ik eerder--ga +ik in een eigen huis wonen, zie je, en dan schrijf ik dadelijk om je, +hoor! Dat beloof ik je vast. Kijk altijd maar uit als het tijd is +dat oude Peter met de brieventasch komt; eenmaal zal mijn brief er +bij zijn." + +Hij kwispelde zacht; blijkbaar was hij zeer gelukkig met haar belofte. + +Een andere deur voerde haar in een vertrek, dat blijkbaar tot +studeerkamer had gediend. Boekenkasten stonden in het rond en in het +midden tusschen de vensters was een groote schrijftafel geplaatst, +bedekt met papieren en brochures. + +Aan dat kleinere tafeltje ginds was haar plaats altijd geweest. Bijna +alles wat zij wist, had zij van haar vader geleerd; en zij zag zich +weer als klein meisje over haar boeken gebogen, nu en dan heimelijk +uitkijkend naar de zonnige wereld daarbuiten, of glurend naar hare +witte duiven, die op de vensterbanken te kirren of klapwiekend +wegvlogen hoog in de lucht, een zilverwitte stip tegen den blauwen +hemel. + +Hier ook had hij haar leeren genieten wat de beste dichters en +schrijvers de menschheid boden. En als de studie-uren voorbij waren, +was zij met hem veld of bosch ingegaan, en hij was kind geweest met +haar. Hij had de eerste lentebloemen met haar gezocht en braambessen +en beukenoten; of meikevers en vlinders met haar gevangen, al naar +het jaargetijde medebracht. Hij had haar het schoone leeren zien en +liefhebben, tehuis zoowel als op reis; hij had haar leeren spelen en +zingen en rijden.... o, hoe bedrijvig en prettig had hij iederen dag +van haar leven voor haar gemaakt! + +Zij trad aan het venster en zag naar den slingerenden landweg, waar +zij dien laatsten keer geloopen hadden, nu juist veertien dagen +geleden.... Ach, die vreeselijke veertien dagen! + +Onbewust van eenig naderend onheil was zij aan zijn arm, zoo heerlijk +veilig en vertrouwelijk, dien weg opgewandeld. Het was een van die +herfstdagen, wanneer boomen en planten zich nog eens overvloedig +koesteren in den warmen zonneschijn. Nu en dan daalde langzaam en +onhoorbaar een goudgeel boomblad neer, kantelend om en om in de +zoele lucht, als nam het onwillig afscheid van zijn zomerleven; +en de stammen zelf schenen overtrokken met bronskleurig fluweel, +zacht glanzend in het zonnelicht. De paarden stonden roerloos in de +weilanden, zich de vliegen afslaande met hunne staarten, juist alsof +het nog zomer was, en boven de slooten dansten muggen. O, hoe anders +dan nu!.... Was dat alles werkelijk pas veertien dagen geleden? + +Zij was zoo aan hem gewoon geweest en aan scheiden had zij nog nooit +gedacht, nooit kunnen denken. Maar nu was hij haar toch van het hart +gescheurd en dat hart lag als gestorven in hare borst. + +Hoe ledig scheen de wereld haar, nu er niemand meer leefde, die haar +beminde of zelfs maar toebehoorde. Het leven lag als een last op +hare schouders. + +Hoe onzinnig dat die dorpsklok daar nu sloeg en dat alle klokken en +pendules in huis haar nasloegen! Halfzes.... etenstijd. Waarom moest +men eten, waarom wilde men den tijd kennen....? + +En somber en afgemat ging zij de trappen weer af naar de huiskamer, +waar nu licht was ontstoken en een gedekte tafel haar wachtte. Maar +zijn vriendelijk gezicht zou haar nooit meer welkom heeten en aan tafel +nooden. Nooit zou zij hier meer voor hem zingen (de ouderwetsche, +militaire liederen, hem dierbaar bovenal) en dan zijn vroolijk +"bravo!" hooren. Nooit meer in de schemering bij het vuur met hem +zitten keuvelen, of in de winteravonden--terwijl buiten de sneeuw +onhoorbaar neerzweefde--luisteren naar zijn heerlijk voorlezen.... Ach, +het was nu alles, alles voorbij! + + + + +II. + + +"Ik begrijp niet waar je die gratie vandaan hebt, kind!" zeide mevrouw +Gerlings met hare kwijnende stem, terwijl zij nog een gaslicht ontstak +om Renée beter te kunnen zien. "Zeker van je mama: zij was ook net +een veertje." + +"Ja, tante?" vroeg Renée, hare japon dichtknoopend. + +Zij droeg een zilvergrijs kleedje, in den verloopen zomer uit Parijs +medegebracht en op haar dorpje nog weinig gedragen. + +"O, je doet mij telkens aan haar denken," ging mevrouw Gerlings +voort op de lieftallige, innemende wijze, welke zij zich had eigen +gemaakt. "Zij werd een vriendin van mij, omdat wij in dezelfde +stad woonden en met twee broers geëngageerd waren, maar na ons +trouwen.... och toen liepen onze wegen meer uiteen. Wij waren uit +zulk verschillend hout gesneden.... Kijk eens, wat een figuurtje +nu! Zonder corset negentien jaar geworden.... 't Is ongehoord!" + +"Papa vond het gezonder," antwoordde het meisje zacht. + +Mevrouw Gerlings antwoordde niet; zij was ijverig bezig nog iets te +veranderen aan Renée's weerspannig bruin haar, dat nu in een bevallige +wrong op het kleine hoofdje lag. + +"Zie zoo, nu ben je al een heel andere Renée dan toen je uit het +rijtuig sprong met je wit wollen baret en hangende vlecht. Ik zal eer +inleggen met mijn nichtje. Het is wel jammer dat wij dat avondje nu +geven moeten zoo kort na je komst; maar het was nu toch het avondje +van Huug.... Ik heb je immers gezegd dat ik een broer heb?--Nu, dat +is Huug; een vroolijke, lieve jongen. Of eigenlijk een man, want hij +is al twee en dertig jaar; maar ik ben wat ouder dan hij, daardoor +schijnt hij mij altijd nog een jongen,--een allerliefste jongen." + +Onwillekeurig dacht Renée aan een dikwerf herhaalde bewering van haar +papa, dat "lieve" jongens doorgaans geen flinke jongens, "lieve" +mannen geen flinke mannen zijn, maar zij had te weinig ervaring om +te kunnen beslissen of deze bewering waarheid inhield. + +"Natuurlijk zou hij je een visite hebben gebracht, als hij geweten +had dat je hier waart. Maar je begrijpt: alles is zoo overhaast +gegaan. Hij komt altijd om de veertien dagen een avondje, en nu vond +oom het geschikt tegelijk die kennissen te vragen, omdat wij voor Huug +toch altijd een lekker soupertje klaarmaken.... Die ondeugd, men moet +hem wat lokken, weet je; tenminste, daar verdenk ik hem van. 't Is +ook altijd een heele reis voor hem, want zijn kamers liggen aan het +andere einde der stad.... Kijk eens, zoo'n enkel zilveren pijltje in +je haar staat goed bij de zilveren broche en armbanden.... Gelukkig +dat je papa je altijd verbood te rouwen! En heel verstandig ook. Een +jong meisje in den rouw kan ik niet zien.... Huug ontmoet je nu straks +vanzelf. Je hebt immers werkelijk wel lust binnen te komen?" + +"Wel zeker, tante," antwoordde Renée voorkomend, "ik wil uwe vrienden +graag eens leeren kennen," maar zij sloeg hare oogen niet op, vreezende +dat deze geheel iets anders verraden zouden. + +"Och, je bent natuurlijk erg bedroefd; maar dat zijn zoo van die +dingen, die men maar op zijn kamer laten moet, niet waar?" + +Renée gevoelde zich pijnlijk getroffen, als greep iemand met ruwe +hand in de fijnste snaren harer ziel. Bij dergelijke gezegden--en +zij had er in die weinige dagen reeds vele zoo gehoord,--gevoelde +zij maar al te goed, evenals hare moeder "van ander hout gesneden" +te zijn dan deze vrouw, die haar in de eerste dagen toch zoo had +aangetrokken door hare schoonheid en innemendheid. + +"Maar ik zou je nog van Huug vertellen," ging mevrouw Gerlings voort, +terwijl zij met hare blanke vingers een der strikken op Renée's +japonnetje wat opdofte. En zij babbelde maar voort, het verstrooide +meisje verhalend hoe Huug vermaard was om zijne vlugheid met den degen, +bewonderd werd om zijne behendigheid op de jacht en benijd om zijn +geluk bij de vrouwen. + +Die laatste uitdrukking kwam niet tot klaarheid in het brein van +Caesar's vriendinnetje, maar zij vroeg er geen verklaring van. Hare +gedachten dwaalden. Zij wijlden niet rustig in het oude huis of bij +een enkel punt in het verleden of de toekomst, maar zij waren nu hier, +dan daar, zooals gedachten doen, wanneer men zich nieuw en vreemd +gevoelt in een nieuwe, vreemde omgeving. En werktuiglijk antwoordde +of glimlachte zij, al naar zij dacht dat van haar verwacht werd. Maar +daar was een droef heimwee in haar, dat haar geheel vervulde, dat +haar blik mat maakte en hare bewegingen langzaam en hare stem zacht. + +"Nu, loop eens naar den spiegel," zeide mevrouw Gerlings recht +tevreden. "Om je de waarheid te zeggen: ik had verwacht een boerinnetje +te zien, maar je papa heeft eer van zijn opvoeding, dat moet ik +zeggen.--Wacht," vervolgde zij opeens levendig, "bijna zou ik nog +vergeten je te poederen. Je teint is ook nog zoo gaaf en glad, maar +niet blank. Sla dien handdoek even om.... Wat?" + +Ditmaal week Renée beslist terug. + +"O neen, tante, geen poeder!" en zij staarde met zekeren afschuw naar +het donzen kwastje, dat hare tante reeds opgeheven hield. + +"Waarom niet?!" riep mevrouw Gerlings uit, verwonderd lachend. + +"O neen," herhaalde Renée onrustig, "ik weet niet goed waarom +niet. Ik ben verbrand, dat weet ik, en het zou zeker heel mooi +staan, maar.... er is zoo iets in--u moet er niet boos om zijn, +tante--zoo iets, alsof ik mij anders wil voordoen dan ik ben. Heusch, +tante,.... neen, ik kan er niet toe besluiten." + +Blijkbaar was zij zeer verlegen over hare besliste weigering, en +nochtans--het was duidelijk merkbaar--zij zou er bij blijven. + +Mevrouw Gerlings maakte zich nooit boos. "Dat geeft rimpels," placht +zij te zeggen en dus duwde zij het kwastje weer in de doos. + +"Wel kind, als je er tegen hebt, zullen we het niet doen," zeide zij +lachend, maar in hare neergeslagen oogen flikkerde spot over Renée's +"overdreven denkbeelden." "Nu, kijk eens in den spiegel. Ik heb je haar +wat opgestoken, en een paar kleinigheden.... zie je, laatste smaak en," +zij begon weer te lachen,--"zooals je daar staat, zoo ben je." + +"O!!" + +Dat was alles wat Renée in de eerste opwelling van verrassing en +bewondering uiten kon. Was zij dit slanke, bekoorlijke schepseltje, +met de aardige krulletjes langs hals en voorhoofd, welke haar geheele +gezicht zooveel mooier maakten, en dat schitterende pijltje in het +opgestoken haar, dat vroeger glad naar achteren lag? Had die hals +vroeger ooit zoo blank geschenen als in dit wolkachtig plooisel?--die +polsen ooit zoo slank als in die zilveren armbanden? + +En toch beviel zij zichzelf maar half; van de oude, wilde, ongeharnaste +Renée was zoo weinig overgebleven; alleen daarbinnen, daar was zij nog. + +"Ik bewonder uwe kunst, tante," zeide zij vriendelijk. + +"Ja, dat dacht je niet, hé?.... Toilet is alles, kind. Wat mijn +uiterlijk betrof, heb ik al vroeg de kunst geleerd, die door sommige +jonge meisjes veel te veel veronachtzaamd wordt: to make the most +of it.... Nu, ik ga vast naar beneden. Je komt zeker ook dadelijk, +niet waar. + +"Zij moet er plezier in krijgen," dacht mevrouw Gerlings recht voldaan, +terwijl zij in haar elegant toiletje de trap afging. "Er moet leven in +komen; dan kan ze hier een goed huwelijk doen! Wat een vervelende last +zou zij worden, als het lang duurde. Maar ze is mooi en aantrekkelijk, +een echte ingénue.... Ja, zij trouwt bepaald gauw.... Wat een taille; +als een ree...." + +En de coquette veertigjarige dame trad peinzend haar salon binnen, +voornemens in den spiegel haar eigen middel nog eens te vergelijken +met het slanke figuurtje boven; maar een mannenstem hield haar van +dit voornemen terug. + +"Mijn hemel, Lucie, wat maak je lang toilet! Ik wacht hier al een +kwartier," en een jonge man in uniform trad naar voren en reikte haar +de hand. Hij deed dat met een zekere matheid, misschien uit gewoonte, +misschien uit gebrek aan hartelijkheid. + +Hij was een dier mannen, welke overal de aandacht--vooral de aandacht +der vrouwen--trekken, door hunne hooge gestalte en fraaien kop. Er lag +iets edels in het niet fijne, maar fijnbesneden, aristocratisch gelaat, +trekken, hem bij de geboorte door een vriendelijke fee geschonken +en misschien lang bewaard; maar nu lag er tevens een ontsierend waas +over van genotzucht en oververzadiging tegelijk. + +"Ik heb je in het geheel niet hooren komen, Huug. Ik was boven. Hoe +gaat het?.... Ik heb groot nieuws," vervolgde zij dadelijk. + +"En?" + +"Ons nichtje, Renée Gerlings, is hier." + +"Wat?--Toch niet om te blijven?" + +"Ja zeker.--Je weet dat Albert's broer gestorven is.... Appropos, +je hadt wel eens kunnen komen condoleeren." + +"Onzin. Albert gaf niets om hem." + +"Maar voor den vorm!" + +"Voor den vorm heb ik een kaartje gezonden. Och," vervolgde hij ietwat +ongeduldig, "je weet dat Albert om mijn troostredenen niet verlegen +is.... En toen?" + +"Nu, toen hij op zijn sterfbed lag, liet hij telegrapheeren of wij +haar wilden nemen.... Wat zal je doen in zoo'n geval!" ging zij +voort, even hare schouders ophalend en hare blanke, mollige handjes +uitbreidend. "Bij zijn leven bemoeiden de broers zich weinig met +elkander, vooral doordat zij en ik zoo weinig sympathiseerden. Maar +nu dat telegram kwam, seinde Albert dadelijk terug dat ons huis voor +haar openstond.... Ja, wat zal men anders doen! Zoo'n laatsten wensen +van je eenigen broer!.... niet waar?.... Zoo kun je soms onverwachts +in een leelijk parket komen." + +Hij draaide peinzend zijn langen, donkeren knevel om zijn wijsvinger. + +"Een koopje, hoor!--Je stuurt haar naar kostschool zeker?" + +"Wel neen, ze is volwassen." + +"Is dat kind nu al volwassen?" vroeg hij verbaasd. + +"Ja jongen, de tijd vliegt. Ze is negentien; wel een echt kind nog, +zooals die buitenmeisjes zijn, maar we zullen haar wel gauw wat +fatsoeneeren. Straks komt ze binnen.... Ik ben eigenlijk blij dat ik +je nog even spreken kan: ik wou je wat vragen." + +"En dat is?" + +"Kom wat drukker en breng wat goede vrienden van je mee," vroeg +zij vleiend. "Uitgaan doet ze nog niet, maar hier aan huis kan zij +natuurlijk ieder ontmoeten. Ik zou met een jaar of zoo graag weer +van haar af zijn. Ze is lief, maar zoo'n doorloopende logée is toch +vervelend." + +Hij fronste de wenkbrauwen, maar antwoordde niet rechtstreeks. + +"Zeker leelijk?" + +"O neen, een snoesje!.... En dan--origineel, weet je," ging zij voort, +hare indrukken verzamelend. "Wel een beetje een soldatenkind en...." + +"Dat is een compliment." + +"In jouw oogen, maar in de mijne niet," lachte zij vriendelijk, +bevreesd hem uit zijn humeur te maken. "Overigens nogal fortuin. Ik +reken op je hulp, Huug.... Maar scheelt er wat aan?" vroeg zij, +op eens het gesprek op hem zelf brengend. "Ik vind dat je bleek ziet." + +"Ik!" riep hij uit, als achtte hij zulk een veronderstelling van +onwelzijn van een kloek man een beleediging. "Maak je niet bezorgd, +hoor!.... Neen, ik heb tegenwoordig het land, dat is het. Ik verveel +mij." + +"Waarom trouw je toch niet?" + +"Ja.... God!.... maar met wie?" riep hij uit, met een gebaar van +wanhoop. + +"Och kom, ieder wil je graag hebben, en er zijn toch meisjes genoeg!" + +"Geen naar mijn zin. En als ik trouw, doe ik het magnifiek.... Voor de +vrijwillige ballingschap moet ik ten minste ook vergoeding hebben," +wierp hij lachend tegen met zijne welluidende, klankrijke stem. "Ik +vind het ook werkelijk geen kwaad idée." + +Hij, van alles verzadigd en toch smachtend naar nieuwe emotie, was tot +het besef gekomen dat éen levensgenot hem nog een gesloten paradijs +gebleven was: het huiselijk geluk. En schoon hij tot hiertoe de poort +van het paradijs met zijne vrienden spottend was voorbijgegaan, +nu wilde hij die eindelijk eens openen en daarbinnen een kijkje +nemen, nieuwsgierig naar de zoete mysteriën daarachter verborgen, +zeker--straks nog had hij onder het genot van een geurige havana op +zijn sofa liggen peinzen over een mogelijk huwelijk, kalm overwegend, +voorzichtig berekenend.... Een mooi en natuurlijk rijk meisje, +jong als Aurora.... Zij zou hem een gezellig thuis geven--een +paar kinderen.... hij hield wel van kinderen. Hij zou wat minder +druk uitgaan--dat zou beter voor zijne gezondheid zijn ook.... Hij +zou meer een geposeerd man worden, lid van dit en van dat.... een +huishouden geeft altijd meer waardigheid. Hij was ook al zoo jong +niet meer.... Zeker, zeker, geen kwaad idée. Het begon hem werkelijk +meer en meer toe te lachen.... + +En zoo lang als hij was, had hij zijn groot, vadsig, weldoorvoed +lichaam eens tusschen de fluweelen pouffs uitgerekt, zich geheel +overgevend aan den invloed der genotsprikkels, die van alle zijden +op hem inwerkten door middel van een getemperd vuur, een smaakvol +en weelderig gemeubeld vertrek, een droomerige stilte, een zachte +ligging en den fijnen geur der havana. + +Maar van al die overleggingen sprak hij geen woord tot zijne zuster. + +"Als je een goede partij voor mij weet," vervolgde hij vroolijk, +"dan stuur je maar een boodschap." + +"Wel," zeide zij peinzend, voor den spiegel nog hier en daar de golfjes +en krulletjes van haar kapsel een duwtje gevend, "een van de Graantjes +bijvoorbeeld;.... zulke aardige meisjes!" + +Hij maakte een afwerende beweging. + +"Te leelijk, hoor!" + +"Eva Wilson?" + +"Boe, die blauwkous kan ik niet uitstaan." + +"Haar logéetje dan?.... Die moet puissant rijk zijn." + +"Maar de dochter van een parvenu!" antwoordde hij, zijn trotsch gelaat +vol minachting. + +"Laura van Vuren dan?" + +"Dat coquette schepsel! Laat een ander daarmee in zijn ongeluk +loopen!.... Och neen, Luus, houd maar op. Ik geloof niet dat ik in +de wieg ben gelegd voor het huwelijk. Vrijheid bovenal! Alle vrouwen +vervelen me, zoodra ik denk dat ik ze levenslang tegenover me zal +hebben." + +Eigenlijk verdroot het hem zich door zijne zuster in een dergelijke +quaestie te laten raden. + + + +Op dit oogenblik draaide Renée het licht op hare kamer uit, gereed +naar beneden te gaan; maar het venster opschuivende, bleef zij geboeid +door de stille pracht van den avondhemel. + +Kleine, donzige wolken hingen bijna roerloos in het luchtruim en +hoog boven hen troonde de maan, nu stralend in volle pracht, dan +wegschuilend en slechts door een matten glans verradend, waar zij +was. De avondkoelte blies ritselend in de dorre bladeren, die nog +aan de heesters in den tuin hingen; overigens was alles stil. + +Renée kende de stemmen der natuur, zij was er vertrouwd mede; en +terwijl zij daar stond, kwam plotseling een gevoel van bevrediging, +van vertroosting over haar. Een diepe zucht steeg op uit hare borst, +welsprekender dan stroomen van tranen. Zij kon den blik niet afwenden +van dien avondhemel, die haar als een lieve oude bekende was. Zij had +willen heenvliegen als een vogel, dáár, ver door die glanzende ruimte, +die schoonheid, die heerlijkheid te gemoet--en ver van dat salon +beneden, vol vreemde menschen. O, dat verlangen in haar hart!--zij +wist niet waarnaar;--dat heimwee!--zij wist niet waarheen. In hare +nieuwe omgeving gevoelde zij zich zoo misplaatst, zoo neergeworpen, +als een plant, welker wortels ruw zijn losgerukt en in den nieuwen +grond zich maar niet vasthechten kunnen. Haar omzweefden duizend +liefelijke herinneringen, gelijk ieder mensch ze met zich omdraagt, +visioenen van "vroeger," van alles, wat eenmaal het geluk uitmaakte +van het nu eenzame hart. + +Zij gevoelde het, meer dan zij het onder woorden brengen kon: in +dit huis was liefheid, aanhaligheid, schijnbare hartelijkheid--maar +dit waren alle slechts armzalige nabootsingen van het heerlijke, +zuivere goud der ware liefde, dat tot hiertoe zijn glans op haar +had afgestraald. + +Haar hart, overvloeiend van erkentelijkheid en van de warme +genegenheid, die de jeugd zoo spoedig heeft weg te schenken, had zich +reeds bij de wel niet koele, maar toch evenmin warme ontvangst half +gesloten, als de pas geopende rozeknop voor den killen adem van den +noordenwind: en nu lag het in hare borst als een gegrendelde schatkamer +vol kostbaarheden: liefelijke herinneringen, zoete gedachten, lieve +geheimen... + +Zij wendde zich van het venster af; het was haar als had zij met het +verleden gesproken. Zij gevoelde zich verkwikt. + +Toen zij vijf minuten later de gezelschapskamer binnentrad, was zij +met haar opgewekt glimlachje geheel naar genoegen harer tante; naar +het scheen had zij al hare droefheid op hare kamer achtergelaten. + + + + +III. + + +Hoe zonderling dat wij voor een keerpunt in ons leven kunnen staan, +zonder dat een geheim voorgevoel ons waarschuwt. Hoe zonderling dat wij +het wezen naderen dat de hoofdrol in ons lot spelen zal,--naderen, +altijd meer, tot wij eindelijk van aangezicht tot aangezicht +staan,--zonder dat ons hart sneller klopt, of ons gesprek hapert, +of onze hand beeft. + +Renée Gerlings was rustig de trap afgedaald en met vlugge stapjes +de vestibule doorgeloopen zonder eenige bijzondere gewaarwording; +en toen zij tegenover Hugo Freeze stond, zag zij hem onbevangen aan, +eenvoudig denkende: "Zoo, zoo, is dit nu de veelgeprezen Huug." En zij +legde hare kleine hand in de zijne, omdat hij de broer harer tante +was en begon op zijn innemende vragen met den grootsten eenvoud en +natuurlijkheid te antwoorden. + +Haar rijzig en slank figuurtje--slank van natuur en niet door +kunstmiddelen--kwam allerliefst uit in het zilvergrijze japonnetje +met polonaise en demi-traîne; de zilveren sieraden pasten uitstekend +daarbij en haar jong gezichtje kwam in die zachte nuances geheel tot +zijn recht. Het was waar, zij had blanker kunnen zijn, maar er was +niets liefelijkers denkbaar dan dit crême en rose van haar gelaat, +waarin de heldere bruine oogen fonkelden als zonnen, en dat omlijst +werd door glanzend, golvend haar, hetwelk haar tot een volslagen +brunette stempelde. En ofschoon haar mond zeker wat kleiner had kunnen +zijn, reiner, kinderlijker uitdrukking, dan in den vorm der lippen lag, +was niet mogelijk, terwijl al hare bewegingen die rustige waardigheid +hadden, welke men somtijds opmerkt bij jongelieden, die met ernst +zich een karakter vormen. + +"U hebt pas uw papa verloren, niet waar?" vroeg hij na de eerste +voorstelling en begroeting, en in den blik, (hij had dezelfde +eigenaardige fluweelzwarte oogen zijner zuster) waarmede hij op haar +neerzag, lag een wereld van goedhartige deelneming. + +"Ja," antwoordde zij zacht en keek dankbaar naar hem op; want zij +had reeds bemerkt dat oom en tante niet gaarne meer dan strikt noodig +was over haren lieven doode spraken. + +"Hebt u hem gekend?" vroeg zij met een flauwe flikkering van hoop. + +"Neen, ik heb uw papa nooit ontmoet," antwoordde hij met een stille +spijt. "Maar," jokte hij haastig, "ik heb dikwerf mijn broer en zuster +met veel sympathie over hem hooren spreken.... Hij is zeker wel altijd +een trouwe, lieve vader voor u geweest." + +"O ja," zeide zij, weer even zacht, en sloeg toen haastig de oogen +neer, wijl de herinnering aan die trouw en liefde er tranen in te +voorschijn riep. + +"Ik herinner mij," ging hij vriendelijk voort, hoewel eenigszins +aarzelend, want heel zeker wist hij het niet meer, "indertijd uw +oom Albert te hebben hooren vertellen dat uw papa uit den dienst was +gegaan om uwentwil." + +"Ja, ik was, toen mama stierf, zoo aan de dienstboden overgelaten. Papa +heeft zich toen geheel aan mij gewijd." + +Hij vond dat hij nu genoeg over den overledene gepraat had en bracht +met tact het gesprek op een ander onderwerp. + +"Ik hoop nu maar dat u hier zult kunnen gewennen. Dat gaat zeker nog +niet best?" + +"Waarom denkt u dat?" vroeg zij, hem nog niet geheel aanziende, +verlegen over hare tranen, die maar niet onder hare oogleden drogen +wilden. + +"Omdat ik mij dat wel begrijpen kan. U voelt u (ik geloof wel dat ik +het kan raden) als een veldbloempje overgeplant in een trekkas. Is +'t niet zoo?" + +Hij had iets vertrouwelijks over zich, iets hartelijks, iets, +wat iedere vrouw aantrok tot wie hij met zijn innemenden glimlach +en bedaarde, vloeiende stem het woord richtte; en zooals hij zich +nu onder het spreken tot haar overboog, begon hij ook Renée zeer +aantrekkelijk toe te schijnen. + +"Wel een beetje," gaf zij toe, verrast dat hij zoo juist in woorden +bracht wat zij onbewust had gevoeld. "Maar er zijn vriendelijke tuinlui +in de serre...." Zij wilde er nog iets bijvoegen, maar bedwong zich, +vreezende onoprecht te zullen worden. + +Hier werd hun kort gesprek door de komst van andere gasten gestoord. + +Hij raakte met de heeren over politiek aan het disputeeren, zij werd +door de dames in beslag genomen; en een gegons van stemmen begon, +nu en dan afgebroken door een opklinkenden lach of een korte stilte, +maar overigens gestadig voortdurende tot de gasten zich aan de speel +tafeltjes verdeelden. + +Soms, als het gesprek meer algemeen werd, ontmoette Renée zijn +welwillenden blik, maar merkte dit nauwelijks op; althans zij ving +dien juist even rustig op als den blik der oude dame naast hem. En +hij, zonderling getroffen, zeide tot zichzelf dat haar gedrag in +niets geleek op dat van sommige grootsteedsche gekkinnetjes, die hij +kende. Terwijl hij zijne meeningen uiteenzette over de handelingen +van den Duitschen keizer, volgde hij haar heimelijk met zijn blik, +en merkte op dat haar oog hem volstrekt niet zocht noch volgde; zij +was kalm in gesprek, of soms, als zij zich onbespied waande, staarde +zij droomerig voor zich uit, als waren hare gedachten elders. En +voortdurend bleef het verlangen in hem levendig nog eens zulk een +gesprekje met haar te kunnen voeren. + +Eerst tegen het souper gelukte hem dit. + +Renée stond juist alleen. Zij, nog geheel onder den indruk van haar +groot verlies, was vermoeid van het vele hooren en vele spreken, +en dacht met verlangen aan haar stil vertrekje, waar zij weer met +zichzelf alleen zou zijn, waar zij hare schatkamer openen mocht en naar +hartelust toeven bij hare schatten. Wat wist zij van deze mannen met +hunne verschillende gezichten, ernstig, flauw of energiek;--en deze +vrouwen, lieve en spraakzame, geestige, hartelijke of koele--en wat +wisten zij allen van haar!.... Wat was hun verleden?.... Waar waren +zij opgegroeid? en hadden zij die herinnering aan hunne jeugd zoo +lief als zij de hare?.... + +Dit was dan nu een dier conversatie-avondjes, waarover papa haar +steeds met zooveel vermakelijken spot had gesproken; en nu begreep zij +hem zoo goed! Zij was beu van het gegiegel en gebabbel en gelispel om +haar heen, en toch kon zij zich voorstellen dat zij zich misschien zou +hebben vermaakt, ware zij in een andere stemming geweest. Maar nu was +hare ziel nog geheel vervuld van een groote treurigheid, die als een +schoone smart was,--als een treurmuziek, die voortzong en voortzong, +haar boeiende en hare gedachten afleidende. Mocht zij al uiterlijk een +vroolijk jong meisje schijnen, innerlijk was zij een gebogen gedaante +in rouwgewaad, wijlend ver van dit salon vol gemaakte vroolijkheid en +schijn. En haar oog was scherper en haar oor gevoeliger, waar tegen +de waarheid gezondigd werd. + +Hoor, dat groepje dames ginds lachte;--hoe onnatuurlijk klonk die +lach!.... Nu ving zij eenige woorden van tante Lucie op, die in +gesprek was met twee heeren, en Renée vond dat hare stem gemaakt +klonk en dat zij er geéchauffeerd uitzag.... Andere dames maakten +denzelfden indruk; het was als waren zij marionetten, opgewonden +voor eenige uren, om straks tehuis weer gewoon te zijn. Blijkbaar +streefden zij er allen in de eerste plaats naar dames du monde te +zijn, daarna pas vrouw. Zij niet, o neen, zij nimmer. Zij zou altijd +allereerst vrouw willen zijn, de rein-menschelijke vrouw, en daarna +pas, als een onvermijdelijk iets, wereldlinge. + +Zie, nu luisterde oom oogenschijnlijk met belangstelling naar iemand, +die over de nieuwe richting in de letterkunde sprak, een onderwerp, +waaromtrent hij dien middag aan tafel nog verklaard had volkomen +onverschillig te zijn.... En die dikke mijnheer dáár maakte aan +tante een compliment over hare "eeuwige jeugd." Zou zij hem wel +gelooven?.... Maar zij glimlachte toch heel gracieuselijk! + +Wat scheen zulk een bijeenzijn haar doelloos en vervelend! Er was +iets scheefs in, er haperde iets. Haar aan zuivere toonen gewend oor +vernam voortdurend dissonnanten. Was dit genot, als dat hetwelk zij +kende? Was dit vriendschap? + +Daar plaatste zich een hooge gestalte tusschen haar en het gewoel, +waarop zij staarde. + +"Hoe bevalt u dit staaltje van onze steedsche soirées?" vroeg hij +met een zweem van ironie. + +Zij was te oprecht om iets anders te zeggen dan zij meende en wilde +hem toch niet hinderen, waarom zij een ontwijkend antwoord gaf. + +"Naar één staaltje kan men ze niet in het algemeen beoordeelen, +denk ik." + +"O, ja wel, zij gelijken alle op elkaar.... Nu, zeg het maar, het is +niets voor u, geloof ik," riep hij op goed geluk. + +"Neen," gaf zij aarzelend en een weinig verlegen toe; maar toen, +glimlachend naar hem opziende met het aangename gevoel hem te kunnen +vertrouwen, zeide zij vrijmoediger: "Het kaarten vond ik het prettigste +gedeelte van den avond." + +"Eigenlijk dacht ik niet dat u die kunst verstondt...." + +"Waarom niet? Juist op de dorpen wordt veel gespeeld. Wij hadden +enkele gezellige vrienden." + +"Was het niet eentonig daar, vooral met zulk een stil huishoudentje?" + +"Een stil huishoudentje was het niet," protesteerde zij met hare +eigenaardige beslistheid. "Daar was papa--en juf--en ik--en Toon +de knecht--en de oude Kee--en dan Caesar. Zij brachten allen hunne +drukte mee." + +"Wie was Caesar?" vroeg hij, zijn arm gemakkelijk op den +schoorsteenmantel leggend, waarbij zij stonden. + +Hij schepte groot vermaak in haar eenvoud, en het was hem een +verkwikking dat gezichtje vrij en rustig te mogen beschouwen, terwijl +het naar hem opgeheven was. Geen zweem van behaagzucht ontsierde het; +zij, die geen hulde zocht, bemerkte de zijne niet eens. + +"Caesar was mijn hond," antwoordde zij, denkend dat het toch +vriendelijk van hem was haar zoo belangstellend te vragen naar alles, +wat zij had verlaten, en met zooveel aandacht te luisteren naar +alles, wat zij zoo gaarne vertelde. "Oom kreeg gisteren bericht van +Toon dat de nieuwe huurder--een goed vriend van papa--de paarden zal +overnemen. Maar wie wil een oude hond hebben? Hij is nu bij Toon in +huis. Natuurlijk zal hij het daar niet zoo prettig hebben, als bij +ons.... Hier kan hij niet zijn, dat begrijp ik wel; maar zoodra ik +getrouwd ben, mag hij komen." + +Hij lachte gul. + +"Maar uw man?.... Die heeft toch ook wat te zeggen?" + +"Ja, dat is waar," gaf zij toe, een weinig uit het veld geslagen. "Maar +misschien zal hij het wel goedvinden om mijnentwil, denkt u niet?" + +"Als ik hem spreek, zal ik het hem vragen," schertste hij. "Zoodra +u kunt, moet u mij zijn adres opgeven." + +Zij wist niet goed wat te antwoorden en zweeg daarom. Zij had zeer +weinig liefdesgeschiedenissen gelezen en beschouwde het huwelijk als +de lotsbestemming van het meisje zooals een beroep de lotsbestemming +is van een knaap. Waarom lachte hij dan, nu zij zeide: "zoodra ik +getrouwd ben?" + +"U correspondeert natuurlijk met Caesar?" plaagde hij. + +Nu lachte zij ook en pareerde den aanval. + +"Ja zeker, in gedachten." + +"Waarlijk?--Nu, ik zou wat liefs willen geven om te weten wat u +hem schrijft.... Eén ding zie ik," vervolgde hij ernstiger, met den +lieven glimlach, die zijn gezicht zoo recht aantrekkelijk maken kon, +"het hartje van de vrouw is al even trouw als dat van den hond. Is +'t zoo niet?" + +Zij zag naar hem op. + +"Hebt u nooit een hond gehad?" + +"Ja, lang geleden; ik was toen pas tweede luitenant. Hij was mij een +waar vriend." + +Zij zag dat hij met liefde aan dien tijd terugdacht en lokte nu hèm +tot verhalen uit. En terwijl zij luisterde, merkte zij op dat hij +goed sprak. Wat hij zeide, was wel niets buitengewoons: het was niet +veel meer dan gewone salontaal, met een tintje van weemoedigen ernst +vermengd; maar er lag in den toon zijner welluidende stem zulk een +bekoring en er sprak zulk een warme waardeering uit zijn blik, dat zij, +die zoo groote behoefte aan liefde had, een gewaarwording van geluk +haar hart voelde verwarmen. En terwijl hij in den geest weder toefde +in dien vervlogen tijd, toen hij een jongeling was vol droomen en +idealen, was het hem alsof haar blik vol licht hem diep in het hart +drong, en alles wat daar eenmaal goed en rein in hem geleefd had, +wakker riep. Aan haar toonde hij in die enkele oogenblikken meer de +goede zijde van zijn karakter, dan hij in vele jaren aan iemand deed. + +Bij Renée liet dit gesprek een aangename herinnering na. Maar dat +was ook alles; toen zij zich ter ruste had gelegd, dacht zij er nog +slechts in zooverre aan, dat zij in stilte overwoog wat zij aan Caesar +schrijven zou, als zij het eens werkelijk deed. + + + "Lieve Cae, hoe gaat het je toch?--Ik denk altijd aan je, hoor, + en ik word nu al een echte dame. Ik heb nu dikwijls de japon + met den sleep aan; je weet wel, waar je altijd op trapte en + waarop je eens ging liggen om je te laten meesleepen. En weet + je nog hoe papa toen lachte en zeide dat jij mij bespotte? Maar + nu draag ik die dikwijls, zoodat ik op een dame gelijk, + en zal dus misschien wel gauw trouwen. Dan mag je komen, + Cae. Ik verlang erg naar je en in het geheim blijf ik altijd + + de oude Renée." + + +En Hugo Freeze was vergeten. + +Maar hij liep nog lang op zijne kamer op en neer. Zijne ziel was in +ontroering. Het was hem alsof hij in een hemel geblikt had, en het +was toch maar een meisjeshart. Niet hare schoonheid greep hem aan, +hij had reeds zoovele schoone vrouwen bemind--maar hare onschuld. Die +oogen--die reine kinderoogen! Nog altijd staarden zij hem aan, +onbevangen en ernstig. Dat gezichtje, donzig, frisch en ongerept, +met de aristocratische, even omgekrulde bovenlip, zoo fier en toch +zoo kinderlijk;--die teedere leden, die rijzige gestalte.... het +scheen hem, als smeekten zij om bescherming.... + +Maar tegelijk was het hem als mocht hij die beschermer niet zijn,--als +zou zijne aanraking haar ontheiligen. + + + + +IV. + + +"Wat zien mijne oogen!" riep mevrouw Gerlings den volgenden dag uit, +toen zij met Renée voor het raam zat te werken en een blik in het +spionnetje wierp. "Daar heb je Huug zoo waarlijk!" en ontevreden +merkte zij in stilte op dat hij niemand bij zich had. + +Het gezichtje van Renée bleef volkomen kalm, ook toen hij binnentrad. + +"Wel, waarde broeder," riep mevrouw Gerlings hem toe, "waaraan hebben +wij de eer van je ongewone verschijning te danken?" + +"Aan twee redenen," antwoordde hij, terwijl hij zich naast zijne +zuster in een hoek der canapé liet neerzinken juist tegenover Renée; +"1º. kom ik vragen hoe de dames geslapen hebben; 2º. heb ik, naar +het schijnt, hier mijne handschoenen laten liggen." + +"Renée," zeide zijne zuster lachend, (zij was in een bijzonder +vroolijke luim, wijl haar soiréetje zoo goed geslaagd was) "ik zweer je +plechtig dat de handschoenen de eenige aanleiding zijn. Onze nachtrust +bekommert hem geen zier!--Zeg, Huug, een aardig avondje, hé? Uitstekend +geslaagd. Wat hebben we ons laatst bij de Van Bevelant's verveeld!" + +"Ja, nogal," antwoordde hij verstrooid, naar Renée ziende, die +aandachtig de steken van haar stramienwerk zat uit te tellen; want +mevrouw Gerlings had voor eenigen tijd prijzen beloofd voor een +liefdadigheidsloterij en was met veel ijver aan een canapékussen +begonnen, dat echter onvoltooid was gebleven, tot Renée er zich nu +vriendelijk over ontfermd had. + +"Jij hebt je ook goedgehouden. Je waart heel aardig, heel aardig," +ging zij voort, hem aanziende en juist den peinzenden blik opvangend, +dien hij op Renée's gebogen hoofdje vestigde. "Maar Albert had +het land. Heb je gezien hoe Kleevers hem bij een knoop van zijne +jas vasthield, om over die vervelende letterkundige beweging te +spreken? Mevrouw Kleevers stootte mij aan en wees het mij lachend; +maar zij moest toch eens bedenken dat het voor de slachtoffers van +haar man allesbehalve aangenaam is. Je moet weten, Renée, haar man +schrijft zelf, zie je, en...." + +Zij praatte maar voort, schijnbaar volkomen natuurlijk; maar +intusschen ontging het haar niet hoe Hugo zonder ophouden Renée +gadesloeg met een bij hem ongewone belangstelling. Renée echter, +die al hare aandacht verdeelde tusschen haar werk en het gesprek, +bemerkte er niets van. Alleen gevoelde zij, toen zijne groote, maar +zachte hand bij het afscheid de hare drukte, een hartelijkheid in dien +druk, welke haar goeddeed; maar naar hem opziende, las zij in zijn blik +meer ernst dan vroolijke vriendelijkheid, en hij zeide zóó eerbiedig: +"Dag juffrouw Gerlings!" dat zij er zich zonderling door getroffen +gevoelde en zich verwonderd afvroeg, waarom hij haar toch niet bij +den naam noemde. + +"En de handschoenen?" riep mevrouw Gerlings, toen hij reeds bij de +deur was. + +"O ja, dat is waar." + +De meiden werden ondervraagd; men zocht ijverig onder de kasten en +commodes, tot zelfs de vazen op den schoorsteen werden omgekeerd, +maar geen spoor van de verloren handschoenen was te ontdekken. + +"Nu, zij zullen wel terechtkomen," zeide hij eindelijk vrij +onverschillig. "Adieu!"--en mevrouw Gerlings wist genoeg. + +"Vindt je hem geen knap man, zooals hij daar heengaat, Renée?" vroeg +zij, schijnbaar alleen uit zustertrots, terwijl zij hem in het spion +aanwees. + +"Ja, heel knap," antwoordde Renée vriendelijk.--"Zie eens, tante, wat +zegt u er van? Vindt u niet dat ik flink gevorderd ben van middag?" en +recht voldaan hield zij het werk omhoog en vroeg met hare lieve oogen +een woordje van lof. + + + +"Albert!" + +Zij waren laat thuis gekomen van een avondje bij kennissen, zoodat +mevrouw Gerlings nog niet veel tijd had kunnen vinden over hare +ontdekking na te denken; maar nu--in bed--had zij de zaak nog eens +rustig overwogen en kon niet laten haar man zijne meening te vragen. + +"Albert!" + +"Nu?" vroeg hij knorrig. + +"Neen, als je al slaapt, zeg ik niets." + +"Ik slaap nog niet. Wat is er?" + +Hij was eenmaal een flinke, vierkante, vroolijke jongen geweest, +juist als zijn broeder, Renée's vader, en evenals deze had hij liever +de wereld moeten ingaan, om lucht te geven aan het stormachtige en +avontuurlijke in zijn karakter. Maar zijne levensomstandigheden hadden +hem tot een eerzaam advocaat gemaakt, gekluisterd aan een vrouw, die +hij met al den hartstocht van een reeds eenigszins gevorderde jeugd +had bemind, maar welke hem niet begreep en ook nimmer begrijpen zou. + +Gelijk zij hem, den ernstigen man van studie, twintig jaren +geleden had gevangen in een net van uiterlijke lieftalligheid en +bekoorlijkheid, zoo had zij hem gedurende haar huwelijk gevangen +weten te houden, fluweelig, zacht, vriendelijk, glimlachend. Hij +haatte die gevulde salons, waarheen zij hem medesleepte;--die +concertzalen, waar zij coquetteerde,--die balzalen, waar zij nog +als jong meisje mededeed;--hij haatte ze, niet omdat hij haar nog +liefhad, gelijk hij tot zichzelf met veel overtuiging zeide, maar +omdat hij van eenvoud hield, van degelijkheid en waarheid. En toch +gloorde daar nog een vonkje der oude liefde in zijn hart, dat--zij +wist het wel--tot een hoog vuur had kunnen opvlammen, had zij zulks +gewild en zich om zijnentwil veranderd. Maar zij was er volkomen +onverschillig voor, en daar hij dit maar al te zeer begreep, was zijn +humeur onaangenaam en prikkelbaar geworden. Soms nog brak hij wel met +zijne breede schouders door de mazen van het net heen en bulderde het +uit dat het hem verveelde en dat hij er den brui van gaf; maar dan +glimlachte zij en herstelde met zijden draden, zacht maar ijzersterk, +de verscheurde mazen, en hij schikte zich weer; reeds lang schikte hij +zich en verschanste zich in zijne studeerkamer, en las of werkte. Zoo +was hij langzamerhand een zeer knap en zeer belezen man geworden, +maar ook een zeer knorrig huisgenoot. + +"Hebt je niets gemerkt?" + +"Wat dan?" + +"Neen, mannen merken nooit iets. Maar weet je wat ik gemerkt heb?--Dat +Huug wel eens op den inval kon komen met Renée te trouwen." + +"Zoo-oo?" vroeg hij, blijkbaar verwonderd, zweeg toen een poos en +snoof daarop. Hij snoof altijd als hij boos was. + +"Wat vindt je er van?" + +Zijn antwoord klonk brusque. "Dat zij veel te goed voor hem is." + +"Dat was mijne eerste gedachte ook," jokte zij slim. "Maar bij nader +inzien zou ik het toch een uitstekend huwelijk voor beiden vinden. Hij +komt er door tot rust en zij doet toch ook een goede partij met +hem. Zij blijft dan in de familie, altijd onder jouw toezicht als +'t ware: dat is een prettige gedachte voor je als oom en voogd. En +Huug is toch zoo kwaad niet. Hem kennen we ten minste en van anderen +weten wij niets. Ook zou Huug wel eens een minder prettig persoontje +in de familie kunnen brengen.--Albert!" + +"Nu?" + +"Wat vindt je er van?" + +"Ik weet het nog niet," antwoordde hij kregel; maar zij hoorde zeer +goed dat zij reeds veel gewonnen had. + +Pauze. + +"Albert!" + +Albert echter sliep reeds of hield zich zoo. Hij was nijdig over de +combinatie, maar vond--slaperig als hij was--geen argumenten genoeg +om een woordenstrijd te beginnen, waarin hij toch reeds vermoedde +het onderspit te zullen delven. Honderdmaal sterker gevoelde hij +zich tegenover zijne wel gewapende tegenpartijen in het gerechtshof; +dáár won hij meestal het pleit. + + + +Toen Hugo Freeze dienzelfden avond uit de restauratie thuiskwam, waar +hij had gedineerd, strekte hij zich als gewoonlijk op zijne sofa uit +en greep een boek uit de pas gekomen portefeuille om zich den tijd te +korten. Maar na eenigen tijd bleef zijn oog op enkele regels staren, +die hij telkens en telkens herlas tot hij eindelijk opsprong, het boek +van zich werpend. Het waren slechts weinige woorden uit een roman van +Massi Bruhn, welke die uitwerking hadden: Per Gynt trok de groote, +bonte menschenwereld in, omdat hij geen vrijheid vond het kind Solvegj +aan zijn bedorven, verwoest leven te verbinden. + +En terwijl hij met groote stappen en gebogen hoofd de kamer op en neer +liep, dacht hij aan een anderen Per Gynt en een ander kind Solvegj, +maar deze laatste Per Gynt had zelfzuchtig en zonder zweem van wroeging +het kind Solvegj "aan zijn bedorven, verwoest leven" willen verbinden. + +Op eens viel zijn oog op een aan hem geadresseerd briefje, dat tijdens +zijne afwezigheid op zijne tafel was neergelegd. + +Hij opende het, als verlangend naar afleiding voor zijne pijnigende +gedachten. Een hem welbekend parfum steeg naar hem op. Een kwartier +lang liep hij met het papier in zijne hand, blijkbaar in heftigen +tweestrijd. Toen,--als verdroot hem dat dobberen en weifelen--wierp hij +haastig hoed en jas weer aan en verdween in de duisternis der straten. + + + + +V. + + +Het was midden December, maar het scheen nog najaar, een sombere +najaarsavond met geheimzinnig knappende vensters en onrustige +jaloezieën; een donkere lucht, die volstrekt geen licht meer wierp door +de zware draperieën voor de vensters, en in de straat een wilde jacht +van pas afgewaaide bladeren--eerst in de lucht, dan op den grond;--een +dolle dans, als wilden zij nog eens voor het laatst het leven genieten, +eer zij voor altijd zouden vastkleven in het slijk en vergaan. + +In de achterkamer der suite van mevrouw Gerlings was het bijna geheel +donker. Op de sofa lag mijnheer, een roerlooze gedaante, in zaligen +namiddagsluimer verzonken, terwijl boven zijne vrouw hetzelfde genot +smaakte. + +In de voorkamer brandde het blokkenvuur levendiger en wierp grillige +schijnsels op meubels en wanden; ook op Renée, die droomerig in +het vuur zat te staren, hare voeten koesterend weggedoken in de +schapenvacht voor den haard, haar hoofd geleund tegen het fluweel +van den fauteuil, haar oog in den spiegel tegenover haar den +vlammenweerschijn bewonderd op het geschilderd plafond. + +En zij luisterde naar het lied van den wind, die steeds woester +opstak. Van waar kwam hij, als hij zoo langs de vensters gierde, om +in het volgend oogenblik weer uren verder te zijn? Had hij misschien +juist met zijn onmeedoogend spel schepelingen tot wanhoop gebracht, +en waren het wellicht hunne angstkreten, die hij medevoerde in zijne +dolle vaart? Of was hij pas over den stillen grafheuvel gestreken, +waaraan zij zoo dikwerf dacht, en ruischte wellicht het geritsel +van het laatste beukenloover in zijn zang? Hoor, hoe weemoedig, +hoe klagend! Wat zeide hij toch? Nu eens als in toorn, dan in stil, +wanhopig geklaag ging hij voorbij, of floot in den schoorsteen, +als riep hij haar, eenzame.... + +Wat zeide hij, haar oude, lieve vriend?-- Ach, de tijd was voorbij +dat zij zich door hem liet voortduwen in het veld of hem lachend +trotseerde; dat hij haar plagend den hoed van het hoofd wierp of +droppelen van de natte takken op haar neerschudde; dat hij hare +krachten staalde en hare wangen rood kleurde. Neen, zij was nu een +stadsnufje geworden: hij kende haar gewis niet meer.... + +Zou zij hier altijd zoo blijven leven? + +'s Morgens opstaan en ontbijten, dan wat piano spelen of handwerken +doen, koffiedrinken, visites maken of ontvangen, eten, schemeren en +des avonds meest menschen zien of met oom en tante omberen. + +Van tante hield zij niet, neen, bepaald niet. Zij wist wel dat het +verkeerd van haar was zulk een besliste antipathie te gevoelen: +papa had haar daarover dikwerf onderhouden en zij deed ook wel haar +best in tante het goede te zien. Maar het ging niet, het wou niet +gaan.... Zij kon haar jeugdig bruisend bloed zoo gemakkelijk geen +wetten voorschrijven, en die afkeer werkte neerdrukkend op hare +stemming. + +En oom was zoo anders dan zij zich hem gedroomd had; goed, heel goed, +maar in huis niet prettig. Zij begreep hem niet. Toch kon zij wel +van hem houden, al was die genegenheid te lauw om haar geluk te +verhoogen.... + +Wat was het stil in de kamer! Slechts nu en dan eenige haastige +voetstappen in de straat, het samenspreken van enkele voorbijgangers +of een snel voortrollend rijtuig--dat was alles, wat men van buiten +hoorde. En binnen slechts de tik der pendule, het knappen van het +vuur en de eenigszins zware ademhaling van den slapende. + +Nu gingen er officieren voorbij; zij hoorde hunne beschaafde, vroolijke +stemmen, die langzaam wegstierven, en het gerinkel hunner sabels, +dat haar aan Hugo Freeze herinnerde. + +Hij trok haar aan. En eerst had zij gemeend ook in zijn smaak te +vallen: hoe had zijne vriendelijkheid haar goedgedaan! Maar sedert +dat bezoek ter wille der handschoenen, die nooit gevonden waren, +was hij niet teruggekomen, en zelfs van zijn gewoon veertiendaagsch +avondje had hij zich reeds tweemaal afgemaakt. + +Eerst gisteren op een wandeling hadden tante en zij hem toevallig +weder ontmoet, en hij had zich bij hen gevoegd en hen vergezeld. Zij +had bewondering gelezen in zijn blik, toen hij haar begroette, en hij +had haar met zonderlingen ernst een sneeuwklokje genoemd. Niet heel +toepasselijk, vond zij, want het pakje was van donkergroen laken met +grijs bont afgezet, en haar groote Rembrandthoed van vilt met witte +veer; maar zij wist niet dat hare geheele verschijning opnieuw met +overweldigende bekoring een indruk van onschuld en reinheid op hem +gemaakt had. + +Wat hadden zij veel gepraat, veel, waaraan zij sedert met genoegen +terugdacht! En een arm klein meisje, dat "een centje" vroeg had hij +een kwartje in de verkleumde vingertjes geduwd met een hartelijke +vermaning nu naar huis te gaan. + +"Zoo lief!" vond zij, glimlachend bij de herdenking. + +Ja, dat was een prettige wandeling geweest. Voor hem gevoelde +zij sympathie;--maar hoewel hij heel vriendelijk voor haar was, +hem aantrekken deed zij toch niet, vreesde zij. Dan zou hij immers +meer komen!.... + +En zij zuchtte; en terwijl zij naar den langzaam verminderden +gloed achter het koperen vuurschermpje staarde, gevoelde zij zich +eenzamer dan ooit. Haar hart dorstte naar liefde, naar warmte, +en het versmachtte; het wensen te zijne schatten in ruil te geven +en niemand vroeg er naar.... Maar dit alles begreep zij niet. Zij +beknorde zichzelf, omdat zij niet tevreden was, en zou niemand hebben +durven vertellen dat zij soms heimelijk schreide, zonder eigenlijk +te weten waarom. + +Zij keek eens naar de achterkamer, verlangend naar afleiding. Neen, +het reeds grijzende hoofd van oom, het eenige, wat zij in de duisternis +van hem kon onderscheiden, lag nog even roerloos. + +Daar werd zacht aan de huisdeur gescheld, en even behoedzaam werd na +eenigen tijd de deur der voorkamer geopend. Tot hare verwondering +herkende Renée, toen zij omzag, het fijnbesneden gelaat van Hugo +Freeze. + +"Juist zoo dacht ik u te vinden," zeide hij met gedempte stem, terwijl +hij haar de hand reikte. "U zei mij gisteren het schemeruurtje zoo +eenzaam te vinden. Mag ik u wat gezelschap houden?" + +Vijf weken lang had hij de machtige ontroering, door zijne ontmoeting +met Renée gewekt, dwaasheid genoemd, en zijn best gedaan zich +"dien onzin uit het hoofd te zetten." Haar fortuin was immers niet +groot genoeg om zijn huwelijk "brillant" te maken, en dan: zij was +"zoo'n kind!" Hij was geheel de oude Hugo Freeze weer geworden en, +toch--toch was haar beeld hem soms verschenen, juist waar hij haar +het liefst vergeten had; toch was hare stem in zijn oor blijven hangen +als zachte, gewijde muziek, die tot het goede wekt. + +De onverwachte ontmoeting van gisteren, toen hij haar zag naderen over +de sneeuw in hare onbewuste bekoorlijkheid, had voor het oogenblik +uit zijn hart alle andere indrukken weggevaagd. Sedert die wandeling +beheerschte hem een vurig verlangen haar opnieuw te zien en te spreken, +en hij wist niet beter te doen dan maar dadelijk zichzelf zijn zin +te geven, als een bedorven kind, dat weer een nieuw stuk speelgoed +opgemerkt heeft, en er telkens weer naar gaat zien, hopende het +te krijgen. + +"Het is heel vriendelijk van u," zeide zij, en hij zag met voldoening +een blijden glans in hare "kinderoogen." + +"Neen, neen, er is ook egoïsme bij," wierp hij tegen, een fauteuil +aanrollend. "Eigenlijk vrees ik dat het geheel en al egoïsme is.--O, +wat zitten wij gezellig nu!" + +Zij lachte om zijn welbehagen. + +"Ja, dat lijkt u nu misschien overdreven," ging hij voort op zijne +eigenaardige, vertrouwelijke manier, "want dames hebben het altijd +gezellig. Zij scheppen dadelijk op eene of andere manier gezelligheid +om zich heen, maar een man verstaat die kunst niet. Ik ten minste +niet. Op mijne kamer is het nooit gezellig." + +"Misschien omdat u er alleen ben...." + +"Misschien wel, ik weet het niet," antwoordde hij langzaam en keerde +zijn gelaat naar het vuur, gevoelende dat zij hem uit haar donker +hoekje met sympathie gadesloeg. "Ik denk dikwijls," ging hij zacht +voort, "aan de woorden van ik weet niet welken schrijver: Laat het +vriendelijk schijnsel van uw gezellig tehuis lichten voor den eenzamen +wandelaar daarbuiten.--Die woorden zou ik wel alle getrouwde dames +willen toeroepen ten aanzien van jongelui, die geen gezellig te +huis hebben." + +Er was een weemoedige klank in zijne stem, die haar medelijden wekte, +en zij kon niet dadelijk antwoorden, denkende hoe gaarne zij zelf in de +gelegenheid zou zijn hem zulk een gezellig pied-à-terre aan te bieden. + +"Knap-knap!" zeiden de spattende vonkjes in den haard en vlogen +den schoorsteen in, waarin de wind zoo weemoedig zong en suisde, +dat beiden onwillekeurig er een oogenblik naar luisterden. + +"Tante klaagt toch dat u zoo zelden komt," zeide Renée eindelijk, +als slotsom van haren gedachtengang. + +Hij glimlachte--niet zonder verlegenheid. + +"Ja, zij heeft gelijk: ik kom niet dikwijls." + +Hij kon hier niet zeggen dat hij in het geheel niet van zijn +schoonbroeder en weinig van zijne zuster hield; maar Renée's vlug +verstand deed haar het laatste raden. + +"Hij is ook van ander hout gesneden," dacht zij met zekere vreugde, +en gevoelde zich te meer tot hem aangetrokken. + +"Maar ik zal voortaan dikwijls komen," ging hij voort. "Hoe kan ik +straks naar huis wandelen en op mijne eenzame kamer terugkeeren zonder +heimwee te gevoelen naar dit gezellig plekje aan den haard?" + +Hij zeide niet dat hij iederen avond uit was. Hij vond het aangenaam in +hare oogen medelijden te lezen, ja, verbeeldde zich op dat oogenblik +zelf beklagenswaardig te zijn en daarin duizend verontschuldigingen +voor zichzelf te mogen vinden. Dien morgen had hij met zekeren +theatralen ernst tot zichzelf gezegd dat hij een ander mensch worden +moest, en onder den invloed van zijn verlangen naar haar had hij +dien ganschen dag een zekere sentimentaliteit in zien gekweekt, +die hem in eene weeke stemming bracht. + +"Hebt u wel eens heimwee gevoeld?" vroeg hij met een hem anders geheel +vreemden ernst. + +"Ik geloof het wel," antwoordde zij en hare oogen kregen een vochtigen +glans, maar dat zag niemand. + +"Het is nog niets," vond hij, "als men maar ergens heen kan gaan om het +te verzetten, zooals ik nu, bij voorbeeld.... Wanneer voelt u heimwee?" + +"Och soms!" antwoordde zij zacht. + +"Hier natuurlijk!" hernam hij, voor haar gevoelende. + +"Het was dáár zeker een heel ander leventje," ging hij vriendelijk +voort, denkende dat het haar goed zou doen eens over het verleden +te spreken. "Ik kan mij het echte buitenleven zoo moeilijk +voorstellen. U weet: ik ben tusschen huizen en menschen geboren en +groot geworden. Vertel mij eens: hoe leeft men daar bij u?" + +En zij verhaalde met hare lieve, melodieuze stem, terwijl de wind +met verdubbelde kracht tegen de vensters blies, als wilde hij haar +overstemmen. Zij verhaalde--eerst beschroomd, daarna vrijer, eindelijk +met geestdrift--van hare bosschen en weiden, van zonsondergang en +sterrenhemel, van verre tochten en lievelingsplekjes.... tot hij +wenschte te zijn groot geworden als zij. Misschien, zoo dacht hij, +met het onbestemde verlangen naar volmaking, zwakkelingen eigen, zou +daar een ander, een beter man uit hem geworden zijn. En hij wenschte +altijd in hare nabijheid te kunnen zijn, altijd dien reinigenden +invloed te mogen ondervinden.... + +Zij zweeg reeds eenigen tijd, toen hij daaraan nog altijd dacht. + +"Vindt u niet dat dit weer iemand in een geheel bijzondere stemming +brengt?" vroeg zij, meenende dat hij naar den wind luisterde. "Wat +bent u in gepeins!" + +"Ja," antwoordde hij, terwijl juist de voetstap zijner zuster op de +trap gehoord werd, "onwillekeurig geraakt men onder den invloed. Weet +u waaraan ik dacht," vervolgde hij met een zonderlingen klank van +aandoening in zijne stem, die zijne woorden tot gefluister deed dalen, +"terwijl ik zoo stil naar u luisterde, dacht ik aan de woorden van +La Bruyère: l'harmonie la plus douce est le son de voix de celle que +l'on aime." + +Toen stond hij haastig op om zijne zuster te gemoet te gaan, die juist +de deur opende. En Renée keerde haar gezichtje van het vuur af om +den blos te verbergen, dien zijn woorden hadden te voorschijn geroepen. + + + + +VI. + + +Ook oom Albert ontwaakte, onbewust van het gesprek in zijne nabijheid +gevoerd; maar geprikkeld tot kregeligheid, toen Hugo hem lachend +toevoegde: "Wel, Albert, Albert, ik dacht niet dat je zulke slechte +nachten maakte. Wij hebben hier zitten praten als redenaars en je +bleef maar snorken." + +"Wie--wij?" vroeg Albert stug, die door Hugo's lange afwezigheid alle +vrees voor een mogelijke verbintenis reeds uit zijn hoofd gezet had. + +"Juffrouw Gerlings en ik natuurlijk. Luus zal boven wel in mol-tonen +dezelfde muziek hebben gemaakt!" + +"Het ware te wenschen," zeide Albert vinnig, terwijl hij in den +fauteuil ging zitten, zoo even door Hugo verlaten, "dat alle jongelui +zulke lange nachten maakten als ik!" + +En toen snoof hij eens recht verontwaardigd, met voldoening tot +zichzelf zeggend dat deze woorden ad rem waren. + +De beide schoonbroeders stonden altijd tegenover elkaar in bedekten +strijd; maar Hugo sloeg er zich altijd met zekere gratie doorheen. Hij +vond drift en boosheid en hatelijkheid lastige dingen, vermoeiende +dingen, waarmede hij zich liever niet inliet, en niets scheen hem +onaangenamer dan een feitelijke breuk met een bloedverwant, die +algemeen hoog gezien en geacht werd. + +"Ja, ja," antwoordde hij luchtig, terwijl hij voor zijne zuster het +gas aanstak, "dat is tegenwoordig treurig: als je dat eens allemaal +wist!...." + +Albert plaatste zijne beide handen binnenwaarts op zijne knieën en +staarde met verbitterden blik in het vuur. + +"Ja, jij zult wel beter op de hoogte zijn dan ik." + +"Zeker--in de militaire wereld gaat heel wat om. Qu'y faire! 't Is +de geest van den tijd, en dien moet men eerbiedigen, niet waar?" + +"Neen, dat ben ik volstrekt niet met je eens.... Och, Renée, je +staat er zoo dicht bij; lees eens voor wat er vandaag op den kalender +staat. Het heeft mij van morgen getroffen, maar ik herinner het mij +niet juist." + +Hugo volgde de slanke gedaante met warmen blik, toen zij naar den +kalender ging en de woorden van Lavater voorlas: "Vereer al wat +eerwaardig is, hoezeer de geest van den tijd het veracht. Veracht al +wat verachtelijk is, hoezeer de geest van den tijd het vereert." + +"Daar heb je 't!" vervolgde Albert, "en de toepassing is niet ver +te zoeken. Er wordt tegenwoordig door vele jongelui eene levenswijze +vereerd, die door en door verachtelijk is, een levenswijze, iederen +man van karakter onwaardig." + +"Tut, tut!--Il faut que jeunesse se passe," kwam zijne vrouw +vergoelijkend tusschenbeide. + +"Ziedaar het devies van onze ridders à la mode!" riep hij uit +met een minachtend handgebaar. "Dat devies staat op het vaandel, +waarmede zij de wereld inmarcheeren: il faut que jeunesse se passe. En +daarmede gooien zij alle zelfbeheersching, allen innerlijken strijd +overboord. Welke verzoeking ook lokt, de jonge man mag toegeven, +want.... il faut que jeunesse se passe. Ha, ha, prachtig! En wat +zijn de resultaten? Hoe treden zij in de maatschappij?--O, schijnbaar +heel netjes en ordentelijk, en zij trouwen en nemen hunne betrekking +waar. Maar karakter brengen zij niet mee. Waar zouden de ventjes dat +ook in eens vandaan halen, na altijd aan al hunne zinnen en lusten +te hebben toegegeven! Lekker eten, goede sigaren, mooie vrouwen +en--rust--ziedaar hunne levensidealen." + +"Hm!" waarschuwde zijne vrouw met een blik op Renée, die ijverig +bezig was thee te zetten; maar hij bemerkte het niet. + +"Il faut que jeunesse se passe!.... En als die jeunesse voorbij is, +zullen ze op eens veranderen, meen je? Poe!-- Dan hebben ze geleerd het +huwelijk als een eenvoudige handelszaak te beschouwen, een uitrekening, +hoe men wel het luist en gemakkelijkst aan zijn eind kan komen, +en die het niet naar zijn zin kan doen, blijft maar liever ongetrouwd." + +Hugo, die in muziek bladerde, begon zacht een deuntje te fluiten; +hem hinderde dit gesprek in tegenwoordigheid van Renée. Hij kende +die duistere zijde van het leven, maar háár wilde hij slechts de +zonzijde doen kennen. Het was hem, terwijl hij daar stond en niet +wist hoe den bruisenden stroom van Albert's woorden te stuiten, of +hij hare ooren moest dichtstoppen, opdat geene gedachte zelfs aan +die sombere schaduwen hare reine ziel bezoedelen zou. + +"In mijne jeugd spotten we nog niet met alles, wat hoog en goed is; +in geestdrift zagen we nog niets belachelijks en godsdienst vonden we +nog wel waard om er over te disputeeren, ook toen we al dertig jaar +waren. In dien tijd heb ik wel eens iemand in heiligen ernst hooren +zeggen dat hij wenschte bij de muziek van Weber's Letzte Gedanke te +kunnen sterven; nu zingen de jongelui op die wijs: + + + In die Kneipen laufen, + Und sein Geld versaufen + Ist ein höher, herrlicher Beruf. + + +Ik ontken niet dat sommige auteurs wat te sentimenteel waren, maar +men is nu tot een ander, veel treuriger, uiterste vervallen, en boek +na boek legt men onvoldaan uit de hand. Het hooge in de menschelijke +ziel blijft onbevredigd, en het geslacht dat nu opgroeit zal heimwee +gaan gevoelen naar wat ouderwetsche warmte, wat ernst, wat geestdrift +en gevoel.... Als ik kinderen had, zou ik ze ouderwetsche lectuur in +handen geven, niet de lamlendige, ziellooze pennevruchten, waarmede wij +nu worden bedeeld door droomende jongens en overprikkelde mannen. Wij +noemden een huwelijk uit liefde nog geen dwaasheid uit passie, (het +verschil tusschen passie en liefde weten ze ook al niet meer!) en +wij vonden nog niet voornaam om voor alles onverschillig te schijnen." + +Hij poosde even om op adem te komen of was misschien in bittere +gedachten verdiept, en dit oogenblik nam Hugo Freeze waar om een +smeekenden blik op zijne zuster te werpen en haar met dienzelfden +blik Renée aan te wijzen, die in een fauteuil was gaan zitten, zeer +op haar gemak, blijkbaar om eens aandachtig te luisteren naar oom's +redeneeringen; ten minste, zij staarde hem met groote, peinzende +oogen aan. + +"Als de meisjes nu ook eens zoo deden," barstte Albert weer los. "Zoo +heel geniepig, weet je, en dan trouwden--met allerlei herinneringen en +oude bekenden en geheimen! Welke ideaal-huwelijken zouden we dan...." + +"En wie wil er nu een lekkeren kop thee?" viel zijne vrouw +op eens in. "Ha, ha, ha!--Maar man, wat heb je toch voor +invallen! Ha, ha! Komaan, houd nu op met brommen.... Kijk, geurig +en warm,--Alsjeblieft!.... Alsjeblieft!.... Zie zoo.--Zeg, Huug, +blijf je vanavond: dan maken we een gezellig partijtje, hè!" + +"En hier is de portefeuille van het leesgezelschap. Kijk eens, Albert, +in dat tijdschrift staat het portret van je ouden vriend, hoe heet +hij ook weer? Zijne levensgeschiedenis staat er ook bij.--Hier Renée, +de modejournalen, zoek nu eens uit hoe wij je nieuwe japonnetje zullen +nemen, hè?--Vindt je dat hij gelijkt, man?" + + + +Dien avond dacht Renée, toen zij zich ter ruste legde, dat zij het hier +"toch wel prettig" vond. Zij gevoelde zich minder eenzaam. Het was +haar alsof zij een vriend gevonden had, of haar onbestemd verlangen +gestild was en haar heimwee een einde had. + + + + +VII. + + +Het was Nieuwjaarsmorgen. + +De winterzon keek door alle vensters, waar zij kon binnendringen +en sprak van blijdschap en hoop. In de straten klonk het vroolijk +gedruisch van vele voetstappen, van hartelijke begroetingen en +opgewekte menschenstemmen. + +Binnen was de eigenaardige rust van den Zondag: een opstaan zonder +doel, een langzaam ontbijt en dan.... een wachten op koffietijd. + +Mijnheer Gerlings zat in zijne studeerkamer, want hij zou dien middag +op reis gaan naar een goed vriend, wiens recht in een proces hij +bepleiten zou, en snuffelde nu nog wat in zijne aanteekeningen. Mevrouw +dribbelde heen en weer door het huis en Renée stond, na het ontbijt +te hebben weggeruimd, bij de tafel en las beurtelings al de reeds +bezorgde kaartjes. + +Zij droeg een bijzonder elegante peignoir van crêmekleurig laken met +witte kant, een japon, die zij in allen ernst "veel te mooi!" had +verklaard, toen tante die wel geschikt voor haar vond. Maar nadat het +gebleken was dat de peignoir haar uitstekend kleedde, had tante haar +die laten thuis bezorgen. + +"Och, een aardigheidje!" zei ze afwerend, toen Renée haar hartelijk +dankzegde, "alleen--iederen dag dragen, hoor!" + +Mevrouw Gerlings toonde in alle opzichten de grootste belangstelling +in Renée's uiterlijk. + +"Ja, ja, ik pronk graag met mijn nichtje," zeide zij wel eens bij +wijze van verklaring, als zij weer eens een bevallig wandeltoiletje +had uitgedacht of een élégante avondjapon; maar in werkelijkheid was +daar een geheel andere reden voor die belangstelling. Het denkbeeld, +Hugo en Renée een paartje te zien worden, lachte haar zóó toe, dat zij, +wetende hoe gevoelig hij was voor de bekoring eener goedgekleede vrouw, +alles deed om Renée's aantrekkelijkheid te verhoogen. + +En zoo stond zij daar nu, slank en bevallig, half vrouw, half kind. Zij +nam de kaartjes beurtelings op en las de namen; maar zij deed het +werktuiglijk: hare eigenlijke bezigheid was denken. + +Zij dacht aan de verloopen veertien dagen, die als een heerlijke droom +waren voorbijgegaan met vele ontmoetingen, en vele gesprekjes, en vele +handdrukken vol gloed, en vele blikken vol onuitgesproken wenschen. + +Zou hij haar liefhebben?--zóó lief, dat hij haar vragen zou? + +Zij was in een voortdurende spanning, maar het was een heerlijke +spanning, vond zij. Er was immers geen twijfel meer, zijne liefde +verried zich op duizenden wijzen, eenvoudig omdat hij die niet +verbergen kon. De vraag was niet meer òf hij spreken zou, alleen +wanneer?.... + +Oom Albert had blijkbaar tegen hem.... Waarom toch?.... Neen, dat kon +zij maar niet doorgronden.... Maar oom Albert was een brompot.... Men +moest natuurlijk rekening met hem houden als voogd, maar tante had +veel invloed op hem, en Huug had veel invloed op tante. Zoo zou alles +wel in orde komen.... De persoonlijke meening van oom behoefte haar +niet te verontrusten. Hij was blind. Kon zij hem de blinde oogen +toch openen!.... Hoe kon hij eigenlijk blind zijn!--Het was haar als +moest Huugs' volmaaktheid ieder in het oog vallen.... Voor háár ging +er licht en warmte van hem uit als van een zon, en het verwonderde +haar hoe iemand hare zon onopgemerkt kon voorbijgaan. Zij benijdde +zijne hospita en zijn oppasser, die voor hem mochten zorgen, en zijne +kameraden, die veel met hem omgingen. Zijne minderen moesten hem wel +hoog vereeren, meende zij, en zijne meerderen hem hartelijk genegen +zijn.... Voor haar ging er bekoring uit van alles wat hem toebehoorde +of van verre maar met hem in betrekking stond. + +Wat ging die bel vandaag!.... Maar nu scheen het wel een bezoeker.... + +Zij hief het hoofd op, luisterend. + +Ja, dat was zijne stem, die de meid vroeg of de familie in de suite +was. Een blos van blijde verrassing steeg haar naar het gelaat, en +met dubbele aandacht begon zij het kaartje te bekijken, dat zij in +de hand had. + +Monsieur et madame Verhulst, p. f.... Monsieur et madame Verhulst, +p. f.... Wat klopte dat hart toch!--Monsieur et madame.... + +Daar ging de deur open, en hij zag haar staan, slank en rijzig in haar +rijk gewaad, haar blozend kopje uitkijkend boven den kraag van breede +witte kant, terwijl twee beschroomde oogen naar hem werden opgeheven. + +"Tref ik u alleen?" vroeg hij, schijnbaar verwonderd. "Ik kwam om u +mijne hartelijke gelukwenschen aan te bieden, juffrouw Gerlings." + +"Dank u," antwoordde zij lachend. "Maar nu moet ik toch eerst weten +wat u mij als geluk toewenscht.--U komt toch niet met een gemeenplaats +hier?" vervolgde zij plagend. + +Zij dacht hem in het nauw gebracht te hebben, maar hij was niet gewoon +zich in het nauw te laten brengen. + +"Zeg mij dan," vervolgde hij, terwijl hij dicht bij haar kwam staan +en met teederen glimlach op haar neerzag, "wat u dit jaar u als +geluk droomt." + +Een gloeiende blos overtoog opnieuw haar gezichtje, zij sloeg de +oogen neer en bleef het antwoord schuldig. Want voor haar was maar +één geluk mogelijk: zijne liefde. + +"Kunt u ook raden wat ik mij als geluk droom?" vroeg hij zacht. + +Zij verzamelde al hare krachten om zich goed te houden en zeide: +"Promotie natuurlijk!" + +Hij gevoelde zich teleurgesteld; hij dorstte naar bewijzen harer +liefde, niet beseffende dat hij ze vooral begeerde om zijne declaratie +voor zichzelf te kunnen verontschuldigen. Want hij dacht er wel aan +hoe jong zij nog was en hoe.... nu ja, hoe anders dan hij.... Hij +gevoelde zich als een wilde knaap, gereed een lelie te knakken +voor eigen genoegen, en plotseling bedenkende dat het de arme bloem +misschien beter ware te blijven waar zij was.... Maar die aarzelingen +waren even zeldzaam als vluchtig. + +"Neen, geen promotie," zeide hij, zijne wenkbrauwen samentrekkend als +een lastig, bedorven kind, dat zijn zin niet krijgt; en hij bleef haar +vragend aanzien, maar op dat oogenblik trad mevrouw Gerlings binnen. + +Zij begroette hem hartelijk met een kus en vele goede wenschen, +en begon toen, vermoedende dat zij hen in aangenaam en misschien +gewichtig gesprek had gestoord, in de andere kamer ijverig piano te +spelen. Maar Hugo en Renée wisten den draad niet weer op te vatten van +het gesprek, dat veel meer in gedachten dan in woorden had bestaan, +zoodat Lucie maar weer met spelen ophield en begon stof af te nemen. + +"Van middag," zeide Hugo tot zijne zuster, "gaan wij een toertje +doen. Zijn jullie dan thuis?--Dan komen we even voorbij." + +Hij wist wel welk een goed figuur hij maakte op zijn fraai paard, +en liet zich gaarne bewonderen. + +"Dat beloven wij niet," zeide mevrouw Gerlings lachend, terwijl zij +met haar plumeau de prisma's der gaskroon deed rinkelen. "Wat zeg jij, +Renée?--dan zijn wij maar gebonden. Ga je met je vrienden?" + +"Ja--denkelijk. En anders toch alleen." + +"Ik zie je liever met een troepje cavalleristen. Dan zie je er zoo +krijgshaftig uit, Huug.--Zeg eens, denk je dat de soldaten graag +onder jou ten oorlog zouden trekken?" + +Hij streek zich den goed verzorgden knevel eens op--wat hij gaarne +deed, als hij over zichzelf sprak,--en zeide met een ijdel lachje: +"Ja, dat kan ik wel eens merken." + +"Hoe zou je ze dapper maken?" vroeg mevrouw Gerlings, terwijl zij de +plumeau liet rusten. Zij zag wel met welk een afgodischen blik Renée +hem heimelijk gadesloeg en deed maar een vraag in het wilde heen. + +"Door mijn voorbeeld," antwoordde hij dadelijk: want het was +werkelijk altijd een zijner vurigste wenschen geweest ten oorlog te +kunnen trekken, en zeker ware hij in dit geval een zeer dapper en +flink soldaat geworden--misschien wel een edel mensch. Maar zijne +weinige bezigheden, zijn rijkdom en vele verleidingen hadden zijne +wilskracht verlamd en zijne eerzucht gedood. Voor sommige karakters +zijn rijkdommen een vloek, hun door een boosaardige fee op den +levensweg medegegeven. "Het voorbeeld is alles. Voor een aanvoerder, +tegen wien de soldaat kan opzien, doet hij alles, maar van een, +die zelf niet uitmunt, kan ook geen kracht en bezieling uitgaan." + +"Dat beweerde papa ook altijd," zeide Renée met schitterende +oogen. "Als ik een jongen geweest was, zou ik stellig in dienst +gegaan zijn." + +Mevrouw Gerlings begon nu in de voorkamer het stof te vervolgen, +en Renée kreeg haar kamergietertje en opende de deuren der serre. Zij +wist wel dat hij haar volgen zou, en begon ijverig de breede, glanzende +bladeren der azalia's, die bij den ingang stonden, af te sponsen. + +Hij bleef tegen den deurpost leunen, haar stil beschouwende zooals zij +daar stond in het licht der morgenzon, dat zich door de neergelaten +gordijnen niet liet afschrikken, maar de serre vulde met gouden +gloed. Zij bewoog zich zoo aardig met die zekere waardigheid, welke +al hare manieren kenmerkte en toch zoo eenvoudig en kinderlijk. Zij +stak zoo bekoorlijk af in haar lichtkleurig kleed tegen het groen der +palmen en azalia's, varens en cactusplanten, liefelijk afgebroken door +een reeks primula chinensis, door haar zelf in bloei gebracht. Hij kon +niet laten haar met zeker artistiek genot te beschouwen; en hij dacht +er aan welk een heerlijk vrouwtje zij zijn zou, juist een, dat ieder +hem zou benijden.... Wat zou zij een elegant gastvrouwtje zijn!.... Hij +genoot reeds bij het denkbeeld. Hij hield van weelde en schoonheid +en, terwijl hij haar met peinzenden blik volgde, zag hij haar in den +geest in een keurig salon met mollige divans en zachte fauteuils, +achter een theeblad, schitterend van fijn porselein en zilver. + +"U bent natuurlijk als een echt soldatenkind grootgebracht?" vroeg +hij haar toelachend, in antwoord op hare laatste opmerking. + +"Ja.... Papa vertelde er mij reeds vroeg van, altijd +oorlogsverhalen. Het mooist vond ik altijd het verhaal van een kleinen +schildwacht--kent u dat misschien?--die trouw op post stond voor de +tent van zijn vorst en dapper: "Werda!" riep bij het minste verdachte +gedruisch. Toen zijn aangebeden vorst echter een lafaard bleek te +zijn, doorstak hij zich.--Het is langen tijd mijn ideaal geweest met +papa in den oorlog te gaan en zijn kleine schildwacht te zijn zooals +die jongen." + +"En ook dood te gaan?" vroeg hij glimlachend. + +Zij zag ernstig naar hem op. + +"Waarom niet? In sommige gevallen schijnt de dood mij veel begeerlijker +dan het leven;--dan een lang bitter, teleurgesteld leven zonder doel, +bij voorbeeld." + +Hij beschouwde haar, maar sprak niet, verwonderd als hij was over +haar ernst. Lang, lang daarna herinnerde hij het zich. + +"Hebt u daar dan zoo diep over nagedacht?" + +"Ja, nogal eens, naar aanleiding van dat verhaal. Ik zou ook niet +hebben kunnen verdragen dat papa mij tegenviel. Het zou mij gedood +hebben, vanzelf geloof ik." + +Hare bruine oogen fonkelden; om hare lippen kwam een harde, +vastberaden trek. + +En weder verwonderde zij hem; zooveel hartstochtelijkheid had hij +niet in haar verwacht.... + +"Een vreemd ideaal voor een meisje!" ging hij voort. "Nu zal het al +wel op den achtergrond geschoven zijn door andere idealen, is 't niet?" + +"Neen, het is mij altijd bijgebleven. Het ligt in een vrouw evengoed +of liever nog: het ligt juist bijzonder in een vrouw zich zoo geheel +te wijden, gelooft u niet? In figuurlijken zin kan ik tòch nog eenmaal +een kleine schildwacht zijn." + +"Voor uw man," antwoordde hij, vlug hare bedoeling vattend. + +Zij glimlachte; haar oog zag vol licht naar hem op. + +"Ja, voor mijn man. Ook voor hem kan ik dag en nacht waken en +"werda!" roepen bij ieder naderend gevaar. Dat verlangen ligt eenmaal +in een vrouw, in iedere vrouw geloof ik." + +Even zweeg hij. + +"En als hij u eens teleurstelde?" vroeg hij langzaam met een +zonderlinge ontroering in zijne stem. + +Zij zag naar hem op. Hare ziel lag in dien blik, vol onwrikbaar +geloof. Toen kleurde zij hevig en antwoordde, zacht hoofdschuddend +op vasten toon: "Dat zal hij niet doen." + +Een oogenblik zagen zij elkaar recht in de oogen. Toen sloeg hij de +zijne neer, keerde zich om zonder een woord te spreken en verliet +het huis. + + + + +VIII. + + +De zon scheen warm en koesterend op Hugo Freeze neer, toen hij het +huis zijner zuster verliet en door de drukke straten werktuiglijk +den weg naar zijne kamers nam; maar evengoed had het kunnen stormen +en regenen, zonder dat hij het bemerkt zou hebben. + +Naast hem klonk gelach en gepraat; straatjongens staken vuurwerk af; +hier en daar zelfs knalde een pistoolschot in zijne nabijheid ter eere +van het nieuwe jaar; maar hem ging het alles voorbij als een droom. + +Hij zag slechts die meisjesgestalte in haar lichtkleurig gewaad, +staande in den gloed der zonnestralen; hij zag dat lieve, onschuldige +gelaat en den blik vol vast vertrouwen; en hij hoorde maar steeds +die zachte woorden: "Dat zal hij niet doen." + +O, die toon vol onwrikbaar geloof! Diep had hij hem in het hart +gegrepen. Want die woorden golden hèm, hèm alleen, daarvan was hij +overtuigd. Het was juist iets voor haar oprecht karakter om zich +aldus te verraden, hoewel met hooger blos, als zelf verschrikt over +hare vrijmoedigheid. + +En nog gisteren was hij in een gesprek met een paar vrienden--een +heel philosophisch gesprek en heel philosophische vrienden--tot de +conclusie gekomen dat een getrouwd man.... nu ja, dat hij zich wel eens +wat meer vrijheid mag veroorloven dan een getrouwde vrouw. Zij hadden +prachtige bewijsgronden aangevoerd, onomstootelijke argumenten;--en +nu!.... Deze vielen alle in elkaar als dorre geraamten voor dien éenen, +reinen, vertrouwenden blik.... + +In gedachten verzonken bereikte hij zijne kamer, maar zette daar zijn +wandeling voort, altijd met gebogen hoofd en starenden blik. Hij zag +plotseling al de armzaligheid der sophismen van zwakke mannen, nu er +het licht op neerstraalde eener smettelooze vrouwenziel, en als een +openbaring kwam de gedachte tot hem hoe schoon het leven kan zijn voor +den mensch, in wiens hart de liefde haar gewijden intocht houdt, als +dat hart nog onbedorven is. Hij zag het plotseling, als in een visioen, +welke machtige, heerlijke gewaarwordingen het zijne zouden vervuld +hebben, had hij de liefde niet anders gekend dan als deze zachte, +heilige aandoening, welke hem door de ziel voer als een gebed.... + +Nu begreep hij Albert's woorden: "Zij weten niet eens het verschil +tusschen passie en liefde." Nu wist hij het--voor het eerst. + +Zijne vuisten balden zich krampachtig, zich samentrekkend in jeugdige, +pas ontwaakte geestdrift; zijne borst zwoegde van pijnlijk berouw. Iets +zeide hem dat, als hij waarlijk liefhad, hij hare wederliefde niet +vragen zou, eer hij een ander man geworden zou zijn. En wild drukte +hij zich de handen tegen het voorhoofd. Titanen worstelden in zijn +brein en hij zag sidderend den strijd aan. Al wat eenmaal goed +en edel in hem geleefd had, als kind, als knaap en als jongeling, +ontwaakte opnieuw; en het hief zich op, hoog, hoog, als een lang +getergd en ten doode gemarteld dier en ving opnieuw de worsteling +aan tegen Begeerte, Zelfzucht en Zwakheid. Hij zag den strijd aan, +langen, langen tijd en.... hielp de laatsten overwinnen. + +Ja, hij wist het wel, hij was harer niet waardig, maar hij wilde het +worden. Hij wilde het verleden afschudden, vergeten; het bestond +reeds niet meer voor hem, meende hij.... En hij zou haar alles +bekennen.... Of alles wel niet, maar toch veel, zóóveel, dat het +hem bevrijden zou van dien drukkenden gedachtenlast, als pleegde hij +verraad tegen haar.... + +Ja, met dat verleden zou hij breken, en voortaan slechts voor +háár leven, voor háár geluk. En deze week nog zou hij haar +vragen. Morgenavond misschien, als zij weer bij den haard zouden +zitten schemeren, want dan zouden zij geheel alleen zijn. Albert zou +niet vóór Dinsdag terugkomen. En als hij maar eenmaal Renée's woord +had, zou hij Lucie vragen Alberts toestemming te verkrijgen; het was +haar toevertrouwd! Wat wist Albert trouwens kwaad van hem.... Hij kon +wel gissen, maar niet weten, en op gissingen zou hij geen weigering +durven gronden. + +Niet met zijne vrienden wilde hij gaan rijden, neen, hij moest +alleen zijn. Zijn gemoed ging open voor de weelde van dezen +heerlijken winterdag, die wel een lentedag geleek. Hij wilde ver +gaan, heel ver, altijd voort, diep ademhalend van geluk, bijna het +uitjubelend.... denkende aan haar, steeds maar denkende aan haar! + + + +"Zoo alleen op weg?" vroeg hij eenige uren later aan zijne zuster, +die hij hier ver van haar huis ontmoette. + +"Ik zou je dezelfde vraag kunnen doen," antwoordde zij lachend, +terwijl zij zijn vurig paard beschouwde, dat nauwelijks geduld had +tot stilstaan. + +"Ja, ik ga maar alleen vandaag." + +"Ga niet te ver, Huug. De lucht betrekt zoo." + +"Neen.... Renée thuis gebleven?" + +"Zij had geen lust.--Adieu!" + +En zij gingen beiden hun weegs, ieder met zijne eigene tevreden +gedachten. + +Lucie's poging was gelukt; zij was uitgegaan in de hoop hem te +ontmoeten, opdat hij weten zou dat Renée alleen tehuis was. Er was +nu zulk een goede gelegenheid voor een beslissing, vond zij; Albert +van huis, zij uit--bijna nooit hadden de kinderen zulk een kansje. + +De slotsom van Hugo's gedachtengang voerde hem inderdaad in vollen draf +huiswaarts. Snel verwisselde hij zijne rijkleeding voor een andere, +en spoedde zich toen naar de woning zijner zuster, waar de meid hem +mededeelde dat alleen de juffrouw thuis was en dat hij haar in de +serre zou vinden. + +Zijn hart klopte wilder, toen hij de kamerdeur zacht opende en sloot, +en over het mollig tapijt onhoorbaar naar de serre trad. Bij de +opengeschoven deur bleef hij staan. Zij zat half van hem afgewend; op +haar schoot lag een boek, maar zij las niet; haar blik was peinzend op +den grond gevestigd. Als gevoelde zij echter zijne tegenwoordigheid, +zag zij op, en weer kleurde een blos hare wangen, een blos, die van +onstuimigen hartslag sprak en Hugo Freeze opeens iedere inleiding +overbodig deed achten. Want er zijn oogenblikken in het leven, wanneer +onze gemoedsaandoeningen ons zoo geheel beheerschen, dat ons alles, +wat naar conventioneele vormen zweemt, belachelijk schijnt; en iets +daarvan gevoelde Hugo Freeze, toen hij met zwoegende borst daar stond +en haar blik ontmoette. + +"Renée!" + +Hij zag haar aan, niet overmoedig als gewoonlijk, maar ernstig, +smeekend. En zij begreep dat het oogenblik gekomen was, waarnaar zij +zoolang had uitgezien. Zij legde haar boek ter zijde en stond op, +als aangegrepen door den ernst van dezen stond;--want wat voor den +een soms niet meer is dan een "interessante emotie," is voor den +ander als een heilige plechtigheid. Renée beefde van het hoofd tot +de voeten en haar blos week voor een teedere bleekheid. + +Hij trad nader en vatte hare hand. + +"Renée!"--en zijne anders zoo klankvolle stem klonk dof van +ontroering--"ik wilde je vragen of je nòg niet weet wat ik mij dit +jaar als geluk droom." + +Zij zweeg en boog diep het hoofd, als ontbrak haar de moed het zelf +in woorden te brengen. + +"Mag ik het zeggen?" + +Een nauw hoorbaar ja kwam over hare lippen. + +"Ik zou een goed en dapper aanvoerder willen worden," zeide hij +zacht, "en ik zal dat worden, als jij mijn kleine schildwacht zijn +wilt.... Wil je?" + +Nu sloeg zij de oogen naar hem op. Een wereld van zaligheid lag in +die schuchtere meisjesoogen, een juichend ja, en toen verborg zij +het gelaat aan zijne borst. + +En hij wachtte niet meer op antwoord; hij was tevreden en zag teeder +neer op het hoofdje, dat zoo gelukkig aan zijn schouder lag.... zóó +gelukkig, dat zij plotseling in tranen uitbarstte. + +"Het is niets," zeide zij echter dadelijk om hem gerust te stellen, +het is alleen van geluk...." en zij lachte hem toe met stralenden +blik en wischte haastig hare tranen weg. + +"Ik zal een goed aanvoerder zijn," ging hij voort, want juist het +bewustzijn zijner zedelijke zwakheid deed hem kracht zoeken in +beloften. "Geloof je dat, kind?" en hij streelde liefkoozend haar +lokkig hoofd. + +"O, ja!" antwoordde zij, als vond zij het volkomen overbodig daarvan +te spreken.--"O Huug, het is zoo heerlijk dat je mij liefhebt!" + +Maar hij ging door over hetzelfde onderwerp; hij had zich immers +voorgenomen een bekentenis te doen. + +"En wil jij dan mijn kleine, trouwe schildwacht zijn.... die mij +helpt en...." + +"Dat beloof ik," viel zij hem in de rede; groote tranen welden +opnieuw in hare oogen en zij reikte hem met zekere plechtigheid de +hand, al klonken hare woorden eenvoudig: "Je zult mij altijd trouw +op post vinden, bij nacht en bij dag. Je hebt het immers zelf gezegd +van morgen: "Voor een aanvoerder tegen wien een soldaat kan opzien, +doet hij alles." En tegen jou kan ik opzien, Huug; wat zou ik voor +jou niet kunnen!" + +"Maar je moogt niet al te goed van mij denken, kind. Bedenk +eens:.... ik ben al twee en dertig en...." + +Zij zag hem verwonderd aan; blijkbaar was het haar onmogelijk verband +te vinden tusschen zijne eerste en zijne laatste woorden. Maar daar +ging haar een licht op. + +...."O, je meent dat je voor dien leeftijd nog niet ver genoeg ben +naar je zin?.... Wees gerust," vervolgde zij met een engelachtigen +glimlach, "je denkt veel te nederig van jezelf, Huug. In ieder geval +is de aanvoerder zijn klein schildwachtje ver vooruit." + +Zij, die alle mannen beoordeelde naar haar ernstigen, edelen vader en +het een eenvoudigen plicht achtte voor ieder mensch er naar te streven +elken dag beter te zijn dan den vorigen, veronderstelde dat verlangen +naar volmaking in anderen ook; en daar zij Hugo Freeze met de oogen +der liefde beschouwde, dacht zij dit in de eerste plaats van hem en +sprak met zóóveel overtuiging, dat hij er zelf bijna door overtuigd +geraakte. Toch vond hij dat hij nog niet genoeg gezegd had; hij wilde +nu als het ware biechten om met zijnen aflaatbrief heen te gaan en +het verledene voor altijd te vergeten. Dat verleden was harer niet +waardig, maar zijne toekomst zou dit zijn. Hij zou en hij wilde! Nu +kon hij begrijpen dat men behoefte kon gevoelen aan een dagboek. Hij +ook--hij zou het willen opschrijven.... of ten minste wilde hij het +uiten.... als een toekomstigen dwang, dien hij zichzelf oplegde. + +Maar telkens als hij weer in dat onschuldige gelaat staarde, +verstomden hem de woorden op de lippen.... O God, neen, het was +onmogelijk--onmogelijk! Hij wilde haar zóó behouden, zoo smetteloos +en kinderlijk, zoo onwetend van alles wat lag buiten haar klein +meisjeswereldje van boeken en snuisterijen, en mooie verzen en +muziekstukjes en ideaaltjes. Zóó juist zou zij hem het beste schild +zijn. + +Dit alles ging in zijn hoofd om, terwijl hij haar stil in de oogen zag, +en zij dronk zijn teederen blik in, zwijgend en gelukkig. + +"Ik heb bijna wroeging, dat ik mij zoo zalig kan gevoelen, Huug, +terwijl papa zoo kort geleden is heengegaan.... Wat zou hij veel van +je gehouden hebben?" + +Een sombere wolk vloog over zijn gelaat; telkens als hij aan dien +vader dacht, van wien hij steeds met zeker ontzag had hooren spreken, +was het hem als plaatste diens schim zich tusschen hem en Renée. Maar +hij had geleerd zijne gedachten te verbergen en antwoordde schertsend: +"Je moet het in ieder geval maar dadelijk aan Caesar schrijven." + +Zij glimlachte weemoedig. + +"Ja, en als wij getrouwd zijn, mag hij komen, niet waar?" + +"Natuurlijk!"--en toen zag hij haar peinzend aan met vergodenden blik. + +"Onveranderlijk trouw!" zeide hij. "Ik geloof dat ik een goed +schildwachtje heb uitgekozen." + +"En ik een heerlijken aanvoerder," lachte zij en toen drukte hij in +vervoering het ranke kind aan zijne borst, waar zij stil bleef rusten, +overstelpt door geluk. Want háár was alles nieuw, iedere liefkoozing, +ieder teeder woord, iedere zwevende, vage gedachte aan de toekomst, het +was voor haar een zaligheid op zichzelf, nooit gekend, nooit begrepen. + +"Wat bedoelde je straks toch?" vroeg zij, opeens het hoofd +opheffende. "Je bent immers niet nòg eens geëngageerd geweest?" + +"Och, wel neen! Maar.... misschien heb ik wel eens iets gedaan wat +je verdriet zou doen, als je 't wist, en nu wilde ik je beloven...." + +"Neen, doe dat niet!" bad zij zacht. "Het ware berouw belooft niet; +het handelt. Als er ooit zoo iets gebeurd is, denk er dan maar niet +meer aan. Je hadt toen immers nog geen verplichtingen aan mij." + +"Neen, misschien niet," antwoordde hij peinzend; want hij dacht +er aan dat toch eigenlijk iedere jonge man, die eenmaal denkt te +huwen, verplichtingen heeft tegenover het hem nog onbekende jonge +schepseltje, dat zich aan hem toevertrouwen zal. En hij gevoelde--als +een ontdekking--dat hij nu zeer zeker verplichtingen aan haar had +en dat zij het als niet meer dan natuurlijk beschouwde dat hij die +trouw zou nakomen, even trouw, met evenveel lust, als zij de hare +nakomen zou. + +"Maar ik geloof het niet," liet zij op eens lachend volgen, "o, ik weet +zeker dat het niet waar is, en ik wil er ook niet aan denken.... Maar +laten wij niet vergeten dat er ieder oogenblik bezoek komen kan." + +En zij gingen deftig tegenover elkander zitten, ieder aan een kant van +de rieten tafel. Zij hadden zooveel, zoo eindeloos veel te praten: +over het publiek worden van hun engagement, over de toestemming van +oom Albert en over hun huwelijk, dat Hugo zoo spoedig mogelijk wilde +laten voltrekken. Waarop zouden zij wachten? + +En zij liet hem maar redeneeren. Zij had geen behoefte aan gedachten +over iets, wat later komen zou. Zij was reeds tevreden met de zoete +zekerheid dat zij in zijn hart woonde, dat zij voortaan voor hem leven +mocht, dat zij hem nu vrijelijk alles mocht zeggen. Het was haar reeds +zaligheid genoeg daar stil tegenover hem te zitten en hem in het gelaat +te mogen zien, terwijl hij sprak, met de gedachte dat hij de hare +was; en zij antwoordde slechts nu en dan fluisterend met een teeder +woord of met de zoete verzekering dat zij niet van hem zou afzien, al +verzette oom Albert en de geheele wereld zich tegen hunne vereeniging. + +Hare vermoeide ziel, die zoo lang zoekende was rondgegaan in die +vreemde wereld, had eindelijk de vleugelen dichtgevouwen en rustte +in zalige, liefelijke rust. Zij had haar tehuis gevonden. + + + + +IX. + + +De paarden draafden lustig voort en Renée liet de schoone wereld aan +zich voorbijglijden. + +Eerst villa's met welonderhouden tuinen, vol geurige seringen en +levendig getinte tulpenbedden, trotsche hyacinten en rozerooden +Meidoorn. Dan boerenhofsteden met beplante moestuinen of vriendelijke +hutjes met wilden wingerd begroeid; en eindelijk de ruime, wijde +wereld--de schoone aarde beneden, de hemel daarboven. Weilanden, aan +met bloemen doorwerkte tapijten gelijk, waarboven vlinders dartelen +en goudgestreepte hommels gonsden; hier en daar doorsneden door een +zilveren beekje, waaraan vergeet-mij-nieten zich droomend wiegelden. + +De lauwe lentewind streek liefkoozend langs hare wangen en +haar. Telkens gleed een vluchtige boomschaduw over haar heen, om dan +weer plaats te maken voor onafgebroken licht. Warme geuren stegen op +uit verschgeploegde akkers. + +Hoog in de boomen klonk zacht gekweel, en, als het rijtuig naderde, +zag men de kleine zangers met rappen wiekslag wegijlen in de lucht, +helder bestraald door de zilveren zonnestralen. O, die zonneschijn, dat +vogelenlied, die lentegeuren! Die vage gedachten van iets verhevens, +iets schoons, iets "ver van de menschen"; een droom van zaligheid, +een dronkenheid van genot. Renée sloeg onwillekeurig de oogen op +naar de groote witte wolken vol glans, die boven haar zeilden, ver +boven haar in de blauwe ruimte van eindelooze lucht. Haar hart was +als een tempel, waarin altijd zachte orgelmuziek ruischte; maar in +deze omgeving was haar geluk als verdubbeld en het orgel bruiste en +jubelde. Duizend stemmen paarden er zich juichend aan in dankbaar +lofgezang en zij luisterde.... + +Maar tante sprak zoo luide over ontdekkingen op het meidenkamertje +gedaan, en oom en Huug lachten. Zij zagen geen van drieën rond en er +was toch zooveel met de oogen te genieten. Over het meidenkamertje kon +men thuis ook praten, vond Renée. Moest men daarvoor op een heerlijken +Meidag uit rijden gaan! + +Maar zij liet zich hare stemming niet bederven. Zij vonden haar +alleen wat stil; doch glimlachend antwoordde zij dat zij genoot en +toen waren zij tevreden. + +En zij mijmerde weer voort.... Straks zou zij met Huug alleen +zijn. Wat zouden zij dan weer heerlijk samen praten! Hij had den +sleutel gevonden tot die gesloten schatkamer, haar hart, en zij +toonde hem al hare kostbaarheden.... Niets ging haar boven die uren +van gedachtenwisseling, waarin zij als het ware in elkanders zielen +schouwden, als in tot dusver gesloten boeken. Voor lezen was nog +niet altijd gelegenheid; dat zou later komen. En zij liet hem vrij +bladeren; hij mocht haar zieleboek openslaan, waar hij wilde: het +was overal blank en onbevlekt. Maar haar minnaar was voorzichtiger +en wees haar alleen de minst bezoedelde bladzijden aan. + +Wat konden zij ook tehuis heerlijk zitten redeneeren, het liefst +nog over beider levensbeschouwing. Dan sprak hij het meest en +zij luisterde--zij leerde. Zijne denkbeelden waren veel minder +idealistisch dan die haars vaders, maar er lag toch blijkbaar veel +waarheid in. Daarbij sprak hij met zooveel overtuiging. Zij vond hem +knap en verstandig, heel verstandig. Maar als hij te ver ging met +zijn pessimisme, dan bestreed zij hem met warmte. + +Hoe kon hij zoo spreken, hij die toch even gelukkig moest zijn als +zij! Hij bedroefde haar. Was hij dan niet even gelukkig? Of was hij +in jarenlang niet gelukkig geweest en was dit misschien nog maar +gewoonte van hem om zoo te spreken? + +En dan gaf hij toe dat voor hem alles veranderd was sedert hij haar +kende, maar hij sprak van het leven in het algemeen, het leven van +alle menschen. Zij mochten immers niet alleen naar zichzelf oordeelen! + +Zij echter kende het leven niet anders dan uit haar eigene, eenvoudige +geschiedenis, en ondanks veel weemoed scheen het haar een liefelijk +Eden vol genot. Zij wilde dat hij het ook zoo vinden zou; langzamerhand +zou zij er hem toe brengen, dacht zij. Want zij wist niet dat hij +roekeloos de bloemen, die langs zijn levensweg groeiden, in den +knop had opengebroken, lang eer zij zich tot bloem hadden ontplooid, +om te rechter tijd zijn pad te verlieflijken. + +Toch waren er oogenblikken in zijn leven--neen, uren en dagen wanneer +hij aan die mogelijkheid ook geloofde. Eerst had hij slechts hare +schoonheid liefgehad, hare jeugd, hare onschuld, en hij had haar +begeerd juist om die frissche ongereptheid; maar nu hij ook nog +vrijelijk blikken mocht in hare ziel, even frisch en ongerept als +haar lichaam, nu was het hem dikwerf als moest hij zich voor haar +neerbuigen in het stof. Dan was er deemoed in zijn hart, waarachtige +deemoed, omdat hij al zijne zwakheid, al zijne zedelijke nietigheid +gevoelde. En dan hoopte hij dat van haar zóóveel kracht zou uitgaan, +dat deze hem sterken zou. Dan waren daar vele heerlijke gedachten in +hem aan een nieuw en beter leven--dan was hij goed. + +Doch daar waren ook andere oogenblikken, wanneer hij opgewonden door +wijn of lectuur of schouwburgbezoek, aanvechtingen kon hebben van +verlangens, die hij haar nimmer zou hebben durven bekennen; wenschen +naar vernieuwing van onedele genietingen, welke hem eens bekoord, +eens hem geheel in hare macht gehad hadden. En hij riep de oude +drogredenen voor zijn geest terug, die zijne philosophische vrienden +hem hadden voorgezegd, vond dat er toch eigenlijk veel waars in was, +heel veel waars--en gaf zich toe. + +Als dan de opwinding voorbij was en de koele nachtlucht langs zijn +verhit gelaat streek, als hij de sterren boven zijn hoofd zag vonkelen +in stille majesteit, dan ontwaakte hij als het ware. Dan dacht hij +aan zijne Renée, zijne schoone lieveling, rustig slapend, omgeven +door dat waas van onschuld en vertrouwen, dat haar altijd omgaf, in de +gezelschapszaal zoowel als in zijne armen. Dan verfoeide hij zichzelf +en mompelde een: "Ellendeling!" uit den grond van zijn hart, maar dat +maakte hem harer niet waardig; en den volgenden dag stond hij dan weer +tegenover haar, glimlachend en zelfingenomen, alleen met een klein +weinigje heimelijk berouw, dat echter zijne stemming niet bedierf. + +Na de thee wandelden zij samen weg. Oom en tante hadden kennissen +aangetroffen en lieten de jongelui hun gang gaan. + +Renée wandelde aan Hugo's arm door het dorp naar het bosch en samen +lieten zij zich door de boeren en boerinnen aangapen, of misschien +bewonderen. Zij liep als op wolken in een gouden nevel van geluk. Zij +had al die menschen wel aan haar hart kunnen drukken. Sedert de laatste +maanden scheen de aarde haar een paradijs. Overal lachten haar nu geluk +en liefde en schoonheid toe. Duizend heerlijke beloften scheen het +leven haar te doen. Wel was het tegenwoordige reeds vol zaligheid, +maar vooral toch door dat verschiet van altijd klimmend geluk, +zooals een landschap pas zijne schoonheid en volmaking bereikt door +een fraaien achtergrond. Vroeger leefde zij niet; neen, dat was een +rupsenleven, eentonig en werktuiglijk. Maar nu was zij als de vlinder, +tallooze schoone bloemen op zijn weg vindend en dartelend in den +zonneschijn. Nu meende zij niet meer dat een meisje tot een huwelijk +komt als een jongen tot een beroep. Welk een heiligschennis!.... + +"O Huug," zeide zij, toen zij het bosch hadden bereikt en zij sloeg +hare kleine handen om zijn arm, "ik zou het wel kunnen uitjubelen +van geluk!" + +Al hare aandoeningen waren zoo echt, zoo natuurlijk, zoo waar; wild +opwellend uit het diepst van haar gemoed, niet eerst onbewust van +buiten geleerd uit de boeken. + +"Laten we dan eens zingen." + +"Neen, zingen helpt niet of ik moest zelf componiste zijn. Ik kan +mij niet herinneren dat één componist iets gemaakt heeft, wat mij nu +bevredigen zou. Misschien ook uit zulk een stemming zich het best in +een weemoedig lied of.... is er geen uiting voor te vinden." + +"Misschien wel, ja." + +"Voel jij zoo iets wel eens?" + +"Wat?" + +"Zoo iets jubelends. Zoo'n overstelpend geluk." + +"Ja, soms," antwoordde hij, denkende aan zijne beste oogenblikken. + +Zij zag hem even van ter zijde aan, terwijl zij luchtig over de +bemoste paden stapten. + +"Huug, soms vind ik het net, alsof je niet openhartig met mij ben," +zeide zij opeens met de haar eigene klakkelooze oprechtheid. "Je bent +toch niet boos dat ik dit maar zoo zeg?.... Je geeft mij soms den +indruk, niet bepaald alsof je iets voor mij verzwijgt of verbergt, +dat niet,--maar toch alsof je mij niet alles zegt, wat je denkt." + +"Verbeelding, kind!" antwoordde hij, met een stokje een hoop +bijeengewaaide dorre bladeren van het vorig jaar uiteenslaande. + +"Je moet er niet boos om zijn. Ik dacht het maar zoo. En wij moeten +elkaar geheel vertrouwen, als we gelukkig willen worden. Geloof je +dat ook niet?" + +"Ja, dat is zeker," zeide hij flauw, en zijn peinzenden blik verried +den tweestrijd in zijne ziel. Hij dacht er aan dat het oogenblik +voorbij was, toen hij haar alles had kunnen zeggen; nu had hij slechts +in hare tegenwoordigheid te waken over zijne woorden en daden. Want +hij vreesde haar te kunnen verliezen door een enkel ondoordacht woord, +gelijk hij ze vroeger roekeloos bij dozijnen uitte. O, hoe wenschte +hij in dit oogenblik, nu zij door hare schoonheid en lieftalligheid +hem weder tot in het diepst zijner ziel roerde, geen enkel duister +plekje in zijne herinnering te hebben! + +Zij hoorde het in zijne stem, zij las het in zijne oogen, dat hij +niet zeide wat hij dacht; en plotseling als een bliksemschicht op +een schoonen zomeravond, viel de argwaan in hare ziel. Voor het +eerst sedert den zonnigen dag harer verloving rees iets als een +twijfel in haar, een vage vrees, een spook, dat haar aangrijnsde, +een donkere wolk, die een oogenblik een dreigende slagschaduw wierp +over de zonnige vlakte van haar geluk. + +"Huug!" zeide zij, plotseling stilstaande en de handen tegen zijne +borst vouwend terwijl zij hem recht in het gelaat zag, "je verbergt +immers niets voor mij?" + +Toen vermande hij zich, zag haar verwijtend aan en zeide op den toon +der koelste verontwaardiging: "Dat je me wantrouwen zoudt, had ik +niet gedacht." + +"O neen!" riep zij verschrikt uit, "ik vraag je duizendmaal +vergeving. Je hebt gelijk, het was heel, heel leelijk van me. Kom, +geef me een zoen, dan is alles weer over, hè?" + +Zij zag hem vol liefde en vertrouwen aan, en hij kuste haar op de +oogen. Was het om ze te sluiten? + +"Zie je, Huug,"--en zij wandelden weer voort,--"het kwam maar doordat +ik zelf zoo'n flapuit ben. Alles, wat ik denk, als ik bij je ben, +zeg ik ook dadelijk. En ik vond jou soms zoo.... ja ik weet niet +hoe. Maar ik begrijp wel dat ik je verkeerd beoordeelde. Wij zullen +elkaar alles zeggen, vindt je niet? Je weet: het hoogste geluk tusschen +man en vrouw kan alleen bestaan bij volkomen wederzijdsch vertrouwen." + +"Daarvan ben ik overtuigd," antwoordde hij met gemaakten ernst, +terwijl toch het vurig verlangen in hem rees tegenover dit kind, +dat hij zoo afgodisch beminde even oprecht te kunnen staan als zij +tegenover hèm stond. "Wij moeten als twee vrienden zijn, niet waar? En +als vriendschap en liefde ons tegelijk gelukkig maken, wat zullen +wij dan een paar gelukkige menschenkinderen zijn." + +En zoo sprak hij voort, terwijl zij zich op een omgewaaiden stam +neerzetten; en hij fluisterde zoo zoet, dat de donkere slagschaduw +als alle slagschaduwen in een oogwenk verdween. + +Toen zij terugreden, was het reeds bijna donker. En Renée zag naar +den witten dauw, die langzaam opsteeg uit de velden, onzichtbaar +van nabij, maar ver in het rond zich uitbreidend over de velden, +als een witte zee. Droomerig rees de gouden sikkel der maan, en trouw +kwamen de flonkerende sterren op haar post, een voor een, vriendelijk +oogwenkend naar de aarde. + +Renée sloot de oogen. O, altijd zóó gelukkig te mogen zijn! Zóó +gelukkig te blijven als heden,--levend in zonneschijn en Meigroen, +onder een blauwen hemel of flonkerende sterren. Zoo maar stil voort +te glijden door het leven--met hem!--en de menschen te laten praten, +zooals zij nu oom en tante praten liet, die er over kibbelden of +zij morgen naar de komedie zouden gaan of niet! Haar mond en haar +hart gesloten te houden en haar geluk te verbergen voor de geheele +buitenwereld, zooals zij nu mond en hart gesloten hield, ofschoon +overvloeiend van geluk! + +"'t Kind slaapt zoowaar," zeide oom Albert, die tegenover haar zat. + +"Zij is zeker moe," zeide Huug vergoelijkend van de andere zijde +der voorbank. + +Maar zij sliep niet en lag hem maar stil uit haar donker hoekje +aan te staren, genietende van den aanblik van zijn schoon gelaat, +dat met zijne scherpe trekken en donkere, eigenaardig gevormde +wenkbrauwbogen nog duidelijk te onderscheiden was. En zij dacht er +aan met een zucht van genot hoe lief zij hem had. Zijn leven was met +het hare ineengeweven voor altijd. De gedachte aan zijn mogelijken +dood deed haar het hart ineenkrimpen; dan zou zij nimmermeer den blik +naar den schoonen hemel durven heffen, dacht zij. En zij herinnerde +zich op eens een tekst, lang geleden in de dorpskerk vernomen, dien +zij zich in het geheugen had gegrift, omdat zij toen daarbij aan haar +vader dacht. Het waren de woorden van Ruth: "Waar gij zult heengaan, +zal ik ook heengaan; en waar gij zult vernachten, zal ik vernachten; +uw volk is mijn volk en uw God is mijn God. Waar gij zult sterven, +zal ik sterven: aldaar zal ik begraven worden. Alzoo doe mij de Heer +en alzoo doe Hij daartoe, zoo niet de dood alleen zal scheiding maken +tusschen mij en tusschen u." + +Nu dacht zij daarbij aan Huug. En zij zeide ze zacht voor zich heen, +telkens weer, die schoone woorden vol liefde en poëzie: "zoo niet de +dood alleen zal scheiding maken tusschen mij en tusschen u." + +Zij was als een kwijnende plant geweest, die vruchteloos de zon +zoekt, maar opleeft, zoodra deze haar beschijnt;--dan zich in teedere +schoonheid naar die zon keerend, tallooze jonge knoppen ontplooiend, +bloem en blad gevend, alles gevend, om het kopje te laten hangen, +als zij verdwijnt. Hij was haar zon; was hij weg, dan leefde zij +slechts droomend voort; dan kwam het haar vreemd voor dat niemand haar +miste, dat men geen leegte gevoelde zooals zij;--keerde hij terug, +dan ontwaakte zij en glimlachte en straalde. + + + +Even vóór zij de stad inreden, passeerden zij een van die stille +buitenstraten, gelijk om elke stad gevonden worden. Renée lag kalm +opwaarts te kijken naar de eindelooze reeks gelijkvormige vensters, +die rusteloos voorbijgleden, als zou er nooit een eind aan komen. Voor +één dier vensters zag zij een vrouwengelaat, dat haar bijzonder +trof. Het was in het oog vallend schoon met zijne rossig-blonde lokken +en lichtblauwe oogen en fraaie kleur, maar tegelijk was het wreed, +coquet en zinnelijk; trekken, die Renée zag zonder ze te kunnen +ontleden, maar die haar toch afkeer inboezemden. + +Het licht van een straatlantaarn scheen op dat gelaat en... zag +Renée goed?.... kwam daar niet plotseling een lach als van geheime +verstandhouding in die oogen, terwijl zij op den voorbijrollenden +landauer neerzagen?.... Wien gold die blik? + +Niemand meer was wakker dan Huug; maar nu de lantaarn voorbij was, +kon Renée zijn gezicht niet meer onderscheiden. + +Zij sloot de oogen.... O God, als tòch eens....! + +Maar toen verjoeg zij die gedachte met verontwaardiging uit haar +hart. Zij kon--neen, zij moest zich vergist hebben. Zij verweet zich +haar argwaan, en bij het afscheid kuste zij hem met de innigste liefde +goedennacht en bad hem nog eens met teedere stem haar te vergeven +wat zij dien middag gezegd had. + + + + +X. + + +"Och kind," zeide mevrouw Verhulst en zij zag Renée aan met den +beschermenden glimlach, dien een ervaren wereldlinge zich veroorloven +mag tegenover een pas getrouwd vrouwtje, dat zoo juist met schitterende +oogen over de heerlijkheid van het leven heeft uitgeweid, "als men +ouder wordt, beschouwt men alles zoo anders. Dan krijgt men een geheel +ander kijkje op het leven." + +"Maar het huwelijksgeluk...." + +"Juist dat huwelijksgeluk is zoo hersenschimmig," zeide mevrouw +Verhulst met de hand wuivend. "Natuurlijk--als men jong is, heeft +men idealen, dat is bij alle menschen eender. Kijk maar naar de +geëngageerde luidjes, die loopen allemaal met de hoofden naar +elkaar gebogen, maar na tien jaar doen ze heel anders. Idealen en +hersenschimmen behooren bij de jeugd en gaan ook met de jeugd over." + +"Maar de liefde kan toch blijven," wierp Renée bescheiden tegen, +bescheiden alleen om haar verschil in jaren met de spreekster, maar +met heilige, onwrikbare overtuiging in het hart. + +"Och, liefde is ook al een hersenschim, bij de mannen ten minste. Het +egoïsme drijft bij hen altijd weer boven. Ieder klein gekkinnetje +droomt er van een meester, een meerdere te zullen vinden, tegen wien +zij kan opzien; maar hoe anders komt dat meestal uit! De vrouwen +moeten tegenwoordig als schildwachten staan bij de deugd van hare +mannen!" En zij lachte, maar bitter, weemoedig bitter, zoodat Renée +heimelijk dacht dat wel een diep leed ten grondslag moest liggen aan +zulk een hard oordeel. + +Hoe gelukkig, hoe trotsch, hoe rijk voelde zij zichzelf! School al +eenige waarheid in zulke beweringen, dat alles ging toch buiten haar +klein paradijsje om, waar "de tijdgeest" niet binnen mocht treden, +maar waar slechts geofferd werd op het altaar van het eeuwig schoone +en goede: liefde en trouw. Zij luisterde wel is waar met huivering +naar de voorbeelden, door hare bezoekster te berde gebracht, maar +twijfelde heimelijk aan de waarheid er van. Wel begreep zij nu het +leven en de maatschappij een weinig anders dan vóór haar huwelijk; +wel dacht zij er soms met weemoed aan hoeveel zonde en schuld in de +wereld rondwaarden; doch er was geen punt van aanraking tusschen die +wereld en haar zonnig huis, haar kleinen tempel van geluk. + +Daaraan dacht zij, toen zij, alleen gebleven, aan het venster post +vatte om naar haar man uit te zien. 't Was eigenlijk nog wel wat vroeg, +maar op hem wachten was ook een heerlijke bezigheid. Wat zou zij ook +anders doen? Van den morgen tot den avond was haar leven een genieten +van zijne tegenwoordigheid, een verlangen naar zijn terugkeer. + +Die arme mevrouw Verhulst, dacht zij. Zou zij ongelukkig gehuwd +zijn?.... Haar man zag er niet prettig uit, heel anders dan Huug, +haar Huug.... + +Hare borst rees en daalde sneller bij de gedachte aan hem.... O, +dat was immers juist zoo heerlijk in het leven dat men alleen door +de liefde tot het huwelijk komen mocht; "want," zoo redeneerde zij +heel wijsgeerig, "immers de liefde alleen geeft ons de kracht om +onze gebreken te bestrijden en dan veredeld en gelouterd te zamen +het leven in te gaan!" + +Die arme mevrouw Verhulst! Kon zij haar toch maar overtuigen!.... En +andere menschen, die ook al zoo dom praatten.... Maar daartoe zou zij +eigene gedachten en gewaarwordingen moeten brengen in vreemde harten, +en dat ging niet. Misschien ook was niemand ooit zoo gelukkig geweest +als zij, en al was zij nu bijna reeds vijf maanden getrouwd, het was +alsof dat geluk nog dagelijks grooter werd. + +Nu voelde zij iets aan hare hand; het was Caesar, die zijn kouden neus +liefkoozend tusschen hare vingers duwde. En zij streek hem teeder +over den kop en dacht aan dien heerlijken Augustusdag, toen zij van +hun huwelijksreisje thuis kwamen en Huug, de deur openend, lachend +zeide: "Treed binnen, mevrouwtje!" Wie was toen de eerste geweest, +die haar verwelkomend te gemoet was gesprongen, die met luid geblaf +en woeste sprongen gezegd had: "Ik heb zoo naar je verlangd." Niemand +anders dan Caesar, die lieve, goede Caesar! O, dat gevoel--zoo lang +ontbeerd--van dien vochtigen snoet en die zachte, warme haren! Tallooze +herinneringen waren er plotseling mede voor haar geest gerezen; het +was als een groet, een zegening voor haar uit het oude huis, juist +nu zij hare intrede deed in een nieuwe, eigene woning! En toen zij, +met hare armen nog om Caesar's hals, bij wien zij was neergeknield, +den vochtigen blik naar Huug had opgeheven, toen had zij aan zijne +stralende oogen gezien dat zij niemand anders dan hem deze verrassing +te danken had. + +Weer zag zij naar buiten. De straten waren dik besneeuwd. Nu en dan +rinkelde een ar voorbij. Jongens waren aan het sleden, en sneeuwballen +vlogen van alle zijden door de straat. Maar het was toch geen vroolijk +schouwspel, want de lucht hing er zwaar en droevig over, geelachtig +grauw, als was zij vol nieuwe sneeuw. + +Maar in Renée's hart scheen een warme zomerzon. Zij dacht aan die +hooggeplaatste Russische vrouw, van wie zij pas gelezen had dat deze +haar echtgenoot gevolgd was naar Siberië en zij dacht dat zij dit +zelf ook zou doen. Zij zou hem volgen door ontbering en ellende, +tot in "de schaduwen des doods". In hare hooge stemming hield zij +er van versregels of bekende uitdrukkingen uit gewijde literatuur +zacht bij zichzelf op te zeggen, uitdrukkingen, die zij zich van +vroeger herinnerde, maar waarvan zij nu pas recht al de diepte en +schoonheid begreep. Alle hadden zij betrekking op Huug, op hare +koning, haar afgod! Zoolang zij elkander zóó liefhadden, welk leed +kon hen dan treffen: slechts de dood kon scheiding maken tusschen hem +en tusschen haar, gelijk de bijbeltekst zeide. Zoolang dat zalige +gevoel van vereering haar hart vervulde, zoolang zij met geheel +hare ziel dien man aanhing, hem haar leven wijdde, een leven van +stille, maar diepe vereering, omgaf haar een pantser, dat haar tegen +ieder leed beveiligde. Zij was niet godsdienstig opgevoed, maar zij +begreep nu volkomen het geluk, dat geloof, liefde en vertrouwen in een +aangebeden godheid den mensch kunnen schenken; zij begreep den drang, +die in oude tijden de menschen zich had doen werpen onder de alles +verpletterende wielen van den wagen des Gods, dien zij liefhadden; +zij begreep de doodsverachting der martelaren en de zelfontzegging der +kloosterlingen. Vereering--zoo heette de sleutel tot al die raadselen, +en die zaligmakende kracht was ook in hare ziel gekomen en vervulde +er alles met gouden glans. + +Nu was haar ideaal werkelijkheid geworden: zijn kleine schildwacht was +zij; van den morgen tot den avond mocht zij waken over zijn geluk. Des +morgens omgaf zij hem met duizend teedere oplettendheden; niemand +mocht ooit die kleine zorgen en bezigheidjes van haar overnemen. Des +middags ontving zij bezoeken om zijnentwil of legde ze af, bij +allerlei vreemde menschen, die haar volkomen onverschillig waren, +maar aan wie zij door haar stralend gezichtje steeds de overtuiging +gaf dat hij "de beste man der wereld" was, gelijk zij hem werkelijk +soms in intiemer kring ook lachend noemde, wanneer de stroom van +zoete gedachten haar te machtig werd en uit moest barsten, ondanks +haarzelf. En des avonds vulde haar salon zich met bezoekers--o, zoo +vermoeiend soms!--maar heerlijk toch ook, als zij zag hoe hij genoot; +als zijn blik dwaalde langs de smaakvol versierde wanden of op háár +bleef rusten, zooals ze daar zat, slank en bevallig, achter haar +theegoed, dat zij zoo aardig hanteerde. Nooit, zoolang zijne moeder +van hem was heengegaan, had hij zich zoo tehuis gevoeld; nooit was +hij omringd geweest van zooveel oplettendheid. + +En hoe graag ging hij met haar uit! Zij was zoo mooi, dat de menschen +op straat bleven stilstaan om haar na te zien; het was als straalde er +licht van haar af, als omgaf een aureool dat reine, lieve kindergelaat, +en menig dof oog verhelderde, menige in bitterheid saamgenepen mond +ontspande zich tot een glimlach, als zooveel geluk voorbijging. + +Ha, daar kwam hij! Hunne blikken kruisten elkaar als gouden stralen. + +Bij de deur wachtte zij hem op. Een lange kus, een wisseling van +teedere, zoete woordjes.... zij waren nog even dwaas verliefd als in +hun kort engagement. + +"Wachtte je op me?" vroeg hij. + +"Ja," antwoordde zij glimlachend. "Je weet wel: als je weg ben, +wacht ik altijd op je. Dan leef ik maar half.--Kom, doe nu gauw dat +vervelende paradepak uit, dan ben je meer op je gemak." + +"En de receptie bij den kolonel dan?" + +Een uitdrukking van groote teleurstelling kwam over haar opgewekt +gezichtje. + +"O, die had ik vergeten.... Hè, hoe saai!" + +"Ik kwam maar eens even naar je kijken. Ik geloof dat ik ook alweer +verlangde," en toen glimlachten zij elkaar toe. + +"Maar er is niets aan te doen," hervatte zij dapper. "Ga maar gauw. Het +kan vlug afloopen, niet?" + +"Een uur gaat er spoedig mee heen," zeide hij haar vertroostend op +het voorhoofd kussend. + +"Neem een rijtuig, Huug. Kijk, het begint te sneeuwen." + +"Ja, wees maar niet bezorgd, kleintje." + +Hij behandelde haar met een teederheid, die een reus voor een kind +zou aan den dag leggen, maar het was een eerbiedige teederheid. Hij +gevoelde haar louterenden invloed op zijn zieleleven, hoewel dan +ook onbewust uitgeoefend, en was er dankbaar voor. Hij wist het: +wat zij in hem zag, was hij nog niet, maar meer en meer wilde hij +het worden. Hij vorderde: hij won krachten en de tijd zou komen, +wanneer hij haar waardig zou zijn. + +Soms, als hij haar toefluisterde hoe lief hij haar had, voelde hij +plotseling tranen in zijne oogen wellen--van overstelpend geluk. Want +zijne liefde, vroeger zoo vol zelfzucht, had zich gewijzigd tot dat +vurig verlangen, alle ware liefde eigen: het beminde voorwerp te +beschermen en veilig door het leven te doen gaan, geschraagd door +zijne kracht, beschut door zijne armen.... + +"Adieu, lieveling!" + +Het laatste, wat hij van haar zag, was haar blozend, lief gezichtje, +dat hem achter de groote spiegelruit vriendelijk toelachte, tot de +sneeuwvlokken haar voor hem onzichtbaar maakten. + + + + +XI. + + +In eenzaamheid bleef zij achter, die liefelijke eenzaamheid van een +weelderig salon, waarvan ieder meubeltje slechts zoete herinneringen +wakker roept, waar een knappend vuur gezelligheid brengt en de +droomerige tik der pendule tot aangename overpeinzingen stemt. + +Hugo's portret was er ook; dat had zij zoo gewild. En boven in +haar boudoirtje hing zijne buste levensgroot, haar glimlachend +aanziende. Dikwijls in zijne afwezigheid had zij uit verlangen naar +dat gelaat haar handwerkje of boek neergelegd en was naar boven +gesneld om het te beschouwen. + +In de straat werd het stiller, naarmate de sneeuwvlokken dichter +begonnen te vallen. Nu en dan blies een gure windvlaag ze tegen +het venster, maar zij keek er glimlachend naar met een zalig gevoel +van veiligheid. In háár warm, gezellig nestje, zoo zeide zij zacht, +kon geen windvlaag of sneeuwvlok doordringen. + +Maar iets anders kon daar binnenkomen, kouder en verstijvender dan de +Noordenwind; iets, wat haar warm bloed verkillen en haar warm hart +met een ijskorst omgeven zou: iets, wat met één slag alle jeugdige +geluksbloesems zou doen verdorren: het noodlot;--het noodlot, dat de +schuld en de zwakheid der mannen wreekt aan jonge, reine, gelukkige +schepselen, die zich vertrouwend aan hen overgaven. Hugo Freeze, +die gemeend had het verleden te kunnen afschudden als het stof van +zijne zolen, zou gevoelen dat het zich als een slang gekronkeld had +om zijn voet en met hem gaan zou, het lange leven door, waar hij ging. + +En terwijl Renée, mijmerend over haar geluk, als een tevreden kind de +reusachtige sneeuwvlokken met het oog volgde of de figuren bewonderde, +die zij er in kon waarnemen, als zij tegen het glas bleven kleven, +naderde het noodlot, stil maar zeker. Reeds was het in de naaste +straat...., het kwam dichter, altijd dichter. + +Nu had het haar huis gevonden; het was op haar drempel.... + +De schel klonk door de gang, brutaal en bevelend. + +"Mevrouw," zeide Frederik de oppasser, "daar is een vrouw om u te +spreken. Zij zegt dat zij niet weg zal gaan, vóór zij u gesproken +heeft, en.... het is misschien beter dat u maar gaat, dan dat +ze.... schandaal maakt," voegde hij er zacht bij. + +Renée rees haastig op. + +"Maar ik wil haar immers wel spreken, Frederik", antwoordde zij met +zacht verwijt. "Je moogt in deze koude geen enkelen arme wegzenden." + +Frederik's gezicht had een zeer bekommerde, bijna ontroerde +uitdrukking, maar hij zeide niets meer en liet zijne mevrouw +voorbijgaan. + +Rustig ging zij de trap af, die naar het portaal leidde, denkende hoe +wreed de winter is voor de armen. Toen echter haar oog op de vrouw +viel, die haar achter de glazen tochtdeur stond op te wachten, liet +zij haastig hare goedgevulde portemonnaie weer in haar zak glijden +en bleef, als door den bliksem getroffen, een oogenblik roerloos +staan. Een rilling ging door al hare leden en zij gevoelde haar gelaat +koud worden, als verbleekte zij. + +Maar snel herwon zij hare zelfbeheersching en trad vooruit. + +Zij wist nauwkeurig waar zij dat gelaat nog eens gezien had en +herinnerde zich den vreeselijken lach, die haar zoozeer gepijnigd +had. Nu echter lachten die oogen niet; zij fonkelden haar tegen als +gloeiende kolen, vol haat wegens meerdere rechten, vol afgunst wegens +meerderen rijkdom, vol zegepralenden wraaklust wegens teleurgestelde +hoop, en vol woede wegens de reine schoonheid, de kalme waardigheid, +die zij aanschouwden. + +Een oogenblik stonden zij zwijgend tegenover elkaar, als overstelpt +door eigen aandoeningen, die nooit een vrouw machtiger overweldigen +dan wanneer het hare liefde geldt, en Frederik, die achter zijne +mevrouw was aangekomen om naar het sousterrain terug te keeren, zeide +later dat het was geweest of er een engel en een duivelin tegenover +elkander hadden gestaan. + +Toen klonk Renée's bevende stem: "U wilt mij spreken, juffrouw? Kom +even met uwe kindertjes in het spreekkamertje." + +Want de jonge vrouw had twee kinderen bij zich, een knaapje van twee +jaar en een kleintje van weinige weken. + +Renée's blik bleef op het gezichtje van het jongentje staren; aan +wien herinnerde het haar toch met zijne donkere oogen en eigenaardigen +wenkbrauwboog? + +Toen traden zij het spreekkamertje binnen en de deur sloot zich +achter hen.--- + +Een half uur later trad de vrouw weer naar buiten; een glimlach van +voldoening over gestilde hebzucht lag om hare lippen en over gestilde +wraakzucht tevens; vergeten was zij, maar gewroken ook....! + +En daar binnen stond Renée, roerloos, versteend. Zij staarde recht +voor zich uit, minuten lang, met vaalbleek gelaat en onbeweeglijken +blik. Maar in haar hart was een storm, een orkaan, welks koude adem +dat gloeiende, hartstochtelijk liefhebbende hart tot een klomp ijs +verstijfde. + +In haar stierf langzaam het schoone jonge leven weg; hare liefde, +haar geluk, haar verleden, hare toekomstidealen, één voor één stierven +zij weg, als bloemen voor de zeis des maaiers. + +Met dien starenden blik schouwde zij in een afgrond, waarvan zij +nauwelijks het bestaan had vermoed; en op den bodem van dien afgrond +zag zij haar koning, haar god, zich wentelend in het slijk, hem, +dien zij smetteloos gewaand had als zichzelf. + +Geld had die vrouw gevraagd, geld voor.... o God, voor zijne +kinderen! En de waarheid harer woorden lag die kleinen in het gezicht +geschreven. Dat kind van enkele weken--het was onbewust zoo wreed +geweest, het had haar de ziel verscheurd. + +De stem van een der dienstboden in het sousterrain deed haar +opschrikken en zij begreep hier niet zoo te kunnen blijven. + +Was zij nog dezelfde Renée van straks?--Neen, de kleine, gelukkige +Renée, die zich als een koningin gevoeld had in haar huis, als een +gezegende onder de stervelingen, was dood; zij zou nimmer terugkeeren, +nimmer, nimmermeer. + +Nu sloop daar een vreemde de trap op, een verguisde en bedrogen vrouw, +ging de slaapkamer door en verdween in het kleine vertrekje daarnaast: +haar boudoir. + +Daar sloot zij de deur, nauwkeurig en schijnbaar kalm, altijd met +die starende oogen en dat bleek gelaat; deed toen enkele stappen +vooruit en bleef staan leunen tegen het hoofdeinde van de rustbank, +juist zooals zij beneden gestaan had, bewegingloos, gevoelloos. + +De schaduwen vielen dichter; buiten werd het stiller en stiller; +beneden in de eetkamer klonk het bezige gedruisch van het +tafeldekken. Maar zij bemerkte het niet. + +Eens klonk het vreemd en hard door het stille vertrekje: "Hij was +slecht, slecht!" en toen weer dat vreeselijk staren, dat opgaan in +een enkele verpletterende gedachte, waarbij het lichaam niet meer +gevoeld wordt en de mensch slechts geest is geworden. + +Op eens ontwelde daar een kermende kreet aan hare lippen; zij wierp +zich bij de sofa neer, het gelaat in de handen verbergend, het +hoofd diep, diep neerdrukkend in de fluweelen kussens. Toch weende +zij niet. Zij steunde slechts zacht, zacht en klagend, altijd weer +hetzelfde geluid. + +Telkens viel daar weer een andere gedachte in hare ziel, een gedachte +als een dolkmes, die haar kermen deed van pijn. Herinneringen, +ontdekkingen, gevolgtrekkingen.... o, hoeveel begreep zij nu op +eens! Hoe zag zij alles in een ander licht; hoe voelde zij zich +misleid en bedrogen! Duizend kleinigheden, eerst niet door haar +opgemerkt of overdacht, voegden zich nu samen tot een lange reeks +van bewijzen en beschuldigingen. + +Met krampachtigen greep vatte zij haar hoofd, zoodat de golvende +haren losraakten en de sidderende gestalte omhulden; en toen +zij het bemerkte, deed het haar goed. Zich verbergen, onzichtbaar +worden.... voor de meiden, voor hare kennissen, voor de wereld.... Er +was iets belachelijks aan haar, iets schandelijks!.... De menschen +zouden er naar wijzen.... Iets bespottelijks was het en toch +iets vreeselijks, en alle menschen zouden haar belachen, haar +beklagen,.... O weg, weg! + +Zij sprong op als om te vluchten, toen haar blik op het portret van +haar man viel, dat haar glimlachend aanzag. + +Toen hoorden de meiden beneden, uit het boudoir een wilden lach, +een lach, als van een waanzinnige, kort en luid en vreemd, die echter +spoedig weer door diepe stilte gevolgd werd.... + +Zij staarde op dat fraaie, lachende mannengelaat, waarin zij nu +plotseling zwakheid en karakterloosheid las. Hare lippen krulden zich +minachtend, haar blik nam een uitdrukking van afkeer aan, het jonge +gezichtje was op eens dat eener vrouw, eener diep beleedigde vrouw. + +Langzamerhand werd die blik zachter, maar geen verzoening sprak +er uit; medelijden slechts en.... een lang, een eeuwig vaarwel; +een afscheidsgroet tegelijk aan den man, dien zij had bemind, en +aan den zwakkeling, dien zij niet beminnen, niet meer toebehooren +kon; een vrijwillige, eeuwige scheiding van de reine vrouw aan den +verachtelijken slaaf zijner lusten. Ach, nog iets anders, iets oneindig +wreeders dan de dood kon scheiding maken tusschen hem en tusschen haar, +maar dááraan had zij nooit gedacht....! + +"O, Huug," fluisterde zij, dicht voor het portret tredend, "hoe lief +heb ik je gehad! Hoe heb ik je aangebeden! Ik geloofde in je.... Ik +wist niets van die vuile, walgelijke wereld, waarin de mannen +leven. Ik zag het leven, zooals het werkelijk is, niet, zooals het +door de ellendelingetjes, die zich mannen noemen, is ontheiligd en +verlaagd. Je staat daar rechtop tegenover mij, netjes aangekleed in +je uniform met goudgalon en blinkende knoopen, maar geen mannenhart +slaat daarachter. Ik veracht je,.... ik kan niet anders, en dat ik +je verachten moet, doodt mij." + +Weer kreunde zij zacht en wendde het gelaat van die eens zoo beminde +trekken. + +Het was haar als bestond zij niet meer; de vroegere Renée was +verdwenen; haar geest was reeds gestorven in haar, alleen dat rampzalig +lichaam stond daar nog, dat maar niet zoo spoedig sterven wilde als +de ziel. + +En weg wilde zij toch, naar lichaam en geest, weg, ver weg, naar +een toevluchtsoord, waarheen niemand haar volgen kon en vanwaar geen +wreede, menschelijke wet de beleedigde vrouw tot terugkeer dwingen kan. + +En zij dacht er over, kalm, volkomen onverschillig, hoe zij het jonge, +sterke leven in haar vernietigen zou.... Dat gehate, bloeiende lichaam, +dat nergens meer toe diende, het moest weg; dat kloppende, eens zoo +gloeiende hart moest dood; het was immers toch maar een bedrogen, +misleid hart. Als zij nog vier en twintig uren leven moest, zou zij +krankzinnig zijn. Misschien was zij het reeds; zij wist het zelf +niet recht. Het kon haar ook niet schelen.... Als zij maar inslapen +kon--voor altijd! + +Haar afgod was van zijn voetstuk gevallen en had in zijn val haar +hart verbrijzeld. Nimmer, nimmer kon hij weer opgericht worden. + +"Ha, ha!" zeide zij overluid en hare eigene stem klonk haar vreemd +in de ooren, "zelf de scherven aaneenlijmen en dan mijzelf en anderen +wijsmaken dat dit nu weer....! + +Hare woorden eindigden in een vlijmenden spotlach. + +Eens had zij gevoeld altijd meer vrouw dan wereldlinge te zullen +zijn, en zoo zeide zij nu ook tot zichzelf dat zij niet behoorde tot +de vrouwen, die kunnen voortleven met een ongeneeslijke wonde in het +hart; wier lichaam nog altijd rondloopt en werktuiglijk zijne plichten +vervult, terwijl de ziel reeds gestorven is in haar, lang geleden +reeds, toen haar liefde en vertrouwen gebroken werden, evenals de +hare nu. Of ja, misschien zou zij er toe in staat zijn geweest ter +wille eener moeder of van hulpelooze kinderen, maar.... zij had geen +andere schatten, geen anderen rijkdom gehad dan hèm! + +Rustig keerde zij zich naar de deur en trad de slaapkamer binnen. Hier +opende zij een kast en zag zoekend rond.... + +Ja, daar in den hoek stond wat zij zocht. Hij had haar dikwerf +gewaarschuwd het nooit te verzetten, opdat het niet verward zou worden +met een der fleschjes op de toilettafel. + +Nu nam zij het in handen en las het opschrift. Enkele druppels +waren voldoende om een sterken man den slaap te bezorgen, dien hij +soms vruchteloos zocht, en met wreed genot mat zij den inhoud met +de oogen. Het waren zeker wel honderd droppels.... ja, zeker wel +honderd! En als een schat drukte zij het kleine voorwerp tegen hare +borst, trad er het boudoir mede binnen en sloot de deur achter zich. + + + +Een kwartier later stak Hugo Freeze den sleutel in zijne huisdeur. + +Hij kwam fluitend de trap op, verlangend zijn paradepakje uit te +doen. Maar eerst wilde hij rondzien naar Renée. Een blik in het +salon--neen, zij was daar niet. + +Toen hij zich omkeerde, om haar elders te zoeken, trad Frederik hem +in den weg, sloeg aan met neergeslagen oogen en vroeg aarzelend of +hij mijnheer even spreken mocht. + +"Spreek op!" klonk het ongeduldig antwoord. + +Toen daalde Frederik's stem tot gefluister en toen hij had +uitgesproken, was het gelaat van zijn meester doodsbleek. + +"Dank je--je bent een beste kerel, hoor! Ik zal aan je denken," zeide +hij ontroerd, hem de hand reikende: en toen, nauwelijks in staat zich +goed te houden, verdween hij in de slaapkamer. + +Goddank--zij was hier niet. Waarschijnlijk was zij in het boudoir. Hij +zou zich stilhouden, want haar onder de oogen treden kon hij nog +niet. Eerst moest hij zich herstellen en dan wilde hij tot haar gaan +en haar vergeving vragen;.... haar zeggen hoe lief hij haar toch had, +hoe haar invloed reeds een ander, een beter mensch van hem gemaakt +had.... Hij zou zichzelf beschuldigen en vrijpleiten tegelijk. + +Maar dan dacht hij weer aan die reine kinderoogen vol geloof en +vertrouwen.... en hij deinsde voor een ontmoeting terug.... + +O God, dat dit nu had moeten gebeuren! + +Hij zat maar roerloos, schrijlings op een stoel neergevallen, de +armen over de leuning en het gelaat in de handen geborgen.... Zou +zij in het boudoir zijn? + +Hij luisterde geruimen tijd. + +Geen geluid. + +Hij ging naar de deur, aarzelde weder in zijn bewustzijn van schuld, +trad weer nader en moed vattende, zeide hij smeekend: "Renée!" + +Maar geen antwoord volgde. + +Toen opende hij de deur en daar, neergezonken op de rustbank, half +verborgen in hare fraaie lokken, lag haar slank meisjesfiguur. Was +zij ingesluimerd? + +In de schemering kon hij haar gelaat slechts flauw onderscheiden, +maar hij trad nader en knielde bij haar, zijn gelaat aan hare borst +verbergend en verwachtende dat zij ontwaken zou. + +Maar zij bewoog zich niet. + +"Renée--lieveling?" + +Hij wilde hare hand vatten.... Maar wat hield zij er mede omklemd? + +Een kreet onsnapte hem, een ijskoude rilling ging hem van het hoofd +tot de voeten. + +Hij zag haar oplettend aan.... En toen hij in dat doode, welbeminde +gelaat zag, toen begreep hij plotseling dat het nooit weer in +vertrouwende liefde aan zijne borst zou rusten; dat hij nimmer, +nimmermeer, ondanks boete en rouw, het zoete: "Huug, ik heb je zoo +lief!" van hare lippen zou hooren; dat een vreeselijk "te laat!" op +die dierbare trekken geschreven stond. + +Op eens, als door waanzin bevangen, riep hij op hartverscheurenden +toon, die van de diepste zielesmart getuigde: + +"Renée, Renée!.... Mijn vrouwtje!.... Word wakker? Geef +antwoord!.... Zeg me dat je leeft.... O, spreek toch, spreek toch!" + +Maar zijne stem kon haar niet meer bereiken. De kleine schildwacht +had haar post verlaten. + + + + + + + + + +DE EERSTE DAG VAN BETERSCHAP + + +In de stilte van den sneeuwigen winternacht hoort zij de klokken vijf +slaan, tegelijk of na elkaar. Nu reeds?.... Hoe kan men toch beweren +dat de uren aan een ziekbed lang vallen! Er is zooveel te doen en--als +de handen rusten--zooveel te denken. Voor een moeder althans.... + +Aandachtig slaat zij den kranke gade. Een geheel uur lang ligt hij +daar nu reeds in heerlijken, diepen slaap.--Hoor die ademhaling! Het +is niet dat schokkende, haastige hijgen, waarnaar zij nu reeds weken +lang zoo angstig luisterde. Het is een rustige in- en uitademing. En +het kleine beminde gezichtje is niet meer rood van koortshitte, maar +bleek, akelig bleek. Nu ziet ze eerst recht hoe ontzettend vermagerd +en ingezonken het is. Zij kan het bijna niet meer vereenzelvigen +met de ronde wangen en schitterende oogen, die zij zich van vroeger +herinnert.... Maar hij is toch haar dierbare kleine Wim nog.... + +Ach, zooals hij daar nu ligt, ziet hij er uit, als ware hij reeds +gestorven. Welk een verschrikkelijk gezicht! + +Een traan welt haar in de oogen, maar zij wischt dien haastig af +en klemt de lippen opeen. Niet schreien! Als het haar weer eens +overweldigde zooals gisteren, toen de dokter gezegd had dat het kind +niet lang meer bestand zou kunnen zijn tegen die hevige en voortdurende +koorts en die afmattende hoestbuien, welke allen slaap beletten! Toen +had, nadat de dokter weggereden was, al haar zelfbedwang haar niets +meer gebaat, en zij had geschreid, geschreid, tot ze geen tranen meer +had. En toen had ze hoofdpijn en was verplicht naar bed te gaan en +kleinen Wim aan anderen over te laten.... + +O neen, niet meer schreien! + + + +Ze heeft grooten Wim om middernacht, nadat zij eenige uren gerust +had, naar de logeerkamer gezonden, om daar den slaap te genieten, +waaraan hij na den vermoeienden arbeid van den dag behoefte heeft, +en kan nu ongestoord den kleinen zieke verplegen. + +Ze staart hem maar altijd aan. Haar hart wordt lichter en lichter. Dit +moet beterschap zijn. De laatste hoestaanval ging niet met benauwdheid +gepaard, en na dien tijd is hij zoo stil tevreden geweest, als gevoelde +hij zich zeer welbehaaglijk. + +Beterschap.... Voor het eerst durft ze er aan denken. + +Zal ze zijn vroolijken lach, zijn lief gekeuvel weer hooren, waaraan +ze zoo menigmaal met smartelijk, wild verlangen heeft teruggedacht in +deze droeve weken? Zal ze hem weer zien rondloopen in zijn aardig, +nieuw pakje, waarop ze gister nog in stomme smart haar hoofd heeft +neergebogen, toen ze het bij het openen der kast zag liggen? Zal +er niets bewaarheid worden van die vreeselijke visioenen, welke haar +telkens voor oogen zweefden: een kistje, een begrafenisstoet, een graf, +een altijd ledig stoeltje.... Ja, hoe zonderling dat zij daaraan met, +naar het haar toeschijnt, ijzige kalmte, met zoo doffe, wanhopige +berusting heeft kunnen denken, als ze daar onbeweeglijk in haar stoel +zat en doelloos naar de bloemen van het tapijt staarde! Zelfs heeft +ze overwogen hoe koel zij de advertentie wel zou wenschen, die het +doodsbericht van haar lieveling zou bevatten, en hoe onbewogen zij +schijnen zou in tegenwoordigheid van vrienden en kennissen. + +Telkens zijn haar de zoogenaamde condoleantievisites in de gedachte +gekomen en zij heeft gehuiverd. Hoe, zouden reeds in die eerste droeve +dagen allerlei menschen in huis komen en met haar willen spreken over +hem, wiens naam zij niet zou kunnen noemen zonder in tranen uit te +barsten? Hare goede vrienden--zouden zij dàt van haar eischen? Zouden +zij onnadenkend genoeg zijn om blindelings een gebruik te volgen zonder +eerbied voor de zielesmart eener moeder; of ongevoelig genoeg om uit +bloote nieuwsgierigheid het huis der droefenis binnen te dringen? Men +kan immers ook schriftelijk deelneming betuigen! + +Zij heeft zich herinnerd dat, toen Willem zijne moeder verloren +had,--die goede, lieve, waardige vrouw, aan wie hij met zijne +gansche ziel hing,--zij er zich over verwonderde dat er bij iedere +betuiging van deelneming iets hards in zijn gelaat kwam, terwijl +hij de vormelijke condoleantie-phrase niet--of met een algemeenheid +beantwoordde. Nu eerst had ze hem begrepen. Ja, ook zij zou haar +hart met een pantser omringd en niemand toegestaan hebben de versche +wonde daarbinnen te bekijken, te peilen en verder open te rijten. De +menschen mochten dan zeggen dat zij niet zeer bedroefd scheen, zooals +zij het van Willem gezegd hadden.... + +Dat alles is herhaaldelijk in haar omgegaan. Maar nu.... Is dit +beterschap? + +Ze kan zich maar niet verzadigen aan het gezicht van haar rustig +sluimerend kind. Zonderling, zelf heeft ze in het geheel geen slaap. Ze +is te gelukkig. Het is haar alsof zij nu pas voor het eerst weer eens +rustig denken kan. + + + +Allerlei zoete herinneringen komen tot haar. + +Haar kleine ridder: wat was hij altijd galant! Hoe sprong hij op, +als haar vingerhoed viel of haar kluwen wegrolde! Hoe graag snelde +hij naar huis om hoed of parasol, als in den tuin de zon haar begon +te hinderen! En bovenal--hoe aandoenlijk lief hield hij de kleintjes +stil, als maatje eens hoofdpijn had! Die vurige vereering zijner +moeder--alleraardigst was ze in het zesjarig kereltje. + +De spiegel zeide haar dikwerf reeds dat hare eerste schoonheid +voorbij was; haar voorhoofd werd minder glad, haar teint grover, +hare tanden begonnen hunne witheid te verliezen en haar figuurtje +zijne gratie. Maar behalve grooten Wim had ze toch altijd nog één +aanbidder: dat was kleine Wim. + +"Ik kijk zoo graag naar u. Ik vind u zoo mooi," zeide hij soms, +haar in stille verrukking aanstarend. + +Hoe gaarne ook haalde hij zich allerlei ongelukken in het hoofd, +om te toonen hoe dapper hij zijn zou om harentwil. + +"Als er een beer kwam in de gang," zei hij dan met schitterenden blik +en gebalde vuistjes, "dan zouden pa en ik u met de kleintjes hier in +de kamer sluiten en hem dan gaan doodslaan...." + + + +Hare oogen beginnen te schemeren van het staren op dat in het kussen +weggezonken blonde kopje. Dan heft ze het gebogen hoofd op en ziet +de kamer rond, gelijk ze reeds duizendmaal deed in de uren aan dit +ziekbed doorgebracht. + +De nachtlamp, ginds op de waschtafel, wordt getemperd door een +schermpje, waarop kinderen zijn afgebeeld, die bellen blazen. Dat +is het meest verlichte. Dan het bovenvlak der waschtafel met de +gebloemde stellen; het breede penant met den spiegel en dan--reeds +flauwer verlicht--de gordijnen voor de vensters aan weerszijden. In +dommelige schaduw weggezonken aan den muur links het groote ledekant, +en daartegenover het bed van hare kleine meisjes. Alles ledig nu. Over +de kleintjes ontfermde zich een hartelijk vriend, ze aldus behoedende +tegen de besmetting van den epidemischen hoest, waardoor Wim is +aangetast. Iederen dag, klokke halfzes, komen ze voorbijwandelen en +haar verkwikken door dien aanblik. + +De groote tafel, zij zelf en Wim's ledekantje, 't is alles in schemer +gehuld.... + +Wat is het stil! Haar horloge tikt ijverig; dat is het eenige geluid +in het vertrek. En buiten steekt de wind op, en zachte tikjes tegen +de ruiten zeggen haar dat het sneeuwt, droge, korrelige sneeuw. + +Hare oogleden beginnen nu toch ook zwaar te worden. Wim slaapt nog +steeds voort.... + +Ze is koud. De kachel is uitgegaan, doordat ze vreesde hem door eenig +geraas te wekken. + +Een verlangende blik gaat naar het groote ledekant, telkens, telkens +weer.... + +Zou ze 't wagen?--Ze kan immers toch in een oogwenk bij hem zijn. Het +is niet die onrustige slaap van anders met half gesloten oogleden en +telkens wakker schrikken en benauwde hijgende borst.... + +Ze staat onhoorbaar op, verwisselt haar warmen peignoir voor een +nachtkleed en strekt zich welbehaaglijk uit in het weeke bed. + +"Och, een uurtje maar!" fluistert zij, als capituleerende met +zichzelf. Zij schijnt zich zoo zelfzuchtig. + +En dan rijst de verlangende gedachte: "Als het eens twee uur was! Als +de brievenbesteller eens voorbijging, die altijd zoo hard aanschelt, +en de meid zich eens versliep, en Wim niet wakker werd!...." + +De matte oogleden vallen reeds toe. Zij denkt niet meer. Zij slaapt +den vasten slaap van een doodelijk vermoeide. + + + +Als ze ontwaakt, slaat ze verwonderd de oogen op. Hoe, reeds volle +dag?.... Het moet wel negen uur zijn. + +Een blik op haar horloge zegt haar dat het reeds over elven is. Zij +ontstelt ervan. + +In een ommezien is zij bij het kleine bed. Daar ligt hij nog juist +als dien nacht. Ze weet het: als hij haar ook slechts fluisterend +geroepen had, ze zou het gehoord hebben. + +.... Dus ligt hij daar nu reeds.... laat zien: van vier tot elf--reeds +zeven uur in vasten gezonden slaap. + +O, dit moet wel beterschap zijn!.... Ze zou het kunnen uitjubelen. + +Haar oog valt op een stukje beschreven papier, dat op de tafel ligt. + + + "Lieve vrouw, ik wou je niet wakker maken. Je sliep zoo + lekker. En Wim ook. Tot straks." + + +Zij glimlacht. Wat zal hij straks zeggen, als hij hoort, dat Wim +nog altijd slaapt? Tot elf uur ten minste. Neen, tot kwartier over +elven.... + +Dus is hij in de kamer geweest. En zij heeft het niet eens +gehoord! Misschien heeft ook de meid in huis gestommeld en de +brievenbesteller hard aangescheld, evenals na hem de melkboer, de +bakker, de vleeschhouwer, de groenteboer. + +Terwijl zij zich kleedt, denkt zij verwonderd over dat alles na. Dan +gaat ze in de aangrenzende kamer en trekt aan het schelkoord, om +straks met nauwelijks bedwongen blijdschap aan de dienstbode het +heuglijk nieuws mede te deelen. Ze moet het aan iemand vertellen! + +Dan geeft ze hare bevelen en blijft alleen. + +Zij drinkt koffie, telkens even oprijzende om door de deur der +slaapkamer te gluren, die op een kier staat. Dan luistert zij. Geen +geluid; niets dan die geregelde, rustige ademhaling.... + +Gistermorgen heeft de dokter gezegd dat het kind hem iets beter +scheen; zij echter heeft hem ongeloovig aangezien. Hoe?--Beter!--Ja, +de koorts scheen overwonnen, maar de pols was nauwlijks waar te nemen +en haar arme lieveling bleek te zwak om zelfs maar zijn hoofdje op +te tillen.... Wat kon hij er eigenlijk over oordeelen, die man, welke +het kind slechts eenige minuten daags gadesloeg! Zij, de eigen moeder, +vond haar jongen veel erger. + +Maar nu zegt ze tot zichzelf dat de dokter toch goed gezien had, +en ze peinst er over, hoe ze 't heden erkennen zal. + +"U hadt toch gelijk, dokter, er was beterschap." En ze weet al dat +ze zal glimlachen bij die woorden, een zalige glimlach. + +Daar laat ze een mes vallen. Haar hart klopt voelbaar van schrik.... Ze +staat roerloos en luistert, maar alles blijft stil. + +Ze treedt aan het venster en ziet naar buiten in de straat. + +Alles wit. Hoe glinstert en fonkelt de sneeuw in de zon! En wat +ziet de wereld er vroolijk uit! Het is lente, ondanks de sneeuw. De +straatmusschen denken er blijkbaar ook zoo over en verkondigen het +al tjilpend van de daken. + +Zij kan de warmte der zon voelen door het glas heen, en koestert er +zich in, evenals de hyacinten en narcissen in de vensterbank. + +Uit het huis harer naaste buren dringt pianospel door. Het herinnert +haar hoe ze in de duistere dagen, die voorbij zijn, zich er telkens +niet zonder bitterheid over verwonderde, hoe zij lust konden hebben +in spel en zang, wetende dat niet verre van hen een teeder geliefd +kind met den dood worstelde. Ze hadden wel dagelijks laten vragen hoe +het den kleinen patiënt ging en eens zelfs er bijgevoegd of de piano +ook hinderde, maar zij had die laatste vraag naar waarheid ontkennend +kunnen beantwoorden. Waarom had die muziek haar dan gegriefd? + +Nu vergeeft ze hun zoo gemakkelijk en luistert met welgevallen naar +den vroolijken galop, waarvan de tonen flauw tot haar doordringen. + +Haar dwalende blik valt op den kalender. Reeds vijf Maart?.... + +Ja zeker, het is de vijfde Maart vandaag. Dat wist ze wel, en +toch schijnt het haar vreemd. Toen zij in die andere kamer de +gordijnen neerliet en de deur sloot om haar kranken lieveling te +verplegen, was het nog geen half Februari. En de tijd is onmerkbaar +voortgegleden. Buiten zijn grachten en slooten tot ijs gestold, hebben +vele vroolijke schaatsenrijders gedragen, en zijn weer ontdooid; +dagen zijn nachten geworden en nachten dagen, maar voor háár waren +de grenzen tusschen die beide uitgewischt. Zij leefde niet. Voor haar +was het alles te zamen als één lange, treurige nacht. + +Het is haar, nu ze daar staat met licht hart en bestraald door de +warme lentezon, alsof zij uit een bangen droom is ontwaakt. + + + +In ieder rijtuig meent ze het dokterskoetsje te hooren naderen. Maar +zij bedenkt dat het Zaterdag is. Hij rijdt heden al zijne patiënten +af om morgen iets te genieten wat op rust gelijkt. Het is bij +drieën. Zeker zal hij nu spoedig komen. + +Nu nadert er weer een rijtuig.... ja, dat is hij nu toch. + +Zij gaat hem eenige schreden tegemoet, om te voorkomen dat hij als +gewoonlijk de slaapkamer binnentreedt. + +"Hoe gaat het?" + +Weer dezelfde vraag,--heden misschien reeds vijftigmaal gedaan,--op +gedempten toon geuit, juist als iederen dag. Maar nu--welk een genot +het hem te vertellen! + +Even gaat hij bij den kleinen kranke. Zij zou het hem willen beletten, +maar zij durft niet.... + +Gelukkig, Wim ontwaakt er niet door. + +Als hij terugkeert, ziet ze hem gespannen aan, als wil ze hem in de +ziel lezen. Maar hij zegt niet veel; dokters zijn voorzichtig met +hunne gelukwenschen. + +"Heeft hij niet meer gehoest?" + +"Sedert van nacht niet.--Hoe vindt u hem?" + +"Hm! Het gaat goed zoo. Uitstekend. Nu maar voorzichtig met +eten.--Adieu, mevrouw, morgen kom ik nog eens zien." + +Hij is alweer weg. + +Terwijl zij het portier hoort dichtklappen en luistert naar het doffe +geratel der snel wegrollende wielen, herhaalt ze, op een stoel bij het +venster neergezonken, zijne woorden: "Het gaat goed zoo. Uitstekend, +nu maar voorzichtig met eten." + +Zij weet het: dat is bijna hetzelfde als had hij gezegd: " Ik wensch +u geluk, mevrouw. Uw kind is behouden." + +En telkens fluistert ze weer dat heerlijke woord: " +Uitstekend! Uitstekend!" + +Daar zijn ze weer, die waterlanders. Ditmaal laat ze hun vrij spel. Op +de eene of andere manier moet ze toch haar vol hart lucht geven, +juichend of weenend.... + +Ginds komt Willem. Dat is vroeg. Ongetwijfeld heeft hij zich gehaast. + +Hij ziet niet naar boven. Het is ook in zoo langen tijd niet gebeurd, +dat ze hem daar opwachtte. + +Nu draait hij den sleutel in het slot. Als de tocht de deur maar niet +weer toeflapt zooals gisteren!.... + +Neen, Willem is op zijne hoede. + +Hoor, nu zet hij zijn stok in den standaard en hangt hoed en overjas +op den kapstok. + +Nu komt hij de trap op. + +Zij staat reeds in de geopende deur, een blos van geluk op het gelaat. + +Dadelijk vestigt hij, als gewoonlijk, zijn vragenden blik op haar, +en ditmaal behoeft zij hem niet vol bekommering te antwoorden. + +"O pa, hij slaapt NOG." + +Die weinige woorden zijn als een juichtoon. + +"En de dokter is geweest, en verbeeldt je, hij zei: "Uitstekend!" + +" Uitstekend!" herhaalt hij overgelukkig. + +Nu hij haar blik ontmoet, merkt hij hare beschreide oogen op. + +"Wat, heb je gehuild?" + +"Ja, och.... even maar. Van blijdschap, zie je.... Och, lach me +niet uit." + +Maar hij lacht haar wel uit met teederen lach, en juist wil hij haar +eens terdege gaan bespotten, als ze hem wenkt den kleinen zieke te +bespieden. Terwijl hij gluurt, slaat ze hem gade, gretig den indruk +afwachtend, die het schouwspel op hem maken zal. + +Dan wisselen ze een blik vol zaligheid. + +"Je denkt toch ook dat het beterschap is?"--Ze kan het niet genoeg +hooren uit ieders mond. + +"Of ik dat denk!" antwoordt hij vergenoegd. + +Intusschen heeft de meid het eten opgedragen. Eéns heeft ze het ongeluk +een schaaltje wat àl te hard met het komfoor in aanraking te brengen, +en dadelijk keeren twee hoofden zich naar haar om. + +"St!...." + +Ze gaan dicht bijeenzitten; (wat is het in lang niet gebeurd dat ze +zoo rustig te zamen konden eten!) en ze vertelt hem fluisterend al +hare ondervindingen van dien dag. + +"Van vier uur af, Wim. Wat zeg je er van? Al meer dan een wijzertje +rond.--Stil, hoor je niets?" + +................ + +"Neen." + +"Ik meende het." + +Ten overvloede gaat ze nog even zien, maar keert met een geruststellend +hoofdschudden terug. + +Telkens slaan zij den blik naar de pendule. Alweer een kwartier! + +"Zijn de meisjes er al geweest?" + +"Neen." + +"Toe, doe mij dan het genoegen en wandel haar straks eens te +gemoet. Het zal zoo goed voor je zijn. Je zit nu al drie weken +in huis." + +Zij dankt hem met een vriendelijken blik voor zijne bezorgdheid. + +"Vindt je toch niet dat het wat lang duurt?" vraagt ze na een poos. + +"Wel neen, niets te lang voor een kind, dat dagen aaneen geen twee +uur achter elkaar rust heeft gehad en op alle manieren verzwakt +is. Het kàn niet te lang duren, al slaapt hij tot morgen vroeg.--Ga +jij nu opruimen?" + +"Ja...." + +"En je zoudt uitgaan?" + +"Och, morgen dan. Ik wou.... er zoo graag bij zijn, als hij wakker +wordt." + +Hij schudt het hoofd, maar spreekt haar niet meer tegen; en terwijl +hij zijne sigaar geniet, ruimt ze onhoorbaar op. De meid kan zoo +onstuimig zijn, zoo overhaast. Zij denkt aan haar werk, maar Wim's +moeder denkt aan Wim alleen. + +"Stil!" + +Ze zeggen het beiden tegelijk. Wim heeft gehoest. + +Zij ziet verschrikt naar haar man; hij staart kalm naar den grond, +als iemand, die weet de wijste te moeten zijn. Is het weer een aanval +als vroeger? Die vraag beklemt beider ziel. + +Neen, het hoesten houdt niet aan. Hij wordt er niet eens wakker +van. Ze stond al aan de deur met een verzachtenden drank, maar het +is onnoodig. Het kind heeft zich slechts een weinig omgewend en +slaapt weer. + +De avondschaduwen vallen reeds. Ze zitten stil bijeen aan het venster, +uitziende naar de "kleintjes." + +Eindelijk, daar komen ze. Langzaam drentelen ze voorbij aan de +hand eener dienstbode, werpen kushandjes naar boven, komen terug en +wuiven opnieuw hare kleine armpjes moe. Dan verdwijnen ze weer uit +het gezicht. O, ze te mogen kussen en pakken naar hartelust! Wanneer +zal het mogen zijn? Wanneer toch!--Hoe dom dat ze dàt niet aan den +dokter gevraagd heeft! + +Zij voelt Willem's hand op de hare; hij glimlacht haar bemoedigend toe. + +"Het zal nu niet lang meer duren, moedertje!" + + + +Nu hebben zij toch werkelijk iets gehoord. + +"Maatje!" + +Ze is reeds bij hem. + +"Wel, hoe gaat het?" vraagt zij vroolijk. + +"Ik heb honger." + +Welk een muziek! + +"Goed, ventje. Een eitje dan? + +"Een eitje!" herhaalt hij minachtend, als stond de omvang van een +ei in hoegenaamd geen verhouding tot den omvang van zijn eetlust, +"neen, een boterham met...." + +"Dan zullen we liever beginnen met wat arrowroot, niet waar?--Kijk, +hier is pa. Terwijl pa je gezelschap houdt, zal ik gauw wat lekkers +voor je maken." + +"Hij heeft honger!!" fluistert ze Willem in het voorbijgaan toe, +en al de jubel harer ziel straalt haar uit de oogen. + +Dan vangt ze den zoeten arbeid aan. Hare handen beven van blijdschap +en haast. Wat heeft die slaap hem goedgedaan; hij is hetzelfde kind +niet meer van gisteren.... + +Uit de slaapkamer dringen welbekende, vroolijke klanken uit een +dierbaren kindermond tot haar door, en Willem's grove stem, getemperd +tot een liefkoozend gekeuvel. Hoor, wat kan hij die bromstem teeder +maken! + +"Mijn jongen! mijn beste kereltje!" + +Ziezoo, het is reeds klaar. + +Als ze er echter mede naar het bedje komt, vraagt Wim zoo smeekend of +hij het in de andere kamer mag opeten, dat zij niet vermag te weigeren, +vooral nu ze niet tevergeefs in papa's oogen bekrachtiging van hare +toestemming zoekt. + +Iederen dag heeft hij even, in dekens gewikkeld, op haar arm gehangen, +terwijl de meid het bedje schudde en de kamer luchtte. Maar heden +leunt haar dierbare last niet mat en lusteloos aan haar schouder. Met +gretigen blik ziet hij naar zijn voedsel en wacht ongeduldig tot zij +hem het eerste hapje toereikt. + +O, hoe smaakt het hem! Hij wendt er zijne oogen niet af.... En zij +slaan hem gade, blikken wisselend vol geheime verstandhouding. + +Nu willen zij het ook nog uit zijn mond hooren. + +"Wel, hoe smaakt het, Wim?" + +"Lekker, pa," antwoordt Wim, zonder de oogen af te wenden van den +lepel, die juist weer zijn mond nadert. + +En dan mama--na eenige oogenblikken--plagend: "Wat heb je nòg niet +genoeg?" + +En Wim lacht witjes en zegt: "Neen, neen!" en smult maar voort. + +De meid veroorlooft zich de vrijheid in de porte-brisée te verschijnen +en met de handen in de zijden en een glimlach om haar breeden mond +het schouwspel mede te genieten. + +Zij knikken haar even toe. + +"Het gaat er schoontjes in," voorspelt zij een paar maal, maar +zij heeft het mis. Een klein restje moet zij mede naar de keuken +nemen. Toch zijn de ouders recht tevreden. + +"Nu, Wim, het bedje is weer klaar." + +"Maar ik wou nog even naar buiten kijken," zegt Wim op bevelenden toon. + +Ja, ze heeft hem wel wat bedorven in den laatsten tijd; ze heeft +gevlogen op zijne wenken, hem iederen wensch van de lippen gelezen. Hoe +kon ze anders! Meende ze toen niet dat het de laatste teederheden +waren, welke ze hem nog zou kunnen bewijzen? Zij zal wel spoedig weer +den ouden lieven jongen van hem maken. Vandaag mag hij papa en mama nog +eens commandeeren, als belooning voor zijne aanvankelijke beterschap. + +"Ik hoor de jongens," gaat Wim met aandrang voort. "Laat me toch eens +kijken, ma!" + +Weer slaat ze een vragenden blik op haar man. + +"Even dan," zegt hij, en zij zet zich verheugd met Wim aan het +venster neer, waar hij zien kan hoe zijn juichende vriendjes elkaar +met sneeuwballen werpen. + +"Kijk, daar heb je Piet!" zegt hij en zijn ingevallen gezichtje wordt +verhelderd door een lach van genoegen. "En Karel en Jan.... Nou, +die is raak! Zag u 't pa?" + +De meid van de buren aan de overzijde--ze houdt zooveel van Wim--is +op de stoep aan het werk en ziet verrast naar boven. + +"Weer beter?" vragen duidelijk haar mond en oogen, terwijl ze over +haar emmer gebogen staat en haar dweil uitwringt. En daar de moeder +slechts keuze heeft tusschen ontkennen en bevestigen, doet zij het +laatste met een blijden knik. + +Dan schudt de meid meewarig het hoofd en strijkt zich langs de wangen, +hetwelk klaarblijkelijk beteekent: "Wat is hij bleek!" en gaat dan +met een vriendelijken groet in huis. + +Ja, bleek is hij, zoo bleek als zijn hanssopje. Zijne wangbeenderen +steken uit en zijne oogen staan hol, maar het leven, het leven is +behouden! + +Zij is zoo dankbaar, zoo gelukkig! In de volheid van haar gemoed +slaat zij den blik naar boven, naar die blauwe lucht, waar wel geen +hemel zijn kan, maar waar het hart dien toch altijd nog zoo gaarne +zoekt. Onwillekeurig wordt haar oog--zoo lang aan de schemering van +het ziekvertrek gewoon--getroffen door de schoonheid van dat reine +blauw, met de helderwitte wolkstrepen. + +"Zie je wel wat een prachtige lucht, Wim?" vraagt ze, gewoon als zij +is hem de natuur te leeren liefhebben. + +"Ja," antwoordt Wim bewonderend, "net of er glijbanen in de lucht +zijn." + +Ze ziet even met een knipoogje naar "pa", die met vroolijken spot +aanmerkt dat Wim reeds diep gevoel voor natuurschoon krijgt en dan +oprijst om het gas aan te steken. + +"Het is te frisch bij het raam," waarschuwt hij. Kom nu hier, Wim, +dan mag je nog een oogenblik met ons aan de tafel zitten. Zullen we +eens een prentenboek kijken?" + +"Neen," zegt Wim, "weet u wat ik wou?...." + +Zij hangen aan zijne lippen. + +"Dat ik eens een mooie speelgoeddoos had." + +"Maar je heb er immers wel drie!" + +"Ja, maar een geheel nieuwe, zoo een als ik nog nooit gehad heb." + +Zij wisselen een blik. Beiden berekenen in stilte dat de naaste +speelgoedwinkel geen drie minuten ver ligt en dat pa lange beenen +heeft en dat.... Hij is reeds weg. + +Wie hem gadeslaat op straat of in den winkel, ziet niets bijzonders +aan hem. Met oogenschijnlijke bedaardheid en met zijn gewone deftigheid +kiest en koopt hij.... maar daar binnen is het zoo wonder licht. + +Onder de zware overjas klopt zulk een gelukkig hart, vlak tegen de +nieuwe doos, die aan zijne borst rust. Met een paar sprongen is hij +de trap weer op.... + +En drie gelukkige gezichten buigen zich over pa's keus: boomen, die +omvallen, vuurroode herten, goudgele honden, en jagers met hoofden +als knikkers, maar Wim is verrukt.... + + + +"Nu is het genoeg," zegt papa met een blik op zijn horloge, en neemt +den lichten last op zijne armen. + +Eigenlijk hadden ze tegenstand verwacht, maar hij geeft terstond toe. + +"Ja, nu ga ik weer slapen," zegt hij gewillig en laat zich lijdzaam +wegdragen. Blijkbaar is hij vermoeid. + +Te zamen dekken zij hem toe. + +Zie, daar vallen zijne oogen reeds dicht; zij drukken hunne laatste +kussen op zijn gezichtje, en slaan hem dan gade. + +Op eens ziet hij hen weer aan. + +"Dag maatje! Dag paatje!" + +Het is meer een liefkoozing dan een groet. + +"Dag jongen! Dag zoete schat!" + + + + + + + + +End of the Project Gutenberg EBook of Een verlaten post, by Johanna van Woude + +*** END OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK EEN VERLATEN POST *** + +***** This file should be named 27555-8.txt or 27555-8.zip ***** +This and all associated files of various formats will be found in: + https://www.gutenberg.org/2/7/5/5/27555/ + +Produced by Jeroen Hellingman and the Online Distributed +Proofreading Team at https://www.pgdp.net/ + + +Updated editions will replace the previous one--the old editions +will be renamed. + +Creating the works from public domain print editions means that no +one owns a United States copyright in these works, so the Foundation +(and you!) can copy and distribute it in the United States without +permission and without paying copyright royalties. Special rules, +set forth in the General Terms of Use part of this license, apply to +copying and distributing Project Gutenberg-tm electronic works to +protect the PROJECT GUTENBERG-tm concept and trademark. Project +Gutenberg is a registered trademark, and may not be used if you +charge for the eBooks, unless you receive specific permission. If you +do not charge anything for copies of this eBook, complying with the +rules is very easy. You may use this eBook for nearly any purpose +such as creation of derivative works, reports, performances and +research. They may be modified and printed and given away--you may do +practically ANYTHING with public domain eBooks. Redistribution is +subject to the trademark license, especially commercial +redistribution. + + + +*** START: FULL LICENSE *** + +THE FULL PROJECT GUTENBERG LICENSE +PLEASE READ THIS BEFORE YOU DISTRIBUTE OR USE THIS WORK + +To protect the Project Gutenberg-tm mission of promoting the free +distribution of electronic works, by using or distributing this work +(or any other work associated in any way with the phrase "Project +Gutenberg"), you agree to comply with all the terms of the Full Project +Gutenberg-tm License (available with this file or online at +https://gutenberg.org/license). + + +Section 1. General Terms of Use and Redistributing Project Gutenberg-tm +electronic works + +1.A. By reading or using any part of this Project Gutenberg-tm +electronic work, you indicate that you have read, understand, agree to +and accept all the terms of this license and intellectual property +(trademark/copyright) agreement. If you do not agree to abide by all +the terms of this agreement, you must cease using and return or destroy +all copies of Project Gutenberg-tm electronic works in your possession. +If you paid a fee for obtaining a copy of or access to a Project +Gutenberg-tm electronic work and you do not agree to be bound by the +terms of this agreement, you may obtain a refund from the person or +entity to whom you paid the fee as set forth in paragraph 1.E.8. + +1.B. "Project Gutenberg" is a registered trademark. It may only be +used on or associated in any way with an electronic work by people who +agree to be bound by the terms of this agreement. There are a few +things that you can do with most Project Gutenberg-tm electronic works +even without complying with the full terms of this agreement. See +paragraph 1.C below. There are a lot of things you can do with Project +Gutenberg-tm electronic works if you follow the terms of this agreement +and help preserve free future access to Project Gutenberg-tm electronic +works. See paragraph 1.E below. + +1.C. The Project Gutenberg Literary Archive Foundation ("the Foundation" +or PGLAF), owns a compilation copyright in the collection of Project +Gutenberg-tm electronic works. Nearly all the individual works in the +collection are in the public domain in the United States. If an +individual work is in the public domain in the United States and you are +located in the United States, we do not claim a right to prevent you from +copying, distributing, performing, displaying or creating derivative +works based on the work as long as all references to Project Gutenberg +are removed. Of course, we hope that you will support the Project +Gutenberg-tm mission of promoting free access to electronic works by +freely sharing Project Gutenberg-tm works in compliance with the terms of +this agreement for keeping the Project Gutenberg-tm name associated with +the work. You can easily comply with the terms of this agreement by +keeping this work in the same format with its attached full Project +Gutenberg-tm License when you share it without charge with others. + +1.D. The copyright laws of the place where you are located also govern +what you can do with this work. Copyright laws in most countries are in +a constant state of change. If you are outside the United States, check +the laws of your country in addition to the terms of this agreement +before downloading, copying, displaying, performing, distributing or +creating derivative works based on this work or any other Project +Gutenberg-tm work. The Foundation makes no representations concerning +the copyright status of any work in any country outside the United +States. + +1.E. Unless you have removed all references to Project Gutenberg: + +1.E.1. The following sentence, with active links to, or other immediate +access to, the full Project Gutenberg-tm License must appear prominently +whenever any copy of a Project Gutenberg-tm work (any work on which the +phrase "Project Gutenberg" appears, or with which the phrase "Project +Gutenberg" is associated) is accessed, displayed, performed, viewed, +copied or distributed: + +This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with +almost no restrictions whatsoever. You may copy it, give it away or +re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included +with this eBook or online at www.gutenberg.org + +1.E.2. If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is derived +from the public domain (does not contain a notice indicating that it is +posted with permission of the copyright holder), the work can be copied +and distributed to anyone in the United States without paying any fees +or charges. If you are redistributing or providing access to a work +with the phrase "Project Gutenberg" associated with or appearing on the +work, you must comply either with the requirements of paragraphs 1.E.1 +through 1.E.7 or obtain permission for the use of the work and the +Project Gutenberg-tm trademark as set forth in paragraphs 1.E.8 or +1.E.9. + +1.E.3. If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is posted +with the permission of the copyright holder, your use and distribution +must comply with both paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 and any additional +terms imposed by the copyright holder. Additional terms will be linked +to the Project Gutenberg-tm License for all works posted with the +permission of the copyright holder found at the beginning of this work. + +1.E.4. Do not unlink or detach or remove the full Project Gutenberg-tm +License terms from this work, or any files containing a part of this +work or any other work associated with Project Gutenberg-tm. + +1.E.5. Do not copy, display, perform, distribute or redistribute this +electronic work, or any part of this electronic work, without +prominently displaying the sentence set forth in paragraph 1.E.1 with +active links or immediate access to the full terms of the Project +Gutenberg-tm License. + +1.E.6. You may convert to and distribute this work in any binary, +compressed, marked up, nonproprietary or proprietary form, including any +word processing or hypertext form. However, if you provide access to or +distribute copies of a Project Gutenberg-tm work in a format other than +"Plain Vanilla ASCII" or other format used in the official version +posted on the official Project Gutenberg-tm web site (www.gutenberg.org), +you must, at no additional cost, fee or expense to the user, provide a +copy, a means of exporting a copy, or a means of obtaining a copy upon +request, of the work in its original "Plain Vanilla ASCII" or other +form. Any alternate format must include the full Project Gutenberg-tm +License as specified in paragraph 1.E.1. + +1.E.7. Do not charge a fee for access to, viewing, displaying, +performing, copying or distributing any Project Gutenberg-tm works +unless you comply with paragraph 1.E.8 or 1.E.9. + +1.E.8. You may charge a reasonable fee for copies of or providing +access to or distributing Project Gutenberg-tm electronic works provided +that + +- You pay a royalty fee of 20% of the gross profits you derive from + the use of Project Gutenberg-tm works calculated using the method + you already use to calculate your applicable taxes. The fee is + owed to the owner of the Project Gutenberg-tm trademark, but he + has agreed to donate royalties under this paragraph to the + Project Gutenberg Literary Archive Foundation. Royalty payments + must be paid within 60 days following each date on which you + prepare (or are legally required to prepare) your periodic tax + returns. Royalty payments should be clearly marked as such and + sent to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation at the + address specified in Section 4, "Information about donations to + the Project Gutenberg Literary Archive Foundation." + +- You provide a full refund of any money paid by a user who notifies + you in writing (or by e-mail) within 30 days of receipt that s/he + does not agree to the terms of the full Project Gutenberg-tm + License. You must require such a user to return or + destroy all copies of the works possessed in a physical medium + and discontinue all use of and all access to other copies of + Project Gutenberg-tm works. + +- You provide, in accordance with paragraph 1.F.3, a full refund of any + money paid for a work or a replacement copy, if a defect in the + electronic work is discovered and reported to you within 90 days + of receipt of the work. + +- You comply with all other terms of this agreement for free + distribution of Project Gutenberg-tm works. + +1.E.9. If you wish to charge a fee or distribute a Project Gutenberg-tm +electronic work or group of works on different terms than are set +forth in this agreement, you must obtain permission in writing from +both the Project Gutenberg Literary Archive Foundation and Michael +Hart, the owner of the Project Gutenberg-tm trademark. Contact the +Foundation as set forth in Section 3 below. + +1.F. + +1.F.1. Project Gutenberg volunteers and employees expend considerable +effort to identify, do copyright research on, transcribe and proofread +public domain works in creating the Project Gutenberg-tm +collection. Despite these efforts, Project Gutenberg-tm electronic +works, and the medium on which they may be stored, may contain +"Defects," such as, but not limited to, incomplete, inaccurate or +corrupt data, transcription errors, a copyright or other intellectual +property infringement, a defective or damaged disk or other medium, a +computer virus, or computer codes that damage or cannot be read by +your equipment. + +1.F.2. LIMITED WARRANTY, DISCLAIMER OF DAMAGES - Except for the "Right +of Replacement or Refund" described in paragraph 1.F.3, the Project +Gutenberg Literary Archive Foundation, the owner of the Project +Gutenberg-tm trademark, and any other party distributing a Project +Gutenberg-tm electronic work under this agreement, disclaim all +liability to you for damages, costs and expenses, including legal +fees. YOU AGREE THAT YOU HAVE NO REMEDIES FOR NEGLIGENCE, STRICT +LIABILITY, BREACH OF WARRANTY OR BREACH OF CONTRACT EXCEPT THOSE +PROVIDED IN PARAGRAPH F3. YOU AGREE THAT THE FOUNDATION, THE +TRADEMARK OWNER, AND ANY DISTRIBUTOR UNDER THIS AGREEMENT WILL NOT BE +LIABLE TO YOU FOR ACTUAL, DIRECT, INDIRECT, CONSEQUENTIAL, PUNITIVE OR +INCIDENTAL DAMAGES EVEN IF YOU GIVE NOTICE OF THE POSSIBILITY OF SUCH +DAMAGE. + +1.F.3. LIMITED RIGHT OF REPLACEMENT OR REFUND - If you discover a +defect in this electronic work within 90 days of receiving it, you can +receive a refund of the money (if any) you paid for it by sending a +written explanation to the person you received the work from. If you +received the work on a physical medium, you must return the medium with +your written explanation. The person or entity that provided you with +the defective work may elect to provide a replacement copy in lieu of a +refund. If you received the work electronically, the person or entity +providing it to you may choose to give you a second opportunity to +receive the work electronically in lieu of a refund. If the second copy +is also defective, you may demand a refund in writing without further +opportunities to fix the problem. + +1.F.4. Except for the limited right of replacement or refund set forth +in paragraph 1.F.3, this work is provided to you 'AS-IS' WITH NO OTHER +WARRANTIES OF ANY KIND, EXPRESS OR IMPLIED, INCLUDING BUT NOT LIMITED TO +WARRANTIES OF MERCHANTIBILITY OR FITNESS FOR ANY PURPOSE. + +1.F.5. Some states do not allow disclaimers of certain implied +warranties or the exclusion or limitation of certain types of damages. +If any disclaimer or limitation set forth in this agreement violates the +law of the state applicable to this agreement, the agreement shall be +interpreted to make the maximum disclaimer or limitation permitted by +the applicable state law. The invalidity or unenforceability of any +provision of this agreement shall not void the remaining provisions. + +1.F.6. INDEMNITY - You agree to indemnify and hold the Foundation, the +trademark owner, any agent or employee of the Foundation, anyone +providing copies of Project Gutenberg-tm electronic works in accordance +with this agreement, and any volunteers associated with the production, +promotion and distribution of Project Gutenberg-tm electronic works, +harmless from all liability, costs and expenses, including legal fees, +that arise directly or indirectly from any of the following which you do +or cause to occur: (a) distribution of this or any Project Gutenberg-tm +work, (b) alteration, modification, or additions or deletions to any +Project Gutenberg-tm work, and (c) any Defect you cause. + + +Section 2. Information about the Mission of Project Gutenberg-tm + +Project Gutenberg-tm is synonymous with the free distribution of +electronic works in formats readable by the widest variety of computers +including obsolete, old, middle-aged and new computers. It exists +because of the efforts of hundreds of volunteers and donations from +people in all walks of life. + +Volunteers and financial support to provide volunteers with the +assistance they need, is critical to reaching Project Gutenberg-tm's +goals and ensuring that the Project Gutenberg-tm collection will +remain freely available for generations to come. In 2001, the Project +Gutenberg Literary Archive Foundation was created to provide a secure +and permanent future for Project Gutenberg-tm and future generations. +To learn more about the Project Gutenberg Literary Archive Foundation +and how your efforts and donations can help, see Sections 3 and 4 +and the Foundation web page at https://www.pglaf.org. + + +Section 3. Information about the Project Gutenberg Literary Archive +Foundation + +The Project Gutenberg Literary Archive Foundation is a non profit +501(c)(3) educational corporation organized under the laws of the +state of Mississippi and granted tax exempt status by the Internal +Revenue Service. The Foundation's EIN or federal tax identification +number is 64-6221541. Its 501(c)(3) letter is posted at +https://pglaf.org/fundraising. Contributions to the Project Gutenberg +Literary Archive Foundation are tax deductible to the full extent +permitted by U.S. federal laws and your state's laws. + +The Foundation's principal office is located at 4557 Melan Dr. S. +Fairbanks, AK, 99712., but its volunteers and employees are scattered +throughout numerous locations. Its business office is located at +809 North 1500 West, Salt Lake City, UT 84116, (801) 596-1887, email +business@pglaf.org. Email contact links and up to date contact +information can be found at the Foundation's web site and official +page at https://pglaf.org + +For additional contact information: + Dr. Gregory B. Newby + Chief Executive and Director + gbnewby@pglaf.org + + +Section 4. Information about Donations to the Project Gutenberg +Literary Archive Foundation + +Project Gutenberg-tm depends upon and cannot survive without wide +spread public support and donations to carry out its mission of +increasing the number of public domain and licensed works that can be +freely distributed in machine readable form accessible by the widest +array of equipment including outdated equipment. Many small donations +($1 to $5,000) are particularly important to maintaining tax exempt +status with the IRS. + +The Foundation is committed to complying with the laws regulating +charities and charitable donations in all 50 states of the United +States. Compliance requirements are not uniform and it takes a +considerable effort, much paperwork and many fees to meet and keep up +with these requirements. We do not solicit donations in locations +where we have not received written confirmation of compliance. To +SEND DONATIONS or determine the status of compliance for any +particular state visit https://pglaf.org + +While we cannot and do not solicit contributions from states where we +have not met the solicitation requirements, we know of no prohibition +against accepting unsolicited donations from donors in such states who +approach us with offers to donate. + +International donations are gratefully accepted, but we cannot make +any statements concerning tax treatment of donations received from +outside the United States. U.S. laws alone swamp our small staff. + +Please check the Project Gutenberg Web pages for current donation +methods and addresses. Donations are accepted in a number of other +ways including including checks, online payments and credit card +donations. To donate, please visit: https://pglaf.org/donate + + +Section 5. General Information About Project Gutenberg-tm electronic +works. + +Professor Michael S. Hart was the originator of the Project Gutenberg-tm +concept of a library of electronic works that could be freely shared +with anyone. For thirty years, he produced and distributed Project +Gutenberg-tm eBooks with only a loose network of volunteer support. + + +Project Gutenberg-tm eBooks are often created from several printed +editions, all of which are confirmed as Public Domain in the U.S. +unless a copyright notice is included. Thus, we do not necessarily +keep eBooks in compliance with any particular paper edition. + + +Most people start at our Web site which has the main PG search facility: + + https://www.gutenberg.org + +This Web site includes information about Project Gutenberg-tm, +including how to make donations to the Project Gutenberg Literary +Archive Foundation, how to help produce our new eBooks, and how to +subscribe to our email newsletter to hear about new eBooks. diff --git a/27555-8.zip b/27555-8.zip Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..75fb479 --- /dev/null +++ b/27555-8.zip diff --git a/27555-h.zip b/27555-h.zip Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..06d2861 --- /dev/null +++ b/27555-h.zip diff --git a/27555-h/27555-h.htm b/27555-h/27555-h.htm new file mode 100644 index 0000000..79f362f --- /dev/null +++ b/27555-h/27555-h.htm @@ -0,0 +1,4964 @@ + +<!DOCTYPE html +PUBLIC "-//W3C//DTD HTML 4.01 Transitional//EN" "http://www.w3.org/TR/html4/loose.dtd"> + +<!-- This HTML file has been automatically generated from an XML source, using XSLT. If you find any mistakes, please edit the XML source. --> +<html lang="nl-1900"> +<head> +<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=ISO-8859-1"> + +<title>Een verlaten post</title> +<link rel="schema.DC" href="http://dublincore.org/documents/1998/09/dces/"> +<meta name="author" content="Johanna van Woude"> +<meta name="DC.Creator" content="Johanna van Woude"> +<meta name="DC.Title" content="Een verlaten post"> +<meta name="DC.Date" content="#####"> +<meta name="DC.Language" content="nl-1900"><style type="text/css"> +/* Standard CSS stylesheet */ + + + +body +{ +font: 100%/1.2em "Times New Roman", Times, serif; +margin: 1.58em 16%; +text-align: left; +} + +.titlePage +{ +border: #DDDDDD 2px solid; +margin: 3em 0% 7em 0%; +padding: 5em 10% 6em 10%; +} + +h1.docTitle +{ +font-size:1.6em; +line-height:2em; +} + +h2.byline +{ +font-size:1.1em; +font-weight:normal; +line-height:1.44em; +} + +span.docAuthor +{ +font-size:1.2em; +font-weight:bold; +} + +h2.docImprint +{ +font-size:1.2em; +font-weight:normal; +} + +.transcribernote +{ +background-color:#DDE; +border:black 1px dotted; +color:#000; +font-family:sans-serif; +font-size:80%; +margin:2em 5%; +padding:1em; +} + +.div0 +{ +padding-top: 5.6em; +} + +.div1 +{ +padding-top: 4.8em; +} + +.index +{ +font-size: 80%; +} + +.div2 +{ +padding-top: 3.6em; +} + +.div3, .div4, .div5 +{ +padding-top: 2.4em; +} + +.footnotes .body, +.footnotes .div1 +{ +padding: 0; +} + +h1, h2, h3, h4, h5, h6, .pseudoh1, .pseudoh2, .pseudoh3, pseudoh4 +{ +clear: both; +font-style: normal; +text-transform: none; +} + +h3, .pseudoh3 +{ +font-size:1.2em; +line-height:1.2em; +} + +h3.label +{ +font-size:1em; +line-height:1.2em; +margin-bottom:0; +} + +h4, pseudoh4 +{ +font-size:1em; +line-height:1.2em; +} + +h4.lghead +{ +margin-left:10%; +margin-right:10%; + +} + +.alignleft +{ +text-align:left; +} + +.alignright +{ +text-align:right; +} + +.alignblock +{ +text-align:justify; +} + +p.tb, hr.tb +{ +margin-top: 1.6em; +margin-bottom: 1.6em; +margin-left: auto; +margin-right: auto; +text-align: center; +} + +p.poetry +{ +margin:0 10% 1.58em; +} + +span.hemistich /* invisible text to achieve visual effect of hemistich indentation. */ +{ +color: white; +} + +p.line +{ +margin:0 10%; +} + +p.argument, p.note, p.tocArgument +{ +font-size:0.9em; +line-height:1.2em; +text-indent:0; +} + +p.argument, p.tocArgument +{ +margin:1.58em 10%; +} + +p.tocChapter +{ +margin:1.58em 0%; +} + +p.tocSection +{ +margin:0.7em 5%; +} + + +div.epigraph +{ +font-size:0.9em; +line-height:1.2em; +width: 60%; +margin-left: auto; +} + +.epigraph .bibl +{ +text-align: right; +} + +.epigraph .poem +{ +margin-left: 0; +} + +.epigraph .line +{ +margin-left: 0; +text-indent: 0; +} + +.trailer +{ +clear: both; +padding-top: 2.4em; +padding-bottom: 1.6em; +} + +.floatLeft +{ +float:left; +margin:10px 10px 10px 0; +} + +.floatRight +{ +float:right; +margin:10px 0 10px 10px; +} + +p.figureHead +{ +font-size:100%; +text-align:center; +} + +.figure p +{ +font-size:80%; +margin-top:0; +text-align:center; +} + +p.smallprint,li.smallprint +{ +color:#666666; +font-size:80%; +} + +span.parnum +{ +font-weight: bold; +} + +.leftnote +{ +font-size:0.8em; +height:0; +left:1%; +line-height:1.2em; +position:absolute; +text-indent:0; +width:14%; +} + +.pagenum +{ +display:inline; +font-size:70%; +font-style:normal; +margin:0; +padding:0; +position:absolute; +right:1%; +text-align:right; +} + +a.noteref, a.pseudonoteref +{ +font-size: 80%; +text-decoration: none; +vertical-align: 0.25em; +} + + +.red +{ +color: red; +} + +.displayfootnote +{ +display: none; +} + +div.footnotes +{ +margin-top: 1em; +padding: 0; +} + +hr.fnsep +{ +margin-left: 0; +margin-right: 0; +text-align: left; +width: 25%; +} + +p.footnote +{ +font-size: 80%; +margin-bottom: 0.5em; +margin-top: 0.5em; +} + +p.footnote .label +{ +float: left; +text-align:left; +width:2em; +} + +.footnotes td, .footnotes th, .footnotes .tablecaption +{ +font-size: 80%; +} + +.centertable +{ +/* center the table */ +margin: 0px auto; +} + +.poem +{ +margin-left:5%; +position:relative; +text-align:left; +width:90%; +} + +.poem h4 +{ +font-weight:normal; +margin-left:5em; +} + +.poem .linenum +{ +color:#777; +font-size:90%; +left:-2.5em; +margin:0; +position:absolute; +text-align:center; +text-indent:0; +top:auto; +width:1.75em; +} + +.versenum +{ +font-weight:bold; +} + +/* right aligned page number in table of contents */ +.tocPagenum, .flushright +{ +position: absolute; +right: 16%; +top: auto; +} + +.footnotes .line +{ +font-size:80%; +margin:0 5%; +} + +.poem .i0 +{ +display:block; +margin-left:2em; +} + +.poem .i1 +{ +display:block; +margin-left:3em; +} + +.poem .i2 +{ +display:block; +margin-left:4em; +} + +.poem .i3 +{ +display:block; +margin-left:5em; +} + +.poem .i4 +{ +display:block; +margin-left:6em; +} + +.poem .i5 +{ +display:block; +margin-left:7em; +} + +.poem .i6 +{ +display:block; +margin-left:8em; +} + +.poem .i7 +{ +display:block; +margin-left:9em; +} + +.poem .i8 +{ +display:block; +margin-left:10em; +} + +.poem .i9 +{ +display:block; +margin-left:11em; +} + +span.corr +{ +border-bottom:1px dotted red; +} + +span.abbr +{ +border-bottom:1px dotted gray; +} + +span.measure +{ +border-bottom:1px dotted green; +} + +.letterspaced +{ +letter-spacing:0.2em; +} + +.smallcaps +{ +font-variant:small-caps; +} + + +.caps +{ +text-transform:uppercase; +} + +.fraktur +{ +font-family: 'Walbaum-Fraktur'; +} + +.rm +{ +font-style: normal; +} + +hr +{ +clear:both; +height:1px; +margin-left:auto; +margin-right:auto; +margin-top:1em; +text-align:center; +width:45%; +} + +h2.docImprint,h1.docTitle,h2.byline,h2.docTitle,.aligncenter,div.figure +{ +text-align:center; +} + +h1,h2 +{ +font-size:1.44em; +line-height:1.5em; +} + +h1.label,h2.label +{ +font-size:1.2em; +line-height:1.2em; +margin-bottom:0; +} + +h5,h6 +{ +font-size:1em; +font-style:italic; +line-height:1em; +} + +p,p.initial +{ +text-indent:0; +} + +p.firstlinecaps:first-line +{ +text-transform: uppercase; +} + +p.dropcap:first-letter +{ +float: left; +clear: left; +margin: 0em 0.05em 0 0; +padding: 0px; +line-height: 0.8em; +font-size: 420%; +vertical-align:super; +} + +.poem +{ +padding: .5em 0% .5em 0%; +} + +p.quote,div.blockquote,div.argument +{ +font-size:0.9em; +line-height:1.2em; +margin:1.58em 5%; +} + +.pagenum a, a.noteref:hover, a.hidden:hover, a.hidden +{ +text-decoration:none; +} + + +ul { list-style-type: disc; } +ol { list-style-type: decimal; } +ol.AL { list-style-type: lower-alpha; } +ol.AU { list-style-type: upper-alpha; } +ol.RU { list-style-type: upper-roman; } +ol.RL { list-style-type: lower-roman; } +.lsdisc { list-style-type: disc; } +.lsoff { list-style-type: none; } + +.castlist, .castitem { list-style-type: none; } + + + + + +/* Supplement CSS stylesheet "style/arctic.css.xml +" */ + + + +body +{ +background: #FFFFFF; +font-family: "Times New Roman", Times, serif; +} + +body, a.hidden +{ +color: black; +} + +h1, h2, h3, h4, h5, h6, .pseudoh1, .pseudoh2, .pseudoh3, .pseudoh4 +{ +color: #001FA4; +font-family: Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif; +} + +p.byline +{ +font-style: italic; +margin-bottom: 2em; +} + +.figureHead, .noteref, .pseudonoteref, span.leftnote, p.legend, .versenum, .stage +{ +color: #001FA4; +} + +.rightnote, .pagenum, .linenum, .pagenum a +{ +color: #AAAAAA; +} + +a.hidden:hover, a.noteref:hover +{ +color: red; +} + +p.dropcap:first-letter +{ +color: #001FA4; +font-weight: bold; +} + +sub, sup +{ +line-height: 0; +} + + + +</style></head> +<body> + + +<pre> + +The Project Gutenberg EBook of Een verlaten post, by Johanna van Woude + +This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with +almost no restrictions whatsoever. You may copy it, give it away or +re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included +with this eBook or online at www.gutenberg.org + + +Title: Een verlaten post + +Author: Johanna van Woude + +Release Date: December 17, 2008 [EBook #27555] + +Language: Dutch + +Character set encoding: ISO-8859-1 + +*** START OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK EEN VERLATEN POST *** + + + + +Produced by Jeroen Hellingman and the Online Distributed +Proofreading Team at https://www.pgdp.net/ + + + + + + +</pre> + + +<div class="front"> +<div class="titlePage"> +<h1 class="docTitle">Een verlaten post</h1> +<h2 class="byline">Door +<br> +<span class="docAuthor">Johanna van Woude</span> +<br> +Je rends au public ce qu’il +m’a prêté +<br> +La Bruyère +</h2> +<h2 class="docImprint">Vijfde druk +<br> +L. J. Veen—Amsterdam +</h2> +</div><div class="div1"> +<p class="aligncenter">Typ. Zuid-Holl. Boek- en Handelsdrukkerij. + + + + +</p> +</div> +</div><span class="pagenum">[<a id="pb5" href="#pb5">5</a>]</span><div class="body"> +<div class="div0"> +<div class="div1"> +<p>Nu was alles voorbij.... + +</p> +<p>Zij zat peinzend in de schemering bij het vuur en dacht aan de liefelijke jaren, die nu voor altijd heen waren, de jaren, +licht, en zonnig voor haar gemaakt door dien éénen, welke nu in de huiskamer ontbrak en boven stil lag uitgestrekt, ingeslapen +om niet weer te ontwaken. + +</p> +<p>Buiten blies de herfstwind. Als zij het hoofd zijwaarts leunde tegen den rug van den grooten, hoogen leunstoel, waarin zij +zat, kon zij de bladeren zien dalen en neerzweven in de breede grintpaden van den tuin, waar zij bleven vastkleven of terstond +weer werden opgejaagd en voortgedreven. + +</p> +<p>Hare groote droeve oogen bleven droomerig naar buiten staren. De hooge populieren en ranke dennen, haar zoo welbekend, bogen +hunne toppen voor den stormwind <span class="pagenum">[<a id="pb6" href="#pb6">6</a>]</span>en richtten zich dan ruischend weer op. Daar boven gleden de wolken onrustig voort, doorzichtig en ijl, in alle tinten van +grijs en grauw. Op den straatweg liepen nog enkele voorbijgangers, het hoofd gebogen tegen de wilde stormvlagen, die telkens +loeiend uit de verte naderden en dan voorbijgierden om in de schemering weg te ijlen. + +</p> +<p>Het was geen aantrekkelijk schouwspel, maar met een weemoedigen, liefdevollen blik dwaalde haar oog ver en nabij, tot het +bleef rusten op den kleinen, schilderachtigen stal, waarvan zij juist een gedeelte zien kon;—en zij keek naar de geel-en-bruine +kastanjeboomen, die nu hunne glanzende vruchten bij dozijnen op het dak van den stal lieten neerregenen; naar de paardenkoppen, +in den gevel aangebracht, die nu zoo treurig voor zich uitstaarden, als wisten zij dat zij spoedig weer een nieuwen meester +krijgen zouden; en naar Toon den koetsier, tevens huisknecht, die in zijne lange, fladderende, zwart linnen staljas en <span class="pagenum">[<a id="pb7" href="#pb7">7</a>]</span>op klompen naar buiten kwam. Maar zij zag eigenlijk niets, want zij dacht aan de welbeminde viervoeters daarbinnen....ach, +ook hen zou zij moeten vaarwel zeggen, hen en den armen trouwen Caesar, die nu nog aan hare voeten lag uitgestrekt. + +</p> +<p>Tranen gleden langs hare wangen, vonkelend in den vuurgloed. De paarden waren tenminste nog jong, maar de arme Cae, reeds +tien jaren haar dagelijksche metgezel, wie zou hem voortaan liefhebben als zij! + +</p> +<p>Zoo graag zou zij hem medegenomen hebben. Maar tante had geantwoord dat, “als het kon,” moest zij hem liever achterlaten; +in een stadswoning was zulk een groote hond zoo lastig. + +</p> +<p>“Als het kon.”—Neen, het kon eigenlijk niet, het moest alleen.... Tante’s liefde mocht zij niet in de waagschaal stellen ter +wille van eigen wenschen. + +</p> +<p>En zij bleef zitten peinzen, weer starend in het opvlammende vuur, de handen in den schoot gevouwen,—kinderhanden, ietwat +te bruin, maar welgevormd, met <span class="pagenum">[<a id="pb8" href="#pb8">8</a>]</span>Slanke, spits toeloopende vingers. Kinderlijk was hare geheele gestalte, van het fijnbesneden, frissche gezichtje en de lange +bruine vlecht op haar rug, tot haar slanke heupen en onafgeronde vormen; en zooals zij daar zat in hare jeugdige schoonheid +en beschenen door den vollen gloed van het vuur, vormde zij een vreemd contrast met het sombere vertrek met zijne vele schaduwen +en duistere hoeken, zijne ledige stoelen, als wachtende op gebruik, zijne sprakelooze beelden, zijne schilderijen, uit het +krijgsmansleven genomen, degens, geweren en jachttropeeën aan den wand en andere versieringen, die er alle uitzagen als waren +zij bezielde wezens, die veel dachten en veel zouden kunnen zeggen als zij wilden. + +</p> +<p>Eindelijk stond zij op en verliet de kamer. Een groote hond volgde haar met loggen gang, kop en staart neerhangend. Eerst +op de trap hoorde zij zijne nagels tikken op het hout, en zij stond stil om hem te liefkoozen. Zij zette zich op een <span class="pagenum">[<a id="pb9" href="#pb9">9</a>]</span>der treden neder en drukte zijn grooten kop tegen haar gezicht. + +</p> +<p>“Arme Cae! gauw kun je mij niet meer naloopen.... En wij zijn toch zoolang kameraden geweest!.... Weet je nog hoeveel hij +van je hield en hoe trotsch hij op je was, omdat je van het echte soort waart? Hij gaf je niet, hoeveel men ook voor je bood. +Weet je ’t nog?” + +</p> +<p>Hij wist het ontwijfelbaar zeer goed, want zij had het hem reeds dikwerf met stralende oogen verteld in de dagen, toen zij +nog samen het veld inrenden of in het grasperk stoeiden en buitelden; maar hij antwoordde slechts door een vriendelijk gekwispel. + +</p> +<p>“Kon jij ten minste maar meegaan! Jij weet overal van. Ik zou over alles met je kunnen praten, over pa en over den tuin en +over onze heerlijke wandelingen; over al de oude kennissen hier en over het oude huis. Och, Cae, dat zal wel gauw weer verhuurd +zijn. Kan je dat gelooven, dat hier andere menschen wonen zullen?.... <span class="pagenum">[<a id="pb10" href="#pb10">10</a>]</span>Ga maar mee,” vervolgde zij opstaande. “Neem ook maar afscheid; het is voor het laatst.” + +</p> +<p>Op de bovengang zag zij rond en luisterde,—neen, er was niemand. De dienstboden waren liever beneden in de gezellige keuken +dan in de nabijheid eens dooden en de huishoudster zou wel druk bezig zijn met inpakken. + +</p> +<p>Behoedzaam opende zij een der talrijke deuren op de bovengang en sloot die ook weer achter zich toe. Het vertrek waarin zij +zich nu bevond, was een slaapkamer, zooals de meubels aanduidden; maar in het midden stond op schragen een lijkkist en daarin +lag een doode uitgestrekt. + +</p> +<p>Het was een man in den herfst van ’t leven, vijftig jaren oud misschien. Zeker had hij weinig gedacht te zullen sterven, maar +zijn gelaat droeg nu geen sporen van zorg of bekommering meer. Er lag vrede op en goedheid en teederheid, zooals die zijn +leven lang er zich op hadden afgespiegeld. +<span class="pagenum">[<a id="pb11" href="#pb11">11</a>]</span></p> +<p>En zij dacht weder aan die laatste uren, waarin hij zich zoo onrustig en gejaagd getoond had,—om harentwil misschien of omdat +hij begon te gevoelen, dat hij sterven moest.... + +</p> +<p>Zij weende niet, doch stond maar stil te staren op dat dierbare gelaat, terwijl duizend zoete herinneringen haar weder bestormden +en buiten de wind aan de zonneblinden rukte en de dakgooten rumoerig kletterden. Eerst toen zij een langen kus op een der +kille handen had gedrukt, een kus, die een wereld van liefde en dankbaarheid bevatte—en met stijf opeengeklemde lippen de +kamer had verlaten, <span class="corr" id="xd0e159" title="Bron: bastte">barstte</span> zij los in een wild, hartbrekend geween. + +</p> +<p>“Voor het laatst!” snikte zij, en wierp zich in een ander vertrek in hare volle lengte op den grond. + +</p> +<p>“Och Cae, och Cae!” zeide zij maar steeds, met beide armen den hond omklemmend, die zich bij haar hoofd liefkoozend had neergevlijd. +“Och Cae, och Cae!” +<span class="pagenum">[<a id="pb12" href="#pb12">12</a>]</span></p> +<p>En zij ging maar voort op hartstochtelijken toon zijn naam te zeggen en daarmede, naar het scheen, al haar leed uit te storten, +want na eenigen tijd werd zij rustiger, legde hare kin op hare gevouwen handen en bleef stil peinzend voor zich uit zien.... + +</p> +<p>Zij dacht aan het nieuwe leven, dat haar wachtte daarginds in die groote stad, onder bijna vreemde menschen, en bereidde er +zich angstig op voor.... Maar het was immers de laatste wensch van haar stervenden vader geweest, dat zijn eenige broeder +haar tot zich nemen zou. In den tijd van enkele uren was alles beslist geweest; een telegram heen, een telegram terug,—en, +rustig had de stervende de moede oogen gesloten. + +</p> +<p>“Vaarwel, mijn lief heiligdom!” zeide zij zacht, terwijl zij het vriendelijk vertrekje rondzag. “Als hier andere menschen +wonen, denk dan nog eens aan de kleine Renée.” + +</p> +<p>Hoe gelukkig was zij hier geweest, hoe zorgeloos hier ingeslapen, hoe tevreden ontwaakt! Hier waren hare boeken, hare <span class="pagenum">[<a id="pb13" href="#pb13">13</a>]</span>geliefkoosde gravuren, hare reissouvenirs, hare gedroogde bloemen en snuisterijen. Hier was zij omringd geworden door <span class="corr" id="xd0e177" title="Bron: duizende">duizenden</span> blijken van de liefde eens vaders, wiens afgod zij was. + +</p> +<p>Al deze kleine schatten zouden haar vergezellen; wat oom wilde medenemen (doch dat bepaalde zich bijna geheel tot eenige familiesouvenirs) +zou ook met haar gaan;—maar dat zou dan ook het eenige zijn wat haar zou herinneren aan de oude, dierbare woning. Al het andere +zou gemakshalve verkocht worden. + +</p> +<p>“Jij blijft ten minste bij Toon,” zeide zij met gebroken stem tot den hond, en terwijl zij bij hem neerhurkte en zacht snikte, +terwijl zij sprak, geleek zij meer dan ooit een kind. “En hij heeft mij beloofd dat hij goed voor je zorgen zou.... Als ik +trouw, Cae,—en ik zal erg mijn best doen er als een jonge dame uit te zien, dan trouw ik eerder—ga ik in een eigen huis wonen, +zie je, en dan schrijf ik dadelijk om je, hoor! Dat beloof ik je <span class="pagenum">[<a id="pb14" href="#pb14">14</a>]</span>vast. Kijk altijd maar uit als het tijd is dat oude Peter met de brieventasch komt; eenmaal zal mijn brief er bij zijn.” + +</p> +<p>Hij kwispelde zacht; blijkbaar was hij zeer gelukkig met haar belofte. + +</p> +<p>Een andere deur voerde haar in een vertrek, dat blijkbaar tot studeerkamer had gediend. Boekenkasten stonden in het rond en +in het midden tusschen de vensters was een groote schrijftafel geplaatst, bedekt met papieren en brochures. + +</p> +<p>Aan dat kleinere tafeltje ginds was <span class="letterspaced">haar</span> plaats altijd geweest. Bijna alles wat zij wist, had zij van haar vader geleerd; en zij zag zich weer als klein meisje over +haar boeken gebogen, nu en dan heimelijk uitkijkend naar de zonnige wereld daarbuiten, of glurend naar hare witte duiven, +die op de vensterbanken te kirren of klapwiekend wegvlogen hoog in de lucht, een zilverwitte stip tegen den blauwen hemel. + +</p> +<p>Hier ook had hij haar leeren genieten wat de beste dichters en schrijvers de <span class="pagenum">[<a id="pb15" href="#pb15">15</a>]</span>menschheid boden. En als de studie-uren voorbij waren, was zij met hem veld of bosch ingegaan, en hij was kind geweest met +haar. Hij had de eerste lentebloemen met haar gezocht en braambessen en beukenoten; of meikevers en vlinders met haar gevangen, +al naar het jaargetijde medebracht. Hij had haar het schoone leeren zien en liefhebben, tehuis zoowel als op reis; hij had +haar leeren spelen en zingen en rijden.... o, hoe bedrijvig en prettig had hij iederen dag van haar leven voor haar gemaakt! + +</p> +<p>Zij trad aan het venster en zag naar den slingerenden landweg, waar zij dien laatsten keer geloopen hadden, nu juist veertien +dagen geleden.... Ach, die vreeselijke veertien dagen! + +</p> +<p>Onbewust van eenig naderend onheil was zij aan zijn arm, zoo heerlijk veilig en vertrouwelijk, dien weg opgewandeld. Het was +een van die herfstdagen, wanneer boomen en planten zich nog eens overvloedig koesteren in den warmen zonneschijn. <span class="pagenum">[<a id="pb16" href="#pb16">16</a>]</span>Nu en dan daalde langzaam en onhoorbaar een goudgeel boomblad neer, kantelend om en om in de zoele lucht, als nam het onwillig +afscheid van zijn zomerleven; en de stammen zelf schenen overtrokken met bronskleurig fluweel, zacht glanzend in het zonnelicht. +De paarden stonden roerloos in de weilanden, zich de vliegen afslaande met hunne staarten, juist alsof het nog zomer was, +en boven de slooten dansten muggen. O, hoe anders dan nu!.... Was dat alles werkelijk pas veertien dagen geleden? + +</p> +<p>Zij was zoo aan hem gewoon geweest en aan scheiden had zij nog nooit gedacht, nooit <span class="letterspaced">kunnen</span> denken. Maar nu was hij haar toch van het hart gescheurd en dat hart lag als gestorven in hare borst. + +</p> +<p>Hoe ledig scheen de wereld haar, nu er niemand meer leefde, die haar beminde of zelfs maar toebehoorde. Het leven lag als +een last op hare schouders. + +</p> +<p>Hoe onzinnig dat die dorpsklok daar nu sloeg en dat alle klokken en pendules in <span class="pagenum">[<a id="pb17" href="#pb17">17</a>]</span>huis haar nasloegen! Halfzes.... etenstijd. Waarom moest men eten, waarom wilde men den tijd kennen....? + +</p> +<p>En somber en afgemat ging zij de trappen weer af naar de huiskamer, waar nu licht was ontstoken en een gedekte tafel haar +wachtte. Maar <span class="letterspaced">zijn</span> vriendelijk gezicht zou haar nooit meer welkom heeten en aan tafel nooden. Nooit zou zij hier meer voor hem zingen (de ouderwetsche, +militaire liederen, hem dierbaar bovenal) en dan zijn vroolijk “bravo!” hooren. Nooit meer in de schemering bij het vuur met +hem zitten keuvelen, of in de winteravonden—terwijl buiten de sneeuw onhoorbaar neerzweefde—luisteren naar zijn heerlijk voorlezen.... +Ach, het was nu alles, alles voorbij! + + + +</p> +</div> +<div class="div1"> +<h2 class="normal">II.</h2> +<p>“Ik begrijp niet waar je die gratie vandaan hebt, kind!” zeide mevrouw Gerlings met <span class="pagenum">[<a id="pb18" href="#pb18">18</a>]</span>hare kwijnende stem, terwijl zij nog een gaslicht ontstak om Renée beter te kunnen zien. “Zeker van je mama: zij was ook net +een veertje.” + +</p> +<p>“Ja, tante?” vroeg Renée, hare japon dichtknoopend. + +</p> +<p>Zij droeg een zilvergrijs kleedje, in den verloopen zomer uit Parijs medegebracht en op haar dorpje nog weinig gedragen. + +</p> +<p>“O, je doet mij telkens aan haar denken,” ging mevrouw Gerlings voort op de lieftallige, innemende wijze, welke zij zich had +eigen gemaakt. “Zij werd een vriendin van mij, omdat wij in dezelfde stad woonden en met twee broers geëngageerd waren, maar +na ons trouwen.... och toen liepen onze wegen meer uiteen. Wij waren uit zulk verschillend hout gesneden.... Kijk eens, wat +een figuurtje nu! Zonder corset negentien jaar geworden.... ’t Is ongehoord!” + +</p> +<p>“Papa vond het gezonder,” antwoordde het meisje zacht. + +</p> +<p>Mevrouw Gerlings antwoordde niet; zij <span class="pagenum">[<a id="pb19" href="#pb19">19</a>]</span>was ijverig bezig nog iets te veranderen aan Renée’s weerspannig bruin haar, dat nu in een bevallige wrong op het kleine hoofdje +lag. + +</p> +<p>“Zie zoo, nu ben je al een heel andere Renée dan toen je uit het rijtuig sprong met je wit wollen baret en hangende vlecht. +Ik zal eer inleggen met mijn nichtje. Het is wel jammer dat wij dat avondje nu geven moeten zoo kort na je komst; maar het +was nu toch het avondje van Huug.... Ik heb je immers gezegd dat ik een broer heb?—Nu, dat is Huug; een vroolijke, lieve jongen. +Of eigenlijk een man, want hij is al twee en dertig jaar; maar ik ben wat ouder dan hij, daardoor schijnt hij mij altijd nog +een jongen,—een allerliefste jongen.” + +</p> +<p>Onwillekeurig dacht Renée aan een dikwerf herhaalde bewering van haar papa, dat “lieve” jongens doorgaans geen <span class="letterspaced">flinke</span> jongens, “lieve” mannen geen <span class="letterspaced">flinke</span> mannen zijn, maar zij had te weinig ervaring om te kunnen beslissen of deze bewering waarheid inhield. + +</p> +<p>“Natuurlijk zou hij je een visite hebben <span class="pagenum">[<a id="pb20" href="#pb20">20</a>]</span>gebracht, als hij geweten had dat je hier waart. Maar je begrijpt: alles is zoo overhaast gegaan. Hij komt altijd om de veertien +dagen een avondje, en nu vond oom het geschikt tegelijk die kennissen te vragen, omdat wij voor Huug toch altijd een lekker +soupertje klaarmaken.... Die ondeugd, men moet hem wat lokken, weet je; tenminste, daar verdenk ik hem van. ’t Is ook altijd +een heele reis voor hem, want zijn kamers liggen aan het andere einde der stad.... Kijk eens, zoo’n enkel zilveren pijltje +in je haar staat goed bij de zilveren broche en armbanden.... Gelukkig dat je papa je altijd verbood te rouwen! En heel verstandig +ook. Een jong meisje in den rouw kan ik niet zien.... Huug ontmoet je nu straks vanzelf. Je hebt immers werkelijk wel lust +binnen te komen?” + +</p> +<p>“Wel zeker, tante,” antwoordde Renée voorkomend, “ik wil uwe vrienden graag eens leeren kennen,” maar zij sloeg hare oogen +niet op, vreezende dat deze geheel iets anders verraden zouden. +<span class="pagenum">[<a id="pb21" href="#pb21">21</a>]</span></p> +<p>“Och, je bent natuurlijk erg bedroefd; maar dat zijn zoo van die dingen, die men maar op zijn kamer laten moet, niet waar?” + +</p> +<p>Renée gevoelde zich pijnlijk getroffen, als greep iemand met ruwe hand in de fijnste snaren harer ziel. Bij dergelijke gezegden—en +zij had er in die weinige dagen reeds vele zoo gehoord,—gevoelde zij maar al te goed, evenals hare moeder “van ander hout +gesneden” te zijn dan deze vrouw, die haar in de eerste dagen toch zoo had aangetrokken door hare schoonheid en innemendheid. + +</p> +<p>“Maar ik zou je nog van Huug vertellen,” ging mevrouw Gerlings voort, terwijl zij met hare blanke vingers een der strikken +op Renée’s japonnetje wat opdofte. En zij babbelde maar voort, het verstrooide meisje verhalend hoe Huug vermaard was om zijne +vlugheid met den degen, bewonderd werd om zijne behendigheid op de jacht en benijd om zijn geluk bij de vrouwen. + +</p> +<p>Die laatste uitdrukking kwam niet tot klaarheid in het brein van Caesar’s vriendinnetje, <span class="pagenum">[<a id="pb22" href="#pb22">22</a>]</span>maar zij vroeg er geen verklaring van. Hare gedachten dwaalden. Zij wijlden niet rustig in het oude huis of bij een enkel +punt in het verleden of de toekomst, maar zij waren nu hier, dan daar, zooals gedachten doen, wanneer men zich nieuw en vreemd +gevoelt in een nieuwe, vreemde omgeving. En werktuiglijk antwoordde of glimlachte zij, al naar zij dacht dat van haar verwacht +werd. Maar daar was een droef heimwee in haar, dat haar geheel vervulde, dat haar blik mat maakte en hare bewegingen langzaam +en hare stem zacht. + +</p> +<p>“Nu, loop eens naar den spiegel,” zeide mevrouw Gerlings recht tevreden. “Om je de waarheid te zeggen: ik had verwacht een +boerinnetje te zien, maar je papa heeft eer van zijn opvoeding, dat moet ik zeggen.—Wacht,” vervolgde zij opeens levendig, +<span class="corr" id="xd0e269" title="Niet in bron">”</span>bijna zou ik nog vergeten je te poederen. Je teint is ook nog zoo gaaf en glad, maar niet blank. Sla dien handdoek even om.... +Wat?” + +</p> +<p>Ditmaal week Renée beslist terug. +<span class="pagenum">[<a id="pb23" href="#pb23">23</a>]</span></p> +<p>“O neen, tante, geen poeder!” en zij staarde met zekeren afschuw naar het donzen kwastje, dat hare tante reeds opgeheven hield. + +</p> +<p>“Waarom niet?!” riep mevrouw Gerlings uit, verwonderd lachend. + +</p> +<p>“O neen,” herhaalde Renée onrustig, “ik weet niet goed waarom niet. Ik ben verbrand, dat weet ik, en het zou zeker heel mooi +staan, maar.... er is zoo iets in—u moet er niet boos om zijn, tante—zoo iets, alsof ik mij anders wil voordoen dan ik ben. +Heusch, tante,.... neen, ik kan er niet toe besluiten.” + +</p> +<p>Blijkbaar was zij zeer verlegen over hare besliste weigering, en nochtans—het was duidelijk merkbaar—zij zou er bij blijven. + +</p> +<p>Mevrouw Gerlings maakte zich nooit boos. “Dat geeft rimpels,” placht zij te zeggen en dus duwde zij het kwastje weer in de +doos. + +</p> +<p>“Wel kind, als je er tegen hebt, zullen we het niet doen,” zeide zij lachend, maar <span class="pagenum">[<a id="pb24" href="#pb24">24</a>]</span>in hare neergeslagen oogen flikkerde spot over Renée’s “overdreven denkbeelden.” “Nu, kijk eens in den spiegel. Ik heb je +haar wat opgestoken, en een paar kleinigheden.... zie je, laatste smaak en,” zij begon weer te lachen,—“zooals je daar staat, +<span class="letterspaced">zoo ben je</span>.” + +</p> +<p>“O!!” + +</p> +<p>Dat was alles wat Renée in de eerste opwelling van verrassing en bewondering uiten kon. Was zij dit slanke, bekoorlijke schepseltje, +met de aardige krulletjes langs hals en voorhoofd, welke haar geheele gezicht zooveel mooier maakten, en dat schitterende +pijltje in het opgestoken haar, dat vroeger glad naar achteren lag? Had die hals vroeger ooit zoo blank geschenen als in dit +wolkachtig plooisel?—die polsen ooit zoo slank als in die zilveren armbanden? + +</p> +<p>En toch beviel zij zichzelf maar half; van de oude, wilde, ongeharnaste Renée was zoo weinig overgebleven; alleen daarbinnen, +daar was zij nog. +<span class="pagenum">[<a id="pb25" href="#pb25">25</a>]</span></p> +<p>“Ik bewonder uwe kunst, tante,” zeide zij vriendelijk. + +</p> +<p>“Ja, dat dacht je niet, hé?.... Toilet is alles, kind. Wat mijn uiterlijk betrof, heb ik al vroeg de kunst geleerd, die door +sommige jonge meisjes veel te veel veronachtzaamd wordt: <span class="letterspaced" lang="en">to make the most of it</span>.... Nu, ik ga vast naar beneden. Je komt zeker ook dadelijk, niet waar. + +</p> +<p>“Zij moet er plezier in krijgen,” dacht mevrouw Gerlings recht voldaan, terwijl zij in haar elegant toiletje de trap afging. +“Er moet leven in komen; dan kan ze hier een goed huwelijk doen! Wat een vervelende last zou zij worden, als het lang duurde. +Maar ze is mooi en aantrekkelijk, een echte ingénue.... Ja, zij trouwt bepaald gauw.... Wat een taille; als een ree....” + +</p> +<p>En de coquette veertigjarige dame trad peinzend haar salon binnen, voornemens in den spiegel haar eigen middel nog eens te +vergelijken met het slanke figuurtje boven; maar een mannenstem hield haar van dit voornemen terug. +<span class="pagenum">[<a id="pb26" href="#pb26">26</a>]</span></p> +<p>“Mijn hemel, Lucie, wat maak je lang toilet! Ik wacht hier al een kwartier,” en een jonge man in uniform trad naar voren en +reikte haar de hand. Hij deed dat met een zekere matheid, misschien uit gewoonte, misschien uit gebrek aan hartelijkheid. + +</p> +<p>Hij was een dier mannen, welke overal de aandacht—vooral de aandacht der vrouwen—trekken, door hunne hooge gestalte en fraaien +kop. Er lag iets edels in het niet fijne, maar fijnbesneden, aristocratisch gelaat, trekken, hem bij de geboorte door een +vriendelijke fee geschonken en misschien lang bewaard; maar nu lag er tevens een ontsierend waas over van genotzucht en oververzadiging +tegelijk. + +</p> +<p>“Ik heb je in het geheel niet hooren komen, Huug. Ik was boven. Hoe gaat het?.... Ik heb groot nieuws,” vervolgde zij dadelijk. + +</p> +<p>“En?” + +</p> +<p>“Ons nichtje, Renée Gerlings, is hier.” + +</p> +<p>“Wat?—Toch niet om te blijven?” + +</p> +<p>“Ja zeker.—Je weet dat Albert’s broer <span class="pagenum">[<a id="pb27" href="#pb27">27</a>]</span>gestorven is.... Appropos, je hadt wel eens kunnen komen condoleeren.” + +</p> +<p>“Onzin. Albert gaf niets om hem.” + +</p> +<p>“Maar voor den vorm!” + +</p> +<p>“Voor den vorm heb ik een kaartje gezonden. Och,” vervolgde hij ietwat ongeduldig, “je weet dat Albert om <span class="letterspaced">mijn</span> troostredenen niet verlegen is.... En toen?” + +</p> +<p>“Nu, toen hij op zijn sterfbed lag, liet hij telegrapheeren of wij haar wilden nemen.... Wat zal je doen in zoo’n geval!” +ging zij voort, even hare schouders ophalend en hare blanke, mollige handjes uitbreidend. “Bij zijn leven bemoeiden de broers +zich weinig met elkander, vooral doordat zij en ik zoo weinig sympathiseerden. Maar nu dat telegram kwam, seinde Albert dadelijk +terug dat ons huis voor haar openstond.... Ja, wat zal men anders doen! Zoo’n laatsten wensen van je eenigen broer!.... niet +waar?.... Zoo kun je soms onverwachts in een leelijk parket komen.” + +</p> +<p>Hij draaide peinzend zijn langen, donkeren knevel om zijn wijsvinger. +<span class="pagenum">[<a id="pb28" href="#pb28">28</a>]</span></p> +<p>“Een koopje, hoor!—Je stuurt haar naar kostschool zeker?” + +</p> +<p>“Wel neen, ze is volwassen.” + +</p> +<p>“Is dat kind nu al volwassen?” vroeg hij verbaasd. + +</p> +<p>“Ja jongen, de tijd vliegt. Ze is negentien; wel een echt kind nog, zooals die buitenmeisjes zijn, maar we zullen haar wel +gauw wat fatsoeneeren. Straks komt ze binnen.... Ik ben eigenlijk blij dat ik je nog even spreken kan: ik wou je wat vragen.” + +</p> +<p>“En dat is?” + +</p> +<p>“Kom wat drukker en breng wat goede vrienden van je mee,” vroeg zij vleiend. “Uitgaan doet ze nog niet, maar hier aan huis +kan zij natuurlijk ieder ontmoeten. Ik zou met een jaar of zoo graag weer van haar af zijn. Ze is lief, maar zoo’n doorloopende +logée is toch vervelend.” + +</p> +<p>Hij fronste de wenkbrauwen, maar antwoordde niet rechtstreeks. + +</p> +<p>“Zeker leelijk?” + +</p> +<p>“O neen, een snoesje!.... En dan—origineel, weet je,” ging zij voort, hare <span class="pagenum">[<a id="pb29" href="#pb29">29</a>]</span>indrukken verzamelend. “Wel een beetje een soldatenkind en....” + +</p> +<p>“Dat is een compliment.” + +</p> +<p>“In jouw oogen, maar in de mijne niet,” lachte zij vriendelijk, bevreesd hem uit zijn humeur te maken. “Overigens nogal fortuin. +Ik reken op je hulp, Huug.... Maar scheelt er wat aan?” vroeg zij, op eens het gesprek op hem zelf brengend. “Ik vind dat +je bleek ziet.” + +</p> +<p>“Ik!” riep hij uit, als achtte hij zulk een veronderstelling van onwelzijn van een kloek man een beleediging. “Maak je niet +bezorgd, hoor!.... Neen, ik heb tegenwoordig het land, dat is het. Ik verveel mij.” + +</p> +<p>“Waarom trouw je toch niet?” + +</p> +<p>“Ja.... God!.... maar met wie?” riep hij uit, met een gebaar van wanhoop. + +</p> +<p>“Och kom, ieder wil je graag hebben, en er zijn toch meisjes genoeg!” + +</p> +<p>“Geen naar mijn zin. En als ik trouw, doe ik het magnifiek.... Voor de vrijwillige ballingschap moet ik ten minste ook vergoeding +hebben,” wierp hij lachend tegen <span class="pagenum">[<a id="pb30" href="#pb30">30</a>]</span>met zijne welluidende, klankrijke stem. <span class="corr" id="xd0e377" title="Niet in bron">”</span>Ik vind het ook werkelijk geen kwaad idée.” + +</p> +<p>Hij, van alles verzadigd en toch smachtend naar nieuwe emotie, was tot het besef gekomen dat éen levensgenot hem nog een gesloten +paradijs gebleven was: het huiselijk geluk. En schoon hij tot hiertoe de poort van het paradijs met zijne vrienden spottend +was voorbijgegaan, nu wilde hij die eindelijk eens openen en daarbinnen een kijkje nemen, nieuwsgierig naar de zoete mysteriën +daarachter verborgen, zeker—straks nog had hij onder het genot van een geurige havana op zijn sofa liggen peinzen over een +mogelijk huwelijk, kalm overwegend, voorzichtig berekenend.... Een mooi en natuurlijk rijk meisje, jong als Aurora.... Zij +zou hem een gezellig thuis geven—een paar kinderen.... hij hield wel van kinderen. Hij zou wat minder druk uitgaan—dat zou +beter voor zijne gezondheid zijn ook.... Hij zou meer een geposeerd man worden, lid van dit en van dat.... een huishouden +geeft altijd meer <span class="pagenum">[<a id="pb31" href="#pb31">31</a>]</span>waardigheid. Hij was ook al zoo jong niet meer.... Zeker, zeker, geen kwaad idée. Het begon hem werkelijk meer en meer toe +te lachen.... + +</p> +<p>En zoo lang als hij was, had hij zijn groot, vadsig, weldoorvoed lichaam eens tusschen de fluweelen <span class="letterspaced">pouffs</span> uitgerekt, zich geheel overgevend aan den invloed der genotsprikkels, die van alle zijden op hem inwerkten door middel van +een getemperd vuur, een smaakvol en weelderig gemeubeld vertrek, een droomerige stilte, een zachte ligging en den fijnen geur +der havana. + +</p> +<p>Maar van al die overleggingen sprak hij geen woord tot zijne zuster. + +</p> +<p>“Als je een goede partij voor mij weet,” vervolgde hij vroolijk, “dan stuur je maar een boodschap.” + +</p> +<p>“Wel,” zeide zij peinzend, voor den spiegel nog hier en daar de golfjes en krulletjes van haar kapsel een duwtje gevend, “een +van de Graantjes bijvoorbeeld;.... zulke aardige meisjes!” +<span class="pagenum">[<a id="pb32" href="#pb32">32</a>]</span></p> +<p>Hij maakte een afwerende beweging. + +</p> +<p>“Te leelijk, hoor!” + +</p> +<p>“Eva Wilson?” + +</p> +<p>“Boe, die blauwkous kan ik niet uitstaan.” + +</p> +<p>“Haar logéetje dan?.... Die moet <i>puissant</i> rijk zijn.” + +</p> +<p>“Maar de dochter van een parvenu!” antwoordde hij, zijn trotsch gelaat vol minachting. + +</p> +<p>“Laura van Vuren dan?” + +</p> +<p>“Dat coquette schepsel! Laat een ander daarmee in zijn ongeluk loopen!.... Och neen, Luus, houd maar op. Ik geloof niet dat +ik in de wieg ben gelegd voor het huwelijk. Vrijheid bovenal! Alle vrouwen vervelen me, zoodra ik denk dat ik ze levenslang +tegenover me zal hebben.” + +</p> +<p>Eigenlijk verdroot het hem zich door zijne zuster in een dergelijke quaestie te laten raden. +</p> +<hr class="tb"><p> + +</p> +<p>Op dit oogenblik draaide Renée het licht op hare kamer uit, gereed naar beneden <span class="pagenum">[<a id="pb33" href="#pb33">33</a>]</span>te gaan; maar het venster opschuivende, bleef zij geboeid door de stille pracht van den avondhemel. + +</p> +<p>Kleine, donzige wolken hingen bijna roerloos in het luchtruim en hoog boven hen troonde de maan, nu stralend in volle pracht, +dan wegschuilend en slechts door een matten glans verradend, waar zij was. De avondkoelte blies ritselend in de dorre bladeren, +die nog aan de heesters in den tuin hingen; overigens was alles stil. + +</p> +<p>Renée kende de stemmen der natuur, zij was er vertrouwd mede; en terwijl zij daar stond, kwam plotseling een gevoel van bevrediging, +van vertroosting over haar. Een diepe zucht steeg op uit hare borst, welsprekender dan stroomen van tranen. Zij kon den blik +niet afwenden van dien avondhemel, die haar als een lieve oude bekende was. Zij had willen heenvliegen als een vogel, dáár, +ver door die glanzende ruimte, die schoonheid, die heerlijkheid te gemoet—en ver van dat salon beneden, vol vreemde menschen. +O, dat verlangen <span class="pagenum">[<a id="pb34" href="#pb34">34</a>]</span>in haar hart!—zij wist niet waarnaar;—dat heimwee!—zij wist niet waarheen. In hare nieuwe omgeving gevoelde zij zich zoo misplaatst, +zoo neergeworpen, als een plant, welker wortels ruw zijn losgerukt en in den nieuwen grond zich maar niet vasthechten kunnen. +Haar omzweefden duizend liefelijke herinneringen, gelijk ieder mensch ze met zich omdraagt, visioenen van “vroeger,” van alles, +wat eenmaal het geluk uitmaakte van het nu eenzame hart. + +</p> +<p>Zij gevoelde het, meer dan zij het onder woorden brengen kon: in dit huis was liefheid, aanhaligheid, schijnbare hartelijkheid—maar +dit waren alle slechts armzalige nabootsingen van het heerlijke, zuivere goud der ware liefde, dat tot hiertoe zijn glans +op haar had afgestraald. + +</p> +<p>Haar hart, overvloeiend van erkentelijkheid en van de warme genegenheid, die de jeugd zoo spoedig heeft weg te schenken, had +zich reeds bij de wel niet koele, maar toch evenmin warme ontvangst half gesloten, als de pas geopende rozeknop voor <span class="pagenum">[<a id="pb35" href="#pb35">35</a>]</span>den killen adem van den noordenwind: en nu lag het in hare borst als een gegrendelde schatkamer vol kostbaarheden: liefelijke +herinneringen, zoete gedachten, lieve geheimen... + +</p> +<p>Zij wendde zich van het venster af; het was haar als had zij met het verleden gesproken. Zij gevoelde zich verkwikt. + +</p> +<p>Toen zij vijf minuten later de gezelschapskamer binnentrad, was zij met haar opgewekt glimlachje geheel naar genoegen harer +tante; naar het scheen had zij al hare droefheid op hare kamer achtergelaten. + + + +</p> +</div> +<div class="div1"> +<h2 class="normal">III.</h2> +<p>Hoe zonderling dat wij voor een keerpunt in ons leven kunnen staan, zonder dat een geheim voorgevoel ons waarschuwt. Hoe zonderling +dat wij het wezen naderen dat de hoofdrol in ons lot spelen zal,—naderen, altijd meer, tot wij eindelijk van aangezicht tot +aangezicht staan,—zonder dat ons <span class="pagenum">[<a id="pb36" href="#pb36">36</a>]</span>hart sneller klopt, of ons gesprek hapert, of onze hand beeft. + +</p> +<p>Renée Gerlings was rustig de trap afgedaald en met vlugge stapjes de vestibule doorgeloopen zonder eenige bijzondere gewaarwording; +en toen zij tegenover Hugo Freeze stond, zag zij hem onbevangen aan, eenvoudig denkende: “Zoo, zoo, is dit nu de veelgeprezen +Huug.” En zij legde hare kleine hand in de zijne, omdat hij de broer harer tante was en begon op zijn innemende vragen met +den grootsten eenvoud en natuurlijkheid te antwoorden. + +</p> +<p>Haar rijzig en slank figuurtje—slank van natuur en niet door kunstmiddelen—kwam allerliefst uit in het zilvergrijze japonnetje +met polonaise en <i lang="fr">demi-traîne</i>; de zilveren sieraden pasten uitstekend daarbij en haar jong gezichtje kwam in die zachte nuances geheel tot zijn recht. +Het was waar, zij had blanker kunnen zijn, maar er was niets liefelijkers denkbaar dan dit crême en rose van haar gelaat, +waarin de heldere bruine oogen fonkelden als zonnen, en dat <span class="pagenum">[<a id="pb37" href="#pb37">37</a>]</span>omlijst werd door glanzend, golvend haar, hetwelk haar tot een volslagen brunette stempelde. En ofschoon haar mond zeker wat +kleiner had kunnen zijn, reiner, kinderlijker uitdrukking, dan in den vorm der lippen lag, was niet mogelijk, terwijl al hare +bewegingen die rustige waardigheid hadden, welke men somtijds opmerkt bij jongelieden, die met ernst zich een karakter vormen. + +</p> +<p>“U hebt pas uw papa verloren, niet waar?” vroeg hij na de eerste voorstelling en begroeting, en in den blik, (hij had dezelfde +eigenaardige fluweelzwarte oogen zijner zuster) waarmede hij op haar neerzag, lag een wereld van goedhartige deelneming. + +</p> +<p>“Ja,” antwoordde zij zacht en keek dankbaar naar hem op; want zij had reeds bemerkt dat oom en tante niet gaarne meer dan +strikt noodig was over haren lieven doode spraken. + +</p> +<p>“Hebt u hem gekend?” vroeg zij met een flauwe flikkering van hoop. + +</p> +<p>“Neen, ik heb uw papa nooit ontmoet,” <span class="pagenum">[<a id="pb38" href="#pb38">38</a>]</span>antwoordde hij met een stille spijt. “Maar,” jokte hij haastig, “ik heb dikwerf mijn broer en zuster met veel sympathie over +hem hooren spreken.... Hij is zeker wel altijd een trouwe, lieve vader voor u geweest.” + +</p> +<p>“O ja,” zeide zij, weer even zacht, en sloeg toen haastig de oogen neer, wijl de herinnering aan die trouw en liefde er tranen +in te voorschijn riep. + +</p> +<p>“Ik herinner mij,” ging hij vriendelijk voort, hoewel eenigszins aarzelend, want heel zeker wist hij het niet meer, “indertijd +uw oom Albert te hebben hooren vertellen dat uw papa uit den dienst was gegaan om uwentwil.” + +</p> +<p>“Ja, ik was, toen mama stierf, zoo aan de dienstboden overgelaten. Papa heeft zich toen geheel aan mij gewijd.” + +</p> +<p>Hij vond dat hij nu genoeg over den overledene gepraat had en bracht met tact het gesprek op een ander onderwerp. + +</p> +<p>“Ik hoop nu maar dat u hier zult kunnen gewennen. Dat gaat zeker nog niet best?” +<span class="pagenum">[<a id="pb39" href="#pb39">39</a>]</span></p> +<p>“Waarom denkt u dat?” vroeg zij, hem nog niet geheel aanziende, verlegen over hare tranen, die maar niet onder hare oogleden +drogen wilden. + +</p> +<p>“Omdat ik mij dat wel begrijpen kan. U voelt u (ik geloof wel dat ik het kan raden) als een veldbloempje overgeplant in een +trekkas. Is ’t niet zoo?” + +</p> +<p>Hij had iets vertrouwelijks over zich, iets hartelijks, iets, wat iedere vrouw aantrok tot wie hij met zijn innemenden glimlach +en bedaarde, vloeiende stem het woord richtte; en zooals hij zich nu onder het spreken tot haar overboog, begon hij ook Renée +zeer aantrekkelijk toe te schijnen. + +</p> +<p>“Wel een beetje,” gaf zij toe, verrast dat hij zoo juist in woorden bracht wat zij onbewust had gevoeld. “Maar er zijn vriendelijke +tuinlui in de serre....” Zij wilde er nog iets bijvoegen, maar bedwong zich, vreezende onoprecht te zullen worden. + +</p> +<p>Hier werd hun kort gesprek door de komst van andere gasten gestoord. + +</p> +<p>Hij raakte met de heeren over politiek <span class="pagenum">[<a id="pb40" href="#pb40">40</a>]</span>aan het disputeeren, zij werd door de dames in beslag genomen; en een gegons van stemmen begon, nu en dan afgebroken door +een opklinkenden lach of een korte stilte, maar overigens gestadig voortdurende tot de gasten zich aan de speel tafeltjes +verdeelden. + +</p> +<p>Soms, als het gesprek meer algemeen werd, ontmoette Renée zijn welwillenden blik, maar merkte dit nauwelijks op; althans zij +ving dien juist even rustig op als den blik der oude dame naast hem. En hij, zonderling getroffen, zeide tot zichzelf dat +haar gedrag in niets geleek op dat van sommige grootsteedsche gekkinnetjes, die hij kende. Terwijl hij zijne meeningen uiteenzette +over de handelingen van den Duitschen keizer, volgde hij haar heimelijk met zijn blik, en merkte op dat haar oog hem volstrekt +niet zocht noch volgde; zij was kalm in gesprek, of soms, als zij zich onbespied waande, staarde zij droomerig voor zich uit, +als waren hare gedachten elders. En voortdurend bleef het verlangen in hem <span class="pagenum">[<a id="pb41" href="#pb41">41</a>]</span>levendig nog eens zulk een gesprekje met haar te kunnen voeren. + +</p> +<p>Eerst tegen het souper gelukte hem dit. + +</p> +<p>Renée stond juist alleen. Zij, nog geheel onder den indruk van haar groot verlies, was vermoeid van het vele hooren en vele +spreken, en dacht met verlangen aan haar stil vertrekje, waar zij weer met zichzelf alleen zou zijn, waar zij hare schatkamer +openen mocht en naar hartelust toeven bij hare schatten. Wat wist zij van deze mannen met hunne verschillende gezichten, ernstig, +flauw of energiek;—en deze vrouwen, lieve en spraakzame, geestige, hartelijke of koele—en wat wisten zij allen van haar!.... +Wat was hun verleden?.... Waar waren zij opgegroeid? en hadden zij die herinnering aan hunne jeugd zoo lief als zij de hare?.... + +</p> +<p>Dit was dan nu een dier conversatie-avondjes, waarover papa haar steeds met zooveel vermakelijken spot had gesproken; en nu +begreep zij hem zoo goed! Zij was beu van het gegiegel en gebabbel en gelispel <span class="pagenum">[<a id="pb42" href="#pb42">42</a>]</span>om haar heen, en toch kon zij zich <span class="corr" id="xd0e502" title="Bron: voostellen">voorstellen</span> dat zij zich misschien zou hebben vermaakt, ware zij in een andere stemming geweest. Maar nu was hare ziel nog geheel vervuld +van een groote treurigheid, die als een schoone smart was,—als een treurmuziek, die voortzong en voortzong, haar boeiende +en hare gedachten afleidende. Mocht zij al uiterlijk een vroolijk jong meisje schijnen, innerlijk was zij een gebogen gedaante +in rouwgewaad, wijlend ver van dit salon vol gemaakte vroolijkheid en schijn. En haar oog was scherper en haar oor gevoeliger, +waar tegen de waarheid gezondigd werd. + +</p> +<p>Hoor, dat groepje dames ginds lachte;—hoe onnatuurlijk klonk die lach!.... Nu ving zij eenige woorden van tante Lucie op, +die in gesprek was met twee heeren, en Renée vond dat hare stem gemaakt klonk en dat zij er geéchauffeerd uitzag.... Andere +dames maakten denzelfden indruk; het was als waren zij marionetten, opgewonden voor eenige uren, om straks tehuis weer gewoon +te zijn. Blijkbaar streefden zij er <span class="pagenum">[<a id="pb43" href="#pb43">43</a>]</span>allen in de eerste plaats naar <span class="letterspaced">dames du monde</span> te zijn, daarna pas <span class="letterspaced">vrouw</span>. Zij niet, o neen, zij nimmer. Zij zou altijd allereerst vrouw willen zijn, de rein-menschelijke vrouw, en daarna pas, als +een onvermijdelijk iets, wereldlinge. + +</p> +<p>Zie, nu luisterde oom oogenschijnlijk met belangstelling naar iemand, die over de nieuwe richting in de letterkunde sprak, +een onderwerp, waaromtrent hij dien middag aan tafel nog verklaard had volkomen onverschillig te zijn.... En die dikke mijnheer +dáár maakte aan tante een compliment over hare “eeuwige jeugd.” Zou zij hem wel gelooven?.... Maar zij glimlachte toch heel +gracieuselijk! + +</p> +<p>Wat scheen zulk een bijeenzijn haar doelloos en vervelend! Er was iets scheefs in, er haperde iets. Haar aan zuivere toonen +gewend oor vernam voortdurend dissonnanten. Was dit genot, als dat hetwelk zij kende? Was dit vriendschap? + +</p> +<p>Daar plaatste zich een hooge gestalte tusschen haar en het gewoel, waarop zij staarde. +<span class="pagenum">[<a id="pb44" href="#pb44">44</a>]</span></p> +<p>“Hoe bevalt u dit staaltje van onze steedsche soirées?” vroeg hij met een zweem van ironie. + +</p> +<p>Zij was te oprecht om iets anders te zeggen dan zij meende en wilde hem toch niet hinderen, waarom zij een ontwijkend antwoord +gaf. + +</p> +<p>“Naar één staaltje kan men ze niet in het algemeen beoordeelen, denk ik.” + +</p> +<p>“O, ja wel, zij gelijken alle op elkaar.... Nu, zeg het maar, het is niets voor u, geloof ik,” riep hij op goed geluk. + +</p> +<p>“Neen,” gaf zij aarzelend en een weinig verlegen toe; maar toen, glimlachend naar hem opziende met het aangename gevoel hem +te kunnen vertrouwen, zeide zij vrijmoediger: “Het kaarten vond ik het prettigste gedeelte van den avond.” + +</p> +<p>“Eigenlijk dacht ik niet dat u die kunst verstondt....” + +</p> +<p>“Waarom niet? Juist op de dorpen wordt veel gespeeld. Wij hadden enkele gezellige vrienden.” + +</p> +<p>“Was het niet eentonig daar, vooral met zulk een stil huishoudentje?” +<span class="pagenum">[<a id="pb45" href="#pb45">45</a>]</span></p> +<p>“Een stil huishoudentje was het niet,” protesteerde zij met hare eigenaardige beslistheid. “Daar was papa—en juf—en ik—en +Toon de knecht—en de oude Kee—en dan Caesar. Zij brachten allen hunne drukte mee.” + +</p> +<p>“Wie was Caesar?” vroeg hij, zijn arm gemakkelijk op den schoorsteenmantel leggend, waarbij zij stonden. + +</p> +<p>Hij schepte groot vermaak in haar eenvoud, en het was hem een verkwikking dat gezichtje vrij en rustig te mogen beschouwen, +terwijl het naar hem opgeheven was. Geen zweem van behaagzucht ontsierde het; zij, die geen hulde zocht, bemerkte de zijne +niet eens. + +</p> +<p>“Caesar was mijn hond,” antwoordde zij, denkend dat het toch vriendelijk van hem was haar zoo belangstellend te vragen naar +alles, wat zij had verlaten, en met zooveel aandacht te luisteren naar alles, wat zij zoo gaarne vertelde. “Oom kreeg gisteren +bericht van Toon dat de nieuwe huurder—een goed vriend van papa—de paarden <span class="pagenum">[<a id="pb46" href="#pb46">46</a>]</span>zal overnemen. Maar wie wil een oude hond hebben? Hij is nu bij Toon in huis. Natuurlijk zal hij het daar niet zoo prettig +hebben, als bij ons.... Hier kan hij niet zijn, dat begrijp ik wel; maar zoodra ik getrouwd ben, mag hij komen.” + +</p> +<p>Hij lachte gul. + +</p> +<p>“Maar uw man?.... Die heeft toch ook wat te zeggen?” + +</p> +<p>“Ja, dat is waar,” gaf zij toe, een weinig uit het veld geslagen. “Maar misschien zal hij het wel goedvinden om mijnentwil, +denkt u niet?” + +</p> +<p>“Als ik hem spreek, zal ik het hem vragen,” schertste hij. “Zoodra u kunt, moet u mij zijn adres opgeven.” + +</p> +<p>Zij wist niet goed wat te antwoorden en zweeg daarom. Zij had zeer weinig liefdesgeschiedenissen gelezen en beschouwde het +huwelijk als de lotsbestemming van het meisje zooals een beroep de lotsbestemming is van een knaap. Waarom lachte hij dan, +nu zij zeide: “zoodra ik getrouwd ben?” +<span class="pagenum">[<a id="pb47" href="#pb47">47</a>]</span></p> +<p>“U correspondeert natuurlijk met Caesar?” plaagde hij. + +</p> +<p>Nu lachte zij ook en pareerde den aanval. + +</p> +<p>“Ja zeker, in gedachten.” + +</p> +<p>“Waarlijk?—Nu, ik zou wat liefs willen geven om te weten wat u hem schrijft.... Eén ding zie ik,” vervolgde hij ernstiger, +met den lieven glimlach, die zijn gezicht zoo recht aantrekkelijk maken kon, “het hartje van de vrouw<span class="corr" id="xd0e568" title="Bron: ”"></span> is al even trouw als dat van den hond. Is ’t zoo niet?” + +</p> +<p>Zij zag naar hem op. + +</p> +<p>“Hebt u nooit een hond gehad?” + +</p> +<p>“Ja, lang geleden; ik was toen pas tweede luitenant. Hij was mij een waar vriend.” + +</p> +<p>Zij zag dat hij met liefde aan dien tijd terugdacht en lokte nu hèm tot verhalen uit. En terwijl zij luisterde, merkte zij +op dat hij goed sprak. Wat hij zeide, was wel niets buitengewoons: het was niet veel meer dan gewone salontaal, met een tintje +van weemoedigen ernst vermengd; maar er lag in den toon zijner welluidende stem zulk een bekoring en er sprak zulk een warme +<span class="pagenum">[<a id="pb48" href="#pb48">48</a>]</span>waardeering uit zijn blik, dat zij, die zoo groote behoefte aan liefde had, een gewaarwording van geluk haar hart voelde verwarmen. +En terwijl hij in den geest weder toefde in dien vervlogen tijd, toen hij een jongeling was vol droomen en idealen, was het +hem alsof haar blik vol licht hem diep in het hart drong, en alles wat daar eenmaal goed en rein in hem geleefd had, wakker +riep. Aan haar toonde hij in die enkele oogenblikken meer de goede zijde van zijn karakter, dan hij in vele jaren aan iemand +deed. + +</p> +<p>Bij Renée liet dit gesprek een aangename herinnering na. Maar dat was ook alles; toen zij zich ter ruste had gelegd, dacht +zij er nog slechts in zooverre aan, dat zij in stilte overwoog wat zij aan Caesar schrijven zou, als zij het eens werkelijk +deed. + + +</p> +<div class="blockquote"> +<p>“Lieve Cae, hoe gaat het je toch?—Ik denk altijd aan je, hoor, en ik word nu al een echte dame. Ik heb nu dikwijls de japon +met den sleep aan; je weet wel, <span class="pagenum">[<a id="pb49" href="#pb49">49</a>]</span>waar je altijd op trapte en waarop je eens ging liggen om je te laten meesleepen. En weet je nog hoe papa toen lachte en zeide +dat jij mij bespotte? Maar nu draag ik die dikwijls, zoodat ik op een dame gelijk, en zal dus misschien wel gauw trouwen. +Dan mag je komen, Cae. Ik verlang erg naar je en in het geheim blijf ik altijd + + +</p> +<p>de oude Renée.”</p> +</div><p> + + +</p> +<p>En Hugo Freeze was vergeten. + +</p> +<p>Maar hij liep nog lang op zijne kamer op en neer. Zijne ziel was in ontroering. Het was hem alsof hij in een hemel geblikt +had, en het was toch maar een meisjeshart. Niet hare schoonheid greep hem aan, hij had reeds zoovele schoone vrouwen bemind—maar +hare onschuld. Die oogen—die reine kinderoogen! Nog altijd staarden zij hem aan, onbevangen en ernstig. Dat gezichtje, donzig, +frisch en ongerept, met de aristocratische, even omgekrulde bovenlip, zoo fier en toch zoo kinderlijk;—die <span class="pagenum">[<a id="pb50" href="#pb50">50</a>]</span>teedere leden, die rijzige gestalte.... het scheen hem, als smeekten zij om bescherming.... + +</p> +<p>Maar tegelijk was het hem als mocht hij die beschermer niet zijn,—als zou <span class="letterspaced">zijne</span> aanraking haar ontheiligen. + + + +</p> +</div> +<div class="div1"> +<h2 class="normal">IV.</h2> +<p>“Wat zien mijne oogen!” riep mevrouw Gerlings den volgenden dag uit, toen zij met Renée voor het raam zat te werken en een +blik in het spionnetje wierp. “Daar heb je Huug zoo waarlijk!” en ontevreden merkte zij in stilte op dat hij niemand bij zich +had. + +</p> +<p>Het gezichtje van Renée bleef volkomen kalm, ook toen hij binnentrad. + +</p> +<p>“Wel, waarde broeder,” riep mevrouw Gerlings hem toe, “waaraan hebben wij de eer van je ongewone verschijning te danken?” + +</p> +<p>“Aan twee redenen,” antwoordde hij, <span class="pagenum">[<a id="pb51" href="#pb51">51</a>]</span>terwijl hij zich naast zijne zuster in een hoek der canapé liet neerzinken juist tegenover Renée; “1º. kom ik vragen hoe de +dames geslapen hebben; 2º. heb ik, naar het schijnt, hier mijne handschoenen laten liggen.” + +</p> +<p>“Renée,” zeide zijne zuster lachend, (zij was in een bijzonder vroolijke luim, wijl haar soiréetje zoo goed geslaagd was) +“ik zweer je plechtig dat de handschoenen de eenige aanleiding zijn. Onze nachtrust bekommert hem geen zier!—Zeg, Huug, een +aardig avondje, hé? Uitstekend geslaagd. Wat hebben we ons laatst bij de Van Bevelant’s verveeld!” + +</p> +<p>“Ja, nogal,” antwoordde hij verstrooid, naar Renée ziende, die aandachtig de steken van haar stramienwerk zat uit te tellen; +want mevrouw Gerlings had voor eenigen tijd prijzen beloofd voor een liefdadigheidsloterij en was met veel ijver aan een canapékussen +begonnen, dat echter onvoltooid was gebleven, tot Renée er zich nu vriendelijk over ontfermd had. +<span class="pagenum">[<a id="pb52" href="#pb52">52</a>]</span></p> +<p>“Jij hebt je ook goedgehouden. Je waart heel aardig, heel aardig,” ging zij voort, hem aanziende en juist den peinzenden blik +opvangend, dien hij op Renée’s gebogen hoofdje vestigde. “Maar Albert had het land. Heb je gezien hoe Kleevers hem bij een +knoop van zijne jas vasthield, om over die vervelende letterkundige beweging te spreken? Mevrouw Kleevers stootte mij aan +en wees het mij lachend; maar zij moest toch eens bedenken dat het voor de slachtoffers van haar man allesbehalve aangenaam +is. Je moet weten, Renée, haar man schrijft zelf, zie je, en....” + +</p> +<p>Zij praatte maar voort, schijnbaar volkomen natuurlijk; maar intusschen ontging het haar niet hoe Hugo zonder ophouden Renée +gadesloeg met een bij hem ongewone belangstelling. Renée echter, die al hare aandacht verdeelde tusschen haar werk en het +gesprek, bemerkte er niets van. Alleen gevoelde zij, toen zijne groote, maar zachte hand bij het afscheid de hare drukte, +een hartelijkheid in dien druk, welke haar <span class="pagenum">[<a id="pb53" href="#pb53">53</a>]</span>goeddeed; maar naar hem opziende, las zij in zijn blik meer ernst dan vroolijke vriendelijkheid, en hij zeide zóó eerbiedig: +“Dag juffrouw Gerlings!” dat zij er zich zonderling door getroffen gevoelde en zich verwonderd afvroeg, waarom hij haar toch +niet bij den naam noemde. + +</p> +<p>“En de handschoenen?” riep mevrouw Gerlings, toen hij reeds bij de deur was. + +</p> +<p>“O ja, dat is waar.” + +</p> +<p>De meiden werden ondervraagd; men zocht ijverig onder de kasten en commodes, tot zelfs de vazen op den schoorsteen werden +omgekeerd, maar geen spoor van de verloren handschoenen was te ontdekken. + +</p> +<p>“Nu, zij zullen wel terechtkomen,” zeide hij eindelijk vrij onverschillig. “Adieu!”—en mevrouw Gerlings wist genoeg. + +</p> +<p>“Vindt je hem geen knap man, zooals hij daar heengaat, Renée?” vroeg zij, schijnbaar alleen uit zustertrots, terwijl zij hem +in het spion aanwees. + +</p> +<p>“Ja, heel knap,” <span class="corr" id="xd0e637" title="Bron: antwoorde">antwoordde</span> Renée vriendelijk.—“Zie eens, tante, wat zegt u er <span class="pagenum">[<a id="pb54" href="#pb54">54</a>]</span>van? Vindt u niet dat ik flink gevorderd ben van middag?” en recht voldaan hield zij het werk omhoog en vroeg met hare lieve +oogen een woordje van lof. +</p> +<hr class="tb"><p> + +</p> +<p>“Albert!” + +</p> +<p>Zij waren laat thuis gekomen van een avondje bij kennissen, zoodat mevrouw Gerlings nog niet veel tijd had kunnen vinden over +hare ontdekking na te denken; maar nu—in bed—had zij de zaak nog eens rustig overwogen en kon niet laten haar man zijne meening +te vragen. + +</p> +<p>“Albert!” + +</p> +<p>“Nu?” vroeg hij knorrig. + +</p> +<p>“Neen, als je al slaapt, zeg ik niets.” + +</p> +<p>“Ik slaap nog niet. Wat is er?” + +</p> +<p>Hij was eenmaal een flinke, vierkante, vroolijke jongen geweest, juist als zijn broeder, Renée’s vader, en evenals deze had +hij liever de wereld moeten ingaan, om lucht te geven aan het stormachtige en avontuurlijke in zijn karakter. Maar <span class="pagenum">[<a id="pb55" href="#pb55">55</a>]</span>zijne levensomstandigheden hadden hem tot een eerzaam advocaat gemaakt, gekluisterd aan een vrouw, die hij met al den hartstocht +van een reeds <span class="corr" id="xd0e660" title="Bron: eenigzins">eenigszins</span> gevorderde jeugd had bemind, maar welke hem niet begreep en ook nimmer begrijpen zou. + +</p> +<p>Gelijk zij hem, den ernstigen man van studie, twintig jaren geleden had gevangen in een net van uiterlijke lieftalligheid +en bekoorlijkheid, zoo had zij hem gedurende haar huwelijk gevangen weten te houden, fluweelig, zacht, vriendelijk, glimlachend. +Hij haatte die gevulde salons, waarheen zij hem medesleepte;—die concertzalen, waar zij coquetteerde,—die balzalen, waar zij +nog als jong meisje mededeed;—hij haatte ze, niet omdat hij haar nog liefhad, gelijk hij tot zichzelf met veel overtuiging +zeide, maar omdat hij van eenvoud hield, van degelijkheid en waarheid. En toch gloorde daar nog een vonkje der oude liefde +in zijn hart, dat—zij wist het wel—tot een hoog vuur had kunnen opvlammen, had zij zulks gewild en zich <span class="pagenum">[<a id="pb56" href="#pb56">56</a>]</span>om zijnentwil veranderd. Maar zij was er volkomen onverschillig voor, en daar hij dit maar al te zeer begreep, was zijn humeur +onaangenaam en prikkelbaar geworden. Soms nog brak hij wel met zijne breede schouders door de mazen van het net heen en bulderde +het uit dat het hem verveelde en dat hij er den brui van gaf; maar dan glimlachte zij en herstelde met zijden draden, zacht +maar ijzersterk, de verscheurde mazen, en hij schikte zich weer; reeds lang schikte hij zich en verschanste zich in zijne +studeerkamer, en las of werkte. Zoo was hij langzamerhand een zeer knap en zeer belezen man geworden, maar ook een zeer knorrig +huisgenoot. + +</p> +<p>“Hebt je niets gemerkt?” + +</p> +<p>“Wat dan?” + +</p> +<p>“Neen, mannen merken nooit iets. Maar weet je wat ik gemerkt heb?—Dat Huug wel eens op den inval kon komen met Renée te trouwen.” + +</p> +<p>“Zoo-oo?” vroeg hij, blijkbaar verwonderd, zweeg toen een poos en snoof daarop. Hij snoof altijd als hij boos was. +<span class="pagenum">[<a id="pb57" href="#pb57">57</a>]</span></p> +<p>“Wat vindt je er van?” + +</p> +<p>Zijn antwoord klonk <span class="letterspaced">brusque</span>. “Dat zij veel te goed voor hem is.” + +</p> +<p>“Dat was mijne eerste gedachte ook,” jokte zij slim. “Maar bij nader inzien zou ik het toch een uitstekend huwelijk voor beiden +vinden. Hij komt er door tot rust en zij doet toch ook een goede partij met hem. Zij blijft dan in de familie, altijd onder +jouw toezicht als ’t ware: dat is een prettige gedachte voor je als oom en voogd. En Huug is toch zoo kwaad niet. Hem kennen +we ten minste en van anderen weten wij niets. Ook zou Huug wel eens een minder prettig persoontje in de familie kunnen brengen.—Albert!” + +</p> +<p>“Nu?” + +</p> +<p>“Wat vindt je er van?” + +</p> +<p>“Ik weet het nog niet,” antwoordde hij kregel; maar zij hoorde zeer goed dat zij reeds veel gewonnen had. + +</p> +<p>Pauze. + +</p> +<p>“Albert!” + +</p> +<p>Albert echter sliep reeds of hield zich <span class="pagenum">[<a id="pb58" href="#pb58">58</a>]</span>zoo. Hij was nijdig over de combinatie, maar vond—slaperig als hij was—geen argumenten genoeg om een woordenstrijd te beginnen, +waarin hij toch reeds vermoedde het onderspit te zullen delven. Honderdmaal sterker gevoelde hij zich tegenover zijne wel +gewapende tegenpartijen in het gerechtshof; dáár won hij meestal het pleit. +</p> +<hr class="tb"><p> + +</p> +<p>Toen Hugo Freeze dienzelfden avond uit de restauratie thuiskwam, waar hij had gedineerd, strekte hij zich als gewoonlijk op +zijne sofa uit en greep een boek uit de pas gekomen portefeuille om zich den tijd te korten. Maar na eenigen tijd bleef zijn +oog op enkele regels staren, die hij telkens en telkens herlas tot hij eindelijk opsprong, het boek van zich werpend. Het +waren slechts weinige woorden uit een roman van Massi Bruhn, welke die uitwerking hadden: <span class="letterspaced">Per Gynt trok de groote, bonte menschenwereld in, omdat hij geen vrijheid vond het <span class="pagenum">[<a id="pb59" href="#pb59">59</a>]</span>kind Solvegj aan zijn bedorven, verwoest leven te verbinden.</span> + +</p> +<p>En terwijl hij met groote stappen en gebogen hoofd de kamer op en neer liep, dacht hij aan een anderen Per Gynt en een ander +kind Solvegj, maar deze laatste Per Gynt had zelfzuchtig en zonder zweem van wroeging het kind Solvegj “aan zijn bedorven, +verwoest leven” willen verbinden. + +</p> +<p>Op eens viel zijn oog op een aan hem geadresseerd briefje, dat tijdens zijne afwezigheid op zijne tafel was neergelegd. + +</p> +<p>Hij opende het, als verlangend naar afleiding voor zijne pijnigende gedachten. Een hem welbekend parfum steeg naar hem op. +Een kwartier lang liep hij met het papier in zijne hand, blijkbaar in heftigen tweestrijd. Toen,—als verdroot hem dat dobberen +en weifelen—wierp hij haastig hoed en jas weer aan en verdween in de duisternis der straten. + + + + +<span class="pagenum">[<a id="pb60" href="#pb60">60</a>]</span></p> +</div> +<div class="div1"> +<h2 class="normal">V.</h2> +<p>Het was midden December, maar het scheen nog najaar, een sombere najaarsavond met geheimzinnig knappende vensters en onrustige +jaloezieën; een donkere lucht, die volstrekt geen licht meer wierp door de zware draperieën voor de vensters, en in de straat +een wilde jacht van pas afgewaaide bladeren—eerst in de lucht, dan op den grond;—een dolle dans, als wilden zij nog eens voor +het laatst het leven genieten, eer zij voor altijd zouden vastkleven in het slijk en vergaan. + +</p> +<p>In de achterkamer der suite van mevrouw Gerlings was het bijna geheel donker. Op de sofa lag mijnheer, een roerlooze gedaante, +in zaligen namiddagsluimer verzonken, terwijl boven zijne vrouw hetzelfde genot smaakte. + +</p> +<p>In de voorkamer brandde het blokkenvuur levendiger en wierp grillige schijnsels op meubels en wanden; ook op Renée, die droomerig +in het vuur zat te staren, hare <span class="pagenum">[<a id="pb61" href="#pb61">61</a>]</span>voeten koesterend weggedoken in de schapenvacht voor den haard, haar hoofd geleund tegen het fluweel van den fauteuil, haar +oog in den spiegel tegenover haar den vlammenweerschijn bewonderd op het geschilderd plafond. + +</p> +<p>En zij luisterde naar het lied van den wind, die steeds woester opstak. Van waar kwam hij, als hij zoo langs de vensters gierde, +om in het volgend oogenblik weer uren verder te zijn? Had hij misschien juist met zijn onmeedoogend spel schepelingen tot +wanhoop gebracht, en waren het wellicht hunne angstkreten, die hij medevoerde in zijne dolle vaart? Of was hij pas over den +stillen grafheuvel gestreken, waaraan zij zoo dikwerf dacht, en ruischte wellicht het geritsel van het laatste beukenloover +in zijn zang? Hoor, hoe weemoedig, hoe klagend! Wat zeide hij toch? Nu eens als in toorn, dan in stil, wanhopig geklaag ging +hij voorbij, of floot in den schoorsteen, als riep hij haar, eenzame.... + +</p> +<p>Wat zeide hij, haar oude, lieve vriend?— <span class="pagenum">[<a id="pb62" href="#pb62">62</a>]</span>Ach, de tijd was voorbij dat zij zich door hem liet voortduwen in het veld of hem lachend trotseerde; dat hij haar plagend +den hoed van het hoofd wierp of droppelen van de natte takken op haar neerschudde; dat hij hare krachten staalde en hare wangen +rood kleurde. Neen, zij was nu een stadsnufje geworden: hij kende haar gewis niet meer.... + +</p> +<p>Zou zij hier altijd zoo blijven leven? + +</p> +<p>’s Morgens opstaan en ontbijten, dan wat piano spelen of handwerken doen, koffiedrinken, visites maken of ontvangen, eten, +schemeren en des avonds meest menschen zien of met oom en tante omberen. + +</p> +<p>Van tante hield zij niet, neen, bepaald niet. Zij wist wel dat het verkeerd van haar was zulk een besliste antipathie te gevoelen: +papa had haar daarover dikwerf onderhouden en zij deed ook wel haar best in tante het goede te zien. Maar het ging niet, het +wou niet gaan.... Zij kon haar jeugdig bruisend bloed zoo gemakkelijk geen wetten voorschrijven, en die afkeer werkte neerdrukkend +op hare stemming. +<span class="pagenum">[<a id="pb63" href="#pb63">63</a>]</span></p> +<p>En oom was zoo anders dan zij zich hem gedroomd had; goed, heel goed, maar in huis niet prettig. Zij begreep hem niet. Toch +kon zij wel van hem houden, al was die genegenheid te lauw om haar geluk te verhoogen.... + +</p> +<p>Wat was het stil in de kamer! Slechts nu en dan eenige haastige voetstappen in de straat, het samenspreken van enkele voorbijgangers +of een snel voortrollend rijtuig—dat was alles, wat men van buiten hoorde. En binnen slechts de tik der pendule, het knappen +van het vuur en de eenigszins zware ademhaling van den slapende. + +</p> +<p>Nu gingen er officieren voorbij; zij hoorde hunne beschaafde, vroolijke stemmen, die langzaam wegstierven, en het gerinkel +hunner sabels, dat haar aan Hugo Freeze herinnerde. + +</p> +<p>Hij trok haar aan. En eerst had zij gemeend ook in <span class="letterspaced">zijn</span> smaak te vallen: hoe had zijne vriendelijkheid haar goedgedaan! Maar sedert dat bezoek ter wille der handschoenen, <span class="pagenum">[<a id="pb64" href="#pb64">64</a>]</span>die nooit gevonden waren, was hij niet teruggekomen, en zelfs van zijn gewoon veertiendaagsch avondje had hij zich reeds tweemaal +afgemaakt. + +</p> +<p>Eerst gisteren op een wandeling hadden tante en zij hem toevallig weder ontmoet, en hij had zich bij hen gevoegd en hen vergezeld. +Zij had bewondering gelezen in zijn blik, toen hij haar begroette, en hij had haar met zonderlingen ernst een sneeuwklokje +genoemd. Niet heel toepasselijk, vond zij, want het pakje was van donkergroen laken met grijs bont afgezet, en haar groote +Rembrandthoed van vilt met witte veer; maar zij wist niet dat hare geheele verschijning opnieuw met overweldigende bekoring +een indruk van onschuld en reinheid op hem gemaakt had. + +</p> +<p>Wat hadden zij veel gepraat, veel, waaraan zij sedert met genoegen terugdacht! En een arm klein meisje, dat “een centje” vroeg +had hij een kwartje in de verkleumde vingertjes geduwd met een hartelijke vermaning nu naar huis te gaan. +<span class="pagenum">[<a id="pb65" href="#pb65">65</a>]</span></p> +<p>“Zoo lief!” vond zij, glimlachend bij de herdenking. + +</p> +<p>Ja, dat was een prettige wandeling geweest. Voor hem gevoelde zij sympathie;—maar hoewel hij heel vriendelijk voor haar was, +hem aantrekken deed zij toch niet, vreesde zij. Dan zou hij immers meer komen!.... + +</p> +<p>En zij zuchtte; en terwijl zij naar den langzaam verminderden gloed achter het koperen vuurschermpje staarde, gevoelde zij +zich eenzamer dan ooit. Haar hart dorstte naar liefde, naar warmte, en het versmachtte; het wensen te zijne schatten in ruil +te geven en niemand vroeg er naar.... Maar dit alles begreep zij niet. Zij beknorde zichzelf, omdat zij niet tevreden was, +en zou niemand hebben durven vertellen dat zij soms heimelijk schreide, zonder eigenlijk te weten waarom. + +</p> +<p>Zij keek eens naar de achterkamer, verlangend naar afleiding. Neen, het reeds grijzende hoofd van oom, het eenige, wat zij +in de duisternis van hem kon onderscheiden, lag nog even roerloos. +<span class="pagenum">[<a id="pb66" href="#pb66">66</a>]</span></p> +<p>Daar werd zacht aan de huisdeur gescheld, en even behoedzaam werd na eenigen tijd de deur der voorkamer geopend. Tot hare +verwondering herkende Renée, toen zij omzag, het fijnbesneden gelaat van Hugo Freeze. + +</p> +<p>“Juist zoo dacht ik u te vinden,” zeide hij met gedempte stem, terwijl hij haar de hand reikte. “U zei mij gisteren het schemeruurtje +zoo eenzaam te vinden. Mag ik u wat gezelschap houden?” + +</p> +<p>Vijf weken lang had hij de machtige ontroering, door zijne ontmoeting met Renée gewekt, dwaasheid genoemd, en zijn best gedaan +zich “dien onzin uit het hoofd te zetten.” Haar fortuin was immers niet groot genoeg om zijn huwelijk “brillant” te maken, +en dan: zij was “zoo’n kind!” Hij was geheel de oude Hugo Freeze weer geworden en, toch—toch was haar beeld hem soms verschenen, +juist waar hij haar het liefst vergeten had; toch was hare stem in zijn oor blijven hangen als zachte, gewijde muziek, die +tot het goede wekt. +<span class="pagenum">[<a id="pb67" href="#pb67">67</a>]</span></p> +<p>De onverwachte ontmoeting van gisteren, toen hij haar zag naderen over de sneeuw in hare onbewuste bekoorlijkheid, had voor +het oogenblik uit zijn hart alle andere indrukken weggevaagd. Sedert die wandeling beheerschte hem een vurig verlangen haar +opnieuw te zien en te spreken, en hij wist niet beter te doen dan maar dadelijk zichzelf zijn zin te geven, als een bedorven +kind, dat weer een nieuw stuk speelgoed opgemerkt heeft, en er telkens weer naar gaat zien, hopende het te krijgen. + +</p> +<p>“Het is heel vriendelijk van u,” zeide zij, en hij zag met voldoening een blijden glans in hare “kinderoogen.” + +</p> +<p>“Neen, neen, er is ook egoïsme bij,” wierp hij tegen, een fauteuil aanrollend. “Eigenlijk vrees ik dat het geheel en al egoïsme +is.—O, wat zitten wij gezellig nu!” + +</p> +<p>Zij lachte om zijn welbehagen. + +</p> +<p>“Ja, dat lijkt u nu misschien overdreven,” ging hij voort op zijne eigenaardige, vertrouwelijke manier, “want <span class="pagenum">[<a id="pb68" href="#pb68">68</a>]</span>dames hebben het <span class="letterspaced">altijd gezellig</span>. Zij scheppen dadelijk op eene of andere manier gezelligheid om zich heen, maar een man verstaat die kunst niet. Ik ten minste +niet. Op mijne kamer is het nooit gezellig.” + +</p> +<p>“Misschien omdat u er alleen ben....” + +</p> +<p>“Misschien wel, ik weet het niet,” antwoordde hij langzaam en keerde zijn gelaat naar het vuur, gevoelende dat zij hem uit +haar donker hoekje met sympathie gadesloeg. “Ik denk dikwijls,” ging hij zacht voort, “aan de woorden van ik weet niet welken +schrijver: Laat het vriendelijk schijnsel van uw gezellig tehuis lichten voor den eenzamen wandelaar daarbuiten.—Die woorden +zou ik wel alle getrouwde dames willen toeroepen ten aanzien van jongelui, die geen gezellig te huis hebben.” + +</p> +<p>Er was een weemoedige klank in zijne stem, die haar medelijden wekte, en zij kon niet dadelijk antwoorden, denkende hoe gaarne +zij zelf in de gelegenheid zou zijn hem zulk een gezellig <span class="letterspaced">pied-à-terre</span> aan te bieden. +<span class="pagenum">[<a id="pb69" href="#pb69">69</a>]</span></p> +<p>“Knap-knap!” zeiden de spattende vonkjes in den haard en vlogen den schoorsteen in, waarin de wind zoo weemoedig zong en suisde, +dat beiden onwillekeurig er een oogenblik naar luisterden. + +</p> +<p>“Tante klaagt toch dat u zoo zelden komt,” zeide Renée eindelijk, als slotsom van haren gedachtengang. + +</p> +<p>Hij glimlachte—niet zonder verlegenheid. + +</p> +<p>“Ja, zij heeft gelijk: ik kom niet dikwijls.” + +</p> +<p>Hij kon hier niet zeggen dat hij in het geheel niet van zijn schoonbroeder en weinig van zijne zuster hield; maar Renée’s +vlug verstand deed haar het laatste raden. + +</p> +<p>“Hij is ook van ander hout gesneden,” dacht zij met zekere vreugde, en gevoelde zich te meer tot hem aangetrokken. + +</p> +<p>“Maar ik zal voortaan dikwijls komen,” ging hij voort. “Hoe kan ik straks naar huis wandelen en op mijne eenzame kamer terugkeeren +zonder heimwee te gevoelen naar dit gezellig plekje aan den haard?” + +</p> +<p>Hij zeide niet dat hij iederen avond uit was. Hij vond het aangenaam in hare <span class="pagenum">[<a id="pb70" href="#pb70">70</a>]</span>oogen medelijden te lezen, ja, verbeeldde zich op dat oogenblik zelf beklagenswaardig te zijn en daarin duizend verontschuldigingen +voor zichzelf te mogen vinden. Dien morgen had hij met zekeren theatralen ernst tot zichzelf gezegd dat hij een ander mensch +worden moest, en onder den invloed van zijn verlangen naar haar had hij dien ganschen dag een zekere sentimentaliteit in zien +gekweekt, die hem in eene weeke stemming bracht. + +</p> +<p>“Hebt u wel eens heimwee gevoeld?” vroeg hij met een hem anders geheel vreemden ernst. + +</p> +<p>“Ik geloof het wel,” <span class="corr" id="xd0e820" title="Bron: antwoorde">antwoordde</span> zij en hare oogen kregen een vochtigen glans, maar dat zag niemand. + +</p> +<p>“Het is nog niets,” vond hij, “als men maar ergens heen kan gaan om het te verzetten, zooals ik nu, bij voorbeeld.... Wanneer +voelt u heimwee?” + +</p> +<p>“Och soms!” antwoordde zij zacht. + +</p> +<p>“Hier natuurlijk!” hernam hij, voor haar gevoelende. +<span class="pagenum">[<a id="pb71" href="#pb71">71</a>]</span></p> +<p>“Het was dáár zeker een heel ander leventje,” ging hij vriendelijk voort, denkende dat het haar goed zou doen eens over het +verleden te spreken. “Ik kan mij het echte buitenleven zoo moeilijk voorstellen. U weet: ik ben tusschen huizen en menschen +geboren en groot geworden. Vertel mij eens: hoe leeft men daar bij u?” + +</p> +<p>En zij verhaalde met hare lieve, melodieuze stem, terwijl de wind met verdubbelde kracht tegen de vensters blies, als wilde +hij haar overstemmen. Zij verhaalde—eerst beschroomd, daarna vrijer, eindelijk met geestdrift—van hare bosschen en weiden, +van zonsondergang en sterrenhemel, van verre tochten en lievelingsplekjes.... tot hij wenschte te zijn groot geworden als +zij. Misschien, zoo dacht hij, met het onbestemde verlangen naar volmaking, zwakkelingen eigen, zou daar een ander, een beter +man uit hem geworden zijn. En hij wenschte altijd in hare nabijheid te kunnen zijn, altijd dien reinigenden invloed te mogen +ondervinden.... +<span class="pagenum">[<a id="pb72" href="#pb72">72</a>]</span></p> +<p>Zij zweeg reeds eenigen tijd, toen hij daaraan nog altijd dacht. + +</p> +<p>“Vindt u niet dat dit weer iemand in een geheel bijzondere stemming brengt?” vroeg zij, meenende dat hij naar den wind luisterde. +“Wat bent u in gepeins!” + +</p> +<p>“Ja,” antwoordde hij, terwijl juist de voetstap zijner zuster op de trap gehoord werd, “onwillekeurig geraakt men onder den +invloed. Weet u waaraan ik dacht,” vervolgde hij met een zonderlingen klank van aandoening in zijne stem, die zijne woorden +tot gefluister deed dalen, “terwijl ik zoo stil naar u luisterde, dacht ik aan de woorden van La Bruyère: <span lang="fr">l’harmonie la plus douce est le son de voix de celle que l’on aime</span>.” + +</p> +<p>Toen stond hij haastig op om zijne zuster te gemoet te gaan, die juist de deur opende. En Renée keerde haar gezichtje van +het vuur af om den blos te verbergen, dien zijn woorden hadden te voorschijn geroepen. + + + +<span class="pagenum">[<a id="pb73" href="#pb73">73</a>]</span></p> +</div> +<div class="div1"> +<h2 class="normal">VI.</h2> +<p>Ook oom Albert ontwaakte, onbewust van het gesprek in zijne nabijheid gevoerd; maar geprikkeld tot kregeligheid, toen Hugo +hem lachend toevoegde: “Wel, Albert, Albert, ik dacht niet dat je zulke slechte nachten maakte. Wij hebben hier zitten praten +als redenaars en je bleef maar snorken.” + +</p> +<p>“Wie—wij?” vroeg Albert stug, die door Hugo’s lange afwezigheid alle vrees voor een mogelijke verbintenis reeds uit zijn hoofd +gezet had. + +</p> +<p>“Juffrouw Gerlings en ik natuurlijk. Luus zal boven wel in mol-tonen dezelfde muziek hebben gemaakt!” + +</p> +<p>“Het ware te wenschen,” zeide Albert vinnig, terwijl hij in den fauteuil ging zitten, zoo even door Hugo verlaten, “dat alle +jongelui zulke lange nachten maakten als ik!” + +</p> +<p>En toen snoof hij eens recht verontwaardigd, met voldoening tot zichzelf zeggend dat deze woorden <span class="letterspaced">ad rem</span> waren. +<span class="pagenum">[<a id="pb74" href="#pb74">74</a>]</span></p> +<p>De beide schoonbroeders stonden altijd tegenover elkaar in bedekten strijd; maar Hugo sloeg er zich altijd met zekere gratie +doorheen. Hij vond drift en boosheid en hatelijkheid lastige dingen, vermoeiende dingen, waarmede hij zich liever niet inliet, +en niets scheen hem onaangenamer dan een feitelijke breuk met een bloedverwant, die algemeen hoog gezien en geacht werd. + +</p> +<p>“Ja, ja,” antwoordde hij luchtig, terwijl hij voor zijne zuster het gas aanstak, “dat is tegenwoordig treurig: als je dat +eens allemaal wist!....” + +</p> +<p>Albert plaatste zijne beide handen binnenwaarts op zijne knieën en staarde met verbitterden blik in het vuur. + +</p> +<p>“Ja, jij zult wel beter op de hoogte zijn dan ik.” + +</p> +<p>“Zeker—in de militaire wereld gaat heel wat om. <span lang="fr">Qu’y faire!</span> ’t Is de geest van den tijd, en dien moet men eerbiedigen, niet waar?” + +</p> +<p>“Neen, dat ben ik volstrekt niet met je <span class="pagenum">[<a id="pb75" href="#pb75">75</a>]</span>eens.... Och, Renée, je staat er zoo dicht bij; lees eens voor wat er vandaag op den kalender staat. Het heeft mij van morgen +getroffen, maar ik herinner het mij niet juist.” + +</p> +<p>Hugo volgde de slanke gedaante met warmen blik, toen zij naar den kalender ging en de woorden van Lavater voorlas: <span class="letterspaced">“Vereer al wat eerwaardig is, hoezeer de geest van den tijd het veracht. Veracht al wat verachtelijk is, hoezeer de geest +van den tijd het vereert.”</span> + +</p> +<p>“Daar heb je ’t!” vervolgde Albert, “en de toepassing is niet ver te zoeken. Er wordt tegenwoordig door vele jongelui eene +levenswijze vereerd, die door en door verachtelijk is, een levenswijze, iederen man van karakter onwaardig.” + +</p> +<p>“Tut, tut!—<span class="letterspaced" lang="fr">Il faut que jeunesse se passe,</span>” kwam zijne vrouw vergoelijkend tusschenbeide. + +</p> +<p>“Ziedaar het devies van onze ridders <span class="letterspaced" lang="fr">à la mode</span>!” riep hij uit met een minachtend <span class="pagenum">[<a id="pb76" href="#pb76">76</a>]</span>handgebaar. “Dat devies staat op het vaandel, waarmede zij de wereld inmarcheeren: <span class="letterspaced" lang="fr">il faut que jeunesse se passe</span>. En daarmede gooien zij alle zelfbeheersching, allen innerlijken strijd overboord. Welke verzoeking ook lokt, de jonge man +mag toegeven, want.... <span class="letterspaced" lang="fr">il faut que jeunesse se passe</span>. Ha, ha, prachtig! En wat zijn de resultaten? Hoe treden zij in de maatschappij?—O, schijnbaar heel netjes en ordentelijk, +en zij trouwen en nemen hunne betrekking waar. Maar karakter brengen zij niet mee. Waar zouden de ventjes dat ook in eens +vandaan halen, na altijd aan al hunne zinnen en lusten te hebben toegegeven! Lekker eten, goede sigaren, mooie vrouwen en—rust—ziedaar +hunne levensidealen.” + +</p> +<p>“Hm!” waarschuwde zijne vrouw met een blik op Renée, die ijverig bezig was thee te zetten; maar hij bemerkte het niet. + +</p> +<p><span class="letterspaced" lang="fr">“Il faut que jeunesse se passe!</span>.... En als die <span class="letterspaced" lang="fr">jeunesse</span> voorbij is, zullen ze op eens veranderen, meen je? Poe!— <span class="pagenum">[<a id="pb77" href="#pb77">77</a>]</span>Dan hebben ze geleerd het huwelijk als een eenvoudige handelszaak te beschouwen, een uitrekening, hoe men wel het luist en +gemakkelijkst aan zijn eind kan komen, en die het niet naar zijn zin kan doen, blijft maar liever ongetrouwd.” + +</p> +<p>Hugo, die in muziek bladerde, begon zacht een deuntje te fluiten; hem hinderde dit gesprek in tegenwoordigheid van Renée. +Hij kende die duistere zijde van het leven, maar háár wilde hij slechts de zonzijde doen kennen. Het was hem, terwijl hij +daar stond en niet wist hoe den bruisenden stroom van Albert’s woorden te stuiten, of hij hare ooren moest dichtstoppen, opdat +geene gedachte zelfs aan die sombere schaduwen hare reine ziel bezoedelen zou. + +</p> +<p>“In <span class="letterspaced">mijne</span> jeugd spotten we nog niet met alles, wat hoog en goed is; in geestdrift zagen we nog niets belachelijks en godsdienst vonden +we nog wel waard om er over te disputeeren, ook toen we al dertig jaar waren. In dien tijd heb ik wel eens iemand in heiligen +ernst hooren zeggen <span class="pagenum">[<a id="pb78" href="#pb78">78</a>]</span>dat hij wenschte bij de muziek van Weber’s <span class="letterspaced" lang="de">Letzte Gedanke</span> te kunnen sterven; nu zingen de jongelui op die wijs: + + +</p> +<div class="
 poem
 " lang="de"> +<p class="line" style=""><span>In die Kneipen laufen, +</span></p> +<p class="line" style=""><span>Und sein Geld versaufen +</span></p> +<p class="line" style=""><span>Ist ein höher, herrlicher Beruf.</span></p> +</div> +<p>Ik ontken niet dat sommige auteurs wat te sentimenteel waren, maar men is nu tot een ander, veel treuriger, uiterste vervallen, +en boek na boek legt men onvoldaan uit de hand. Het hooge in de menschelijke ziel blijft onbevredigd, en het geslacht dat +nu opgroeit zal heimwee gaan gevoelen naar wat ouderwetsche warmte, wat ernst, wat geestdrift en gevoel.... Als ik kinderen +had, zou ik ze ouderwetsche lectuur in handen geven, niet de lamlendige, ziellooze pennevruchten, waarmede wij nu worden bedeeld +door droomende jongens en overprikkelde mannen. Wij noemden een huwelijk uit liefde nog geen dwaasheid uit passie, (het verschil +tusschen passie en liefde weten ze ook al <span class="pagenum">[<a id="pb79" href="#pb79">79</a>]</span>niet meer!) en wij vonden nog niet voornaam om voor alles onverschillig te schijnen.” + +</p> +<p>Hij poosde even om op adem te komen of was misschien in bittere gedachten verdiept, en dit oogenblik nam Hugo Freeze waar +om een smeekenden blik op zijne zuster te werpen en haar met dienzelfden blik Renée aan te wijzen, die in een fauteuil was +gaan zitten, zeer op haar gemak, blijkbaar om eens aandachtig te luisteren naar oom’s redeneeringen; ten minste, zij staarde +hem met groote, peinzende oogen aan. + +</p> +<p>“Als de meisjes nu ook eens zoo deden,” barstte Albert weer los. “Zoo heel geniepig, weet je, en dan trouwden—met allerlei +herinneringen en oude bekenden en geheimen! Welke ideaal-huwelijken zouden we dan....” + +</p> +<p>“En wie wil er nu een lekkeren kop thee?” viel zijne vrouw op eens in. “Ha, ha, ha!—Maar man, wat heb je toch voor invallen! +Ha, ha! Komaan, houd nu op met brommen.... Kijk, geurig en warm,—Alsjeblieft!.... Alsjeblieft!.... <span class="pagenum">[<a id="pb80" href="#pb80">80</a>]</span>Zie zoo.—Zeg, Huug, blijf je vanavond: dan maken we een gezellig partijtje, hè!” + +</p> +<p>“En hier is de portefeuille van het leesgezelschap. Kijk eens, Albert, in dat tijdschrift staat het portret van je ouden vriend, +hoe heet hij ook weer? Zijne levensgeschiedenis staat er ook bij.—Hier Renée, de modejournalen, zoek nu eens uit hoe wij je +nieuwe japonnetje zullen nemen, hè?—Vindt je dat hij gelijkt, man?” +</p> +<hr class="tb"><p> + +</p> +<p>Dien avond dacht Renée, toen zij zich ter ruste legde, dat zij het hier “toch wel prettig” vond. Zij gevoelde zich minder +eenzaam. Het was haar alsof zij een vriend gevonden had, of haar onbestemd verlangen gestild was en haar heimwee een einde +had. + + + + +</p> +</div> +<div class="div1"> +<h2 class="normal">VII.</h2> +<p>Het was Nieuwjaarsmorgen. + +</p> +<p>De winterzon keek door alle vensters, waar zij kon binnendringen en sprak van <span class="pagenum">[<a id="pb81" href="#pb81">81</a>]</span>blijdschap en hoop. In de straten klonk het vroolijk gedruisch van vele voetstappen, van hartelijke begroetingen en opgewekte +menschenstemmen. + +</p> +<p>Binnen was de eigenaardige rust van den Zondag: een opstaan zonder doel, een langzaam ontbijt en dan.... een wachten op koffietijd. + +</p> +<p>Mijnheer Gerlings zat in zijne studeerkamer, want hij zou dien middag op reis gaan naar een goed vriend, wiens recht in een +proces hij bepleiten zou, en snuffelde nu nog wat in zijne aanteekeningen. Mevrouw dribbelde heen en weer door het huis en +<span class="corr" id="xd0e967" title="Bron: Renèe">Renée</span> stond, na het ontbijt te hebben weggeruimd, bij de tafel en las beurtelings al de reeds bezorgde kaartjes. + +</p> +<p>Zij droeg een bijzonder elegante peignoir van crêmekleurig laken met witte kant, een japon, die zij in allen ernst “veel te +mooi!” had verklaard, toen tante die wel geschikt voor haar vond. Maar nadat het gebleken was dat de peignoir haar uitstekend +kleedde, had tante haar die laten thuis bezorgen. +<span class="pagenum">[<a id="pb82" href="#pb82">82</a>]</span></p> +<p>“Och, een aardigheidje!” zei ze afwerend, toen Renée haar hartelijk dankzegde, <span class="corr" id="xd0e975" title="Niet in bron">”</span>alleen—iederen dag dragen, hoor!” + +</p> +<p>Mevrouw Gerlings toonde in alle opzichten de grootste belangstelling in Renée’s uiterlijk. + +</p> +<p>“Ja, ja, ik pronk graag met mijn nichtje,” zeide zij wel eens bij wijze van verklaring, als zij weer eens een bevallig wandeltoiletje +had uitgedacht of een élégante avondjapon; maar in werkelijkheid was daar een geheel andere reden voor die belangstelling. +Het denkbeeld, Hugo en Renée een paartje te zien worden, lachte haar zóó toe, dat zij, wetende hoe gevoelig hij was voor de +bekoring eener goedgekleede vrouw, alles deed om Renée’s aantrekkelijkheid te verhoogen. + +</p> +<p>En zoo stond zij daar nu, slank en bevallig, half vrouw, half kind. Zij nam de kaartjes beurtelings op en las de namen; maar +zij deed het werktuiglijk: hare eigenlijke bezigheid was denken. + +</p> +<p>Zij dacht aan de verloopen veertien dagen, die als een heerlijke droom waren <span class="pagenum">[<a id="pb83" href="#pb83">83</a>]</span>voorbijgegaan met vele ontmoetingen, en vele gesprekjes, en vele handdrukken vol gloed, en vele blikken vol onuitgesproken +wenschen. + +</p> +<p>Zou hij haar liefhebben?—zóó lief, dat hij haar vragen zou? + +</p> +<p>Zij was in een voortdurende spanning, maar het was een heerlijke spanning, vond zij. Er was immers geen twijfel meer, zijne +liefde verried zich op duizenden wijzen, eenvoudig omdat hij die niet verbergen kon. De vraag was niet meer òf hij spreken +zou, alleen wanneer?.... + +</p> +<p>Oom Albert had blijkbaar tegen hem.... Waarom toch?.... Neen, dat kon zij maar niet doorgronden.... Maar oom Albert was een +brompot.... Men moest natuurlijk rekening met hem houden als voogd, maar tante had veel invloed op hem, en Huug had veel invloed +op tante. Zoo zou alles wel in orde komen.... De persoonlijke meening van oom behoefte haar niet te verontrusten. Hij was +blind. Kon zij hem de blinde oogen toch openen!.... Hoe <span class="letterspaced">kon</span> hij eigenlijk <span class="pagenum">[<a id="pb84" href="#pb84">84</a>]</span>blind zijn!—Het was haar als moest Huugs’ volmaaktheid ieder in het oog vallen.... Voor háár ging er licht en warmte van hem +uit als van een zon, en het verwonderde haar hoe iemand hare zon onopgemerkt kon voorbijgaan. Zij benijdde zijne hospita en +zijn oppasser, die voor hem mochten zorgen, en zijne kameraden, die veel met hem omgingen. Zijne minderen moesten hem wel +hoog vereeren, meende zij, en zijne meerderen hem hartelijk genegen zijn.... Voor haar ging er bekoring uit van alles wat +hem toebehoorde of van verre maar met hem in betrekking stond. + +</p> +<p><span class="corr" id="xd0e1000" title="Bron: “"></span>Wat ging die bel vandaag!.... Maar nu scheen het wel een bezoeker.... + +</p> +<p>Zij hief het hoofd op, luisterend. + +</p> +<p><span class="corr" id="xd0e1005" title="Bron: “"></span>Ja, dat was <span class="letterspaced">zijne</span> stem, die de meid vroeg of de familie in de suite was. Een blos van blijde verrassing steeg haar naar het gelaat, en met +dubbele aandacht begon zij het kaartje te bekijken, dat zij in de hand had. + +</p> +<p>Monsieur et madame Verhulst, p. f.... <span class="pagenum">[<a id="pb85" href="#pb85">85</a>]</span>Monsieur et madame Verhulst, p. f.... Wat klopte dat hart toch!—Monsieur et madame.... + +</p> +<p>Daar ging de deur open, en hij zag haar staan, slank en rijzig in haar rijk gewaad, haar blozend kopje uitkijkend boven den +kraag van breede witte kant, terwijl twee beschroomde oogen naar hem werden opgeheven. + +</p> +<p>“Tref ik u alleen?” vroeg hij, schijnbaar verwonderd. “Ik kwam om u mijne hartelijke gelukwenschen aan te bieden, juffrouw +Gerlings.” + +</p> +<p>“Dank u,” antwoordde zij lachend. “Maar nu moet ik toch eerst weten wat u mij als geluk toewenscht.—U komt toch niet met een +gemeenplaats hier?” vervolgde zij plagend. + +</p> +<p>Zij dacht hem in het nauw gebracht te hebben, maar hij was niet gewoon zich in het nauw te laten brengen. + +</p> +<p>“Zeg mij dan,” vervolgde hij, terwijl hij dicht bij haar kwam staan en met teederen glimlach op haar neerzag, “wat u dit jaar +u als geluk droomt.” +<span class="pagenum">[<a id="pb86" href="#pb86">86</a>]</span></p> +<p>Een gloeiende blos overtoog opnieuw haar gezichtje, zij sloeg de oogen neer en bleef het antwoord schuldig. Want voor haar +was maar één geluk mogelijk: zijne liefde. + +</p> +<p>“Kunt u ook raden wat <span class="letterspaced">ik</span> mij als geluk droom?” vroeg hij zacht. + +</p> +<p>Zij verzamelde al hare krachten om zich goed te houden en zeide: “Promotie natuurlijk!” + +</p> +<p>Hij gevoelde zich teleurgesteld; hij dorstte naar bewijzen harer liefde, niet beseffende dat hij ze vooral begeerde om zijne +declaratie voor zichzelf te kunnen verontschuldigen. Want hij dacht er wel aan hoe jong zij nog was en hoe.... nu ja, hoe +anders dan hij.... Hij gevoelde zich als een wilde knaap, gereed een lelie te knakken voor eigen genoegen, en plotseling bedenkende +dat het de arme bloem misschien beter ware te blijven waar zij was.... Maar die aarzelingen waren even zeldzaam als vluchtig. + +</p> +<p>“Neen, geen promotie,” zeide hij, zijne <span class="pagenum">[<a id="pb87" href="#pb87">87</a>]</span>wenkbrauwen samentrekkend als een lastig, bedorven kind, dat zijn zin niet krijgt; en hij bleef haar vragend aanzien, maar +op dat oogenblik trad mevrouw Gerlings binnen. + +</p> +<p>Zij begroette hem hartelijk met een kus en vele goede wenschen, en begon toen, vermoedende dat zij hen in aangenaam en misschien +gewichtig gesprek had gestoord, in de andere kamer ijverig piano te spelen. Maar Hugo en Renée wisten den draad niet weer +op te vatten van het gesprek, dat veel meer in gedachten dan in woorden had bestaan, zoodat Lucie maar weer met spelen ophield +en begon stof af te nemen. + +</p> +<p>“Van middag,” zeide Hugo tot zijne zuster, “gaan wij een toertje doen. Zijn jullie dan thuis?—Dan komen we even voorbij.” + +</p> +<p>Hij wist wel welk een goed figuur hij maakte op zijn fraai paard, en liet zich gaarne bewonderen. + +</p> +<p>“Dat beloven wij niet,” zeide mevrouw Gerlings lachend, terwijl zij met haar plumeau <span class="pagenum">[<a id="pb88" href="#pb88">88</a>]</span>de prisma’s der gaskroon deed rinkelen. “Wat zeg jij, Renée?—dan zijn wij maar gebonden. Ga je met je vrienden?” + +</p> +<p>“Ja—denkelijk. En anders toch alleen.” + +</p> +<p>“Ik zie je liever met een troepje cavalleristen. Dan zie je er zoo krijgshaftig uit, Huug.—Zeg eens, denk je dat de soldaten +graag onder jou ten oorlog zouden trekken?” + +</p> +<p>Hij streek zich den goed verzorgden knevel eens op—wat hij gaarne deed, als hij over zichzelf sprak,—en zeide met een ijdel +lachje: “Ja, dat kan ik wel eens merken.” + +</p> +<p>“Hoe zou je ze dapper maken?” vroeg mevrouw Gerlings, terwijl zij de plumeau liet rusten. Zij zag wel met welk een afgodischen +blik Renée hem heimelijk gadesloeg en deed maar een vraag in het wilde heen. + +</p> +<p>“Door mijn voorbeeld,” antwoordde hij dadelijk: want het was werkelijk altijd een zijner vurigste wenschen geweest ten oorlog +te kunnen trekken, en zeker ware hij in dit geval een zeer dapper en flink soldaat geworden—misschien wel een edel mensch. +<span class="pagenum">[<a id="pb89" href="#pb89">89</a>]</span>Maar zijne weinige bezigheden, zijn rijkdom en vele verleidingen hadden zijne wilskracht verlamd en zijne eerzucht gedood. +Voor sommige karakters zijn rijkdommen een vloek, hun door een boosaardige fee op den levensweg medegegeven. “Het voorbeeld +is alles. Voor een aanvoerder, tegen wien de soldaat kan opzien, doet hij alles, maar van een, die zelf niet uitmunt, kan +ook geen kracht en bezieling uitgaan.” + +</p> +<p>“Dat beweerde papa ook altijd,” zeide Renée met schitterende oogen. “Als ik een jongen geweest was, zou ik stellig in dienst +gegaan zijn.” + +</p> +<p>Mevrouw Gerlings begon nu in de voorkamer het stof te vervolgen, en Renée kreeg haar kamergietertje en opende de deuren der +serre. Zij wist wel dat hij haar volgen zou, en begon ijverig de breede, glanzende bladeren der azalia’s, die bij den ingang +stonden, af te sponsen. + +</p> +<p>Hij bleef tegen den deurpost leunen, haar stil beschouwende zooals zij daar stond in het licht der morgenzon, dat zich door +de <span class="pagenum">[<a id="pb90" href="#pb90">90</a>]</span>neergelaten gordijnen niet liet afschrikken, maar de serre vulde met gouden gloed. Zij bewoog zich zoo aardig met die zekere +waardigheid, welke al hare manieren kenmerkte en toch zoo eenvoudig en kinderlijk. Zij stak zoo bekoorlijk af in haar lichtkleurig +kleed tegen het groen der palmen en azalia’s, varens en cactusplanten, liefelijk afgebroken door een reeks primula chinensis, +door haar zelf in bloei gebracht. Hij kon niet laten haar met zeker artistiek genot te beschouwen; en hij dacht er aan welk +een heerlijk vrouwtje zij zijn zou, juist een, dat ieder hem zou benijden.... Wat zou zij een elegant gastvrouwtje zijn!.... +Hij genoot reeds bij het denkbeeld. Hij hield van weelde en schoonheid en, terwijl hij haar met peinzenden blik volgde, zag +hij haar in den geest in een keurig salon met mollige divans en zachte fauteuils, achter een theeblad, schitterend van fijn +porselein en zilver. + +</p> +<p>“U bent natuurlijk als een echt soldatenkind grootgebracht?” vroeg hij haar toelachend, <span class="pagenum">[<a id="pb91" href="#pb91">91</a>]</span>in antwoord op hare laatste opmerking. + +</p> +<p>“Ja.... Papa vertelde er mij reeds vroeg van, altijd oorlogsverhalen. Het mooist vond ik altijd het verhaal van een kleinen +schildwacht—kent u dat misschien?—die trouw op post stond voor de tent van zijn vorst en dapper: “Werda!” riep bij het minste +verdachte gedruisch. Toen zijn aangebeden vorst echter een lafaard bleek te zijn, doorstak hij zich.—Het is langen tijd mijn +ideaal geweest met papa in den oorlog te gaan en zijn kleine schildwacht te zijn zooals die jongen.” + +</p> +<p>“En ook dood te gaan?” vroeg hij glimlachend. + +</p> +<p>Zij zag ernstig naar hem op. + +</p> +<p>“Waarom niet? In sommige gevallen schijnt de dood mij veel begeerlijker dan het leven;—dan een lang bitter, teleurgesteld +leven zonder doel, bij voorbeeld.” + +</p> +<p>Hij beschouwde haar, maar sprak niet, verwonderd als hij was over haar ernst. Lang, lang daarna herinnerde hij het zich. +<span class="pagenum">[<a id="pb92" href="#pb92">92</a>]</span></p> +<p>“Hebt u daar dan zoo diep over nagedacht?” + +</p> +<p>“Ja, nogal eens, naar aanleiding van dat verhaal. Ik zou ook niet hebben kunnen verdragen dat papa mij tegenviel. Het zou +mij gedood hebben, vanzelf geloof ik.” + +</p> +<p>Hare bruine oogen fonkelden; om hare lippen kwam een harde, vastberaden trek. + +</p> +<p>En weder verwonderde zij hem; zooveel hartstochtelijkheid had hij niet in haar verwacht.... + +</p> +<p>“Een vreemd ideaal voor een meisje!” ging hij voort. “Nu zal het al wel op den achtergrond geschoven zijn door andere idealen, +is ’t niet?” + +</p> +<p>“Neen, het is mij altijd bijgebleven. Het ligt in een vrouw evengoed of liever nog: het ligt juist bijzonder in een vrouw +zich zoo geheel te wijden, gelooft u niet? In figuurlijken zin kan ik tòch nog eenmaal een kleine schildwacht zijn.” + +</p> +<p>“Voor uw man,” antwoordde hij, vlug hare bedoeling vattend. +<span class="pagenum">[<a id="pb93" href="#pb93">93</a>]</span></p> +<p>Zij glimlachte; haar oog zag vol licht naar hem op. + +</p> +<p>“Ja, voor mijn man. Ook voor hem kan ik dag en nacht waken en “werda!” roepen bij ieder naderend gevaar. Dat verlangen ligt +eenmaal in een vrouw, in iedere vrouw geloof ik.” + +</p> +<p>Even zweeg hij. + +</p> +<p>“En als hij u eens teleurstelde?” vroeg hij langzaam met een zonderlinge ontroering in zijne stem. + +</p> +<p>Zij zag naar hem op. Hare ziel lag in dien blik, vol onwrikbaar geloof. Toen kleurde zij hevig en antwoordde, zacht hoofdschuddend +op vasten toon: ”<span class="letterspaced">Dat zal hij niet doen.</span>” + +</p> +<p>Een oogenblik zagen zij elkaar recht in de oogen. Toen sloeg hij de zijne neer, keerde zich om zonder een woord te spreken +en verliet het huis. + + + + +</p> +</div> +<div class="div1"> +<h2 class="normal">VIII.</h2> +<p>De zon scheen warm en koesterend op Hugo Freeze neer, toen hij het huis zijner <span class="pagenum">[<a id="pb94" href="#pb94">94</a>]</span>zuster verliet en door de drukke straten werktuiglijk den weg naar zijne kamers nam; maar evengoed had het kunnen stormen +en regenen, zonder dat hij het bemerkt zou hebben. + +</p> +<p>Naast hem klonk gelach en gepraat; straatjongens staken vuurwerk af; hier en daar zelfs knalde een pistoolschot in zijne nabijheid +ter eere van het nieuwe jaar; maar hem ging het alles voorbij als een droom. + +</p> +<p>Hij zag slechts die meisjesgestalte in haar lichtkleurig gewaad, staande in den gloed der zonnestralen; hij zag dat lieve, +onschuldige gelaat en den blik vol vast vertrouwen; en hij hoorde maar steeds die zachte woorden: “Dat zal hij niet doen.” + +</p> +<p>O, die toon vol onwrikbaar geloof! Diep had hij hem in het hart gegrepen. Want die woorden golden hèm, hèm alleen, daarvan +was hij overtuigd. Het was juist iets voor haar oprecht karakter om zich aldus te verraden, hoewel met hooger blos, als zelf +verschrikt over hare vrijmoedigheid. + +</p> +<p>En nog gisteren was hij in een gesprek <span class="pagenum">[<a id="pb95" href="#pb95">95</a>]</span>met een paar vrienden—een heel philosophisch gesprek en heel philosophische vrienden—tot de conclusie gekomen dat een getrouwd +man.... nu ja, dat hij zich wel eens wat meer vrijheid mag veroorloven dan een getrouwde vrouw. Zij hadden prachtige bewijsgronden +aangevoerd, onomstootelijke argumenten;—en nu!.... Deze vielen alle in elkaar als dorre geraamten voor dien éenen, reinen, +vertrouwenden blik.... + +</p> +<p>In gedachten verzonken bereikte hij zijne kamer, maar zette daar zijn wandeling voort, altijd met gebogen hoofd en starenden +blik. Hij zag plotseling al de armzaligheid der sophismen van zwakke mannen, nu er het licht op neerstraalde eener smettelooze +vrouwenziel, en als een openbaring kwam de gedachte tot hem hoe schoon het leven kan zijn voor den mensch, in wiens hart de +liefde haar gewijden intocht houdt, als dat hart nog onbedorven is. Hij zag het plotseling, als in een visioen, welke machtige, +heerlijke gewaarwordingen het zijne zouden vervuld hebben, had hij de liefde niet anders <span class="pagenum">[<a id="pb96" href="#pb96">96</a>]</span>gekend dan als deze zachte, heilige aandoening, welke hem door de ziel voer als een gebed.... + +</p> +<p>Nu begreep hij Albert’s woorden: “Zij weten niet eens het verschil tusschen passie en liefde.” Nu wist hij het—voor het eerst. + +</p> +<p>Zijne vuisten balden zich krampachtig, zich samentrekkend in jeugdige, pas ontwaakte geestdrift; zijne borst zwoegde van pijnlijk +berouw. Iets zeide hem dat, als hij waarlijk liefhad, hij hare wederliefde niet vragen zou, eer hij een ander man geworden +zou zijn. En wild drukte hij zich de handen tegen het voorhoofd. Titanen worstelden in zijn brein en hij zag sidderend den +strijd aan. Al wat eenmaal goed en edel in hem geleefd had, als kind, als knaap en als jongeling, ontwaakte opnieuw; en het +hief zich op, hoog, hoog, als een lang getergd en ten doode gemarteld dier en ving opnieuw de worsteling aan tegen Begeerte, +Zelfzucht en Zwakheid. Hij zag den strijd aan, langen, langen tijd en.... hielp de laatsten overwinnen. +<span class="pagenum">[<a id="pb97" href="#pb97">97</a>]</span></p> +<p>Ja, hij wist het wel, hij was harer niet waardig, maar hij wilde het worden. Hij wilde het verleden afschudden, vergeten; +het bestond reeds niet meer voor hem, meende hij.... En hij zou haar alles bekennen.... Of alles wel niet, maar toch veel, +zóóveel, dat het hem bevrijden zou van dien drukkenden gedachtenlast, als pleegde hij verraad tegen haar.... + +</p> +<p>Ja, met dat verleden zou hij breken, en voortaan slechts voor háár leven, voor háár geluk. En deze week nog zou hij haar vragen. +Morgenavond misschien, als zij weer bij den haard zouden zitten schemeren, want dan zouden zij geheel alleen zijn. Albert +zou niet vóór Dinsdag terugkomen. En als hij maar eenmaal <span class="corr" id="xd0e1145" title="Bron: Renèe’s">Renée’s</span> woord had, zou hij Lucie vragen Alberts toestemming te verkrijgen; het was haar toevertrouwd! Wat wist Albert trouwens kwaad +van hem.... Hij kon wel gissen, maar niet weten, en op gissingen zou hij geen weigering durven gronden. + +</p> +<p>Niet met zijne vrienden wilde hij gaan <span class="pagenum">[<a id="pb98" href="#pb98">98</a>]</span>rijden, neen, hij moest alleen zijn. Zijn gemoed ging open voor de weelde van dezen heerlijken winterdag, die wel een lentedag +geleek. Hij wilde ver gaan, heel ver, altijd voort, diep ademhalend van geluk, bijna het uitjubelend.... denkende aan haar, +steeds maar denkende aan haar! +</p> +<hr class="tb"><p> + +</p> +<p>“Zoo alleen op weg?” vroeg hij eenige uren later aan zijne zuster, die hij hier ver van haar huis ontmoette. + +</p> +<p>“Ik zou je dezelfde vraag kunnen doen,” antwoordde zij lachend, terwijl zij zijn vurig paard beschouwde, dat nauwelijks geduld +had tot stilstaan. + +</p> +<p>“Ja, ik ga maar alleen vandaag.” + +</p> +<p>“Ga niet te ver, Huug. De lucht betrekt zoo.” + +</p> +<p>“Neen.... Renée thuis gebleven?” + +</p> +<p>“Zij had geen lust.—Adieu!” + +</p> +<p>En zij gingen beiden hun weegs, ieder met zijne eigene tevreden gedachten. + +</p> +<p>Lucie’s poging was gelukt; zij was uitgegaan <span class="pagenum">[<a id="pb99" href="#pb99">99</a>]</span>in de hoop hem te ontmoeten, opdat hij weten zou dat Renée alleen tehuis was. Er was nu zulk een goede gelegenheid voor een +beslissing, vond zij; Albert van huis, zij uit—bijna nooit hadden de kinderen zulk een kansje. + +</p> +<p>De slotsom van Hugo’s gedachtengang voerde hem inderdaad in vollen draf huiswaarts. Snel verwisselde hij zijne rijkleeding +voor een andere, en spoedde zich toen naar de woning zijner zuster, waar de meid hem mededeelde dat alleen de juffrouw thuis +was en dat hij haar in de serre zou vinden. + +</p> +<p>Zijn hart klopte wilder, toen hij de kamerdeur zacht opende en sloot, en over het mollig tapijt onhoorbaar naar de serre trad. +Bij de opengeschoven deur bleef hij staan. Zij zat half van hem afgewend; op haar schoot lag een boek, maar zij las niet; +haar blik was peinzend op den grond gevestigd. Als gevoelde zij echter zijne tegenwoordigheid, zag zij op, en weer kleurde +een blos hare wangen, een blos, die van <span class="pagenum">[<a id="pb100" href="#pb100">100</a>]</span>onstuimigen hartslag sprak en Hugo Freeze opeens iedere inleiding overbodig deed achten. Want er zijn oogenblikken in het +leven, wanneer onze gemoedsaandoeningen ons zoo geheel beheerschen, dat ons alles, wat naar conventioneele vormen zweemt, +belachelijk schijnt; en iets daarvan gevoelde Hugo Freeze, toen hij met zwoegende borst daar stond en haar blik ontmoette. + +</p> +<p>“Renée!” + +</p> +<p>Hij zag haar aan, niet overmoedig als gewoonlijk, maar ernstig, smeekend. En zij begreep dat het oogenblik gekomen was, waarnaar +zij zoolang had uitgezien. Zij legde haar boek ter zijde en stond op, als aangegrepen door den ernst van dezen stond;—want +wat voor den een soms niet meer is dan een “interessante emotie,” is voor den ander als een heilige plechtigheid. Renée beefde +van het hoofd tot de voeten en haar blos week voor een teedere bleekheid. + +</p> +<p>Hij trad nader en vatte hare hand. + +</p> +<p>“Renée!”—en zijne anders zoo klankvolle <span class="pagenum">[<a id="pb101" href="#pb101">101</a>]</span>stem klonk dof van ontroering—“ik wilde je vragen of je nòg niet weet wat ik mij dit jaar als geluk droom.” + +</p> +<p>Zij zweeg en boog diep het hoofd, als ontbrak haar de moed het zelf in woorden te brengen. + +</p> +<p>“Mag <span class="letterspaced">ik</span> het zeggen?” + +</p> +<p>Een nauw hoorbaar ja kwam over hare lippen. + +</p> +<p>“Ik zou een goed en dapper aanvoerder willen worden,” zeide hij zacht, “en ik zal dat worden, als jij mijn kleine schildwacht +zijn wilt.... Wil je?” + +</p> +<p>Nu sloeg zij de oogen naar hem op. Een wereld van zaligheid lag in die schuchtere meisjesoogen, een juichend ja, en toen verborg +zij het gelaat aan zijne borst. + +</p> +<p>En hij wachtte niet meer op antwoord; hij was tevreden en zag teeder neer op het hoofdje, dat zoo gelukkig aan zijn schouder +lag.... zóó gelukkig, dat zij plotseling in tranen uitbarstte. + +</p> +<p>“Het is niets,” zeide zij echter dadelijk om hem gerust te stellen, het is alleen <span class="pagenum">[<a id="pb102" href="#pb102">102</a>]</span>van geluk....” en zij lachte hem toe met stralenden blik en wischte haastig hare tranen weg. + +</p> +<p>“Ik zal een goed aanvoerder zijn,” ging hij voort, want juist het bewustzijn zijner zedelijke zwakheid deed hem kracht zoeken +in beloften. “Geloof je dat, kind?” en hij streelde liefkoozend haar lokkig hoofd. + +</p> +<p>“O, ja!” antwoordde zij, als vond zij het volkomen overbodig daarvan te spreken.—“O Huug, het is zoo heerlijk dat je mij liefhebt!” + +</p> +<p>Maar hij ging door over hetzelfde onderwerp; hij had zich immers voorgenomen een bekentenis te doen. + +</p> +<p>“En wil jij dan mijn kleine, trouwe schildwacht zijn.... die mij helpt en....” + +</p> +<p>“Dat beloof ik,” viel zij hem in de rede; groote tranen welden opnieuw in hare oogen en zij reikte hem met zekere plechtigheid +de hand, al klonken hare woorden eenvoudig: “Je zult mij altijd trouw op post vinden, bij nacht en bij dag. Je hebt het immers +zelf gezegd van morgen: “Voor <span class="pagenum">[<a id="pb103" href="#pb103">103</a>]</span>een aanvoerder tegen wien een soldaat kan opzien, doet hij alles.” En tegen jou kan ik opzien, Huug; wat zou ik voor jou niet +kunnen!” + +</p> +<p>“Maar je moogt niet al te goed van mij denken, kind. Bedenk eens:.... ik ben al twee en dertig en....” + +</p> +<p>Zij zag hem verwonderd aan; blijkbaar was het haar onmogelijk verband te vinden tusschen zijne eerste en zijne laatste woorden. +Maar daar ging haar een licht op. + +</p> +<p>....“O, je meent dat je voor dien leeftijd nog niet ver genoeg ben naar je zin?.... Wees gerust,<span class="corr" id="xd0e1225" title="Niet in bron">”</span> vervolgde zij met een engelachtigen glimlach, “je denkt veel te nederig van jezelf, Huug. In ieder geval is de aanvoerder +zijn klein schildwachtje ver vooruit.” + +</p> +<p>Zij, die alle mannen beoordeelde naar haar ernstigen, edelen vader en het een eenvoudigen plicht achtte voor ieder mensch +er naar te streven elken dag beter te zijn dan den vorigen, veronderstelde dat verlangen naar volmaking in anderen ook; <span class="pagenum">[<a id="pb104" href="#pb104">104</a>]</span>en daar zij Hugo Freeze met de oogen der liefde beschouwde, dacht zij dit in de eerste plaats van hem en sprak met zóóveel +overtuiging, dat hij er zelf bijna door overtuigd geraakte. Toch vond hij dat hij nog niet genoeg gezegd had; hij wilde nu +als het ware biechten om met zijnen aflaatbrief heen te gaan en het verledene voor altijd te vergeten. Dat verleden was harer +niet waardig, maar zijne toekomst zou dit zijn. Hij <span class="letterspaced">zou</span> en hij <span class="letterspaced">wilde</span>! Nu kon hij begrijpen dat men behoefte kon gevoelen aan een dagboek. Hij ook—hij zou het willen opschrijven.... of ten minste +wilde hij het uiten.... als een toekomstigen dwang, dien hij zichzelf oplegde. + +</p> +<p>Maar telkens als hij weer in dat onschuldige gelaat staarde, verstomden hem de woorden op de lippen.... O God, neen, het was +onmogelijk—onmogelijk! Hij wilde haar zóó behouden, zoo smetteloos en kinderlijk, zoo onwetend van alles wat lag buiten haar +klein meisjeswereldje van boeken en snuisterijen, en mooie verzen en muziekstukjes <span class="pagenum">[<a id="pb105" href="#pb105">105</a>]</span>en ideaaltjes. Zóó juist zou zij hem het beste schild zijn. + +</p> +<p>Dit alles ging in zijn hoofd om, terwijl hij haar stil in de oogen zag, en zij dronk zijn teederen blik in, zwijgend en gelukkig. + +</p> +<p>“Ik heb bijna wroeging, dat ik mij zoo zalig kan gevoelen, Huug, terwijl papa zoo kort geleden is heengegaan.... Wat zou hij +veel van je gehouden hebben?” + +</p> +<p>Een sombere wolk vloog over zijn gelaat; telkens als hij aan dien vader dacht, van wien hij steeds met zeker ontzag had hooren +spreken, was het hem als plaatste diens schim zich tusschen hem en Renée. Maar hij had geleerd zijne gedachten te verbergen +en antwoordde schertsend: “Je moet het in ieder geval maar dadelijk aan Caesar schrijven.” + +</p> +<p>Zij glimlachte weemoedig. + +</p> +<p>“Ja, en als wij getrouwd zijn, mag hij komen, niet waar?” + +</p> +<p>“Natuurlijk!”—en toen zag hij haar peinzend aan met vergodenden blik. + +</p> +<p>“Onveranderlijk trouw!” zeide hij. “Ik <span class="pagenum">[<a id="pb106" href="#pb106">106</a>]</span>geloof dat ik een goed schildwachtje heb uitgekozen.” + +</p> +<p>“En ik een heerlijken aanvoerder,” lachte zij en toen drukte hij in vervoering het ranke kind aan zijne borst, waar zij stil +bleef rusten, overstelpt door geluk. Want háár was alles nieuw, iedere liefkoozing, ieder teeder woord, iedere zwevende, vage +gedachte aan de toekomst, het was voor haar een zaligheid op zichzelf, nooit gekend, nooit begrepen. + +</p> +<p>“Wat bedoelde je straks toch?” vroeg zij, opeens het hoofd opheffende. “Je bent immers niet nòg eens geëngageerd geweest?” + +</p> +<p>“Och, wel neen! Maar.... misschien heb ik wel eens iets gedaan wat je verdriet zou doen, als je ’t wist, en nu wilde ik je +beloven....” + +</p> +<p>“Neen, doe dat niet!” bad zij zacht. “Het ware berouw belooft niet; het handelt. Als er ooit zoo iets gebeurd is, denk er +dan maar niet meer aan. Je hadt toen immers nog geen verplichtingen aan mij.” + +</p> +<p>“Neen, misschien niet,” antwoordde hij <span class="pagenum">[<a id="pb107" href="#pb107">107</a>]</span>peinzend; want hij dacht er aan dat toch eigenlijk iedere jonge man, die eenmaal denkt te huwen, verplichtingen heeft tegenover +het hem nog onbekende jonge schepseltje, dat zich aan hem toevertrouwen zal. En hij gevoelde—als een ontdekking—dat hij nu +zeer zeker verplichtingen aan haar had en dat zij het als niet meer dan natuurlijk beschouwde dat hij die trouw zou nakomen, +even trouw, met evenveel lust, als zij de hare nakomen zou. + +</p> +<p>“Maar ik geloof het niet,” liet zij op eens lachend volgen, “o, ik weet zeker dat het niet waar is, en ik wil er ook niet +aan denken.... Maar laten wij niet vergeten dat er ieder oogenblik bezoek komen kan.” + +</p> +<p>En zij gingen deftig tegenover elkander zitten, ieder aan een kant van de rieten tafel. Zij hadden zooveel, zoo eindeloos +veel te praten: over het publiek worden van hun engagement, over de toestemming van oom Albert en over hun huwelijk, dat Hugo +zoo spoedig mogelijk wilde laten voltrekken. Waarop zouden zij wachten? +<span class="pagenum">[<a id="pb108" href="#pb108">108</a>]</span></p> +<p>En zij liet hem maar redeneeren. Zij had geen behoefte aan gedachten over iets, wat later komen zou. Zij was reeds tevreden +met de zoete zekerheid dat zij in zijn hart woonde, dat zij voortaan voor hem leven mocht, dat zij hem nu vrijelijk alles +mocht zeggen. Het was haar reeds zaligheid genoeg daar stil tegenover hem te zitten en hem in het gelaat te mogen zien, terwijl +hij sprak, met de gedachte dat hij de hare was; en zij antwoordde slechts nu en dan fluisterend met een teeder woord of met +de zoete verzekering dat zij niet van hem zou afzien, al verzette oom Albert en de geheele wereld zich tegen hunne vereeniging. + +</p> +<p>Hare vermoeide ziel, die zoo lang zoekende was rondgegaan in die vreemde wereld, had eindelijk de vleugelen dichtgevouwen +en rustte in zalige, liefelijke rust. Zij had haar tehuis gevonden. + + + +<span class="pagenum">[<a id="pb109" href="#pb109">109</a>]</span></p> +</div> +<div class="div1"> +<h2 class="normal">IX.</h2> +<p>De paarden draafden lustig voort en Renée liet de schoone wereld aan zich voorbijglijden. + +</p> +<p>Eerst villa’s met welonderhouden tuinen, vol geurige seringen en levendig getinte tulpenbedden, trotsche hyacinten en rozerooden +Meidoorn. Dan boerenhofsteden met beplante moestuinen of vriendelijke hutjes met wilden wingerd begroeid; en eindelijk de +ruime, wijde wereld—de schoone aarde beneden, de hemel daarboven. Weilanden, aan met bloemen doorwerkte tapijten gelijk, waarboven +vlinders dartelen en goudgestreepte hommels gonsden; hier en daar doorsneden door een zilveren beekje, waaraan vergeet-mij-nieten +zich droomend wiegelden. + +</p> +<p>De lauwe lentewind streek liefkoozend langs hare wangen en haar. Telkens gleed een vluchtige boomschaduw over haar heen, om +dan weer plaats te maken voor onafgebroken licht. Warme geuren stegen op uit verschgeploegde akkers. +<span class="pagenum">[<a id="pb110" href="#pb110">110</a>]</span></p> +<p>Hoog in de boomen klonk zacht gekweel, en, als het rijtuig naderde, zag men de kleine zangers met rappen wiekslag wegijlen +in de lucht, helder bestraald door de zilveren zonnestralen. O, die zonneschijn, dat vogelenlied, die lentegeuren! Die vage +gedachten van iets verhevens, iets schoons, iets “ver van de menschen”; een droom van zaligheid, een dronkenheid van genot. +Renée sloeg onwillekeurig de oogen op naar de groote witte wolken vol glans, die boven haar zeilden, ver boven haar in de +blauwe ruimte van eindelooze lucht. Haar hart was als een tempel, waarin altijd zachte orgelmuziek ruischte; maar in deze +omgeving was haar geluk als verdubbeld en het orgel bruiste en jubelde. Duizend stemmen paarden er zich juichend aan in dankbaar +lofgezang en zij luisterde.... + +</p> +<p>Maar tante sprak zoo luide over ontdekkingen op het meidenkamertje gedaan, en oom en Huug lachten. Zij zagen geen van drieën +rond en er was toch zooveel met de oogen te genieten. Over het meidenkamertje <span class="pagenum">[<a id="pb111" href="#pb111">111</a>]</span>kon men thuis ook praten, vond Renée. Moest men daarvoor op een heerlijken Meidag uit rijden gaan! + +</p> +<p>Maar zij liet zich hare stemming niet bederven. Zij vonden haar alleen wat stil; doch glimlachend antwoordde zij dat zij genoot +en toen waren zij tevreden. + +</p> +<p>En zij mijmerde weer voort.... Straks zou zij met Huug alleen zijn. Wat zouden zij dan weer heerlijk samen praten! Hij had +den sleutel gevonden tot die gesloten schatkamer, haar hart, en zij toonde hem al hare kostbaarheden.... Niets ging haar boven +die uren van gedachtenwisseling, waarin zij als het ware in elkanders zielen schouwden, als in tot dusver gesloten boeken. +Voor lezen was nog niet altijd gelegenheid; dat zou later komen. En zij liet hem vrij bladeren; hij mocht haar zieleboek openslaan, +waar hij wilde: het was overal blank en onbevlekt. Maar haar minnaar was voorzichtiger en wees haar alleen de minst bezoedelde +bladzijden aan. + +</p> +<p>Wat konden zij ook tehuis heerlijk zitten <span class="pagenum">[<a id="pb112" href="#pb112">112</a>]</span>redeneeren, het liefst nog over beider levensbeschouwing. Dan sprak hij het meest en zij luisterde—zij leerde. Zijne denkbeelden +waren veel minder idealistisch dan die haars vaders, maar er lag toch blijkbaar veel waarheid in. Daarbij sprak hij met zooveel +overtuiging. Zij vond hem knap en verstandig, heel verstandig. Maar als hij te ver ging met zijn pessimisme, dan bestreed +zij hem met warmte. + +</p> +<p>Hoe kon hij zoo spreken, hij die toch even gelukkig moest zijn als zij! Hij bedroefde haar. <span class="letterspaced">Was</span> hij dan niet even gelukkig? Of was hij in jarenlang niet gelukkig geweest en was dit misschien nog maar gewoonte van hem +om zoo te spreken? + +</p> +<p>En dan gaf hij toe dat voor hem alles veranderd was sedert hij haar kende, maar hij sprak van het leven in het algemeen, het +leven van alle menschen. Zij mochten immers niet alleen naar zichzelf oordeelen! + +</p> +<p>Zij echter kende het leven niet anders dan uit haar eigene, eenvoudige geschiedenis, en ondanks veel weemoed scheen het haar +<span class="pagenum">[<a id="pb113" href="#pb113">113</a>]</span>een liefelijk Eden vol genot. Zij wilde dat hij het ook zoo vinden zou; langzamerhand zou zij er hem toe brengen, dacht zij. +Want zij wist niet dat hij roekeloos de bloemen, die langs zijn levensweg groeiden, in den knop had opengebroken, lang eer +zij zich tot bloem hadden ontplooid, om te rechter tijd zijn pad te verlieflijken. + +</p> +<p>Toch waren er oogenblikken in zijn leven—neen, uren en dagen wanneer hij aan die mogelijkheid ook geloofde. Eerst had hij +slechts hare schoonheid liefgehad, hare jeugd, hare onschuld, en hij had haar begeerd juist om die frissche ongereptheid; +maar nu hij ook nog vrijelijk blikken mocht in hare ziel, even frisch en ongerept als haar lichaam, nu was het hem dikwerf +als moest hij zich voor haar neerbuigen in het stof. Dan was er deemoed in zijn hart, waarachtige deemoed, omdat hij al zijne +zwakheid, al zijne zedelijke nietigheid gevoelde. En dan hoopte hij dat van haar zóóveel kracht zou uitgaan, dat deze hem +sterken zou. Dan waren daar vele heerlijke gedachten in hem aan een <span class="pagenum">[<a id="pb114" href="#pb114">114</a>]</span>nieuw en beter leven—dan was hij <span class="letterspaced">goed</span>. + +</p> +<p>Doch daar waren ook andere oogenblikken, wanneer hij opgewonden door wijn of lectuur of schouwburgbezoek, aanvechtingen kon +hebben van verlangens, die hij haar nimmer zou hebben durven bekennen; wenschen naar vernieuwing van onedele genietingen, +welke hem eens bekoord, eens hem geheel in hare macht gehad hadden. En hij riep de oude drogredenen voor zijn geest terug, +die zijne philosophische vrienden hem hadden voorgezegd, vond dat er toch eigenlijk veel waars in was, heel veel waars—en +gaf zich toe. + +</p> +<p>Als dan de opwinding voorbij was en de koele nachtlucht langs zijn verhit gelaat streek, als hij de sterren boven zijn hoofd +zag vonkelen in stille majesteit, dan ontwaakte hij als het ware. Dan dacht hij aan zijne Renée, zijne schoone lieveling, +rustig slapend, omgeven door dat waas van onschuld en vertrouwen, dat haar altijd omgaf, in de gezelschapszaal zoowel als +in zijne armen. Dan verfoeide hij zichzelf en mompelde een: <span class="pagenum">[<a id="pb115" href="#pb115">115</a>]</span>“Ellendeling!” uit den grond van zijn hart, maar dat maakte hem harer niet waardig; en den volgenden dag stond hij dan weer +tegenover haar, glimlachend en zelfingenomen, alleen met een klein weinigje heimelijk berouw, dat echter zijne stemming niet +bedierf. + +</p> +<p>Na de thee wandelden zij samen weg. Oom en tante hadden kennissen aangetroffen en lieten de jongelui hun gang gaan. + +</p> +<p>Renée wandelde aan Hugo’s arm door het dorp naar het bosch en samen lieten zij zich door de boeren en boerinnen aangapen, +of misschien bewonderen. Zij liep als op wolken in een gouden nevel van geluk. Zij had al die menschen wel aan haar hart kunnen +drukken. Sedert de laatste maanden scheen de aarde haar een paradijs. Overal lachten haar nu geluk en liefde en schoonheid +toe. Duizend heerlijke beloften scheen het leven haar te doen. Wel was het tegenwoordige reeds vol zaligheid, maar vooral +toch door dat verschiet van altijd klimmend geluk, zooals een landschap pas <span class="pagenum">[<a id="pb116" href="#pb116">116</a>]</span>zijne schoonheid en volmaking bereikt door een fraaien achtergrond. Vroeger leefde zij niet; neen, dat was een rupsenleven, +eentonig en werktuiglijk. Maar nu was zij als de vlinder, tallooze schoone bloemen op zijn weg vindend en dartelend in den +zonneschijn. Nu meende zij niet meer dat een meisje tot een huwelijk komt als een jongen tot een beroep. Welk een heiligschennis!.... + +</p> +<p>“O Huug,” zeide zij, toen zij het bosch hadden bereikt en zij sloeg hare kleine handen om zijn arm, “ik zou het wel kunnen +uitjubelen van geluk!” + +</p> +<p>Al hare aandoeningen waren zoo echt, zoo natuurlijk, zoo waar; wild opwellend uit het diepst van haar gemoed, niet eerst onbewust +van buiten geleerd uit de boeken. + +</p> +<p>“Laten we dan eens zingen.” + +</p> +<p>“Neen, zingen helpt niet of ik moest zelf componiste zijn. Ik kan mij niet herinneren dat één componist iets gemaakt heeft, +wat mij nu bevredigen zou. Misschien ook uit zulk een stemming zich het best <span class="pagenum">[<a id="pb117" href="#pb117">117</a>]</span>in een weemoedig lied of.... is er geen uiting voor te vinden.” + +</p> +<p>“Misschien wel, ja.” + +</p> +<p>“Voel jij zoo iets wel eens?” + +</p> +<p>“Wat?” + +</p> +<p>“Zoo iets jubelends. Zoo’n overstelpend geluk.” + +</p> +<p>“Ja, soms,” antwoordde hij, denkende aan zijne beste oogenblikken. + +</p> +<p>Zij zag hem even van ter zijde aan, terwijl zij luchtig over de bemoste paden stapten. + +</p> +<p>“Huug, soms vind ik het net, alsof je niet openhartig met mij ben,” zeide zij opeens met de haar eigene klakkelooze oprechtheid. +“Je bent toch niet boos dat ik dit maar zoo zeg?.... Je geeft mij soms den indruk, niet bepaald alsof je iets voor mij verzwijgt +of verbergt, dat niet,—maar toch alsof je mij niet alles zegt, wat je denkt.” + +</p> +<p>“Verbeelding, kind!” antwoordde hij, met een stokje een hoop bijeengewaaide dorre bladeren van het vorig jaar uiteenslaande. +<span class="pagenum">[<a id="pb118" href="#pb118">118</a>]</span></p> +<p>“Je moet er niet boos om zijn. Ik dacht het maar zoo. En wij moeten elkaar geheel vertrouwen, als we gelukkig willen worden. +Geloof je dat ook niet?” + +</p> +<p>“Ja, dat is zeker,” zeide hij flauw, en zijn peinzenden blik verried den tweestrijd in zijne ziel. Hij dacht er aan dat het +oogenblik voorbij was, toen hij haar alles had <span class="letterspaced">kunnen</span> zeggen; nu had hij slechts in hare tegenwoordigheid te waken over zijne woorden en daden. Want hij vreesde haar te kunnen +verliezen door een enkel ondoordacht woord, gelijk hij ze vroeger roekeloos bij dozijnen uitte. O, hoe wenschte hij in dit +oogenblik, nu zij door hare schoonheid en lieftalligheid hem weder tot in het diepst zijner ziel roerde, geen enkel duister +plekje in zijne herinnering te hebben! + +</p> +<p>Zij hoorde het in zijne stem, zij las het in zijne oogen, dat hij niet zeide wat hij dacht; en plotseling als een bliksemschicht +op een schoonen zomeravond, viel de argwaan in hare ziel. Voor het eerst sedert den zonnigen dag harer verloving rees iets +<span class="pagenum">[<a id="pb119" href="#pb119">119</a>]</span>als een twijfel in haar, een vage vrees, een spook, dat haar aangrijnsde, een donkere wolk, die een oogenblik een dreigende +slagschaduw wierp over de zonnige vlakte van haar geluk. + +</p> +<p>“Huug!” zeide zij, plotseling stilstaande en de handen tegen zijne borst vouwend terwijl zij hem recht in het gelaat zag, +“je verbergt immers niets voor mij?” + +</p> +<p>Toen vermande hij zich, zag haar verwijtend aan en zeide op den toon der koelste verontwaardiging: “Dat je me wantrouwen zoudt, +had ik niet gedacht.” + +</p> +<p>“O neen!” riep zij verschrikt uit, “ik vraag je duizendmaal vergeving. Je hebt gelijk, het was heel, heel leelijk van me. +Kom, geef me een zoen, dan is alles weer over, hè?” + +</p> +<p>Zij zag hem vol liefde en vertrouwen aan, en hij kuste haar op de oogen. Was het om ze te sluiten? + +</p> +<p>“Zie je, Huug,”—en zij wandelden weer voort,—“het kwam maar doordat ik zelf zoo’n flapuit ben. Alles, wat ik denk, als <span class="pagenum">[<a id="pb120" href="#pb120">120</a>]</span>ik bij je ben, zeg ik ook dadelijk. En ik vond jou soms zoo.... ja ik weet niet hoe. Maar ik begrijp wel dat ik je verkeerd +beoordeelde. Wij zullen elkaar alles zeggen, vindt je niet? Je weet: het hoogste geluk tusschen man en vrouw kan alleen bestaan +bij volkomen wederzijdsch vertrouwen.” + +</p> +<p>“Daarvan ben ik overtuigd,” antwoordde hij met gemaakten ernst, terwijl toch het vurig verlangen in hem rees tegenover dit +kind, dat hij zoo afgodisch beminde even oprecht te kunnen staan als zij tegenover hèm stond. “Wij moeten als twee vrienden +zijn, niet waar? En als vriendschap en liefde ons tegelijk gelukkig maken, wat zullen wij dan een paar gelukkige menschenkinderen +zijn.” + +</p> +<p>En zoo sprak hij voort, terwijl zij zich op een omgewaaiden stam neerzetten; en hij fluisterde zoo zoet, dat de donkere slagschaduw +als alle slagschaduwen in een oogwenk verdween. + +</p> +<p>Toen zij terugreden, was het reeds bijna donker. En Renée zag naar den witten <span class="pagenum">[<a id="pb121" href="#pb121">121</a>]</span>dauw, die langzaam opsteeg uit de velden, onzichtbaar van nabij, maar ver in het rond zich uitbreidend over de velden, als +een witte zee. Droomerig rees de gouden sikkel der maan, en trouw kwamen de flonkerende sterren op haar post, een voor een, +vriendelijk oogwenkend naar de aarde. + +</p> +<p>Renée sloot de oogen. O, altijd zóó gelukkig te mogen zijn! Zóó gelukkig te blijven als heden,—levend in zonneschijn en Meigroen, +onder een blauwen hemel of flonkerende sterren. Zoo maar stil voort te glijden door het leven—met hem!—en de menschen te laten +praten, zooals zij nu oom en tante praten liet, die er over kibbelden of zij morgen naar de komedie zouden gaan of niet! Haar +mond en haar hart gesloten te houden en haar geluk te verbergen voor de geheele buitenwereld, zooals zij nu mond en hart gesloten +hield, ofschoon overvloeiend van geluk! + +</p> +<p>”’t Kind slaapt zoowaar,” zeide oom Albert, die tegenover haar zat. + +</p> +<p>“Zij is zeker moe,” zeide Huug vergoelijkend <span class="pagenum">[<a id="pb122" href="#pb122">122</a>]</span>van de andere zijde der voorbank. + +</p> +<p>Maar zij sliep niet en lag hem maar stil uit haar donker hoekje aan te staren, genietende van den aanblik van zijn schoon +gelaat, dat met zijne scherpe trekken en donkere, eigenaardig gevormde wenkbrauwbogen nog duidelijk te onderscheiden was. +En zij dacht er aan met een zucht van genot hoe lief zij hem had. Zijn leven was met het hare ineengeweven voor altijd. De +gedachte aan zijn mogelijken dood deed haar het hart ineenkrimpen; dan zou zij nimmermeer den blik naar den schoonen hemel +durven heffen, dacht zij. En zij herinnerde zich op eens een tekst, lang geleden in de dorpskerk vernomen, dien zij zich in +het geheugen had gegrift, omdat zij toen daarbij aan haar vader dacht. Het waren de woorden van Ruth: “Waar gij zult heengaan, +zal ik ook heengaan; en waar gij zult vernachten, zal ik vernachten; uw volk is mijn volk en uw God is mijn God. Waar gij +zult sterven, zal ik sterven: aldaar zal ik begraven worden. Alzoo doe mij de Heer en <span class="pagenum">[<a id="pb123" href="#pb123">123</a>]</span>alzoo doe Hij daartoe, zoo niet de dood alleen zal scheiding maken tusschen mij en tusschen u.” + +</p> +<p>Nu dacht zij daarbij aan Huug. En zij zeide ze zacht voor zich heen, telkens weer, die schoone woorden vol liefde en poëzie: +“zoo niet de dood alleen zal scheiding maken tusschen mij en tusschen u.” + +</p> +<p>Zij was als een kwijnende plant geweest, die vruchteloos de zon zoekt, maar opleeft, zoodra deze haar beschijnt;—dan zich +in teedere schoonheid naar die zon keerend, tallooze jonge knoppen ontplooiend, bloem en blad gevend, alles gevend, om het +kopje te laten hangen, als zij verdwijnt. <span class="letterspaced">Hij</span> was haar zon; was hij weg, dan leefde zij slechts droomend voort; dan kwam het haar vreemd voor dat niemand haar miste, dat +men geen leegte gevoelde zooals zij;—keerde hij terug, dan ontwaakte zij en glimlachte en straalde. +</p> +<hr class="tb"><p> + +</p> +<p>Even vóór zij de stad inreden, passeerden zij een van die stille buitenstraten, gelijk <span class="pagenum">[<a id="pb124" href="#pb124">124</a>]</span>om elke stad gevonden worden. Renée lag kalm opwaarts te kijken naar de eindelooze reeks gelijkvormige vensters, die rusteloos +voorbijgleden, als zou er nooit een eind aan komen. Voor één dier vensters zag zij een vrouwengelaat, dat haar bijzonder trof. +Het was in het oog vallend schoon met zijne rossig-blonde lokken en lichtblauwe oogen en fraaie kleur, maar tegelijk was het +wreed, coquet en zinnelijk; trekken, die Renée zag zonder ze te kunnen ontleden, maar die haar toch afkeer inboezemden. + +</p> +<p>Het licht van een straatlantaarn scheen op dat gelaat en... zag Renée goed?.... kwam daar niet plotseling een lach als van +geheime verstandhouding in die oogen, terwijl zij op den voorbijrollenden landauer neerzagen?.... <span class="letterspaced">Wien</span> gold die blik? + +</p> +<p>Niemand meer was wakker dan Huug; maar nu de lantaarn voorbij was, kon Renée zijn gezicht niet meer onderscheiden. + +</p> +<p>Zij sloot de oogen.... O God, als tòch eens....! + +</p> +<p>Maar toen verjoeg zij die gedachte met <span class="pagenum">[<a id="pb125" href="#pb125">125</a>]</span>verontwaardiging uit haar hart. Zij kon—neen, zij <span class="letterspaced">moest</span> zich vergist hebben. Zij verweet zich haar argwaan, en bij het afscheid kuste zij hem met de innigste liefde goedennacht +en bad hem nog eens met teedere stem haar te vergeven wat zij dien middag gezegd had. + + + + +</p> +</div> +<div class="div1"> +<h2 class="normal">X.</h2> +<p>“Och kind,” zeide mevrouw Verhulst en zij zag Renée aan met den beschermenden glimlach, dien een ervaren wereldlinge zich +veroorloven mag tegenover een pas getrouwd vrouwtje, dat zoo juist met schitterende oogen over de heerlijkheid van het leven +heeft uitgeweid, “als men ouder wordt, beschouwt men alles zoo anders. Dan krijgt men een geheel ander kijkje op het leven.” + +</p> +<p>“Maar het huwelijksgeluk....” + +</p> +<p>“Juist dat huwelijksgeluk is zoo hersenschimmig,” zeide mevrouw Verhulst met <span class="pagenum">[<a id="pb126" href="#pb126">126</a>]</span>de hand wuivend. “Natuurlijk—als men jong is, heeft men idealen, dat is bij alle menschen eender. Kijk maar naar de geëngageerde +luidjes, die loopen allemaal met de hoofden naar elkaar gebogen, maar na tien jaar doen ze heel anders. Idealen en hersenschimmen +behooren bij de jeugd en gaan ook met de jeugd over.” + +</p> +<p>“Maar de liefde kan toch blijven,” wierp Renée bescheiden tegen, bescheiden alleen om haar verschil in jaren met de spreekster, +maar met heilige, onwrikbare overtuiging in het hart. + +</p> +<p>“Och, liefde is ook al een hersenschim, bij de mannen ten minste. Het egoïsme drijft bij hen altijd weer boven. Ieder klein +gekkinnetje droomt er van een meester, een meerdere te zullen vinden, tegen wien zij kan opzien; maar hoe anders komt dat +meestal uit! De vrouwen moeten tegenwoordig als schildwachten staan bij de deugd van hare mannen!” En zij lachte, maar bitter, +weemoedig bitter, zoodat Renée heimelijk dacht dat wel een diep <span class="pagenum">[<a id="pb127" href="#pb127">127</a>]</span>leed ten grondslag moest liggen aan zulk een hard oordeel. + +</p> +<p>Hoe gelukkig, hoe trotsch, hoe rijk voelde zij zichzelf! School al eenige waarheid in zulke beweringen, dat alles ging toch +buiten <span class="letterspaced">haar</span> klein paradijsje om, waar “de tijdgeest” niet binnen mocht treden, maar waar slechts geofferd werd op het altaar van het +eeuwig schoone en goede: liefde en trouw. Zij luisterde wel is waar met huivering naar de voorbeelden, door hare bezoekster +te berde gebracht, maar twijfelde heimelijk aan de waarheid er van. Wel begreep zij nu het leven en de maatschappij een weinig +anders dan vóór haar huwelijk; wel dacht zij er soms met weemoed aan hoeveel zonde en schuld in de wereld rondwaarden; doch +er was geen punt van aanraking tusschen die wereld en haar zonnig huis, haar kleinen tempel van geluk. + +</p> +<p>Daaraan dacht zij, toen zij, alleen gebleven, aan het venster post vatte om naar haar man uit te zien. ’t Was eigenlijk nog +wel wat vroeg, maar op hem wachten <span class="pagenum">[<a id="pb128" href="#pb128">128</a>]</span>was ook een heerlijke bezigheid. Wat zou zij ook anders doen? Van den morgen tot den avond was haar leven een genieten van +zijne tegenwoordigheid, een verlangen naar zijn terugkeer. + +</p> +<p>Die arme mevrouw Verhulst, dacht zij. Zou zij ongelukkig gehuwd zijn?.... Haar man zag er niet prettig uit, heel anders dan +Huug, haar Huug.... + +</p> +<p>Hare borst rees en daalde sneller bij de gedachte aan hem.... O, dat was immers juist zoo heerlijk in het leven dat men alleen +door de liefde tot het huwelijk komen mocht; “want,” zoo redeneerde zij heel wijsgeerig, “immers de liefde alleen geeft ons +de kracht om onze gebreken te bestrijden en dan veredeld en gelouterd te zamen het leven in te gaan!” + +</p> +<p>Die arme mevrouw Verhulst! Kon zij haar toch maar overtuigen!.... En andere menschen, die ook al zoo dom praatten.... Maar +daartoe zou zij eigene gedachten en gewaarwordingen moeten brengen in vreemde harten, en dat ging niet. Misschien <span class="pagenum">[<a id="pb129" href="#pb129">129</a>]</span>ook was niemand ooit zoo gelukkig geweest als zij, en al was zij nu bijna reeds vijf maanden getrouwd, het was alsof dat geluk +nog dagelijks grooter werd. + +</p> +<p>Nu voelde zij iets aan hare hand; het was Caesar, die zijn kouden neus liefkoozend tusschen hare vingers duwde. En zij streek +hem teeder over den kop en dacht aan dien heerlijken Augustusdag, toen zij van hun huwelijksreisje thuis kwamen en Huug, de +deur openend, lachend zeide: “Treed binnen, mevrouwtje!” Wie was toen de eerste geweest, die haar verwelkomend te gemoet was +gesprongen, die met luid geblaf en woeste sprongen gezegd had: “Ik heb zoo naar je verlangd.” Niemand anders dan Caesar, die +lieve, goede Caesar! O, dat gevoel—zoo lang ontbeerd—van dien vochtigen snoet en die zachte, warme haren! Tallooze herinneringen +waren er plotseling mede voor haar geest gerezen; het was als een groet, een zegening voor haar uit het oude huis, juist nu +zij hare intrede deed in een nieuwe, eigene woning! En toen <span class="pagenum">[<a id="pb130" href="#pb130">130</a>]</span>zij, met hare armen nog om Caesar’s hals, bij wien zij was neergeknield, den vochtigen blik naar Huug had opgeheven, toen +had zij aan zijne stralende oogen gezien dat zij niemand anders dan hem deze verrassing te danken had. + +</p> +<p>Weer zag zij naar buiten. De straten waren dik besneeuwd. Nu en dan rinkelde een ar voorbij. Jongens waren aan het sleden, +en sneeuwballen vlogen van alle zijden door de straat. Maar het was toch geen vroolijk schouwspel, want de lucht hing er zwaar +en droevig over, geelachtig grauw, als was zij vol nieuwe sneeuw. + +</p> +<p>Maar in Renée’s hart scheen een warme zomerzon. Zij dacht aan die hooggeplaatste Russische vrouw, van wie zij pas gelezen +had dat deze haar echtgenoot gevolgd was naar Siberië en zij dacht dat zij dit zelf ook zou doen. Zij zou hem volgen door +ontbering en ellende, tot in “de schaduwen des doods”. In hare hooge stemming hield zij er van versregels of bekende uitdrukkingen +uit gewijde literatuur zacht bij <span class="pagenum">[<a id="pb131" href="#pb131">131</a>]</span>zichzelf op te zeggen, uitdrukkingen, die zij zich van vroeger herinnerde, maar waarvan zij nu pas recht al de diepte en schoonheid +begreep. Alle hadden zij betrekking op Huug, op hare koning, haar afgod! Zoolang zij elkander zóó liefhadden, welk leed kon +hen dan treffen: slechts de dood kon scheiding maken tusschen hem en tusschen haar, gelijk de bijbeltekst zeide. Zoolang dat +zalige gevoel van vereering haar hart vervulde, zoolang zij met geheel hare ziel dien man aanhing, hem haar leven wijdde, +een leven van stille, maar diepe vereering, omgaf haar een pantser, dat haar tegen ieder leed beveiligde. Zij was niet godsdienstig +opgevoed, maar zij begreep nu volkomen het geluk, dat geloof, liefde en vertrouwen in een aangebeden godheid den mensch kunnen +schenken; zij begreep den drang, die in oude tijden de menschen zich had doen werpen onder de alles verpletterende wielen +van den wagen des Gods, dien zij liefhadden; zij begreep de doodsverachting der martelaren en de zelfontzegging <span class="pagenum">[<a id="pb132" href="#pb132">132</a>]</span>der kloosterlingen. <span class="letterspaced">Vereering</span>—zoo heette de sleutel tot al die raadselen, en die zaligmakende kracht was ook in hare ziel gekomen en vervulde er alles +met gouden glans. + +</p> +<p>Nu was haar ideaal werkelijkheid geworden: zijn kleine schildwacht was zij; van den morgen tot den avond mocht zij waken over +zijn geluk. Des morgens omgaf zij hem met duizend teedere oplettendheden; niemand mocht ooit die kleine zorgen en bezigheidjes +van haar overnemen. Des middags ontving zij bezoeken om zijnentwil of legde ze af, bij allerlei vreemde menschen, die haar +volkomen onverschillig waren, maar aan wie zij door haar stralend gezichtje steeds de overtuiging gaf dat hij “de beste man +der wereld” was, gelijk zij hem werkelijk soms in intiemer kring ook lachend noemde, wanneer de stroom van zoete gedachten +haar te machtig werd en uit <span class="letterspaced">moest</span> barsten, ondanks haarzelf. En des avonds vulde haar salon zich met bezoekers—o, zoo vermoeiend soms!—maar heerlijk toch <span class="pagenum">[<a id="pb133" href="#pb133">133</a>]</span>ook, als zij zag hoe hij genoot; als zijn blik dwaalde langs de smaakvol versierde wanden of op háár bleef rusten, zooals +ze daar zat, slank en bevallig, achter haar theegoed, dat zij zoo aardig hanteerde. Nooit, zoolang zijne moeder van hem was +heengegaan, had hij zich zoo <span class="letterspaced">tehuis</span> gevoeld; nooit was hij omringd geweest van zooveel oplettendheid. + +</p> +<p>En hoe graag ging hij met haar uit! Zij was zoo mooi, dat de menschen op straat bleven stilstaan om haar na te zien; het was +als straalde er licht van haar af, als omgaf een aureool dat reine, lieve kindergelaat, en menig dof oog verhelderde, menige +in bitterheid saamgenepen mond ontspande zich tot een glimlach, als zooveel geluk voorbijging. + +</p> +<p>Ha, daar kwam hij! Hunne blikken kruisten elkaar als gouden stralen. + +</p> +<p>Bij de deur wachtte zij hem op. Een lange kus, een wisseling van teedere, zoete woordjes.... zij waren nog even dwaas verliefd +als in hun kort engagement. + +</p> +<p>“Wachtte je op me?” vroeg hij. +<span class="pagenum">[<a id="pb134" href="#pb134">134</a>]</span></p> +<p>“Ja,” antwoordde zij glimlachend. “Je weet wel: als je weg ben, wacht ik altijd op je. Dan leef ik maar half.—Kom, doe nu +gauw dat vervelende paradepak uit, dan ben je meer op je gemak.” + +</p> +<p>“En de receptie bij den kolonel dan?” + +</p> +<p>Een uitdrukking van groote teleurstelling kwam over haar opgewekt gezichtje. + +</p> +<p>“O, die had ik vergeten.... Hè, hoe saai!” + +</p> +<p>“Ik kwam maar eens even naar je kijken. Ik geloof dat ik ook alweer verlangde,” en toen glimlachten zij elkaar toe. + +</p> +<p>“Maar er is niets aan te doen,” hervatte zij dapper. “Ga maar gauw. Het kan vlug afloopen, niet?” + +</p> +<p>“Een uur gaat er spoedig mee heen,” zeide hij haar vertroostend op het voorhoofd kussend. + +</p> +<p>“Neem een rijtuig, Huug. Kijk, het begint te sneeuwen.” + +</p> +<p>“Ja, wees maar niet bezorgd, kleintje.” + +</p> +<p>Hij behandelde haar met een teederheid, die een reus voor een kind zou aan den dag leggen, maar het was een eerbiedige <span class="pagenum">[<a id="pb135" href="#pb135">135</a>]</span>teederheid. Hij gevoelde haar louterenden invloed op zijn zieleleven, hoewel dan ook onbewust uitgeoefend, en was er dankbaar +voor. Hij wist het: wat zij in hem zag, was hij nog niet, maar meer en meer wilde hij het worden. Hij vorderde: hij won krachten +en de tijd zou komen, wanneer hij haar waardig zou <span class="letterspaced">zijn</span>. + +</p> +<p>Soms, als hij haar toefluisterde hoe lief hij haar had, voelde hij plotseling tranen in zijne oogen wellen—van overstelpend +geluk. Want zijne liefde, vroeger zoo vol zelfzucht, had zich gewijzigd tot dat vurig verlangen, alle ware liefde eigen: het +beminde voorwerp te beschermen en veilig door het leven te doen gaan, geschraagd door zijne kracht, beschut door zijne armen.... + +</p> +<p>“Adieu, lieveling!” + +</p> +<p>Het laatste, wat hij van haar zag, was haar blozend, lief gezichtje, dat hem achter de groote spiegelruit vriendelijk toelachte, +tot de sneeuwvlokken haar voor hem onzichtbaar maakten. + + + +<span class="pagenum">[<a id="pb136" href="#pb136">136</a>]</span></p> +</div> +<div class="div1"> +<h2 class="normal">XI.</h2> +<p>In eenzaamheid bleef zij achter, die liefelijke eenzaamheid van een weelderig salon, waarvan ieder meubeltje slechts zoete +herinneringen wakker roept, waar een knappend vuur gezelligheid brengt en de droomerige tik der pendule tot aangename overpeinzingen +stemt. + +</p> +<p>Hugo’s portret was er ook; dat had zij zoo gewild. En boven in haar boudoirtje hing zijne buste levensgroot, haar glimlachend +aanziende. Dikwijls in zijne afwezigheid had zij uit verlangen naar dat gelaat haar handwerkje of boek neergelegd en was naar +boven gesneld om het te beschouwen. + +</p> +<p>In de straat werd het stiller, naarmate de sneeuwvlokken dichter begonnen te vallen. Nu en dan blies een gure windvlaag ze +tegen het venster, maar zij keek er glimlachend naar met een zalig gevoel van veiligheid. In háár warm, gezellig nestje, zoo +zeide zij zacht, kon geen windvlaag of sneeuwvlok doordringen. +<span class="pagenum">[<a id="pb137" href="#pb137">137</a>]</span></p> +<p>Maar iets anders kon daar binnenkomen, kouder en verstijvender dan de Noordenwind; iets, wat haar warm bloed verkillen en +haar warm hart met een ijskorst omgeven zou: iets, wat met één slag alle jeugdige geluksbloesems zou doen verdorren: het noodlot;—het +noodlot, dat de schuld en de zwakheid der mannen wreekt aan jonge, reine, gelukkige schepselen, die zich vertrouwend aan hen +overgaven. Hugo Freeze, die gemeend had het verleden te kunnen afschudden als het stof van zijne zolen, zou gevoelen dat het +zich als een slang gekronkeld had om zijn voet en met hem gaan zou, het lange leven door, waar hij ging. + +</p> +<p>En terwijl Renée, mijmerend over haar geluk, als een tevreden kind de reusachtige sneeuwvlokken met het oog volgde of de figuren +bewonderde, die zij er in kon waarnemen, als zij tegen het glas bleven kleven, naderde het noodlot, stil maar zeker. Reeds +was het in de naaste straat...., het kwam dichter, altijd dichter. +<span class="pagenum">[<a id="pb138" href="#pb138">138</a>]</span></p> +<p>Nu had het haar huis gevonden; het was op haar drempel.... + +</p> +<p>De schel klonk door de gang, brutaal en bevelend. + +</p> +<p>“Mevrouw,” zeide Frederik de oppasser, “daar is een vrouw om u te spreken. Zij zegt dat zij niet weg zal gaan, vóór zij u +gesproken heeft, en.... het is misschien beter dat u maar gaat, dan dat ze.... schandaal maakt,” voegde hij er zacht bij. + +</p> +<p>Renée rees haastig op. + +</p> +<p>“Maar ik wil haar immers wel spreken, Frederik”, antwoordde zij met zacht verwijt. “Je moogt in deze koude geen enkelen arme +wegzenden.” + +</p> +<p>Frederik’s gezicht had een zeer bekommerde, bijna ontroerde uitdrukking, maar hij zeide niets meer en liet zijne mevrouw voorbijgaan. + +</p> +<p>Rustig ging zij de trap af, die naar het portaal leidde, denkende hoe wreed de winter is voor de armen. Toen echter haar oog +op de vrouw viel, die haar achter de glazen tochtdeur stond op te wachten, liet <span class="pagenum">[<a id="pb139" href="#pb139">139</a>]</span>zij haastig hare goedgevulde portemonnaie weer in haar zak glijden en bleef, als door den bliksem getroffen, een oogenblik +roerloos staan. Een rilling ging door al hare leden en zij gevoelde haar gelaat koud worden, als verbleekte zij. + +</p> +<p>Maar snel herwon zij hare zelfbeheersching en trad vooruit. + +</p> +<p>Zij wist nauwkeurig waar zij dat gelaat nog eens gezien had en herinnerde zich den vreeselijken lach, die haar zoozeer gepijnigd +had. Nu echter lachten die oogen niet; zij fonkelden haar tegen als gloeiende kolen, vol haat wegens meerdere rechten, vol +afgunst wegens meerderen rijkdom, vol zegepralenden wraaklust wegens teleurgestelde hoop, en vol woede wegens de reine schoonheid, +de kalme waardigheid, die zij aanschouwden. + +</p> +<p>Een oogenblik stonden zij zwijgend tegenover elkaar, als overstelpt door eigen aandoeningen, die nooit een vrouw machtiger +overweldigen dan wanneer het hare liefde geldt, en Frederik, die achter zijne mevrouw <span class="pagenum">[<a id="pb140" href="#pb140">140</a>]</span>was aangekomen om naar het sousterrain terug te keeren, zeide later dat het was geweest of er een engel en een duivelin tegenover +elkander hadden gestaan. + +</p> +<p>Toen klonk Renée’s bevende stem: “U wilt mij spreken, juffrouw? Kom even met uwe kindertjes in het spreekkamertje.” + +</p> +<p>Want de jonge vrouw had twee kinderen bij zich, een knaapje van twee jaar en een kleintje van weinige weken. + +</p> +<p>Renée’s blik bleef op het gezichtje van het jongentje staren; aan wien herinnerde het haar toch met zijne donkere oogen en +eigenaardigen wenkbrauwboog? + +</p> +<p>Toen traden zij het spreekkamertje binnen en de deur sloot zich achter hen.—- + +</p> +<p>Een half uur later trad de vrouw weer naar buiten; een glimlach van voldoening over gestilde hebzucht lag om hare lippen en +over gestilde wraakzucht tevens; vergeten was zij, maar gewroken ook....! + +</p> +<p>En daar binnen stond Renée, roerloos, versteend. Zij staarde recht voor zich uit, minuten lang, met vaalbleek gelaat en <span class="pagenum">[<a id="pb141" href="#pb141">141</a>]</span>onbeweeglijken blik. Maar in haar hart was een storm, een orkaan, welks koude adem dat gloeiende, hartstochtelijk liefhebbende +hart tot een klomp ijs verstijfde. + +</p> +<p>In haar stierf langzaam het schoone jonge leven weg; hare liefde, haar geluk, haar verleden, hare toekomstidealen, één voor +één stierven zij weg, als bloemen voor de zeis des maaiers. + +</p> +<p>Met dien starenden blik schouwde zij in een afgrond, waarvan zij nauwelijks het bestaan had vermoed; en op den bodem van dien +afgrond zag zij haar koning, haar god, zich wentelend in het slijk, hem, dien zij smetteloos gewaand had als zichzelf. + +</p> +<p>Geld had die vrouw gevraagd, geld voor.... o God, voor <span class="letterspaced">zijne</span> kinderen! En de waarheid harer woorden lag die kleinen in het gezicht geschreven. Dat kind van enkele weken—het was onbewust +zoo wreed geweest, het had haar de ziel verscheurd. + +</p> +<p>De stem van een der dienstboden in het sousterrain deed haar opschrikken en zij <span class="pagenum">[<a id="pb142" href="#pb142">142</a>]</span>begreep hier niet zoo te kunnen blijven. + +</p> +<p>Was zij nog dezelfde Renée van straks?—Neen, de kleine, gelukkige Renée, die zich als een koningin gevoeld had in haar huis, +als een gezegende onder de stervelingen, was dood; zij zou nimmer terugkeeren, nimmer, nimmermeer. + +</p> +<p>Nu sloop daar een vreemde de trap op, een verguisde en bedrogen vrouw, ging de slaapkamer door en verdween in het kleine vertrekje +daarnaast: haar boudoir. + +</p> +<p>Daar sloot zij de deur, nauwkeurig en schijnbaar kalm, altijd met die starende oogen en dat bleek gelaat; deed toen enkele +stappen vooruit en bleef staan leunen tegen het hoofdeinde van de rustbank, juist zooals zij beneden gestaan had, bewegingloos, +gevoelloos. + +</p> +<p>De schaduwen vielen dichter; buiten werd het stiller en stiller; beneden in de eetkamer klonk het bezige gedruisch van het +tafeldekken. Maar zij bemerkte het niet. + +</p> +<p>Eens klonk het vreemd en hard door het stille vertrekje: “Hij was slecht, <span class="letterspaced">slecht</span>!” <span class="pagenum">[<a id="pb143" href="#pb143">143</a>]</span>en toen weer dat vreeselijk staren, dat opgaan in een enkele verpletterende gedachte, waarbij het lichaam niet meer gevoeld +wordt en de mensch slechts geest is geworden. + +</p> +<p>Op eens ontwelde daar een kermende kreet aan hare lippen; zij wierp zich bij de sofa neer, het gelaat in de handen verbergend, +het hoofd diep, diep neerdrukkend in de fluweelen kussens. Toch weende zij niet. Zij steunde slechts zacht, zacht en klagend, +altijd weer hetzelfde geluid. + +</p> +<p>Telkens viel daar weer een andere gedachte in hare ziel, een gedachte als een dolkmes, die haar kermen deed van pijn. Herinneringen, +ontdekkingen, gevolgtrekkingen.... o, hoeveel begreep zij nu op eens! Hoe zag zij alles in een ander licht; hoe voelde zij +zich misleid en bedrogen! Duizend kleinigheden, eerst niet door haar opgemerkt of overdacht, voegden zich nu samen tot een +lange reeks van bewijzen en beschuldigingen. + +</p> +<p>Met krampachtigen greep vatte zij haar <span class="pagenum">[<a id="pb144" href="#pb144">144</a>]</span>hoofd, zoodat de golvende haren losraakten en de sidderende gestalte omhulden; en toen zij het bemerkte, deed het haar goed. +Zich verbergen, onzichtbaar worden.... voor de meiden, voor hare kennissen, voor de wereld.... Er was iets belachelijks aan +haar, iets schandelijks!.... De menschen zouden er naar wijzen.... Iets bespottelijks was het en toch iets vreeselijks, en +alle menschen zouden haar belachen, haar beklagen,.... O weg, weg! + +</p> +<p>Zij sprong op als om te vluchten, toen haar blik op het portret van haar man viel, dat haar glimlachend aanzag. + +</p> +<p>Toen hoorden de meiden beneden, uit het boudoir een wilden lach, een lach, als van een waanzinnige, kort en luid en vreemd, +die echter spoedig weer door diepe stilte gevolgd werd.... + +</p> +<p>Zij staarde op dat fraaie, lachende mannengelaat, waarin zij nu plotseling zwakheid en karakterloosheid las. Hare lippen krulden +zich minachtend, haar blik nam een uitdrukking van afkeer aan, het jonge gezichtje <span class="pagenum">[<a id="pb145" href="#pb145">145</a>]</span>was op eens dat eener vrouw, eener diep beleedigde vrouw. + +</p> +<p>Langzamerhand werd die blik zachter, maar geen verzoening sprak er uit; medelijden slechts <span class="letterspaced">en</span>.... een lang, een eeuwig vaarwel; een afscheidsgroet tegelijk aan den man, dien zij had bemind, en aan den zwakkeling, dien +zij niet beminnen, niet meer toebehooren <i>kon</i>; een vrijwillige, eeuwige scheiding van de reine vrouw aan den verachtelijken slaaf zijner lusten. Ach, nog iets anders, +iets oneindig wreeders dan de dood kon scheiding maken tusschen hem en tusschen haar, maar dááraan had zij nooit gedacht....! + +</p> +<p>“O, Huug,” fluisterde zij, dicht voor het portret tredend, “hoe lief heb ik je gehad! Hoe heb ik je aangebeden! Ik geloofde +in je.... Ik wist niets van die vuile, walgelijke wereld, waarin de mannen leven. Ik zag het leven, zooals het werkelijk is, +niet, zooals het door de ellendelingetjes, die zich mannen noemen, is ontheiligd en verlaagd. Je staat daar rechtop tegenover +mij, netjes <span class="pagenum">[<a id="pb146" href="#pb146">146</a>]</span>aangekleed in je uniform met goudgalon en blinkende knoopen, maar geen mannenhart slaat daarachter. Ik veracht je,.... ik +<span class="letterspaced">kan</span> niet anders, en dat ik je verachten moet, doodt mij.” + +</p> +<p>Weer kreunde zij zacht en wendde het gelaat van die eens zoo beminde trekken. + +</p> +<p>Het was haar als bestond zij niet meer; de vroegere Renée was verdwenen; haar geest was reeds gestorven in haar, alleen dat +rampzalig lichaam stond daar nog, dat maar niet zoo spoedig sterven wilde als de ziel. + +</p> +<p>En weg wilde zij toch, naar lichaam en geest, weg, ver weg, naar een toevluchtsoord, waarheen niemand haar volgen kon en vanwaar +geen wreede, menschelijke wet de beleedigde vrouw tot terugkeer dwingen kan. + +</p> +<p>En zij dacht er over, kalm, volkomen onverschillig, hoe zij het jonge, sterke leven in haar vernietigen zou.... Dat gehate, +bloeiende lichaam, dat nergens meer toe diende, het moest weg; dat kloppende, eens zoo gloeiende hart moest dood; het was +<span class="pagenum">[<a id="pb147" href="#pb147">147</a>]</span>immers toch maar een bedrogen, misleid hart. Als zij nog vier en twintig uren leven moest, zou zij krankzinnig zijn. Misschien +was zij het reeds; zij wist het zelf niet recht. Het kon haar ook niet schelen.... Als zij maar inslapen kon—voor altijd! + +</p> +<p>Haar afgod was van zijn voetstuk gevallen en had in zijn val haar hart verbrijzeld. Nimmer, nimmer kon hij weer opgericht +worden. + +</p> +<p>“Ha, ha!” zeide zij overluid en hare eigene stem klonk haar vreemd in de ooren, “zelf de scherven aaneenlijmen en dan mijzelf +en anderen wijsmaken dat dit nu weer....! + +</p> +<p>Hare woorden eindigden in een vlijmenden spotlach. + +</p> +<p>Eens had zij gevoeld altijd meer vrouw dan wereldlinge te zullen zijn, en zoo zeide zij nu ook tot zichzelf dat zij niet behoorde +tot de vrouwen, die kunnen voortleven met een ongeneeslijke wonde in het hart; wier lichaam nog altijd rondloopt en werktuiglijk +zijne plichten vervult, terwijl de ziel reeds gestorven is in haar, lang geleden reeds, <span class="pagenum">[<a id="pb148" href="#pb148">148</a>]</span>toen haar liefde en vertrouwen gebroken werden, evenals de hare nu. Of ja, misschien zou zij er toe in staat zijn geweest +ter wille eener moeder of van hulpelooze kinderen, maar.... zij had geen andere schatten, geen anderen rijkdom gehad dan hèm! + +</p> +<p>Rustig keerde zij zich naar de deur en trad de slaapkamer binnen. Hier opende zij een kast en zag zoekend rond.... + +</p> +<p>Ja, daar in den hoek stond wat zij zocht. Hij had haar dikwerf gewaarschuwd het nooit te verzetten, opdat het niet verward +zou worden met een der fleschjes op de toilettafel. + +</p> +<p>Nu nam zij het in handen en las het opschrift. Enkele druppels waren voldoende om een sterken man den slaap te bezorgen, dien +hij soms vruchteloos zocht, en met wreed genot mat zij den inhoud met de oogen. Het waren zeker wel honderd droppels.... ja, +zeker wel honderd! En als een schat drukte zij het kleine voorwerp tegen hare borst, trad er het boudoir mede binnen en sloot +de deur achter zich. +</p> +<hr class="tb"><p> +<span class="pagenum">[<a id="pb149" href="#pb149">149</a>]</span></p> +<p>Een kwartier later stak Hugo Freeze den sleutel in zijne huisdeur. + +</p> +<p>Hij kwam fluitend de trap op, verlangend zijn paradepakje uit te doen. Maar eerst wilde hij rondzien naar Renée. Een blik +in het salon—neen, zij was daar niet. + +</p> +<p>Toen hij zich omkeerde, om haar elders te zoeken, trad Frederik hem in den weg, sloeg aan met neergeslagen oogen en vroeg +aarzelend of hij mijnheer even spreken mocht. + +</p> +<p>“Spreek op!” klonk het ongeduldig antwoord. + +</p> +<p>Toen daalde Frederik’s stem tot gefluister en toen hij had uitgesproken, was het gelaat van zijn meester doodsbleek. + +</p> +<p>“Dank je—je bent een beste kerel, hoor! Ik zal aan je denken,” zeide hij ontroerd, hem de hand reikende: en toen, nauwelijks +in staat zich goed te houden, verdween hij in de slaapkamer. + +</p> +<p>Goddank—zij was hier niet. Waarschijnlijk was zij in het boudoir. Hij zou zich stilhouden, want haar onder de oogen <span class="pagenum">[<a id="pb150" href="#pb150">150</a>]</span>treden kon hij nog niet. Eerst moest hij zich herstellen en dan wilde hij tot haar gaan en haar vergeving vragen;.... haar +zeggen hoe lief hij haar toch had, hoe haar invloed reeds een ander, een beter mensch van hem gemaakt had.... Hij zou zichzelf +beschuldigen en vrijpleiten tegelijk. + +</p> +<p>Maar dan dacht hij weer aan die reine kinderoogen vol geloof en vertrouwen.... en hij deinsde voor een ontmoeting terug.... + +</p> +<p>O God, dat dit nu had moeten gebeuren! + +</p> +<p>Hij zat maar roerloos, schrijlings op een stoel neergevallen, de armen over de leuning en het gelaat in de handen geborgen.... +Zou zij in het boudoir zijn? + +</p> +<p>Hij luisterde geruimen tijd. + +</p> +<p>Geen geluid. + +</p> +<p>Hij ging naar de deur, aarzelde weder in zijn bewustzijn van schuld, trad weer nader en moed vattende, zeide hij smeekend: +“Renée!” + +</p> +<p>Maar geen antwoord volgde. + +</p> +<p>Toen opende hij de deur en daar, neergezonken op de rustbank, half verborgen in <span class="pagenum">[<a id="pb151" href="#pb151">151</a>]</span>hare fraaie lokken, lag haar slank meisjesfiguur. Was zij ingesluimerd? + +</p> +<p>In de schemering kon hij haar gelaat slechts flauw onderscheiden, maar hij trad nader en knielde bij haar, zijn gelaat aan +hare borst verbergend en verwachtende dat zij ontwaken zou. + +</p> +<p>Maar zij bewoog zich niet. + +</p> +<p>“Renée—lieveling?” + +</p> +<p>Hij wilde hare hand vatten.... Maar wat hield zij er mede omklemd? + +</p> +<p>Een kreet onsnapte hem, een ijskoude rilling ging hem van het hoofd tot de voeten. + +</p> +<p>Hij zag haar oplettend aan.... En toen hij in dat doode, welbeminde gelaat zag, toen begreep hij plotseling dat het nooit +weer in vertrouwende liefde aan zijne borst zou rusten; dat hij nimmer, nimmermeer, ondanks boete en rouw, het zoete: “Huug, +ik heb je zoo lief!” van hare lippen zou hooren; dat een vreeselijk “te laat!” op die dierbare trekken geschreven stond. + +</p> +<p>Op eens, als door waanzin bevangen, <span class="pagenum">[<a id="pb152" href="#pb152">152</a>]</span>riep hij op hartverscheurenden toon, die van de diepste zielesmart getuigde: + +</p> +<p>“Renée, Renée!.... Mijn vrouwtje!.... Word wakker? Geef antwoord!.... Zeg me dat je leeft.... O, spreek toch, spreek toch!” + +</p> +<p>Maar zijne stem kon haar niet meer bereiken. De kleine schildwacht had haar post verlaten. + + + + + +<span class="pagenum">[<a id="pb153" href="#pb153">153</a>]</span></p> +</div> +</div> +<div class="div0"> +<h2 class="normal">De eerste dag van beterschap</h2><span class="pagenum">[<a id="pb155" href="#pb155">155</a>]</span><p>In de stilte van den sneeuwigen winternacht hoort zij de klokken vijf slaan, tegelijk of na elkaar. Nu reeds?.... Hoe kan +men toch beweren dat de uren aan een ziekbed lang vallen! Er is zooveel te doen en—als de handen rusten—zooveel te denken. +Voor een moeder althans.... + +</p> +<p>Aandachtig slaat zij den kranke gade. Een geheel uur lang ligt hij daar nu reeds in heerlijken, diepen slaap.—Hoor die ademhaling! +Het is niet dat schokkende, haastige hijgen, waarnaar zij nu reeds weken lang zoo angstig luisterde. Het is een rustige in- +en uitademing. En het kleine beminde gezichtje is niet meer rood van koortshitte, maar bleek, akelig bleek. Nu ziet ze eerst +recht hoe ontzettend vermagerd en ingezonken het is. Zij kan het bijna niet meer vereenzelvigen met de <span class="pagenum">[<a id="pb156" href="#pb156">156</a>]</span>ronde wangen en schitterende oogen, die zij zich van vroeger herinnert.... Maar hij is toch haar dierbare kleine Wim nog.... + +</p> +<p>Ach, zooals hij daar nu ligt, ziet hij er uit, als ware hij reeds gestorven. Welk een verschrikkelijk gezicht! + +</p> +<p>Een traan welt haar in de oogen, maar zij wischt dien haastig af en klemt de lippen opeen. Niet schreien! Als het haar weer +eens overweldigde zooals gisteren, toen de dokter gezegd had dat het kind niet lang meer bestand zou kunnen zijn tegen die +hevige en voortdurende koorts en die afmattende hoestbuien, welke allen slaap beletten! Toen had, nadat de dokter weggereden +was, al haar zelfbedwang haar niets meer gebaat, en zij had geschreid, geschreid, tot ze geen tranen meer had. En toen had +ze hoofdpijn en was verplicht naar bed te gaan en kleinen Wim aan anderen over te laten.... + +</p> +<p>O neen, niet meer schreien! +</p> +<hr class="tb"><p> +<span class="pagenum">[<a id="pb157" href="#pb157">157</a>]</span></p> +<p>Ze heeft grooten Wim om middernacht, nadat zij eenige uren gerust had, naar de logeerkamer gezonden, om daar den slaap te +genieten, waaraan hij na den vermoeienden arbeid van den dag behoefte heeft, en kan nu ongestoord den kleinen zieke verplegen. + +</p> +<p>Ze staart hem maar altijd aan. Haar hart wordt lichter en lichter. Dit <i>moet</i> beterschap zijn. De laatste hoestaanval ging niet met benauwdheid gepaard, en na dien tijd is hij zoo stil tevreden geweest, +als gevoelde hij zich zeer welbehaaglijk. + +</p> +<p>Beterschap.... Voor het eerst durft ze er aan denken. + +</p> +<p>Zal ze zijn vroolijken lach, zijn lief gekeuvel weer hooren, waaraan ze zoo menigmaal met smartelijk, wild verlangen heeft +teruggedacht in deze droeve weken? Zal ze hem weer zien rondloopen in zijn aardig, nieuw pakje, waarop ze gister nog in stomme +smart haar hoofd heeft neergebogen, toen ze het bij het openen der kast zag liggen? Zal er niets bewaarheid worden van die +<span class="pagenum">[<a id="pb158" href="#pb158">158</a>]</span>vreeselijke visioenen, welke haar telkens voor oogen zweefden: een kistje, een begrafenisstoet, een graf, een altijd ledig +stoeltje.... Ja, hoe zonderling dat zij daaraan met, naar het haar toeschijnt, ijzige kalmte, met zoo doffe, wanhopige berusting +heeft kunnen denken, als ze daar onbeweeglijk in haar stoel zat en doelloos naar de bloemen van het tapijt staarde! Zelfs +heeft ze overwogen hoe koel zij de advertentie wel zou wenschen, die het doodsbericht van haar lieveling zou bevatten, en +hoe onbewogen zij schijnen zou in tegenwoordigheid van vrienden en kennissen. + +</p> +<p>Telkens zijn haar de zoogenaamde condoleantievisites in de gedachte gekomen en zij heeft gehuiverd. Hoe, zouden reeds in die +eerste droeve dagen allerlei menschen in huis komen en met haar willen spreken over hem, wiens naam zij niet zou kunnen noemen +zonder in tranen uit te barsten? Hare goede vrienden—zouden zij <span class="letterspaced">dàt</span> van haar eischen? Zouden zij onnadenkend genoeg zijn om blindelings een gebruik te <span class="pagenum">[<a id="pb159" href="#pb159">159</a>]</span>volgen zonder eerbied voor de zielesmart eener moeder; of ongevoelig genoeg om uit bloote nieuwsgierigheid het huis der droefenis +binnen te dringen? Men kan immers ook schriftelijk deelneming betuigen! + +</p> +<p>Zij heeft zich herinnerd dat, toen Willem zijne moeder verloren had,—die goede, lieve, waardige vrouw, aan wie hij met zijne +gansche ziel hing,—zij er zich over verwonderde dat er bij iedere betuiging van deelneming iets hards in zijn gelaat kwam, +terwijl hij de vormelijke condoleantie-phrase niet—of met een algemeenheid beantwoordde. Nu eerst had ze hem begrepen. Ja, +ook <i>zij</i> zou haar hart met een pantser omringd en niemand toegestaan hebben de versche wonde daarbinnen te bekijken, te peilen en +verder open te rijten. De menschen mochten dan zeggen dat zij niet zeer bedroefd scheen, zooals zij het van Willem gezegd +hadden.... + +</p> +<p>Dat alles is herhaaldelijk in haar omgegaan. Maar nu.... <i>Is</i> dit beterschap? + +</p> +<p>Ze kan zich maar niet verzadigen aan <span class="pagenum">[<a id="pb160" href="#pb160">160</a>]</span>het gezicht van haar rustig sluimerend kind. Zonderling, zelf heeft ze in het geheel geen slaap. Ze is te gelukkig. Het is +haar alsof zij nu pas voor het eerst weer eens rustig denken kan. +</p> +<hr class="tb"><p> + +</p> +<p>Allerlei zoete herinneringen komen tot haar. + +</p> +<p>Haar kleine ridder: wat was hij altijd galant! Hoe sprong hij op, als haar vingerhoed viel of haar kluwen wegrolde! Hoe graag +snelde hij naar huis om hoed of parasol, als in den tuin de zon haar begon te hinderen! En bovenal—hoe aandoenlijk lief hield +hij de kleintjes stil, als maatje eens hoofdpijn had! Die vurige vereering zijner moeder—alleraardigst was ze in het zesjarig +kereltje. + +</p> +<p>De spiegel zeide haar dikwerf reeds dat hare eerste schoonheid voorbij was; haar voorhoofd werd minder glad, haar <i>teint</i> grover, hare tanden begonnen hunne witheid te verliezen en haar figuurtje zijne gratie. <span class="pagenum">[<a id="pb161" href="#pb161">161</a>]</span>Maar behalve grooten Wim had ze toch altijd nog één aanbidder: dat was <i>kleine</i> Wim. + +</p> +<p>“Ik kijk zoo graag naar u. Ik vind u zoo mooi,” zeide hij soms, haar in stille verrukking aanstarend. + +</p> +<p>Hoe gaarne ook haalde hij zich allerlei ongelukken in het hoofd, om te toonen hoe dapper hij zijn zou om harentwil. + +</p> +<p>“Als er een beer kwam in de gang,” zei hij dan met schitterenden blik en gebalde vuistjes, “dan zouden pa en ik u met de kleintjes +hier in de kamer sluiten en hem dan gaan doodslaan....<span class="corr" id="xd0e1804" title="Niet in bron">”</span> +</p> +<hr class="tb"><p> + +</p> +<p>Hare oogen beginnen te schemeren van het staren op dat in het kussen weggezonken blonde kopje. Dan heft ze het gebogen hoofd +op en ziet de kamer rond, gelijk ze reeds duizendmaal deed in de uren aan dit ziekbed doorgebracht. + +</p> +<p>De nachtlamp, ginds op de waschtafel, wordt getemperd door een schermpje, waarop kinderen zijn afgebeeld, die bellen <span class="pagenum">[<a id="pb162" href="#pb162">162</a>]</span>blazen. Dat is het meest verlichte. Dan het bovenvlak der waschtafel met de gebloemde stellen; het breede penant met den spiegel +en dan—reeds flauwer verlicht—de gordijnen voor de vensters aan weerszijden. In dommelige schaduw weggezonken aan den muur +links het groote ledekant, en daartegenover het bed van hare kleine meisjes. Alles ledig nu. Over de kleintjes ontfermde zich +een hartelijk vriend, ze aldus behoedende tegen de besmetting van den epidemischen hoest, waardoor Wim is aangetast. Iederen +dag, klokke halfzes, komen ze voorbijwandelen en haar verkwikken door dien aanblik. + +</p> +<p>De groote tafel, zij zelf en Wim’s ledekantje, ’t is alles in schemer gehuld.... + +</p> +<p>Wat is het stil! Haar horloge tikt ijverig; dat is het eenige geluid in het vertrek. En buiten steekt de wind op, en zachte +tikjes tegen de ruiten zeggen haar dat het sneeuwt, droge, korrelige sneeuw. + +</p> +<p>Hare oogleden beginnen nu toch ook <span class="pagenum">[<a id="pb163" href="#pb163">163</a>]</span>zwaar te worden. Wim slaapt nog steeds voort.... + +</p> +<p>Ze is koud. De kachel is uitgegaan, doordat ze vreesde hem door eenig geraas te wekken. + +</p> +<p>Een verlangende blik gaat naar het groote ledekant, telkens, telkens weer.... + +</p> +<p>Zou ze ’t wagen?—Ze kan immers toch in een oogwenk bij hem zijn. Het is niet die onrustige slaap van anders met half gesloten +oogleden en telkens wakker schrikken en benauwde hijgende borst.... + +</p> +<p>Ze staat onhoorbaar op, verwisselt haar warmen peignoir voor een nachtkleed en strekt zich welbehaaglijk uit in het weeke +bed. + +</p> +<p>“Och, een uurtje maar!” fluistert zij, als capituleerende met zichzelf. Zij schijnt zich zoo zelfzuchtig. + +</p> +<p>En dan rijst de verlangende gedachte: “Als het eens <i>twee</i> uur was! Als de brievenbesteller eens voorbijging, die altijd zoo hard aanschelt, en de meid zich eens versliep, en Wim niet +wakker werd!....” +<span class="pagenum">[<a id="pb164" href="#pb164">164</a>]</span></p> +<p>De matte oogleden vallen reeds toe. Zij denkt niet meer. Zij slaapt den vasten slaap van een doodelijk vermoeide. +</p> +<hr class="tb"><p> + +</p> +<p>Als ze ontwaakt, slaat ze verwonderd de oogen op. Hoe, reeds volle dag?.... Het moet wel negen uur zijn. + +</p> +<p>Een blik op haar horloge zegt haar dat het reeds over elven is. Zij ontstelt ervan. + +</p> +<p>In een ommezien is zij bij het kleine bed. Daar ligt hij nog juist als dien nacht. Ze weet het: als hij haar ook slechts fluisterend +geroepen had, ze zou het gehoord hebben. + +</p> +<p>.... Dus ligt hij daar nu reeds.... laat zien: van vier tot elf—reeds zeven uur in vasten gezonden slaap. + +</p> +<p><span class="corr" id="xd0e1852" title="Bron: “"></span>O, dit <i>moet</i> wel beterschap zijn!.... Ze zou het kunnen uitjubelen. + +</p> +<p>Haar oog valt op een stukje beschreven papier, dat op de tafel ligt. + + +</p> +<div class="blockquote"> +<p>“Lieve vrouw, ik wou je niet wakker maken. Je sliep zoo lekker. En Wim ook. Tot straks.”</p> +</div><p> + +<span class="pagenum">[<a id="pb165" href="#pb165">165</a>]</span></p> +<p>Zij glimlacht. Wat zal hij straks zeggen, als hij hoort, dat Wim nog altijd slaapt? Tot elf uur ten minste. Neen, tot kwartier +<i>over</i> elven.... + +</p> +<p>Dus is hij in de kamer geweest. En zij heeft het niet eens gehoord! Misschien heeft ook de meid in huis gestommeld en de brievenbesteller +hard aangescheld, evenals na hem de melkboer, de bakker, de vleeschhouwer, de groenteboer. + +</p> +<p>Terwijl zij zich kleedt, denkt zij verwonderd over dat alles na. Dan gaat ze in de aangrenzende kamer en trekt aan het schelkoord, +om straks met nauwelijks bedwongen blijdschap aan de dienstbode het heuglijk nieuws mede te deelen. Ze moet het aan <i>iemand</i> vertellen! + +</p> +<p>Dan geeft ze hare bevelen en blijft alleen. + +</p> +<p>Zij drinkt koffie, telkens even oprijzende om door de deur der slaapkamer te gluren, die op een kier staat. Dan luistert zij. +Geen geluid; niets dan die geregelde, rustige ademhaling.... + +</p> +<p>Gistermorgen heeft de dokter gezegd dat <span class="pagenum">[<a id="pb166" href="#pb166">166</a>]</span>het kind hem iets beter scheen; zij echter heeft hem ongeloovig aangezien. Hoe?—Beter!—Ja, de koorts scheen overwonnen, maar +de pols was nauwlijks waar te nemen en haar arme lieveling bleek te zwak om zelfs maar zijn hoofdje op te tillen.... Wat kon +hij er eigenlijk over oordeelen, die man, welke het kind slechts eenige minuten daags gadesloeg! Zij, de eigen moeder, vond +haar jongen veel erger. + +</p> +<p>Maar nu zegt ze tot zichzelf dat de dokter toch goed gezien had, en ze peinst er over, hoe ze ’t heden erkennen zal. + +</p> +<p>“U hadt toch gelijk, dokter, er <i>was</i> beterschap.” En ze weet al dat ze zal glimlachen bij die woorden, een zalige glimlach. + +</p> +<p>Daar laat ze een mes vallen. Haar hart klopt voelbaar van schrik.... Ze staat roerloos en luistert, maar alles blijft stil. + +</p> +<p>Ze treedt aan het venster en ziet naar buiten in de straat. + +</p> +<p>Alles wit. Hoe glinstert en fonkelt de sneeuw in de zon! En wat ziet de wereld <span class="pagenum">[<a id="pb167" href="#pb167">167</a>]</span>er vroolijk uit! Het is lente, ondanks de sneeuw. De straatmusschen denken er blijkbaar ook zoo over en verkondigen het al +tjilpend van de daken. + +</p> +<p>Zij kan de warmte der zon voelen door het glas heen, en koestert er zich in, evenals de hyacinten en narcissen in de vensterbank. + +</p> +<p>Uit het huis harer naaste buren dringt pianospel door. Het herinnert haar hoe ze in de duistere dagen, die voorbij zijn, zich +er telkens niet zonder bitterheid over verwonderde, hoe zij lust konden hebben in spel en zang, wetende dat niet verre van +hen een teeder geliefd kind met den dood worstelde. Ze hadden wel dagelijks laten vragen hoe het den kleinen patiënt ging +en eens zelfs er bijgevoegd of de piano ook hinderde, maar zij had die laatste vraag naar waarheid ontkennend kunnen beantwoorden. +Waarom had die muziek haar dan gegriefd? + +</p> +<p>Nu vergeeft ze hun zoo gemakkelijk en luistert met welgevallen naar den vroolijken <span class="pagenum">[<a id="pb168" href="#pb168">168</a>]</span>galop, waarvan de tonen flauw tot haar doordringen. + +</p> +<p>Haar dwalende blik valt op den kalender. Reeds vijf Maart?.... + +</p> +<p>Ja zeker, het is de vijfde Maart vandaag. Dat wist ze wel, en toch schijnt het haar vreemd. Toen zij in die andere kamer de +gordijnen neerliet en de deur sloot om haar kranken lieveling te verplegen, was het nog geen half Februari. En de tijd is +onmerkbaar voortgegleden. Buiten zijn grachten en slooten tot ijs gestold, hebben vele vroolijke schaatsenrijders gedragen, +en zijn weer ontdooid; dagen zijn nachten geworden en nachten dagen, maar voor háár waren de grenzen tusschen die beide uitgewischt. +Zij leefde niet. Voor haar was het alles te zamen als één lange, treurige nacht. + +</p> +<p>Het is haar, nu ze daar staat met licht hart en bestraald door de warme lentezon, alsof zij uit een bangen droom is ontwaakt. +</p> +<hr class="tb"><p> +<span class="pagenum">[<a id="pb169" href="#pb169">169</a>]</span></p> +<p>In ieder rijtuig meent ze het dokterskoetsje te hooren naderen. Maar zij bedenkt dat het Zaterdag is. Hij rijdt heden al zijne +patiënten af om morgen iets te genieten wat op rust gelijkt. Het is bij drieën. Zeker zal hij nu spoedig komen. + +</p> +<p>Nu nadert er weer een rijtuig.... ja, dat is hij nu toch. + +</p> +<p>Zij gaat hem eenige schreden tegemoet, om te voorkomen dat hij als gewoonlijk de slaapkamer binnentreedt. + +</p> +<p>“Hoe gaat het?” + +</p> +<p>Weer dezelfde vraag,—heden misschien reeds vijftigmaal gedaan,—op gedempten toon geuit, juist als iederen dag. Maar nu—welk +een genot het hem te vertellen! + +</p> +<p>Even gaat hij bij den kleinen kranke. Zij zou het hem willen beletten, maar zij durft niet.... + +</p> +<p>Gelukkig, Wim ontwaakt er niet door. + +</p> +<p>Als hij terugkeert, ziet ze hem gespannen aan, als wil ze hem in de ziel lezen. Maar hij zegt niet veel; dokters zijn voorzichtig +met hunne gelukwenschen. +<span class="pagenum">[<a id="pb170" href="#pb170">170</a>]</span></p> +<p>“Heeft hij niet meer gehoest?” + +</p> +<p>“Sedert van nacht niet.—Hoe vindt u hem?” + +</p> +<p>“Hm! Het gaat goed zoo. Uitstekend. Nu maar voorzichtig met eten.—Adieu, mevrouw, morgen kom ik nog eens zien.” + +</p> +<p>Hij is alweer weg. + +</p> +<p>Terwijl zij het portier hoort dichtklappen en luistert naar het doffe geratel der snel wegrollende wielen, herhaalt ze, op +een stoel bij het venster neergezonken, zijne woorden: “Het gaat goed zoo. Uitstekend, nu maar voorzichtig met eten.” + +</p> +<p>Zij weet het: dat is bijna hetzelfde als had hij gezegd: ” Ik wensch u geluk, mevrouw. Uw kind is behouden.” + +</p> +<p>En telkens fluistert ze weer dat heerlijke woord: ” Uitstekend! Uitstekend!” + +</p> +<p>Daar zijn ze weer, die waterlanders. Ditmaal laat ze hun vrij spel. Op de eene of andere manier moet ze toch haar vol hart +lucht geven, juichend of weenend.... + +</p> +<p>Ginds komt Willem. Dat is vroeg. Ongetwijfeld heeft hij zich gehaast. +<span class="pagenum">[<a id="pb171" href="#pb171">171</a>]</span></p> +<p>Hij ziet niet naar boven. Het is ook in zoo langen tijd niet gebeurd, dat ze hem daar opwachtte. + +</p> +<p>Nu draait hij den sleutel in het slot. Als de tocht de deur maar niet weer toeflapt zooals gisteren!.... + +</p> +<p>Neen, Willem is op zijne hoede. + +</p> +<p>Hoor, nu zet hij zijn stok in den standaard en hangt hoed en overjas op den kapstok. + +</p> +<p>Nu komt hij de trap op. + +</p> +<p>Zij staat reeds in de geopende deur, een blos van geluk op het gelaat. + +</p> +<p>Dadelijk vestigt hij, als gewoonlijk, zijn vragenden blik op haar, en ditmaal behoeft zij hem niet vol bekommering te antwoorden. + +</p> +<p>“O pa, hij slaapt <span class="smallcaps">NOG</span>.” + +</p> +<p>Die weinige woorden zijn als een juichtoon. + +</p> +<p>“En de dokter is geweest, en verbeeldt je, hij zei: “Uitstekend!” + +</p> +<p>” Uitstekend!” herhaalt hij overgelukkig. + +</p> +<p>Nu hij haar blik ontmoet, merkt hij hare beschreide oogen op. +<span class="pagenum">[<a id="pb172" href="#pb172">172</a>]</span></p> +<p>“Wat, heb je gehuild?” + +</p> +<p>“Ja, och.... even maar. Van blijdschap, zie je.... Och, lach me niet uit.” + +</p> +<p>Maar hij lacht haar wel uit met teederen lach, en juist wil hij haar eens terdege gaan bespotten, als ze hem wenkt den kleinen +zieke te bespieden. Terwijl hij gluurt, slaat ze hem gade, gretig den indruk afwachtend, die het schouwspel op hem maken zal. + +</p> +<p>Dan wisselen ze een blik vol zaligheid. + +</p> +<p>“Je denkt toch ook dat het beterschap is?”—Ze kan het niet genoeg hooren uit ieders mond. + +</p> +<p>”<i>Of</i> ik dat denk!” antwoordt hij vergenoegd. + +</p> +<p>Intusschen heeft de meid het eten opgedragen. Eéns heeft ze het ongeluk een schaaltje wat àl te hard met het komfoor in aanraking +te brengen, en dadelijk keeren twee hoofden zich naar haar om. + +</p> +<p>“St!....” + +</p> +<p>Ze gaan dicht bijeenzitten; (wat is het in lang niet gebeurd dat ze zoo rustig te <span class="pagenum">[<a id="pb173" href="#pb173">173</a>]</span>zamen konden eten!) en ze vertelt hem fluisterend al hare ondervindingen van dien dag. + +</p> +<p>“Van vier uur af, Wim. Wat zeg je er van? Al meer dan een wijzertje rond.—Stil, hoor je niets?” + +</p> +<p>................ + +</p> +<p>“Neen.” + +</p> +<p>“Ik meende het.” + +</p> +<p>Ten overvloede gaat ze nog even zien, maar keert met een geruststellend hoofdschudden terug. + +</p> +<p>Telkens slaan zij den blik naar de pendule. Alweer een kwartier! + +</p> +<p>“Zijn de meisjes er al geweest?” + +</p> +<p>“Neen.” + +</p> +<p>“Toe, doe mij dan het genoegen en wandel haar straks eens te gemoet. Het zal zoo goed voor je zijn. Je zit nu al drie weken +in huis.” + +</p> +<p>Zij dankt hem met een vriendelijken blik voor zijne bezorgdheid. + +</p> +<p>“Vindt je toch niet dat het wat lang duurt?” vraagt ze na een poos. +<span class="pagenum">[<a id="pb174" href="#pb174">174</a>]</span></p> +<p>“Wel neen, niets te lang voor een kind, dat dagen aaneen geen twee uur achter elkaar rust heeft gehad en op alle manieren +verzwakt is. Het kàn niet te lang duren, al slaapt hij tot morgen vroeg.—Ga <i>jij</i> nu opruimen?” + +</p> +<p>“Ja....” + +</p> +<p>“En je zoudt uitgaan?” + +</p> +<p>“Och, morgen dan. Ik wou.... er zoo graag bij zijn, als hij wakker wordt.” + +</p> +<p>Hij schudt het hoofd, maar spreekt haar niet meer tegen; en terwijl hij zijne sigaar geniet, ruimt ze onhoorbaar op. De meid +kan zoo onstuimig zijn, zoo overhaast. Zij denkt aan haar werk, maar Wim’s moeder denkt aan Wim alleen. + +</p> +<p>“Stil!” + +</p> +<p>Ze zeggen het beiden tegelijk. Wim heeft gehoest. + +</p> +<p><i>Zij</i> ziet verschrikt naar haar man; <i>hij</i> staart kalm naar den grond, als iemand, die weet de wijste te moeten zijn. Is het weer een aanval als vroeger? Die vraag +beklemt beider ziel. +<span class="pagenum">[<a id="pb175" href="#pb175">175</a>]</span></p> +<p>Neen, het hoesten houdt niet aan. Hij wordt er niet eens wakker van. Ze stond al aan de deur met een verzachtenden drank, +maar het is onnoodig. Het kind heeft zich slechts een weinig omgewend en slaapt weer. + +</p> +<p>De avondschaduwen vallen reeds. Ze zitten stil bijeen aan het venster, uitziende naar de “kleintjes.” + +</p> +<p>Eindelijk, daar komen ze. Langzaam drentelen ze voorbij aan de hand eener dienstbode, werpen kushandjes naar boven, komen +terug en wuiven opnieuw hare kleine armpjes moe. Dan verdwijnen ze weer uit het gezicht. O, ze te mogen kussen en pakken naar +hartelust! Wanneer zal het mogen zijn? Wanneer toch!—Hoe dom dat ze dàt niet aan den dokter gevraagd heeft! + +</p> +<p>Zij voelt Willem’s hand op de hare; hij glimlacht haar bemoedigend toe. + +</p> +<p>“Het zal nu niet lang meer duren, moedertje!” +</p> +<hr class="tb"><p> +<span class="pagenum">[<a id="pb176" href="#pb176">176</a>]</span></p> +<p>Nu hebben zij toch werkelijk iets gehoord. + +</p> +<p>“Maatje!” + +</p> +<p>Ze is reeds bij hem. + +</p> +<p>“Wel, hoe gaat het?” vraagt zij vroolijk. + +</p> +<p>“Ik heb honger.” + +</p> +<p>Welk een muziek! + +</p> +<p>“Goed, ventje. Een eitje dan? + +</p> +<p>“Een eitje!” herhaalt hij minachtend, als stond de omvang van een ei in hoegenaamd geen verhouding tot den omvang van zijn +eetlust, “neen, een boterham met....” + +</p> +<p>“Dan zullen we liever beginnen met wat arrowroot, niet waar?—Kijk, hier is pa. Terwijl pa je gezelschap houdt, zal ik gauw +wat lekkers voor je maken.” + +</p> +<p>“Hij heeft <i>honger!!</i>” fluistert ze Willem in het voorbijgaan toe, en al de jubel harer ziel straalt haar uit de oogen. + +</p> +<p>Dan vangt ze den zoeten arbeid aan. Hare handen beven van blijdschap en haast. Wat heeft die slaap hem goedgedaan; hij is +hetzelfde kind niet meer van gisteren.... + +</p> +<p>Uit de slaapkamer dringen welbekende, vroolijke klanken uit een dierbaren kindermond <span class="pagenum">[<a id="pb177" href="#pb177">177</a>]</span>tot haar door, en Willem’s grove stem, getemperd tot een liefkoozend gekeuvel. Hoor, wat kan hij die bromstem teeder maken! + +</p> +<p>“Mijn jongen! mijn beste kereltje!” + +</p> +<p>Ziezoo, het is reeds klaar. + +</p> +<p>Als ze er echter mede naar het bedje komt, vraagt Wim zoo smeekend of hij het in de andere kamer mag opeten, dat zij niet +vermag te weigeren, vooral nu ze niet tevergeefs in papa’s oogen bekrachtiging van hare toestemming zoekt. + +</p> +<p>Iederen dag heeft hij even, in dekens gewikkeld, op haar arm gehangen, terwijl de meid het bedje schudde en de kamer luchtte. +Maar heden leunt haar dierbare last niet mat en lusteloos aan haar schouder. Met gretigen blik ziet hij naar zijn voedsel +en wacht ongeduldig tot zij hem het eerste hapje toereikt. + +</p> +<p>O, hoe smaakt het hem! Hij wendt er zijne oogen niet af.... En zij slaan hem gade, blikken wisselend vol geheime verstandhouding. +<span class="pagenum">[<a id="pb178" href="#pb178">178</a>]</span></p> +<p>Nu willen zij het ook nog uit zijn mond hooren. + +</p> +<p>“Wel, hoe smaakt het, Wim?” + +</p> +<p>“Lekker, pa,” antwoordt Wim, zonder de oogen af te wenden van den lepel, die juist weer zijn mond nadert. + +</p> +<p>En dan mama—na eenige oogenblikken—plagend: “Wat heb je nòg niet genoeg?” + +</p> +<p>En Wim lacht witjes en zegt: “Neen, neen!” en smult maar voort. + +</p> +<p>De meid veroorlooft zich de vrijheid in de porte-brisée te verschijnen en met de handen in de zijden en een glimlach om haar +breeden mond het schouwspel mede te genieten. + +</p> +<p>Zij knikken haar even toe. + +</p> +<p>“Het gaat er schoontjes in,” voorspelt zij een paar maal, maar zij heeft het mis. Een klein restje moet zij mede naar de keuken +nemen. Toch zijn de ouders recht tevreden. + +</p> +<p>“Nu, Wim, het bedje is weer klaar.” + +</p> +<p>“Maar ik wou nog even naar buiten kijken,” zegt Wim op bevelenden toon. +<span class="pagenum">[<a id="pb179" href="#pb179">179</a>]</span></p> +<p>Ja, ze heeft hem wel wat bedorven in den laatsten tijd; ze heeft gevlogen op zijne wenken, hem iederen wensch van de lippen +gelezen. Hoe kon ze anders! Meende ze toen niet dat het de laatste teederheden waren, welke ze hem nog zou kunnen bewijzen? +Zij zal wel spoedig weer den ouden lieven jongen van hem maken. Vandaag mag hij papa en mama nog eens commandeeren, als belooning +voor zijne aanvankelijke beterschap. + +</p> +<p>“Ik hoor de jongens,” gaat Wim met aandrang voort. “Laat me toch eens kijken, ma!” + +</p> +<p>Weer slaat ze een vragenden blik op haar man. + +</p> +<p>“Even dan,” zegt hij, en zij zet zich verheugd met Wim aan het venster neer, waar hij zien kan hoe zijn juichende vriendjes +elkaar met sneeuwballen werpen. + +</p> +<p>“Kijk, daar heb je Piet!” zegt hij en zijn ingevallen gezichtje wordt verhelderd door een lach van genoegen. “En Karel en +Jan.... Nou, <i>die</i> is raak! Zag u ’t pa?” +<span class="pagenum">[<a id="pb180" href="#pb180">180</a>]</span></p> +<p>De meid van de buren aan de overzijde—ze houdt zooveel van Wim—is op de stoep aan het werk en ziet verrast naar boven. + +</p> +<p>“Weer beter?” vragen duidelijk haar mond en oogen, terwijl ze over haar emmer gebogen staat en haar dweil uitwringt. En daar +de moeder slechts keuze heeft tusschen ontkennen en bevestigen, doet zij het laatste met een blijden knik. + +</p> +<p>Dan schudt de meid meewarig het hoofd en strijkt zich langs de wangen, hetwelk klaarblijkelijk beteekent: “Wat is hij bleek!” +en gaat dan met een vriendelijken groet in huis. + +</p> +<p>Ja, bleek is hij, zoo bleek als zijn hanssopje. Zijne wangbeenderen steken uit en zijne oogen staan hol, maar het leven, het +leven is behouden! + +</p> +<p>Zij is zoo dankbaar, zoo gelukkig! In de volheid van haar gemoed slaat zij den blik naar boven, naar die blauwe lucht, waar +wel geen hemel zijn kan, maar waar het hart dien toch altijd nog zoo gaarne zoekt. <span class="pagenum">[<a id="pb181" href="#pb181">181</a>]</span>Onwillekeurig wordt haar oog—zoo lang aan de schemering van het ziekvertrek gewoon—getroffen door de schoonheid van dat reine +blauw, met de helderwitte wolkstrepen. + +</p> +<p>“Zie je wel wat een prachtige lucht, Wim?” vraagt ze, gewoon als zij is hem de natuur te leeren liefhebben. + +</p> +<p>“Ja,” antwoordt Wim bewonderend, “net of er glijbanen in de lucht zijn.” + +</p> +<p>Ze ziet even met een knipoogje naar “pa”, die met vroolijken spot aanmerkt dat Wim reeds diep gevoel voor natuurschoon krijgt +en dan oprijst om het gas aan te steken. + +</p> +<p>“Het is te frisch bij het raam,” waarschuwt hij. Kom nu hier, Wim, dan mag je nog een oogenblik met ons aan de tafel zitten. +Zullen we eens een prentenboek kijken?” + +</p> +<p>“Neen,” zegt Wim, “weet u wat ik wou?....” + +</p> +<p>Zij hangen aan zijne lippen. + +</p> +<p>“Dat ik eens een mooie speelgoeddoos had.” +<span class="pagenum">[<a id="pb182" href="#pb182">182</a>]</span></p> +<p>“Maar je heb er immers wel drie!” + +</p> +<p>“Ja, maar een geheel nieuwe, zoo een als ik nog nooit gehad heb.” + +</p> +<p>Zij wisselen een blik. Beiden berekenen in stilte dat de naaste speelgoedwinkel geen drie minuten ver ligt en dat pa lange +beenen heeft en dat.... Hij is reeds weg. + +</p> +<p>Wie hem gadeslaat op straat of in den winkel, ziet niets bijzonders aan hem. Met oogenschijnlijke bedaardheid en met zijn +gewone deftigheid kiest en koopt hij.... maar daar binnen is het zoo wonder licht. + +</p> +<p>Onder de zware overjas klopt zulk een gelukkig hart, vlak tegen de nieuwe doos, die aan zijne borst rust. Met een paar sprongen +is hij de trap weer op.... + +</p> +<p>En drie gelukkige gezichten buigen zich over pa’s keus: boomen, die omvallen, vuurroode herten, goudgele honden, en jagers +met hoofden als knikkers, maar Wim is verrukt.... +</p> +<hr class="tb"><p> +<span class="pagenum">[<a id="pb183" href="#pb183">183</a>]</span></p> +<p>“Nu is het genoeg,” zegt papa met een blik op zijn horloge, en neemt den lichten last op zijne armen. + +</p> +<p>Eigenlijk hadden ze tegenstand verwacht, maar hij geeft terstond toe. + +</p> +<p>“Ja, nu ga ik weer slapen,” zegt hij gewillig en laat zich lijdzaam wegdragen. Blijkbaar is hij vermoeid. + +</p> +<p>Te zamen dekken zij hem toe. + +</p> +<p>Zie, daar vallen zijne oogen reeds dicht; zij drukken hunne laatste kussen op zijn gezichtje, en slaan hem dan gade. + +</p> +<p>Op eens ziet hij hen weer aan. + +</p> +<p>“Dag maatje! Dag paatje!” + +</p> +<p>Het is meer een liefkoozing dan een groet. + +</p> +<p>“Dag jongen! Dag zoete schat!” + + + + +</p> +</div> +</div><span class="pagenum">[<a id="pb184" href="#pb184">184</a>]</span><div class="back"> +<div class="div1"> +<h2 class="normal">In VEEN’s GELE BIBLIOTHEEK<br> +zijn verschenen: +</h2> +<ol class="lsoff"> +<li><span class="smallcaps">Anna de Savornin Lohman</span> <b>Mara-Liefde</b>. +</li> +<li><span class="smallcaps">Stijn Streuvels</span> <b>De Oogst</b>. 2<sup>de</sup> druk. +</li> +<li><span class="smallcaps">Melati van Java</span> <b>In Extremis</b>. +</li> +<li><span class="smallcaps">Louis Couperus</span> <b>Fidessa</b>. +</li> +<li><span class="smallcaps">Stijn Streuvels</span> <b>De Werkman</b>. +</li> +<li><span class="smallcaps">Elise Soer</span> <b>Tot Hoogen Prijs</b>. +</li> +<li><span class="smallcaps">Jeanne Reyneke van Stuwe</span> <b>Het vroolijke leven</b>. +</li> +</ol> +<p><b>Prijs fl. 0.50 gebonden per deeltje</b>. + +<span class="pagenum">[<a id="pb185" href="#pb185">185</a>]</span></p> +</div> +<div class="div1"> +<h2 class="normal">GUIDO GEZELLE, Dichtwerken,</h2> +<p><b>10 deelen</b>. + + +</p> +<p>Prijs ing. ƒ 3.75, geb. ƒ 5.50, geb. in leer ƒ 7.50. + +</p> +<p>De uitgave bevat: Dichtoefeningen—Kerkhofblommen—Gedichten, Gezangen en Gebeden, Kleengedichten—Liederen, Eerdichten en Reliqua—Tijdkrans +(2 deelen)—Rijmsnoer (2 deelen)—Hiawadha’s Lied—Laatste Verzen. + +</p> +<p>Afzonderlijke deelen worden uit deze uitgave niet geleverd. + +</p> +<p>Deze uitgave is nu zoo goedkoop gesteld, dat het voor niemand meer een bezwaar kan zijn, ze aan te schaffen. Vroeger ƒ 17.20 +ing. ƒ 22.– geb., <b>thans</b> voor ƒ 3.75 ing., ƒ 5.50 geb. linnen, ƒ 7.50 gebonden leer. + +</p> +<p>In de Belgische Editie zijn nog verkrijgbaar: Dichtoefeningen—Kerkhofblommen—Gedichten, Gezangen en Gebeden, Kleengedichtjes—Liederen, +Eerdichten et Reliqua à ƒ 1.50 per deel ing., ƒ 1.90 gebonden. + +</p> +<p>Tijdkrans—Rijmsnoer à ƒ 2.50 per deel ing., ƒ 2.90 gebonden. + +</p> +<p><b>Verzen</b>, 2<sup>de</sup> druk ing. ƒ 3.90, geb. ƒ 4.50. + +</p> +<p><b>Gedichten</b>, samengest. door Dr. J. Aleida Nijland, ing. ƒ 1.90, geb. ƒ 2.50, in leer geb. ƒ 3.50. + +<span class="pagenum">[<a id="pb186" href="#pb186">186</a>]</span> + + +</p> +<p><b>Bloemlezing</b>, samengesteld door Dr. J. Aleida Nijland, 5<sup>e</sup> verbeterde druk. ing. ƒ 0.90, geb. ƒ 1.25 + +</p> +<p><b>Motto-Album</b>, met versieringen van Jules de Praetere. Prijs gebonden in linnen of gebatikt ƒ 1.50, geb. in <span class="corr" id="xd0e2311" title="Bron: lêer">leêr</span> ƒ 1.90 + +</p> +<p><b>Kleengedichtjes</b>, Eerste en Tweede bundel. + +</p> +<div class="table"> +<table> +<tr valign="top"> +<td valign="top">Prijs per bundel </td> +<td valign="top" class="alignright">ing. ƒ 0.25, geb. ƒ 0.50</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top">In één band linnen of stof </td> +<td valign="top" class="alignright">geb. ƒ 0.90</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top">In één band pergament </td> +<td valign="top" class="alignright">geb. ƒ 1.25</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top">In één band leer gewatteerd </td> +<td valign="top" class="alignright">geb. ƒ 1.90</td> +</tr> +</table> +</div><p> + +</p> +<p><b>Laatste Verzen</b>, 3<sup>e</sup> druk geb. ƒ 1.90 + +</p> +<p><b>Prozawerken</b>, + +</p> +<div class="table"> +<table> +<tr valign="top"> +<td valign="top">dl. </td> +<td valign="top" class="alignright">I. </td> +<td valign="top">Uitstap in de Warande.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" class="
 alignright
 "> </td> +<td valign="top" class="alignright">II. </td> +<td valign="top">De Doolaards in Egypte.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" class="
 alignright
 "> </td> +<td valign="top" class="alignright">III. </td> +<td valign="top">Van den Kleenen Hertog.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2" class="
 alignright
 "> </td> +<td valign="top">3 deelen ingenaaid ƒ 3.–</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2" class="
 alignright
 "> </td> +<td valign="top">3 deelen gebonden ƒ 4.50</td> +</tr> +</table> +</div><p> + + +</p> +<p><b>De Ring van het Kerkelijk Jaar</b>, +ing. ƒ 2.50 geb. ƒ 2.90 + +</p> +<p><b>Loquela, tot Woordenboek omgewerkt</b>, +geb. ƒ 20.– + +</p> +<p><b>Kerkhofblommen</b>, School-Editie +ing. ƒ 1.– + +<b>Rijmsnoer—Tijdkrans</b>, 4<sup>e</sup> druk, +per deel gebonden ƒ 2.50 + +<span class="pagenum">[<a id="pb187" href="#pb187">187</a>]</span></p> +</div> +<div class="div1"> +<h2 class="normal">Nieuwe Serie</h2> +<h2 class="normal">“GEWENSCHTE GASTEN”.</h2> +<ol class="lsoff"> +<li><b>Marie Corelli</b>, Wereldlijke Macht. +<br>14<sup>e</sup> tot 20<sup>e</sup> duizend. + +</li> +<li><b>Hall Caine</b>, De verloren zoon. +<br>11<sup>e</sup> tot 15<sup>e</sup> duizend. + +</li> +<li><b>Hall Caine</b>, De witte Profeet. +<br>7<sup>e</sup> tot 12<sup>e</sup> duizend. + + +</li> +<li><b>Prijs ƒ 1</b>.—<b>ingenaaid</b> +<br><b>”</b> - <b>1.40 gebonden.</b></li> +</ol> +<p>IN KEURIGE PRACHTBANDEN. + +<span class="pagenum">[<a id="pb188" href="#pb188">188</a>]</span></p> +</div> +<div class="div1"> +<h2 class="normal">Van Stijn Streuvels verscheen:</h2> +<p></p> +<div class="table"> +<table> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2"><b>De landsche woning in Vlaanderen,</b> +</td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 1.– ing. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 1.50 geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2"><b>De Morgenstond,</b> +</td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 1.50 ing. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 3.– en ƒ 5.– geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="3"><b>Het glorierijke licht</b> +</td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 5.– geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="3"><b>Oogst</b> (Veen’s Gele Bibl.) +</td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 0.50 geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="3"><b>De Werkman</b> (Veen’s Gele Bibl.) +</td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 0.50 geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2"><b>De Mourlons</b>, naar het Fransch van Bouché. +</td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 3.25 ing. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 3.90 geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="3"><b>Kleine Verhalen</b>, naar het Noorsch van Björnson +</td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 1.90 geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2"><b>Reinaert de Vos</b>, +</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" class="
 alignright
 "> </td> +<td valign="top" class="alignright">Velijn papier ƒ 32.–; </td> +<td valign="top" class="alignright">Holl. ƒ 60.–; </td> +<td valign="top" class="alignright">Japansch ƒ 100.–</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2"><b>Najaar</b>, 2 bundels à +</td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 1.90 ing. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 2.25 geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2"><b>Open Lucht</b>. +</td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 1.90 ing. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 2.25 geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" class="
 alignright
 "> </td> +<td valign="top" class="alignright">Idem op Holl. papier </td> +<td valign="top" class="alignright"> </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 5.– geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2"><b>Stille Avonden,</b> Tweede druk, +</td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 1.90 ing. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 2.25 geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2"><b>De Vlaschaard,</b> Vierde Druk, +</td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 2.50 ing. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 2.90 geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" class="
 alignright
 "> </td> +<td valign="top" class="alignright">Pracht-Editie </td> +<td valign="top" class="alignright"> </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 10.–</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2"><b>Het Uitzicht der Dingen.</b> +</td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 2.50 ing. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 2.90 geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2"><b>Bloemlezing,</b> (door Mej. Dr. J. Aleida Nijland) +</td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 1.50 ing. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 1.90 geb.<span class="pagenum">[<a id="pb189" href="#pb189">189</a>]</span></td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2"><b>Dorpsgeheimen</b>, 2 Bundels à +</td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 2.50 ing. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 2.90 geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2"><b>Minnehandel</b>, Twee deelen +</td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 4.90 ing. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 5.50 geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2"><b>Doodendans.</b> +</td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 2.50 ing. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 2.90 geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2"><b><a href="https://www.gutenberg.org/etext/17539">Dagen</a></b>, Tweede druk +</td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 1.90 ing. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 2.25 geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2"><b>Lenteleven</b>, Zevende druk +</td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 1.90 ing. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 2.25 geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" class="
 alignright
 "> </td> +<td valign="top" class="alignright">Luxe-Editie </td> +<td valign="top" class="alignright"> </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 25.–</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" class="
 alignright
 "> </td> +<td valign="top" class="alignright">Op Holl. papier </td> +<td valign="top" class="alignright"> </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 5.– geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2"><b>Langs de wegen</b>, Tweede druk +</td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 1.90 ing. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 2.25 geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2"><b>Zonnetij</b>, Derde druk +</td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 1.90 ing. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 2.25 geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2"><b>Zomerland</b>, Derde druk +</td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 1.90 ing. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 2.25 geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2"><b>Gokkel en Hinkel</b>, met platen +</td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 0.90 ing. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 1.25 geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2"><b>De Witte Zandweg.</b> +</td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 0.25 ing.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2"><b>Het Kerstekind.</b> +</td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 0.90 ing. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 1.25 geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2"><b>Reinaert de Vos</b>, voor kinderen +</td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 1.50 ing. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 1.90 geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2"><b>André de Ridder, Stijn Streuvels</b>, met tal van platen. +</td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 1.50 ing. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 1.90 geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2"><b>Werk</b> +</td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 2.90 ing.</td> +</tr> +</table> +</div><p> + +<span class="pagenum">[<a id="pb190" href="#pb190">190</a>]</span></p> +</div> +<div class="div1"> +<h2 class="normal">Van Louis Couperus verscheen:</h2> +<p></p> +<div class="table"> +<table> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2"><b>Uit Blanke Steden onder Blauwe Lucht,</b></td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" class="
 alignright
 "> </td> +<td valign="top">1e bundel </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 4.25 ing. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 4.90 geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" class="
 alignright
 "> </td> +<td valign="top">Idem 2e bundel </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 4.25 ing. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 4.90 geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2"><b>Herakles</b> +</td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 4.90 ing. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 5.50 geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2"><b>Fidessa</b> (Veen’s Gele Bibl.) +</td> +<td valign="top" class="alignright"> </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 0.50 geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2"><b>Antieke Verhalen, van Goden en Keizers, van Dichters en Hetaeren</b>. +</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2" class="
 alignright
 "> </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 2.50 ing. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 2.90 geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2"><b>Van en over mijzelf en anderen</b>. +</td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 2.50 ing. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 2.90 geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2"><b>Aan den Weg der Vreugde</b>. +</td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 2.50 ing. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 2.90 geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2"><b>Van Oude Menschen, de dingen die voorbijgaan</b>, 2 dln. +</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2" class="
 alignright
 "> </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 4.90 ing. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 5.50 geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2"><b>De Berg van Licht</b>, 3 deelen à +</td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 2.50 ing. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 2.90 geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2"><b>Dionyzos</b>, Bandteekening van B. W. Wierink. +</td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 1.50 ing. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 1.90 geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2"><b>God en Goden</b>, Bandteekening van J. Toorop. +</td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 2.50 ing. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 2.90 geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2"><b>Over Lichtende drempels</b>, Bandteekening van Jules de Praetere. +</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2" class="
 alignright
 "> </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 2.50 ing. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 2.90 geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2"><b>Majesteit</b>, 5<sup>e</sup> uitgave. Bandteekening van B.W. Wierink. +</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2" class="
 alignright
 "> </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 1.50 ing. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 1.90 geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2"><b>Wereldvrede</b>, 2<sup>e</sup> uitg. +</td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 1.50 ing. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 1.90 geb.<span class="pagenum">[<a id="pb191" href="#pb191">191</a>]</span></td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2"><b>Hooge Troeven</b>, Tweede druk. Bandteekening van H. P. Berlage Nzn. +</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2" class="
 alignright
 "> </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 1.50 ing. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 1.90 geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2"><b>De Boeken der kleine Zielen</b>. +</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" class="
 alignright
 "> </td> +<td valign="top">Boek I. De kleine Zielen. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 4.90 ing. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 5.50 geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" class="
 alignright
 "> </td> +<td valign="top">Boek II. Het late Leven. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 4.25 ing. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 4.90 geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" class="
 alignright
 "> </td> +<td valign="top">Boek III. Zieleschemering. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 4.25 ing. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 4.90 geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" class="
 alignright
 "> </td> +<td valign="top">Boek IV. Het Heilige Weten. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 4.90 ing. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 5.50 geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" class="
 alignright
 "> </td> +<td valign="top">In pergament gebonden, per deel </td> +<td valign="top" class="alignright"></td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 10.–</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" class="
 alignright
 "> </td> +<td valign="top">Bandteekening van Theo Neuhuijs.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2"><b>De Stille Kracht</b>, 2e druk. Bandteekening van B. W. Wierink. +</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2" class="
 alignright
 "> </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 1.50 ing. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 1.90 geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2"><b>Langs Lijnen van Geleidelijkheid</b>, 2 deelen. +</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" class="
 alignright
 "> </td> +<td valign="top">Bandteekening van J. G. van Caspel. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 4.90 ing. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 5.50 geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2"><b>Eene Illuzie</b>, Tweede druk. Bandteekening van K. Sluijterman. +</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2" class="
 alignright
 "> </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 2.50 ing. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 2.90 geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2"><b>Babel</b>, Bandteekening van Jan Toorop. +</td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 2.50 ing. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 2.90 geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2"><b>Fidessa</b>, Tweede druk, Pracht-Editie. Met teekening van Jan Toorop. +</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2" class="
 alignright
 "> </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 2.90 ing. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 3.90 geb.<span class="pagenum">[<a id="pb192" href="#pb192">192</a>]</span></td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2"><b>Psyche</b>, Tweede druk, Pracht-Editie. Met teekening van Jan Toorop +</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2" class="
 alignright
 "> </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 3.50 ing. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 4.50 geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2"><b>Psyche</b>, 4<sup>e</sup> uitgave (in het gewone formaat) geïllustreerd. +</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" class="
 alignright
 "> </td> +<td valign="top">Bandteekening van H. P. Berlage Nzn. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 1.50 ing. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 1.90 geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top"><b>Metamorfoze</b>, Met portret van H. J. Haverman. +</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2" class="
 alignright
 "> </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 1.50 ing. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 1.90 geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" class="
 alignright
 "> </td> +<td valign="top">Bandteekening van H. P. Berlage Nzn.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2"><b>Extaze</b>, Derde druk +</td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 1.50 ing. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 1.90 geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" class="
 alignright
 "> </td> +<td valign="top">Bandteekening van H. P. Berlage Nzn.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2"><b>Noodlot</b>, Derde druk +</td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 1.50 ing. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ l.90 geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" class="
 alignright
 "> </td> +<td valign="top">Bandteekening van H. P. Berlage Nzn.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2"><b>Reis-Impressies</b><span class="corr" id="xd0e3133" title="Niet in bron">,</span> Tweede druk. +</td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 1.90 ing. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 2.50 geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2"><b>Orchideeën</b>, Tweede druk. +</td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 1.90 ing. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 2.50 geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" class="
 alignright
 "> </td> +<td valign="top">Bandteekening van L. W. R. Wenckebach.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2"><b>De Verzoeking van den H. Antonius</b>, +</td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 1.90 ing. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 2.50 geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2"><b>Een Lent van Vaerzen</b>, Tweede druk. (Gedichten) +</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" class="
 alignright
 "> </td> +<td valign="top">Bandteekening van K. Sluijterman. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 1.40 ing. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 1.90 geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" colspan="2"><b>Williswinde</b> (Gedichten) +</td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 1.40 ing. </td> +<td valign="top" class="alignright">ƒ 1.90 geb.</td> +</tr> +<tr valign="top"> +<td valign="top" class="
 alignright
 "> </td> +<td valign="top">Bandteekening van L. W. R. Wenckebach.</td> +</tr> +</table> +</div><p> + + + +</p> +</div> +<div class="transcribernote"> +<h2>Colofon</h2> +<h3>Beschikbaarheid</h3> +<p>Dit eBoek is voor kosteloos gebruik door iedereen overal, met vrijwel geen beperkingen van welke soort dan ook. U mag het +kopiëren, weggeven of hergebruiken onder de voorwaarden van de Project Gutenberg Licentie bij dit eBoek of on-line op <a href="https://www.gutenberg.org/">www.gutenberg.org</a>. + +</p> +<p>Dit eBoek is geproduceerd door Jeroen Hellingman en het on-line gedistribueerd correctie team op <a href="https://www.pgdp.net/">www.pgdp.net</a>. + +</p> +<p lang="en">This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with almost no restrictions whatsoever. You may copy it, give +it away or re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included with this eBook or online at <a href="https://www.gutenberg.org/">www.gutenberg.org</a>. + +</p> +<p lang="en">This eBook is produced by Jeroen Hellingman and the Online Distributed Proofreading Team at <a href="https://www.pgdp.net/">www.pgdp.net</a>. + +</p> +<h3>Codering</h3> +<p></p> +<h3>Documentgeschiedenis</h3> +<ol class="lsoff"> +<li>2008-12-16 Started. + +</li> +</ol> +<h3>Externe Referenties</h3> +<p>Dit Project Gutenberg eBoek bevat externe referenties. Het kan zijn dat deze links voor u niet werken.</p> +<h3>Verbeteringen</h3> +<p>De volgende verbeteringen zijn aangebracht in de tekst:</p> +<table width="75%"> +<tr> +<th>Bladzijde</th> +<th>Bron</th> +<th>Verbetering</th> +</tr> +<tr> +<td width="20%"><a class="pageref" href="#xd0e159">11</a></td> +<td width="40%">bastte</td> +<td width="40%">barstte</td> +</tr> +<tr> +<td width="20%"><a class="pageref" href="#xd0e177">13</a></td> +<td width="40%">duizende</td> +<td width="40%">duizenden</td> +</tr> +<tr> +<td width="20%"><a class="pageref" href="#xd0e269">22</a></td> +<td width="40%"> +[<i>Niet in bron</i>] + +</td> +<td width="40%">”</td> +</tr> +<tr> +<td width="20%"><a class="pageref" href="#xd0e377">30</a></td> +<td width="40%"> +[<i>Niet in bron</i>] + +</td> +<td width="40%">”</td> +</tr> +<tr> +<td width="20%"><a class="pageref" href="#xd0e502">42</a></td> +<td width="40%">voostellen</td> +<td width="40%">voorstellen</td> +</tr> +<tr> +<td width="20%"><a class="pageref" href="#xd0e568">47</a></td> +<td width="40%">”</td> +<td width="40%"> +[<i>Verwijderd</i>] + +</td> +</tr> +<tr> +<td width="20%"><a class="pageref" href="#xd0e637">53</a></td> +<td width="40%">antwoorde</td> +<td width="40%">antwoordde</td> +</tr> +<tr> +<td width="20%"><a class="pageref" href="#xd0e660">55</a></td> +<td width="40%">eenigzins</td> +<td width="40%">eenigszins</td> +</tr> +<tr> +<td width="20%"><a class="pageref" href="#xd0e820">70</a></td> +<td width="40%">antwoorde</td> +<td width="40%">antwoordde</td> +</tr> +<tr> +<td width="20%"><a class="pageref" href="#xd0e967">81</a></td> +<td width="40%">Renèe</td> +<td width="40%">Renée</td> +</tr> +<tr> +<td width="20%"><a class="pageref" href="#xd0e975">82</a></td> +<td width="40%"> +[<i>Niet in bron</i>] + +</td> +<td width="40%">”</td> +</tr> +<tr> +<td width="20%"><a class="pageref" href="#xd0e1000">84</a></td> +<td width="40%">“</td> +<td width="40%"> +[<i>Verwijderd</i>] + +</td> +</tr> +<tr> +<td width="20%"><a class="pageref" href="#xd0e1005">84</a></td> +<td width="40%">“</td> +<td width="40%"> +[<i>Verwijderd</i>] + +</td> +</tr> +<tr> +<td width="20%"><a class="pageref" href="#xd0e1145">97</a></td> +<td width="40%">Renèe’s</td> +<td width="40%">Renée’s</td> +</tr> +<tr> +<td width="20%"><a class="pageref" href="#xd0e1225">103</a></td> +<td width="40%"> +[<i>Niet in bron</i>] + +</td> +<td width="40%">”</td> +</tr> +<tr> +<td width="20%"><a class="pageref" href="#xd0e1804">161</a></td> +<td width="40%"> +[<i>Niet in bron</i>] + +</td> +<td width="40%">”</td> +</tr> +<tr> +<td width="20%"><a class="pageref" href="#xd0e1852">164</a></td> +<td width="40%">“</td> +<td width="40%"> +[<i>Verwijderd</i>] + +</td> +</tr> +<tr> +<td width="20%"><a class="pageref" href="#xd0e2311">186</a></td> +<td width="40%">lêer</td> +<td width="40%">leêr</td> +</tr> +<tr> +<td width="20%"><a class="pageref" href="#xd0e3133">192</a></td> +<td width="40%"> +[<i>Niet in bron</i>] + +</td> +<td width="40%">,</td> +</tr> +</table> +</div> +</div> + + + + + + + +<pre> + + + + + +End of the Project Gutenberg EBook of Een verlaten post, by Johanna van Woude + +*** END OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK EEN VERLATEN POST *** + +***** This file should be named 27555-h.htm or 27555-h.zip ***** +This and all associated files of various formats will be found in: + https://www.gutenberg.org/2/7/5/5/27555/ + +Produced by Jeroen Hellingman and the Online Distributed +Proofreading Team at https://www.pgdp.net/ + + +Updated editions will replace the previous one--the old editions +will be renamed. + +Creating the works from public domain print editions means that no +one owns a United States copyright in these works, so the Foundation +(and you!) can copy and distribute it in the United States without +permission and without paying copyright royalties. Special rules, +set forth in the General Terms of Use part of this license, apply to +copying and distributing Project Gutenberg-tm electronic works to +protect the PROJECT GUTENBERG-tm concept and trademark. Project +Gutenberg is a registered trademark, and may not be used if you +charge for the eBooks, unless you receive specific permission. If you +do not charge anything for copies of this eBook, complying with the +rules is very easy. You may use this eBook for nearly any purpose +such as creation of derivative works, reports, performances and +research. They may be modified and printed and given away--you may do +practically ANYTHING with public domain eBooks. Redistribution is +subject to the trademark license, especially commercial +redistribution. + + + +*** START: FULL LICENSE *** + +THE FULL PROJECT GUTENBERG LICENSE +PLEASE READ THIS BEFORE YOU DISTRIBUTE OR USE THIS WORK + +To protect the Project Gutenberg-tm mission of promoting the free +distribution of electronic works, by using or distributing this work +(or any other work associated in any way with the phrase "Project +Gutenberg"), you agree to comply with all the terms of the Full Project +Gutenberg-tm License (available with this file or online at +https://gutenberg.org/license). + + +Section 1. General Terms of Use and Redistributing Project Gutenberg-tm +electronic works + +1.A. By reading or using any part of this Project Gutenberg-tm +electronic work, you indicate that you have read, understand, agree to +and accept all the terms of this license and intellectual property +(trademark/copyright) agreement. If you do not agree to abide by all +the terms of this agreement, you must cease using and return or destroy +all copies of Project Gutenberg-tm electronic works in your possession. +If you paid a fee for obtaining a copy of or access to a Project +Gutenberg-tm electronic work and you do not agree to be bound by the +terms of this agreement, you may obtain a refund from the person or +entity to whom you paid the fee as set forth in paragraph 1.E.8. + +1.B. "Project Gutenberg" is a registered trademark. It may only be +used on or associated in any way with an electronic work by people who +agree to be bound by the terms of this agreement. There are a few +things that you can do with most Project Gutenberg-tm electronic works +even without complying with the full terms of this agreement. See +paragraph 1.C below. There are a lot of things you can do with Project +Gutenberg-tm electronic works if you follow the terms of this agreement +and help preserve free future access to Project Gutenberg-tm electronic +works. See paragraph 1.E below. + +1.C. The Project Gutenberg Literary Archive Foundation ("the Foundation" +or PGLAF), owns a compilation copyright in the collection of Project +Gutenberg-tm electronic works. Nearly all the individual works in the +collection are in the public domain in the United States. If an +individual work is in the public domain in the United States and you are +located in the United States, we do not claim a right to prevent you from +copying, distributing, performing, displaying or creating derivative +works based on the work as long as all references to Project Gutenberg +are removed. Of course, we hope that you will support the Project +Gutenberg-tm mission of promoting free access to electronic works by +freely sharing Project Gutenberg-tm works in compliance with the terms of +this agreement for keeping the Project Gutenberg-tm name associated with +the work. You can easily comply with the terms of this agreement by +keeping this work in the same format with its attached full Project +Gutenberg-tm License when you share it without charge with others. + +1.D. The copyright laws of the place where you are located also govern +what you can do with this work. Copyright laws in most countries are in +a constant state of change. If you are outside the United States, check +the laws of your country in addition to the terms of this agreement +before downloading, copying, displaying, performing, distributing or +creating derivative works based on this work or any other Project +Gutenberg-tm work. The Foundation makes no representations concerning +the copyright status of any work in any country outside the United +States. + +1.E. Unless you have removed all references to Project Gutenberg: + +1.E.1. The following sentence, with active links to, or other immediate +access to, the full Project Gutenberg-tm License must appear prominently +whenever any copy of a Project Gutenberg-tm work (any work on which the +phrase "Project Gutenberg" appears, or with which the phrase "Project +Gutenberg" is associated) is accessed, displayed, performed, viewed, +copied or distributed: + +This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with +almost no restrictions whatsoever. You may copy it, give it away or +re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included +with this eBook or online at www.gutenberg.org + +1.E.2. If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is derived +from the public domain (does not contain a notice indicating that it is +posted with permission of the copyright holder), the work can be copied +and distributed to anyone in the United States without paying any fees +or charges. If you are redistributing or providing access to a work +with the phrase "Project Gutenberg" associated with or appearing on the +work, you must comply either with the requirements of paragraphs 1.E.1 +through 1.E.7 or obtain permission for the use of the work and the +Project Gutenberg-tm trademark as set forth in paragraphs 1.E.8 or +1.E.9. + +1.E.3. If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is posted +with the permission of the copyright holder, your use and distribution +must comply with both paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 and any additional +terms imposed by the copyright holder. Additional terms will be linked +to the Project Gutenberg-tm License for all works posted with the +permission of the copyright holder found at the beginning of this work. + +1.E.4. Do not unlink or detach or remove the full Project Gutenberg-tm +License terms from this work, or any files containing a part of this +work or any other work associated with Project Gutenberg-tm. + +1.E.5. Do not copy, display, perform, distribute or redistribute this +electronic work, or any part of this electronic work, without +prominently displaying the sentence set forth in paragraph 1.E.1 with +active links or immediate access to the full terms of the Project +Gutenberg-tm License. + +1.E.6. You may convert to and distribute this work in any binary, +compressed, marked up, nonproprietary or proprietary form, including any +word processing or hypertext form. However, if you provide access to or +distribute copies of a Project Gutenberg-tm work in a format other than +"Plain Vanilla ASCII" or other format used in the official version +posted on the official Project Gutenberg-tm web site (www.gutenberg.org), +you must, at no additional cost, fee or expense to the user, provide a +copy, a means of exporting a copy, or a means of obtaining a copy upon +request, of the work in its original "Plain Vanilla ASCII" or other +form. Any alternate format must include the full Project Gutenberg-tm +License as specified in paragraph 1.E.1. + +1.E.7. Do not charge a fee for access to, viewing, displaying, +performing, copying or distributing any Project Gutenberg-tm works +unless you comply with paragraph 1.E.8 or 1.E.9. + +1.E.8. You may charge a reasonable fee for copies of or providing +access to or distributing Project Gutenberg-tm electronic works provided +that + +- You pay a royalty fee of 20% of the gross profits you derive from + the use of Project Gutenberg-tm works calculated using the method + you already use to calculate your applicable taxes. The fee is + owed to the owner of the Project Gutenberg-tm trademark, but he + has agreed to donate royalties under this paragraph to the + Project Gutenberg Literary Archive Foundation. Royalty payments + must be paid within 60 days following each date on which you + prepare (or are legally required to prepare) your periodic tax + returns. Royalty payments should be clearly marked as such and + sent to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation at the + address specified in Section 4, "Information about donations to + the Project Gutenberg Literary Archive Foundation." + +- You provide a full refund of any money paid by a user who notifies + you in writing (or by e-mail) within 30 days of receipt that s/he + does not agree to the terms of the full Project Gutenberg-tm + License. You must require such a user to return or + destroy all copies of the works possessed in a physical medium + and discontinue all use of and all access to other copies of + Project Gutenberg-tm works. + +- You provide, in accordance with paragraph 1.F.3, a full refund of any + money paid for a work or a replacement copy, if a defect in the + electronic work is discovered and reported to you within 90 days + of receipt of the work. + +- You comply with all other terms of this agreement for free + distribution of Project Gutenberg-tm works. + +1.E.9. If you wish to charge a fee or distribute a Project Gutenberg-tm +electronic work or group of works on different terms than are set +forth in this agreement, you must obtain permission in writing from +both the Project Gutenberg Literary Archive Foundation and Michael +Hart, the owner of the Project Gutenberg-tm trademark. Contact the +Foundation as set forth in Section 3 below. + +1.F. + +1.F.1. Project Gutenberg volunteers and employees expend considerable +effort to identify, do copyright research on, transcribe and proofread +public domain works in creating the Project Gutenberg-tm +collection. Despite these efforts, Project Gutenberg-tm electronic +works, and the medium on which they may be stored, may contain +"Defects," such as, but not limited to, incomplete, inaccurate or +corrupt data, transcription errors, a copyright or other intellectual +property infringement, a defective or damaged disk or other medium, a +computer virus, or computer codes that damage or cannot be read by +your equipment. + +1.F.2. LIMITED WARRANTY, DISCLAIMER OF DAMAGES - Except for the "Right +of Replacement or Refund" described in paragraph 1.F.3, the Project +Gutenberg Literary Archive Foundation, the owner of the Project +Gutenberg-tm trademark, and any other party distributing a Project +Gutenberg-tm electronic work under this agreement, disclaim all +liability to you for damages, costs and expenses, including legal +fees. YOU AGREE THAT YOU HAVE NO REMEDIES FOR NEGLIGENCE, STRICT +LIABILITY, BREACH OF WARRANTY OR BREACH OF CONTRACT EXCEPT THOSE +PROVIDED IN PARAGRAPH F3. YOU AGREE THAT THE FOUNDATION, THE +TRADEMARK OWNER, AND ANY DISTRIBUTOR UNDER THIS AGREEMENT WILL NOT BE +LIABLE TO YOU FOR ACTUAL, DIRECT, INDIRECT, CONSEQUENTIAL, PUNITIVE OR +INCIDENTAL DAMAGES EVEN IF YOU GIVE NOTICE OF THE POSSIBILITY OF SUCH +DAMAGE. + +1.F.3. LIMITED RIGHT OF REPLACEMENT OR REFUND - If you discover a +defect in this electronic work within 90 days of receiving it, you can +receive a refund of the money (if any) you paid for it by sending a +written explanation to the person you received the work from. If you +received the work on a physical medium, you must return the medium with +your written explanation. The person or entity that provided you with +the defective work may elect to provide a replacement copy in lieu of a +refund. If you received the work electronically, the person or entity +providing it to you may choose to give you a second opportunity to +receive the work electronically in lieu of a refund. If the second copy +is also defective, you may demand a refund in writing without further +opportunities to fix the problem. + +1.F.4. Except for the limited right of replacement or refund set forth +in paragraph 1.F.3, this work is provided to you 'AS-IS' WITH NO OTHER +WARRANTIES OF ANY KIND, EXPRESS OR IMPLIED, INCLUDING BUT NOT LIMITED TO +WARRANTIES OF MERCHANTIBILITY OR FITNESS FOR ANY PURPOSE. + +1.F.5. Some states do not allow disclaimers of certain implied +warranties or the exclusion or limitation of certain types of damages. +If any disclaimer or limitation set forth in this agreement violates the +law of the state applicable to this agreement, the agreement shall be +interpreted to make the maximum disclaimer or limitation permitted by +the applicable state law. The invalidity or unenforceability of any +provision of this agreement shall not void the remaining provisions. + +1.F.6. INDEMNITY - You agree to indemnify and hold the Foundation, the +trademark owner, any agent or employee of the Foundation, anyone +providing copies of Project Gutenberg-tm electronic works in accordance +with this agreement, and any volunteers associated with the production, +promotion and distribution of Project Gutenberg-tm electronic works, +harmless from all liability, costs and expenses, including legal fees, +that arise directly or indirectly from any of the following which you do +or cause to occur: (a) distribution of this or any Project Gutenberg-tm +work, (b) alteration, modification, or additions or deletions to any +Project Gutenberg-tm work, and (c) any Defect you cause. + + +Section 2. Information about the Mission of Project Gutenberg-tm + +Project Gutenberg-tm is synonymous with the free distribution of +electronic works in formats readable by the widest variety of computers +including obsolete, old, middle-aged and new computers. It exists +because of the efforts of hundreds of volunteers and donations from +people in all walks of life. + +Volunteers and financial support to provide volunteers with the +assistance they need, is critical to reaching Project Gutenberg-tm's +goals and ensuring that the Project Gutenberg-tm collection will +remain freely available for generations to come. In 2001, the Project +Gutenberg Literary Archive Foundation was created to provide a secure +and permanent future for Project Gutenberg-tm and future generations. +To learn more about the Project Gutenberg Literary Archive Foundation +and how your efforts and donations can help, see Sections 3 and 4 +and the Foundation web page at https://www.pglaf.org. + + +Section 3. Information about the Project Gutenberg Literary Archive +Foundation + +The Project Gutenberg Literary Archive Foundation is a non profit +501(c)(3) educational corporation organized under the laws of the +state of Mississippi and granted tax exempt status by the Internal +Revenue Service. The Foundation's EIN or federal tax identification +number is 64-6221541. Its 501(c)(3) letter is posted at +https://pglaf.org/fundraising. Contributions to the Project Gutenberg +Literary Archive Foundation are tax deductible to the full extent +permitted by U.S. federal laws and your state's laws. + +The Foundation's principal office is located at 4557 Melan Dr. S. +Fairbanks, AK, 99712., but its volunteers and employees are scattered +throughout numerous locations. Its business office is located at +809 North 1500 West, Salt Lake City, UT 84116, (801) 596-1887, email +business@pglaf.org. Email contact links and up to date contact +information can be found at the Foundation's web site and official +page at https://pglaf.org + +For additional contact information: + Dr. Gregory B. Newby + Chief Executive and Director + gbnewby@pglaf.org + + +Section 4. Information about Donations to the Project Gutenberg +Literary Archive Foundation + +Project Gutenberg-tm depends upon and cannot survive without wide +spread public support and donations to carry out its mission of +increasing the number of public domain and licensed works that can be +freely distributed in machine readable form accessible by the widest +array of equipment including outdated equipment. Many small donations +($1 to $5,000) are particularly important to maintaining tax exempt +status with the IRS. + +The Foundation is committed to complying with the laws regulating +charities and charitable donations in all 50 states of the United +States. Compliance requirements are not uniform and it takes a +considerable effort, much paperwork and many fees to meet and keep up +with these requirements. We do not solicit donations in locations +where we have not received written confirmation of compliance. To +SEND DONATIONS or determine the status of compliance for any +particular state visit https://pglaf.org + +While we cannot and do not solicit contributions from states where we +have not met the solicitation requirements, we know of no prohibition +against accepting unsolicited donations from donors in such states who +approach us with offers to donate. + +International donations are gratefully accepted, but we cannot make +any statements concerning tax treatment of donations received from +outside the United States. U.S. laws alone swamp our small staff. + +Please check the Project Gutenberg Web pages for current donation +methods and addresses. Donations are accepted in a number of other +ways including including checks, online payments and credit card +donations. To donate, please visit: https://pglaf.org/donate + + +Section 5. General Information About Project Gutenberg-tm electronic +works. + +Professor Michael S. Hart was the originator of the Project Gutenberg-tm +concept of a library of electronic works that could be freely shared +with anyone. For thirty years, he produced and distributed Project +Gutenberg-tm eBooks with only a loose network of volunteer support. + + +Project Gutenberg-tm eBooks are often created from several printed +editions, all of which are confirmed as Public Domain in the U.S. +unless a copyright notice is included. Thus, we do not necessarily +keep eBooks in compliance with any particular paper edition. + + +Most people start at our Web site which has the main PG search facility: + + https://www.gutenberg.org + +This Web site includes information about Project Gutenberg-tm, +including how to make donations to the Project Gutenberg Literary +Archive Foundation, how to help produce our new eBooks, and how to +subscribe to our email newsletter to hear about new eBooks. + + +</pre> + +</body> +</html> diff --git a/27555-page-images/f0001.png b/27555-page-images/f0001.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..3d8fc70 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/f0001.png diff --git a/27555-page-images/f0002.png b/27555-page-images/f0002.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..f9a23c0 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/f0002.png diff --git a/27555-page-images/p0005.png b/27555-page-images/p0005.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..02a4705 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0005.png diff --git a/27555-page-images/p0006.png b/27555-page-images/p0006.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..0899f59 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0006.png diff --git a/27555-page-images/p0007.png b/27555-page-images/p0007.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..68914f4 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0007.png diff --git a/27555-page-images/p0008.png b/27555-page-images/p0008.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..bf7aeaa --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0008.png diff --git a/27555-page-images/p0009.png b/27555-page-images/p0009.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..2e1f1c8 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0009.png diff --git a/27555-page-images/p0010.png b/27555-page-images/p0010.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..6e994f3 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0010.png diff --git a/27555-page-images/p0011.png b/27555-page-images/p0011.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..7266b81 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0011.png diff --git a/27555-page-images/p0012.png b/27555-page-images/p0012.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..3476fd1 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0012.png diff --git a/27555-page-images/p0013.png b/27555-page-images/p0013.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..96e00f7 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0013.png diff --git a/27555-page-images/p0014.png b/27555-page-images/p0014.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..7c1700e --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0014.png diff --git a/27555-page-images/p0015.png b/27555-page-images/p0015.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..9eb094c --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0015.png diff --git a/27555-page-images/p0016.png b/27555-page-images/p0016.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..01d639e --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0016.png diff --git a/27555-page-images/p0017.png b/27555-page-images/p0017.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..442dd6f --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0017.png diff --git a/27555-page-images/p0018.png b/27555-page-images/p0018.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..af237d8 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0018.png diff --git a/27555-page-images/p0019.png b/27555-page-images/p0019.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..0f4dbc1 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0019.png diff --git a/27555-page-images/p0020.png b/27555-page-images/p0020.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..f3cdc74 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0020.png diff --git a/27555-page-images/p0021.png b/27555-page-images/p0021.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..0d1a1a5 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0021.png diff --git a/27555-page-images/p0022.png b/27555-page-images/p0022.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..813e183 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0022.png diff --git a/27555-page-images/p0023.png b/27555-page-images/p0023.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..690a1a9 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0023.png diff --git a/27555-page-images/p0024.png b/27555-page-images/p0024.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..2012fca --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0024.png diff --git a/27555-page-images/p0025.png b/27555-page-images/p0025.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..89460c7 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0025.png diff --git a/27555-page-images/p0026.png b/27555-page-images/p0026.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..fa0e9b8 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0026.png diff --git a/27555-page-images/p0027.png b/27555-page-images/p0027.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..c48cc8b --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0027.png diff --git a/27555-page-images/p0028.png b/27555-page-images/p0028.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..80f7364 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0028.png diff --git a/27555-page-images/p0029.png b/27555-page-images/p0029.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..45d2d8c --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0029.png diff --git a/27555-page-images/p0030.png b/27555-page-images/p0030.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..fd60bbd --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0030.png diff --git a/27555-page-images/p0031.png b/27555-page-images/p0031.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..d8479ae --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0031.png diff --git a/27555-page-images/p0032.png b/27555-page-images/p0032.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..1c06e36 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0032.png diff --git a/27555-page-images/p0033.png b/27555-page-images/p0033.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..0143221 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0033.png diff --git a/27555-page-images/p0034.png b/27555-page-images/p0034.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..61fd8bd --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0034.png diff --git a/27555-page-images/p0035.png b/27555-page-images/p0035.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..2158240 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0035.png diff --git a/27555-page-images/p0036.png b/27555-page-images/p0036.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..f8cb4d6 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0036.png diff --git a/27555-page-images/p0037.png b/27555-page-images/p0037.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..97b4c1f --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0037.png diff --git a/27555-page-images/p0038.png b/27555-page-images/p0038.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..4359914 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0038.png diff --git a/27555-page-images/p0039.png b/27555-page-images/p0039.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..95bf485 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0039.png diff --git a/27555-page-images/p0040.png b/27555-page-images/p0040.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..45fbb9e --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0040.png diff --git a/27555-page-images/p0041.png b/27555-page-images/p0041.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..dd0e321 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0041.png diff --git a/27555-page-images/p0042.png b/27555-page-images/p0042.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..73fbfa8 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0042.png diff --git a/27555-page-images/p0043.png b/27555-page-images/p0043.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..a4e5c6b --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0043.png diff --git a/27555-page-images/p0044.png b/27555-page-images/p0044.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..659112a --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0044.png diff --git a/27555-page-images/p0045.png b/27555-page-images/p0045.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..11a2220 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0045.png diff --git a/27555-page-images/p0046.png b/27555-page-images/p0046.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..d2703b9 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0046.png diff --git a/27555-page-images/p0047.png b/27555-page-images/p0047.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..339706b --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0047.png diff --git a/27555-page-images/p0048.png b/27555-page-images/p0048.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..9746c45 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0048.png diff --git a/27555-page-images/p0049.png b/27555-page-images/p0049.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..e4ec772 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0049.png diff --git a/27555-page-images/p0050.png b/27555-page-images/p0050.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..78a7140 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0050.png diff --git a/27555-page-images/p0051.png b/27555-page-images/p0051.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..bca1a99 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0051.png diff --git a/27555-page-images/p0052.png b/27555-page-images/p0052.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..f7c8dcb --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0052.png diff --git a/27555-page-images/p0053.png b/27555-page-images/p0053.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..1d40907 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0053.png diff --git a/27555-page-images/p0054.png b/27555-page-images/p0054.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..174c9c6 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0054.png diff --git a/27555-page-images/p0055.png b/27555-page-images/p0055.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..49d1694 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0055.png diff --git a/27555-page-images/p0056.png b/27555-page-images/p0056.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..bdfa849 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0056.png diff --git a/27555-page-images/p0057.png b/27555-page-images/p0057.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..eb7687f --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0057.png diff --git a/27555-page-images/p0058.png b/27555-page-images/p0058.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..51ee282 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0058.png diff --git a/27555-page-images/p0059.png b/27555-page-images/p0059.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..b2e792e --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0059.png diff --git a/27555-page-images/p0060.png b/27555-page-images/p0060.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..7a2fe0c --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0060.png diff --git a/27555-page-images/p0061.png b/27555-page-images/p0061.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..2d12a38 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0061.png diff --git a/27555-page-images/p0062.png b/27555-page-images/p0062.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..daf3527 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0062.png diff --git a/27555-page-images/p0063.png b/27555-page-images/p0063.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..616f94b --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0063.png diff --git a/27555-page-images/p0064.png b/27555-page-images/p0064.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..d8bc3c1 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0064.png diff --git a/27555-page-images/p0065.png b/27555-page-images/p0065.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..753475b --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0065.png diff --git a/27555-page-images/p0066.png b/27555-page-images/p0066.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..9b44084 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0066.png diff --git a/27555-page-images/p0067.png b/27555-page-images/p0067.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..496ded8 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0067.png diff --git a/27555-page-images/p0068.png b/27555-page-images/p0068.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..7174169 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0068.png diff --git a/27555-page-images/p0069.png b/27555-page-images/p0069.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..8a25c8e --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0069.png diff --git a/27555-page-images/p0070.png b/27555-page-images/p0070.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..8c10e9f --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0070.png diff --git a/27555-page-images/p0071.png b/27555-page-images/p0071.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..82632f7 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0071.png diff --git a/27555-page-images/p0072.png b/27555-page-images/p0072.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..23f3ede --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0072.png diff --git a/27555-page-images/p0073.png b/27555-page-images/p0073.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..1e46c05 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0073.png diff --git a/27555-page-images/p0074.png b/27555-page-images/p0074.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..1bb01ab --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0074.png diff --git a/27555-page-images/p0075.png b/27555-page-images/p0075.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..f00de69 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0075.png diff --git a/27555-page-images/p0076.png b/27555-page-images/p0076.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..e06ebb1 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0076.png diff --git a/27555-page-images/p0077.png b/27555-page-images/p0077.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..e8121eb --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0077.png diff --git a/27555-page-images/p0078.png b/27555-page-images/p0078.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..bdedac1 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0078.png diff --git a/27555-page-images/p0079.png b/27555-page-images/p0079.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..3acdb5a --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0079.png diff --git a/27555-page-images/p0080.png b/27555-page-images/p0080.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..6c91667 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0080.png diff --git a/27555-page-images/p0081.png b/27555-page-images/p0081.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..a0cf182 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0081.png diff --git a/27555-page-images/p0082.png b/27555-page-images/p0082.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..c8f6a45 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0082.png diff --git a/27555-page-images/p0083.png b/27555-page-images/p0083.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..8e20fbf --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0083.png diff --git a/27555-page-images/p0084.png b/27555-page-images/p0084.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..b3e916c --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0084.png diff --git a/27555-page-images/p0085.png b/27555-page-images/p0085.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..b528d1c --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0085.png diff --git a/27555-page-images/p0086.png b/27555-page-images/p0086.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..57876ba --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0086.png diff --git a/27555-page-images/p0087.png b/27555-page-images/p0087.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..bac4fd9 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0087.png diff --git a/27555-page-images/p0088.png b/27555-page-images/p0088.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..8bf5ded --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0088.png diff --git a/27555-page-images/p0089.png b/27555-page-images/p0089.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..237624e --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0089.png diff --git a/27555-page-images/p0090.png b/27555-page-images/p0090.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..ac48b33 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0090.png diff --git a/27555-page-images/p0091.png b/27555-page-images/p0091.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..29d0e1f --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0091.png diff --git a/27555-page-images/p0092.png b/27555-page-images/p0092.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..05e2377 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0092.png diff --git a/27555-page-images/p0093.png b/27555-page-images/p0093.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..3555686 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0093.png diff --git a/27555-page-images/p0094.png b/27555-page-images/p0094.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..ccb29cd --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0094.png diff --git a/27555-page-images/p0095.png b/27555-page-images/p0095.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..122b3c2 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0095.png diff --git a/27555-page-images/p0096.png b/27555-page-images/p0096.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..ae55cd6 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0096.png diff --git a/27555-page-images/p0097.png b/27555-page-images/p0097.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..bd9cf3d --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0097.png diff --git a/27555-page-images/p0098.png b/27555-page-images/p0098.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..d7fe0be --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0098.png diff --git a/27555-page-images/p0099.png b/27555-page-images/p0099.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..19c3ce2 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0099.png diff --git a/27555-page-images/p0100.png b/27555-page-images/p0100.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..310c19a --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0100.png diff --git a/27555-page-images/p0101.png b/27555-page-images/p0101.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..e7d2402 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0101.png diff --git a/27555-page-images/p0102.png b/27555-page-images/p0102.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..d23839f --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0102.png diff --git a/27555-page-images/p0103.png b/27555-page-images/p0103.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..5f0ec25 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0103.png diff --git a/27555-page-images/p0104.png b/27555-page-images/p0104.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..997d763 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0104.png diff --git a/27555-page-images/p0105.png b/27555-page-images/p0105.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..07fdff8 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0105.png diff --git a/27555-page-images/p0106.png b/27555-page-images/p0106.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..2d85016 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0106.png diff --git a/27555-page-images/p0107.png b/27555-page-images/p0107.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..8e4915d --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0107.png diff --git a/27555-page-images/p0108.png b/27555-page-images/p0108.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..31967af --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0108.png diff --git a/27555-page-images/p0109.png b/27555-page-images/p0109.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..d798acc --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0109.png diff --git a/27555-page-images/p0110.png b/27555-page-images/p0110.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..db6a041 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0110.png diff --git a/27555-page-images/p0111.png b/27555-page-images/p0111.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..3e1edc1 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0111.png diff --git a/27555-page-images/p0112.png b/27555-page-images/p0112.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..de72144 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0112.png diff --git a/27555-page-images/p0113.png b/27555-page-images/p0113.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..4b568f4 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0113.png diff --git a/27555-page-images/p0114.png b/27555-page-images/p0114.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..24d1cbd --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0114.png diff --git a/27555-page-images/p0115.png b/27555-page-images/p0115.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..8ba9a17 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0115.png diff --git a/27555-page-images/p0116.png b/27555-page-images/p0116.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..0b36e2d --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0116.png diff --git a/27555-page-images/p0117.png b/27555-page-images/p0117.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..93c2aa2 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0117.png diff --git a/27555-page-images/p0118.png b/27555-page-images/p0118.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..575adf8 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0118.png diff --git a/27555-page-images/p0119.png b/27555-page-images/p0119.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..4535f44 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0119.png diff --git a/27555-page-images/p0120.png b/27555-page-images/p0120.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..34ddedf --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0120.png diff --git a/27555-page-images/p0121.png b/27555-page-images/p0121.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..f7b8333 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0121.png diff --git a/27555-page-images/p0122.png b/27555-page-images/p0122.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..5de10c0 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0122.png diff --git a/27555-page-images/p0123.png b/27555-page-images/p0123.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..9314cb5 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0123.png diff --git a/27555-page-images/p0124.png b/27555-page-images/p0124.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..a7c3f0c --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0124.png diff --git a/27555-page-images/p0125.png b/27555-page-images/p0125.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..08cc24c --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0125.png diff --git a/27555-page-images/p0126.png b/27555-page-images/p0126.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..bd3e249 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0126.png diff --git a/27555-page-images/p0127.png b/27555-page-images/p0127.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..5d401a0 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0127.png diff --git a/27555-page-images/p0128.png b/27555-page-images/p0128.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..7103934 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0128.png diff --git a/27555-page-images/p0129.png b/27555-page-images/p0129.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..1ae3e73 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0129.png diff --git a/27555-page-images/p0130.png b/27555-page-images/p0130.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..750e3cd --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0130.png diff --git a/27555-page-images/p0131.png b/27555-page-images/p0131.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..447433e --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0131.png diff --git a/27555-page-images/p0132.png b/27555-page-images/p0132.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..0a7fd39 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0132.png diff --git a/27555-page-images/p0133.png b/27555-page-images/p0133.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..89653a1 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0133.png diff --git a/27555-page-images/p0134.png b/27555-page-images/p0134.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..8c297fd --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0134.png diff --git a/27555-page-images/p0135.png b/27555-page-images/p0135.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..175a1b8 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0135.png diff --git a/27555-page-images/p0136.png b/27555-page-images/p0136.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..d593f65 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0136.png diff --git a/27555-page-images/p0137.png b/27555-page-images/p0137.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..eabb846 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0137.png diff --git a/27555-page-images/p0138.png b/27555-page-images/p0138.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..d128379 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0138.png diff --git a/27555-page-images/p0139.png b/27555-page-images/p0139.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..bc19e03 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0139.png diff --git a/27555-page-images/p0140.png b/27555-page-images/p0140.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..18372af --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0140.png diff --git a/27555-page-images/p0141.png b/27555-page-images/p0141.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..dfe5ee2 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0141.png diff --git a/27555-page-images/p0142.png b/27555-page-images/p0142.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..2f88cba --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0142.png diff --git a/27555-page-images/p0143.png b/27555-page-images/p0143.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..4301941 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0143.png diff --git a/27555-page-images/p0144.png b/27555-page-images/p0144.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..8c49297 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0144.png diff --git a/27555-page-images/p0145.png b/27555-page-images/p0145.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..f09f65a --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0145.png diff --git a/27555-page-images/p0146.png b/27555-page-images/p0146.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..3bdb626 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0146.png diff --git a/27555-page-images/p0147.png b/27555-page-images/p0147.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..521b696 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0147.png diff --git a/27555-page-images/p0148.png b/27555-page-images/p0148.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..a3f07ac --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0148.png diff --git a/27555-page-images/p0149.png b/27555-page-images/p0149.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..f9b0322 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0149.png diff --git a/27555-page-images/p0150.png b/27555-page-images/p0150.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..c160e31 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0150.png diff --git a/27555-page-images/p0151.png b/27555-page-images/p0151.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..5fa3177 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0151.png diff --git a/27555-page-images/p0152.png b/27555-page-images/p0152.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..86f2692 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0152.png diff --git a/27555-page-images/p0153.png b/27555-page-images/p0153.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..c134996 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0153.png diff --git a/27555-page-images/p0155.png b/27555-page-images/p0155.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..98d6563 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0155.png diff --git a/27555-page-images/p0156.png b/27555-page-images/p0156.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..dedcc9c --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0156.png diff --git a/27555-page-images/p0157.png b/27555-page-images/p0157.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..5d351e9 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0157.png diff --git a/27555-page-images/p0158.png b/27555-page-images/p0158.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..7546b7a --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0158.png diff --git a/27555-page-images/p0159.png b/27555-page-images/p0159.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..b4254b3 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0159.png diff --git a/27555-page-images/p0160.png b/27555-page-images/p0160.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..6762a63 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0160.png diff --git a/27555-page-images/p0161.png b/27555-page-images/p0161.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..6b66db2 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0161.png diff --git a/27555-page-images/p0162.png b/27555-page-images/p0162.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..38b0876 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0162.png diff --git a/27555-page-images/p0163.png b/27555-page-images/p0163.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..caa778b --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0163.png diff --git a/27555-page-images/p0164.png b/27555-page-images/p0164.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..a902534 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0164.png diff --git a/27555-page-images/p0165.png b/27555-page-images/p0165.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..b4a1351 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0165.png diff --git a/27555-page-images/p0166.png b/27555-page-images/p0166.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..a2c84e9 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0166.png diff --git a/27555-page-images/p0167.png b/27555-page-images/p0167.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..e7b1dc0 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0167.png diff --git a/27555-page-images/p0168.png b/27555-page-images/p0168.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..29bc8a5 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0168.png diff --git a/27555-page-images/p0169.png b/27555-page-images/p0169.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..39a289b --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0169.png diff --git a/27555-page-images/p0170.png b/27555-page-images/p0170.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..cfc2d84 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0170.png diff --git a/27555-page-images/p0171.png b/27555-page-images/p0171.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..fe75384 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0171.png diff --git a/27555-page-images/p0172.png b/27555-page-images/p0172.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..5c9b7fe --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0172.png diff --git a/27555-page-images/p0173.png b/27555-page-images/p0173.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..b674e4f --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0173.png diff --git a/27555-page-images/p0174.png b/27555-page-images/p0174.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..4e73fd3 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0174.png diff --git a/27555-page-images/p0175.png b/27555-page-images/p0175.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..8287f31 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0175.png diff --git a/27555-page-images/p0176.png b/27555-page-images/p0176.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..4761c1b --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0176.png diff --git a/27555-page-images/p0177.png b/27555-page-images/p0177.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..d51db00 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0177.png diff --git a/27555-page-images/p0178.png b/27555-page-images/p0178.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..a3af06c --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0178.png diff --git a/27555-page-images/p0179.png b/27555-page-images/p0179.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..339efc6 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0179.png diff --git a/27555-page-images/p0180.png b/27555-page-images/p0180.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..fa19c26 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0180.png diff --git a/27555-page-images/p0181.png b/27555-page-images/p0181.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..72c9de3 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0181.png diff --git a/27555-page-images/p0182.png b/27555-page-images/p0182.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..ad8b5eb --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0182.png diff --git a/27555-page-images/p0183.png b/27555-page-images/p0183.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..cdb7d94 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/p0183.png diff --git a/27555-page-images/q0001.png b/27555-page-images/q0001.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..e409623 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/q0001.png diff --git a/27555-page-images/r0001.png b/27555-page-images/r0001.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..f2f71c7 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/r0001.png diff --git a/27555-page-images/r0002.png b/27555-page-images/r0002.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..4ddbd97 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/r0002.png diff --git a/27555-page-images/r0003.png b/27555-page-images/r0003.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..24111bf --- /dev/null +++ b/27555-page-images/r0003.png diff --git a/27555-page-images/r0004.png b/27555-page-images/r0004.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..e9ea1c5 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/r0004.png diff --git a/27555-page-images/r0005.png b/27555-page-images/r0005.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..27df79c --- /dev/null +++ b/27555-page-images/r0005.png diff --git a/27555-page-images/r0006.png b/27555-page-images/r0006.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..13899b5 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/r0006.png diff --git a/27555-page-images/r0007.png b/27555-page-images/r0007.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..38a53d1 --- /dev/null +++ b/27555-page-images/r0007.png diff --git a/27555-page-images/r0008.png b/27555-page-images/r0008.png Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..2e222ca --- /dev/null +++ b/27555-page-images/r0008.png diff --git a/LICENSE.txt b/LICENSE.txt new file mode 100644 index 0000000..6312041 --- /dev/null +++ b/LICENSE.txt @@ -0,0 +1,11 @@ +This eBook, including all associated images, markup, improvements, +metadata, and any other content or labor, has been confirmed to be +in the PUBLIC DOMAIN IN THE UNITED STATES. + +Procedures for determining public domain status are described in +the "Copyright How-To" at https://www.gutenberg.org. + +No investigation has been made concerning possible copyrights in +jurisdictions other than the United States. Anyone seeking to utilize +this eBook outside of the United States should confirm copyright +status under the laws that apply to them. diff --git a/README.md b/README.md new file mode 100644 index 0000000..f776ff5 --- /dev/null +++ b/README.md @@ -0,0 +1,2 @@ +Project Gutenberg (https://www.gutenberg.org) public repository for +eBook #27555 (https://www.gutenberg.org/ebooks/27555) |
