143 files changed, 17 insertions, 36587 deletions

diff --git a/.gitattributes b/.gitattributes
new file mode 100644
index 0000000..d7b82bc
--- /dev/null
+++ b/.gitattributes
@@ -0,0 +1,4 @@
+*.txt text eol=lf
+*.htm text eol=lf
+*.html text eol=lf
+*.md text eol=lf
diff --git a/LICENSE.txt b/LICENSE.txt
new file mode 100644
index 0000000..6312041
--- /dev/null
+++ b/LICENSE.txt
@@ -0,0 +1,11 @@
+This eBook, including all associated images, markup, improvements,
+metadata, and any other content or labor, has been confirmed to be
+in the PUBLIC DOMAIN IN THE UNITED STATES.
+
+Procedures for determining public domain status are described in
+the "Copyright How-To" at https://www.gutenberg.org.
+
+No investigation has been made concerning possible copyrights in
+jurisdictions other than the United States. Anyone seeking to utilize
+this eBook outside of the United States should confirm copyright
+status under the laws that apply to them.
diff --git a/README.md b/README.md
new file mode 100644
index 0000000..7e3c966
--- /dev/null
+++ b/README.md
@@ -0,0 +1,2 @@
+Project Gutenberg (https://www.gutenberg.org) public repository for
+eBook #50300 (https://www.gutenberg.org/ebooks/50300)
diff --git a/old/50300-8.txt b/old/50300-8.txt
deleted file mode 100644
index de2d62b..0000000
--- a/old/50300-8.txt
+++ /dev/null
@@ -1,11613 +0,0 @@
-The Project Gutenberg EBook of Het paddestoelenboekje, by 
-Catherina Cool and Adrianus Abraham van der Lek
-
-This eBook is for the use of anyone anywhere in the United States and most
-other parts of the world at no cost and with almost no restrictions
-whatsoever.  You may copy it, give it away or re-use it under the terms of
-the Project Gutenberg License included with this eBook or online at
-www.gutenberg.org.  If you are not located in the United States, you'll have
-to check the laws of the country where you are located before using this ebook.
-
-Title: Het paddestoelenboekje
-
-Author: Catherina Cool
-        Adrianus Abraham van der Lek
-
-Release Date: October 24, 2015 [EBook #50300]
-
-Language: Dutch
-
-Character set encoding: ISO-8859-1
-
-*** START OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK HET PADDESTOELENBOEKJE ***
-
-
-
-
-Produced by Jeroen Hellingman and the Online Distributed
-Proofreading Team at http://www.pgdp.net/ for Project
-Gutenberg
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-                  BIBLIOTHEEK VAN "DE LEVENDE NATUUR".
-
-                               VI en VII.
-
-                        HET PADDENSTOELENBOEKJE,
-
-                                  Door
-
-                  Cath. Cool en H. A. A. van der Lek.
-
-
-
-                               Amsterdam.
-
-                              W. Versluys.
-
-                                 1913.
-
-
-
-
-
-
-
-VOORBERICHT.
-
-
-Paddenstoelen... ze zijn altijd nog maar weinig in tel. "Duivelsbrood"
-is en blijft het voor de meesten en daarmede is al heel duidelijk
-gezegd hoe men er over denkt: weerzinwekkend duister goedje, nergens
-voor te gebruiken, alleen goed voor hongerige duivels.
-
-'t Is en blijft ons een raadsel, waardoor ze juist hier zoo weinig in
-tel zijn, ja vaak zoo verfoeid worden--echte verschoppelingen!--terwijl
-ze bijna overal elders ijverig gezocht en bestudeerd worden en op hunne
-juiste waarde geschat; in de eerste plaats wel, omdat ze een gezond en
-smakelijk voedsel opleveren, doch dan ook--minder baatzuchtig--als heel
-bijzondere en mooie dingen, die ieder jaar met vreugde begroet worden,
-wanneer ze weer als oude bekenden op dezelfde plekjes verschijnen. Zoo
-goed als de eerste sneeuwklokjes in Februari, die het begin van de
-lente inluiden, of de bloeiende waterleliën, die je zoo echt doen
-voelen, dat je weer volop in den zomer zit!
-
-En waarom dan de paddenstoelen niét, die laatste wonderschoone opbloei
-der herfstbosschen, die een kleurenrijkdom en een pracht vertoonen,
-welke, in onze gewesten, die der bloemen nog overtreft in gloed, in
-volheid, in afwisseling! Doch wij willen ons hoofd niet verder met dit
-raadsel breken. Het schijnt anders te worden. Uit alles blijkt dat de
-belangstelling in den laatsten tijd sterk is toegenomen. Zoo hebben wij
-ons dan tot het schrijven van dit boekje gezet met de zekerheid, dat er
-door velen met verlangen wordt uitgezien naar een eenvoudig Hollandsch
-werkje over paddenstoelen. Geen hooggeleerd werk, om de ontelbare
-vormen te determineeren en hun plaats in een wetenschappelijk systeem
-te leeren kennen, doch een handig boeksken waarin men de hoofdzaken
-omtrent de paddenstoelen kan vinden, iets over hun leven en hun bouw;
-waarmede men de belangrijkste soorten kan leeren kennen en vooral
-ook waardoor men giftige en eetbare soorten kan leeren onderscheiden.
-
-Ten slotte dan ook, hoe men de laatste moet verzamelen en toebereiden.
-
-Wij zijn er ons volkomen van bewust, dat wij met dit laatste een groote
-verantwoordelijkheid op ons nemen en daarom willen wij reeds hier
-onmiddellijk zeggen: Ook zonder alle eet-bijbedoelingen verdienen de
-paddenstoelen onze aandacht, zoo goed als andere dieren en planten,
-waarbij men toch ook niet altijd in de eerste plaats vraagt of ze
-giftig en eetbaar zijn. Evenals bij alle andere planten, is maar een
-betrekkelijk gering aantal eetbaar, en zijn enkele bepaald vergiftig.
-
-Wij zullen dit alles in een afzonderlijk hoofdstuk uitvoerig
-behandelen, doch willen het hier aanstonds vooropstellen: Men beschouwe
-de paddenstoelen net als andere planten en bloemen en ga er niet toe
-over er van te eten, dan alvorens men volkomen zeker weet met een
-goede eetbare soort te doen te hebben, en vóór men zich de kenmerken
-der weinige zeer vergiftige soorten goed heeft ingeprent.
-
-Is men nog in twijfel, dan zende men een exemplaar op; wij zijn beiden
-ten allen tijde bereid, onze lezers voor te lichten.
-
-Doch wij moeten er onmiddellijk bijvoegen: de overdreven angst en
-afkeer, die sommige lieden er van hebben, is geheel ongegrond. Men
-kan gerust iederen paddenstoel in zijn handen nemen, nauwkeurig
-onderzoeken, er aan ruiken en er een klein snippertje van proeven
-(zie blz. 29); dat is nooit ofte nimmer gevaarlijk en het is de eenige
-manier om er mede vertrouwd te raken.
-
-De overtuiging, dat er behoefte was aan een eenvoudigen wegwijzer in 't
-land der paddenstoelen--voor zoovelen nog volkomen "terra incognita",
-is ons een prikkel geweest om dit boekje zoo goed mogelijk aan zijn
-bedoeling te doen beantwoorden. De taak was niet gemakkelijk; zij,
-die zich reeds met paddenstoelen hebben beziggehouden, zullen dit
-ongetwijfeld begrijpen. Vooral was het niet zoo eenvoudig uit de
-oneindige verscheidenheid van vormen, diegenen uit te kiezen, die
-inderdaad voor den wandelaar en natuurliefhebber van belang zijn. Wij
-hebben hieraan de grootste zorg besteed en wij vertrouwen, dat hij
-zelden zijn gids te vergeefs zal raadplegen, als hij iets vindt wat
-zijn aandacht trekt.
-
-Voor een dieper doordringen en nauwkeuriger studie is natuurlijk ons
-boekje niet voldoende. Wij hebben daarom eenige literatuuropgaven
-er in gevoegd. Ook de Hollandsche namen,--o. i. onmisbaar in een
-populair werkje--hebben ons vaak veel hoofdbrekens gekost. Wij hopen
-er in geslaagd te zijn een stel bruikbare namen te hebben gegeven;
-verder gaat in dit opzicht onze eerzucht niet en wij zouden niets
-liever zien, dan dat onze lezers zelf langzamerhand hier verbeterden
-en vervingen waar hun dit wenschelijk voorkwam.
-
-Liever dan uit te weiden over de moeilijkheden, waarmede wij te kampen
-hebben gehad, willen wij met dankbaarheid erkennen, dat wij van vele
-zijden steun ondervonden bij de bewerking.
-
-In de eerste plaats danken wij den heer Dr. J. S. Meulenhoff,
-te Zwolle, die ons zijn hulp verleende met de samenstelling van
-een der moeilijkste determineertabellen, die van het geslacht
-Russula. Voorts den heer Jan M. Hulsken, die, bekend met de praktijk
-van het champignonkweeken, zoo vriendelijk was een stukje daarover
-voor ons te schrijven. Dan ook den heer Joh. Ruys, die met zooveel
-zorg de doorsneden teekende, die op Pl. 3, 4 en 5 afgebeeld zijn.
-
-Wat voorts de illustratie van het boekje betreft, wij hebben vooral
-geput uit de afbeeldingen in "De Lev. Natuur". Het was ondoenlijk bij
-iedere figuur de herkomst aan te geven. Wij hebben ons er daarom toe
-bepaald, bij de photo's den naam van den vervaardiger, voor zoover
-ons bekend, te vermelden.
-
-Wellicht zullen vele paddenstoelenvrienden in dit boekje een teekening
-of photo terugvinden, die zij voor jaren zelf vervaardigden. Van
-harte hopen wij, dat het boekje hun er des te liever om zal zijn en
-dat het hun--en velen anderen--een bruikbare gids moge blijken.
-
-
-    CATH. COOL, Haarlem.
-    H. A. A. v. d. LEK, Hilversum.
-
-    Sept. 1913.
-
-
-
-
-
-
-
-INHOUD.
-
-
-Algemeene deel.                                                   Blz.
-
-   I. Wat zijn paddenstoelen?                                       1
-        Planten zonder bladgroen                                    1
-        Saprophyten of afvalsplanten                                4
-        Parasieten of woekerplanten                                 6
-  II. Schimmels als veroorzakers van plantenzieken                 10
-        Literatuur                                                 22
- III. Echte paddenstoelen als veroorzakers van plantenziekten      23
-  IV. Hoe de paddenstoelen te leeren kennen en onderscheiden       27
-        Buiten goed uitkijken                                      27
-   V. Bouw der hoogere paddenstoelen                               37
-        Het mycelium                                               37
-        Organen voor vorming en verspreiding van sporen            45
-        Overzicht van de Schimmels of Fungi                        47
-        Ie klasse: Phýcomycetes of Wierzwammen                     49
-        IIe klasse: Éúmycetes of Draadzwammen                      50
-        1e onderklasse: Áscomycetes                                50
-        2e onderklasse: Basídiomycetes                         51, 53
-        Hýmenomycetes                                              54
-        Fam. Theléphoraceën                                        55
-        Fam. Agáricaceeën                                          57
-        Fam. Polýporaceeën                                         66
-        literatuur                                                 67
-  VI. Inzamelen en de studie thuis                                 69
- VII. De verzameling                                               75
-        Teekenen en fotografeeren                                  77
-        Herbarium                                                  79
-        Conserveeren op vloeistof                                  82
-VIII. Vergiftige paddenstoelen                                     83
-        De giftige soorten in ons land                             84
-        Wat te doen bij vergiftigingen?                            90
-  IX. Paddenstoelen eten                                           92
-        Literatuur                                                101
-   X. De voedingswaarde van paddenstoelen                         102
-  XI. Het verzamelen en toebereiden van paddenstoelen             109
- XII. Recepten voor paddenstoelengerechten                        116
-XIII. Het conserveeren van eetbare paddenstoelen                  120
- XIV. Het kweeken van paddenstoelen                               122
-        Reinkulturen van paddenstoelen                            130
-        Een ieder kan champignons kweeken                         134
-
-Bijzondere deel.
-
-    Inleiding tot de lijst voor het bepalen der meest
-        voorkomende paddenstoelen                                 140
-    Afkortingen                                                   145
-    Lijst tot het bepalen van eenige paddenstoelen met
-        zeer opvallende kenmerken                                 146
-    Tabel tot het bepalen van de geslachten en soorten
-    der Áscomyceten                                               152
-    Beschrijving der meest voorkomende Áscomyceten                153
-    Tabel tot het bepalen van de families der Basídiomyceten      162
-
-    Aardzwammen-tabellen:
-
-        Tabel tot het bepalen van de geslachten der
-            Agáricaceeën (geen houtpaddenstoelen)                 165
-        Tabel tot het bepalen der Amaníta-soorten                 175
-              Beschrijving der Amaníta-soorten                    175
-        Tabel tot het bepalen der Tricholóma-soorten              180
-              Beschrijving der Tricholóma-soorten                 181
-        Tabel tot het bepalen der Clitócybe-soorten               184
-              Beschrijving der Clitócybe-soorten                  184
-        Tabel tot het bepalen der Hygróphorus-soorten             188
-              Beschrijving der Hygróphorus-soorten                189
-        Tabel tot het bepalen der Lactárius-soorten               191
-              Beschrijving der Lactárius-soorten                  191
-        Tabel tot het bepalen der Rússula-soorten                 196
-              Beschrijving der Rússula-soorten                    196
-        Tabel tot het bepalen der Cortinárius-soorten             204
-              Beschrijving der Cortinárius-soorten                204
-        Tabel tot het bepalen der Bolétus-soorten                 207
-              Beschrijving der Bolétus-soorten                    209
-        Tabel voor de Aardzwammen-geslachten der verdere
-            families                                              215
-
-    Tabel tot het bepalen der zwammen, die voorkomen op hout      217
-
-        Tabel voor de plaatzwammen op hout enz. voorkomend.       219
-              Beschrijving dezer plaatzwammen                     222
-        Tabel voor de geslachten der Polýporaceeën                235
-        Tabel tot het bepalen der Polýporus-soorten               237
-              Beschrijving der Polýporus-soorten                  238
-        Tabel tot het bepalen der Fómes-soorten                   248
-              Beschrijving der Fómes-soorten                      249
-        Beschrijving der overige Polýporaceeën                    253
-        Tabel tot het bepalen der Trilzwammen                     257
-              Beschrijving der Trilzwammen                        257
-        Beschrijving der overige houtzwammen                      259
-        Paddenstoelen voorkomende in gemengde bosschen            263
-        Paddenstoelen voorkomende in naaldbosschen                288
-        Paddenstoelen voorkomende in eikenbosschen                299
-        Paddenstoelen voorkomende in beukenbosschen               304
-        Paddenstoelen voorkomende in berkenbosschen               308
-        Paddenstoelen voorkomende in weilanden                    310
-        Paddenstoelen voorkomende aan wegranden                   319
-        Paddenstoelen voorkomende in parken, tuinen,
-            kweekerijen enz.                                      323
-        Paddenstoelen voorkomende in vochtige huizen,
-            kelders enz.                                          326
-        Paddenstoelen voorkomende in de duinen                    328
-
-Literatuur                                                        329
-Register                                                          332
-
-
-
-
-
-
-
-WAT ZIJN PADDENSTOELEN?
-
-
-Planten zonder bladgroen.
-
-Het schijnt toch wel, dat ze iets met het rijk der duisternis hebben
-uit te staan: Overal heeft men ze in verband gebracht met duivels,
-met heksen en elfen, met kabouters en padden... heel dat obscure
-volkje van den Blocksberg. En zij, die zich aangetrokken voelen
-tot die sprookjeswereld, zullen ook telkens met vreugde weer de
-paddenstoelen zien verschijnen en er gaarne mede omgaan. En vaak
-kunnen zij zichzelf er moeilijk rekenschap van geven, waarom zij ze
-eigenlijk nog verkiezen boven de frissche, bloeiende zomerkinderen.
-
-Het is waar:
-
-Er is iets geheimzinnigs aan de paddenstoelen; het is vooral wel
-hun snelle opbloeien, schijnbaar uit niets, meestal haast zonder
-zichtbaren wortel uit 't rottend loof of uit vermolmde stronken,
-wat iets ondoorgrondelijks en mysterieus heeft. En wanneer dan zoo'n
-ding daarbij, zooals de zooveel voorkomende vliegenzwam, zeer giftige
-of dol-makende eigenschappen bezit, dan is 't duidelijk dat het
-duivelswerk is! Ja, het zijn kinderen der duisternis, daar gaat niets
-van af, "die niet leven dan van stelen en van rooven, geneerende zich
-met rottig vuil en uitwerpsels van andere planten of van derzelver
-overblijfsels." Dit schreef Houttuyn, die als rechtgeaard Hollander
-den paddenstoelen ook al geen goed hart scheen toe te dragen.
-
-Ik heb een zeer knap geleerde gekend, die zich ook veel met
-paddenstoelen bezig hield en die graag de stelling verdedigde, dat
-paddenstoelen in 't geheel geen planten zijn, maar gansch andere
-wezens. "Dieren, planten en paddenstoelen," zei deze--"alle goede
-dingen gaan in drieën." Nu zijn dat van die questies, waar je lang
-over kunt vechten; zoo zijn er menschen, die zeggen, dat sponzen geen
-dieren zijn; die zeggen dus: planten, sponzen en dieren--en als het
-nu in drieën móét, dan voel ik meer voor het laatste, want m.i. staat
-het wel volkomen vast, dat paddenstoelen plantaardige organismen zijn,
-zij 't ook van een bijzonderen aard.
-
-Men kan het geheele plantenrijk in twee groote groepen verdeelen,
-n.l. de groene en de niet-groene planten. Dit verschil in kleur, dat
-velen op 't eerste gezicht niet zóó belangrijk zal voorkomen, wijst
-toch op een diep, een fundamenteel onderscheid. De groene planten
-bevatten vooral in hunne bladeren het bladgroen of chlorophyll,
-een hoogst belangrijke stof, die in de geheele natuur haar wedergade
-slechts vindt in de roode kleurstof der bloedlichaampjes. Door het
-bladgroen zijn de planten in staat uit eenvoudige, anorganische
-grondstoffen hun levend plantenlichaam op te bouwen: Met hunne
-bladeren nemen zij het koolzuur uit de lucht op; zij weten het te
-ontleden, nemen er de koolstof uit en scheiden het andere bestanddeel,
-de zuurstof, weer (voor een groot deel) af; met hunne wortels zuigen
-zij de sappen op uit den bodem en de verschillende zouten, die daarin
-zijn opgelost; voortdurend gaat een stroom van dit "mineraalwater"
-door de plant, door de wortelspitsen opgenomen, door de wortels en
-de stengels omhoog gevoerd en in de bladeren weer voor een groot
-deel afgegeven. Men noemt dit den "transpiratie-stroom." De bladeren
-"transpireeren"; zij geven waterdamp af aan de omgeving. Duidelijk is
-dit te zien aan planten, die onder een glazen klok geplaatst zijn,
-waar de damp, tot druppels verdicht, zich aan den binnenkant tegen
-de klok afzet. De beteekenis van dezen transpiratie-stroom moet men
-niet onderschatten; men heeft berekend, dat b.v. een flinke vruchtboom
-dagelijks wel ± 100 L. water door de bladeren "transpireert". Grooter
-nog is dan de hoeveelheid, die door de wortels uit den bodem wordt
-opgenomen, want een deel van het water met al de daarin opgeloste
-zouten wordt vastgehouden en in de bladeren verwerkt tot de stoffen,
-waaruit de plant zijn lichaam opbouwt, zooals 't zetmeel, cellulose,
-eiwitstoffen en dergelijke. Men noemt deze stoffen, die voor een deel
-zeer samengesteld zijn "organische stoffen", omdat men langen tijd
-meende, dat zij niet anders dan door de werking van levende organismen
-konden gevormd worden, en dat zij zich hierdoor principieel van de
-andere anorganische zouden onderscheiden. En al is het ook gelukt
-een aantal dezer stoffen kunstmatig, buiten alle levensprocessen
-om, samen te stellen, toch blijft het waar, dat een groot deel,
-waaronder zeker wel de voor het leven allerbelangrijkste, in de natuur
-niet anders ontstaan, dan door het geheimzinnige proces in de groene
-bladeren. Hier vormt de plant uit de koolstof, die zij aan het koolzuur
-van de lucht onttrekt, te zamen met het water, dat uit den bodem wordt
-opgenomen, de suikers, die als meer eenvoudige organische stoffen,
-het uitgangspunt zijn voor de vorming van de meer samengestelde.
-
-Een eerste vereischte om dit te kunnen doen is licht; in het duister
-staat dit vormingsproces onmiddellijk stil, het zonlicht is de
-stille kracht, die dit werk drijft. Zoo hebben wij dus in de breede
-bladerkruin van een boom in de eerste plaats eene inrichting te zien
-om het licht zooveel mogelijk op te vangen en dienstbaar te maken
-aan het leven.
-
-Van deze vorming van organische stoffen in de groene bladeren toch
-is het leven van alle andere wezens afhankelijk. Geen enkel dier
-vermag zich te voeden met zoo'n slappen kost als de groene planten:
-koolzuur en sterk verdunde oplossingen van zouten; de dieren eten
-planten, d.i. dus, voeden zich met de stoffen, die de planten hebben
-bereid of, zooals de roofdieren, zij vreten planteneters en zijn dus
-ook indirect van de planten afhankelijk.
-
-
-
-
-Saprophyten of afvalsplanten.
-
-En ook de niet-groene planten, de talrijke schimmels, zwammen en
-paddenstoelen, ook zij zijn afhankelijk van de bladgroen-planten. Ook
-zij missen het vermogen uit eenvoudige, minerale grondstoffen
-hun lichaam op te bouwen. Zij zijn òf aangewezen op in ontbinding
-verkeerende overblijfselen der groene planten: dit zijn afvalsplanten
-of saprophyten; òf wel, zij onttrekken de voedingsstoffen aan levende
-organismen, hetzij planten of dieren--deze noemt men parasieten of
-woekerplanten. Zoo vindt men ze dan ook in groote hoeveelheden op het
-rottend loof in de bosschen, op mest van planteneters of op de weiden,
-die doortrokken zijn met de sappen daaruit... Hiermede vervullen zij
-ook weer hun rol in de natuur: bacteriën, schimmels en al dat "lagere"
-zwammengoedje doet de afgestorven plantendeelen in vertering, rotting
-overgaan, breekt de samengestelde stoffen, door de plant opgebouwd,
-weer af en geeft ze weer terug aan den bodem. En het leidt wel geen
-twijfel, dat ook de echte "paddenstoelen" hier sterk aan meedoen;
-wanneer we dus zien, hoe een groote vleezige paddenstoel vaak spoedig
-geheel doorvreten is van kleine larfjes en na korten tijd overgaat in
-een vieze pappige massa, waarvan al spoedig niets meer te vinden is,
-dan krijgen we een blik in den kringloop der stof en we begrijpen
-dan, dat de bladgroen-planten en de kleurlooze schimmels elkaar
-noodig hebben, dat de laatste leven van de producten van de eerste,
-doch dat deze op hun beurt niet zouden kunnen tieren, als het groote
-zwammenleger niet voortdurend weer de afgestorven planten hielp
-opruimen, afbreken en verteren... En niet alleen in het rottend loof
-der bosschen en op de met mest doortrokken weiden, neen, overal kunnen
-we dit waarnemen. Overal waar doode organische stoffen aanwezig zijn,
-zijn ook aanstonds deze bleeke gasten er bij. Doen wij slechts in
-een glas wat water, en voegen daarbij een weinig plantenafval, doode
-plantenstengels of dergelijke en laten we dit eenige maanden staan,
-dan zullen deze tenslotte geheel worden ontbonden en verdwijnen door
-de werking van "splijtzwammen" (bacteriën), die overal in de lucht
-aanwezig zijn, en zich, als zij een geschikten voedingsbodem gevonden
-hebben, verbazend snel vermenigvuldigen en alle rottende stoffen
-verbruiken. Precies wat in dat glas gebeurde, vindt ge eenige mijlen
-van de afvoerbuizen en riolen in de wateren en rivieren bij de groote
-steden. Den pot met stijfsel, dien ge een paar dagen vergeten hadt
-laten staan, vindt ge terug, overdekt met een weelderige vegetatie van
-schimmels, bonte, roode en groene vlekken wijzen op bacteriekolonies;
-ook hier is het verteringsproces in vollen gang.
-
-Onnoodig hier nog meer voorbeelden van aan te voeren, ze liggen overal
-voor het grijpen en ieder is er mee vertrouwd.
-
-
-
-
-Parasieten of woekerplanten.
-
-Minder sterk dringen zich de gevallen van parasitisme aan ons op;
-toch zijn ook deze uiterst talrijk.
-
-Een ieder heeft wel eens in den nazomer tegen een vensterruit een
-doode vlieg zien kleven, omgeven door een witte melige massa. Men is
-geneigd het er voor te houden hier eenvoudig met een vlieg te doen te
-hebben, die na zijn dood door schimmel is aangetast. Doch inderdaad is
-'t heel anders: Deze vlieg is levend en wel door een kwaadaardige
-schimmel, Empusa muscae, aangetast; een spore is tusschen haar
-haren terecht gekomen, daar gekiemd en de kiemdraad is naar binnen
-gedrongen. Hier heeft deze zich verder ontwikkeld en heeft de geheele
-vlieg doorwoekerd, ten koste van haar sappen. De vlieg gaat dood en
-is spoedig geheel met de schimmel opgevuld. Nu gaat deze weer draden
-vormen, die door de chitinehuid naar buiten dringen en aan hun vrije
-uiteinden de tallooze sporen vormen, die wij als het witte poeder op de
-ruit waarnemen. Hierin hebben we dus een voorbeeld van een woekerplant,
-van een, althans voor de vlieg, uiterst kwaadaardige parasiet.
-
-Gaan we dit geval nauwlettend na, dan zien we, dat we feitelijk twee
-tijdperken kunnen onderscheiden; eerst is de schimmel parasietisch; zij
-voedt zich ten koste van de levende vlieg. Doch eerst als deze dood is,
-gaat de schimmel zich voortplanten, "fructificeeren"; nu leeft zij van
-de doode stoffen en is dus saprophytisch. Bij vele schimmels kunnen
-we deze beide stadiën waarnemen. Niet altijd zijn ook parasieten
-en saprophyten scherp te onderscheiden en vaak is het moeilijk met
-zekerheid uit te maken, met welke van beide gevallen we te doen hebben.
-
-Er zijn meer van die insektendooders onder de schimmels: Niet zelden
-vindt men in den herfst tusschen mos of dorre bladeren kleine oranje
-of roode knotsjes, 5 à 6 cM. lang. Naar onderen toe loopen deze in
-een wat dunner steekje uit. (Zie fig. 45.) Ik herinner mij nog goed
-mijne verbazing, toen ik voor het eerst waarnam, dat dit steeltje
-uit een oogenschijnlijk gave pop voor den dag kwam. De pop is echter
-hard en stijf en geheel gevuld met een vast zwamweefsel en natuurlijk
-nog veel dooier dan een pier. In andere gevallen vindt men een min of
-meer misvormde rups aan het steeltje. Ook hier wordt de levende rups
-door de sporen van een schimmel overvallen, die zich binnen in haar
-lijf sterk vermenigvuldigt en het ten slotte met een hard zwamweefsel
-vult. Hieruit ontwikkelen zich dan de knotsvormige paddenstoeltjes,
-die weer de venijnige sporen voortbrengen.
-
-Schadelijk zal wel niemand deze insectendooders noemen, of hij moest
-zich wel geheel op een vliegenstandpunt plaatsen. Er zijn er zelfs
-onder, die zich soms zeer nuttig maken. Wanneer geheele rupsenlegers
-van dennenrups, Trachea piniperda, de bosschen dreigen te vernielen en
-niets meer het gevaar schijnt te kunnen afwenden, zijn het soms deze
-schimmels (Empusa Aulicae), die snel daaronder voortwoekerend, hevige
-epidemieën veroorzaken en zoo het onheil stuiten. Ook hebben listige
-koppen er wel eens over gedacht of het niet mogelijk zou zijn de
-vliegenplaag, die sommige jaren vooral op 't land zoo verschrikkelijk
-kan zijn, te bestrijden door bovengenoemde kamervliegschimmel.
-
-Er zijn echter andere schimmels, die een "dierlijken gastheer" hebben,
-en die wel degelijk zeer schadelijk kunnen worden.
-
-Zoo zijn er b.v. die in de huid van visschen leven, op de vinnen, op
-het hoornvlies van de oogen enz. Ook dringen zij meer naar binnen,
-tusschen het spierweefsel en in de kieuwen en veroorzaken zoo den
-dood. Deze schimmels richten soms groote verwoestingen aan in karper-
-en goudvischvijvers en kunnen vooral zeer schadelijk worden in de
-broedplaatsen der visschen.
-
-Ook de mensch moet zich de rol van schimmel-gastheer wel eens laten
-welgevallen. Zoo is een goede kennis van mij al jaren lang op een
-bepaalde plek van zijn huid behebt met een schimmel (Trichophýton
-tónsurans), die daar ondanks jodium en kwik taai stand houdt. Gelukkig
-heeft hij er weinig last van en behoeft hij in 't minst niet te
-vreezen gemummificeerd te worden, zooals de rups door de cordiceps,
-want deze schimmel blijft beperkt tot de buitenste huidlaag. Toch
-zou hij er wel graag af wezen, want het is een onpleizierig idee,
-zoo bij levende lijve min of meer beschimmeld te zijn.--Ook het
-hoofdzeer wordt door een schimmel veroorzaakt.
-
-Alles samengenomen is echter de beteekenis van deze parasietische
-schimmels en het gevaar, wat zij voor het leven van mensch en
-dier opleveren gering, oneindig geringer dan van de bacteriën. Deze
-uiterst kleine eencellige organismen werden vroeger onder den naam van
-"splijtzwammen" met de andere schimmels en zwammen in een groote groep
-vereenigd. Zij komen er mede overeen door het gemis aan bladgroen
-en dus ook van koolstofassimilatie, doch wijken er overigens zeer
-van af. Daarom en ook om hunne buitengewone beteekenis op allerlei
-gebied van kennis en techniek, zijn zij tot een onderwerp van een
-afzonderlijke wetenschap geworden: de bacteriologie. Wij geven hier een
-afbeelding van enkele van de meest geduchte onder deze microörganismen,
-doch gaan ze verder met stilzwijgen voorbij.
-
-
-
-
-
-
-
-DE SCHIMMELS ALS VEROORZAKERS VAN PLANTENZIEKTEN.
-
-
-Veel meer dan mensch en dier hebben de groene planten van de
-parasietische schimmels te lijden; haar wordt het leven er vaak al
-heel zuur door gemaakt. Dit is zoo sterk, dat er bijna geen plant is,
-die niet haar schimmel of schimmels heeft. Het zijn vooral ook de
-cultuurplanten, die er vaak hevig door aangetast worden. Overbekend
-is het, hoe soms de geheele oogst door een dergelijke epidemisch
-optredende ziekte vernietigd kan worden. Zoo werd op Ceylon de
-koffie-cultuur bijkans ten gronde gericht door het optreden van
-een schimmel (Hemiléía vastátrix), die de "koffie-bladziekte"
-veroorzaakt. Ook op Java heeft deze cultuur er een knak door
-gekregen. De zoo gevreesde aardappelziekte heeft vaak groote
-schaarschte, ja somtijds hongersnood ten gevolge. Zoo is dan ook
-de studie van deze pathogene of ziekteverwekkende schimmels en van
-hare bestrijding van groot practisch belang en het hoofdbestanddeel
-geworden van de phytopathologie of leer der plantenziekten.
-
-Dit is nu reeds een omvangrijke wetenschap geworden en het valt
-buiten het bestek van dit boekje er diep op in te gaan. Om het groote
-belang dezer schimmels zullen we er echter toch enkele voorbeelden
-van behandelen. We kunnen dan meteen een en ander van den bouw en de
-levenswijze dezer lagere schimmels leeren kennen.
-
-De aanwezigheid van parasietische schimmels kan zich op heel
-verschillende wijze verraden: zwarte of bruine vlekken in
-bladeren of witte schimmelachtige bekleeding, zooals men die zoo
-vaak bij 't eikenhakhout ziet; sterke onregelmatige vertakkingen,
-z.g. "heksenbezems", abnormale groei, vorming van dikke opzwellingen
-en bulten, en zoo al meer. De laatste noemt men ook wel "gallen",
-evenals de aanzwellingen, die door den steek van insekten
-ontstaan. In beide gevallen is het tengevolge van den prikkel door
-de parasiet uitgeoefend, dat zoo'n weefselwoekering ontstaat. Aan
-het herderstaschje vindt men b.v. niet zelden glanzend witte dikke
-opzwellingen; de stengel kronkelt zich en het plantje is deerlijk
-misvormd. Hier is een schimmel (Albúgo cándida) de schuldige; door
-het weefsel van het plantje heengroeiend, prikkelt het dit tot dien
-abnormalen groei. Ten slotte barst de opperhuid open en dan kunnen
-de sporen ontsnappen. Bepaalde de schimmel zich nu maar tot het
-herderstaschje, dan zou het er nog mee door kunnen, doch ook andere
-kruisbloemige planten als radijs en kool worden er door aangetast en
-dat is leelijker. Een veel geduchter schimmel is echter de Phytóphthora
-inféstans, die de aardappelziekte veroorzaakt, (Pl. 1 fig. IX). Het
-is een familielid van de vorige. Verscheidene van die noodlottige
-schimmels zijn uit Amerika afkomstig; zoo ook deze. Omstreeks 1830
-heeft zij haar intrede in Europa gedaan.
-
-De ziekte openbaart zich 't eerst, doordat op de bladeren
-zwarte vlekken optreden; deze breiden zich uit, ook op de
-stengels. Onderzoeken we nu zulke vlekken met het microscoop, dan
-ziet men dat het bladmoes hier doorwoekerd is door uiterst fijne
-celdraden. Deze draden zijn niet "geleed", d. w. z. er zijn geen
-dwarstusschenschotten in; ze zijn dus niet in cellen verdeeld, maar
-vormen een samenhangend systeem van uiterst fijne, sterk vertakte
-buizen. Dit type van myceliumweefsel vindt men alleen bij lagere
-schimmels, b.v. ook bij de gewone Mucor mucédo (kopjesschimmel)
-die b.v. oud brood en dergelijke "beschimmelt"; bij de hoogere
-paddenstoelen vindt men steeds een geleed, uit cellen bestaand
-mycelium. Deze celdraden nu verbreiden zich tusschen de cellen
-van het bladmoes en dringen met zuigorgaantjes er in door om er 't
-voedsel aan te onttrekken. Ook in de knollen dringt dit mycelium
-binnen, waardoor ook deze ziek worden en dan van binnen bruine
-vlekken vertoonen. Gedurende den zomer kan de schimmel zich sterk
-vermenigvuldigen en zich over den akker uitbreiden. De draden gaan
-n.l. door de huidmondjes naar buiten groeien; vooral aan de onderzijde
-van het blad is dan een witte schimmel te zien. Bij fig. IX b ziet men
-een dergelijken draad afgebeeld; hij vertakt zich en snoert een aantal
-sporen af, die door den wind verspreid worden. Gelukkig hebben zij om
-zich te kunnen ontwikkelen, water noodig; vandaar dat alleen in natte
-zomers hevige epidemieën optreden. Komen ze met vocht in aanraking, dan
-blijkt het dat deze sporen eigenlijk sporendragers (sporangiën) zijn;
-er worden dan n.l. een groot aantal uiterst kleine sporen in gevormd
-(fig. IX c). Deze kunnen nu als zij op een aardappelblad belanden,
-daar kiemen, en uitgroeien tot draden; en zoo wordt ook deze plant
-ziek. Geen wonder, dat, wanneer de omstandigheden gunstig zijn,
-de ziekte zich buitengewoon snel kan verbreiden.
-
-In deze aardappelziekte-parasiet hebben we een voorbeeld van een
-laaggeorganiseerde schimmel: een ongeleed mycelium en hoogst eenvoudige
-voortplanting, door afsnoering van sporen aan vertakte draadjes.
-
-Verreweg de meeste plantenparasieten zijn echter "hoogere", meer
-samengestelde vormen, waarbij de draden uit cellen bestaan en
-waarbij ook bepaalde voortplantingsorganen optreden. Zoo vindt men
-bij zéér vele z.g. asci of sporenblaasjes: een ascus is een min of
-meer buisvormig zakje, waar binnenin (meestal) 8 sporen gevormd worden
-(zie fig. 2 en Pl. 1, fig. XI), die als ze rijp zijn door eene opening
-aan den top ontsnappen. Zulke asci vindt men ook bij de morieljes
-(Pl. 1, fig. III) en Helvella's (Pl. 1, fig. IV), en bij talrijke
-beker- en schotelvormige zwammetjes, die men onder den naam "Peziza's"
-samenvat. Bij deze laatsten is het geheele bovenvlak met millioenen van
-dg. buisjes bedekt, en daarom kan men den paddenstoel in zijn geheel
-een ascus- of sporenvruchtlichaam noemen. Bij de laagst-georganiseerde
-parasieten ontbreken echter dergelijke vruchtlichamen.
-
-Hiertoe behooren b.v. vele schimmels, die de z.g. "heksenbezems" in
-kersen, haagbeuk, berken, enz. veroorzaken. Ieder heeft wel eens in
-een boom zoo'n dichte kluit van takjes zien zitten (Pl. 1, fig. X),
-die op een afstand wel wat aan een eksternest doet denken.
-
-Doch 't is in werkelijkheid een "schimmelnest"; er zit een parasiet
-(Exoascus) in 't hout en door den prikkel, dien deze uitoefent,
-ontstaat die sterke en abnormale takvorming. Ook hier woekeren de
-schimmeldraden hoofdzakelijk tusschen de cellen van den waard voort,
-ze zuigen die door korte zijtakjes (fig. X a) uit.
-
-Van uit het hout dringt de schimmel in de bladeren, hier brengt
-ze asci en sporen voort. De bladeren sterven en vallen spoedig af,
-doch in 't hout blijft de schimmel leven.
-
-Het is een neefje van dien heksenbezemfabrikant, die weer geheel andere
-niet minder opvallende vervormingen van de elzenproppen veroorzaakt:
-Exoáscus alnitórquus, "de roode elzenvlag", (Pl. 1 fig. VIII). Ge
-ziet, niets is er veilig voor deze schurken. Doch deze maakt het
-nogal niet zoo bont; of eigenlijk wel bont, want hij doet hier uit
-de groene proppen een helderroode vlag uitgroeien; het is een van
-de propschubben, die hier door de schimmel zoo raar gaat doen. Het
-mycelium zit daarin en brengt draden naar buiten voort, waarop zich
-de asci met de sporen vormen, zooals dit bij b is afgebeeld. Omdat die
-asci daar zoo maar buiten op zitten, dus zonder in een vruchtlichaampje
-te zijn vereenigd, heeft men d.g. schimmels Exo-ascus genoemd.
-
-Anders is dit al bij de schimmel, die de zwarte vlekziekte
-van de eschdoornbladeren veroorzaakt, Rhytísma acerínum (Pl. 1
-fig. II). Dit schijnt op 't eerste gezicht wel iets d.g. te zijn als
-die aardappelziekte van zoo even, maar feitelijk is dit een heel
-andere, veel "hoogere" schimmel. Die zwarte vlekken heeft ieder
-wel eens gezien of anders er toch wel van gelezen in "De Kleine
-Johannes": hoe de dwergjes 's nachts hunne inktpotten over de bladeren
-uitgooien. Doch zoo bovennatuurlijk eenvoudig gaat 't niet in z'n
-werk. Er zit weer een schimmel achter of liever gezegd in. Ongeveer in
-Juli treden de vlekken op, eerst meer geelachtig; langzamerhand worden
-ze zwart. De aangetaste bladeren vallen wat vroeger af dan gezonde:
-het mycelium zit er in, maar het is nog niet rijp. Eerst in den loop
-van den winter en 't voorjaar ontwikkelen zich de apotheciën.
-
-Indien ge dit woord erg schrikwekkend vindt, moogt ge het onmiddellijk
-weer vergeten. Er is eenvoudig mee gezegd, dat hier nu de asci niet
-zóó maar op 't mycelium gevormd worden, maar op een bepaalde wijze
-vereenigd zijn. Hier zijn 't nog maar kleine wormachtige verdikkingen,
-waarbinnenin de asci zitten. Daar rijpen ze en het wormpje gaat dan
-met een spleetje open. Zoo'n ascus ziet men bij a; er zitten 8 dunne,
-draadvormige sporen in. Ook hier dus een schimmel, die nu niet zoo
-bar veel kwaad doet en die wel een aardig effect weet te weeg te
-brengen. De schade is niet zoo groot, dat het de moeite zou loonen,
-om overal het afgevallen loof op te ruimen; want het is duidelijk, dat,
-waar de asci pas na 't afvallen der bladeren rijp worden, hierdoor 't
-kwaad te keeren is. Waar men dit om "aesthetische" reden doet, zooals
-b.v. in het "Engelsche park" te München, treedt nergens Rhytisma op,
-terwijl ze overal in de omgeving te vinden is.
-
-Bij de vorige schimmels woekert het mycelium in het bladweefsel. Anders
-is dit bij den echten meeldauw. Hier groeit de zwamvlok buiten
-op de bladeren en dringt alleen met zuigcellen in de opperhuid,
-om daar het voedsel uit op te nemen. Daardoor zien die bladeren er
-wit-beschimmeld uit, vooral ook doordat er tallooze sporen door de
-draden afgesnoerd worden; vandaar 't "melige". De schadelijkste onder
-deze is wel de druivenmeeldauw (Oïdium Túckeri) die in de wijnbergen
-zulke verwoestingen aanricht. Meer bekend is bij ons de eikenmeeldauw
-(Oïdium Quercínum), die ieder op zijne wandelingen wel eens moet
-opgevallen zijn. Vooral het hakhout heeft er veel van te lijden;
-geheele boschjes zijn soms wit van de schimmel.
-
-Zij is in 1878 in Portugal plotseling opgetreden, en daarna overal,
-niet zooals vele andere plantenziekten van land tot land gaande,
-maar in verschillende landen bijna gelijktijdig voor den dag
-gekomen. Eigenaardig is, dat ook de eikenmeeldauw soms weer haar
-parasiet heeft, een schimmeltje, dat het mycelium waarmede de meeldauw
-overwintert, geheel verwoest. De aangetaste plekken vertoonen dan
-niet meer de witte, maar een grijs-roodachtige kleur.
-
-Heel wat kwaadaardiger zijn een aantal andere schimmels,
-die de belangrijkste voedingsplanten van den mensch, de granen,
-aantasten. Overbekend is onder deze vooral het moederkoorn (Cláviceps
-purpúrea) (Pl. 1 fig. I), dat de rogge niet alleen oneetbaar
-maakt, maar zelfs de voedzame korrel in een zwart en giftig ding
-verandert. Vooral in vroeger tijd, toen men nog niet zoo scherp op al
-die dingen lette, heeft die veel kwaad gedaan. In groote hoeveelheid
-met het rogge vermengd en er mede gemalen, veroorzaakte het de
-"kriebelziekte", die den dood ten gevolge kan hebben.
-
-Gelukkig heeft men van de nood eene deugd gemaakt en er een
-medicijn uit bereid. Die is trouwens tegenwoordig vrij duur, want
-het moederkoorn wordt natuurlijk zooveel mogelijk uitgeroeid. Toch
-kan men die dikke, zwarte korrels, (van oudsher onder den naam "secale
-cornutum" bekend), die wat gekromd buiten de aar uitsteken, nog vaak in
-roggevelden vinden. Hoe ontstaan nu die dingen? De levensgeschiedenis
-van 't moederkoorn is al minder eenvoudig, doch ik wil 't in 't kort
-vertellen. Straks wordt 't nog veel ingewikkelder:
-
-Wanneer de rogge bloeit, dus in den voorzomer, wordt reeds het jonge
-vruchtbeginsel geïnfecteerd door een spore. Die ontwikkelt zich daarin
-spoedig tot een mycelium, dat nu talrijke kleine sporen gaat vormen en
-tegelijkertijd een zoete, geurige vloeistof afscheidt, (Honingdauw),
-waardoor insekten aangelokt worden. Een prachtig middel dus om snel
-den schimmel over den akker te verspreiden. Later, tegen dat het koren
-gaat rijpen, gaan de schimmeldraden onder in 't vruchtbeginsel een hard
-dicht weefsel vormen. Zulk een hard schimmelweefsel, dat gewoonlijk
-ook opgevuld is met reservevoedsel, heet een sklerotium; het komt bij
-een aantal verschillende schimmels, ook wel bij echte paddenstoelen,
-voor. (zie blz. 199). Dit sklerotium, met voedsel gevuld, valt af en in
-het volgend voorjaar ontwikkelen zich daar kleine paddenstoeltjes uit,
-zooals dit bij c op de helft van de ware grootte is afgebeeld. Bij
-d zien we zoo'n dingetje dwars doorgesneden; die kringetjes aan den
-rand zijn nu nog niet de asci, doch het zijn de kamertjes, waarvan
-de wanden met asci bekleed zijn. Die zijn nog oneindig veel kleiner.
-
-In die asci worden weer 8 draadvormige sporen gevormd, die op hun
-beurt weer de roggebloempjes kunnen infecteeren. Hier zien we dus
-voor 't eerst kleine paddenstoeltjes optreden en hier kunnen we ook
-aanstonds goed zien wat een paddenstoel eigenlijk is: een orgaan,
-dat dient ter vorming en verspreiding van sporen. Hier groeien nu die
-paddenstoeltjes uit een sklerotium, uit een harde weefselklomp gevuld
-met reservevoedsel. Bij de meeste paddenstoelen is dit niet zoo,
-maar toch zijn zij in wezen niets anders dan "sporenvruchten".
-
-We zullen dit in een volgend hoofdstuk nog wel verder duidelijk
-maken. Eerst moeten we echter nog een paar andere groepen van
-beruchte schimmels bespreken, die aan tallooze gewassen, vooral ook
-aan de granen, heel wat schade berokkenen. Het zijn de brandzwammen
-(Ustilagineeën) en de roestzwammen (Uredineeën).
-
-De brandzwammen tasten vooral de bloempjes van het koren aan (op
-Pl. 1 fig. VI ziet men bij a de roggebrand (Ustilágo secális), bij b
-de haverbrand, Ustilágo Avénae). Zij verwoesten er het weefsel en in
-plaats van een graankorrel ontwikkelt zich een bruinzwarte sporenmassa,
-een droog verstuivend poeder; vandaar de naam "stuifbrand".
-
-Die sporen kunnen zich zeer ver verspreiden; zij vallen ten slotte
-weer op den grond en behouden jaren lang haar kiemkracht. Zij tasten
-weer jonge graanplantjes aan en groeien daarin naar boven zonder
-oogenschijnlijk veel schade te doen. Doch gaat het graan bloeien,
-dan openbaart zich het kwaad. Zoo ten minste gaat het bij den
-haverbrand. Bij andere, b.v. den tarwebrand vindt directe infectie
-van de bloempjes plaats.
-
-Het zijn niet alleen granen, die van brandzwammen te lijden hebben,
-de meest verschillende planten kunnen in stengels, bladeren, bloemen
-of vruchten er door aangetast worden.
-
-Zoo vindt men niet zelden de helmknoppen van witte of roode
-koekoeksbloemen sterk gezwollen en, in plaats van met stuifmeel,
-opgevuld met een donker violette sporenmassa. Hier is Ustilágo violácea
-aan 't werk.
-
-Allermerkwaardigst is hier de uitwerking, die deze schimmel op haar
-gastheer kan uitoefenen. Eigenlijk bedoel ik hier de gastvrouw. De
-koekoeksbloemen zijn n.l. eenslachtig, er zijn dus mannelijke bloemen
-waarin alléén meeldraden, en vrouwelijke waarin alleen stampers
-voorkomen. Wordt nu zoo'n vrouwelijke bloem door de schimmel aangetast,
-dan veroorzaakt deze daarin eerst het ontstaan van meeldraden: er
-zijn n.l. rudimenten daarvan in de bloem aanwezig, die nu door den
-abnormalen prikkel tot ontwikkeling komen. In de zoo door haar zelf
-te voorschijn geroepen meeldraden kan dan de schimmel evengoed haar
-gang gaan als in "echte".
-
-Met de Roestzwammen of Uredineën komen we tot een groep van schimmels,
-die voor haar ontwikkeling niet aan één gastheer genoeg hebben, maar
-er hier voor twee noodig hebben, afwisselend dus op twee, vaak zeer
-verschillende planten parasiteeren. Om dus een voorbeeld te noemen:
-de ééne generatie leeft op erwtenplanten, de volgende op wolfsmelk;
-de generatie, die daaruit voortkomt moet beslist weer erwten hebben,
-daaruit weer een die de wolfsmelk bewoont enz. En dan moeten we er
-dadelijk bij zeggen, dat die beide generaties eigenlijk niets op
-elkaar gelijken, zoo min met 't bloote oog als met 't microscoop
-bezien. Het behoeft ons dan ook niets te verwonderen, dat men die
-beide generaties langen tijd als geheel verschillende schimmels heeft
-beschouwd en ze ieder een naam gegeven heeft. De ééne generatie,
-die zich meest voordoet als gele of bruine vlekken of strepen, de
-eigenlijke roest dus, heette Urédo, de andere, meestal zeer kleine,
-geelachtige napjes of bekertjes Aecídium. Bij bovengenoemd voorbeeld
-leeft de Aecidium-vorm op wolfsmelk, de Uredo-vorm op de erwt, daarom
-is het erwtenroest.
-
-We hebben hier dus hetzelfde verschijnsel wat ook van een
-aantal dierlijke parasieten bekend is. Ieder weet nu wel, dat de
-malariaparasiet door muggenmaag en menschenbloed zijn levensbaan
-heeft, de trichine ratten, zwijnen en menschen noodig heeft, de in
-Midden-Afrika zoo geduchte slaapziekte-parasiet, de Tsé-tsévlieg en
-den neger. Spelen de krokodillen er ook nog geen rol bij? Zoo zijn er
-een aantal van die lagere organismen, die op de meest geheimzinnige
-sluipwegen als 't ware het leven van hoogere wezens kruisen en hun
-gewoonlijk niet veel goed doen.
-
-Zulke organismen zijn nu de roestzwammen ook; zijn zij al niet
-zoo griezelig als de zooeven genoemde, de schade, die zij aan de
-cultuurgewassen, vooral de granen, berokkenen is onberekenbaar
-groot en hare wegen zijn soms even onnaspeurlijk. Wie zal b.v. de
-aecidium-generatie van Melamspora repentis, die op kruipwilg leeft,
-op de gevlekte Orchis (Orchis maculata) zoeken en van een andere
-wilg-schimmel op 't sneeuwklokje; wie zou denken, dat de roest op het
-boschmuur (Stellaria nemorum) en de heksenbezems op de Zilverspar
-(Abies pectinata) het gevolg van éénzelfde schimmel in zijn beide
-generaties zijn? En toch is het eigenaardig om op te merken hoe de
-mensch soms half-instinktief dingen schijnt te kunnen beseffen, als
-het inzicht er nog lang niet aan toe is. Het is bekend, dat reeds in
-1720 een Engelsche boer heet water op de wortels van een berberis van
-zijn buurman goot, omdat hij die plant bij zijn koren niet duldde. En
-reeds in 1755 werd er in Massachusetts een wet uitgevaardigd voor de
-uitroeiïng van de berberis in de nabijheid van korenvelden.
-
-De eerste proefnemingen, die het verband tusschen de aecidiën op
-de berberis en de roest in het graan direct duidelijk maakten,
-deed Schöler, een Deensch schoolmeester, doch een staatscommissie
-(grootendeels uit geestelijken bestaande!) maakte uit, dat het
-malligheid was. Ook in wetenschappelijke kringen bleef men lang
-skeptisch, totdat in 1865 de groote botanicus De Bary voor het eerst
-den volledigen ontwikkelingsgang van Puccinia graminis naging en
-tot in bijzonderheden naploos. Dat daar een genie als De Bary voor
-noodig was, zal men begrijpen, als men 't onderstaande schema beziet,
-waarin ik die ontwikkeling, zoo eenvoudig mogelijk heb voorgesteld:
-
-
-    SCHEMA ONTWIKKELINGSGANG VAN PUCCINIA GRAMINIS.
-
-    Zomer  ---------------->  Winter  ------------>  Zomer.
-
-    de wintersporen geven     (Sporen in
-    voorjaarsporen, deze      rusttoestand)
-    infecteeren de
-    bladeren der Berberis:
-    hier op aecidiën
-
-           |
-           |
-
-    aecidiosporen --> koren
-                               wintersporen
-    hierop roest (uredo) --------------------> ontwikkelen sporidiën
-                                               (of voorjaarssporen)
-            |           \                      die de Berberis
-            |            \                     infecteeren.
-                          \   overwinterende
-        zomersporen        \   zomersporen
-                            ----------------->  infecteeren koren
-        /   |    |   \
-       /    |    |    \
-
-    koren koren koren koren
-
-
-Mochten er onder de lezers van dit hoofdstuk zijn, die gaarne meer van
-deze interessante studie der plantenziekten te weten zouden willen
-komen, dan raden wij hen daarvoor aan de volgende werken ter hand
-te nemen:
-
-Dr. K. v. Tubeuf, Pflanzenkrankheiten durch kryptogame Parasiten
-verursacht.
-
-Duggar, Fungous Diseases of Plants, Country life Education Series.
-
-Prillieux, Les maladies des plantes agricoles et des arbres fruitiers
-et forestiers causées par des parasites végétaux.
-
-Prof. J. Ritzema Bos, Ziekten en beschadigingen der Landbouwgewassen
-(Geïll. Land- en Tuinbouwkundige Bibliotheek).
-
-
-
-
-
-
-
-ECHTE PADDENSTOELEN ALS VEROORZAKERS VAN PLANTENZIEKTEN.
-
-
-Dit zijn v.n.l. de boomzwammen, die allen min of meer als
-planten-(boom)parasieten zijn te beschouwen.
-
-Als wij, na een stormachtigen nacht, in de stad of buiten, omgewaaide
-boomen vinden liggen, waaronder dikwijls forsche exemplaren, dan
-moeten wij niet denken, dat diezelfde boomen daar gisteren nog
-gezond en krachtig stonden en dat alleen de storm daar een einde
-aan heeft gemaakt. Die storm heeft slechts voltooid, wat de draden,
-het mycelium van de echte paddenstoelen, jaren, misschien wel eeuwen
-lang hebben voorbereid.
-
-Bekijkt men zoo'n omgevallen boom eens wat nauwkeuriger, zoo zult ge
-zien, dat hij bijna geheel vermolmd is, terwijl de nog in den grond
-zittende wortels, waarvan de boom is afgeknapt, er eveneens vergaan
-en verrot uitzien.
-
-Het mycelium der boomzwammen scheidt n.l. een chemische stof af,
-die de houtstof of cellulose van den boom geheel doet verkruimelen
-of vermolmen.
-
-En nu zult ge misschien schrikken als ik u vertel, dat er wellicht
-geen enkele boom bestaat die geheel vrij is van dit mycelium der echte
-paddenstoelen. Op een gewonde plek van stam en tak, door mensch of
-dier veroorzaakt, is een spoor van een boomzwam neergevallen, en daar
-ontkiemd, trachten die draden nu overal tusschen bast en hout door te
-dringen. Is nu de boom kerngezond, vooral fungeert zijn wortelstelsel
-goed, zoodat de vocht en voedselstrooming in de vaatbundels goed
-werken, dan kan hij den strijd tegen de zwam gerust aanbinden
-en steeds overwinnaar blijven. Mankeert het hem echter hieraan,
-en werken deze functiën door de een of andere reden, minder goed,
-zoodat door de vaten minder water en meer lucht kan toetreden, dan
-begint het "zwamvlok" veld te winnen, want meer lucht dan vocht heeft
-dit voor zijn groei in die duisternis noodig en langzaam maar zeker
-gaat het zijn vernielingswerk voortzetten en hoe slechter 't er nu met
-den boom gaat uitzien, hoe beter krijgt de zwam het. Haar inwendige
-uitzuigerij is haar nu niet langer voldoende; meer slachtoffers wil
-zij maken en uit tak of stam gaat zij nu fraai gevormde en gekleurde
-vruchtlichamen uitzenden, wier sporen weer honderd andere boomen
-kunnen aanvallen en vernietigen.
-
-Dat gebrek aan watertoevoer in de boomen den groei van de zwam
-bevordert, daarvoor leveren ons de berkenboschjes van onze,
-tegenwoordig zoo droog liggende duinpannetjes, wel het bewijs. Deze,
-vroeger een lust der oogen, vertoonen nu slechts een ruïne van
-omgevallen doode stammen en dor loof, waar, als frisch jong leven,
-alleen nog maar de mooie "berkenzwam" Polýporus betúlinus (fig. 69
-No. 14) fungeert. Hoogst zelden vindt men deze zwam op een nog
-levenden berk.
-
-De tijd, waarin de diverse boomzwammen haar vernielingswerk verrichten,
-is zeer verschillend. Zien wij aan een eik of populier de zoo fraaie,
-goud-gele Polýporus sulfúreus No. 150, of de, op verschillende
-loofboomen, vooral op iep en wilg voorkomende, Polýporus squamósus
-(fig. 67 en 68 No. 147) zitten, dan kunnen wij er vast van overtuigd
-zijn, dat die boomen hun langsten tijd geleefd hebben. Evenzoo
-kan de kweeker, als zijn boomgaard door de boomgaardzwam: Fómes
-pomáceus (fúlvus) No. 164, of door: Stéreum purpúreum No. 186,
-bezocht zijn, gerust zijn pruimen- en kersenboomen uit den grond
-halen en vernietigen.
-
-Prijkt echter de groote, donkere "vuurzwam" Fómes igniárius (Pl. 2,
-fig. Xb No. 162) aan beukenstammen, dan behoeft men zich over deze
-volstrekt niet ongerust te maken, want haar vernielingswerk gaat zeer
-langzaam en terwijl zij telkens weer een nieuwen band om haar hoed zet,
-leeft de boom nog jaren lang ongestoord verder.
-
-Bij deze hierboven besproken boomparasieten en nog zoo vele, vele
-anderen (zie blz. 217 en volgende) die uit stam en takken van de
-verschillende boomsoorten naar buiten komen, hebben we gezien, dat
-ze zich dan eerst pas goed gaan ontwikkelen, als haar gastheer in
-minder goede condities gaat verkeeren. Haar parasitisme heeft dus
-een eenigszins z.g.n. secondair karakter. Zij zijn als uitzuigers,
-vernielers, minder als moordenaars te beschouwen. Gelukkig dragen
-waarschijnlijk wel 90 % van de boomzwammen een dergelijk secondair
-parasitisch karakter, maar heel ongelukkig zijn er nu bij die tien
-andere procenten een paar soorten, die we geen vernielers maar echte
-moordenaars moeten noemen en deze komen helaas zeer menigvuldig
-in ons land voor. Men vindt ze in de natuurlijke kleur en grootte
-afgebeeld op de plaat der "schadelijke zwammen", uitgegeven door het
-"Staatsboschbeheer". Het zijn: Fómes annósus (fig. 74-77 No. 167)
-en Armillária méllea (fig. 60 No. 113). Het mycelium van deze zwammen
-valt in 't bijzonder de wortels der boomen aan, vooral van naaldhout,
-en dan geen zieke wortels, die slecht fungeeren, maar kerngezonde. Van
-het zwamvlok van de honingzwam: Armillária méllea is bekend, dat het
-niet tevreden is, als het zijn moordend werk aan 't wortelgestel van
-één boom heeft gedaan, het kruipt in den grond voort en valt den een
-na den anderen boom aan, zoodat uitgestrekte deelen bosch door haar
-vernietigd worden. Zijn er tegen vele plantenziekten door schimmels,
-bestrijdingsmiddelen, tegen deze slechts dit ééne, dat men de
-vruchtlichamen, die weer voor de voortplanting door de sporen zorgen,
-zooveel mogelijk vernietigt, terwijl de onderaardsche organen niet uit
-te roeien zijn. Het mycelium van deze zwam (zie ook blz. 40) kruipt
-maar zoo stilletjes in 't duister voort, totdat zij binnen korten
-tijd heeft gezorgd, dat haar slachtoffer is komen te vallen. Uit de
-overgebleven stronken zendt zij dan, als "vlaggetjes der overwinning",
-in de herfstmaanden overal troepen van haar vruchtlichamen omhoog.
-
-Wordt het hout van, door 't mycelium van echte paddenstoelen
-aangetaste, boomen gebruikt voor 't bouwen van huizen, schuttingen,
-hekwerk enz., dan heeft het zijn vernielingswerk nog niet
-geëindigd. Integendeel, daar het hout dood is en er steeds meer
-luchttoevoer in is gekomen, gaat de groei van het mycelium enorm
-toenemen. Vandaar dat uw trapje in uw tuin, uw hekwerk om huis of
-weiland zoo kort geleden nog gezet, zoo spoedig geheel vermolmd is
-en allerlei fraai gevormde en gekleurde paddenstoeltjes (meest van
-Polýporus versícolor fig. 73 No. 160) uit het hout te voorschijn
-komen. Worden echter die trapjes en hekjes bij het zetten eens goed
-met carbolineum bestreken, dan moet de zwam het geheel afleggen en
-geen afgebroken paaltjes of fraai gekleurde "Elfenbankjes" (fig. 73)
-zullen meer het eigendom worden van den zorgvuldigen bezitter.
-
-
-
-
-
-
-
-HOE DE PADDENSTOELEN TE LEEREN KENNEN EN ONDERSCHEIDEN.
-
-
-"Is dat niet ontzettend moeilijk?" Dat is een vraag, die ons telkens
-en telkens weer gesteld wordt.... een vraag, waarin dikwijls een
-huldebetuiging en een wanhoopskreet innig versmolten schijnt te
-zijn. Doch de hulde dient afgeweerd te worden en de wanhoop tot bedaren
-gebracht door dit eenvoudige nuchtere antwoord: "het is niet ontzettend
-moeilijk, maar... het gaat niet in eens." Ik zal u eens wat vertellen:
-
-Er is een tijd geweest--dat is al héél lang geleden--dat men om
-uit te maken hoeveel tanden een paard had, in allerlei geleerde en
-dikke boeken, Plinius altijd voorop, ging zitten snuffelen, met het
-gevolg, dat men 't er niet eens over kon worden en een hevige strijd
-ontbrandde. Een paard in den bek te kijken kwam toen heelemaal niet
-te pas, zoo'n realistisch-onaesthetische handeling was volkomen in
-strijd met de waardigheid der wetenschap. Indien er ook nog maar
-een spoortje van dien middeleeuwschen geest in u is achtergebleven,
-dan dient ge u daar eerst van te ontdoen, als ge aan de paddenstoelen
-wilt gaan, en u de toovenaarskunst van het onderscheiden van giftige
-en eetbare wilt eigen maken.
-
-
-
-
-Buiten goed uitkijken.
-
-Dat men om planten en dieren góéd te leeren kennen niet thuis moet
-blijven zitten, omringd met dikke boeken en andere geleerde zaken is nu
-wel haast overal doorgedrongen, maar nog te veel stellen de menschen
-zich voor, dat dit eigenlijk alleen geldt als men de levenswijze
-wil nagaan, de "biologie" bestudeeren. Wil men plantensoorten,
-vormen, leeren kennen dan ga je botaniseeren; in een groote bus pak
-je alles mee, wat je nog niet kent. Thuis neem je een "Flora" en
-langs de geleidelijke lijnen van de dichotome tabellen kom je er dan
-wel.--Zeker, 't gaat, en 't is dikwijls heel nuttig en leerzaam--maar
-'t heeft ook zijn nadeelen. Hoe vaak b.v. hoor je de menschen niet
-urmen over die lastige schermbloemigen, die allemaal precies op elkaar
-gelijken. Ja, misschien wel, als je ze verfrommeld en fragmentarisch
-uit een bus haalt; maar bekijk ze nu eens goed buiten, 't is heusch
-niet allemaal "fluitekruid".
-
-Want dat kan ik wel dadelijk zeggen: paddenstoelen zijn veel lastiger
-dan de schermbloemigen en de grassen. Gaan die dus boven je pet,
-dan behoef je aan de paddenstoelen niet te beginnen. Ik hoor u
-zuchten en ik zie uw bedrukt gelaat, als ge zegt: "Hadden we voor de
-paddenstoelen maar zoo'n Heimans, Heinsius en Thijsse met tienduizend
-precies-gelijkende maar dan gekleurde afbeeldingen, dan zou het wel
-gaan; doch nu zullen we er maar van afzien." Maar doe dat nu in 's
-hemels naam niet. Vindt ge het dan juist geen fijn iets, nu Suringar,
-Garjeanne, Heukels, Heimans, Heinsius, Thijsse en al die andere,
-ook Cool en Van der Lek, eens thuis te laten (ik ken de heeren, en ik
-weet, dat ze me zullen begrijpen!) en eens net te doen alsof ge in 't
-jaar 1700 leefde en met uw gekuitbroekten grootvader gingt wandelen,
-die u dan zoo spelenderwijs langzamerhand de paddenstoelen leerde
-kennen en u leerde goede en kwade onderscheiden?
-
-"Maar ik heb geen grootvader en als ik er een had zou hij er nog
-niets van weten" zegt ge misschien. Ja, ziet ge, dat is een kwaad
-ding, maar dan maar zonder grootvader! Doch wandelen moet ge,
-heel veel wandelen; de herfstbosschen doorkruisen, weilanden en
-wegkanten afzoeken, vooral niet bang zijn voor een betrokken lucht
-of een regenbui. Het zijn nu eenmaal voor een groot deel herfst- en
-regenkinderen--en dan de paddenstoelen, die ge vindt goed bekijken
-aan alle kanten en met elkaar vergelijken. Hier staan er b.v. veel
-bij elkaar van één soort. Ga er eens bijzitten en zoek heel jonge
-exemplaren, zie hoe ze zich ontplooien, hoe ze veranderen bij 't ouder
-worden. Nu breekt ge er een door, let op den aard van de substantie:
-die is heel verschillend bij de verschillende soorten en niet zelden
-karakteristiek. Zoo hebben de Russula's een bros, "kort" hoedvleesch;
-boompaddenstoelen zijn weer heel anders, meestal erg taai en daardoor
-oneetbaar. Hebt ge een goeden neus, dat is een prachtig ding voor een
-zwammenvriend: ge moet u aanwennen de paddenstoelen aandachtiglijk te
-beruiken en zoo goed mogelijk den geur te beschrijven. (In de tabel op
-blz. 149 vindt ge een stalenkaartje). Sommige héél vergiftige soorten
-verraden zich vaak door den geur (zie blz. 95). Ook is het gewenscht
-ze te proeven; als ge dat op de goede manier doet, n.l. door er een
-klein stukje van te nemen, dat voor in den mond te proeven en dan
-weer uit te spuwen, kunt ge dat altijd veilig doen.
-
-Als ge zoo te werk gaat, zult ge er heusch langzamerhand wel in
-komen en al spoedig een aantal vormen leeren onderscheiden, en er
-b.v. achter komen, dat dit kleine dikke ding niets anders is, dan
-een jonkie van die groote daar ginds en al d.g. dingen meer.
-
-Wanneer ge b.v. gelegenheid hebt in een regenachtigen nazomer een
-poos in Brabant of Gelderland uw intrek te nemen in de nabijheid
-van dennenbosschen zult ge zeker spoedig getroffen worden, door den
-grooten rijkdom aan boleten, die dikke vleezige paddenstoelen, die
-van onderen in plaats van plaatjes, fijne gaatjes vertoonen. In den
-beginne zal het u niet zoo gemakkelijk vallen uit de verschillende
-vormen wijs te worden. Ze gelijken allen zoo veel op elkaar en toch
-is er ook weer een groote verscheidenheid, ja er zijn er geen twee
-eender. Wanneer ge u nu voorstelt op één dag eens al die boleten
-te gaan determineeren en ze dan te kennen, zooals ge b.v. op ééne
-wandeling verscheidene boterbloemsoorten nauwkeurig kunt bepalen,
-dan vrees ik dat ge bedrogen uitkomt. Maar ga nu eens dagelijks de
-bosschen in--vooral niet zitten wachten op mooi zonnig weer!--en
-ga de verschillende vormen met aandacht bekijken niet alleen, maar
-besnuffelen, betasten, proeven, dan zult ge spoedig, ook zonder één
-boek, een 10- of 12 tal boleten kunnen onderscheiden en kènnen. Ge
-weet dan nog geen enkelen naam, zegt ge--maar dat komt er heusch
-in den beginne minder op aan--vooral omdat vele van die dingen toch
-alleen maar geleerde, min of meer barbaarsche namen hebben, waarmede
-wij toch eigenlijk nooit goed vertrouwd raken en die ook maar slecht
-passen bij omgeving en bij zulke door-en-door natuurlijke dingen
-als paddenstoelen.
-
-Ik zou zoo graag zien, dat er zich zóó wat meer menschen met de
-paddenstoelen bezig hielden, eenvoudig weg, vrij van alle geleerdheid
-of modezucht.
-
-Dan zouden we misschien nog wel eens wat aardige Nederlandsche namen
-ook krijgen voor de paddenstoelen.
-
-Wij hebben in dit boekje zooveel mogelijk aan iederen paddenstoel
-een Hollandschen naam gegeven, omdat we maar al te goed weten
-hoe afschrikwekkend op velen de wetenschappelijke namen werken; en
-volkomen terecht. Het berust o.i. op een zuiver en goed natuurgevoel,
-wanneer men voor zulke prachtdingen, als die roode vliegenzwammen die
-daar soms bij honderden in de bosschen staan te pralen, iets anders
-wil hebben dan Amanita muscaria, waarvan je niet eens een meervoud
-kunt maken! Maar 't valt lang niet mede voor ieder een geschikten
-naam te vinden!
-
-En het is eigenlijk ook niet de manier, want zoo'n naam wordt
-licht òf gekunsteld, gezocht, of zoo'n beetje poëterig, wat ook
-niet leuk is. Niet dat een naam niet poëtisch mag zijn. Er zijn
-er bij de bloemen, als sneeuwklokje, madeliefje, gouden regen, die
-eigenlijk niets anders zijn dan een klein gedichtje, en dat zijn wel
-de mooiste. Maar zoo'n naam kan je evenmin uit je mouw schudden als
-een mooi vers: dat moet, "vanzelf" komen. Daarom hebben we maar ons
-best gedaan eenvoudige, vrij nuchtere namen te vinden; er zijn er
-zoo ook onder de andere plantennamen, die toch ook heel goed zijn,
-als duindoorn, heggerank, kruldistel en dergelijke. Namen dus, die
-zooveel mogelijk aan een karakteristieke eigenschap ontleend zijn, als:
-Fluweelpootje (Collýbia velútipes), goudvlieszwam (Pholióta aurivélla),
-donsvoetje (Tubária furfurácea), de zadelzwam (Polýporus squamósus).
-
-Niet altijd slaagden wij hierin naar wensch: bruine plaatjeshoutzwam
-(Lenzítes saepiária), wortelcollybia (Collýbia radicáta), purperroode
-houtzwam (Tricholóma rútilans), hebben we wel eens met een
-"vooruit-dan-maar" neergeschreven.
-
-En nu hopen we, dat er vele zwammenvrienden zullen opstaan;
-langzamerhand zullen er dan veel meer aardige typeerende namen los
-komen. Mocht dus deze of gene er eens een vinden of uit kindermond
-opvangen, dan verzoeken wij hem of haar, die te noteeren en er ons
-bij gelegenheid melding van te maken.
-
-Een feit is het, dat in landen als Frankrijk en Duitschland, waar de
-bevolking zich veel meer met de paddenstoelen heeft bezig gehouden, ook
-veel meer aardige volksnamen er voor te vinden zijn. En dat is het ook
-wat o. i. in de eerste plaats noodig is: dat men zich eenvoudigweg wat
-meer vertrouwd make met de paddenstoelen, die in onze omgeving groeien.
-
-Ge zult zien, dat dan ook het determineeren veel gemakkelijker gaat,
-dat het u betrekkelijk weinig moeite zal kosten, die boleten, als ge ze
-eenmaal kent ook juist te determineeren. Want ten slotte zal men daar
-toch toe over moeten gaan, als men er meer van wil weten; dan dient
-men den wetenschappelijken naam te kennen, dan kan men er de boeken
-op na slaan en er achter komen of men met goede, eetbare of giftige
-soorten te doen heeft. Die kennis deed het landvolk in den vreemde
-eerst heel langzamerhand, langs den moeilijken weg der ervaring,
-met veel schade en schande op. En dan nog vaak héél gebrekkig. Zéér
-uiteenloopend en tegenstrijdig zijn de meeningen, die de bevolking in
-verschillende landstreken zich omtrent giftigheid en eetbaarheid van
-verschillende soorten gevormd heeft. Voor een deel mag dit misschien
-hierop berusten, dat de eigenschappen der paddenstoelen eenigszins
-door de bereidingswijze beïnvloed worden, voor een groot deel is
-het toch ook het gevolg van geheel ongegronde vooroordeelen. Nog in
-1831 schreef Krombholz, een bekend Duitsch mycoloog: "Zeer jammer
-is het, dat nog steeds vele soorten van paddenstoelen door het volk
-voor oneetbaar, ja zelfs vele voor vergiftig gehouden worden, die
-bijna overal groeien, en vooral juist in zeer natte jaren, waarin
-vaak door misgewas schaarschte heerscht. Als een sterk voorbeeld
-wil ik hier slechts de "Kieferpilz of Butterpilz" (Bolétus lúteus)
-aanhalen, die in zomer en herfst in ontzaggelijke hoeveelheden groeit,
-in Boheme gegeten wordt en in de hoofdstad bij millioenen ter markt
-gebracht wordt; die de soep der armen voedzaam maakt en het vleesch
-vervangt, terwijl hij in Frankrijk voor giftig gehouden wordt en bij
-vele schrijvers ook als schadelijk geboekt staat". Langzamerhand is
-daar nu wel meer eenstemmigheid in gekomen; talrijke onderzoekingen
-en proefnemingen hebben reeds veel twijfel en tegenspraak opgeheven
-en vooral de vergiftige soorten tot een betrekkelijk klein aantal
-teruggebracht. Daarom, voor wie er verder in door wil dringen, zijn
-eenige goede boeken en plaatwerken onmisbaar (zie blz. 329). Doch ook
-voor een diepergaande studie blijft de waarneming in de natuur nummer
-één. Er zouden zeker heel wat minder vergissingen en verwarringen in
-de nomenclatuur der paddenstoelen zijn, als zij steeds berustten op
-een degelijke, echte natuurkennis. Meer dan eens zijn verschillende
-ontwikkelingsvormen van één soort onder verschillende namen beschreven,
-zelfs bij geheel verschillende families ondergebracht. Ja er zijn
-tropische zwammen, die onder acht en meer verschillende namen
-achtereenvolgens beschreven zijn, als even zoovele verschillende
-soorten, niet zelden door éénzelfde geleerde. De man had ze natuurlijk
-nooit waargenomen, maar hij "bewerkte materiaal".
-
-En ook verschillende inlandsche zwammen hebben veel aanleiding tot
-verwarring gegeven, zoo b.v. het mooie zwammetje, dat zoo vaak op
-naaldhout, stompen en dergelijke te vinden is en in verschen staat
-aan de fraai-paarse poriën goed te kennen is. Fries, de beroemde
-Zweedsche mycoloog, noemde dit een "bron van oneindige verwarring",
-doch voegt er onmiddellijk bij, dat wie het zwammetje maar eens
-goed in de natuur bestudeert, de verschillende vormen altijd kan
-herkennen. Dit paarse dennenzwammetje (zie No. 159) vormt soms groote
-uitgebreide korsten; vooral op omgevallen dennenstammen kan men die
-aantreffen. Die korsten vertoonen vaak weinig of geen hoedvorming en
-als dan 't mooie paars tot een grijs-bruin verkleurd is, dan wordt
-'t al moeilijker te herkennen. Andere, met goed uitgegroeide hoedjes,
-hebben soms poriën, die bijna geheel in tandjes uiteengescheurd zijn;
-dergelijke vormen heeft men vroeger veel, onder een anderen naam
-natuurlijk, bij de stekelzwammen gebracht! Daarmee moet men dus
-wel oppassen; ik heb wel eens een reuzenzwam (Polýporus gigánteus
-No. 151) gevonden, die van onderen, in plaats van poriën, de zuiverste
-stekeltjes vertoonde. Als ik hem al niet gekend had, zou ik er met
-determineeren nooit uitgekomen zijn!
-
-Zoo zijn er vele kenmerken, die jonge exemplaren vertoonen en oude
-niet. De cortina (gordijn, fig. 14) in de jeugd vaak mooi en duidelijk
-zichtbaar, verdwijnt later dikwijls geheel en al. Neem je nu ongelukkig
-een paar volwassen exemplaren mee naar huis, dan zit je gauw verlegen,
-maar buiten zoek je naar jonge, je gaat de ontwikkeling na en je komt
-er wel uit. Dan zie je soms tot je verbazing, dat het geheele ding
-in uiterlijk, in vorm en in kleur verandert bij 't ouder worden. Je
-vindt b.v. een Cortinárius (C. elátior No. 90), waarvan de jonge
-exemplaren een prachtig blauw-violetten steel hebben; de hoed is dan
-nog sterk koepelvormig en de rand is met den steel door een gordijn
-verbonden. Maar bij 't ouder worden verbleekt die fraaie kleur sterk;
-volwassen exemplaren vertoonen nog slechts een bleek-blauw of in 't
-geheel niets meer er van en met 't determineeren loop je mis. Ook de
-hoed krijgt een geheel ander aspect; hij wordt vlakker en ten slotte
-zelfs buigen de randen opwaarts; in den beginne kunt ge haast niet
-gelooven dat het werkelijk dezelfde paddenstoel is.
-
-Doch niet alleen zijn het de veranderingen door het ouder-worden,
-ook de vormverscheidenheid van een soort kunt ge buiten het best
-waarnemen. Toen ik voor 't eerst de gele ridderzwam (Tricholóma
-equéstre No. 33) vond, kreeg ik eerst een paar slanke, dun-stelige
-vormen in handen en daarna een heel dikke met bijna knolligen voet. Dat
-kan haast niet dezelfde soort zijn, dacht ik; maar er stonden er veel
-daar in de buurt en spoedig had ik de geheele vormen-reeks bij elkaar.
-
-De zeepzwam (Tricholóma saponáceum No. 34) heeft me heel wat
-hoofdbrekens gekost, maar door zorgvuldige bestudeering van een
-dennenboschje, waar er een heeleboel bij elkaar groeiden, ken ik hem
-nu door en door. Deze heeft n.l. aanvankelijk een gladden, grauwen of
-ook wel groen-grijsachtigen hoed. Later gaat de opperhuid meestal in
-fijne schubjes openbarsten, de hoed wordt dus fijn geschubd en ook
-meer bruinachtig van kleur. Het lijkt een ander ding, maar als je
-dan 't geluk hebt er een te vinden, waarvan de eene helft nog geheel
-glad en grauw, en de andere geschubd en bruinachtig is, dan ben je
-er achter en je vergeet het nooit meer.
-
-Ook de invloeden van het wisselend weer en de bodemgesteldheid spelen
-natuurlijk bij al die dingen een groote rol en kunnen het uiterlijk
-der paddenstoelen sterk wijzigen. Regenbuien wasschen de schubben
-van de hoeden der Amaníta's weg, doen de kleuren der Rússula's geheel
-verbleeken; "slijmkopjes" zoo even nog week en glibberig worden droog
-en glanzend, Geásters, die tot vormlooze kluitjes ineengekrompen waren,
-zuigen het vocht op en spreiden zich uit--nu eerst echte "aardsterren";
-droogte belemmert de paddenstoelen in hunne ontwikkeling, doet ze klein
-blijven en schrompelen; vorst doet soms de hoeden zoo typisch barsten,
-dat je alweer eens denkt iets heel bijzonders te vinden... Doch genoeg
-hierover, dit zijn alle dingen, die men zelf door langdurigen "omgang"
-moet leeren, wandelend, zoekend, speurend... dat is het wat de studie
-der paddenstoelen moeilijk maakt, zeker, doch niet "ontzettend",
-maar heel pleizierig en aantrekkelijk moeilijk.
-
-
-
-
-
-
-
-BOUW DER HOOGERE PADDENSTOELEN.
-
-
-Het Mycelium.
-
-Uit het voorafgaande moet het wel reeds duidelijk zijn geworden, dat,
-waar de levenswijze der paddenstoelen zoo verschilt van die der groene
-planten, ook hun bouw een geheel andere moet zijn.
-
-Bij de parasietische schimmels hebben we gezien, dat het
-schimmelweefsel overal in nauwe aanraking met het voedende substraat
-(onderlaag) voortwoekert, hoofdzakelijk binnen in het weefsel van
-den waard, en eigenlijk alleen om de sporen te kunnen verspreiden,
-naar buiten komt. In het moederkoorn (blz. 17) zagen we hoe
-zich ten slotte kleine paddenstoeltjes ontwikkelden, waarin de
-sporen gevormd worden. Bij de eigenlijke paddenstoelen is dit niet
-anders. Wie er wel eens voorzichtig een uit de rottende bladeren
-heeft opgenomen, b.v. een grijze nevelzwam (Clitócybe nebuláris
-fig. 27), heeft allicht gezien, hoe onder aan den voet fijne witte
-draden ontspringen, die zich tusschen de bladeren uitbreiden, soms
-over groote uitgestrektheid. Hetzelfde kan men waarnemen als men
-b.v. een berk, waarop de berkenzwam groeit, doorzaagt. Men vindt
-dan de stam doorwoekerd met die fijne witte draden, de z.g. zwamvlok
-of het mycelium. Het zijn dus ook echte "schimmels"; deze zwamvlok
-wijkt niet noemenswaard af van gewone lagere schimmels. (zie fig. 4)
-Dit is ook hier feitelijk de plant; de vruchtlichamen zijn hier echter
-veel grooter en vaak ook samengestelder dan bij die schimmels. Voor de
-plant dan ook zoo ver is, dat ze zoo'n paddenstoel kan voortbrengen,
-moet ze geruimen tijd--soms zeer lang--in het verborgen geleefd
-en gewerkt hebben. Dit blijkt duidelijk bij de cultuur van
-verschillende houtzwammetjes; vaak duurt het maanden lang vóór de
-eerste vruchtlichamen verschijnen. Overigens bestaat hierin tusschen
-de verschillende soorten ook veel onderscheid.
-
-Al is nu de zwamvlok "eigenlijk" de plant en de paddenstoel maar
-'t vruchtlichaam, toch is het niet noodig lang bij de eerste stil
-te staan, want er is veel minder aan op te merken. Vertoonen de
-paddenstoelen de grootst mogelijke verscheidenheid in vorm en kleur,
-het mycelium komt altijd zoowat op hetzelfde neer; het zijn bijna
-altijd dezelfde fijne witte celdraden, die elkaar in alle richtingen
-doorkruisen, hier zich tot dikkere strengen vereenigen en ginds zich
-als uiterst fijne vezels tusschen aarde of humus verliezen. Soms
-zijn zij gekleurd; zoo is het mycelium van de mooie paarse ridderzwam
-(Tricholóma núdum No. 29), eveneens paars gekleurd; ook de zwamvlok
-van de prachtige oranje aderzwam (Phlébia aurantíaca No. 190) krijgt in
-cultuur spoedig een lichte oranjetint. Soms neemt het een bijzonderen
-compacten vorm aan; de celdraden sluiten zich zeer dicht aaneen en
-vormen, opgevuld met reservevoedsel--een hard weefsellichaam een
-z.g. Sklerotium.
-
-Wij zagen hiervan reeds een voorbeeld bij 't moederkoorn (blz. 17). Ook
-bij vele andere parasieten treffen we het aan; zoo vindt men b.v. op
-wilde en gekweekte anemonen niet zelden een zwammetje, dat de
-wortelstokken geheel in een dergelijk sklerotium verandert. Later
-groeit dan daar het schotelvormige zwammetje uit. Fraai kan
-men ze vooral ook waarnemen bij de knolletjescollybia (Collýbia
-tuberósa No. 88); onderzoekt men hier het rottende weefsel van den
-paddenstoel, waarop ze zich ontwikkelt, dan vindt men daarin harde,
-bruine, onregelmatige korrels, die op uitgebakken kanen gelijken,
-de sklerotiën. In de tropen vindt men nog geheel andere; zoo zijn er
-b.v. in Z.-Brazilië die tot 20 K.G. zwaar kunnen worden.
-
-De champignonbroed, waaruit de champignons opgekweekt worden, zijn
-eveneens dichte myceliumkluiten, echter niet zoo hard en vast, dat
-men van een sklerotium zou kunnen spreken.
-
-Van de z.g. rhizomorphen, harde, dikke myceliumstrengen, hebben wij
-reeds een voorbeeld gezien bij de honingzwam (blz. 26 en fig. 60);
-ook deze komen slechts bij enkele paddenstoelen voor.
-
-Voor wij nu van het mycelium afstappen, moeten we het nog even hebben
-over de z.g. heksenkringen.
-
-Het verschijnsel, dat paddenstoelen zoo vaak in min of meer duidelijke
-kringen groeien, is zeker ook al heel vroeg opgemerkt. In 't woord
-zelf ligt al de oudste verklaring opgesloten: De heksen hadden 's
-nachts op de weide of in het bosch een rondedans gedanst en op die
-plaats sloeg dan een kring van paddenstoelen op. Niet zooveel minder
-phantastisch zijn sommige verklaringen, die zelfs ervaren mycologen
-er voor gegeven hebben: "Michaël acht nog altijd dierlijke mest en
-'t grazen van geiten aan touwtjes een onmisbare voorwaarde voor het
-ontstaan van heksenkringen; het ontstaan van slingerrijen schrijft
-hij zeer vermakelijk toe aan 't ronddwalen van runderen, die aldus
-slingerlijnen van mest en urine door de wei slingeren, waarop dan de
-paddenstoelen te voorschijn komen," zoo schrijft Jac. P. Thijsse in
-een zeer lezenswaard stukje over heksenkringen ("De Levende Natuur"
-16e jaargang, blz. 313), waaraan ook de fig. 5 en 6 ontleend zijn. En
-ik geloof ook, dat deze scherpzinnige speurder gelijk heeft als hij
-zegt, dat men eigenlijk het verstandigste doet met de heksenkringen te
-beschouwen als den normalen groeivorm van de aard-paddenstoelen. Men
-moet zich dit dus zoo voorstellen, dat het mycelium zich op een
-bepaald punt begint te ontwikkelen en van daar uit zich naar alle
-zijden gelijkmatig uitbreidt, wanneer althans de voorwaarden voor
-den groei overal zoowat gelijk zijn. Is dan het mycelium krachtig
-genoeg, dan brengt het aan zijn rand de vruchtlichamen voort en zoo
-verschijnen de paddenstoelen in een min of meer regelmatigen kring.
-
-Met deze verklaring klopt ook zeer goed, dat men de meest
-verschillende soorten in kringen aantreft. Zoo ziet men op fig. 22
-een van die reuzenheksenkringen afgebeeld, zooals de weide-kringzwam
-(Marásmius oréades) die op gazons en weiden vaak vormt; fig. 5 stelt
-een kring van aardsterren voor; doch nog vele andere soorten: de
-nevelzwam (Clit. nebuláris) Fig. 27, boleten enz. kan men in kringen
-aantreffen. Fig. 6 toont ons duidelijk den groei van zoo'n heksenkring
-van de prachtige paarse ridderzwam (Tricholóma núdum). De middelste
-kring van zwarte stippen geeft den toestand aan op 7 Nov. 1909. Er
-waren er toen ongeveer 24 in een ring van 2.4 × 1.9 M. De krans
-van open kringetjes daarom heen toont ons hoe het een jaar later
-(13 Nov. 1910) was: Ruim 150 stonden er toen in een kring van 3.92
-× 3.64 M. En nog een jaar later (4 Nov. 1911) stonden er ruim 230
-in een reuzenkring van 5.54 × 5.28 M. (Buitenste krans van zwarte
-stippen). De snelle en regelmatige groei van een zwamvlok, die zich
-hier in een vrijwel gelijken voedingsbodem, gelijkmatig met dorre
-bladeren bedekt ontwikkelde, is hieraan duidelijk waar te nemen. Alleen
-vooraan in 't midden van de figuur is een plek waar de paddenstoelen
-bijna geheel ontbreken; hier hield hoogere grond en minder blad, de
-ontwikkeling van de zwamvlok tegen. Maken we dus deze beschouwing
-tot de onze, dan kunnen we zeggen, dat de kring-vorm de normale
-groeiwijze is van (zeer vele) aardpaddenstoelen, doch dat er zeer
-vaak storende invloeden aanwezig zijn, die de kringen, in slingers,
-reeksen of afzonderlijke groepen oplossen. Houdt men dit in 't oog,
-dan zal men spoedig opmerken, dat er heel wat heksenkringen zijn,
-die de meeste wandelaars onopgemerkt voorbij gaan.
-
-Vinden we die heksenkringen in weilanden en gazons dan kunnen we, als
-de paddenstoelen het tijdelijke weer met het eeuwige verwisseld hebben,
-daar leelijke bruine, in plaats van groene grasplekken terugvinden. De
-groei van het mycelium en de opbouw der paddenstoelen heeft plaats
-gehad ten koste van het gras. In bosschen is deze nadeelige werking
-niet waar te nemen en is het mycelium een echte opruimer van de
-rottende stoffen.
-
-Ja, zelfs bestaat er sinds eenige jaren bij de onderzoekers hieromtrent
-een sterk vermoeden, dat de paddenstoelendraden of het mycelium die
-den boom inwendig zoo geheel kunnen uitzuigen, als zij uitwendig
-om zijn wortels voorkomen, deze voor uitdrogen behoeden. Men heeft
-opgemerkt en ondervonden dat, als men bij boomen die verplant worden,
-de wortels van die draden ontdeed, de boom niet of lang zoo goed niet
-aanzette, als wanneer men ze er om heen liet zitten.
-
-Toch is tot dusverre, over die zoogenaamde mycorrhiza van boomwortel en
-zwamdraden nog betrekkelijk weinig bekend, ook of die draden werkelijk
-behooren tot het mycelium van de paddenstoelensoorten, die onder of
-in de nabijheid van die boomen te voorschijn komen. (Zoo vindt men,
-als vast-voorkomende zwammen, onder Naaldhout de boletensoorten,
-onder beuken de Russula's). Wel weet men met zekerheid te zeggen,
-dat de eigenaardige, vochtige boschgeur, voornamelijk afkomstig is
-van het "zwamvlok" van de echte paddenstoelen.
-
-Bekend is het ook, dat het paddenstoelen-mycelium jarenlang in
-den grond kan voortkruipen zonder vruchtlichamen omhoog te zenden,
-terwijl daarentegen bij sommige soorten, zoo o.a. bij de mestzwammen,
-de ontwikkeling van spoor tot spoor zich in enkele weken kan afspelen.
-
-Het voornaamste wat 't paddenstoelen-mycelium der aardzwammen
-voor zijn groei behoeft is vocht. Zonder vocht geen groei en geen
-vruchtlichamen. Zoo zien wij ze dan ook 't meest in vochtige tijden
-van overvloedige regens en sterken dauw en vooral als zulke tijden
-volgen op warme, droge tijden. Men heeft n.l. opgemerkt, dat het
-zwamvlok juist na gedeeltelijke uitdroging en daarop volgenden
-grooten vochttoevoer, tot vruchtvorming geprikkeld wordt en daar die
-uitdroging vooral in de warme zomermaanden plaats heeft, zien wij de
-meeste soorten in den daaropvolgenden herfst te voorschijn komen.
-
-Wanneer wij nu van het mycelium afstappen en overgaan tot de
-beschouwing van de eigenlijke paddenstoelen, dan moeten we steeds in
-het oog houden, dat dit feitelijk niets anders zijn dan:
-
-
-
-
-Organen voor de vorming en verspreiding van de sporen.
-
-Dat is iets wat de wandelaar, die achteloos den paddenstoel omtrapt
-niet bedenkt, hij meent dat ze daar werkeloos, niets-nut er bij
-staan en toch, ze zijn in volle actie! Neem eens een gewonen rijpen
-champignon en leg dien op een stuk wit papier met de plaatjes naar
-onderen. Laat dat een nacht zoo liggen en kijk dan eens: het geheele
-papier is met een donker paars-bruin poeder bedekt; millioenen
-uiterst fijne sporen zijn er in dien tijd uitgevallen. Nog veel
-mooier kunt ge dat zien als ge uw champignon in een volkomen duister
-vertrek brengt en dan terwijl ge hem goed rechtop houdt, dus den
-hoed horizontaal, er een sterken lichtbundel op richt. Dan ziet ge
-voor uw oogen de sporen eruit vallen: een uiterst fijne sporenregen
-daalt er voortdurend uit neer! Het verwondert u misschien, dat ge
-dit met 't bloote oog zien kunt, daar immers de sporen zoo klein
-zijn, maar ge moet bedenken, dat iedere spore het licht terugkaatst
-en daardoor een lichtend puntje wordt. Zoo ziet ge ook de stofjes
-dwarrelen in een zonnestraal. En er vallen er geen klein beetje
-uit! Volgens berekeningen en tellingen van een Engelschman, Buller,
-die zich veel met die dingen heeft bezig gehouden, brengt een flinke
-champignon ± 1800 millioen sporen voort in 48 uur, dat is dus ruim
-10.000 per seconde! Dat kan er dus wel mee door. Ge begrijpt wel,
-als ge ziet, dat die sporen, daar onder uit den hoed komen vallen,
-dat ze daar aan den onderkant op die plaatjes gevormd worden. Dat
-is bij heel veel paddenstoelen het geval, bij de meeste mag ik wel
-zeggen. Maar nu hebt ge zeker wel eens buiten die z.g. stuifballen,
-"pufballs" gezien, ongeveer ronde zwammen, die wanneer ge er tegen
-trapt, een fijne stofwolk doen opstuiven. Als ge zoo'n ding bekijkt,
-ziet ge, dat het een vrij harden stevigen wand heeft en daar binnen
-geheel opgevuld is met de donkere sporenmassa. Hier worden dus de
-sporen binnen in de zwam gevormd, die open moet gaan om deze te laten
-ontsnappen. Dat is iets wat nu haast een ieder wel eens gezien heeft,
-maar een fijner opmerkingsgave is er noodig om een ander verschijnsel
-waar te nemen, wat die kom- en schotelvormige zwammetjes, die men
-samenvat onder den naam Peziza's te zien geven. Hier kan men een
-fijn stofwolkje omhoog zien stijgen, en wie heel goede ooren heeft,
-kan daarbij een heel zacht geruisch waarnemen; 't is alsof er een
-plotselinge ontbranding, ontlading plaats vond, en feitelijk is dat
-ook zoo. Ge begrijpt wel, dat dit ijle stofwolkje ook weer de sporen
-zijn, die hier dus aan de bovenzijde van het napje gevormd worden.
-
-Dit zijn de drie hoofdtypen van de sporenvorming bij de hoogere
-paddenstoelen: aan de onderzijde, aan de bovenzijde, of binnen in het
-vruchtlichaam. Voor wij hier verder op in gaan, willen wij trachten
-een inzicht er in te krijgen, welke plaats die "hoogere" zoo ongeveer
-innemen in het plantenrijk en geven daarom het volgende
-
-
-
-
-Kort overzicht van de groep der schimmels of Fungi.
-
-Wanneer wij den naam "Schimmels" (Fungi) in den ruimsten zin opvatten
-en er al die plantaardige organismen onder vereenigen, die het
-bladgroen missen en zich dus saprophytisch of parasietisch voeden,
-dan vormen deze een zeer groote groep van sterk uiteenloopende
-wezens. Vroeger deed men dit meestal en bracht er zelfs geheel
-afwijkende organismen als bacteriën "splijtzwammen" en slijmzwammen
-bij onder.
-
-Nu is de naam "splijtzwammen" (daaraan ontleend, dat zij zich
-vermenigvuldigen, door zich eenvoudig in tweeën te verdeelen) alleen
-heel ongeschikt voor die uiterst kleine eencellige organismen,
-waarvan de meeste niet veel meer, dan 0,001 mM. groot zijn.
-
-Niet alleen door hunne geringe grootte, maar ook door tal van andere
-eigenschappen, wijken zij van de zwammen--ja, van alle andere levende
-wezens af. Zoo is het nog niet eens bewezen of zij in hun eencellig
-lichaam een kern bezitten, die "centrale", die men anders steeds in
-de cellen van planten en dieren aantreft.
-
-Ook de Slijmzwammen (Myxomyceten) hebben met de paddenstoelen eigenlijk
-niets uit te staan. Waarschijnlijk zelfs zijn het in 't geheel geen
-planten, maar staan zij dichter bij het dierenrijk.
-
-Dit zou men nu wel niet zoo op 't eerste gezicht zeggen: wanneer ik
-u hier of daar aan een houten paal een platten halven bol wijs van
-de grootte van een gulden, die binnen in een zilverig korstje niets
-bevat dan een bruine sporenmassa, en ik vertel u, dat dit "eigenlijk
-een dier" is, dan zal u dat misschien nog vreemder voorkomen, dan
-toen ge voor 't eerst vernam, dat een spons "eigenlijk geen plant"
-maar een dier is. In rijpen staat gelijken al die slijmzwammen al heel
-weinig op beesten, maar meer op schimmels en zwammen, ja, er zijn er
-bij, zooals bovengenoemde, die zooveel overeenkomst vertoonen met
-bepaalde stuifzwammen, dat ze vroeger veel in één geslacht er mee
-vereenigd werden. Toch zijn het totaal andere dingen; hun geheele
-bouw en levenswijze wijst daarop. Zoo doorloopen ze, om maar iets te
-noemen, eerst een stadium, waarin ze weeke, slijmerige massa's vormen,
-die zich zelf bewegen en verplaatsen kunnen, en vaste voedseldeeltjes
-in zich opnemen door hen te omvloeien met hun weeke plasmalichaam
-("plasmodium"), zooals sommige lagere diersoorten dit doen en geheel
-afwijkend van de levens- en voedingswijze der planten. Wij laten dus
-ook deze slijmzwammen, die een omvangrijke groep vormen met een groote
-verscheidenheid van soorten, verder rusten.
-
-Wanneer wij nu de bacteriën en de slijmzwammen afzonderen, houden we
-nog een groot aantal groepen, met duizenden soorten over, die, hoe
-uiteenloopend ze ook mogen zijn, zich gevoegelijk laten vereenigen
-tot één groote afdeeling:
-
-
-
-
-De schimmels of Fungi.
-
-Dit zijn alle bladgroen-looze planten, wier geheele vegetatie-lichaam
-bestaat uit een mycelium; de fijne draden, waaruit dit is samengeweven
-noemt men hyphen. Bij de lagere schimmels zijn die hyphen niet door
-dwarswandjes in cellen verdeeld, doch vormen een ongeleed geheel
-van fijn vertakte buizen, waarin talrijke kleine kernen liggen. Men
-vereenigt deze lagere schimmels met ongeleed mycelium tot de
-
-
-
-
-1º. klasse: Phycomyceten of wierzwammen.
-
-Wij hebben er reeds eenige vertegenwoordigers van leeren kennen bij
-de zieke-plantenschimmels; zoo van de familie der Peronosporeeën:
-Phytophthora infestans (zie aardappelziekte blz. 11) en Albugo candida
-(zie blz. 11).
-
-Dan hooren hiertoe de insektendooders, die de familie der
-Entomo-phthorineeën vormen. (Dat barbaarsche woord beduidt precies
-hetzelfde). Wij zagen hiervan een voorbeeld bij de kamervliegschimmel
-(Empusa Muscae, blz. 6). Ook de familie der Saprolegniaceeën,
-waterbewoners, waaronder zoowel saprophieten als parasieten zijn,
-wordt hiertoe gebracht. Hiertoe behooren o.a. die schimmels, die op
-visschen woekeren (zie blz. 8) en daardoor soms zeer schadelijk worden.
-
-Het meest bekend zijn echter de gewone Schimmels, die de familie der
-Mucorineeën vormen. De meest gewone witte schimmel (Mucor Mucedo),
-die brood en allerlei andere organische stoffen doet beschimmelen,
-is aan ieder bekend.
-
-Wij moeten nu nog even de gistsoorten (Saccharomyceten) vermelden. Deze
-vormen voor het meerendeel geen myceliën. De gewone biergist
-b.v. (Saccharomyces cerevisiae), bestaat geheel uit kleine ronde
-cellen. In een geschikte voedingsvloeistof, b.v. suikeroplossingen,
-gaan deze uitspruiten en zoo ophoopingen van losjes samenhangende
-cellen vormen. De biergist is een "cultuurplant", die in verscheidene
-rassen gekweekt wordt, doch niet in het wild gevonden wordt; de
-wijngist (Saccharomyces ellipsoideus) wel. Alle overige hoogere
-schimmels, zwammen, paddenstoelen enz. nu worden vereenigd tot de:
-
-
-
-
-IIº. klasse: Eumyceten [1] of Draadzwammen.
-
-In tegenstelling met de wierzwammen bezitten deze een geleed mycelium,
-d.w.z. in de draden (hyphen) bevinden zich dwarswandjes, waardoor
-zij in cellen verdeeld worden. Vele ervan worden ook veel grooter en
-brengen het tot omvangrijke massale vruchtlichamen. Een groot aantal
-families behooren ook tot deze klasse, die naar het verschillend
-inzicht der onderzoekers op verschillende wijzen gegroepeerd
-worden. Wij zullen ons daarmede niet vermoeien, doch willen slechts
-even de hoofdgroepen vermelden. Wij noemen dan eerst, als laagste onder
-deze hoogere, de familie der Ustilagineeën of brandzwammen (blz. 18)
-en de familie der Uredineeën of roestzwammen (blz. 19). Wij hebben
-van dit kwaadaardig goedje reeds een en ander verteld.
-
-De groote massa, die dan nog overblijft, wordt verdeeld in twee
-onderklassen:
-
-
-
-
-1º. onderklasse: Ascomyceten of Zakjeszwammen.
-
-Hierbij worden de sporen gevormd in Asci, d.i. buisvormige zakjes,
-waarbinnen in de sporen (meestal 8) gevormd worden, (zie fig. 2). De
-rijpe ascus opent zich aan den top en de sporen worden naar buiten
-geschoten. De asci liggen meest aan de boven-(buiten)zijden der
-vruchtlichamen.
-
-
-
-
-2º. Onderklasse: Basidiomyceten of Steeltjeszwammen.
-
-Hierbij worden de sporen gevormd aan z.g. basidiën, min of meer
-knotsvormig verlengde cellen, die aan hun top vier spitsjes dragen
-(zie fig. 7). Hieraan ontwikkelen zich de sporen; bij rijpheid vallen
-ze af. De basidiën liggen meestal aan de onderzijde der vruchtlichamen
-(b.v. bij de gewone paddenstoelen op de plaatjes) of wel er binnen in,
-zooals bij de stuifballen en aardsterren.
-
-De Basidiomyceten zijn voor ons verreweg de belangrijkste; 260 van
-de 278 in dit boek beschreven soorten behooren er toe. Nemen wij dus
-eerst even de
-
-
-
-
-Ascomyceten of Zakjeszwammen.
-
-Van de lagere Ascomyceten hebben we eveneens reeds voorbeelden gezien
-bij de zieke plantenschimmels.
-
-De familie der Exoasci ontmoeten we bij de "elzenvlag" (Exoascus
-alnitórquus, zie blz. 14).
-
-De familie der Erysipheeën of meeldauwschimmels leerden we kennen in
-den eikenmeeldauw (blz. 16).
-
-Ook van de familie der Pyrenomyceten of Kernzwammen bespraken wij reeds
-eenige soorten. Bij deze groep ontmoeten we voor het eerst grootere
-vruchtlichamen, voor 't eerst iets wat op zwammen begint te gelijken.
-
-We zagen dit reeds in de kleine paddenstoeltjes, die bij het
-Moederkoorn (Claviceps purpurea), uit het sklerotium groeien. Op
-Pl. 1 fig. 1 zagen we op de doorsnede bij d ook de kleine holten,
-de z.g. peritheciën, wier wand met asci bekleed is. Zulke peritheciën
-zijn typisch voor de Pyrenomyceten.
-
-De op de aarde groeiende, zwartachtige knotsjes van de aardtong
-(Geoglóssum glábrum, No. 14), en de op hout groeiende Xylaria's
-(No. 15 en 16) behooren hiertoe.
-
-De eerste, de Geweizwam, (fig. 44) heeft de peritheciën in het
-onderste, zwarte gedeelte; de toppen zijn wit bestoven door eene geheel
-andere sporenvorming, de z.g. conidiën. Eene dergelijke voortplanting
-door verschillende soorten van sporen is bij de zwammen vrij algemeen.
-
-De familie der Discomyceten of bekerzwammen omvat de hoogste vormen
-onder de Ascomyceten; ook hiervan vindt men een groot aantal soorten,
-op de aarde, tusschen mos en op allerlei plantenafval. In hoofdzaak
-vertoonen zij alle hetzelfde type: het zijn napjes of bekers (Pl. 1
-fig. 5a) zittend, of korter of langer gesteeld en aan de bovenzijde
-geheel met asci bezet. De prachtige oranje bekerzwam (Pezíza aurántiaca
-No. 1) en het aardige eikeldopzwammetje (Pezíza fructigéna No. 8
-fig. 39) zijn een paar voorbeelden van deze groep. Het is vooral bij de
-grootere aard-peziza's, dat men het plotseling gelijktijdig opschieten
-van een groot aantal asci kan waarnemen. De beteekenis hiervan is wel
-duidelijk: de uiterst kleine sporen, eenmaal de lucht ingeschoten,
-dalen slechts heel langzaam en worden dus door de luchtstroomingen,
-die altijd langs den grond strijken, meegevoerd en zoo verspreid.
-
-De hoogst ontwikkelde van deze groep, de morieljes en "kluifjeszwammen"
-kan men beschouwen als samengestelde bekerzwammen, waarbij de beker
-sterk gelapt en gevouwen is (zooals bij de laatste) of wel zoo
-sterk geplooid, dat er een groot aantal kleine kommetjes ontstaan
-(morieljes); ook deze dragen aan de buitenzijde de asci.
-
-In tegenstelling met de Ascomyceten brengen de
-
-
-
-
-Basidiomyceten of Steeltjeszwammen
-
-de sporen aan hun onderzijde voort. Hier is het dus meer een passief
-uitvallen van de sporen.
-
-In verband hiermede zien we bij de basidiumzwammen de vruchtlichamen
-meestal verheven op kortere of langere stelen, òf wel als horizontaal
-uitstekende tafeltjes of consoles aan boomen, palen, enz. Hier moeten
-dus de luchtstroomingen tijdens den val van de sporen er vat op
-krijgen en ze wegvoeren. Doch ook hier is dit vallen slechts een zéér
-langzaam dalen. De sporen van de eiken-collybia (Collýbia dryóphila,
-No. 200), heeft, wanneer het steeltje slechts 4 cM. lang is, nog
-1,5 minuut noodig om den grond te bereiken en wanneer een Zadelzwam
-(Polýporus squamósus, No. 147) 4 M. hoog in den boom zit, doen de
-sporen ruim een uur er over. In dien tijd kunnen zij reeds zéér ver
-verspreid worden. Zoo wordt het ook duidelijk waardoor wij zoo zelden
-in de natuur sporenophoopingen onder de paddenstoelen vinden; alleen
-wanneer b.v. dorre bladeren vlak onder de hoeden opgehoopt zijn,
-ziet men het wel; ook wanneer vele hoeden dicht op een kluit zitten,
-vindt men vaak op de lagere de sporen uit de hooger gelegen hoeden.
-
-Bijna alle paddenstoelen in dit boekje behandeld, zijn
-basidiomyceten. Het is een groote groep, die vele, sterk uiteenloopende
-vormen omvat. Een overzicht van de tot beide groepen behoorende
-zwammen vindt men in de tabel op blz. 152 en 162. Het eenige voor
-alle doorgaande kenmerk is het basidium, en dat is alleen met 't
-microscoop te zien. Wij verdeelen deze groep in twee klassen:
-
-De Hymenomyceten of vlieszwammen, waarbij de basidiën vrij aan de
-buitenzijden, (vnl. onderzijde), van het vruchtlichaam liggen.
-
-De Gasteromyceten of buikzwammen, waarbij de basidiën binnen in het
-vruchtlichaam liggen.
-
-Het is natuurlijk onmogelijk in dit boekje al deze groepen uitvoerig
-te behandelen. Wij moeten volstaan met de hoofdkenmerken der families
-te vermelden en zullen daarbij hoofdzakelijk dát noemen, wat voor de
-praktijk van het paddenstoelen determineeren belangrijk is.
-
-Beginnen we met de
-
-
-
-
-Hymenomyceten of vlieszwammen.
-
-Deze ontleenen hun naam hieraan, dat de basidiën, dicht naast
-elkaar staande, een aaneengesloten geheel vormen, het hymenium of
-kiemvlies geheeten (fig. 8). Tusschen de basidiën staan overal andere
-cellen in, de cystiden, die bij sommige soorten eigenaardige vormen
-hebben, zóó karakteristiek dat men hieraan alleen de soort herkennen
-kan. Natuurlijk alleen met een goed microscoop, daarom zullen we er
-niet lang bij stil blijven staan. Op fig. 7 ziet men een dergelijke
-cystide, die hier boven het hymenium uitsteekt en aan den top verdikt
-is. Dit kiemvlies bekleedt nu de onderzijde van de vruchtlichamen
-der vlieszwammen geheel.
-
-Bij een gewone plaatzwam bijv. zijn het dus de lamellen, die er mede
-overtrokken zijn; bij de buisjeszwammen zijn de buisjes er van binnen
-mede bekleed, bij de stekelzwammen overtrekt het de stekels, bij de
-koraalzwammen zijn de takken er mee bedekt.
-
-Vragen we ons af wat wel de beteekenis is van die plaatjes, gaatjes
-en stekels dan doen we goed eerst eens even onze aandacht te geven
-aan de allereenvoudigste vormen onder de vlieszwammen:
-
-
-
-
-De Thelephoraceeën of korstzwammen.
-
-(Pl. 2, fig. XIII, ook fig. 9 en 111).
-
-De naam zegt ons reeds, dat dit eenvoudige korstvormige zwammen
-zijn. Men kan ze in vele soorten op hout, dorre takken en dergelijke
-aantreffen.
-
-De laagste van deze Thelephoraceeën bestaan altijd alleen uit een
-korst, die met de eene zijde geheel tegen de andere laag (schors,
-hout) is vastgegroeid. (fig. b 2) De vrije zijde, (o.z.) meestal
-naar onderen gekeerd, draagt hier het kiemvlies. Deze zwammetjes
-zijn dus als 't ware met haar bovenzijde vastgegroeid; de onderzijde
-vertoont niets wat op plaatjes, gaatjes of iets dergelijks gelijkt;
-het kiemvlies ligt vlak uitgespreid. Het is duidelijk dat het hierdoor
-meer aan beleedigingen is blootgesteld; doch er komt nog iets bij. In
-'t algemeen is het natuurlijk waar, dat het voor de voortplanting
-van de zwam van belang is, zooveel mogelijk sporen voort te brengen,
-vooral wanneer zij bijzondere eischen stellen voor hunne ontwikkeling
-en dus een groot deel verloren gaat. Het aantal sporen hangt af van
-het aantal basidiën en nu is het wel duidelijk dat, naarmate het
-kiemvlies meer oppervlakte beslaat, ook in diezelfde mate sporen
-voortgebracht kunnen worden. Door nu het kiemvlies sterk te plooien
-wordt het oppervlak zéér vergroot; we zullen aanstonds zien, dat die
-oppervlaktevergrooting, en dus ook de sporenproductie zéér aanzienlijk
-is. Dat er bij de korstzwammen nog niets te bespeuren valt van een
-dergelijke plooivorming wijst er wel op, dat zij laaggeorganiseerd
-zijn. Evenzoo het feit, dat zoovele het niet verder brengen dan tot
-aangegroeide korsten, zonder iets wat op "hoeden" gelijkt.
-
-Die "heele lage" hebben we in dit boekje maar niet behandeld. Zij
-vallen den wandelaar weinig op en men kan ze zonder een goed microscoop
-eigenlijk niet bestudeeren. Wij hebben van deze familie alleen eenige
-Stereum-soorten opgenomen (zie No. 183-188 en fig. 9) en fig. 111
-"de Hoorn van overvloed" (Crateréllus cornucopioídes). De Agaricaceeën
-of plaatzwammen vormen wel de grootste en belangrijkste groep van de
-Basidiomyceten. Zij zijn gekenmerkt door het bezit van lamellen of
-plaatjes aan de onderzijde van den hoed. Hierover is het hymenium
-uitgespreid, en het beslaat daardoor een veel grooter oppervlak,
-dan wanneer de hoed van onderen glad was. Bij de dooierzwam
-(Cantharéllus cibárius (No. 206) fig. 19) zijn het nog slechts
-dikke, aderige plooien, doch bij "hoogere" vormen worden het dunne,
-breede platen, met een aanzienlijk oppervlak. Wanneer we nauwkeurig
-het gezamenlijk oppervlak van deze plaatjes bepalen, bijv. bij de
-honingzwam (Armillária méllea) (No. 113 fig. 60) dan blijkt het dat
-dit ruim 12 maal zoo groot is, als het oppervlak van de onderzijde
-van den hoed zou zijn, wanneer er geen plaatjes waren. De hoeveelheid
-sporen, die de paddenstoel voort kan brengen is dus ook 12 maal zoo
-groot. Niet bij alle plaatzwammen is deze oppervlakte-vergrooting
-dezelfde. Wanneer men wat meer op paddenstoelen let, zal men spoedig
-zien dat er sommige zijn met grove, dikke plaatjes, die wijd uiteen
-staan; zoo bijv. bij de Hygrophorussoorten (zie fig. 10); andere,
-waarbij zij heel fijn zijn, en dicht bijeen staan, zooals dit bij
-den champignon het geval is. Bij dezen laatsten is de vergrooting van
-het oppervlak nog aanzienlijker en bedraagt hier 20. Hier is dan ook
-al, evenals trouwens bij vele andere plaatzwammen heel mooi van de
-beschikbare ruimte gebruik gemaakt.
-
-Een blik op fig. 11 en 12 leert ons op welke wijze. De witte strepen
-stellen hier de lamellen voor; wij zien hier vijf lamellen die van het
-midden naar den omtrek doorloopen, de afstand tusschen die lamellen
-wordt natuurlijk naar den omtrek toe grooter, en zoo zien we dan ook,
-dat op eenigen afstand van het midden weer kleine platen beginnen,
-die tusschen de lange ingeschoven zijn. Op de figuren zijn er drie
-geteekend. Niet bij alle paddenstoelen is dit het geval. Zoo zijn er
-onder de Russula's, die alleen groote lamellen hebben, van 't midden
-tot den omtrek doorloopend. Het gezamenlijk oppervlak van de lamellen
-is hierdoor ook slechts 7 maal zoo groot als van de hoedonderzijde. Bij
-den champignon daarentegen vindt men tusschen de kleinere plaatjes
-nog weer kleinere, en zoo wel 4 of 5 van verschillende grootte;
-daardoor wordt die aanzienlijke oppervlaktevergrooting bereikt. De
-tusschengeschoven kleinere plaatjes hangen bij sommige soorten met
-de grootere samen, waardoor vorksgewijs vertakte plaatjes ontstaan
-(zie fig. 11). Het spreekt van zelf, dat er een grens gesteld is aan
-deze dichte ophooping van steeds kleinere plaatjes.
-
-Immers, komen de plaatjes ál te dicht bij elkaar, dan wordt de
-kans groot, dat de sporen niet kunnen ontsnappen. Deze moeten toch
-tusschen de plaatjes door naar beneden vallen; staan deze nu te dicht
-bij elkaar, dan zouden de sporen licht hier of daar blijven hangen,
-te meer daar zij niet een volkomen droog poeder zijn, maar min of
-meer aanhangend. Dit blijkt b.v. als men een sporenfiguur omkeert
-en in de lucht heen en weer slaat: de sporen blijven aan het papier
-hangen. Wij begrijpen hieruit ook, waarom het voor de paddenstoelen
-van zooveel belang is hunne stelen rechtop te doen uitgroeien en de
-hoeden in een horizontaal vlak te plaatsen; de lamellen komen dan
-zuiver verticaal te hangen en de sporen kunnen er uit vallen.
-
-Tal van aardige bijzonderheden hangen hier nog mede samen; doch het
-zou te ver voeren er hierop in te gaan. Deze enkele korte aanduidingen
-zullen, naar ik hoop, voldoende zijn om den lezer veel duidelijk te
-maken in het leven der paddenstoelen, waarvoor hij anders misschien
-niet zoo licht eene verklaring zou vinden.
-
-Wij moeten nu echter nog enkele dingen even noemen, die bij het
-determineeren van belang zijn. Buitengewoon leerrijk is het, de
-ontwikkeling van de vliegenzwam (Amaníta muscária) eens goed na te
-gaan (Pl. 2, fig. I). Wie daartoe in de gelegenheid is, verzuime het
-vooral niet. Zoek dan eens heel jonge exemplaren! Ge kunt dan zien,
-hoe daarbij de geheele paddenstoel rondom in een wit omhulsel is
-opgesloten; het algemeen omhulsel (velum universale). Dit bekleedt
-het onderste van den voet en overtrekt ook aanvankelijk geheel het
-mooie oranjerood van den hoed.
-
-Wanneer nu de paddenstoel zich gaat ontwikkelen, vooral doordat de
-steel gaat groeien, verbrokkelt dit omhulsel; op den hoed blijven
-er witte wratten als resten er van zichtbaar, aan den voet blijft
-een beurs zitten. Bij de vliegenzwam is het niet veel meer dan een
-cirkelvormige verdikking boven op den knolvormigen voet, bij andere,
-b.v. Amaníta phalloïdes vinden we een fraaie en ruime beurs. Plaat 2,
-fig. I toont bij b een jonge vliegenzwam, die juist opengaat, c is
-een doorsnede daarvan.
-
-Dergelijke schubben of wratten, die resten zijn van het algemeen
-omhulsel, zitten slechts losjes op de opperhuid en verdwijnen dan
-ook dikwijls b.v. door hevige regenbuien.
-
-Zoo vindt men dan ook de vliegenzwam niet zelden met een geheel
-gladden hoed. De parasolzwam (Pl. 2, fig. II en 85) zal men echter
-nooit glad aantreffen. Hier ontstaan de schubben door scheuren en
-openbarsten van de opperhuid en laten dus niet los. Beide vormen
-van schubbigheid leert men spoedig onderscheiden. Fig. 13 toont
-ons eveneens de ontwikkeling van de vliegenzwam; hierbij moeten we
-echter opmerken, dat een exemplaar, zooals in 't midden is afgebeeld,
-gewoonlijk nog bijna geheel in den grond verborgen is.
-
-De ring of manchet is een vlies, dat bij den jongen paddenstoel de
-lamellen bedekt; het is dan rondom aan den hoedrand bevestigd en
-loopt vandaar naar den steel (Pl. 2, fig. Ic); bij den groei laat
-het van den rand los (fig. II) en hangt dan als een manchet neder;
-vaak vertoont het fijne strepen, die er op wijzen, dat het vroeger
-tegen de kanten der lamellen aangedrukt gelegen heeft. Laat de ring
-zoowel van den hoedrand als van den steel los, dan wordt ze geheel
-vrij en kan dan langs den steel op en neer geschoven worden. Zoo
-b.v. bij de parasolzwam.
-
-Bij een aantal paddenstoelen vindt men geen gesloten vlies,
-uitgespannen tusschen hoedrand en steel, doch een z.g. "gordijn"
-of "cortina", een geheel van fijne draden. Vooral jonge
-Cortinarius-soorten (zie fig. 14), en ook jonge Zwavelkopjes vertoonen
-dit vaak heel fraai. Ik zeg "jong" want de cortina is zeer vergankelijk
-en bij volwassen exemplaren is ze dikwijls geheel verdwenen. Ik kan
-den lezer aanraden bij de zwavelkopjes eens het lot van de cortina te
-bestudeeren; dan zal hij later gemakkelijker de resten er van ook bij
-andere soorten kunnen herkennen. Dikwijls toch zijn het slechts wat
-spinwebachtige draden aan den steel, bruin, paars of zwart gekleurd
-door aanhangende sporen, die er op wijzen, dat we met een gordijn te
-doen hebben.
-
-De vorm der plaatjes en de wijze waarop deze aan den steel zijn
-vastgehecht, zijn dikwijls kenmerkend voor de geslachten der
-paddenstoelen. Wij hebben daarom op pl. 3-6 een reeks van doorsneden
-gegeven. In het bijzonder vestig ik de aandacht op pl. 3 fig. 4 het
-type der Tricholoma's. Hier vindt men een uitbochting, daar waar het
-plaatje aan den steel is gehecht; geheel vrij zijn de plaatjes bij
-de meeste Lepiota's (Pl. 3 fig. 2) afloopend bij Clitocybe's (Pl. 3
-fig. 5) en Lentinus (Pl. 4 fig. 14).
-
-Vóór wij van de plaatzwammen afstappen, nog even een woord over de
-inktzwammen, die allermerkwaardigste gewassen, die zooals de geschubde
-inktzwam (Coprínus comátus) fig. 15, in enkele dagen hun blankwitten
-hoed in een zwarte druipende massa veranderen.
-
-Oogenschijnlijk een van de vreemdste en onbegrijpelijkste
-verschijnselen in de plantenwereld, is het inderdaad een buitengewoon
-vernuftige en fraaie wijze van sporenverspreiding. Daar zou je
-gemakkelijk alleen een heel hoofdstuk over kunnen schrijven, doch
-het zou te ver voeren er diep op in te gaan. Wij willen hier alleen
-zeggen, dat door die vervloeiing van hoed en plaatjes, die aan den
-rand begint en steeds verder naar 't midden voortgaat, voortdurend
-nieuwe deelen van de plaatjes in staat gesteld worden hun sporen
-te laten ontsnappen. Het vervloeien dient alleen om afgewerkte,
-onnut geworden deelen op te ruimen. De sporen rijpen n.l. 't eerst
-aan den rand en het rijpen schrijdt ook van den rand naar 't midden
-voort. Net als bij andere plaatzwammen, vallen de sporen uit den
-hoed naar beneden en worden, tijdens die langzame nederdaling door
-de luchtstroomingen weggevoerd; de vliegen hebben er niets mee te
-maken en de zwarte inkt bevat weinig of geen sporen. Wie er nog aan
-mocht twijfelen of het inderdaad zoo in zijn werk gaat, moet op een
-inktzwam maar eens de lichtstraalmethode toepassen (zie blz. 45); als
-hij dan voor zijn oogen, uit een druiperige inktzwam, een voortdurende
-nederdaling van droge sporen waarneemt, zal het hem wel duidelijk
-worden, dat de sporenverspreiding der inktzwammen inderdaad heel
-wat mooier en vernuftiger is, dan men wel dacht, toen men aannam,
-dat zoowat alle sporen met den inkt naar beneden dropen en zich daar
-onder de zwam ophoopten.
-
-
-
-
-Polyporaceën of Buisjeszwammen.
-
-Bij deze ziet men aan de onderzijde van den hoed gaatjes: de
-uitmondingen van buisjes. Deze buisjes zijn van binnen bekleed met het
-kiemvlies, waardoor ook hier een aanmerkelijke oppervlaktevergrooting
-tot stand komt. Deze kan, wat wel duidelijk is, nog veel grooter worden
-dan bij de plaatzwammen; zij bedraagt b.v. bij de gewone vuurzwam
-volgens de berekening van Buller 40, d. w. z. het oppervlak van het
-kiemvlies, dat de buisjes van binnen bekleedt, is 40 × zoo groot,
-als het geval zou zijn, wanneer het eenvoudig vlak over de onderzijde
-van de zwam lag uitgespreid.
-
-De hoeveelheid sporen, die d.g. zwammen voort kunnen brengen, is dan
-ook geweldig groot, en dat is ook wel noodig ook, want van alle sporen,
-die uitgestrooid worden, kunnen alleen die tot ontwikkeling komen,
-die op een wondplek van een boom belanden; dat is dus maar een uiterst
-gering percentage. Vooral geldt dit wanneer de zwam uitsluitend op één
-boomsoort kan groeien, zooals b.v. de berkenzwam (Polýporus betúlinus,
-No. 149 fig. 69).
-
-Wordt nu door het buisjessysteem een buitengewone
-oppervlaktevergrooting mogelijk gemaakt, er zijn toch ook nadeelen
-aan verbonden.
-
-Bij de plaatzwammen toch zien we, dat, wanneer de paddenstoel uit
-den gunstigen stand gebracht is om zijn sporen te laten ontsnappen,
-hij dit voor een deel weer kan corrigeeren; de plaatjes immers zijn
-min of meer bewegelijk en kunnen zich weer "in 't lood" stellen als
-de hoek niet al te groot is. Maar bij buisjes die aan alle zijden
-vastzitten, is dit niet mogelijk.
-
-In verband hiermede zien we dan ook, dat de standplaats der
-buisjeszwammen gewoonlijk van dien aard is, dat wanneer ze zich eenmaal
-ontwikkeld hebben en haar buisjes loodrecht ingesteld, er weinig kans
-meer op is van "uit 't lood" gebracht te worden. We vinden ze n.l. veel
-op boomen, hout, palen, enz. Men kan met de lichtstraalmethode zien,
-hoe weinig men b.v. een zadelzwam (Pol. squamosus) uit den normalen
-stand behoeft te brengen om den fraaien sporenregen onmiddellijk te
-doen ophouden. Een afgesneden zwam toch, vertoont dezen nog uren lang
-even goed als wanneer ze aan den boom zit, mits men slechts zorgt
-dat de buisjes vertikaal staan. Eene kleine afwijking daarvan doet
-onmiddellijk echter het verschijnsel ophouden.
-
-Behalve deze "echte" Polyporeën brengt men tot deze groep ook de
-Boleten (zie blz. 207); dit zijn vleezige grondpaddenstoelen, die
-eveneens aan de onderzijde van den hoed buisjes hebben. De Boleten
-zijn meestal door hun gedrongen vorm en dikken vasten steel gevrijwaard
-tegen het gevaar van uit den gunstigen stand gebracht te worden.
-
-
-
-Hiermede meenen wij voldoende den bouw der hoogere zwammen behandeld
-te hebben.
-
-Voor wie nog meer in de "finesses" daarvan wil doordringen, raden
-wij de volgende werken o.a. aan:
-
-A. de Bary: "Vergleichende Morphologie und Physiologie
-der Pilze", Jena 1884.
-
-Dr. F. v. Tavel, "Vergleichende Morphologie der
-Pilze", 1892,
-
-A. H. Reginald Buller: "Researches on Fungi. An Account of the
-Production, liberation, and dispersion of the spores of hymenomycetes
-etc." (Longmans, Green & Co., 1909).
-
-
-
-
-
-
-
-HET INZAMELEN VAN PADDENSTOELEN VOOR DE STUDIE.
-
-
-Moge ook de waarneming in de natuur nummer één zijn, voor een meer
-nauwkeurige bestudeering en determinatie is het noodzakelijk de
-voorwerpen in te zamelen en mede naar huis te nemen. Wil men zich
-eene verzameling aanleggen of, (wat hoogst nuttig is en daarbij een
-héél prettige bezigheid), aquarellen of teekeningen er van maken,
-dan is het in de eerste plaats noodig te weten hoe het aan te leggen
-om de zwammen zoo goed mogelijk thuis te krijgen. Dit nu is niet zoo
-héél eenvoudig; paddestoelen zoeken, althans voor studie is vrij wat
-omslachtiger dan het gewone botaniseeren, waarbij men met een gewone
-trommel en plantenschopje al een heel eind komt. Eerst moge dus hier
-een en ander volgen over de uitrusting van den mycoloog.
-
-Een flinke groote trommel kan zeer zeker goede diensten bewijzen,
-vooral voor kleinere soorten. Voor grootere is ze ongeschikt; een
-ruim korfje of mandje, bij voorkeur een klapmandje, is dan vrijwel
-onmisbaar. Ook een plantenschopje is er noodig om de paddenstoelen
-uit te steken; men breke ze nooit af: belangrijke kenmerken kunnen
-hierdoor verloren gaan, bovendien scheuren en splijten de stelen dan
-licht. Sommige soorten hebben onder aan den steel een beurs, andere
-zitten met een langen wortel in den grond, weer andere zijn gehecht
-op voorwerpen, die in den grond verborgen zijn, bijv. dennenkegels,
-vlinderpoppen en dergelijken. Op al die dingen dient men goed te
-letten.
-
-Heeft men nu nog een goeden voorraad papier, niet te hard,
-b.v. kranten- of kastpapier, of wat nog beter is vloeipapier, dan
-is men al een goed eind op streek; de meeste paddenstoelen kunnen
-we nu, zoo uitgerust, inzamelen. Men neme ook nog een aantal kleine
-doosjes, glazen buisjes of dergelijke mede om teerdere dingetjes in
-te bergen. Met watteproppen of vloeipapier legt men deze vast.
-
-Men gewenne er zich echter aan, steeds de voorwerpen, vóór men ze
-inpakt, goed te bekijken en zoo noodig, eenige korte notities te maken:
-niet zelden is het uiterlijk der paddenstoelen, na een excursie van
-eenige uren, al merkbaar veranderd; vooral is het noodig zich er goed
-rekenschap van te geven wat van onze vondsten tot éénzelfde soort
-behoort: buiten is dit vaak gemakkelijk te beoordeelen, terwijl men,
-thuis komend, zich wel eens afvraagt: wat hoort nu eigenlijk bij
-elkaar, wat vond ik in elkaars onmiddellijke nabijheid, bij of op
-welken boom vond ik ze ook weer? enz.
-
-Wanneer het er nu om te doen is de voorwerpen zoo zuiver en
-ongeschonden als dit mogelijk is, thuis te brengen--en hem, die er
-zich aquarellen of foto's van wil maken, moet het daar wel om te doen
-zijn--dient men ze met zorg te behandelen: voorzichtig uitsteken,
-zooveel mogelijk van aarde reinigen en dan inwikkelen in papier,
-liefst ieder exemplaar afzonderlijk. Zeer stevige, vaste soorten,
-zooals b.v. sommige Boleten kan men wel zóó in het mandje bergen,
-kleinere wel eens meerdere bijeen in een papier wikkelen of in een
-zakje doen--doch in 't algemeen is het het beste ieder afzonderlijk
-in te wikkelen. Goed ingepakt kan men ze dan vrij stevig tegen elkaar
-aandrukken in het mandje. Zooveel mogelijk zorge men er voor, dat
-zware exemplaren onderin komen te leggen, de lichte daar bovenop. Men
-slepe vooral in het begin niet te veel soorten tegelijk mee naar huis,
-en neme zooveel doenlijk van iedere soort eenige exemplaren mede,
-liefst in verschillend stadium. Dán heeft men goede kans op succes
-met determineeren en men kan zich een mooie foto of teekening maken,
-die inderdaad een goed beeld geeft van de soort.
-
-Dit alles geldt in de eerste plaats voor de op den grond groeiende
-paddenstoelen. Gaat men er op uit om ook boomzwammen, Polyporeeën
-en dergelijke te verzamelen dan wordt de zaak moeilijker; dit is
-dikwijls een ware sport, waarbij mes, zaag en zelfs bijl er aan te pas
-moeten komen: een stevig mes, liefst zoo een, waarvan men 't lemmet
-kan vastzetten, b.v. een zoogenaamd Zweedsch mes, een korte zaag met
-dubbele snede, voor levend of sappig rottend hout, zijn gemakkelijk mee
-te dragen; als 't ruwe geweld van de bijl er aan te pas moet komen,
-zooals bijv. bij de vuurzwam (F. igniárius No. 162) is er misschien
-een padvinder bij de hand, die zijn bijl wil afstaan. Een ladder,
-vaak beslist onmisbaar, geeft soms de grootste moeilijkheden en
-moet van de naastbijzijnde woning aangesleept worden; niet zonder
-levensgevaar heb ik wel eens een Zwavelzwam (No. 150) uit den boom
-gehaald, die met een 28-sports ladder nog juist te bereiken was. Een
-binocle kan dan soms zijn diensten bewijzen, om eerst eens te zien
-of het ding inderdaad waard is er zijn leven voor te wagen... Heeft
-men de boomzwammen bemachtigd, dan behoeft men er gewoonlijk heel wat
-minder égards voor te hebben; ze zijn meest veel vaster en steviger
-dan de paddenstoelen, die op den grond groeien... Men verzuime niet er
-goed acht op te geven, waarop men ze vond, en trachte ook bij doode
-stompen of palen uit te maken wat het voor hout is; ook dit kan van
-belang zijn voor de determinatie.
-
-
-
-
-Het bestudeeren thuis.
-
-Wie aandachtig het voorafgaande hoofdstuk gelezen heeft en zelf
-eens goed rondkijkt in de paddenstoelen, zal er gauw genoeg oog
-voor krijgen, waarop hij zooal acht moet geven, om ze goed te leeren
-kennen en te determineeren. Ook vindt de lezer in de inleiding tot
-het gebruik der tabellen een en ander wat hem op weg zal helpen--wij
-kunnen hier dus volstaan met enkele korte aanwijzingen. In de eerste
-plaats late men zijn paddenstoelen niet lang ingepakt staan; thuis
-gekomen, is het zaak, mand en bus spoedig te ontpakken en den inhoud
-op een tafel uit te leggen. Het spreekt vanzelf, dat het wenschelijk
-is het vergankelijke materiaal zoo gauw mogelijk onderhanden te nemen;
-moet men dit echter eenigen tijd uitstellen, dan is het beter, dat
-de paddenstoelen uitgepakt zijn, daar ze anders zeer snel schimmelen
-en tot rotting overgaan. (Daarom is het ook noodig bij verzending de
-paddenstoelen niet in te pakken in vochtig mos of iets dergelijks maar
-eenvoudig goed ingewikkeld in dun papier). Men lette er op, of soms
-op de pakpapiertjes sporen gevallen zijn; het is gemakkelijk als men
-de kleur daarvan reeds aanstonds kan beoordeelen. (Zie ook blz. 141,
-inl. tot de tabellen). Is dit niet het geval, dan plaatst men de
-exemplaren, waar men sporen van wil hebben, met den hoed horizontaal op
-papier; het is niet noodig hiertoe den steel af te snijden: Men knipt
-eene opening in het papier en steekt den steel daardoor en plaatst dan
-dezen in een flesch of iets dergelijks. Is dit bijv. door een dikken
-knol bemoeilijkt dan maakt men er een insnijding in op deze wijze
-(fig. 15a) en plaatst nu den paddenstoel met het papier er onder in
-een stopflesch of tusschen een paar doozen, stapels boeken of iets
-dergelijks. Verwacht men gekleurde sporen, dan is wit papier het
-aangewezene, voor witte sporen blauw of zwart; heeft men in 't geheel
-geen vermoeden, dan maar half om half. Wil men "de sporen-figuren"
-fixeeren en bewaren om ze in de verzameling te brengen, dan dienen ze
-nog met meer zorg opgesteld te worden (zie blz. 81). Komt het er niet
-op aan om een exemplaar te verliezen, dan is het 't eenvoudigste den
-steel er af te snijden en den hoed zoo op 't papier te leggen. Behalve
-de kleur, is ook de vorm en grootte der sporen een zeer belangrijk
-kenmerk. Om dit te kunnen beoordeelen is echter--evenals voor alle
-microscopische kenmerken der paddenstoelen--een zeer goed microscoop
-noodig. Terwijl men bij de studie der mossen al heel veel pleizier kan
-hebben van een heel eenvoudig instrumentje, is dit bij de paddenstoelen
-geheel waardeloos. Daar nu een goed, sterk vergrootend microscoop
-slechts in het bezit van weinigen is, hebben wij uit dit boekje alle
-"microscopie" geweerd; wij willen hier alleen nog even zeggen, dat
-deze in de laatste jaren ook voor de studie der paddenstoelen van
-groot belang geworden is. Doch ook zonder dit kan men het een heel
-eind sturen--mits men vier van de vijf zintuigen flink aan 't werk
-zet; alleen de ooren kan je er wel bij missen. En dan geldt verder
-in hoofdzaak wat we al vroeger gezegd hebben: als 't kan niet op één
-exemplaar blijven hangen, jonge en oude vergelijken, geur en smaak met
-aandacht beoordeelen, geaardheid van het vleesch en verder al die,
-min of meer vage kenmerken, die juist bij de paddenstoelen-studie
-van zooveel belang zijn.
-
-Tast-, smaak- en reukwerk is 't in hooge mate en daarom vreemd voor
-hem, die gewend is meeldraden te tellen, verspreide van overstaande
-bladeren te onderscheiden enz., maar juist in dit ietwat vage en
-ongrijpbare ligt voor menigeen een eigenaardige bekoring. En het is
-wel of de voldoening nog veel grooter is, wanneer je dan ten slotte
-de zekerheid hebt er nu werkelijk goed achter te zijn.
-
-Een heel belangrijk ding is voorts bij de studie het maken van
-gekleurde teekeningen. Hierover echter in het volgende hoofdstuk.
-
-
-
-
-
-
-
-DE VERZAMELING.
-
-
-Het kwam ons voor, dat een stukje over het aanleggen van eene
-paddenstoelverzameling hier niet mocht ontbreken. Wij weten heel
-goed, dat lang niet alle natuurvrienden gunstig gestemd zijn voor het
-"verzamelen", dat er wel onder zijn, die het geheel verouderd--ja
-uit den booze!--achten.
-
-Het is hier de plaats niet, om deze vraag uitvoerig te bespreken. Wij
-zijn de laatste om te ontkennen, dat het dikwijls ernstige
-schaduwzijden heeft en dat vooral verschillende "ontaardingsvormen"
-ons antipathiek zijn. Doch aan den anderen kant blijft het voor ons
-een feit, dat het aanleggen eener verzameling mits met verstand en
-overleg gedaan, een prettig en onderhoudend werk is en bovendien
-een van de belangrijkste hulpmiddelen bij de natuurstudie. Híérvan
-moet ieder doordrongen zijn: de verzameling moet hulpmiddel blijven,
-niet doel worden. Eerbied en liefde voor de natuur moet ons leiden;
-dan zullen we steeds sparen waar dit noodig is en zonder al te
-veel hartzeer een groote zeldzaamheid laten staan. Liever dan maar
-een leemte in onze collectie--of beter nog: een goede teekening of
-photo--dan het besef het onze er toe bijgedragen te hebben om een
-interessante plantensoort te helpen uitroeien.
-
-Hiermede zit ik ook opeens midden in mijn onderwerp, want ik bedoel
-hier onder "verzameling" alles samen te vatten, wat maar op een of
-andere wijze iets van den paddenstoel vastlegt, ieder "document"
-dus dat tot steun van onze herinnering kan dienen, een photo dus,
-zoowel als een sporenfiguur, een aquarel, zoo goed als een zwam
-"op sterk water."
-
-Bij de paddenstoelen toch is dat aanleggen van eene goede
-studieverzameling lang geen eenvoudige zaak, en men moet eigenlijk
-ieder hulpmiddel aangrijpen om iets van het vergankelijke goedje vast
-te houden. Die moeilijkheid van het conserveeren heeft ongetwijfeld
-remmend gewerkt op de studie van de paddenstoelensystematiek en is
-mede ook wel de oorzaak van veel verwarring op dit gebied. Vergelijk
-hierbij b.v. eens de kevers.
-
-Wanneer iemand onze kevers bestudeert, kan hij met betrekkelijk
-geringe moeite zich een uitgebreide collectie aanleggen; hij kan zich
-van iedere soort langzamerhand geheele reeksen verzamelen, waaraan hij
-steeds zelfs uiterst minitieuse verschillen kan bestudeeren. Ten allen
-tijde kan hij er nauwkeurige teekeningen van maken; ruil met anderen,
-daardoor uitwisseling van inzichten over den juisten naam en de
-plaats in het systeem zijn hoogst gemakkelijk. Ieder zal onmiddellijk
-begrijpen, dat, wil men ditzelfde doorvoeren bij de paddenstoelen,
-men op zéér groote bezwaren stuit, grooter haast dan bij eenige andere
-groep van organismen. Hoe hier het vergankelijke wezen te conserveeren,
-hoe iets vast te houden van de vaak zoo wisselende gevoelige kleuren,
-hoe de dikwijls kenmerkende eigenschappen van de substantie, den geur
-en den smaak vast te leggen?
-
-Het lijkt een onbegonnen werk; de grondleggers van de mycologie hebben
-dan ook weinig verzameld en zich meer bepaald tot het maken van groote
-plaatwerken. Hieronder zijn ware prachtwerken. Wie b.v. gelegenheid
-heeft in Teyler's bibliotheek de werken van Bulliard, Bolton, Sowerby,
-Schaeffer, allen gegraveerde en uit de hand gekleurde platen, te gaan
-bezichtigen, kan ik dit sterk aanraden.
-
-
-
-
-Teekenen en fotografeeren.
-
-Het verdient aanbeveling het spoor dezer oude mycologen te volgen. Wie
-eenig talent voor teekenen heeft legge er zich op toe vlugge, rake,
-kleurenschetsen te maken, en heeft hij veel vrijen tijd, ook meer
-afgewerkte, nauwkeuriger teekeningen. Het groote nut hiervan om de
-dingen goed te zien en in zich op te nemen, behoeft geen betoog. Als
-"document" heeft echter misschien een goede scherpe photo nog grooter
-waarde. Weliswaar mist men hier de kleur, maar den vorm en de fijne
-details kunnen dan ook volkomen zuiver worden weergegeven. Zoo kan
-men b.v. op de oorspronkelijke foto van de bruine anijszwam (fig. 63)
-met de loupe zeer goed de fijne tandjes aan de plaatjes zien, die
-zoo kenmerkend voor 't geslacht Lentinus is. De reproductie hier is
-natuurlijk ongeschikt om met de loupe bestudeerd te worden, doch er
-zijn andere procédé's, waarbij al de fijne details goed zichtbaar
-blijven; dan zou echter ons boekje veel te duur worden. Dergelijke
-foto's kan men alleen thuis, onder gunstige omstandigheden, die
-men zelf, tot op zekere hoogte, in de hand heeft, maken. Zij zijn
-van groote waarde en vormen m.i. een belangrijk onderdeel van de
-verzameling. Vooral ook stereoscoopfoto's vind ik in dit opzicht
-nummer één. Afgezien van de kleur, kan men in den stereoscoop bijna
-den indruk krijgen den paddenstoel in werkelijkheid voor zich te
-zien. Een rake kleurenschets is dan een mooie aanvulling.
-
-Ook kan men goede, contrastrijke foto's met bepaalde (terpentijn-)
-kleurstoffen kleuren, en zoo wel aardige resultaten krijgen... Ge
-verwondert u, dat ik zwijg van de kleurenfotographie; ik heb er
-zelf nog niet aan gedaan en vind het, zoolang men er nog alleen
-glaspositieven van maken kan en ze niet in onbepaald aantal
-kan afdrukken, nog niet dát; ik kan ook niet zeggen, dat mijne
-verwachtingen voor de toekomst er van hoog gespannen zijn... doch ik
-denk daar aan den man, die, toen de eerste trein reed, beweerde, dat
-dit vervoermiddel nooit van groot belang zou worden voor 't verkeer,
-en dat was toch niet de eerste, de beste!
-
-Ten onrechte m.i. zijn sommigen van meening, dat het thuis
-fotografeeren van paddenstoelen weinig waarde zou hebben of een
-vervelend werkje zou zijn. Het tegendeel is waar. Het voorkomen
-van paddenstoelen in de natuur, meestal laag en bij den grond en
-niet zelden nog min of meer verborgen tusschen andere planten,
-dorre bladeren, enz. is oorzaak, dat men buiten zelden een goede
-gedetailleerde foto kan maken, wil men niet veel wijzigen en wegnemen,
-waardoor het beeld onnatuurlijk wordt. Thuis kan men er eenige, liefst
-van verschillenden leeftijd, in verschillenden stand opstellen en zoo
-fotografeeren. Natuurlijkheid is dan geen eisch, het is er alleen om
-te doen om zooveel mogelijk de kenmerken van de soort op één plaat
-te vereenigen.
-
-Niettemin hebben ook goede natuuropnamen hunne waarde; geven
-zij gewoonlijk een minder volledig en gedetailleerd beeld van de
-paddenstoelen, zij hebben weer het groote voordeel, dat zij deze
-in hunne natuurlijke omgeving weergeven; maar dan is het ook zaak
-zoo weinig mogelijk te wijzigen of weg te nemen, opdat het beeld
-een zuivere natuuroorkonde zij. Zulke oorkonden zijn b.v. de fraaie
-foto's van Dr. van der Sleen, (zie fig. 49) en van mejuffrouw Bijl
-(zie fig. 87).
-
-Het beste is natuurlijk wel, als men 't eene doet zonder 't andere te
-laten. Zoo ziet men b.v. op fig. 71 de Reuzenzwam (Polýporus gigánteus)
-in de natuur. Hier ziet ge, hoe de zwam uit den voet van den ouden beuk
-komt groeien; de opengebarsten schors toont u, dat de boom niet zoo
-erg best meer is en de dorre bladeren wijzen op 't jaargetijde. Deze
-foto is ook een van twee stereoscoopbeelden. Stereoscopisch komt alles
-nog veel mooier uit. Fig. 70 toont dezelfde zwamsoort (niet 't zelfde
-exemplaar) nu afzonderlijk en onder de gunstigste omstandigheden
-gefotografeerd.
-
-
-
-
-Herbarium.
-
-Ik heb de afbeelding door teekening of foto vooropgesteld, omdat
-het mij voorkomt, dat dit nog eerder onder veler bereik zal vallen,
-dan het conserveeren van paddenstoelen. Dit toch is een werkje,
-dat, wil men het goed doen, heel veel tijd--en vooral veel geduld
-vereischt. Voor hen die daarover beschikken en het zouden willen
-beproeven, laat ik hier eenige korte aanwijzingen volgen: Men kan
-paddenstoelen droog bewaren of op vloeistoffen. De eerste methode lijkt
-mij om vele redenen de belangrijkste; doch ook hier geldt het weer:
-ze moeten elkaar zooveel mogelijk aanvullen. Vele buisjeszwammen,
-ook aardsterren en dergelijke kunnen zonder veel zorg in hun geheel
-gedroogd en zóó bewaard worden. Men komt er gauw genoeg achter,
-dat al die hout-, leder-, papier- en kurkachtige vormen zich goed
-daartoe leenen. Men bewaart ze in goed gesloten doosjes, buizen,
-stopflesschen of zoo iets en voegt er wat kamfer of naphtaline bij. Zit
-er ongedierte in, dan doet men ze in een groote stopflesch, giet er
-een weinig zwavelkoolstof in en laat dit eenige dagen staan.
-
-De meeste plaatzwammen kan men zóó niet bewaren; die moet
-men prepareeren. Kleinere, niet al te weeke vormen, kan men,
-wil men er niet al te veel tijd aan besteden in haar geheel of
-overlangs doorgesneden, tusschen watten drogen. Zorgt men de
-watten dikwijls te ververschen, dan geeft dit betere resultaten
-dan filtreerpapier. Hinderlijk zijn weliswaar altijd de aanklevende
-wattenvezels, die men met pincetjes moet verwijderen. Een zacht stukje
-vlakgom kan hierbij ook soms goede diensten bewijzen.
-
-Grootere paddenstoelen eischen veel meer werk. Hier begint men met ze
-overlangs door te snijden en van beide helften een dunne coupe af te
-nemen. Deze, met zorg gedroogd, geeft een goed beeld van den vorm van
-den paddenstoel; daartoe heeft men haar slechts in zijn gedachten om
-de as te laten wentelen; dikte van het vleesch, vorm en breedte der
-plaatjes, al die dingen zijn er aan te zien. Van de beide helften
-maakt men habitusbeelden; hiertoe holt men zoowel de hoed- als de
-steelhelft geheel uit, tot er slechts een dun laagje vleesch met het
-buitenste huidje overblijft; meestal snijdt men daartoe eerst de hoed-
-van de steelhelft. Eenige verschillend-gevormde, vlijmscherpe mesjes
-zijn bij dit werkje onmisbaar.
-
-Deze verschillende stukken droogt men nu tusschen fijn filtreerpapier,
-hetgeen men zeer vaak, aanvankelijk wel telkens na eenige uren moet
-ververschen, want het wordt natuurlijk doornat. Zorgt men daarvoor,
-dan kan men goede resultaten verkrijgen; dikwijls blijft er dan van
-de kleuren nog veel meer over dan bij de conserveering of vloeistof.
-
-De uitgeholde stukken zijn, doordat zij eene kromming hebben wel eens
-moeilijk te drogen; dan moet men aanvankelijk de holten met een propje
-watten of iets dergelijks opvullen; langzamerhand worden ze dan wel
-vlak. Wanneer nu deze stukken goed droog zijn (zij zijn dan bros en
-moeten voorzichtig gehanteerd worden) moet men ze "opzetten", bij
-voorkeur op stevig wit carton. Hierop plakt men ze met de geheele
-onderzijde vast; als plakmiddelen zijn geprepareerde stijfsel
-(Titanol of iets dergelijks) en voor dikkere, moeilijker-hechtende
-deelen tubenkit (bv. Syndeticon) te gebruiken. De doorsneden heeft
-men zonder meer er op te plakken; den hoed en steel moet men een
-zoodanigen vorm geven, dat ze zoo goed mogelijk den paddenstoel
-weergeven. Heeft men een teekening of een foto, dan kan die daar
-goede diensten bij bewijzen.
-
-Deze wijze van conserveeren is wel zeer bewerkelijk en tijdroovend,
-doch indien men wat aanleg heeft voor fijn peuterwerk, wat smaak en
-vooral veel geduld, kan men er zeer goede resultaten mede bereiken. Een
-dergelijke verzameling, aangevuld met teekeningen, foto's en notities,
-kan langzamerhand een hoogst waardevol hulpmiddel worden bij de studie
-der paddenstoelen. Ook sporenfiguren mogen hierbij niet ontbreken.
-
-Op blz. 73 heb ik al in hoofdzaak aangegeven, hoe deze gemaakt
-moeten worden. Is het er om te doen om een zuivere afbeelding van de
-onderzijde van den hoed te krijgen, dan moet men dezen horizontaal
-opstellen en zorg dragen, dat het papier er zooveel mogelijk overal
-tegen aansluit. Ook moet men dan vermijden, dat luchtstroomingen
-het rustig vallen der sporen verstoort, waardoor het beeld onzuiver
-wordt. Men plaatst dus den paddenstoel op een rustig plekje, in een
-gesloten ruimte, doos, of klok.
-
-De gekleurde sporenfiguren fixeert men door er van onderen met
-een penseeltje fixatief (dezelfde vloeistof, die gebruikt wordt om
-teekeningen te fixeeren) tegen te strijken. Deze dringt dan door het
-papier heen en fixeert de sporen aan de bovenzijde. Witte sporen kan
-men zoo niet fixeeren, deze worden bij deze bewerking onzichtbaar. Eene
-goede fixeervloeistof hiervoor is mij nog niet bekend.
-
-
-
-
-Over het conserveeren op vloeistof
-
-kan ik kort zijn; voor de meesten toch zal een dergelijke verzameling
-te omslachtig en te duur zijn. Men kan de paddenstoelen bewaren op
-alcohol, waarbij het dikwijls gewenscht is met vrij slappen ± 50 % te
-beginnen en dezen langzamerhand te versterken tot ± 80 %. Of ook kan
-men eene formalineoplossing gebruiken (1 deel van de handelsoplossing,
-verdund met 20 deelen water).
-
-In formol blijven de kleuren meestal wel wat langer bewaard dan in
-alcohol; op den duur verdwijnen zij echter toch ook en bovendien worden
-de voorwerpen slap en week. Het is echter veel goedkooper dan alcohol
-en kan vooral voor kleinere voorwerpen wel gebruikt worden. Wil
-men er notities bijvoegen, dan kan men deze, met O.-Ind. inkt op
-perkamentpapier geschreven, bij 't voorwerp in de flesch doen.
-
-
-
-
-
-
-
-VERGIFTIGE PADDENSTOELEN.
-
-
-Gelijk een schok van een aardbeving, verbreidt zich de mare: de kranten
-berichten wederom een paddenstoelenvergiftiging van een geheel gezin,
-reeds enkele personen zijn gestorven!
-
-Den liefhebbers der Mycologie, vooral den paddenstoeleneters of
-mycophagen, die heusch al een beetje thuis begonnen te raken in de
-onderscheidingskunst der zwammen, slaat de schrik om 't hart en ze
-zweren, nooit meer een paddenstoel te zullen aanraken.
-
-De "kenners" ontvangen van anonieme personen, tientallen van het
-uitgeknipte courantenberichtje, de bewuste passage met blauw potlood
-dik onderstreept.
-
-De Ned. Mycol. Vereen., beleeft kritieke tijden; vele leden bedanken
-voor hun lidmaatschap en ... de paddenstoelen in bosch en veld,
-krijgen het éénzamer dan ooit. Kortom, de Mycologie heeft voor een
-poosje geheel afgedaan, en is men er na verloop van een paar jaar
-weer wat van bekomen, dan brengt een nieuw courantenbericht den boel
-opnieuw in discrediet.
-
-Ze komen haast allen uit het buitenland die berichten, (met het
-treurige geval in den Haag in 1910, helaas een enkele keer ook uit
-ons land) en dan vergete men niet, dat,--behalve dat die verhalen
-meestal zeer zijn aangedikt--de paddenstoelen daar in ontzaggelijke
-hoeveelheden gegeten worden en dat er dan allicht eens iemand
-onvoorzichtig geweest kan zijn, hetzij met eenige verkeerde
-exemplaren er bij te hebben verzameld, of dat ze reeds oud en
-bedorven waren (zie blz. 110). Hoeveel menschen sterven wel niet,
-maar worden toch gevaarlijk ziek, dikwijls met sleepende ziekten
-voor hun geheele leven, door het eten van bedorven vleesch of andere
-voedingsmiddelen. Die berichten staan ook wel in de couranten,
-doch de berichtgevers die zulks inzenden, hebben niet half zooveel
-succes, als die de vergiftigingen, door de paddenstoelen veroorzaakt,
-melden. De statistieken hebben uitgemaakt, dat in verhouding er
-veel meer ziekteverschijnselen optraden door het eten van bedorven
-vleesch, dan door het eten van paddenstoelen, terwijl de gevallen
-van paddenstoelenvergiftigingen met doodelijken afloop, gelukkig
-betrekkelijk zeldzaam zijn.
-
-Doch, nadat wij dit geconstateerd hebben, willen we toch dadelijk met
-nadruk erkennen, dat die paddenstoelen een gevaarlijk volkje zijn om
-mee om te gaan en dat we een ieder die er geen kennis van heeft en
-er geen bepaalde studie van maakt, niet genoeg kunnen waarschuwen er
-voorzichtig mee te zijn en ze niet op zijn tafel te brengen!
-
-
-
-
-De giftige soorten van ons land.
-
-Laten wij verder eens vertellen hoe het met de vergiftige paddenstoelen
-in ons land gesteld is. Van de ruim 800 verschillende soorten welke
-in ons land voorkomen, zijn er ± een 300-tal verschillende soorten
-eetbaar, de meesten oneetbaar, doch niet schadelijk, een 50-tal
-verdacht en een 10-tal soorten bepaald gevaarlijk. Deze zijn: Amaníta
-phalloídes (fig. 16, 48 en 112) No. 24, Amaníta citrína (fig. 16 en 49)
-No. 25, Amaníta pantherína No. 23, Amaníta muscária (fig. 13 en 17)
-No. 22, Volvária speciósa en gloiocéphala (plaat 4 fig. 15) No. 259,
-Bolétus Sátanas (fig. 58) No. 108, Sclerodérma vulgáre (fig. 101 en
-102) No. 240, Hypholóma fasciculáre No. 139, Lactárius torminósus
-(fig. 52) No. 65, Rússula rúbra en emética (fig. 54) No. 85 en 86.
-
-Ga ik er met menschen op uit, die de paddenstoelen willen leeren kennen
-uit een "eet-oogpunt", dan begin ik altijd met ze de bovengenoemde
-giftige soorten te laten zien en als ze zich die wat ingeprent hebben,
-toon ik ze díé eetbare soorten, die niet, met welke giftige soort ook,
-verwisseld kunnen worden. Wij zouden in dit boekje zoo graag evenzoo
-hebben gedaan en naast de gekleurde afbeeldingen van de eetbare
-soorten, die der giftige gegeven hebben doch dit was nièt mogelijk.
-
-Het is een illusie van de Ned. Mycol. Vereen. nog eens, evenals
-dit in Duitschland overal reeds gebeurt wandplaten met gekleurde
-afbeeldingen van de giftige zwammen uit te geven voor de scholen,
-want hoe jonger men ze leert kennen, des te beter komen ze er in, en
-naar onze meening is dit de beste manier, om het aantal vergiftigingen
-door het eten Van paddenstoelen veroorzaakt, te doen verminderen.
-
-Maar zoo'n uitgave kost veel geld! Wie helpt de Ned. Mycol. Vereeniging
-mee dit plan te verwezenlijken? Deze tien gevaarlijke paddenstoelen
-worden, al naar den graad hunner giftigheid, weer in 2 groepen
-verdeeld. De eerste groep omvat die der doodelijk giftige, waartoe
-behooren: Amaníta phalloídes, Amaníta citrína, als de var. máppa
-het meest bij ons voorkomende, en de Volvária soorten: speciósa
-en gloiocéphala.
-
-Van deze is de Groene Knolzwam of Amaníta phalloídes No. 24 de
-gevaarlijkste van allemaal, en dat wel omdat hij een, in ons land, in
-bosschen, velden en weilanden, overal veel voorkomende paddenstoel is.
-
-Het grootste gevaar schuilt hierin, dat hij, vooral in jeugdigen
-toestand precies gelijkt op een jongen champignon, Psallióta campéstris
-of arvénsis (fig. 17 en 113). In fig. 16 en fig. 17 geven we een
-gekleurde afbeelding van de beide soorten, hier door de kleur en
-vooral door den zak om den steel van Am. phal en de rose plaatjes
-van Ps. camp. goed te onderscheiden doch uit eigen ervaring moet
-ik hier zeggen, dat verwisseling van beide soorten, vooral daar,
-waar ze in weilanden en bosschen (met Psal. arv.) dooréén groeien,
-zelfs voor kenners zeer goed mogelijk is. Laat dus een ieder bij het
-plukken van champignons, den paddenstoel goed uitgraven, om den zak
-te kunnen zien, en vermijde men (ook wanneer men ze aan de deur van
-champignonvrouwtjes) koopt, paddenstoelen klaar te maken, die een
-hoedoppervlakte hebben kleiner dan een gulden, daar bij de Groene
-Knolzwam de zak dan wellicht nog niet genoeg ontwikkeld is om als
-herkenningsmiddel te dienen en bovendien de plaatjes van Ps. camp.,
-dan nog niet rose zijn (n.b. de plaatjes van Ps. arv. zijn nooit rose,
-eerst grijs-wit, dan zwart).
-
-Het treurige geval in Den Haag en ook 95 % van de
-paddenstoelenvergiftigingen met doodelijken afloop zijn door die
-Groene Knolzwam veroorzaakt. Het gif van deze zwam is in 1890 door
-den Duitschen toxicoloog Kobert ontdekt en phalline [2] genoemd. Dit
-gif schijnt een microbe-achtige, toxineerende werking te hebben;
-de roode bloedlichaampjes worden er geheel door verwoest en 7 à
-8 milligr. van deze stof is reeds voldoende om in 1 L. bloed alle
-bloedlichaampjes te vernietigen en daar één exemplaar van deze zwam
-wel eenige centigr. ervan bevat, kan men eens zien hoe groot het
-gevaar is, als er ook maar één enkel hoedje van dezen paddenstoel
-met de champignons wordt meegekookt.
-
-Het verraderlijkste van dit gif is nog, dat het pas na 10-12 uur zijne
-toxineerende werking uitoefent en dat het gif dan reeds zóó geheel in
-'t bloed is opgenomen, dat voor den patiënt geen redding meer mogelijk
-is. De vergiftigingsverschijnselen openbaren zich in hevige flauwten,
-angsten, benauwdheden, hevigen dorst en brakingen, afgebroken door
-tijden van wel 2 uur lange kalmte, doch steeds gevolgd door meerdere
-en heviger aanvallen. De patiënt heeft het voorkomen van een lijder
-aan leverziekte. Eenige dagen kan dit voortduren, altijd gevolgd door
-een afschuwelijk benauwd sterven.
-
-Bij de Gele Knolzwam, Am. citrína en máppa (fig. 16 en 49 No. 25), ook
-zeer algemeen in onze bosschen, schijnt het gif niet zóó schadelijk en
-ofschoon de patiënt hevig lijdt, is hierbij redding meestal mogelijk.
-
-Evenzoo is het bij de Volvária-soorten, die in zooverre zeer
-gevaarlijk zijn, omdat zij door de rose plaatjes nog meer op den
-echten champignon: Ps. camp. (fig. 17) gelijken dan de Groene Knolzwam.
-
-Het geheel ontbreken van een ring en den zak, dien deze paddenstoel
-om den steel heeft, ook de kleverige oppervlakte van den hoed, zijn
-echter weer goede onderscheidingsteekens.
-
-De Volvária-soorten zijn echter lang niet zoo algemeen als de Groene
-Knolzwam, zelfs betrekkelijk zeldzaam, doch zij groeien ook op dezelfde
-plaatsen als de champignons (zie blz. 311).
-
-
-
-De 2e groep omvat de niet doodelijk, maar gevaarlijk giftige
-zwammen. Hiertoe behooren de panterzwam: Amaníta pantherína No. 23,
-een in onze bosschen veelvuldig voorkomende paddenstoel, en de bekende
-vliegenzwam: Am. muscária (fig. 47, No. 22). Over de giftigheid van
-deze laatste is al heel wat geschreven en de geleerden zijn het nog
-niet eens of zij nu werkelijk bij de giftigen thuis hoort of niet. De
-wonderlijkste verhalen zijn omtrent haar toxineerende werking in
-omloop, waarvan het wel de moeite waard is, iets te vertellen. Algemeen
-schijnt het gif, dat zich in de roode opperhuid bevindt, en dat,
-behalve uit andere toxineerende stoffen, v.n.l. uit het muscarine
-bestaat, een bedwelmende uitwerking te hebben van aangenamen aard,
-gelijkende op die van opium.
-
-De Korjaken en Tschuktschen gebruiken haar als z.g.n. "Muchador",
-als bedwelmingsmiddel. Na de waanzinsgevoelens eerst, geraken zij in
-vasten slaap met heerlijke droomen, waar het hun v.n.l. om te doen
-is. Zij geven gaarne pelswerken in ruil voor één zwam.
-
-In een andere streek weer, kauwt eerst de vrouw de zwam voor haar
-man en deze eet haar daarna als pil op, waarna het visioenen-spel
-optreedt. Ook in Frankrijk schijnt zij, daar Faux-oronge genoemd, wel
-als bedwelmingsmiddel gebruikt te worden en nog wel door de upper-ten!
-
-En onze Geldersche en Overijselsche boeren gebruiken dat roode huidje,
-met wat suiker bestrooid op een schoteltje gelegd, voor "vliegendood"
-en er komen heel wat lijkjes op, dat kan ik u vertellen. In de
-geneeskunde schijnt dit muscarine met gunstig gevolg te worden
-aangewend bij "vallende ziekte."
-
-Michaël, de schrijver van die aardige boekjes met prachtplaatjes:
-"Führer für Pilzfreunde" heeft de zwam zonder opperhuidje gegeten
-en het is hem goed bekomen, doch hij smaakte volgens hem niet naar
-meer. Het is dus maar het beste, dat we de Vliegenzwam, vanwege
-haar min of meer verdachte reputatie, in de groep der gevaarlijke
-zwammen laten en dat wij haar op eenigen afstand, als een gevaarlijke
-schoone, alle hulde brengen, die zij om haar schitterende verschijning
-afdwingt. Want daarover zal een ieder het eens zijn: mooi is zij!
-
-Dezelfde gifstof, die muscarine, schijnt te huizen in de
-aardappelen-bovist of Sclerodérma vulgáre (fig. 101 en 102 No. 240)
-een paddenstoel, die uiterst algemeen is in ons land, doch die niet
-met een ook in ons land groeiende eetbare soort te verwisselen is. Zij
-wordt echter in 't buitenland wel eens tusschen de truffels, waar het
-inwendige harde, zwarte gedeelte van deze zwam op gelijkt, verkocht
-en daardoor schijnen ernstige ongesteldheden te zijn voorgekomen. Ook
-het gif van Bolétus Sátanas, de Satanszwam (fig. 58 No. 108) schijnt
-een muscarineachtige stof te zijn. Deze zwam is niet algemeen en
-overvloedig in ons land verspreid. Zij heeft de eigenschap bij het
-doorbreken sterk blauw en rood te kleuren, en als men nu maar alle
-boleten vermijdt te eten die dit doen, behoeft men geen angst te
-hebben, ooit door een dergelijke zwam vergiftigd te worden.
-
-Gevaarlijk giftig schijnt ook Lactárius torminósus (fig. 52) No. 65
-te zijn, en de Rússulasoorten rúbra (fig. 54) No. 85, en emética
-No. 86, eveneens het zoo veelvuldig voorkomende "Zwavelkopje",
-Hypholóma fasciculáre No. 139, ofschoon deze laatste den laatsten tijd
-gerehabiliteerd schijnt te zijn en alleen verweten wordt buikpijn te
-geven. De vergiftigingsverschijnselen van de soorten dezer gevaarlijk,
-doch niet doodelijk giftige paddenstoelen, treden meestal reeds
-na 1-2 uren op en zijn, als er geen complicaties optreden, allen
-te genezen. Dan zijn er ten slotte nog eenige paddenstoelen, die
-een giftig zuur bevatten zooals het helvella zuur bij de morieljes
-(fig. 20) No. 12 en de helvellasoorten (fig. 40 en 41) No. 10 en 11
-en het blauwzuur o.a. bij Marásmius oréades (fig. 25) No. 211.
-
-Rauw gegeten, zouden deze paddenstoelen hoogst schadelijk voor de
-gezondheid kunnen worden, doch, daar deze beide zuren zeer vluchtig
-zijn en bij het koken van de paddenstoelen geheel er uit verdwijnen,
-kan men ze zonder eenig bezwaar aldus nuttigen.
-
-
-
-
-Wat te doen bij paddenstoelenvergiftigingen.
-
-Evenals in alle boeken over paddenstoelen, mag ook in het onze, iets
-over dit onderwerp niet achterwege blijven, ofschoon het eigenlijk wel
-wat verouderd is. Want huismiddeltjes en zelf-dokteren bij ernstige
-gevallen zijn, sinds er op de 50 huizen in iedere stad of gemeente een
-dokter woont, geheel overbodig geworden. Men kan echter niet weten of
-iemand, niettegenstaande de vele waarschuwingen in dit boekje gedaan,
-toch nog niet eens (met dit boekje in den zak) ergens op de "hei" zit
-en het er eens op gewaagd heeft van de onbekende paddenstoelenvrucht
-te proeven en onlekker wordt, werkelijk onlekker, want ik ken enkele
-menschen, die uit angst, dat ik ze misschien verkeerde paddenstoelen te
-eten zou hebben gegeven, uit zenuwachtigheid wat onpleizierig werden.
-
-Er zijn voorts menschen, die zelfs niet tegen 't eten van goede soorten
-kunnen en bij wie daarna toxineerende verschijnselen optreden, zooals
-anderen 't hebben met het eten van visch.
-
-Als iemand verkeerde paddenstoelen gegeten heeft, schijnt de keel het
-'t eerst te moeten ontgelden; hevige kriebelingen en benauwdheden
-treden op, gevolgd door brakingen enz. Het innemen van een flinke
-dosis wonderolie of lavementen van water, olie of glycerine,
-schijnt tegenwoordig meer toegepast te worden dan braakmiddelen en
-'t traditioneele kietelen van de tong daarvoor. Men geve den patiënt
-veel te drinken, water, vooral spuitwater of melk en is de patiënt
-slaperig en suf dan geve men sterke koffie of thee, is hij in tegendeel
-opgewonden (b.v. na 't eten van de Vliegenzwam), een broomnatriumdosis
-van 1-2 gram. Dit alles en daarbij compressen zoo heet mogelijk op de
-pijnlijke plaatsen gebracht en een warm zitbad, schijnen onschadelijke
-pijnstillende middelen te zijn die kunnen worden aangewend, indien
-het bezoek van den dokter wat lang uitblijft. Want: in elk geval, als
-men maar eenigszins vreest verkeerde paddenstoelen te hebben gegeten,
-moet men onmiddellijk geneeskundige hulp inroepen en behalve wanneer
-men met de zoo doodelijk giftige Amaníta phalloídes te doen heeft,
-zal deze u weer kunnen beter maken.
-
-
-
-
-
-
-
-PADDENSTOELEN ETEN.
-
-
-Reeds in de oudste tijden, werden de in 't wild gezochte paddenstoelen
-door de Chineezen, Grieken en Romeinen gegeten, vooral de truffel
-en de champignon, toen boletus geheeten, waren zeer gezocht en
-bij de Romeinen niet minder de z.g.n. "keizerzwam" Amaníta Caesárea
-("godenspijs", zooals zij haar noemden) een ten onzent niet voorkomende
-zwam, die echter nu nog in Frankrijk veel gegeten wordt. Deze
-paddenstoel, l'Oronge vraie, is vrij gemakkelijk te verwisselen met
-"le fausse Oronge", de Vliegenzwam (fig. 13) No. 22. Bekend is het
-verhaal van Agrippina, die haar gemaal keizer Claudius, een maal van
-de eerste soort moest bereiden (want zij lieten het toebereiden van
-de paddenstoelen niet aan hun dienstbaren over doch deden dit zelve en
-wel in zilveren schalen). Bij vergissing (?) gaf zij de giftige soort,
-met het noodlottige gevolg dat de keizer aan de gevolgen overleed en
-haar zoon Nero hem kon opvolgen. In de 16e eeuw verscheen er een boek
-van een dokter Frans van Sterbeek, getiteld: Tooneel der Campernoeliën
-(champignons) waarin de heerlijkste recepten van paddenstoelengerechten
-voorkomen, o.a. één van een paddenstoelentaart, welke een geheele
-bladzijde beslaat.
-
-Paus Clemens VII was er zulk een liefhebber van, dat hij het zoeken
-van champignons aan zijn onderdanen verbood, om er zelf destemeer
-van op zijn tafel te krijgen.
-
-En hedentendage is nog altijd de grootste belangstelling voor
-de Mycologie geconcentreerd op het eten der paddenstoelen. Op
-paddenstoelen-excursies en tentoonstellingen van deze natuurgewrochten
-in ons land gehouden, worden de meeste vragen gedaan naar de
-eetbaarheid of giftigheid der soorten en de meeste belangstelling heeft
-op de jaarlijksche tentoonstellingen, door de Mycol. Vereen. gehouden,
-altijd die hoek, waar aan liefhebbers en aan "durvers", spijzen van
-toebereide paddenstoelen worden uitgedeeld!
-
-Ons land is, in vergelijking van andere landen als Frankrijk,
-Duitschland, Hongarije, Rusland en Italië, ook zeer ten achter
-wat het eten van paddenstoelen betreft. Daar toch, worden op
-de groentenmarkten, door 't landvolk, groote hoeveelheden van
-paddenstoelen gebracht. Op sommige plaatsen, b.v. te Zürich, oefenen
-deskundigen hier voortdurend contrôle op uit. Zoo kan ieder zich
-voor een kleinigheid een smakelijk maal van betrouwbare paddenstoelen
-koopen. Deze zijn in den vroegen morgen frisch gezocht en gaan op de
-markten allen van de hand.
-
-Zijn de Hollanders in den vreemde, dan eten ze zonder vrees in de
-hotels met grooten smaak van de hun voorgezette paddenstoelengerechten,
-doch wijs je dezelfde menschen, in ons land teruggekomen, er op,
-dat zij op hun buitenplaatsen en bosschen rondom in de versche,
-smakelijk-eetbare paddenstoelen zitten, dan zijn ze vol angst en wagen
-het niet ook maar een enkele soort die je aanraadt, te probeeren. Toch
-zijn er sedert de laatste jaren gelukkig al wat menschen in ons land,
-die het aandurven enkele, niet met giftige soorten te verwisselen,
-paddenstoelen te plukken en te eten. Al sinds eeuwen is dat het geval
-met de algemeen bekende Morielje: Morchélla esculénta (fig. 20) No. 12,
-die vrij veel in ons land gevonden wordt, vooral in de duinstreek en
-in Z.-Limburg.
-
-Ook al vrij wat jaren en tamelijk algemeen worden reeds de champignons:
-Psallióta campéstris en arvénsis (fig. 17 en 18) No. 263 en 264, door
-vrouwtjes die ze op de weilanden zoeken, aan de huizen verkocht. Dit
-is vooral het geval in "Kennemerland" en ook veel in Z.-Limburg. Ook
-de dooierzwam: Cantharéllus cibárius (fig. 19) No. 206, de paddenstoel
-onzer bosschen, wordt al aan de huizen verkocht. Wij zijn zoo gelukkig,
-door de vriendelijkheid van de Ned. Mycol. Vereen., die ons haar
-clichés daarvoor afstond, onzen lezers gekleurde afbeeldingen van
-eenige smakelijk eetbare paddenstoelen die in ons land algemeen
-voorkomen, te kunnen geven en wij hopen hiermee te bereiken, dat
-binnen enkele jaren eenige soorten in ons land meer algemeen benut
-zullen worden als spijze.
-
-Onder al de in 't wild groeiende, in weilanden en bosschen van ons
-land te vinden eetbare paddenstoelen is en blijft de champignon:
-Psallióta campéstris (fig. 17 en 18) en arvénsis, toch maar de
-smakelijkste van allemaal.
-
-Jammer genoeg, dat zij volstrekt niet zoo algemeen is, evenals dat
-al het geval scheen te zijn, zooals wij zagen, ten tijde van Paus
-Clemens VII, die zijn onderdanen het zoeken er van verbood.
-
-Het meeste komen ze voor op eenigszins vochtige weilanden, waar paarden
-grazen, evenals ze ook kunstmatig gekweekt worden op paardenmest
-(zie blz. 134).
-
-Echter van de 50 weilanden van ons land, is er misschien één enkel,
-waar champignons op voorkomen en die worden dan nog afgezocht door
-lieden die ze tegen een hoogen prijs verkoopen, zoodat er voor den
-liefhebber die, ze zelf wil verzamelen, al heel weinig onafgezochte
-terreinen overblijven. Hen, die met onze plaat en de beschrijvingen
-op blz. 312 dezen paddenstoel willen gaan zoeken, wijzen wij nog
-eens op het gevaar tot verwisseling met den Groenen Knolamaniet,
-Amaníta phalloídes, No. 24, fig. 16 (zie ook nog blz. 85). Deze
-verwisseling is vooral dáár mogelijk, waar beide soorten naast elkaar
-voorkomen. In weilanden, waar Am. phal. een zeldzame gast is, en waar
-de veld-champignon, Psall. camp., met haar eerst rose, dan zwarte
-plaatjes voor nauwkeurige zoekers, een duidelijk verschil aangeeft,
-is dit gevaar niet zoo groot, doch grooter is dit in de bosschen, waar
-Psall. camp. weinig voorkomt doch de akker-champignon Psall. arvénsis,
-No. 264 (Plaat 2, fig. VII) volstrekt niet zeldzaam is. Deze heeft
-geen rose plaatjes, eerst wit of grijswit en daarna zwart, zoodat in
-jeugdigen staat in de plaatjes geen onderscheid te zien is tusschen
-dezen champignon en een jeugdigen "Knolamaniet". Het is ons verleden
-jaar nog overkomen dat in een dennenbosch dezen akker-champignon bij
-massa's plukkende en bezig zijnde een jong exemplaar uit den grond te
-halen, welke òp en top op een jeugdigen champignon geleek, we door
-den onaangenamen reuk welken de Groene Knolamaniet, in vergelijking
-met den geur dien de champignon verspreidt, gewaarschuwd werden,
-dat we deze soort te pakken hadden. Wij waren hier werkelijk zóó
-van geschrokken dat we, ofschoon al 10 jaren champignons zoekende,
-ze vooreerst in de bosschen niet meer gingen verzamelen.
-
-Het treurige vergiftigingsgeval in Den Haag van voor eenige jaren,
-berustte op dezelfde vergissing. Een kenner zocht met zijn kinderen
-champignons, en het schijnt dat deze hierbij slechts één enkelen
-Groenen Knolamaniet met de champignons verzameld hadden. Late toch
-ook niemand het zoeken van eetbare paddenstoelen aan kinderen over,
-en men doe wel, vóór 't bereiden alle exemplaren nog eens zelve door
-zijn handen te laten gaan.
-
-Ten overvloede geven wij nog eens de voornaamste kenmerkende
-verschillen van den champignon met de op haar gelijkende
-doodelijk-giftige soorten: Men verzamele geen exemplaren die kleiner
-hoedoppervlakte hebben dan 3 cM.; (men grave den paddenstoel goed uit
-voor den zak van Am. phall.), men neme geen soorten wier plaatjes
-bij volwassen exemplaren zuiver wit zijn (Psall. camp. heeft die
-rose of zwart, Psall. arv. grijs-wit of zwart). Ook geen exemplaren
-wier plaatjes rose zijn en die geen ring om den steel hebben en wier
-hoedoppervlakte kleverig is (Volváriasoorten No. 259). De geur moet
-zijn aangenaam nootachtig, niet van rauwe aardappelen.
-
-Als ons dus de champignon ontvalt, doordat hij lang niet algemeen
-voorkomt en bovendien, altijd voor niet-kenners, gevaarlijk blijft,
-zoo moeten we onze toevlucht voor eet-paddenstoelen nemen tot een
-meer algemeene en ongevaarlijke soort.
-
-Wij vinden die ongetwijfeld in de in fig. 19 afgebeelde soort:
-de Cantharéllus cibárius, dooierzwam of hanekam No. 206. Vroeger
-werd weliswaar de tusschen deze soort groeiende meer oranjegekleurde
-"valsche dooierzwam" Cantharéllus aurantiácus No. 207 voor schadelijk
-gehouden, doch men is daarvan teruggekomen en bovendien met behulp
-van onze beschrijving van deze soort (zie blz. 270) is deze zeer
-gemakkelijk van de echte eierzwam te onderscheiden. Vooral de lezers
-die in het O. en Z. van ons land wonen, kunnen nu, met de gekleurde
-plaat voor oogen, dezen paddenstoel van af Juni tot den winter
-verzamelen en er aan smullen.
-
-Den paddenstoel in fig. 25 afgebeeld, kunnen wij ook met een gerust
-geweten ter toebereiding aan onze lezers aanbevelen, het is de
-Weide-kringzwam, Marásmius oréades No. 211, die in ons land algemeen
-in weilanden, parken en tuinen en langs wegen voorkomt, meestal in
-dichte kringen bijééngroeiend (fig. 22.) Vooral de jonge exemplaren
-zijn bijzonder smakelijk en deze paddenstoel heeft geen gevaarlijken
-dubbelganger (zie de beschrijving bij No. 210 en 211).
-
-Niet minder smakelijk zijn de Bolétus-soorten, afgebeeld in fig. 21
-en fig. 26. Vooral Bolétus edúlis No. 97, het Eekhoorntjesbrood,
-de cèpe der Franschen, de "Herrenpilz" der Duitschers, behoort tot
-één der gezochtste eet-paddenstoelen in die landen. Hij is in onze
-loofbosschen, langs wegen enz., vrij algemeen van zomer tot winter
-te vinden (zie ook Bol. félleus No. 98). Ook de andere, eveneens in
-onze bosschen voorkomende soort: Bolétus lúteus of de Gele ringboleet,
-fig. 26, No. 103 is, vooral jong, een lekkernij.
-
-Reeds gezegd is, dat alle Bolétus-soorten die niet blauw aanloopen,
-ongevaarlijk en (behalve Bol. félleus) voor de consumptie geschikt
-zijn, doch lang niet alle soorten, die overal in den herfst onze
-dennenbosschen zoo bij massa's bevolken, zijn smakelijk. Wel is dit
-het geval met de in de duinstreken, ook onder eiken veel te vinden
-Bol. granulátus (fig. 55 No. 102).
-
-Fig. 28 geeft in de Fopzwam of Laccária laccáta No. 197 en 198
-een eetbare zwam, die wel geen gevaarlijke dubbelgangster heeft,
-maar die naar onze meening, den eersten prijs van smakelijkheid
-niet verkrijgt. Echter, smaken verschillen en daar zij een van de
-algemeenst voorkomende paddenstoelen in bosch en veld is, kan een
-ieder het eens probeeren.
-
-Beter voldoet, vooral in jong stadium, Clitócybe nebuláris No. 43,
-fig. 27, de Nevelzwam, een in den herfst zeer algemeen voorkomende
-op eikenbladeren en meestal in kringen groeiende zwam.
-
-Deze laatste schijnt wel een, ofschoon zeldzaam bij ons voorkomende
-dubbelgangster te hebben, die tot de verdachte soorten gerekend wordt,
-n.l. Entolóma lívidum (niet in onze lijst opgenomen). Wil men dus de
-"Nevelzwam", die èn om haar veelvuldig voorkomen in ons land, èn om
-haar smakelijkheid, wel verdient een eet-zwam te worden, gebruiken,
-zoo zende men ons eerst eenige exemplaren ter controleering op. Wij
-zijn ten alle tijde bereid adviezen omtrent paddenstoelen, hetzij voor
-'t eten of ter bepaling van den naam te geven.
-
-Behalve de reeds opgenoemde goed eetbare zwammen waarvan wij gekleurde
-afbeeldingen geven, kan ik niet nalaten nog eenige zeer smakelijke
-soorten in de eet-belangstelling van de lezers aan te bevelen,
-soorten die met de plaatjes gemakkelijk te herkennen zijn en welke
-wederom geen gevaarlijke dubbelgangsters hebben.
-
-Het zijn: Lepióta procéra (fig. 23 en 85), No. 193; Lepióta rhacódes
-(fig. 24 en 86) No. 194; Coprínus comátus (fig. 114) No. 266 en
-Coprínus atramentárius 267; Lycopérdon bovísta (jong) (fig. 116)
-No. 271; Fistulína hepática (fig. 79) No. 170; Collýbia velútipes
-(in de wintermaanden) (fig. 61) No. 117; Tricholóma gambósum (in 't
-voorjaar) No. 26; Tricholóma núdum No. 29; Clitócybe fláccida No. 40;
-Helvélla críspa en lacunósa (fig. 40 en 41) No. 10 en 11.
-
-Mochten bovenstaande regelen er het hunne toe bijdragen, dat
-er voortaan in ons land niet elk jaar zoovele paddenstoelen
-ongebruikt verrotten; toch zij hier een ieder nogmaals tot groote
-voorzichtigheid aangemaand en leze men altijd het hoofdstuk over
-vergiftige paddenstoelen en de beschrijvingen bij de diverse soorten
-nog eens goed over, alvorens men ze gaat toebereiden. Bij twijfel
-gebruike men ze liever niet.
-
-Het allerbeste zou zijn (en dit gebeuren behoort tot een mijner
-illusies), dat ook in ons land in den herfst, bij de groentenmarkten
-een afdeeling voor de paddenstoelen worde toegevoegd, welke onder
-controle van een deskundige moet staan.
-
-Wel zou dan misschien in ons kleine landje de voorraad onzer bosschen
-eens spoedig uitgeput kunnen raken, maar wellicht zal er voor dien
-tijd dan weer een goede methode gevonden zijn om ze in 't groot te
-kweeken (zie blz. 33).
-
-Aardige boeken met gekleurde platen om de eetbare en giftige
-paddenstoelen te leeren onderscheiden, zijn:
-
-Paul Dumée, "Nouvel Atlas de Poche des Champignons comestibles et
-vénéneux".
-
-M. J. Costantin, "Atlas des Champignons comestibles et vénéneux".
-
-G. F. Atkinson, "Mushrooms-Edible, Poisonous etc."
-
-
-
-
-
-
-
-DE VOEDINGSWAARDE VAN DE PADDENSTOELEN.
-
-
-Wanneer ik met de menschen over de paddenstoelen als voedsel spreek,
-dan krijg ik geregeld te hooren: "ze bestaan immers voor 90% uit water,
-hoe kunnen ze nu als voedsel eenige waarde hebben!"
-
-Ik begin dan altijd met ze te vragen, of ze wel weten dat "vleesch" en
-eieren ook eventjes voor 80% uit water bestaan en dan doe ik natuurlijk
-het bekende verhaal van de Polen, die, door hongersnood gedreven,
-er toe kwamen gedurende eenigen tijd uitsluitend van paddenstoelen
-te leven en er sinds dien tijd groote liefhebbers van gebleven zijn.
-
-Maar ook zonder hongersnoodtijd zijn er heel wat menschen in Rusland,
-Frankrijk, Duitschland, Japan en Indië, die in den herfst en in andere
-paddenstoelrijke tijden, vnl. van paddenstoelen leven.
-
-Het verhaal gaat van een bergbewoner in Thüringen, die op 100-jarigen
-leeftijd stierf en die zich de laatste 30 jaren uitsluitend met
-paddenstoelen gevoed had.
-
-Een fransch mycoloog leefde gedurende eenigen tijd alleen van
-een portie paddenstoelen van 3 ons per dag en hij bevond er zich
-uitstekend bij.
-
-De groote "Persoon" vertelt in zijn "Traité sur les champignons",
-van een professor in de Botanie uit Leipzig, die, op een botanische
-reis in de omstreken van Neurenberg, zich gedurende vele weken op
-voorbeeld van de bevolking aldaar, alleen voedde met, door anijs en
-karwij gekruid, zwart-brood en met rauwe paddenstoelen. In plaats
-van door deze manier van voeden te verzwakken, voelde hij er zich in
-tegendeel krachtiger door worden.
-
-En zóó zou ik nog vele verhalen kunnen doen; zóó o.a., vertelt
-de Russische Professor Socoloff (1873), dat een groot gedeelte
-van de bevolking uit zijn landstreek zich gedurende de vasten met
-paddenstoelen voedde. Hij ook zegt er bij, dat naar zijn meening
-de paddenstoelen het dierlijk voedsel zeer nabij komen en zeer goed
-kunnen vervangen.
-
-Men werpt mij, als ik over "paddenstoelen als voedsel" spreek, niet
-alleen hun groot watergehalte, maar ook de "onverteerbaarheid" voor
-de voeten.
-
-Zelfs mijn collega's "mycophagen" hebben mij soms verzekerd, dat je er
-'s nachts zoo geweldig zwaar van slaapt en droomt.
-
-Ik voor mij, geloof dat dit meer ligt aan het niet maat kennen van
-mijn collega's of het niet goed toebereiden, want al 7 jaar lang heb
-ik ze gegeten, zonder ooit last van die onverteerbaarheid te hebben
-gehad. (Zie over de boleten ook blz. 67).
-
-Laat ik nu echter eens vertellen, welke voedende stoffen de
-paddenstoelen wel bevatten.
-
-Er zijn in de laatste 50 jaren al heel wat onderzoekingen over de
-scheikundige stoffen der paddenstoelen gedaan. Deze zijn vnl. van:
-Loesecke (1876), Kohlrausch (1867), König (1903), Margewicz (1890),
-Strohmer, Zega (1902), Lafayette en Mendel. Volgens Dr. Julius Zellner,
-wiens onderzoekingen over de scheikundige stoffen der paddenstoelen
-wel een der nieuwste zijn en aan wiens boek "Chemie der Höheren Pilze"
-(1907) ik de volgende gegevens ontleen, hebben deze heeren allen, de
-voedingswaarde, die er in de paddenstoelen zit, sterk overdreven. Zij
-gaven een groot stikstofgehalte op, terwijl volgens Dr. Zellner de
-voedende stof, de z.g.n. proteïnstof, het verteerbare eiwit, slechts
-zeer gering is en lang geen 6 1/2% bedraagt, zooals zij opgeven.
-
-De scheikundige bestanddeelen van de paddenstoelen staan in nauw
-verband met het substraat, waar zij op voorkomen. Zoo zullen die van
-de op de aarde of humus levende soorten, weer anders zijn dan die der
-boomzwammen. Toch gaan de stoffen van het substraat niet onverwerkt
-in het zwammenlichaam over, maar worden door assimilatieprocessen in
-andere verbindingen omgezet.
-
-De paddenstoelen zijn, als alle levende wezens, opgebouwd uit
-water, anorganische (minerale) stoffen, vetten, koolhydraten en
-stikstofverbindingen (eiwit).
-
-Het watergehalte wisselt natuurlijk zeer af naarmate de exemplaren jong
-of oud zijn, naar den vochtigheidstoestand van grond en lucht, en is
-ook bij de onderlinge soorten zeer verschillend. Gemiddeld bevatten
-volwassen, versche paddenstoelen 90% water. Een der waterrijkste
-soorten is wel Coprínus comátus (94%). Psallióta arvénsis bevat er
-slechts 56% van. Truffels en boomzwammen gemiddeld 65-80%. Over het
-algemeen schijnt het watergehalte in de stelen grooter te zijn dan
-in de hoeden.
-
-Om de scheikundige stoffen te onderzoeken, die den paddenstoelen
-eigen zijn, maakt men gebruik van de zoogenaamde asch-analyses. Het
-aschgehalte van de paddenstoelen bedraagt bij versch materiaal
-0.48-2%, bij droog meest 4-10%. De grootste helft bestaat hiervan uit
-kaliumverbindingen, vnl. potasch (K2O) voor 19-57% en voor 18-39% uit
-phoshorzuur (P2O5), verder een weinig, 4%, natrium en zeer geringe
-hoeveelheden ijzer, (vrij veel bij Merúlius lácrymans) magnesium,
-kalk, zwavelzuur, kiezelzuur en chloor.
-
-Het vetgehalte der paddenstoelen wisselt bij versche exemplaren van
-0.12% (Fistúlina hepática) tot 67% (Lactárius deliciósus), bij droge
-van 1.3-8%, een gehalte zooals meest alle groenten hebben.
-
-De, in het eiwit van kippeneieren en in visch voorkomende, zoo
-zenuwsterkende stof, het Lecithin, een phosphorzure vetverbinding,
-wordt ook vrij algemeen in de paddenstoelen aangetroffen. Psallióta
-campéstris schijnt hiervan in verschen staat 0.32%, Bolétus edúlis
-1.94% te bevatten.
-
-Wat de koolhydraten betreft, zijn ten eerste de cellen van de
-paddenstoelen opgebouwd uit een chitinachtige stof fungicellulose
-of fungin genaamd, welke 3% van het aschgehalte uitmaakt. Deze
-fungi-cellulose wijkt af van de gewone cellulose, waarvan de
-planten zijn opgebouwd en is eenig in het plantenrijk. Zij
-wordt 't meest gevonden in den steel en 't minst in de sporen
-voortbrengende deelen. Hare taaie substantie veroorzaakt een deel
-van de onverteerbaarheid der paddenstoelen (stelen zijn daardoor dan
-meestal ook voor de consumptie onbruikbaar). Door toevoeging echter
-van een weinig dubbelkoolzure natron wordt bij soorten, die een hoog
-fungingehalte hebben, de verteerbaarheid van deze fungi-cellulose
-bevorderd. Behalve deze in het plantenrijk niet voorkomende stof
-schijnen de boleten nog een aparte stof te produceeren in hun cellen,
-nl. viskosin en mycétide, die de, bij het koken optredende, bekende
-slijmerige massa geven, welke de boleten voor sommige personen tot
-een onverteerbaar voedsel maakt. Tot de verteerbare koolhydraten
-in de paddenstoelen aanwezig, behoort verder het in alle soorten
-voorkomende glycogeen, een aan zetmeel verwante stof, welke wel in
-'t dierlijk organisme, echter nooit in andere planten voorkomt. Het
-echte zetmeel ontbreekt geheel bij zwammen. Vooral in jonge exemplaren
-is het glycogeen aanwezig; bij oudere, volwassen soorten is het meestal
-vervangen door het manniet, een stof waaraan v.n.l. gedroogde zwammen
-en ook de stelen van versche exemplaren zeer rijk zijn.
-
-Verder vond Bourquelot (1893-1896) in wel 200 verschillende
-paddenstoelensoorten suikers, vooral een suikerstof threhalose
-of mycose geheeten, die nog maar zelden in het plantenrijk is
-aangetroffen. Vooral jonge exemplaren en in 't bijzonder de soorten
-van het geslacht Cortinárius schijnen aan die threhalose rijk te
-zijn. Ook de glucose is algemeen in de zwammen vertegenwoordigd,
-echter in geringe mate en slechts bij volwassen exemplaren.
-
-Ten slotte de stikstofverbindingen, het eiwit. De paddenstoelen
-bevatten over 't algemeen 2-3% verteerbaar eiwit, wat ze in
-voedingswaarde gelijk maakt, b.v. aan kool, iets minder dan brood,
-veel minder dan erwten en boonen (de truffel heeft een eiwitgehalte
-gelijk aan deze laatste). Het meeste eiwit huist in de sporen
-voortbrengende deelen, vooral in de buisjes der boleten, zoodat men
-deze vooral zoo min mogelijk weg moet snijden bij de bereiding. Tot
-de meest eiwitbevattende eetbare paddenstoelen behooren wel: Psallióta
-campéstris en Lycopérdon bovísta.
-
-Hieronder volgt een tabel volgens Villiers, Collin en Lehman ter
-vergelijking van de voedingswaarde van versche paddenstoelen met
-brood en vleesch:
-
-
-                    VERSCHE            BROOD.        OSSENVLEESCH.
-                    PADDENSTOELEN.
-
-  Water                          900   300 à 400                  800
-  Minerale zouten                  8       5 à 7                   30
-  Weefsel                         30       2 à 4            150 à 170
-                    (fungocellulose) (cellulose)     (spieren, peezen
-                                                                enz.)
-                                  38
-  Koolhydraten          (thréhalose)    500 à 600             15 à 25
-                                   9
-                           (manniet)    (zetmeel)               (vet)
-  Verteerbaar                     15           75             20 à 30
-  eiwit
-
-
-Maken wij uit het voorgaande eenige besluiten, dan zien wij, dat,
-ofschoon de paddenstoelen door hun klein gehalte aan verteerbaar
-eiwit, het in voedingswaarde tegen brood en vleesch moeten afleggen,
-we ze door een vrij groot gehalte aan voedende zouten en bovenal
-door de aan het lichaam zooveel warmte-energie gevende suikers,
-werkelijk niet als een voedingsmiddel moeten onderschatten. Men
-vergete daarenboven niet, dat zij bij het koken meer water verliezen
-dan vleesch en men dus, bij een gelijk volume van gekookt materiaal,
-in vergelijking meer procenten voedingsstoffen krijgt, terwijl men
-er bovendien meer van eten kan dan van vleesch. In elk geval zijn zij
-door grooter gehalte aan minerale zouten en suikers, voedzamer dan de
-bladgroenten waarmee ze gewoonlijk als spijzen vergeleken worden. Deze
-missen ook het in de paddenstoelen voorkomende glucogeen, lecithin
-en het chitinachtige celweefsel, allen stoffen, die in het dierlijk
-organisme thuis behooren. Naar mijn meening zijn dan ook diegenen,
-die de paddenstoelen "plantaardig vleesch" of "vleesch van het woud"
-noemen, dichter bij de waarheid, dan de hygiënisten, die ze onder de
-groenten rangschikken.
-
-Zoo beschouwd, (en wie, die reeds eenige malen paddenstoelen gegeten
-heeft, vindt de gelijkenis met vleesch en vooral kalfvleesch, niet
-frappant), is het zeker waar, dat ofschoon dan iets minder voedzaam,
-een voortdurend en niet overmatig gebruik van deze natuurproducten den
-mensch minder zullen schaden dan een dergelijk gebruik van dierlijk
-voedsel, ten minste: als wij alleen die soorten eten, die we als goede
-ongevaarlijke soorten kennen en nogmaals kan ik er niet genoeg op
-wijzen om zonder kennis der soorten ze niet te zoeken of te gebruiken.
-
-
-
-
-
-
-
-HET VERZAMELEN EN HET TOEBEREIDEN VAN EETBARE PADDENSTOELEN.
-
-
-De "jacht" op paddenstoelen is voor mij maar heel kort gesloten,
-ten minste in vorstvrije winters, hoogstens maar een maand, van half
-Februari tot April, want in 't laatst van Maart, dan komen de morieljes
-(fig. 20) No. 12, alweer te voorschijn en als die afgeloopen zijn
-vallen er al inktzwammen (fig. 114) No. 266 en 267 en de voorjaars
-Tricholóma gambósum No. 26, te plukken voor den mycophaag.
-
-Dan volgen, in parken en weilanden, in 't laatst van Mei de
-overheerlijke Marásmius oréades (fig. 25 en 89) No. 211, in Juni
-de Reuzenbovist No. 271 (fig. 116) en dan komen langzamerhand de
-champignons, Psallióta-soorten, (fig. 18 en P1. 2 fig. VII) No. 263
-en 264 haar smakelijke hoeden boven 't gras der weilanden uit steken
-en wordt de boschgrond weldra oranje gekleurd door de cantharel of
-dooierzwam (fig. 19) No. 206. In den na-zomer en de herfstmaanden, heb
-ik tot in 't laatst van November volop keus van allerlei smakelijke
-soorten en als die hun aardsch bestaan geëindigd hebben, is het
-smakelijke "fluweelpootje" Collýbia velútipes (fig. 61) No. 117,
-zoo vriendelijk mij tot half Februari een smakelijke soep en groente
-te verschaffen.
-
-De meeste kans op goeden buit bij de jacht heeft men bij eerst
-overvloedigen regenval, gevolgd door warmte, ook na sterken dauw en
-op zwoele warme herfstdagen. Ik trek er dan op uit met mijn mandje
-en verschillende zakjes gewapend, want ik houd bij het plukken graag
-elke soort apart, omdat ik ze zelden dooréén gemengd, toebereid.
-
-Als regel pluk ik de hoeden af en laat de stelen staan, die bij de
-meeste soorten onbruikbaar zijn. Dat afplukken geeft het voordeel
-niet alleen van meer te kunnen bergen maar ook houdt men op die
-manier zijn voorraad reiner, daar de stelen meest met aarde en vuil
-bedekt zijn. Een uitzondering hierop maak ik met het plukken van de
-champignons Psallióta-soorten (fig. 17), om reden dat de stelen van
-jonge exemplaren ten eerste zeer goed eetbaar zijn, doch v.n.l. om
-de bekende, op blz. 85 zeer uitvoerig, beschreven reden tot mogelijke
-vergissing met de op hen gelijkende Groene Knolzwam: Amaníta phalloídes
-(fig. 16).
-
-Ik pluk bij voorkeur jonge exemplaren (bij de Bolétus-soorten (fig. 21
-en 26) ook met de stelen), daar deze natuurlijk het smakelijkste
-zijn. Echter frissche, volwassen exemplaren, die goed zijn voor de
-paddenstoelensoep, worden niet versmaad, doch verwaterde, slappe,
-oude paddenstoelen worden nimmer door mij medegenomen.
-
-Het gebruik van dergelijke oude zwammen heeft reeds dikwijls
-aanleiding gegeven tot het optreden van ernstige ongesteldheden. Ik
-voor mij geloof, dat een gedeelte van de gevallen van niet ernstige
-paddenstoelvergiftigingen, in de kranten altijd met zooveel ophef
-vermeld, te wijten zijn niet aan het eten van vergiftige soorten
-(want de menschen zijn in 't algemeen niet zoo roekeloos), doch aan
-het consumeeren van te lang bewaarde of te oude zwammen. Er schijnen
-dan in het zwammenweefsel z.g.n. secondaire zwammen op te treden die
-een geweldig toxineerende werking hebben. Men wachte er zich dus ook
-voor, te zuinig te zijn en verwijdere wel degelijk uit de verzamelde
-massa, de niet meer frissche exemplaren.
-
-Men leest verder ook dikwijls, dat de, door de maden van zwammuggen
-of -vliegen aangetaste, paddenstoelen giftig zouden zijn. Ze zijn
-dan echter meestal minderwaardiger dan de onaangetasten en vanzelf
-worden ze daarom verwijderd. Echter menig jong exemplaar waar ik het
-aangetaste deel uitsneed, is door mij als uitstekend voedsel bevonden
-en me altijd best bekomen.
-
-Met den buit thuis gekomen, maak ik ze zoo spoedig mogelijk "panklaar",
-want het is verwonderlijk hoe spoedig de paddenstoelen, eenmaal
-afgeplukt zijnde, tot rotting overgaan.
-
-Als dan de jacht nog al lang geduurd heeft, valt dat "panklaar" maken
-nog wel eens leelijk tegen, want het schoonmaken van de paddenstoelen
-is een werkje, dat niet meevalt en veel zorg eischt. Is het huidje
-van den hoed afneembaar, dan wordt dat er zorgvuldig afgehaald, liefst
-met een houten vruchtenmesje (metaal kleurt het paddenstoelen-vleesch
-bruin). Jonge exemplaren, ook jonge champignons reinig ik met een
-borsteltje.
-
-De schubben op sommige hoeden, b.v. bij de Lepióta-soorten (fig. 24)
-worden er afgesneden. Vele soorten echter, zooals Marásmius oréades
-(fig. 25) en Collýbia velútipes (fig. 61) laten geen aftrekken van
-'t huidje toe door de dunvleezigheid en deze worden daarom alléén
-zorgvuldig afgewasschen.
-
-Bij de soorten, die geen taaie maar eenigszins vleezige stelen
-hebben, welke daarom mede afgeplukt zijn (zooals het geval is bij de
-Psallióta-, Lepióta-, Coprínus- en jonge Bolétus-soorten), snijd ik
-den steel van den hoed af, daar zij vrij wat langer moeten koken dan
-de hoeden.
-
-Hun, die kippen houden of een visch-vijver hebben, kan ik aanraden,
-den afval, verkregen bij het paddenstoelenschoonmaken, aan die dieren
-te voederen. Ook kan men dien bij wijze van mest gebruiken.
-
-Wat de plaatjes der plaat- en de buisjes der buisjeszwammen betreft,
-die, zooals in 't vorige hoofdstuk vermeld, eigenlijk de meeste
-voedende stoffen bevatten, men snijde ze niet te veel af, hoewel het
-niet valt te ontkennen, dat die buisjes een onaangename slijmerigheid
-geven en de zwarte plaatjes het maal niet smakelijk kleuren.
-
-Na het schoonmaken komt het wasschen, wat eveneens een geduldwerkje
-is, daar gewoonlijk een 10-12 maal afwasschen voor elke soort
-noodig is, wil men niet "tandenknarsend" van het zand, straks
-zijn maaltje nuttigen. Dat afwasschen moet vlug gaan, daar anders
-het paddenstoelen-aroma in het water achter blijft. Voor de
-Psallióta's (champignons) en boleten doe men een weinig citroensap
-in het afwaschwater voor het blank blijven van het vleesch. Voor de
-morieljes geeft men altijd op: eerst 24 uur in water laten staan,
-opdat het giftige helvella-zuur er uittrekke. Aangezien echter dit
-zuur er onmiddellijk bij 't koken uittrekt, laat ik dat na, omdat ik
-bij ervaring ondervonden heb, dat ze dus behandeld, veel van hun geur
-verliezen. Ze eischen echter eventjes een 20-24 keeren afwasschen in
-water, waarin wat zout is gedaan.
-
-Zijn de paddenstoelen éénmaal gewasschen, in de pan (steen of emaille)
-gedaan en met een weinig zout bestrooid, zoo kunnen ze bij gebrek
-aan tijd, gerust tot den volgenden morgen ter verdere toebereiding
-in den kelder gezet worden.
-
-Men late de paddenstoelen, vóór men ze in de pan doet vooral niet
-op een vergiet uitdruipen, daar het daaraan hangen blijvende water
-juist voldoende is voor de gaarkokerij. Bijvoeging van water voor 't
-koken is slechts voor enkele soorten, die niet zeer waterrijk zijn
-zoo o.a. bij Cantharéllus cibárius (fig. 19) het geval is, noodig
-en ook wanneer groote hoeveelheden te gelijk gekookt worden. Het
-smakelijkste worden ze, wanneer men er bij 't koken een flink stuk
-boter aan toevoegt, maar noodig is dit niet.
-
-Merkwaardig is het, dat bijna alle paddenstoelensoorten denzelfden tijd
-tot gaarkoken hebben. Moeilijk kan ik dien tijd voor de verschillende
-verwarmingstoestellen opgeven. Ik kook ze zelf altijd op een matig
-vuur, n.l. op een petroleumstel met 3 pitten, vol aan, en dan reken
-ik van het opzetten af altijd 20 minuten (voor groote hoeveelheden
-van 20-30 minuten) waarna ze een heerlijk, malsch en gaar stadium
-bereikt hebben. Uitzonderingen hierop maken voor minder dan 20 min.:
-Marásmius oréades (fig. 25) met 15 min., Lycopérdon Bovísta (fig. 116)
-met 10 min., terwijl de Morieljes (fig. 20) 30 min. noodig hebben. Ook
-de Cantharel (fig. 19) kreeg ik bij 20 min. koken gaar, terwijl de
-boeken daarvoor den tijd van een uur opgeven. Overschrijdt men die
-tijden, dan krijgen ze de bekende taaie, onverteerbare consistentie
-en verdwijnt het "aroma" geheel.
-
-De Duitsche manier om de paddenstoelen te bakken is mij nog steeds
-maar matig bevallen; ze deden mij zoo behandeld, meer aan gebraden
-leeren lappen dan aan een lekkernij denken. De biefstukzwam, Fistulína
-hepática No. 170 (fig. 79) op deze wijze toebereid, voldeed goed
-en geeft plus een eenigszins zuur smaakje, een gerecht, dat eenige
-overeenkomst vertoont met echte biefstuk.
-
-En is het nu nog noodig hierbij neer te schrijven, dat de beruchte
-zilveren lepel (er zijn altijd nog menschen, die er aan gelooven)
-er bij het koken heusch niet bij hoeft, want dat het een totaal
-onbetrouwbaar middel is. Het zwart worden van den lepel is een gevolg
-van zwavelverbindingen in de spijzen en in zooverre zou het nog van
-eenig nut kunnen zijn den lepel er bij te voegen, omdat hij zwart
-geworden, zou aangeven, dat de gekookte zwammen niet frisch meer waren;
-doch de giftige zwamstoffen maken den lepel in 't geheel niet zwart. Ik
-heb ze zelf gekookt met een der giftigste soorten en de lepel bleef
-zoo blank als zilver. Evenzoo is zeer af te raden een middel, dat nog
-door sommige boeken wordt aangegeven om tegen zwammenvergiftigingen
-gevrijwaard te worden, nl. door de paddenstoelen eens of meer keeren
-in water met azijn af te kooken en dan dit water weg te gooien. De
-paddenstoelen, zeggen ze dan, kunnen vervolgens met een gerust hart
-gegeten worden. Doch dit is zeer zeker niet waar; met sommige weinig
-giftige soorten schijnt inderdaad op deze manier die stof er uit te
-trekken, doch met de giftigste der giftigen de Amaníta phalloídes,
-(fig. 16) No. 24, zou dit pas het geval zijn na een keer of 8
-afkoken. En wie zal, na al dien schoonmaak en afwaschpartijen ten
-eerste nog eens lust hebben 8 keer iets te koken en dan.... welk
-een smakeloos gerecht zal men op die manier nog over houden! Neen,
-men bereidt ze als boven gezegd is (en gooie vooral het nat dat wel
-het meeste aroma bevat niet weg) als men zeker is een goede soort te
-hebben en is men dat niet, dan doe men al die moeite liever niet en
-brenge ze niet op zijn tafel. Daar sommige soorten, zooals de Morieljes
-(fig. 20) de Helvélla's (fig. 40 en 41) en Marásmius oréades (fig. 25)
-een zuur bevatten, de eerste twee het helvella--de derde, blauwzuur,
-dat vluchtig is en eerst pas bij 't koken voorgoed het zwammenweefsel
-verlaat, moet men zorg dragen, dat deze soorten vooral goed doorgekookt
-hebben. Zijn de paddenstoelen eenmaal gekookt, dan kunnen ze gerust
-op een koele plaats, een of twee dagen (langer vooral niet) bewaard
-worden om er desverlangd smakelijke gerechten van te bereiden.
-
-De nu volgende recepten, berusten op eigen praktijk en zijn zoo
-eenvoudig mogelijk.
-
-Naar mijn meening toch, geniet men het meeste van het
-paddenstoelen-aroma als men er al dien poespas van kruiderijen enz. die
-de Duitschers er o.a. zoo graag bij gebruiken, er uit laat.
-
-Voor hen die meer gecompliceerde recepten wenschen noem ik het boekje:
-de "Champignonkeuken" paddenstoelen-recepten, bijééngebracht door
-Lucullus, uitgegeven te Haarlem bij J. L. E. J. Kleinenberg 1910,
-kostende 40 cts. en naar de werkjes van Michaël en Dumée en anderen,
-zie blz. 101.
-
-
-
-
-
-
-
-RECEPTEN VOOR PADDENSTOELENGERECHTEN.
-
-
-Paddenstoelensoep.
-
-Hiertoe leenen zich alle eetbare soorten, Marásmius oréades (fig. 25)
-wel in 't bijzonder. Voor de bereiding gebruik ik ook een gefiltreerd
-aftreksel van stukken en afsnijdsels, welke b.v. niet mooi genoeg
-zijn voor het steriliseeren, ook stukken met plaatjes en buisjes, enz.
-
-De paddenstoelen worden op de gewone wijze gekookt, het nat
-afgeschonken en vermengd met het voor de hoeveelheid van de soep
-benoodigde water, waarin een of eenige fijn gesneden uien zijn
-gekookt. Een flink stuk boter wordt met bloem (1/2 eetlepel per
-persoon) opgesmolten en dan met het nat van de paddenstoelen en uien
-aangemengd. Even voor het opdoen worden de paddenstoelen er in gedaan
-en ook eenige lepels soya, terwijl men het geheel nog met eierdooiers
-kan binden.
-
-In plaats van het uienwater, kan ook bouillon, het nat van asperges
-of van andere groenten gebruikt worden.
-
-
-
-
-Extract van paddenstoelen.
-
-Hiervoor kan eveneens weer het aftreksel van afsnijdsels, plaatjes,
-buisjes enz. gebruikt worden en wel van alle eetbare soorten. Men
-late het nat zoolang koken, totdat het de dikte van stroop heeft
-verkregen, waarna het in Wecks-flesschen gesteriliseerd wordt. In
-paddenstoel-arme tijden is dit extract te gebruiken v.n.l. voor soep;
-1 eetlepel van dit extract is voldoende voor 5 personen.
-
-
-
-
-Paddenstoelen als groente.
-
-Hiertoe leenen zich alle eetbare soorten.
-
-De gekookte paddenstoelen worden gestoofd in een sausje, gemaakt van
-het nat van de paddenstoelen met wat boter en meel. In plaats van het
-paddenstoelennat kan men ook bouillon of room nemen. Dit laatste is
-zeer aan te bevelen bij morieljes.
-
-
-
-
-Paddenstoelensla.
-
-Men koke de in stukjes gesneden paddenstoelen niet te gaar, laat ze
-bekoelen en maakt ze dan op dezelfde manier aan als kropsalade. Vooral
-de boletussoorten leenen zich hier uitstekend voor.
-
-
-
-
-Paddenstoelen met tomaten.
-
-Men bereide de paddenstoelen als boven aangegeven voor paddenstoelen
-als groente en vermenge ze met de in stukjes gesneden, gekookte
-tomaten.
-
-De soorten: Lycopérdon bovísta (jong) No. 27, de boleten en champignons
-(Psallióta's) leenen zich hier bij uitstek voor.
-
-
-
-
-Paddenstoelen met roereieren.
-
-De eieren worden geklopt en daarna met wat zout, een stukje boter
-en wat melk op een matig vuur in een pannetje verhit en geroerd tot
-het een dikke gelijke massa is geworden. Hierdoorheen roert men de
-in stukjes gesneden, reeds gekookte paddenstoelen (kleine exemplaren
-ook heel) en een weinig soya.
-
-Lycopérdon bovísta, Coprínus comátus (No. 266) en de champignons
-leenen zich hier bij uitstek voor.
-
-
-
-
-Paddenstoelen ragoût.
-
-Hiervoor kan men alle goede soorten gebruiken.
-
-Men bereide de paddenstoelen zooals voor paddenstoelen als
-groente is aangegeven en voege daarbij gekookte gehaktballetjes en
-ragoût-sausijsjes. (Ook restanten van allerlei vleesch kunnen hiervoor
-gebruikt worden).
-
-Toevoeging van eenige lepels soya verhoogt den smaak.
-
-
-
-
-Paddenstoelen op gebakken broodjes.
-
-Men make een dik sausje van het paddenstoelennat met boter en meel
-en wat kerry; daarin de in kleine stukjes gesneden paddenstoelen en
-het geheel opgediend op in vet gebakken vierkante stukjes brood.
-
-De Champignons, Lycopérdon bovísta en de boleten leenen zich hiervoor
-het beste.
-
-
-
-
-Omelet met paddenstoelen.
-
-De omelet wordt op de gewone manier bereid en vóór het dichtslaan,
-met de gekookte paddenstoelen gevuld.
-
-
-
-
-Paddenstoelen in 't zuur.
-
-Hiertoe leenen zich alle vleezige soorten, in 't bijzonder jonge,
-kleine exemplaren van Cantharéllus cibárius (fig. 19 No. 206) en
-Clavária-soorten (fig. 93 en 94 No. 227, 228, 230).
-
-Zij worden daarvoor (ongekookt) met wijn-azijn en de noodige
-kruiderijen, als: peperkorrels, kruidnagelen, dragon, laurier,
-chalotjes, Spaansche peper, enz. in de Weck-flesschen gedaan en
-gesteriliseerd.
-
-Bijzonder goed leent zich Canth. cib. voor zoet-zuur. Het wecken
-gebeurt dan met wijn-azijn, bruine suiker en kruidnagelen (evenals
-meloenschillen). Maakt men niet in volgens Weck-systeem, dan kan men
-de paddenstoelen in 't zuur inmaken op de manier waarop men augurken
-enz. inmaakt. Ze zijn dan echter spoediger aan bederf onderhevig en
-een herhaald opkoken van de azijn is aan te raden.
-
-
-
-
-
-
-
-HET CONSERVEEREN VAN EETBARE PADDENSTOELEN.
-
-
-In de tijden, dat de paddenstoelen in groote hoeveelheden verzameld
-kunnen worden, is het zaak aan "magere tijden" te denken en ze te
-conserveeren.
-
-Dit conserveeren kan op verschillende manieren geschieden. De
-opdrogende soorten, zooals: Marásmius oréades (fig. 25), de Morieljes
-(fig. 20) en ook de jonge boletus-soorten (fig. 21 en 26) kunnen
-na eerst (droog) zooveel mogelijk van 't aanhangende vuil bevrijd
-te zijn, in hun geheel gelaten of in stukken gesneden, in de zon of
-in een matig verwarmden oven gedroogd worden en dan in luchtdichte
-glazen stopflesschen of blikken bussen met wat peperkorrels op een
-koele plaats bewaard worden.
-
-Vóór het gebruik moeten de op deze manier geconserveerde zwammen,
-eenige uren in lauw water worden opgeweekt en als versche exemplaren
-worden afgewasschen.
-
-Deze manier van conserveeren heeft mij steeds matig voldaan, daar
-het altijd een heele toer is om ze goed (schimmelvrij) droog te
-krijgen. Toch wordt deze drogerij veel toegepast, vooral in Italië,
-b.v. met de boleten, die daar dan tegen zeer matigen prijs aan de
-bevolking verkocht en zoo des winters algemeen gegeten worden. In
-Amsterdam is een sigarenwinkel, waar men deze gedroogde boleten uit
-Italië koopen kan.
-
-Dat drogen van paddenstoelen strekt men ook wel zóóver uit, dat men
-ze tot poeder maalt en dit poeder eveneens in stopflesschen of bussen
-bewaart. Als kruiderij voor vele spijzen schijnt dit poeder goed te
-voldoen. Een andere manier van conserveeren is in sla-olie of boter. De
-paddenstoelen worden daarvoor eerst gekookt en dan in de olie of in
-de gesmolten en half bekoelde boter geconserveerd in flesschen die
-luchtdicht zijn afgesloten. In Frankrijk worden de boletus-soorten,
-in schijven gesneden, aldus in blikken geconserveerd.
-
-De meest practische en goedkoopste inmakerij, n.l. die in blikken,
-zooals we de gekweekte champignons meestal koopen, is natuurlijk
-voor een particulier niet te bereiken, maar dat het "wecken" van alle
-soorten uitmuntend gaat, kan ik uit eigen ervaring mededeelen.
-
-De gereinigde paddenstoelen worden daarvoor met wat zout bestrooid,
-even op het vuur gezet en z.g.n. "opgesmolten", omdat ze anders te
-veel plaats zouden beslaan in de glazen. Met een gaatjeslepel worden
-ze nu in de glazen geschept en dan het gefiltreerde afgekookte nat
-daarbij gegoten. Is de temperatuur tot 100° gestegen, dan steriliseere
-men nog een uur.
-
-(Voor paddenstoelen in het zuur steriliseere men slechts 1/2 uur).
-
-
-
-
-
-
-
-HET KWEEKEN VAN PADDENSTOELEN.
-
-
-Ook het kweeken van de paddenstoelen dateert al van de oudste tijden
-en werd reeds door de Romeinen uitgeoefend.
-
-Van Dioscorides is bekend, dat hij ze kweekte op tot poeder gemalen
-schors van populieren, gestrooid op een in een kuil gebrachten hoop van
-mest en aarde. De Grieken schenen ze te kweeken op vijgenboomen. De
-Japanners en Chineezen volgen heden ten dage nog de methode om
-boomzwammen op boomen en stronken te kweeken en met zoo'n gunstig
-gevolg, dat er aldaar in die boom-paddenstoelen een levendige handel
-gedreven wordt. Zij wrijven daarvoor de schors van takken en stammen
-duchtig met de sporendragende deelen van de gewenschte rijpe zwam in.
-
-De voornaamste soort op deze manier daar gekweekt, is de Pholióta
-aegeríta. In Duitschland heeft men hetzelfde succes gehad met de
-smakelijk eetbare soort: Pholióta mutábilis (No. 132) en mijzelve is
-het gelukt met de smakelijke winterzwam: Collýbia velútipes (fig. 61
-No. 117). Ik zaaide daarvoor in Januari op een vorstvrijen dag de in
-water geschudde sporen dezer zwam uit over een in een kuil gelegden
-boomstronk en in November van hetzelfde jaar, ten tijde dat ze buiten
-ook verschenen, kwamen de eerste vruchtlichamen te voorschijn en kon ik
-er bij voortduring hoeveelheden voor een bescheiden maaltje afplukken.
-
-Ook reeds van de tijden der Romeinen dateert de kweekerij van de
-champignon: Psallióta compéstris (fig. 17) en alle tijden door is
-deze paddenstoel in kultuur gebleven, terwijl zij in de laatste 50
-jaren een enorme vlucht heeft genomen; vooral Frankrijk staat hierin
-bovenaan. Oorspronkelijk alleen in de catacomben gekweekt, verrijzen
-er tegenwoordig reusachtige champignon-kweekerijen en als dagelijksche
-oogst aan gekweekte champignons wordt alleen al voor Parijs ± 27000
-K.G. gerekend. Berekent men het K.G. op 50 cents waarde, dan geeft
-deze kweekerij een belangrijke bron van inkomsten. Professor Dufour in
-Parijs schat de waarde der in geheel Frankrijk gekweekte champignons
-per jaar op 18 millioen gulden.
-
-Ook in Amerika en de andere Europeesche landen wordt de champignon
-reeds algemeen gekweekt en de laatste jaren ook in verschillende
-streken van ons eigen land zooals in Putten, in Arnhem bij den Heer
-J. M. Hulsken (fig. 37) en in Utrecht bij den Heer W. Ruurds.
-
-Ook sinds eeuwen reeds heeft men geprobeerd de morielje (fig. 20)
-te kweeken, doch al is het sommigen gelukt gedurende eenigen tijd een
-kleine oogst daarvan te verkrijgen, toch kan het niet gezegd worden,
-dat het iemand nog gelukt is deze zoo smakelijke en geliefde eet-zwam
-in 't groot te kweeken. Die "goudmijn", zooals de verschillende
-auteurs er altijd van zeggen, is nog door niemand ontdekt.
-
-Op een plaats ergens in Frankrijk, waar oude documenten verbrand waren,
-verrezen in 't volgend voorjaar morieljes tot een gezamenlijk gewicht
-van 2 kilogram. Over 't algemeen trouwens schijnen paddenstoelen een
-voorkeur te hebben voor een dergelijken grond, rijk aan asch. Na
-boschbranden heeft men later op de ruïnen veelal een rijke
-paddenstoelen-flora gevonden.
-
-Voor het kweeken van morieljes wordt nog de volgende methode opgegeven:
-In een schaduwrijken hoek van zijn tuin brengt men een mengsel van
-tuinaarde, zand en vette compostaarde of koeien- en paardenmest en
-spit alles diep onder. Hierop wordt gelegd compostaarde, vermengd met
-oude eikenschors en om den grond kali-rijk te maken, strooie men er
-zuivere houtasch op, liefst tijdens een regenbui. Na eenige dagen, met
-nu en dan begieten, is deze kweekplaats gereed en kunnen de morieljes
-uitgezaaid worden. Men legt ze daartoe evenals voor 't schoonmaken,
-in water, waarbij de sporen zich in dat water verspreiden en giete
-dan dit water over het kweekbed uit. Tot het volgende jaar behoeft men
-niets meer aan dit kweekbed te doen dan het nu en dan eens te begieten
-en het met nog een laag van eikenschors of dennennaalden te bedekken,
-opdat er geen onkruid op groeie. In het volgende voorjaar zullen zich
-de morieljes dan (wellicht) vertoonen.
-
-Evenals met de morielje heeft men al sinds eeuwen getobd met
-de truffelkweekerij, doch van deze kunnen de beijveraars daarvan
-nu zeggen dat ze de zaak sinds de laatste 50 jaar onder den knie
-hebben. De "truffel", die aan een ieder haast bekende en zéér gezochte,
-duurbetaalde lekkernij, is een paddenstoel die bij ons tot nog toe
-niet gevonden is, wat niet zegt dat hij er werkelijk ook niet zal
-zijn. Tot nu toe zijn bij ons wel z.g. schijntruffels (fig. 103,
-No. 241) en ook wel hertentruffels gevonden, maar die zijn voor de
-consumptie waardeloos.
-
-Het land van de truffels is Frankrijk, terwijl ze ook in België en in
-Duitschland voorkomen. Voor hen die het nog niet weten, worde nog even
-verteld, dat deze zwam uitsluitend groeit op en in de nabijheid van
-de wortels van eiken en dat men ze opspoort en verzamelt met behulp
-van zwijnen of daarop afgerichte honden, die er dol op zijn en den
-reuk er van reeds op vrij verre (40 M.) afstand kunnen bemerken. Wie
-weet, als men die Fransche zwijnen eens in ons land lieten werken,
-of zij dan op sommige plaatsen ook niet door een hevig wroeten de
-aanwezigheid van de echte truffels zouden aangeven. Of iemand al eens
-dergelijke proeven genomen heeft in ons land om zoo'n truffel-goudmijn
-te ontdekken, is mij niet bekend.
-
-Als de fijnste truffel geldt de "Truffe de Perigord", (zwarte
-truffel: Tuber melanosporum). Zij wordt geoogst van September tot
-half April. Reeds een tiental jaren geleden werden van uit die streek
-(Dordogne) 420.000 K.G. truffels verhandeld.
-
-Hoe de kweekerij precies plaats heeft, heb ik nergens vermeld kunnen
-vinden, doch wel, dat zij pas gelukt is, nadat men de eik bij
-uitnemendheid geschikt voor 't kweeken van truffels, de "Quercus
-pubescens", bij groote hoeveelheden heeft aangeplant en dan op
-kalkhoudenden grond. Voor wie nog wat meer van de truffelkultuur
-wil weten, zij gewezen op het volgende werk: "Guide practique du
-trufficulteur", par Charles Laval.
-
-Verder heeft men ook nog enkele andere zwammen in het groot gekweekt,
-zoo o.a. in Engeland de Paarlzwam: Amaníta rubéscens No. 21, die met
-de Panterzwam No. 23 verwisseld kan worden. Uit deze zwam bereiden
-zij een paddenstoelen-extract, dat ze Ketchup noemen en dat daar
-zeer gezocht schijnt te zijn. Ook de bij ons in eikenbosschen zeer
-veelvuldig voorkomende, naar mijn smaak niet zeer lekkere, paarse
-ridderzwam, Tricholóma núdum No. 29, is ergens in kelders gekweekt
-geworden en ook de naar mijn meening nog minder smakelijke Fopzwam:
-Laccária laccáta en amethýstina (fig. 28).
-
-Er zijn nog heel veel andere zwammen, wier kultuur, als ze gelukte,
-zoude blijken niet minder een "goudmijn" op te leveren dan die van
-de morielje, zooals o.a. het geval zou zijn met de soorten: Bolétus
-edúlis, het eekhoorntjesbrood (fig. 21) en van de inktzwam: Coprínus
-comátus (fig. 114).
-
-De Amerikaan Prof. B. M. Duggar, heeft met veel zorg reeds getracht
-deze soorten te kweeken, maar zonder succes. De groote moeilijkheid in
-de kultuur van de meeste en ook deze zwammen, die tot de z.g. aard-
-of humuszwammen behooren, zit hierin, dat men hare sporen niet tot
-kieming kan brengen en dat men daarom voor de vermenigvuldiging dier
-soorten niet kan uitgaan van dit zeker allerbeste materiaal, de sporen,
-om ze verder te kweeken.
-
-
-
-
-Reinkulturen van paddenstoelen.
-
-Drie jaar lang werkende op het Phytopath. Lab. "Willie Commelin
-Scholten", te Amsterdam, heb ik een nauwkeurig onderzoek naar de
-kiembaarheid van de sporen der meest voorkomende paddenstoelen
-ingesteld, doch het is mij slechts gelukt van de 105 op de aarde
-groeiende, onderzochte soorten, van 15 soorten de sporen kiemende te
-krijgen (fig. 33 en 35), terwijl van de 62 op hout, boomen, stronken,
-enz. groeiende soorten er 45 kiembare sporen hadden (fig. 34, 36
-en 38). Van de kiemende soorten maakte ik dan z.g. "reinkulturen"
-in kolven, petrischalen enz. en de meesten dier kulturen gaven op
-het mycelium min of meer normale vruchtlichamen (fig. 29 en 32).
-
-Van de niet-kiemende soorten trachtte ik reinkulturen te maken uit
-het weefsel van den steel of hoed van de paddenstoelen en ook de op
-deze wijze verkregen reinkulturen gaven vruchtlichamen (fig. 30 en
-31). Doch het kweeken van paddenstoelen in het groot is nog geheel
-iets anders dan dat men werkt met zooveel mogelijk steriel materiaal;
-in een laboratorium bovendien zit er juist in het mycelium van die
-soorten, die men graag in 't groot zou willen voortkweeken, zooals
-o.a. in dat van Bolétus edúlis (fig. 21) de morielje en Lycopérdon
-Bovísta No. 271, zeer weinig groeikracht. (Voor diegenen, die er verder
-belang in mochten stellen, verwijs ik naar mijn brochure: "Over de
-sporenkieming en het kweeken van paddenstoelen", in den boekhandel
-à 25 cts. verkrijgbaar) De Heer J. M. Hulsken, champignon-kweeker te
-Arnhem (fig. 37) wil het echter met mij beproeven, ook deze smakelijke
-soorten, in het groot te kweeken.
-
-Het is aan dezen, dat ik het gaarne overgeef, den lezers van zijn
-ervaringen omtrent het kweeken van "Champignons" te vertellen.
-
-
-
-
-Een ieder kan champignons kweeken.
-
-Oppervlakkig dit opschrift beoordeelend, zullen velen zeggen, dat
-is gemakkelijker gezegd dan gedaan--en toch, na de volgende regels
-gelezen te hebben, zal een ieder moeten beamen, dat het opschrift
-zeer juist is.
-
-Iets anders is, dat men niet overal champignons kan kweeken, men kan
-champignons alleen in die ruimten kweeken, welke tamelijk vochtig,
-vorstvrij en donker zijn, zooals kelders, schuren, bergplaatsen,
-daarbij moet er gezorgd kunnen worden voor luchtverversching, want
-frissche lucht in de kweekruimte is het zekerste voorbehoedmiddel
-tegen de verschillende ziekten, welke bij de champignons voorkomen.
-
-Meent men nu een dergelijke ruimte gevonden te hebben, dan wordt
-deze aan een grondigen schoonmaak onderworpen, muren enz., worden
-met een slappe kalkmelk gewit, vloer goed geschrobd en in hoeken en
-gaten op pissebedden, oorwormen en hoe dat ontuig ook meer mag heeten,
-flink jacht gemaakt; is men zoo ver, dan hangt men in de kweekruimte
-eenige stukjes zwavel te branden en houdt de ruimte 24 uur gesloten,
-daarna wordt de kelder flink gelucht.
-
-Dit voor zooverre het de kweekruimte betreft.
-
-Het beste kweekt men champignons op paardenmest, alhoewel ezel-,
-schapen- en rundermest ook gebruikt kunnen worden, doch waar
-paardenmest doorgaans het gemakkelijkst te krijgen is, zullen wij de
-behandeling welke die mest moet ondergaan, eens nader beschouwen.
-
-Meest geschikt is de mest van jonge krachtige paarden, de mest
-wordt op een hoop gezet van ongeveer een meter breed en moet men
-er op bedacht zijn den hoop niet hooger te maken dan ± een meter,
-de lengte is dus afhankelijk van de hoeveelheid mest, welke in
-bewerking genomen wordt. Eerst legt men een laag van ongeveer 30
-cM. hoogte bij 1 meter breed op den grond, deze wordt dan een weinig
-begoten en daarna stevig vastgetrapt, zoo weer de volgende laag en
-zoo weer vervolgens totdat de stevig vastgetrapte lagen te samen een
-hoogte van ±1 meter bereikt hebben, men heeft iedere laag begoten en
-bij het opstapelen op mest de vreemde bestanddeelen, zooals lompen,
-papier, steenen, haar, enz. er uit verwijderd, ook vooral verwijdert
-men noten-, kastanje- of eilofblad. De hoop gereed zijnde, plaatst
-men in 't midden van de bovenlaag, ongeveer 15 cM. in den mest een
-thermometer, dra zal de temperatuur stijgen, den eersten dag tot ±36°
-C., den tweeden dag tot 50 à 60° C., den derden dag tot 70° C.; op 70°
-C. laat men den hoop een of twee dagen staan en begint dan denzelven
-uiteen te gooien, alles wordt terdege uiteen geschud, daarna begint
-men den hoop weer op te zetten op dezelfde wijze als de eerste maal,
-zorgdragende dat de mest, die eerst aan den buitenkant zat nu in
-'t midden komt en wat eerst boven was, moet nu onder komen en vooral
-het meest strooachtige moet steeds in 't midden van den hoop komen,
-wijl 't daar 't warmste is.
-
-Dit uiteengooien en weder opstapelen (omzetten) van de mest wordt
-eenige malen (4 à 5 maal) herhaald, totdat de mest een donkerbruine
-kleur heeft aangenomen en hare veerkracht verloren heeft; dit wordt
-geconstateerd door uit het midden van den hoop een handvol mest te
-nemen en dien in de handen krachtig samen te persen, laat de mest
-zich gemakkelijk tot een bal vormen zonder dat het stroo direct
-terugspringt, dan is de mest goed, tenzij er met het samenpersen
-in de hand vocht uit den mest druppelt, in dat geval moet de mest
-nog eens omgezet worden; bij het samenpersen in de hand moeten de
-handen kleverig vochtig worden. De mest is nu gereed en kan in de
-schoongemaakte ruimte gebracht worden. Hier worden de bedden (meules)
-aangelegd, de gewone bedden zijn ±65 cM. breed op het ondervlak,
-ongeveer 20 cM. op 't bovenvlak en ongeveer 65 cM. hoog; zij loopen
-van boven naar onder eenigszins gerond af, de doorsnede toont dus
-een boogvorm, ook kan men half boogvormige bedden aanleggen, dit
-gebeurt tegen een muur aan. Bovendien legt men ook platte bedden;
-deze zijn ongeveer 1.20 M. breed, 40 cM. hoog en van onbepaalde
-lengte. Het leggen der bedden heeft als volgt plaats: men legt een
-mestlaag van ±15 cM. en deze wordt met handen, voeten en knieën, in
-één woord met alle mogelijke middelen vastgestampt, zoodat er geen
-holte in blijft en de mest dus vast opeengeperst ligt, zoo doet men
-laag na laag, natuurlijk, de 2e laag maakt men wat smaller om het
-boogvormig verloop te krijgen. Men legt zoo laag na laag, totdat de
-vereischte hoogte bereikt is. Hierna plaatst men een thermometer
-in het bovenvlak. Zoodra de temperatuur 30 à 33° C. bedraagt, is
-het bed gereed, om met het mycelium, zwamvlok of broed, beplant te
-worden. Dit broed (in 't Duitsch: Brüt, Fransch: blanc vierge, blanc
-naturel), kan men zelf kweeken, doch men doet aanvankelijk 't beste
-dat van een vertrouwden kweeker te koopen. [3] Het broed wordt in
-stukjes gebroken ter grootte van een half ei en deze stukjes worden
-op onderlingen afstand of onderling 15 cM. van elkander verwijderd,
-ongeveer 4 cM. diep in het bed gelegd, zorgdragende, dat men, 10
-cM. van den vloer, begint de eerste laag te leggen. Dit leggen doet
-men het gemakkelijkst door met de eene hand de mest even op te lichten
-en met de andere hand het broed in de gevormde opening te schuiven.
-
-Hierna drukt men de mest weer goed vast en steekt hier en daar een
-stokje bij het gelegde broed om zich te kunnen overtuigen of het
-mycelium zich ontwikkelt.
-
-Na het beplanten met mycelium of "broed leggen", daalt de temperatuur
-van het bed dikwijls van 25 en 23° C., dit hindert echter in geenen
-deele.
-
-Nu laat men het bed 14 dagen tot 3 weken met rust, van tijd tot tijd
-heeft men het bed sinds het aanleggen begoten om het voor uitdrogen
-te behoeden, men dient echter te waken dat hetzelve niet te vochtig
-wordt. Regenwater is het meest aan te bevelen, doch waar dit niet
-aanwezig is, dan ander zuiver water, dat men 24 uur te voren in de
-kweekruimte heeft geplaatst om ongeveer de temperatuur der ruimte
-te hebben.
-
-Na 14 dagen à 3 weken gaat men de ontwikkeling van het mycelium na,
-door, waar men een stokje geplaatst heeft, den mest uiterst voorzichtig
-op te lichten. Ziet men dat het broed fijne, witte draadjes in den
-omgevenden mest werkt, dan is de oogst verzekerd. Alsnu worden de
-bedden met een 3 cM. dik laagje grond bedekt, het beste is daarvoor
-geschikt leemachtige tuingrond; dien grond brengt men 't beste met
-een klein schopje op de bedden, waarna dat met een plankenbordje
-wordt vastgeklopt.
-
-Het doel van het met grond bekleeden, is slechts tegen uitdroging
-te behoeden en den champignon stevig te doen staan; op den groei van
-den champignon heeft de grond niet den minsten invloed.
-
-Zes weken na het leggen van het broed, soms vroeger soms later, al naar
-gelang de temperatuur der ruimte warmer of koeler is, zal men de eerste
-champignons zien verschijnen als kleine, witte erwtjes, doch binnen
-enkele dagen zijn ze groot genoeg om te plukken; het beste is dezelven
-te plukken, als zij de grootte van een half-guldenstuk bereikt hebben.
-
-Het plukken geschiedt door den steel van den champignon tusschen
-duim en vinger te nemen en dan een slagje rond te draaien. Direct
-strooit men wat grond op de plaats waar de champignon geplukt werd
-om insecten te beletten het mycelium te beschadigen.
-
-Niet genoeg af te keuren is, dat men de champignons oogst door dezelven
-af te snijden; want onmiddellijk zal zich de champignon-mug zetten
-op het afgesneden steeltje, daar haar eitjes leggen en dan loopt men
-groot gevaar in eenige dagen heel zijne kultuur verwoest te zien.
-
-Nagaande het betrekkelijk lage bedrijfskapitaal, noodig om een cultuur
-aan te leggen (ik plukte van [f] 14 voor [f] 180 champignons) en het
-weinige werk aan een cultuur verbonden, wanneer de bedden gereed zijn,
-ben ik overtuigd dat deze cultuur eene zeer loonende zal zijn en als
-nevencultuur, vooral bij groententeelt niet genoeg aan te bevelen is.
-
-Het is proefondervindelijk bewezen, dat ons klimaat voor
-champignoncultuur uitstekend geschikt is en dat de hier gekweekte
-champignons de Fransche champignons in geur en smaak zoo niet
-overtreffen, dan toch in ieder geval evenaren. Wanneer hierbij
-overwogen wordt het voordeel, dat de hier gekweekte champignons veel
-verscher kunnen afgeleverd en dus geconsumeerd kunnen worden dan de
-uit het buitenland geïmporteerde, dan zal het duidelijk zijn dat de
-Hollandsche champignonkultuur een goede toekomst tegemoet gaat. Dat
-hier geopend wordt een nieuwe bestaansbron, waarin wij ook hierin
-van het buitenland volkomen onafhankelijk kunnen worden.
-
-Hiertoe een kleinigheid te hebben mogen bijdragen, zal mijn grootste
-voldoening zijn.
-
-Tot iedere inlichting ben en blijf ik gaarne bereid.
-
-
-    JAN M. HULSKEN.
-
-    Arnhem, Juli 1913.
-
-
-
-
-
-
-
-INLEIDING TOT DE LIJST VOOR HET BEPALEN DER MEEST VOORKOMENDE
-PADDENSTOELEN.
-
-
-Het determineeren van paddenstoelen is en blijft een lastig werkje,
-heel wat anders dan het determineeren van bloemen en nog maar
-betrekkelijk weinig natuurliefhebbers besteden er hun kostbaren
-tijd aan.
-
-Een van de redenen hiervoor is wel, dat er veel minder goede
-determineerboeken voor paddenstoelen dan voor bloemen bestaan, of
-liever, ze zijn er wel, doch voor een leek, wien het alleen maar te
-doen is om op zijn wandeling, tenminste de meest opvallende wat te
-leeren kennen, zijn die boeken veel te moeilijk.
-
-Zij beginnen vol moed, maar al heel spoedig zitten zij, want,
-er wordt gevraagd of de plaatjes in tweeën verdeelbaar zijn, of de
-paddenstoel vleezig of vliezig is enz., en al heel spoedig wordt het
-boek dichtgeslagen en opgeborgen en de leek besluit voortaan maar
-alleen te genieten van het aanzien en niet van het leeren kennen van
-de mooie zwammen. Sommigen zijn zoo gelukkig op hun wandelingen een
-"kenner" mee te krijgen en dat is en blijft nog de beste manier om
-er wat in thuis te geraken en tot verder determineeren te worden
-aangespoord. Doch.... een ieder is niet zoo fortuinlijk om zulk
-een kenner mee te kunnen nemen en voor dergelijke natuurliefhebbers
-hebben wij nu getracht, in onze lijst een gids mede te geven, die
-hen op hun wandelingen door bosch en duin, in weide en langs wegen,
-in de "zwammenwereld" wat terecht kan helpen.
-
-Zooveel mogelijk hebben wij in dezen gids alle geleerdheden en
-moeilijkheden achterwege gelaten en ons bij alles vnl. het doel
-voor oogen gesteld, den wandelaar, die nog niets van de mycologie
-afweet, en op de plaats zelve nader kennis wil maken, met deze schoone
-natuurkinderen, de namen te leeren kennen. Zoo hebben we dan ook, met
-uitzondering van een paar tabellen, voor menschen, die thuis nog eens
-nader willen onderzoeken, gebroken met de in alle determineerboeken
-voor paddenstoelen voorkomende methode, om de zwammen te bepalen op
-de kleur harer sporen.
-
-Daarvoor toch is het noodig, dat de paddenstoel gedurende eenige
-uren minstens, op een papier wordt gelegd en dan pas kan men, en nog
-lang niet altijd, eenigszins die kleur bepalen. In onze lijst hebben
-wij opgenomen 278 verschillende soorten en wel de in ons land meest
-algemeen voorkomende soorten.
-
-Het valt niet te ontkennen, dat het opnemen van slechts 1/3 gedeelte
-der zwammenflora van Nederland, een groot bezwaar meebrengt. Bij
-een ieder toch, die met onze lijst determineert, zal de twijfel
-rijzen, of de door hem gezochte paddenstoel wel in het boekje is
-opgenomen, doch hij late dien twijfel varen, want wij verzekeren,
-dat vooral voor den leek, voor wien dit boekje vnl. geschreven is,
-de door hem gezochte zwam, 9 van de 10 maal er in te vinden zal
-zijn. Een veeljarig botaniseeren in ons geheele land heeft ons de
-meest voorkomende soorten doen leeren kennen, en de meeste dier
-soorten zijn in onze lijst opgenomen.
-
-Bovendien, wenschen wij hierbij te zeggen, dat wij, met de uitgave
-van deze lijst, in 't minst niet beoogen een werk als dat van
-Car. Destrée's: "in Nederland groeiende Hoogere zwammen", of Ruys,
-"Paddenstoelen van Nederland" te vervangen, doch dat wij sterk gevoeld
-hebben, dat er onder de natuurliefhebbers een behoefte bestaat,
-voor een inleiding tot deze en andere meer wetenschappelijke werken
-over paddenstoelen.
-
-Hoe stellen wij ons nu voor, dat men van onze lijst gebruik zal maken.
-
-Aan de eigenlijke determineerlijsten gaat vooraf Lijst 1 blz. 146,
-welke wij vervaardigden voor den zeer oppervlakkigen natuurliefhebber,
-die toch wel, maar zonder veel moeite, de namen wil leeren kennen.
-
-Deze kan op de grootte, kleur, geur enz. van de zwam, de nummers
-opzoeken en zijn gevonden exemplaar met de beschrijvingen en aanwezige
-afbeeldingen vergelijken.
-
-Voor dengene, die met meer ernst en ijver bezield is, volgen op deze
-eerste lijst, de determinatietabellen, te beginnen met de lijst der
-Ascomyceten of Zakjeszwammen.
-
-Zooals op blz. 50 gezegd is, komen de echte of hoogere paddenstoelen
-voor in de groep der Ascomyceten of Zakjeszwammen en in die der
-Basidiomyceten of Steeltjeszwammen.
-
-Niet anders dan met den microscoop (dien we bij de wandeling niet in
-den zak kunnen steken als we er al een hebben), kunnen we bepaalde
-kenmerken ter onderscheiding van deze groepen waarnemen, en omdat
-de groep der Ascomyceten de minste der voorkomende soorten bevat,
-plaatsen we deze eerst, op blz. 152 en zijn zoo gelukkig van bijna
-alle beschreven soorten, afbeeldingen te kunnen geven. Men zie dus,
-vóór alles, deze lijst door, of de te zoeken paddenstoel in deze
-rubriek thuishoort. Dan volgt de lijst om de verschillende families
-der Basi-diomyceten te leeren kennen. Hierna wordt den lezer de
-vraag gesteld of de te zoeken paddenstoel op hout (boomen, stronken,
-palen enz.) of op de aarde groeit. Is het eerste 't geval, dan neme
-hij de houtpaddenstoelen-tabellen op blz. 217. Is het een op de aarde
-groeiende soort, (wat 't meeste voorkomt,) dan neme hij, als het een
-plaatzwam is, daarvoor eerst de geslachtentabel op blz. 165 ter hand
-en is het geen plaatzwam dan op blz. 215. Wij ontveinzen niet, dat
-die geslachten-tabel der aard-plaatzwammen minder zeker tot het doel
-zal leiden dan die der houtzwammen. Ten eerste is het aantal soorten,
-daarin voorkomende, veel grooter en verder blijven er, als de zeer
-karakteristieke (als die met een ring, een zak enz.) er afvallen,
-betrekkelijk zoo weinig duidelijk onderling verschillende kenmerken
-tusschen de geslachten over. Voor de moeilijkste geslachten geven
-wij dan ook op blz. 171 nog een aparte tabel, gegrond op de kleur
-der sporen en plaatjes.
-
-Voor de geslachten waarvan wij verscheidene soorten opnamen, gaven
-wij zoowel voor de hout- als de aardzwammen, aparte tabellen, die
-volgen op de geslachten-tabellen.
-
-Deze tabellen zijn van de aard-zwammen: Amaníta, Tricholóma, Clitócybe,
-Hygróphorus, Lactárius, Rússula, Cortinárius, Bolétus.
-
-Van de hout-zwammen: Polýporus en Fómes. De overige, niet in tabellen
-vervatte soorten der houtzwammen, zijn allen beschreven in de rubriek
-dier zwammen; die der aardzwammen echter in de op de determineerlijsten
-volgende rubrieken van bosschen enz.
-
-Zijn we nu bijv. met het opzoeken van een aardplaatzwam in de
-geslachtentabel gekomen op Lepióta procéra dan vinden we daarachter
-vermeld: No. 193 en opzoekende vinden wij deze beschreven in de
-"Gemengde bosschen". Met de tabel op blz. 162 zijn wij gekomen op
-Hydnaceën No. 247-254; opzoekende, vinden wij deze in de rubriek
-Naaldbosschen; de Psallióta (champignon) in weilanden enz. Wij laten
-deze rubrieken ten deele volgen op onze determineerlijsten, om den
-zoeker meer zekerheid te geven bij zijn determinatie.
-
-Verder ook kan de meer oppervlakkige zoeker eerst de rubrieken, de
-verschillende plaatsen waar hij wandelt en den paddenstoel vindt, ter
-hand nemen en met behulp der opgegeven afbeeldingen, kleurenopgaven
-en kenmerken, de determinatielijsten opzoeken, de zaak dus omkeeren.
-
-Wij behoeven zeker niet te zeggen, dat de eerste manier van werken
-meer aan te raden is.
-
-Wat de verschillende rubrieken betreft, wenschen wij nog te zeggen,
-dat wij met de "Gemengde bosschen" die bosschen bedoelen, waar van
-allerlei boomsoorten dooréén groeien. Daar dit soort bosch wel het
-allermeeste voorkomt, plaatsen wij deze rubriek vooraan en hierin
-zijn ook de meeste soorten beschreven.
-
-Men beginne dus als regel, hierin eerst te zoeken als men in een
-bosch wandelt en wil zien welke soorten men daar al zoo tegen kan
-komen. In elk bosch vindt men echter bepaalde gedeelten van naald-,
-beuken-, eiken-, berkenboomen en voor die gedeelten sla men de verdere
-rubrieken na. De onder deze rubrieken beschreven paddenstoelen zijn,
-evenals die van de in de weilanden, duinen, langs wegen en in de
-parken en tuinen opgenoemden, typisch daar voorkomende soorten.
-
-De volgende afkortingen zijn door ons gebruikt:
-
-
-    P. of p.    = Paddenstoel.
-    H. of h.    = Hoed (bovenste gedeelte paddenstoel).
-    St. of st.  = Steel (onderste of dragend gedeelte van den
-                  paddenstoel).
-    Pl. of pl.  = Plaatjes (sporendragend gedeelte onderkant hoed).
-    R. of r.    = Ring (zittende om den steel).
-
-    a.          = algemeen voorkomend.
-    a. a.       = zeer algemeen voorkomend.
-    vr. a.      = vrij algemeen voorkomend.
-    n. a.       = niet algemeen voorkomend.
-    z.          = zeldzaam voorkomend.
-    vr. z.      = vrij zeldzaam voorkomend.
-    e.          = eetbaar.
-    v.          = verdacht.
-    g.          = giftig.
-    d. g.       = doodelijk giftig.
-
-
-
-
-
-
-
-LIJST TOT HET BEPALEN VAN DE PADDENSTOELEN DIE HET MEEST OPVALLEN DOOR:
-
-
-I. Bijzondere grootte (b.v. 12-50 cM.).
-
-    A. op den grond groeiend:
-
-        a. Plaatzwammen, zie No. 21, 22, 29, 43, 66, 67, 69, 193,
-           194, 263, 266.
-        b. Gaatjes- en andere zwammen, zie No. 97, 107, 148, 271,
-           230, 247, 154, 151, 127, 254.
-
-    B. op hout groeiend:
-
-        a. Plaatzwammen, zie No. 122, 123, 124, 113, 143.
-        b. Gaatjes- en andere zwammen, zie No. 170, 147, 149, 150,
-           152, 153, 162, 165-168, 250.
-
-II. Door een wrattigen hoed (zie fig. 46 en 47): zie No. 21, 22,
-    23, 240.
-
-III. Door een hoed met plakjes (zie fig. 49): zie No. 19, 20, 24, 25.
-
-IV. Door een sparrig- of harig-schubbigen hoed (zie fig. 86):
-
-    A. op den grond groeiend: zie No. 266, 193, 194, 276, 113,
-       247, 151.
-    B. op hout groeiend: zie No. 126, 133, 147, 151.
-
-V. Door een aangedrukt-schubbigen hoed (zie fig. 67):
-
-    A. op den grond groeiend: zie No. 100.
-    B. op hout groeiend: zie No. 125, 147, 114.
-
-VI. Door vezelig-gespleten hoed: zie No. 217
-
-VII. Door groote slijmerigheid v/d hoed: zie No. 112, 89, 91, 222,
-     232, 46, 55, 245, 103, 104, 15, 47, 102.
-
-VIII. Door kleverigheid v/d hoed: zie No. 216, 115, 117, 244, 132,
-      262, 265, 45-56, 189. (Zie verder de Nrs. van de vorige rubriek).
-
-IX. Door kleverigen steel: zie No. 202, 15, 90, 91.
-
-X. Door schubbigen steel: zie No. 132, 133, 193, 276, 110, 111,
-   89, 222.
-
-XI. Door bruin-zwart-fluweeligen steel: zie No. 117, 136, 107.
-
-XII. Door een steel met witte vezels wortelend: zie No. 200, 119, 121.
-
-XIII. Door een steel met penwortel: zie No. 115, 34, 129.
-
-XIV. Door een fraaien ring of manchet a/d steel (zie fig. 13):
-     No. 20-26, 193-196, 112, 113, 221, 222, 263, 264, 132-135, 261,
-     103, 104.
-
-XV. Door een gordijn (cortina) (zie fig. 14). zie No. 89-107, 216,
-    217, 244-247, 133, 195, 138-141, 223.
-
-XVI. Door een beurs (volva) a/d voet v/d steel (zie fig. 48): zie
-     No. 19, 24, 259.
-
-XVII. Paddenstoelen opvallend door kleur.
-
-    A. Rood: zie No. 21, 22, 51, 52, 53, 78, 85, 170, 232, 1, 2, 3,
-       114, 83.
-    B. Oranje of oranjegeel.
-
-        1. op den grond groeiend:
-
-            a. plaatzwammen: zie No. 205, 206, 207, 50-55, 56, 57,
-               60, 232.
-            b. beker- en andere zwammen: zie No. 1, 2, 3, 7, 8, 189,
-               18, 230.
-
-        2. op hout groeiend:
-
-            a. Plaatzwammen: zie No. 117, 158.
-            b. Gaatjes- en andere zwammen: zie No. 150, 153, 158,
-               173, 180, 191, 178, 190.
-
-    C. Geel:
-
-        1. op den grond groeiend: zie No. 254, 32, 33, 248, 72-75,
-           7, 20. (zie verder ook vorige rubriek).
-        2. op hout groeiend: zie No. 8, 187. (zie verder ook vorige
-           rubriek).
-
-    D. Geel met purperrood: zie No. 114.
-    E. Wit of witachtig:
-
-        1. Plaatzwammen: zie No. 112, 27, 242, 44, 215, 48, 49, 66,
-           67, 69, 84, 216, 266, 267, 268, 130, 131, 263, 264, 223,
-           126, 26, 25, 195, 122.
-        2. Andere zwammen: zie No. 226, 174, 175, 171, 168, 236, 271,
-           181, 158.
-    F. Groen, (grijs-geel of blauw-groen): zie No. 37, 55, 59, 76,
-       77, 222, 231, 139, 15, 29, 34.
-    G. Paars (wit-paars-lila) of violet: zie No. 29, 30, 198, 216,
-       94, 228, 229, 159, 86.
-    H. Rose: zie No. 204, 197.
-    I. Zwart (of zeer donker bruin-groen)
-
-        1. op den grond groeiend: zie No. 64, 68, 11, 14.
-        2. op hout groeiend: zie No. 182, 9, 16, 17, 153.
-
-XVIII. Paddenstoelen opvallend door geur naar:
-
-    A. Anijs:
-
-        1. Plaatzwammen: zie No. 37, 38, 127.
-        2. Gaatjeszwammen: zie No. 174.
-
-    B. zeep: zie No. 34.
-    C. meel: zie No. 26, 35, 43, 215.
-    D. knoflook: zie No. 213.
-    E. radijs: zie No 216, 95, 90.
-    F. abrikozen: zie No. 206.
-    G. rauwe aardappelen: zie No. 24, 25.
-    H. zwavel-dioxyd (brandende zwavel): zie No. 32.
-    I. foenegriek: zie No. 249, 251.
-    K. bitterkoekjes (blauwzuur): zie No. 70, 41, 209, 211.
-    L. walchelijke aasstank: zie No. 231.
-
-XIX. Paddenstoelen opvallend door smaak (niet inslikken).
-
-    A. bitter: zie No. 138, 139, 98, 216, 247, 91.
-    B. scherp: zie No. 70, 72, 73, 75, 83-87, 57, 59, 63, 65, 67,
-       207, 210, 128.
-
-XX. Paddenstoelen opvallend door sterke blauwkleuring van 't vleesch:
-    zie No. 100, 105-109.
-
-XXI. Door roodkleuring van 't vleesch: zie No. 21, 68, 34, 109, 97,
-     98, 110.
-
-XXII. Melksapgevende paddenstoelen: zie No. 56-68, 203.
-
-XXIII. Geleiachtige paddenstoelen: zie No. 9, 15, 172, 177-180,
-       181, 182.
-
-XXIV. "Heksenkringen" vormende paddenstoelen: zie No. 209-212, 40,
-      43, 44, 26, 29, 261, 255.
-
-XXV. Gesteelde, in dichte bossen bijééngroeiende paddenstoelen (zie
-     fig. 61).
-
-    1. op den grond groeiend: zie No. 209-212, 142, 266, 267, 34,
-       141, 126, 145, 249, 44.
-    2. op hout groeiend: zie No. 116, 117, 112-115, 132-135, 119,
-       122, 138-143.
-
-XXVI. Ongesteelde (of kortgest.) dakpansgewijze of in dichte bossen
-      bijééngroeiende paddenstoelen (zie fig. 70-74).
-
-    1. Plaatzwammen: zie No. 128, 143, 123.
-    2. Gaatjes- en andere zwammen: zie No. 4, 5, 150-153, 155, 156,
-       158-162, 171, 183-188.
-
-XXVII. Paddenstoelen opvallend door bijzonderen vorm:
-
-    1. op den grond groeiend: zie No. 10-13, 225-235, 254-259,
-       277, 278.
-    2. op hout groeiend: zie No. 16, 17, 170, 176, 177, 188, 189, 192.
-    3. op dennenkegels groeiend: zie No. 243, 252.
-    4. op doode rups of cocon groeiend: zie No. 18.
-
-
-
-
-TABEL TOT HET BEPALEN VAN DE GESLACHTEN EN SOORTEN DER ASCOMYCETEN
-OF ZAKJESZWAMMEN.
-
-(Plaat 1 fig. III, IV en V).
-
-I. Op doode rupsen of poppen groeiend, knotsvormig,
-geel of rood: Córdiceps militáris (fig. 45) No. 18.
-
-II. Op de aarde, hout, stronken enz. levend:
-
-    1. Paddenstoel uit hoed en steel bestaande, op de aarde groeiend.
-
-        a. H. als een gesteelde spons, St. glad of flauw geribd:
-           Morchélla esculénta, (plaat 1, fig. IIIa en fig. 20). No. 12
-        b. H. gevormd uit onregelmatige gelobde lappen, St. met
-           groeven en ribben: Helvélla's (pl. 1 fig. IV en fig. 40,
-           41). No. 10 en 11.
-        c. H. vingerhoedvormig: Vérpa digitalifórmis (pl. 1
-           fig. Vd). No. 13
-        d. H. glibberig, slijmerig, groenachtig geel, darmvormig
-           gekronkeld: Leótia lúbrica (fig. 43). No. 15
-
-    2. Paddenstoel in den vorm van een beker, schoteltje of knoop:
-
-        a. P. ju-jubesachtig, knoopv., zwart, op hout: Bulgária
-           ínquinans. No. 9
-        b. P. beker- of schotelv., meestal helder gekleurd, op de
-           aarde: Pezíza's (plaat 1 fig. Va). No. 1-9
-
-    3. Paddenstoel spatel-, knots- of geweiv., zwart, taai:
-
-        a. op de aarde groeiend: Geoglóssum glábrum (fig. 42). No. 14
-        b. op hout groeiend: Xylária's (fig. 44). No. 16 en 19
-
-
-
-
-Meest voorkomende soorten der Ascomyceten of Zakjeszwammen.
-
-
-Pezizazeën, Bekerzwammen (Plaat 1 fig. Va).
-
-[Pezíza.]
-
-No. 1. P. aurántia. Groote oranje bekerzwam.
-
-Vruchtlichaam beker- of napvormig tot 8 cM. breed, van binnen levendig
-oranje gekleurd, van buiten lichter en berijpt, kortgesteeld,
-eenigszins vleezig. In groepjes bijééngroeiend, op zand- en
-leembodem. Najaar in 't O. en Z. vr. a.
-
-No. 2. P. fusispóra. Kleine oranje bekerzwam.
-
-Kleine, tot 2 cM. breede schotelvormige, eenigszins vleezige, zeer
-kort- of ongesteelde schijfjes of napjes van een oranje- of menieroode
-kleur, met gladden rand, middenin iets geplooid. In dichte groepjes
-bijéén, meest in mos. Herfst vr. a.
-
-No. 3. P. scutelláta. Harige bekerzwam.
-
-Kleur als vorige, doch niet grooter wordend dan 1, 2 cM. en aan den
-rand van het bekertje (later schijfje) met een rij stijve, opstaande,
-zwarte haartjes. In troepjes bijéén van voorjaar tot Herfst in 't
-O. en Z. vr. a.
-
-No. 4. P. vesiculósa. Vroege bekerzwam.
-
-Tot kleine zoden vergroeide, kort of niet gesteelde bekers of napjes,
-die 2-12 cM. breed worden, met meestal gekerfden en ingescheurden
-rand. Kleur van binnen donkerbruin-geelachtig, van buiten lichter en
-fijnvlokkig bestoven. Op zandgrond, ook in kassen. Mei-Sept. vr. a.
-
-No. 5. P. bádia. Groote bruine bekerzwam.
-
-Eerst napvormig, later meer uitgespreid schotel- of oorvormig in
-troepjes bijéénzittend, van buiten en binnen meest donkerbruin,
-bros en wasachtig tot 12 cM. Zomer-Najaar vr. a.
-
-No. 6. P. hemispháerica. Kleine bruine bekerzwam.
-
-Napjes- of bekertjesvormig met eerst ingerolden rand, later
-uitgespreid, van buiten bruin en stijfharig, van binnen licht-grijs,
-tot 1.5 cM. breed. Eenzaam of in kleine troepjes op de aarde, hout
-en plantenafval. Herfst vr. a.
-
-No. 7. P. onótica. Varkensoortjes.
-
-Oorvormig, kraakbeenachtig, gesteeld, in groepjes bijéén (soms
-eenzaam), okergeel, soms licht-roodachtig, bij ouderdom bruin wordend,
-tot 13 cM. hoog. St. ongelijk, eenigszins geribd, meest onderaan
-donzig. Zomer-Najaar vr. a. e.
-
-No. 8. P. fructigéna. Eikeldopzwam (fig. 39).
-
-Kleine, gesteelde, gele schijfjes vr. a. voorkomende gedurende
-Zomer-Najaar op leege eikeldoppen, hulsels van beukenootjes enz.
-
-[Bulgária]
-
-No. 9. B. ínquinans. Zwarte knoopzwam.
-
-Knoopvormig, ju-jubesachtig, zwart of donkerbruin, in groepjes bijéén,
-zittend of kortgest. tot 3 cM. breed. Op dood hout van eiken en beuken
-het geheele jaar door a.
-
-Helvéllaceën Helvellaächtigen (Pl. 1 fig. III, IV en Vd).
-
-[Helvélla.]
-
-No. 10. H. críspa. Witte kluifjeszwam. (fig. 41).
-
-H. wit tot geelachtig, dunvliezig, uit onregelmatig gelobde lappen
-bestaande, die tegen den steel aan gelegen zijn, 2-5 cM. breed. St. aan
-den voet soms iets buikig, gegroefd met diepe en ondiepe voren,
-wit of geelwit tot 8 cM. hoog. Meestal in meerdere exemplaren
-bijéén. Voorzomer-najaar vr. a. e. (Zie Helvella-zuur, morieljes).
-
-No. 11. H. lacunósa. Zwarte kluifjeszwam. (fig. 40).
-
-Als vorige, doch de H. zwartachtig donkergrijs en de St. grauwgrijs,
-meestal kleiner exemplaren. Deze soort is meer algemeen dan de
-vorige, e.
-
-[Morchélla.]
-
-No. 12. M. esculénta. Morielje. (Pl. 1. fig. IIIa en fig. 20)
-
-H. eivormig of langwerpig met gaten als een spons, okerkleurig
-of bruin, soms roestkleurig of zwartachtig gevlekt, tot 12
-cM. breed. St. geelachtig wit, soms iets gegroefd, onderaan meestal
-gezwollen. Onder iepen, populieren, eiken enz., ook wel in de kale
-duinen. April-Juni plaatselijk vr. a. e. (Deze padd. mag nooit rauw
-gegeten worden, daar hij, evenals de Helvella's, een giftig zuur,
-het helvellazuur bevat, dat vluchtig is en bij koking onmiddellijk
-verdwijnt.)
-
-[Verpa.]
-
-No. 13. V. digitalifórmis Vingerhoedje (Pl. 1, fig. Vd).
-
-H. vingerhoedvormig, van buiten geelbruin, van binnen lichter,
-eenigszins gerimpeld, geplooid, 3-5 cM. breed, slechts aan den top
-met den steel verbonden. St. geelachtig-wit, rolrond, poreus met
-fijne korreltjes bedekt, 3-6 cM. hoog. Voorjaar, plaatselijk vr. a. e.
-
-[Geoglóssum]
-
-No. 14. G. glábrum. Aardtong (fig. 42). Spatel- of tongvormig,
-bovenaan zwartbruin en dof, onderaan witachtig, in groepjes bijeen,
-buigzaam, tot 7 cM. hoog. Zomer-najaar vr. z.
-
-G. hirsútum, als vorige, is echter met ruige haren bedekt.
-
-[Leótia.]
-
-No. 15. L. lúbrica. Groene Glibberzwam (fig. 43).
-
-H. glibberig, iets doorschijnend groen-geel of geelbruin, bol of
-gewelfd met darmvorm. gekronkelden, ingerolden rand; iets van den steel
-afstaande, tot 1.5 cM. breed. St. geel of groenachtig, kleverig, hol,
-tot 8 cM. hoog. In groepjes bijéén. Najaar-winter vr. a.
-
-
-
-
-Pyrenomyceten. Kernzwammen.
-
-[Xylária.]
-
-No. 16. X. hypóxylon. Gewei-zwam (fig. 44).
-
-Geweiachtig vertakt, taai, houtig, meestal plat, van boven wit bestoven
-(door conidiën) van onderen zwart, stijfharig. Dáár bevinden zich de
-peritheciën of ascusvruchten; tot 10 cM. hoog. Op hout of aan palen,
-stronken enz. het geheele jaar door. aa.
-
-No. 17. X. polymórpha. Knotszwam.
-
-Kurkachtige of houtige in dichte groepjes bijéén-groeiende knotsjes,
-zeer onregelmatig van vorm; vinger-, spoel-, eivorm. of kogelrond,
-dikwijls handv. vertakt, tot 12 cM. hoog en 2.5 cM. dik, leikl. of
-bruin-zwart (op doorsnee wit), geheel met fijne wratjes (de
-peritheciën) bedekt. Groeiplaats als vorige. Herfst-Voorjaar vr. a.
-
-[Córdiceps.]
-
-No. 18.  C. militáris. Rupsendooder (fig. 45).
-
-Oranje-roode zwammetjes in den vorm van een knotsje, 3-6 cM. lang. Het
-bovenste deel is het dikst, eenigszins huzaren-mutsachtig en
-fijn-wrattig. Hierin bevinden zich de asci. Naar onderen zet het
-zich voort in den dunnen en gladden steel. Graaft men het zwammetje
-voorzichtig uit, dan blijkt het te zitten op de leege pop of op
-de doode rups van een bepaalde vlindersoort v.n.l. op die van
-Agrotis pronuba (hooivlinder.) De levende rups wordt door de zwam
-geïnfecteerd, die daarin ten koste van haar gastheer haar vruchtlichaam
-opbouwt. Najaar vr. a.
-
-
-
-
-TABEL TOT HET BEPALEN VAN DE FAMILIES DER BASIDIOMYCETEN OF
-STEELTJESZWAMMEN.
-
-(Plaat 2, fig. I-XVII).
-
-
-Buikzwammen--Gasteromyceten. (zie ook tabel blz. 215).
-
-A. Onderaardsch groeiende, bij rijpheid boven de aarde komende,
-op kleine aardappels gelijkende paddenstoelen:
-
-Schijntruffels--Hymenogastreën (fig. 103) zie No. 241.
-
-B. Paddenstoel ter grootte van een kippen- of duivenei uit den
-grond komende; daaruit groeit een vingerhoedvormige hoed, gezeten
-op een langen, witten, poreusen steel. Het ei blijft als een zak het
-ondereinde van den steel omgeven:
-
-De rijpe p. verspreidt meestal een walgelijken stank.
-
-Stinkzwammen--Phalloideën. (Plaat 2, fig. XIV). Zie No. 231 en 232.
-
-C. Kleine op de aarde of op hout groeiende paddenstoelen, in den vorm
-van een bekertje of vogelnestje, waarin op eitjes gelijkende witte,
-ronde schijfjes:
-
-Nestzwammen--Nidularieën. Zie No. 233 en 234. (Plaat 2, fig. XVb en
-fig. 84).
-
-D. Paddenstoelen, die als men er tegen aan stoot een wolk van bruin
-poeder doen omhoog stuiven. Papier- of leerachtige soorten, van
-peer-, bol- of stervormige gedaante, veelal meelachtig bestoven of
-met wratten en stekels bezet:
-
-Stuifzwammen--Lycoperdaceën. Zie blz. 216. (Plaat 2, fig. XVa en XVI
-en fig. 99).
-
-E. Paddenstoelen die op geen der vorige soorten gelijken:
-
-Vlieszwammen--Hymenomyceten. (Plaat 2, fig. I-XIII).
-
-Deze groep, waartoe de meeste der in Nederland groeiende soorten
-behooren, wordt verdeeld in de volgende families:
-
-1. Hoed aan de onderzijde met plaatjes (lamellen fig. 11 en 53). Op
-den grond en ook op hout (boomen, stronken, palen enz.) groeiende,
-meest vleezige paddenstoelen:
-
-Plaatzwammen--Agaricaceën. Zie tabel blz. 165 en blz. 219. (Plaat 2,
-fig. I-IX en plaat 3-6).
-
-2. Hoed aan de onderzijde met groote of kleine gaatjes of poriën
-(bij doorsnede buisjes Pl. 2, fig. IX en X). Vleezige, gesteelde op
-de aarde, maar meest taaie, houtige, ongesteelde op boomen en hout
-groeiende soorten:
-
-Buisjes- of Gaatjeszwammen--Polyporeën. Zie tabel blz. 235 en blz. 207
-(Plaat 2, fig. IX en X).
-
-3. Hoed aan de onderzijde met stekels (fig. 104). Meest gesteelde,
-taai-vleezige op de aarde of op dennenkegels groeiende soorten:
-Stekelzwammen--Hydnaceën. Zie No. 248-254. (Plaat 2, fig. XI).
-
-4. Hoedonderzijde, die dikwijls naar boven gekeerd is, (fig. 9) glad
-of ten hoogste gerimpeld. Leerachtige of houtige, meest ongesteelde
-op de aarde of op hout groeiende soorten in den vorm van een korst,
-schelp of trechter:
-
-Korstzwammen--Telephoraceën. Zie tabel blz. 259 en No. 225 en 258
-(Plaat 2, fig. XIII).
-
-5. Geen duidelijk onderscheid tusschen steel en hoed, paddenstoel in
-den vorm van een koraal, knots of spons. Wasachtig-vleezige, meestal
-op de aarde groeiende soorten:
-
-Koraalzwammen--Clavariaceën. Zie blz. 261 en de No. 226-231 (Plaat 2,
-fig. XII). (Zie ook Telephoraceën).
-
-6. Geleiachtige, gekroesde, alleen op hout groeiende paddenstoelen:
-
-Trilzwammen.--Tremellaceën. Zie tabel blz. 257 (fig. 82).
-
-
-
-
-AARDZWAMMEN-TABELLEN.
-
-1.  Op andere paddenstoelen groeiende soorten:
-            Collýbia tuberósa No. 88. Nýctalis asteróphora
-            (fig. 53). Bolétus parasíticus (fig. 101).
-    Niet zoo: 2
-
-2.  P. met een ring en beurs (zak of knol):
-            a. Pl. wit:
-                    Amaníta zie tabel blz. 175 en Lepióta No. 193-197
-                    en 276 (Plaat 2, fig. I en II).
-            b. Pl. rose:
-                    Volvária No. 259 (Plaat 4 fig. 15). (zie ook
-                    Amaníta rubéscens No. 21).
-    P. alleen met een beurs:
-            a. H. bruinrood of grijs:
-                    Amaníta vagináta No. 19.
-            b. H. geel:
-                    Amaníta junquíllea No. 20 (fig. 46).
-    P. zonder beurs, met een ring:
-            Groep I blz. 166. (Plaat 2, fig. VII).
-    P. met een z.g.n. "gordijn" of "cortina":
-            Groep II blz. 167. (fig. 14).
-    Geen van deze kenmerken: 3
-
-3.  Pl. bij kneuzing een wit of gekleurd melksap uitdruppelend:
-            Melkzwammen Lactárius blz. 191. (Plaat 2, fig. V).
-    Niet zoo: 4
-
-4.  P. die spoedig tot een inktachtige massa vervloeien:
-            Inktpaddenstoelen: Coprínus Nos. 142 en 266-270. (Plaat 2,
-            fig. VIII).
-    Niet zoo: 5
-
-5.  P. met plaatjes die op den steel afloopen:
-            Groep III blz. 167. (Plaat 2, fig. VI en pl. 3 fig. 5 en 10).
-    Niet zoo: 6
-
-6.  P. met een dunnen of dikken, taaien, buigzamen, niet licht
-    breekbaren steel:
-            Groep IV blz. 168. (fig. 87).
-    P. met min of meer vleezigen, breekbaren steel:
-            Groep V blz. 171. (fig. 54).
-
-
-
-
-GROEP I: PLAATZWAMMEN ZONDER BEURS MET EEN RING:
-
-1.  Pl. zeer dun, samengepakt, later zwart vervloeiend,
-    H. wit-wollig:
-            Coprínus comátus No. 266. (Plaat 2, fig. VIII en fig. 114).
-    Niet zoo: 2
-
-2.  H. en St. blauwgroen, kleverig:
-            Strophária aeruginósa No. 222. (Plaat 5, fig. 32).
-    Niet blauwgroen, al of niet kleverig: 3
-
-3.  H. klein (1.5-2.5 cM.) geelachtig ± halfbolv. Op mest en
-    bemesten grond, meest in groepjes:
-            Strophária semiglobáta No. 265.
-    H. grooter, wit of geel, ten slotte vlak: 4
-
-4.  Pl. eerst wit, of rose, dan ± zwart:
-            Psallióta No. 221 en 263-265. (Plaat 2, fig. VII).
-    Pl. blijvend wit, of geel of bruinachtig: 5
-
-5.  Pl. zuiver wit (of zeer licht egaal geel of groenachtig): 6
-    Pl. wit, later vlekkig geel of bruinachtig:
-            Armillária (zie Houtzwammen).
-
-6.  Opperhuid met vlokjes, die gemakkelijk zonder de huid te
-    beschadigen zijn te verwijderen:
-            Amaníta blz. 175. (Plaat 2, fig. I en fig. 13).
-    Opperhuid met schubben of verhevenheden, die daarmede zijn
-    vergroeid. Meestal echte parasolzwammen:
-            Lepióta No. 193-197 en 276. (Plaat 2, fig. II en fig. 85).
-
-
-
-
-GROEP II. PLAATZWAMMEN MET EEN GORDIJN OF CORTINA. (FIG. 14)
-
-1.  Pl. dik en grof, afloopend, wit-grijs of rose-achtig, later
-    zwart door de sporen (vaak groen door schimmel), aanv. een
-    slijmerig-vliezig gordijn:
-            Gomphídius. No. 244-247.
-    Pl. noch dik, noch grof en afloopend: 2
-
-2.  Pl. spoedig bruin door de bruine sporen of bloedrood: 3
-    Pl. spoedig grauw-violet-paarszwart door de sporen:
-            Hypholóma (zie Houtzwammen) en No. 223.
-
-3.  Goed ontwikkeld gordijn, vooral bij jonge exemplaren zichtbaar,
-    bij oudere meest als bruin bepoederde vezels of kringen op den
-    steel zichtbaar (zie blz. 63):
-            Cortinárius zie tabel blz. 204. (Plaat 5, fig. 25-30).
-            Zie ook Naucoria No. 275.
-    Zeer vergankelijk gordijn, ten slotte hoogstens resten aan den
-    hoedrand:
-            a. H. zijdeachtig, vezelig-schubbig of gespleten:
-                    Inócybe. No. 216 en 217.
-            b. H. glad:
-                    Hebelóma. No. 218. (Plaat 4, fig. 20).
-
-
-
-
-GROEP III. PLAATZWAMMEN MET PLAATJES, DIE OP DEN STEEL
-AFLOOPEN. (FIG. 50).
-
-1.  Pl. geelachtig, (later bruin), gemakkelijk zonder beschadiging
-    van het hoedvleesch te verwijderen. H. ingerold (fig. 91).
-            Paxillus No. 136 en 220. (Pl. 4, fig. 23).
-    Niet zoo: 2
-
-2.  P. geheel dooier- of lichtgeel vleezig.
-            Cantharéllus cibárius. No. 206 (Pl. 2, fig. VI en fig 19).
-    Niet zoo: 3
-
-3.  Kleine p. met langen, dunnen steel en komvormige indeuking,
-    pl. uitstaande als de baleinen van een parasol:
-            Omphália fíbula No. 205 (Plaat 3, fig. 8).
-    Niet zoo: 4
-
-4.  Pl. dun, wijd uitéén, h. wit, st. zwart; op plantenafval en
-    takjes:
-            Marásmius rótula No. 212 (fig. 90).
-    Pl. dik, wijd uitéén: 5
-    Pl. dun, dicht bijéén: 6
-
-5.  Pl. geel, aderig verbonden, h. met holte in 't midden:
-            Cantharéllus infundíbuliformis No. 208 (fig. 88).
-    Pl. grof, witachtig, rose of loodgrijs, spoedig zwart, (ook groen)
-    wordend, jonge exemplaren met cortina:
-            Gomphídius No. 244-247.
-    Pl. zuiver wit, geel of vuurrood; wasachtige, waterige eenigszins
-    doorschijnende soorten:
-            Hygróphorus. Zie tabel blz. 88 (Pl. 3, fig. 10 en fig. 10).
-
-6.  Geheele p. oranje, geel, slap:
-            Cantharéllus aurantíacus. No. 207.
-    Niet zoo: 7
-
-7.  Pl. eerst wit, dan vleeschkleurig, vleezig; h. glanzend wit:
-            Clitopílus No. 215 (Pl. 4, fig. 18).
-     Pl. bruin; p. op plantenafval en takjes:
-            Tubária furfurácea No. 135 (Plaat 4, fig. 24).
-     Pl. wit, grijs, lichtbruin of ledergeel; p. op den grond groeiend:
-            Clitócybe, zie tabel blz. 184. (Pl. 3, fig. 5).
-
-
-
-
-GROEP IV. PLAATZWAMMEN MET EEN TAAIEN, BUIGZAMEN STEEL.
-
-1.  St. niet dikker dan pl.m. 3 mM.        2
-    St. dikker dan pl.m. 3 mM.            13
-
-2.  Pl. wit of grijsachtig:                3
-    Pl. rose, rose-rood of paars:          7
-    Pl. bruin:                             8
-    Pl. zwart of bijna zwart:             10
-
-3.  Pl. afloopend, zie Clitócybe (blz. 184) en Omphália No. 205.
-    Pl. niet afloopend:                    4
-
-4.  St. zeer lang in vergelijking tot h. (soms breekbaar)
-    H. kegel-klokvormig:
-            Mycéna No. 202 en 204. (Plaat 3, fig. 7).
-            Zie ook Bolbítius No. 262.
-    St. niet zoo lang, h. plat:            5
-
-5.  H. met zemelige vlokjes, geel of bruinachtig:
-            Lepióta granulósa. No. 196.
-    H. kaal:                               6
-
-6.  Vochtige, rottende soorten, steel bovenaan, dikwijls afgeplat:
-            Collýbia No. 199 en 200. (Plaat 3, fig. 6).
-    Opdrogende niet rottende soorten:
-            Marásmius No. 209-215, (Pl. 4, fig. 13 en fig. 25).
-
-7.  Pl. eerst grijs, dan rose. H. grijs of bruinglanzend:
-            Nolánea páscua No. 260.
-            Zie ook Mycéna. (Plaat 4, fig. 17).
-    Pl. dadelijk rose, rozerood of bruinrood:
-            Laccária laccáta. No. 197 (fig. 87).
-    Pl. paars:
-            Laccária laccáta, var. amethysthina No. 198 (fig. 23).
-
-8.  Voorjaarsp. H. stroogeel, soms kleverig. St. soms met overblijfsel
-    van ring:
-            Pholióta práécox No. 261.
-    Niet zoo:                              9
-
-9.  St. lang, H. droog:
-            Galéra hypnórum. No. 219. (Plaat 4, fig. 21).
-    St. lang. H. kleverig:
-            Bolbítius vitellínus No. 262. (Pl. 5, fig. 29).
-    St. niet lang, pl. afloopend. Zie:
-            Tubária furfurácea No. 135.
-
-10. Pl. met witten rand, H. klokvormig:
-            Panáéolus campanulátus. No. 270. (Pl. 5, fig. 35).
-     Pl. niet met witten rand:             11
-
-11. Teere soorten, pl. niet vervloeiend:
-            Psatyrélla dissemináta. No. 141. (Pl. 5, fig. 36).
-    Teere soorten, pl. vervloeiend:       12
-
-12. In dichte zoden, pl. zwart:
-            Coprínus micáceus. No. 142.
-    Eenzaam of in kleine groepjes, pl. violet-zwart:
-            Psathýra corrúgis. No. 224. (Plaat 5, fig. 33).
-
-13. Pl. afloopend, geel, aderig verbonden, H. met trechtervormige
-    holte:
-            Cantharéllus infundíbuliformis. No. 208. (fig. 88).
-    Pl. afloopend wit of grijsachtig:
-            Clytócybe. Zie tabel blz. 184 (Plaat 3, fig. 5).
-    Pl. niet afloopend:                   14
-
-14. St. bovenaan afgeplat, onderaan meest vlokkig:
-            Collýbia butyrácea. No. 199.
-    St. bovenaan niet afgeplat:           15
-
-15. H. kegelklokvormig, geel, rood of bontgroen, wasachtige, eenigzins
-    doorschijnende soorten:
-            Hygróphorus. Zie tabel blz. 188.
-    Niet zoo:                             16
-
-16. St. wit, lang, eenigszins gedraaid, pl. eerst wit dan rose:
-            Plúteus cervínus. No. 129. (Pl. 4, fig. 16).
-    Niet zoo:                             17
-
-17. H., st. en pl. éénkleurig, rozerood, roodbruin of paars; pl. wijd
-    uitéén, wit bestoven:
-            Laccária laccáta. No. 197 en 198.
-    Niet zoo:                             18
-
-18. Pl. grijsachtig-violet, dichtbijeen, h. bruin-paars:
-            Tricholóma sórdidum. No. 30.
-    Pl. kaneelbruin of bloedrood.
-            Cortinárius. Zie tabel blz. 204 (Plaat 5, fig. 27).
-
-
-
-
-GROEP V. PLAATZWAMMEN MET MIN OF MEER VLEEZIGEN, BREEKBAREN STEEL.
-
-1.  Pl. bij kneuzing melksap gevend:
-            Lactárius. Zie tabel blz. 191. (Plaat 2, fig. V).
-    Niet melkgevend:                       2
-
-2.  St. en pl. zeer bros. Pl. wijd uitéén, zeer regelmatig:
-            Rússula, zie tabel blz. 196, (Plaat 2, fig. IV, plaat 3,
-            fig. 12 en fig. 54).
-    St. en pl. niet zeer bros:             3
-
-3.  H. en st. wit met roode vlekjes:
-            Collýbia maculáta. No. 242.
-    Niet zoo:                              4
-
-4.  Pl. bochtig aan den steel gehecht (plaat 3, fig. 4), wit, geel,
-    grijs of paars, doch nooit bruin gekleurd.
-            Tricholóma. Zie tabel blz. 180.
-    Pl. bruin:                             5
-
-5.  H. zijde-achtig, vezelig-schubbig of gespleten:
-            Inócybe. No. 216 en 217.
-    H. kaal:
-            Hebelóma. No. 218.
-
-
-
-
-GROEP IV EN V DER PLAATZWAMMEN NOG TE BEPALEN VOLGENS DE KLEUR DER
-SPOREN EN PLAATJES.
-
-  Pl. blijvend wit, geelachtig of bleekbruin (sporen wit).    Afd. 1.
-  Pl. rose of grijs, rose wordend (sporen rose of wit).       Afd. 2.
-  Pl. heldergeel, oranje, groenachtig, vuurrood of paars
-      (sporen wit of bruin).                                  Afd. 3.
-  Pl. bruin of bruinwordend (sporen bruin).                   Afd. 4.
-  Pl. zwart of violet-zwart, of zoo wordend (sporen zwart).   Afd. 5.
-
-
-
-
-AFDEELING 1.
-
-1.   Eenigszins teere p. met langgest. kegelv. hoed:
-            Mycéna No. 202-204. (Plaat 3, fig. 7).
-     Taaie, droge, niet rottende p.:
-            Marásmius No. 209-215 (Plaat 4, fig. 13 en fig. 25).
-     Taaie, vochtige, rottende p.; st. bovenaan meest afgeplat:
-            Collýbia No. 199 en 200. (Plaat 3, fig. 6).
-     Vleezige p.:                    2
-2.   Pl. bochtig aan den steel vastgehecht: Tricholóma.
-            Zie tabel blz. 180. (Plaat 3, fig. 4).
-     Pl. zonder bochtje aan den st. verbonden, bros:
-            Rússula, zie tabel blz. 196. (Plaat 2, fig. IV, Pl. 3,
-            fig. 12 en fig. 54).
-
-
-
-
-AFDEELING 2.
-
-1.  Sporen wit:                      2
-    Sporen rose:                     3
-2.  Pl. lichtrose, teere p. met lange st., kegelv. hoed,
-            zie Mycéna.
-    Pl. helrose, witbestoven h. en st. van dezelfde kleur:
-            Laccária laccáta No. 197.
-3.  Pl. eerst witachtig dan rose, geheel vrij, st. forsch. gedraaid:
-            Plúteus cervínus No. 129. (Plaat 4, fig. 16).
-    Pl. eerst grijs dan rose, bijna vrij; h. grijs of bruinglanzend:
-            Nolánea páscua No. 268. (Plaat 4, fig. 17).
-
-
-
-
-AFDEELING 3.
-
-    Pl. bloedrood (sporen wit) wijd uitéén:
-            Hygróphorus, zie tabel blz. 188. (Plaat 3, fig. 10).
-    Pl. bloedrood (sporen bruin) dicht bijéén:
-            Cortinárius cinnabarínus No. 95.
-    Pl. paars (roodekoolkleurig) wit bestoven, wijd uitéén:
-            Laccária laccáta var. amethýstina. No. 198 (fig. 28).
-    Pl. paars (violet) dicht bijeen:
-            Tricholóma núdum No. 29.
-    Pl. groenachtig-geel:
-            Hygróphorus psittacínus No. 55.
-    Pl. geel, dik, wasachtig of vochtig:
-            Hygróphorus ceráceus No. 54.
-    Pl. geel, droog, bochtig aangehecht aan den st.:
-            Tricholóma sulfúreus, equéstre en rútilans. Zie tabel
-            blz. 180.
-
-
-
-
-AFDEELING 4.
-
-1.  H. kegelvormig:                  2
-    Niet zoo:                        4
-2.  St. pijpachtig dun:              3
-    St. eenigszins vleezig, h. schubbig of zijdeachtig:
-            Inócybe No. 216 en 217.
-3.  H. kleverig:
-            Bolbítius vitellínus No. 262. (Plaat 5, fig. 29).
-    H. droog:
-            Galéra hypnórum No. 219. (Plaat 4, fig. 21).
-4.  H. ledergeel, voorjaarsp.:
-            Pholióta práécox No. 261.
-    H. anders van kleur:             5
-5.  Pl. eenigszins afloopend. H. bruin; op plantenafval en takjes:
-            Tubária furfurácea No. 135. (Plaat 4, fig. 24).
-    Niet zoo:                        6
-6.  H. glad met omgeslagen witten rand:
-            Hebelóma crustulinifórmis No. 218. (Plaat 4, fig. 20).
-    H. meest fijn geschubd:
-            Cortinárius, zie tabel blz. 204. (Plaat 5, fig. 27).
-            Zie ook Naucória No. 275.
-
-
-
-
-AFDEELING 5.
-
-1.  Pl. spoedig vervloeiend tot een inktachtige vloeistof: 2
-    Pl. niet vervloeiend, opdrogend:    3
-2.  Pl. eerst wit, spoedig zwart:
-            Coprínus No. 142 en 266-270. (Pl. 2, fig. VIII en
-            fig. 114).
-    Pl. eerst grijs, dan violet-zwart:
-            Psathýra corrúgis No. 224. (Plaat 5, fig. 33).
-3.  Pl. geheel zwart, teere kleine p. in dichte zoden:
-            Psathyrélla dissemináta No. 141. (Plaat 5, fig. 36).
-    Pl. met lichteren rand, in kleine troepjes:
-            Panáéolus campanulátus No. 270. (Plaat 5, fig. 35).
-
-
-N.B. Van de volgende geslachten vindt men de tabellen: Amaníta
-(blz. 175), Tricholóma (blz. 180), Clitócybe (blz. 184), Hygróphorus
-(blz. 188), Lactárius (blz. 191), Rússula (blz. 196) en Cortinárius
-(blz. 204).
-
-Voor de andere geslachten, zoeke men, al naar de plaats waar men de
-paddenstoelen verzameld heeft, onder één van de rubrieken: gemengde
-bosschen, naaldbosschen, enz.
-
-
-
-
-TABEL TOT HET BEPALEN DER AMANÍTA-SOORTEN. (PLAAT 2 FIG. I.)
-
-1.  Steel zonder ring (manchet):
-    a.  steel zonder knol, doch met wijden zak of scheede:
-        h. bruinrood of grijs:
-            Am. vagináta. No. 19.
-    b.  steel met knol zonder zak; hoed geel:
-            Am. junquíllea. No. 20. (fig. 46).
-    Steel met ring:                  2
-
-2.  H. rood (licht of vleeschrood) of roodbruin met witte wratjes;
-    het vleesch kleurt bij verwonding rood:
-            Am. rubéscens. No. 21.
-    Hoed vuurrood of oranjerood, meestal met witte plakjes bedekt. 't
-    Vleesch kleurt niet rood:
-            Am. muscária No. 22 (fig. 47).
-    H. anders gekleurd.              3
-
-3.  H. chocoladebruin met witte of grijze wratjes:
-            Am. pántherina. No. 23.
-    H. wit, geel of groen.           4
-
-4.  Steel met door een zak omgeven knol, h. groen, meest kaal:
-            Am. phalloídes. No. 24 (fig. 48).
-    Steel met knol zonder zak; h. lichtgeel of wit met witte of
-    bruine plakjes:
-            Am. citrína var. máppa. No. 25 (fig. 49).
-
-
-
-No. 19. Am. vagináta. Slanke Amaniet.
-
-H. klokvormig, later vlak, roodbruin of grijs; 3-10 cM. breed, met
-gestreepten rand, glanzend, kaal of met enkele witte plakjes bedekt;
-St. lang, slank, wit; het ondereinde besloten in een scheede, die
-teer en wit is. Zomer-Najaar in 't Z. en O. van ons land. a. e.
-
-No. 20. Am. junquíllea. Gele Amaniet (fig. 46).
-
-H. citroengeel, 5-6 cM. breed, met gestreepten rand, glanzend met witte
-plakjes bedekt. Plaatjes wit. St. 7-9 cM. hoog, wit-vlokkig en bij
-jonge exemplaren soms met een teeren, vergankelijken ring. Zomer-najaar
-op diluvialen grond. vr. a.
-
-No. 21. Am. rubéscens. Paarl-Amaniet.
-
-H. vleeschrood of roodbruin met kleine, witte wratjes bezet,
-8-15 cM. breed. Steel, ring en plaatjes later roodachtig; de ring
-gestreept. Knol naar boven in meerdere ringen eindigend. Deze amaniet
-wordt soms met Am. panth. verward, doch is van deze te onderscheiden,
-door het rood worden van het vleesch bij 't doorbreken. Zonder
-opperhuid is zij eetbaar, doch door haar gelijkenis met Am. panth. niet
-aan te bevelen. Zomer-winter. a. a.
-
-No. 22. Am. muscária. Vliegenzwam. (fig. 13 en 47).
-
-H. vuur- of oranjerood, glanzend met groote witte of geelachtige
-plakjes bezet, 10-15 cM. breed, met kortgestreepten rand. St. vol,
-zuiver wit, 12-18 cM. hoog. Ring wit, vaak crême, breed
-afhangend. Groote bolronde knol, naar boven in vlokkige, onduidelijke
-ringen eindigend. Zomer-najaar. a. v.
-
-No. 23. Am. pantherína. Panter-Amaniet.
-
-H. chocoladebruin, glanzend met witte of grijze wratjes bezet,
-5-10 cM. breed, met gestreepten rand. Ring klein, teer, gestreept,
-soms ontbrekend, evenals de st. eenigszins geelachtig. St. 12-18
-cM. hoog. De knol eindigt naar boven duidelijk in 2-3
-ringen. Zomer-najaar. a. g.
-
-No. 24. Am. phalloídes. (bulbósa). Groene knolamaniet (fig. 48 en 16).
-
-H. bleek, geelgroen of brons, later witachtig, 8-10 cM. breed,
-glanzend, kaal, zelden met witte of bruine plakjes bezet. Plaatjes
-wit of groenachtig, st. evenzoo, vlokkig, 8-12 cM. hoog. Ring breed
-afhangend. Knol naar boven in een zak uitloopend, die den steel
-als een scheede omvat. Onaangename geur, eenigszins naar rauwe
-aardappelen. Zomer-najaar. a. d.g.
-
-No. 25. Am. citrína. Gele knolamaniet. (fig. 49 en 16).
-
-H. meest wit, soms geel, als regel met witte of bruine (var. máppa)
-plakjes bezet, 6-9 cM. breed. St. en ring roomkleurig-wit, knol naar
-boven meestal in één ring afscheurend. (Gelijkt op Am. phall. is
-meestal korter van steel, heeft de h. lichter van kleur en met plakjes
-bezet, en geen zak om de knol). Zomer-winter. a.a. g.
-
-N.b. Zie ook Am. junq. die soms resten van een ring vertoont.
-
-
-
-
-TABEL TOT HET BEPALEN DER TRICHOLÓMA-SOORTEN. (PLAAT 3, FIG. 4).
-
-1.  Vroeg in 't voorjaar verschijnend in weilanden en in
-    bosschen. H. lichtgeel of grijsachtig. St. wit. Vleesch riekend
-    naar versch meel:
-            Tr. gambósum (Tr. Georgii) No. 26.
-    Niet vroeg in 't voorjaar, pas in den zomer of in 't najaar
-    verschijnend:                    2
-
-2.  H. en st. zuiver wit, glanzend; vaak bij kneuzing rose, geel of
-    groen aanloopend:
-            Tr. columbétta No. 27.
-    H. muisgrijs met fijne zwarte schubjes. Pl. eerst wit dan grijs,
-    wijd uitéén, voornamelijk in naaldbosschen:
-            Tr. térreum No. 28.
-    H. paars:                        3
-    H. geel of geelachtig:           4
-    H. anders gekleurd:              6
-
-3.  H. fraai paars, St. krachtig, vleezig. In bosschen vooral
-    eikenbosschen:
-            Tr. núdum No. 29.
-    H. bruinachtig paars, St. dun, taai, meest in weilanden,
-    wegranden, enz.:
-            Tr. sórdidum No. 30.
-
-4.  H. geelachtig, met groen of bruin; vezelig. St. wit, uitsluitend
-    in naaldbosschen:
-            Tr. lúridum No. 31.
-    H. en St. zuiver geel:           5
-
-5.  H. glad, St. lang en dun, pl. wijd uitéén, vleesch dun met sterk
-    onaangenamen reuk:
-            Tr. sulphúreum No. 32.
-    H. eenigszins schubbig, St. kort en dik, pl. dicht bijéén,
-    vleesch zonder reuk:
-            Tr. equéstre No. 33.
-
-6.  St. met duidelijke zwarte schubjes. H. groenachtig bruin,
-    vleesch bij doorsnijden roodachtig, reuk soms naar zeep:
-            Tr. saponáceum No. 34.
-    St. zonder schubben:             7
-
-7.  St. vleezig, krachtig, roomkleurig of geelachtig, H. bij vocht
-    iets kleverig, bij droogte glanzend, bruin, zwartachtig met
-    violette weerschijn, in bosschen:
-            Tr. portentósum No. 35.
-    St. dun, taai, gestreept, H. grauw, zwartachtig, bij opdroging
-    aschgrauw; op grazige plaatsen:
-            Tr. melaléúcum No. 36.
-            Voor Trich. rútilans zie blz. 223.
-
-
-
-No. 26. Tr. gambósum (Geórgii). Voorjaarsridderzwam. H. wit-geelachtig,
-soms grijsachtig, verschillend in vorm en grootte 5-10 cM. breed,
-met zachtvlokkigen, gegolfden, later omgerolden rand. Pl. wit,
-dicht bijéén. St. tot 6 cM. hoog, dik, wit, krachtig, bovenaan
-vlokkig. Het vleesch riekt naar versch meel. Meestal in heksenkringen
-groeiend. Voorjaar. vr. a. e.
-
-No. 27. Tr. columbétta. Duifzwam. Geheele p. fraai wit. H. 4-10 cM.,
-vaak wat onregelmatig, met ingerolden rand, eerst glanzend, kaal,
-later vezelig. St. eenigszins wortelend, glanzend, 3-9 cM. hoog. H. en
-St. vertoonen dikwijls rose, gele of groene vlekken. Najaar. vr. a. e.
-
-No. 28. Tr. térreum. Grijze ridderzwam. H. tot 10 cM. breed,
-muiskl. of bruin-zwart-grijs met fijne zwartachtige schubjes bedekt,
-zeer bros, dunvleezig, eerst klokvormig, dan vlak met bult in 't
-midden en gegolfden rand. Pl. eerst wit, dan grijs, breed, wijd
-uitéén. St. slank, witachtig, glanzend, 3-8 cM. hoog. Zomer-herfst,
-vooral in naaldbosschen. a.
-
-No. 29. Tr. nùdum (personátum). Paarse ridderzwam.
-
-Geheele p. paars of bruinachtig paars. H. 6-15 cM., breed, kaal,
-dikwijls vochtig, eerst met ingerolden rand, later gegolfd. Pl. fraai
-paars, dicht bijéén. St. stevig. 4-9 cM. hoog; onderaan verdikt
-en viltig. Meest in eikenbosschen, veelal in heksenkringen
-groeiend. Zomer-herfst. a.e.
-
-No. 30. Tr. sórdidum. Vaal-paarse ridderzwam.
-
-Deze soort gelijkt veel op Tr. núdum, doch heeft een langeren, meer
-rolronden en dunneren st. dan deze en de h. is meestal kleiner tot 6
-cM. breed, minder vleezig en van een bruin- of vuilpaarse kleur. Meest
-in weilanden langs wegranden, enz. Najaar. vr. a. e.
-
-No. 31. Tr. lúridum. Groenige ridderzwam.
-
-H. geel met groen of bruin, in 't midden donkerder, glanzend met
-kleine schubjes, 6-9 cM. breed, vleezig, bolrond met gegolfden rand,
-gewoonlijk gebarsten. Pl. geel of groenachtig. St. krachtig 4-8
-cM. hoog, dun, vlokkig bestoven. Uitsluitend in naaldbosschen. Najaar
-in het Z. en O. vr. a.
-
-No. 32. Tr. sulphúreum. Narciszwam.
-
-Geheele p. geel. H. 3-6 cM. breed, in 't midden iets donkerder
-gekleurd (soms bruinachtig), kaal; pl. zwavelgeel, breed, wijd uitéén;
-vleesch geel, riekt onaangenaam (volgens sommigen naar narcissen of
-boerenjasmijn, volgens anderen naar zwavel-dioxyde). St. eenigszins
-gekromd, licht gestreept 5-9 cM. hoog. Zomer-herfst. vr. a. v.
-
-No. 33. Tr. equéstre. Gele ridderzwam.
-
-Geheele p. geel of bruingeel, gelijkt wat op sulphúreum, mist
-echter den onaangenamen geur. H. vleeziger en soms met fijne
-schubjes. Pl. dichter bijéén en talrijker. St. korter en krachtiger,
-meest in naaldbosschen. Herfst. vr. a. e.
-
-No. 34. Tr. saponáceum. Zeepzwam.
-
-H. zeer verschillend in kleur: lichtgrijs, donkerbruin en
-groenachtig (vooral aan den rand); eerst bol dan vlak, dikwijls in
-schubjes gebarsten, 4-10 cM. breed. Pl. wijd uitéén, eerst wit dan
-groen-geel. St. stevig, wortelend tot 8 cM. hoog, gedeeltelijk met
-zwartachtige schubjes bedekt. Kenmerkend voor deze soort is behalve de
-fijngeschubde st., het rood worden van het vleesch (dat bitter smaakt
-en soms naar zeep riekt) bij 't doorsnijden, vooral waar te nemen,
-aan 't ondereinde van den steel. Najaar in 't O. en Z. vr. a. v.
-
-No. 35. Tr. portentósum. Glanzende ridderzwam.
-
-H. grijs of donkerbruin, vaak violet getint, bij vochtig weer
-eenigszins kleverig, bij droogte glanzend gestreept door zwart-bruine
-vezels, stevig, 8-12 cM. breed, eerst bol, dan uitgespreid, dikwijls
-gebarsten. Pl. breed, geel groenachtig. St. roomkleurig of geelachtig
-6-8 cM. hoog. Het vleesch riekt naar versch meel. Najaar. vr. a. e.
-
-No. 36. Tr. melaleúcum. Zwart-witte ridderzwam.
-
-H. 4-7 cM. breed, asch-grijs of zwartachtig, eerst kegel-klokvormig,
-later uitgespreid met zwakke bult, dun-vleezig. Pl. wit, dicht
-bijéén. Steel slank, 6-9 cM. hoog, elastisch, wit, meest fijn
-grijs-vezelig, van onderen wat verdikt. Bosschen, wegranden,
-enz. Nazomer-herfst. vr. a.
-
-
-
-
-TABEL TOT HET BEPALEN DER CLITÓCYBE-SOORTEN. (PLAAT 3, FIG. 5).
-
-1.  Sterken geur naar anijs:
-    a.  H. groot, groen:
-            Clit. ódóra. No. 37.
-    b.  H. klein, beige:
-            Clit. suavéolens. No. 38.
-    Geen sterken geur naar anijs.    2
-
-2.  Plaatjes grijs, bij vochtig weer blauwachtig zwart:
-            Clit. obbáta. No. 39.
-    Plaatjes wit:                    3
-
-3.  H. bruin, plaatjes talrijk:
-            Clit. fláccida. No. 40.
-     H. anders gekleurd:             4
-
-4.  H. sierlijk trechtervormig, ledergeel:
-            Clit. infundibulifórmis. No. 41 (fig. 50).
-    H. niet duidelijk trechtervormig: 5
-
-5.  St. opgeblazen, h. grauw, bruingrijs.
-            Clit. clávipes. No. 42.
-    Niet zoo:                        6
-
-6.  H. groot tot 12 cM., grijs of aschgrauw, wit bestoven, vleezig,
-    st. zuilvormig:
-            Clit. nebuláris. No. 43. (fig. 27).
-    H. kleiner, leerachtig, wit of beige:
-            Clit. dealbáta. No. 44.
-            Voor Clit. (Laccária) laccáta zie blz. 266.
-
-
-
-No. 37. Clit. odóra. Groene anijszwam.
-
-H. blauw of grijsgroen, kaal, eenigszins vochtig, tot 6 cM. breed,
-aanv. bol, dan vlak met gewoonlijk onregelmatig gegolfden rand, soms
-bultig. Hoedvleesch stevig, evenals de plaatjes grijsachtig, deze
-niet dicht opéén, weinig afloopend. St. tot 5 cM. hoog, lichtgroen,
-scheef wortelend. Augustus-winter. vr. a. e.
-
-No. 38. Clit. suavéolens. Kleine grijze anijszwam.
-
-H. beige- of witachtig, in 't midden donkerder, dunvleezig, eerst plat
-met ingerolden rand dan trechtervormig met ten laatste neergebogen,
-gestreepten rand, tot 3 cM. breed; plaatjes dicht bijeen, afloopend,
-witachtig. St. veerkrachtig, tot 4 cM. hoog, onderaan dikker en
-eenigszins viltig. Juli-winter. vr. a.
-
-No. 39. Clit. obbáta. Kleine grijze trechterzwam.
-
-H. bij vochtig weer bruin-zwartachtig, waterig, dun vleezig,
-bij droogte sterk verbleekend, 2-3 cM. breed, eerst vlak dan
-trechtervormig, aan den rand tot bijna in 't midden gestreept. Plaatjes
-niet dicht bijeen, afloopend. St. taai, bruinachtig glad
-of wit gestreept, 5-6 cM. hoog. Alleen of in kleine troepen
-groeiend. Najaar-winter. vr. a.
-
-No. 40. Clit. fláccida. Rood-bruine trechterzwam.
-
-H. bruin- of rood-bruin, jong vleezig, later slap en verbleekend,
-6-12 cM. breed, eerst met ingerolden, later met sterk gegolfden
-rand; plaatjes wit, later geelachtig, dicht bijeen, sterk
-afloopend. St. lichtgeel 3-8 cM. hoog, onderaan viltig. Najaar-winter,
-vr. a. e.
-
-No. 41. Clit. infundibulifórmis. Slanke trechterzwam. (fig. 50).
-
-H. ledergeel of kaneelkleurig, zijdeachtig, slap, 4-6 cM. breed,
-eerst bol en bultig, dan sierlijk trechtervormig. Plaatjes wit,
-dicht bijeen, sterk afloopend. St. dezelfde kleur als de hoed of
-lichter, 5-7 cM. hoog, slank, onderaan met een wit dons op de bladeren
-wortelend. Eenzaam of in kleine groepjes. Najaar. vr. a. e. (bevat
-blauwzuur).
-
-No. 42. Clit. clávipes. Knotsvoet-trechterzwam.
-
-H. bruin of grauwbruin, aan den rand vaak wit, sierlijk
-trechtervormig tot 5 cM. breed. Plaatjes wit, niet dicht bijeen, sterk
-afloopend. St. opgeblazen met knotsvormigen voet, deze meestal hol,
-4-6 cM. hoog, kleur als van den hoed. Eenzaam of in slechts enkele
-exemplaren bijeengroeiend. Najaar. vr. a.
-
-No. 43. Clit. nebuláris. Nevelzwam. (fig. 27).
-
-H. grijs of aschkleurig, jong meelachtig bestoven dikvleezig, 8-14
-cM. breed, eerst bolrond met ingerolden rand, later komvormig rond,
-dikwijls gegolfd. Plaatjes dicht bijeen, afloopend, eerst wit, later
-geelachtig. St. wit, grijs gestreept, krachtig, gevuld, tot 8 cM. hoog,
-onderaan viltig. Sept.-winter. a. e.
-
-No. 44. Clit. dealbáta. Weide-trechterzwam.
-
-Hoed vuilwit, of beige, eenigszins glanzend, dun vleezig, slap,
-2-5 cM. breed, trechtervormig met gegolfden rand. Plaatjes dicht
-bijeen, weinig afloopend, wit. St. taai, tot 4 cM. hoog. Meestal in
-heksenkringen groeiend. Zomer-najaar. a.
-
-
-
-
-TABEL TOT HET BEPALEN DER HYGRÓPHORUS-SOORTEN. (PLAAT 3 FIG. 10).
-
-1.  H. sneeuwwit of ivoorblank (versche ex.). 2
-    H. anders, veelal levendig gekleurd: 3
-
-2.  H. ivoorkleurig, halfbol tot vlak, 3-8 cM.:
-            H. ebúrneus. No. 45
-    H. zuiver wit (bij oudere soms wat bruinachtig), meestal kleiner:
-            H. níveus No. 49 (fig. 10) en H. virgíneus No. 48
-
-3.  H. levendig rood, of oranje-geel:    4
-    H. geel (goud- of was-), groen, bruin of violet: 6
-
-4.  St. glad, pl. aangegroeid of wat afloopend:
-            H. coccíneus No. 50 en H. miniátus. No. 51
-    St. vezelig gestreept, pl. bijna vrij: 5
-
-5.  St. van onderen, witachtig, H. stomp kegelvormig:
-            H. puníceus. No. 52.
-    St. van onderen geel- of zwartachtig, H. spits kegelvormig:
-            H. cónicus. No. 53.
-
-6.  Plaatjes wit, H. omber-olijfbruin, zeer slijmerig:
-            H. limácinus. No. 46.
-    Plaatjes geel of groenachtig:        7
-
-7.  H. en st. groen, groen-geelachtig of bont:
-            H. psittacínus. No. 55.
-    H. en st. wasgeel:
-            H. ceráceus. No. 54.
-    H. bruin, geelbruin of violet, slijmerig; st. geelwit:
-            H. hypothéjus. No. 47.
-
-
-
-No. 45. Hygróphorus ebúrneus. Ivoorzwam.
-
-H. 3-8 cM. breed, ivoorwit, halfbol-vlak, slijmerig, droog glanzend;
-pl. ivoorwit. St. 5-12 cM., wit, slijmerig; van boven droog en ruw
-door schubjes en puntjes. Nazomer-herfst in 't O. en Z. vr. a. e.
-
-No. 46. Hygróphorus limácinus. Bruine slijmkop.
-
-H. 3-6 cM., omber-olijfbruin, soms bleeker, vooral de rand, gewelfd,
-later vlak, zeer slijmerig. Pl. wit, later grauw. St. 5-8 cM. stevig,
-dik, bleek-olijfkleurig, vezelig gestreept, kleverig, van boven
-fijn-schubbig. Nazomer-herfst. vr. a.
-
-No. 47. Hygróphorus hypothéjus Dennenslijmkop.
-
-H. 2-6 cM.; dikslijmerig, kleur verschillend, geel-, bruin- of
-donkervioletachtig, doch de pl. steeds dooiergeel, evenals de st.,
-die van onderen geel-wit is, glad en slijmerig met zeer vergankelijken
-ring. Nazomer-herfst. vr. a.
-
-No. 48. Hygróphorus virgíneus. Leliezwam.
-
-H. 2-6 cM., dunvleezig gewelfd of vlak met bult in 't midden. De
-geheele paddenstoel wit, later lichtgeel-bruin. De h. is vochtig-vettig
-op 't gevoel, droog vaak vlokkig. St. gevuld. Zomer-herfst. vr.a.
-
-No. 49. Hygróphorus níveus. Sneeuwzwammetje (fig. 10).
-
-Eveneens geheel wit, doch kleiner (2-3 cM.), vochtig,
-eenigszins doorzichtig en kleverig, met gestreepten rand, steel
-hol. Herfst. vr. a.
-
-No. 50. Hygróphorus coccíneus. Scharlakenzwammetje.
-
-H. 2-6 cM., kegel-klokvormig, oranje-scharlakenrood, verbleekend,
-vochtig, kleverig, glad; vaak gespleten. Pl. geelrood,
-later rood met grauwe snede, aderig verbonden, met een tandje
-afloopend. St. vrij dik (± 1 cM.) en hol, van boven rood, van onderen
-geel. Nazomer-herfst. vr. a.
-
-No. 51. Hygróphorus miniátus. Vuurzwammetje.
-
-Kleiner dan de vorige (h. 1-3 cM.), meer vermiljoenrood, niet kleverig,
-en vaak fijnschubbig, meer uitgespreid en zelden gespleten, pl. geel
-of oranjegeel. St. dunner (± 1/2 cM.). Nazomer-herfst. vr. a.
-
-No. 52. Hygróphorus puníceus. Granaatbloemzwam.
-
-In kleur, vorm en grootte vrijwel gelijk aan H. cónicus,
-doch er van te onderscheiden, door de gestreepte st., die van
-onderen wit is, en de pl. die bijna vrij zijn, niet met een tand
-afloopend. Nazomer-herfst. vr. a.
-
-No. 53. Hygróphorus cónicus. Gele kegelzwam.
-
-H. 2-4 cM., geel tot oranjerood, spits-kegelvormig; van de voorafgaande
-vooral te onderscheiden door de bijna geheel vrije (oranje of gele)
-pl. en de vezelige en gestreepte, vaak gedraaide st. (kleur als h.).
-
-Gewoonlijk wordt deze door ouderdom, vooral ook bij druk of verwonding
-of zware regens vuil-groenig tot zwart. Nazomer-herfst. vr. a.
-
-No. 54. Hygróphorus ceráceus. Waszwammetje.
-
-H. 2-4 cM. bijna vliezig, bol-vlak, wasgeel, slechts weinig
-kleverig, spoedig droog, matglanzend, fijn gestreept. Pl. en st. als
-h. gekleurd of wat lichter. Pl. breed aangehecht of een weinig
-afloopend. Herfst. vr. a.
-
-No. 55. Hygróphorus psittacínus. Papegaaizwammetje.
-
-H. 2-3 cM. klokvormig, later meer uitgespreid, fijn gestreept,
-slijmerig, groen- of geelachtig, vaak bont met rood of rose
-gekleurd; droog: geel en glanzend. Pl. aangegroeid, geel-
-of groenachtig. St. hol, gekleurd als h., van boven meest
-groen. Herfst. vr. a.
-
-
-
-
-TABEL TOT HET BEPALEN DER LACTÁRIUS-SOORTEN.
-
-(Plaat 2, fig. 5).
-
-1.  Melksap oranje, plaatjes bij kneuzing groen:
-            Lact. deliciósus No. 56.
-    Melksap eerst wit, spoedig zwavel-geel, scherp:
-            Lact. theiógalus No. 57, (fig. 51).
-    Melksap eerst wit, bij opdrogen grijs of grijsverkleurend: 2
-    Melksap blijvend wit:            3
-
-2.  Melksap eerst zoet dan scherp, h. loodgrijs tot vleeschkleurig:
-            Lact. iétus No. 58.
-    Melksap dadelijk zeer scherp, h. grijs of geelgroen,
-    droppelv. gevlekt.
-            Lact. blénnius No. 59.
-
-3.  Melksap eerst zoet dan scherp; h. en st. mooi oranje-rood:
-            Lact. aurantíacus No. 60.
-    Melksap nooit scherp hoogstens iets bitter: 4
-    Melksap altijd scherp:           5
-
-4.  H. grijs of bruinachtig, met rood of violet, geur aangenaam:
-            Lact. glyciósmus No. 61.
-    H. éénkleurig, roodbruin, geen geur:
-            Lact. subdúlcis No. 62.
-
-5.  Hoed kaal:
-        H. en st. rossig bruin:
-            Lact. rúfus No. 63.
-        H. zwart-bruin, groot, st. kort:
-            Lact. túrpis No. 64.
-        H. groot, wit, zie Lact. piperátus.
-            No. 67. (Zie ook Lact. blénnius).
-    H. viltig:                       6
-
-6.  H. vleeschrood of witachtig (gelijkt op Lact. deliciósus)
-    met ingerolden, sterk viltigen rand:
-            Lact. torminósus. No. 65, (fig. 52).
-    H. wit, groot, tot 20 cM., trechtervormig, weinig viltig,
-    st. kort:
-            Lact. velléreus No. 66.
-    H. kleverig, zie: Lact. blénnius, Lact. aurantíacus.
-
-
-
-No. 56. Lact. deliciósus. Oranjegroene melkzwam. (Plaat 2, fig. Vc).
-
-H. oranjeachtig-steenrood, met oranje of groene gordels 4-10
-cM. breed. Vleesch en plaatjes rood oranje, geelachtig-groen
-wordend. St. kleur als h. kort. Zomer-herfst vr. a. e.
-
-No. 57. Lact. theiógalus. Zwavelmelkzwam (fig. 51).
-
-H. meest rose-rood, geelachtig, met gordels, 4-6 cM. breed, iets
-glanzend; jong bol met ingerolden rand, later ingedrukt. Vleesch op
-de breuk geel. St. lichter dan h., 2-3 cM. hoog. Zomer-winter. a. v.
-
-No. 58. Lact. viétus. Roodgrijze melkzwam.
-
-H. loodgrijs tot vleeschkleurig, grauw, met gordels of vlekjes, 2-14
-cM. breed, eerst bultig, later vlak of trechtervormig. St. kleur als
-h. 2-10 cM. hoog. Zomer-herfst, in 't Z. en O. vr. a. v.
-
-No. 59. Lact. blénnius. Grijsgroene melkzwam.
-
-H. grijsgroen met in kringen geplaatste droppelv. vlekken, bij vochtig
-weer zeer kleverig. Hoedrand jong omgekruld en donsachtig. St. kort
-2-3 cM. Vleesch onder de opperhuid bruin of grijs. Zomer-herfst. a. v.
-
-No. 60. Lact. aurantíacus. Oranje melkzwam.
-
-H. en st. fraai eenkleurig oranje-rood. H. vleezig, glad,
-iets kleverig, 2-5 cM. breed. Pl. talrijk, eerst wit, dan
-okerkleurig. St. 2-5 cM., gekromd, onderaan dunner. Herfst. vr. a.
-
-No. 61. Lact. glyciósmus. Geurende melkzwam.
-
-H. zeer verschill. in kleur, geelwit, vleeschkleurig,
-grauw- of lood-grijs met paarse tint (bij ouderdom),
-soms met gordels; 3-8 cM. breed, droog, dof, fijn-schubbig,
-dunvleezig. Pl. geelachtig-okerkleurig, soms wat rose. St. 4-8
-cM. hoog, dun. Reuk naar bergamotolie. Herfst. vr. a.
-
-No. 62. Lact. subdúlcis. Bitter-zoete melkzwam.
-
-Deze paddenstoel komt voor in verschillende kleuren, meest roodbruin,
-ook lichter of ros-kaneelkleurig, zonder gordels, 5-7 cM. breed, droog,
-glad, glimmend. Pl. crême-rosachtig. St. bleeker dan h. eenigszins
-gekromd 3-4 cM. hoog. Herfst. vr. a.
-
-No. 63. Lact. rúfus. Rossige melkzwam.
-
-H. rossig, rood-bruin, glanzend, zonder gordels, 5-11 cM. breed (meest
-4 cM.). Jong bol, iets bultig, rand ingerold, later trechtervormig,
-pl. oker-bruin, st. kleur als h. 5-8 cM. hoog, aan den voet
-donzig. Zomer-herfst. a.
-
-No. 64. Lact. túrpis. Zwarte melkzwam.
-
-H. donkerbruin, olijfgroen, zwart gevlekt, zonder gordels,
-6-15 cM. breed, eenigszins kleverig, vleezig, St. kl. als h. 3
-cM. hoog. Juli-Oct. In 't Z. en O. van ons land. a. v.
-
-No. 65. Lact. torminósus. Giftige melkzwam. (Plaat 2, fig. Vb en
-fig. 52).
-
-H. oranjerood of lichter tot bij wit af, 3-10 cM. breed,
-gelijkende op L. deliciosus doch nooit groen aanloopend, meest met
-duidelijke gordels. Kenmerkend is de sterk omgekrulde, dik viltige
-hoedrand. St. kleur als h., 3-6 cM. hoog. Juli-herfst. vr. a. g.
-
-No. 66. Lact. velléreus. 't Schaapje.
-
-H. wit, later vuil geelachtig-rood, fijn donzig, vleezig, droog,
-10-20 cM. breed, eerst bol dan vlak ingedrukt, trechtervormig met
-ingerolden rand, zonder gordels. Plaatjes wit, wijd uitéén, melksap
-spaarzaam. St. dik 3-6 cM. hoog, fluweelig wit. Zomer-herfst. vr. a.
-
-No. 67. Lact. piperátus. Gepeperde melkzwam.
-
-Paddenstoel van dezelfde kleur en vorm als vorige, doch kaal niet
-viltig, plaatjes dicht bijéén, met langeren steel. Smaak van 't
-vleesch scherp, minder alg. Zomer-herfst. v.
-
-
-
-
-TABEL TOT HET BEPALEN DER RUSSULA-SOORTEN.
-
-(Plaat 2, fig. IV).
-
-1.  Vleesch bij doorbreken eerst rood, dan zwart wordend, plaatjes
-    breed en dik:
-            R. nígricans. No. 68 (fig. 53)
-    Niet zoo:                            2
-
-2.  H. wit of witachtig, plaatjes wijd uitéén, afloopend:
-            R. délica. No. 69.
-    Niet zoo:                            3
-
-3.  H. geel of bruin:                    4
-    H. anders gekleurd:                  8
-
-4.  Sterke, onaangename geur. H. rossig geelbruin met
-    knobbelig-gestreepten rand:
-            R. fóétens. No. 70.
-    Geen onaangename reuk:               5
-
-5.  H. heldergeel:                       6
-    H. bruin, omberkleurig, in 't midden donkerder, hoedrand knobbelig
-    gestreept, dikwijls tot in het centrum toe:
-            R. pectináta. No. 71.
-
-6.  Smaak scherp, hoedrand glad, bleeker, steel grijswit; pl. wit,
-    soms geel getint:
-            R. ochroléúca. No. 72.
-    Smaak zoet, of eerst zoet, daarna iets scherp: 7
-
-7.  Pl. geelwordend. St. wit, nasmaak scherp:
-            R. ochrácea. No. 73.
-    Pl. wit, st. wit, smaak zoet:
-            R. citrína. No. 74.
-
-8.  H. groen of groenachtig:             9
-    H. rood of violet:                  11
-    H. anders gekleurd:                 18
-
-9.  Smaak scherp, vleesch roodachtig onder de opperhuid, die groen
-    of geelgroen is, met steeds groen als boventoon. St. wit, pl. wit,
-    dikwijls gevorkt (zie fig. 11):
-            R. furcáta. No. 75.
-    Smaak zoet:                         10
-
-10. Kleur eerst bleekgroen, later frisch lichtgroen. H. door barsten
-    in wrattige vakjes verdeeld:
-            R. viréscens. No. 76.
-    Kleur olijfgroen, meestal met geel, grijs, paars en rood
-    getint. Pl. wit, zeer dicht opeen:
-            R. heterophýlla. No. 77.
-
-11. Smaak niet scherp:                  12
-    Smaak scherp:                       15
-
-12. Pl. wit:                            13
-    Pl. geel:                           14
-
-13. H. carmijn of rose-rood. Vleesch hard, st. wit, vaak met
-    rose getint.
-            R. lépida. No. 78.
-    H. roodachtig of bleek purper-violet, bij ouderdom vuil geel
-    wordend. St. grijsachtig:
-            R. depállens. No. 79.
-    H. blauw- of donker violet-purper, gemengd met rood, bleek-groen
-    en geel, straalsgewijs gestreept. St. wit. Vleesch onder de
-    opperhuid meestal roodachtig:
-            R. cyanoxántha. No. 80.
-
-14. H. kleverig, gestreept, rood- of bruin-rood; bij ouderdom de
-    roode kleur verliezend. St. gestreept, wit: pl. geelachtig.
-            Vroege soort: R. íntegra.  No. 81.
-    H. droog, glad, rood of purperrood met groen gevlekt. St. wit
-    of rood gevlekt, pl. ledergeel.
-            Late soort: R. alutácea. No. 82.
-
-15. H. donker purper of zwart-violet; rand lichter. St. sterk violet
-    of rose-violet gekleurd. Pl. wit (dennenbosschen):
-            R. Quelétii. No. 83.
-    H. rood, rose of paars.             16
-
-16. Vleesch onder de opperhuid rose:    17
-    Niet zoo. H. rood, paars, wit met rood of paars gevlekt; soms
-    geheel rose. St. hol, zeer breekbaar:
-            R. frágilis. No. 84.
-
-17. H. éénkleurig, vuurrood, droog, vast. St. meestal wit. Opperhuid
-    moeilijk loslatend:
-            R. rúbra. No. 85 (fig. 54).
-    H. en st. meestal verschillend getint, bont-rood waterig;
-    opperhuid gemakkelijk loslatend:
-            R. emética. No. 86.
-
-18. De kleur van verschillende der bovenstaande soorten van 't
-    geslacht Rússula, kan zeer varieeren, o. a. kan R. emética
-    bijna bruin zijn, evenzoo R. integra en R. heterophýlla; R.
-    cyanoxántha soms geheel blauw-violet, vaak met oranje gevlekt;
-    of geheel vuilgeel wordend met paarse vlekken; het is daarom
-    aan te raden steeds zooveel mogelijk exemplaren van
-    verschillenden leeftijd te verzamelen.
-
-
-
-No. 68. R. nígricans. Grofplaat-Russula. (fig. 53).
-
-H. wit, grauw, olijfkleurig bruin, ten slotte zwartachtig, 8-14 cM.,
-met omgebogen rand. Vleesch hard en vast, wit, eerst roodachtig,
-dan zwart verkleurend. Pl. dik en grof, wijd uiteen. St. dik, tot 8
-cM. hoog, kleur als h. In bosschen. Zomer-herfst. a.
-
-N.b. Op oude, rottende exemplaren ziet men niet zelden andere kleine,
-wit of bruin gekleurde paddenstoeltjes (plaatzwammetjes) groeien. Deze
-behooren ten eerste tot de soort: Nýctalis asteróphora No. 87, het
-Sterzwammetje, (fig. 52). H. 1-2.5 cM. breed, bolrond, eerst wit,
-spoedig bruin gekleurd, door een bruine, stuifzwamachtige laag van
-z.g.n. "chlamydosporen", die ontstaan zijn uit het hoedje en onder
-'t microscoop bezien een stervormige gedaante hebben. Ten tweede, tot
-de soort: Collýbia tuberósa No. 88. "Knolletjes-collybia". H. wit,
-teer, 2-8 mM. breed, meest met langen en dunnen st. en aan den voet
-daarvan een geel-bruin zaadjesachtig knolletje of sklerotium, waaruit
-'t paddenstoeltje gegroeid is. Deze soort groeit meestal in groote
-groepjes bijeen, op de plaatjes der rottende exemplaren ook van andere
-Rússula- en van Lactárius-soorten.
-
-No. 69. R. délica. Witte Russula.
-
-Geheele paddenstoel wit of geelwit, eenigszins glanzend, vleezig,
-eerst bol, dan trechtervormig, 8-14 cM. breed. Pl. wijd uiteen,
-afloopend, bij ouder worden, vooral bij den steel blauwachtig of
-grijsgroen. St. krachtig, tot 6 cM. hoog.
-
-Deze Russula gelijkt op Lact. velléreus (No. 66). (Soms, doch
-zelden, groeit uit haar hoed een andere kleine paddenst. Nýctalis
-parasítica). Najaar. vr. a. e.
-
-No. 70. R. foétens. Stinkende Russula.
-
-H. rossig, geelbruin met gestreepten en knobbeligen rand
-tot 13 cM. br. eerst bol dan plat. Pl. wit, vleesch met zeer
-onaangenamen walgelijken geur, smaak scherp. St. wit tot 12
-cM. hoog. Zomer-najaar. vr. a. v.
-
-No. 71. R. pectináta. Gestreepte Russula.
-
-H. bruin, omberkleurig, in 't midden meestal donkerder. Hoedrand
-dikwijls tot aan het midden toe gestreept of knobbelig gevoord,
-vl., eerst ineen gedrongen bol, dan vlak, soms iets kleverig, 6-8
-cM. breed. Pl. wit; vleesch niet naar blauwzuur doch zeer onaangenaam
-riekend en bitter smakend. St. wit, gestreept, gezwollen. 2-3
-cM. hoog. vr. a. v.
-
-No. 72. R. ochroleúca. Scherp-gele Russula.
-
-H. vuil-geel, naar den rand toe iets bleeker. 5-7 cM. breed. Pl. wit,
-soms met iets geel, bijna alle even lang, sporen wit. Vleesch
-zeer scherp. St. grijs wit, tot 8 cM. hoog, netvormig
-gerimpeld. Zomer-najaar. a.v.
-
-No. 73. R. ochrácea. Gele geel-plaat Russula.
-
-H. geel-bruin, eerst ingerold dan vlak en ingedrukt, vleesch
-geelachtig, 5-7 cM. breed. Pl. spoedig geel; sporen okergeel, vleesch
-met scherpen nasmaak. St. wit of bruinachtig tot 6 cM. hoog. Najaar in
-'t O. vr. a. v.
-
-No. 74. R. citrína. Zoet-gele Russula.
-
-H. mooi citroengeel, glad, eenigszins glanzend, dadelijk plat, dan
-ingedrukt met gemakkelijk loslatend huidje, 5-10 cM. breed. Pl. en
-st. mooi wit, smaak zoet. In 't O. en Z. vr. a.
-
-No. 75. R. furcáta. Geelgroene Russula.
-
-H. groen of geelgroen, ook groenachtig-bruin, glad, eerst bol dan
-trechtervormig, 10-15 cM. breed. Vleesch onder de opperhuid roodachtig,
-smaak scherp. Pl. wit, wijd uiteen, sterk gevorkt. St. wit, dik,
-onderaan smaller, 3-5 cM. hoog. Najaar. a. v.
-
-No. 76. R. viréscens. Grasgroene Russula.
-
-H. frischgroen, geelgroen verbleekend, eerst half kegelvormig, dan
-vlak, dikwijls gespleten en de droge opperhuid door barsten en wrattige
-vakjes verdeeld, 6-12 cM. breed. Pl. en st. fraai wit. St. krachtig,
-tot 8 cM. hoog. Juni-Sept. in 't O. en Z. vr.a.e.
-
-No. 77. R. heterophýlla. Olijfgroene Russula.
-
-H. olijfgroen, meestal geel, paars of rood getint, eerst
-bol dan vlak en komvormig verdiept, 5-12 cM. breed, bij vocht
-eenigszins kleverig. Pl. zeer dicht bijeen, met kleine en gevorkte
-er tusschen. St. witachtig, stevig, tot 8 cM. hoog. Zomer-najaar,
-vooral in 't O. a. e.
-
-No. 78. R. lépida. Slanke Russula.
-
-H. carmijn, meestal roserood, naar 't midden verbleekend, vleezig,
-eenigszins kegelvormig bol, 6-10 cM. breed. Vleesch hard, droog,
-smaak zoet. Pl. wit, later geelachtig. St. meest slank, gekromd,
-wit soms rood getint, 6-8 cM. hoog. Zomer-najaar, vooral in 't O. en
-Z. vr. a. e.
-
-No. 79. R. depállens. Verbleekende Russula.
-
-H. roodachtig of bleek purperviolet, spoedig vooral in 't midden wit of
-vuilgeel wordend, eenigszins kleverig, eerst bol dan vlak en gegolfd,
-flauw gestreept, tot 8 cM. breed. Vleesch niet scherp. Pl. talrijk,
-grijsachtig wit. St. grijswit, tot 4 cM. hoog. Najaar. a. e.
-
-No. 80. R. cyanoxántha. Blauw-gele Russula.
-
-H. blauw of donker violetpurper, vermengd met rood, bleekgroen
-en geel, eerst halfrond of bol, dan vlak, komvormig verdiept of
-trechtervormig, met straalsgewijs gestreepten rand. Vleesch onder
-de opperhuid roodachtig, smaak zoet. St. dik, wit, glad, tot 8
-cM. hoog. Zomer-najaar, vooral in 't O. en Z. vr. a. e.
-
-No. 81. R. íntegra. Vroege geel-plaat Russula.
-
-H. rood, bruinrood of bruin, kleverig, eerst bol dan plat en ingedrukt
-met gestreepten rand, 6-12 cM. breed. Pl. breed, bleek-geel. St. wit,
-buikig, gestreept, 5-8 cM. hoog. Smaak zoet. Zomer-najaar. a. e.
-
-No. 82. R. alutácea. Roode geel-plaat Russula.
-
-H. zeer verschillend in kleur, meest rood of purperrood met groen
-gevlekt, verbleekend, droog, glad. eerst bol dan plat met gestreepten
-rand, 5-15 cM. br. Pl. ledergeel, dik, wijd uiteen. St. gevuld,
-wit soms met rood, tot 5 cM. hoog. Smaak zoet. Najaar. vr. a.
-
-No. 83. R. Quelétii. Purperroode Russula.
-
-H. donker purper of zwart-violet, rand wat lichter, eerst bol dan
-vlak, 3-8 cM. breed. Pl. wit, st. sterk violet of rose-violet, tot
-5 cM. hoog. Smaak zeer scherp. Najaar in 't O. vr. a. v.
-
-No. 84. R. frágilis. Broze Russula.
-
-H. licht rose-rood, dikwijls wit of violet verkleurend, dun vleezig,
-breekbaar, vlak, 3-6 cM. br, met gestreepten rand. Pl. wit,
-st. wit, hol, zeer breekbaar, 2-5 cM. hoog. Smaak zeer
-scherp. Zomer-winter. a. a. v.
-
-No. 85. R. rúbra. Vuurroode Russula (fig. 54).
-
-H. jong eenkleurig, vuurrood, droog, vast, met omgerolden rand,
-later verbleekend, geelachtig of bont, vlak, dikwijls gespleten,
-6-8 cM. breed. Opperhuid moeilijk te verwijderen, vleesch daaronder
-rood; zeer scherp. Pl. wit, st. stevig, wit, onderaan iets roodachtig,
-4-6 cM. Zomer-najaar. vr. a. v.
-
-No. 86. R. emética. Braking verwekkende Russula. "Speiteufel".
-
-H. en st. meest van dezelfde kleur, deze zeer verschillend:
-roserood, bontrood of bruin, door regen verbleekend, waterig. H. plat
-met gestreepten rand, soms in 't midden bultig. Vleesch onder de
-gemakkelijk afscheidbare opperhuid roodachtig, zeer scherp. Pl. wijd
-uiteen, breed, gelijk, grijsachtig wit. St. veerkrachtig, 6-8
-cM. hoog. (Op sommige menschen moet reeds de geur van dezen paddenstoel
-braking-verwekkend werken.) Najaar. a. g.
-
-No. 87. Nýctalis asteróphora. Zie blz. 199.
-
-No. 88. Collýbia tuberósa. Zie blz. 199.
-
-
-
-
-TABEL TOT HET BEPALEN DER MEEST VOORKOMENDE CORTINÁRIUS-SOORTEN.
-
-(Plaat 5, fig. 25-29 en fig. 14).
-
-1.  H. en st. kleverig:                  2
-    H. en st. niet kleverig:             4
-
-2.  St. schubbig, h. geel of roodachtig bruin. Pl. eerst violet
-    dan bruin:
-            C. (Myxácium) collinítus No. 89.
-     St. niet schubbig:                  3
-
-3.  St. met paarse band (overblijfsel van cortina). H. bruin-violet,
-    bol-bultig, weinig kleverig. Pl. eerst bleek violet, dan bruin:
-            C. (Myxácium) elátior No. 90.
-    St. niet met paarse band, wit. H. geel-bruin, vlak, zeer
-    kleverig. Pl. eerst geel- dan rood-bruin:
-            C. (Myxácium) mucósus No. 91.
-
-4.  St. van onderen knolvormig, met 2-4 vermiljoenroode concentrische
-    banden. H. rood-bruin:
-            C. (Telamónia) armillátus No. 92.
-    St. met witten band. H. puntig kegelvormig, bruin met witten rand,
-    dikwijls gebarsten:
-            C. (Telamónia) hinnúleus No. 93.
-    St. zonder banden:                   5
-
-5.  St. stevig, min of meer knol- of knotsvormig. H. en st. licht lila,
-    zijdeachtig glanzend:
-            C. (Inolóma) álbo-violáceus No. 94.
-    St. dun, niet knolvormig:            6
-
-6.  Pl. bloedrood:
-            C. (Dermócybe) cinnabarínus No. 95.
-    Pl. kaneelkleurig:
-            C. (Dermócybe) cinnamómeus No. 96.
-
-
-
-No. 89. C. (Myx.) collinítus. Schubsteel-slijmkop.
-
-H. geel- of roodachtigbruin, eerst met een dikke slijmlaag bedekt,
-later glanzend; eerst bol dan uitgespreid, 5-10 cM. breed. Pl. eerst
-kleikleurig-violet, dan roestbruin. St. met schubben als kleur van
-de h., 10-20 cM. hoog. Aug.-Oct. vr. a.
-
-No. 90. C. (Myx.) elátior. Hooge gordijnzwam.
-
-H. verschillend van kleur, meest bruin-violet (soms geheel paars),
-weinig kleverig, eerst bol dan uitgespreid en bultig, 4-12
-cM. breed. Pl. eerst violet, dan bruin. St. naar boven verdund,
-van onderen spoel- of wortelvormig verlengd. Zijdeachtig, witachtig;
-vooral jong, bovenaan met duidelijke, paarse concentr. band, 12-15
-cM. hoog. Najaar in 't O. a.
-
-No. 91. C. (Myx.) mucósus. Gele slijmkop (fig. 14).
-
-H. geel-bruin, in 't midden bruin, zeer slijmerig, eerst bol dan
-vlak, 6-10 cM. breed. Vleesch bitter smakend. Pl. eerst wit dan
-roestkleurig. St. wit (soms bovenaan iets paars), rolrond tot 8
-cM. hoog. Najaar in 't Z. en O. vr. a.
-
-No. 92. C. (Telam.) armillátus. Armbandzwam.
-
-H. rood-bruin, eenigszins vezelig of schubbig, dikwijls aderig
-gerimpeld, klokvormig uitgespreid, 6-15 cM. breed. Pl. eerst bleek-
-dan kaneel-bruin. St. onderaan knolvormig, rosrood of grijs met 2-4
-duidelijke concentr. vermiljoenroode banden, tot 15 cM. hoog. De
-P. riekt soms naar radijs. Najaar in 't Z. en O. vr. a.
-
-No. 93. C. (Telam.) hinnúleus. Kegelv. gordijnzwam.
-
-H. kegel-klokvormig, bij vochtig weer kastanje, bij droogte lederbruin,
-vaak met witten omgebogen rand, dunvleezig, 3-7 cM. breed. Pl. wijd
-uitéén eerst witachtig dan donkerkaneelkleurig. St. jong met reinwitten
-ring, later vuilbruin tot 8 cM. hoog. Zomer-herfst. a.
-
-No. 94. C. (Inol.) albo-violáceus. Lila gordijnzwam.
-
-H. en st. licht lila, zijdeachtig glanzend, eerst kegelvormig dan
-bol bultig, fijn vezelig, 5-10 cM. breed. Pl. eerst aschgrauw-paars,
-dan bruin. St. onderaan knotsvormig, tot 15 cM. hoog. Meestal meerdere
-exemplaren bijéén. Zomer-herfst vr. a.
-
-No. 95. C. (Derm.) cinnabarínus. Vermiljoenzwam.
-
-H., st. en pl. vermiljoenrood (de pl. 't mooiste). H. zijdeachtig of
-fijn schubbig, eerst klokvormig dan uitgespreid, 4-8 cM. breed. Reuk
-naar radijs. Najaar in 't Z. en O. a. verder vr. a.
-
-No. 96. C. (Derm.) cinnamómeus. Kaneelkleurige zwam.
-
-H. kaneelkleurig of roodbruin, zijdeachtig vezelig, bol, bultig,
-2-8 cM. breed. Hoedvleesch dun, geel. Pl. eerst geelachtig dan licht
-kaneelkleurig. St. onderaan, kleur als h., bovenaan met gele cortina,
-5-8 cM. hoog. Alleenstaand of in groepjes. Zomer-najaar a.
-
-
-
-
-Bolétus. (Plaat 2, fig. IX).
-
-De Boleten zijn alle vleezige grondpaddenstoelen. Reeds hierdoor
-onderscheiden zij zich van de echte Polyporeeën; kenmerkend is
-bovendien, dat men de poriënlaag zonder moeite van het hoedvleesch kan
-afscheiden. Er zijn een aantal goede eetzwammen onder (zie blz. 97);
-enkele giftige of verdachte kan men zonder moeite herkennen. Zij komen
-vrijwel alle op zandgrond voor en verschijnen al in den zomer. De
-meeste soorten vindt men in of bij de naaldbosschen, waar men ze in
-nazomer en herfst vaak in ontzaggelijke hoeveelheden kan aantreffen.
-
-
-
-
-TABEL TOT HET BEPALEN DER BOLÉTUS-SOORTEN.
-
-1.  Met een ring (zoek vooral bij jonge exemplaren):
-    a.  H. bruin-bruingeel. Ring later paarsbruin, ten slotte
-        meestal als een donkere band zichtbaar:
-            B. lúteus No. 103 (fig. 26 en 56).
-    b.  H. geel-goudgeel. Ring wit-vuilgeel:
-            B. élegans No. 104 (Plaat 2, fig. IXb).
-    Zonder ring:                         2
-
-2.   Het vleesch wordt bij doorbreken snel en duidelijk blauw: 3
-    --niet of heel weinig blauw:         7
-
-3.  De geheele zwam, zoowel steel als hoed, heeft zoowat eenzelfde
-    kleur, bleek, wit-geel of okergeel-bruin: 4
-    Niet aldus, gedeeltelijk rood:       5
-
-4.  De geheele zwam is bleek, witgeel-geelbruin en wordt door druk
-    overal fraai blauw: (indigoboleet)
-            B. cyanéscens No. 105.
-    Zij is okergeel tot geelbruin en alleen het vleesch kleurt zich
-    bij doorbreken min of meer blauw:
-            Zie B. variegátus, zie ook B. bádius.
-
-5.  Poriën bleekgeel tot groenig, door druk blauw:
-            B. cálopus No. 106.
-    Poriën oranje-rood of rood:          6
-
-6.  H. bruin, vleesch geel, snel blauw-groen wordend:
-            B. lúridus No. 107.
-    H. lichter, vuil grijs-geel tot licht-bruin; vleesch bijna wit,
-    eerst rood- dan blauw wordend:
-            B. Sátanas No. 108 (fig. 58).
-
-7.  Poriën oranje-rood of rood:
-            Zie B. Sátanas.
-    Poriën anders: wit-geel, rose, groenig, bruinachtig. 8
-
-8.  Vleesch bitter, poriën witachtig of vuil rose:
-            B. félleus. No. 98.
-    Niet bitter, poriën anders gekleurd: 9
-
-9.  Steel ruw door vezelige schubjes:
-    a.  H. rossig bruin, aan de rand vaak resten van een sluier:
-            B. rúfus No. 110.
-    b.  H. grijs-grauw of grauw-bruin geen resten:
-            B. scáber No. 111 (fig. 57).
-    Niet aldus:                         10
-
-10. Steel dik, meestal buikig (zie Pl. 2 fig. IX) en van boven vaak
-    netvormig geteekend:
-            B. edúlis No. 97 (fig. 21).
-    Steel niet dik, rolrond, niet buikig en niet netvormig geteekend:
-            11
-
-11. H. fijn-viltig, steeds droog en zacht:
-            B. subtomentósus (chrysénteron) No. 109.
-    H. glad en kaal, bij vochtig weer vaak slijmerig: 12
-
-12. H. bruin, ± kastanje, poriën worden bij druk groenig:
-            B. bádius No. 99.
-    H. meer geel of geel-bruin, poriën niet aldus: 13
-
-13. H. bij vocht zeer slijmerig, aan de poriën meestal kleine
-    melkdruppeltjes, steel citroengeel:
-            B. granulátus No. 102 (fig. 55).
-    H. niet zeer slijmerig, hoogstens kleverig: 14
-
-14. H. okergeel-geelbruin, met donkere schubjes:
-            B. variegátus No. 100.
-    H. geelachtig bruin-oranje, zonder schubjes:
-        B. bóvinus No. 101.
-        Voor B. parasíticus, zie blz. 287.
-
-
-
-No. 97. Bolétus edúlis. Eekhoorntjesbrood. (Cèpe, Herrenpilz),
-(fig. 21).
-
-Groote, vleezige boleet, h. 10-25 cM., licht tot donkerbruin, poriën
-eerst wit, later groen-geelachtig, fijn. St. eerst knolvormig, later
-buikig; bleek bruinbeige, van boven meestal een fijn witachtig adernet;
-vleesch wit, onder de opperhuid vaak rose; onveranderlijk. Smaak
-aangenaam, nootachtig. Zomer en herfst. a. e.
-
-N.B. Niet te verwarren met de bittere boleet (Bolétus félleus).
-
-No. 98. Bolétus félleus. Bittere boleet.
-
-Onderscheidt zich van de vorige: hij is kleiner (5 à 10 cM.); het witte
-vleesch kleurt zich rose en smaakt bitter; de poriën worden van wit,
-lichtrose-bruin. De steel is meest wat meer cylindrisch en voorzien
-van een bruinachtig adernet. Zomer-Herfst. vr. a.
-
-N.B. Een enkele bittere boleet kan een geheel maal van B. edúlis
-oneetbaar maken. Daarom prente men zich deze verschillen goed in!
-
-No. 99. Bolétus bádius. Kastanje-boleet.
-
-H. 5 à 12 cM. fraai bruin, bij vocht kleverig, droog, glanzend. Poriën
-bleek-geel tot groenachtig, bij druk blauwgroen wordend. St. rolrond,
-1 à 3 cM. dik, 5-9 cM. hoog, vaak gekromd, geel bruin met fijne
-bruine stipjes. Vleesch wit of zeer licht geel, bij doorbreken
-lichtblauw. Zomer-herfst. vr. a. e.
-
-No. 100. Bolétus variëgátus. Geschubde boleet.
-
-H. 5 à 12 cM. okergeel tot geelbruin, met kleine donkerder haarschubjes
-bedekt. (Deze kunnen bij regenweer verdwijnen). Poriën geel-wit tot
-geel, later weer bruinachtig. Steel zelfde kleur als de hoed, wat
-lichter, cylindrisch, van onderen meest verdikt. Vleesch licht geel,
-bij doorbreken wat licht blauw. Zomer-herfst. a.
-
-No. 101. Bolétus bovínus. Koeienboleet.
-
-H. 4 à 8 cM. helder geelachtig-bruin of ietwat oranje-rose, vochtig
-kleverig; droog glad en glanzend; poriën bij volwassen exempl. groot,
-hoekig en samengesteld, d.i. door dieper gelegen tusschenwandjes
-in kleinere verdeeld; bovendien afloopend op den steel. Zij zijn
-grijs-wit, geelachtig, roestkleurig of groen-bruin. De steel is meestal
-kort (2 à 6 cM.) en rolrond, kleur als de h. Vleesch blijvend wit. Vaak
-meerdere exemplaren met de stelen vergroeid. Zomer-herfst. vr. a.
-
-N.B. Niet te verwarren met B. variegátus. Men vindt beide soorten
-vaak dooreen in naaldbosschen.
-
-No. 102. Bolétus granulátus. Melkboleet (fig. 55).
-
-H. 4 à 8 cM., helder geel tot bruin, vochtig zeer slijmerig; droog
-glanzend. Poriën aanv. zeer fijn, geel-wit en witte droppeltjes
-afscheidend; later geel, geelbruin. De steel is kort ± cylindervormig,
-lichtgeel, bovenaan met korreltjes bezet; deze zijn eerst geel, later
-bruin tot zwart. Vleesch blijvend lichtgeel. Zomer-herfst. vr. a. e.
-
-No. 103. Bolétus lúteus.
-
-Bruine ringboleet (fig. 56 en 26). H. 6 à 10 cM. bruin tot bruingeel,
-meest zeer slijmerig, eenigszins kegelvormig of bolrond. Poriën
-fijn, licht-geel. Ring aanv. wit geelachtig, later paars-bruin,
-ten slotte als een donkere band zichtbaar. Vleesch wit tot
-geelwit. Nazomer-herfst. In of bij naaldbosschen. vr. a. e.
-
-No. 104. Bolétus élegans.
-
-Gele ringboleet. (Plaat 2, fig. IXb).
-
-Onderscheidt zich van de vorige door lichter, geler kleur. Zij is
-ook minder forsch (5 à 8 cM.), de ring wordt niet paars-bruin en is
-vergankelijk en ten slotte vaak alleen als eene aanzwelling aan den
-steel zichtbaar. Nazomer-herfst. vr. a. e.
-
-No. 105. Bolétus cyanéscens. Indigo-boleet.
-
-De geheele P. (h. st. en pl.) is bleek, witgeel-geelbruin en wordt
-door druk overal fraai blauw. H. bol of bolvlak, een weinig viltig
-of schubbig, 5-12 cM. breed. St. 5-7 cM. lang. Zomer-herfst. vr. a. v.
-
-No. 106. Bolétus cálopus. Pronksteel-boleet.
-
-H. tot 15 cM., bruin-olijfkleurig dof, fijn viltig. Poriën bleek-geel,
-door druk blauw. St. dik, aanv. buikig, dan rolrond, geheel, of alleen
-bovenaan, fraai rood en netvormig geaderd. Vleesch wit, lichtgeel,
-blauw wordend. Nazomer-herfst. vr. a.
-
-No. 107. Bolétus lúridus. Heksenboleet.
-
-H. tot 18 cM., mooi omberbruin of bruin-olijfkleurig. Poriën
-oranje-rood, rood, bij druk blauw. Kenmerkend is vooral de buikige
-steel, die geel tot oranje-rood is en er fijn fluweelig uitziet
-door roode schubvlekjes, soms netvormig gerangschikt. Het gele
-vleesch kleurt zich zeer snel blauwgroen. Waarschijnlijk niet
-giftig. Nazomer-herfst. vr. a. v.
-
-N.B. Deze zwam wordt vaak verward met de volgende, de zeer giftige
-Satanszwam, die veel zeldzamer is.
-
-No. 108. Bolétus Sátanas. Satansboleet (fig. 58).
-
-In vorm en grootte ongeveer als de vorige; onderscheidt zich vooral
-doordat het witachtige vleesch zich eerst rood, dan blauwachtig
-kleurt. Ook heeft hij nooit het fraaie omberbruin van B. luridus,
-doch is bleeker, meer vaal oker- of ledergeel. Juli-Sept. vr. z.
-
-N.B. Men hoede zich voor deze zwam, die een aangename geur en smaak
-heeft en zich slechts weinig blauw kleurt, doch in de hoogste mate
-giftig is.
-
-No. 109. Bolétus subtomentósus. Fluweelboleet.
-
-Zeer veranderlijk van vorm en grootte; het best te herkennen aan den
-steel, die geel is met rood- of bruinachtige strepen of ribben, soms
-bijna geheel rood, vaak krom en verbogen; aan de groote hoekige poriën,
-die aanv. fraai goudgeel, later groenachtig zijn. H. fijn viltig,
-bruin-olijfkleurig, vaak met geelachtige of roode (B. chrysenteron)
-barsten. Zomer-herfst. a.
-
-No. 110 en 111. Bolétus scáber, berkenboleet (fig. 57) en Bolétus
-rúfus, rosse boleet, beide met een ruwen fijn-schubbigen steel,
-gelijken veel op elkaar en komen ook veel door elkaar voor, bij
-voorkeur in of bij berkenboschjes, te midden van naaldbosschen. Ze
-onderscheiden zich van elkaar, doordat bij B. rufus de steel
-dikker en de hoed steeds fraai rossig is, met aan den rand
-vaak de overblijfselen van een vliezigen sluier, terwijl
-B. scaber meer grauwbruin of grijs-olijfkleurig is, zonder die
-overblijfselen. Zomer-herfst. vr. a. e. (vooral B. rufus).
-
-
-
-
-TABEL VOOR DE AARDZWAMMEN=GESLACHTEN DER OVERIGE FAMILIES.
-
-(Voor de houtzwammen zie blz. 257).
-
-A.  Polyporeën of Buisjeszwammen (Plaat 2 fig. IX).
-    1.  Dikvleezige, gesteelde buisjeszwammen:
-            Bolétus (Plaat 2 fig. IX). Zie blz. 207.
-    2.  Leerachtige, tolvormige buisjeszwammen:
-            Zie Polýporus perénnis. No. 145.
-
-B.  Hydnaceën of Stekelzwammen. (Plaat 2 fig. XI).
-            Zie No. 247-254.
-
-C.  Telephoraceën of Korstzwammen:
-    1.  Trechter- of trompetvormige, vliezig-vleezige zwammen:
-            Crateréllus cornucopioídes. (Plaat 2 fig. XIII b).
-            Zie No. 258.
-    2.  Korstvormige, zachtvliezige, gefranjede zwammen:
-            Teléphora terréstris (Plaat 2 fig. XIII a). Zie No. 225.
-
-D.  Clavariaceën of Koraalzwammen:
-    1.  P. op een spons gelijkend, vleezig:
-            Sparássis críspa (fig. 106). Zie No. 254.
-    2.  P. koraalachtig vertakt, wasachtig:
-            Clavária (Plaat 2 fig. XII a). Zie No. 226-231.
-
-E.  Phallaceën of Stinkzwammen: (Plaat 2 fig. XIV).
-            Zie No. 231 en 232.
-
-F.  Nidulariaceën of Nestzwammen:
-        Leerachtige op bekertjes of vogelnestjes gelijkende zwammen:
-            Cýathus (Plaat 2 fig. XV b). Zie No. 233 en 234.
-
-G.  Lycoperdaceën of Stuifzwammen: (Plaat 2 fig. XVI):
-    1.  Er is een duidelijke afscheiding tusschen h. en st.:
-            Tulóstoma mammósum (fig. 117). Zie
-            No. 278.
-        Er is geen duidelijk onderscheid tusschen h. en st. 2
-    2.  Er zijn 2 duidelijk afzonderlijke omhulsels, waarvan
-        de buitenste in stervormige slippen openscheurt:
-            Geáster (Plaat 2 fig. XV a). Zie No. 255-258 en 277.
-        Er zijn geen 2 duidelijk afzonderlijke omhulsels 3
-    3.  Het omhulsel is dik, leer- of kurkachtig, dicht met
-        wratten bezet. P. binnenin zwart:
-            Sclerodérma vulgáre. (Plaat 2 fig. XVI f.) Zie No. 240.
-        Omhulsel papierachtig 4
-    4.  P. zelden kogelvormig, zittend, meestal kort- of
-        langgesteeld peervormig en met wratten of stekels bezet:
-            Lycopérdon (Plaat 2 fig. XVI a, b en fig. 99). Zie
-            No. 235-240 en 271 en 272.
-        P. altijd zittend, min of meer kogelrond, glad:
-            Bovista (Plaat 2 fig. XVI c). Zie No. 273 en 274.
-
-H.  Hymenogastreën of Schijntruffels:
-        Op aardappeltjes gelijkende zwammen:
-            Rhizopógon lutéolus (fig. 103). Zie No. 241.
-
-
-
-
-TABEL TOT HET BEPALEN DER ZWAMMEN, DIE VOORKOMEN OP HOUT (STAMMEN,
-STRONKEN, TAKKEN ENZ.)
-
-(Hierbij ook Ascomyceten).
-
-1.  De zwam vormt een hoed, zittend of gesteeld, van onderen voorzien
-    van plaatjes:
-            Zie tabel, blz. 219, (fig. 61 of 65).
-    Een hoed, zittend of gesteeld, van onderen met gaatjes of
-    doolhofachtige gangen:
-            Zie tabel, blz. 235, (fig. 69 of 80).
-    [N.B. Hiertoe behooren óók eenige zeer harde, houtige zwammen,
-    met zeer fijne gaatjes.]
-    Geen hoeden met gaatjes of plaatjes  2
-
-2.  Weeke, geleiachtige, dikwijls gekroesde of geplooide, doch ook
-    wel droppel- of knoopvormige zwammen, geel, bruin, wit of zwart:
-            Trilzwammen. Zie tabel, blz. 257. (fig. 82).
-    Niet week-geleiachtig                3
-
-3.  Gewei- of koraalachtig vertakt       4
-    Niet gewei- of koraalachtig vertakt  5
-
-4.  Heldergeel of oranje, kleverig
-            Calócera viscósa. No. 189 (fig. 83).
-    Bleekgeel tot bruinachtig, sterk vertakt, niet kleverig:
-            Clavária strícta. No. 188.
-    Zwart, wit gepunt:
-            Xylária hypóxylon. No. 16. (fig. 44).
-
-5.  Zwart, van binnen wit, knotsvormig:
-            Xylária polymórpha. No. 17.
-    Niet zwart                           6
-
-6.  Kleine bolletjes (1 à 2 mM.), stervormig openspringend.
-            Sphaeróbolus stellátus. No. 191.
-    Bekertjes, waarin kleine, ronde schijfjes:
-            Crúcifulum vulgáre. No. 192. (fig. 84).
-    Korstvormig, geheel aangegroeid of met omgebogen rand, waardoor
-    hoedjes ontstaan                     7
-
-7.  Oranje, stralig geplooid en geaderd, fluweelig:
-            Phlébia aurantíaca. No. 190.
-    Wit, paars, geel-grijs of bruin, niet str. geplooid.
-            Stéreum. No. 183-187.
-
-
-
-
-TABEL TOT HET BEPALEN DER PLAATZWAMMENSOORTEN, DIE VOORKOMEN OP HOUT,
-BOOMSTAMMEN, STRONKEN, PALEN, LOSSE TAKKEN, ENZ.
-
-1.  H. zittend, steel ontbrekend of uiterst kort 2
-    H. duidelijk gesteeld, kort of lang  5
-
-2.  H. week-vleezig, bijna geleiachtig, pl. later kaneelkleurig:
-            Crepidótus móllis No. 131. (Plaat 4, fig. 22).
-    H. niet week-vleezig                 3
-
-3.  H. teer en klein, wit; op losse takjes, pl. meest naar boven
-    gekeerd:
-            Claudópus variábilis No. 130 (fig. 65).
-    H. niet teer, taai, vleezig of kurkachtig, stijf 4
-
-4.  H. taai, kurkachtig, vrij hard en stijf:
-            Lenzítes No. 143 en 144 (fig. 66).
-    H. vleezig, glad, grijs of bruinachtig blauw:
-            Pleurótus ostreátus No. 123.
-    [Zie ook Panus stýpticus, met korten steel en Lentínus
-    cochleátus].
-
-5.  H. en st. beide met sparrige afstaande schubben:
-            Pholióta squarrósa No. 133 (Plaat 4, fig. 19).
-    H. honingbruin met harige afstaande schubjes, steel glad met
-    afstaanden ring, plaatjes later gevlekt, melig:
-            Armillária méllea No. 113. (Plaat 2, fig. III en fig. 60).
-    H. glad, zonder schubjes; òf met aangedrukte schubjes, die in
-    kleur van de hoed verschillen        6
-
-6.  H. met aangedrukte, soms ietwat harige schubjes 7
-    H. zonder schubjes, glad, rimpelig of vezelig 11
-
-7.  St. zijdelings, h. wit of bleekgrijs met bruine schubjes:
-            Pleurótus drýinus No. 124.
-    St. middenstandig of eenigszins excentrisch 8
-
-8.  St. zonder ring; pl. afloopend, getand of ingescheurd 9
-    St. met ring; pl. niet afloopend.   10
-
-9.  H. dunvleezig tot lederachtig, met harige bruinzwarte schubjes:
-            Lentínus tigrínus No. 126. (Plaat 4, fig. 14).
-    H. dik, taaivleezig, later hard, met bruine vlek-schubben:
-            Lentínus squamósus No. 125 (fig. 62).
-    [H. steenrood-geelbruin, aan den rand met gele vlekken]:
-            Hypholóma sublaterítium No. 138.
-
-10. [H. geel- of blauwgroen, kleverig, soms met witte schubjes:
-            Stropharia aeruginosa].
-    H. goudgeel-bruin met donkerder schubjes:
-            Pholióta aurivélla No. 134.
-
-11. St. met ring, H. groenachtig:
-            Strophária aeruginósa No. 222. (Plaat 5, fig. 32).
-    St. met ring, H. anders gekleurd    24
-    St. zonder ring                     12
-
-12. H. ingerold bruinrood (zie fig. 63); anijsgeur:
-            Lentínus cochleátus No. 127 (fig. 63).
-    H. niet ingerold, geen anijsgeur    13
-
-13. St. zijdelings, kort en verbreed; zwammetjes in toefen:
-            Pánus stýpticus No. 128 (fig. 64).
-    St. niet zijdelings, hoogstens excentrisch. 14
-
-14. Ledergele tot bruine paddenstoeltjes, met wit donzig voetje op
-    losse takjes of plantenafval:
-            Tubária furfurácea No. 135. (Plaat 4, fig. 24).
-    Op boomen of stronken, geen donzig voetje 15
-
-15. Paddenst. eenzaam of slechts weinige dicht bijeen 16
-    Paddenst. in bossen of talrijke troepjes bijeen 21
-
-16. Taai en dikvleezig, st. excentrisch, op boomen:
-            Pleurótus ulmárius No. 122 (Plaat 3, fig. 9).
-    Niet taai; aan den voet der boomen of in de aarde daarbij 17
-
-17. Pl. helder geel, geel-roodachtig
-            Tricholóma rútilans No. 114.
-    Pl. geelachtig, later bruin; St. zwart-bruin viltig:
-            Paxíllus atrotomentósus No. 136.
-    Pl. wit of rose                     18
-
-18. St. spoelvormig verdikt, vaak gevoord:
-            Collýbia fúsipes No. 116.
-    St. niet zeer slank, gedraaid, wit met zwarte vezeltjes:
-            Plúteus cervínus No. 129. (Pl. 4, fig. 16).
-    St. zeer slank, glad, lichtgrijs of bruin 19
-
-19. St. met fijne evenwijdige groeven, grijs-blauw:
-            Mycéna polygrámma No. 121. (Plaat 3, fig. 7).
-    St. zonder groeven en anders gekleurd 20
-
-20. St. naar onderen verdikt en in een wortel uitloopend; H. 5 à
-    10 cM.:
-            Collýbia radicáta No. 115.
-    St. gelijk dik, bleekgrijs met behaarden scheeven wortel. H. 2
-    à 3 cM.:
-            Mycéna rugósa No. 120.
-    [Zie ook Mycena galericulata, die soms eenzaam voorkomt].
-
-21. Teere paddenstoel. H. tot 2 cM. in groepjes 22
-    Grooter; meer in bossen of zoden    23
-
-22. Pl. spoedig grauw-zwart, op stronken, oude stammen, enz.:
-            Psathyrélla dissemináta No. 141. (Plaat 5, fig. 36).
-    Pl. bleek blijvend; op bemoste stammen:
-            Mycéna cortícola No. 118.
-
-23. [St. excentrisch, h. taai en dik-vleezig, zie Pleurotus ulmarius].
-    St. middenstandig                   24
-
-24. St. met ring, h. wit, kleverig, meest op beuk:
-            Armillária múcida No. 112 (fig. 59).
-    St. met ring; daaronder sparrig schubbig. H. bruin:
-            Pholióta mutábilis No. 132.
-    St. zonder ring, hoogstens met gordijnresten 25
-
-25. St. spoelvormig verdikt, vaak gevoord:
-            Collýbia fúsipes No. 116.
-    St. niet aldus                      26
-
-26. St. met fijne evenwijdige groeven:
-            Mycéna polygrámma No. 121.
-    St. niet aldus                      27
-
-27. St. bruin tot zwart, fluweelig:
-            Collýbia velútipes No. 117 (fig. 61).
-    St. kaal                            28
-
-28. St. glad, witachtig of grijs        29
-    St. geel, geelbruin of bruin, pl. geel- of groenachtig, later
-    grauw of paars-zwart wordend:
-            Hypholóma No. 138-140. (Plaat 5, fig. 30).
-
-29. Pl. wit of lichtrose blijvend. H. klokvormig:
-            Mycéna galericuláta No. 119. (Plaat 3, fig. 7).
-    Pl. bruin of zwart wordend door de sporen 30
-
-30. H. kegel-klokvormig, geelbruin gestreept, pl. zwart wordend:
-            Coprínus micáceus No. 142. (Pl. 5, fig. 34).
-    H. aanv. bol, later uitgespreid, pl. bruin wordend:
-            Bolbítius (Hypholóma) hydróphilus No. 137.
-
-
-
-No. 112. Armillária múcida. Porceleinzwam (fig. 59).
-
-H. wit, soms lichtgrijs of bruinachtig, slijmerig, rimpelig, 3-12
-cM. St. wit met witten gestreepten R. Vooral op beuken, die er soms
-van onder tot boven mee begroeid zijn. Aug.-Oct. vr. a.
-
-No. 113. Armillária méllea. Honingzwam, "Hallimasch" (fig. 60 en
-Plaat 2, fig. III).
-
-H. geel-honingbruin, met harige, meest donkerder schubjes en
-gestreepten rand, 5 à 18 cM., met afstaanden vlokkigen R. St. bleek
-rood- of bruinachtig. Pl. later rood of bruinachtig gevlekt, ±
-afloopend a. a. e.
-
-No. 114. Tricholóma rútilans. Purperroode houtzwam.
-
-H. geelachtig met purperrood vilt bedekt, dat later in schubjes
-afscheurt; eerst klokvormig, dan uitgespreid en bolrond, 6-10
-cM. Vleesch geel. Pl. goudgeel, eerst aan de snede verdikt,
-dan gezaagd. St. krachtig, gevuld 5-8 cM. hoog, licht geel met
-purperroode vezels. In troepjes bijéén op of aan den voet van
-boomstronken. Zomer-herfst. a.
-
-No. 115. Collýbia radicáta. Wortelcollybia.
-
-H. dunvleezig, grauwbruin tot olijfkleurig, rimpelig, geaderd, 6-12
-cM. Pl. breed, wijd uit elkaar, fraai wit. St. slank, meest naar
-onderen verdikt, en met een stevigen wortel in den grond bevestigd. Aan
-den voet van boomen, vooral beuken. Zomer-herfst. vr. a.
-
-No. 116. Collýbia fúsipes. Spoelvoet (Collybia).
-
-H. roodbruin of okerkleurig, soms ook bleeker, 6-10 cM. Lamellen breed,
-wijd uiteen, bleek rose of licht roodbruin. Kenmerkend is vooral de
-steel: verdikt-gezwollen, naar onderen spoelvormig verdund, gestreept
-of gegroefd, vaak verdraaid, bruin, bruin-rood. Aan den voet van oude
-boomen. Zomer-herfst. vr. a.
-
-No. 117. Collýbia velútipes. Fluweelpootje.--Winterzwammetje (fig. 61).
-
-H. geel, goud-geel, bruinachtig, vochtig, kleverig, 2-8 cM., de rand
-vaak gestreept. St. bruin tot zwartbruin, fluweelig. Pl. geelachtig,
-ver uiteen. In zoden, aan stronken van hakhout, aan boomstammen,
-ook in de steden, van Sept.-Maart. a. a. e.
-
-No. 118. Mycéna cortícola. Schorsmycena.
-
-H. grijs of licht-bruin rose, gevoord, 2-6 mM. St. licht-grijs of
-bruinachtig, berijpt. Pl. bleek, breed.
-
-In troepjes op bemoste boomstammen. Oct.-Feb. a.
-
-No. 119. Mycéna galericuláta. Helm mycena. (Plaat 3, fig. 7).
-
-H. kegel- of klokvormig, 2-4 cM. in vele tinten van grijs, geel-grauw,
-bleek-bruin; droog en kaal, vaak wat rimpelig gestreept. Pl. wit tot
-bleek-rose, met een tand afloopend. St. glad en glanzend, grauw of
-grijs-bruin, vaak wortelachtig verlengd en dun behaard. Op of dicht
-bij stronken en stammen, vele bijeen. Zomer-herfst. a. a.
-
-No. 120. Mycéna rugósa. Rimpelige mycena.
-
-Deze gelijkt veel op de vorige, doch onderscheidt zich, door een meer
-rimpeligen, grauwen hoed, een wat taaier substantie (vooral de grijze
-steel). Pl. bleekgrijs. Ze komt meer eenzaam of slechts weinige bij
-elkaar voor. Stronken enz. Herfst. a.
-
-No. 121. Mycéna polygrámma. Streepsteel-mycena.
-
-H. kegel-klokvormig. Zwak bultig, in vele tinten van grijs-grauw-
-of bruinachtig, 2-4 cM. Pl. wit of bijna wit. St. over zijne geheele
-lengte met fijne groeven, grijs, blauwgrijs, meestal wortelend en van
-onderen behaard. Aan stammen en stronken, tusschen dorre bladeren,
-enz. Zomer-herfst. vr. a.
-
-No. 122. Pleurótus ulmárius. Iepenzwam. (Plaat 3, fig. 9).
-
-H. taai-vleezig, vast, geelachtig, okerkleurig, soms wat grijzig, vaak
-gevlekt of in veldjes gebarsten, 8-20 cM. St. stevig, excentrisch,
-vast, kleur als hoed of wat bleeker. Pl. wit, breed. Aan boomstammen,
-vooral iepen, vaak in groepjes bijeen; soms zeer hoog. Herfst. vr. a.
-
-No. 123. Pleurótus ostreátus. Oesterzwam.
-
-H. vleezig, schelpvormig, grauw, grijs, blauw, bruinachtig, later soms
-geelachtig verbleekend, 5 à 15 cM.; rand aanv. ingerold. St. kort
-of bijna ontbrekend, wit, onderaan wit-behaard. Pl. wit,
-geel- of grijsachtig. Meestal vele boven elkaar aan
-boomstammen. Sept.-Nov. vr. a.
-
-No. 124. Pleurótus drýinus. Grijze zadelzwam.
-
-H. taai, witachtig of bleek-grijs, met bruine schubjes, 4-9
-cM. Pl. afloopend, wit of geelachtig. St. zijdelings, kort (± 2 cM.),
-wit, fijn-schubbig, met vergankelijken ring. Aan eikestammen, zieke
-ooftboomen en dergelijke. Herfst. vr. a.
-
-No. 125. Lentínus squamósus (lepideus.) Geschubde houtzwam. (fig. 62).
-
-H. dik- en taaivleezig, later hard en droog, 8-15 cM.; wit of bleek
-okerkleurig, met donkere, aangedrukte schubben. Pl. afloopend,
-wit of geel-bruinachtig, getand, vaak ingescheurd en
-dwarsgestreept. St. gevuld, vast, fijn schubbig. Reuk aangenaam zoetig;
-op dennestompen en vooral op bewerkt hout: balken, palen, trapjes,
-vr. a.
-
-Deze zwam kan soms zeer afwijkende, monstreuse vormen aannemen,
-vooral in het duister.
-
-No. 126. Lentínus tigrínus. Getijgerde houtzwam. (Plaat 4, fig. 14).
-
-Kleiner dan de voorafgaande, dunner en slapper; meer trechtervormig
-met neergebogen rand. Wit of grijs-geelachtig met zwarte harige
-schubjes. Pl., wit of lichtgeel, fijn getand. Vindplaats als de vorige
-Zomer-herfst. vr. a.
-
-No. 127. Lentínus cochleátus. Bruine anijszwam (fig. 63).
-
-Vormt dichte toefen van ± slakkenhuisvormige ingerolde hoeden, licht
-roodbruin, en heeft een sterken anijsgeur. In 1912 op verscheidene
-plaatsen waargenomen, aan stronken. Herfst. e.
-
-No. 128. Pánus stýpticus. Scherpe schelpjeszwam (fig. 64).
-
-Deze vormt zoden van meest zeer talrijke exemplaren: kleine leder-
-tot okerkleurige hoedjes met een zijdelingsch, kort steeltje dat naar
-boven verbreed is. De okerkleurige plaatjes zijn door fijne aderen
-verbonden. Het vleesch smaakt zeer scherp.
-
-Aan stronken en stammen, het geheele jaar a. a.
-
-No. 129. Plúteus cervínus. Hertenzwam. (Plaat 4, fig. 16).
-
-H. 6-9 cM., dunvl. klokvormig, later uitgespreid, glad, ietwat
-zijdeachtig, kaal of fijn-schubbig, in verschillende tinten:
-bruinachtig, grauw-bruin. Pl. spoedig bleekrose, breed. Sporen
-rose. St. 5 à 9 cM. hoog, wit met fijne zwarte vezeltjes, vaak wat
-gedraaid. Aan den voet van boomstammen, op stronken, enz. eenzaam of
-in groepjes. Aug.-Oct. vr. a.
-
-No. 130. Cláudopus variábilis. Witte schelpjeszw. (fig. 65).
-
-Kleine, vleezige, ongesteelde hoedjes, 1-2 cM., wit, fijn viltig;
-hoed vaak teruggeslagen, met de plaatjes naar boven; deze zijn
-eerst wit, later rose of bruin. Sporen roodachtig. Op takjes,
-enz. Aug.-Nov. vr. a.
-
-No. 131. Crepidótus móllis. Weeke schelpzwam. (Plaat 4 fig. 22.)
-
-H. geleiachtig-vleezig, slap, ei- of niervormig, vaak
-gegolfd-gelobd, wit-geelachtig, bruin. St. ontbrekend of zeer
-kort. Pl. van het aanhechtingspunt uitstralend; wit, later
-kaneelkleurig. Sporen bruin. Op oude stammen en stronken, vooral
-populieren. Zomer-herfst. vr. a.
-
-No. 132. Pholióta mutábilis. Gladde pholiota.
-
-H. bruin, kleverig of vochtig, eerst bol en bultig met ingerolden rand,
-later vlak, 3-6 cM. Pl. aangegroeid, soms wat afloopend, eerst bleek,
-dan geelbruin of kaneelkleurig. Sporen bruin. St. 3-6 cM. hoog, later
-hol, met dun-vliezigen ring; daaronder bruin en ± sparrig-schubbig,
-er boven bleeker en glad. (Ring en schubben worden vaak slechts
-onduidelijk zichtbaar). In bossen op stronken, vooral van beuken en
-elzen. Herfst, vooral in 't Z. en O. a. e.
-
-N.B. Deze niet te verwarren met de zwavelkopjes, met groenig-gele
-plaatjes, die paarszwart worden!
-
-No. 133. Pholióta squarrósa. Schubbige pholiota. (Plaat 4, fig. 19
-en 20).
-
-Gemakkelijk kenbaar aan de sparrige omgebogen schubben op den hoed en
-den steel. Alleen boven den vlokkigen vergankelijken ring glad. H. 4-6
-cM. Geheel goudgeel tot roestbruin. Pl. eerst bleek olijfkleurig,
-dan bruin. Sporen bruin. In bossen aan den voet van boomen, vooral
-beuken. Oct.-Nov. vr. a.
-
-No. 134. Pholióta aurivélla. Goudvlieszwam.
-
-H. eerst bol, dan vlak gewelfd, 6-10 cM., goudgeel-bruin met
-aangedrukte bruinachtige schubjes; vochtig kleverig, droog
-glanzend. Pl. eerst witachtig, dan geel, later bruin. Sporen
-bruin. St. dik, hol, geel met wat afstaanden ring; daaronder
-vlokkig-schubbig. Aan loofboomen. Herfst. vr. a.
-
-No. 135. Tubária furfurácea. Donsvoetje. (Pl. 4, fig. 24).
-
-H. ledergeel bij droogte; vochtig donkerder, bruin; eerst bol
-of vlak, later verdiept, ± trompetvormig, bedekt met kleine
-zemelachtige schubjes. Pl. okerkleurig tot kaneelkleurig, eenigszins
-afloopend. Sporen bruin. St. van onderen meestal met een wit dons
-bedekt. Op takjes, bladeren, plantenafval, enz. Herfst-winter. a. a.
-
-No. 136. Paxíllus atrotomentósus. Zwartvoet.
-
-Zeer kenbaar aan den korten dikken steel, die met een donkerbruin
-tot zwart fluweelig vilt is bedekt. H. 7-15 cM., bruin, oppervlak als
-zeemleer, breed-trechtervormig, doch vaak scheef, met excentrischen
-steel. Sporen bruin. Op of bij oude naaldboomen of stronken
-daarvan. Herfst. vr. a.
-
-No. 137. Bolbítius (Hypholóma) hydróphilus. Grijze vochtzwam.
-
-H. eerst bol, met neergebogen rand, later uitgespreid, hygrophaan,
-bleek kastanjebruin. Plaatjes bruin. Sporen bruin. Kenmerkend vooral
-de witachtige golvende steel (vooral bij jonge exemplaren) Op stronken
-enz. meest in groote bossen. Herfst. a.
-
-Hypholóma. Zwavelkopjes.
-
-De zwavelkopjes zijn de gele of geelbruine, zoo algemeene
-stronkbewoners, waarvan de plaatjes paars-zwart of grauw worden door
-de sporen, en waarbij gewoonlijk op hoed of steel duidelijk resten
-van het gordijn zichtbaar zijn; bij jonge exemplaren is het vaak heel
-mooi te zien; zij smaken bitter.
-
-No. 138. Hypholóma sublaterítium, met ± steenroode hoeden, 4-10 cM. die
-aan den rand vaalgele vlokken of vlekken vertoonen (gordijnresten), en
-een steel, die naar onderen versmald is en roestbruin. Pl. aanv. licht
-grijsgroen. Vleesch geelwit. a. v.
-
-No. 139. Hypholóma fasciculáre, kleiner, 2-6 cM. meer
-geelbruin, zonder randvlekken, steel ± overal even dik en
-geler. Pl. aanv. zwavelgeel. Vleesch geler. Beide aan stronken en
-boomen. a. a. v.
-
-Voorts vindt men op dennenstronken en in de buurt daarvan, vooral in
-'t Oosten:
-
-No. 140. Hypholóma epixánthum, meer bleekgeel van kleur, met
-geelwitachtige plaatjes, die grauw worden. Oct.-Dec. vr. a.
-
-Voor hypholóma Candolleánum zie blz. 278.
-
-No. 141. Psathyrélla dissemináta. Grijze klokjes. (Plaat 5, fig. 36).
-
-H. eerst ei- dan klokvormig, 1 à 1 1/2 cM.; wit, grijs of licht
-okerkleurig., gevoord-gestreept, aanv. zeer fijn bestoven. Pl. eerst
-wit, dan grauw en zwart door de sporen. St. wit. Teere paddenstoeltjes
-in grooten getale bijeen aan den voet van boomen, op stronken, uit
-vloeren en plafonds van huizen, op bladaarde, enz. Voorjaar-herfst a.
-
-No. 142. Coprínus micáceus. Glimmerinktzwam. (Plaat 5, fig. 34)
-
-H. eerst ei- dan klokvormig, 3 à 5 cM. geelbruin gestreept, met fijne
-glinsterende korreltjes bezet, die echter spoedig verdwijnen. Pl. wit,
-bruin dan zwart door de sporen. St. wit, een weinig zijachtig,
-glad hol. In grooten getale bijeen op stronken en boomen; ook op de
-aarde. Voor- en najaar a. a.
-
-Lenzítes. Dit geslacht vormt in menig opzicht een overgang tusschen
-plaat- en buisjeszwammen. Jong vertoonen zij gaatjes, maar bij
-uitgroeiing vormen zich duidelijke plaatjes, die echter stijf en
-kurkachtig zijn. De geheele hoed is trouwens zoo; hierdoor en door
-hun voorkomen en groeiwijze gelijken zij veel op sommige Polyporaceën;
-vooral als men ze alleen van boven beschouwt, kan men ze licht daarmede
-verwarren. De plaatjes zijn vaak vertakt en zijdelings verbonden,
-waardoor soms gaatjes ontstaan, die dan echter altijd veel grover
-zijn, dan bij de echte buisjeszwammen. Soms vertoonen zij dicht bij
-hun aanhechtingspunt gaatjes en meer naar den rand toe plaatjes. De
-meest voorkomende zijn:
-
-No. 143. Lenzítes betulína. Berken-plaatjeshoutzwam. (fig. 66).
-
-H. 2-10 cM. breed, ± met banden geteekend, viltig-harig,
-fluweelig, grauw-bleekbruin (dikwijls ook groenig). Pl. wit tot
-lichtgrijs-bruin. Vaak vele bijeen, dakpansgewijs. Op stronken van
-berken, esschen, eiken e.a. 't geheele jaar a.
-
-No. 144. Lenzítes saepiária. Bruine plaatjeshoutzwam.
-
-H. 2-12 cM., borstelig viltig, fluweelig, aanv. geel, later van uit
-'t midden bruin wordend, bruin met oranje-gele rand, ten slotte
-geheel donkerbruin. Pl. oranje-geel, vaak vertakt en verbonden. Op
-oude stronken van naaldhout, en op balken, schutting, enz., daaruit
-vervaardigd, 't geheele jaar vr. a.
-
-N.B. De Nos. 112-128 en 143, 144 hebben witte sporen. Bij de andere
-is het afzonderlijk vermeld.
-
-
-
-
-TABEL TOT HET BEPALEN DER MEEST VOORKOMENDE GESLACHTEN DER POLYPORACEËN
-OF BUISJESZWAMMEN.
-
-1.  Vleezige gesteelde aardpaddenstoelen, waarbij de buisjeslaag
-    zich gemakkelijk van het vruchtvleesch laat afscheiden:
-            Bolétus. Zie tabel blz. 207 (Plaat 2 fig. IX).
-    Hout- of boomzwammen of anders gevormde aardpaddenstoelen   2
-
-2.  Weeke, sappige, roode of roodbruine boomzwammen:
-            Fistulína. No. 170 (fig. 79).
-    Niet tegelijk week-sappig en rood    3
-
-3.  Aan de onderzijde doolhofachtige gangen of plaatjes (zie
-    fig. 80)                             4
-    Geen plaatjes of doolhofachtige gangen (of indien er iets van dien
-    aard te zien is, dan zéér veel fijner dan de figuur vertoont);
-    gaatjes of netvorm. plooien          5
-
-4.  Doolhofachtige gangen (fig. 80), zwam dik-kurkachtig:
-            Daedálea quercína. No. 176 (fig. 80).
-    Plaatjes, (soms hier en daar overgaande in gaatjes).
-            Zie Lenzítes. (blz. 234).
-
-5.  Geen echte gaatjes, maar plooien en netvormige aderen:
-            Merúlius. No. 171-173
-    Echte gaatjes, grof of fijn, soms alleen met een loupe of op
-    doorsnede zichtbaar (bv. bij Fomes)  6
-
-6.  Taai-kurkachtige tot hard-houtige zwammen, waarbij  de buisjes
-    gewoonlijk in meerdere lagen boven elkaar geplaatst zijn:
-            Fómes. Zie tabel blz. 248. (Plaat 2 fig. X b en
-            fig. 74-79).
-    (N.B. Dit kenmerk is alleen op breuk of doorsnede te zien.)
-    Harde, niet te snijden zwammen, die zich slechts met groote
-    moeite zouden laten breken of doorzagen, zoeke men onder Fomes.
-    Buisjes slechts in één laag, vliezige, vleezige, leder- of
-    kurkachtige zwammen; (sommige wel later verhardend, maar niet
-    hard-houtig)                         7
-
-7.  Op doorsnede is de buisjes-laag niet door een scherp lijntje van
-    het vleesch gescheiden (fig. 81); het vleesch is wit, kurkachtig
-    tot zacht houtig:
-            Tramétes. No. 174 en 175.
-    Wel een scherp lijntje tusschen buizen-laag en vleesch:
-            Polýporus. Zie tabel blz. 237. (Pl. 2 fig. Xa en
-            fig. 69-73).
-
-
-
-
-TABEL TOT HET BEPALEN DER POLÝPORUS-SOORTEN.
-
-1.  Een vrijwel rond hoedje op een middenst. of wat excentrisch
-    steeltje:                            2
-    Andere vorm, geen of zijdelingsche steel:   3
-
-2.  Op den grond (zandgrond) groeiend:
-            Pol. perénnis. No. 145.
-    Op takken of stammen groeiend:
-            Pol. brumális. No. 146.
-
-3.  Poriën fraai paars (bij oude exemplaren bruin-paars).
-            Pol. abietínus. No. 159.
-    Poriën hier en daar mooi oranje:
-            Pol. auréolus. (amórphus). No. 158.
-    Poriën zwavelgeel, hoed geel, oranje of bruinachtig.
-            Pol. sulphúreus. No. 150.
-    Poriën fraai zilver-grijs:
-            Pol. adústus. No. 156.
-    Poriën anders gekleurd, wit, bleek-geel, groenig of bruinachtig:
-            4
-
-4.  Vleesch ìn-bruin, rood-of geelbruin:   5
-    Vleesch wit of bleek geel-grijs of bruinachtig.   7
-
-5.  H. meest kleiner dan 6 cM., meerdere bijeen, gewoonlijk boven
-    elkaar geplaatst, bruin, met stralig geplaatste rimpels:
-            Pol. radiátus. No. 157.
-    H. grooter dan 6 cM., 10 tot 30 cM. en meer:   6
-
-6.  Dik consôle- tot kussenvormige hoeden aan boomstammen,
-    aanv. geelbruin en week, later verhardend en roest-bruin, zwart
-    wordend:
-            Pol. híspidus. No. 153.
-    Meestal ongeveer tol- of trechtervormig, op of bij
-    coniferenstompen:
-            Pol. Schweinítzii. No. 154.
-    (Zie ook Fomes conchatus en Fomes pomaceus (vruchtboomen!))
-
-7.  H. zadelv. geelbruin, met donkere schubben:
-            Pol. squamósus. No. 147.
-    H. fraai met banden geteekend, meest vele bijeen op stronken,
-            Pol. versícolor. No. 160 en 161. (Plaat 2 fig. X a
-            en fig. 73).
-    Niet met schubben, noch met banden:  8
-
-8.  Talrijke hoeden, gelobd en ingesneden, vormen één geheel. (Zie
-    fig. 72).                            9
-    Enkelv. hoeden, afzonderlijk of vele bijeen.   10
-
-9.  H. fraai lichtbruin, met korreltjes, later schubbig:
-            Pol. gigánteus. No. 151 (fig. 70 en 71).
-    H. grauw, of grijs-bruin, niet schubbig:
-            Pol. frondósus. No. 152 (fig. 72).
-    (Zie ook Pol. sulphúreus, die soms met witte poriën voorkomt.)
-
-10. Met duidelijken steel, van onderen zwart:
-            Pol. pícipes. No. 148.
-    Zittend of met zeer korten steel, kussenvormig (op berk!) zie
-    fig. 69
-            Pol. betulínus. No. 149.
-    Vuil-witte of grauw bruine, ± taai vleezige zwammen, meestal
-    vele bijeen en ± samenvloeiend.
-            Pol. fumósus. No. 155.
-
-
-
-No. 145. Polýporus (Polystíctus) perénnis. Tolzwammetje.
-
-H. 2-8 cM., dun, leerachtig, rond, bruin, rand dun, scherp. Poriën
-eerst wit berijpt, later bruin. St. middenstandig, lichtbruin en
-fluweelig. Dikwijls vertoonen de hoeden fraai geteekende banden;
-men vindt ook veelal eenige exemplaren min of meer met elkaar
-vergroeid. Zandgrond. Nazomer-herfst. vr. a.
-
-No. 146. Polýporus brumális. Winterhoutzwam.
-
-H. 3-8 cM. ± vleezig, dan taai-leerachtig, grijs-bruin, zonder
-bandv. teekening, eerst behaard, later meestal eenigszins
-schubbig. Poriën wit, geelachtig. Steel ± O.5 cM. dik, fijn
-schubbig of harig. Op doode takken en stammen, vooral van
-eiken. Najaar-voorjaar. vr. a.
-
-No. 147. Polýporus squamósus. Zadelzwam. (fig. 67 en fig. 68).
-
-H. tot 40 cM., taai vleezig, geelbruin met donkere schubben. Poriën
-aanv. klein, later vrij groot en hoekig, wit tot lichtbruin. Steel
-kort, zijdelingsch of excentrisch, van onderen zwart. Loofboomen,
-en stronken. Voor- en najaar. a.
-
-No. 148. Polýporus pícipes. Peksteel.
-
-H. tot 8 cM., taai-vleezig, later hard, bruin, glad. St. sterk
-excentrisch, geheel zwart tot aan de afloopende poriën, deze zijn
-wit tot bleekbruin, klein, op stronken meest van wilgen. Najaar. vr. a.
-
-No. 149. Polýporus betulínus. Berkenzwam. (fig. 69).
-
-H. 6 à 20 cM., vleezig tot kurkachtig, ± rond of niervormig, zittend
-of met zeer korten steel aangehecht, kaal, glad, bruingrijs; vleesch
-zuiver wit, buisjes kort, poriën wit. Uitsluitend op berken. Het
-geheele jaar. vr. a.
-
-No. 150. Polýporus sulphúreus. Zwavelzwam.
-
-H. meestal vele tot groote complexen vergroeid, zwavelgeel met
-oranje. Poriën geel. Vleesch wit of geelachtig, aanv. week kaasachtig,
-later hard, als brosse kaakjes. Op loofboomen, soms zeer hoog;
-schadelijke parasiet! vr. a.
-
-No. 151. Polýporus gigánteus. Reuzenzwam. (fig. 70 en fig. 71).
-
-Deze vormt aan den voet van oude boomstammen groote zoden, die meer
-dan 1 M. breed kunnen worden, mooi lichtbruin met korreltjes en
-schubjes geteekend (vooral later); de bleeke poriën kleuren zich bij
-druk zwartig. Vooral aan den voet van beuken. Augustus-October. vr. a.
-
-No. 152. Polýporus frondósus, "De eikhaas" (fig. 72), onderscheidt
-zich van de vorige door zijn meer grauwe of grijsbruine kleur; ook
-is hij meer ingesneden tot kleinere, meer rondachtige lappen. Aan
-den voet van oude boomen, vooral eiken. n. a. e.
-
-No. 153. Polýporus híspidus. Ruige boomzwam.
-
-H. 10-30 cM. dik, consôle- tot kussenvormig, aanv. geel-bruin en
-vrij week, later hard, bruin en zwart. Van boven ruig-harig. Poriën
-aanv. bleek groenig geel, fijn gewimperd, later bruinachtig. Aan
-stammen van levende boomen. Juli-winter. vr. a.
-
-N.B. Deze zwam is éénjarig; gedurende den geheelen winter kan men de
-harde bruinzwarte (doode) zwammen vinden.
-
-No. 154. Polýporus Schweinítzii. Sparrehoutzwam.
-
-Deze zwam, uitsluitend in naaldbosschen, op of bij stompen te vinden,
-is aan de fraai-bruine, ruw-viltige bovenkant, en de groen-gelige
-(later bruine) poriën te kennen. De h., 6-25 cM., zijn ± tol- of
-trechtervormig, alleenstaand of eenige ± vergroeid. Herfst. In 't
-Z. en O. vr. a.
-
-Polýporus fumósus en adústus.
-
-Bijna alle vuil-witte, grijze of grauw-bruine zwammen, niet met
-banden geteekend, die men in groote getale bijeen, zodevormend of
-dakpansgewijze op stammen of stronken aantreft, behooren tot een van
-deze soorten.
-
-No. 155. P. fumósus, de rookzwam, is gew. dikker, vleeziger, vertoont
-op doorsnede zônen in 't vleesch, heeft vuil-witte of bruinachtige
-poriën, die door wrijving zich donkerder kleuren. a.
-
-No. 156. P. adústus, de grijze gaatjeszwam, is dunvleezig, zonder
-zônen, en heeft mooi zilvergrauwe poriën; ook zijn hier de hoedjes
-meest meer half-cirkelvormig en fijnviltig. Herfst-winter. a. a.
-
-No. 157. Polýporus radiátus. Elzenzwam.
-
-H. 4-6 cM., meest vele bijeen ± dakpansgewijs; bruin met stralige
-rimpels, aanv. fluweelig-glanzend. Poriën aanv. met zilverachtigen
-weerschijn. Vooral goed te kennen aan het geel-bruine, stralig-vezelige
-vleesch. Bij voorkeur op elzen, doch ook op beuken, berken, e. a. Het
-geheele jaar. vr. a.
-
-No. 158. Polýporus auréolus (= amórphus). Oranje dennezwammetje.
-
-Witte, ± vleezige, zijdeachtige zwammetjes, vele bijeen, dakpansgewijs
-of onregelmatig uitgespreid, met oranje of oranje-rose poriën. Op
-dennenstronken. Najaar. a.
-
-No. 159. Polýporus (Polystíctus) abietínus. Paarse dennenzwam.
-
-Vindt men op naaldhout zwammetjes met fraai paarse poriën, dan is
-het deze. Overigens is de vorm zeer veranderlijk en wisselt tusschen
-breed-uitgespreide korsten en wit-grijze, harige hoedjes, onduidelijk
-met banden geteekend. De poriën zijn ook onregelmatig in tandjes
-uiteengescheurd en kunnen door verbleeking bruin-paars tot bruin
-worden. Niet te verwarren met Stéreum purpúreum (geen poriën!). Zie
-blz. 56. Zomer-herfst. a.
-
-No. 160. Polýporus (Polystíctus) versícolor. Veelkleurige
-zwam. Elfenbankjes. (fig. 73).
-
-De meest algemeene zwam op allerlei stammen en stronken is wel deze:
-kenbaar aan zijn fraai met banden geteekende hoed, die zijïg-glanzend
-en glad is, en waarvan men er meestal vele bijeen vindt. Men vindt
-ze in allerlei kleuren, witachtig, bruin, blauwachtig tot zwart. De
-poriën zijn aanv. wit, later worden ze bruinachtig.
-
-N.B. De eenige zwam die hiermede soms wel verward wordt is Lenzítes
-betulína (blz. 234), doch deze is aan de onderzijde direct te kennen.
-
-No. 161. [Als Polýporus (Polystíctus) zonátus worden onderscheiden de
-vormen, die zachtfluweelig, dikker, meestal grauw bruin en onduidelijk
-gezôneerd zijn met dikkere, vaak witte rand; hierbij zijn de hoeden
-gewoon met een breede, ineenvloeiende basis vastgehecht.] Beide vormen
-op stronken enz. 't geheele jaar. a. a.
-
-
-
-
-TABEL TOT HET BEPALEN DER FÓMES-SOORTEN.
-
-1.  Vleesch wit of licht geelachtig      2
-    Vleesch bruin of bruingeel           3
-
-2.  Zwam geheel wit of lichtgrijs, ook de bovenzijde van den hoed;
-    meest op popel:
-            Fómes connátus. No. 168.
-    Bovenzijde bruin, op den wortel of den boomvoet, meest van
-    coniferen:
-            Fómes annósus. No. 167 (fig. 74-77).
-
-3.  Zwam korst- of schelpvormig met dunnen rand, poriën helder
-    geelbruin:
-            Fómes conchátus. No. 169 (fig. 77 en 78).
-    Zwam knobbel-, hoef-, of consôlevormig   4
-
-4.  Zwam dik, hoef- of kussenvormig, van boven grijs, grauw tot zwart;
-    poriën grijs berijpt of licht kaneelkleurig   5
-    Zwam meer afgeplat, consôlevormig, van boven bruin bruinzwart;
-    poriën wit, bij druk bruin:
-            Fómes applanátus. No. 165.
-
-5.  Zwamweefsel hard, houtig, donker roestbruin, naar boven
-    geleidelijk in de zeer harde buitenlaag overgaande; deze is
-    (vooral bij oudere exemplaren) voorzien van groeven en barsten:
-            Fómes igniárius. No. 162-154. (Plaat 2 fig. X b).
-    (In hoofdzaak hiermede overeenstemmend, doch met lichter goudbruin
-    weefsel is Fomes robustus, op eik.)
-    Zwamweefsel zachter, kurkig-zwammig, van boven begrensd door een
-    harde buitenlaag, van onderen door de zeer lange buisjes. Hoed
-    bruinachtig, grauw of grijs:
-            Fómes fomentárius. No. 166.
-
-
-
-No. 162. Fómes igniárius. Vuurzwam. (Pl. 2 fig. X b.)
-
-Aanv. bol-knobbelvormig, licht bruin-grijs berijpt. Later beginnen
-zich boven- en onderzijde te onderscheiden; de zwam wordt hoefvormig,
-de bovenzijde bruin-grijs-zwart, zeer hard (vaak wat groenig),
-met concentrische groeven en barsten; de poriën zeer fijn (als
-speldeprikken), licht grijs tot kaneelkleurig. Het "vleesch," dat hard
-en roestbruin is, bestaat bijna geheel uit de lagen van buisjes. De
-vuurzwam, die men meest op abelen en wilgen vindt, kan soms zeer
-oud worden en wel ± 30 cM. breed; de groei, door dat er telkens een
-nieuwe laag tegen de onderzijde wordt aangezet, is er fraai aan waar
-te nemen. Het geheele jaar. a.
-
-[Deze zwam is ongeschikt om tonder van te maken, maar wordt, waar ze
-veel voorkomt, veel als brandstof gebruikt vndr. de naam.]
-
-Nauw verwant aan deze zijn:
-
-No. 163. Fómes robústus, veel op eiken, met meer goudbruin vleesch
-en meestal geelbruinen rand en
-
-No. 164. Fómes pomáceus, de Boomgaardzwam, veel op vruchtboomen te
-vinden; meestal kleiner, meer scherp gerand en vaak aangegroeide
-plakken vormend, met meestal wijdere poriën.
-
-No. 165. Fómes applanátus. Platte tonderzwam.
-
-Deze is meer afgeplat, consôlevormig; van boven bruin, meestal
-onregelmatig-bobbelig en rimpelig. De poriën zijn wit of geel-wit,
-bij druk bruin verkleurend. Op doorsnede of breuk kan men gewoonlijk
-het fluweelige bruine zwamweefsel en de lange buisjes goed
-onderscheiden. Op verschillende boomsoorten. Het geheele jaar. a.
-
-No. 166. Fómes fomentárius, de echte Tonderzwam, die hoef-
-tot kussenvormig is, meestal bruinachtig grauw, van binnen
-zwammig-kurkachtig, met stompen rand, en poriën, die eerst grijs
-berijpt, later bruinachtig zijn, schijnt bij ons te lande zeldzaam
-te zijn.
-
-No. 167. Fómes annósus, (Trametes radiciperda.)
-
-Dennenmoorder (fig. 74 tot 76). Zeer veranderlijk van vorm, korstvormig
-of gedeeltelijk afstaand, soms vrij groote hoeden vormend, en dan
-meestal vele vergroeid, van boven helder bruin en rimpelig; poriën
-wit of licht okerkleurig. De zwam is nog 't best te kennen aan het
-taai-kurkachtige vleesch, op doorsnede wit of licht geelachtig en met
-meerdere lagen van buisjes. Op de wortels en aan den voet van boomen,
-vooral coniferen. Zeer schadelijk. 't Geheele jaar. (zie blz. 23). a.
-
-No. 168. Fómes connátus. Witte populierzwam.
-
-Geheel wit of wit-grijs, ook het vleesch wit en op doorsnede duidelijk
-meerdere lagen van buisjes toonend. Meestal meerdere hoedjes boven
-elkaar met breede basis vergroeid. (De bovenzijde is dikwijls met
-mos en algen begroeid.) Meest op populieren. a.
-
-No. 169. Fómes conchátus. Bruine houtzwam (fig. 77 en fig. 78).
-
-Zeer verschillend van vorm, van kleine aangegroeide korsten tot
-schelpvormige, meest dakpansgewijs geplaatste hoeden. Het best te
-kennen aan de poriën, die mooi-bruin zijn, ongeveer als Brusselsche
-aarde. Goed uitgegroeide hoeden zijn van boven zwart; voorzien van
-concentrische groeven. Op wilgen, populieren, enz. vr. a.
-
-No. 170. Fistulína hepática. Biefstukzwam. (fig. 79).
-
-Groote, vleezige, bruine- of bloedroode, sappige zwam (10 à 20
-cM.); zittend of met korten steel. Vleesch week, rood met lichtere
-stralen; buisjes ± los van elkander; poriën roomkleurig, later rose
-of bruinachtig. Op eiken, in holten, aan den voet, of een weinig
-hooger. Zomer-herfst. vr. a.
-
-No. 171. Merúlius córium (papyrínus). Papierzwammetje. Zeer dunvleezig,
-door droogte spoedig ± papierachtig, wit, bijna geheel vlak uitgespreid
-of, door terugbuiging van den rand, met kleine hoedjes. Deze zijn
-van boven wit en fijn vlokkig-viltig. De onderzijde der h. en de naar
-buiten gekeerde kant der aangegroeide korst is met vlakke, netvormige
-plooien voorzien en wit of licht oker- of vleeschkleurig. Op stronken
-enz. Herfst en winter. vr. a.
-
-No. 172. Merúlius tremellósus. Weeke aderzwam. Zeer week-vleezig, meest
-met boven elkaar geplaatste "hoeden"; deze zijn van boven grof-viltig
-wit of grijs en met stralig getanden rand; de onderzijde met gekroesde
-aderige plooien, ± poriën vormend, wit, oranje- of roodachtig. Soms
-op den grond groeiend. Herfst. vr. a.
-
-No. 173. Merúlius lácrymans. Huiszwam. Volwassen vormt de huiszwam
-groote, zwammig-vleezige gele of bruine lappen, meestal met witten
-verdikten rand en met dikke, gewonden, aderige plooien, vaak ook
-met uitstekende tanden. In dit stadium zweet de zwam vochtdruppels
-uit, vndr. "lacrymans", d. i. de weenende. Hieraan vooraf gaat
-echter een stadium, waarin de zwam alleen bestaat uit witte, weeke
-zwamvlokmassa's; opgedroogd vindt men deze wel als glanzende, grauwe
-vliezen op 't hout. Op oud, vochtig hout, hoofdzakelijk in slecht
-geventileerde ruimten, b.v. onder vloeren.
-
-No. 174. Tramétes suavéolens. Witte anijszwam. Zittend, 5-10 cM.,
-kurkachtig, van buiten en van binnen wit, van boven vlokkig-viltig,
-gaatjes vrij groot met stompen rand, wit, sterken anijsgeur. Op oude
-wilgen. Herfst-winter. n. a.
-
-No. 175. Tramétes gibbósa. Witte bultzwam (fig. 81). Onderscheidt
-zich van de vorige vooral door 't gemis van geur en door
-de smallere, kort-lijnvormige poriën. Aan oude stammen en
-stompen. Herfst-winter. vr. a.
-
-No. 176. Daedálea quercína. Doolhofzwam (fig. 80). Volgroeide
-exemplaren zijn door de doolhofachtige gangen (zie fig. 80), en
-door de kurkachtige, bleek-bruine substantie gekenmerkt. Zij zijn
-dik-kussenvormig of knollig en van boven ongelijk-bobbelig. Behalve
-deze vindt men vaak andere vormen: onregelmatige stroken of plakken
-als lichtbruine kurkaangroeisels, eerst dicht, later met gaatjes,
-die zich tot de typische gangen verwijden. Aan oude eiken, ook wel
-op eikenhout. Het geheele jaar. vr. a.
-
-
-
-
-TABEL TOT HET BEPALEN DER TRILZWAMMEN-SOORTEN.
-
-1.  P. wit, melkachtig, later lichtbruin:
-            Exídia álbida No. 181.
-    P. geel, oranje of lichtbruin        2
-    P. zwart, grauw of bruinzwart        3
-
-2.  P. klein, 3-5 mM., geel tot oranje:
-            Dacryomýces stillátus No. 180.
-    P. grooter, 2-5 cM., geel of licht oranje, sterk geplooid:
-            Tremélla mesentérica No. 178.
-    P. 2-8 cM., sterk gekroesd, lichtbruin, bij opdrogen vuilbruin:
-            Tremélla foliácea No. 179.
-
-3.  P. vrijwel rond, knoopvormig, zie
-            Bulgária ínquinans No. 9.
-    P. dun, schelp- of oorvormig, bruinachtig of grauw-grijs,
-    aderig geplooid:
-            Hirnéola Aurícula Júdae No. 177 (fig. 82).
-    P. dik, week, gezwollen, zwart:
-            Exídia glandulósa No. 182.
-
-
-
-No. 177. Hirnéola Aurícula Júdae. Judas-oor (fig. 82).
-
-3-10 cM., schelp- of oorvormig, zittend, aderig geplooid,
-grauw-bruin tot zwart, van buiten fijn behaard; binnenzijde
-meer groenig of violetgrauw (jong lichtgrijs); taai-geleiachtig,
-bij uitdroging hoornachtig. Meest op oude vlierstammen, vaak in
-groepjes. Herfst-winter. vr. a.
-
-No. 178. Tremélla mesentérica. Gele trilzwam.
-
-2-5 cM., week, geleiachtig, geplooid en gewonden, helder geel tot
-oranje, later wit berijpt, vervloeiend. Op oude palen en takken,
-voornamelijk van eiken. Herfst-winter vr. a.
-
-No. 179. Tremélla foliácea. Bruine trilzwam.
-
-2-8 cM., eveneens sterk gekroesd en gewonden, lichtbruin en
-doorschijnend, opgedroogd bruinzwart, door vocht sterk opzwellend. Aan
-stammen, takken en palen. Herfst-winter vr. a.
-
-No. 180. Dacryomýces stillátus. Oranjedropzwam.
-
-Bijna rond, 3-5 mM., aanv. geel; later oranje, geplooid;
-week-geleiachtig. Het geheele jaar door op takken, stronken,
-houtwerk. a. a.
-
-No. 181. Exídia álbida. Stijfselzwam.
-
-2-3 cM., rondachtig, vaak meerdere versmeltend, wit, melk- of
-glasachtig, later bruinachtig; aanv. glad, later met ondiepe
-groeven. Op losse, rottende takken. Herfst-voorjaar a.
-
-No. 182. Exídia glandulósa. Zwarte trilzwam.
-
-3-10 cM., grauw-zwart, week-gezwollen, meest met dunnen voet en naar
-boven verbreed, vaak bochtig geplooid. Bovenzijde eerst glad, later
-wrattig, onderzijde meest wat viltig. Bij 't opdrogen wordt het een
-dun glinsterend zwart korstje. Op half doode en losse rottende takken
-van eiken. Herfst-winter a.
-
-Niet te verwarren met Bulgária ínquinans, zie No. 9.
-
-
-
-Behalve de voorafgaande houtzwammen treft men nog een aantal andere
-aan. Zeer veelvuldig vooral eenige, die behooren tot het geslacht:
-
-Stéreum. (fig. 9). Typische korstzwammen, hoofdzakelijk bestaande
-uit aangegroeide korsten. De naar buiten gekeerde zijde is vrijwel
-glad en draagt het kiemvlies. Bij sommige blijft 't hierbij; bij
-andere buigen de randen zich om, zoodat kleine vrije hoedjes ontstaan,
-waarbij nu het kiemvlies van onderen komt te liggen, terwijl de zijde
-van de korst, die tegen 't hout aangegroeid is tot de vrije bovenzijde
-van den h. wordt. (Zie fig. 9 blz. 54). Deze is meestal ± harig. Bij
-sommige soorten wordt het kiemvlies bloedrood als men het wrijft;
-dit zijn de 3 volgende:
-
-No. 183. Stéreum sanguinoléntum. Bloedende korstzwam.
-
-Dunne, lederachtige korsten, met wit tot lichtgrauwe bruine
-kiemvlieszijde (fig. o.z.); rand scherp, een weinig teruggebogen;
-b-zijde wit, aangedrukt, zijig. Hymeniun sterk bloedend, alleen op
-dennen, vaak groote korsten vormend. Najaar vr. a.
-
-No. 184. Stéreum rugósum. Ruwe korstzwam. Dik-korstvormig,
-geheel aangegroeid of met weinig teruggebogen rand. Kiemvlieszijde
-(o.z.), veelal ruw bobbelig, berijpt, geelbruin of ook grijsachtig,
-bloedend. Op stammen en takken vooral van beuken. Najaar a. a.
-
-No. 185. Stéreum spadíceum. Bruine korstzwam. Onderscheidt zich
-van de vorige, doordat hij dunner is, met bruiner niet berijpte
-kiemvlieszijde, meer omgebogen randen, waardoor meestal kleine
-h. ontstaan, 2-3 cM., afstaande, vaak dakpansgewijs bijéén; ze zijn
-van boven behaard, roestbruin, veelal met witten rand. Op oude stammen
-en stompen, voornamelijk van eiken. Najaar a. a.
-
-Van de niet-bloedende korstzwammen vindt men meest:
-
-No. 186. Stéreum purpúreum, de Purper-korstzwam en
-
-No. 187. Stéreum hirsútum, de Gele korstzwam.
-
-De eerste steeds te kennen aan het purper of wijn-roode hymenium
-(alleen bij oudere ex. wat bleek of bruin wordend) de tweede aan het
-gele hymenium (helder-, bleek- of grijsgeel). Beide hebben meestal
-goed ontwikkelde hoedjes (met witachtige of grijze harige bovenzijde)
-en worden daardoor wel verward met sommige gaatjeszwammen, die een
-dergelijke groeiwijze hebben. Ze onderscheiden zich daarvan door
-de gladde kiemvlieskant, zonder gaatjes. Beide op boomen, stronken,
-takken, het geheele jaar door. a. a.
-
-No. 188. Clavária strícta. Houtkoraalzwam.
-
-Tot 8 cM. hoog, rijk vertakt, bleekgeel, later bruinachtig,
-ook door wrijving. Takjes dun rond en stijf, in vorksgewijs
-vertakte bruinachtige puntjes eindigend. Op boomstompen, takken en
-dergelijken. Najaar vr. a.
-
-No. 189. Calócera viscósa. Kleverig koraalzwammetje (fig. 83).
-
-Tot 6 cM. hoog, rijk vertakt, goudgeel tot oranje; bij vocht zeer
-kleverig; takken naar boven veelal verbreed en vorksgewijs vertakt. Op
-oude wortels en vermolmde stronken van dennen. Juli-Nov. vr. a.
-
-No. 190. Phlébia aurantíaca (radiáta). Oranje aderzwam.
-
-Deze vormt fluweelige ± wasachtig-vleezige korsten, met plooien en
-aderen bedekt, meest fraai oranje met bleekere licht-paarse partijen,
-vooral naar den stralig-vezeligen rand. Op levende boomen kan zij
-groote, dikke plakkaten vormen, schitterend oranje; op losse, doode
-takken vindt men zwakkere, dunnere en bleekere exemplaren. Op oude,
-zieke boomen, takken en dergelijke. Sept.-Dec. vr. a.
-
-No. 191. Sphaeróbolus stellátus. Kleine kogelwerper.
-
-1,5-2 mM., kogelvormig oranjegeel, in 5-8 slipjes, stervormig
-openspringend. Binnenste peridium wit, half-kogelvormig op de puntjes
-van het buitenste zich verheffend. Sporenkogeltjes bruin. Op rottend
-hout, takjes, enz. Herfst vr. a.
-
-No. 192. Crucíbulum vulgáre. Vogelnestjeszwam (fig. 84).
-
-Tot 1 cM. hoog en breed, eerst kogelrond dan klokvormig, lederachtig;
-van buiten eerst geel en donzig, later lichtbruin, kaal; van binnen
-steeds kaal glanzend, witachtig, schijfjes wit. Zomer-winter vr. a.
-
-
-
-
-PADDENSTOELEN VOORKOMENDE IN GEMENGDE BOSSCHEN, D.W.Z. BOSSCHEN,
-WAARIN VELERLEI OF EENIGE BOOMSOORTEN DOORÉÉNGROEIEN.
-
-In deze bosschen worden de meeste soorten gevonden.
-
-
-Basidiomyceten. Steeltjeszwammen.
-
-Agáricaceën. Plaatzwammen.
-
-Leucosporeën. Witsporigen.
-
-[Amaníta (Zie tabel blz. 175)]
-
-    Amaníta phalloídes, groenachtig.
-    Amaníta citrína (var. máppa), lichtgeel of wit.
-    Amaníta panterína, bruin.
-    Amaníta muscária, vuurrood of oranjerood.
-    Amaníta rubéscens, vleeschkleurig of roodbruin.
-    Amaníta vagináta, bruinrood of grijs.
-
-[Lepióta]
-
-No. 193. Lepióta procéra. Parasolzwam. (Pl. 2, fig. II en fig. 85).
-
-H. tot 30 cM. breed, roomkleurig, met dikke, bruine schubben
-bedekt. Plaatjes breed en crême, vrij. Steel tot 40 cM. hoog, in
-een knol uitloopend, met bruine schubjes en dikken, verschuifbaren
-ring. Voorzomer-herfst. a. e.
-
-No. 194. Lepióta rhacódes. Knol-parasolzwam. (fig. 86).
-
-Veel gelijkende op de vorige soort; daarvan onderscheiden door:
-schubben op den hoed donkerder, dikker en platter; hoed kleiner;
-steel korter en dikker, niet getijgerd; knol dikker; ring
-niet zoo gemakkelijk verschuifbaar; alle deelen bij verwonding
-roodwordend. Voorzomer-herfst. vr. a. e.
-
-No. 195. Lepióta clypeolária. Kleine parasolzwam.
-
-H. 4-7 cM. breed; wit zijdeachtig, met lichtbruine schubjes bedekt;
-plaatjes wit. Steel 5-8 cM. hoog, onderaan verdikt, met kleine,
-vlokkige, bruine schubjes, ring teer, vergankelijk. Reuk soms
-scherp. Zomer-herfst. vr. a.
-
-No. 196. Lepióta granulósa (amianthina). Geel-okerzwammetje.
-
-H. 3-5 cM. breed, okerkleurig, met zemelige schubjes, welke ook den
-hoedrand als met een franje omgeven. Plaatjes wit-lichtgeel, dicht,
-aangehecht. Steel dun tot 6 cM. hoog, vlokkig-schubbig; ring teer,
-vergankelijk. Zomer-herfst. a.
-
-[Tricholóma. (Zie tabel blz. 180).]
-
-    Tr. sulfúreum, geel (sterken reuk).
-    Tr. equéstre, geel.
-    Tr. columbétta, wit.
-    Tr. núdum, paars.
-    Tr. sórdidum, bruinachtig paars.
-    Tr. térreum, muisgrijs.
-    Tr. melaléúcum, grijs-grauw-zwartachtig.
-    Tr. gambósum (Georgii), wit of geelachtig (voorjaar).
-
-[Clitócybe. (Zie tabel blz. 184).]
-
-    Cl. fláccida, roodbruin.
-    Cl. infundibulifórmis, ledergeel.
-    Cl. suavéolens, beige (anijsgeur).
-    Cl. dealbáta, wit of grijsachtig.
-    Cl. clávipes, h. bruin, st. knotsvormig.
-    Cl. nebuláris, grijs of bruinachtig.
-    Cl. odóra, groen of grijsgroen (anijsgeur).
-
-[Laccária.]
-
-No. 197. Laccária laccáta. Gewone fopzwam (fig. 87 en 28).
-
-Deze zeer algemeene p. wisselt sterk, zoowel in vorm als in kleur. De
-soort is geheel bruinachtig, roodbruin of rose, de variëteit
-(No. 198. Laccária laccáta var. amethystina, Roodekoolzwam) geheel
-fraai paars violet.
-
-Aan de grove, weinig talrijke plaatjes, aan het zemelige,
-fijnschubbige oppervlak van den h. en aan het waterige vleesch is ze
-te herkennen. Ook heeft ze meestal een eigenaardigen, onaangenamen
-reuk. H. 3-6 cM., dunvleezig, eerst gewelfd, dan vlak, vaak in
-'t midden verdiept en met gegolfden of onregelmatig verbogen
-rand. Pl. dik, wijd uiteen, slechts met een tandje afloopend,
-later wit bestoven. St. 3-8 cM. hoog, rolrond, vaak verbogen,
-vezelig. Zomer-winter a. a. e.
-
-[Collýbia.]
-
-No. 199. Collýbia butyrácea. Boter-collybia (Pl. 3, fig. 6).
-
-H. zeer verschillend van kleur, meest grauw-loodkleurig met geel in 't
-midden, ook donker of roodbruin of okerkleurig, meest vettig aanvoelend
-en week-vleezig, 4-8 cM. breed, eerst bol en bultig, dan uitgespreid;
-pl. wit, talrijk, bijna vrij. Karakteristiek is vooral de st. die
-bovenaan afgeplat, van onderen verdikt en donzig en spoedig hol is,
-5-10 cM. hoog, kleur als van h., gestreept. Op rottende bladeren,
-meestal in groepjes. Najaar-winter. a. e.
-
-No. 200. Collýbia dryóphila. Eiken-collybia.
-
-H. zeer verschillend van kleur, geel of roodachtig, in
-'t midden donkerder, ook witachtig, aardkleurig, zwart- of
-kastanjebruin, dunvleezig, vlak, in 't midden ingedrukt, 2-6
-cM. breed; plaatjes witachtig, talrijk, smal, bijna vrij, soms iets
-afloopend. St. pijpachtig, glad, kleur als van hoed. Tusschen bladeren
-en mos eenzaam of in groepen. Zomer-winter. a.
-
-No. 201. Collýbia platyphýlla. Breedplaat-collybia.
-
-H. bruin, aschgrauw, later witachtig en scheurend, eerst bol dan vlak,
-vezelig gestreept, waterig, 8-11 cM. breed; kenmerkend zijn de breede,
-fraai witte, wijd uiteenstaande plaatjes. St. 8-13 cM., gestreept,
-wit of geelachtig, van boven smal, aan den voet met witte strengen
-wortelend. In de nabijheid van boomstronken. Zomer-herfst. vr. a.
-
-Collýbia radicáta. H. bruin-grauw. No. 117.
-
-[Mycéna.]
-
-No. 202. Mycéna epipterýgia. Grasmycena.
-
-H. verschillend van kleur, meest grijs-geelachtig, 1-3 cM. breed,
-aanv. klokvormig, dan uitgespreid, gestreept, met een gemakkelijk
-af te scheiden kleverig huidje. Kenmerkend is de 8-11 cM. hooge,
-kleverige, gele steel. Tusschen mos op dorre bladeren en in 't
-gras. Zomer-winter. a.
-
-No. 203. Mycéna galópoda. Melksteel.
-
-H. aschgrauw of zwart, in 't midden bruinachtig met gestreepten
-rand, 1-3 cM., altijd klokvormig, vliezig. Kenmerkend is, dat de
-6-8 cM. hooge, bruine steel bij 't doorbreken een wit melksap laat
-uitvloeien. Tusschen mos. Zomer-herfst. a.
-
-No. 204. Mycéna púra. Rose mycena.
-
-H. meest zuiver rose (zelden lichtpaars, witachtig, grijs of
-geel), eerst klokvormig dan uitgespreid, met gestreepten rand,
-2-5 cM., vleeziger dan de vorige soorten. Plaatjes wit of rose,
-breed. St. 4-11 cM. hoog, bleeker van kleur dan de h., naar boven
-versmald. Herfst. vr. a. v.
-
-[Omphália.]
-
-No. 205. Omphália fíbula. Teere omphalia. (Pl. 3, fig. 8).
-
-H. kaneelkleurig, parasolachtig, met in 't midden een kuiltje, 1
-cM. breed met gestreepten rand en dun huidje; waterig. Plaatjes geel
-of wit, lang afloopend. St. dun, kleur als h. 3-4 cM. hoog. Tusschen
-'t mos, 't geheele jaar door. a.
-
-[Hygrophorus. (zie tab. blz. 180).]
-
-    H. limacínus, bruingeel, slijmerig.
-    H. ebúrneus, wit, kleverig.
-
-[Lactárius. (zie tabel blz. 191).]
-
-    L. deliciósus, oranjegeel met gordels,
-    L. torminósus, licht of oranjerood, rand dicht behaard.
-    L. theiógalus, geelachtig rose met gordels.
-    L. viétus, grauwgroen met rozeroode tint.
-    L. blénnius, grauwgroen.
-    L. túrpis, donkerbruin, zwartachtig.
-    L. piperátus, wit.
-    L. velléreus, wit.
-    L. rúfus, kaneelbruin.
-    L. aurantíacus, oranje.
-    L. glyciósmus, grijsachtig-rood.
-    L. subdúlcis, roodbruin.
-
-[Rússula. (zie tab. blz. 196).]
-
-    R. nígricans, eerst vuilwit bruinachtig, dan zwart.
-    R. délica, wit of geelachtig.
-    R. lépida, rood of paars.
-    R. rúbra, vuurrood (smaak scherp).
-    R. fóétens, geel-bruin (scherpen reuk).
-    R. cyanoxántha, grijs met blauw of violet.
-    R. heterophýlla, groen.
-    R. emética, rood, paars of bruin, steel bont (smaak scherp).
-    R. pectináta, bruinachtig; hoedrand sterk gestreept.
-    R. ochroléúca, geel (smaak scherp).
-    R. frágilis, roodachtig of wit, bros (smaak scherp).
-    R. íntegra, rood of bruin.
-    R. alutácea, donker purperrood.
-    R. ochrácea, rood of violet.
-    R. depállens, vuil-roodbruin of roodachtig.
-    R. furcáta, groen of geel-groen (smaak scherp).
-    R. citrína, citroengeel.
-
-[Cantharellus]
-
-No. 206. C. cibárius. Dooierzwam, hanekam (Pfefferling) (fig. 19).
-
-H. leder-, dooier- of bleek-geel, vleezig, glad, eerst bol dan
-trechtervormig met gelobden rand, 3-8 cM. breed, plaatjes wijd uiteen,
-dik, meest lichter van kleur dan de h., ± netvormig. St. vleezig,
-onderaan dunner. Reuk naar abrikozen. Juni-herfst. a. e.
-
-No. 207. C. aurantíacus. Valsche dooierzwam.
-
-Deze paddenstoel, die meestal tusschen de vorige soort doch ook
-afzonderlijk in groepjes groeit, gelijkt oogenschijnlijk veel op
-de vorige, doch heeft inderdaad zeer kenmerkende verschillen. De
-h. is nooit vleezig, doch altijd zeemleerachtig, slap; de plaatjes
-staan dicht bijéén en zijn altijd donkerder gekleurd dan de hoed en
-vliezig. De h. is zelden gelobd, meer regelmatiger dan C. cib. Hij
-verschijnt later dan C. cib., van af Aug. en gold altijd voor giftig,
-wat niet 't geval is. Neemt men als regel aan om bij 't inzamelen
-van cantharellen, de slappe exemplaren te laten staan, dan kan men
-ze steeds met gerustheid toebereiden en eten.
-
-No. 208. C. infundibulifórmis. Trechtertje (fig. 88).
-
-H. bruinachtig, grauw-geel, verbleekend, 2 1/2-6 cM. breed,
-trechtervormig met middenin een ronde opening, waardoor men tot
-onderaan in den hollen steel kan zien. Plaatjes dik, wijd uiteen,
-geel of grauw, berijpt. St. kleur als van de plaatjes, tot 8
-cM. hoog. Herfst. n. a.
-
-[Nýctalis.]
-
-N. asteróphora (zie Russ. nigr. No. 68).
-
-[Marásmius.]
-
-Groote soorten. (Plaat 4, fig. 13).
-
-No. 209. M. cónfluens. (Collybia confl.). Ringsteel.
-
-H. bij vocht rose of roodachtig beige met gestreepten rand, bij droogte
-geheel verbleekend, slap, meestal bolvormig, 1-4 cM. breed. Plaatjes
-zeer dicht bijeen (collybiaachtig), wit of licht rose. St. rosachtig,
-dicht witharig, pijpachtig, vaak afgeplat, 7-12 cM. hoog. Kenmerkend
-voor deze soort is dat zij in dichte bosjes van verscheidene
-exemplaren bijéén op rottende bladeren groeit, vaak in fraaie
-heksenkringen. Zomer-herfst. a.
-
-No. 210. M. úrens. Scherpe marasmius.
-
-H. bruin-rossig, bij droogte verbleekend, 3-6 cM. breed, eerst
-glad, dan gerimpeld of gevoord, eenigszins glanzend; eerst bol,
-dan uitgespreid. Plaatjes lang niet zoo dicht opéén als bij de
-vorige soort, toch vrij talrijk, eerst crême dan bruinachtig, smal
-aangegroeid. St. wit bestoven, 10-14 cM. hoog, van onderen wollig,
-wit of rossig. Kenmerkend voor deze soort is de branderige smaak van
-het vleesch. Zomer-herfst, ook in groepjes doch niet in dichte bosjes
-groeiend. a. v.
-
-No. 211. M. oréades. Weide-kringzwam (fig. 89 en 25).
-
-H. jong en bij vochtig weer bruin-rood, kegelvormig, vleezig,
-vochtig; later verdrogend, ledergeel, uitgespreid, eenigszins bultig
-met gestreepten rand. 1-6 cM. breed. Plaatjes wijd uiteen, vrij,
-witachtig. Geur aangenaam kruiig, vooral bij 't drogen. St. taai,
-geelachtig, 5-8 cM. hoog. Voorjaar-herfst. a. a. e.
-
-N.B. Deze zoo algemeen voorkomende soort, de bekende Suppenpilz der
-Duitschers, levert een zeer smakelijk gerecht op. Daar zij geen op haar
-gelijkende giftige tegenhangster heeft, is het verzamelen en eten van
-deze soort een ieder zeer aan te raden; vooral van weilanden, parken
-en grasvelden waar zij veel groeit en waar de soort, waarmede ze nog
-verward kon worden, n.l. M. urens niet voorkomt. Deze heeft echter
-dicht bijeenstaande, rossige plaatjes. M. oreades heeft ze wijd uitéén
-en wit en haar steel is veel korter en niet vlokkig. Daar M. oréades
-en blauwzuur bevat, mag deze soort nooit ongekookt gegeten worden;
-bij koken verdwijnt 't blauwzuur.
-
-Kleine soorten.
-
-No. 212. M. rótula. Wieltjes-marasmius.
-
-H. wit met donker putje, 2-10 mM. breed, vliezig, eerst parasolvormig
-dan plat, geplooid gevoord. Kenmerkend voor deze soort is de
-hoornachtige, zwarte steel, waarbij de witte wijd uiteenstaande
-plaatjes aan eenen den steel omgevenden ring verbonden zijn. Op
-plantenafval, stengels, takjes, enz. Voorjaar-herfst. a.
-
-No. 213. M. scorodónius. Knoflook-marasmius.
-
-Reuk sterk naar knoflook. H. rossig, later verbleekend, dunvleezig,
-1-2 cM. breed, eerst glad, dan rimpelig, gestreept met ingeschrompelden
-rand. Pl. witachtig, gekroesd, wijd uiteen. St. hoornachtig bruin
-of zwartachtig. 2-4 cM. hoog. Groeiplaats als vorige; wordt gebruikt
-als kruiderij. Herfst. a. e.
-
-No. 214. M. androsáceus. Dennennaald-marasmius.
-
-Gelijkt op de vorige soort, echter zonder knoflookreuk. H. kleiner,
-3-12 mM. en lichter. Pl. niet gekroesd. St. altijd
-zwart, glanzend. Groeiplaats als vorige, ook veel op
-dennennaalden. Voorjaar-herfst. a.
-
-Rhodosporeën. Rosesporigen.
-
-[Clytopílus.]
-
-No. 215. Cl. orcélla. Echte mousseron. (Plaat 4, fig. 18).
-
-H. zuiver-wit of grauw-wit, glanzend (als wit glacé-leer); eerst bol,
-in 't midden ingedrukt, dan uitgespreid trechtervormig met gegolfden
-rand, 6-8 cM. breed, vleezig, bij vochtig weer iets kleverig. Het
-vleesch riekt naar versch meel. Pl. eerst wit, dan bleek-vleeschrood,
-lang afloopend, dicht bijeen. St. wit, dik, vaak wollig aan den
-voet. 2-6 cM. hoog. In groepjes. Zomer-herfst in 't Z. en O. vr. a. e.
-
-Nolánea páscua; grijs, glanzend. No. 260.
-
-Ochrosporeën. Bruinsporigen.
-
-[Inócybe.]
-
-No. 216. I. rimósa. Spleet-vezelkop.
-
-H. vuil-bruingeel, pluis- of vezelachtig, eerst kegelvormig, dan
-uitgespreid en in fijne radiale, geelwitte spleten opengebarsten,
-dunvleezig, 2-6 cM. breed. Pl. eerst kleikleurig dan roestbruin, dicht
-bijeen, bochtig, vrij. St. witachtig of ± zooals de hoed, bovenaan
-meelachtig bestoven, onderaan knolvormig, 2-6 cM. hoog. Scherpen
-reuk. Zomer-herfst. a. v.
-
-No. 217. I. geophýlla. Lila vezelkop.
-
-H. jong wit of violet (later geelbruin), satijnachtig glanzend (vezelig
-zijdeharig), eerst kegelvormig dan vlak, puntig gebuld. Pl. talrijk,
-breed, eerst wit dan vuil en aardkleurig. St. wit, meest gekromd,
-6 cM. hoog, fijn schubbig en bestoven, met vezelige cortina. In
-groepjes. Najaar. vr. a.
-
-[Hebelóma.]
-
-No. 218. H. crustulinifórme. Radijszwam.
-
-H. steenrood of isabelkleurig, in 't midden gestippeld met
-dikwijls witten, meest naar boven omgekrulden gelobden rand,
-vleezig, vochtig, soms kleverig, 3-8 cM. breed. Pl. aangehecht,
-talrijk, dun, bleek-kaneelkleurig, droog gevlekt, bij vocht met
-aanhangende druppeltjes. St. iets knollig schubbig, vuil-wit, 3-8
-cM. hoog. De p. riekt eenigszins naar radijs. (Vindt men een paddenst.,
-beantwoordend aan deze beschrijving, doch eenigszins kleverig en sterk
-naar radijs riekend, dan heeft men waarschijnlijk met H. sinapízans
-te doen.)
-
-[Galéra.]
-
-No. 219. G. hýpnorum. Mos-galera. (Pl. 4, fig. 21).
-
-H. okerkleurig of roestbruin-oranjeachtig, klokvormig, gestreept,
-hygrophaan, 6-14 mM. breed. Pl. roestkleurig, wijd uiteen. St. kleur
-als h., dun, 2-3 cM. hoog. Tusschen mos, het geheele jaar door. a.
-
-[Tubária.]
-
-T. furfurácea; kaneelkleurig. No. 135.
-
-[Paxíllus.]
-
-No. 220. P. involútus. Krulzoom (fig. 91 en 92).
-
-Kenmerkend voor dezen paddenstoel is ten eerste: de sterk
-ingerolde rand, maar ook de afloopende pl., die gemakkelijk met
-den nagel van het hoedvleesch af te scheiden zijn, terwijl het
-geelachtig witte vleesch daarbij niet beschadigd wordt. H. vuil
-bruin, soms geelachtig, roestkleurig, viltig, eerst bolvlak met
-ingerolden rand, dan uitgespreid, ingedrukt of trechtervormig,
-tot 12 cM. breed. Pl. eerst geelachtig bij druk bruin wordend,
-later kaneelkl., dicht bijéén. St. kleur als hoed, viltig,
-tot 8 cM. hoog, soms excentrisch. Eenzaam of in kleine groepjes
-bijéén. Zomer-najaar. a. a. e.
-
-[Cortinárius. (Zie tabel blz. 204).]
-
-    C. collinítus; geelbruin, slijmerig, st. geschubd.
-    C. mucósus; geel roodbruin, slijmerig.
-    C. elátior; bruin-violet. stengel met paarsen kring.
-    C. albo-violáceus; lila, zijdeachtig.
-    C. armillátus; rood-bruin, st. met roode kringen.
-    C. hinnúleus; bruin met witten rand.
-    C. cinnabarínus; rood-bruin, pl. bloedrood.
-    C. cinnamómeus; kaneelbruin, pl. kaneelkleurig.
-
-Melanosporeën. Zwartsporigen.
-
-[Psallióta.]
-
-No. 221. Ps. sylvática. Bosch-kampernoelje.
-
-H. grijs of vuilwit, bruin wordend, met bruinachtige vlokkige schubben,
-dunvleezig, bros, eerst klokv., dan plat, dikwijls gescheurd, 6-8
-cM. breed. Pl. smal, eerst roodachtig dan dofbruin. St. hol, aan den
-voet gezwollen, witachtig, vezelig onder den dikken afstaanden ring,
-7-12 cM. hoog. Kenmerkend zijn de schubben op den h. en het dunne,
-zwak-rood wordende vleesch. Voorzomer-winter. vr. a. e.
-
-[Strophária.]
-
-No. 222. Str. aeruginósa. Kopergroenzwam.
-
-H. blauw-groen, met dikke, verdwijnende slijmlaag bedekt, daaronder
-geelachtig; aan den rand met vlokkige overblijfselen van den ring;
-eerst kegelv. dan bol-vlak, bultig, 5-12 cM. breed. Pl. eerst bleek
-dan bruin-purper. St. blauwachtig, onder den ring vezelig-schubbig,
-meest gekromd, 3-7 cM. hoog. Eenzaam of in groepjes, meest op bladeren
-soms op hout groeiend. Zomer-winter. a.
-
-[Hypholóma.]
-
-No. 223. H. Candolleánum. Witte hypholoma.
-
-H. bij droogte vuilwit, in 't midden geelachtig, bij vocht
-okerkleurig; eerst bol dan klokvormig uitgespreid, dikwijls bultig,
-5-10 cM. breed. Pl. eerst violetachtig, dan kaneelbruin. St. wit,
-5-8 cM. hoog, pijpachtig, vezelig. Meest in troepjes
-bijeen. Voorjaar-zomer. vr. a.
-
-[Psatýra.]
-
-No. 224. Ps. corrúgis. Gerimpelde psatyra.
-
-H. witachtig, met rose vermengd of rood-bruinachtig, bij droogte
-verbleekend, teêr, bijna vliezig, gestreept, rimpelig, klokvormig
-bultig, tot 4 cM. breed. Pl. aangehecht, violet-zwartachtig. Eenzaam
-of in groepjes. Najaar. a.
-
-[Coprínus.]
-
-    C. comátus; h. wit, schubbig. No. 266.
-    C. atramentárius, h. grijs-wit, kaal. No. 267.
-    C. micáceus, geel-bruin. No. 142.
-
-[Panáéolus.]
-
-P. campanulátus; grijs-bruin, kleverig. No. 270.
-
-[Gomphídius.]
-
-    G. glutinósus; bruin-roodkl. of grijs-roodachtig. No. 245.
-    G. róseus; rozerood, slijmerig. No. 246.
-    G. víscidus; bruinrood, slijmerig. No. 244.
-
-Polýporaceën. Gaatjes- of buisjeszwammen.
-
-[Bolétus. (zie tabel blz. 207).]
-
-    B. bádius.
-    B. subtomentósus.
-    B. cálopus.
-    B. edúlis.
-    B. lúridus.
-    B. rúfus.
-    B. scáber.
-    B. félleus.
-    B. cyanéscens.
-
-Hýdnaceën. Stekelzwammen.
-
-[Hýdnum.]
-
-    H. repándum. Geel of witachtig. No. 248.
-    H. melaléúcum. Zwart met witten rand, fluweelig. No. 250.
-
-Teléphoraceën. Korstzwammen.
-
-[Teléphora.]
-
-No. 225. T. terréstris. Franjezwam. (Pl. 2, fig. XIII a).
-
-H. fluweelachtig, donkerbruin of roestkleurig met vezeligen,
-franjeachtigen, eerst witten later zwarten rand, zittend en
-dakpansgewijs groeiend; onderkant aschgrauw, rimpelig-wrattig. Op
-den grond en op boomstammen; het geheele jaar. vr. a.
-
-Claváriaceën. Koraalzwammen.
-
-[Clavária.]
-
-No. 226. Cl. cristáta. Witte koraalzwam.
-
-Takken eerst zuiver wit, later vuilwit, 3-7 cM. hoog; taai, glad,
-rijk vertakt; takken bovenaan verbreed en in dunne kammen met puntige
-tanden verdeeld. Zodevormend. Najaar. vr. a.
-
-No. 227. Cl. botrýtis. Bloemkoolzwam (fig. 93).
-
-Paddenstoel tot 10 cM. hoog en tot 14 cM. breed, met korten, dikken
-stam, wit, geelachtig of licht rose, zeer vleezig, naar boven verdeeld
-in korte, stompe, rose takjes. Najaar. vr. a. e.
-
-No. 228. Cl. cinérea. Grijze koraalzwam.
-
-Paddenstoel licht of donkergrijs, tot 7 cM. hoog, dicht en
-onregelmatig vertakt; stronk kort, weinig vleezig, takjes
-rimpelig. Zomer-herfst. vr. a. e.
-
-No. 229. Cl. amethýstina. Paarse koraalzwam.
-
-Paddenstoel violet, later bruin en zwartachtig, 5 cM. hoog, zeer bros,
-glad, kaal, sterkt vertakt. Zomer-herfst, niet a.
-
-No. 230. Cl. formósa. Goud-gele koraalzwam (fig. 94).
-
-Paddenstoel goud- of oranjegeel (bij ouder worden grijs), meestal
-zeer groot, tot 1/4 M. in omtrek wordend en tot 400 gram wegend;
-struik lichter van kleur dan de takken. Najaar. vr. a. e.
-
-Cl. strícta, vuil-geel, No. 188.
-
-Calócera viscósa; oranje, kleverig. No. 189.
-
-Phalloideën. Stinkzwammen.
-
-[Phállus.]
-
-No. 231. Ph. (Ithyphallus) impudícus. Groote stinkzwam (fig. 95-98).
-
-Deze paddenst. begint onder of even boven den grond als een wit
-ei ter grootte van een kippen- of eendenei ("duivels-, heksenei");
-snijdt men dit door dan vindt men daar den p. al kant en klaar in,
-wat den later zeer snellen groei verklaart. Het ei barst open en soms
-reeds in enkele uren groeit dan bij vochtig weer de poreuze, witte of
-geelachtige 10-25 cM. hooge steel met h. uit. Het ei blijft den voet
-als met een zak omgeven en aan den top hangt een met stinkend, groen
-sporenslijm bedekt, vingerhoedvormig hoedje, dat, als het slijm er is
-afgedropen, als een mazig, vuilwit kapje zitten blijft. Aasvliegen
-schijnen tot het sporenslijm aangelokt te worden en verspreiden zóó
-de sporen. Juni-winter. a. jong e.
-
-No. 232. Ph. (Mutínus) canínus. Kleine stinkzwam. (fig. 98).
-
-Ontwikkeling en vorm als bij de vorige soort, doch veel kleiner; ei ter
-groote van een duivenei of kleiner. St. 8-15 cM. hoog, h. over zijn
-geheele oppervlakte met den top van den st. vergroeid, eerst rood,
-dan olijfgroen, veel minder stinkend. Zomer-herfst. vr. a.
-
-Nídulariaceën. Nestzwammen.
-
-[Cyáthus.]
-
-No. 233 en 234. C. striátus en ólla. Bekertjeszwam (Plaat 2, fig. 15).
-
-P. in den vorm van een bekertje, dat eerst gesloten is door een dun
-wit vliesje; daarna geopend, vertoont zij vele ronde, platte schijfjes,
-zgn. peridiolen, die aan elkaar door draadjes verbonden zijn en waarin
-zich de bruine sporen bevinden. C. striatus is 1-2 cM. hoog, van buiten
-bruin, stijfharig, van binnen loodgrijs, gestreept; de schijfjes zijn
-wit. C. olla is van dezelfde grootte, van buiten bruinachtig grijs,
-viltig met gegolfden rand, van binnen loodgrijs of bruinachtig, niet
-gestreept; de schijfjes zijn bruin. Beide soorten groeien op aarde,
-op rottende plantendeelen, hout enz. Najaar. vr. a.
-
-Lycopérdaceën. Stuifzwammen.
-
-[Lycopérdon.]
-
-No. 235. L. excípulifórme. Hooge stuifzwam (fig. 99).
-
-P. met duidelijken in den h. overgaanden steel. H. en st. bleek,
-bruinachtig of loodkleurig, eerst met wratten of bestoven, spoedig
-kaal, 10-20 cM. hoog. Opening eerst klein rond, dan onregelmatig,
-groot. Najaar. vr. a.
-
-No. 236. L. gemmátum. Paarlstuifzwam (fig. 100).
-
-P. gesteeld, 3-10 cM. hoog; jong wit of geelachtig, dicht met spitse
-wratjes bezet, later okerkleurig of vuilbruin. St. gedeelte dunner
-dan hoed, sporen olijfkleurig, bruin. In troepjes. Zomer-winter a. a.;
-e., doch niet smakelijk.
-
-No. 237. L. echinátum. Stekelige stuifzwam.
-
-Als vorige, doch met grooter, spitse stekels en donkerbruine sporen;
-bruin en kleiner van stuk.
-
-No. 238. L. pyrifórme. Peervormige stuifzwam.
-
-P. gesteeld, duidelijk peervormig, grijs of geelbruin, later
-kastanjebruin, bijna kaal, met weinige vergankelijke schubbetjes,
-2-7 cM. hoog; de st. zit met lange, wortelvormige draden in den grond
-vast. In troepjes meestal bij de wortels van boomen. Najaar. vr. a.
-
-No. 239. L. furfuráceum. Melige stuifzwam.
-
-P. ongesteeld, rond of een weinig ingedrukt, 2-5 cM. hoog, met
-kleine, ronde opening; papierachtig, grijswit of grijsbruin, later
-groenbruin, nooit met wratten, slechts met meelachtige schubbetjes. In
-groepjes. Najaar. a.
-
-[Bovísta.]
-
-    B. nigréscens, klein, wit. No. 273.
-
-[Geáster.]
-
-    G. tríplex. No. 255.
-    G. fimbriátus. No. 256.
-
-[Sclerodérma.]
-
-No. 240. S. vulgáre. Aardappelbovist (fig. 101 en 102).
-
-Paddenstoel ongesteeld, zittend, wortelend, rond, meest onregelmatig
-gevormd, tot 11 cM. breed; eerst hard vleezig-kurkachtig,
-later lederachtig, bleekgeel of witachtig, soms bruin- of
-roodachtig-geel, in vakjes gespleten, schubbig, met donkere
-wratjes; onregelmatig openscheurend, sporenmassa blauw-zwart. In
-troepjes. Zomer-najaar. a. a. g.
-
-N.B. Uit deze zwam ziet men soms een klein boleetje groeien:
-Bol. parasiticus (fig. 101).
-
-Hýmenogastraceën. Schijntruffels.
-
-[Rhizopógon.]
-
-No. 241. Rh. lutéolus. Valsche truffel. (fig. 102).
-
-Eerst onder den grond, witachtig; bij rijpheid boven den grond komend,
-geelachtig-bruin, lederachtig met wortelachtige draden omsponnen,
-tot 4 cM. groot, onregelmatig gevormd; later olijfgroen vervloeiend,
-stinkend; de sporenmassa (gleba) in kamertjes verdeeld. Najaar. vr. a.
-
-Ascomyceten. Zakjeszwammen.
-
-Pezízaceën. Bekerzwammen.
-
-[Pezíza.]
-
-    P. bádia, bruin. No. 5.
-    P. fusíspora, rood, klein. No. 2.
-
-Helvéllaceën. Helvellaächtigen.
-
-[Helvélla.]
-
-    H. críspa, wit. No. 10.
-    H. lacunósa, zwart of donkergrijs. No. 11.
-
-[Morchélla.]
-
-    M. esculénta, bruin, st. witachtig. No. 12.
-
-[Geoglóssum.]
-
-    G. glábrum, zwart. No. 14.
-
-[Leótia.]
-
-    L. lúbrica, geel-groen, kleverig. No. 15.
-
-Pyrenomyceten. Kernzwammen.
-
-[Córdiceps. ]
-
-    C. militáris, op doode rups of cocon; oranje. No. 18.
-
-
-
-
-SOORTEN VOORKOMENDE IN NAALDBOSSCHEN.
-
-Basídiomyceten. Steeltjeszwammen.
-
-Agáricaceën. Plaatzwammen.
-
-Leúcosporeën. Witsporigen.
-
-[Amaníta. (zie tabel blz. 175).]
-
-    A. phallóídes, groen.
-    A. citrína, lichtgeel of wit.
-    A. muscária, rood.
-    A. rubéscens, vleeschkleurig of roodbruin.
-    A. junquíllea, helder geel.
-
-[Lepióta.]
-
-    L. rhacódes, roomkleurig met donkerbruine schubben. No. 194.
-    L. clypeolária, wit, glanzend met bruine schubjes. No. 195.
-    L. granulósa, geel-bruin met gele vlokjes. No. 196.
-
-[Armillária.]
-
-    A. méllea, in bossen op dennenstronken, h. honingbruin, schubbig,
-    meelig, bestoven. No. 113.
-
-[Tricholóma. (zie tabel blz. 180).]
-
-    T. núdum, paars, steel met ring.
-    T. equéstre, geel.
-    T. sulphúreum, geel (sterken reuk).
-    T. térreum, grijs of aardkleurig met zwarte schubjes.
-    T. rútilans, op en bij dennenstronken, paars-rood (zie No. 114).
-    T. lúridum, groengeel.
-    T. saponáceum, geschubde steel.
-    T. portentósum, gelige steel.
-
-[Clitócybe. (zie tabel blz. 184).]
-
-    C. fláccida, roodbruin.
-    C. suavéolens, beige (anijsgeur).
-    C. obbáta, blauw-zwartachtig of bruingrijs in troepjes.
-    C. clávipes, h. bruin, st. knotsvormig.
-
-[Laccária.]
-
-    L. laccáta en amethýstina, bruin-rood en paars. No. 197 en 198.
-
-[Collýbia.]
-
-No. 242. C. maculáta. Gevlekte collybia.
-
-H. wit of vuilwit met roode vlekjes, later geheel roodachtig wordend;
-vleezig, bolrond, kaal, 4-10 cM. breed. Pl. vaak ook met eerst roode,
-later bruine vlekken. St. kleur als hoed rolrond, gekromd wortelend,
-5-7 cM. hoog. Op vochtige plekken. Zomer-winter. vr. a.
-
-No. 243. C. conígena. Kegelcollybia.
-
-H. bruinrood, aschgrauw, loodgrijs of bruin geelachtig, plat,
-dunvleezig, kaal, 1-3 cM. breed. Pl. dicht bijeen, bleek. St. kleur als
-h. bepoederd, pijpachtig, 2-7 cM. hoog, met een langen, vezelachtigen
-behaarden wortel, waarmede hij meest op dennen- ook op sparrenkegels
-vastzit. Najaar. vr. a.
-
-C. tuberosa. No. 88 (zie Russula nigricans, blz. 199).
-
-[Mycéna.]
-
-    M. galópoda, h. bruin- of blauwachtig-zwart,
-    st. melkgevend. No. 203.
-    M. epipterýgia, h. groenachtig-geel, st. geel, kleverig. No. 202.
-
-[Omphália.]
-
-    O. fíbula, bruin of geel oranjeachtig. No. 205.
-
-[Hygróphorus. (zie tabel blz. 183).]
-
-    H. hypothéjus, h. bruinachtig, slijmerig, pl. geel.
-    H. coccíneus, vuurrood.
-    H. miniátus, vuurrood.
-    H. cónicus, oranjerood, zwart wordend.
-    H. ebúrneus, ivoorkleurig.
-
-[Lactárius. (zie tabel blz. 191).]
-
-    L. deliciósus, oranjegeel met gordels; groen gevlekt met
-    oranje-melksap.
-    L. theiógalus, geelachtig rose met gordels; melksap spoedig geel,
-    scherp.
-    L. túrpis, h. donkerbruin, zwartachtig.
-    L. rúfus, kaneelbruin.
-    L. glyciósmus, grauw of loodgrijs met paars; melksap zoet.
-    L. blénnius, grijs, melksap scherp.
-    L. aurantíacus, oranje.
-
-[Rússula. (zie tabel blz. 196).]
-
-    R. rúbra, vuurrood (smaak scherp).
-    R. délica, wit groot.
-    R. Quelétii, paarsrood (smaak scherp).
-    R. frágilis, lichtrood, paarsachtig of wit (smaak scherp).
-    R. alutácea, rood of paarsrood.
-    R. furcáta, groenachtig (smaak scherp).
-    R. íntegra, roodbruin.
-
-[Cantharéllus.]
-
-    C. cibárius, dooiergeel, vleezig No. 206.
-    C. aurantiácus, oranjegeel, dunvleezig, slap, No. 207.
-
-[Marásmius.]
-
-    M. úrens, bruinrossig, verbleekend, smaak brandend No. 210.
-    M. rótula, h. wit, st. zwart, op bladeren, takjes, enz. No. 212.
-    M. androsáseus, h. bruinachtig, st. zwart op dennennaalden No. 214.
-
-Ochrosporeën. Bruinsporigen.
-
-[Inócybe.]
-
-    I. rimósa, zandkleurig, gebarsten No. 216.
-    I. geophýlla, wit of lila No. 217.
-
-[Hebelóma.]
-
-    H. crustulinifórme, bruin met lichteren rand No. 218.
-
-[Galéra.]
-
-    G. hypnórum, bruinrood, in mos No. 219.
-
-[Tubária.]
-
-    T. furfurácea, bruingeel, op takjes; winter No. 135.
-
-[Paxíllus.]
-
-    P. involútus, dofbruin, met ingerolden rand No. 220.
-    P. atrotomentósus, op stronken, steel bruin, zwart, viltig No. 136.
-
-[Cortinárius. (zie tabel blz. 204).]
-
-    C. collinítus, h. zeer slijmerig, geelbruin, st. zeer schubbig.
-    C. mucósus, slijmerig, geel-roodbruin.
-    C. elátior, bruinpaars of geelbruin. St. met paarsen ring.
-    C. armillátus, h. bruinrood, st. met 2-4 roode ringen.
-    C. albo-violáceus, lila, zijdeachtig glanzend.
-    C. cinnabarínus, h. kaneelkleurig, pl. bloedrood.
-    C. cinnamómeus, h. en pl. kaneelkleurig.
-    C. hinnúleus, bruin met witten rand.
-
-Melánosporeën. Zwartsporigen.
-
-[Psallióta.]
-
-    Ps. arvénsis, wit, ring dubbel, pl. eerst wit, dan zwart No. 264.
-    Ps. sylvática, vuilwit met schubben No. 221.
-
-[Strophária.]
-
-Str. aeruginósa, blauwgroen, kleverig No. 222.
-
-[Hypholóma.]
-
-H. epixánthum, geel, op dennenstronk No. 140.
-
-[Gomphídius.]
-
-No. 244. Gomphídius víscidus. Gewone spijkerzwam.
-
-H. rood- of kaneelbruin, kleverig, meest droog, eerst kegelvormig
-en met verdwijnende cortina, dan uitgespreid, plat met bult in 't
-midden 5-8 cM. breed. Vleesch bruin-rood. Pl. lang afloopend, eerst
-bleek olijfkleurig, dan purper-bruin, ten slotte meestal groen door
-een op haar parasiteerende schimmel. St. kl. als hoed of lichter 5-10
-cM. hoog. Zomer-winter. vr. a. jong e.
-
-No. 245. G. glutinósus. Kleverige spijkerzwam.
-
-H. bruin-loodkleurig of grijs-roodachtig, gevlekt, met dikke,
-taaie slijmlaag bedekt, eerst bol-stomp dan uitgespreid, 4-8
-cM. breed. Pl. lang afloopend, weinig talrijk, eerst wit dan aschgrauw,
-ten slotte zwart. H. vleesch wit; cortina kleverig en als zwarten ring
-om den steel achterblijvend. St. kleverig, bovenaan wit, onderaan geel,
-6-8 cM. hoog. Zomer-najaar in 't Z. en O. van ons land. vr. a.
-
-No. 246. G. róseus. Rozeroode spijkerzwam.
-
-H. rozerood, slijmerig. St. wit. Pl. eerst witgroen dan
-aschgrauw. Deze soort is kleiner en veel minder algemeen dan
-de vorige soorten. Sommigen beschouwen haar als een var. van
-G. glutinosus. Zomer-najaar in 't Z. en O. vr. a.
-
-Polýporaceën. Gaatjes- of buisjeszwammen.
-
-[Bolétus. (zie tabel blz. 207).]
-
-B. lúteus. B. granulátus. B. bádius. B. bóvinus. B. variegátus. B.
-subtomentósus. B. cálopus. B. lúridus.
-
-[Polyporus. (zie tabel blz. 237).]
-
-P. Schwéínitzii. P. annósus. P. abietínus. P. auréolus.
-
-Hýdnaceën. Stekelzwammen.
-
-[Hýdnum.]
-
-No. 247. H. imbricátum. Geschubde stekelzwam.
-
-H. omberbruin met groote, vleezige, bruine, later zwartachtige
-over elkaar liggende, opstaande schubben bedekt, 6-18 cM. breed,
-eerst ingerold, dan vlak, gelobd; vleesch vuilwit. Stekels vuilwit of
-aschgrauw, sterk afloopend op den dikken 2-5 cM. hoogen steel. Najaar
-in groepjes in 't Z. en O. a. e.
-
-No. 248. H. repándum. Gele stekelzwam (fig. 104).
-
-H. lichtgeel, soms iets roseachtig, glad, vleezig, bol, onregelmatig
-gegolfd, 5-15 cM. breed, vleesch wit. Stekels witachtig-geel, zeer
-bros. St. dik, gevuld, meest excentrisch, 2-5 cM. hoog. Zomer-herfst in
-'t O. en Z. vr. a. e.
-
-No. 249. H. cyathifórme. Kommetjes-stekelzwam.
-
-Dikwijls meerdere, korstvormig aangegroeide, kortgesteelde hoeden,
-licht aschgrauw of bruinachtig met duidelijke gordels, viltig,
-zijdeachtig glanzend, vlak, trechter- of komvormig, lederachtig,
-1-5 cM. breed. St. en stekels wit of grijsachtig. Op afgevallen
-dennennaalden. Reuk, foenegriek-achtig, aangenaam. Najaar in 't Z. en
-O. vr. a.
-
-No. 250. H. melaleúcum. Zwart-witte stekelzwam.
-
-H. gewoonlijk met anderen samengegroeid, kortgest. zwart of
-paarsachtig, fluweelig met witten rand, deze gegolfd, leerachtig stijf,
-onregelmatig; tot 6 cM. breed. St. zwart, stekels wit, geen sterken
-reuk. Najaar. vr. a.
-
-No. 251. H. gravéolens. Sterkriekende stekelzwam. Gelijkt op de vorige
-soort, doch is er v.n.l. van te onderscheiden door den sterken reuk
-naar foenegriek, is verder niet gegordeld, rand iets witachtig en
-vlakker, niet gegolfd, de St. en stekels zijn grijs. Najaar. vr. a.
-
-No. 252. H. auriscálpium. Oorlepeltjeszwam (fig. 105). Op
-afgevallen dennenkegels. H. kastanjebruin, later zwartachtig,
-stijfharig, gehalveerd, 1-2 cM. breed. Stekels groot, eerst
-grijs, dan bruin. St. geheel excentrisch, 5-8 cM. hoog, kleur
-als h., stijfharig en met een wortelv. verlengsel op den kegel
-vastzittend. Zomer-winter. vr. a.
-
-No. 253. H. ferrugíneum. Roestkleurige stekelzwam. (Plaat 2, fig. XIb).
-
-H. eerst wit of grijsachtig, bloedroode druppels afscheidend, later
-roestkleurig, sponzig-kurkachtig, 6 à 7 cM. breed. St. kort en dik,
-bruin. Stekels roestkleurig. Najaar. vr. a.
-
-Teléphoraceën. Korstzwammen.
-
-[Teléphora.]
-
-T. terréstris, roestbruin No. 225.
-
-Claváriaceën. Koraalzwammen.
-
-[Calócera.]
-
-C. viscósa, op stronken: oranjegeel, kleverig No. 189.
-
-[Sparássis.]
-
-No. 254. S. críspa. Sponszwam (fig. 106).
-
-Wit of geelachtig, soms grijsachtig, later bruin wordend tot 35
-cM. breed en 12 cM. hoog. Stronk zeer kort, vleezig, takken bladvormig,
-veeldeelig, door elkander gekronkeld, gekroesd, bros. Aan den voet
-van coniferen, in 't Z. en O. Najaar. vr. z. e.
-
-Phalloideën. Stinkzwammen.
-
-[Phállus.]
-
-Ph. impudícus No. 231.
-
-[Lycopérdon.]
-
-Lycopérdaceën. Stuifzwammen.
-
-L. excípulifórme, langgest., loodkl., kaal No. 235. L. gemmátum,
-kortgest., wit met wratjes No. 236. L. furfuráceum, zittend, vuilwit,
-grauw No. 239.
-
-[Geáster.]
-
-No. 255. G. tríplex. Gekraagde aardster (fig. 107-110).
-
-In verschen staat, grijsachtig wit met 4-8 vleezige breede slippen
-(onderkant bruin) (fig. d.) en met een vleezig (c) kraagje (afgescheurd
-van de slippen) om het binnenste, de sporen bevattende peridium, (f)
-dat een vlokkig kegelvormig mondje (g) heeft. Later is meestal het
-kraagje verdwenen en de geheele aardster bruin en leerachtig. Zij
-kan tot 15 cM. groot worden. Soms vindt men de nog gesloten, op
-tulpenbollen gelijkende exempl.
-
-Najaar-winter. vr. a. Vindt men in de duinstreken een aardster, die
-in verschen staat kleiner, tot 6 cM. groot is en geen kraagje heeft,
-dan zal het de bijna even algemeene G. fimbriátus No. 256 zijn.
-
-No. 257. G. hygrométricus. Hygrometrische aardster.
-
-"Poor-man's weather-glass" (fig. 110).
-
-Platte aardster met een grijsbruin, bol binnenste peridium en met een
-in 7-20 roodbruine, dikke slippen scheurend buitenst peridium. Bij
-droog weer rollen zich de slippen over het binnenste peridium
-heen. Grootte tot 12 cM. Najaar-winter in 't Z. en O. vr. a.
-
-[Sclerodérma.]
-
-    S. vulgáre No. 240.
-
-Áscomyceten. Zakjeszwammen.
-
-Pezízaceën. Bekerzwammen.
-
-[Pezíza.]
-
-    P. fusíspora, klein, rood, schotelvormig No. 2.
-    P. hemispháérica, bekertjesvorm., van buiten bruin, van binnen
-    lichtgrijs No. 6.
-
-Helvéllaceën. Helvella-achtigen.
-
-[Leótia.]
-
-    L. lúbrica, geel-groen, kleverig No. 15.
-
-
-
-
-SOORTEN VOORKOMENDE IN EIKENBOSSCHEN.
-
-Basidiomyceten. Steeltjeszwammen.
-
-Agáricaceën. Plaatzwammen.
-
-Léucosporeën. Witsporigen.
-
-[Amaníta. (Zie tabel blz. 175).]
-
-    A. phalloídes, groenachtig.
-    A. citrína, licht-geel of wit.
-    A. pantherína, bruin.
-    A. muscária, rood of oranjerood.
-    A. rubéscens, vleeschkleurig of bruinachtig.
-    A. vagináta, bruinrood of grijs, zonder ring, met zak.
-
-[Lepióta.]
-
-    L. granulósa, geelachtig. No. 196.
-
-[Tricholóma. (Zie tabel blz. 180.).]
-
-    T. sulphúreum, zwavel- of bruingeel, onaangenamen reuk.
-    T. equéstre, geel.
-    T. columbétta, wit.
-    T. núdum (personátum), paars.
-    T. rútilans, geel met purperroode schubjes. No. 114.
-
-[Clitócybe. (Zie tabel blz. 184).]
-
-C. fláccida, rossig-geelbruin. C. infundibulifórmis,
-ledergeel. C. odóra, groen (naar anijs riekend). C. suavéolens,
-beige (naar anijs riekend). C. clávipes, bruin, steel
-knotsvormig. C. nebuláris, grijs of aschgrauw.
-
-[Laccária.]
-
-L. laccáta en amethýstina, rose, roodbruin of paars. No. 197 en 198.
-
-[Collýbia.]
-
-C. butyrácea, grijs of bruin-geelachtig, vettig. No. 199. C. dryóphila,
-bleek-bruin-ledergeel. No. 200.
-
-[Mycéna.]
-
-M. púra, rose, witachtig, licht-lila. No. 204. M. galópoda, donkerbruin
-of aschgrauw; st. melkgevend. No. 203.
-
-[Omphália.]
-
-O. fíbula, bruin of geel-oranjeachtig. No. 205.
-
-[Hygróphorus.]
-
-H. limacínus, lichtbruin, zeer slijmerig (zie tabel blz. 188).
-
-[Lactárius. (Zie tabel blz. 191).]
-
-L. deliciósus, oranjegeel met gordels, melksap oranje. L. theiógalus,
-geelachtig-rose met gordels, melksap spoedig geel,
-scherp. L. torminósus, oranje-rood, rose of witachtig met sterk
-behaarden rand, melksap wit, scherp. L. velléreus en piperátus,
-wit. L. túrpis, bruin-zwart, groot, st. kort. L. viétus, grauw-groen
-met rozeroode tint, (scherp.) L. subdúlcis, rood-bruin.
-
-[Rússula. (Zie tabel blz. 196).]
-
-R. nígricans, lichtbruin, later zwart, vleesch eerst rood, dan
-zwart wordend. R. citrína, citroengeel. R. ochroléúca, geel (smaak
-scherp). R. fóétens, bruingeel, (scherpen reuk). R. heterophýlla,
-groen. R. lépida, rood. R. emética, rood, paars of bruin (smaak
-scherp). R. frágilis, wit met rood, paars- of groen-bont, (smaak
-scherp). R. furcáta, groen of geel-groen (smaak scherp).
-
-[Cantharéllus.]
-
-C. cibárius, geheele paddenst., dik-vleezig,
-dooier-geel. No. 206. C. aurantíacus, geheele paddenst., slap-vleezig,
-oranjegeel. No. 207.
-
-[Nýctalis.]
-
-Zie Russ. nigr. No. 68.
-
-[Marásmius.]
-
-M. úrens, bruin-rossig, verbleekend, (smaak
-brandend) No. 210. M. oréades, eerst bruin, later
-bruinachtig-beige. No. 211. M. rótula, h. wit, st. zwart; op bladeren,
-takjes enz. No. 212. M. androsáceus, bruinachtig, st. zwart, op
-bladeren, takjes enz. No. 214.  M. scorodónius, bruin (reuk naar
-knoflook) No. 213. M. cónfluens, beige, versch. exempl. met elkaar
-vergroeid. No. 209.
-
-Rhódosporeën. Rosesporigen.
-
-[Clitopílus.]
-
-C. orcélla, wit. No. 215.
-
-Óchrosporeën. Bruinsporigen.
-
-[Inócybe.]
-
-I. rimósa, zandkl., gebarsten. No. 217. I. geophýlla, wit of
-lila. No. 216.
-
-[Hebelóma.]
-
-H. crustulinifórme, bruin met lichteren rand. No. 216.
-
-[Galéra.]
-
-G. hypnórum, bruinrood. No. 219.
-
-[Tubária.]
-
-T. furfurácea, bruinrood. No. 135.
-
-[Paxíllus.]
-
-P. involútus, bruin, met sterk ingerolden rand. No. 220
-
-[Cortinarius. (Zie tabel blz. 204).]
-
-C. elátior, bruin-paars, kleverig, st. met paarsen
-ring. C. albo-violáceus, lila, zijdeachtig. C. cinnamómeus,
-kaneelkleurig. C. cinnabarínus, h. kaneelkl.,
-pl. bloedrood. C. armillátus, bruinrood, droog; st. met 2-4 roode
-ringen. C. hinnúleus, bruin met witten rand.
-
-Melánosporeën. Zwartsporigen.
-
-[Strophária.]
-
-S. aeruginósa, blauwgroen, zeer slijmerig. No. 222.
-
-[Hypholóma.]
-
-H. Candolleánum, wit of geelwit. No. 223.
-
-Polýporaceën. Gaatjes- of buisjeszwammen.
-
-[Bolétus. (Zie tabel blz. 207).]
-
-B. lúteus. B. granulátus. B. bádius. B. subtomentósus. B. cálopus. B.
-edúlis. B. lúridus. B. versipéllis (rúfus). B. cyanéscens. B. félleus.
-
-[Fistulína.]
-
-F. hepática. No. 170.
-
-[Polýporus.]
-
-P. frondósus. No. 152.
-
-[Hýdnum.]
-
-Hydnaceën. Stekelzwammen.
-
-H. repándum, geelachtig-wit. No. 248.
-
-Teléphoraceën. Korstzwammen.
-
-[Crateréllus.]
-
-No. 258. C. cornucopioïdes. Hoorn van overvloed (fig. 111).
-
-H. bruin of aschgrauw, (van binnen donkerder,) fluweelig, in den
-vorm van een trompet of hoorn van overvloed. 3-6 cM. hoog, vliezig,
-gerimpeld met gegolfden rand. St. hol, zwartachtig. In troepjes bijeen
-op kalkgrond. In 't Z. en O. z. e.
-
-Claváriaceën. Koraalzwammen.
-
-[Clavária.]
-
-Cl. cinérea, licht of donkergrijs. No. 228.
-
-Treméllaceën. Trilzwammen.
-
-[Exídia.]
-
-E. glandulósa, zwart, op eiken takken. No. 182.
-
-[Tremélla.]
-
-Tr. mesentérica, geel, op eiken takken. No. 178.
-
-Phállaceën. Stinkzwammen.
-
-[Phállus.]
-
-Ph. impudícus. No. 231. Ph. canínus. No. 232.
-
-Lycopérdaceën. Stuifzwammen.
-
-[Lycopérdon.]
-
-L. excipulifórme, lang gesteeld, bleekbruin of
-loodkleurig. No. 235. L. gemmátum, kort gest., wit met
-wratjes. No. 236. L. furfuráceum, ongest., grijsachtig-wit. No. 232.
-
-[Sclerodérma.]
-
-S. vulgáre. No. 240.
-
-Áscomyceten. Zakjeszwammen.
-
-Pezizaceën. Beker zwammen.
-
-[Pezíza.]
-
-P. onótica, geel. No. 7. P. vesiculósa,
-bruin. No. 4. P. haemispháérica, van buiten bruin, van binnen
-grijs. No. 6. P. fructigéna, op eikeldoppen. No. 8.
-
-[Bulgária.]
-
-B. ínquinans, zwart, knoopvorm., op eiken takken of stam. No. 9.
-
-Helvellaceën. Helvella-achtigen.
-
-[Helvélla.]
-
-H. críspa, wit. No. 10. H. lacunósa, zwart of donkergrijs. No. 11.
-
-[Morchélla.]
-
-M. esculénta, h. bruin, st. witachtig. No. 12.
-
-[Leótia.]
-
-L. lúbrica, geel-groenachtig, kleverig. No. 15.
-
-Pýrenomyceten. Kernzwammen.
-
-[Córdiceps.]
-
-C. militáris, op doode rups of cocon, oranje. No. 18.
-
-
-
-
-SOORTEN VOORKOMENDE IN BEUKENBOSSCHEN.
-
-Basidiomyceten. Steeltjeszwammen.
-
-Agàriaceën. Plaatzwammen.
-
-Léucosporeën. Witsporigen.
-
-[Amaníta. (zie tabel blz. 175).]
-
-A. phalloídes, groenachtig. A. citrína, lichtgeel of
-wit. A. pantherína, bruin. A. muscária, vuur-rood of
-oranje-rood. A. rubéscens, vleeschkleurig of bruinachtig.
-
-[Armillária.]
-
-Arm. múcida, wit, op beukenstam en takken. No. 112.
-
-[Tricholóma. (zie tabel blz. 185).]
-
-Tr. gambósum (Geórgii), wit-of geelachtig (voorjaar). Tr. columbétta,
-wit.
-
-[Laccária.]
-
-L. laccáta en amethýstina, rose, rood-bruin of paars. No. 197 en 198.
-
-[Omphália.]
-
-O. fíbula, bruin of geel-oranjeachtig. No. 205.
-
-[Hygróphorus]
-
-H. ebúrneus, wit (zie tabel blz. 188).
-
-[Lactárius. (zie tabel blz. 191).]
-
-L. viétus, grijs-groen met roseroode tint. L. theiógalus, geelachtige
-rose met gordels (melksap spoedig geel, scherp). L. blénnius, grijs,
-(melksap scherp). L. túrpis, donker-bruin of zwart. L. velléreus en
-piperatus, groot wit (melksap scherp). L. subdúlcis, rood-bruin.
-
-[Rússula. (zie tabel blz. 196).]
-
-R. nígricans, lichtbruin, later zwart, vleesch eerst rood dan zwart
-wordend. R. pectináta, bruin, gestreepten rand.  R. ochroléúca,
-geel (smaak scherp). R. heterophýlla, groen. R. viréscens, groen of
-grijsgroen. R. cyanoxántha, grijs met blauw of oranje. R. lépida,
-rood. R. rúbra, rood (smaak scherp). R. émetica, rood, paars of
-bruin (smaak scherp). R. alutácea, paars of rood. R. frágilis,
-wit met rood of paars-bont (smaak scherp). R. furcáta, groen of
-geel-groen (smaak scherp). R. depállens, roodachtig op purper-violet,
-slap-vleezig. R. ochrácea, geel.
-
-[Cantharéllus.]
-
-C. cibárius, dik-vleezig, dooiergeel No. 206. C. aurantíacus,
-slap-vleezig, oranje-geel No. 207.
-
-[Nýctalis.]
-
-Zie Rúss. nigr. No. 68.
-
-[Marásmius.]
-
-M. úrens, bruin-rossig, verbleekend (smaak brandend)
-No. 210. M. rótula, h. wit, st. zwart op bladeren, takjes
-enz. No. 212. M. androsáceus, h. bruinachtig, st. zwart op bladeren
-enz. No. 214. M. scorodónius, bruin (reuk naar knoflook) No. 213.
-
-Rhódosporeën. Rosesporigen.
-
-[Clitopílus.]
-
-C. orcélla, wit No. 215.
-
-Ochrosporeën. Bruinsporigen.
-
-[Pholióta.]
-
-Ph. squarrósa, uit- of aan den voet van beukenstammen, h. en
-st. schubbig No. 133.
-
-[Galéra.]
-
-G. hypnórum, bruinrood No. 219.
-
-[Paxíllus.]
-
-P. involútus, bruin met sterk ingerolden rand No. 220.
-
-[Cortinárius. (zie tabel blz. 204).]
-
-C. albo-violáceus, lila, zijdeachtig C. cinnabarínus, h. kaneelkleurig,
-pl. bloedrood. C. cinnamómeus, kaneelkleurig. C. hinnúleus,
-licht-rood-bruin, gebarsten. C. armillátus, bruinrood, droog, st. met
-2-4 roode ringen.
-
-Polýporaceën. Gaatjes- of buisjeszwammen.
-
-[Bolétus. (zie tabel blz. 207).]
-
-B. edúlis. B. félleus. B. subtomentósus. B. cyanéscens. B. lúridus.
-B. cálopus.
-
-[Polýporus.]
-
-P. gigánteus, aan den voet van beuken, bruingeel of bruin No. 181.
-
-[Fómes.]
-
-F. igniárius, op beukenstam, hoefvorm., donker bruin, hard No. 162.
-
-Hydnaceën. Stekelzwammen.
-
-[Hýdnum.]
-
-H. repándum, geelachtig-wit No. 248. H. gravéolens, bruinzwart met
-witachtigen rand, stekels grijs No. 251. H. ferrugíneum, roestkleurig.
-
-Teléphoraceën. Korstzwammen.
-
-[Teléphora.]
-
-T. terréstris, roestbruin No. 225.
-
-Claváriaceën. Koraalzwammen.
-
-[Clavária.]
-
-C. botrýtis, stam wit, takken rose. Zie blz. 285. C. formósa, stam
-en takken geel. C. cristáta, stam en takken wit. C. amethýstina,
-stam en takken paars. C. cinérea, stam en takken licht of donker grijs.
-
-Phállaceën. Stinkzwammen.
-
-[Phállus.]
-
-Ph. impudícus, No. 231.
-
-Lycopérdaceën. Stuifzwammen.
-
-[Lycopérdon.]
-
-L. gemmátum, kort gest., wit met wratjes No. 236. L. pyrifórme,
-aan voet van beukenstam, peervormig, witachtig No. 238.
-
-[Sclerodérma.]
-
-S. vulgáre No. 240.
-
-Ascomyceten. Zakjeszwammen.
-
-Pezizaceën. Bekerzwammen.
-
-[Pezíza.]
-
-P. vesiculósa, licht-bruin, No. 4. P. aurantíaca, rood, groot,
-No. 1. P. fusispóra, rood, klein, No. 2. P. scutelláta, klein-rood
-met zwart gewimperd randje, No. 3. P. bádia, donker-bruin, No. 5.
-
-Helvéllaceën. Helvella-achtigen.
-
-[Helvélla.]
-
-H. críspa, wit of geelachtig, No. 10. H. lacunósa, zwart of
-donkergrijs, No. 11.
-
-[Morchélla.]
-
-M. esculénta, h. bruin, st. witachtig, No. 12.
-
-[Geoglóssum.]
-
-G. glábrum, zwart, No. 14.
-
-
-
-
-SOORTEN VOORKOMENDE IN BERKENBOSSCHEN.
-
-Basídiomyceten. Steeltjeszwammen.
-
-Agáricaceën. Plaatzwammen.
-
-Léucosporeën. Witsporigen.
-
-[Amaníta. (zie tabel blz. 175).]
-
-A. phalloídes, groenachtig. A. citrína, lichtgeel of wit. A. muscária,
-vuur-rood of oranje-rood.
-
-[Clitócybe.]
-
-C. odóra, groen (sterke anijsgeur) (zie tabel blz. 184).
-
-[Laccária.]
-
-L. laccáta en amethýstina, rose, roodbruin of paars No. 197 en 198.
-
-[Collýbia.]
-
-C. butyrácea, bruin-geelachtig of grijs, No. 199. C. dryóphila,
-rood of geelachtig-rood, No. 200.
-
-[Lactárius.]
-
-L. torminósus, oranje-rood, rose of witachtig met sterk behaarden rand,
-melksap wit, scherp (zie tabel blz. 191). L. túrpis, donker-bruin
-of zwart.
-
-[Rússula.]
-
-R. nígricans, lichtbruin, later zwart, vleesch eerst rood later zwart
-wordend (zie tabel blz. 196).
-
-[Marásmius.]
-
-M. rótula, h. wit, st. zwart; op bladeren, takjes enz. No. 212.
-
-[Lenzítes.]
-
-L. betúlina, op berkenstronken, h. zittend, houtig, fluweelig, No. 143.
-
-Óchrosporeën. Bruinsporigen.
-
-[Inócybe.]
-
-I. rimósa, zandkleurig, gebarsten, No. 217.
-
-[Paxíllus.]
-
-P. involútus, bruin, met sterk ingerolden rand. No. 220.
-
-[Cortinárius.]
-
-C. albo-violáceus, lila, zijdeachtig (zie tabel blz. 204).
-
-Polýporaceën. Gaatjes- of buisjeszwammen.
-
-[Bolétus. (zie tabel blz. 207).]
-
-B. scáber. B. rúfus (= versipéllis). B. edúlis.
-B. félleus. B. cyanéscens. B. Sátanas. B. lúridus. B. bádius.
-
-[Polýporus.]
-
-P. betúlinus, h. ongesteeld, van boven bruin, van onderen wit, vleezig,
-meest aan doode berkenstammen, No. 149. P. brumális, h. gest., van
-boven bruin, van onderen wit, No. 146.
-
-Claváriaceën. Koraalzwammen.
-
-[Clavária.]
-
-C. cinérea, licht of donker grijs, No. 228. C. amethýstina, paars,
-No. 229. C. cristáta, wit, No. 226.
-
-Lycopérdaceën. Stuifzwammen.
-
-[Lycopérdon.]
-
-L. gemmátum, kortgest., wit met wratjes, No. 226.
-
-[Sclerodérma.]
-
-S. vulgáre, No. 240.
-
-Áscomyceten. Zakjeszwammen.
-
-Helvéllaceën. Helvella-achtigen.
-
-[Helvélla.]
-
-H. críspa, wit of geelachtig, No. 10. H. lacunósa, zwart of
-donkergrijs, No. 11.
-
-
-
-
-SOORTEN VOORKOMENDE IN WEILANDEN.
-
-Basídiomyceten. Steeltjeszwammen.
-
-Agáricaceën. Plaatzwammen.
-
-Léucosporeën. Witsporigen.
-
-[Amaníta. (zie tabel blz. 175).]
-
-A. phalloídes, groenachtig. A. vagináta, roodbruin of grijs.
-
-[Lepióta.]
-
-L. procéra, crême, met dikke, bruine, opstaande schubben,
-No. 193. L. rhacódes, crême, met donkerbruine, platte schubben,
-No. 194. L. clypeolária, wit, glanzend met bruine schubjes. No. 195.
-
-[Tricholóma. (zie tabel blz. 180).]
-
-T. sórdidum, bruin-paars. T. gambósum (Geórgii), wit of
-geelachtig. (Voorjaar). T. núdum, paars.
-
-[Clitócybe.]
-
-Cl. dealbáta, wit of beige, dikwijls in heksenkringen. (zie tabel
-blz. 184).
-
-[Collýbia.]
-
-C. butyrácea, grijs of geelachtig bruin. No. 199.
-
-[Mycéna.]
-
-M. epipterýgia, h. grijs of groengeel, st. geel,
-kleverig. No. 202. M. púra, rose, wit of lila-achtig. No. 204.
-
-[Hygróphorus. (zie tabel blz. 188).]
-
-    H. níveus, wit, klein.
-    H. virgíneus, wit, grooter.
-    H. ebúrneus, wit, kleverig.
-    H. ceráceus, wasgeel.
-    H. coccíneus, scharlakenrood, kegelvormig.
-    H. cónicus, scharlakenrood, zwartwordend.
-    H. miniátus, vuurrood, plat.
-    H. psittacínus, bontgroen, geel of steenrood, slijmerig.
-    H. puníceus, rood.
-
-[Cantharéllus.]
-
-C. cibárius, dooier-geel, dik-vleezig. No. 206. C. aurantíacus,
-oranje, slap-vleezig. No. 207.
-
-[Rússula.]
-
-R. depállens, roodachtig of purper-violet (zie tabel blz. 196).
-
-[Marásmius.]
-
-M. oréades, jong bruin, kegelvormig, later geel-bruin of beige in
-groepjes, veel in heksenkringen. No. 211.
-
-Rhódosporeën. Rosesporigen.
-
-[Volvária.]
-
-No. 259 a. V. speciósa. Witte Volvaria. (Pl. 4, fig. 15).
-
-H. wit (in 't midden soms iets grijs), vleezig, zacht, kleverig, eerst
-klokvormig dan uitgespreid, 7-14 cM. breed. Pl. rose of vleeschkl.,
-vrij. St. wit tot 20 cM. hoog, onderaan knolvormig verdikt en met
-een zak of beurs, die in slippen verdeeld is. Zomer-najaar. Ook bij
-vuilnishoopen. vr. z. d. g.
-
-N.B. Haar gelijkenis (vooral door de rose plaatjes) met Psalliota
-camp. No. 263, heeft tot vergiftigingsgevallen aanleiding gegeven;
-de groote zak (goed uitgegraven) geeft echter een kenmerkend verschil.
-
-No. 259 b. V. gloiocéphala. Grijze Volvaria.
-
-Gelijkt in alles op de vorige soort, heeft echter een h., die eerst
-grijs, glanzend, later roestkleurig is. Najaar, nog minder algemeen
-dan V. speciósa z. d. g.
-
-[Clitopílus.]
-
-C. orcélla, wit, glanzend. No. 215.
-
-[Nolánea.]
-
-No. 260. N. páscua. Weide Nolanea. (Plaat 4, fig. 17).
-
-H. glanzend, verschillend van kleur: grijs, zwartachtig-grijs
-of bruinachtig, dunvleezig, eerst kegelvormig dan uitgespreid met
-gestreepten rand, 3-5 cM. breed. Pl. dicht bijeen, breed, eerst grijs,
-later roodachtig-grijs. St. 5-8 cM. hoog, zijdeachtig, vezelig,
-gestreept, bruinzwart of grijs, zeer broos. Mei-winter. vr. a.
-
-Óchrosporeën. Bruinsporigen.
-
-[Pholióta.]
-
-No. 261. P. práecox. Voorjaars pholiota.
-
-H., stroogeel, 4-8 cM. breed, in 't midden donkerder, bij vocht
-iets kleverig, eerst bol dan uitgespreid, bultig. Ring wit, meestal
-spoedig verdwijnend. St. 5-8 cM. hoog met gezwollen voet, meelachtig
-donzig. Mei-Oct. vr. a. e.
-
-[Hebelóma.]
-
-H. crustulinifórme, bruin met witten rand. No. 216.
-
-[Naucória.]
-
-N. semiorbiculáris, geel-bruinachtig. No. 275.
-
-[Bolbítius.]
-
-No. 262. B. vitellínus. Dooiergele mestzwam (Pl. 5, fig. 29).
-
-H. jong, ei-vingerhoedvorm., dooiergeel, kleverig, later
-bruin, klokvormig of uitgespreid met gespleten rand, 2-5
-c.m. breed. Pl. kleikleurig, okergeel. St. wit- of geelachtig, schubbig
-bepoederd, tot 8 c.m. hoog. Mei-Nov., op mest en op aarde. vr. a.
-
-Melánosporeën. Zwartsporigen.
-
-[Psallióta.]
-
-No. 263. Ps. campéstris. Weide-kampernoelje, Weide-Champignon (fig. 113
-en fig. 17 en 18).
-
-H. wit- of geelachtig, fijn schubbig of glad, eerst bol, jong met
-ingerolden rand, later plat, dik-vleezig tot 20 c.m. breed. Pl. bij
-jong exemplaar reeds rose, later koffiebruin, dan zwart en
-vochtig. St. met manchet, wit, dik gevuld, kort, 6-8 c.m., dikwijls aan
-den voet eenigszins knollig. Juni-Nov. Vooral op eenigszins vochtige
-weilanden waar paarden grazen. vr. a. e. (Zie vooral Amaníta phalloídes
-(fig. 16 en blz. 85)).
-
-Van dezen paddenstoel komen nog de volgende variëteiten voor:
-
-Ps. camp. var. vaporárius, H. bleek-bruin, schubbig, dunvleezig,
-steel dun; vr. a. e.
-
-Ps. camp. var. pratícola. H. bruin of rood, schubbig, vleesch
-roodwordend, pl. smal. vr. a. e.
-
-Ps. camp. var. bitórquus. H. wit, glanzend, vleesch iets
-roodwordend. St. kort, tolvormig, riekt naar jodoform. vr. a. e.
-
-No. 264. Ps. arvénsis. Akker-kampernoelje, Akker-champignon (Plaat 2,
-fig. VII).
-
-Gelijkt op en komt voor, tusschen Ps. camp. en op dezelfde weilanden,
-echter meestal op hooger gelegene, drogere plekken. Hij onderscheidt
-zich van Ps. camp., vnl. door dat de plaatjes zelden rose zijn, reeds
-bij jonge exemplaren grauw-wit (zie blz. 95 en Am. phall. No. 24),
-dat de ring uit 2 lagen bestaat, dikwijls bedekt met geel-bruine
-schubbetjes. De h. wordt zelden zoo groot en is dik-vleeziger en
-smakelijker dan van Ps. camp. De st. wordt altijd langer, meestal
-gekromd en minder dik. Hij verschijnt later dan Ps. camp. en komt
-ook in bosschen voor. vr. a. e.
-
-[Strophária.]
-
-Str. aeruginósa, blauw-groen, kleverig. No. 222.
-
-No. 265. Str. semiglobáta. Mest-stropharia.
-
-H. bij vocht stroogeel, kleverig, bij droogte bruin en glimmend,
-alsof hij vernist is; half kogelvormig, dunvleezig, 2-3 c.m. breed;
-pl. breed aangegroeid, wijd uitéén, eerst aschgrauw, dan zwartachtig,
-st. geel kleverig, 6-10 cM. hoog, bovenaan zwart-gestippeld en
-soms met overblijfsel van ring; onderaan gezwollen. Op mest in
-groepjes. Najaar-winter. a.
-
-[Coprínus.]
-
-No. 266. C. comátus. Geschubde inktzwam (pl. 2 fig. VIIIb en c en
-fig. 114).
-
-H. wit, (vuil of rose-wit) met groote, vlokkige, afstaande schubben
-bedekt, aan den top vaak met bruine kale plek, eerst rolrond en met den
-ring vast om den steel verbonden, later ei- of klokvormig, uitgespreid
-rafelend, 7-20 c.m. hoog. Pl. breed, eerst wit of licht rose, spoedig
-zwartwordend en in inkt vervloeiend (fig. 15). St. wit, slank, 7-20
-c.m. hoog, onderaan wortelend. Zodevormend. Voorzomer-herfst. a. jong
-(zonder steel) e.
-
-No. 267. C. atramentárius. Kale inktzwam. (Plaat 2, fig. VIIIa).
-
-Komt op dezelfde plaatsen en ook zodevormend voor, evenals C. comátus,
-is daarvan te onderscheiden doordat de h. kaal, wit-grijsachtig of
-loodkleurig, glanzend en gestreept of gevoord is (soms aan den top
-met kleine roodachtige of bruine schubjes). De h. rand is niet met
-den steel vergroeid. Voorjaar-winter. a. a. e. (zonder steel)
-
-No. 268. C. níveus. Witte mestzwam.
-
-H. teer, sneeuwwit, donzig, eerst ei- dan klokvormig en uitgespreid,
-2-3 c.m. breed, pl. eerst wit dan zwart, st. slank, wit, donzig,
-tot 7 c.m. hoog. Op paardenmest. Zomer-herfst. vr. a.
-
-No. 269. C. plicátilis. Gevoorde inktzwam.
-
-H. zeer teer, waterig, eerst ovaal, spoedig plat en gespleten,
-in 't midden geelachtig-rood, aan den rand grijs-blauwachtig,
-diep gevoord. Pl. tot een ring vereenigd. St. glad, bleek, tot 10
-c.m. hoog. In groepjes. Zomer-herfst. a.
-
-C. micáceus, eivormig, geel-roestkleurig met glinsterende
-korreltjes. No. 142.
-
-Panáéolus.
-
-No. 270. P. campanulátus. Klokvormige Panaeolus. (Plaat 5, fig. 35).
-
-H. grauw, rookkleurig, naar 't midden bruin of roodachtig,
-dunvleezig, droog en eenigszins glanzend, klokvormig, soms bultig,
-2-3 c.m. breed. Pl. talrijk, aangehecht, zwart met grijs gevlekt,
-st. tot 10 c.m. hoog, gestreept, rossig, bovenaan zwart, bepoederd. In
-groepjes op mest en op de aarde. Voorjaar-herfst. vr. a.
-
-Lycopérdaceën. Stuifzwammen.
-
-[Lycopérdon.]
-
-No. 271. L. Bovísta. (Bovísta gigántea). Reuzenbovist. (fig. 116).
-
-H. wit of geelachtig, kaal, eenigszins glanzend, zittend, ballonvormig,
-tot 1/2 m. in omvang wordend. Jong, massief met wit vleesch,
-bij ouderdom sponzig, van binnen en buiten bruin of groenachtig,
-onregelmatig openscheurend. Mei-winter. vr. a. jong e.
-
-No. 272. L. caelátum. Ruitjes-bovist (fig. 115).
-
-Deze paddenstoel gelijkt op jong exemplaar van de vorige soort, doch
-is daar dadelijk van te onderscheiden door dat het bovengedeelte van
-de tot 12 c.m. breede bol, in geschubde (geciseleerde) vakjes verdeeld
-is en spoedig een grauwe kleur krijgt. Het bovenste gedeelte brokkelt
-bij rijpheid geheel af, het onderste blijft tijden lang als een beker
-in den grond zitten. Zomer-herfst. vr. a.
-
-L. gemmátum kort gest., wit met wratjes, No. 236.
-
-[Bovísta.]
-
-No. 273. B. nigréscens. Zwartwordende bovist. (Plaat 2, fig. XVIc).
-
-Zittende, bolvormige paddenstoel, eerst wit en eenigszins vleezig,
-spoedig papierachtig en zwart-bruin wordend, tot 6 c.m. breed. Op
-dezelfde plaatsen als L. Bovista. Zomer-najaar. a.
-
-No. 274. B. plúmbea. Loodgrijze bovist.
-
-Als vorige doch loodgrijs glanzend, kleiner, tot 3 c.m. breed en
-bijna dadelijk papierachtig wordend. Zomer-najaar. vr. a.
-
-[Sclerodérma.]
-
-S. vulgáre. No. 240.
-
-Áscomyceten. Zakjeszwammen.
-
-Pezizaceën. Bekerzwammen.
-
-[Pezíza.]
-
-P. aurántia, rood, groot. No. 1.
-
-
-
-
-SOORTEN VOORKOMENDE AAN WEGRANDEN (VAN BOSSCHEN EN WEGEN).
-
-Basídiomyceten. Steeltjeszwammen.
-
-Agáricaceën. Plaatzwammen.
-
-Leúcosporeën. Witsporigen.
-
-[Amaníta. (zie tabel blz. 175).]
-
-A. phalloídes, groenachtig. A. citrína, lichtgeel of wit. A. muscária,
-vuur-rood of oranje-rood. A. rubéscens, vleeschkleurig of
-bruinachtig. A. vagináta, bruin-rood of grijs.
-
-[Lepióta.]
-
-L. procéra, crême, met bruine, opstaande schubben,
-No. 193. L. rhacódes, crême, met bruine, platte schubben, No. 194.
-
-[Tricholóma. (zie tabel blz. 180).]
-
-T. núdum, paars. T. sórdidum, bruin-paars. T. melaléúcum, roetgrauw
-tot zwart of bruinachtig.
-
-[Clitócybe. (zie tabel blz. 184).]
-
-C. dealbáta, wit of beige. C. odóra, groen (sterke
-anijsgeur). C. nebuláris, grijs of aschkl., meelachtig bestoven, groot.
-
-[Laccária.]
-
-L. laccáta en amethýstina, rose of roodbruin en paars, No. 197 en 198.
-
-[Collýbia.]
-
-C. butyrácea, grijs of geelachtig bruin, vettig, No. 199. C. dryóphila,
-bleek-bruin, ledergeel, No. 200.
-
-[Mycéna.]
-
-M. epipterýgia, h. grijs of groen-geel, st. geel, kleverig, No. 202.
-
-[Omphália.]
-
-O. fíbula, bruin of geel-oranje, No. 205.
-
-[Hygróphorus. (zie tabel blz. 188).]
-
-H. cónicus, geel-oranje-rood, zwart wordend. H. níveus, wit,
-doorzichtig. H. virgíneus, wit, vochtig-vettig.
-
-[Rússula. (zie tabel blz. 196).]
-
-R. heterophýlla, groen met blauw of roodgetint. R. emética,
-bont of bruin-rood (scherp). R. frágilis, wit met rood of bont
-(scherp). R. depállens, roodachtig of purper-violet.
-
-[Cantharéllus.]
-
-C. cibárius, dooiergeel, vleezig, No. 206.
-
-[Marásmius.]
-
-M. oréades, geelbruin of beige, No. 207.
-
-Rhódosporeën. Rosesporigen.
-
-[Volvária.]
-
-V. speciósa, wit, kleverig, pl. rose, No. 259a. V. gloiocéphala,
-grijs, glanzend, pl. rose, No. 259b.
-
-[Clitopílus.]
-
-C. orcélla, wit, glanzend, No. 215.
-
-[Nolánea.]
-
-N. páscua, grijs of bruin, glanzend, No. 260.
-
-Óchrosporeën. Bruinsporigen.
-
-[Pholióta.]
-
-Ph. práécox, stroogeel, voorjaar, No. 261.
-
-[Inócybe.]
-
-I. rimósa, zandkl., gespleten, No. 217. I. geophýlla, wit of lila,
-glanzend, No. 216.
-
-[Hebelóma.]
-
-H. crustulinifórme, bruin met witten rand, No. 216.
-
-[Naucória.]
-
-No. 275. N. semiorbiculáris. Halfcirkelronde Naucoria.
-
-H. geelachtig-bruin, bij vocht een weinig kleverig, eerst bolrond,
-dan uitgespreid, 2 1/2-6 cM. breed. Pl. breed, eerst bleek, dan
-roestkleurig. St. bleek roestkl., iets glimmend, pijpachtig 8-11
-cM. hoog. In groepjes, voorjaar-winter. vr. a.
-
-[Galéra.]
-
-G. hypnórum, bruinrood, No. 219.
-
-[Paxíllus.]
-
-P. involútus, donkerbruin met ingerolden rand, No. 220.
-
-[Cortinárius.]
-
-C. albo-violáceus, lila, zijdeachtig, (zie tabel blz. 204).
-
-[Bolbítius.]
-
-B. vitellínus, geel of bruin, kleverig, No. 262.
-
-Melánosporeën. Zwartsporigen.
-
-[Psallióta.]
-
-Ps. arvénsis, wit of geelachtig, ring dubbel, No. 264.
-
-Ps. campéstris, wit; ring enkel, No. 263. Ps. camp. var. bitórquus,
-wit, glanzend, st. tolvormig, vleesch roodachtig,
-No. 263. Ps. camp. var. pratícola, bruin of roodgeschubd, vleesch
-roodachtig, No. 263. Ps. sylvática, vuilwit, bruingeschubd, No. 221.
-
-[Strophária.]
-
-Str. aeruginósa, blauw-groen, kleverig, No. 222. Str. semiglobáta,
-bolv., geel of bruin, kleverig, op mest, No. 265.
-
-[Psathýra.]
-
-Ps. corrúgis, teer, vuil-wit met rood of bruin, No. 224.
-
-[Coprínus.]
-
-C. comátus, wit met vlokkige schubben, No. 266. C. atromentárius,
-grijsachtig-wit, kaal, No. 267. C. níveus, wit, donzig, op mest,
-No. 268. C. micáceus, geel-bruin, No. 142. C. plicátilis, teer,
-grijs met blauw en rose, No. 269.
-
-[Panáéolus.]
-
-P. campanulátus, grijs-bruin, No. 270.
-
-[Psathyrélla.]
-
-Ps. dissemináta, grijs, of geelachtig, teer, No. 141.
-
-Polýporaceën. Gaatjes of buisjeszwammen.
-
-[Bolétus. (zie tabel blz. 207).]
-
-B. edúlis. B. félleus. B. rúfus
-(versipéllis). B. lúridus. B. cyanéscens.
-
-Claváriaceën. Koraalzwammen.
-
-[Clavária.]
-
-Cl. cristáta, wit, No. 226. Cl. formósa, goud-geel,
-No. 230. Cl. cinérea, grijs, No. 228.
-
-Phállaceën. Stinkzwammen.
-
-[Phállus.]
-
-Ph. impudícus, groot, st. wit, h. groen of wit, No. 231. Ph. canínus,
-klein, st. wit, h. rood of groen, No. 232.
-
-Niduláriaceën. Nestzwammen.
-
-[Cyáthus.]
-
-C. striátus en ólla, No. 233 en 234.
-
-Lycopérdaceën. Stuifzwammen.
-
-[Lycopérdon.]
-
-L. excipulifórme, lang gest., loodgrijs, No. 235. L. gemmátum, kort
-gest., wit met wratjes, No. 236. L. bovísta, zittend, wit, glad,
-No. 271. L. caelátum, zittend, wit met vakjes, No. 272.
-
-[Bovísta.]
-
-B. nigréscens, eerst wit, later zwart-bruin, No. 273. B. plúmbea,
-loodgrijs, glanzend, No. 274.
-
-[Sclerodérma.]
-
-Scl. vulgáre, No. 240.
-
-Áscomyceten. Zakjeszwammen.
-
-Pezízazeën. Bekerzwammen.
-
-[Pezíza.]
-
-P. aurántia, rood, groot, No. 1. P. vesiculósa, licht-bruin, groot,
-No. 4.
-
-[Helvélla.]
-
-Helvéllaceën. Helvella-achtigen.
-
-H. críspa, wit of geelachtig, No. 10. H. lacunósa, zwart of
-donkergrijs, No. 11.
-
-[Morchélla.]
-
-M. esculénta, h. bruin, st. wit, No. 12.
-
-[Vérpa.]
-
-V. digitalifórmis, st. wit, h. vingerh. vorm., geel of rood-bruin,
-No. 13.
-
-
-
-
-SOORTEN VOORKOMENDE IN PARKEN EN TUINEN, KWEEKERIJEN, ENZ.
-
-Basídiomyceten. Steeltjeszwammen.
-
-Agáricaceën. Plaatzwammen.
-
-Leúcosporeën. Witsporigen.
-
-[Amaníta. (zie tabel blz. 175).]
-
-A. phalloídes, groenachtig. A. citrína, licht geel of
-wit. A. pantherína, chocolade bruin.
-
-[Lepióta.]
-
-L. procéra, crême, met bruine opstaande schubben, No. 193. L. rhacódes,
-crême, met donkerbruine platte schubben, No. 194. L. clypeolária, wit,
-zijdeachtig met bruine wratjes, No. 195. L. granulósa, ledergeel met
-gele vlokjes, No. 196.
-
-No. 276. L. acutesquamósa (Áspera). Spitsschubbige Parasolzwam.
-
-H. dicht bezet met eerst vlokkige dan opstaande en spitspuntige
-bruine schubben, onder de schubben witachtig; eerst kegelvormig dan
-uitgespreid bultig, tot 10 c.m. breed, ring vliezig, zijdeachtig,
-afhangend. St. roestkleurig met in spiralen loopende schubben, bovenaan
-berijpt, onderaan knollig, tot 10 cm. hoog. Scherpen onaangenamen
-reuk en bitteren smaak. In groepjes. Herfst. vr. a. v.
-
-[Tricholóma. (zie tabel blz. 180).]
-
-T. núdum, paars. T. sórdidum, h. bruin-paars, st. dun. T. melaléúcum,
-roetgrauw of zwart-bruinachtig.
-
-[Hygróphorus. (zie tabel blz. 188).]
-
-H. cónicus, scharlakenrood, zwartwordend. H. psittacínus, bont, groen,
-geel of steenrood, slijmerig. H. níveus, wit, klein, doorzichtig.
-
-[Marásmius.]
-
-M. oréades, geel bruin of beige, in kringen of groepjes, No. 207.
-
-Rhódosporeën. Rozesporigen.
-
-[Volvária.]
-
-V. speciósa, wit, kleverig, pl. rose, No. 259a. V. gloiocéphala,
-grijs, glanzend, pl. rose, No. 259b.
-
-[Clitopílus.]
-
-C. orcélla, wit, glanzend, No. 215.
-
-[Nolánea.]
-
-N. páscua, grijs of bruin, glanzend, No. 260.
-
-Óchrosporeën. Bruinsporigen.
-
-[Pholióta.]
-
-Ph. práécox, stroogeel, No. 261.
-
-[Inócybe.]
-
-I. rimósa, zandkleurig, gespleten, No. 217.
-
-[Hebelóma.]
-
-H. crustulinifórme, bruin met witten rand, No. 216.
-
-[Naucória.]
-
-N. semiorbiculáris, geel-achtig-bruin, No. 275.
-
-[Galéra.]
-
-G. hypnórum, bruin-rood, No. 219.
-
-[Bolbítius.]
-
-B. vitellínus, geel of bruin, kleverig, No. 262.
-
-Melánosporeën. Zwartsporigen.
-
-[Psallióta.]
-
-Ps. arvénsis, wit of geelachtig, ringdubbel, No. 264. Ps. campéstris
-var. bitórquus, h. witglanzend, vleesch roodachtig,
-st. tolvormig. Ps. camp. var. pratícola, bruin of rood geschubd,
-vleesch roodachtig. Ps. sylvática, vuilwit, bruin geschubt, No. 221.
-
-[Strophária.]
-
-Str. semiglobáta, bolvormig, geel of bruin, kleverig, op mest, No. 265.
-
-[Psathýra.]
-
-Ps. corrúgis, teer, vuilwit met rood of bruin, No. 224.
-
-[Coprínus.]
-
-C. comátus, wit met vlokkige schubben, No. 266. C. atromentárius,
-grijsachtig-wit, kaal, No. 267. C. níveus, wit, donzig, op mest,
-No. 268. C. micáceus, geelbruin, No. 142. C. plicátilis, teer, grijs
-met blauw en rose, No. 269.
-
-[Panáéolus.]
-
-P. campanulátus, grijs-bruin, No. 270.
-
-[Psathyrélla.]
-
-Ps. dissemináta, grijs of geelachtig, teer, No. 141.
-
-Phállaceën. Stinkzwammen.
-
-[Phállus.]
-
-Ph. impudícus, No. 231.
-
-Lycopérdaceën. Stuifzwammen.
-
-[Lycopérdon.]
-
-L. Bovísta, zittend, wit, glad, No. 271. L. caelátum, zittend, wit
-of grauw met vakjes, No. 272.
-
-[Bovísta.]
-
-B. nigréscens, eerst wit, later zwartbruin, No. 273.
-
-[Sclerodérma.]
-
-Scl. vulgáre, No. 240.
-
-Áscomyceten. Zakjeszwammen.
-
-Pezízazeën. Bekerzwammen.
-
-[Pezíza.]
-
-P. aurántia, rood, groot, No. 1. P. fusispóra, rood, klein,
-No. 2. P. vesiculósa, groot, bruin, No. 4.
-
-Helvéllaceën. Helvella-achtigen.
-
-[Morchélla.]
-
-M. esculénta, h. bruin, st. wit, No. 12.
-
-
-
-
-SOORTEN VOORKOMENDE IN VOCHTIGE HUIZEN ONDER EN UIT VLOEREN, PLAFONDS,
-KELDERS ENZ.
-
-Basídiomyceten. Steeltjeszwammen.
-
-Agáriacaceën. Plaatzwammen.
-
-Leúcosporeën. Witsporigen.
-
-[Armillária.]
-
-A. méllea, No. 113.
-
-[Lentínus.]
-
-L. lépideus (squamósus), No. 125. L. tigrínus, No. 126.
-
-Melánosporeën. Zwartsporigen.
-
-[Hypholóma.]
-
-H. fasciculáre, No. 139.
-
-[Coprínus.]
-
-C. micáceus, No. 142.
-
-[Psathyrélla.]
-
-Ps. dissemináta, No. 141.
-
-Polýporaceën. Gaatjes- of buisjeszwammen.
-
-[Daedálea.]
-
-D. quercína, No. 176.
-
-[Merúlius.]
-
-M. lácrymans, No. 173.
-
-
-
-
-SOORTEN VOORKOMENDE IN DE DUINEN,
-
-Niet in duinbosschen of pannen, zie hiervoor de verschillende
-bosch-rubrieken.
-
-Basídiomyceten. Steeltjeszwammen.
-
-Agáricaceën. Plaatzwammen.
-
-Leúcosporeën. Witsporigen.
-
-[Amaníta. (zie tabel blz. 175).]
-
-A. phalloídes, groenachtig. A. citrína, licht-geel of wit.
-
-[Lepióta.]
-
-L. clypeolária, wit, zijdeachtig met bruine vlokjes,
-No. 195. L. granulósa, ledergeel met gele vlokjes, No. 196.
-
-[Tricholóma.]
-
-T. núdum, paars, (zie tabel blz. 180).
-
-[Clitócybe.]
-
-Cl. obbáta, grijs of bruinachtig, (zie tabel blz. 184).
-
-[Laccária.]
-
-L. laccáta, roodbruin, No. 197.
-
-[Marásmius.]
-
-M. oréades, geel-bruin of beige, No. 207.
-
-Óchrosporeën. Bruinsporigen.
-
-[Pholióta.]
-
-Ph. práécox, stroogeel, voorjaar, No. 261.
-
-[Inócybe.]
-
-I. rimósa, zandkleurig, gespleten, No. 217.
-
-[Hebelóma.]
-
-H. cristulinifórme, bruin met witten rand, No. 216.
-
-[Galéra.]
-
-G. hypnórum, bruinrood, in mos, No. 219.
-
-[Tubária.]
-
-T. furfurácea, op takjes, licht of donkerbruin, No. 135.
-
-[Crepidótus.]
-
-C. móllis, op populier, grijs-wit, week, No. 131.
-
-Teléphoraceën. Korstzwammen.
-
-[Teléphora/]
-
-T. terréstris, roestbruin, No. 225.
-
-Phállaceën. Stinkzwammen.
-
-[Phállus.]
-
-Ph. impudícus, No. 231. Ph. canínus, No. 232.
-
-Lycopérdaceën. Stuifzwammen.
-
-[Lycopérdon.]
-
-L. coelátum, zittend, wit, met vakjes, No. 272. L. furfuráceum,
-zittend, grauw of bruinachtig, No. 239. L. gemmátum, kortgest.,
-wit met wratjes, No. 236.
-
-[Bovista.]
-
-B. nigréscens, eerst wit, dan zwart-bruin, No. 273. B. plúmbea,
-loodgrijs, glanzend, No. 274.
-
-[Geáster.]
-
-G. tríplex, No. 255.
-
-No. 277. G. Schmidelii. Kleine aardster. (fig. 118.)
-
-Kleine Aardster, ± 3 cM. groot, met een meest in 4, grijswitte,
-eerst vleezige, spoedig papierachtige, opstaande slippen scheurend
-buitenste omhulsel en een kogelvormig gesteeld, eerst grijs- dan
-bruingekleurd binnenste omhulsel. Najaar, Winter, plaatselijk vr. a.
-
-[Tulóstoma.]
-
-No. 278. T. mammósum. Gesteelde stuifzwam.
-
-(fig. 117) Bolletje papierachtig, wit of grijswit, 6-12 mM. breed,
-met ronde opening en eerst oranje-roode later donkerbruine
-sporen. St. kleur als h., 3-6 cM. hoog, dikwijls geschubt, onderaan
-verdikt en met worteltjes. Najaar-Winter, vr. a.
-
-[Sclerodérma]
-
-Scl. vulgáre, No. 240.
-
-Áscomyceten. Zakjeszwammen.
-
-Helvéllaceën. Helvella-achtigen.
-
-[Helvélla.]
-
-H. críspa, wit, of geelachtig. No. 10. H. lacunósa, zwart of
-donkergrijs. No. 11. Stuifzwam.
-
-[Morchélla.]
-
-M. esculénta, St. wit, h. bruin, No. 12.
-
-[Vérpa.]
-
-V. digitalifórmis, st. wit, h. vingerh.vorm., geel of roodbruin,
-No. 13.
-
-
-
-
-
-
-
-LITERATUUR.
-
-
-Ofschoon in ons land, vooral in Brabant ook al sinds de middeleeuwen
-de in 't wild gezochte paddenstoelen vrij algemeen gegeten werden, zoo
-is het nog geen 50 jaar lang, dat men zich met de studie der zwammen
-bezig houdt. De groote baanbreker hiervan is Prof. C. A. J. A. Oudemans
-geweest, van wiens hand in 1892 in de Verhandelingen der Kon. Akademie
-van Wetenschappen, verscheen zijn: "Révision des champignons tant
-supérieurs qu'inférieurs trouvés jusqu'à ce jour dans les Pays-Bas",
-gevolgd door zijn: "Catalogue Raisonnée des Champignons des Pays-Bas"
-(1905).
-
-Ook de Heeren Kok, Ankersmit en Fred. v. Eeden Sr., hebben de
-Nederlandsche fungi bestudeerd, echter zonder speciale werken daarover
-te hebben nagelaten. In 1902 gaf de Ned. Botanische Vereeniging
-het eerste Nederlandsche determineerboekje voor Paddenstoelen uit,
-vervaardigd door Mej. Caroline Destrée en getiteld: "In Nederland
-groeiende Hoogere Zwammen".
-
-De Nederlandsche Natuurhistorische Vereeniging organiseerde eenige
-paddenstoelententoonstellingen en in de Levende Natuur verschenen van
-de hand van Mej. Car. Destrée en de Heeren Heimans, Thijsse en Jaspers,
-aardige artikelen over de zwammen, die het hunne er toe bijdroegen om
-langzamerhand ook de liefde tot de studie voor deze natuurgewrochten
-op te wekken.
-
-Zoo werd dan in 1908 op initiatief van Dr. M. Greshoff, in navolging
-van de in Frankrijk zoo bloeiende Société de Mycologique, te Haarlem
-opgericht de Ned. Mycologische Vereeniging, die zich ten doel stelt,
-het bevorderen der kennis, de waardeering en het gebruik van hoogere
-en lagere zwammen in Nederland en zijn Koloniën.
-
-Deze vereeniging (secretariaat Haarlem, Jordensstr. 68) heeft sinds
-hare oprichting ieder jaar eenige mededeelingen het licht doen
-zien, en in verschillende deelen van het land, uitnemend geslaagde
-paddenstoelententoonstellingen georganiseerd. Ook heeft zij reeds
-een begin gemaakt met het aanleggen van een standaardcollectie van
-in Nederland groeiende hoogere zwammen.
-
-Van de hand van haren voorzitter den Heer Joh. Ruys, verscheen in
-1909 een meer uitgebreid boek, naar een bewerking van Prof. Oudemans'
-"Révision des champignons", getiteld: "De Paddenstoelen van Nederland".
-
-Behalve de reeds door ons genoemde paddenstoelen-litteratuur over de
-morphologie en physiologie der paddenstoelen (zie blz. 67) over de
-planten-ziekten (zie blz. 22) over vergiftige en eetbare paddenstoelen
-(zie blz. 101) en over het kweeken (zie blz. 129) geven wij onze
-lezers nog de volgende titels van determineer- en plaatwerken:
-
-Een van de beste [buitenlandsche determineerboeken over paddenstoelen,
-en zeker wel het allerbeste bestaand] determineerwerk is dat van
-Constantin et Dufour: "Nouvelle Flore des Champignons," met 4265
-figuren. Ook de volgende determineerboeken zijn zeer aan te bevelen:
-Bigéard: "Flore des Champignons supérieurs de France"; Rieckel: "Die
-Blätterpilze Deutschlands"; Lindau: "Die Höheren Pilze"; Wünsche:
-"Die Pilze"; Gotthold Hahn: "Der Pilzsammler".
-
-Hun, die het minder om determineer- maar meer om boeken met gekleurde
-afbeeldingen te doen is, raden wij aan in de eerste plaats: de 3
-mooie boekjes van Michaël: "Führer für Pilzfreunde" (3 dln.); "Die
-Pilze unserer Heimat", von E. Gramberg (Agaricaceae) 1913 f 3.55. Voor
-een meer bescheiden portemonnaie zijn ook de goedkoope (35 cts. per
-deeltje) en aardige boekjes met gekleurde plaatjes van Blüchner:
-"Practische Pilzkunde", 2 dln. (Miniatur Bibliothek) en de Engelsche
-photo-boekjes: "Toadstools at Home," 2 dln. (Goswan's Nature Books)
-(35 cts.), zeer aan te bevelen.
-
-
-
-
-
-
-
-REGISTER OP HET ALGEMEENE GEDEELTE.
-
-
-A
-
-Aardappel-bovist, 89
-
-Aardappelziekte, 10, 11
-
-Aardsterren-heksenkring, 41
-
-Aardtong, 52
-
-Aecidium, 20, 22
-
-Afvalsplanten, 4
-
-Agaricaceeën, 57
-
-Akkerchampignon, (zie Psalliota arvensis), 95
-
-Albugo candida, 11
-
-Amanita caesarea, 92
-
-Amaníta citrína, 84, 85, 87
-
-Amanita mappa, 87
-
-Amanita muscaria, 60, 61, 84, 87
-
-Amanita pantherina, 84, 87
-
-Amanita phalloïdes, 62, 84, 85, 110, 114
-
-Amanita rubescens, 129
-
-Anemonen, zwammen op, 39
-
-Apotheciën, 15
-
-Armillária méllea, 25, 57
-
-Armillária múcida, 128
-
-Asch-analysen, 104
-
-Aschgehalte, 104
-
-Ascomycetes, 50
-
-Ascus, 13, 14, 50, 51
-
-Ascusvruchtlichaam, 14
-
-Atkinson, G. F. Mushrooms, 101
-
-Azijn, afkoken in, 114
-
-
-
-
-B
-
-Bacteriën, 5, 9, 47
-
-Bakken, 113
-
-Basidiën, 51
-
-Bekerzwammen, 52
-
-Berberis, 21
-
-Berkenzwam, 24, 66
-
-Beurs, 62
-
-Biefstukzwam, zie Fistulina, 105, 113
-
-Biergist, 49
-
-Bladgroen, 2
-
-Bladgroen, planten met en zonder, 2
-
-Blanc naturel, 136
-
-Blanc vierge, 136
-
-Blauw-aanloopen (van boleten), 97
-
-Blauwzuur, 90
-
-Boleten, 30, 67, 111, 118, 120
-
-Boletus edulis, 97, 129
-
-Boletus edulis, lecithine-gehalte, 105
-
-Boletus felleus, 97
-
-Boletus granulatus, 97
-
-Boletus luteus, 33, 97
-
-Boletus Satanas, 84, 89
-
-Boomgaardzwam, 24 Boommoordenaars, 25
-
-Boomparasieten, 23
-
-Boomzwammen, 23
-
-Boomzwammen, watergehalte, 104
-
-Boschgeur, 44
-
-Boter, conserveeren in, 121
-
-Bourquelot, 106
-
-Brandzwammen, 18, 50
-
-Broed--leggen, 137
-
-Brood, vergelijking met paddenstoelen, 107
-
-Buikzwammen, 54
-
-Buisjeszwammen, 66
-
-Buller, 46, 66
-
-Bulier, A. H. Reginald, Researches on Fungi, 68
-
-
-
-
-C
-
-Cantharellus aurantiacus, 96
-
-Cantharellus cibárius, 54, 57, 94, 96, 113, 118, 119
-
-Celdraden, 12
-
-Champignons, 94, 117, 118
-
-Champignonbroed, 39
-
-Champignoncultuur in Frankrijk, 124
-
-Champignons kweeken, 134
-
-Champignon-mug, in kulturen, 138
-
-Cèpe, 97
-
-Chloor, 105
-
-Chlorophyll, 2
-
-Cholerabacillen, 9
-
-Citroensap (in het afwaschwater), 112
-
-Clavaria, 118
-
-Claviceps purpurea, 17, 52
-
-Clitocybe flaccida, 100
-
-Clitocybe nebularis, 99
-
-Collybia dryophila, 53
-
-Collybia tuberosa, 39
-
-Collybia velutipes, 100, 109, 111, 122, 123, 131
-
-Conidiën, 52
-
-Conserveeren op vloeistof, 82
-
-Conserveeren voor consumptie, 120
-
-Contrôle, 101
-
-Contrôle op paddenstoelen-markten, 93
-
-Coprinus atramentarius, 100
-
-Coprinus comatus, 64, 65, 100, 111, 118, 130
-
-Coprinus comatus, watergehalte, 104
-
-Cordiceps militaris, 7
-
-Cortina, 34, 63
-
-Cortinarius, 63, 106
-
-Cortinarius elatior, 34
-
-Costantin, M. J. Atlas, 101
-
-Cystiden, 54
-
-
-
-
-D
-
-De Bary, 21
-
-De Bary, Vergleichende Morphologie enz, 67
-
-Dennenrups, 7
-
-Diphtheriebacillen, 9
-
-Dioscorides, 122
-
-Discomycetes, 52
-
-Dooierzwam, 57, 94 Dooierzwam, valsche, 96
-
-Draadzswammen, 50
-
-Drogen van paddenstoelen, 79, 80
-
-Drogen van paddenstoelen in Italië, 120
-
-Drogen voor consumptie, 120
-
-Druivenmeeldauw, 16
-
-Dubbelkoolzure soda, gebruik, 105
-
-Dufour, 124
-
-Duggar, B. M, 130
-
-Duggar, Fungous Diseases, 22
-
-Dumée, Paul. Atlas, 101
-
-
-
-
-E
-
-Eekhoorntjes-brood, (zie ook Boletus edulis), 97, 130
-
-Eierzwam, (zie dooierzwam en Cantharellus), 96
-
-Eiken-collybia, 53
-
-Eikenmeeldauw, 16
-
-Eiwit in paddenstoelen, 104
-
-Eiwit, verteerbaar, 104, 106, 107
-
-Elfenbankjes, 26
-
-Elzenvlag, roode, 14
-
-Empusa Aulicae, 7
-
-Empusa muscae, 6
-
-Entoloma lividum, 99
-
-Entomophtorineeën, 49
-
-Erwtenroest, 20
-
-Erysipheeën, 52
-
-Eschdoornbladeren, zwarte vlekken daarop, 15
-
-Eten van paddenstoelen, 92, 93
-
-Eumycetes, 50
-
-Exoascus, 13, 14, 15
-
-Exoasci, 51
-
-Extract van paddenst, 116
-
-
-
-
-F
-
-Faux-oronge, 88
-
-Fistulina hepatica, 100, 105
-
-Fixeeren van sporenfiguren, 82
-
-Fluweelpootje, 109, 131
-
-Fómes annósus, 25
-
-Fómes igniarius, 25
-
-Fómes pomaceus, 24
-
-Fopzwam, 97, 129
-
-Formaline, 82
-
-Fotografeeren, 77
-
-Fries, 34
-
-Fungicellulose, 105
-
-Fungine, 105
-
-Fungi, overzicht der, 47, 48
-
-
-
-
-G
-
-Gaar-koken, 113
-
-Galera hypnorum, 131
-
-Gallen, 11
-
-Gasteromycetes, 54
-
-Gele knolzwam, 87
-
-Gele ridderzwam, 35
-
-Gele ringboleet, 97
-
-Geoglossum glabrum, 52
-
-Geschubde inktzwam, 64, 65
-
-Geweizwam, 52
-
-Giftige paddenstoelen, 84
-
-Gist, 49
-
-Glucose, 106
-
-Glycogeen, 106
-
-Gordijn, 34, 63 Groene knolzwam, 85, 110
-
-Groente, paddenst. als, 117
-
-Guide pratique du trufficulteur, 129
-
-
-
-
-H
-
-Hanekam, 96
-
-Haverbrand, 18
-
-Heksenbezems, 11, 13, 21
-
-Heksenkring, 40 e. v.
-
-Helvella, 90, 114
-
-Helvella crispa, 100
-
-Helvella lacunosa, 100
-
-Helvella-zuur, 89
-
-Hemileia vastatrix, 10
-
-Herbarium, 79
-
-Herrenpilz, 97
-
-Hertentruffels, 127
-
-Hirneola Auricula Judae, 130
-
-Honingdauw, 17
-
-Honingzwam, 57
-
-Hoofdzeer, 8
-
-Hulsken, J. M., 124, 132
-
-Hygrophorus, 57
-
-Hygrophorus niveus, 58
-
-Hymenium, 54
-
-Hymenomycetes, 54
-
-Hyphen, 48, 50
-
-Hypholoma fasciculare, 85, 89
-
-
-
-
-I
-
-IJzer, 105
-
-Inktzwammen, 64, 109, 130
-
-Inpakken van paddenst, 70, 110
-
-Inmaken van paddenst, 121
-
-Insekten-dooders, 49
-
-Inzamelen voor consumptie, 109
-
-Inzamelen voor studie, 69
-
-
-
-
-J
-
-Judasoor, 130
-
-
-
-
-K
-
-Kaliumverbindingen, 104
-
-Kalk, 105
-
-Keizerzwam, 92
-
-Kernzwammen, 52
-
-Ketchup, 129
-
-Kiembaarheid van sporen, 131
-
-Kiemvlies, 54
-
-Kiezelzuur, 105
-
-Kleur der sporen, 72, 73
-
-Kluifjeszwam, 53
-
-Knolletjes-collybia, 39
-
-Kobert, 86
-
-Koffiebladziekte, 10
-
-Kohlrausch, 103
-
-König, 103
-
-Koolhydraten, 105, 107
-
-Kopjeschimmel, 12
-
-Korjaken, 88
-
-Korstzwammen, 55
-
-Kriebelziekte, 17
-
-Kringloop der stof,  5
-
-Krombholz, 32
-
-Kweekbedden, 135, 136
-
-Kweeken van paddenst, 122
-
-Kweekerijen van champignons, 124
-
-
-
-
-L
-
-Laccaria amethystina, 129
-
-Laccaria laccata, 97, 129 Lactarius deliciosus, 105
-
-Lactarius torminosus, 85, 89
-
-Lafayette, 103
-
-Laval, trufficulteur, 129
-
-Larixkanker, 133
-
-Lecithine, 105
-
-Lentinus, 77
-
-Lepiota, 111
-
-Lepiota procera, 100
-
-
-
-
-M
-
-Maden in paddenstoelen, 111
-
-Magnesium, 105
-
-Manchet, 62
-
-Manniet, 106
-
-Marasmius oreades, 42, 90, 97, 109, 111, 113, 114, 120
-
-Marasmius oreades, heksenkring, 98
-
-Margewicz, 103
-
-Meeldauw, 16
-
-Meeldauwschimmels, 52
-
-Melamspora repentis, 20
-
-Mendel, 103
-
-Merulius lacrymans, 105
-
-Mest, bewerken er van voor kweekbedden, 135
-
-Mestzwammen, 44
-
-Michaël, 88
-
-Microscopie, 73
-
-Minerale stoffen in paddenstoelen, 104
-
-Minerale zouten, 107
-
-Moederkoorn, 17, 52
-
-Morchella esculenta, 94
-
-Morieljes, 53, 90, 94, 120
-
-Morielje, kweeken, 124, 26
-
-Morieljes (wasschen van), 112, 113, 114
-
-Muchador, 88
-
-Mucor Mucedo, 12, 49
-
-Mucorineeën, 49
-
-Muscarine, 88, 89
-
-Mycelium, 12, 37
-
-Mycétide, 105
-
-Mycorrhiza, 44
-
-Mycose, 106
-
-Myxomyceten, 47
-
-
-
-
-N
-
-Natrium, 105
-
-Natuuroorkonden, 78, 79
-
-Nederlandsche namen,  31
-
-Ned Myc Vereen, 85, 93, 94
-
-Nevelzwam, 99
-
-
-
-
-O
-
-Oïdium Quercinum,  16
-
-Oïdium Tuckeri,  16
-
-Olie, conserveeren in, 121
-
-Omelet met paddenst, 118
-
-Omhulsel, algemeen, 60
-
-Oppervlaktevergrooting door buisjes, 66
-
-Oppervlaktevergrooting door plaatjes, 57, 59
-
-Oranje-aderzwam, 39
-
-Organische stoffen, 3
-
-Oronge vraie, 92
-
-
-
-
-P
-
-Paarlzwam, 129
-
-Paarse dennenzwam, 34
-
-Paarse ridderzwam, 39, 129 Paarse ridderzwam, heksenkringen, 42, 43
-
-Paddenstoelen-markten, 93, 101
-
-Paddenstoelensla, 117
-
-Paddenstoelensoep, 116
-
-Panterzwam, 129
-
-Parasieten, 4, 6, 24
-
-Parasolzwam, 62
-
-Pathogene schimmels, 8, 10
-
-Peronosporeeën, 49
-
-Persoon, 102
-
-Peziza, 13, 46
-
-Peziza Willkommii, 133
-
-Phalline, 86
-
-Phlebia aurantiaca, 39
-
-Pholiota aegerita, 122
-
-Pholiota mutabilis, 122
-
-Phosphorzuur, 105
-
-Phycomycetes, 49
-
-Phytopathologie, 10
-
-Phytophtora infestans,  11
-
-Plaatjes, vorm en aanhechting, 64
-
-Plaatzwammen, 57
-
-Plaatwerken, oude, 76
-
-Plantenziekten, 10, 23
-
-Plasmodium, 48
-
-Pleurotus ulmarius, 125
-
-Plukken van champignons, 138
-
-Poeder van paddenst, 120
-
-Polyporaceeën, 66
-
-Polyporus betulinus, 24, 66
-
-Polyporus giganteus, 34
-
-Polyporus squamosus, 24, 53, 67
-
-Polyporus sulfureus, 24
-
-Polyporus versicolor, 26
-
-Porseleinzwam, 128
-
-Potasch, 104
-
-Prepareeren van paddenstoelen, 80, 81
-
-Prillieux, maladie des plantes, 22
-
-Proeven van paddenstoelen, 29
-
-Proteïnestoffen, 104
-
-Psalliota, 109, 110, 111, 112, 117, 118, 124
-
-Psalliota arvensis, 94
-
-Psalliota arvensis, verwisseling met Amanita phalloïdes, 86, 95, 96
-
-Psalliota arvensis, watergehalte, 104
-
-Psalliota campestris, 94, 106, 124
-
-Psalliota campestris, verwisseling met Amanita phalloïdes, 86, 95, 96
-
-Psalliota campestris, lecithine-gehalte, 105
-
-Puccinia graminis, 21
-
-Pyrenomyreces, 52
-
-
-
-
-Q
-
-Quercus pubescens (bij truffelcultuur), 129
-
-
-
-
-R
-
-Ragoût, 118
-
-Recepten voor gerechten, 116
-
-Reincultuur van paddenstoelen, 130
-
-Reuzenbovist, 109 Reuzenzwam, 34
-
-Rhizomorphen, 40
-
-Rhytisma acerínum, 15
-
-Ring, 62
-
-Ritzema Bos Ziekten der gewassen, 22
-
-Roereieren, paddenst met, 117
-
-Roestzwammen, 19, 50
-
-Roggebrand, 18
-
-Russula, 29
-
-Russula emetica, 85, 89
-
-Russula nigricans, 129
-
-Russula rubra, 85, 89
-
-Ruurds, 124
-
-
-
-
-S
-
-Saccharomyces cerevisiar, 49
-
-Saccharomyces ellipsoideus, 50
-
-Saccharomycetes, 49
-
-Saprolegniaceeën, 49
-
-Saprophyten,  4
-
-Satanszwam, 89
-
-Scheikundige bestanddeelen van paddenst, 104, 105
-
-Schijntruffels, 127
-
-Schöler, 21
-
-Schoonmaken, 111
-
-Schimmels, gewone, 49
-
-Scleroderma vulgare, 84, 89
-
-Secale cornutum, 17
-
-Secondaire zwammen, 110
-
-Sklerotium, 17, 39
-
-Slijmzwammen, 47
-
-Socoloff, 103
-
-Soya, gebruik van, 117, 118
-
-Splijtzwammen, 5, 8, 9, 47
-
-Sporangiën, 12
-
-Sporen, 18
-
-Sporenblaasje, 13
-
-Sporendrager, 12
-
-Sporen, figuren, 73, 81
-
-Sporen uitschieten, (uit de asci), 52
-
-Sporen, uitvallen, 45, 53
-
-Sporenvorming, 47
-
-Sporenvruchten, 18
-
-Sporenvruchtlichaam, 13
-
-Steeltjeszwammen, 51, 53
-
-Sterbeek, Frans van, 92
-
-Stereoscoopfoto's, 77
-
-Stereum groeiwijze, 56
-
-Stereum, purpureum, 25
-
-Steriliseeren v paddenst, 121
-
-Strohmer, 103
-
-Stuifballen, 46
-
-Stuifbrand, 18
-
-Substraat, invloed van het, 104
-
-Suikers in paddenst, 106
-
-
-
-
-T
-
-Taaiheid der stelen, 105
-
-Tavel, Von, vergleichende morphologie, 68
-
-Teekeningen, 77
-
-Thelephoraceeën, 55
-
-Thréhalose, 106, 107
-
-Tijd van gaarkoken, 113
-
-Toebereiden, 109
-
-Tomaten, paddenst met, 117
-
-Tooneel d Campernoeliën, 92
-
-Trachea piniperda,  7 Transpiratie,  2
-
-Tricholoma (uitbochting der plaatjes), 64
-
-Tricholoma equestre, 35
-
-Tricholoma gambosum, 100, 109
-
-Tricholoma mudum, 39, 100, 129
-
-Tricholoma nudum, heksenkringen, 42, 43
-
-Tricholoma saponaceum, 35
-
-Trichophyton tonsurans, 8
-
-Truffe de Périgord, 127
-
-Truffel, 92, 104
-
-Truffelhonden, 127
-
-Truffelkweekerij, 127
-
-Tschuktschen, 88
-
-Tuber melanosporum, 127
-
-Tuberkelbacillen,  9
-
-Tubeuf, Von, Pflanzenkrankheiten, 22
-
-Typhusbacillen, 9
-
-
-
-
-U
-
-Uitrusting van den mycoloog, 69
-
-Uredo, 20, 22
-
-Uridineeën, 19, 50
-
-Ustilagineeën, 18, 50
-
-Ustilago Avenae, 18
-
-Ustilago Secalis, 18
-
-Ustilago violacea, 19
-
-
-
-
-V
-
-Velum universale, 60
-
-Vergiftigingen, 83, 84, 86, 110
-
-Vergifigingen, wat te doen bij, 90
-
-Vergiftigingsgevallen, 95
-
-Vergiftigingsverschijnselen, 87, 89
-
-Verzameling, 75
-
-Vetgehalte, 105
-
-Vetten in paddenstoelen, 104
-
-Viskosine, 105
-
-Visschen, schimmels op levende, 8
-
-Vleesch, vergelijking met paddenst, 107
-
-Vliegendood, 88
-
-Vliegenzwam, 60, 61, 87
-
-Vlieszwammen, 54
-
-Voedingswaarde van paddenstoelen, 102
-
-Volvaria, verwisseling met champignons, 96
-
-Volvaria gloiocephala, 84, 85, 87
-
-Volvaria speciosa, 84, 85, 87
-
-Voorjaarsporen, 22
-
-Vuurzwam, 25
-
-
-
-
-W
-
-Wandplaten, 85
-
-Wasschen, 112
-
-Watergehalte der paddenstoelen, 104, 107
-
-Wecken van paddenst, 121
-
-Weefsel, 107
-
-Weidekringzwam, (zie Marasmius oreades), 42, 97
-
-Weidekringzw, heksenkring, 98
-
-Wierzwammen, 49
-
-Woekerplanten, 4, 6
-
-Wijngist, 50
-
-Wintersporen, 22 Winterzwam (zie fluweelpootje), 122
-
-Wratten op den hoed, 62
-
-
-
-
-X
-
-Xylaria, 52
-
-
-
-
-Z
-
-Zadelzwam, 53, 67
-
-Zakjeszwammen, 50, 51
-
-Zeepzwam, 35
-
-Zega, 103
-
-Zellner, chemie der höheren Pilze, 103
-
-Zetmeel, 106
-
-Zilveren lepel (zwart worden van), 114
-
-Zoetzuur, 119
-
-Zomersporen, 22
-
-Zwamvlok, 24, 37, 44
-
-Zwarte truffel, 127
-
-Zwarte-vlekziekte, 15
-
-Zwavelkopje, 63, 89
-
-Zwavelzuur, 105
-
-Zwijnen (voor 't zoeken van truffels), 127
-
-
-
-
-
-
-
-NAMEN-REGISTER.
-
-
-                                             No.             Figuur.
-
-    Amaníta bulbósa                          24         16, 48, 112
-    Amaníta citrína                          25                  49
-    Amaníta junguíllea                       20                  46
-    Amaníta muscária                         22              13, 47
-    Amaníta pantherína                       23
-    Amaníta phalloídes                       24         16, 48, 112
-    Amaníta rubéscens                        21
-    Amaníta vagináta                         19
-    Amanitópsis vagináta                     19
-    Armillária méllea                       113                  60
-    Armillária múcida                       112                  59
-    Bolbítius hydrophílus                   137
-    Bolbítius vitellínus                    262      Pl. 5, fig. 29
-    Bolétus bádius                           99
-    Bolétus bóvinus                         101
-    Bolétus cálopus                         106
-    Bolétus chrysénteron                    109
-    Bolétus cyanéscens                      105
-    Bolétus edúlis                           97                  21
-    Bolétus élegans                         104     Pl. 2, fig. IXb
-    Bolétus félleus                          98
-    Bolétus flávus                          104
-    Bolétus granulátus                      102                  55
-    Bolétus lúridus                         107
-    Bolétus lúteus                          103              26, 56
-    Bolétus parasíticus                     240a                101
-    Bolétus rúfus                           110
-    Bolétus satánas                         108                  58
-    Bolétus scáber                          111                  57
-    Bolétus subtomentósus                   109
-    Bolétus variegátis                      100
-    Bolétus versipéllis                     110
-    Bovísta gigántea                        271                 116
-    Bovísta nigréscens                      270    Pl. 2, fig. XVIc
-    Bovísta plúmbea                         274
-    Bulgária ínquinans                        9
-    Calócera viscósa                        189                  83
-    Cantharéllus aurantíacus                207
-    Cantharéllus cibárius                   206                  19
-    Cantharéllus infundibulifórmis          208                  88
-    Cláúdopus variábilis                    130                  65
-    Clavária amethýstina                    229
-    Clavária botrýtis                       227                  93
-    Clavária cinérea                        228
-    Clavária cristáta                       226
-    Clavária formósa                        230                  94
-    Clavária strícta                        188
-    Clitócybe clávipes                       42
-    Clitócybe dealbáta                       44
-    Clitócybe fláccida                       40
-    Clitócybe infundibulifórmis              41                  50
-    Clitócybe laccáta                  197, 198              28, 87
-    Clitócybe nebuláris                      43                  27
-    Clitócybe obbáta                         39
-    Clitócybe odóra                          37
-    Clitócybe suavéolens                     38
-    Clitopílus orcélla                      215      Pl. 4, fig. 18
-    Collýbia butyrácea                      199       Pl. 3, fig. 6
-    Collýbia cónfluens                      209
-    Collýbia conigéna                       243
-    Collýbia dryóphila                      200
-    Collýbia fúsipes                        116
-    Collýbia maculáta                       242
-    Collýbia platyphýlla                    200
-    Collýbia radicáta                       115
-    Collýbia tuberósa                        88
-    Collýbia velútipes                      117                  61
-    Coprínus atramentárius                  267   Pl. 2, fig. VIIIa
-    Coprínus comátus                        266                 114
-    Coprínus micáceus                       142
-    Coprínus níveus                         168
-    Coprínus plicátilis                     269      Pl. 5, fig. 34
-    Córdiceps militáris                      18                  45
-    Cortinárius albo-violáceus               94      Pl. 5, fig. 26
-    Cortinárius armillátus                   92
-    Cortinárius cinnabarínus                 95
-    Cortinárius cinnamómeus                  96      Pl. 5, fig. 27
-    Cortinárius collinítus                   89
-    Cortinárius elátior                      90
-    Cortinárius hinnúleus                    93      Pl. 5, fig. 28
-    Cortinárius mucósus                      91                  14
-    Crateréllus cornucopioídes              288                 111
-    Crepidótus móllis                       131      Pl. 4, fig. 22
-    Crucíbulum vulgáre                      192                  84
-    Cyáthus ólla                            234
-    Cyáthus striátus                        233     Pl. 2, fig. XVb
-    Dacryomýces stillátus                   180
-    Daedálea quercina                       176                  80
-    Dermócybe cinnabarínus                   95
-    Dermócybe cinnamómeus                    96      Pl. 5, fig. 27
-    Exídia álbida                           181
-    Exídia glandulósa                       182
-    Fistulína hepática                      170                  79
-    Fómes annósus                           167               74-77
-    Fómes applanátus                        165
-    Fómes conchátus                         168              77, 78
-    Fómes connátus                          108
-    Fómes fomentárius                       166
-    Fómes igniárius                         162
-    Fómes pomáceus                          164
-    Fómes robústus                          162
-    Galéra hypnórum                         219      Pl. 4, fig. 21
-    Geáster fimbriátus                      256
-    Geáster hygroméricus                    257                 110
-    Geáster Schmídelii                      277                 118
-    Geáster tríplex                         255             107-110
-    Geoglóssum glábrum                       14                  42
-    Gomphídius glutinósus                   245
-    Gomphídius róseus                       246
-    Gomphídius víscidus                     244
-    Hebelóma crustulinifórme                218      Pl. 4, fig. 20
-    Helvélla críspa                          10                  41
-    Helvélla lacunósa                        11                  40
-    Hirneóla aurícula Júdae                 177                  82
-    Hýdnum auriscálpium                     252                 105
-    Hýdnum cyathifórme                      249
-    Hýdnum ferrugíneum                      253     Pl. 2, fig. XIb
-    Hýdnum gravéolens                       251
-    Hýdnum imbricátum                       247
-    Hýdnum melaleúcum                       250
-    Hýdnum repándum                         248                 104
-    Hygróphorus ceráceus                     54
-    Hygróphorus coccíneus                    50
-    Hygróphorus ebúrneus                     45
-    Hygróphorus hypothéjus                   47
-    Hygróphorus limácimus                    46
-    Hygróphorus miniátus                     51
-    Hygróphorus níveus                       49                  10
-    Hygróphorus puníceus                     52
-    Hygróphorus psittácinus                  55
-    Hygróphorus virgíneus                    48
-    Hypholóma Candolleánum                  223      Pl. 5, fig. 30
-    Hypholóma epixánthum                    140
-    Hypholóma fasciculáre                   139
-    Hypholóma hydrophílus                   137
-    Hypholóma sublaterítium                 138
-    Inocýbe geophýlla                       216
-    Inocýbe rimósa                          217
-    Inolóma albo-violácea                    94      Pl. 5, fig. 26
-    Ithyphállus impúdicus                   231               95-98
-    Laccária laccáta                        197              28, 87
-    Laccária laccáta var amethýstina        198                  28
-    Lactárius aurantíacus                    60
-    Lactárius blénnius                       59
-    Lactárius deliciósus                     56
-    Lactárius glyciósmus                     61
-    Lactárius piperátus                      67
-    Lactárius rúfus                          63
-    Lactárius subdúlcis                      62
-    Lactárius theiógalus                     57                  51
-    Lactárius torminósus                     65                  52
-    Lactárius túrpis                         64
-    Lactárius velléreus                      66
-    Lactárius viétus                         58
-    Lentínus cochleátus                     127                  63
-    Lentínus lépidus                        125                  62
-    Lentínus squamósus                      125                  62
-    Lentínus tigrínus                       126
-    Lenzítes betulína                       143                  66
-    Lenzítes saepiária                      144
-    Leótia lúbrica                           15                  43
-    Lepióta acutesquamósa                   276
-    Lepióta amianthína                      196
-    Lepióta aspera                          276
-    Lepióta clypeolária                     195
-    Lepióta granulósa                       196
-    Lepióta procéra                         193                  85
-    Lepióta rhacódes                        194              24, 86
-    Lycopérdon bovísta                      271                 116
-    Lycopérdon caelátum                     272                 115
-    Lycopérdon echinátum                    237
-    Lycopérdon excipulifórme                235                  99
-    Lycopérdon furfuráceum                  239
-    Lycopérdon gemmátum                     236                 100
-    Lycopérdon nigréscens                   273
-    Lycopérdon plúmbea                      274
-    Lycopérdon pyrifórme                    238
-    Marásmius androsáceus                   214
-    Marásmius cónfluens                     209
-    Marásmius oréades                       211          22, 25, 89
-    Marásmius rótula                        212                  90
-    Marásmius scorodónius                   213
-    Marásmius úrens                         210
-    Merúlius córium                         171
-    Merúlius lácrymans                      173
-    Merúlius papyrínus                      171
-    Merúlius tremellósus                    172
-    Morchélla esculénta                      12                  20
-    Mutínus canínus                         232                  98
-    Mycéna cortícola                        118
-    Mycéna epipterýgia                      202
-    Mycéna galericuláta                     119                  73
-    Mycéna galopóda                         203
-    Mycéna polygramma                       121       Pl. 3, fig. 7
-    Mycéna púra                             204
-    Mycéna rugósa                           120
-    Myxácium collinítum                      89
-    Myxácium elátior                         90      Pl. 5, fig. 25
-    Myxácium mucósum                         91                  14
-    Naucória semiorbiculáris                275
-    Nolánea páscua                          260      Pl. 4, fig. 17
-    Nýctalis asteróphora                     87                  53
-    Omphália fíbula                         205       Pl. 3, fig. 8
-    Panæolus campanulátus                   270      Pl. 5, fig. 35
-    Pánus stípticus                         128                  64
-    Paxíllus atrotomentósus                 136
-    Paxíllus involútus                      220               91,92
-    Pezíza aurántia                           1      Pl. 1, fig. Va
-    Pezíza bádia                              5
-    Pezíza fructigéna                         8                  39
-    Pezíza fusispóra                          2
-    Pezíza hemispháérica                      6
-    Pezíza onótica                            7
-    Pezíza scutelláta                         3
-    Pezíza vesiculósa                         4
-    Phállus canínus                         232                  98
-    Phállus impúdicus                       231               95-98
-    Phlébia aurantíaca                      190
-    Phlébia radiáta                         190
-    Pholióta aurivélla                      134
-    Pholióta mutábilis                      132
-    Pholióta práecox                        261
-    Pholióta sqarrósa                       133      Pl. 4, fig. 19
-    Pleurótus dryínus                       124
-    Pleurótus ostreátus                     123
-    Pleurótus ulmárius                      122       Pl. 3, fig. 9
-    Plúteus cervínus                        129      Pl. 4, fig. 16
-    Polýporus abietínus                     159
-    Polýporus adústus                       156
-    Polýporus amórphus                      158
-    Polýporus betúlinus                     149
-    Polýporus brumális                      146
-    Polýporus frondósus                     152
-    Polýporus fúmosus                       155
-    Polýporus gigánteus                     151
-    Polýporus híspidus                      153
-    Polýporus perénnis                      145
-    Polýporus pícipes                       148
-    Polýporus radiátus                      157
-    Polýporus Schweinitzii                  154
-    Polýporus squamósus                     147              67, 68
-    Polýporus sulphúreus                    150
-    Polýporus versícolor                    160                  73
-    Polýporus zonátus                       161
-    Polystíctus abietínus                   159
-    Polystíctus perénnis                    145
-    Polystíctus versícolor                  160
-    Polystíctus zonátus                     161                  73
-    Psallióta arvénsis                      264     Pl. 2, fig. VII
-    Psallióta campéstris                    263         77, 18, 113
-    Psallióta sylvática                     221
-    Psathýra corrúgis                       224      Pl. 5, fig. 33
-    Psathyrélla dissemináta                 141      Pl. 5, fig. 36
-    Rhizópogon luteólus                     241                 103
-    Rússula alutácea                         82
-    Rússula citrína                          74
-    Rússula cyanoxántha                      80
-    Rússula délica                           69
-    Rússula depállens                        79
-    Rússula emética                          86
-    Rússula fóétens                          70
-    Rússula frágilis                         84
-    Rússula furcáta                          75
-    Rússula heterophýlla                     77
-    Rússula íntegra                          81
-    Rússula lépida                           78
-    Rússula nígricans                        68                  53
-    Rússula ochrácea                         73
-    Rússula ochroléúca                       72
-    Rússula pectináta                        71
-    Rússula Quelétii                         83
-    Rússula rúbra                            85                  54
-    Rússula viréscens                        76
-    Sparássis críspa                        254                 106
-    Sclerodérma vulgáre                     240            101, 102
-    Sphaeróbolus stellátus                  191
-    Stéreum hirsútum                        187
-    Stéreum purpúreum                       186
-    Stéreum rugósum                         184
-    Stéreum sanguinoléntum                  183
-    Stéreum spadíceum                       185
-    Strophária aeruginósa                   222      Pl. 5, fig. 32
-    Strophária semiglobáta                  265
-    Telamónia armillátus                     92
-    Telamónia hinnúleus                      93      Pl. 5, fig. 28
-    Teléphora terréstris                    225   Pl. 2, fig. XIIIa
-    Tramétes gibbósa                        175
-    Tramétes radicipérda                    167
-    Tramétes suavéolens                     174                  81
-    Tremélla foliácea                       179
-    Tremélla mesentérica                    178
-    Tricholóma columbétta                    27       Pl. 3, fig. 4
-    Tricholóma equéstre                      33
-    Tricholóma gamóbsum                      26
-    Tricholóma Georgií                       26
-    Tricholóma lúridum                       31
-    Tricholóma melaleúcum                    36
-    Tricholóma núdum                         29
-    Tricholóma personátum                    29
-    Tricholóma portentósum                   35
-    Tricholóma rútilans                     114
-    Tricholóma saponáceum                    34
-    Tricholóma sórdidum                      30
-    Tricholóma sulphúreum                    32
-    Tricholóma térreum                       28
-    Tubária furfurácea                      135       Pl. 4 fig. 24
-    Tulóstoma mammósum                      278                 117
-    Vérpa digitalifórmis                     13       Pl. 1 fig. Vd
-    Volvária gloiocéphala                   259b
-    Volvária speciósa                       259a      Pl. 4 fig. 15
-    Xylária hypóxylon                        16                  44
-    Xylária polymórpha                       17
-
-
-
-
-
-
-
-PLATEN.
-
-
-VERKLARING VAN PLAAT 1.
-
-Lagere zwammen en enkele hoogere zwammen behoorende tot de Ascomyceten
-of Zakjeszwammen.
-
-    I. Claviceps purpúrea (moederkoorn).
-
-        a. Zwarte, harde korrels: verdikte, verharde en vergroeide
-        zwamdraden. sclerotiën, in een korenaar.
-        b. Een enkel sclerotium en c. idem, waaruit in 't voorjaar de
-        paddenstoeltjes, de eigenlijke sporendragers te voorschijn
-        komen. d. Een hoedje van zoo'n sporendrager in doorsnede;
-        e. een blaasje uit den wand er van waarin een massa langwerpige
-        zakjes (asci) liggen, elk met 8 draadvormige sporen er
-        in. f. Zich lot zwamdraden ontwikkelde sporen.
-        a, b, c halve grootte, d, e vergroot, f sterk vergroot.
-
-    II. Eschdoornblad met Rhytísma acerínum (zwarte vlekziekte),
-    bij a. sporenzakje.
-    III. a. Morchélla esculénta (eetbare Morielje).
-
-        b. Morchélla rimósipes (kleine Morielje).
-
-    IV. Helvélla crispa en lacunósa (kluifjeszwam).
-    V. a. Peziza aurántia (Groote roode bekerzwam).
-
-        b. Mitrula paludósa (Gele lichtjes).
-        c. Peziza willkómmii (Larix-kanker).
-        d. Vérpa digitalifórmis (Vingerhoedje).
-
-    VI. a. Ustilágo Secális (Korenbrand) in de rogge.
-
-        b. Ustilágo Avenae (Korenbrand) in de haver.
-
-    VII. Puccinia gráminis (Korenroest).
-
-        a Oranje sporennapjes op Berberis-blad: de eerste waard.
-        b. Een vergroot napje, dat sporen uitwerpt (conidiën).
-        c. De roest op gras en graan (tweede waard), veroorzaakt door
-        die conidio-sporen.
-
-    VIII. Exoáscus alnitórquus (Roode Elzenvlag).
-
-        a. De zwamdraad ontwikkelt zich in de jonge vruchten en doet
-        er een groote roode lap of blaadje uitgroeien, daarin bevinden
-        zich de sporen.
-        b. Sporenzakken van de zwam, sterk vergroot.
-
-    IX. Phytóphthora inféstans (Aardappelziekte).
-
-        a. Bladvlekken. b. Sterk vergroote zwamdraden met
-        sporendragers. c. Een sporendrager waaruit de sporen
-        ontsnappen, die de ziekte verspreiden.
-
-    X. Exoáscus betulínus (Heksenbezems).
-
-        Bij a. Zwamdraden, die in de cellen van de berkenschors
-        doordringen.
-
-    XI. Microscopische doorsnede van een Ascomyceet- of Zakjeszwam.
-
-        a. de asci- of zakjes met 8 sporen, b. onvruchtbare cellen
-        of paraphysen. c. uitgeworpen sporen.
-
-    XII. Microscopische doorsnede van een Basidio myceet of
-    Steeltjeszwam.
-
-        a. Dwarse doorsnede van 3 plaatjes onder den hoed: een deel
-        van het sporenvlies (hymenium), dat de plaatjes bedekt.
-        b. c. e. vergroote stukken van dit hymenium met de basidiën,
-        waarop de sterigma's die de sporen (meestal 4) dragen,
-        f. onvruchtbare cellen (cystiden). d. sporen.
-
-
-
-
-VERKLARING VAN PLAAT 2.
-
-Basidiomyceten of Steeltjeszwammen.
-
-    I. Amanita muscária (Vliegenzwam), in verschillende stadia van
-    ontwikkeling en op doorsnede.
-    II. Lepióta procéra (Parasolzwam), in verschillende stadia van
-    ontwikkeling.
-    III. Armillária méllea (Honingzwam).
-    IV. Rússula. a. toont de plaatjes; sommige zijn vertakt maar alle
-    loopen van hoedrand tot steel.
-
-        b. Plaatjes van een andere Russula, geen vertakte plaatjes,
-        sommige beginnen bij den rand, maar bereiken den steel niet.
-
-    V. Lactárius (Melkzwam).
-
-        a. Volwassen exemplaar met kringen en melkdruppels.
-        b. L. torminósus (Giftige melkzwam) met haren aan den hoedrand.
-        c. Steel van L. deliciósus (Oranje-melkzwam) met oranje mantel
-        en holte.
-
-    VI. Cantharéllus cibárius (Dooierzwam).
-    VII. Psallióta arvénsis (Akker-champignon).
-    VIII. a. Coprinus atramentárius (Kale inktzwam).
-
-        b. en c. Coprinus comátus (Geschubde inktzwam).
-
-    IX. a. Bolétus edúlis (Eekhoorntjesbrood).
-
-        b. Bolétus élegans (Gele ringboleet).
-        c. Doorsnede van een Boletus.
-
-    X. a. Polýporus versícolor (Elfenbankjes).
-
-        b. Fómes (Tondelzwam) met buisjeslagen op doorsnede.
-        c. Fistulína hepática (Biefstukzwam). d. Buisjes van deze
-        vergroot, los van elkaar. e. Jong exemplaar op doorsnede,
-        f. Buisjes van Tramétes (Dennenmoorder).
-
-    XI. a. Hýdnum repándum (Gele stekelzwam).
-
-        b. Hýdnum ferrugíneum (Roestkleurige stekelzwam).
-
-    XII. a. c. d. Clavária (Koraal- en Knotszwammen).
-
-        b. Calócera viscósa (Kleverig Koraalzwammetje).
-
-    XIII. a. Teléphora terréstris (Franje-zwam).
-
-        b. Crateréllus cornucopioídes (Hoorn van overvloed).
-
-    XIV. a. Phállus impudicus (Stinkzwam).
-
-        b. Ei met doorsnede van deze.
-        c. Phállus canínus (Kleine stinkzwam).
-
-    XV. a. Geáster (Aardster).
-
-        b. Cyáthus striatus (Bekertjeszwam) en Crucibulum vulgáre
-        (Vogelnestjeszwam).
-
-    XVI. a. Lycopérdon caelátum (Ruitjesbovist), bij d. op doorsnede
-    en bij c. leeggestoven.
-
-        b. Lycopérdon gemmátum (Paarl-stuifzwam).
-        c. Bovista nigréscens (Zwart wordende Bovist).
-
-
-
-
-VERKLARING VAN PLAAT 3.
-
-Doorsneden en sporen van Plaatzwammen.
-
-     1. Amaníta.
-     2. Lepióta.
-     3. Armillária.
-     4. Tricholóma.
-     5. Clitócybe.
-     6. Collýbia.
-     7. Mycéna.
-     8. Omphália.
-     9. Pleurótus.
-    10. Hygróphorus.
-    11. Lactárius.
-    12. Rússula.
-
-
-
-
-
-VERKLARING VAN PLAAT 4.
-
-Doorsneden en sporen van Plaatzwammen.
-
-    13. Marásmius.
-    14. Lentínus.
-    15. Volvária.
-    16. Plúteus.
-    17. Nolánea.
-    18. Clitopílus.
-    19. Pholióta.
-    20. Hebelóma.
-    21. Galéra.
-    22. Crepidótus.
-    23. Paxíllus.
-    24. Tubária.
-
-
-
-
-
-VERKLARING VAN PLAAT 5.
-
-Doorsneden en sporen van Plaatzwammen.
-
-    25. Myxácium.
-    26. Inolóma.
-    27. Dermocýbe.
-    28. Telamónia.
-    29. Bolbítius.
-    30. Hypholóma.
-    31. Psallióta.
-    32. Strophária.
-    33. Psathýra.
-    34. Coprínus.
-    35. Panæolus.
-    36. Psathyrélla.
-
-
-
-
-
-
-
-AANTEEKENINGEN
-
-
-[1] Spreek uit: ui; het wil zooveel zeggen als "je"-zwammen.
-
-[2] Bij het ter perse gaan van dit boekje lazen wij de volgende
-publicatie:
-
-In het genootschap voor vergelijkende ziektekunde te Parijs heeft
-dr. Oliviero, een scheikundige, nu medegedeeld, dat het hem gelukt was
-het vergif uit paddenstoelen (phalline) voor het menschelijk bloed
-onschadelijk te maken door er wei (serum), die uit schapenbloed was
-afgezonderd, aan toe te voegen. Men mag dus aannemen, dat inspuiting
-met deze bloedwei door paddenstoelen vergiftigde patiënten zal kunnen
-genezen. De ondervinding zal spoedig leeren, of dit werkelijk zoo is.
-
-[3] De heer H. raadt aan, het broed van Duitsche Champignonkweekers
-te nemen.
-
-
-
-
-
-
-End of the Project Gutenberg EBook of Het paddestoelenboekje, by 
-Catherina Cool and Adrianus Abraham van der Lek
-
-*** END OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK HET PADDESTOELENBOEKJE ***
-
-***** This file should be named 50300-8.txt or 50300-8.zip *****
-This and all associated files of various formats will be found in:
-        http://www.gutenberg.org/5/0/3/0/50300/
-
-Produced by Jeroen Hellingman and the Online Distributed
-Proofreading Team at http://www.pgdp.net/ for Project
-Gutenberg
-
-Updated editions will replace the previous one--the old editions will
-be renamed.
-
-Creating the works from print editions not protected by U.S. copyright
-law means that no one owns a United States copyright in these works,
-so the Foundation (and you!) can copy and distribute it in the United
-States without permission and without paying copyright
-royalties. Special rules, set forth in the General Terms of Use part
-of this license, apply to copying and distributing Project
-Gutenberg-tm electronic works to protect the PROJECT GUTENBERG-tm
-concept and trademark. Project Gutenberg is a registered trademark,
-and may not be used if you charge for the eBooks, unless you receive
-specific permission. If you do not charge anything for copies of this
-eBook, complying with the rules is very easy. You may use this eBook
-for nearly any purpose such as creation of derivative works, reports,
-performances and research. They may be modified and printed and given
-away--you may do practically ANYTHING in the United States with eBooks
-not protected by U.S. copyright law. Redistribution is subject to the
-trademark license, especially commercial redistribution.
-
-START: FULL LICENSE
-
-THE FULL PROJECT GUTENBERG LICENSE
-PLEASE READ THIS BEFORE YOU DISTRIBUTE OR USE THIS WORK
-
-To protect the Project Gutenberg-tm mission of promoting the free
-distribution of electronic works, by using or distributing this work
-(or any other work associated in any way with the phrase "Project
-Gutenberg"), you agree to comply with all the terms of the Full
-Project Gutenberg-tm License available with this file or online at
-www.gutenberg.org/license.
-
-Section 1. General Terms of Use and Redistributing Project
-Gutenberg-tm electronic works
-
-1.A. By reading or using any part of this Project Gutenberg-tm
-electronic work, you indicate that you have read, understand, agree to
-and accept all the terms of this license and intellectual property
-(trademark/copyright) agreement. If you do not agree to abide by all
-the terms of this agreement, you must cease using and return or
-destroy all copies of Project Gutenberg-tm electronic works in your
-possession. If you paid a fee for obtaining a copy of or access to a
-Project Gutenberg-tm electronic work and you do not agree to be bound
-by the terms of this agreement, you may obtain a refund from the
-person or entity to whom you paid the fee as set forth in paragraph
-1.E.8.
-
-1.B. "Project Gutenberg" is a registered trademark. It may only be
-used on or associated in any way with an electronic work by people who
-agree to be bound by the terms of this agreement. There are a few
-things that you can do with most Project Gutenberg-tm electronic works
-even without complying with the full terms of this agreement. See
-paragraph 1.C below. There are a lot of things you can do with Project
-Gutenberg-tm electronic works if you follow the terms of this
-agreement and help preserve free future access to Project Gutenberg-tm
-electronic works. See paragraph 1.E below.
-
-1.C. The Project Gutenberg Literary Archive Foundation ("the
-Foundation" or PGLAF), owns a compilation copyright in the collection
-of Project Gutenberg-tm electronic works. Nearly all the individual
-works in the collection are in the public domain in the United
-States. If an individual work is unprotected by copyright law in the
-United States and you are located in the United States, we do not
-claim a right to prevent you from copying, distributing, performing,
-displaying or creating derivative works based on the work as long as
-all references to Project Gutenberg are removed. Of course, we hope
-that you will support the Project Gutenberg-tm mission of promoting
-free access to electronic works by freely sharing Project Gutenberg-tm
-works in compliance with the terms of this agreement for keeping the
-Project Gutenberg-tm name associated with the work. You can easily
-comply with the terms of this agreement by keeping this work in the
-same format with its attached full Project Gutenberg-tm License when
-you share it without charge with others.
-
-1.D. The copyright laws of the place where you are located also govern
-what you can do with this work. Copyright laws in most countries are
-in a constant state of change. If you are outside the United States,
-check the laws of your country in addition to the terms of this
-agreement before downloading, copying, displaying, performing,
-distributing or creating derivative works based on this work or any
-other Project Gutenberg-tm work. The Foundation makes no
-representations concerning the copyright status of any work in any
-country outside the United States.
-
-1.E. Unless you have removed all references to Project Gutenberg:
-
-1.E.1. The following sentence, with active links to, or other
-immediate access to, the full Project Gutenberg-tm License must appear
-prominently whenever any copy of a Project Gutenberg-tm work (any work
-on which the phrase "Project Gutenberg" appears, or with which the
-phrase "Project Gutenberg" is associated) is accessed, displayed,
-performed, viewed, copied or distributed:
-
-  This eBook is for the use of anyone anywhere in the United States and
-  most other parts of the world at no cost and with almost no
-  restrictions whatsoever. You may copy it, give it away or re-use it
-  under the terms of the Project Gutenberg License included with this
-  eBook or online at www.gutenberg.org. If you are not located in the
-  United States, you'll have to check the laws of the country where you
-  are located before using this ebook.
-
-1.E.2. If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is
-derived from texts not protected by U.S. copyright law (does not
-contain a notice indicating that it is posted with permission of the
-copyright holder), the work can be copied and distributed to anyone in
-the United States without paying any fees or charges. If you are
-redistributing or providing access to a work with the phrase "Project
-Gutenberg" associated with or appearing on the work, you must comply
-either with the requirements of paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 or
-obtain permission for the use of the work and the Project Gutenberg-tm
-trademark as set forth in paragraphs 1.E.8 or 1.E.9.
-
-1.E.3. If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is posted
-with the permission of the copyright holder, your use and distribution
-must comply with both paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 and any
-additional terms imposed by the copyright holder. Additional terms
-will be linked to the Project Gutenberg-tm License for all works
-posted with the permission of the copyright holder found at the
-beginning of this work.
-
-1.E.4. Do not unlink or detach or remove the full Project Gutenberg-tm
-License terms from this work, or any files containing a part of this
-work or any other work associated with Project Gutenberg-tm.
-
-1.E.5. Do not copy, display, perform, distribute or redistribute this
-electronic work, or any part of this electronic work, without
-prominently displaying the sentence set forth in paragraph 1.E.1 with
-active links or immediate access to the full terms of the Project
-Gutenberg-tm License.
-
-1.E.6. You may convert to and distribute this work in any binary,
-compressed, marked up, nonproprietary or proprietary form, including
-any word processing or hypertext form. However, if you provide access
-to or distribute copies of a Project Gutenberg-tm work in a format
-other than "Plain Vanilla ASCII" or other format used in the official
-version posted on the official Project Gutenberg-tm web site
-(www.gutenberg.org), you must, at no additional cost, fee or expense
-to the user, provide a copy, a means of exporting a copy, or a means
-of obtaining a copy upon request, of the work in its original "Plain
-Vanilla ASCII" or other form. Any alternate format must include the
-full Project Gutenberg-tm License as specified in paragraph 1.E.1.
-
-1.E.7. Do not charge a fee for access to, viewing, displaying,
-performing, copying or distributing any Project Gutenberg-tm works
-unless you comply with paragraph 1.E.8 or 1.E.9.
-
-1.E.8. You may charge a reasonable fee for copies of or providing
-access to or distributing Project Gutenberg-tm electronic works
-provided that
-
-* You pay a royalty fee of 20% of the gross profits you derive from
-  the use of Project Gutenberg-tm works calculated using the method
-  you already use to calculate your applicable taxes. The fee is owed
-  to the owner of the Project Gutenberg-tm trademark, but he has
-  agreed to donate royalties under this paragraph to the Project
-  Gutenberg Literary Archive Foundation. Royalty payments must be paid
-  within 60 days following each date on which you prepare (or are
-  legally required to prepare) your periodic tax returns. Royalty
-  payments should be clearly marked as such and sent to the Project
-  Gutenberg Literary Archive Foundation at the address specified in
-  Section 4, "Information about donations to the Project Gutenberg
-  Literary Archive Foundation."
-
-* You provide a full refund of any money paid by a user who notifies
-  you in writing (or by e-mail) within 30 days of receipt that s/he
-  does not agree to the terms of the full Project Gutenberg-tm
-  License. You must require such a user to return or destroy all
-  copies of the works possessed in a physical medium and discontinue
-  all use of and all access to other copies of Project Gutenberg-tm
-  works.
-
-* You provide, in accordance with paragraph 1.F.3, a full refund of
-  any money paid for a work or a replacement copy, if a defect in the
-  electronic work is discovered and reported to you within 90 days of
-  receipt of the work.
-
-* You comply with all other terms of this agreement for free
-  distribution of Project Gutenberg-tm works.
-
-1.E.9. If you wish to charge a fee or distribute a Project
-Gutenberg-tm electronic work or group of works on different terms than
-are set forth in this agreement, you must obtain permission in writing
-from both the Project Gutenberg Literary Archive Foundation and The
-Project Gutenberg Trademark LLC, the owner of the Project Gutenberg-tm
-trademark. Contact the Foundation as set forth in Section 3 below.
-
-1.F.
-
-1.F.1. Project Gutenberg volunteers and employees expend considerable
-effort to identify, do copyright research on, transcribe and proofread
-works not protected by U.S. copyright law in creating the Project
-Gutenberg-tm collection. Despite these efforts, Project Gutenberg-tm
-electronic works, and the medium on which they may be stored, may
-contain "Defects," such as, but not limited to, incomplete, inaccurate
-or corrupt data, transcription errors, a copyright or other
-intellectual property infringement, a defective or damaged disk or
-other medium, a computer virus, or computer codes that damage or
-cannot be read by your equipment.
-
-1.F.2. LIMITED WARRANTY, DISCLAIMER OF DAMAGES - Except for the "Right
-of Replacement or Refund" described in paragraph 1.F.3, the Project
-Gutenberg Literary Archive Foundation, the owner of the Project
-Gutenberg-tm trademark, and any other party distributing a Project
-Gutenberg-tm electronic work under this agreement, disclaim all
-liability to you for damages, costs and expenses, including legal
-fees. YOU AGREE THAT YOU HAVE NO REMEDIES FOR NEGLIGENCE, STRICT
-LIABILITY, BREACH OF WARRANTY OR BREACH OF CONTRACT EXCEPT THOSE
-PROVIDED IN PARAGRAPH 1.F.3. YOU AGREE THAT THE FOUNDATION, THE
-TRADEMARK OWNER, AND ANY DISTRIBUTOR UNDER THIS AGREEMENT WILL NOT BE
-LIABLE TO YOU FOR ACTUAL, DIRECT, INDIRECT, CONSEQUENTIAL, PUNITIVE OR
-INCIDENTAL DAMAGES EVEN IF YOU GIVE NOTICE OF THE POSSIBILITY OF SUCH
-DAMAGE.
-
-1.F.3. LIMITED RIGHT OF REPLACEMENT OR REFUND - If you discover a
-defect in this electronic work within 90 days of receiving it, you can
-receive a refund of the money (if any) you paid for it by sending a
-written explanation to the person you received the work from. If you
-received the work on a physical medium, you must return the medium
-with your written explanation. The person or entity that provided you
-with the defective work may elect to provide a replacement copy in
-lieu of a refund. If you received the work electronically, the person
-or entity providing it to you may choose to give you a second
-opportunity to receive the work electronically in lieu of a refund. If
-the second copy is also defective, you may demand a refund in writing
-without further opportunities to fix the problem.
-
-1.F.4. Except for the limited right of replacement or refund set forth
-in paragraph 1.F.3, this work is provided to you 'AS-IS', WITH NO
-OTHER WARRANTIES OF ANY KIND, EXPRESS OR IMPLIED, INCLUDING BUT NOT
-LIMITED TO WARRANTIES OF MERCHANTABILITY OR FITNESS FOR ANY PURPOSE.
-
-1.F.5. Some states do not allow disclaimers of certain implied
-warranties or the exclusion or limitation of certain types of
-damages. If any disclaimer or limitation set forth in this agreement
-violates the law of the state applicable to this agreement, the
-agreement shall be interpreted to make the maximum disclaimer or
-limitation permitted by the applicable state law. The invalidity or
-unenforceability of any provision of this agreement shall not void the
-remaining provisions.
-
-1.F.6. INDEMNITY - You agree to indemnify and hold the Foundation, the
-trademark owner, any agent or employee of the Foundation, anyone
-providing copies of Project Gutenberg-tm electronic works in
-accordance with this agreement, and any volunteers associated with the
-production, promotion and distribution of Project Gutenberg-tm
-electronic works, harmless from all liability, costs and expenses,
-including legal fees, that arise directly or indirectly from any of
-the following which you do or cause to occur: (a) distribution of this
-or any Project Gutenberg-tm work, (b) alteration, modification, or
-additions or deletions to any Project Gutenberg-tm work, and (c) any
-Defect you cause.
-
-Section 2. Information about the Mission of Project Gutenberg-tm
-
-Project Gutenberg-tm is synonymous with the free distribution of
-electronic works in formats readable by the widest variety of
-computers including obsolete, old, middle-aged and new computers. It
-exists because of the efforts of hundreds of volunteers and donations
-from people in all walks of life.
-
-Volunteers and financial support to provide volunteers with the
-assistance they need are critical to reaching Project Gutenberg-tm's
-goals and ensuring that the Project Gutenberg-tm collection will
-remain freely available for generations to come. In 2001, the Project
-Gutenberg Literary Archive Foundation was created to provide a secure
-and permanent future for Project Gutenberg-tm and future
-generations. To learn more about the Project Gutenberg Literary
-Archive Foundation and how your efforts and donations can help, see
-Sections 3 and 4 and the Foundation information page at
-www.gutenberg.org
-
-
-
-Section 3. Information about the Project Gutenberg Literary Archive Foundation
-
-The Project Gutenberg Literary Archive Foundation is a non profit
-501(c)(3) educational corporation organized under the laws of the
-state of Mississippi and granted tax exempt status by the Internal
-Revenue Service. The Foundation's EIN or federal tax identification
-number is 64-6221541. Contributions to the Project Gutenberg Literary
-Archive Foundation are tax deductible to the full extent permitted by
-U.S. federal laws and your state's laws.
-
-The Foundation's principal office is in Fairbanks, Alaska, with the
-mailing address: PO Box 750175, Fairbanks, AK 99775, but its
-volunteers and employees are scattered throughout numerous
-locations. Its business office is located at 809 North 1500 West, Salt
-Lake City, UT 84116, (801) 596-1887. Email contact links and up to
-date contact information can be found at the Foundation's web site and
-official page at www.gutenberg.org/contact
-
-For additional contact information:
-
-    Dr. Gregory B. Newby
-    Chief Executive and Director
-    gbnewby@pglaf.org
-
-Section 4. Information about Donations to the Project Gutenberg
-Literary Archive Foundation
-
-Project Gutenberg-tm depends upon and cannot survive without wide
-spread public support and donations to carry out its mission of
-increasing the number of public domain and licensed works that can be
-freely distributed in machine readable form accessible by the widest
-array of equipment including outdated equipment. Many small donations
-($1 to $5,000) are particularly important to maintaining tax exempt
-status with the IRS.
-
-The Foundation is committed to complying with the laws regulating
-charities and charitable donations in all 50 states of the United
-States. Compliance requirements are not uniform and it takes a
-considerable effort, much paperwork and many fees to meet and keep up
-with these requirements. We do not solicit donations in locations
-where we have not received written confirmation of compliance. To SEND
-DONATIONS or determine the status of compliance for any particular
-state visit www.gutenberg.org/donate
-
-While we cannot and do not solicit contributions from states where we
-have not met the solicitation requirements, we know of no prohibition
-against accepting unsolicited donations from donors in such states who
-approach us with offers to donate.
-
-International donations are gratefully accepted, but we cannot make
-any statements concerning tax treatment of donations received from
-outside the United States. U.S. laws alone swamp our small staff.
-
-Please check the Project Gutenberg Web pages for current donation
-methods and addresses. Donations are accepted in a number of other
-ways including checks, online payments and credit card donations. To
-donate, please visit: www.gutenberg.org/donate
-
-Section 5. General Information About Project Gutenberg-tm electronic works.
-
-Professor Michael S. Hart was the originator of the Project
-Gutenberg-tm concept of a library of electronic works that could be
-freely shared with anyone. For forty years, he produced and
-distributed Project Gutenberg-tm eBooks with only a loose network of
-volunteer support.
-
-Project Gutenberg-tm eBooks are often created from several printed
-editions, all of which are confirmed as not protected by copyright in
-the U.S. unless a copyright notice is included. Thus, we do not
-necessarily keep eBooks in compliance with any particular paper
-edition.
-
-Most people start at our Web site which has the main PG search
-facility: www.gutenberg.org
-
-This Web site includes information about Project Gutenberg-tm,
-including how to make donations to the Project Gutenberg Literary
-Archive Foundation, how to help produce our new eBooks, and how to
-subscribe to our email newsletter to hear about new eBooks.
-
diff --git a/old/50300-8.zip b/old/50300-8.zip
deleted file mode 100644
index 16d0f6a..0000000
--- a/old/50300-8.zip
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h.zip b/old/50300-h.zip
deleted file mode 100644
index 236266c..0000000
--- a/old/50300-h.zip
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/50300-h.htm b/old/50300-h/50300-h.htm
deleted file mode 100644
index dd2bcca..0000000
--- a/old/50300-h/50300-h.htm
+++ /dev/null
@@ -1,24974 +0,0 @@
-<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD HTML 4.01 Transitional//EN"
-"http://www.w3.org/TR/html4/loose.dtd">
-<!-- This HTML file has been automatically generated from an XML source on 2015-10-24T20:45:33Z. -->
-<html lang="nl">
-<head>
-<meta name="generator" content=
-"HTML Tidy for Windows (vers 25 March 2009), see www.w3.org">
-<title>Het paddenstoelenboekje</title>
-<meta http-equiv="content-type" content="text/html; charset=us-ascii">
-<meta name="generator" content=
-"tei2html.xsl, see http://code.google.com/p/tei2html/">
-<meta name="author" content="Cath. Cool H. A. A. van der Lek">
-<link rel="coverpage" href="images/front.jpg">
-<link rel="schema.DC" href=
-"http://dublincore.org/documents/1998/09/dces/">
-<meta name="DC.Creator" content="Cath. Cool H. A. A. van der Lek">
-<meta name="DC.Title" content="Het paddenstoelenboekje">
-<meta name="DC.Language" content="nl-1900">
-<meta name="DC.Format" content="text/html">
-<meta name="DC.Publisher" content="Project Gutenberg">
-<style type="text/css">
-body {
-font-family: "Times New Roman", Times, serif;
-font-size: 100%;
-line-height: 1.2em;
-text-align: left;
-}
-.div0 {
-padding-top: 5.6em;
-}
-.div1 {
-padding-top: 4.8em;
-}
-.div2 {
-padding-top: 3.6em;
-}
-.div3, .div4, .div5 {
-padding-top: 2.4em;
-}
-h1, h2, h3, h4, h5, h6, .h1, .h2, .h3, .h4 {
-clear: both;
-font-style: normal;
-text-transform: none;
-}
-h3, .h3 {
-font-size: 1.2em;
-line-height: 1.2em;
-}
-h3.label {
-font-size: 1em;
-line-height: 1.2em;
-margin-bottom: 0;
-}
-h4, .h4 {
-font-size: 1em;
-line-height: 1.2em;
-}
-.alignleft {
-text-align: left;
-}
-.alignright {
-text-align: right;
-}
-.alignblock {
-text-align: justify;
-}
-p.tb, hr.tb, .par.tb {
-margin-top: 1.6em;
-margin-bottom: 1.6em;
-margin-left: auto;
-margin-right: auto;
-text-align: center;
-}
-p.argument, p.note, p.tocArgument, .par.argument, .par.note, .par.tocArgument
-{
-font-size: 0.9em;
-line-height: 1.2em;
-text-indent: 0;
-}
-p.argument, p.tocArgument, .par.argument, .par.tocArgument {
-margin: 1.58em 10%;
-}
-.opener, .address {
-margin-top: 1.6em;
-margin-bottom: 1.6em;
-}
-.addrline {
-margin-top: 0;
-margin-bottom: 0;
-}
-.dateline {
-margin-top: 1.6em;
-margin-bottom: 1.6em;
-text-align: right;
-}
-.salute {
-margin-top: 1.6em;
-margin-left: 3.58em;
-text-indent: -2em;
-}
-.signed {
-margin-top: 1.6em;
-margin-left: 3.58em;
-text-indent: -2em;
-}
-.epigraph {
-font-size: 0.9em;
-line-height: 1.2em;
-width: 60%;
-margin-left: auto;
-}
-.epigraph span.bibl {
-display: block;
-text-align: right;
-}
-.trailer {
-clear: both;
-padding-top: 2.4em;
-padding-bottom: 1.6em;
-}
-span.parnum {
-font-weight: bold;
-}
-.pagenum {
-display: inline;
-font-size: 70%;
-font-style: normal;
-margin: 0;
-padding: 0;
-position: absolute;
-right: 1%;
-text-align: right;
-}
-span.corr, span.gap {
-border-bottom: 1px dotted red;
-}
-span.abbr {
-border-bottom: 1px dotted gray;
-}
-span.measure {
-border-bottom: 1px dotted green;
-}
-.ex {
-letter-spacing: 0.2em;
-}
-.sc {
-font-variant: small-caps;
-}
-.uc {
-text-transform: uppercase;
-}
-.tt {
-font-family: monospace;
-}
-.underline {
-text-decoration: underline;
-}
-.overline, .overtilde {
-text-decoration: overline;
-}
-.rm {
-font-style: normal;
-}
-.red {
-color: red;
-}
-hr {
-clear: both;
-height: 1px;
-margin-left: auto;
-margin-right: auto;
-margin-top: 1em;
-text-align: center;
-width: 45%;
-}
-.aligncenter {
-text-align: center;
-}
-h1, h2 {
-font-size: 1.44em;
-line-height: 1.5em;
-}
-h1.label, h2.label {
-font-size: 1.2em;
-line-height: 1.2em;
-margin-bottom: 0;
-}
-h5, h6 {
-font-size: 1em;
-font-style: italic;
-line-height: 1em;
-}
-p, .par {
-text-indent: 0;
-}
-p.firstlinecaps:first-line, .par.firstlinecaps:first-line {
-text-transform: uppercase;
-}
-.hangq {
-text-indent: -0.32em;
-}
-.hangqq {
-text-indent: -0.40em;
-}
-.hangqqq {
-text-indent: -0.71em;
-}
-p.dropcap:first-letter, .par.dropcap:first-letter {
-float: left;
-clear: left;
-margin: 0em 0.05em 0 0;
-padding: 0px;
-line-height: 0.8em;
-font-size: 420%;
-vertical-align: super;
-}
-p.quote, div.blockquote, div.argument, .par.quote {
-font-size: 0.9em;
-line-height: 1.2em;
-margin: 1.58em 5%;
-}
-.pagenum a, a.noteref:hover, a.hidden:hover, a.hidden {
-text-decoration: none;
-}
-ul {
-list-style-type: none;
-}
-.advertisment {
-background-color: #FFFEE0;
-border: black 1px dotted;
-color: #000;
-margin: 2em 5%;
-padding: 1em;
-}
-.footnotes .body, .footnotes .div1 {
-padding: 0;
-}
-.fnarrow {
-color: #AAAAAA;
-font-weight: bold;
-text-decoration: none;
-}
-a.noteref, a.pseudonoteref {
-font-size: 80%;
-text-decoration: none;
-vertical-align: 0.25em;
-}
-.displayfootnote {
-display: none;
-}
-div.footnotes {
-font-size: 80%;
-margin-top: 1em;
-padding: 0;
-}
-hr.fnsep {
-margin-left: 0;
-margin-right: 0;
-text-align: left;
-width: 25%;
-}
-p.footnote, .par.footnote {
-margin-bottom: 0.5em;
-margin-top: 0.5em;
-}
-p.footnote .label, .par.footnote .label {
-float: left;
-width: 2em;
-height: 12pt;
-display: block;
-}
-.marginnote {
-font-size: 0.8em;
-height: 0;
-left: 1%;
-line-height: 1.2em;
-position: absolute;
-text-indent: 0;
-width: 14%;
-}
-.apparatusnote {
-text-decoration: none;
-}
-span.tocPageNum, span.flushright {
-position: absolute;
-right: 16%;
-top: auto;
-}
-table.tocList {
-width: 100%;
-margin-left: auto;
-margin-right: auto;
-border-width: 0;
-border-collapse: collapse;
-}
-td.tocPageNum, td.tocDivNum {
-text-align: right;
-min-width: 10%;
-border-width: 0;
-}
-td.tocDivNum {
-padding-left: 0;
-padding-right: 0.5em;
-}
-td.tocPageNum {
-padding-left: 0.5em;
-padding-right: 0;
-}
-td.tocDivTitle {
-width: auto;
-}
-p.tocPart, .par.tocPart {
-margin: 1.58em 0%;
-font-variant: small-caps;
-}
-p.tocChapter, .par.tocChapter {
-margin: 1.58em 0%;
-}
-p.tocSection, .par.tocSection {
-margin: 0.7em 5%;
-}
-table.tocList td {
-vertical-align: top;
-}
-table.tocList td.tocPageNum {
-vertical-align: bottom;
-}
-table.inner {
-display: inline-table;
-border-collapse: collapse;
-width: 100%;
-}
-td.itemNum {
-text-align: right;
-min-width: 5%;
-padding-right: 0.8em;
-}
-td.innerContainer {
-padding: 0;
-margin: 0;
-}
-.index {
-font-size: 80%;
-}
-.indextoc {
-text-align: center;
-}
-.transcribernote {
-background-color: #DDE;
-border: black 1px dotted;
-color: #000;
-font-family: sans-serif;
-font-size: 80%;
-margin: 2em 5%;
-padding: 1em;
-}
-.correctiontable {
-width: 75%;
-}
-.width20 {
-width: 20%;
-}
-.width40 {
-width: 40%;
-}
-p.smallprint, li.smallprint, .par.smallprint {
-color: #666666;
-font-size: 80%;
-}
-.titlePage {
-border: #DDDDDD 2px solid;
-margin: 3em 0% 7em 0%;
-padding: 5em 10% 6em 10%;
-text-align: center;
-}
-.titlePage .docTitle {
-line-height: 3.5em;
-margin: 2em 0% 2em 0%;
-font-weight: bold;
-}
-.titlePage .docTitle .mainTitle {
-font-size: 1.8em;
-}
-.titlePage .docTitle .subTitle, .titlePage .docTitle .seriesTitle,
-.titlePage .docTitle .volumeTitle {
-font-size: 1.44em;
-}
-.titlePage .byline {
-margin: 2em 0% 2em 0%;
-font-size: 1.2em;
-line-height: 1.72em;
-}
-.titlePage .byline .docAuthor {
-font-size: 1.2em;
-font-weight: bold;
-}
-.titlePage .figure {
-margin: 2em 0% 2em 0%;
-margin-left: auto;
-margin-right: auto;
-}
-.titlePage .docImprint {
-margin: 4em 0% 0em 0%;
-font-size: 1.2em;
-line-height: 1.72em;
-}
-.titlePage .docImprint .docDate {
-font-size: 1.2em;
-font-weight: bold;
-}
-div.figure {
-text-align: center;
-}
-.figure {
-margin-left: auto;
-margin-right: auto;
-}
-.floatLeft {
-float: left;
-margin: 10px 10px 10px 0;
-}
-.floatRight {
-float: right;
-margin: 10px 0 10px 10px;
-}
-p.figureHead, .par.figureHead {
-font-size: 100%;
-text-align: center;
-}
-.figAnnotation {
-font-size: 80%;
-position: relative;
-margin: 0 auto;
-}
-.figTopLeft, .figBottomLeft {
-float: left;
-}
-.figTop, .figBottom {
-}
-.figTopRight, .figBottomRight {
-float: right;
-}
-.figure p, .figure .par {
-font-size: 80%;
-margin-top: 0;
-text-align: center;
-}
-img {
-border-width: 0;
-}
-td.galleryFigure {
-text-align: center;
-vertical-align: middle;
-}
-td.galleryCaption {
-text-align: center;
-vertical-align: top;
-}
-tr, td, th {
-vertical-align: top;
-}
-td.bottom {
-vertical-align: bottom;
-}
-td.label, tr.label td {
-font-weight: bold;
-}
-td.unit, tr.unit td {
-font-style: italic;
-}
-span.sum {
-padding-top: 2px;
-border-top: solid black 1px;
-}
-table.borderOutside {
-border-collapse: collapse;
-}
-table.borderOutside td {
-padding-left: 4px;
-padding-right: 4px;
-}
-table.borderOutside .cellHeadTop, table.borderOutside .cellTop {
-border-top: 2px solid black;
-}
-table.borderOutside .cellHeadBottom {
-border-bottom: 1px solid black;
-}
-table.borderOutside .cellBottom {
-border-bottom: 2px solid black;
-}
-table.borderOutside .cellLeft, table.borderOutside .cellHeadLeft {
-border-left: 2px solid black;
-}
-table.borderOutside .cellRight, table.borderOutside .cellHeadRight {
-border-right: 2px solid black;
-}
-table.verticalBorderInside {
-border-collapse: collapse;
-}
-table.verticalBorderInside td {
-padding-left: 4px;
-padding-right: 4px;
-border-left: 1px solid black;
-}
-table.verticalBorderInside .cellHeadTop, table.verticalBorderInside .cellTop {
-border-top: 2px solid black;
-}
-table.verticalBorderInside .cellHeadBottom {
-border-bottom: 1px solid black;
-}
-table.verticalBorderInside .cellBottom {
-border-bottom: 2px solid black;
-}
-table.verticalBorderInside .cellLeft, table.verticalBorderInside .cellHeadLeft {
-border-left: 0px solid black;
-}
-table.borderAll {
-border-collapse: collapse;
-}
-table.borderAll td {
-padding-left: 4px;
-padding-right: 4px;
-border: 1px solid black;
-}
-table.borderAll .cellHeadTop, table.borderAll .cellTop {
-border-top: 2px solid black;
-}
-table.borderAll .cellHeadBottom {
-border-bottom: 1px solid black;
-}
-table.borderAll .cellBottom {
-border-bottom: 2px solid black;
-}
-table.borderAll .cellLeft, table.borderAll .cellHeadLeft {
-border-left: 2px solid black;
-}
-table.borderAll .cellRight, table.borderAll .cellHeadRight {
-border-right: 2px solid black;
-}
-.cellDoubleUp {
-border: 0px solid black !important;
-width: 1em;
-}
-table.intralinear {
-display: inline-table;
-border-collapse: collapse;
-}
-table.intralinear td {
-font-size: small;
-text-align: center;
-}
-table.ditto {
-display: inline-table;
-border-collapse: collapse;
-vertical-align: bottom;
-}
-table.ditto tr.s {
-height: 0;
-color: white;
-line-height: 0;
-}
-table.ditto tr.s td {
-padding: 0px;
-border-style: none;
-}
-table.ditto tr.d td {
-text-align: center;
-line-height: 10pt;
-border-style: none;
-}
-body {
-padding: 1.58em 16%;
-}
-.pglink, .catlink, .exlink, .wplink, .biblink, .seclink {
-background-repeat: no-repeat;
-background-position: right center;
-}
-.pglink {
-background-image: url(images/book.png);
-padding-right: 18px;
-}
-.catlink {
-background-image: url(images/card.png);
-padding-right: 17px;
-}
-.exlink, .wplink, .biblink, .seclink {
-background-image: url(images/external.png);
-padding-right: 13px;
-}
-.pglink:hover {
-background-color: #DCFFDC;
-}
-.catlink:hover {
-background-color: #FFFFDC;
-}
-.exlink:hover, .wplink:hover, .biblink:hover {
-background-color: #FFDCDC;
-}body {
-background: #FFFFFF;
-font-family: "Times New Roman", Times, serif;
-}
-body, a.hidden {
-color: black;
-}
-.titlePage {
-color: #001FA4;
-font-family: Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif;
-}
-h1, h2, h3, h4, h5, h6, .h1, .h2, .h3, .h4 {
-color: #001FA4;
-font-family: Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif;
-}
-p.byline {
-font-style: italic;
-margin-bottom: 2em;
-}
-.figureHead, .noteref, .pseudonoteref, .marginnote, p.legend, .versenum,
-.stage {
-color: #001FA4;
-}
-.rightnote, .pagenum, .linenum, .pagenum a {
-color: #AAAAAA;
-}
-a.hidden:hover, a.noteref:hover {
-color: red;
-}
-p.dropcap:first-letter {
-color: #001FA4;
-font-weight: bold;
-}
-sub, sup {
-line-height: 0;
-}.pagenum, .linenum {
-speak: none;
-}
-</style>
-
-<style type="text/css">
-body {
-padding: 1.58em 16%;
-}
-.table {
-margin: auto;
-}
-.inner .alignright {
-vertical-align: bottom;
-}
-/* CSS rules generated from @rend attributes in TEI file */
-.xd21e3381
-{
-text-align:center;
-}
-.xd21e77width
-{
-width:520px;
-}
-.xd21e83width
-{
-width:475px;
-}
-.xd21e1050width
-{
-width:400px;
-}
-.xd21e1148width
-{
-width:171px;
-}
-.xd21e1168width
-{
-width:466px;
-}
-.xd21e1351width
-{
-width:500px;
-}
-.xd21e1639width
-{
-width:631px;
-}
-.xd21e1726width
-{
-width:706px;
-}
-.xd21e1755width
-{
-width:720px;
-}
-.xd21e1969width
-{
-width:349px;
-}
-.xd21e2126width
-{
-width:236px;
-}
-.xd21e2152width
-{
-width:540px;
-}
-.xd21e2187width
-{
-width:672px;
-}
-.xd21e2197width
-{
-width:133px;
-}
-.xd21e2202width
-{
-width:142px;
-}
-.xd21e2232width
-{
-width:718px;
-}
-.xd21e2273width
-{
-width:372px;
-}
-.xd21e2299width
-{
-width:458px;
-}
-.xd21e2421width
-{
-width:175px;
-}
-.xd21e2535width
-{
-width:635px;
-}
-.xd21e2542width
-{
-width:615px;
-}
-.xd21e2884width
-{
-width:538px;
-}
-.xd21e2889width
-{
-width:475px;
-}
-.xd21e2988width
-{
-width:527px;
-}
-.xd21e2993width
-{
-width:486px;
-}
-.xd21e3056width
-{
-width:720px;
-}
-.xd21e3070width
-{
-width:347px;
-}
-.xd21e3083width
-{
-width:225px;
-}
-.xd21e3174width
-{
-width:583px;
-}
-.xd21e3182width
-{
-width:546px;
-}
-.xd21e3852width
-{
-width:555px;
-}
-.xd21e3860width
-{
-width:630px;
-}
-.xd21e3921width
-{
-width:616px;
-}
-.xd21e3947width
-{
-width:720px;
-}
-.xd21e3961width
-{
-width:496px;
-}
-.xd21e3988width
-{
-width:434px;
-}
-.xd21e4000width
-{
-width:283px;
-}
-.xd21e4016width
-{
-width:400px;
-}
-.xd21e4058width
-{
-width:183px;
-}
-.xd21e4063width
-{
-width:383px;
-}
-.xd21e4068width
-{
-width:720px;
-}
-.xd21e4086width
-{
-width:376px;
-}
-.xd21e4157
-{
-text-indent:2em;
-}
-.xd21e4159
-{
-text-indent:4em;
-}
-.xd21e6352width
-{
-width:608px;
-}
-.xd21e6404width
-{
-width:244px;
-}
-.xd21e6469width
-{
-width:523px;
-}
-.xd21e6475width
-{
-width:540px;
-}
-.xd21e6509width
-{
-width:657px;
-}
-.xd21e6541width
-{
-width:469px;
-}
-.xd21e6547width
-{
-width:354px;
-}
-.xd21e8583width
-{
-width:328px;
-}
-.xd21e8610width
-{
-width:345px;
-}
-.xd21e8645width
-{
-width:296px;
-}
-.xd21e8693width
-{
-width:470px;
-}
-.xd21e9261width
-{
-width:347px;
-}
-.xd21e9849width
-{
-width:295px;
-}
-.xd21e9983width
-{
-width:640px;
-}
-.xd21e10420width
-{
-width:634px;
-}
-.xd21e10680width
-{
-width:477px;
-}
-.xd21e11405width
-{
-width:269px;
-}
-.xd21e11451width
-{
-width:232px;
-}
-.xd21e11614width
-{
-width:439px;
-}
-.xd21e11622width
-{
-width:542px;
-}
-.xd21e12765width
-{
-width:441px;
-}
-.xd21e12780width
-{
-width:503px;
-}
-.xd21e12868width
-{
-width:683px;
-}
-.xd21e12964width
-{
-width:221px;
-}
-.xd21e13014width
-{
-width:403px;
-}
-.xd21e13035width
-{
-width:168px;
-}
-.xd21e13080width
-{
-width:497px;
-}
-.xd21e13272width
-{
-width:433px;
-}
-.xd21e13780width
-{
-width:668px;
-}
-.xd21e13814width
-{
-width:539px;
-}
-.xd21e13851width
-{
-width:629px;
-}
-.xd21e13886width
-{
-width:429px;
-}
-.xd21e13926width
-{
-width:417px;
-}
-.xd21e13938width
-{
-width:720px;
-}
-.xd21e14023width
-{
-width:348px;
-}
-.xd21e14234width
-{
-width:492px;
-}
-.xd21e14239width
-{
-width:216px;
-}
-.xd21e14259width
-{
-width:428px;
-}
-.xd21e14309width
-{
-width:543px;
-}
-.xd21e14319width
-{
-width:246px;
-}
-.xd21e14351width
-{
-width:459px;
-}
-.xd21e14421width
-{
-width:419px;
-}
-.xd21e14442width
-{
-width:182px;
-}
-.xd21e14561width
-{
-width:404px;
-}
-.xd21e14690width
-{
-width:484px;
-}
-.xd21e14815width
-{
-width:263px;
-}
-.xd21e14912width
-{
-width:670px;
-}
-.xd21e14920width
-{
-width:334px;
-}
-.xd21e15043width
-{
-width:578px;
-}
-.xd21e15301width
-{
-width:720px;
-}
-.xd21e15382width
-{
-width:276px;
-}
-.xd21e15413width
-{
-width:243px;
-}
-.xd21e15582width
-{
-width:436px;
-}
-.xd21e15587width
-{
-width:315px;
-}
-.xd21e15877width
-{
-width:211px;
-}
-.xd21e15930width
-{
-width:267px;
-}
-.xd21e15984width
-{
-width:378px;
-}
-.xd21e15989width
-{
-width:253px;
-}
-.xd21e15994width
-{
-width:244px;
-}
-.xd21e15999width
-{
-width:178px;
-}
-.xd21e16022width
-{
-width:486px;
-}
-.xd21e16072width
-{
-width:580px;
-}
-.xd21e16134width
-{
-width:328px;
-}
-.xd21e16158width
-{
-width:360px;
-}
-.xd21e16168width
-{
-width:409px;
-}
-.xd21e17033width
-{
-width:709px;
-}
-.xd21e17046width
-{
-width:299px;
-}
-.xd21e17100width
-{
-width:495px;
-}
-.xd21e17208width
-{
-width:654px;
-}
-.xd21e17240width
-{
-width:242px;
-}
-.xd21e17245width
-{
-width:136px;
-}
-.xd21e17263width
-{
-width:505px;
-}
-.xd21e17764width
-{
-width:327px;
-}
-.xd21e18997width
-{
-width:720px;
-}
-.xd21e19078width
-{
-width:315px;
-}
-.xd21e19216width
-{
-width:337px;
-}
-.xd21e19303width
-{
-width:371px;
-}
-.xd21e20746width
-{
-width:72px;
-}
-.xd21e20815width
-{
-width:447px;
-}
-.xd21e27380width
-{
-width:720px;
-}
-.xd21e27759width
-{
-width:720px;
-}
-.xd21e27825width
-{
-width:476px;
-}
-.xd21e27889width
-{
-width:477px;
-}
-.xd21e27953width
-{
-width:473px;
-}
-.xd21e27959width
-{
-width:513px;
-}
-@media handheld
-{
-}
-</style>
-</head>
-<body>
-
-
-<pre>
-
-The Project Gutenberg EBook of Het paddestoelenboekje, by 
-Catherina Cool and Adrianus Abraham van der Lek
-
-This eBook is for the use of anyone anywhere in the United States and most
-other parts of the world at no cost and with almost no restrictions
-whatsoever.  You may copy it, give it away or re-use it under the terms of
-the Project Gutenberg License included with this eBook or online at
-www.gutenberg.org.  If you are not located in the United States, you'll have
-to check the laws of the country where you are located before using this ebook.
-
-Title: Het paddestoelenboekje
-
-Author: Catherina Cool
-        Adrianus Abraham van der Lek
-
-Release Date: October 24, 2015 [EBook #50300]
-
-Language: Dutch
-
-Character set encoding: ASCII
-
-*** START OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK HET PADDESTOELENBOEKJE ***
-
-
-
-
-Produced by Jeroen Hellingman and the Online Distributed
-Proofreading Team at http://www.pgdp.net/ for Project
-Gutenberg
-
-
-
-
-
-
-</pre>
-
-<div class="front">
-<div class="div1 cover"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divBody">
-<p class="par first"></p>
-<div class="figure xd21e77width"><img src="images/front.jpg" alt=
-"Oorspronkelijke voorkant." width="520" height="720"></div>
-<p class="par"></p>
-</div>
-</div>
-<div class="div1 titlepage"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divBody">
-<p class="par first"></p>
-<div class="figure xd21e83width"><img src="images/titlepage.gif" alt=
-"Oorspronkelijke titelpagina." width="475" height="720"></div>
-<p class="par"></p>
-</div>
-</div>
-<div class="titlePage">
-<div class="docTitle">
-<div class="seriesTitle">Bibliotheek van &ldquo;De Levende
-Natuur&rdquo;.</div>
-<div class="volumeTitle">VI en VII.</div>
-<div class="mainTitle">Het paddenstoelenboekje,</div>
-</div>
-<div class="byline">Door<br>
-<span class="docAuthor">Cath. Cool en H. A. A. van der
-Lek.</span></div>
-<div class="docImprint">Amsterdam.<br>
-W. Versluys.<br>
-<span class="docDate">1913.</span></div>
-</div>
-<p><span class="pagenum">[<a id="xd21e110" href="#xd21e110" name=
-"xd21e110">V</a>]</span></p>
-<div id="pre" class="div1 preface"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h2 class="main">Voorbericht.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Paddenstoelen... ze zijn altijd nog maar weinig in
-tel. &ldquo;Duivelsbrood&rdquo; is en blijft het voor de meesten en
-daarmede is al heel duidelijk gezegd hoe men er over denkt:
-weerzinwekkend duister goedje, nergens voor te gebruiken, alleen goed
-voor hongerige duivels.</p>
-<p class="par">&rsquo;t Is en blijft ons een raadsel, waardoor ze juist
-hier zoo weinig in tel zijn, ja vaak zoo verfoeid worden&mdash;echte
-verschoppelingen!&mdash;terwijl ze bijna overal elders ijverig gezocht
-en bestudeerd worden en op hunne juiste waarde geschat; in de eerste
-plaats wel, omdat ze een gezond en smakelijk voedsel opleveren, doch
-dan ook&mdash;minder baatzuchtig&mdash;als heel bijzondere en mooie
-dingen, die ieder jaar met vreugde begroet worden, wanneer ze weer als
-oude bekenden op dezelfde plekjes verschijnen. Zoo goed als de eerste
-sneeuwklokjes in Februari, die het begin van de lente inluiden, of de
-bloeiende waterleli&euml;n, die je zoo echt doen voelen, dat je weer
-volop in den zomer zit!</p>
-<p class="par">En waarom dan de paddenstoelen ni&eacute;t, die laatste
-wonderschoone opbloei der herfstbosschen, die een kleurenrijkdom en een
-pracht vertoonen, welke, in onze gewesten, die der bloemen nog
-overtreft in gloed, in volheid, in afwisseling! Doch wij willen ons
-hoofd niet verder met dit raadsel breken. Het <span class=
-"ex">schijnt</span> anders te worden. Uit alles blijkt dat de
-belangstelling in den laatsten tijd sterk is toegenomen. Zoo hebben wij
-ons dan tot het schrijven van dit boekje gezet met de zekerheid, dat er
-door velen met verlangen wordt uitgezien naar een eenvoudig Hollandsch
-werkje over paddenstoelen. Geen hooggeleerd <span class=
-"pagenum">[<a id="xd21e123" href="#xd21e123" name=
-"xd21e123">VI</a>]</span>werk, om de ontelbare vormen te determineeren
-en hun plaats in een wetenschappelijk systeem te leeren kennen, doch
-een handig boeksken waarin men de hoofdzaken omtrent de paddenstoelen
-kan vinden, iets over hun leven en hun bouw; waarmede men de
-belangrijkste soorten kan leeren kennen en vooral ook waardoor men
-giftige en eetbare soorten kan leeren onderscheiden.</p>
-<p class="par">Ten slotte dan ook, hoe men de laatste moet verzamelen
-en toebereiden.</p>
-<p class="par">Wij zijn er ons volkomen van bewust, dat wij met dit
-laatste een groote verantwoordelijkheid op ons nemen en daarom willen
-wij reeds hier onmiddellijk zeggen: <a id="xd21e129" name=
-"xd21e129"></a><span class="ex">Ook zonder alle eet-bijbedoelingen
-verdienen de paddenstoelen onze aandacht</span>, zoo goed als andere
-dieren en planten, waarbij men toch ook niet altijd in de eerste plaats
-vraagt of ze giftig en eetbaar zijn. <span class="ex">Evenals bij alle
-andere planten, is maar een betrekkelijk gering aantal eetbaar, en zijn
-enkele bepaald vergiftig</span>.</p>
-<p class="par">Wij zullen dit alles in een afzonderlijk hoofdstuk
-uitvoerig behandelen, doch willen het hier aanstonds vooropstellen: Men
-beschouwe de paddenstoelen net als andere planten en bloemen <b>en ga
-er niet toe over er van te eten, dan alvorens men volkomen zeker weet
-met een goede eetbare soort te doen te hebben, en v&oacute;&oacute;r
-men zich de kenmerken der weinige zeer vergiftige soorten goed heeft
-ingeprent</b>.</p>
-<p class="par">Is men nog in twijfel, dan zende men een exemplaar op;
-wij zijn beiden ten allen tijde bereid, onze lezers voor te
-lichten.</p>
-<p class="par">Doch wij moeten er onmiddellijk bijvoegen: de overdreven
-angst en afkeer, die sommige lieden er van hebben, is geheel ongegrond.
-Men kan gerust iederen paddenstoel in zijn handen nemen, nauwkeurig
-onderzoeken, er aan ruiken en er een klein snippertje van proeven (zie
-blz. <a href="#pb29" class="pageref">29</a>); dat is nooit ofte nimmer
-gevaarlijk en het is de eenige manier om er mede vertrouwd te
-raken.</p>
-<p class="par">De overtuiging, dat er behoefte was aan een eenvoudigen
-<span class="pagenum">[<a id="xd21e150" href="#xd21e150" name=
-"xd21e150">VII</a>]</span>wegwijzer in &rsquo;t land der
-paddenstoelen&mdash;voor zoovelen nog volkomen &ldquo;terra
-incognita&rdquo;, is ons een prikkel geweest om dit boekje zoo goed
-mogelijk aan zijn bedoeling te doen beantwoorden. De taak was niet
-gemakkelijk; zij, die zich reeds met paddenstoelen hebben
-beziggehouden, zullen dit ongetwijfeld begrijpen. Vooral was het niet
-zoo eenvoudig uit de oneindige verscheidenheid van vormen, diegenen uit
-te kiezen, die inderdaad voor den wandelaar en natuurliefhebber van
-belang zijn. Wij hebben hieraan de grootste zorg besteed en wij
-vertrouwen, dat hij zelden zijn gids te vergeefs zal raadplegen, als
-hij iets vindt wat zijn aandacht trekt.</p>
-<p class="par">Voor een dieper doordringen en nauwkeuriger studie is
-natuurlijk ons boekje niet voldoende. Wij hebben daarom eenige
-literatuuropgaven er in gevoegd. Ook de Hollandsche namen,&mdash;o. i.
-onmisbaar in een populair werkje&mdash;hebben ons vaak veel
-hoofdbrekens gekost. Wij hopen er in geslaagd te zijn een stel
-bruikbare namen te hebben gegeven; verder gaat in dit opzicht onze
-eerzucht niet en wij zouden niets liever zien, dan dat onze lezers zelf
-langzamerhand hier verbeterden en vervingen waar hun dit wenschelijk
-voorkwam.</p>
-<p class="par">Liever dan uit te weiden over de moeilijkheden, waarmede
-wij te kampen hebben gehad, willen wij met dankbaarheid erkennen, dat
-wij van vele zijden steun ondervonden bij de bewerking.</p>
-<p class="par">In de eerste plaats danken wij den heer Dr. J. S.
-Meulenhoff, te Zwolle, die ons zijn hulp verleende met de samenstelling
-van een der moeilijkste determineertabellen, die van het geslacht
-Russula. Voorts den heer Jan M. Hulsken, die, bekend met de praktijk
-van het champignonkweeken, zoo vriendelijk was een stukje daarover voor
-ons te schrijven. Dan ook den heer Joh. Ruys, die met zooveel zorg de
-doorsneden teekende, die op Pl. 3, 4 en 5 afgebeeld zijn.</p>
-<p class="par">Wat voorts de illustratie van het boekje betreft, wij
-hebben vooral geput uit de afbeeldingen in &ldquo;De Lev.
-Natuur&rdquo;. Het was ondoenlijk bij iedere figuur de herkomst aan te
-geven. Wij hebben ons er daarom toe bepaald, bij de photo&rsquo;s den
-<span class="pagenum">[<a id="xd21e161" href="#xd21e161" name=
-"xd21e161">VIII</a>]</span>naam van den vervaardiger, voor zoover ons
-bekend, te vermelden.</p>
-<p class="par">Wellicht zullen vele paddenstoelenvrienden in dit boekje
-een teekening of photo terugvinden, die zij voor jaren zelf
-vervaardigden. Van harte hopen wij, dat het boekje hun er des te liever
-om zal zijn en dat het hun&mdash;en velen anderen&mdash;een bruikbare
-gids moge blijken.</p>
-<p class="par signed">CATH. COOL, Haarlem.<br>
-H. A. A. v. d. LEK, Hilversum.</p>
-<p class="par dateline">Sept. 1913. <span class="pagenum">[<a id=
-"xd21e171" href="#xd21e171" name="xd21e171">IX</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="toc" class="div1 contents"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h2 class="main">Inhoud.</h2>
-<ul>
-<li>&nbsp; &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum">Blz.</span></li>
-<li><span class="sc">Algemeene deel.</span>
-<ul>
-<li><span class="tocDivNum">I.</span> <span class="sc"><a href="#ch1"
-id="xd21e191" name="xd21e191">Wat zijn paddenstoelen?</a></span>
-&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class="tocPageNum">1</span>
-<ul>
-<li><a href="#ch1.1" id="xd21e199" name="xd21e199">Planten zonder
-bladgroen</a> &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum">1</span></li>
-<li><a href="#ch1.2" id="xd21e206" name="xd21e206">Saprophyten of
-afvalsplanten</a> &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum">4</span></li>
-<li><a href="#ch1.3" id="xd21e213" name="xd21e213">Parasieten of
-woekerplanten</a> &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum">6</span></li>
-</ul>
-</li>
-<li><span class="tocDivNum">II.</span> <span class="sc"><a href="#ch2"
-id="xd21e225" name="xd21e225">Schimmels als veroorzakers van
-plantenzieken</a></span> &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum">10</span>
-<ul>
-<li><span class="sc"><a href="#ch2.1">Literatuur</a></span>
-&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum">22</span></li>
-</ul>
-</li>
-<li><span class="tocDivNum">III.</span> <span class="sc"><a href="#ch3"
-id="xd21e246" name="xd21e246">Echte paddenstoelen als veroorzakers van
-plantenziekten</a></span> &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum">23</span></li>
-<li><span class="tocDivNum">IV.</span> <span class="sc"><a href="#ch4"
-id="xd21e257" name="xd21e257">Hoe de paddenstoelen te leeren kennen en
-onderscheiden</a></span> &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum">27</span>
-<ul>
-<li><a href="#ch4.1" id="xd21e265" name="xd21e265">Buiten goed
-uitkijken</a> &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum">27</span></li>
-</ul>
-</li>
-<li><span class="tocDivNum">V.</span> <span class="sc"><a href="#ch5"
-id="xd21e277" name="xd21e277">Bouw der hoogere paddenstoelen</a></span>
-&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class="tocPageNum">37</span>
-<ul>
-<li><a href="#ch5.1" id="xd21e285" name="xd21e285">Het mycelium</a>
-&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum">37</span></li>
-<li><a href="#ch5.2" id="xd21e292" name="xd21e292">Organen voor vorming
-en verspreiding van sporen</a> &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum">45</span></li>
-<li><a href="#ch5.3" id="xd21e299" name="xd21e299">Overzicht van de
-Schimmels of Fungi</a> &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum">47</span></li>
-<li><a href="#ch5.4" id="xd21e306" name="xd21e306">Ie klasse:
-Ph&yacute;comycetes of Wierzwammen</a>
-&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum">49</span></li>
-<li><a href="#ch5.5" id="xd21e313" name="xd21e313">IIe klasse:
-&Eacute;&uacute;mycetes of Draadzwammen</a>
-&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum">50</span></li>
-<li><a href="#ch5.6" id="xd21e320" name="xd21e320">1e onderklasse:
-&Aacute;scomycetes</a> &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum">50</span></li>
-<li><a href="#ch5.7" id="xd21e327" name="xd21e327">2e onderklasse:
-Bas&iacute;diomycetes</a> &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum">51, 53</span></li>
-<li><a href="#ch5.8" id="xd21e334" name=
-"xd21e334">H&yacute;menomycetes</a>
-&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum">54</span></li>
-<li><a href="#ch5.9" id="xd21e341" name="xd21e341">Fam.
-Thel&eacute;phorace&euml;n</a> &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum">55</span></li>
-<li><a href="#ch5.10">Fam. Ag&aacute;ricacee&euml;n</a>
-&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum">57</span></li>
-<li><a href="#ch5.11" id="xd21e355" name="xd21e355">Fam.
-Pol&yacute;poracee&euml;n</a> &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum">66</span></li>
-<li><span class="sc"><a href="#ch5.12">literatuur</a></span>
-&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum">67</span></li>
-</ul>
-</li>
-<li><span class="tocDivNum">VI.</span> <span class="sc"><a href="#ch6"
-id="xd21e376" name="xd21e376">Inzamelen en de studie thuis</a></span>
-&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class="tocPageNum">69</span>
-<span class="pagenum">[<a id="xd21e382" href="#xd21e382" name=
-"xd21e382">X</a>]</span></li>
-<li><span class="tocDivNum">VII.</span> <span class="sc"><a href="#ch7"
-id="xd21e388" name="xd21e388">De verzameling</a></span>
-&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class="tocPageNum">75</span>
-<ul>
-<li><a href="#ch7.1" id="xd21e396" name="xd21e396">Teekenen en
-fotografeeren</a> &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum">77</span></li>
-<li><a href="#ch7.2" id="xd21e403" name="xd21e403">Herbarium</a>
-&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum">79</span></li>
-<li><a href="#ch7.3" id="xd21e410" name="xd21e410">Conserveeren op
-vloeistof</a> &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum">82</span></li>
-</ul>
-</li>
-<li><span class="tocDivNum">VIII.</span> <span class="sc"><a href=
-"#ch8" id="xd21e422" name="xd21e422">Vergiftige
-paddenstoelen</a></span> &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum">83</span>
-<ul>
-<li><a href="#ch8.1" id="xd21e430" name="xd21e430">De giftige soorten
-in ons land</a> &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum">84</span></li>
-<li><a href="#ch8.2" id="xd21e437" name="xd21e437">Wat te doen bij
-vergiftigingen?</a> &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum">90</span></li>
-</ul>
-</li>
-<li><span class="tocDivNum">IX.</span> <span class="sc"><a href="#ch9"
-id="xd21e449" name="xd21e449">Paddenstoelen eten</a></span>
-&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class="tocPageNum">92</span>
-<ul>
-<li><span class="sc"><a href="#ch9.1">Literatuur</a></span>
-&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum">101</span></li>
-</ul>
-</li>
-<li><span class="tocDivNum">X.</span> <span class="sc"><a href="#ch10"
-id="xd21e470" name="xd21e470">De voedingswaarde van
-paddenstoelen</a></span> &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum">102</span></li>
-<li><span class="tocDivNum">XI.</span> <span class="sc"><a href="#ch11"
-id="xd21e481" name="xd21e481">Het verzamelen en toebereiden van
-paddenstoelen</a></span> &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum">109</span></li>
-<li><span class="tocDivNum">XII.</span> <span class="sc"><a href=
-"#ch12" id="xd21e493" name="xd21e493">Recepten voor
-paddenstoelengerechten</a></span> &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum">116</span></li>
-<li><span class="tocDivNum">XIII.</span> <span class="sc"><a href=
-"#ch13" id="xd21e504" name="xd21e504">Het conserveeren van eetbare
-paddenstoelen</a></span> &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum">120</span></li>
-<li><span class="tocDivNum">XIV.</span> <span class="sc"><a href=
-"#ch14" id="xd21e515" name="xd21e515">Het kweeken van
-paddenstoelen</a></span> &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum">122</span>
-<ul>
-<li><a href="#ch14.1" id="xd21e523" name="xd21e523">Reinkulturen van
-paddenstoelen</a> &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum">130</span></li>
-<li><a href="#ch14.2" id="xd21e530" name="xd21e530">Een ieder kan
-champignons kweeken</a> &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum">134</span></li>
-</ul>
-</li>
-</ul>
-</li>
-<li><span class="sc">Bijzondere deel.</span>
-<ul>
-<li><a href="#ch15" id="xd21e544" name="xd21e544">Inleiding tot de
-lijst voor het bepalen der meest voorkomende paddenstoelen</a>
-&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum">140</span></li>
-<li><a href="#afk">Afkortingen</a> &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum">145</span></li>
-<li><a href="#ch16" id="xd21e558" name="xd21e558">Lijst tot het bepalen
-van eenige paddenstoelen met zeer opvallende kenmerken</a>
-&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum">146</span></li>
-<li><a href="#ch17" id="xd21e565" name="xd21e565">Tabel tot het bepalen
-van de geslachten en soorten der &Aacute;scomyceten</a>
-&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum">152</span></li>
-<li><a href="#ch18" id="xd21e572" name="xd21e572">Beschrijving der
-meest voorkomende &Aacute;scomyceten</a>
-&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum">153</span></li>
-<li><a href="#ch19" id="xd21e579" name="xd21e579">Tabel tot het bepalen
-van de families der Bas&iacute;diomyceten</a>
-&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum">162</span></li>
-<li><span class="sc"><a href="#aardzwammen" id="xd21e587" name=
-"xd21e587">Aardzwammen-tabellen</a></span>:
-<ul>
-<li><a href="#tbagaricaceen">Tabel tot het bepalen van de geslachten
-der Ag&aacute;ricacee&euml;n (geen houtpaddenstoelen)</a>
-&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum">165</span></li>
-<li><a href="#tbamanita">Tabel tot het bepalen der
-Aman&iacute;ta-soorten</a> &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum">175</span></li>
-<li><a href="#descamanita">Beschrijving</a>
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>der</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Aman&iacute;ta-soorten</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum">175</span> <span class="pagenum">[<a id="xd21e615" href=
-"#xd21e615" name="xd21e615">XI</a>]</span></li>
-<li><a href="#tbtricholoma">Tabel tot het bepalen der
-Trichol&oacute;ma-soorten</a> &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum">180</span></li>
-<li><a href="#desctricholoma">Beschrijving</a>
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>der</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Trichol&oacute;ma-soorten</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum">181</span></li>
-<li><a href="#tbclitocybe">Tabel tot het bepalen der
-Clit&oacute;cybe-soorten</a> &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum">184</span></li>
-<li><a href="#descclitocybe">Beschrijving</a>
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>der</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Clit&oacute;cybe-soorten</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum">184</span></li>
-<li><a href="#tbhygrophorus">Tabel tot het bepalen der
-Hygr&oacute;phorus-soorten</a> &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum">188</span></li>
-<li><a href="#deschygrophorus">Beschrijving</a>
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>der</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Hygr&oacute;phorus-soorten</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum">189</span></li>
-<li><a href="#tblactarius">Tabel tot het bepalen der
-Lact&aacute;rius-soorten</a> &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum">191</span></li>
-<li><a href="#desclactarius">Beschrijving</a>
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>der</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Lact&aacute;rius-soorten</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum">191</span></li>
-<li><a href="#tbrussula">Tabel tot het bepalen der
-R&uacute;ssula-soorten</a> &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum">196</span></li>
-<li><a href="#descrussula">Beschrijving</a>
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>der</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>R&uacute;ssula-soorten</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum">196</span></li>
-<li><a href="#tbcortinarius">Tabel tot het bepalen der
-Cortin&aacute;rius-soorten</a> &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum">204</span></li>
-<li><a href="#desccortinarius">Beschrijving</a>
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>der</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Cortin&aacute;rius-soorten</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum">204</span></li>
-<li><a href="#tbboletus">Tabel tot het bepalen der
-Bol&eacute;tus-soorten</a> &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum">207</span></li>
-<li><a href="#descboletus">Beschrijving</a>
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>der</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Bol&eacute;tus-soorten</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum">209</span></li>
-<li><a href="#tbrest">Tabel voor de Aardzwammen-geslachten der verdere
-families</a> &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum">215</span></li>
-</ul>
-</li>
-<li><span class="sc"><a href="#houtzwammen" id="xd21e746" name=
-"xd21e746">Tabel tot het bepalen der zwammen, die voorkomen op
-hout</a></span> &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum">217</span>
-<ul>
-<li><a href="#tbplaatzwammen">Tabel voor de plaatzwammen op hout enz.
-voorkomend</a>. &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum">219</span></li>
-<li><a href="#descplaatzwammen">Beschrijving dezer plaatzwammen</a>
-&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum">222</span></li>
-<li><a href="#tbpolyporaceeen">Tabel voor de geslachten der
-Pol&yacute;poracee&euml;n</a> &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum">235</span></li>
-<li><a href="#tbpolyporus">Tabel tot het bepalen der
-Pol&yacute;porus-soorten</a> &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum">237</span></li>
-<li><a href="#descpolyporus">Beschrijving</a>
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>der</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Pol&yacute;porus-soorten</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum">238</span></li>
-<li><a href="#tbfomes">Tabel tot het bepalen der
-F&oacute;mes-soorten</a> &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum">248</span></li>
-<li><a href="#descfomes">Beschrijving</a>
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>der</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>F&oacute;mes-soorten</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum">249</span></li>
-<li><a href="#tbpolyporaceeen2">Beschrijving der overige
-Pol&yacute;poracee&euml;n</a> &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum">253</span></li>
-<li><a href="#tbtrilzwammen">Tabel tot het bepalen der Trilzwammen</a>
-&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum">257</span></li>
-<li><a href="#desctrilzwammen">Beschrijving</a>
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>der</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Trilzwammen</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum">257</span></li>
-<li><a href="#deschoutzwammen">Beschrijving der overige houtzwammen</a>
-&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum">259</span></li>
-<li><a href="#tbgemengdebosschen" id="xd21e842" name=
-"xd21e842">Paddenstoelen voorkomende in gemengde bosschen</a>
-&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum">263</span></li>
-<li><a href="#tbnaaldbosschen"></a>
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Paddenstoelen</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>voorkomende</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>in</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-naaldbosschen &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum">288</span></li>
-<li><a href="#tbeikenbosschen"></a>
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Paddenstoelen</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>voorkomende</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>in</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-eikenbosschen &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum">299</span></li>
-<li><a href="#tbbeukenbosschen"></a>
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Paddenstoelen</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>voorkomende</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>in</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-beukenbosschen &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum">304</span></li>
-<li><a href="#tbberkenbosschen"></a>
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Paddenstoelen</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>voorkomende</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>in</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-berkenbosschen &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum">308</span></li>
-<li><a href="#tbweilanden"></a>
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Paddenstoelen</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>voorkomende</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>in</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-weilanden &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum">310</span> <span class="pagenum">[<a id="xd21e893" href=
-"#xd21e893" name="xd21e893">XII</a>]</span></li>
-<li><a href="#tbwegranden">Paddenstoelen voorkomende aan wegranden</a>
-&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum">319</span></li>
-<li><a href="#tbparken"></a>
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Paddenstoelen</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>voorkomende</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-in parken, tuinen, kweekerijen enz.
-&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum">323</span></li>
-<li><a href="#tbhuizen"></a>
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Paddenstoelen</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>voorkomende</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-in vochtige huizen, kelders enz. &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum">326</span></li>
-<li><a href="#tbduinen"></a>
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Paddenstoelen</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>voorkomende</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-in de duinen &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum">328</span></li>
-</ul>
-</li>
-</ul>
-</li>
-<li><a href="#bibl" id="xd21e931" name="xd21e931">Literatuur</a>
-&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum">329</span></li>
-<li><a href="#index" id="xd21e937" name="xd21e937">Register</a>
-&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum">332</span></li>
-</ul>
-<p><span class="pagenum">[<a id="pb1" href="#pb1" name=
-"pb1">1</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-</div>
-<div class="body">
-<div id="ch1" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#xd21e191">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h2 class="main">Wat zijn Paddenstoelen?</h2>
-<div id="ch1.1" class="div2 section"><span class="pagenum">[<a href=
-"#xd21e199">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">Planten zonder bladgroen.</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Het schijnt toch wel, dat ze iets met het rijk der
-duisternis hebben uit te staan: Overal heeft men ze in verband gebracht
-met duivels, met heksen en elfen, met kabouters en padden... heel dat
-obscure volkje van den Blocksberg. En zij, die zich aangetrokken voelen
-tot die sprookjeswereld, zullen ook telkens met vreugde weer de
-paddenstoelen zien verschijnen en er gaarne mede omgaan. En vaak kunnen
-zij zichzelf er moeilijk rekenschap van geven, waarom zij ze eigenlijk
-nog verkiezen boven de frissche, bloeiende zomerkinderen.</p>
-<p class="par">Het is waar:</p>
-<p class="par">Er is iets geheimzinnigs aan de paddenstoelen; het is
-vooral wel hun snelle opbloeien, schijnbaar uit niets, meestal haast
-zonder zichtbaren wortel uit &rsquo;t rottend loof of uit vermolmde
-stronken, wat iets ondoorgrondelijks en mysterieus heeft. En wanneer
-dan zoo&rsquo;n ding daarbij, zooals de zooveel voorkomende
-vliegenzwam, zeer giftige of dol-makende eigenschappen bezit, dan is
-&rsquo;t duidelijk dat het duivelswerk is! Ja, het zijn kinderen der
-duisternis, daar gaat niets van af, &ldquo;die niet leven dan van
-stelen en van rooven, geneerende zich met rottig vuil en uitwerpsels
-van andere planten of van derzelver overblijfsels.&rdquo; Dit schreef
-Houttuyn, die als rechtgeaard Hollander den paddenstoelen ook al geen
-goed hart scheen toe te dragen. <span class="pagenum">[<a id="pb2"
-href="#pb2" name="pb2">2</a>]</span></p>
-<p class="par">Ik heb een zeer knap geleerde gekend, die zich ook veel
-met paddenstoelen bezig hield en die graag de stelling verdedigde, dat
-paddenstoelen in &rsquo;t geheel geen planten zijn, maar gansch andere
-wezens. &ldquo;Dieren, planten en paddenstoelen,&rdquo; zei
-deze&mdash;&ldquo;alle goede dingen gaan in drie&euml;n.&rdquo; Nu zijn
-dat van die questies, waar je lang over kunt vechten; zoo zijn er
-menschen, die zeggen, dat sponzen geen dieren zijn; die zeggen dus:
-planten, sponzen en dieren&mdash;en als het nu in drie&euml;n
-m&oacute;&eacute;t, dan voel ik meer voor het laatste, want m.i. staat
-het wel volkomen vast, dat paddenstoelen plantaardige organismen zijn,
-zij &rsquo;t ook van een bijzonderen aard.</p>
-<p class="par">Men kan het geheele plantenrijk in twee groote groepen
-verdeelen, n.l. de <i>groene</i> en de <i>niet-groene</i> planten. Dit
-verschil in <i>kleur</i>, dat velen op &rsquo;t eerste gezicht niet
-z&oacute;&oacute; belangrijk zal voorkomen, wijst toch op een diep, een
-fundamenteel onderscheid. De <i>groene</i> planten bevatten vooral in
-hunne bladeren het <i>bladgroen</i> of <i>chlorophyll</i>, een hoogst
-belangrijke stof, die in de geheele natuur haar wedergade slechts vindt
-in de roode kleurstof der bloedlichaampjes. Door het bladgroen zijn de
-planten in staat uit eenvoudige, anorganische grondstoffen hun levend
-plantenlichaam op te bouwen: Met hunne bladeren nemen zij het koolzuur
-uit de lucht op; zij weten het te ontleden, nemen er de koolstof uit en
-scheiden het andere bestanddeel, de zuurstof, weer (voor een groot
-deel) af; met hunne wortels zuigen zij de sappen op uit den bodem en de
-verschillende zouten, die daarin zijn opgelost; voortdurend gaat een
-stroom van dit &ldquo;mineraalwater&rdquo; door de plant, door de
-wortelspitsen opgenomen, door de wortels en de stengels omhoog gevoerd
-en in de bladeren weer voor een groot deel afgegeven. Men noemt dit den
-&ldquo;<i>transpiratie</i>-stroom.&rdquo; De <span class=
-"pagenum">[<a id="pb3" href="#pb3" name="pb3">3</a>]</span>bladeren
-&ldquo;transpireeren&rdquo;; zij geven waterdamp af aan de omgeving.
-Duidelijk is dit te zien aan planten, die onder een glazen klok
-geplaatst zijn, waar de damp, tot druppels verdicht, zich aan den
-binnenkant tegen de klok afzet. De beteekenis van dezen
-transpiratie-stroom moet men niet onderschatten; men heeft berekend,
-dat b.v. een flinke vruchtboom dagelijks wel &plusmn; 100 L. water door
-de bladeren &ldquo;transpireert&rdquo;. Grooter nog is dan de
-hoeveelheid, die door de wortels uit den bodem wordt opgenomen, want
-een deel van het water met al de daarin opgeloste zouten wordt
-vastgehouden en in de bladeren verwerkt tot de stoffen, waaruit de
-plant zijn lichaam opbouwt, zooals &rsquo;t zetmeel, cellulose,
-eiwitstoffen en dergelijke. Men noemt deze stoffen, die voor een deel
-zeer samengesteld zijn &ldquo;organische stoffen&rdquo;, omdat men
-langen tijd meende, dat zij niet anders dan door de werking van levende
-organismen konden gevormd worden, en dat zij zich hierdoor principieel
-van de andere anorganische zouden onderscheiden. En al is het ook
-gelukt een aantal dezer stoffen kunstmatig, buiten alle levensprocessen
-om, samen te stellen, toch blijft het waar, dat een groot deel,
-waaronder zeker wel de voor het leven allerbelangrijkste, in de natuur
-niet anders ontstaan, dan door het geheimzinnige proces in de groene
-bladeren. Hier vormt de plant uit de koolstof, die zij aan het koolzuur
-van de lucht onttrekt, te zamen met het water, dat uit den bodem wordt
-opgenomen, de <i>suikers</i>, die als meer eenvoudige organische
-stoffen, het uitgangspunt zijn voor de vorming van de meer
-samengestelde.</p>
-<p class="par">Een eerste vereischte om dit te kunnen doen is
-<i>licht</i>; in het duister staat dit vormingsproces onmiddellijk
-stil, het zonlicht is de stille kracht, die dit werk drijft. Zoo
-<span class="pagenum">[<a id="pb4" href="#pb4" name=
-"pb4">4</a>]</span>hebben wij dus in de breede bladerkruin van een boom
-in de eerste plaats eene inrichting te zien om het licht zooveel
-mogelijk op te vangen en dienstbaar te maken aan het leven.</p>
-<p class="par">Van deze vorming van organische stoffen in de groene
-bladeren toch is het leven van alle andere wezens afhankelijk. Geen
-enkel dier vermag zich te voeden met zoo&rsquo;n slappen kost als de
-groene planten: koolzuur en sterk verdunde oplossingen van zouten; de
-dieren eten planten, d.i. dus, voeden zich met de stoffen, die de
-planten hebben bereid of, zooals de roofdieren, zij vreten planteneters
-en zijn dus ook indirect van de planten afhankelijk.</p>
-</div>
-</div>
-<div id="ch1.2" class="div2 section"><span class="pagenum">[<a href=
-"#xd21e206">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">Saprophyten of afvalsplanten.</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">En ook de niet-groene planten, de talrijke
-schimmels, zwammen en paddenstoelen, ook zij zijn afhankelijk van de
-bladgroen-planten. Ook zij missen het vermogen uit eenvoudige, minerale
-grondstoffen hun lichaam op te bouwen. Zij zijn &ograve;f aangewezen op
-in ontbinding verkeerende overblijfselen der groene planten: dit zijn
-afvalsplanten of <i>saprophyten</i>; &ograve;f wel, zij onttrekken de
-<span class="corr" id="xd21e1005" title=
-"Bron: voedingstoffen">voedingsstoffen</span> aan levende organismen,
-hetzij planten of dieren&mdash;deze noemt men <i>parasieten</i> of
-woekerplanten. Zoo vindt men ze dan ook in groote hoeveelheden op het
-rottend loof in de bosschen, op mest van planteneters of op de weiden,
-die doortrokken zijn met de sappen daaruit... Hiermede vervullen zij
-ook weer hun rol in de natuur: bacteri&euml;n, schimmels en al dat
-&ldquo;lagere&rdquo; zwammengoedje doet de afgestorven plantendeelen in
-vertering, rotting overgaan, breekt de samengestelde stoffen, door de
-plant opgebouwd, weer af en geeft ze weer terug aan den bodem. En het
-leidt wel geen twijfel, dat ook de <span class="pagenum">[<a id="pb5"
-href="#pb5" name="pb5">5</a>]</span>echte &ldquo;paddenstoelen&rdquo;
-hier sterk aan meedoen; wanneer we dus zien, hoe een groote vleezige
-paddenstoel vaak spoedig geheel doorvreten is van kleine larfjes en na
-korten tijd overgaat in een vieze pappige massa, waarvan al spoedig
-niets meer te vinden is, dan krijgen we een blik in den kringloop der
-stof en we begrijpen dan, dat de bladgroen-planten en de kleurlooze
-schimmels elkaar noodig hebben, dat de laatste leven van de producten
-van de eerste, doch dat deze op hun beurt niet zouden kunnen tieren,
-als het groote zwammenleger niet voortdurend weer de afgestorven
-planten hielp opruimen, afbreken en verteren... En niet alleen in het
-rottend loof der bosschen en op de met mest doortrokken weiden, neen,
-overal kunnen we dit waarnemen. Overal waar doode organische stoffen
-aanwezig zijn, zijn ook aanstonds deze bleeke gasten er bij. Doen wij
-slechts in een glas wat water, en voegen daarbij een weinig
-plantenafval, doode plantenstengels of dergelijke en laten we dit
-eenige maanden staan, dan zullen deze tenslotte geheel worden ontbonden
-en verdwijnen door de werking van &ldquo;splijtzwammen&rdquo;
-(bacteri&euml;n), die overal in de lucht aanwezig zijn, en zich, als
-zij een geschikten voedingsbodem gevonden hebben, verbazend snel
-vermenigvuldigen en alle rottende stoffen verbruiken. Precies wat in
-dat glas gebeurde, vindt ge eenige mijlen van de afvoerbuizen en riolen
-in de wateren en rivieren bij de groote steden. Den pot met stijfsel,
-dien ge een paar dagen vergeten hadt laten staan, vindt ge terug,
-overdekt met een weelderige vegetatie van schimmels, bonte, roode en
-groene vlekken wijzen op bacteriekolonies; ook hier is het
-verteringsproces in vollen gang.</p>
-<p class="par">Onnoodig hier nog meer voorbeelden van aan te
-<span class="pagenum">[<a id="pb6" href="#pb6" name=
-"pb6">6</a>]</span>voeren, ze liggen overal voor het grijpen en ieder
-is er mee vertrouwd.</p>
-</div>
-</div>
-<div id="ch1.3" class="div2 section"><span class="pagenum">[<a href=
-"#xd21e213">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">Parasieten of woekerplanten.</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Minder sterk dringen zich de gevallen van
-parasitisme aan ons op; toch zijn ook deze uiterst talrijk.</p>
-<p class="par">Een ieder heeft wel eens in den nazomer tegen een
-vensterruit een doode vlieg zien kleven, omgeven door een witte melige
-massa. Men is geneigd het er voor te houden hier eenvoudig met een
-vlieg te doen te hebben, die na zijn dood door schimmel is aangetast.
-Doch inderdaad is &rsquo;t heel anders: Deze vlieg is levend en wel
-door een kwaadaardige schimmel, <i>Empusa muscae</i>, aangetast; een
-spore is tusschen haar haren terecht gekomen, daar gekiemd en de
-kiemdraad is naar binnen gedrongen. Hier heeft deze zich verder
-ontwikkeld en heeft de geheele vlieg doorwoekerd, ten koste van haar
-sappen. De vlieg gaat dood en is spoedig geheel met de schimmel
-opgevuld. Nu gaat deze weer draden vormen, die door de chitinehuid naar
-buiten dringen en aan hun vrije uiteinden de tallooze sporen vormen,
-die wij als het witte poeder op de ruit waarnemen. Hierin hebben we dus
-een voorbeeld van een woekerplant, van een, althans voor de vlieg,
-uiterst kwaadaardige parasiet.</p>
-<p class="par">Gaan we dit geval nauwlettend na, dan zien we, dat we
-feitelijk twee tijdperken kunnen onderscheiden; eerst is de schimmel
-parasietisch; zij voedt zich ten koste van de levende vlieg. Doch eerst
-als deze dood is, gaat de schimmel zich voortplanten,
-&ldquo;fructificeeren&rdquo;; nu leeft zij van de doode stoffen en is
-dus saprophytisch. Bij vele schimmels kunnen we deze beide stadi&euml;n
-waarnemen. Niet altijd zijn ook parasieten en saprophyten <span class=
-"pagenum">[<a id="pb7" href="#pb7" name="pb7">7</a>]</span>scherp te
-onderscheiden en vaak is het moeilijk met zekerheid uit te maken, met
-welke van beide gevallen we te doen hebben.</p>
-<p class="par">Er zijn meer van die insektendooders onder de schimmels:
-Niet zelden vindt men in den herfst tusschen mos of dorre bladeren
-kleine oranje of roode knotsjes, 5 &agrave; 6 cM. lang. Naar onderen
-toe loopen deze in een wat dunner steekje uit. (Zie <a href=
-"#fig045">fig. 45</a>.) Ik herinner mij nog goed mijne verbazing, toen
-ik voor het eerst waarnam, dat dit steeltje uit een oogenschijnlijk
-gave pop voor den dag kwam. De pop is echter hard en stijf en geheel
-gevuld met een vast zwamweefsel en natuurlijk nog veel dooier dan een
-pier. In andere gevallen vindt men een min of meer misvormde rups aan
-het steeltje. Ook hier wordt de levende rups door de sporen van een
-schimmel overvallen, die zich binnen in haar lijf sterk vermenigvuldigt
-en het ten slotte met een hard zwamweefsel vult. Hieruit ontwikkelen
-zich dan de knotsvormige paddenstoeltjes, die weer de venijnige sporen
-voortbrengen.</p>
-<p class="par">Schadelijk zal wel niemand deze insectendooders noemen,
-of hij moest zich wel geheel op een vliegenstandpunt plaatsen. Er zijn
-er zelfs onder, die zich soms zeer nuttig maken. Wanneer geheele
-rupsenlegers van dennenrups, <i>Trachea piniperda</i>, de bosschen
-dreigen te vernielen en niets meer het gevaar schijnt te kunnen
-afwenden, zijn het soms deze schimmels (<i>Empusa Aulicae</i>), die
-snel daaronder voortwoekerend, hevige epidemie&euml;n veroorzaken en
-zoo het onheil stuiten. Ook hebben listige koppen er wel eens over
-gedacht of het niet mogelijk zou zijn de vliegenplaag, die sommige
-jaren vooral op &rsquo;t land zoo verschrikkelijk kan zijn, te
-bestrijden door bovengenoemde kamervliegschimmel. <span class=
-"pagenum">[<a id="pb8" href="#pb8" name="pb8">8</a>]</span></p>
-<p class="par">Er zijn echter andere schimmels, die een
-&ldquo;dierlijken gastheer&rdquo; hebben, en die wel degelijk zeer
-schadelijk kunnen worden.</p>
-<p class="par">Zoo zijn er b.v. die in de huid van visschen leven, op
-de vinnen, op het hoornvlies van de oogen enz. Ook dringen zij meer
-naar binnen, tusschen het spierweefsel en in de kieuwen en veroorzaken
-zoo den dood. Deze schimmels richten soms groote verwoestingen aan in
-karper- en goudvischvijvers en kunnen vooral zeer schadelijk worden in
-de broedplaatsen der visschen.</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure floatRight xd21e1050width" id="fig001"><img src=
-"images/fig001.gif" alt=
-"Fig. 1. Splijtzwammen of bacillen. 2 &agrave; 3000 &times;." width=
-"400" height="350">
-<p class="figureHead">Fig. 1. Splijtzwammen of bacillen. 2 &agrave;
-3000 &times;.</p>
-<p class="par first"><i>a</i>. diphtheriebacillen; <i>b</i>.
-tuberkelbacillen; <i>c</i>. typhusbacillen; <i>d</i>.
-cholerabacillen.</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par">Ook de mensch moet zich de rol van schimmel-gastheer wel
-eens laten welgevallen. Zoo is een goede kennis van mij al jaren lang
-op een bepaalde plek van zijn huid behebt met een schimmel
-(<i>Trichoph&yacute;ton t&oacute;nsurans</i>), die daar ondanks jodium
-en kwik taai stand houdt. Gelukkig heeft hij er weinig last van en
-behoeft hij in &rsquo;t minst niet te vreezen gemummificeerd te worden,
-zooals de rups door de cordiceps, want deze schimmel blijft beperkt tot
-de buitenste huidlaag. Toch zou hij er wel graag af wezen, want het is
-een onpleizierig idee, zoo bij levende lijve min of meer beschimmeld te
-zijn.&mdash;Ook het hoofdzeer wordt door een schimmel veroorzaakt.</p>
-<p class="par">Alles samengenomen is echter de beteekenis van deze
-parasietische schimmels en het gevaar, wat zij voor het leven van
-mensch en dier opleveren gering, oneindig geringer dan van de
-bacteri&euml;n. Deze uiterst kleine eencellige organismen werden
-vroeger onder den naam van &ldquo;splijtzwammen&rdquo; met de andere
-schimmels en zwammen in een groote groep vereenigd. Zij komen er mede
-overeen door het gemis aan bladgroen en dus ook van
-koolstofassimilatie, doch wijken er overigens zeer van af. Daarom en
-ook om hunne buitengewone <span class="pagenum">[<a id="pb9" href=
-"#pb9" name="pb9">9</a>]</span>beteekenis op allerlei gebied van kennis
-en techniek, zijn zij tot een onderwerp van een afzonderlijke
-wetenschap geworden: de bacteriologie. Wij geven hier een afbeelding
-van enkele van de meest geduchte onder deze micro&ouml;rganismen, doch
-gaan ze verder met stilzwijgen voorbij. <span class="pagenum">[<a id=
-"pb10" href="#pb10" name="pb10">10</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-</div>
-</div>
-<div id="ch2" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#xd21e225">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h2 class="main">De schimmels als veroorzakers van plantenziekten.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Veel meer dan mensch en dier hebben de groene
-planten van de parasietische schimmels te lijden; haar wordt het leven
-er vaak al heel zuur door gemaakt. Dit is zoo sterk, dat er bijna geen
-plant is, die niet haar schimmel of schimmels heeft. Het zijn vooral
-ook de cultuurplanten, die er vaak hevig door aangetast worden.
-Overbekend is het, hoe soms de geheele oogst door een dergelijke
-epidemisch optredende ziekte vernietigd kan worden. Zoo werd op Ceylon
-de koffie-cultuur bijkans ten gronde gericht door het optreden van een
-schimmel (Hemil&eacute;&iacute;a vast&aacute;trix), die de
-&ldquo;koffie-bladziekte&rdquo; veroorzaakt. Ook op Java heeft deze
-cultuur er een knak door gekregen. De zoo gevreesde aardappelziekte
-heeft vaak groote schaarschte, ja somtijds hongersnood ten gevolge. Zoo
-is dan ook de studie van deze pathogene of ziekteverwekkende schimmels
-en van hare bestrijding van groot practisch belang en het
-hoofdbestanddeel geworden van de phytopathologie of leer der
-plantenziekten.</p>
-<p class="par">Dit is nu reeds een omvangrijke wetenschap geworden en
-het valt buiten het bestek van dit boekje er diep op in te gaan. Om het
-groote belang dezer schimmels zullen we er echter toch enkele
-voorbeelden van behandelen. We kunnen dan meteen een en ander van den
-bouw en de levenswijze dezer lagere schimmels leeren kennen.
-<span class="pagenum">[<a id="pb11" href="#pb11" name=
-"pb11">11</a>]</span></p>
-<p class="par">De aanwezigheid van parasietische schimmels kan zich op
-heel verschillende wijze verraden: zwarte of bruine vlekken in bladeren
-of witte schimmelachtige bekleeding, zooals men die zoo vaak bij
-&rsquo;t eikenhakhout ziet; sterke onregelmatige vertakkingen, z.g.
-&ldquo;heksenbezems&rdquo;, abnormale groei, vorming van dikke
-opzwellingen en bulten, en zoo al meer. De laatste noemt men ook wel
-&ldquo;gallen&rdquo;, evenals de aanzwellingen, die door den steek van
-insekten ontstaan. In beide gevallen is het tengevolge van den prikkel
-door de parasiet uitgeoefend, dat zoo&rsquo;n weefselwoekering
-ontstaat. Aan het herderstaschje vindt men b.v. niet zelden glanzend
-witte dikke opzwellingen; de stengel kronkelt zich en het plantje is
-deerlijk misvormd. Hier is een schimmel (<i>Alb&uacute;go
-c&aacute;ndida</i>) de schuldige; door het weefsel van het plantje
-heengroeiend, prikkelt het dit tot dien abnormalen groei. Ten slotte
-barst de opperhuid open en dan kunnen de sporen ontsnappen. Bepaalde de
-schimmel zich nu maar tot het herderstaschje, dan zou het er nog mee
-door kunnen, doch ook andere kruisbloemige planten als radijs en kool
-worden er door aangetast en dat is leelijker. Een veel geduchter
-schimmel is echter de <i>Phyt&oacute;phthora inf&eacute;stans</i>, die
-de <span class="ex">aardappelziekte</span> veroorzaakt, (Pl. 1 fig.
-IX). Het is een familielid van de vorige. Verscheidene van die
-noodlottige schimmels zijn uit Amerika afkomstig; zoo ook deze.
-Omstreeks 1830 heeft zij haar intrede in Europa gedaan.</p>
-<p class="par">De ziekte openbaart zich &rsquo;t eerst, doordat op de
-bladeren zwarte vlekken optreden; deze breiden zich uit, ook op de
-stengels. Onderzoeken we nu zulke vlekken met het microscoop, dan ziet
-men dat het bladmoes hier doorwoekerd is door uiterst fijne celdraden.
-<span class="pagenum">[<a id="pb12" href="#pb12" name=
-"pb12">12</a>]</span>Deze draden zijn niet &ldquo;geleed&rdquo;, d. w.
-z. er zijn geen dwarstusschenschotten in; <i>ze zijn dus niet in cellen
-verdeeld, maar vormen een samenhangend systeem van uiterst fijne, sterk
-vertakte buizen</i>. Dit type van myceliumweefsel vindt men alleen bij
-lagere schimmels, b.v. ook bij de gewone <i>Mucor muc&eacute;do</i>
-(kopjesschimmel) die b.v. oud brood en dergelijke
-&ldquo;beschimmelt&rdquo;; <i>bij de hoogere paddenstoelen vindt men
-steeds een geleed, uit cellen bestaand mycelium</i>. Deze celdraden nu
-verbreiden zich tusschen de cellen van het bladmoes en dringen met
-zuigorgaantjes er in door om er &rsquo;t voedsel aan te onttrekken. Ook
-in de knollen dringt dit mycelium binnen, waardoor ook deze ziek worden
-en dan van binnen bruine vlekken vertoonen. Gedurende den zomer kan de
-schimmel zich sterk vermenigvuldigen en zich over den akker uitbreiden.
-De draden gaan n.l. door de huidmondjes naar buiten groeien; vooral aan
-de onderzijde van het blad is dan een witte schimmel te zien. Bij fig.
-IX <i>b</i> ziet men een dergelijken draad afgebeeld; hij vertakt zich
-en snoert een aantal sporen af, die door den wind verspreid worden.
-Gelukkig hebben zij om zich te kunnen ontwikkelen, <span class=
-"ex">water</span> noodig; vandaar dat alleen in natte zomers hevige
-epidemie&euml;n optreden. Komen ze met vocht in aanraking, dan blijkt
-het dat deze sporen eigenlijk sporendragers (<i>sporangi&euml;n</i>)
-zijn; er worden dan n.l. een groot aantal uiterst kleine sporen in
-gevormd (fig. IX <i>c</i>). Deze kunnen nu als zij op een aardappelblad
-belanden, daar kiemen, en uitgroeien tot draden; en zoo wordt ook deze
-plant ziek. Geen wonder, dat, wanneer de omstandigheden gunstig zijn,
-de ziekte zich buitengewoon snel kan verbreiden.</p>
-<p class="par">In deze aardappelziekte-parasiet hebben we een voorbeeld
-van een laaggeorganiseerde schimmel: een ongeleed <span class=
-"pagenum">[<a id="pb13" href="#pb13" name="pb13">13</a>]</span>mycelium
-en hoogst eenvoudige voortplanting, door afsnoering van sporen aan
-vertakte draadjes.</p>
-<p class="par">Verreweg de meeste plantenparasieten zijn echter
-&ldquo;hoogere&rdquo;, meer samengestelde vormen, waarbij de draden uit
-cellen bestaan en waarbij ook bepaalde voortplantingsorganen optreden.
-Zoo vindt men bij z&eacute;&eacute;r vele z.g. <i>asci</i> of
-<i>sporenblaasjes</i>: een <i>ascus</i> is een min of meer buisvormig
-zakje, waar binnenin (meestal) 8 sporen gevormd worden (zie <a href=
-"#fig002">fig. 2</a> en Pl. 1, fig. XI), die als ze rijp zijn door eene
-opening aan den top ontsnappen. Zulke asci vindt men ook bij de
-morieljes (Pl. 1, fig. III) en Helvella&rsquo;s (Pl. 1, fig. IV), en
-bij talrijke beker- en schotelvormige zwammetjes, die men onder den
-naam &ldquo;Peziza&rsquo;s&rdquo; samenvat. Bij deze laatsten is het
-geheele bovenvlak met millioenen van dg. buisjes bedekt, en daarom kan
-men den paddenstoel in zijn geheel een <i>ascus-</i> of
-<i>sporenvruchtlichaam</i> noemen. Bij de laagst-georganiseerde
-parasieten ontbreken echter dergelijke vruchtlichamen.</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure floatLeft xd21e1148width" id="fig002"><img src=
-"images/fig002.gif" alt=
-"Fig. 2. Asci; daartusschen paraphysen. In de asci sporen. Een paar honderd maal vergroot."
-width="171" height="280">
-<p class="figureHead">Fig. 2. Asci; daartusschen paraphysen. In de asci
-sporen. Een paar honderd maal vergroot.</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par">Hiertoe behooren b.v. vele schimmels, die de z.g.
-&ldquo;heksenbezems&rdquo; in kersen, haagbeuk, berken, enz.
-veroorzaken. Ieder heeft wel eens in een boom zoo&rsquo;n dichte kluit
-van takjes zien zitten (Pl. 1, fig. X), die op een afstand wel wat aan
-een eksternest doet denken.</p>
-<p class="par">Doch &rsquo;t is in werkelijkheid een
-&ldquo;schimmelnest&rdquo;; er zit een parasiet (<i>Exoascus</i>) in
-&rsquo;t hout en door den prikkel, <span class="pagenum">[<a id="pb14"
-href="#pb14" name="pb14">14</a>]</span>dien deze uitoefent, ontstaat
-die sterke en abnormale takvorming. Ook hier woekeren de schimmeldraden
-hoofdzakelijk tusschen de cellen van den waard voort, ze zuigen die
-door korte zijtakjes (fig. X <i>a</i>) uit.</p>
-<p class="par">Van uit het hout dringt de schimmel in de bladeren, hier
-brengt ze asci en sporen voort. De bladeren sterven en vallen spoedig
-af, doch in &rsquo;t hout blijft de schimmel leven.</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure floatRight xd21e1168width" id="fig003"><img src=
-"images/fig003.gif" alt=
-"Fig. 3. Schema van (het vruchtlichaam van) een ascuszwam (Peziza)."
-width="466" height="310">
-<p class="figureHead">Fig. 3. Schema van (het vruchtlichaam van) een
-ascuszwam (Peziza).</p>
-<p class="par first">De grootte der asci is voor de duidelijkheid
-st&eacute;rk overdreven t.o. van de zwam.</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par">Het is een neefje van dien heksenbezemfabrikant, die
-weer geheel andere niet minder opvallende vervormingen van de
-elzenproppen veroorzaakt: <i>Exo&aacute;scus alnit&oacute;rquus</i>,
-&ldquo;de roode elzenvlag&rdquo;, (Pl. 1 fig. VIII). Ge ziet, niets is
-er veilig voor deze schurken. Doch deze maakt het nogal niet zoo bont;
-of eigenlijk wel bont, want hij doet hier uit de groene proppen een
-helderroode vlag uitgroeien; het is een van de propschubben, die hier
-<span class="pagenum">[<a id="pb15" href="#pb15" name=
-"pb15">15</a>]</span>door de schimmel zoo raar gaat doen. Het mycelium
-zit daarin en brengt draden naar buiten voort, waarop zich de asci met
-de sporen vormen, zooals dit bij <i>b</i> is afgebeeld. Omdat die asci
-daar zoo maar buiten op zitten, dus zonder in een vruchtlichaampje te
-zijn vereenigd, heeft men d.g. schimmels Exo-ascus genoemd.</p>
-<p class="par">Anders is dit al bij de schimmel, die de <span class=
-"ex">zwarte vlekziekte</span> van de eschdoornbladeren veroorzaakt,
-<i>Rhyt&iacute;sma acer&iacute;num</i> (Pl. 1 fig. II). Dit schijnt op
-&rsquo;t eerste gezicht wel iets d.g. te zijn als die aardappelziekte
-van zoo even, maar feitelijk is dit een heel andere, veel
-&ldquo;hoogere&rdquo; schimmel. Die zwarte vlekken heeft ieder wel eens
-gezien of anders er toch wel van gelezen in &ldquo;De Kleine
-Johannes&rdquo;: hoe de dwergjes &rsquo;s nachts hunne inktpotten over
-de bladeren uitgooien. Doch zoo bovennatuurlijk eenvoudig gaat &rsquo;t
-niet in z&rsquo;n werk. Er zit weer een schimmel achter of liever
-gezegd <i>in</i>. Ongeveer in Juli treden de vlekken op, eerst meer
-geelachtig; langzamerhand worden ze zwart. De aangetaste bladeren
-vallen wat vroeger af dan gezonde: het mycelium zit er in, maar het is
-nog niet rijp. Eerst in den loop van den winter en &rsquo;t voorjaar
-ontwikkelen zich de <i>apotheci&euml;n</i>.</p>
-<p class="par">Indien ge dit woord erg schrikwekkend vindt, moogt ge
-het onmiddellijk weer vergeten. Er is eenvoudig mee gezegd, dat hier nu
-de asci niet z&oacute;&oacute; maar op &rsquo;t mycelium gevormd
-worden, maar op een bepaalde wijze vereenigd zijn. Hier zijn &rsquo;t
-nog maar kleine wormachtige verdikkingen, waarbinnenin de asci zitten.
-Daar rijpen ze en het wormpje gaat dan met een spleetje open.
-Zoo&rsquo;n ascus ziet men bij <i>a</i>; er zitten 8 dunne,
-draadvormige sporen in. Ook hier dus een schimmel, die nu niet zoo bar
-veel kwaad doet en die wel een aardig effect weet te weeg te brengen.
-De schade is niet zoo groot, dat <span class="pagenum">[<a id="pb16"
-href="#pb16" name="pb16">16</a>]</span>het de moeite zou loonen, om
-overal het afgevallen loof op te ruimen; want het is duidelijk, dat,
-waar de asci pas na &rsquo;t afvallen der bladeren rijp worden,
-hierdoor &rsquo;t kwaad te keeren is. Waar men dit om
-&ldquo;aesthetische&rdquo; reden doet, zooals b.v. in het
-&ldquo;Engelsche park&rdquo; te M&uuml;nchen, treedt nergens Rhytisma
-op, terwijl ze overal in de omgeving te vinden is.</p>
-<p class="par">Bij de vorige schimmels woekert het mycelium in het
-bladweefsel. Anders is dit bij den echten <span class=
-"ex">meeldauw</span>. Hier groeit de zwamvlok buiten op de bladeren en
-dringt alleen met zuigcellen in de opperhuid, om daar het voedsel uit
-op te nemen. Daardoor zien die bladeren er wit-beschimmeld uit, vooral
-ook doordat er tallooze sporen door de draden afgesnoerd worden;
-vandaar &rsquo;t &ldquo;melige&rdquo;. De schadelijkste onder deze is
-wel de <span class="ex">druivenmeeldauw</span> (<i>O&iuml;dium
-T&uacute;ckeri</i>) die in de wijnbergen zulke verwoestingen aanricht.
-Meer bekend is bij ons de <span class="ex">eikenmeeldauw</span>
-(<i>O&iuml;dium Querc&iacute;num</i>), die ieder op zijne wandelingen
-wel eens moet opgevallen zijn. Vooral het hakhout heeft er veel van te
-lijden; geheele boschjes zijn soms wit van de schimmel.</p>
-<p class="par">Zij is in 1878 in Portugal plotseling opgetreden, en
-daarna overal, niet zooals vele andere plantenziekten van land tot land
-gaande, maar in verschillende landen bijna gelijktijdig voor den dag
-gekomen. Eigenaardig is, dat ook de eikenmeeldauw soms weer haar
-parasiet heeft, een schimmeltje, dat het mycelium waarmede de meeldauw
-overwintert, geheel verwoest. De aangetaste plekken vertoonen dan niet
-meer de witte, maar een grijs-roodachtige kleur.</p>
-<p class="par">Heel wat kwaadaardiger zijn een aantal andere schimmels,
-die de belangrijkste voedingsplanten van den mensch, de granen,
-aantasten. Overbekend is onder <span class="pagenum">[<a id="pb17"
-href="#pb17" name="pb17">17</a>]</span>deze vooral het <span class=
-"ex"><span class="corr" id="xd21e1229" title=
-"Bron: moederkoren">moederkoorn</span></span> (<i>Cl&aacute;viceps
-purp&uacute;rea</i>) (Pl. 1 fig. I), dat de rogge niet alleen oneetbaar
-maakt, maar zelfs de voedzame korrel in een zwart en giftig ding
-verandert. Vooral in vroeger tijd, toen men nog niet zoo scherp op al
-die dingen lette, heeft die veel kwaad gedaan. In groote hoeveelheid
-met het rogge vermengd en er mede gemalen, veroorzaakte het de
-&ldquo;kriebelziekte&rdquo;, die den dood ten gevolge kan hebben.</p>
-<p class="par">Gelukkig heeft men van de nood eene deugd gemaakt en er
-een medicijn uit bereid. Die is trouwens tegenwoordig vrij duur, want
-het moederkoorn wordt natuurlijk zooveel mogelijk uitgeroeid. Toch kan
-men die dikke, zwarte korrels, (van oudsher onder den naam
-&ldquo;<i>secale cornutum</i>&rdquo; bekend), die wat gekromd buiten de
-aar uitsteken, nog vaak in roggevelden vinden. Hoe ontstaan nu die
-dingen? De levensgeschiedenis van &rsquo;t moederkoorn is al minder
-eenvoudig, doch ik wil &rsquo;t in &rsquo;t kort vertellen. Straks
-wordt &rsquo;t nog veel ingewikkelder:</p>
-<p class="par">Wanneer de rogge bloeit, dus in den voorzomer, wordt
-reeds het jonge vruchtbeginsel ge&iuml;nfecteerd door een spore. Die
-ontwikkelt zich daarin spoedig tot een mycelium, dat nu talrijke kleine
-sporen gaat vormen en tegelijkertijd een zoete, geurige vloeistof
-afscheidt, (<span class="ex">Honingdauw</span>), waardoor insekten
-aangelokt worden. Een prachtig middel dus om snel den schimmel over den
-akker te verspreiden. Later, tegen dat het koren gaat rijpen, gaan de
-schimmeldraden onder in &rsquo;t vruchtbeginsel een hard dicht weefsel
-vormen. Zulk een hard schimmelweefsel, dat gewoonlijk ook opgevuld is
-met reservevoedsel, heet een <i>sklerotium</i>; het komt bij een aantal
-verschillende schimmels, ook wel bij echte paddenstoelen, voor. (zie
-blz. <a href="#pb199" class="pageref">199</a>). Dit sklerotium, met
-voedsel gevuld, valt af en in het volgend voorjaar ontwikkelen
-<span class="pagenum">[<a id="pb18" href="#pb18" name=
-"pb18">18</a>]</span>zich daar kleine paddenstoeltjes uit, zooals dit
-bij <i>c</i> op de helft van de ware grootte is afgebeeld. Bij <i>d</i>
-zien we zoo&rsquo;n dingetje dwars doorgesneden; die kringetjes aan den
-rand zijn nu nog niet de asci, doch het zijn de kamertjes, waarvan de
-wanden met asci bekleed zijn. Die zijn nog oneindig veel kleiner.</p>
-<p class="par">In die asci worden weer 8 draadvormige sporen gevormd,
-die op hun beurt weer de roggebloempjes kunnen infecteeren. Hier zien
-we dus voor &rsquo;t eerst kleine paddenstoeltjes optreden en hier
-kunnen we ook aanstonds goed zien <i>wat een paddenstoel eigenlijk is:
-een orgaan, dat dient ter vorming en verspreiding van sporen</i>. Hier
-groeien nu die paddenstoeltjes uit een sklerotium, uit een harde
-weefselklomp gevuld met reservevoedsel. Bij de meeste paddenstoelen is
-dit niet zoo, maar toch zijn zij in wezen niets anders dan
-&ldquo;sporenvruchten&rdquo;.</p>
-<p class="par">We zullen dit in een volgend hoofdstuk nog wel verder
-duidelijk maken. Eerst moeten we echter nog een paar andere groepen van
-beruchte schimmels bespreken, die aan tallooze gewassen, vooral ook aan
-de granen, heel wat schade berokkenen. Het zijn de brandzwammen
-(<i>Ustilaginee&euml;n</i>) en de <span class="ex">roestzwammen</span>
-<i>(Uredinee&euml;n)</i>.</p>
-<p class="par">De <span class="ex">brandzwammen</span> tasten vooral de
-bloempjes van het koren aan (op Pl. 1 fig. VI ziet men bij <i>a</i> de
-<span class="ex">roggebrand</span> (<i>Ustil&aacute;go
-sec&aacute;lis</i>), bij <i>b</i> de <span class=
-"ex">haverbrand</span>, <i>Ustil&aacute;go Av&eacute;nae</i>). Zij
-verwoesten er het weefsel en in plaats van een graankorrel ontwikkelt
-zich een bruinzwarte sporenmassa, een droog verstuivend poeder; vandaar
-de naam &ldquo;stuifbrand&rdquo;.</p>
-<p class="par">Die sporen kunnen zich zeer ver verspreiden; zij vallen
-ten slotte weer op den grond en behouden jaren <span class=
-"pagenum">[<a id="pb19" href="#pb19" name="pb19">19</a>]</span>lang
-haar kiemkracht. Zij tasten weer jonge graanplantjes aan en groeien
-daarin naar boven zonder oogenschijnlijk veel schade te doen. Doch gaat
-het graan bloeien, dan openbaart zich het kwaad. Zoo ten minste gaat
-het bij den haverbrand. Bij andere, b.v. den tarwebrand vindt directe
-infectie van de bloempjes plaats.</p>
-<p class="par">Het zijn niet alleen granen, die van brandzwammen te
-lijden hebben, de meest verschillende planten kunnen in stengels,
-bladeren, bloemen of vruchten er door aangetast worden.</p>
-<p class="par">Zoo vindt men niet zelden de helmknoppen van witte of
-roode koekoeksbloemen sterk gezwollen en, in plaats van met stuifmeel,
-opgevuld met een donker violette sporenmassa. Hier is
-<i>Ustil&aacute;go viol&aacute;cea</i> aan &rsquo;t werk.</p>
-<p class="par">Allermerkwaardigst is hier de uitwerking, die deze
-schimmel op haar gastheer kan uitoefenen. Eigenlijk bedoel ik hier de
-gastvrouw. De koekoeksbloemen zijn n.l. eenslachtig, er zijn dus
-mannelijke bloemen waarin all&eacute;&eacute;n meeldraden, en
-vrouwelijke waarin alleen stampers voorkomen. Wordt nu zoo&rsquo;n
-vrouwelijke bloem door de schimmel aangetast, dan veroorzaakt deze
-daarin eerst het ontstaan van meeldraden: er zijn n.l. rudimenten
-daarvan in de bloem aanwezig, die nu door den abnormalen prikkel tot
-ontwikkeling komen. In de zoo door haar zelf te voorschijn geroepen
-meeldraden kan dan de schimmel evengoed haar gang gaan als in
-&ldquo;echte&rdquo;.</p>
-<p class="par">Met de <span class="ex">Roestzwammen</span> of
-<i>Uredine&euml;n</i> komen we tot een groep van schimmels, die voor
-haar ontwikkeling niet aan &eacute;&eacute;n gastheer genoeg hebben,
-maar er hier voor twee noodig hebben, afwisselend dus op twee, vaak
-zeer verschillende planten parasiteeren. Om dus een voorbeeld te
-noemen: de &eacute;&eacute;ne generatie leeft op erwtenplanten,
-<span class="pagenum">[<a id="pb20" href="#pb20" name=
-"pb20">20</a>]</span>de volgende op wolfsmelk; de generatie, die
-daaruit voortkomt moet beslist weer erwten hebben, daaruit weer een die
-de wolfsmelk bewoont enz. En dan moeten we er dadelijk bij zeggen, dat
-die beide generaties eigenlijk niets op elkaar gelijken, zoo min met
-&rsquo;t bloote oog als met &rsquo;t microscoop bezien. Het behoeft ons
-dan ook niets te verwonderen, dat men die beide generaties langen tijd
-als geheel verschillende schimmels heeft beschouwd en ze ieder een naam
-gegeven heeft. De &eacute;&eacute;ne generatie, die zich meest voordoet
-als gele of bruine vlekken of strepen, de eigenlijke roest dus, heette
-<i>Ur&eacute;do</i>, de andere, meestal zeer kleine, geelachtige napjes
-of bekertjes <i>Aec&iacute;dium</i>. Bij bovengenoemd voorbeeld leeft
-de Aecidium-vorm op wolfsmelk, de Uredo-vorm op de erwt, daarom is het
-<span class="ex">erwtenroest</span>.</p>
-<p class="par">We hebben hier dus hetzelfde verschijnsel wat ook van
-een aantal dierlijke parasieten bekend is. Ieder weet nu wel, dat de
-malariaparasiet door muggenmaag en menschenbloed zijn levensbaan heeft,
-de trichine ratten, zwijnen en menschen noodig heeft, de in
-Midden-Afrika zoo geduchte slaapziekte-parasiet, de
-Ts&eacute;-ts&eacute;vlieg en den neger. Spelen de krokodillen er ook
-nog geen rol bij? Zoo zijn er een aantal van die lagere organismen, die
-op de meest geheimzinnige sluipwegen als &rsquo;t ware het leven van
-hoogere wezens kruisen en hun gewoonlijk niet veel goed doen.</p>
-<p class="par">Zulke organismen zijn nu de roestzwammen ook; zijn zij
-al niet zoo griezelig als de zooeven genoemde, de schade, die zij aan
-de cultuurgewassen, vooral de granen, berokkenen is onberekenbaar groot
-en hare wegen zijn soms even onnaspeurlijk. Wie zal b.v. de
-aecidium-generatie van <i>Melamspora repentis</i>, die op kruipwilg
-leeft, op de gevlekte Orchis (Orchis maculata) zoeken <span class=
-"pagenum">[<a id="pb21" href="#pb21" name="pb21">21</a>]</span>en van
-een andere wilg-schimmel op &rsquo;t sneeuwklokje; wie zou denken, dat
-de roest op het boschmuur (Stellaria nemorum) en de heksenbezems op de
-Zilverspar (Abies pectinata) het gevolg van &eacute;&eacute;nzelfde
-schimmel in zijn beide generaties zijn? En toch is het eigenaardig om
-op te merken hoe de mensch soms half-instinktief dingen schijnt te
-kunnen beseffen, als het inzicht er nog lang niet aan toe is. Het is
-bekend, dat reeds in 1720 een Engelsche boer heet water op de wortels
-van een berberis van zijn buurman goot, omdat hij die plant bij zijn
-koren niet duldde. En reeds in 1755 werd er in Massachusetts een wet
-uitgevaardigd voor de uitroei&iuml;ng van de berberis in de nabijheid
-van korenvelden.</p>
-<p class="par">De eerste proefnemingen, die het verband tusschen de
-aecidi&euml;n op de berberis en de roest in het graan direct duidelijk
-maakten, deed Sch&ouml;ler, een Deensch schoolmeester, doch een
-staatscommissie (grootendeels uit geestelijken bestaande!) maakte uit,
-dat het malligheid was. Ook in wetenschappelijke kringen bleef men lang
-skeptisch, totdat in 1865 de groote botanicus De Bary voor het eerst
-den volledigen ontwikkelingsgang van <i>Puccinia graminis</i> naging en
-tot in bijzonderheden naploos. Dat daar een genie als De Bary voor
-noodig was, zal men begrijpen, als men &rsquo;t onderstaande schema
-beziet, waarin ik die ontwikkeling, zoo eenvoudig mogelijk heb
-voorgesteld: <span class="pagenum">[<a id="pb22" href="#pb22" name=
-"pb22">22</a>]</span></p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure floatLeft xd21e1351width"><img src=
-"images/diagram.gif" alt=
-"Schema ontwikkelingsgang van Puccinia graminis." width="500" height=
-"340"></div>
-<p class="par"></p>
-<p id="ch2.1" class="par">Mochten er onder de lezers van dit hoofdstuk
-zijn, die gaarne meer van deze interessante studie der plantenziekten
-te weten zouden willen komen, dan raden wij hen daarvoor aan de
-volgende werken ter hand te nemen:</p>
-<p lang="de" class="par"><span class="sc">Dr. K. v. Tubeuf</span>,
-Pflanzenkrankheiten durch kryptogame Parasiten verursacht.</p>
-<p lang="en" class="par"><span class="sc">Duggar</span>, Fungous
-Diseases of Plants, Country life Education Series.</p>
-<p lang="fr" class="par"><span class="sc">Prillieux</span>, Les
-maladies des plantes agricoles et des arbres fruitiers et forestiers
-caus&eacute;es par des parasites v&eacute;g&eacute;taux.</p>
-<p class="par"><span class="sc">Prof. J. Ritzema Bos</span>, Ziekten en
-beschadigingen der Landbouwgewassen (Ge&iuml;ll. Land- en
-Tuinbouwkundige Bibliotheek). <span class="pagenum">[<a id="pb23" href=
-"#pb23" name="pb23">23</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="ch3" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#xd21e246">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h2 class="main">Echte paddenstoelen als veroorzakers van
-plantenziekten.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Dit zijn v.n.l. de boomzwammen, die allen min of
-meer als planten-(boom)parasieten zijn te beschouwen.</p>
-<p class="par">Als wij, na een stormachtigen nacht, in de stad of
-buiten, omgewaaide boomen vinden liggen, waaronder dikwijls forsche
-exemplaren, dan moeten wij niet denken, dat diezelfde boomen daar
-gisteren nog gezond en krachtig stonden en dat alleen de storm daar een
-einde aan heeft gemaakt. Die storm heeft slechts voltooid, wat de
-draden, het mycelium van de echte paddenstoelen, jaren, misschien wel
-eeuwen lang hebben voorbereid.</p>
-<p class="par">Bekijkt men zoo&rsquo;n omgevallen boom eens wat
-nauwkeuriger, zoo zult ge zien, dat hij bijna geheel vermolmd is,
-terwijl de nog in den grond zittende wortels, waarvan de boom is
-afgeknapt, er eveneens vergaan en verrot uitzien.</p>
-<p class="par">Het mycelium der boomzwammen scheidt n.l. <span class=
-"corr" id="xd21e1386" title="Bron: een een">een</span> chemische stof
-af, die de houtstof of cellulose van den boom geheel doet verkruimelen
-of vermolmen.</p>
-<p class="par">En nu zult ge misschien schrikken als ik u vertel, dat
-er wellicht geen enkele boom bestaat die geheel vrij is van dit
-mycelium der echte paddenstoelen. Op een gewonde plek van stam en tak,
-door mensch of dier veroorzaakt, is een spoor van een boomzwam
-neergevallen, en daar ontkiemd, trachten die draden nu overal tusschen
-bast en hout door te dringen. Is nu de boom kerngezond, vooral fungeert
-zijn wortelstelsel goed, zoodat de vocht en voedselstrooming in de
-vaatbundels <span class="pagenum">[<a id="pb24" href="#pb24" name=
-"pb24">24</a>]</span>goed werken, dan kan hij den strijd tegen de zwam
-gerust aanbinden en steeds overwinnaar blijven. Mankeert het hem echter
-hieraan, en werken deze functi&euml;n door de een of andere reden,
-minder goed, zoodat door de vaten minder water en meer lucht kan
-toetreden, dan begint het &ldquo;zwamvlok&rdquo; veld te winnen, want
-meer lucht dan vocht heeft dit voor zijn groei in die duisternis noodig
-en langzaam maar zeker gaat het zijn vernielingswerk voortzetten en hoe
-slechter &rsquo;t er nu met den boom gaat uitzien, hoe beter krijgt de
-zwam het. Haar inwendige uitzuigerij is haar nu niet langer voldoende;
-meer slachtoffers wil zij maken en uit tak of stam gaat zij nu fraai
-gevormde en gekleurde vruchtlichamen uitzenden, wier sporen weer
-honderd andere boomen kunnen aanvallen en vernietigen.</p>
-<p class="par">Dat gebrek aan watertoevoer in de boomen den groei van
-de zwam bevordert, daarvoor leveren ons de berkenboschjes van onze,
-tegenwoordig zoo droog liggende duinpannetjes, wel het bewijs. Deze,
-vroeger een lust der oogen, vertoonen nu slechts een ru&iuml;ne van
-omgevallen doode stammen en dor loof, waar<span class="corr" id=
-"xd21e1395" title="Bron: .">,</span> als frisch jong leven, alleen nog
-maar de mooie &ldquo;berkenzwam&rdquo; Pol&yacute;porus
-bet&uacute;linus (<a href="#fig069">fig. 69</a> <a href="#no14">No.
-14</a>) fungeert. Hoogst zelden vindt men deze zwam op een nog levenden
-berk.</p>
-<p class="par">De tijd, waarin de diverse boomzwammen haar
-vernielingswerk verrichten, is zeer verschillend. Zien wij aan een eik
-of populier de zoo fraaie, goud-gele Pol&yacute;porus sulf&uacute;reus
-<a href="#no150">No. 150</a>, of de, op verschillende loofboomen,
-vooral op iep en wilg voorkomende, Pol&yacute;porus squam&oacute;sus
-(<a href="#fig067">fig. 67</a> en 68 <a href="#no147">No. 147</a>)
-zitten, dan kunnen wij er vast van overtuigd zijn, dat die boomen hun
-langsten tijd geleefd hebben. Evenzoo kan de kweeker, als zijn
-boomgaard door de boomgaardzwam: F&oacute;mes pom&aacute;ceus
-(f&uacute;lvus) <span class="pagenum">[<a id="pb25" href="#pb25" name=
-"pb25">25</a>]</span>No. 164, of door: St&eacute;reum purp&uacute;reum
-<a href="#no186">No. 186</a>, bezocht zijn, gerust zijn pruimen- en
-kersenboomen uit den grond halen en vernietigen.</p>
-<p class="par">Prijkt echter de groote, donkere &ldquo;vuurzwam&rdquo;
-F&oacute;mes igni&aacute;rius (Pl. 2, fig. X<i>b</i> <a href=
-"#no162">No. 162</a>) aan beukenstammen, dan behoeft men zich over deze
-volstrekt niet ongerust te maken, want haar vernielingswerk gaat zeer
-langzaam en terwijl zij telkens weer een nieuwen band om haar hoed zet,
-leeft de boom nog jaren lang ongestoord verder.</p>
-<p class="par">Bij deze hierboven besproken boomparasieten en nog zoo
-vele, vele anderen (zie blz. <a href="#pb217" class="pageref">217</a>
-en volgende) die uit stam en takken van de verschillende boomsoorten
-naar buiten komen, hebben we gezien, dat ze zich dan eerst pas goed
-gaan ontwikkelen, als haar gastheer in minder goede condities gaat
-verkeeren. Haar parasitisme heeft dus een eenigszins z.g.n. secondair
-karakter. Zij zijn als uitzuigers, vernielers, minder als moordenaars
-te beschouwen. Gelukkig dragen waarschijnlijk wel 90 % van de
-boomzwammen een dergelijk secondair parasitisch karakter, maar heel
-ongelukkig zijn er nu bij die tien andere procenten een paar soorten,
-die we geen vernielers maar echte moordenaars moeten noemen en deze
-komen helaas zeer menigvuldig in ons land voor. Men vindt ze in de
-natuurlijke kleur en grootte afgebeeld op de plaat der
-&ldquo;schadelijke zwammen&rdquo;, uitgegeven door het
-&ldquo;Staatsboschbeheer&rdquo;. Het zijn: F&oacute;mes ann&oacute;sus
-(<a href="#fig074">fig. 74</a>&ndash;77 <a href="#no167">No. 167</a>)
-en Armill&aacute;ria m&eacute;llea (<a href="#fig060">fig. 60</a>
-<a href="#no113">No. 113</a>). Het mycelium van deze zwammen valt in
-&rsquo;t bijzonder de <i>wortels</i> der boomen aan, vooral van
-naaldhout, en dan geen zieke wortels, die slecht fungeeren, maar
-kerngezonde. Van het zwamvlok van de honingzwam: Armill&aacute;ria
-m&eacute;llea is bekend, dat het niet tevreden is, als het zijn
-moordend werk aan &rsquo;t wortelgestel van &eacute;&eacute;n
-<span class="pagenum">[<a id="pb26" href="#pb26" name=
-"pb26">26</a>]</span>boom heeft gedaan, het kruipt in den grond voort
-en valt den een na den anderen boom aan, zoodat uitgestrekte deelen
-bosch door haar vernietigd worden. Zijn er tegen vele plantenziekten
-door schimmels, bestrijdingsmiddelen, tegen deze slechts dit
-&eacute;&eacute;ne, dat men de vruchtlichamen, die weer voor de
-voortplanting door de sporen zorgen, zooveel mogelijk vernietigt,
-terwijl de onderaardsche organen niet uit te roeien zijn. Het mycelium
-van deze zwam (zie ook blz. <a href="#pb40" class="pageref">40</a>)
-kruipt maar zoo stilletjes in &rsquo;t duister voort, totdat zij binnen
-korten tijd heeft gezorgd, dat haar slachtoffer is komen te vallen. Uit
-de overgebleven stronken zendt zij dan, als &ldquo;vlaggetjes der
-overwinning&rdquo;, in de herfstmaanden overal troepen van haar
-vruchtlichamen omhoog.</p>
-<p class="par">Wordt het hout van, door &rsquo;t mycelium van echte
-paddenstoelen aangetaste, boomen gebruikt voor &rsquo;t bouwen van
-huizen, schuttingen, hekwerk enz., dan heeft het zijn vernielingswerk
-nog niet ge&euml;indigd. Integendeel, daar het hout dood is en er
-steeds meer luchttoevoer in is gekomen, gaat de groei van het mycelium
-enorm toenemen. Vandaar dat uw trapje in uw tuin, uw hekwerk om huis of
-weiland zoo kort geleden nog gezet, zoo spoedig geheel vermolmd is en
-allerlei fraai gevormde en gekleurde paddenstoeltjes (meest van
-Pol&yacute;porus vers&iacute;color <a href="#fig073">fig. 73</a>
-<a href="#no160">No. 160</a>) uit het hout te voorschijn komen. Worden
-echter die trapjes en hekjes bij het zetten eens goed met carbolineum
-bestreken, dan moet de zwam het geheel afleggen en geen afgebroken
-paaltjes of fraai gekleurde &ldquo;Elfenbankjes&rdquo; (<a href=
-"#fig073">fig. 73</a>) zullen meer het eigendom worden van den
-zorgvuldigen bezitter. <span class="pagenum">[<a id="pb27" href="#pb27"
-name="pb27">27</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="ch4" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#xd21e257">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h2 class="main">Hoe de paddenstoelen te leeren kennen en
-onderscheiden.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">&ldquo;Is dat niet ontzettend moeilijk?&rdquo; Dat
-is een vraag, die ons telkens en telkens weer gesteld wordt.... een
-vraag, waarin dikwijls een huldebetuiging en een wanhoopskreet innig
-versmolten schijnt te zijn. Doch de hulde dient afgeweerd te worden en
-de wanhoop tot bedaren gebracht door dit eenvoudige nuchtere antwoord:
-&ldquo;het is niet ontzettend moeilijk, maar... <span class="ex">het
-gaat niet in eens</span>.&rdquo; Ik zal u eens wat vertellen:</p>
-<p class="par">Er is een tijd geweest&mdash;dat is al
-h&eacute;&eacute;l lang geleden&mdash;dat men om uit te maken hoeveel
-tanden een paard had, in allerlei geleerde en dikke boeken, Plinius
-altijd voorop, ging zitten snuffelen, met het gevolg, dat men &rsquo;t
-er niet eens over kon worden en een hevige strijd ontbrandde. Een paard
-in den bek te kijken kwam toen heelemaal niet te pas, zoo&rsquo;n
-realistisch-onaesthetische handeling was volkomen in strijd met de
-waardigheid der wetenschap. Indien er ook nog maar een spoortje van
-dien middeleeuwschen geest in u is achtergebleven, dan dient ge u daar
-eerst van te ontdoen, als ge aan de paddenstoelen wilt gaan, en u de
-toovenaarskunst van het onderscheiden van giftige en eetbare wilt eigen
-maken.</p>
-<div id="ch4.1" class="div2 section"><span class="pagenum">[<a href=
-"#xd21e265">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">Buiten goed uitkijken.</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Dat men om planten en dieren g&oacute;&eacute;d te
-leeren kennen niet thuis moet blijven zitten, omringd met dikke boeken
-<span class="pagenum">[<a id="pb28" href="#pb28" name=
-"pb28">28</a>]</span>en andere geleerde zaken is nu wel haast overal
-doorgedrongen, maar nog te veel stellen de menschen zich voor, dat dit
-eigenlijk alleen geldt als men de levenswijze wil nagaan, de
-&ldquo;biologie&rdquo; bestudeeren. Wil men plantensoorten, vormen,
-leeren kennen dan ga je botaniseeren; in een groote bus pak je alles
-mee, wat je nog niet kent. Thuis neem je een &ldquo;Flora&rdquo; en
-langs de geleidelijke lijnen van de dichotome tabellen kom je er dan
-wel.&mdash;Zeker, &rsquo;t gaat, en &rsquo;t is dikwijls heel nuttig en
-leerzaam&mdash;maar &rsquo;t heeft ook zijn nadeelen. Hoe vaak b.v.
-hoor je de menschen niet urmen over die lastige schermbloemigen, die
-allemaal precies op elkaar gelijken. Ja, misschien wel, als je ze
-verfrommeld en fragmentarisch uit een bus haalt; maar bekijk ze nu eens
-goed buiten, &rsquo;t is heusch niet allemaal
-&ldquo;fluitekruid&rdquo;.</p>
-<p class="par">Want dat kan ik wel dadelijk zeggen: paddenstoelen zijn
-veel lastiger dan de schermbloemigen en de grassen. Gaan die dus boven
-je pet, dan behoef je aan de paddenstoelen niet te beginnen. Ik hoor u
-zuchten en ik zie uw bedrukt gelaat, als ge zegt: &ldquo;Hadden we voor
-de paddenstoelen maar zoo&rsquo;n Heimans, Heinsius en Thijsse met
-tienduizend precies-gelijkende maar dan gekleurde afbeeldingen, dan zou
-het wel gaan; doch nu zullen we er maar van afzien.&rdquo; Maar doe dat
-nu in &rsquo;s hemels naam niet. Vindt ge het dan juist geen fijn iets,
-nu Suringar, Garjeanne, Heukels, Heimans, Heinsius, Thijsse en al die
-andere, ook Cool en Van der Lek, eens thuis te laten (ik ken de heeren,
-en ik weet, dat ze me zullen begrijpen!) en eens net te doen alsof ge
-in &rsquo;t jaar 1700 leefde en met uw gekuitbroekten grootvader gingt
-wandelen, die u dan zoo spelenderwijs langzamerhand de paddenstoelen
-leerde kennen en u leerde goede en kwade onderscheiden? <span class=
-"pagenum">[<a id="pb29" href="#pb29" name="pb29">29</a>]</span></p>
-<p class="par">&ldquo;Maar ik heb geen grootvader en als ik er een had
-zou hij er nog niets van weten&rdquo; zegt ge misschien. Ja, ziet ge,
-dat is een kwaad ding, maar dan maar zonder grootvader! Doch wandelen
-moet ge, heel veel wandelen; de herfstbosschen doorkruisen, weilanden
-en wegkanten afzoeken, vooral niet bang zijn voor een betrokken lucht
-of een regenbui. Het zijn nu eenmaal voor een groot deel herfst- en
-regenkinderen&mdash;en dan de paddenstoelen, die ge vindt goed bekijken
-aan alle kanten en met elkaar vergelijken. Hier staan er b.v. veel bij
-elkaar van &eacute;&eacute;n soort. Ga er eens bijzitten en zoek heel
-jonge exemplaren, zie hoe ze zich ontplooien, hoe ze veranderen bij
-&rsquo;t ouder worden. Nu breekt ge er een door, let op den aard van de
-substantie: die is heel verschillend bij de verschillende soorten en
-niet zelden karakteristiek. Zoo hebben de Russula&rsquo;s een bros,
-&ldquo;kort&rdquo; hoedvleesch; boompaddenstoelen zijn weer heel
-anders, meestal erg taai en daardoor oneetbaar. Hebt ge een goeden
-neus, dat is een prachtig ding voor een zwammenvriend: ge moet u
-aanwennen de paddenstoelen aandachtiglijk te beruiken en zoo goed
-mogelijk den geur te beschrijven. (In de tabel op blz. <a href="#pb149"
-class="pageref">149</a> vindt ge een stalenkaartje). <i>Sommige</i>
-h&eacute;&eacute;l vergiftige soorten verraden zich vaak door den geur
-(zie blz. <a href="#pb95" class="pageref">95</a>). Ook is het gewenscht
-ze te proeven; als ge dat op de goede manier doet, n.l. door er een
-klein stukje van te nemen, dat voor in den mond te proeven en dan weer
-uit te spuwen, kunt ge dat altijd veilig doen.</p>
-<p class="par">Als ge zoo te werk gaat, zult ge er heusch langzamerhand
-wel in komen en al spoedig een aantal vormen leeren onderscheiden, en
-er b.v. achter komen, dat dit kleine dikke ding niets anders is, dan
-een jonkie van die groote daar ginds en al d.g. dingen meer.
-<span class="pagenum">[<a id="pb30" href="#pb30" name=
-"pb30">30</a>]</span></p>
-<p class="par">Wanneer ge b.v. gelegenheid hebt in een regenachtigen
-nazomer een poos in Brabant of Gelderland uw intrek te nemen in de
-nabijheid van dennenbosschen zult ge zeker spoedig getroffen worden,
-door den grooten rijkdom aan <i>boleten</i>, die dikke vleezige
-paddenstoelen, die van onderen in plaats van plaatjes, fijne gaatjes
-vertoonen. In den beginne zal het u niet zoo gemakkelijk vallen uit de
-verschillende vormen wijs te worden. Ze gelijken allen zoo veel op
-elkaar en toch is er ook weer een groote verscheidenheid, ja er zijn er
-geen twee eender. Wanneer ge u nu voorstelt op &eacute;&eacute;n dag
-eens al die boleten te gaan determineeren en ze dan te kennen, zooals
-ge b.v. op &eacute;&eacute;ne wandeling verscheidene boterbloemsoorten
-nauwkeurig kunt bepalen, dan vrees ik dat ge bedrogen uitkomt. Maar ga
-nu eens dagelijks de bosschen in&mdash;vooral niet zitten wachten op
-mooi zonnig weer!&mdash;en ga de verschillende vormen met aandacht
-bekijken niet alleen, maar besnuffelen, betasten, proeven, dan zult ge
-spoedig, ook zonder &eacute;&eacute;n boek, een 10- of 12 tal boleten
-kunnen onderscheiden en k&egrave;nnen. Ge weet dan nog geen enkelen
-naam, zegt ge&mdash;maar dat komt er heusch in den beginne minder op
-aan&mdash;vooral omdat vele van die dingen toch alleen maar geleerde,
-min of meer barbaarsche namen hebben, waarmede wij toch eigenlijk nooit
-goed vertrouwd raken en die ook maar slecht passen bij omgeving en bij
-zulke door-en-door natuurlijke dingen als paddenstoelen.</p>
-<p class="par">Ik zou zoo graag zien, dat er zich z&oacute;&oacute; wat
-meer menschen met de paddenstoelen bezig hielden, eenvoudig weg, vrij
-van alle geleerdheid of modezucht.</p>
-<p class="par">Dan zouden we misschien nog wel eens wat aardige
-Nederlandsche namen ook krijgen voor de paddenstoelen. <span class=
-"pagenum">[<a id="pb31" href="#pb31" name="pb31">31</a>]</span></p>
-<p class="par">Wij hebben in dit boekje zooveel mogelijk aan iederen
-paddenstoel een Hollandschen naam gegeven, omdat we maar al te goed
-weten hoe afschrikwekkend op velen de wetenschappelijke namen werken;
-en volkomen terecht. Het berust o.i. op een zuiver en goed
-natuurgevoel, wanneer men voor zulke prachtdingen, als die roode
-vliegenzwammen die daar soms bij honderden in de bosschen staan te
-pralen, iets anders wil hebben dan Amanita muscaria, waarvan je niet
-eens een meervoud kunt maken! Maar &rsquo;t valt lang niet mede voor
-ieder een geschikten naam te vinden!</p>
-<p class="par">En het is eigenlijk ook niet de manier, want zoo&rsquo;n
-naam wordt licht &ograve;f gekunsteld, gezocht, of zoo&rsquo;n beetje
-po&euml;terig, wat ook niet leuk is. Niet dat een naam niet
-po&euml;tisch mag zijn. Er zijn er bij de bloemen, als sneeuwklokje,
-madeliefje, gouden regen, die eigenlijk niets anders zijn dan een klein
-gedichtje, en dat zijn wel de mooiste. Maar zoo&rsquo;n naam kan je
-evenmin uit je mouw schudden als een mooi vers: dat moet,
-&ldquo;vanzelf&rdquo; komen. Daarom hebben we maar ons best gedaan
-eenvoudige, vrij nuchtere namen te vinden; er zijn er zoo ook onder de
-andere plantennamen, die toch ook heel goed zijn, als duindoorn,
-heggerank, kruldistel en dergelijke. Namen dus, die zooveel mogelijk
-aan een karakteristieke eigenschap ontleend zijn, als: Fluweelpootje
-(<i>Coll&yacute;bia vel&uacute;tipes</i>), goudvlieszwam
-(<i>Pholi&oacute;ta auriv&eacute;lla</i>), donsvoetje
-(<i>Tub&aacute;ria furfur&aacute;cea</i>), de zadelzwam
-(<i><span class="corr" id="xd21e1524" title=
-"Bron: Polyporus">Pol&yacute;porus</span> squam&oacute;sus</i>).</p>
-<p class="par">Niet altijd slaagden wij hierin naar wensch: bruine
-plaatjeshoutzwam (<i>Lenz&iacute;tes saepi&aacute;ria</i>),
-wortelcollybia (<i>Coll&yacute;bia radic&aacute;ta</i>), purperroode
-houtzwam (<i>Trichol&oacute;ma r&uacute;tilans</i>), hebben we wel eens
-met een &ldquo;vooruit-dan-maar&rdquo; neergeschreven. <span class=
-"pagenum">[<a id="pb32" href="#pb32" name="pb32">32</a>]</span></p>
-<p class="par">En nu hopen we, dat er vele zwammenvrienden zullen
-opstaan; langzamerhand zullen er dan veel meer aardige typeerende namen
-los komen. Mocht dus deze of gene er eens een vinden of uit kindermond
-opvangen, dan verzoeken wij hem of haar, die te noteeren en er ons bij
-gelegenheid melding van te maken.</p>
-<p class="par">Een feit is het, dat in landen als Frankrijk en
-Duitschland, waar de bevolking zich veel meer met de paddenstoelen
-heeft bezig gehouden, ook veel meer aardige volksnamen er voor te
-vinden zijn. En dat is het ook wat o. i. in de eerste plaats noodig is:
-dat men zich eenvoudigweg wat meer vertrouwd make met de paddenstoelen,
-die in onze omgeving groeien.</p>
-<p class="par">Ge zult zien, dat dan ook het determineeren veel
-gemakkelijker gaat, dat het u betrekkelijk weinig moeite zal kosten,
-die boleten, als ge ze eenmaal kent ook juist te determineeren. Want
-ten slotte zal men daar toch toe over moeten gaan, als men er meer van
-wil weten; dan dient men den wetenschappelijken naam te kennen, dan kan
-men er de boeken op na slaan en er achter komen of men met goede,
-eetbare of giftige soorten te doen heeft. Die kennis deed het landvolk
-in den vreemde eerst heel langzamerhand, langs den moeilijken weg der
-ervaring, met veel schade en schande op. En dan nog vaak
-h&eacute;&eacute;l gebrekkig. Z&eacute;&eacute;r uiteenloopend en
-tegenstrijdig zijn de meeningen, die de bevolking in verschillende
-landstreken zich omtrent giftigheid en eetbaarheid van verschillende
-soorten gevormd heeft. Voor een deel mag dit misschien hierop berusten,
-dat de eigenschappen der paddenstoelen eenigszins door de
-bereidingswijze be&iuml;nvloed worden, voor een groot deel is het toch
-ook het gevolg van geheel ongegronde vooroordeelen. Nog in 1831 schreef
-Krombholz, een bekend <span class="pagenum">[<a id="pb33" href="#pb33"
-name="pb33">33</a>]</span>Duitsch mycoloog: &ldquo;Zeer jammer is het,
-dat nog steeds vele soorten van paddenstoelen door het volk voor
-oneetbaar, ja zelfs vele voor vergiftig gehouden worden, die bijna
-overal groeien, en vooral juist in zeer natte jaren, waarin vaak door
-misgewas schaarschte heerscht. Als een sterk voorbeeld wil ik hier
-slechts de &ldquo;Kieferpilz of Butterpilz&rdquo; (<span class="corr"
-id="xd21e1549" title="Bron: Boletus luteus">Bol&eacute;tus
-l&uacute;teus</span>) aanhalen, die in zomer en herfst in ontzaggelijke
-hoeveelheden groeit, in Boheme gegeten wordt en in de hoofdstad bij
-millioenen ter markt gebracht wordt; die de soep der armen voedzaam
-maakt en het vleesch vervangt, terwijl hij in Frankrijk voor giftig
-gehouden wordt en bij vele schrijvers ook als schadelijk geboekt
-staat&rdquo;. Langzamerhand is daar nu wel meer eenstemmigheid in
-gekomen; talrijke onderzoekingen en proefnemingen hebben reeds veel
-twijfel en tegenspraak opgeheven en vooral de vergiftige soorten tot
-een betrekkelijk klein aantal teruggebracht. Daarom, voor wie er verder
-in door wil dringen, zijn eenige goede boeken en plaatwerken onmisbaar
-(zie blz. <a href="#pb329" class="pageref">329</a>). Doch ook voor een
-diepergaande studie blijft de waarneming in de natuur nummer
-&eacute;&eacute;n. Er zouden zeker heel wat minder vergissingen en
-verwarringen in de nomenclatuur der paddenstoelen zijn, als zij steeds
-berustten op een degelijke, echte natuurkennis. Meer dan eens zijn
-verschillende ontwikkelingsvormen van &eacute;&eacute;n soort onder
-verschillende namen beschreven, zelfs bij geheel verschillende families
-ondergebracht. Ja er zijn tropische zwammen, die onder acht en meer
-verschillende namen achtereenvolgens beschreven zijn, als even zoovele
-verschillende soorten, niet zelden door &eacute;&eacute;nzelfde
-geleerde. De man had ze natuurlijk nooit waargenomen, maar hij
-&ldquo;bewerkte materiaal&rdquo;.</p>
-<p class="par">En ook verschillende inlandsche zwammen hebben
-<span class="pagenum">[<a id="pb34" href="#pb34" name=
-"pb34">34</a>]</span>veel aanleiding tot verwarring gegeven, zoo b.v.
-het mooie zwammetje, dat zoo vaak op naaldhout, stompen en dergelijke
-te vinden is en in verschen staat aan de fraai-paarse pori&euml;n goed
-te kennen is. Fries, de beroemde Zweedsche mycoloog, noemde dit een
-&ldquo;bron van oneindige verwarring&rdquo;, doch voegt er onmiddellijk
-bij, dat wie het zwammetje maar eens goed in de natuur bestudeert, de
-verschillende vormen altijd kan herkennen. Dit paarse dennenzwammetje
-(zie <a href="#no159">No. 159</a>) vormt soms groote uitgebreide
-korsten; vooral op omgevallen dennenstammen kan men die aantreffen. Die
-korsten vertoonen vaak weinig of geen hoedvorming en als dan &rsquo;t
-mooie paars tot een grijs-bruin verkleurd is, dan wordt &rsquo;t al
-moeilijker te herkennen. Andere, met goed uitgegroeide hoedjes, hebben
-soms pori&euml;n, die bijna geheel in tandjes uiteengescheurd zijn;
-dergelijke vormen heeft men vroeger veel, onder een anderen naam
-natuurlijk, bij de stekelzwammen gebracht! Daarmee moet men dus wel
-oppassen; ik heb wel eens een reuzenzwam (<i>Pol&yacute;porus
-gig&aacute;nteus</i> <a href="#no151">No. 151</a>) gevonden, die van
-onderen, in plaats van pori&euml;n, de zuiverste stekeltjes vertoonde.
-Als ik hem al niet gekend had, zou ik er met determineeren nooit
-uitgekomen zijn!</p>
-<p class="par">Zoo zijn er vele kenmerken, die jonge exemplaren
-vertoonen en oude niet. De cortina (gordijn, <a href="#fig014">fig.
-14</a>) in de jeugd vaak mooi en duidelijk zichtbaar, verdwijnt later
-dikwijls geheel en al. Neem je nu ongelukkig een paar volwassen
-exemplaren mee naar huis, dan zit je gauw verlegen, maar buiten zoek je
-naar jonge, je gaat de ontwikkeling na en je komt er wel uit. Dan zie
-je soms tot je verbazing, dat het geheele ding in uiterlijk, in vorm en
-in kleur verandert bij &rsquo;t ouder worden. Je vindt b.v. een
-<span class="corr" id="xd21e1573" title=
-"Bron: Cortinarius">Cortin&aacute;rius</span> (<i>C. el&aacute;tior</i>
-<a href="#no90">No. 90</a>), <span class="pagenum">[<a id="pb35" href=
-"#pb35" name="pb35">35</a>]</span>waarvan de jonge exemplaren een
-prachtig blauw-violetten steel hebben; de hoed is dan nog sterk
-koepelvormig en de rand is met den steel door een gordijn verbonden.
-Maar bij &rsquo;t ouder worden verbleekt die fraaie kleur sterk;
-volwassen exemplaren vertoonen nog slechts een bleek-blauw of in
-&rsquo;t geheel niets meer er van en met &rsquo;t determineeren loop je
-mis. Ook de hoed krijgt een geheel ander aspect; hij wordt vlakker en
-ten slotte zelfs buigen de randen opwaarts; in den beginne kunt ge
-haast niet gelooven dat het werkelijk dezelfde paddenstoel is.</p>
-<p class="par">Doch niet alleen zijn het de veranderingen door het
-ouder-worden, ook de vormverscheidenheid van een soort kunt ge buiten
-het best waarnemen. Toen ik voor &rsquo;t eerst de gele ridderzwam
-(<i>Trichol&oacute;ma equ&eacute;stre</i> <a href="#no33">No. 33</a>)
-vond, kreeg ik eerst een paar slanke, dun-stelige vormen in handen en
-daarna een heel dikke met bijna knolligen voet. Dat kan haast niet
-dezelfde soort zijn, dacht ik; maar er stonden er veel daar in de buurt
-en spoedig had ik de geheele vormen-reeks bij elkaar.</p>
-<p class="par">De zeepzwam (<i>Trichol&oacute;ma sapon&aacute;ceum</i>
-<a href="#no34">No. 34</a>) heeft me heel wat hoofdbrekens gekost, maar
-door zorgvuldige bestudeering van een dennenboschje, waar er een
-heeleboel bij elkaar groeiden, ken ik hem nu door en door. Deze heeft
-n.l. aanvankelijk een gladden, grauwen of ook wel groen-grijsachtigen
-hoed. Later gaat de opperhuid meestal in fijne schubjes openbarsten, de
-hoed wordt dus fijn geschubd en ook meer bruinachtig van kleur. Het
-lijkt een ander ding, maar als je dan &rsquo;t geluk hebt er een te
-vinden, waarvan de eene helft nog geheel glad en grauw, en de andere
-geschubd en bruinachtig is, dan ben je er achter en je vergeet het
-nooit meer.</p>
-<p class="par">Ook de invloeden van het wisselend weer en de
-bodemgesteldheid <span class="pagenum">[<a id="pb36" href="#pb36" name=
-"pb36">36</a>]</span>spelen natuurlijk bij al die dingen een groote rol
-en kunnen het uiterlijk der paddenstoelen sterk wijzigen. Regenbuien
-wasschen de schubben van de hoeden der <span class="corr" id=
-"xd21e1604" title="Bron: Amanita&rsquo;s">Aman&iacute;ta&rsquo;s</span>
-weg, doen de kleuren der <span class="corr" id="xd21e1607" title=
-"Bron: Russula&rsquo;s">R&uacute;ssula&rsquo;s</span> geheel
-verbleeken; &ldquo;slijmkopjes&rdquo; zoo even nog week en glibberig
-worden droog en glanzend, <span class="corr" id="xd21e1610" title=
-"Bron: Geasters">Ge&aacute;sters</span>, die tot vormlooze kluitjes
-ineengekrompen waren, zuigen het vocht op en spreiden zich uit&mdash;nu
-eerst echte &ldquo;aardsterren&rdquo;; droogte belemmert de
-paddenstoelen in hunne ontwikkeling, doet ze klein blijven en
-schrompelen; vorst doet soms de hoeden zoo typisch barsten, dat je
-alweer eens denkt iets heel bijzonders te vinden... Doch genoeg
-hierover, dit zijn alle dingen, die men zelf door langdurigen
-&ldquo;omgang&rdquo; moet leeren, wandelend, zoekend, speurend... dat
-is het wat de studie der paddenstoelen moeilijk maakt, zeker, doch niet
-&ldquo;ontzettend&rdquo;, maar heel pleizierig en aantrekkelijk
-moeilijk. <span class="pagenum">[<a id="pb37" href="#pb37" name=
-"pb37">37</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-</div>
-</div>
-<div id="ch5" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#xd21e277">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h2 class="main">Bouw der hoogere paddenstoelen.</h2>
-<div id="ch5.1" class="div2 section"><span class="pagenum">[<a href=
-"#xd21e285">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">Het Mycelium.</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Uit het voorafgaande moet het wel reeds duidelijk
-zijn geworden, dat, waar de <span class="corr" id="xd21e1622" title=
-"Bron: levenwijze">levenswijze</span> der paddenstoelen zoo verschilt
-van die der groene planten, ook hun bouw een geheel andere moet
-zijn.</p>
-<p class="par">Bij de parasietische schimmels hebben we gezien, dat het
-schimmelweefsel overal in nauwe aanraking met het voedende substraat
-(onderlaag) voortwoekert, hoofdzakelijk binnen in het weefsel van den
-waard, en eigenlijk alleen om de sporen te kunnen verspreiden, naar
-buiten komt. In het moederkoorn (blz. <a href="#pb17" class=
-"pageref">17</a>) zagen we hoe zich ten slotte kleine paddenstoeltjes
-ontwikkelden, waarin de sporen gevormd worden. Bij de eigenlijke
-paddenstoelen is dit niet anders. Wie er wel eens voorzichtig een uit
-de rottende bladeren heeft opgenomen, b.v. een grijze nevelzwam
-(Clit&oacute;cybe nebul&aacute;ris <a href="#fig027">fig. 27</a>),
-heeft allicht gezien, hoe onder aan den voet fijne witte draden
-ontspringen, die zich tusschen de bladeren uitbreiden, soms over groote
-uitgestrektheid. Hetzelfde kan men waarnemen als men b.v. een berk,
-waarop de berkenzwam groeit, doorzaagt. Men vindt dan de stam
-doorwoekerd met die fijne witte draden, de z.g. zwamvlok of het
-mycelium. Het zijn dus ook echte &ldquo;schimmels&rdquo;; deze zwamvlok
-wijkt niet noemenswaard af van gewone lagere schimmels. (zie <a href=
-"#fig004">fig. 4</a>) Dit is ook hier feitelijk de plant; de
-vruchtlichamen zijn hier <span class="pagenum">[<a id="pb38" href=
-"#pb38" name="pb38">38</a>]</span>echter veel grooter en vaak ook
-samengestelder dan bij die schimmels. Voor de plant dan ook zoo ver is,
-dat ze zoo&rsquo;n paddenstoel kan voortbrengen, moet ze geruimen
-tijd&mdash;soms zeer lang&mdash;in het verborgen geleefd en gewerkt
-hebben. Dit blijkt duidelijk bij de cultuur van verschillende
-houtzwammetjes; vaak duurt het maanden lang v&oacute;&oacute;r de
-eerste vruchtlichamen verschijnen. Overigens bestaat hierin tusschen de
-verschillende soorten ook veel onderscheid.</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e1639width" id="fig004"><img src=
-"images/fig004.gif" alt=
-"Fig. 4 Myceliumdraden met z.g. lussen, een bijzonder soort van cellen, speciaal eigen aan het mycelium der echte paddenstoelen."
-width="631" height="357">
-<p class="figureHead">Fig. 4 Myceliumdraden met z.g. lussen, een
-bijzonder soort van cellen, speciaal eigen aan het mycelium der echte
-paddenstoelen.</p>
-<p class="par first">Bij <i>a</i><span class="corr" id="xd21e1646"
-title="Niet in bron">,</span> <i>b</i> en <i>c</i> zijn deze cellen nog
-gesloten, bij <i>d</i> en <i>e</i> zijn ze bezig tot nieuwe
-myceliumdraden uit te groeien.</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par">Al is nu de zwamvlok &ldquo;eigenlijk&rdquo; de plant en
-de paddenstoel maar &rsquo;t vruchtlichaam, toch is het niet noodig
-lang bij de eerste stil te staan, want er is veel <span class=
-"pagenum">[<a id="pb39" href="#pb39" name="pb39">39</a>]</span>minder
-aan op te merken. Vertoonen de paddenstoelen de grootst mogelijke
-verscheidenheid in vorm en kleur, het mycelium komt altijd zoowat op
-hetzelfde neer; het zijn bijna altijd dezelfde fijne witte celdraden,
-die elkaar in alle richtingen doorkruisen, hier zich tot dikkere
-strengen vereenigen en ginds zich als uiterst fijne vezels tusschen
-aarde of humus verliezen. Soms zijn zij gekleurd; zoo is het mycelium
-van de mooie paarse ridderzwam (<span class="corr" id="xd21e1666"
-title="Bron: Tricholoma nudum">Trichol&oacute;ma n&uacute;dum</span>
-<a href="#no29">No. 29</a>), eveneens paars gekleurd; ook de zwamvlok
-van de prachtige oranje aderzwam (<span class="corr" id="xd21e1672"
-title="Bron: Phlebia aurantiaca">Phl&eacute;bia
-aurant&iacute;aca</span> <a href="#no190">No. 190</a>) krijgt in
-cultuur spoedig een lichte oranjetint. Soms neemt het een bijzonderen
-compacten vorm aan; de celdraden sluiten zich zeer dicht aaneen en
-vormen, opgevuld met reservevoedsel&mdash;een hard weefsellichaam een
-z.g. <i>Sklerotium</i>.</p>
-<p class="par">Wij zagen hiervan reeds een voorbeeld bij &rsquo;t
-moederkoorn (blz. <a href="#pb17" class="pageref">17</a>). Ook bij vele
-andere parasieten treffen we het aan; zoo vindt men b.v. op wilde en
-gekweekte anemonen niet zelden een zwammetje, dat de wortelstokken
-geheel in een dergelijk sklerotium verandert. Later groeit dan daar het
-schotelvormige zwammetje uit. Fraai kan men ze vooral ook waarnemen bij
-de knolletjescollybia (<span class="corr" id="xd21e1687" title=
-"Bron: Collybia tuberosa">Coll&yacute;bia tuber&oacute;sa</span>
-<a href="#no88">No. 88</a>); onderzoekt men hier het rottende weefsel
-van den paddenstoel, waarop ze zich ontwikkelt, dan vindt men daarin
-harde, bruine, onregelmatige korrels, die op uitgebakken kanen
-gelijken, de skleroti&euml;n. In de tropen vindt men nog geheel andere;
-zoo zijn er b.v. in Z.-Brazili&euml; die tot 20 K.G. zwaar kunnen
-worden.</p>
-<p class="par">De champignonbroed, waaruit de champignons opgekweekt
-worden, zijn eveneens dichte myceliumkluiten, echter niet zoo hard en
-vast, dat men van een sklerotium zou kunnen spreken. <span class=
-"pagenum">[<a id="pb40" href="#pb40" name="pb40">40</a>]</span></p>
-<p class="par">Van de z.g. <i>rhizomorphen</i>, harde, dikke
-myceliumstrengen, hebben wij reeds een voorbeeld gezien bij de
-honingzwam (blz. <a href="#pb26" class="pageref">26</a> en <a href=
-"#fig060">fig. 60</a>); ook deze komen slechts bij enkele paddenstoelen
-voor.</p>
-<p class="par">Voor wij nu van het mycelium afstappen, moeten we het
-nog even hebben over de z.g. <i>heksenkringen</i>.</p>
-<p class="par">Het verschijnsel, dat paddenstoelen zoo vaak in min of
-meer duidelijke kringen groeien, is zeker ook al heel vroeg opgemerkt.
-In &rsquo;t woord zelf ligt al de oudste verklaring opgesloten: De
-heksen hadden &rsquo;s nachts op de weide of in het bosch een rondedans
-gedanst en op die plaats sloeg dan een kring van paddenstoelen op. Niet
-zooveel minder phantastisch zijn sommige verklaringen, die zelfs
-ervaren mycologen er voor gegeven hebben: &ldquo;Micha&euml;l acht nog
-altijd dierlijke mest en &rsquo;t grazen van geiten aan touwtjes een
-onmisbare voorwaarde voor het ontstaan van heksenkringen; het ontstaan
-van slingerrijen schrijft hij zeer vermakelijk toe aan &rsquo;t
-ronddwalen van runderen, die aldus slingerlijnen van mest en urine door
-de wei slingeren, waarop dan de paddenstoelen te voorschijn
-komen,&rdquo; zoo schrijft Jac. P. Thijsse in een zeer lezenswaard
-stukje over heksenkringen (&ldquo;De Levende Natuur&rdquo; 16e
-jaargang, blz. <a href="#pb313" class="pageref">313</a>), waaraan ook
-de <a href="#fig005">fig. 5</a> en 6 ontleend zijn. En ik geloof ook,
-dat deze scherpzinnige speurder gelijk heeft als hij zegt, dat men
-eigenlijk het verstandigste doet met <i>de heksenkringen te beschouwen
-als den normalen groeivorm van de aard-paddenstoelen</i>. Men moet zich
-dit dus zoo voorstellen, dat het mycelium zich op een bepaald punt
-begint te ontwikkelen en van daar uit zich naar alle zijden gelijkmatig
-uitbreidt, wanneer althans de voorwaarden voor den groei overal zoowat
-gelijk zijn. Is dan het mycelium krachtig genoeg, dan brengt het aan
-<span class="pagenum">[<a id="pb42" href="#pb42" name=
-"pb42">42</a>]</span>zijn rand de vruchtlichamen voort en zoo
-verschijnen de paddenstoelen in een min of meer regelmatigen kring.</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e1726width" id="fig005"><img src=
-"images/fig005.gif" alt=
-"Fig. 5. Heksenkring van Aardsterren (Ge&aacute;ster tr&iacute;plex)."
-width="706" height="474">
-<p class="figureHead">Fig. 5. Heksenkring van Aardsterren
-(Ge&aacute;ster tr&iacute;plex).</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par">Met deze verklaring klopt ook zeer goed, dat men de
-meest verschillende soorten in kringen aantreft. Zoo ziet men op
-<a href="#fig022">fig. 22</a> een van die reuzenheksenkringen
-afgebeeld, zooals de weide-kringzwam (<span class="corr" id="xd21e1736"
-title="Bron: Marasmius oreades">Mar&aacute;smius or&eacute;ades</span>)
-die op gazons en weiden vaak vormt; <a href="#fig005">fig. 5</a> stelt
-een kring van aardsterren voor; doch nog vele andere soorten: de
-nevelzwam (Clit. nebul&aacute;ris) <a href="#fig027">Fig. 27</a>,
-boleten enz. kan men in kringen aantreffen. <a href="#fig006">Fig.
-6</a> toont ons duidelijk den groei van zoo&rsquo;n heksenkring van de
-prachtige paarse ridderzwam (Trichol&oacute;ma n&uacute;dum). De
-middelste kring van zwarte stippen geeft den toestand aan op 7 Nov.
-1909. Er waren er toen ongeveer 24 in een ring van 2.4 &times; 1.9 M.
-De krans van open kringetjes daarom heen toont ons hoe het een jaar
-later (13 Nov. 1910) was: Ruim 150 stonden er toen in een kring van
-3.92 &times; 3.64 M. En nog een jaar later <span class="corr" id=
-"xd21e1749" title="Bron: (13 Nov. 1910)">(4 Nov. 1911)</span> stonden
-er ruim 230 in een reuzenkring van 5.54 &times; 5.28 M. (Buitenste
-krans van zwarte stippen). De snelle en regelmatige groei van een
-zwamvlok, die zich hier in een vrijwel gelijken voedingsbodem,
-gelijkmatig met dorre bladeren bedekt ontwikkelde, is hieraan duidelijk
-waar te nemen. Alleen vooraan in &rsquo;t midden van de figuur is een
-plek waar de paddenstoelen bijna geheel ontbreken; hier hield hoogere
-grond en minder blad, de ontwikkeling van de zwamvlok tegen. Maken we
-dus deze beschouwing tot de onze, dan kunnen we zeggen, dat de
-kring-vorm de normale groeiwijze is van (zeer vele) aardpaddenstoelen,
-doch dat er zeer vaak storende invloeden aanwezig zijn, die de kringen,
-in slingers, reeksen of afzonderlijke groepen oplossen. Houdt men dit
-in &rsquo;t oog, dan zal men spoedig opmerken, dat er <span class=
-"pagenum">[<a id="pb44" href="#pb44" name="pb44">44</a>]</span>heel wat
-heksenkringen zijn, die de meeste wandelaars onopgemerkt voorbij
-gaan.</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e1755width" id="fig006"><img src=
-"images/fig006.gif" alt=
-"Tekst: 4 Nov. 1911 13 Nov. 1910 7 Nov. 1909 Hoogere grond en minder blad."
-width="720" height="560">
-<p class="figureHead">Fig. 6. Drie heksenkringen van de paarse
-ridderzwam.</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par">Vinden we die heksenkringen in weilanden en gazons dan
-kunnen we, als de paddenstoelen het tijdelijke weer met het eeuwige
-verwisseld hebben, daar leelijke bruine, <span class="corr" id=
-"xd21e1763" title="Bron: inplaats">in plaats</span> van groene
-grasplekken terugvinden. De groei van het mycelium en de opbouw der
-paddenstoelen heeft plaats gehad ten koste van het gras. In bosschen is
-deze nadeelige werking niet waar te nemen en is het mycelium een echte
-opruimer van de rottende stoffen.</p>
-<p class="par">Ja, zelfs bestaat er sinds eenige jaren bij de
-onderzoekers hieromtrent een sterk vermoeden, dat de
-paddenstoelendraden of het mycelium die den boom <i>inwendig</i> zoo
-geheel kunnen uitzuigen, als zij <i>uitwendig</i> om zijn wortels
-voorkomen, deze voor uitdrogen behoeden. Men heeft opgemerkt en
-ondervonden dat, als men bij boomen die verplant worden, de wortels van
-die draden ontdeed, de boom niet of lang zoo goed niet aanzette, als
-wanneer men ze er om heen liet zitten.</p>
-<p class="par">Toch is tot dusverre, over die zoogenaamde
-<i>mycorrhiza</i> van boomwortel en zwamdraden nog betrekkelijk weinig
-bekend, ook of die draden werkelijk behooren tot het mycelium van de
-paddenstoelensoorten, die onder of in de nabijheid van die boomen te
-voorschijn komen. (Zoo vindt men, als vast-voorkomende zwammen, onder
-Naaldhout de boletensoorten, onder beuken de Russula&rsquo;s). Wel weet
-men met zekerheid te zeggen, dat de eigenaardige, vochtige
-<i>boschgeur</i>, voornamelijk afkomstig is van het
-&ldquo;zwamvlok&rdquo; van de echte paddenstoelen.</p>
-<p class="par">Bekend is het ook, dat het paddenstoelen-mycelium
-jarenlang in den grond kan voortkruipen zonder vruchtlichamen omhoog te
-zenden, terwijl daarentegen bij sommige soorten, zoo o.a. bij de
-mestzwammen, de ontwikkeling <span class="pagenum">[<a id="pb45" href=
-"#pb45" name="pb45">45</a>]</span>van spoor tot spoor zich in enkele
-weken kan afspelen.</p>
-<p class="par">Het voornaamste wat &rsquo;t paddenstoelen-mycelium der
-aardzwammen voor zijn groei behoeft is <i>vocht</i>. Zonder vocht geen
-groei en geen vruchtlichamen. Zoo zien wij ze dan ook &rsquo;t meest in
-vochtige tijden van overvloedige regens en sterken dauw en vooral als
-zulke tijden volgen op warme, droge tijden. Men heeft n.l. opgemerkt,
-dat het zwamvlok juist na gedeeltelijke uitdroging en daarop volgenden
-grooten vochttoevoer, tot vruchtvorming geprikkeld wordt en daar die
-uitdroging vooral in de warme zomermaanden plaats heeft, zien wij de
-meeste soorten in den daaropvolgenden herfst te voorschijn komen.</p>
-<p class="par">Wanneer wij nu van het mycelium afstappen en overgaan
-tot de beschouwing van de eigenlijke paddenstoelen, dan moeten we
-steeds in het oog houden, dat dit feitelijk niets anders zijn dan:</p>
-</div>
-</div>
-<div id="ch5.2" class="div2 section"><span class="pagenum">[<a href=
-"#xd21e292">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">Organen voor de vorming en verspreiding van de
-sporen.</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Dat is iets wat de wandelaar, die achteloos den
-paddenstoel omtrapt niet bedenkt, hij meent dat ze daar werkeloos,
-niets-nut er bij staan en toch, ze zijn in volle actie! Neem eens een
-gewonen rijpen champignon en leg dien op een stuk wit papier met de
-plaatjes naar onderen. Laat dat een nacht zoo liggen en kijk dan eens:
-het geheele papier is met een donker paars-bruin poeder bedekt;
-millioenen uiterst fijne sporen zijn er in dien tijd uitgevallen. Nog
-veel mooier kunt ge dat zien als ge uw champignon in een volkomen
-duister vertrek brengt en dan terwijl ge hem goed rechtop houdt, dus
-den hoed horizontaal, er een sterken lichtbundel op richt. Dan ziet ge
-voor uw oogen de sporen eruit vallen: een uiterst fijne sporenregen
-daalt er voortdurend uit neer! Het verwondert <span class=
-"pagenum">[<a id="pb46" href="#pb46" name="pb46">46</a>]</span>u
-misschien, dat ge dit met &rsquo;t bloote oog zien kunt, daar immers de
-sporen zoo klein zijn, maar ge moet bedenken, dat iedere spore het
-licht terugkaatst en daardoor een lichtend puntje wordt. Zoo ziet ge
-ook de stofjes dwarrelen in een zonnestraal. En er vallen er geen klein
-beetje uit! Volgens berekeningen en tellingen van een Engelschman,
-Buller, die zich veel met die dingen heeft bezig gehouden, brengt een
-flinke champignon &plusmn; 1800 millioen sporen voort in 48 uur, dat is
-dus ruim 10.000 per seconde! Dat kan er dus wel mee door. Ge begrijpt
-wel, als ge ziet, dat die sporen, daar onder uit den hoed komen vallen,
-dat ze daar aan den onderkant op die plaatjes gevormd worden. Dat is
-bij heel veel paddenstoelen het geval, bij de meeste mag ik wel zeggen.
-Maar nu hebt ge zeker wel eens buiten die z.g. stuifballen,
-&ldquo;pufballs&rdquo; gezien, ongeveer ronde zwammen, die wanneer ge
-er tegen trapt, een fijne stofwolk doen opstuiven. Als ge zoo&rsquo;n
-ding bekijkt, ziet ge, dat het een vrij harden stevigen wand heeft en
-daar binnen geheel opgevuld is met de donkere sporenmassa. Hier worden
-dus de sporen binnen in de zwam gevormd, die open moet gaan om deze te
-laten ontsnappen. Dat is iets wat nu haast een ieder wel eens gezien
-heeft, maar een fijner opmerkingsgave is er noodig om een ander
-verschijnsel waar te nemen, wat die kom- en schotelvormige zwammetjes,
-die men samenvat onder den naam Peziza&rsquo;s te zien geven. Hier kan
-men een fijn stofwolkje omhoog zien stijgen, en wie heel goede ooren
-heeft, kan daarbij een heel zacht geruisch waarnemen; &rsquo;t is alsof
-er een plotselinge ontbranding, ontlading plaats vond, en feitelijk is
-dat ook zoo. Ge begrijpt wel, dat dit ijle stofwolkje ook weer de
-sporen zijn, die hier dus aan de <i>bovenzijde</i> van het napje
-gevormd worden. <span class="pagenum">[<a id="pb47" href="#pb47" name=
-"pb47">47</a>]</span></p>
-<p class="par">Dit zijn <i>de drie hoofdtypen</i> van de sporenvorming
-bij de hoogere paddenstoelen: aan de <i>onderzijde</i>, aan de
-<i>bovenzijde</i>, of <i>binnen in</i> het vruchtlichaam. Voor wij hier
-verder op in gaan, willen wij trachten een inzicht er in te krijgen,
-welke plaats die &ldquo;hoogere&rdquo; zoo ongeveer innemen in het
-plantenrijk en geven daarom het volgende</p>
-</div>
-</div>
-<div id="ch5.3" class="div2 section"><span class="pagenum">[<a href=
-"#xd21e299">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">Kort overzicht van de groep der schimmels of
-Fungi.</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Wanneer wij den naam &ldquo;Schimmels&rdquo;
-(Fungi) in den ruimsten zin opvatten en er al die plantaardige
-organismen onder vereenigen, die het bladgroen missen en zich dus
-saprophytisch of parasietisch voeden, dan vormen deze een zeer groote
-groep van sterk uiteenloopende wezens. Vroeger deed men dit meestal en
-bracht er zelfs geheel afwijkende organismen als <i>bacteri&euml;n</i>
-&ldquo;splijtzwammen&rdquo; en <i>slijmzwammen</i> bij onder.</p>
-<p class="par">Nu is de naam &ldquo;<i>splijtzwammen</i>&rdquo;
-(daaraan ontleend, dat zij zich vermenigvuldigen, door zich eenvoudig
-in twee&euml;n te verdeelen) alleen heel ongeschikt voor die uiterst
-kleine eencellige organismen, waarvan de meeste niet veel meer, dan
-0,001 mM. groot zijn.</p>
-<p class="par">Niet alleen door hunne geringe grootte, maar ook door
-tal van andere eigenschappen, wijken zij van de zwammen&mdash;ja, van
-alle andere levende wezens af. Zoo is het nog niet eens bewezen of zij
-in hun eencellig lichaam een kern bezitten, die &ldquo;centrale&rdquo;,
-die men anders steeds in de cellen van planten en dieren aantreft.</p>
-<p class="par">Ook de <i>Slijmzwammen</i> (Myxomyceten) hebben met de
-paddenstoelen eigenlijk niets uit te staan. Waarschijnlijk zelfs zijn
-het in &rsquo;t geheel geen planten, maar staan zij dichter bij het
-dierenrijk.</p>
-<p class="par">Dit zou men nu wel niet zoo op &rsquo;t eerste gezicht
-<span class="pagenum">[<a id="pb48" href="#pb48" name=
-"pb48">48</a>]</span>zeggen: wanneer ik u hier of daar aan een houten
-paal een platten halven bol wijs van de grootte van een gulden, die
-binnen in een zilverig korstje niets bevat dan een bruine sporenmassa,
-en ik vertel u, dat dit &ldquo;eigenlijk een dier&rdquo; is, dan zal u
-dat misschien nog vreemder voorkomen, dan toen ge voor &rsquo;t eerst
-vernam, dat een spons &ldquo;eigenlijk geen plant&rdquo; maar een dier
-is. In rijpen staat gelijken al die slijmzwammen al heel weinig op
-beesten, maar meer op schimmels en zwammen, ja, er zijn er bij, zooals
-bovengenoemde, die zooveel overeenkomst vertoonen met bepaalde
-stuifzwammen, dat ze vroeger veel in &eacute;&eacute;n geslacht er mee
-vereenigd werden. Toch zijn het totaal andere dingen; hun geheele bouw
-en levenswijze wijst daarop. Zoo doorloopen ze, om maar iets te noemen,
-eerst een stadium, waarin ze weeke, slijmerige massa&rsquo;s vormen,
-die zich zelf bewegen en verplaatsen kunnen, en vaste voedseldeeltjes
-in zich opnemen door hen te omvloeien <span class="corr" id="xd21e1845"
-title="Bron: meth un">met hun</span> weeke plasmalichaam
-(&ldquo;plasmodium&rdquo;), zooals sommige lagere diersoorten dit doen
-en geheel afwijkend van de levens- en voedingswijze der planten. Wij
-laten dus ook deze slijmzwammen, die een omvangrijke groep vormen met
-een groote verscheidenheid van soorten, verder rusten.</p>
-<p class="par">Wanneer wij nu de bacteri&euml;n en de slijmzwammen
-afzonderen, houden we nog een groot aantal groepen, met duizenden
-soorten over, die, hoe uiteenloopend ze ook mogen zijn, zich
-gevoegelijk laten vereenigen tot &eacute;&eacute;n groote
-afdeeling:</p>
-</div>
-</div>
-<div id="xd21e1850" class="div2 section"><span class=
-"pagenum">[<a href="#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">De schimmels of Fungi.</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Dit zijn alle bladgroen-looze planten, wier
-geheele vegetatie-lichaam bestaat uit een <i>mycelium</i>; de fijne
-draden, waaruit dit is samengeweven noemt men <i>hyphen</i>.
-<span class="pagenum">[<a id="pb49" href="#pb49" name=
-"pb49">49</a>]</span>Bij de lagere schimmels zijn die hyphen niet door
-dwarswandjes in cellen verdeeld, doch vormen een ongeleed geheel van
-fijn vertakte buizen, waarin talrijke kleine kernen liggen. Men
-vereenigt deze lagere schimmels met ongeleed mycelium tot de</p>
-</div>
-</div>
-<div id="ch5.4" class="div2 section"><span class="pagenum">[<a href=
-"#xd21e306">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">1&ordm;. klasse: Phycomyceten of wierzwammen.</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Wij hebben er reeds eenige vertegenwoordigers van
-leeren kennen bij de zieke-plantenschimmels; zoo van de familie der
-<i>Peronosporee&euml;n</i>: Phytophthora infestans (zie aardappelziekte
-blz. <a href="#pb11" class="pageref">11</a>) en Albugo candida (zie
-blz. <a href="#pb11" class="pageref">11</a>).</p>
-<p class="par">Dan hooren hiertoe de insektendooders, die de familie
-der <i>Entomo-phthorinee&euml;n</i> vormen. (Dat barbaarsche woord
-beduidt precies hetzelfde). Wij zagen hiervan een voorbeeld bij de
-kamervliegschimmel (Empusa Muscae, blz. <a href="#pb6" class=
-"pageref">6</a>). Ook de familie der <i>Saprolegniacee&euml;n</i>,
-waterbewoners, waaronder zoowel saprophieten als parasieten zijn, wordt
-hiertoe gebracht. Hiertoe behooren o.a. die schimmels, die op visschen
-woekeren (zie blz. <a href="#pb8" class="pageref">8</a>) en daardoor
-soms zeer schadelijk worden.</p>
-<p class="par">Het meest bekend zijn echter de gewone Schimmels, die de
-familie der <i>Mucorinee&euml;n</i> vormen. De meest gewone witte
-schimmel (Mucor Mucedo), die brood en allerlei andere organische
-stoffen doet beschimmelen, is aan ieder bekend.</p>
-<p class="par">Wij moeten nu nog even de gistsoorten
-(<i>Saccharomyceten</i>) vermelden. Deze vormen voor het meerendeel
-geen myceli&euml;n. De gewone biergist b.v. (Saccharomyces cerevisiae),
-bestaat geheel uit kleine ronde cellen. In een geschikte
-voedingsvloeistof, b.v. suikeroplossingen, gaan deze uitspruiten en zoo
-ophoopingen van losjes samenhangende cellen vormen. De biergist is een
-&ldquo;cultuurplant&rdquo;, die in verscheidene rassen gekweekt
-<span class="pagenum">[<a id="pb50" href="#pb50" name=
-"pb50">50</a>]</span>wordt, doch niet in het wild gevonden wordt; de
-wijngist (Saccharomyces ellipsoideus) wel. <span class="ex">Alle
-overige hoogere schimmels, zwammen, paddenstoelen enz. nu worden
-vereenigd tot de</span>:</p>
-</div>
-</div>
-<div id="ch5.5" class="div2 section"><span class="pagenum">[<a href=
-"#xd21e313">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">II&ordm;. klasse: Eumyceten<a class="noteref" id=
-"xd21e1909src" href="#xd21e1909" name="xd21e1909src">1</a> of
-Draadzwammen.</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">In tegenstelling met de wierzwammen bezitten deze
-een geleed mycelium, d.w.z. in de draden (hyphen) bevinden zich
-dwarswandjes, waardoor zij in cellen verdeeld worden. Vele ervan worden
-ook veel grooter en brengen het tot omvangrijke massale vruchtlichamen.
-Een groot aantal families behooren ook tot deze klasse, die naar het
-verschillend inzicht der onderzoekers op verschillende wijzen
-gegroepeerd worden. Wij zullen ons daarmede niet vermoeien, doch willen
-slechts even de hoofdgroepen vermelden. Wij noemen dan eerst, als
-laagste onder deze hoogere, de familie der <i>Ustilaginee&euml;n</i> of
-<i>brandzwammen</i> (blz. <a href="#pb18" class="pageref">18</a>) en de
-familie der <i>Uredinee&euml;n</i> of <i>roestzwammen</i> (blz.
-<a href="#pb19" class="pageref">19</a>). Wij hebben van dit kwaadaardig
-goedje reeds een en ander verteld.</p>
-<p class="par">De groote massa, die dan nog overblijft, wordt verdeeld
-in twee onderklassen:</p>
-</div>
-</div>
-<div id="ch5.6" class="div2 section"><span class="pagenum">[<a href=
-"#xd21e320">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">1&ordm;. onderklasse: Ascomyceten of
-Zakjeszwammen.</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Hierbij worden de sporen gevormd in <i>Asci</i>,
-d.i. buisvormige zakjes, <i>waarbinnen in</i> de sporen (meestal 8)
-gevormd worden, (zie <a href="#fig002">fig. 2</a>). De rijpe
-<i>ascus</i> opent zich aan den top en de sporen worden naar buiten
-geschoten. De asci liggen meest aan de <i>boven</i>-(buiten)zijden der
-vruchtlichamen. <span class="pagenum">[<a id="pb51" href="#pb51" name=
-"pb51">51</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="ch5.7" class="div2 section"><span class="pagenum">[<a href=
-"#xd21e327">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">2&ordm;. Onderklasse: Basidiomyceten of
-Steeltjeszwammen.</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Hierbij worden de sporen gevormd aan z.g.
-<i>basidi&euml;n</i>, min of meer knotsvormig verlengde cellen, die aan
-hun top vier spitsjes dragen (zie <a href="#fig007">fig. 7</a>).
-Hieraan ontwikkelen zich de sporen; bij rijpheid vallen ze af. De
-basidi&euml;n liggen meestal aan de onderzijde der vruchtlichamen (b.v.
-bij de gewone paddenstoelen op de plaatjes) of wel er binnen in, zooals
-bij de stuifballen en aardsterren.</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e1969width" id="fig007"><img src=
-"images/fig007.gif" alt="Fig. 7. Basidi&euml;n met sporen" width="349"
-height="305">
-<p class="figureHead">Fig. 7. Basidi&euml;n met sporen</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par">De Basidiomyceten zijn voor ons verreweg de
-belangrijkste; 260 van de 278 in dit boek beschreven soorten behooren
-er toe. Nemen wij dus eerst even de</p>
-</div>
-</div>
-<div id="xd21e1975" class="div2 section"><span class=
-"pagenum">[<a href="#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">Ascomyceten of Zakjeszwammen.</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Van de lagere Ascomyceten hebben we eveneens reeds
-voorbeelden gezien bij de zieke plantenschimmels.</p>
-<p class="par">De familie der <i>Exoasci</i> ontmoeten we bij de
-&ldquo;elzenvlag&rdquo; (Exoascus alnit&oacute;rquus, zie blz. <a href=
-"#pb14" class="pageref">14</a>). <span class="pagenum">[<a id="pb52"
-href="#pb52" name="pb52">52</a>]</span></p>
-<p class="par">De familie der <i>Erysiphee&euml;n</i> of
-meeldauwschimmels leerden we kennen in den eikenmeeldauw (blz. <a href=
-"#pb16" class="pageref">16</a>).</p>
-<p class="par">Ook van de familie der <i>Pyrenomyceten</i> of
-<i>Kernzwammen</i> bespraken wij reeds eenige soorten. Bij deze groep
-ontmoeten we voor het eerst grootere vruchtlichamen, voor &rsquo;t
-eerst iets wat op zwammen begint te gelijken.</p>
-<p class="par">We zagen dit reeds in de kleine paddenstoeltjes, die bij
-het <i>Moederkoorn</i> (Claviceps purpurea), uit het sklerotium
-groeien. Op Pl. 1 fig. 1 zagen we op de doorsnede bij <i>d</i> ook de
-kleine holten, de z.g. peritheci&euml;n, wier wand met asci bekleed is.
-Zulke peritheci&euml;n zijn typisch voor de Pyrenomyceten.</p>
-<p class="par">De op de aarde groeiende, zwartachtige knotsjes van de
-aardtong (<span class="corr" id="xd21e2015" title=
-"Bron: Geoglossum glabrum">Geogl&oacute;ssum gl&aacute;brum</span>,
-<a href="#no14">No. 14</a>), en de op hout groeiende Xylaria&rsquo;s
-(No. 15 en 16) behooren hiertoe.</p>
-<p class="par">De eerste, de Geweizwam, (<a href="#fig044">fig. 44</a>)
-heeft de peritheci&euml;n in het onderste, zwarte gedeelte; de toppen
-zijn wit bestoven door eene geheel andere sporenvorming, de z.g.
-<i>conidi&euml;n</i>. Eene dergelijke voortplanting door verschillende
-soorten van sporen is bij de zwammen vrij algemeen.</p>
-<p class="par">De familie der <i>Discomyceten</i> of bekerzwammen omvat
-de hoogste vormen onder de Ascomyceten; ook hiervan vindt men een groot
-aantal soorten, op de aarde, tusschen mos en op allerlei plantenafval.
-In hoofdzaak vertoonen zij alle hetzelfde type: het zijn napjes of
-bekers (Pl. 1 fig. 5<i>a</i>) zittend, of korter of langer gesteeld en
-aan de bovenzijde geheel met asci bezet. De prachtige oranje bekerzwam
-(<span class="corr" id="xd21e2037" title=
-"Bron: Peziza aurantiaca">Pez&iacute;za aur&aacute;ntiaca</span>
-<a href="#no1">No. 1</a>) en het aardige eikeldopzwammetje
-(<span class="corr" id="xd21e2043" title=
-"Bron: Peziza fructigena">Pez&iacute;za fructig&eacute;na</span> No. 8
-<a href="#fig039">fig. 39</a>) zijn een paar voorbeelden van deze
-groep. Het is vooral bij de grootere aard-peziza&rsquo;s, dat men het
-plotseling gelijktijdig opschieten van een groot aantal asci kan
-waarnemen. De beteekenis hiervan is <span class="pagenum">[<a id="pb53"
-href="#pb53" name="pb53">53</a>]</span>wel duidelijk: de uiterst kleine
-sporen, eenmaal de lucht ingeschoten, dalen slechts heel langzaam en
-worden dus door de luchtstroomingen, die altijd langs den grond
-strijken, meegevoerd en zoo verspreid.</p>
-<p class="par">De hoogst ontwikkelde van deze groep, de morieljes en
-&ldquo;kluifjeszwammen&rdquo; kan men beschouwen als samengestelde
-bekerzwammen, waarbij de beker sterk gelapt en gevouwen is (zooals bij
-de laatste) of wel zoo sterk geplooid, dat er een groot aantal kleine
-kommetjes ontstaan (morieljes); ook deze dragen aan de buitenzijde de
-asci.</p>
-<p class="par">In tegenstelling met de Ascomyceten brengen de</p>
-</div>
-</div>
-<div id="xd21e2056" class="div2 section"><span class=
-"pagenum">[<a href="#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">Basidiomyceten of Steeltjeszwammen</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">de sporen aan hun onderzijde voort. Hier is het
-dus meer een passief <i>uitvallen</i> van de sporen.</p>
-<p class="par">In verband hiermede zien we bij de basidiumzwammen de
-vruchtlichamen meestal verheven op kortere of langere stelen, &ograve;f
-wel als horizontaal uitstekende tafeltjes of consoles aan boomen,
-palen, enz. Hier moeten dus de luchtstroomingen tijdens den val van de
-sporen er vat op krijgen en ze wegvoeren. Doch ook hier is dit vallen
-slechts een z&eacute;&eacute;r langzaam dalen. De sporen van de
-eiken-collybia (<span class="corr" id="xd21e2068" title=
-"Bron: Collybia dryophila">Coll&yacute;bia dry&oacute;phila</span>,
-<a href="#no200">No. 200</a>), heeft, wanneer het steeltje slechts 4
-cM. lang is, nog 1,5 minuut noodig om den grond te bereiken en wanneer
-een Zadelzwam (<span class="corr" id="xd21e2074" title=
-"Bron: Polyporus squamosus">Pol&yacute;porus
-squam&oacute;sus</span><span class="corr" id="xd21e2076" title=
-"Niet in bron">,</span> <a href="#no147">No. 147</a>) 4 M. hoog in den
-boom zit, doen de sporen ruim een uur er over. In dien tijd kunnen zij
-reeds z&eacute;&eacute;r ver verspreid worden. Zoo wordt het ook
-duidelijk waardoor wij zoo zelden in de natuur sporenophoopingen onder
-de paddenstoelen vinden; alleen wanneer b.v. dorre bladeren vlak onder
-de hoeden opgehoopt zijn, ziet men het wel; ook <span class=
-"pagenum">[<a id="pb54" href="#pb54" name="pb54">54</a>]</span>wanneer
-vele hoeden dicht op een kluit zitten, vindt men vaak op de lagere de
-sporen uit de hooger gelegen hoeden.</p>
-<p class="par"><span class="ex">Bijna alle paddenstoelen in dit boekje
-behandeld, zijn basidiomyceten</span>. Het is een groote groep, die
-vele, sterk uiteenloopende vormen omvat. Een overzicht van de tot beide
-groepen behoorende zwammen vindt men in de tabel op blz. <a href=
-"#pb152" class="pageref">152</a> en 162. Het eenige voor alle
-doorgaande kenmerk is het basidium, en dat is alleen met &rsquo;t
-microscoop te zien. Wij verdeelen deze groep in twee klassen:</p>
-<p class="par">De <i>Hymenomyceten</i> of <i>vlieszwammen</i>, waarbij
-de basidi&euml;n vrij aan de buitenzijden, (vnl. onderzijde), van het
-vruchtlichaam liggen.</p>
-<p class="par">De <i>Gasteromyceten</i> of <i>buikzwammen</i>, waarbij
-de basidi&euml;n binnen in het vruchtlichaam liggen.</p>
-<p class="par">Het is natuurlijk onmogelijk in dit boekje al deze
-groepen uitvoerig te behandelen. Wij moeten volstaan met de
-hoofdkenmerken der families te vermelden en zullen daarbij
-hoofdzakelijk d&aacute;t noemen, wat voor de praktijk van het
-paddenstoelen determineeren belangrijk is.</p>
-<p class="par">Beginnen we met de</p>
-</div>
-</div>
-<div id="ch5.8" class="div2 section"><span class="pagenum">[<a href=
-"#xd21e334">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">Hymenomyceten of vlieszwammen.</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Deze ontleenen hun naam hieraan, dat de
-basidi&euml;n, dicht naast elkaar staande, een aaneengesloten geheel
-vormen, het hymenium of kiemvlies geheeten (fig. 8). Tusschen de
-basidi&euml;n staan overal andere cellen in, de <i>cystiden</i>, die
-bij sommige soorten eigenaardige vormen hebben, z&oacute;&oacute;
-karakteristiek dat men hieraan alleen de soort herkennen kan.
-Natuurlijk alleen met een goed microscoop, daarom zullen we er niet
-lang bij stil blijven staan. Op <a href="#fig007">fig. 7</a> ziet men
-een dergelijke cystide, <span class="pagenum">[<a id="pb55" href=
-"#pb55" name="pb55">55</a>]</span>die hier boven het hymenium uitsteekt
-en aan den top verdikt is. Dit kiemvlies bekleedt nu de onderzijde van
-de vruchtlichamen der vlieszwammen geheel.</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure floatLeft xd21e2126width" id="fig008"><img src=
-"images/fig008.gif" alt="Fig. 8. Doorsnede van een Lamel." width="236"
-height="216">
-<p class="figureHead">Fig. 8. Doorsnede van een Lamel.</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par">Bij een gewone plaatzwam bijv. zijn het dus de lamellen,
-die er mede overtrokken zijn; bij de buisjeszwammen zijn de buisjes er
-van binnen mede bekleed, bij de stekelzwammen overtrekt het de stekels,
-bij de koraalzwammen zijn de takken er mee bedekt.</p>
-<p class="par">Vragen we ons af wat wel de beteekenis is van die
-plaatjes, gaatjes en stekels dan doen we goed eerst eens even onze
-aandacht te geven aan de allereenvoudigste vormen onder de
-vlieszwammen:</p>
-</div>
-</div>
-<div id="ch5.9" class="div2 section"><span class="pagenum">[<a href=
-"#xd21e341">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">De Thelephoracee&euml;n of korstzwammen.</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">(Pl. 2, fig. XIII, ook <a href="#fig009">fig.
-9</a> en <a href="#fig111">111</a>).</p>
-<p class="par">De naam zegt ons reeds, dat dit eenvoudige korstvormige
-zwammen zijn. Men kan ze in vele soorten op hout, dorre takken en
-dergelijke aantreffen.</p>
-<p class="par">De laagste van deze Thelephoracee&euml;n bestaan altijd
-alleen uit een korst, die met de eene zijde geheel tegen de andere laag
-(schors, hout) is vastgegroeid. (fig. b 2) De vrije zijde, (o.z.)
-meestal naar onderen gekeerd, draagt hier het kiemvlies. Deze
-zwammetjes zijn dus als &rsquo;t ware met haar bovenzijde vastgegroeid;
-de onderzijde vertoont niets wat op plaatjes, gaatjes of iets
-dergelijks gelijkt; het kiemvlies ligt vlak uitgespreid. Het is
-duidelijk <span class="pagenum">[<a id="pb56" href="#pb56" name=
-"pb56">56</a>]</span>dat het hierdoor meer aan beleedigingen is
-blootgesteld; doch er komt nog iets bij. In &rsquo;t algemeen is het
-natuurlijk waar, dat het voor de voortplanting van de zwam van belang
-is, zooveel mogelijk sporen voort te brengen, vooral wanneer zij
-bijzondere eischen stellen voor hunne ontwikkeling en dus een groot
-deel verloren gaat. Het aantal sporen hangt af van het aantal
-basidi&euml;n en nu is het wel duidelijk dat, naarmate het kiemvlies
-meer oppervlakte beslaat, ook in diezelfde mate sporen voortgebracht
-kunnen worden. Door nu het kiemvlies sterk te plooien wordt het
-oppervlak z&eacute;&eacute;r vergroot; we zullen aanstonds zien, dat
-die oppervlaktevergrooting, en dus ook de sporenproductie
-z&eacute;&eacute;r aanzienlijk is. Dat er bij de korstzwammen nog niets
-te bespeuren valt van een dergelijke plooivorming wijst er wel op, dat
-zij laaggeorganiseerd zijn. Evenzoo het feit, dat zoovele het niet
-verder brengen dan tot aangegroeide korsten, zonder iets wat op
-&ldquo;hoeden&rdquo; gelijkt.</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e2152width" id="fig009"><img src=
-"images/fig009.gif" alt="Fig. 9. Groeiwijze van St&eacute;reum." width=
-"540" height="294">
-<p class="figureHead">Fig. 9. Groeiwijze van <span class="corr" id=
-"xd21e2155" title="Bron: Stereun">St&eacute;reum</span>.</p>
-</div>
-<p class="par"><span class="pagenum">[<a id="pb57" href="#pb57" name=
-"pb57">57</a>]</span></p>
-<p class="par">Die &ldquo;heele lage&rdquo; hebben we in dit boekje
-maar niet behandeld. Zij vallen den wandelaar weinig op en men kan ze
-zonder een goed microscoop eigenlijk niet bestudeeren. Wij hebben van
-deze familie alleen eenige Stereum-soorten opgenomen (zie <a href=
-"#no183">No. 183</a>&ndash;188 en <a href="#fig009">fig. 9</a>) en
-<a href="#fig111">fig. 111</a> &ldquo;de Hoorn van overvloed&rdquo;
-(Crater&eacute;llus cornucopio&iacute;des). De <b id=
-"ch5.10">Agaricacee&euml;n</b> of plaatzwammen vormen wel de grootste
-en belangrijkste groep van de Basidiomyceten. Zij zijn gekenmerkt door
-het bezit van lamellen of plaatjes aan de onderzijde van den hoed.
-Hierover is het hymenium uitgespreid, en het beslaat daardoor een veel
-grooter oppervlak, dan wanneer de hoed van onderen glad was. Bij de
-dooierzwam (Canthar&eacute;llus cib&aacute;rius (No. 206) <a href=
-"#fig019">fig. 19</a>) zijn het nog slechts dikke, aderige plooien,
-doch bij &ldquo;hoogere&rdquo; vormen worden het dunne, breede platen,
-met een aanzienlijk oppervlak. Wanneer we nauwkeurig het gezamenlijk
-oppervlak van deze plaatjes bepalen, bijv. bij de honingzwam
-(Armill&aacute;ria m&eacute;llea) (No. 113 <a href="#fig060">fig.
-60</a>) dan blijkt het dat dit ruim 12 maal zoo groot is, als het
-oppervlak van de onderzijde van den hoed zou zijn, wanneer er geen
-plaatjes waren. De hoeveelheid sporen, die de paddenstoel voort kan
-brengen is dus ook 12 maal zoo groot. Niet bij alle plaatzwammen is
-deze oppervlakte-vergrooting dezelfde. Wanneer men wat meer op
-paddenstoelen let, zal men spoedig zien dat er sommige zijn met grove,
-dikke plaatjes, die wijd uiteen staan; zoo bijv. bij de
-Hygrophorussoorten (zie <a href="#fig010">fig. 10</a>); andere, waarbij
-zij heel fijn zijn, en dicht bijeen staan, zooals dit bij den
-champignon het geval is. Bij dezen laatsten is de vergrooting van het
-oppervlak nog aanzienlijker en bedraagt hier 20. Hier is dan ook al,
-evenals trouwens bij vele andere plaatzwammen heel mooi van de
-beschikbare ruimte gebruik gemaakt. <span class="pagenum">[<a id="pb58"
-href="#pb58" name="pb58">58</a>]</span></p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e2187width" id="fig010"><img src=
-"images/fig010.jpg" alt=
-"Fig. 10, type van een Hygrophorussoort (Hygr&oacute;phorus n&iacute;veus No. 49). Vergroot."
-width="672" height="720">
-<p class="figureHead">Fig. 10, type van een Hygrophorussoort
-(Hygr&oacute;phorus n&iacute;veus <a href="#no49">No. 49</a>).
-Vergroot.</p>
-</div>
-<p class="par"><span class="pagenum">[<a id="pb59" href="#pb59" name=
-"pb59">59</a>]</span></p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure floatLeft xd21e2197width" id="fig011"><img src=
-"images/fig011.gif" alt="Fig. 11." width="133" height="354">
-<p class="figureHead">Fig. 11.</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure floatRight xd21e2202width" id="fig012"><img src=
-"images/fig012.gif" alt="Fig. 12." width="142" height="358">
-<p class="figureHead">Fig. 12.</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par">Een blik op <a href="#fig011">fig. 11</a> en 12 leert
-ons op welke wijze. De witte strepen stellen hier de lamellen voor; wij
-zien hier vijf lamellen die van het midden naar den omtrek doorloopen,
-de afstand tusschen die lamellen wordt natuurlijk naar den omtrek toe
-grooter, en zoo zien we dan ook, dat op eenigen afstand van het midden
-weer kleine platen beginnen, die tusschen de lange ingeschoven zijn. Op
-de figuren zijn er drie geteekend. Niet bij alle paddenstoelen is dit
-het geval. Zoo zijn er onder de Russula&rsquo;s, die alleen groote
-lamellen hebben, van &rsquo;t midden tot den omtrek doorloopend. Het
-gezamenlijk oppervlak van de lamellen is hierdoor ook slechts 7 maal
-zoo groot als van de hoedonderzijde. Bij den champignon daarentegen
-vindt men tusschen de kleinere plaatjes nog weer kleinere, en zoo wel 4
-of 5 van verschillende grootte; daardoor wordt die aanzienlijke
-oppervlaktevergrooting bereikt. De tusschengeschoven kleinere plaatjes
-hangen bij sommige soorten met de grootere samen, waardoor vorksgewijs
-vertakte plaatjes ontstaan (zie <a href="#fig011">fig. 11</a>). Het
-spreekt van zelf, dat er een grens gesteld is aan deze dichte ophooping
-van steeds kleinere plaatjes. <span class="pagenum">[<a id="pb60" href=
-"#pb60" name="pb60">60</a>]</span></p>
-<p class="par">Immers, komen de plaatjes &aacute;l te dicht bij elkaar,
-dan wordt de kans groot, dat de sporen niet kunnen ontsnappen. Deze
-moeten toch tusschen de plaatjes door naar beneden vallen; staan deze
-nu te dicht bij elkaar, dan zouden de sporen licht hier of daar blijven
-hangen, te meer daar zij niet een volkomen droog poeder zijn, maar min
-of meer aanhangend. Dit blijkt b.v. als men een sporenfiguur omkeert en
-in de lucht heen en weer slaat: de sporen blijven aan het papier
-hangen. Wij begrijpen hieruit ook, waarom het voor de paddenstoelen van
-zooveel belang is hunne stelen rechtop te doen uitgroeien en de hoeden
-in een horizontaal vlak te plaatsen; de lamellen komen dan zuiver
-verticaal te hangen en de sporen kunnen er uit vallen.</p>
-<p class="par">Tal van aardige bijzonderheden hangen hier nog mede
-samen; doch het zou te ver voeren er hierop in te gaan. Deze enkele
-korte aanduidingen zullen, naar ik hoop, voldoende zijn om den lezer
-veel duidelijk te maken in het leven der paddenstoelen, waarvoor hij
-anders misschien niet zoo licht eene verklaring zou vinden.</p>
-<p class="par">Wij moeten nu echter nog enkele dingen even noemen, die
-bij het determineeren van belang zijn. Buitengewoon leerrijk is het, de
-ontwikkeling van de vliegenzwam (<span class="corr" id="xd21e2222"
-title="Bron: Amanita muscaria">Aman&iacute;ta musc&aacute;ria</span>)
-eens goed na te gaan (Pl. 2, fig. I). Wie daartoe in de gelegenheid is,
-verzuime het vooral niet. Zoek dan eens heel jonge exemplaren! Ge kunt
-dan zien, hoe daarbij de geheele paddenstoel rondom in een wit omhulsel
-is opgesloten; het <span class="ex">algemeen omhulsel</span> (<i lang=
-"la">velum universale</i>). Dit bekleedt het onderste van den voet en
-overtrekt ook aanvankelijk geheel het mooie oranjerood van den
-hoed.</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e2232width" id="fig013"><img src=
-"images/fig013.jpg" alt=
-"Fig. 13 Aman&iacute;ta musc&aacute;ria (Vliegenzwam) in verschillende stadia van ontwikkeling."
-width="718" height="720">
-<p class="figureHead">Fig. 13 Aman&iacute;ta musc&aacute;ria
-(Vliegenzwam) in verschillende stadia van ontwikkeling.</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par">Wanneer nu de paddenstoel zich gaat ontwikkelen,
-<span class="pagenum">[<a id="pb62" href="#pb62" name=
-"pb62">62</a>]</span>vooral doordat de steel gaat groeien, verbrokkelt
-dit omhulsel; op den hoed blijven er witte wratten als resten er van
-zichtbaar, aan den voet blijft een <i>beurs</i> zitten. Bij de
-vliegenzwam is het niet veel meer dan een cirkelvormige verdikking
-boven op den knolvormigen voet, bij andere, b.v. Aman&iacute;ta
-phallo&iuml;des vinden we een fraaie en ruime beurs. Plaat 2, fig. I
-toont bij <i>b</i> een jonge vliegenzwam, die juist opengaat, <i>c</i>
-is een doorsnede daarvan.</p>
-<p class="par">Dergelijke schubben of wratten, die resten zijn van het
-algemeen omhulsel, zitten slechts losjes op de opperhuid en verdwijnen
-dan ook dikwijls b.v. door hevige regenbuien.</p>
-<p class="par">Zoo vindt men dan ook de vliegenzwam niet zelden met een
-geheel gladden hoed. De parasolzwam (Pl. 2, fig. II en 85) zal men
-echter nooit glad aantreffen. Hier ontstaan de schubben door scheuren
-en openbarsten van de opperhuid en laten dus niet los. Beide vormen van
-schubbigheid leert men spoedig onderscheiden. <a href="#fig013">Fig.
-13</a> toont ons eveneens de ontwikkeling van de vliegenzwam; hierbij
-moeten we echter opmerken, dat een exemplaar, zooals in &rsquo;t midden
-is afgebeeld, gewoonlijk nog bijna geheel in den grond verborgen
-is.</p>
-<p class="par">De <span class="ex">ring</span> of <span class=
-"ex">manchet</span> is een vlies, dat bij den jongen paddenstoel de
-lamellen bedekt; het is dan rondom aan den hoedrand bevestigd en loopt
-vandaar naar den steel (Pl. 2, fig. I<i>c</i>); bij den groei laat het
-van den rand los (fig. <span class="corr" id="xd21e2267" title=
-"Niet in bron">II</span>) en hangt dan als een manchet neder; vaak
-vertoont het fijne strepen, die er op wijzen, dat het vroeger tegen de
-kanten der lamellen aangedrukt gelegen heeft. Laat de ring zoowel van
-den hoedrand als van den steel los, dan wordt ze geheel vrij en kan dan
-langs den steel op en neer geschoven worden. Zoo b.v. bij de
-parasolzwam. <span class="pagenum">[<a id="pb63" href="#pb63" name=
-"pb63">63</a>]</span></p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e2273width" id="fig014"><img src=
-"images/fig014.jpg" alt="Fig. 14. Jonge gordijnzwam." width="372"
-height="540">
-<p class="figureHead">Fig. 14. Jonge gordijnzwam.</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par">Bij een aantal paddenstoelen vindt men geen gesloten
-vlies, uitgespannen tusschen hoedrand en steel, doch een z.g.
-&ldquo;gordijn&rdquo; of &ldquo;cortina&rdquo;, een geheel van fijne
-draden. Vooral jonge Cortinarius-soorten (zie <a href="#fig014">fig.
-14</a>), en ook jonge Zwavelkopjes vertoonen dit vaak heel fraai. Ik
-zeg &ldquo;jong&rdquo; want de cortina is zeer vergankelijk en bij
-volwassen exemplaren is ze dikwijls geheel verdwenen. Ik kan den lezer
-aanraden bij de zwavelkopjes <span class="pagenum">[<a id="pb64" href=
-"#pb64" name="pb64">64</a>]</span>eens het lot van de cortina te
-bestudeeren; dan zal hij later gemakkelijker de resten er van ook bij
-andere soorten kunnen herkennen. Dikwijls toch zijn het slechts wat
-spinwebachtige draden aan den steel, bruin, paars of zwart gekleurd
-door aanhangende sporen, die er op wijzen, dat we met een gordijn te
-doen hebben.</p>
-<p class="par">De vorm der <i>plaatjes</i> en de wijze waarop deze aan
-den steel zijn vastgehecht, zijn dikwijls kenmerkend voor de geslachten
-der paddenstoelen. Wij hebben daarom op pl. 3&ndash;6 een reeks van
-doorsneden gegeven. In het bijzonder vestig ik de aandacht op pl. 3
-fig. 4 het type der Tricholoma&rsquo;s. Hier vindt men een uitbochting,
-daar waar het plaatje aan den steel is gehecht; geheel vrij zijn de
-plaatjes bij de meeste Lepiota&rsquo;s (Pl. 3 fig. 2) afloopend bij
-Clitocybe&rsquo;s (Pl. 3 fig. 5) en Lentinus (Pl. 4 fig. 14).</p>
-<p class="par">V&oacute;&oacute;r wij van de plaatzwammen afstappen,
-nog even een woord over de <i>inktzwammen</i>, die allermerkwaardigste
-gewassen, die zooals de geschubde inktzwam (Copr&iacute;nus
-com&aacute;tus) <a href="#fig015">fig. 15</a>, in enkele dagen hun
-blankwitten hoed in een zwarte druipende massa veranderen.</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e2299width" id="fig015"><img src=
-"images/fig015.jpg" alt=
-"Fig. 15. Copr&iacute;nus com&aacute;tus. (Geschubde inktzwam) in druipende toestand."
-width="458" height="405">
-<p class="figureHead">Fig. 15. Copr&iacute;nus com&aacute;tus.
-(Geschubde inktzwam) in druipende toestand.</p>
-<p class="par first">Photo Dr. W. G. N. v. d. Sleen.</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par">Oogenschijnlijk een van de vreemdste en
-onbegrijpelijkste verschijnselen in de plantenwereld, is het inderdaad
-een buitengewoon vernuftige en fraaie wijze van sporenverspreiding.
-Daar zou je gemakkelijk alleen een heel hoofdstuk over kunnen
-schrijven, doch het zou te ver voeren er diep op in te gaan. Wij willen
-hier alleen zeggen, dat door die vervloeiing van hoed en plaatjes, die
-aan den rand begint en steeds verder naar &rsquo;t midden voortgaat,
-voortdurend nieuwe deelen van de plaatjes in staat gesteld worden hun
-sporen te laten ontsnappen. Het vervloeien dient alleen om afgewerkte,
-onnut geworden deelen op te ruimen. De sporen rijpen n.l. &rsquo;t
-eerst aan den rand en het rijpen schrijdt ook van den <span class=
-"pagenum">[<a id="pb65" href="#pb65" name="pb65">65</a>]</span>rand
-naar &rsquo;t midden voort. Net als bij andere plaatzwammen, vallen de
-sporen uit den hoed naar beneden en worden, tijdens die langzame
-nederdaling door de luchtstroomingen weggevoerd; de vliegen hebben er
-niets mee te maken en de zwarte inkt bevat weinig of geen sporen. Wie
-er nog aan mocht twijfelen of het inderdaad zoo in zijn werk gaat, moet
-op een inktzwam maar eens de lichtstraalmethode toepassen (zie blz.
-<a href="#pb45" class="pageref">45</a>); als hij dan voor zijn oogen,
-uit een druiperige inktzwam, een voortdurende nederdaling van droge
-sporen waarneemt, zal het hem wel duidelijk worden, dat de <span class=
-"pagenum">[<a id="pb66" href="#pb66" name=
-"pb66">66</a>]</span>sporenverspreiding der inktzwammen inderdaad heel
-wat mooier en vernuftiger is, dan men wel dacht, toen men aannam, dat
-zoowat alle sporen met den inkt naar beneden dropen en zich daar onder
-de zwam ophoopten.</p>
-</div>
-</div>
-<div id="ch5.11" class="div2 section"><span class="pagenum">[<a href=
-"#xd21e355">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">Polyporace&euml;n of Buisjeszwammen.</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Bij deze ziet men aan de onderzijde van den hoed
-gaatjes: de uitmondingen van buisjes. Deze buisjes zijn van binnen
-bekleed met het kiemvlies, waardoor ook hier een aanmerkelijke
-oppervlaktevergrooting tot stand komt. Deze kan, wat wel duidelijk is,
-nog veel grooter worden dan bij de plaatzwammen; zij bedraagt b.v. bij
-de gewone vuurzwam volgens de berekening van Buller <i>40</i>, d. w. z.
-het oppervlak van het kiemvlies, dat de buisjes van binnen bekleedt, is
-40 &times; zoo groot, als het geval zou zijn, wanneer het eenvoudig
-vlak over de onderzijde van de zwam lag uitgespreid.</p>
-<p class="par">De hoeveelheid sporen, die d.g. zwammen voort kunnen
-brengen, is dan ook geweldig groot, en dat is ook wel noodig ook, want
-van alle sporen, die uitgestrooid worden, kunnen alleen die tot
-ontwikkeling komen, die op een wondplek van een boom belanden; dat is
-dus maar een uiterst gering percentage. Vooral geldt dit wanneer de
-zwam uitsluitend op &eacute;&eacute;n boomsoort kan groeien, zooals
-b.v. de berkenzwam (Pol&yacute;porus bet&uacute;linus, <a href=
-"#no149">No. 149</a> <a href="#fig069">fig. 69</a>).</p>
-<p class="par">Wordt nu door het buisjessysteem een buitengewone
-oppervlaktevergrooting mogelijk gemaakt, er zijn toch ook nadeelen aan
-verbonden.</p>
-<p class="par">Bij de plaatzwammen toch zien we, dat, wanneer de
-paddenstoel uit den gunstigen stand gebracht is om zijn sporen te laten
-ontsnappen, hij dit voor een deel weer <span class="pagenum">[<a id=
-"pb67" href="#pb67" name="pb67">67</a>]</span>kan corrigeeren; de
-plaatjes immers zijn min of meer bewegelijk en kunnen zich weer
-&ldquo;in &rsquo;t lood&rdquo; stellen als de hoek niet al te groot is.
-Maar bij buisjes die aan alle zijden vastzitten, is dit niet
-mogelijk.</p>
-<p class="par">In verband hiermede zien we dan ook, dat de standplaats
-der buisjeszwammen gewoonlijk van dien aard is, dat wanneer ze zich
-eenmaal ontwikkeld hebben en haar buisjes loodrecht ingesteld, er
-weinig kans meer op is van &ldquo;uit &rsquo;t lood&rdquo; gebracht te
-worden. We vinden ze n.l. veel op boomen, hout, palen, enz. Men kan met
-de lichtstraalmethode zien, hoe weinig men b.v. een zadelzwam (Pol.
-squamosus) uit den normalen stand behoeft te brengen om den fraaien
-sporenregen onmiddellijk te doen ophouden. Een afgesneden zwam toch,
-vertoont dezen nog uren lang even goed als wanneer ze aan den boom zit,
-mits men slechts zorgt dat de buisjes vertikaal staan. Eene kleine
-afwijking daarvan doet onmiddellijk echter het verschijnsel
-ophouden.</p>
-<p class="par">Behalve deze &ldquo;echte&rdquo; Polypore&euml;n brengt
-men tot deze groep ook de Boleten (zie blz. <a href="#pb207" class=
-"pageref">207</a>); dit zijn vleezige grondpaddenstoelen, die eveneens
-aan de onderzijde van den hoed buisjes hebben. De Boleten zijn meestal
-door hun gedrongen vorm en dikken vasten steel gevrijwaard tegen het
-gevaar van uit den gunstigen stand gebracht te worden.</p>
-<hr class="tb" id="ch5.12">
-<p class="par"></p>
-<p class="par">Hiermede meenen wij voldoende den bouw der hoogere
-zwammen behandeld te hebben.</p>
-<p class="par">Voor wie nog meer in de &ldquo;finesses&rdquo; daarvan
-wil doordringen, raden wij de volgende werken o.a. aan:</p>
-<p lang="de" class="par">A. de Bary: &ldquo;<span lang=
-"de">Vergleichende Morphologie und Physiologie der Pilze</span>&rdquo;,
-Jena 1884. <span class="pagenum">[<a id="pb68" href="#pb68" name=
-"pb68">68</a>]</span></p>
-<p lang="de" class="par">Dr. F. v. Tavel, &ldquo;<span lang=
-"de">Vergleichende Morphologie der Pilze</span>&rdquo;, 1892,</p>
-<p lang="en" class="par">A. H. Reginald Buller: &ldquo;<span lang=
-"en">Researches on Fungi. An Account of the Production, liberation, and
-dispersion of the spores of hymenomycetes etc.</span><span class="corr"
-id="xd21e2365" title="Niet in bron">&rdquo;</span> (Longmans, Green
-&amp; C<sup>o</sup>., 1909). <span class="pagenum">[<a id="pb69" href=
-"#pb69" name="pb69">69</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-</div>
-<div class="footnotes">
-<hr class="fnsep">
-<p class="par footnote"><span class="label"><a class="noteref" id=
-"xd21e1909" href="#xd21e1909src" name="xd21e1909">1</a></span> Spreek
-uit: ui; het wil zooveel zeggen als
-&ldquo;je&rdquo;-zwammen.&nbsp;<a class="fnarrow" href=
-"#xd21e1909src">&uarr;</a></p>
-</div>
-</div>
-<div id="ch6" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#xd21e376">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h2 class="main">Het inzamelen van paddenstoelen voor de studie.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Moge ook de waarneming in de natuur nummer
-&eacute;&eacute;n zijn, voor een meer nauwkeurige bestudeering en
-determinatie is het noodzakelijk de voorwerpen in te zamelen en mede
-naar huis te nemen. Wil men zich eene verzameling aanleggen of, (wat
-hoogst nuttig is en daarbij een h&eacute;&eacute;l prettige bezigheid),
-aquarellen of teekeningen er van maken, dan is het in de eerste plaats
-noodig te weten hoe het aan te leggen om de zwammen zoo goed mogelijk
-thuis te krijgen. Dit nu is niet zoo h&eacute;&eacute;l eenvoudig;
-paddestoelen zoeken, althans voor studie is vrij wat omslachtiger dan
-het gewone botaniseeren, waarbij men met een gewone trommel en
-plantenschopje al een heel eind komt. Eerst moge dus hier een en ander
-volgen over de uitrusting van den mycoloog.</p>
-<p class="par">Een flinke groote trommel kan zeer zeker goede diensten
-bewijzen, vooral voor kleinere soorten. Voor grootere is ze ongeschikt;
-een ruim korfje of mandje, bij voorkeur een klapmandje, is dan vrijwel
-onmisbaar. Ook een plantenschopje is er noodig om de paddenstoelen uit
-te steken; men <i>breke ze nooit</i> af: belangrijke kenmerken kunnen
-hierdoor verloren gaan, bovendien scheuren en splijten de stelen dan
-licht. Sommige soorten hebben onder aan den steel een beurs, andere
-zitten met een langen wortel in den grond, weer andere zijn gehecht op
-voorwerpen, die in den grond verborgen <span class="pagenum">[<a id=
-"pb70" href="#pb70" name="pb70">70</a>]</span>zijn, bijv. dennenkegels,
-vlinderpoppen en dergelijken. Op al die dingen dient men goed te
-letten.</p>
-<p class="par">Heeft men nu nog een goeden voorraad papier, niet te
-hard, b.v. kranten- of kastpapier, of wat nog beter is vloeipapier, dan
-is men al een goed eind op streek; de meeste paddenstoelen kunnen we
-nu, zoo uitgerust, inzamelen. Men neme ook nog een aantal kleine
-doosjes, glazen buisjes of dergelijke mede om teerdere dingetjes in te
-bergen. Met watteproppen of vloeipapier legt men deze vast.</p>
-<p class="par">Men gewenne er zich echter aan, steeds de voorwerpen,
-v&oacute;&oacute;r men ze inpakt, goed te bekijken en zoo noodig,
-eenige korte notities te maken: niet zelden is het uiterlijk der
-paddenstoelen, na een excursie van eenige uren, al merkbaar veranderd;
-vooral is het noodig zich er goed rekenschap van te geven wat van onze
-vondsten tot &eacute;&eacute;nzelfde soort behoort: buiten is dit vaak
-gemakkelijk te beoordeelen, terwijl men, thuis komend, zich wel eens
-afvraagt: wat hoort nu eigenlijk bij elkaar, wat vond ik in elkaars
-onmiddellijke nabijheid, bij of op welken boom vond ik ze ook weer?
-enz.</p>
-<p class="par">Wanneer het er nu om te doen is de voorwerpen zoo zuiver
-en ongeschonden als dit mogelijk is, thuis te brengen&mdash;en hem, die
-er zich aquarellen of foto&rsquo;s van wil maken, moet het daar wel om
-te doen zijn&mdash;dient men ze met zorg te behandelen: voorzichtig
-uitsteken, zooveel mogelijk van aarde reinigen en dan inwikkelen in
-papier, liefst ieder exemplaar afzonderlijk. Zeer stevige, vaste
-soorten, zooals b.v. sommige Boleten kan men wel z&oacute;&oacute; in
-het mandje bergen, kleinere wel eens meerdere bijeen in een papier
-wikkelen of in een zakje doen&mdash;doch in &rsquo;t algemeen is het
-het beste ieder afzonderlijk in te wikkelen. Goed ingepakt kan men ze
-<span class="pagenum">[<a id="pb71" href="#pb71" name=
-"pb71">71</a>]</span>dan vrij stevig tegen elkaar aandrukken in het
-mandje. Zooveel mogelijk zorge men er voor, dat zware exemplaren
-onderin komen te leggen, de lichte daar bovenop. Men slepe vooral in
-het begin niet te veel soorten tegelijk mee naar huis, en neme zooveel
-doenlijk van iedere soort eenige exemplaren mede, liefst in
-verschillend stadium. D&aacute;n heeft men goede kans op succes met
-determineeren en men kan zich een mooie foto of teekening maken, die
-inderdaad een goed beeld geeft van de soort.</p>
-<p class="par">Dit alles geldt in de eerste plaats voor de op den grond
-groeiende paddenstoelen. Gaat men er op uit om ook boomzwammen,
-Polyporee&euml;n en dergelijke te verzamelen dan wordt de zaak
-moeilijker; dit is dikwijls een ware sport, waarbij mes, zaag en zelfs
-bijl er aan te pas moeten komen: een stevig mes, liefst zoo een,
-waarvan men &rsquo;t lemmet kan vastzetten, b.v. een zoogenaamd
-Zweedsch mes, een korte zaag met dubbele snede, voor levend of sappig
-rottend hout, zijn gemakkelijk mee te dragen; als &rsquo;t ruwe geweld
-van de bijl er aan te pas moet komen, zooals bijv. bij de vuurzwam (F.
-<span class="corr" id="xd21e2394" title=
-"Bron: igniarius">igni&aacute;rius</span> <a href="#no162">No. 162</a>)
-is er misschien een padvinder bij de hand, die zijn bijl wil afstaan.
-Een ladder, vaak beslist onmisbaar, geeft soms de grootste
-moeilijkheden en moet van de naastbijzijnde woning aangesleept worden;
-niet zonder levensgevaar heb ik wel eens een Zwavelzwam (No. 150) uit
-den boom gehaald, die met een 28-sports ladder nog juist te bereiken
-was. Een binocle kan dan soms zijn diensten bewijzen, om eerst eens te
-zien of het ding inderdaad waard is er zijn leven voor te wagen...
-Heeft men de boomzwammen bemachtigd, dan behoeft men er gewoonlijk heel
-wat minder &eacute;gards voor te hebben; ze zijn meest veel vaster en
-steviger <span class="pagenum">[<a id="pb72" href="#pb72" name=
-"pb72">72</a>]</span>dan de paddenstoelen, die op den grond groeien...
-Men verzuime niet er goed acht op te geven, waarop men ze vond, en
-trachte ook bij doode stompen of palen uit te maken wat het voor hout
-is; ook dit kan van belang zijn voor de determinatie.</p>
-<div id="xd21e2402" class="div2 section"><span class=
-"pagenum">[<a href="#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">Het bestudeeren thuis.</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Wie aandachtig het voorafgaande hoofdstuk gelezen
-heeft en zelf eens goed rondkijkt in de paddenstoelen, zal er gauw
-genoeg oog voor krijgen, waarop hij zooal acht moet geven, om ze goed
-te leeren kennen en te determineeren. Ook vindt de lezer in de
-inleiding tot het gebruik der tabellen een en ander wat hem op weg zal
-helpen&mdash;wij kunnen hier dus volstaan met enkele korte
-aanwijzingen. In de eerste plaats late men zijn paddenstoelen niet lang
-ingepakt staan; thuis gekomen, is het zaak, mand en bus spoedig te
-ontpakken en den inhoud op een tafel uit te leggen. Het spreekt
-vanzelf, dat het wenschelijk is het vergankelijke materiaal zoo gauw
-mogelijk onderhanden te nemen; moet men dit echter eenigen tijd
-uitstellen, dan is het beter, dat de paddenstoelen uitgepakt zijn, daar
-ze anders zeer snel schimmelen en tot rotting overgaan. (Daarom is het
-ook noodig bij verzending de paddenstoelen niet in te pakken in vochtig
-mos of iets dergelijks maar eenvoudig goed ingewikkeld in dun papier).
-Men lette er op, of soms op de pakpapiertjes sporen gevallen zijn; het
-is gemakkelijk als men de kleur daarvan reeds aanstonds kan
-beoordeelen. (Zie ook blz. <a href="#pb141" class="pageref">141</a>,
-inl. tot de tabellen). Is dit niet het geval, dan plaatst men de
-exemplaren, waar men sporen van wil hebben, met den hoed horizontaal op
-papier; het is niet noodig hiertoe den steel af te <span class=
-"pagenum">[<a id="pb73" href="#pb73" name="pb73">73</a>]</span>snijden:
-Men knipt eene opening in het papier en steekt den steel daardoor en
-plaatst dan dezen in een flesch of iets dergelijks. Is dit bijv. door
-een dikken knol bemoeilijkt dan maakt men er een insnijding in op deze
-wijze (<a href="#fig015a">fig. 15a</a>) en plaatst nu den paddenstoel
-met het papier er onder in een stopflesch of tusschen een paar doozen,
-stapels boeken of iets dergelijks. Verwacht men gekleurde sporen, dan
-is wit papier het aangewezene, voor witte sporen blauw of zwart; heeft
-men in &rsquo;t geheel geen vermoeden, dan maar half om half. Wil men
-&ldquo;de sporen-figuren&rdquo; fixeeren en bewaren om ze in de
-verzameling te brengen, dan dienen ze nog met meer zorg opgesteld te
-worden (zie blz. <a href="#pb81" class="pageref">81</a>). Komt het er
-niet op aan om een exemplaar te verliezen, dan is het &rsquo;t
-eenvoudigste den steel er af te snijden en den hoed zoo op &rsquo;t
-papier te leggen. Behalve de kleur, is ook de vorm en grootte der
-sporen een zeer belangrijk kenmerk. Om dit te kunnen beoordeelen is
-echter&mdash;evenals voor alle microscopische kenmerken der
-paddenstoelen&mdash;een zeer goed microscoop noodig. Terwijl men bij de
-studie der mossen al heel veel pleizier kan hebben van een heel
-eenvoudig instrumentje, is dit bij de paddenstoelen geheel waardeloos.
-Daar nu een goed, sterk vergrootend microscoop slechts in het bezit van
-weinigen is, hebben wij uit dit boekje alle &ldquo;microscopie&rdquo;
-geweerd; wij willen hier alleen nog even zeggen, dat deze in de laatste
-jaren ook voor de studie der paddenstoelen van groot belang geworden
-is. Doch ook zonder dit kan men het een heel eind sturen&mdash;mits men
-vier van de vijf zintuigen <span class="pagenum">[<a id="pb74" href=
-"#pb74" name="pb74">74</a>]</span>flink aan &rsquo;t werk zet; alleen
-de ooren kan je er wel bij missen. En dan geldt verder in hoofdzaak wat
-we al vroeger gezegd hebben: als &rsquo;t kan niet op &eacute;&eacute;n
-exemplaar blijven hangen, jonge en oude vergelijken, geur en smaak met
-aandacht beoordeelen, geaardheid van het vleesch en verder al die, min
-of meer vage kenmerken, die juist bij de paddenstoelen-studie van
-zooveel belang zijn.</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure floatRight xd21e2421width" id="fig015a"><img src=
-"images/fig015a.gif" alt="Fig. 15a." width="175" height="178">
-<p class="figureHead">Fig. 15a.</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par">Tast-, smaak- en reukwerk is &rsquo;t in hooge mate en
-daarom vreemd voor hem, die gewend is meeldraden te tellen, verspreide
-van overstaande bladeren te onderscheiden enz., maar juist in dit
-ietwat vage en ongrijpbare ligt voor menigeen een eigenaardige
-bekoring. En het is wel of de voldoening nog veel grooter is, wanneer
-je dan ten slotte de zekerheid hebt er nu werkelijk goed achter te
-zijn.</p>
-<p class="par">Een heel belangrijk ding is voorts bij de studie het
-maken van gekleurde teekeningen. Hierover echter in het volgende
-hoofdstuk. <span class="pagenum">[<a id="pb75" href="#pb75" name=
-"pb75">75</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-</div>
-</div>
-<div id="ch7" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#xd21e388">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h2 class="main">De verzameling.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Het kwam ons voor, dat een stukje over het
-aanleggen van eene paddenstoelverzameling hier niet mocht ontbreken.
-Wij weten heel goed, dat lang niet alle natuurvrienden gunstig gestemd
-zijn voor het &ldquo;verzamelen&rdquo;, dat er wel onder zijn, die het
-geheel verouderd&mdash;ja uit den booze!&mdash;achten.</p>
-<p class="par">Het is hier de plaats niet, om deze vraag uitvoerig te
-bespreken. Wij zijn de laatste om te ontkennen, dat het dikwijls
-ernstige schaduwzijden heeft en dat vooral verschillende
-&ldquo;ontaardingsvormen&rdquo; ons antipathiek zijn. Doch aan den
-anderen kant blijft het voor ons een feit, dat het aanleggen eener
-verzameling mits met verstand en overleg gedaan, een prettig en
-onderhoudend werk is en bovendien een van de belangrijkste hulpmiddelen
-bij de natuurstudie. H&iacute;&eacute;rvan moet ieder doordrongen zijn:
-de verzameling moet <i>hulpmiddel</i> blijven, niet <i>doel</i> worden.
-Eerbied en liefde voor de natuur moet ons leiden; dan zullen we steeds
-sparen waar dit noodig is en zonder al te veel hartzeer een groote
-zeldzaamheid laten staan. Liever dan maar een leemte in onze
-collectie&mdash;of beter nog: een goede teekening of photo&mdash;dan
-het besef het onze er toe bijgedragen te hebben om een interessante
-plantensoort te helpen uitroeien.</p>
-<p class="par">Hiermede zit ik ook opeens midden in mijn onderwerp,
-want ik bedoel hier onder &ldquo;verzameling&rdquo; alles samen te
-vatten, wat maar op een of andere wijze iets <span class=
-"pagenum">[<a id="pb76" href="#pb76" name="pb76">76</a>]</span>van den
-paddenstoel vastlegt, ieder &ldquo;document&rdquo; dus dat tot steun
-van onze herinnering kan dienen, een photo dus, zoowel als een
-sporenfiguur, een aquarel, zoo goed als een zwam &ldquo;op sterk
-water.&rdquo;</p>
-<p class="par">Bij de paddenstoelen toch is dat aanleggen van eene
-goede studieverzameling lang geen eenvoudige zaak, en men moet
-eigenlijk ieder hulpmiddel aangrijpen om iets van het vergankelijke
-goedje vast te houden. Die moeilijkheid van het conserveeren heeft
-ongetwijfeld remmend gewerkt op de studie van de
-paddenstoelensystematiek en is mede ook wel de oorzaak van veel
-verwarring op dit gebied. Vergelijk hierbij b.v. eens de kevers.</p>
-<p class="par">Wanneer iemand onze kevers bestudeert, kan hij met
-betrekkelijk geringe moeite zich een uitgebreide collectie aanleggen;
-hij kan zich van iedere soort langzamerhand geheele reeksen verzamelen,
-waaraan hij steeds zelfs uiterst minitieuse verschillen kan
-bestudeeren. Ten allen tijde kan hij er nauwkeurige teekeningen van
-maken; ruil met anderen, daardoor uitwisseling van inzichten over den
-juisten naam en de plaats in het systeem zijn hoogst gemakkelijk. Ieder
-zal onmiddellijk begrijpen, dat, wil men ditzelfde doorvoeren bij de
-paddenstoelen, men op z&eacute;&eacute;r groote bezwaren stuit, grooter
-haast dan bij eenige andere groep van organismen. Hoe hier het
-vergankelijke wezen te conserveeren, hoe iets vast te houden van de
-vaak zoo wisselende gevoelige kleuren, hoe de dikwijls kenmerkende
-eigenschappen van de substantie, den geur en den smaak vast te
-leggen?</p>
-<p class="par">Het lijkt een onbegonnen werk; de grondleggers van de
-mycologie hebben dan ook weinig verzameld en zich meer bepaald tot het
-maken van groote plaatwerken. Hieronder zijn ware prachtwerken. Wie
-b.v. gelegenheid <span class="pagenum">[<a id="pb77" href="#pb77" name=
-"pb77">77</a>]</span>heeft in Teyler&rsquo;s bibliotheek de werken van
-Bulliard, Bolton, Sowerby, Schaeffer, allen gegraveerde en uit de hand
-gekleurde platen, te gaan bezichtigen, kan ik dit sterk aanraden.</p>
-<div id="ch7.1" class="div2 section"><span class="pagenum">[<a href=
-"#xd21e396">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">Teekenen en fotografeeren.</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Het verdient aanbeveling het spoor dezer oude
-mycologen te volgen. Wie eenig talent voor teekenen heeft legge er zich
-op toe vlugge, rake, kleurenschetsen te maken, en heeft hij veel vrijen
-tijd, ook meer afgewerkte, nauwkeuriger teekeningen. Het groote nut
-hiervan om de dingen goed te zien en in zich op te nemen, behoeft geen
-betoog. Als &ldquo;document&rdquo; heeft echter misschien een goede
-scherpe photo nog grooter waarde. Weliswaar mist men hier de kleur,
-maar den vorm en de fijne details kunnen dan ook volkomen zuiver worden
-weergegeven. Zoo kan men b.v. op de oorspronkelijke foto van de bruine
-anijszwam (<a href="#fig063">fig. 63</a>) met de loupe zeer goed de
-fijne tandjes aan de plaatjes zien, die zoo kenmerkend voor &rsquo;t
-geslacht Lentinus is. De reproductie hier is natuurlijk ongeschikt om
-met de loupe bestudeerd te worden, doch er zijn andere
-proc&eacute;d&eacute;&rsquo;s, waarbij al de fijne details goed
-zichtbaar blijven; dan zou echter ons boekje veel te duur worden.
-Dergelijke foto&rsquo;s kan men alleen thuis, onder gunstige
-omstandigheden, die men zelf, tot op zekere hoogte, in de hand heeft,
-maken. Zij zijn van groote waarde en vormen m.i. een belangrijk
-onderdeel van de verzameling. Vooral ook stereoscoopfoto&rsquo;s vind
-ik in dit opzicht nummer &eacute;&eacute;n. Afgezien van de kleur, kan
-men in den stereoscoop bijna den indruk krijgen den paddenstoel in
-werkelijkheid voor zich te zien. Een rake kleurenschets is dan een
-mooie aanvulling. <span class="pagenum">[<a id="pb78" href="#pb78"
-name="pb78">78</a>]</span></p>
-<p class="par">Ook kan men goede, contrastrijke foto&rsquo;s met
-bepaalde (terpentijn-) kleurstoffen kleuren, en zoo wel aardige
-resultaten krijgen... Ge verwondert u, dat ik zwijg van de
-kleurenfotographie; ik heb er zelf nog niet aan gedaan en vind het,
-zoolang men er nog alleen glaspositieven van maken kan en ze niet in
-onbepaald aantal kan afdrukken, nog niet d&aacute;t; ik kan ook niet
-zeggen, dat mijne verwachtingen voor de toekomst er van hoog gespannen
-zijn... doch ik denk daar aan den man, die, toen de eerste trein reed,
-beweerde, dat dit vervoermiddel nooit van groot belang zou worden voor
-&rsquo;t verkeer, en dat was toch niet de eerste, de beste!</p>
-<p class="par">Ten onrechte m.i. zijn sommigen van meening, dat het
-thuis fotografeeren van paddenstoelen weinig waarde zou hebben of een
-vervelend werkje zou zijn. Het tegendeel is waar. Het voorkomen van
-paddenstoelen in de natuur, meestal laag en bij den grond en niet
-zelden nog min of meer verborgen tusschen andere planten, dorre
-bladeren, enz. is oorzaak, dat men buiten zelden een goede
-gedetailleerde foto kan maken, <i>wil men niet veel wijzigen en
-wegnemen</i>, waardoor het beeld onnatuurlijk wordt. Thuis kan men er
-eenige, liefst van verschillenden leeftijd, <span class="corr" id=
-"xd21e2471" title="Bron: &iuml;n">in</span> verschillenden stand
-opstellen en zoo fotografeeren. Natuurlijkheid is dan geen eisch, het
-is er alleen om te doen om zooveel mogelijk de kenmerken van de soort
-op &eacute;&eacute;n plaat te vereenigen.</p>
-<p class="par">Niettemin hebben ook goede natuuropnamen hunne waarde;
-geven zij gewoonlijk een minder volledig en gedetailleerd beeld van de
-paddenstoelen, zij hebben weer het groote voordeel, dat zij deze in
-hunne natuurlijke omgeving weergeven; maar dan is het ook zaak zoo
-weinig mogelijk te wijzigen of weg te nemen, opdat het beeld een
-zuivere natuuroorkonde zij. Zulke oorkonden zijn <span class=
-"pagenum">[<a id="pb79" href="#pb79" name="pb79">79</a>]</span>b.v. de
-fraaie foto&rsquo;s van Dr. van der Sleen, (zie <a href="#fig049">fig.
-49</a>) en van mejuffrouw Bijl (zie <a href="#fig087">fig. 87</a>).</p>
-<p class="par">Het beste is natuurlijk wel, als men &rsquo;t eene doet
-zonder &rsquo;t andere te laten. Zoo ziet men b.v. op <a href=
-"#fig071">fig. 71</a> de Reuzenzwam (<span class="corr" id="xd21e2489"
-title="Bron: PolYporus giganteus">Pol&yacute;porus
-gig&aacute;nteus</span>) in de natuur. Hier ziet ge, hoe de zwam uit
-den voet van den ouden beuk komt groeien; de opengebarsten schors toont
-u, dat de boom niet zoo erg best meer is en de dorre bladeren wijzen op
-&rsquo;t jaargetijde. Deze foto is ook een van twee stereoscoopbeelden.
-Stereoscopisch komt alles nog veel mooier uit. <a href="#fig070">Fig.
-70</a> toont dezelfde zwamsoort (niet &rsquo;t zelfde exemplaar) nu
-afzonderlijk en onder de gunstigste omstandigheden gefotografeerd.</p>
-</div>
-</div>
-<div id="ch7.2" class="div2 section"><span class="pagenum">[<a href=
-"#xd21e403">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">Herbarium.</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Ik heb de afbeelding door teekening of foto
-vooropgesteld, omdat het mij voorkomt, dat dit nog eerder onder veler
-bereik zal vallen, dan het conserveeren van paddenstoelen. Dit toch is
-een werkje, dat, wil men het goed doen, heel veel tijd&mdash;en vooral
-veel geduld vereischt. Voor hen die daarover beschikken en het zouden
-willen beproeven, laat ik hier eenige korte aanwijzingen volgen: Men
-kan paddenstoelen droog bewaren of op vloeistoffen. De eerste methode
-lijkt mij om vele redenen de belangrijkste; doch ook hier geldt het
-weer: ze moeten elkaar zooveel mogelijk aanvullen. Vele buisjeszwammen,
-ook aardsterren en dergelijke kunnen zonder veel zorg in hun geheel
-gedroogd en z&oacute;&oacute; bewaard worden. Men komt er gauw genoeg
-achter, dat al die hout-, leder-, papier- en kurkachtige vormen zich
-goed daartoe leenen. Men bewaart ze in goed gesloten doosjes, buizen,
-stopflesschen of zoo iets en voegt er wat kamfer of naphtaline bij. Zit
-er ongedierte in, dan <span class="pagenum">[<a id="pb80" href="#pb80"
-name="pb80">80</a>]</span>doet men ze in een groote stopflesch, giet er
-een weinig zwavelkoolstof in en laat dit eenige dagen staan.</p>
-<p class="par">De meeste plaatzwammen kan men z&oacute;&oacute; niet
-bewaren; die moet men prepareeren. Kleinere, niet al te weeke vormen,
-kan men, wil men er niet al te veel tijd aan besteden in haar geheel of
-overlangs doorgesneden, tusschen watten drogen. Zorgt men de watten
-dikwijls te ververschen, dan geeft dit betere resultaten dan
-filtreerpapier. Hinderlijk zijn weliswaar altijd de aanklevende
-wattenvezels, die men met pincetjes moet verwijderen. Een zacht stukje
-vlakgom kan hierbij ook soms goede diensten bewijzen.</p>
-<p class="par">Grootere paddenstoelen eischen veel meer werk. Hier
-begint men met ze overlangs door te snijden en van beide helften een
-dunne coupe af te nemen. Deze, met zorg gedroogd, geeft een goed beeld
-van den vorm van den paddenstoel; daartoe heeft men haar slechts in
-zijn gedachten om de as te laten wentelen; dikte van het vleesch, vorm
-en breedte der plaatjes, al die dingen zijn er aan te zien. Van de
-beide helften maakt men habitusbeelden; hiertoe holt men zoowel de
-hoed- als de steelhelft geheel uit, tot er slechts een dun laagje
-vleesch met het buitenste huidje overblijft; meestal snijdt men daartoe
-eerst de hoed- van de steelhelft. Eenige verschillend-gevormde,
-vlijmscherpe mesjes zijn bij dit werkje onmisbaar.</p>
-<p class="par">Deze verschillende stukken droogt men nu tusschen fijn
-filtreerpapier, hetgeen men zeer vaak, aanvankelijk wel telkens na
-eenige uren moet ververschen, want het wordt natuurlijk doornat. Zorgt
-men daarvoor, dan kan men goede resultaten verkrijgen; dikwijls blijft
-er dan van de kleuren nog veel meer over dan bij de conserveering of
-vloeistof.</p>
-<p class="par">De uitgeholde stukken zijn, doordat zij eene kromming
-<span class="pagenum">[<a id="pb81" href="#pb81" name=
-"pb81">81</a>]</span>hebben wel eens moeilijk te drogen; dan moet men
-aanvankelijk de holten met een propje watten of iets dergelijks
-opvullen; langzamerhand worden ze dan wel vlak. Wanneer nu deze stukken
-goed droog zijn (zij zijn dan bros en moeten voorzichtig gehanteerd
-worden) moet men ze &ldquo;opzetten&rdquo;, bij voorkeur op stevig wit
-carton. Hierop plakt men ze met de geheele onderzijde vast; als
-plakmiddelen zijn geprepareerde stijfsel (Titanol of iets dergelijks)
-en voor dikkere, moeilijker-hechtende deelen tubenkit (bv. Syndeticon)
-te gebruiken. De doorsneden heeft men zonder meer er op te plakken; den
-hoed en steel moet men een zoodanigen vorm geven, dat ze zoo goed
-mogelijk den paddenstoel weergeven. Heeft men een teekening of een
-foto, dan kan die daar goede diensten bij bewijzen.</p>
-<p class="par">Deze wijze van conserveeren is wel zeer bewerkelijk en
-tijdroovend, doch indien men wat aanleg heeft voor fijn peuterwerk, wat
-smaak en vooral veel geduld, kan men er zeer goede resultaten mede
-bereiken. Een dergelijke verzameling, aangevuld met teekeningen,
-foto&rsquo;s en notities, kan langzamerhand een hoogst waardevol
-hulpmiddel worden bij de studie der paddenstoelen. Ook sporenfiguren
-mogen hierbij niet ontbreken.</p>
-<p class="par">Op blz. <a href="#pb73" class="pageref">73</a> heb ik al
-in hoofdzaak aangegeven, hoe deze gemaakt moeten worden. Is het er om
-te doen om een zuivere afbeelding van de onderzijde van den hoed te
-krijgen, dan moet men dezen horizontaal opstellen en zorg dragen, dat
-het papier er zooveel mogelijk overal tegen aansluit. Ook moet men dan
-vermijden, dat luchtstroomingen het rustig vallen der sporen verstoort,
-waardoor het beeld onzuiver wordt. Men plaatst dus den paddenstoel op
-een rustig plekje, in een gesloten ruimte, doos, of klok. <span class=
-"pagenum">[<a id="pb82" href="#pb82" name="pb82">82</a>]</span></p>
-<p class="par">De gekleurde sporenfiguren fixeert men door er van
-onderen met een penseeltje fixatief (dezelfde vloeistof, die gebruikt
-wordt om teekeningen te fixeeren) tegen te strijken. Deze dringt dan
-door het papier heen en fixeert de sporen aan de bovenzijde. Witte
-sporen kan men zoo niet fixeeren, deze worden bij deze bewerking
-onzichtbaar. Eene goede fixeervloeistof hiervoor is mij nog niet
-bekend.</p>
-</div>
-</div>
-<div id="ch7.3" class="div2 section"><span class="pagenum">[<a href=
-"#xd21e410">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">Over het conserveeren op vloeistof</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">kan ik kort zijn; voor de meesten toch zal een
-dergelijke verzameling te omslachtig en te duur zijn. Men kan de
-paddenstoelen bewaren op alcohol, waarbij het dikwijls gewenscht is met
-vrij slappen &plusmn; 50 % te beginnen en dezen langzamerhand te
-<span class="corr" id="xd21e2527" title=
-"Bron: versterkent ot">versterken tot</span> &plusmn; 80 %. Of ook kan
-men eene formalineoplossing gebruiken (1 deel van de handelsoplossing,
-verdund met 20 deelen water).</p>
-<p class="par">In formol blijven de kleuren meestal wel wat langer
-bewaard dan in alcohol; op den duur verdwijnen zij echter toch ook en
-bovendien worden de voorwerpen slap en week. Het is echter veel
-goedkooper dan alcohol en kan vooral voor kleinere voorwerpen wel
-gebruikt worden. Wil men er notities bijvoegen, dan kan men deze, met
-O.-Ind. inkt op perkamentpapier geschreven, bij &rsquo;t voorwerp in de
-flesch doen.</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e2535width" id="fig016"><img src=
-"images/fig016.jpg" alt=
-"Fig. 16. Amanita Mappa.&mdash;Amanita Phalloides." width="635" height=
-"689">
-<p class="figureHead">Fig. 16. Amanita Mappa.&mdash;Amanita
-Phalloides.</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e2542width" id="fig017"><img src=
-"images/fig017.jpg" alt="Fig. 17. Psalliota (Pratella) Campestris."
-width="615" height="704">
-<p class="figureHead">Fig. 17. Psalliota (Pratella) Campestris.</p>
-</div>
-<p class="par"><span class="pagenum">[<a id="pb83" href="#pb83" name=
-"pb83">83</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-</div>
-</div>
-<div id="ch8" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#xd21e422">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h2 class="main">Vergiftige paddenstoelen.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Gelijk een schok van een aardbeving, verbreidt
-zich de mare: de kranten berichten wederom een
-paddenstoelenvergiftiging van een geheel gezin, reeds enkele personen
-zijn gestorven!</p>
-<p class="par">Den liefhebbers der Mycologie, vooral den
-paddenstoeleneters of mycophagen, die heusch al een beetje thuis
-begonnen te raken in de onderscheidingskunst der zwammen, slaat de
-schrik om &rsquo;t hart en ze zweren, nooit meer een paddenstoel te
-zullen aanraken.</p>
-<p class="par">De &ldquo;kenners&rdquo; ontvangen van anonieme
-personen, tientallen van het uitgeknipte courantenberichtje, de bewuste
-passage met blauw potlood dik onderstreept.</p>
-<p class="par">De Ned. Mycol. Vereen., beleeft kritieke tijden; vele
-leden bedanken voor hun lidmaatschap en ... de paddenstoelen in bosch
-en veld, krijgen het &eacute;&eacute;nzamer dan ooit. Kortom, de
-Mycologie heeft voor een poosje geheel afgedaan, en is men er na
-verloop van een paar jaar weer wat van bekomen, dan brengt een nieuw
-courantenbericht den boel opnieuw in discrediet.</p>
-<p class="par">Ze komen haast allen uit het buitenland die berichten,
-(met het treurige geval in den Haag in 1910, helaas een enkele keer ook
-uit ons land) en dan vergete men niet, dat,&mdash;behalve dat die
-verhalen meestal zeer zijn aangedikt&mdash;de paddenstoelen daar in
-ontzaggelijke hoeveelheden gegeten worden en dat er dan allicht eens
-iemand onvoorzichtig geweest kan zijn, hetzij met eenige verkeerde
-<span class="pagenum">[<a id="pb84" href="#pb84" name=
-"pb84">84</a>]</span>exemplaren er bij te hebben verzameld, of dat ze
-reeds oud en bedorven waren (zie blz. <a href="#pb110" class=
-"pageref">110</a>). Hoeveel menschen sterven wel niet, maar worden toch
-gevaarlijk ziek, dikwijls met sleepende ziekten voor hun geheele leven,
-door het eten van bedorven vleesch of andere voedingsmiddelen. Die
-berichten staan ook wel in de couranten, doch de berichtgevers die
-zulks inzenden, hebben niet half zooveel succes, als die de
-vergiftigingen, door de paddenstoelen veroorzaakt, melden. De
-statistieken hebben uitgemaakt, dat in verhouding er veel meer
-ziekteverschijnselen optraden door het eten van bedorven vleesch, dan
-door het eten van paddenstoelen, terwijl de gevallen van
-paddenstoelenvergiftigingen met doodelijken afloop, gelukkig
-betrekkelijk zeldzaam zijn.</p>
-<p class="par">Doch, nadat wij dit geconstateerd hebben, willen we toch
-dadelijk met nadruk erkennen, dat die paddenstoelen een gevaarlijk
-volkje zijn om mee om te gaan en dat we <i>een ieder die er geen kennis
-van heeft en er geen bepaalde studie van maakt, niet genoeg kunnen
-waarschuwen er voorzichtig mee te zijn en ze niet op zijn tafel te
-brengen</i>!</p>
-<div id="ch8.1" class="div2 section"><span class="pagenum">[<a href=
-"#xd21e430">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">De giftige soorten van ons land.</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Laten wij verder eens vertellen hoe het met de
-vergiftige paddenstoelen in ons land gesteld is. Van de ruim 800
-verschillende soorten welke in ons land voorkomen, zijn er &plusmn; een
-300-tal verschillende soorten eetbaar, de meesten oneetbaar, doch niet
-schadelijk, een 50-tal verdacht en een 10-tal soorten bepaald
-gevaarlijk. Deze zijn: Aman&iacute;ta phallo&iacute;des (<a href=
-"#fig016">fig. 16</a>, <a href="#fig048">48</a> en <a href=
-"#fig112">112</a>) <a href="#no24">No. 24</a>, Aman&iacute;ta
-citr&iacute;na (<a href="#fig016">fig. 16</a> en <a href=
-"#fig049">49</a>) <a href="#no25">No. 25</a>, Aman&iacute;ta
-panther&iacute;na <a href="#no23">No. 23</a>, Aman&iacute;ta
-musc&aacute;ria (<a href="#fig013">fig. 13</a> en <a href=
-"#fig017">17</a>) <a href="#no22">No. 22</a>, Volv&aacute;ria
-speci&oacute;sa en gloioc&eacute;phala (plaat 4 fig. 15) <a href=
-"#no259">No. 259</a>, Bol&eacute;tus S&aacute;tanas (<a href=
-"#fig058">fig. 58</a>) <a href="#no108">No. 108</a>, Sclerod&eacute;rma
-vulg&aacute;re (<a href="#fig101">fig. 101</a> en <a href=
-"#fig102">102</a>) <a href="#no240">No. <span class=
-"pagenum">[</span></a><a id="pb85" href="#pb85" name=
-"pb85">85</a>]240<span class="corr" id="xd21e2630" title=
-"Niet in bron">,</span> Hyphol&oacute;ma fascicul&aacute;re <a href=
-"#no139">No. 139</a>, Lact&aacute;rius tormin&oacute;sus (<a href=
-"#fig052">fig. 52</a>) <a href="#no65">No. 65</a><span class="corr" id=
-"xd21e2641" title="Niet in bron">,</span> R&uacute;ssula r&uacute;bra
-en em&eacute;tica (<a href="#fig054">fig. 54</a>) <a href="#no85">No.
-85</a> en <a href="#no86">86</a>.</p>
-<p class="par">Ga ik er met menschen op uit, die de paddenstoelen
-willen leeren kennen uit een &ldquo;eet-oogpunt&rdquo;, dan begin ik
-altijd met ze de bovengenoemde giftige soorten te laten zien en als ze
-zich die wat ingeprent hebben, toon ik ze d&iacute;&eacute; eetbare
-soorten, die niet, met welke giftige soort ook, verwisseld kunnen
-worden. Wij zouden in dit boekje zoo graag evenzoo hebben gedaan en
-naast de gekleurde afbeeldingen van de eetbare soorten, die der giftige
-gegeven hebben doch dit was ni&egrave;t mogelijk.</p>
-<p class="par">Het is een illusie van de Ned. Mycol. Vereen. nog eens,
-evenals dit in Duitschland overal reeds gebeurt wandplaten met
-gekleurde afbeeldingen van de giftige zwammen uit te geven voor de
-scholen, want hoe jonger men ze leert kennen, des te beter komen ze er
-in, en naar onze meening is dit de beste manier, om het aantal
-vergiftigingen door het eten Van paddenstoelen veroorzaakt, te doen
-verminderen.</p>
-<p class="par">Maar zoo&rsquo;n uitgave kost veel geld! Wie helpt de
-Ned. Mycol. Vereeniging mee dit plan te verwezenlijken? Deze tien
-gevaarlijke paddenstoelen worden, al naar den graad hunner giftigheid,
-weer in 2 groepen verdeeld. De eerste groep omvat die der <i>doodelijk
-giftige</i>, waartoe behooren: Aman&iacute;ta phallo&iacute;des,
-Aman&iacute;ta citr&iacute;na, als de var. m&aacute;ppa het meest bij
-ons voorkomende, en de Volv&aacute;ria soorten: speci&oacute;sa en
-gloioc&eacute;phala.</p>
-<p class="par">Van deze is de <span class="corr" id="xd21e2665" title=
-"Bron: Groeneknolzwam">Groene Knolzwam</span> of Aman&iacute;ta
-phallo&iacute;des No. 24 de gevaarlijkste van allemaal, en dat wel
-omdat hij een, in ons land, in bosschen, velden en weilanden, overal
-veel voorkomende paddenstoel is.</p>
-<p class="par">Het grootste gevaar schuilt hierin, dat hij, vooral in
-<span class="pagenum">[<a id="pb86" href="#pb86" name=
-"pb86">86</a>]</span>jeugdigen toestand precies gelijkt op een jongen
-champignon, Psalli&oacute;ta camp&eacute;stris of arv&eacute;nsis
-(<a href="#fig017">fig. 17</a> en <a href="#fig113">113</a>). In
-<a href="#fig016">fig. 16</a> en <a href="#fig017">fig. 17</a> geven we
-een gekleurde afbeelding van de beide soorten, hier door de kleur en
-vooral door den zak om den steel van Am. phal en de rose plaatjes van
-Ps. camp. goed te onderscheiden <i>doch uit eigen ervaring moet ik hier
-zeggen, dat verwisseling van beide soorten, vooral daar, waar ze in
-weilanden en bosschen (met Psal. arv.) door&eacute;&eacute;n groeien,
-zelfs voor kenners zeer goed mogelijk is</i>. Laat dus een ieder bij
-het plukken van champignons, den paddenstoel goed uitgraven, om den zak
-te kunnen zien, en vermijde men (ook wanneer men ze aan de deur van
-champignonvrouwtjes) koopt, paddenstoelen klaar te maken, die een
-hoedoppervlakte hebben kleiner dan een gulden, daar bij de Groene
-Knolzwam de zak dan wellicht nog niet genoeg ontwikkeld is om als
-herkenningsmiddel te dienen en bovendien de plaatjes van Ps. camp., dan
-nog niet rose zijn (n.b. de plaatjes van Ps. arv. zijn nooit rose,
-eerst grijs-wit, dan zwart).</p>
-<p class="par">Het treurige geval in Den Haag en ook 95 % van de
-paddenstoelenvergiftigingen met doodelijken afloop zijn door die Groene
-Knolzwam veroorzaakt. Het gif van deze zwam is in 1890 door den
-Duitschen toxicoloog Kobert ontdekt en <i>phalline</i><a class=
-"noteref" id="xd21e2692src" href="#xd21e2692" name="xd21e2692src">1</a>
-genoemd. Dit gif schijnt een microbe-achtige, toxineerende werking te
-hebben; de roode <span class="pagenum">[<a id="pb87" href="#pb87" name=
-"pb87">87</a>]</span>bloedlichaampjes worden er geheel door verwoest en
-7 &agrave; 8 milligr. van deze stof is reeds voldoende om in 1 L. bloed
-alle bloedlichaampjes te vernietigen en daar &eacute;&eacute;n
-exemplaar van deze zwam wel eenige centigr. ervan bevat, kan men eens
-zien hoe groot het gevaar is, als er ook maar &eacute;&eacute;n enkel
-hoedje van dezen paddenstoel met de champignons wordt meegekookt.</p>
-<p class="par">Het verraderlijkste van dit gif is nog, dat het pas na
-10&ndash;12 uur zijne toxineerende werking uitoefent en dat het gif dan
-reeds z&oacute;&oacute; geheel in &rsquo;t bloed is opgenomen, dat voor
-den pati&euml;nt geen redding meer mogelijk is. De
-vergiftigingsverschijnselen openbaren zich in hevige flauwten, angsten,
-benauwdheden, hevigen dorst en brakingen, afgebroken door tijden van
-wel 2 uur lange kalmte, doch steeds gevolgd door meerdere en heviger
-aanvallen. De pati&euml;nt heeft het voorkomen van een lijder aan
-leverziekte. Eenige dagen kan dit voortduren, altijd gevolgd door een
-afschuwelijk benauwd sterven.</p>
-<p class="par">Bij de Gele Knolzwam, Am. citr&iacute;na en m&aacute;ppa
-(<a href="#fig016">fig. 16</a> en 49 <a href="#no25">No. 25</a>), ook
-zeer algemeen in onze bosschen, schijnt het gif niet z&oacute;&oacute;
-schadelijk en <span class="corr" id="xd21e2712" title=
-"Bron: of schoon">ofschoon</span> de pati&euml;nt hevig lijdt, is
-hierbij redding meestal mogelijk.</p>
-<p class="par">Evenzoo is het bij de Volv&aacute;ria-soorten, die in
-zooverre zeer gevaarlijk zijn, omdat zij door de <span class="corr" id=
-"xd21e2717" title="Bron: roseplaatjes">rose plaatjes</span> nog meer op
-den echten champignon: Ps. camp. (<a href="#fig017">fig. 17</a>)
-gelijken dan de Groene Knolzwam.</p>
-<p class="par">Het geheel ontbreken van een ring en den zak, dien
-<span class="pagenum">[<a id="pb88" href="#pb88" name=
-"pb88">88</a>]</span>deze paddenstoel om den steel heeft, ook de
-kleverige oppervlakte van den hoed, zijn echter weer goede
-onderscheidingsteekens.</p>
-<p class="par">De Volv&aacute;ria-soorten zijn echter lang niet zoo
-algemeen als de Groene Knolzwam, zelfs betrekkelijk zeldzaam, doch zij
-groeien ook op dezelfde plaatsen als de champignons (zie blz. <a href=
-"#pb311" class="pageref">311</a>).</p>
-<hr class="tb">
-<p class="par"></p>
-<p class="par">De 2e groep omvat de niet doodelijk, maar <i>gevaarlijk
-giftige</i> zwammen. Hiertoe behooren de panterzwam: Aman&iacute;ta
-panther&iacute;na <a href="#no23">No. 23</a>, een in onze bosschen
-veelvuldig voorkomende paddenstoel, en de bekende vliegenzwam: Am.
-musc&aacute;ria (<a href="#fig047">fig. 47</a>, <a href="#no22">No.
-22</a>). Over de giftigheid van deze laatste is al heel wat geschreven
-en de geleerden zijn het nog niet eens of zij nu werkelijk bij de
-giftigen thuis hoort of niet. De wonderlijkste verhalen zijn omtrent
-haar toxineerende werking in omloop, waarvan het wel de moeite waard
-is, iets te vertellen. Algemeen schijnt het gif, dat zich in de roode
-opperhuid bevindt, en dat, behalve uit andere toxineerende stoffen,
-v.n.l. uit het <i>muscarine</i> bestaat, een bedwelmende uitwerking te
-hebben van aangenamen aard, gelijkende op die van opium.</p>
-<p class="par">De Korjaken en Tschuktschen gebruiken haar als z.g.n.
-&ldquo;Muchador&rdquo;, als bedwelmingsmiddel. Na de waanzinsgevoelens
-eerst, geraken zij in vasten slaap met heerlijke droomen, waar het hun
-v.n.l. om te doen is. Zij geven gaarne pelswerken in ruil voor
-&eacute;&eacute;n zwam.</p>
-<p class="par">In een andere streek weer, kauwt eerst de vrouw de zwam
-voor haar man en deze eet haar daarna als pil op, waarna het
-visioenen-spel optreedt. Ook in Frankrijk schijnt zij, daar Faux-oronge
-genoemd, wel als bedwelmingsmiddel <span class="pagenum">[<a id="pb89"
-href="#pb89" name="pb89">89</a>]</span>gebruikt te worden en nog wel
-door de upper-ten!</p>
-<p class="par">En onze Geldersche en Overijselsche boeren gebruiken dat
-roode huidje, met wat suiker bestrooid op een schoteltje gelegd, voor
-&ldquo;vliegendood&rdquo; en er komen heel wat lijkjes op, dat kan ik u
-vertellen. In de geneeskunde schijnt dit <i>muscarine</i> met gunstig
-gevolg te worden aangewend bij &ldquo;vallende ziekte.&rdquo;</p>
-<p class="par">Micha&euml;l, de schrijver van die aardige boekjes met
-prachtplaatjes: &ldquo;<span lang="de">F&uuml;hrer f&uuml;r<a id=
-"xd21e2767" name="xd21e2767"></a> Pilzfreunde</span>&rdquo; heeft de
-zwam zonder opperhuidje gegeten en het is hem goed bekomen, doch hij
-smaakte volgens hem niet naar meer. Het is dus maar het beste, dat we
-de Vliegenzwam, vanwege haar min of meer verdachte reputatie, in de
-groep der gevaarlijke zwammen laten en dat wij haar op eenigen afstand,
-als een gevaarlijke schoone, alle hulde brengen, die zij om haar
-schitterende verschijning afdwingt. Want daarover zal een ieder het
-eens zijn: mooi is zij!</p>
-<p class="par">Dezelfde gifstof, die <i>muscarine</i>, schijnt te
-huizen in de aardappelen-bovist of Sclerod&eacute;rma vulg&aacute;re
-(<a href="#fig101">fig. 101</a> en <a href="#fig102">102</a> <a href=
-"#no240">No. 240</a>) een paddenstoel, die uiterst algemeen is in ons
-land, doch die niet met een ook in ons land groeiende eetbare soort te
-verwisselen is. Zij wordt echter in &rsquo;t buitenland wel eens
-tusschen de truffels, waar het inwendige harde, zwarte gedeelte van
-deze zwam op gelijkt, verkocht en daardoor schijnen ernstige
-ongesteldheden te zijn voorgekomen. Ook het gif van Bol&eacute;tus
-S&aacute;tanas, de Satanszwam (<a href="#fig058">fig. 58</a> <a href=
-"#no108">No. 108</a>) schijnt een muscarineachtige stof te zijn. Deze
-zwam is niet algemeen en overvloedig in ons land verspreid. Zij heeft
-de eigenschap bij het doorbreken sterk blauw en rood te kleuren, en als
-men nu maar alle boleten vermijdt <span class="pagenum">[<a id="pb90"
-href="#pb90" name="pb90">90</a>]</span>te eten die dit doen, behoeft
-men geen angst te hebben, ooit door een dergelijke zwam vergiftigd te
-worden.</p>
-<p class="par">Gevaarlijk giftig schijnt ook Lact&aacute;rius
-tormin&oacute;sus (<a href="#fig052">fig. 52</a>) <a href="#no65">No.
-65</a> te zijn, en de R&uacute;ssulasoorten r&uacute;bra (<a href=
-"#fig054">fig. 54</a>) <a href="#no85">No. 85</a>, en em&eacute;tica
-<a href="#no86">No. 86</a>, eveneens het zoo veelvuldig voorkomende
-&ldquo;Zwavelkopje&rdquo;, Hyphol&oacute;ma fascicul&aacute;re No. 139,
-ofschoon deze laatste den laatsten tijd gerehabiliteerd schijnt te zijn
-en alleen verweten wordt buikpijn te geven. De
-vergiftigingsverschijnselen van de soorten dezer gevaarlijk, doch niet
-doodelijk giftige paddenstoelen, treden meestal reeds na 1&ndash;2 uren
-op en zijn, als er geen complicaties optreden, allen te genezen. Dan
-zijn er ten slotte nog eenige paddenstoelen, die een giftig zuur
-bevatten zooals het <i>helvella zuur</i> bij de morieljes (<a href=
-"#fig020">fig. 20</a>) <a href="#no12">No. 12</a> en de helvellasoorten
-(<a href="#fig040">fig. 40</a> en <a href="#fig041">41</a>) <a href=
-"#no10">No. 10</a> en 11 en het <i>blauwzuur</i> o.a. bij <span class=
-"corr" id="xd21e2833" title="Bron: Marasmius oreades">Mar&aacute;smius
-or&eacute;ades</span> (<a href="#fig025">fig. 25</a>) <a href=
-"#no211">No. 211</a>.</p>
-<p class="par">Rauw gegeten, zouden deze paddenstoelen hoogst
-schadelijk voor de gezondheid kunnen worden, doch, daar deze beide
-zuren zeer vluchtig zijn en bij het koken van de paddenstoelen geheel
-er uit verdwijnen, kan men ze zonder eenig bezwaar aldus nuttigen.</p>
-</div>
-</div>
-<div id="ch8.2" class="div2 section"><span class="pagenum">[<a href=
-"#xd21e437">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">Wat te doen bij paddenstoelenvergiftigingen.</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Evenals in alle boeken over paddenstoelen, mag ook
-in het onze, iets over dit onderwerp niet achterwege blijven, ofschoon
-het eigenlijk wel wat verouderd is. Want huismiddeltjes en
-zelf-dokteren bij ernstige gevallen zijn, sinds er op de 50 huizen in
-iedere stad of gemeente een dokter woont, geheel overbodig geworden.
-Men kan echter niet weten of iemand, niettegenstaande de vele
-waarschuwingen in dit boekje gedaan, toch nog niet eens (met dit boekje
-in den zak) ergens op <span class="pagenum">[<a id="pb91" href="#pb91"
-name="pb91">91</a>]</span>de &ldquo;hei&rdquo; zit en het er eens op
-gewaagd heeft van de onbekende paddenstoelenvrucht te proeven en
-onlekker wordt, werkelijk onlekker, want ik ken enkele menschen, die
-uit angst, dat ik ze misschien verkeerde paddenstoelen te eten zou
-hebben gegeven, uit zenuwachtigheid wat onpleizierig werden.</p>
-<p class="par">Er zijn voorts menschen, die zelfs niet tegen &rsquo;t
-eten van <i>goede</i> soorten kunnen en bij wie daarna toxineerende
-verschijnselen optreden, zooals anderen &rsquo;t hebben met het eten
-van visch.</p>
-<p class="par">Als iemand verkeerde paddenstoelen gegeten heeft,
-schijnt de keel het &rsquo;t eerst te moeten ontgelden; hevige
-kriebelingen en benauwdheden treden op, gevolgd door brakingen enz. Het
-innemen van een flinke dosis wonderolie of lavementen van water, olie
-of glycerine, schijnt tegenwoordig meer toegepast te worden dan
-braakmiddelen en &rsquo;t traditioneele kietelen van de tong daarvoor.
-Men geve den <span class="corr" id="xd21e2858" title=
-"Bron: patient">pati&euml;nt</span> veel te drinken, water, vooral
-spuitwater of melk en is de <span class="corr" id="xd21e2861" title=
-"Bron: patient">pati&euml;nt</span> slaperig en suf dan geve men sterke
-koffie of thee, is hij in tegendeel opgewonden (b.v. na &rsquo;t eten
-van de Vliegenzwam), een broomnatriumdosis van 1&ndash;2 gram. Dit
-alles en daarbij compressen zoo heet mogelijk op de pijnlijke plaatsen
-gebracht en een warm zitbad, schijnen onschadelijke pijnstillende
-middelen te zijn die kunnen worden aangewend, indien het bezoek van den
-dokter wat lang uitblijft. Want: <i>in elk geval, als men maar
-eenigszins vreest verkeerde paddenstoelen te hebben gegeten, moet men
-onmiddellijk geneeskundige hulp inroepen</i> en behalve wanneer men met
-de zoo doodelijk giftige Aman&iacute;ta phallo&iacute;des te doen
-heeft, zal deze u weer kunnen beter maken. <span class=
-"pagenum">[<a id="pb92" href="#pb92" name="pb92">92</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-</div>
-<div class="footnotes">
-<hr class="fnsep">
-<p class="par footnote"><span class="label"><a class="noteref" id=
-"xd21e2692" href="#xd21e2692src" name="xd21e2692">1</a></span> Bij het
-ter perse gaan van dit boekje lazen wij de volgende publicatie:</p>
-<p class="par footnote">In het genootschap voor vergelijkende
-ziektekunde te Parijs heeft dr. Oliviero, een scheikundige, nu
-medegedeeld, dat het hem gelukt was het vergif uit paddenstoelen
-(phalline) voor het menschelijk bloed onschadelijk te maken door er wei
-<span class="pagenum">[<a id="xd21e2697" href="#xd21e2697" name=
-"xd21e2697">98n</a>]</span>(serum), die uit schapenbloed was
-afgezonderd, aan toe te voegen. Men mag dus aannemen, dat inspuiting
-met deze bloedwei door paddenstoelen vergiftigde pati&euml;nten zal
-kunnen genezen. De ondervinding zal spoedig leeren, of dit werkelijk
-zoo is.&nbsp;<a class="fnarrow" href="#xd21e2692src">&uarr;</a></p>
-</div>
-</div>
-<div id="ch9" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#xd21e449">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h2 class="main">Paddenstoelen eten.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Reeds in de oudste tijden, werden de in &rsquo;t
-wild gezochte paddenstoelen door de Chineezen, Grieken en Romeinen
-gegeten, vooral de truffel en de champignon, toen boletus geheeten,
-waren zeer gezocht en bij de Romeinen niet minder de z.g.n.
-&ldquo;keizerzwam&rdquo; Aman&iacute;ta Caes&aacute;rea
-(&ldquo;godenspijs&rdquo;, zooals zij haar noemden) een ten onzent niet
-voorkomende zwam, die echter nu nog in Frankrijk veel gegeten wordt.
-Deze paddenstoel, l&rsquo;Oronge vraie, is vrij gemakkelijk te
-verwisselen met &ldquo;le fausse Oronge&rdquo;, de Vliegenzwam
-(<a href="#fig013">fig. 13</a>) <a href="#no22">No. 22</a>. Bekend is
-het verhaal van Agrippina, die haar gemaal keizer Claudius, een maal
-van de eerste soort moest bereiden (want zij lieten het toebereiden van
-de paddenstoelen niet aan hun dienstbaren over doch deden dit zelve en
-wel in zilveren schalen). Bij vergissing (?) gaf zij de giftige soort,
-met het noodlottige gevolg dat de keizer aan de gevolgen overleed en
-haar zoon Nero hem kon opvolgen. In de 16e eeuw verscheen er een boek
-van een dokter Frans van Sterbeek, getiteld: Tooneel der
-Campernoeli&euml;n (champignons) waarin de heerlijkste recepten van
-paddenstoelengerechten voorkomen, o.a. &eacute;&eacute;n van een
-paddenstoelentaart, welke een geheele bladzijde beslaat.</p>
-<p class="par">Paus Clemens VII was er zulk een liefhebber van, dat hij
-het zoeken van champignons aan zijn onderdanen verbood, om er zelf
-destemeer van op zijn tafel te krijgen.</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e2884width" id="fig018"><img src=
-"images/fig018.jpg" alt=
-"Fig. 18. Psalliota Campestris&mdash;Kampernoelje&mdash;Champignon."
-width="538" height="373">
-<p class="figureHead">Fig. 18. Psalliota
-Campestris&mdash;Kampernoelje&mdash;Champignon.</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e2889width" id="fig019"><img src=
-"images/fig019.jpg" alt=
-"Fig. 19. Cantharellus Cibarius&mdash;Eierzwam&mdash;Cyrole&mdash;Pfifferling."
-width="475" height="358">
-<p class="figureHead">Fig. 19. Cantharellus
-Cibarius&mdash;Eierzwam&mdash;Cyrole&mdash;Pfifferling.</p>
-</div>
-<p class="par"><span class="pagenum">[<a id="pb93" href="#pb93" name=
-"pb93">93</a>]</span></p>
-<p class="par">En hedentendage is nog altijd de grootste belangstelling
-voor de Mycologie geconcentreerd op <i>het eten der paddenstoelen</i>.
-Op paddenstoelen-excursies en tentoonstellingen van deze
-natuurgewrochten in ons land gehouden, worden de meeste vragen gedaan
-naar de eetbaarheid of giftigheid der soorten en de meeste
-belangstelling heeft op de jaarlijksche tentoonstellingen, door de
-Mycol. Vereen. gehouden, altijd die hoek, waar aan liefhebbers en aan
-&ldquo;durvers&rdquo;, spijzen van toebereide paddenstoelen worden
-uitgedeeld!</p>
-<p class="par">Ons land is, in vergelijking van andere landen als
-Frankrijk, Duitschland, Hongarije, Rusland en Itali&euml;, ook zeer ten
-achter wat het eten van paddenstoelen betreft. Daar toch, worden op de
-groentenmarkten, door &rsquo;t landvolk, groote hoeveelheden van
-paddenstoelen gebracht. Op sommige plaatsen, b.v. te Z&uuml;rich,
-oefenen deskundigen hier voortdurend contr&ocirc;le op uit. Zoo kan
-ieder zich voor een kleinigheid een smakelijk maal van betrouwbare
-paddenstoelen koopen. Deze zijn in den vroegen morgen frisch gezocht en
-gaan op de markten allen van de hand.</p>
-<p class="par">Zijn de Hollanders in den vreemde, dan eten ze zonder
-vrees in de hotels met grooten smaak van de hun voorgezette
-paddenstoelengerechten, doch wijs je dezelfde menschen, in ons land
-teruggekomen, er op, dat zij op hun buitenplaatsen en bosschen rondom
-in de versche, smakelijk-eetbare paddenstoelen zitten, dan zijn ze vol
-angst en wagen het niet ook maar een enkele soort die je aanraadt, te
-probeeren. Toch zijn er sedert de laatste jaren gelukkig al wat
-menschen in ons land, die het aandurven enkele, niet met giftige
-soorten te verwisselen, paddenstoelen te plukken en te eten. Al sinds
-eeuwen is dat het geval met de algemeen bekende <span class=
-"pagenum">[<a id="pb94" href="#pb94" name=
-"pb94">94</a>]</span>Morielje: Morch&eacute;lla escul&eacute;nta
-(<a href="#fig020">fig. 20</a>) <a href="#no12">No. 12</a>, die vrij
-veel in ons land gevonden wordt, vooral in de duinstreek en in
-Z.-Limburg.</p>
-<p class="par">Ook al vrij wat jaren en tamelijk algemeen worden reeds
-de champignons: Psalli&oacute;ta camp&eacute;stris en arv&eacute;nsis
-(<a href="#fig017">fig. 17</a> en 18) <a href="#no263">No. 263</a> en
-264, door vrouwtjes die ze op de weilanden zoeken, aan de huizen
-verkocht. Dit is vooral het geval in &ldquo;Kennemerland&rdquo; en ook
-veel in Z.-Limburg. Ook de dooierzwam: Canthar&eacute;llus
-cib&aacute;rius (<a href="#fig019">fig. 19</a>) No. 206, <i>de</i>
-paddenstoel onzer bosschen, wordt al aan de huizen verkocht. Wij zijn
-zoo gelukkig, door de vriendelijkheid van de Ned. Mycol. Vereen., die
-ons haar clich&eacute;s daarvoor afstond, onzen lezers gekleurde
-afbeeldingen van eenige smakelijk eetbare paddenstoelen die in ons land
-algemeen voorkomen, te kunnen geven en wij hopen hiermee te bereiken,
-dat binnen enkele jaren eenige soorten in ons land meer algemeen benut
-zullen worden als spijze.</p>
-<p class="par">Onder al de in &rsquo;t wild groeiende, in weilanden en
-bosschen van ons land te vinden eetbare paddenstoelen is en blijft de
-champignon: Psalli&oacute;ta camp&eacute;stris (<a href="#fig017">fig.
-17</a> en 18) en arv&eacute;nsis, toch maar de smakelijkste van
-allemaal.</p>
-<p class="par">Jammer genoeg, dat zij volstrekt niet zoo algemeen is,
-evenals dat al het geval scheen te zijn, zooals wij zagen, ten tijde
-van Paus Clemens VII, die zijn onderdanen het zoeken er van
-verbood.</p>
-<p class="par">Het meeste komen ze voor op eenigszins vochtige
-weilanden, waar paarden grazen, evenals ze ook kunstmatig gekweekt
-worden op paardenmest (zie blz. <a href="#pb134" class=
-"pageref">134</a>).</p>
-<p class="par">Echter van de 50 weilanden van ons land, is er misschien
-&eacute;&eacute;n enkel, waar champignons op voorkomen en die worden
-dan nog afgezocht door lieden die ze tegen een hoogen prijs verkoopen,
-zoodat er voor den liefhebber die, ze zelf wil verzamelen, al heel
-weinig <span class="pagenum">[<a id="pb95" href="#pb95" name=
-"pb95">95</a>]</span>onafgezochte terreinen overblijven. Hen, die met
-onze plaat en de beschrijvingen op blz. <a href="#pb312" class=
-"pageref">312</a> dezen paddenstoel willen gaan zoeken, wijzen wij nog
-eens op het gevaar tot verwisseling met den Groenen Knolamaniet,
-Aman&iacute;ta phallo&iacute;des, <a href="#no24">No. 24</a>, <a href=
-"#fig016">fig. 16</a> (zie ook nog blz. <a href="#pb85" class=
-"pageref">85</a>). Deze verwisseling is vooral d&aacute;&aacute;r
-mogelijk, waar beide soorten naast elkaar voorkomen. In weilanden, waar
-Am. phal. een zeldzame gast is, en waar de veld-champignon, Psall.
-camp., met haar eerst rose, dan zwarte plaatjes voor nauwkeurige
-zoekers, een duidelijk verschil aangeeft, is dit gevaar niet zoo groot,
-doch grooter is dit in de bosschen, waar Psall. camp. weinig voorkomt
-doch de akker-champignon Psall. arv&eacute;nsis, <a href="#no264">No.
-264</a> (Plaat 2, fig. VII) volstrekt niet zeldzaam is. Deze heeft geen
-rose plaatjes, eerst wit of grijswit en daarna zwart, zoodat <i>in
-jeugdigen staat in de plaatjes geen onderscheid te zien is tusschen
-dezen champignon en een jeugdigen &ldquo;Knolamaniet&rdquo;</i>. Het is
-ons verleden jaar nog overkomen dat in een dennenbosch dezen
-akker-champignon bij massa&rsquo;s plukkende en bezig zijnde een jong
-exemplaar uit den grond te halen, welke &ograve;p en top op een
-jeugdigen champignon geleek, we door den onaangenamen reuk welken de
-Groene Knolamaniet, in vergelijking met den geur dien de champignon
-verspreidt, gewaarschuwd werden, dat we deze soort te pakken hadden.
-Wij waren hier werkelijk z&oacute;&oacute; van geschrokken dat we,
-ofschoon al 10 jaren champignons zoekende, ze vooreerst in de bosschen
-niet meer gingen verzamelen.</p>
-<p class="par">Het treurige vergiftigingsgeval in Den Haag van voor
-eenige jaren, berustte op dezelfde vergissing. Een kenner zocht met
-zijn kinderen champignons, en het schijnt dat deze hierbij slechts
-&eacute;&eacute;n enkelen Groenen Knolamaniet met de champignons
-verzameld hadden. Late toch ook <span class="pagenum">[<a id="pb96"
-href="#pb96" name="pb96">96</a>]</span>niemand het zoeken van eetbare
-paddenstoelen aan kinderen over, en men doe wel, v&oacute;&oacute;r
-&rsquo;t bereiden alle exemplaren nog eens zelve door zijn handen te
-laten gaan.</p>
-<p class="par">Ten overvloede geven wij nog eens de voornaamste
-kenmerkende verschillen van den champignon met de op haar gelijkende
-doodelijk-giftige soorten: Men verzamele geen exemplaren die kleiner
-hoedoppervlakte hebben dan 3 cM.; (men grave den paddenstoel goed uit
-voor den zak van Am. phall.), men neme geen soorten wier plaatjes bij
-volwassen exemplaren zuiver wit zijn (Psall. camp. heeft die rose of
-zwart, Psall. arv. grijs-wit of zwart). Ook geen exemplaren wier
-plaatjes rose zijn en die geen ring om den steel hebben en wier
-hoedoppervlakte kleverig is (<span class="corr" id="xd21e2967" title=
-"Bron: Volvariasoorten">Volv&aacute;riasoorten</span> <a href=
-"#no259">No. 259</a>). De geur moet zijn aangenaam nootachtig, niet van
-rauwe aardappelen.</p>
-<p class="par">Als ons dus de champignon ontvalt, doordat hij lang niet
-algemeen voorkomt en bovendien, altijd voor niet-kenners, gevaarlijk
-blijft, zoo moeten we onze toevlucht voor eet-paddenstoelen nemen tot
-een meer algemeene en ongevaarlijke soort.</p>
-<p class="par">Wij vinden die ongetwijfeld in de in <a href=
-"#fig019">fig. 19</a> afgebeelde soort: de Canthar&eacute;llus
-cib&aacute;rius, dooierzwam of hanekam No. 206. Vroeger werd weliswaar
-de tusschen deze soort groeiende meer oranjegekleurde &ldquo;valsche
-dooierzwam&rdquo; Canthar&eacute;llus auranti&aacute;cus <a href=
-"#no207">No. 207</a> voor schadelijk gehouden, doch men is daarvan
-teruggekomen en bovendien met behulp van onze beschrijving van deze
-soort (zie blz. <a href="#pb270" class="pageref">270</a>) is deze zeer
-gemakkelijk van de echte eierzwam te onderscheiden. Vooral de lezers
-die in het O. en Z. van ons land wonen, kunnen nu, met de gekleurde
-plaat voor oogen, dezen paddenstoel van af Juni tot den winter
-verzamelen en er aan smullen.</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e2988width" id="fig020"><img src=
-"images/fig020.jpg" alt="Fig. 20. Morchella Esculenta&mdash;Morielje."
-width="527" height="384">
-<p class="figureHead">Fig. 20. Morchella Esculenta&mdash;Morielje.</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e2993width" id="fig021"><img src=
-"images/fig021.jpg" alt=
-"Fig. 21. Boletus Edulis&mdash;Eekhoornbrood&mdash;C&egrave;pe&mdash;Steinpilz."
-width="486" height="342">
-<p class="figureHead">Fig. 21. Boletus
-Edulis&mdash;Eekhoornbrood&mdash;C&egrave;pe&mdash;Steinpilz.</p>
-</div>
-<p class="par"><span class="pagenum">[<a id="pb97" href="#pb97" name=
-"pb97">97</a>]</span></p>
-<p class="par">Den paddenstoel in <a href="#fig025">fig. 25</a>
-afgebeeld, kunnen wij ook met een gerust geweten ter toebereiding aan
-onze lezers aanbevelen, het is de Weide-kringzwam, Mar&aacute;smius
-or&eacute;ades <a href="#no211">No. 211</a>, die in ons land algemeen
-in weilanden, parken en tuinen en langs wegen voorkomt, meestal in
-dichte kringen bij&eacute;&eacute;ngroeiend (<a href="#fig022">fig.
-22</a>.) Vooral de jonge exemplaren zijn bijzonder smakelijk en deze
-paddenstoel heeft geen gevaarlijken dubbelganger (zie de beschrijving
-bij <a href="#no210">No. 210</a> en 211).</p>
-<p class="par">Niet minder smakelijk zijn de <span class="corr" id=
-"xd21e3014" title=
-"Bron: Boletus-soorten">Bol&eacute;tus-soorten</span>, afgebeeld in
-<a href="#fig021">fig. 21</a> en <a href="#fig026">fig. 26</a>. Vooral
-Bol&eacute;tus ed&uacute;lis <a href="#no97">No. 97</a>, het
-Eekhoorntjesbrood, de c&egrave;pe der Franschen, de
-&ldquo;Herrenpilz&rdquo; der Duitschers, behoort tot &eacute;&eacute;n
-der gezochtste eet-paddenstoelen in die landen. Hij is in onze
-loofbosschen, langs wegen enz., vrij algemeen van zomer tot winter te
-vinden (zie ook Bol. f&eacute;lleus <a href="#no98">No. 98</a>). Ook de
-andere, eveneens in onze bosschen voorkomende soort: Bol&eacute;tus
-l&uacute;teus of de Gele ringboleet, <a href="#fig026">fig. 26</a>,
-<a href="#no103">No. 103</a> is, vooral jong, een lekkernij.</p>
-<p class="par">Reeds gezegd is, dat alle <span class="corr" id=
-"xd21e3038" title="Bron: Boletus-soorten">Bol&eacute;tus-soorten</span>
-die niet blauw aanloopen, ongevaarlijk en (behalve Bol. <span class=
-"corr" id="xd21e3041" title="Bron: felleus">f&eacute;lleus</span>) voor
-de consumptie geschikt zijn, doch lang niet alle soorten, die overal in
-den herfst onze dennenbosschen zoo bij massa&rsquo;s bevolken, zijn
-smakelijk. Wel is dit het geval met de in de duinstreken, ook onder
-eiken veel te vinden Bol. granul&aacute;tus (<a href="#fig055">fig.
-55</a> <a href="#no102">No. 102</a>).</p>
-<p class="par">Fig. 28 geeft in de Fopzwam of Lacc&aacute;ria
-lacc&aacute;ta No. 197 en 198 een eetbare zwam, die wel geen
-gevaarlijke dubbelgangster heeft, maar die naar onze meening, den
-eersten prijs van smakelijkheid niet verkrijgt. Echter, smaken
-verschillen en daar zij een van de algemeenst voorkomende paddenstoelen
-in bosch en veld is, kan een ieder het eens probeeren. <span class=
-"pagenum">[<a id="pb98" href="#pb98" name="pb98">98</a>]</span></p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e3056width" id="fig022"><img src=
-"images/fig022.jpg" alt=
-"Fig. 22. Mar&aacute;smius or&eacute;ades (Weide-kringzwam) een mooie kring vormend in &rsquo;t gazon van een stadspark."
-width="720" height="490">
-<p class="figureHead">Fig. 22. Mar&aacute;smius or&eacute;ades
-(Weide-kringzwam) een mooie kring vormend in &rsquo;t gazon van een
-stadspark.</p>
-</div>
-<p class="par"><span class="pagenum">[<a id="pb99" href="#pb99" name=
-"pb99">99</a>]</span></p>
-<p class="par">Beter voldoet, vooral in jong stadium, Clit&oacute;cybe
-nebul&aacute;ris <a href="#no43">No. 43</a>, <a href="#fig027">fig.
-27</a>, de Nevelzwam, een in den herfst zeer algemeen voorkomende op
-eikenbladeren en meestal in kringen groeiende zwam.</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e3070width" id="fig023"><img src=
-"images/fig023.jpg" alt=
-"Fig. 23 Lepi&oacute;ta proc&eacute;ra (Parasolzwam). Jong, smakelijk eetbaar."
-width="347" height="380">
-<p class="figureHead">Fig. 23 Lepi&oacute;ta proc&eacute;ra
-(Parasolzwam). Jong, smakelijk eetbaar.</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par">Deze laatste schijnt wel een, ofschoon zeldzaam bij ons
-voorkomende dubbelgangster te hebben, die tot de verdachte soorten
-gerekend wordt, n.l. Entol&oacute;ma l&iacute;vidum (niet in onze lijst
-opgenomen). Wil men dus de &ldquo;Nevelzwam&rdquo;, die &egrave;n om
-haar veelvuldig voorkomen in ons land, &egrave;n om haar smakelijkheid,
-wel verdient een eet-zwam te worden, gebruiken, zoo zende men ons eerst
-eenige exemplaren ter controleering op. <i>Wij zijn ten alle tijde
-bereid adviezen omtrent paddenstoelen, hetzij voor &rsquo;t eten of ter
-bepaling van den naam te geven.</i> <span class="pagenum">[<a id=
-"pb100" href="#pb100" name="pb100">100</a>]</span></p>
-<p class="par">Behalve de reeds opgenoemde goed eetbare zwammen waarvan
-wij gekleurde afbeeldingen geven, kan ik niet nalaten nog eenige zeer
-smakelijke soorten in de eet-belangstelling van de lezers aan te
-bevelen, soorten die met de plaatjes gemakkelijk te herkennen zijn en
-welke wederom geen gevaarlijke dubbelgangsters hebben.</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e3083width" id="fig024"><img src=
-"images/fig024.jpg" alt=
-"Fig. 24 Lepi&oacute;ta rhac&oacute;des. In jong stadium, smakelijk eetbaar."
-width="225" height="411">
-<p class="figureHead">Fig. 24 Lepi&oacute;ta rhac&oacute;des. In jong
-stadium, smakelijk eetbaar.</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par">Het zijn: Lepi&oacute;ta proc&eacute;ra (<a href=
-"#fig023">fig. 23</a> en <a href="#fig085">85</a>), <a href=
-"#no193">No. 193</a>; Lepi&oacute;ta rhac&oacute;des (<a href=
-"#fig024">fig. 24</a> en <a href="#fig086">86</a>) <a href="#no194">No.
-194</a>; Copr&iacute;nus com&aacute;tus (<a href="#fig114">fig.
-114</a>) <a href="#no266">No. 266</a> en <span class="corr" id=
-"xd21e3114" title="Bron: Coprinus">Copr&iacute;nus</span>
-atrament&aacute;rius <a href="#no267">267</a>; Lycop&eacute;rdon
-bov&iacute;sta (jong) (<a href="#fig116">fig. 116</a>) <a href=
-"#no271">No. 271</a>; Fistul&iacute;na hep&aacute;tica (<a href=
-"#fig079">fig. 79</a>) <a href="#no170">No. 170</a>; Coll&yacute;bia
-vel&uacute;tipes (in de wintermaanden) (<a href="#fig061">fig. 61</a>)
-<a href="#no117">No. 117</a>; Trichol&oacute;ma gamb&oacute;sum (in
-&rsquo;t voorjaar) <a href="#no26">No. 26</a>; Trichol&oacute;ma
-n&uacute;dum <a href="#no29">No. 29</a>; Clit&oacute;cybe
-fl&aacute;ccida <a href="#no40">No. 40</a>; Helv&eacute;lla
-cr&iacute;spa en lacun&oacute;sa (<a href="#fig040">fig. 40</a> en
-<a href="#fig041">41</a>) <a href="#no10">No. 10</a> en <a href=
-"#no11">11</a>.</p>
-<p class="par">Mochten bovenstaande regelen er het hunne toe bijdragen,
-dat er voortaan in ons land niet elk jaar zoovele paddenstoelen
-ongebruikt verrotten; <i>toch zij hier een ieder nogmaals tot groote
-voorzichtigheid aangemaand</i> en leze men altijd het hoofdstuk over
-<i>vergiftige paddenstoelen</i> en de beschrijvingen bij de diverse
-soorten nog eens goed over, alvorens men ze gaat toebereiden. <i>Bij
-twijfel gebruike men ze liever niet.</i></p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e3174width" id="fig025"><img src=
-"images/fig025.jpg" alt="Fig. 25. Mar&aacute;smius or&eacute;ades."
-width="583" height="393">
-<p class="figureHead">Fig. 25. <span class="corr" id="xd21e3177" title=
-"Bron: Marasmius Oreades">Mar&aacute;smius or&eacute;ades</span>.</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e3182width" id="fig026"><img src=
-"images/fig026.jpg" alt="Fig. 26. Bol&eacute;tus l&uacute;teus." width=
-"546" height="382">
-<p class="figureHead">Fig. 26. <span class="corr" id="xd21e3185" title=
-"Bron: Boletus Luteus">Bol&eacute;tus l&uacute;teus</span>.</p>
-</div>
-<p class="par"><span class="pagenum">[<a id="pb101" href="#pb101" name=
-"pb101">101</a>]</span></p>
-<p class="par">Het allerbeste zou zijn (en dit gebeuren behoort tot een
-mijner illusies), dat ook in ons land in den herfst, bij de
-groentenmarkten een afdeeling voor de paddenstoelen worde toegevoegd,
-welke onder controle van een deskundige moet staan.</p>
-<p class="par">Wel zou dan misschien in ons kleine landje de voorraad
-onzer bosschen eens spoedig uitgeput kunnen raken, maar wellicht zal er
-voor dien tijd dan weer een goede methode gevonden zijn om ze in
-&rsquo;t groot te kweeken (zie blz. <a href="#pb33" class=
-"pageref">33</a>).</p>
-<p id="ch9.1" class="par">Aardige boeken met gekleurde platen om de
-eetbare en giftige paddenstoelen te leeren onderscheiden, zijn:</p>
-<p lang="fr" class="par">Paul Dum&eacute;e, &ldquo;<span lang=
-"fr">Nouvel Atlas de Poche des Champignons comestibles et
-v&eacute;n&eacute;neux</span>&rdquo;.</p>
-<p lang="fr" class="par">M. J. Costantin, &ldquo;<span lang="fr">Atlas
-des Champignons comestibles et
-v&eacute;n&eacute;neux</span>&rdquo;.</p>
-<p lang="en" class="par">G. F. Atkinson, &ldquo;<span lang=
-"en">Mushrooms-Edible, Poisonous etc.</span>&rdquo; <span class=
-"pagenum">[<a id="pb102" href="#pb102" name="pb102">102</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="ch10" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#xd21e470">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h2 class="main">De voedingswaarde van de paddenstoelen.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Wanneer ik met de menschen over de paddenstoelen
-als voedsel spreek, dan krijg ik geregeld te hooren: &ldquo;ze bestaan
-immers voor 90% uit water, hoe kunnen ze nu als voedsel eenige waarde
-hebben!&rdquo;</p>
-<p class="par">Ik begin dan altijd met ze te vragen, of ze wel weten
-dat &ldquo;vleesch&rdquo; en eieren ook eventjes voor 80% uit water
-bestaan en dan doe ik natuurlijk het bekende verhaal van de Polen, die,
-door hongersnood gedreven, er toe kwamen gedurende eenigen tijd
-uitsluitend van paddenstoelen te leven en er sinds dien tijd groote
-liefhebbers van gebleven zijn.</p>
-<p class="par">Maar ook zonder hongersnoodtijd zijn er heel wat
-menschen in Rusland, Frankrijk, Duitschland, Japan en Indi&euml;, die
-in den herfst en in andere paddenstoelrijke tijden, vnl. van
-paddenstoelen leven.</p>
-<p class="par">Het verhaal gaat van een bergbewoner in Th&uuml;ringen,
-die op 100-jarigen leeftijd stierf en die zich de laatste 30 jaren
-uitsluitend met paddenstoelen gevoed had.</p>
-<p class="par">Een fransch mycoloog leefde gedurende eenigen tijd
-alleen van een portie paddenstoelen van 3 ons per dag en hij bevond er
-zich uitstekend bij.</p>
-<p class="par">De groote &ldquo;Persoon&rdquo; vertelt in zijn
-&ldquo;<span lang="fr">Trait&eacute; sur les champignons</span>&rdquo;,
-van een professor in de Botanie uit Leipzig, die, op een botanische
-reis in de omstreken van Neurenberg, zich gedurende vele weken op
-voorbeeld van de bevolking aldaar, alleen voedde met, door <span class=
-"pagenum">[<a id="pb103" href="#pb103" name=
-"pb103">103</a>]</span>anijs en karwij gekruid, zwart-brood en met
-rauwe paddenstoelen. In plaats van door deze manier van voeden te
-verzwakken, voelde hij er zich in tegendeel krachtiger door worden.</p>
-<p class="par">En z&oacute;&oacute; zou ik nog vele verhalen kunnen
-doen; z&oacute;&oacute; o.a., vertelt de Russische Professor Socoloff
-(1873), dat een groot gedeelte van de bevolking uit zijn landstreek
-zich gedurende de vasten met paddenstoelen voedde. Hij ook zegt er bij,
-dat naar zijn meening de paddenstoelen het dierlijk voedsel zeer nabij
-komen en zeer goed kunnen vervangen.</p>
-<p class="par">Men werpt mij, als ik over &ldquo;paddenstoelen als
-voedsel&rdquo; spreek, niet alleen hun groot watergehalte, maar ook de
-&ldquo;onverteerbaarheid&rdquo; voor de voeten.</p>
-<p class="par">Zelfs mijn collega&rsquo;s &ldquo;mycophagen&rdquo;
-hebben mij soms verzekerd, dat je er &rsquo;s nachts zoo geweldig zwaar
-van slaapt en droomt.</p>
-<p class="par">Ik voor mij, geloof dat dit meer ligt aan het niet maat
-kennen van mijn collega&rsquo;s of het niet goed toebereiden, want al 7
-jaar lang heb ik ze gegeten, zonder ooit last van die onverteerbaarheid
-te hebben gehad. (Zie over de boleten ook blz. <span class="corr" id=
-"xd21e3244" title="Niet in bron">67</span>).</p>
-<p class="par">Laat ik nu echter eens vertellen, welke voedende stoffen
-de paddenstoelen wel bevatten.</p>
-<p class="par">Er zijn in de laatste 50 jaren al heel wat
-onderzoekingen over de scheikundige stoffen der paddenstoelen gedaan.
-Deze zijn vnl. van: Loesecke (1876), Kohlrausch (1867), K&ouml;nig
-(1903), Margewicz (1890), Strohmer, Zega (1902), Lafayette en Mendel.
-Volgens Dr. Julius Zellner, wiens onderzoekingen over de scheikundige
-stoffen der paddenstoelen wel een der nieuwste zijn en aan wiens boek
-&ldquo;<span lang="de">Chemie der H&ouml;heren Pilze</span>&rdquo;
-(1907) ik de volgende gegevens ontleen, hebben <span class=
-"pagenum">[<a id="pb104" href="#pb104" name="pb104">104</a>]</span>deze
-heeren allen, de voedingswaarde, die er in de paddenstoelen zit, sterk
-overdreven. Zij gaven een groot stikstofgehalte op, terwijl volgens Dr.
-Zellner de voedende stof, de z.g.n. prote&iuml;nstof, het verteerbare
-eiwit, slechts zeer gering is en lang geen 6&frac12;% bedraagt, zooals
-zij opgeven.</p>
-<p class="par">De scheikundige bestanddeelen van de paddenstoelen staan
-in nauw verband met het substraat, waar zij op voorkomen. Zoo zullen
-die van de op de aarde of humus levende soorten, weer anders zijn dan
-die der boomzwammen. Toch gaan de stoffen van het substraat niet
-onverwerkt in het zwammenlichaam over, maar worden door
-assimilatieprocessen in andere verbindingen omgezet.</p>
-<p class="par">De paddenstoelen zijn, als alle levende wezens,
-opgebouwd uit water, anorganische (minerale) stoffen, vetten,
-koolhydraten en stikstofverbindingen (eiwit).</p>
-<p class="par">Het watergehalte wisselt natuurlijk zeer af naarmate de
-exemplaren jong of oud zijn, naar den vochtigheidstoestand van grond en
-lucht, en is ook bij de onderlinge soorten zeer verschillend. Gemiddeld
-bevatten volwassen, versche paddenstoelen 90% water. Een der
-waterrijkste soorten is wel <span class="corr" id="xd21e3263" title=
-"Bron: Coprinus comatus">Copr&iacute;nus com&aacute;tus</span> (94%).
-<span class="corr" id="xd21e3266" title=
-"Bron: Psalliota arvensis">Psalli&oacute;ta arv&eacute;nsis</span>
-bevat er slechts 56% van. Truffels en boomzwammen gemiddeld
-65&ndash;80%. Over het algemeen schijnt het watergehalte in de stelen
-grooter te zijn dan in de hoeden.</p>
-<p class="par">Om de scheikundige stoffen te onderzoeken, die den
-paddenstoelen eigen zijn, maakt men gebruik van de zoogenaamde
-asch-analyses. Het aschgehalte van de paddenstoelen bedraagt bij versch
-materiaal 0.48&ndash;2%, bij droog meest 4&ndash;10%. De grootste helft
-bestaat hiervan uit <i>kaliumverbindingen</i>, vnl. <i>potasch</i>
-(K<sub>2</sub>O) voor <span class="pagenum">[<a id="pb105" href=
-"#pb105" name="pb105">105</a>]</span>19&ndash;57% en voor 18&ndash;39%
-uit phoshorzuur (P<sub>2</sub>O<sub>5</sub>), verder een weinig, 4%,
-<i>natrium</i> en zeer geringe hoeveelheden <i>ijzer</i>, (vrij veel
-bij Mer&uacute;lius l&aacute;crymans) <i>magnesium</i>, <i>kalk</i>,
-<i>zwavelzuur</i>, <i>kiezelzuur</i> en <i>chloor</i>.</p>
-<p class="par">Het <i>vetgehalte</i> der paddenstoelen wisselt bij
-versche exemplaren van 0.12% (Fist&uacute;lina hep&aacute;tica) tot 67%
-(Lact&aacute;rius delici&oacute;sus), bij droge van 1.3&ndash;8%, een
-gehalte zooals meest alle groenten hebben.</p>
-<p class="par">De, in het eiwit van kippeneieren en in visch
-voorkomende, zoo zenuwsterkende stof, het <i>Lecithin</i>, een
-phosphorzure vetverbinding, wordt ook vrij algemeen in de paddenstoelen
-aangetroffen. Psalli&oacute;ta camp&eacute;stris schijnt hiervan in
-verschen staat 0.32%, Bol&eacute;tus ed&uacute;lis 1.94% te
-bevatten.</p>
-<p class="par">Wat de koolhydraten betreft, zijn ten eerste de cellen
-van de paddenstoelen opgebouwd uit een chitinachtige stof
-<i>fungicellulose of fungin</i> genaamd, welke 3% van het aschgehalte
-uitmaakt. Deze fungi-cellulose wijkt af van de gewone cellulose,
-waarvan de planten zijn opgebouwd en is eenig in het plantenrijk. Zij
-wordt &rsquo;t meest gevonden in den steel en &rsquo;t minst in de
-sporen voortbrengende deelen. Hare taaie substantie veroorzaakt een
-deel van de onverteerbaarheid der paddenstoelen (stelen zijn daardoor
-dan meestal ook voor de consumptie onbruikbaar). Door toevoeging echter
-van een weinig dubbelkoolzure natron wordt bij soorten, die een hoog
-fungingehalte hebben, de verteerbaarheid van deze fungi-cellulose
-bevorderd. Behalve deze in het plantenrijk niet voorkomende stof
-schijnen de boleten nog een aparte stof te produceeren in hun cellen,
-nl. <i>viskosin</i> en <i>myc&eacute;tide</i>, die de, bij het koken
-optredende, bekende slijmerige massa geven, welke de boleten voor
-sommige personen tot een onverteerbaar voedsel maakt. Tot de
-verteerbare <span class="pagenum">[<a id="pb106" href="#pb106" name=
-"pb106">106</a>]</span>koolhydraten in de paddenstoelen aanwezig,
-behoort verder het in alle soorten voorkomende <i>glycogeen</i>, een
-aan zetmeel verwante stof, welke wel in &rsquo;t dierlijk organisme,
-echter nooit in andere planten voorkomt. Het echte <i>zetmeel</i>
-ontbreekt geheel bij zwammen. Vooral in jonge exemplaren is het
-<i>glycogeen</i> aanwezig; bij oudere, volwassen soorten is het meestal
-vervangen door het <i>manniet</i>, een stof waaraan v.n.l. gedroogde
-zwammen en ook de stelen van versche exemplaren zeer rijk zijn.</p>
-<p class="par">Verder vond Bourquelot (1893&ndash;1896) in wel 200
-verschillende paddenstoelensoorten suikers, vooral een suikerstof
-<i>threhalose</i> of <i>mycose</i> geheeten, die nog maar zelden in het
-plantenrijk is aangetroffen. Vooral jonge exemplaren en in &rsquo;t
-bijzonder de soorten van het geslacht <span class="corr" id="xd21e3355"
-title="Bron: Cortinarius">Cortin&aacute;rius</span> schijnen aan die
-<i>threhalose</i> rijk te zijn. Ook de <i>glucose</i> is algemeen in de
-zwammen vertegenwoordigd, echter in geringe mate en slechts bij
-volwassen exemplaren.</p>
-<p class="par">Ten slotte de stikstofverbindingen, het <i>eiwit</i>. De
-paddenstoelen bevatten over &rsquo;t algemeen 2&ndash;3% verteerbaar
-eiwit, wat ze in voedingswaarde gelijk maakt, b.v. aan kool, iets
-minder dan brood, veel minder dan erwten en boonen (de truffel heeft
-een eiwitgehalte gelijk aan deze laatste). Het meeste eiwit huist in de
-sporen voortbrengende deelen, vooral in de buisjes der boleten, zoodat
-men deze vooral zoo min mogelijk weg moet snijden bij de bereiding. Tot
-de meest eiwitbevattende eetbare paddenstoelen behooren wel:
-<span class="corr" id="xd21e3369" title=
-"Bron: Psalliota campestris">Psalli&oacute;ta camp&eacute;stris</span>
-en <span class="corr" id="xd21e3372" title=
-"Bron: Lycoperdon bovista">Lycop&eacute;rdon bov&iacute;sta</span>.
-<span class="pagenum">[<a id="pb107" href="#pb107" name=
-"pb107">107</a>]</span></p>
-<p class="par">Hieronder volgt een tabel volgens Villiers, Collin en
-Lehman ter vergelijking van de voedingswaarde van versche paddenstoelen
-met brood en vleesch:</p>
-<div class="table">
-<table>
-<tr>
-<td class="cellLeft cellTop"></td>
-<td class="xd21e3381 cellTop"><i>Versche paddenstoelen</i>.</td>
-<td class="xd21e3381 cellTop"><i>Brood</i>.</td>
-<td class="xd21e3381 cellRight cellTop"><i>Ossenvleesch</i>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft"><i>Water</i></td>
-<td class="xd21e3381">900</td>
-<td class="xd21e3381">300 &agrave; 400</td>
-<td class="xd21e3381 cellRight">800</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft"><i>Minerale zouten</i></td>
-<td class="xd21e3381">8</td>
-<td class="xd21e3381">5 &agrave; 7</td>
-<td class="xd21e3381 cellRight">30</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft"><i>Weefsel</i></td>
-<td class="xd21e3381">30</td>
-<td class="xd21e3381">2 &agrave; 4</td>
-<td class="xd21e3381 cellRight">150 &agrave; 170</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft"></td>
-<td class="xd21e3381">(fungocellulose)</td>
-<td class="xd21e3381">(cellulose)</td>
-<td class="xd21e3381 cellRight">(spieren, peezen enz.)</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft"></td>
-<td class="xd21e3381">38</td>
-<td class="xd21e3381"></td>
-<td class="xd21e3381 cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft"><i>Koolhydraten</i></td>
-<td class="xd21e3381">(thr&eacute;halose)</td>
-<td class="xd21e3381">500 &agrave; 600</td>
-<td class="xd21e3381 cellRight">15 &agrave; 25</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft"></td>
-<td class="xd21e3381">9</td>
-<td class="xd21e3381"></td>
-<td class="xd21e3381 cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft"></td>
-<td class="xd21e3381">(manniet)</td>
-<td class="xd21e3381">(zetmeel)</td>
-<td class="xd21e3381 cellRight">(vet)</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft cellBottom"><i>Verteerbaar eiwit</i></td>
-<td class="xd21e3381 cellBottom">15</td>
-<td class="xd21e3381 cellBottom">75</td>
-<td class="xd21e3381 cellRight cellBottom">20 &agrave; 30</td>
-</tr>
-</table>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par">Maken wij uit het voorgaande eenige besluiten, dan zien
-wij, dat, ofschoon de paddenstoelen door hun klein gehalte aan
-verteerbaar eiwit, het in voedingswaarde tegen brood en vleesch moeten
-afleggen, we ze door een vrij groot gehalte aan voedende zouten en
-bovenal door de aan het lichaam zooveel warmte-energie gevende suikers,
-werkelijk niet als een voedingsmiddel moeten onderschatten. Men vergete
-daarenboven niet, dat zij bij het koken meer water verliezen dan
-vleesch en men dus, bij een gelijk volume van gekookt materiaal, in
-vergelijking meer procenten voedingsstoffen krijgt, terwijl men er
-bovendien meer van eten kan dan van vleesch. In elk geval zijn zij door
-grooter gehalte aan minerale zouten en suikers, voedzamer dan de
-bladgroenten waarmee ze gewoonlijk als spijzen vergeleken worden. Deze
-missen ook het in de paddenstoelen voorkomende glucogeen, lecithin en
-het chitinachtige celweefsel, allen stoffen, die in het dierlijk
-organisme thuis behooren. Naar mijn meening zijn dan ook diegenen,
-<span class="pagenum">[<a id="pb108" href="#pb108" name=
-"pb108">108</a>]</span>die de paddenstoelen &ldquo;plantaardig
-vleesch&rdquo; of &ldquo;vleesch van het woud&rdquo; noemen, dichter
-bij de waarheid, dan de <span class="corr" id="xd21e3494" title=
-"Bron: hygienisten">hygi&euml;nisten</span>, die ze onder de groenten
-rangschikken.</p>
-<p class="par">Zoo beschouwd, (en wie, die reeds eenige malen
-paddenstoelen gegeten heeft, vindt de gelijkenis met vleesch en vooral
-kalfvleesch, niet frappant), is het zeker waar, dat ofschoon dan iets
-minder voedzaam, een voortdurend en niet overmatig gebruik van deze
-natuurproducten den mensch minder zullen schaden dan een dergelijk
-gebruik van dierlijk voedsel, ten minste: <i>als wij alleen die soorten
-eten, die we als goede ongevaarlijke soorten kennen</i> en nogmaals kan
-ik er niet genoeg op wijzen om <i>zonder kennis der soorten ze niet te
-zoeken of te gebruiken</i>. <span class="pagenum">[<a id="pb109" href=
-"#pb109" name="pb109">109</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="ch11" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#xd21e481">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h2 class="main">Het verzamelen en het toebereiden van eetbare
-paddenstoelen.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">De &ldquo;jacht&rdquo; op paddenstoelen is voor
-mij maar heel kort gesloten, ten minste in vorstvrije winters,
-hoogstens maar een maand, van half Februari tot April, want in &rsquo;t
-laatst van Maart, dan komen de morieljes (<a href="#fig020">fig.
-20</a>) No. 12, alweer te voorschijn en als die afgeloopen zijn vallen
-er al inktzwammen (<a href="#fig114">fig. 114</a>) <a href="#no266">No.
-266</a> en 267 en de voorjaars Trichol&oacute;ma gamb&oacute;sum
-<a href="#no26">No. 26</a>, te plukken voor den mycophaag.</p>
-<p class="par">Dan volgen, in parken en weilanden, in &rsquo;t laatst
-van Mei de overheerlijke <span class="corr" id="xd21e3525" title=
-"Bron: Marasmius oreades">Mar&aacute;smius or&eacute;ades</span>
-(<a href="#fig025">fig. 25</a> en 89) No. 211, in Juni de Reuzenbovist
-<a href="#no271">No. 271</a> (<a href="#fig116">fig. 116</a>) en dan
-komen langzamerhand de champignons, <span class="corr" id="xd21e3537"
-title="Bron: Psalliota-soorten">Psalli&oacute;ta-soorten</span>,
-(<a href="#fig018">fig. 18</a> en P1. 2 fig. VII) <a href="#no263">No.
-263</a> en 264 haar smakelijke hoeden boven &rsquo;t gras der weilanden
-uit steken en wordt de boschgrond weldra oranje gekleurd door de
-cantharel of dooierzwam (<a href="#fig019">fig. 19</a>) <a href=
-"#no206">No. 206</a>. In den na-zomer en de herfstmaanden, heb ik tot
-in &rsquo;t laatst van November volop keus van allerlei smakelijke
-soorten en als die hun aardsch bestaan ge&euml;indigd hebben, is het
-smakelijke &ldquo;fluweelpootje&rdquo; Coll&yacute;bia vel&uacute;tipes
-(<a href="#fig061">fig. 61</a>) <a href="#no117">No. 117</a>, zoo
-vriendelijk mij tot half Februari een smakelijke soep en groente te
-verschaffen.</p>
-<p class="par">De meeste kans op goeden buit bij de jacht heeft men bij
-eerst overvloedigen regenval, gevolgd door warmte, ook na sterken dauw
-en op zwoele warme <span class="pagenum">[<a id="pb110" href="#pb110"
-name="pb110">110</a>]</span>herfstdagen. Ik trek er dan op uit met mijn
-mandje en verschillende zakjes gewapend, want ik houd bij het plukken
-graag elke soort apart, omdat ik ze zelden door&eacute;&eacute;n
-gemengd, toebereid.</p>
-<p class="par">Als regel pluk ik de hoeden af en laat de stelen staan,
-die bij de meeste soorten onbruikbaar zijn. Dat afplukken geeft het
-voordeel niet alleen van meer te kunnen bergen maar ook houdt men op
-die manier zijn voorraad reiner, daar de stelen meest met aarde en vuil
-bedekt zijn. Een uitzondering hierop maak ik met het plukken van de
-champignons <span class="corr" id="xd21e3565" title=
-"Bron: Psalliota-soorten">Psalli&oacute;ta-soorten</span> (<a href=
-"#fig017">fig. 17</a>), om reden dat de stelen van jonge exemplaren ten
-eerste zeer goed eetbaar zijn, doch v.n.l. om de bekende, op blz.
-<a href="#pb85" class="pageref">85</a> zeer uitvoerig, beschreven reden
-tot mogelijke vergissing met de op hen gelijkende Groene Knolzwam:
-Aman&iacute;ta phallo&iacute;des (<a href="#fig016">fig. 16</a>).</p>
-<p class="par">Ik pluk bij voorkeur jonge exemplaren (bij de
-<span class="corr" id="xd21e3579" title=
-"Bron: boletus-soorten">Bol&eacute;tus-soorten</span> (<a href=
-"#fig021">fig. 21</a> en 26) ook met de stelen), daar deze natuurlijk
-het smakelijkste zijn. Echter frissche, volwassen exemplaren, die goed
-zijn voor de paddenstoelensoep, worden niet versmaad, doch
-<i>verwaterde</i>, <i>slappe</i>, <i>oude</i> paddenstoelen worden
-nimmer door mij medegenomen.</p>
-<p class="par">Het gebruik van dergelijke oude zwammen heeft reeds
-dikwijls aanleiding gegeven tot het optreden van ernstige
-ongesteldheden. Ik voor mij geloof, dat een gedeelte van de gevallen
-van niet ernstige <span class="corr" id="xd21e3596" title=
-"Bron: paddenstoelenvergiftigen">paddenstoelvergiftigingen</span>, in
-de kranten altijd met zooveel ophef vermeld, te wijten zijn niet aan
-het eten van vergiftige soorten (want de menschen zijn in &rsquo;t
-algemeen niet zoo roekeloos), doch aan het consumeeren van te <i>lang
-bewaarde</i> of te <i>oude</i> zwammen. Er schijnen dan in het
-zwammenweefsel z.g.n. secondaire zwammen op te treden die een geweldig
-toxineerende werking hebben. Men wachte er <span class=
-"pagenum">[<a id="pb111" href="#pb111" name="pb111">111</a>]</span>zich
-dus ook voor, <i>te</i> zuinig te zijn en verwijdere wel degelijk uit
-de verzamelde massa, de niet meer frissche exemplaren.</p>
-<p class="par">Men leest verder ook dikwijls, dat de, door de maden van
-zwammuggen of -vliegen aangetaste, paddenstoelen giftig zouden zijn. Ze
-zijn dan echter meestal minderwaardiger dan de onaangetasten en vanzelf
-worden ze daarom verwijderd. Echter menig jong exemplaar waar ik het
-aangetaste deel uitsneed, is door mij als uitstekend voedsel bevonden
-en me altijd best bekomen.</p>
-<p class="par">Met den buit thuis gekomen, maak ik ze zoo spoedig
-mogelijk &ldquo;panklaar&rdquo;, want het is verwonderlijk hoe spoedig
-de paddenstoelen, eenmaal afgeplukt zijnde, tot rotting overgaan.</p>
-<p class="par">Als dan de jacht nog al lang geduurd heeft, valt dat
-&ldquo;panklaar&rdquo; maken nog wel eens leelijk tegen, want het
-schoonmaken van de paddenstoelen is een werkje, dat niet meevalt en
-veel zorg eischt. Is het huidje van den hoed afneembaar, dan wordt dat
-er zorgvuldig afgehaald, liefst met een houten vruchtenmesje (metaal
-kleurt het paddenstoelen-vleesch bruin). Jonge exemplaren, ook jonge
-champignons reinig ik met een borsteltje.</p>
-<p class="par">De schubben op sommige hoeden, b.v. bij de <span class=
-"corr" id="xd21e3618" title=
-"Bron: Lepiota-soorten">Lepi&oacute;ta-soorten</span> (<a href=
-"#fig024">fig. 24</a>) worden er afgesneden. Vele soorten echter,
-zooals Mar&aacute;smius or&eacute;ades (<a href="#fig025">fig. 25</a>)
-en Coll&yacute;bia vel&uacute;tipes (<a href="#fig061">fig. 61</a>)
-laten geen aftrekken van &rsquo;t huidje toe door de dunvleezigheid en
-deze worden daarom all&eacute;&eacute;n zorgvuldig afgewasschen.</p>
-<p class="par">Bij de soorten, die geen taaie maar eenigszins vleezige
-stelen hebben, welke daarom mede afgeplukt zijn (zooals het geval is
-bij de Psalli&oacute;ta-, Lepi&oacute;ta-, Copr&iacute;nus- en jonge
-<span class="corr" id="xd21e3633" title=
-"Bron: Boletus-soorten">Bol&eacute;tus-soorten</span>), snijd ik den
-steel van den hoed af, daar zij vrij wat langer moeten koken dan de
-hoeden. <span class="pagenum">[<a id="pb112" href="#pb112" name=
-"pb112">112</a>]</span></p>
-<p class="par">Hun, die kippen houden of een visch-vijver hebben, kan
-ik aanraden, den afval, verkregen bij het paddenstoelenschoonmaken, aan
-die dieren te voederen. Ook kan men dien bij wijze van mest
-gebruiken.</p>
-<p class="par">Wat de plaatjes der plaat- en de buisjes der
-buisjeszwammen betreft, die, zooals in &rsquo;t vorige hoofdstuk
-vermeld, eigenlijk de meeste voedende stoffen bevatten, men snijde ze
-niet te veel af, hoewel het niet valt te ontkennen, dat die buisjes een
-onaangename slijmerigheid geven en de zwarte plaatjes het maal niet
-smakelijk kleuren.</p>
-<p class="par">Na het schoonmaken komt het wasschen, wat eveneens een
-geduldwerkje is, daar gewoonlijk een 10&ndash;12 maal afwasschen voor
-elke soort noodig is, wil men niet &ldquo;tandenknarsend&rdquo; van het
-zand, straks zijn maaltje nuttigen. Dat afwasschen moet vlug gaan, daar
-anders het paddenstoelen-aroma in het water achter blijft. Voor de
-<span class="corr" id="xd21e3643" title=
-"Bron: Psalliota&rsquo;s">Psalli&oacute;ta&rsquo;s</span> (champignons)
-en boleten doe men een weinig citroensap in het afwaschwater voor het
-blank blijven van het vleesch. Voor de morieljes geeft men altijd op:
-eerst 24 uur in water laten staan, opdat het giftige helvella-zuur er
-uittrekke. Aangezien echter dit zuur er onmiddellijk bij &rsquo;t koken
-uittrekt, laat ik dat na, omdat ik bij ervaring ondervonden heb, dat ze
-dus behandeld, veel van hun geur verliezen. Ze eischen echter eventjes
-een 20&ndash;24 keeren afwasschen in water, waarin wat zout is
-gedaan.</p>
-<p class="par">Zijn de paddenstoelen &eacute;&eacute;nmaal gewasschen,
-in de pan (steen of emaille) gedaan en met een weinig zout bestrooid,
-zoo kunnen ze bij gebrek aan tijd, gerust tot den volgenden morgen ter
-verdere toebereiding in den kelder gezet worden.</p>
-<p class="par">Men late de paddenstoelen, v&oacute;&oacute;r men ze in
-de pan <span class="pagenum">[<a id="pb113" href="#pb113" name=
-"pb113">113</a>]</span>doet vooral niet op een vergiet uitdruipen, daar
-het daaraan hangen blijvende water juist voldoende is voor de
-gaarkokerij. Bijvoeging van water voor &rsquo;t koken is slechts voor
-enkele soorten, die niet zeer waterrijk zijn zoo o.a. bij
-Canthar&eacute;llus cib&aacute;rius (<a href="#fig019">fig. 19</a>) het
-geval is, noodig en ook wanneer groote hoeveelheden te gelijk gekookt
-worden. Het smakelijkste worden ze, wanneer men er bij &rsquo;t koken
-een flink stuk boter aan toevoegt, maar <i>noodig is dit niet</i>.</p>
-<p class="par">Merkwaardig is het, dat bijna alle paddenstoelensoorten
-denzelfden tijd tot gaarkoken hebben. Moeilijk kan ik dien tijd voor de
-verschillende verwarmingstoestellen opgeven. Ik kook ze zelf altijd op
-een matig vuur, n.l. op een petroleumstel met 3 pitten, vol aan, en dan
-reken ik van het opzetten af altijd 20 minuten (voor groote
-hoeveelheden van 20&ndash;30 minuten) waarna ze een heerlijk, malsch en
-gaar stadium bereikt hebben. Uitzonderingen hierop maken voor minder
-dan 20 min.: Mar&aacute;smius or&eacute;ades (<a href="#fig025">fig.
-25</a>) met 15 min., <span class="corr" id="xd21e3663" title=
-"Bron: Lycoperdon Bovista">Lycop&eacute;rdon Bov&iacute;sta</span>
-(<a href="#fig116">fig. 116</a>) met 10 min., terwijl de Morieljes
-(<a href="#fig020">fig. 20</a>) 30 min. noodig hebben. Ook de Cantharel
-(<a href="#fig019">fig. 19</a>) kreeg ik bij 20 min. koken gaar,
-terwijl de boeken daarvoor den tijd van een uur opgeven. Overschrijdt
-men die tijden, dan krijgen ze de bekende taaie, onverteerbare
-consistentie en verdwijnt het &ldquo;aroma&rdquo; geheel.</p>
-<p class="par">De Duitsche manier om de paddenstoelen te bakken is mij
-nog steeds maar matig bevallen; ze deden mij zoo behandeld, meer aan
-gebraden leeren lappen dan aan een lekkernij denken. De biefstukzwam,
-Fistul&iacute;na hep&aacute;tica <a href="#no170">No. 170</a> (<a href=
-"#fig079">fig. 79</a>) op deze wijze toebereid, voldeed goed en geeft
-plus een eenigszins zuur smaakje, een gerecht, dat eenige overeenkomst
-vertoont met echte biefstuk. <span class="pagenum">[<a id="pb114" href=
-"#pb114" name="pb114">114</a>]</span></p>
-<p class="par">En is het nu nog noodig hierbij neer te schrijven, dat
-de beruchte zilveren lepel (er zijn altijd nog menschen, die er aan
-gelooven) er bij het koken heusch niet bij hoeft, want dat het een
-<i>totaal onbetrouwbaar</i> middel is. Het zwart worden van den lepel
-is een gevolg van zwavelverbindingen in de spijzen en in zooverre zou
-het nog van eenig nut kunnen zijn den lepel er bij te voegen, omdat hij
-zwart geworden, zou aangeven, dat de gekookte zwammen niet frisch meer
-waren; doch <i>de giftige zwamstoffen maken den lepel in &rsquo;t
-geheel niet zwart.</i> Ik heb ze zelf gekookt met een der giftigste
-soorten en de lepel bleef zoo blank als zilver. Evenzoo is zeer af te
-raden een middel, dat nog door sommige boeken wordt aangegeven om tegen
-zwammenvergiftigingen gevrijwaard te worden, nl. door de paddenstoelen
-eens of meer keeren in water met azijn af te kooken en dan dit water
-weg te gooien. De paddenstoelen, zeggen ze dan, kunnen vervolgens met
-een gerust hart gegeten worden. Doch dit is zeer zeker <i>niet
-waar</i>; met sommige weinig giftige soorten schijnt inderdaad op deze
-manier die stof er uit te trekken, doch met de giftigste der giftigen
-de Aman&iacute;ta phallo&iacute;des, (<a href="#fig016">fig. 16</a>)
-<a href="#no24">No. 24</a>, zou dit pas het geval zijn na een keer of 8
-afkoken. En wie zal, na al dien schoonmaak en afwaschpartijen ten
-eerste nog eens lust hebben 8 keer iets te koken en dan.... welk een
-smakeloos gerecht zal men op die manier nog over houden! Neen, men
-bereidt ze als boven gezegd is (en gooie vooral het nat dat wel het
-meeste aroma bevat niet weg) <i>als men zeker is een goede soort te
-hebben</i> en is men dat niet, dan doe men al die moeite liever niet en
-brenge ze niet op zijn tafel. Daar sommige soorten, zooals de Morieljes
-(<a href="#fig020">fig. 20</a>) de <span class="corr" id="xd21e3708"
-title="Bron: Helvella&rsquo;s">Helv&eacute;lla&rsquo;s</span> (<a href=
-"#fig040">fig. 40</a> en <a href="#fig041">41</a>) en <span class=
-"corr" id="xd21e3717" title="Bron: Marasmius oreades">Mar&aacute;smius
-or&eacute;ades</span> (<a href="#fig025">fig. 25</a>) <span class=
-"pagenum">[<a id="pb115" href="#pb115" name="pb115">115</a>]</span>een
-zuur bevatten, de eerste twee het helvella&mdash;de derde, blauwzuur,
-dat vluchtig is en eerst pas bij &rsquo;t koken voorgoed het
-zwammenweefsel verlaat, moet men zorg dragen, dat deze soorten vooral
-goed doorgekookt hebben. Zijn de paddenstoelen eenmaal gekookt, dan
-kunnen ze gerust op een koele plaats, een of twee dagen (langer vooral
-niet) bewaard worden om er desverlangd smakelijke gerechten van te
-bereiden.</p>
-<p class="par">De nu volgende recepten, berusten op eigen praktijk en
-zijn zoo eenvoudig mogelijk.</p>
-<p class="par">Naar mijn meening toch, geniet men het meeste van het
-paddenstoelen-aroma als men er al dien poespas van kruiderijen enz. die
-de Duitschers er o.a. zoo graag bij gebruiken, er uit laat.</p>
-<p class="par">Voor hen die meer gecompliceerde recepten wenschen noem
-ik het boekje: de &ldquo;Champignonkeuken&rdquo;
-paddenstoelen-recepten, bij&eacute;&eacute;ngebracht door Lucullus,
-uitgegeven te Haarlem bij J. L. E. J. Kleinenberg 1910, kostende 40
-cts. en naar de werkjes van Micha&euml;l en Dum&eacute;e en anderen,
-zie blz. <a href="#pb101" class="pageref">101</a>. <span class=
-"pagenum">[<a id="pb116" href="#pb116" name="pb116">116</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="ch12" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#xd21e493">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h2 class="main">Recepten voor paddenstoelengerechten.</h2>
-<div id="xd21e3741" class="div2 section"><span class=
-"pagenum">[<a href="#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">Paddenstoelensoep.</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Hiertoe leenen zich alle eetbare soorten,
-Mar&aacute;smius or&eacute;ades (<a href="#fig025">fig. 25</a>) wel in
-&rsquo;t bijzonder. Voor de bereiding gebruik ik ook een gefiltreerd
-aftreksel van stukken en afsnijdsels, welke b.v. niet mooi genoeg zijn
-voor het steriliseeren, ook stukken met plaatjes en buisjes, enz.</p>
-<p class="par">De paddenstoelen worden op de gewone wijze gekookt, het
-nat afgeschonken en vermengd met het voor de hoeveelheid van de soep
-benoodigde water, waarin een of eenige fijn gesneden uien zijn gekookt.
-Een flink stuk boter wordt met bloem (&frac12; eetlepel per persoon)
-opgesmolten en dan met het nat van de paddenstoelen en uien aangemengd.
-Even voor het opdoen worden de paddenstoelen er in gedaan en ook eenige
-lepels soya, terwijl men het geheel nog met eierdooiers kan binden.</p>
-<p class="par">In plaats van het uienwater, kan ook bouillon, het nat
-van asperges of van andere groenten gebruikt worden.</p>
-</div>
-</div>
-<div id="xd21e3753" class="div2 section"><span class=
-"pagenum">[<a href="#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">Extract van paddenstoelen.</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Hiervoor kan eveneens weer het aftreksel van
-afsnijdsels, plaatjes, buisjes enz. gebruikt worden en wel van alle
-eetbare soorten. Men late het nat zoolang koken, totdat het de dikte
-van stroop heeft verkregen, waarna het in Wecks-flesschen
-gesteriliseerd wordt. In paddenstoel-arme tijden is dit extract te
-gebruiken <span class="pagenum">[<a id="pb117" href="#pb117" name=
-"pb117">117</a>]</span>v.n.l. voor soep; 1 eetlepel van dit extract is
-voldoende voor 5 personen.</p>
-</div>
-</div>
-<div id="xd21e3760" class="div2 section"><span class=
-"pagenum">[<a href="#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">Paddenstoelen als groente.</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Hiertoe leenen zich alle eetbare soorten.</p>
-<p class="par">De gekookte paddenstoelen worden gestoofd in een sausje,
-gemaakt van het nat van de paddenstoelen met wat boter en meel. In
-plaats van het paddenstoelennat kan men ook bouillon of room nemen. Dit
-laatste is zeer aan te bevelen bij morieljes.</p>
-</div>
-</div>
-<div id="xd21e3767" class="div2 section"><span class=
-"pagenum">[<a href="#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">Paddenstoelensla.</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Men koke de in stukjes gesneden paddenstoelen niet
-te gaar, laat ze bekoelen en maakt ze dan op dezelfde manier aan als
-kropsalade. Vooral de boletussoorten leenen zich hier uitstekend
-voor.</p>
-</div>
-</div>
-<div id="xd21e3772" class="div2 section"><span class=
-"pagenum">[<a href="#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">Paddenstoelen met tomaten.</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Men bereide de paddenstoelen als boven aangegeven
-voor paddenstoelen als groente en vermenge ze met de in stukjes
-gesneden, gekookte tomaten.</p>
-<p class="par">De soorten: <span class="corr" id="xd21e3779" title=
-"Bron: Lycoperdon bovista">Lycop&eacute;rdon bov&iacute;sta</span>
-(jong) <a href="#no27">No. 27</a>, de boleten en champignons
-(<span class="corr" id="xd21e3785" title=
-"Bron: Psalliota&rsquo;s">Psalli&oacute;ta&rsquo;s</span>) leenen zich
-hier bij uitstek voor.</p>
-</div>
-</div>
-<div id="xd21e3788" class="div2 section"><span class=
-"pagenum">[<a href="#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">Paddenstoelen met roereieren.</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">De eieren worden geklopt en daarna met wat zout,
-een stukje boter en wat melk op een matig vuur in een pannetje verhit
-en geroerd tot het een dikke gelijke massa is geworden. Hierdoorheen
-roert men de in stukjes gesneden, reeds gekookte paddenstoelen (kleine
-exemplaren ook heel) en een weinig soya. <span class="pagenum">[<a id=
-"pb118" href="#pb118" name="pb118">118</a>]</span></p>
-<p class="par"><span class="corr" id="xd21e3795" title=
-"Bron: Lycoperdon bovista">Lycop&eacute;rdon bov&iacute;sta</span>,
-<span class="corr" id="xd21e3798" title=
-"Bron: Coprinus comatus">Copr&iacute;nus com&aacute;tus</span>
-(<a href="#no266">No. 266</a>) en de champignons leenen zich hier bij
-uitstek voor.</p>
-</div>
-</div>
-<div id="xd21e3804" class="div2 section"><span class=
-"pagenum">[<a href="#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">Paddenstoelen rago&ucirc;t.</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Hiervoor kan men alle goede soorten gebruiken.</p>
-<p class="par">Men bereide de paddenstoelen zooals voor paddenstoelen
-als groente is aangegeven en voege daarbij gekookte gehaktballetjes en
-rago&ucirc;t-sausijsjes. (Ook restanten van allerlei vleesch kunnen
-hiervoor gebruikt worden).</p>
-<p class="par">Toevoeging van eenige lepels soya verhoogt den
-smaak.</p>
-</div>
-</div>
-<div id="xd21e3813" class="div2 section"><span class=
-"pagenum">[<a href="#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">Paddenstoelen op gebakken broodjes.</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Men make een dik sausje van het paddenstoelennat
-met boter en meel en wat kerry; daarin de in kleine stukjes gesneden
-paddenstoelen en het geheel opgediend op in vet gebakken vierkante
-stukjes brood.</p>
-<p class="par">De Champignons, <span class="corr" id="xd21e3820" title=
-"Bron: Lycoperdon bovista">Lycop&eacute;rdon bov&iacute;sta</span> en
-de boleten leenen zich hiervoor het beste.</p>
-</div>
-</div>
-<div id="xd21e3823" class="div2 section"><span class=
-"pagenum">[<a href="#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">Omelet met paddenstoelen.</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">De omelet wordt op de gewone manier bereid en
-v&oacute;&oacute;r het dichtslaan, met de gekookte paddenstoelen
-gevuld.</p>
-</div>
-</div>
-<div id="xd21e3828" class="div2 section"><span class=
-"pagenum">[<a href="#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">Paddenstoelen in &rsquo;t zuur.</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Hiertoe leenen zich alle vleezige soorten, in
-&rsquo;t bijzonder jonge, kleine exemplaren van Canthar&eacute;llus
-cib&aacute;rius (<a href="#fig019">fig. 19</a> <a href="#no206">No.
-206</a>) en <span class="corr" id="xd21e3839" title=
-"Bron: Clavaria-soorten">Clav&aacute;ria-soorten</span> (<a href=
-"#fig093">fig. 93</a> en 94 <a href="#no227">No. 227</a>, 228,
-230).</p>
-<p class="par">Zij worden daarvoor (ongekookt) met wijn-azijn en de
-noodige kruiderijen, als: peperkorrels, kruidnagelen, dragon, laurier,
-chalotjes, Spaansche peper, enz. in de Weck-flesschen gedaan en
-gesteriliseerd.</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e3852width" id="fig027"><img src=
-"images/fig027.jpg" alt="Fig. 27. Clit&oacute;cybe nebul&aacute;ris."
-width="555" height="378">
-<p class="figureHead">Fig. 27. <span class="corr" id="xd21e3855" title=
-"Bron: Clitocybe Nebularis">Clit&oacute;cybe
-nebul&aacute;ris</span>.</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e3860width" id="fig028"><img src=
-"images/fig028.jpg" alt=
-"Fig. 28. Clit&oacute;cybe (Lacc&aacute;ria) lacc&aacute;ta." width=
-"630" height="393">
-<p class="figureHead">Fig. 28. <span class="corr" id="xd21e3863" title=
-"Bron: Clitocybe (Laccaria) Laccata">Clit&oacute;cybe (Lacc&aacute;ria)
-lacc&aacute;ta</span>.</p>
-</div>
-<p class="par"><span class="pagenum">[<a id="pb119" href="#pb119" name=
-"pb119">119</a>]</span></p>
-<p class="par">Bijzonder goed leent zich Canth. cib. voor zoet-zuur.
-Het wecken gebeurt dan met wijn-azijn, bruine suiker en kruidnagelen
-(evenals meloenschillen). Maakt men niet in volgens Weck-systeem, dan
-kan men de paddenstoelen in &rsquo;t zuur inmaken op de manier waarop
-men augurken enz. inmaakt. Ze zijn dan echter spoediger aan bederf
-onderhevig en een herhaald opkoken van de azijn is aan te raden.
-<span class="pagenum">[<a id="pb120" href="#pb120" name=
-"pb120">120</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-</div>
-</div>
-<div id="ch13" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#xd21e504">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h2 class="main">Het conserveeren van eetbare paddenstoelen.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">In de tijden, dat de paddenstoelen in groote
-hoeveelheden verzameld kunnen worden, is het zaak aan &ldquo;magere
-tijden&rdquo; te denken en ze te conserveeren.</p>
-<p class="par">Dit conserveeren kan op verschillende manieren
-geschieden. De opdrogende soorten, zooals: Mar&aacute;smius
-or&eacute;ades (<a href="#fig025">fig. 25</a>), de Morieljes (<a href=
-"#fig020">fig. 20</a>) en ook de jonge boletus-soorten (<a href=
-"#fig021">fig. 21</a> en 26) kunnen na eerst (droog) zooveel mogelijk
-van &rsquo;t aanhangende vuil bevrijd te zijn, in hun geheel gelaten of
-in stukken gesneden, in de zon of in een matig verwarmden oven gedroogd
-worden en dan in luchtdichte glazen stopflesschen of blikken bussen met
-wat peperkorrels op een koele plaats bewaard worden.</p>
-<p class="par">V&oacute;&oacute;r het gebruik moeten de op deze manier
-geconserveerde zwammen, eenige uren in lauw water worden opgeweekt en
-als versche exemplaren worden afgewasschen.</p>
-<p class="par">Deze manier van conserveeren heeft mij steeds matig
-voldaan, daar het altijd een heele toer is om ze goed (schimmelvrij)
-droog te krijgen. Toch wordt deze drogerij veel toegepast, vooral in
-Itali&euml;, b.v. met de boleten, die daar dan tegen zeer matigen prijs
-aan de bevolking verkocht en zoo des winters algemeen gegeten worden.
-In Amsterdam is een sigarenwinkel, waar men deze gedroogde boleten uit
-Itali&euml; koopen kan.</p>
-<p class="par">Dat drogen van paddenstoelen strekt men ook wel
-z&oacute;&oacute;ver uit, dat men ze tot poeder maalt en dit poeder
-<span class="pagenum">[<a id="pb121" href="#pb121" name=
-"pb121">121</a>]</span>eveneens in stopflesschen of bussen bewaart. Als
-kruiderij voor vele spijzen schijnt dit poeder goed te voldoen. Een
-andere manier van conserveeren is in sla-olie of boter. De
-paddenstoelen worden daarvoor eerst gekookt en dan in de olie of in de
-gesmolten en half bekoelde boter geconserveerd in flesschen die
-luchtdicht zijn afgesloten. In Frankrijk worden de boletus-soorten, in
-schijven gesneden, aldus in blikken geconserveerd.</p>
-<p class="par">De meest practische en goedkoopste inmakerij, n.l. die
-in blikken, zooals we de gekweekte champignons meestal koopen, is
-natuurlijk voor een particulier niet te bereiken, maar dat het
-&ldquo;wecken&rdquo; van <i>alle soorten</i> uitmuntend gaat, kan ik
-uit eigen ervaring mededeelen.</p>
-<p class="par">De gereinigde paddenstoelen worden daarvoor met wat zout
-bestrooid, even op het vuur gezet en z.g.n. &ldquo;opgesmolten&rdquo;,
-omdat ze anders te veel plaats zouden beslaan in de glazen. Met een
-gaatjeslepel worden ze nu in de glazen geschept en dan het gefiltreerde
-afgekookte nat daarbij gegoten. Is de temperatuur tot 100&deg;
-gestegen, dan steriliseere men nog een uur.</p>
-<p class="par">(Voor paddenstoelen in het zuur steriliseere men slechts
-&frac12; uur). <span class="pagenum">[<a id="pb122" href="#pb122" name=
-"pb122">122</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="ch14" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#xd21e515">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h2 class="main">Het kweeken van paddenstoelen.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Ook het kweeken van de paddenstoelen dateert al
-van de oudste tijden en werd reeds door de Romeinen uitgeoefend.</p>
-<p class="par">Van Dioscorides is bekend, dat hij ze kweekte op tot
-poeder gemalen schors van populieren, gestrooid op een in een kuil
-gebrachten hoop van mest en aarde. De Grieken schenen ze te kweeken op
-vijgenboomen. De Japanners en Chineezen volgen heden ten dage nog de
-methode om boomzwammen op boomen en stronken te kweeken en met
-zoo&rsquo;n gunstig gevolg, dat er aldaar in die boom-paddenstoelen een
-levendige handel gedreven wordt. Zij wrijven daarvoor de schors van
-takken en stammen duchtig met de sporendragende deelen van de
-gewenschte rijpe zwam in.</p>
-<p class="par">De voornaamste soort op deze manier daar gekweekt, is de
-Pholi&oacute;ta aeger&iacute;ta. In Duitschland heeft men hetzelfde
-succes gehad met de smakelijk eetbare soort: Pholi&oacute;ta
-mut&aacute;bilis (No. 132) en mijzelve is het gelukt met de smakelijke
-winterzwam: Coll&yacute;bia vel&uacute;tipes (<a href="#fig061">fig.
-61</a> <a href="#no117">No. 117</a>). Ik zaaide daarvoor in Januari op
-een vorstvrijen dag de in water geschudde sporen dezer zwam uit over
-een in een kuil gelegden boomstronk en in November van hetzelfde jaar,
-ten tijde dat ze buiten ook verschenen, kwamen de eerste vruchtlichamen
-te voorschijn en kon ik er bij voortduring hoeveelheden voor een
-bescheiden maaltje afplukken.</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e3921width" id="fig029"><img src=
-"images/fig029.jpg" alt=
-"Fig. 29. Reinkultuur uit sporen van Coll&yacute;bia vel&uacute;tipes, het &ldquo;fluweelpootje&rdquo; op takken van eschdoorn."
-width="616" height="686">
-<p class="figureHead">Fig. 29. Reinkultuur uit sporen van
-Coll&yacute;bia vel&uacute;tipes, het &ldquo;fluweelpootje&rdquo; op
-takken van eschdoorn.</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par">Ook reeds van de tijden der Romeinen dateert de
-<span class="pagenum">[<a id="pb124" href="#pb124" name=
-"pb124">124</a>]</span>kweekerij van de champignon: Psalli&oacute;ta
-comp&eacute;stris (<a href="#fig017">fig. 17</a>) en alle tijden door
-is deze paddenstoel in kultuur gebleven, terwijl zij in de laatste 50
-jaren een enorme vlucht heeft genomen; vooral Frankrijk staat hierin
-bovenaan. Oorspronkelijk alleen in de catacomben gekweekt, verrijzen er
-tegenwoordig reusachtige champignon-kweekerijen en als dagelijksche
-oogst aan gekweekte champignons wordt alleen al voor Parijs &plusmn;
-27000 K.G. gerekend. Berekent men het K.G. op 50 cents waarde, dan
-geeft deze kweekerij een belangrijke bron van inkomsten. Professor
-Dufour in Parijs schat de waarde der in geheel Frankrijk gekweekte
-champignons per jaar op 18 millioen gulden.</p>
-<p class="par">Ook in Amerika en de andere Europeesche landen wordt de
-champignon reeds algemeen gekweekt en de laatste jaren ook in
-verschillende streken van ons eigen land zooals in Putten, in Arnhem
-bij den Heer J. M. Hulsken (<a href="#fig037">fig. 37</a>) en in
-Utrecht bij den Heer W. Ruurds.</p>
-<p class="par">Ook sinds eeuwen reeds heeft men geprobeerd de morielje
-(<a href="#fig020">fig. 20</a>) te kweeken, doch al is het sommigen
-gelukt gedurende eenigen tijd een kleine oogst daarvan te verkrijgen,
-toch kan het niet gezegd worden, dat het iemand nog gelukt is deze zoo
-smakelijke en geliefde eet-zwam in &rsquo;t groot te kweeken. Die
-&ldquo;goudmijn&rdquo;, zooals de verschillende auteurs er altijd van
-zeggen, is nog door niemand ontdekt.</p>
-<p class="par">Op een plaats ergens in Frankrijk, waar oude documenten
-verbrand waren, verrezen in &rsquo;t volgend voorjaar morieljes tot een
-gezamenlijk gewicht van 2 kilogram. Over &rsquo;t algemeen trouwens
-schijnen paddenstoelen een voorkeur te hebben voor een dergelijken
-grond, rijk aan asch. Na boschbranden heeft men later op de ru&iuml;nen
-veelal een rijke paddenstoelen-flora gevonden. <span class=
-"pagenum">[<a id="pb125" href="#pb125" name="pb125">125</a>]</span></p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e3947width" id="fig030"><img src=
-"images/fig030.jpg" alt=
-"Fig. 30. Reinkultuur uit weefsel van Pleur&oacute;tus ulm&aacute;rius op hout."
-width="720" height="521">
-<p class="figureHead">Fig. 30. Reinkultuur uit weefsel van
-Pleur&oacute;tus ulm&aacute;rius op hout.</p>
-<p class="par first">(Ten einde beter gephotographeerd te kunnen
-worden, is het stuk hout uit de kolf genomen).</p>
-<p class="par">Photo <span class="sc">A. v. Luyk</span>.</p>
-</div>
-<p class="par"><span class="pagenum">[<a id="pb126" href="#pb126" name=
-"pb126">126</a>]</span></p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e3961width" id="fig031"><img src=
-"images/fig031.jpg" alt=
-"Fig. 31. Reinkultuur uit weefsel van Pholi&oacute;ta squarr&oacute;sa, op kersen-agar in reageerbuisje."
-width="496" height="337">
-<p class="figureHead">Fig. 31. Reinkultuur uit weefsel van
-Pholi&oacute;ta squarr&oacute;sa, op kersen-agar in reageerbuisje.</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par">Voor het kweeken van morieljes wordt nog de volgende
-methode opgegeven: In een schaduwrijken hoek van zijn tuin brengt men
-een mengsel van tuinaarde, zand en vette compostaarde of koeien- en
-paardenmest en spit alles diep onder. Hierop wordt gelegd compostaarde,
-vermengd met oude eikenschors en om den grond kali-rijk te maken,
-strooie men er zuivere houtasch op, liefst tijdens een regenbui. Na
-eenige dagen, met nu en dan begieten, is deze kweekplaats gereed en
-kunnen de morieljes uitgezaaid worden. Men legt ze daartoe evenals voor
-&rsquo;t schoonmaken, in water, waarbij de sporen zich in dat water
-verspreiden en giete dan dit water over het kweekbed uit. Tot het
-volgende jaar behoeft men niets meer aan dit kweekbed <span class=
-"pagenum">[<a id="pb127" href="#pb127" name="pb127">127</a>]</span>te
-doen dan het nu en dan eens te begieten en het met nog een laag van
-eikenschors of dennennaalden te bedekken, opdat er geen onkruid op
-groeie. In het volgende voorjaar zullen zich de morieljes dan
-(wellicht) vertoonen.</p>
-<p class="par">Evenals met de morielje heeft men al sinds eeuwen getobd
-met de truffelkweekerij, doch van deze kunnen de beijveraars daarvan nu
-zeggen dat ze de zaak sinds de laatste 50 jaar onder den knie hebben.
-De &ldquo;truffel&rdquo;, die aan een ieder haast bekende en
-z&eacute;&eacute;r gezochte, duurbetaalde lekkernij, is een paddenstoel
-die bij ons tot nog toe niet gevonden is, wat niet zegt dat hij er
-werkelijk ook niet zal zijn. Tot nu toe zijn bij ons wel z.g.
-schijntruffels (<a href="#fig103">fig. 103</a>, <a href="#no241">No.
-241</a>) en ook wel hertentruffels gevonden, maar die zijn voor de
-consumptie waardeloos.</p>
-<p class="par">Het land van de truffels is Frankrijk, terwijl ze ook in
-Belgi&euml; en in Duitschland voorkomen. Voor hen die het nog niet
-weten, worde nog even verteld, dat deze zwam uitsluitend groeit op en
-in de nabijheid van de wortels van eiken en dat men ze opspoort en
-<span class="corr" id="xd21e3980" title=
-"Bron: verzameld">verzamelt</span> met behulp van zwijnen of daarop
-afgerichte honden, die er dol op zijn en den reuk er van reeds op vrij
-verre (40 M.) afstand kunnen bemerken. Wie weet, als men die Fransche
-zwijnen eens in ons land lieten werken, of zij dan op sommige plaatsen
-ook niet door een hevig wroeten de aanwezigheid van de echte truffels
-zouden aangeven. Of iemand al eens dergelijke proeven genomen heeft in
-ons land om zoo&rsquo;n truffel-goudmijn te ontdekken, is mij niet
-bekend.</p>
-<p class="par">Als de fijnste truffel geldt de &ldquo;Truffe de
-Perigord&rdquo;, (zwarte truffel: Tuber melanosporum). Zij wordt
-geoogst van September tot half April. Reeds een tiental jaren
-<span class="pagenum">[<a id="pb129" href="#pb129" name=
-"pb129">129</a>]</span>geleden werden van uit die streek (Dordogne)
-420.000 K.G. truffels verhandeld.</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e3988width" id="fig032"><img src=
-"images/fig032.jpg" alt=
-"Fig. 32. Reinkultuur uit sporen van Armill&aacute;ria m&uacute;cida, de &ldquo;porseleinzwam&rdquo;, op kersen-agar."
-width="434" height="720">
-<p class="figureHead">Fig. 32. Reinkultuur uit sporen van
-Armill&aacute;ria m&uacute;cida, de &ldquo;porseleinzwam&rdquo;, op
-kersen-agar.</p>
-<p class="par first">Photo A. v. LUYK.</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par">Hoe de kweekerij precies plaats heeft, heb ik nergens
-vermeld kunnen vinden, doch wel, dat zij pas gelukt is, nadat men
-<i>de</i> eik bij uitnemendheid geschikt voor &rsquo;t kweeken van
-truffels, de &ldquo;Quercus pubescens&rdquo;, bij groote hoeveelheden
-heeft aangeplant en dan op kalkhoudenden grond. Voor wie nog wat meer
-van de truffelkultuur wil weten, zij gewezen op het volgende werk:
-&ldquo;Guide practique du trufficulteur&rdquo;, par Charles Laval.</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure floatLeft xd21e4000width" id="fig033"><img src=
-"images/fig033.gif" alt=
-"Fig. 33. Kiemende sporen van R&uacute;ssula n&iacute;gricans uit reeds rottende exempl."
-width="283" height="182">
-<p class="figureHead">Fig. 33. Kiemende sporen van R&uacute;ssula
-n&iacute;gricans uit reeds rottende exempl.</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par">Verder heeft men ook nog enkele andere zwammen in het
-groot gekweekt, zoo o.a. in Engeland de Paarlzwam: Aman&iacute;ta
-rub&eacute;scens <a href="#no21">No. 21</a>, die met de Panterzwam No.
-23 verwisseld kan worden. Uit deze zwam bereiden zij een
-paddenstoelen-extract, dat ze Ketchup noemen en dat daar zeer gezocht
-schijnt te zijn. Ook de bij ons in eikenbosschen zeer veelvuldig
-voorkomende, naar mijn smaak niet zeer lekkere, paarse ridderzwam,
-Trichol&oacute;ma n&uacute;dum <a href="#no29">No. 29</a>, is ergens in
-kelders gekweekt geworden en ook de naar mijn meening nog minder
-smakelijke Fopzwam: Lacc&aacute;ria lacc&aacute;ta en
-ameth&yacute;stina (<a href="#fig028">fig. 28</a>).</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure floatRight xd21e4016width" id="fig034"><img src=
-"images/fig034.gif" alt=
-"Fig. 34. Kiemende spoor van het Judasoor: Hirne&oacute;la Aur&iacute;cula J&uacute;dae."
-width="400" height="288">
-<p class="figureHead">Fig. 34. Kiemende spoor van het Judasoor:
-Hirne&oacute;la Aur&iacute;cula J&uacute;dae.</p>
-<p class="par first">Bij <i>b</i> is de spoor zelf geheel door &rsquo;t
-groeiende mycelium, dat zich spoedig gaat vertakken (<i>c</i>),
-uitgezogen.</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par">Er zijn nog heel veel andere zwammen, wier kultuur, als
-ze gelukte, zoude blijken niet minder een &ldquo;goudmijn&rdquo; op te
-leveren dan die van de morielje, zooals o.a. het geval zou zijn met de
-soorten: Bol&eacute;tus ed&uacute;lis, <span class="pagenum">[<a id=
-"pb130" href="#pb130" name="pb130">130</a>]</span>het eekhoorntjesbrood
-(<a href="#fig021">fig. 21</a>) en van de inktzwam: Copr&iacute;nus
-com&aacute;tus (<a href="#fig114">fig. 114</a>).</p>
-<p class="par">De Amerikaan Prof. B. M. Duggar, heeft met veel zorg
-reeds getracht deze soorten te kweeken, maar zonder succes. De groote
-moeilijkheid in de kultuur van de meeste en ook deze zwammen, die tot
-de z.g. aard- of humuszwammen behooren, zit hierin, dat men hare sporen
-niet tot kieming kan brengen en dat men daarom voor de
-vermenigvuldiging dier soorten niet kan uitgaan van dit zeker
-allerbeste materiaal, de sporen, om ze verder te kweeken.</p>
-<div id="ch14.1" class="div2 section"><span class="pagenum">[<a href=
-"#xd21e523">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">Reinkulturen van paddenstoelen.</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Drie jaar lang werkende op het Phytopath. Lab.
-&ldquo;Willie Commelin Scholten&rdquo;, te Amsterdam, heb ik een
-nauwkeurig onderzoek naar de kiembaarheid van de <span class=
-"pagenum">[<a id="pb131" href="#pb131" name=
-"pb131">131</a>]</span>sporen der meest voorkomende paddenstoelen
-ingesteld, doch het is mij slechts gelukt van de 105 op de aarde
-groeiende, onderzochte soorten, van 15 soorten de sporen kiemende te
-krijgen (<a href="#fig033">fig. 33</a> en 35), terwijl van de 62 op
-hout, boomen, stronken, enz. groeiende soorten er 45 kiembare sporen
-hadden (<a href="#fig034">fig. 34</a>, 36 en 38). Van de kiemende
-soorten maakte ik dan z.g. &ldquo;reinkulturen&rdquo; in kolven,
-petrischalen enz. en de meesten dier kulturen gaven op het mycelium min
-of meer normale vruchtlichamen (<a href="#fig029">fig. 29</a> en
-32).</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e4058width" id="fig035"><img src=
-"images/fig035.gif" alt=
-"Fig. 35. Met een kiemblaas kiemende spoor van de humuszwam: Gal&eacute;ra hypn&oacute;rum."
-width="183" height="99">
-<p class="figureHead">Fig. 35. Met een kiemblaas kiemende spoor van de
-humuszwam: Gal&eacute;ra hypn&oacute;rum.</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e4063width" id="fig036"><img src=
-"images/fig036.gif" alt=
-"Fig. 36. Kiemende sporen van Coll&yacute;bia vel&uacute;tipes. (Fluweelpootje)."
-width="383" height="287">
-<p class="figureHead">Fig. 36. Kiemende sporen van Coll&yacute;bia
-vel&uacute;tipes. (Fluweelpootje).</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e4068width" id="fig037"><img src=
-"images/fig037.jpg" alt=
-"Fig. 37. De Heer Jan M. Hulsken te Arnhem, bezig champignons te plukken van een zijner &ldquo;champignonbedden&rdquo;."
-width="720" height="496">
-<p class="figureHead">Fig. 37. De Heer Jan M. Hulsken te Arnhem, bezig
-champignons te plukken van een zijner
-&ldquo;champignonbedden&rdquo;.</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par">Van de niet-kiemende soorten trachtte ik reinkulturen te
-maken uit het weefsel van den steel of hoed van de paddenstoelen en ook
-de op deze wijze verkregen reinkulturen <span class="pagenum">[<a id=
-"pb133" href="#pb133" name="pb133">133</a>]</span>gaven vruchtlichamen
-(<a href="#fig030">fig. 30</a> en 31). Doch het kweeken van
-paddenstoelen in het groot is nog geheel iets anders dan dat men werkt
-met zooveel mogelijk steriel materiaal; in een laboratorium bovendien
-zit er juist in het mycelium van die soorten, die men graag in &rsquo;t
-groot zou willen voortkweeken, zooals o.a. in dat van Bol&eacute;tus
-ed&uacute;lis (<a href="#fig021">fig. 21</a>) de morielje en
-Lycop&eacute;rdon Bov&iacute;sta No. 271, zeer weinig groeikracht.
-(Voor diegenen, die er verder belang in mochten stellen, verwijs ik
-naar mijn brochure: &ldquo;Over de sporenkieming en het kweeken van
-paddenstoelen&rdquo;, in den boekhandel &agrave; 25 cts. verkrijgbaar)
-De Heer J. M. Hulsken, champignon-kweeker te Arnhem (<a href=
-"#fig037">fig. 37</a>) wil het echter met mij beproeven, ook deze
-smakelijke soorten, in het groot te kweeken.</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e4086width" id="fig038"><img src=
-"images/fig038.gif" alt=
-"Fig. 38. Reeds in de ascus kiemende sporen van de Ascommyceet: Pez&iacute;za willk&oacute;mmii (de veroorzaker van de Larix-kanker)."
-width="376" height="352">
-<p class="figureHead">Fig. 38. Reeds in de ascus kiemende sporen van de
-Ascommyceet: <span class="corr" id="xd21e4089" title=
-"Bron: Peziza Willkommi I">Pez&iacute;za willk&oacute;mmii</span> (de
-veroorzaker van de Larix-kanker).</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par">Het is aan dezen, dat ik het gaarne overgeef, den lezers
-van zijn ervaringen omtrent het kweeken van &ldquo;Champignons&rdquo;
-te vertellen. <span class="pagenum">[<a id="pb134" href="#pb134" name=
-"pb134">134</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="ch14.2" class="div2 section"><span class="pagenum">[<a href=
-"#xd21e530">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">Een ieder kan champignons kweeken.</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Oppervlakkig dit opschrift beoordeelend, zullen
-velen zeggen, dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan&mdash;en toch, na
-de volgende regels gelezen te hebben, zal een ieder moeten beamen, dat
-het opschrift zeer juist is.</p>
-<p class="par">Iets anders is, dat men niet overal champignons kan
-kweeken, men kan champignons alleen in die ruimten kweeken, welke
-tamelijk vochtig, vorstvrij en donker zijn, zooals kelders, schuren,
-bergplaatsen, daarbij moet er gezorgd kunnen worden voor
-luchtverversching, want frissche lucht in de kweekruimte is het
-zekerste voorbehoedmiddel tegen de verschillende ziekten, welke bij de
-champignons voorkomen.</p>
-<p class="par">Meent men nu een dergelijke ruimte gevonden te hebben,
-dan wordt deze aan een grondigen schoonmaak onderworpen, muren enz.,
-worden met een slappe kalkmelk gewit, vloer goed geschrobd en in hoeken
-en gaten op pissebedden, oorwormen en hoe dat ontuig ook meer mag
-heeten, flink jacht gemaakt; is men zoo ver, dan hangt men in de
-kweekruimte eenige stukjes zwavel te branden en houdt de ruimte 24 uur
-gesloten, daarna wordt de kelder flink gelucht.</p>
-<p class="par">Dit voor zooverre het de kweekruimte betreft.</p>
-<p class="par">Het beste kweekt men champignons op paardenmest,
-alhoewel ezel-, schapen- en rundermest ook gebruikt kunnen worden, doch
-waar paardenmest doorgaans het gemakkelijkst te krijgen is, zullen wij
-de behandeling welke die mest moet ondergaan, eens nader
-beschouwen.</p>
-<p class="par">Meest geschikt is de mest van jonge krachtige paarden,
-<span class="pagenum">[<a id="pb135" href="#pb135" name=
-"pb135">135</a>]</span>de mest wordt op een hoop gezet van ongeveer een
-meter breed en moet men er op bedacht zijn den hoop niet hooger te
-maken dan &plusmn; een meter, de lengte is dus afhankelijk van de
-hoeveelheid mest, welke in bewerking genomen wordt. Eerst legt men een
-laag van ongeveer 30 cM. hoogte bij 1 meter breed op den grond, deze
-wordt dan een weinig begoten en daarna stevig vastgetrapt, zoo weer de
-volgende laag en zoo weer vervolgens totdat de stevig vastgetrapte
-lagen te samen een hoogte van &plusmn;1 meter bereikt hebben, men heeft
-iedere laag begoten en bij het opstapelen op mest de vreemde
-bestanddeelen, zooals lompen, papier, steenen, haar, enz. er uit
-verwijderd, ook vooral verwijdert men noten-, kastanje- of eilofblad.
-De hoop gereed zijnde, plaatst men in &rsquo;t midden van de bovenlaag,
-ongeveer 15 cM. in den mest een thermometer, dra zal de temperatuur
-stijgen, den eersten dag tot &plusmn;36&deg; C., den tweeden dag tot 50
-&agrave; 60&deg; C., den derden dag tot 70&deg; C.; op 70&deg; C. laat
-men den hoop een of twee dagen staan en begint dan denzelven uiteen te
-gooien, alles wordt terdege uiteen geschud, daarna begint men den hoop
-weer op te zetten op dezelfde wijze als de eerste maal, zorgdragende
-dat de mest, die eerst aan den buitenkant zat nu in &rsquo;t midden
-komt en wat eerst boven was, moet nu onder komen en vooral het meest
-strooachtige moet steeds in &rsquo;t midden van den hoop komen, wijl
-&rsquo;t daar &rsquo;t warmste is.</p>
-<p class="par">Dit uiteengooien en weder opstapelen (omzetten) van de
-mest wordt eenige malen (4 &agrave; 5 maal) herhaald, totdat de mest
-een donkerbruine kleur heeft aangenomen en hare veerkracht verloren
-heeft; dit wordt geconstateerd door uit het midden van den hoop een
-handvol mest te nemen en dien in de handen krachtig samen te persen,
-<span class="pagenum">[<a id="pb136" href="#pb136" name=
-"pb136">136</a>]</span>laat de mest zich gemakkelijk tot een bal vormen
-zonder dat het stroo direct terugspringt, dan is de mest goed, tenzij
-er met het samenpersen in de hand vocht uit den mest druppelt, in dat
-geval moet de mest nog eens omgezet worden; bij het samenpersen in de
-hand moeten de handen kleverig vochtig worden. De mest is nu gereed en
-kan in de schoongemaakte ruimte gebracht worden. Hier worden de bedden
-(meules) aangelegd, de gewone bedden zijn &plusmn;65 cM. breed op het
-ondervlak, ongeveer 20 cM. op &rsquo;t bovenvlak en ongeveer 65 cM.
-hoog; zij loopen van boven naar onder eenigszins gerond af, de
-doorsnede toont dus een boogvorm, ook kan men half boogvormige bedden
-aanleggen, dit gebeurt tegen een muur aan. Bovendien legt men ook
-platte bedden; deze zijn ongeveer 1.20 M. breed, 40 cM. hoog en van
-onbepaalde lengte. Het leggen der bedden heeft als volgt plaats: men
-legt een mestlaag van &plusmn;15 cM. en deze wordt met handen, voeten
-en knie&euml;n, in &eacute;&eacute;n woord met alle mogelijke middelen
-vastgestampt, zoodat er geen holte in blijft en de mest dus vast
-opeengeperst ligt, zoo doet men laag na laag, natuurlijk, de
-2<sup>e</sup> laag maakt men wat smaller om het boogvormig verloop te
-krijgen. Men legt zoo laag na laag, totdat de vereischte hoogte bereikt
-is. Hierna plaatst men een thermometer in het bovenvlak. Zoodra de
-temperatuur 30 &agrave; 33&deg; C. bedraagt, is het bed gereed, om met
-het mycelium, zwamvlok of broed, beplant te worden. Dit broed (in
-&rsquo;t Duitsch: Br&uuml;t, Fransch: blanc vierge, blanc naturel), kan
-men zelf kweeken, doch men doet aanvankelijk &rsquo;t beste dat van een
-vertrouwden kweeker te koopen.<a class="noteref" id="xd21e4120src"
-href="#xd21e4120" name="xd21e4120src">1</a> Het <span class=
-"pagenum">[<a id="pb137" href="#pb137" name=
-"pb137">137</a>]</span>broed wordt in stukjes gebroken ter grootte van
-een half ei en deze stukjes worden op onderlingen afstand of onderling
-15 cM. van elkander verwijderd, ongeveer 4 cM. diep in het bed gelegd,
-zorgdragende, dat men, 10 cM. van den vloer, begint de eerste laag te
-leggen. Dit leggen doet men het gemakkelijkst door met de eene hand de
-mest even op te lichten en met de andere hand het broed in de gevormde
-opening te schuiven.</p>
-<p class="par">Hierna drukt men de mest weer goed vast en steekt hier
-en daar een stokje bij het gelegde broed om zich te kunnen overtuigen
-of het mycelium zich ontwikkelt.</p>
-<p class="par">Na het beplanten met mycelium of &ldquo;broed
-leggen&rdquo;, daalt de temperatuur van het bed dikwijls van 25 en
-23&deg; C., dit hindert echter in geenen deele.</p>
-<p class="par">Nu laat men het bed 14 dagen tot 3 weken met rust, van
-tijd tot tijd heeft men het bed sinds het aanleggen begoten om het voor
-uitdrogen te behoeden, men dient echter te waken dat hetzelve niet te
-vochtig wordt. Regenwater is het meest aan te bevelen, doch waar dit
-niet aanwezig is, dan ander zuiver water, dat men 24 uur te voren in de
-kweekruimte heeft geplaatst om ongeveer de temperatuur der ruimte te
-hebben.</p>
-<p class="par">Na 14 dagen &agrave; 3 weken gaat men de ontwikkeling
-van het mycelium na, door, waar men een stokje geplaatst heeft, den
-mest uiterst voorzichtig op te lichten. Ziet men dat het broed fijne,
-witte draadjes in den omgevenden mest werkt, dan is de oogst verzekerd.
-Alsnu worden de bedden met een 3 cM. dik laagje grond bedekt, het beste
-is daarvoor geschikt leemachtige tuingrond; dien grond brengt men
-&rsquo;t beste met een klein schopje op de bedden, waarna dat met een
-plankenbordje wordt vastgeklopt.</p>
-<p class="par">Het doel van het met grond bekleeden, is slechts tegen
-<span class="pagenum">[<a id="pb138" href="#pb138" name=
-"pb138">138</a>]</span>uitdroging te behoeden en den champignon stevig
-te doen staan; op den groei van den champignon heeft de grond niet den
-minsten invloed.</p>
-<p class="par">Zes weken na het leggen van het broed, soms vroeger soms
-later, al naar gelang de temperatuur der ruimte warmer of koeler is,
-zal men de eerste champignons zien verschijnen als kleine, witte
-erwtjes, doch binnen enkele dagen zijn ze groot genoeg om te plukken;
-het beste is dezelven te plukken, als zij de grootte van een
-half-guldenstuk bereikt hebben.</p>
-<p class="par">Het plukken geschiedt door den steel van den champignon
-tusschen duim en vinger te nemen en dan een slagje rond te draaien.
-Direct strooit men wat grond op de plaats waar de champignon geplukt
-werd om insecten te beletten het mycelium te beschadigen.</p>
-<p class="par">Niet genoeg af te keuren is, dat men de champignons
-oogst door dezelven af te snijden; want onmiddellijk zal zich de
-champignon-mug zetten op het afgesneden steeltje, daar haar eitjes
-leggen en dan loopt men groot gevaar in eenige dagen heel zijne kultuur
-verwoest te zien.</p>
-<p class="par">Nagaande het betrekkelijk lage bedrijfskapitaal, noodig
-om een cultuur aan te leggen (ik plukte van [f] 14 voor [f] 180
-champignons) en het weinige werk aan een cultuur verbonden, wanneer de
-bedden gereed zijn, ben ik overtuigd dat deze cultuur eene zeer
-loonende zal zijn en als nevencultuur, vooral bij groententeelt niet
-genoeg aan te bevelen is.</p>
-<p class="par">Het is proefondervindelijk bewezen, dat ons klimaat voor
-champignoncultuur uitstekend geschikt is en dat de hier gekweekte
-champignons de Fransche champignons in geur en smaak zoo niet
-overtreffen, dan toch in ieder geval evenaren. Wanneer hierbij
-overwogen <span class="pagenum">[<a id="pb139" href="#pb139" name=
-"pb139">139</a>]</span>wordt het voordeel, dat de hier gekweekte
-champignons veel verscher kunnen afgeleverd en dus geconsumeerd kunnen
-worden dan de uit het buitenland ge&iuml;mporteerde, dan zal het
-duidelijk zijn dat de Hollandsche champignonkultuur een goede toekomst
-<span class="corr" id="xd21e4150" title=
-"Bron: te gemoet">tegemoet</span> gaat. Dat hier geopend wordt een
-nieuwe bestaansbron, waarin wij ook hierin van het buitenland volkomen
-onafhankelijk kunnen worden.</p>
-<p class="par">Hiertoe een kleinigheid te hebben mogen bijdragen, zal
-mijn grootste voldoening zijn.</p>
-<p class="par">Tot iedere inlichting ben en blijf ik gaarne bereid.</p>
-<p class="par xd21e4157">JAN M. HULSKEN.</p>
-<p class="par xd21e4159">Arnhem, Juli 1913. <span class=
-"pagenum">[<a id="pb140" href="#pb140" name="pb140">140</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-</div>
-<div class="footnotes">
-<hr class="fnsep">
-<p class="par footnote"><span class="label"><a class="noteref" id=
-"xd21e4120" href="#xd21e4120src" name="xd21e4120">1</a></span> De heer
-H. raadt aan, het broed van Duitsche Champignonkweekers te
-nemen.&nbsp;<a class="fnarrow" href="#xd21e4120src">&uarr;</a></p>
-</div>
-</div>
-<div id="ch15" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#xd21e544">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h2 class="main">Inleiding tot de lijst voor het bepalen der meest
-voorkomende paddenstoelen.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Het determineeren van paddenstoelen is en blijft
-een lastig werkje, heel wat anders dan het determineeren van bloemen en
-nog maar betrekkelijk weinig natuurliefhebbers besteden er hun
-kostbaren tijd aan.</p>
-<p class="par">Een van de redenen hiervoor is wel, dat er veel minder
-goede determineerboeken voor paddenstoelen dan voor bloemen bestaan, of
-liever, ze zijn er wel, doch voor een leek, wien het alleen maar te
-doen is om op zijn wandeling, tenminste de meest opvallende wat te
-leeren kennen, zijn die boeken veel te moeilijk.</p>
-<p class="par">Zij beginnen vol moed, maar al heel spoedig zitten zij,
-want, er wordt gevraagd of de plaatjes in twee&euml;n verdeelbaar zijn,
-of de paddenstoel vleezig of vliezig is enz., en al heel spoedig wordt
-het boek dichtgeslagen en opgeborgen en de leek besluit voortaan maar
-alleen te genieten van het aanzien en niet van het leeren kennen van de
-mooie zwammen. Sommigen zijn zoo gelukkig op hun wandelingen een
-&ldquo;kenner&rdquo; mee te krijgen en dat is en blijft nog <i>de</i>
-beste manier om er wat in thuis te geraken en tot verder determineeren
-te worden aangespoord. Doch.... een ieder is niet zoo fortuinlijk om
-zulk een kenner mee te kunnen nemen en voor dergelijke
-natuurliefhebbers hebben wij nu getracht, in onze lijst een gids mede
-te geven, die hen op hun wandelingen door bosch en duin, in weide en
-<span class="pagenum">[<a id="pb141" href="#pb141" name=
-"pb141">141</a>]</span>langs wegen, in de &ldquo;zwammenwereld&rdquo;
-wat terecht kan helpen.</p>
-<p class="par">Zooveel mogelijk hebben wij in dezen gids alle
-geleerdheden en moeilijkheden achterwege gelaten en ons bij alles vnl.
-het doel voor oogen gesteld, den wandelaar, die nog niets van de
-mycologie afweet, en op de plaats zelve nader kennis wil maken, met
-deze schoone natuurkinderen, de namen te leeren kennen. Zoo hebben we
-dan ook, met uitzondering van een paar tabellen, voor menschen, die
-thuis nog eens nader willen onderzoeken, gebroken met de in alle
-determineerboeken voor paddenstoelen voorkomende methode, om de zwammen
-te bepalen op de kleur harer sporen.</p>
-<p class="par">Daarvoor toch is het noodig, dat de paddenstoel
-gedurende eenige uren minstens, op een papier wordt gelegd en dan pas
-kan men, en nog lang niet altijd, eenigszins die kleur bepalen. In onze
-lijst hebben wij opgenomen 278 verschillende soorten en wel de in ons
-land meest algemeen voorkomende soorten.</p>
-<p class="par">Het valt niet te ontkennen, dat het opnemen van slechts
-&#8531; gedeelte der zwammenflora van Nederland, een groot bezwaar
-meebrengt. Bij een ieder toch, die met onze lijst determineert, zal de
-twijfel rijzen, of de door hem gezochte paddenstoel wel in het boekje
-is opgenomen, doch hij late dien twijfel varen, want wij verzekeren,
-dat vooral voor den leek, voor wien dit boekje vnl. geschreven is, de
-door hem gezochte zwam, 9 van de 10 maal er in te vinden zal zijn. Een
-veeljarig botaniseeren in ons geheele land heeft ons de meest
-voorkomende soorten doen leeren kennen, en de meeste dier soorten zijn
-in onze lijst opgenomen.</p>
-<p class="par">Bovendien, wenschen wij hierbij te zeggen, dat wij, met
-de uitgave van deze lijst, in &rsquo;t minst niet beoogen <span class=
-"pagenum">[<a id="pb142" href="#pb142" name="pb142">142</a>]</span>een
-werk als dat van Car. Destr&eacute;e&rsquo;s: &ldquo;in Nederland
-groeiende Hoogere zwammen&rdquo;, of Ruys, &ldquo;Paddenstoelen van
-Nederland&rdquo; te vervangen, doch dat wij sterk gevoeld hebben, dat
-er onder de natuurliefhebbers een behoefte bestaat, voor een inleiding
-tot deze en andere meer wetenschappelijke werken over
-paddenstoelen.</p>
-<p class="par">Hoe stellen wij ons nu voor, dat men van onze lijst
-gebruik zal maken.</p>
-<p class="par">Aan de eigenlijke determineerlijsten gaat vooraf Lijst 1
-blz. <a href="#pb146" class="pageref">146</a>, welke wij vervaardigden
-voor den zeer oppervlakkigen natuurliefhebber, die toch wel, maar
-zonder veel moeite, de namen wil leeren kennen.</p>
-<p class="par">Deze kan op de grootte, kleur, geur enz. van de zwam, de
-nummers opzoeken en zijn gevonden exemplaar met de beschrijvingen en
-aanwezige afbeeldingen vergelijken.</p>
-<p class="par">Voor dengene, die met meer ernst en ijver bezield is,
-volgen op deze eerste lijst, de determinatietabellen, te beginnen met
-de lijst der Ascomyceten of Zakjeszwammen.</p>
-<p class="par">Zooals op blz. <a href="#pb50" class="pageref">50</a>
-gezegd is, komen de echte of hoogere paddenstoelen voor in de groep der
-Ascomyceten of Zakjeszwammen en in die der Basidiomyceten of
-Steeltjeszwammen.</p>
-<p class="par">Niet anders dan met den microscoop (dien we bij de
-wandeling niet in den zak kunnen steken als we er al een hebben),
-kunnen we bepaalde kenmerken ter onderscheiding van deze groepen
-waarnemen, en omdat de groep der Ascomyceten de minste der voorkomende
-soorten bevat, plaatsen we deze eerst, op blz. <a href="#pb152" class=
-"pageref">152</a> en zijn zoo gelukkig van bijna alle beschreven
-soorten, afbeeldingen te kunnen geven. Men zie dus, v&oacute;&oacute;r
-alles, deze <span class="pagenum">[<a id="pb143" href="#pb143" name=
-"pb143">143</a>]</span>lijst door, of de te zoeken paddenstoel in deze
-rubriek thuishoort. Dan volgt de lijst om de verschillende families der
-Basi-diomyceten te leeren kennen. Hierna wordt den lezer de vraag
-gesteld of de te zoeken paddenstoel op hout (boomen, stronken, palen
-enz.) of op de aarde groeit. Is het eerste &rsquo;t geval, dan neme hij
-de houtpaddenstoelen-tabellen op blz. <a href="#pb217" class=
-"pageref">217</a>. Is het een op de aarde groeiende soort, (wat
-&rsquo;t meeste voorkomt,) dan neme hij, als het een plaatzwam is,
-daarvoor eerst de geslachtentabel op blz. <a href="#pb165" class=
-"pageref">165</a> ter hand en is het geen plaatzwam dan op blz.
-<a href="#pb215" class="pageref">215</a>. Wij ontveinzen niet, dat die
-geslachten-tabel der aard-plaatzwammen minder zeker tot het doel zal
-leiden dan die der houtzwammen. Ten eerste is het aantal soorten,
-daarin voorkomende, veel grooter en verder blijven er, als de zeer
-karakteristieke (als die met een ring, een zak enz.) er afvallen,
-betrekkelijk zoo weinig duidelijk onderling verschillende kenmerken
-tusschen de geslachten over. Voor de moeilijkste geslachten geven wij
-dan ook op blz. <a href="#pb171" class="pageref">171</a> nog een aparte
-tabel, gegrond op de kleur der sporen en plaatjes.</p>
-<p class="par">Voor de geslachten waarvan wij verscheidene soorten
-opnamen, gaven wij zoowel voor de hout- als de aardzwammen, aparte
-tabellen, die volgen op de geslachten-tabellen.</p>
-<p class="par">Deze tabellen zijn van de aard-zwammen: Aman&iacute;ta,
-Trichol&oacute;ma, Clit&oacute;cybe, Hygr&oacute;phorus,
-Lact&aacute;rius, R&uacute;ssula, Cortin&aacute;rius,
-Bol&eacute;tus.</p>
-<p class="par">Van de hout-zwammen: Pol&yacute;porus en F&oacute;mes.
-De overige, niet in tabellen vervatte soorten der houtzwammen, zijn
-allen beschreven in de rubriek dier zwammen; die der aardzwammen echter
-in de op de determineerlijsten volgende rubrieken van bosschen enz.</p>
-<p class="par">Zijn we nu bijv. met het opzoeken van een aardplaatzwam
-<span class="pagenum">[<a id="pb144" href="#pb144" name=
-"pb144">144</a>]</span>in de geslachtentabel gekomen op Lepi&oacute;ta
-proc&eacute;ra dan vinden we daarachter vermeld: <a href="#no193">No.
-193</a> en opzoekende vinden wij deze beschreven in de &ldquo;Gemengde
-bosschen&rdquo;. Met de tabel op blz. <a href="#pb162" class=
-"pageref">162</a> zijn wij gekomen op Hydnace&euml;n <a href=
-"#no247">No. 247</a>&ndash;254; opzoekende, vinden wij deze in de
-rubriek Naaldbosschen; de <span class="corr" id="xd21e4242" title=
-"Bron: Psalliota">Psalli&oacute;ta</span> (champignon) in weilanden
-enz. Wij laten deze rubrieken ten deele volgen op onze
-determineerlijsten, om den zoeker meer zekerheid te geven bij zijn
-determinatie.</p>
-<p class="par">Verder ook kan de meer oppervlakkige zoeker eerst de
-rubrieken, de verschillende plaatsen waar hij wandelt en den
-paddenstoel vindt, ter hand nemen en met behulp der opgegeven
-afbeeldingen, kleurenopgaven en kenmerken, de determinatielijsten
-opzoeken, de zaak dus omkeeren.</p>
-<p class="par">Wij behoeven zeker niet te zeggen, dat de eerste manier
-van werken meer aan te raden is.</p>
-<p class="par">Wat de verschillende rubrieken betreft, wenschen wij nog
-te zeggen, dat wij met de &ldquo;Gemengde bosschen&rdquo; die bosschen
-bedoelen, waar van allerlei boomsoorten door&eacute;&eacute;n groeien.
-Daar dit soort bosch wel het allermeeste voorkomt, plaatsen wij deze
-rubriek vooraan en hierin zijn ook de meeste soorten beschreven.</p>
-<p class="par">Men beginne dus als regel, hierin eerst te zoeken als
-men in een bosch wandelt en wil zien welke soorten men daar al zoo
-tegen kan komen. In elk bosch vindt men echter bepaalde gedeelten van
-naald-, beuken-, eiken-, berkenboomen en voor die gedeelten sla men de
-verdere rubrieken na. De onder deze rubrieken beschreven paddenstoelen
-zijn, evenals die van de in de weilanden, duinen, langs wegen en in de
-parken en tuinen opgenoemden, typisch daar voorkomende soorten.
-<span class="pagenum">[<a id="pb145" href="#pb145" name=
-"pb145">145</a>]</span></p>
-<p id="afk" class="par">De volgende afkortingen zijn door ons
-gebruikt:</p>
-<ul>
-<li>P. of p. = Paddenstoel.</li>
-<li>H. of h. = Hoed (bovenste gedeelte paddenstoel).</li>
-<li>St. of st. = Steel (onderste of dragend gedeelte van den
-paddenstoel).</li>
-<li>Pl. of pl. = Plaatjes (sporendragend gedeelte onderkant hoed).</li>
-<li>R. of r. = Ring (zittende om den steel).</li>
-</ul>
-<p class="par"></p>
-<ul>
-<li><i>a.</i> = algemeen voorkomend.</li>
-<li><i>a. a.</i> = zeer algemeen voorkomend.</li>
-<li><i>vr. a.</i> = vrij algemeen voorkomend.</li>
-<li><i>n. a.</i> = niet algemeen voorkomend.</li>
-<li><i>z.</i> = zeldzaam voorkomend.</li>
-<li><i>vr. z.</i> = vrij zeldzaam voorkomend.</li>
-<li><i>e.</i> = eetbaar.</li>
-<li><i>v.</i> = verdacht.</li>
-<li><i>g.</i> = giftig.</li>
-<li><i>d. g.</i> = doodelijk giftig.</li>
-</ul>
-<p class="par"><span class="pagenum">[<a id="pb146" href="#pb146" name=
-"pb146">146</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="ch16" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#xd21e558">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h2 class="main">Lijst tot het bepalen van de Paddenstoelen die het
-meest opvallen door:</h2>
-<table class="tocList">
-<tr>
-<td class="itemNum">I.</td>
-<td colspan="7"><span class="ex">Bijzondere grootte</span> (b.v.
-<a href="#no12">12</a>&ndash;50 cM.).</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum"><i>A</i>.</td>
-<td colspan="6">op den <i>grond</i> groeiend:</td>
-</tr>
-<tr>
-<td colspan="2"></td>
-<td class="itemNum"><i>a</i>.</td>
-<td colspan="5">Plaatzwammen, zie <a href="#no21">No. 21</a>, <a href=
-"#no22">22</a>, <a href="#no29">29</a>, <a href="#no43">43</a>,
-<a href="#no66">66</a>, <a href="#no67">67</a>, <a href="#no69">69</a>,
-<a href="#no193">193</a>, <a href="#no194">194</a>, <a href=
-"#no263">263</a>, <a href="#no266">266</a>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td colspan="2"></td>
-<td class="itemNum"><i>b</i>.</td>
-<td colspan="5">Gaatjes- en andere zwammen, zie <a href="#no97">No.
-97</a>, <a href="#no107">107</a>, <a href="#no148">148</a>, <a href=
-"#no271">271</a>, <a href="#no230">230</a>, <a href="#no247">247</a>,
-<a href="#no154">154</a>, <a href="#no151">151</a>, <a href=
-"#no127">127</a>, <a href="#no254">254</a>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum"><i>B</i>.</td>
-<td colspan="6">op <i>hout</i> groeiend:</td>
-</tr>
-<tr>
-<td colspan="2"></td>
-<td class="itemNum"><i>a</i>.</td>
-<td colspan="5">Plaatzwammen, zie <a href="#no122">No. 122</a>,
-<a href="#no123">123</a>, <a href="#no124">124</a>, <a href=
-"#no113">113</a>, <a href="#no143">143</a>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td colspan="2"></td>
-<td class="itemNum"><i>b</i>.</td>
-<td colspan="5">Gaatjes- en andere zwammen, zie <a href="#no170">No.
-170</a>, <a href="#no147">147</a>, <a href="#no149">149</a>, <a href=
-"#no150">150</a>, <a href="#no152">152</a>, <a href="#no153">153</a>,
-<a href="#no162">162</a>, <a href="#no165">165</a>&ndash;168, <a href=
-"#no250">250</a>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum">II.</td>
-<td colspan="7">Door een <span class="ex">wrattigen hoed</span> (zie
-<a href="#fig046">fig. 46</a> en <a href="#no47">47</a>): zie <a href=
-"#no21">No. 21</a>, <a href="#no22">22</a>, <a href="#no23">23</a>,
-<a href="#no240">240</a>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum">III.</td>
-<td colspan="7">Door een <span class="ex">hoed met plakjes</span> (zie
-<a href="#fig049">fig. 49</a>): zie <a href="#no19">No. 19</a>,
-<a href="#no20">20</a>, <a href="#no24">24</a>, <a href=
-"#no25">25</a>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum">IV.</td>
-<td colspan="7">Door een <span class="ex">sparrig</span>- of
-<span class="ex">harig-schubbigen hoed</span> (zie <a href=
-"#fig086">fig. 86</a>):</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum"><i>A</i>.</td>
-<td colspan="6">op den <i>grond</i> groeiend: zie <a href="#no266">No.
-266</a>, <a href="#no193">193</a>, <a href="#no194">194</a>, <a href=
-"#no276">276</a>, <a href="#no113">113</a>, <a href="#no247">247</a>,
-<a href="#no151">151</a>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum"><i>B</i>.</td>
-<td colspan="6">op <i>hout</i> groeiend: zie <a href="#no126">No.
-126</a>, <a href="#no133">133</a>, <a href="#no147">147</a>, <a href=
-"#no151">151</a>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum">V.</td>
-<td colspan="7">Door een <span class="ex">aangedrukt-schubbigen
-hoed</span> (zie <a href="#fig067">fig. 67</a>): <span class=
-"pagenum">[<a id="pb147" href="#pb147" name=
-"pb147">147</a>]</span></td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum"><i>A</i>.</td>
-<td colspan="6">op den <i>grond</i> groeiend: zie <a href="#no100">No.
-100</a>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum"><i>B</i>.</td>
-<td colspan="6">op <i>hout</i> groeiend: zie <a href="#no125">No.
-125</a>, <a href="#no147">147</a>, <a href="#no114">114</a>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum">VI.</td>
-<td colspan="7">Door <span class="ex">vezelig-gespleten hoed</span>:
-zie <a href="#no217">No. 217</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum">VII.</td>
-<td colspan="7">Door <span class="ex">groote slijmerigheid</span> v/d
-<span class="ex">hoed</span>: zie <a href="#no112">No. 112</a>,
-<a href="#no89">89</a>, <a href="#no91">91</a>, <a href=
-"#no222">222</a>, <a href="#no232">232</a>, <a href="#no46">46</a>,
-<a href="#no55">55</a>, <a href="#no245">245</a>, <a href=
-"#no103">103</a>, <a href="#no104">104</a>, <a href="#no15">15</a>,
-<a href="#no47">47</a>, <a href="#no102">102</a>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum">VIII.</td>
-<td colspan="7">Door <span class="ex">kleverigheid</span> v/d
-<span class="ex">hoed</span>: zie <a href="#no216">No. 216</a>,
-<a href="#no115">115</a>, <a href="#no117">117</a>, <a href=
-"#no244">244</a>, <a href="#no132">132</a>, <a href="#no262">262</a>,
-<a href="#no265">265</a>, <a href="#no45">45</a>&ndash;56, <a href=
-"#no189">189</a>. (Zie verder de Nrs. van de vorige rubriek).</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum">IX.</td>
-<td colspan="7">Door <span class="ex">kleverigen steel</span>: zie
-<a href="#no202">No. 202</a>, <a href="#no15">15</a>, <a href=
-"#no90">90</a>, <a href="#no91">91</a>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum">X.</td>
-<td colspan="7">Door <span class="ex">schubbigen steel</span>: zie
-<a href="#no132">No. 132</a>, <a href="#no133">133</a>, <a href=
-"#no193">193</a>, <a href="#no276">276</a>, <a href="#no110">110</a>,
-<a href="#no111">111</a>, <a href="#no89">89</a>, <a href=
-"#no222">222</a>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum">XI.</td>
-<td colspan="7">Door <span class="ex">bruin-zwart-fluweeligen
-steel</span>: zie <a href="#no117">No. 117</a>, <a href=
-"#no136">136</a>, <a href="#no107">107</a>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum">XII.</td>
-<td colspan="7">Door <span class="ex">een steel met witte vezels
-wortelend</span>: zie <a href="#no200">No. 200</a>, <a href=
-"#no119">119</a>, <a href="#no121">121</a>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum">XIII.</td>
-<td colspan="7">Door een <span class="ex">steel met penwortel</span>:
-zie <a href="#no115">No. 115</a>, <a href="#no34">34</a>, <a href=
-"#no129">129</a>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum">XIV.</td>
-<td colspan="7">Door een <span class="ex">fraaien ring of
-manchet</span> a/d <span class="ex">steel</span> (zie <a href=
-"#fig013">fig. 13</a>): <a href="#no20">No. 20</a>&ndash;26, <a href=
-"#no193">193</a>&ndash;196, <a href="#no112">112</a>, <a href=
-"#no113">113</a>, <a href="#no221">221</a>, <a href="#no222">222</a>,
-<a href="#no263">263</a>, <a href="#no264">264</a>, <a href=
-"#no132">132</a>&ndash;135, <a href="#no261">261</a>, <a href=
-"#no103">103</a>, <a href="#no104">104</a>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum">XV.</td>
-<td colspan="7">Door een <span class="ex">gordijn</span> (<span class=
-"ex">cortina</span>) (zie <a href="#fig014">fig. 14</a>). zie <a href=
-"#no89">No. 89</a>&ndash;107, <a href="#no216">216</a>, <a href=
-"#no217">217</a>, <a href="#no244">244</a>&ndash;247, <a href=
-"#no133">133</a>, <a href="#no195">195</a>, <a href=
-"#no138">138</a>&ndash;141, <a href="#no223">223</a>. <span class=
-"pagenum">[<a id="pb148" href="#pb148" name=
-"pb148">148</a>]</span></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum">XVI.</td>
-<td colspan="7">Door een beurs (volva) a/d <span class="ex">voet</span>
-v/d <span class="ex">steel</span> (zie <a href="#fig048">fig. 48</a>):
-zie <a href="#no19">No. 19</a>, <a href="#no24">24</a>, <a href=
-"#no259">259</a>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum">XVII.</td>
-<td colspan="7"><span class="ex">Paddenstoelen opvallend door
-kleur</span>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum"><i>A.</i></td>
-<td colspan="6"><i>Rood</i>: zie <a href="#no21">No. 21</a>, <a href=
-"#no22">22</a>, <a href="#no51">51</a>, <a href="#no52">52</a>,
-<a href="#no53">53</a>, <a href="#no78">78</a>, <a href="#no85">85</a>,
-<a href="#no170">170</a>, <a href="#no232">232</a>, <a href=
-"#no1">1</a>, <a href="#no2">2</a>, <a href="#no3">3</a>, <a href=
-"#no114">114</a>, <a href="#no83">83</a>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum"><i>B.</i></td>
-<td colspan="6"><i>Oranje</i> of <i>oranjegeel</i>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td colspan="2"></td>
-<td class="itemNum">1.</td>
-<td colspan="5">op den <i>grond</i> groeiend:</td>
-</tr>
-<tr>
-<td colspan="3"></td>
-<td class="itemNum"><i>a</i>.</td>
-<td colspan="4">plaatzwammen: zie <a href="#no205">No. 205</a>,
-<a href="#no206">206</a>, <a href="#no207">207</a>, <a href=
-"#no50">50</a>&ndash;55, <a href="#no56">56</a>, <a href=
-"#no57">57</a>, <a href="#no60">60</a>, <a href="#no232">232</a>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td colspan="3"></td>
-<td class="itemNum"><i>b</i>.</td>
-<td colspan="4">beker- en andere zwammen: zie <a href="#no1">No. 1</a>,
-<a href="#no2">2</a>, <a href="#no3">3</a>, <a href="#no7">7</a>,
-<a href="#no8">8</a>, <a href="#no189">189</a>, <a href="#no18">18</a>,
-<a href="#no230">230</a>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td colspan="2"></td>
-<td class="itemNum">2.</td>
-<td colspan="5">op <i>hout</i> groeiend:</td>
-</tr>
-<tr>
-<td colspan="3"></td>
-<td class="itemNum"><i>a</i>.</td>
-<td colspan="4">Plaatzwammen: zie <a href="#no117">No. 117</a>,
-<a href="#no158">158</a>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td colspan="3"></td>
-<td class="itemNum"><i>b</i>.</td>
-<td colspan="4">Gaatjes- en andere zwammen: zie <a href="#no150">No.
-150</a>, <a href="#no153">153</a>, <a href="#no158">158</a>, <a href=
-"#no173">173</a>, <a href="#no180">180</a>, <a href="#no191">191</a>,
-<a href="#no178">178</a>, <a href="#no190">190</a>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum">C.</td>
-<td colspan="6"><i>Geel</i>:</td>
-</tr>
-<tr>
-<td colspan="2"></td>
-<td class="itemNum">1.</td>
-<td colspan="5">op den <i>grond</i> groeiend: zie <a href="#no254">No.
-254</a>, <a href="#no32">32</a>, <a href="#no33">33</a>, <a href=
-"#no248">248</a>, <a href="#no72">72</a>&ndash;75, <a href=
-"#no7">7</a>, <a href="#no20">20</a>. (zie verder ook vorige
-rubriek).</td>
-</tr>
-<tr>
-<td colspan="2"></td>
-<td class="itemNum">2.</td>
-<td colspan="5">op <i>hout</i> groeiend: zie <a href="#no8">No. 8</a>,
-<a href="#no187">187</a>. (zie verder ook vorige rubriek).</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum">D.</td>
-<td colspan="6"><i>Geel met purperrood</i>: zie <a href="#no114">No.
-114</a>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum">E.</td>
-<td colspan="6"><i>Wit</i> of <i>witachtig</i>: <span class=
-"pagenum">[<a id="pb149" href="#pb149" name=
-"pb149">149</a>]</span></td>
-</tr>
-<tr>
-<td colspan="2"></td>
-<td class="itemNum">1.</td>
-<td colspan="5">Plaatzwammen: zie <a href="#no112">No. 112</a>,
-<a href="#no27">27</a>, <a href="#no242">242</a>, <a href=
-"#no44">44</a>, <a href="#no215">215</a>, <a href="#no48">48</a>,
-<a href="#no49">49</a>, <a href="#no66">66</a>, <a href="#no67">67</a>,
-<a href="#no69">69</a>, <a href="#no84">84</a>, <a href=
-"#no216">216</a>, <a href="#no266">266</a>, <a href="#no267">267</a>,
-<a href="#no268">268</a>, <a href="#no130">130</a>, <a href=
-"#no131">131</a>, <a href="#no263">263</a>, <a href="#no264">264</a>,
-<a href="#no223">223</a>, <a href="#no126">126</a>, <a href=
-"#no26">26</a>, <a href="#no25">25</a>, <a href="#no195">195</a>,
-<a href="#no122">122</a>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td colspan="2"></td>
-<td class="itemNum">2.</td>
-<td colspan="5">Andere zwammen: zie <a href="#no226">No. 226</a>,
-<a href="#no174">174</a>, <a href="#no175">175</a>, <a href=
-"#no171">171</a>, <a href="#no168">168</a>, <a href="#no236">236</a>,
-<a href="#no271">271</a>, <a href="#no181">181</a>, <a href=
-"#no158">158</a>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum">F.</td>
-<td colspan="6"><i>Groen</i>, (grijs-geel of blauw-groen): zie <a href=
-"#no37">No. 37</a>, <a href="#no55">55</a>, <a href="#no59">59</a>,
-<a href="#no76">76</a>, <a href="#no77">77</a>, <a href=
-"#no222">222</a>, <a href="#no231">231</a>, <a href="#no139">139</a>,
-<a href="#no15">15</a>, <a href="#no29">29</a>, <a href=
-"#no34">34</a>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum">G.</td>
-<td colspan="6"><i>Paars</i> (wit-paars-lila) of <i>violet</i>: zie
-<a href="#no29">No. 29</a>, <a href="#no30">30</a>, <a href=
-"#no198">198</a>, <a href="#no216">216</a>, <a href="#no94">94</a>,
-<a href="#no228">228</a>, <a href="#no229">229</a>, <a href=
-"#no159">159</a>, <a href="#no86">86</a>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum">H.</td>
-<td colspan="6"><i>Rose</i>: zie <a href="#no204">No. 204</a>, <a href=
-"#no197">197</a>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum">I.</td>
-<td colspan="6"><i>Zwart</i> (of zeer donker bruin-groen)</td>
-</tr>
-<tr>
-<td colspan="2"></td>
-<td class="itemNum">1.</td>
-<td colspan="5">op den <i>grond</i> groeiend: zie <a href="#no64">No.
-64</a>, <a href="#no68">68</a>, <a href="#no11">11</a>, <a href=
-"#no14">14</a>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td colspan="2"></td>
-<td class="itemNum">2.</td>
-<td colspan="5">op <i>hout</i> groeiend: zie <a href="#no182">No.
-182</a>, <a href="#no9">9</a>, <a href="#no16">16</a>, <a href=
-"#no17">17</a>, <a href="#no153">153</a>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum">XVIII.</td>
-<td colspan="7"><span class="ex">Paddenstoelen opvallend door geur
-naar</span>:</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum">A.</td>
-<td colspan="6"><i>Anijs:</i></td>
-</tr>
-<tr>
-<td colspan="2"></td>
-<td class="itemNum">1.</td>
-<td colspan="5">Plaatzwammen: zie <a href="#no37">No. 37</a>, <a href=
-"#no38">38</a>, <a href="#no127">127</a>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td colspan="2"></td>
-<td class="itemNum">2.</td>
-<td colspan="5">Gaatjeszwammen: zie <a href="#no174">No. 174</a>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum">B.</td>
-<td colspan="6"><i>zeep:</i> zie <a href="#no34">No. 34</a>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum">C.</td>
-<td colspan="6"><i>meel:</i> zie <a href="#no26">No. 26</a>, <a href=
-"#no35">35</a>, <a href="#no43">43</a>, <a href="#no215">215</a>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum">D.</td>
-<td colspan="6"><i>knoflook:</i> zie <a href="#no213">No. 213</a>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum">E.</td>
-<td colspan="6"><i>radijs:</i> zie No <a href="#no216">216</a>,
-<a href="#no95">95</a>, <a href="#no90">90</a>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum">F.</td>
-<td colspan="6"><i>abrikozen:</i> zie <a href="#no206">No.
-206</a>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum">G.</td>
-<td colspan="6"><i>rauwe aardappelen:</i> zie <a href="#no24">No.
-24</a>, <a href="#no25">25</a>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum">H.</td>
-<td colspan="6"><i>zwavel-dioxyd</i> (brandende zwavel): zie <a href=
-"#no32">No. 32</a>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum">I.</td>
-<td colspan="6"><i>foenegriek:</i> zie <a href="#no249">No. 249</a>,
-<a href="#no251">251</a>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum">K.</td>
-<td colspan="6"><i>bitterkoekjes</i> (blauwzuur): zie <a href=
-"#no70">No. 70</a>, <a href="#no41">41</a>, <a href="#no209">209</a>,
-<a href="#no211">211</a>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum">L.</td>
-<td colspan="6">walchelijke aasstank: zie <a href="#no231">No.
-231</a>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum">XIX.</td>
-<td colspan="7"><span class="ex">Paddenstoelen opvallend door
-smaak</span> (<i>niet inslikken</i>). <span class="pagenum">[<a id=
-"pb150" href="#pb150" name="pb150">150</a>]</span></td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum">A.</td>
-<td colspan="6"><i>bitter:</i> zie <a href="#no138">No. 138</a>,
-<a href="#no139">139</a>, <a href="#no98">98</a>, <a href=
-"#no216">216</a>, <a href="#no247">247</a>, <a href=
-"#no91">91</a>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum">B.</td>
-<td colspan="6"><i>scherp:</i> zie <a href="#no70">No. 70</a>, <a href=
-"#no72">72</a>, <a href="#no73">73</a>, <a href="#no75">75</a>,
-<a href="#no83">83</a>&ndash;87, <a href="#no57">57</a>, <a href=
-"#no59">59</a>, <a href="#no63">63</a>, <a href="#no65">65</a>,
-<a href="#no67">67</a>, <a href="#no207">207</a>, <a href=
-"#no210">210</a>, <a href="#no128">128</a>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum">XX.</td>
-<td colspan="7"><span class="ex">Paddenstoelen opvallend door sterke
-blauwkleuring van &rsquo;t vleesch</span>: zie <a href="#no100">No.
-100</a>, <a href="#no105">105</a>&ndash;109.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum">XXI.</td>
-<td colspan="7">Door <span class="ex">roodkleuring van &rsquo;t
-vleesch</span>: zie <a href="#no21">No. 21</a>, <a href="#no68">68</a>,
-<a href="#no34">34</a>, <a href="#no109">109</a>, <a href=
-"#no97">97</a>, <a href="#no98">98</a>, <a href="#no110">110</a>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum">XXII.</td>
-<td colspan="7"><span class="ex">Melksapgevende paddenstoelen</span>:
-zie <a href="#no56">No. 56</a>&ndash;68, <a href="#no203">203</a>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum">XXIII.</td>
-<td colspan="7"><span class="ex">Geleiachtige paddenstoelen</span>: zie
-<a href="#no9">No. 9</a>, <a href="#no15">15</a>, <a href=
-"#no172">172</a>, <a href="#no177">177</a>&ndash;180, <a href=
-"#no181">181</a>, <a href="#no182">182</a>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum">XXIV.</td>
-<td colspan="7"><span class="ex">&ldquo;Heksenkringen&rdquo; vormende
-paddenstoelen</span>: zie <a href="#no209">No. 209</a>&ndash;212,
-<a href="#no40">40</a>, <a href="#no43">43</a>, <a href="#no44">44</a>,
-<a href="#no26">26</a>, <a href="#no29">29</a>, <a href=
-"#no261">261</a>, <a href="#no255">255</a>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum">XXV.</td>
-<td colspan="7"><span class="ex">Gesteelde</span>, <span class="ex">in
-dichte bossen bij&eacute;&eacute;ngroeiende paddenstoelen</span> (zie
-<a href="#fig061">fig. 61</a>).</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum">1.</td>
-<td colspan="6">op den <i>grond</i> groeiend: zie <a href="#no209">No.
-209</a>&ndash;212, <a href="#no142">142</a>, <a href="#no266">266</a>,
-<a href="#no267">267</a>, <a href="#no34">34</a>, <a href=
-"#no141">141</a>, <a href="#no126">126</a>, <a href="#no145">145</a>,
-<a href="#no249">249</a>, <a href="#no44">44</a>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum">2.</td>
-<td colspan="6">op <i>hout</i> groeiend: zie <a href="#no116">No.
-116</a>, <a href="#no117">117</a>, <a href="#no112">112</a>&ndash;115,
-<a href="#no132">132</a>&ndash;135, <a href="#no119">119</a>, <a href=
-"#no122">122</a>, <a href="#no138">138</a>&ndash;143.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum">XXVI.</td>
-<td colspan="7"><span class="ex">Ongesteelde (of kortgest.)
-dakpansgewijze of in dichte bossen bij&eacute;&eacute;ngroeiende
-paddenstoelen</span> (zie <a href="#fig070">fig. 70</a>&ndash;74).</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum">1.</td>
-<td colspan="6">Plaatzwammen: zie <a href="#no128">No. 128</a>,
-<a href="#no143">143</a>, <a href="#no123">123</a>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum">2.</td>
-<td colspan="6">Gaatjes- en andere zwammen: zie <a href="#no4">No.
-4</a>, <a href="#no5">5</a>, <a href="#no150">150</a>&ndash;153,
-<a href="#no155">155</a>, <a href="#no156">156</a>, <a href=
-"#no158">158</a>&ndash;162, <a href="#no171">171</a>, <a href=
-"#no183">183</a>&ndash;188.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum">XXVII.</td>
-<td colspan="7"><span class="ex">Paddenstoelen opvallend door
-bijzonderen vorm</span>: <span class="pagenum">[<a id="pb151" href=
-"#pb151" name="pb151">151</a>]</span></td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum">1.</td>
-<td colspan="6">op den <i>grond</i> groeiend: zie <a href="#no10">No.
-10</a>&ndash;13, <a href="#no225">225</a>&ndash;235, <a href=
-"#no254">254</a>&ndash;259, <a href="#no277">277</a>, <a href=
-"#no278">278</a>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum">2.</td>
-<td colspan="6">op <i>hout</i> groeiend: zie <a href="#no16">No.
-16</a>, <a href="#no17">17</a>, <a href="#no170">170</a>, <a href=
-"#no176">176</a>, <a href="#no177">177</a>, <a href="#no188">188</a>,
-<a href="#no189">189</a>, <a href="#no192">192</a>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum">3.</td>
-<td colspan="6">op <i>dennenkegels</i> groeiend: zie <a href=
-"#no243">No. 243</a>, <a href="#no252">252</a>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum">4.</td>
-<td colspan="6">op <i>doode rups of cocon</i> groeiend: zie <a href=
-"#no18">No. 18</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-<p><span class="pagenum">[<a id="pb152" href="#pb152" name=
-"pb152">152</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="ch17" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#xd21e565">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h2 class="main">Tabel tot het bepalen van de geslachten en soorten der
-Ascomyceten of Zakjeszwammen.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">(Plaat 1 fig. III, IV en V).</p>
-<table class="tocList">
-<tr>
-<td class="itemNum">I.</td>
-<td colspan="7">Op doode rupsen of poppen groeiend, knotsvormig, geel
-of rood: <i>C&oacute;rdiceps milit&aacute;ris</i> (<a href=
-"#fig045">fig. 45</a>) <a href="#no18">No. 18</a>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum">II.</td>
-<td colspan="7">Op de aarde, hout, stronken enz. levend:</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum">1.</td>
-<td colspan="6">Paddenstoel uit hoed en steel bestaande, op de aarde
-groeiend.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td colspan="2"></td>
-<td class="itemNum"><i>a</i>.</td>
-<td colspan="5">H. als een gesteelde spons, St. glad of flauw geribd:
-<i>Morch&eacute;lla escul&eacute;nta</i>, (plaat 1, fig. IIIa en
-<a href="#fig020">fig. 20</a>). <a href="#no12">No. 12</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td colspan="2"></td>
-<td class="itemNum"><i>b</i>.</td>
-<td colspan="5">H. gevormd uit onregelmatige gelobde lappen, St. met
-groeven en ribben: <i>Helv&eacute;lla&rsquo;s</i> (pl. <a href=
-"#no1">1</a> fig. IV en <a href="#fig040">fig. 40</a>, <a href=
-"#no41">41</a>). <a href="#no10">No. 10</a> en <a href=
-"#no11">11</a>.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td colspan="2"></td>
-<td class="itemNum"><i>c</i>.</td>
-<td colspan="5">H. vingerhoedvormig: <i>V&eacute;rpa
-digitalif&oacute;rmis</i> (pl. <a href="#no1">1</a> fig. V<i>d</i>).
-<a href="#no13">No. 13</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td colspan="2"></td>
-<td class="itemNum"><i>d</i>.</td>
-<td colspan="5">H. glibberig, slijmerig, groenachtig geel, darmvormig
-gekronkeld: <i>Le&oacute;tia l&uacute;brica</i> (<a href="#fig043">fig.
-43</a>). <a href="#no15">No. 15</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum">2.</td>
-<td colspan="6">Paddenstoel in den vorm van een beker, schoteltje of
-knoop:</td>
-</tr>
-<tr>
-<td colspan="2"></td>
-<td class="itemNum"><i>a</i>.</td>
-<td colspan="5">P. ju-jubesachtig, knoopv., zwart, <i>op hout</i>:
-<i>Bulg&aacute;ria &iacute;nquinans</i>. <a href="#no9">No. 9</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td colspan="2"></td>
-<td class="itemNum"><i>b</i>.</td>
-<td colspan="5">P. beker- of schotelv., meestal helder <span class=
-"corr" id="xd21e6203" title="Bron: ge-gekleurd">gekleurd</span>, <i>op
-de aarde</i>: <i>Pez&iacute;za&rsquo;s</i> (plaat 1 fig. Va). <a href=
-"#no1">No. 1</a>&ndash;9</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum">3.</td>
-<td colspan="6">Paddenstoel spatel-, knots- of geweiv., zwart,
-taai:</td>
-</tr>
-<tr>
-<td colspan="2"></td>
-<td class="itemNum"><i>a</i></td>
-<td colspan="5">. op de aarde groeiend: <i>Geogl&oacute;ssum
-gl&aacute;brum</i> (<a href="#fig042">fig. 42</a>). <a href="#no14">No.
-14</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td colspan="2"></td>
-<td class="itemNum"><i>b</i>.</td>
-<td colspan="5">op hout groeiend: <i>Xyl&aacute;ria&rsquo;s</i>
-(<a href="#fig044">fig. 44</a>). <a href="#no16">No. 16</a> en <a href=
-"#no19">19</a></td>
-</tr>
-</table>
-<span class="pagenum">[<a id="pb153" href="#pb153" name=
-"pb153">153</a>]</span></div>
-</div>
-<div id="ch18" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#xd21e572">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h2 class="main">Meest voorkomende soorten der Ascomyceten of
-Zakjeszwammen.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first"><i>Pezizaze&euml;n, Bekerzwammen</i> (Plaat 1 fig.
-V<i>a</i>). <span class="marginnote"><i>Pez&iacute;za</i>.</span></p>
-<p id="no1" class="par">No. 1. <b>P. aur&aacute;ntia.</b> <i>Groote
-oranje bekerzwam</i>.</p>
-<p class="par">Vruchtlichaam beker- of napvormig tot 8 cM. breed, van
-binnen levendig oranje gekleurd, van buiten lichter en berijpt,
-kortgesteeld, eenigszins vleezig. In groepjes
-bij&eacute;&eacute;ngroeiend, op zand- en leembodem. Najaar in &rsquo;t
-O. en Z. <i>vr. a.</i></p>
-<p id="no2" class="par">No. 2. <b>P. fusisp&oacute;ra.</b> <i>Kleine
-oranje bekerzwam</i>.</p>
-<p class="par">Kleine, tot 2 cM. breede schotelvormige, eenigszins
-vleezige, zeer kort- of ongesteelde schijfjes of napjes van een oranje-
-of menieroode kleur, met gladden rand, middenin iets geplooid. In
-dichte groepjes bij&eacute;&eacute;n, meest in mos. Herfst <i>vr.
-a.</i></p>
-<p id="no3" class="par">No. 3. <b>P. scutell&aacute;ta.</b> <i>Harige
-bekerzwam</i>.</p>
-<p class="par">Kleur als vorige, doch niet grooter wordend dan 1, 2 cM.
-en aan den rand van het bekertje (later schijfje) met een rij stijve,
-opstaande, zwarte haartjes. In troepjes bij&eacute;&eacute;n van
-voorjaar tot Herfst in &rsquo;t O. en Z. <i>vr. a.</i></p>
-<p id="no4" class="par">No. 4. <b>P. vesicul&oacute;sa.</b> <i>Vroege
-bekerzwam</i>.</p>
-<p class="par">Tot kleine zoden vergroeide, kort of niet gesteelde
-bekers of napjes, die 2&ndash;12 cM. breed worden, met meestal
-gekerfden en ingescheurden rand. Kleur van binnen
-donkerbruin-geelachtig, van buiten lichter en fijnvlokkig bestoven. Op
-zandgrond, ook in kassen. Mei-Sept. <i>vr. a.</i> <span class=
-"pagenum">[<a id="pb154" href="#pb154" name="pb154">154</a>]</span></p>
-<p id="no5" class="par">No. 5. <b>P. b&aacute;dia.</b> <i>Groote bruine
-bekerzwam</i>.</p>
-<p class="par">Eerst napvormig, later meer uitgespreid schotel- of
-oorvormig in troepjes bij&eacute;&eacute;nzittend, van buiten en binnen
-meest donkerbruin, bros en wasachtig tot 12 cM. Zomer-Najaar <i>vr.
-a.</i></p>
-<p id="no6" class="par">No. 6. <b>P. hemisph&aacute;erica.</b>
-<i>Kleine bruine bekerzwam.</i></p>
-<p class="par">Napjes- of bekertjesvormig met eerst ingerolden rand,
-later uitgespreid, van buiten bruin en stijfharig, van binnen
-licht-grijs, tot 1.5 cM. breed. Eenzaam of in kleine troepjes op de
-aarde, hout en plantenafval. Herfst <i>vr. a.</i></p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e6352width" id="fig039"><img src=
-"images/fig039.jpg" alt=
-"Fig. 39 Pez&iacute;za fructig&eacute;na (Eikeldopzwam). Photo B. E. Bouwman."
-width="608" height="301">
-<p class="figureHead">Fig. 39 Pez&iacute;za fructig&eacute;na
-(Eikeldopzwam). Photo B. E. Bouwman.</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p id="no7" class="par">No. 7. <b>P. on&oacute;tica.</b>
-<i>Varkensoortjes</i>.</p>
-<p class="par">Oorvormig, kraakbeenachtig, gesteeld, in groepjes
-bij&eacute;&eacute;n (soms eenzaam), okergeel, soms licht-roodachtig,
-bij ouderdom bruin wordend, tot 13 cM. hoog. St. ongelijk, eenigszins
-geribd, meest onderaan donzig. Zomer-Najaar <i>vr. a. e.</i>
-<span class="pagenum">[<a id="pb155" href="#pb155" name=
-"pb155">155</a>]</span></p>
-<p id="no8" class="par">No. 8. <b>P. fructig&eacute;na.</b>
-<i>Eikeldopzwam</i> (<a href="#fig039">fig. 39</a>).</p>
-<p class="par">Kleine, gesteelde, gele schijfjes <i>vr. a.</i>
-voorkomende gedurende Zomer-Najaar op leege eikeldoppen, hulsels van
-beukenootjes enz. <span class=
-"marginnote"><i>Bulg&aacute;ria</i></span></p>
-<p id="no9" class="par">No. 9. <b>B. &iacute;nquinans.</b> <i>Zwarte
-knoopzwam</i>.</p>
-<p class="par">Knoopvormig, ju-jubesachtig, zwart of donkerbruin, in
-groepjes bij&eacute;&eacute;n, zittend of kortgest. tot 3 cM. breed. Op
-dood hout van eiken en beuken het geheele jaar door <i>a</i>.</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e6404width" id="fig040"><img src=
-"images/fig040.jpg" alt=
-"Fig. 40. Helv&eacute;lla lacun&oacute;sa (Zwarte kluifjeszwam)."
-width="244" height="360">
-<p class="figureHead">Fig. 40. Helv&eacute;lla lacun&oacute;sa (Zwarte
-kluifjeszwam).</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par"><i>Helv&eacute;llace&euml;n Helvella&auml;chtigen</i>
-(Pl. 1 fig. III, IV en V<i>d</i>). <span class=
-"marginnote"><i>Helv&eacute;lla</i>.</span></p>
-<p id="no10" class="par">No. 10. <b>H. cr&iacute;spa.</b> <i>Witte
-kluifjeszwam</i>. (<a href="#fig041">fig. 41</a>).</p>
-<p class="par">H. wit tot geelachtig, dunvliezig, uit onregelmatig
-gelobde lappen bestaande, die tegen den steel aan gelegen zijn,
-2&ndash;5 cM. breed. St. aan den voet soms iets buikig, gegroefd met
-diepe en ondiepe voren, wit of geelwit tot 8 cM. hoog. Meestal in
-meerdere exemplaren bij&eacute;&eacute;n. Voorzomer-najaar <i>vr. a.
-e.</i> (Zie Helvella-zuur, morieljes).</p>
-<p id="no11" class="par">No. 11. <b>H. lacun&oacute;sa</b>. <i>Zwarte
-kluifjeszwam</i>. (<a href="#fig040">fig. 40</a>).</p>
-<p class="par">Als vorige, doch de H. zwartachtig donkergrijs en de St.
-grauwgrijs, meestal kleiner exemplaren. Deze soort is meer algemeen dan
-de vorige, <i>e.</i> <span class="pagenum">[<a id="pb156" href="#pb156"
-name="pb156">156</a>]</span> <span class=
-"marginnote"><i>Morch&eacute;lla</i>.</span></p>
-<p id="no12" class="par">No. 12. <b>M. escul&eacute;nta. Morielje.</b>
-(Pl. 1. fig. IIIa en <a href="#fig020">fig. 20</a>)</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e6469width" id="fig041"><img src=
-"images/fig041.gif" alt=
-"Fig. 41. Helv&eacute;lla cr&iacute;spa (Witte kluifjeszwam)." width=
-"523" height="615">
-<p class="figureHead">Fig. 41. Helv&eacute;lla cr&iacute;spa (Witte
-kluifjeszwam).</p>
-</div>
-<p class="par"><span class="pagenum">[<a id="pb157" href="#pb157" name=
-"pb157">157</a>]</span></p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e6475width" id="fig042"><img src=
-"images/fig042.jpg" alt=
-"Fig. 42. Geogl&oacute;ssum gl&aacute;brum. (Aardtong). Photo B. E. Bouwman."
-width="540" height="720">
-<p class="figureHead">Fig. 42. Geogl&oacute;ssum gl&aacute;brum.
-(Aardtong). Photo B. E. Bouwman.</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par">H. eivormig of langwerpig met gaten als een spons,
-okerkleurig of bruin, soms roestkleurig of zwartachtig gevlekt, tot 12
-cM. breed. St. geelachtig wit, soms iets gegroefd, onderaan meestal
-gezwollen. Onder iepen, populieren, eiken enz., ook wel in de
-<span class="pagenum">[<a id="pb158" href="#pb158" name=
-"pb158">158</a>]</span>kale duinen. April&ndash;Juni plaatselijk <i>vr.
-a. e.</i> (Deze padd. mag nooit rauw gegeten worden, daar hij, evenals
-de Helvella&rsquo;s, een giftig zuur, het helvellazuur bevat, dat
-vluchtig is en bij koking onmiddellijk verdwijnt.<span class="corr" id=
-"xd21e6486" title="Niet in bron">)</span> <span class=
-"marginnote"><i>Verpa</i>.</span></p>
-<p id="no13" class="par">No. 13. <b>V. digitalif&oacute;rmis</b>
-<i>Vingerhoedje</i> (Pl. 1, fig. Vd).</p>
-<p class="par">H. vingerhoedvormig, van buiten geelbruin, van binnen
-lichter, eenigszins gerimpeld, geplooid, 3&ndash;5 cM. breed, slechts
-aan den top met den steel verbonden. St. geelachtig-wit, rolrond,
-poreus met fijne korreltjes bedekt, 3&ndash;6 cM. hoog. Voorjaar,
-plaatselijk <i>vr. a. e.</i></p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e6509width" id="fig043"><img src=
-"images/fig043.gif" alt=
-"Fig. 43. Links eenige exemplaren van Le&oacute;tia l&uacute;brica (Groene glibberzwam). Rechts jonge exemplaren van Bol&eacute;tus granul&aacute;tus (melkboleet)."
-width="657" height="401">
-<p class="figureHead">Fig. 43. Links eenige exemplaren van
-Le&oacute;tia l&uacute;brica (Groene glibberzwam). <span class="corr"
-id="xd21e6512" title="Bron: rechts">Rechts</span> jonge exemplaren van
-Bol&eacute;tus granul&aacute;tus (melkboleet).</p>
-</div>
-<p class="par"><span class=
-"marginnote"><i>Geogl&oacute;ssum</i></span></p>
-<p id="no14" class="par">No. 14. <b>G. gl&aacute;brum.</b>
-<i>Aardtong</i> (<a href="#fig042">fig. 42</a>). Spatel- of tongvormig,
-bovenaan zwartbruin en dof, <span class="pagenum">[<a id="pb159" href=
-"#pb159" name="pb159">159</a>]</span>onderaan witachtig, in groepjes
-bijeen, buigzaam, tot 7 cM. hoog. Zomer-najaar <i>vr. z.</i></p>
-<p class="par"><b>G. hirs&uacute;tum</b>, als vorige, is echter met
-ruige haren bedekt.</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e6541width" id="fig044"><img src=
-"images/fig044.jpg" alt=
-"Fig. 44. Xyl&aacute;ria hyp&oacute;xylon (Geweizwam). Photo B. E. Bouwman."
-width="469" height="620">
-<p class="figureHead">Fig. 44. Xyl&aacute;ria hyp&oacute;xylon
-(Geweizwam). Photo B. E. Bouwman.</p>
-</div>
-<p class="par"><span class="pagenum">[<a id="pb160" href="#pb160" name=
-"pb160">160</a>]</span></p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e6547width" id="fig045"><img src=
-"images/fig045.jpg" alt=
-"Fig. 45. C&oacute;rdiceps milit&aacute;ris (Rupsendooder) op een pop. Photo B. E. Bouwman."
-width="354" height="573">
-<p class="figureHead">Fig. 45. C&oacute;rdiceps milit&aacute;ris
-(Rupsendooder) op een pop. Photo B. E. Bouwman.</p>
-</div>
-<p class="par"><span class=
-"marginnote"><i>Le&oacute;tia</i>.</span></p>
-<p id="no15" class="par">No. 15. <b>L. l&uacute;brica.</b> <i>Groene
-Glibberzwam</i> (<a href="#fig043">fig. 43</a>).</p>
-<p class="par">H. glibberig, iets doorschijnend groen-geel of
-geelbruin, bol of gewelfd met darmvorm. gekronkelden, ingerolden rand;
-iets van den steel afstaande, tot 1.5 cM. breed. St. geel of
-groenachtig, kleverig, <span class="pagenum">[<a id="pb161" href=
-"#pb161" name="pb161">161</a>]</span>hol, tot 8 cM. hoog. In groepjes
-bij&eacute;&eacute;n. Najaar-winter <i>vr. a.</i></p>
-<p class="par"><i>Pyrenomyceten. Kernzwammen</i>. <span class=
-"marginnote"><i>Xyl&aacute;ria</i>.</span></p>
-<p id="no16" class="par">No. 16. <b>X. hyp&oacute;xylon.</b>
-<i>Gewei-zwam</i> (<a href="#fig044">fig. 44</a>).</p>
-<p class="par">Geweiachtig vertakt, taai, houtig, meestal plat, van
-boven wit bestoven (door conidi&euml;n) van onderen zwart, stijfharig.
-D&aacute;&aacute;r bevinden zich de peritheci&euml;n of ascusvruchten;
-tot 10 cM. hoog. Op hout of aan palen, stronken enz. het geheele jaar
-door. <i>aa.</i></p>
-<p id="no17" class="par">No. 17. <b>X. polym&oacute;rpha.</b>
-<i>Knotszwam</i>.</p>
-<p class="par">Kurkachtige of houtige in dichte groepjes
-bij&eacute;&eacute;n-groeiende knotsjes, zeer onregelmatig van vorm;
-vinger-, spoel-, eivorm. of kogelrond, dikwijls handv. vertakt, tot 12
-cM. hoog en 2.5 cM. dik, leikl. of bruin-zwart (op doorsnee wit),
-geheel met fijne wratjes (de peritheci&euml;n) bedekt. Groeiplaats als
-vorige. Herfst-Voorjaar <i>vr. a.</i> <span class=
-"marginnote"><i>C&oacute;rdiceps</i>.</span></p>
-<p id="no18" class="par">No. 18. <b>C. milit&aacute;ris.</b>
-<i>Rupsendooder</i> (<a href="#fig045">fig. 45</a>).</p>
-<p class="par">Oranje-roode zwammetjes in den vorm van een knotsje,
-3&ndash;6 cM. lang. Het bovenste deel is het dikst, eenigszins
-huzaren-mutsachtig en fijn-wrattig. Hierin bevinden zich de asci. Naar
-onderen zet het zich voort in den dunnen en gladden steel. Graaft men
-het zwammetje voorzichtig uit, dan blijkt het te zitten op de leege pop
-of op de doode rups van een bepaalde vlindersoort v.n.l. op die van
-Agrotis pronuba (hooivlinder.) De levende rups wordt door de zwam
-ge&iuml;nfecteerd, die daarin ten koste van haar gastheer haar
-vruchtlichaam opbouwt. Najaar <i>vr. a.</i> <span class=
-"pagenum">[<a id="pb162" href="#pb162" name="pb162">162</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="ch19" class="div1 chapter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#xd21e579">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h2 class="main">Tabel tot het bepalen van de families der
-Basidiomyceten of Steeltjeszwammen.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">(Plaat 2, fig. I&ndash;XVII).</p>
-<p class="par"><span class=
-"ex">Buikzwammen&mdash;Gasteromyceten</span>. (zie ook tabel blz.
-<a href="#pb215" class="pageref">215</a>).</p>
-<p class="par">A. Onderaardsch groeiende, bij rijpheid boven de aarde
-komende, op kleine aardappels gelijkende paddenstoelen:</p>
-<p class="par"><span class=
-"ex">Schijntruffels</span>&mdash;<i>Hymenogastre&euml;n</i> (<a href=
-"#fig103">fig. 103</a>) zie No. 241.</p>
-<p class="par">B. Paddenstoel ter grootte van een kippen- of duivenei
-uit den grond komende; daaruit groeit een vingerhoedvormige hoed,
-gezeten op een langen, witten, poreusen steel. Het ei blijft als een
-zak het ondereinde van den steel omgeven:</p>
-<p class="par"><i>De rijpe p. verspreidt meestal een walgelijken
-stank.</i></p>
-<p class="par"><span class=
-"ex">Stinkzwammen</span>&mdash;<i>Phalloide&euml;n</i>. (Plaat 2, fig.
-XIV). Zie <a href="#no231">No. 231</a> en 232.</p>
-<p class="par">C. Kleine op de aarde of op hout groeiende
-paddenstoelen, in den vorm van een bekertje of vogelnestje, waarin op
-eitjes gelijkende witte, ronde schijfjes:</p>
-<p class="par"><span class=
-"ex">Nestzwammen</span>&mdash;<i>Nidularie&euml;n</i>. Zie <a href=
-"#no233">No. 233</a> en 234. (Plaat 2, fig. XV<i>b</i> en <a href=
-"#fig084">fig. 84</a>).</p>
-<p class="par">D. Paddenstoelen, die als men er tegen aan stoot een
-wolk van bruin poeder doen omhoog stuiven. Papier- of leerachtige
-soorten, van peer-, bol- of stervormige gedaante, veelal meelachtig
-bestoven of met wratten en stekels bezet:</p>
-<p class="par"><span class=
-"ex">Stuifzwammen</span>&mdash;<i>Lycoperdace&euml;n</i>. Zie blz.
-<a href="#pb216" class="pageref">216</a>. (Plaat 2, fig. XV<i>a</i> en
-XVI en <a href="#fig099">fig. 99</a>). <span class="pagenum">[<a id=
-"pb163" href="#pb163" name="pb163">163</a>]</span></p>
-<p class="par">E. Paddenstoelen die op geen der vorige soorten
-gelijken:</p>
-<p class="par"><b>Vlieszwammen</b>&mdash;<i>Hymenomyceten</i>. (Plaat
-2, fig. <span class="corr" id="xd21e6722" title=
-"Bron: 1">I</span>&ndash;XIII).</p>
-<p class="par">Deze groep, waartoe de <i>meeste</i> der in Nederland
-groeiende soorten behooren, wordt verdeeld in de volgende families:</p>
-<p class="par">1. Hoed aan de onderzijde met <i>plaatjes</i> (lamellen
-<a href="#fig011">fig. 11</a> en <a href="#fig053">53</a>). Op den
-grond en ook op hout (boomen, stronken, palen enz.) groeiende, meest
-vleezige paddenstoelen:</p>
-<p class="par"><span class=
-"ex">Plaatzwammen</span>&mdash;<i>Agaricace&euml;n</i>. Zie tabel blz.
-<a href="#pb165" class="pageref">165</a> en blz. <a href="#pb219"
-class="pageref">219</a>. (Plaat 2, fig. I&ndash;IX en plaat
-3&ndash;6).</p>
-<p class="par">2. Hoed aan de onderzijde met groote of kleine
-<i>gaatjes of pori&euml;n</i> (bij doorsnede buisjes Pl. 2, fig. IX en
-X). Vleezige, gesteelde op de aarde, maar meest taaie, houtige,
-ongesteelde op boomen en hout groeiende soorten:</p>
-<p class="par"><span class="ex">Buisjes</span>- of <span class=
-"ex">Gaatjeszwammen</span>&mdash;<i>Polypore&euml;n</i>. Zie tabel blz.
-<a href="#pb235" class="pageref">235</a> en blz. <a href="#pb207"
-class="pageref">207</a> (Plaat 2, fig. IX en X).</p>
-<p class="par">3. Hoed aan de onderzijde met <i>stekels</i> (<a href=
-"#fig104">fig. 104</a>). Meest gesteelde, taai-vleezige op de aarde of
-op dennenkegels groeiende soorten: <span class=
-"ex">Stekelzwammen</span>&mdash;<i>Hydnace&euml;n</i>. Zie No.
-248&ndash;254. (Plaat 2, fig. XI).</p>
-<p class="par">4. Hoedonderzijde, die dikwijls naar boven gekeerd is,
-(fig. 9) <i>glad</i> of ten hoogste <i>gerimpeld</i>. Leerachtige of
-houtige, meest ongesteelde op de aarde of op hout groeiende soorten in
-den vorm van een <i>korst</i>, <i>schelp</i> of <i>trechter</i>:</p>
-<p class="par"><span class=
-"ex">Korstzwammen</span>&mdash;<i>Telephorace&euml;n</i>. Zie tabel
-blz. <a href="#pb259" class="pageref">259</a> en <a href="#no225">No.
-225</a> en 258 (Plaat 2, fig. XIII).</p>
-<p class="par">5. Geen duidelijk onderscheid tusschen steel en hoed,
-paddenstoel in den vorm van een koraal, knots of <span class=
-"pagenum">[<a id="pb164" href="#pb164" name=
-"pb164">164</a>]</span>spons. Wasachtig-vleezige, meestal op de aarde
-groeiende soorten:</p>
-<p class="par"><span class=
-"ex">Koraalzwammen</span>&mdash;<i>Clavariace&euml;n</i>. Zie blz. 261
-en de <a href="#no226">No. 226</a>&ndash;231 (Plaat 2, fig. XII). (Zie
-ook Telephorace&euml;n).</p>
-<p class="par">6. Geleiachtige, gekroesde, alleen op hout groeiende
-paddenstoelen:</p>
-<p class="par"><span class=
-"ex">Trilzwammen</span>.&mdash;<i>Tremellace&euml;n</i>. Zie tabel blz.
-<a href="#pb257" class="pageref">257</a> (<a href="#fig082">fig.
-82</a>). <span class="pagenum">[<a id="pb165" href="#pb165" name=
-"pb165">165</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="aardzwammen" class="div1 chapter"><span class=
-"pagenum">[<a href="#xd21e587">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h2 class="main">Aardzwammen-tabellen.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Tabel tot het bepalen van de Geslachten der
-Agaricace&euml;n of Plaatzwammen (Geen houtpaddenstoelen).</p>
-<table class="tocList" id="tbagaricaceen">
-<tr>
-<td class="itemNum">1.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Op andere paddenstoelen groeiende soorten:</td>
-<td class="alignright"><i>Coll&yacute;bia tuber&oacute;sa</i> <a href=
-"#no88">No. 88</a>. <i>N&yacute;ctalis aster&oacute;phora</i> (<a href=
-"#fig053">fig. 53</a>). <i>Bol&eacute;tus paras&iacute;ticus</i>
-(<a href="#fig101">fig. 101</a>).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Niet zoo:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t171.2">2</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t171.2">
-<td class="itemNum">2.</td>
-<td colspan="7">P. met een ring en beurs (zak of knol):</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum"><i>a</i>.</td>
-<td colspan="6" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. wit:</td>
-<td class="alignright"><i>Aman&iacute;ta</i> zie tabel blz. <a href=
-"#pb175" class="pageref">175</a> en <i>Lepi&oacute;ta</i> No.
-193&ndash;197 en 276 (Plaat 2, fig. I en II).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum"><i>b</i>.</td>
-<td colspan="6" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. rose:</td>
-<td class="alignright"><i>Volv&aacute;ria</i> <a href="#no259">No.
-259</a> (Plaat 4 fig. 15). (zie ook <i>Aman&iacute;ta
-rub&eacute;scens</i> <a href="#no21">No. 21</a>).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7">P. alleen met een beurs:</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum"><i>a</i>.</td>
-<td colspan="6" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. bruinrood of grijs:</td>
-<td class="alignright"><i>Aman&iacute;ta vagin&aacute;ta</i> <a href=
-"#no19">No. 19</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum"><i>b</i>.</td>
-<td colspan="6" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. geel:</td>
-<td class="alignright"><i>Aman&iacute;ta junqu&iacute;llea</i> <a href=
-"#no20">No. 20</a> (<a href="#fig046">fig. 46</a>).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>P. zonder beurs, met een ring:</td>
-<td class="alignright">Groep I blz. <a href="#pb166" class=
-"pageref">166</a>. (Plaat 2, fig. VII).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>P. met een z.g.n. &ldquo;gordijn&rdquo; of
-&ldquo;cortina&rdquo;:</td>
-<td class="alignright">Groep II blz. <a href="#pb167" class=
-"pageref">167</a>. (<a href="#fig014">fig. 14</a>).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Geen van deze kenmerken:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t171.3">3</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t171.3">
-<td class="itemNum">3.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. bij kneuzing een wit of gekleurd melksap uitdruppelend:</td>
-<td class="alignright">Melkzwammen <i>Lact&aacute;rius</i> blz.
-<a href="#pb191" class="pageref">191</a>. (Plaat 2, fig. V).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Niet zoo:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t171.4">4</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t171.4">
-<td class="itemNum">4.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>P. die spoedig tot een inktachtige massa vervloeien:</td>
-<td class="alignright">Inktpaddenstoelen: <i>Copr&iacute;nus</i> Nos.
-142 en 266&ndash;270. (Plaat 2, fig. VIII).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Niet zoo: <span class="pagenum">[<a id="pb166" href="#pb166" name=
-"pb166">166</a>]</span></td>
-<td class="alignright"><a href="#t171.5">5</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t171.5">
-<td class="itemNum">5.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>P. met plaatjes die op den steel afloopen:</td>
-<td class="alignright">Groep III blz. <a href="#pb167" class=
-"pageref">167</a>. (Plaat 2, fig. VI en pl. 3 fig. 5 en 10).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Niet zoo:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t171.6">6</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t171.6">
-<td class="itemNum">6.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>P. met een dunnen of dikken, taaien, buigzamen, niet licht
-breekbaren steel:</td>
-<td class="alignright">Groep IV blz. <a href="#pb168" class=
-"pageref">168</a>. (<a href="#fig087">fig. 87</a>).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>P. met min of meer vleezigen, breekbaren steel:</td>
-<td class="alignright">Groep V blz. <a href="#pb171" class=
-"pageref">171</a>. (<a href="#fig054">fig. 54</a>).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-</table>
-<p class="par"><span class="ex">Groep I: Plaatzwammen zonder beurs met
-een ring:</span></p>
-<table class="tocList">
-<tr>
-<td class="itemNum">1.</td>
-<td colspan="7">Pl. zeer dun, samengepakt, later zwart
-vervloeiend,</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. wit-wollig:</td>
-<td class="alignright"><i>Copr&iacute;nus com&aacute;tus</i> <a href=
-"#no266">No. 266</a>. (Plaat 2, fig. VIII en <a href="#fig114">fig.
-114</a>).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Niet zoo:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t2.2">2</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t2.2">
-<td class="itemNum">2.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. en St. blauwgroen, kleverig:</td>
-<td class="alignright"><i>Stroph&aacute;ria aerugin&oacute;sa</i>
-<a href="#no222">No. 222</a>. (Plaat 5, <a href="#fig032">fig.
-32</a>).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Niet blauwgroen, al of niet kleverig:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t2.3">3</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t2.3">
-<td class="itemNum">3.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. klein (1.5&ndash;2.5 cM.) geelachtig &plusmn; halfbolv. Op mest
-en bemesten grond, meest in groepjes:</td>
-<td class="alignright"><i>Stroph&aacute;ria semiglob&aacute;ta</i>
-<a href="#no265">No. 265</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. grooter, wit of geel, ten slotte vlak:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t2.4">4</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t2.4">
-<td class="itemNum">4.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. eerst wit, of rose, dan &plusmn; zwart:</td>
-<td class="alignright"><i>Psalli&oacute;ta</i> <a href="#no221">No.
-221</a> en 263&ndash;265. (Plaat 2, fig. VII).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. blijvend wit, of geel of bruinachtig:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t2.5">5</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t2.5">
-<td class="itemNum">5.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. zuiver wit (of zeer licht egaal geel of groenachtig):</td>
-<td class="alignright"><a href="#t2.6">6</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. wit, later vlekkig geel of bruinachtig:</td>
-<td class="alignright"><i>Armill&aacute;ria</i> (zie Houtzwammen).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t2.6">
-<td class="itemNum">6.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Opperhuid met vlokjes, die gemakkelijk zonder de huid te
-beschadigen zijn te verwijderen:</td>
-<td class="alignright"><i>Aman&iacute;ta</i> blz. <a href="#pb175"
-class="pageref">175</a>. (Plaat 2, fig. I en <a href="#fig013">fig.
-13</a>).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Opperhuid met schubben of verhevenheden, die daarmede <span class=
-"pagenum">[<a id="pb167" href="#pb167" name="pb167">167</a>]</span>zijn
-vergroeid. Meestal echte parasolzwammen:</td>
-<td class="alignright"><i>Lepi&oacute;ta</i> <a href="#no193">No.
-193</a>&ndash;197 en 276. (Plaat 2, fig. II en <a href="#fig085">fig.
-85</a>).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-</table>
-<p class="par"><span class="ex">Groep II. Plaatzwammen met een gordijn
-of cortina</span>. (<a href="#fig014">fig. 14</a>)</p>
-<table class="tocList">
-<tr id="t3.1">
-<td class="itemNum">1.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. dik en grof, afloopend, wit-grijs of rose-achtig, later zwart
-door de sporen (vaak groen door schimmel), aanv. een slijmerig-vliezig
-gordijn:</td>
-<td class="alignright"><i>Gomph&iacute;dius</i>. <a href="#no244">No.
-244</a>&ndash;247.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. noch dik, noch grof en afloopend:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t3.1">2</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum">2.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. spoedig bruin door de bruine sporen of bloedrood:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t3.3">3</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. spoedig grauw-violet-paarszwart door de sporen:</td>
-<td class="alignright"><i>Hyphol&oacute;ma</i> (zie Houtzwammen) en
-<a href="#no223">No. 223</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t3.3">
-<td class="itemNum">3.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Goed ontwikkeld gordijn, vooral bij jonge exemplaren zichtbaar, bij
-oudere meest als bruin bepoederde vezels of kringen op den steel
-zichtbaar (zie blz. <a href="#pb63" class="pageref">63</a>):</td>
-<td class="alignright"><i>Cortin&aacute;rius</i> zie tabel blz.
-<a href="#pb204" class="pageref">204</a>. (Plaat 5, fig.
-25&ndash;30).<br>
-Zie ook Naucoria <a href="#no275">No. 275</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7">Zeer vergankelijk gordijn, ten slotte hoogstens resten
-aan den hoedrand:</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum"><i>a</i>.</td>
-<td colspan="6" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. zijdeachtig, vezelig-schubbig of gespleten:</td>
-<td class="alignright"><i>In&oacute;cybe</i>. <a href="#no216">No.
-216</a> en 217.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum"><i>b</i>.</td>
-<td colspan="6" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. glad:</td>
-<td class="alignright"><i>Hebel&oacute;ma</i>. <a href="#no218">No.
-218</a>. (Plaat 4, fig. 20).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-</table>
-<p class="par"><span class="ex">Groep III. Plaatzwammen met plaatjes,
-die op den steel afloopen</span>. (<a href="#fig050">fig. 50</a>).</p>
-<table class="tocList">
-<tr>
-<td class="itemNum">1.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. geelachtig, (later bruin), gemakkelijk zonder beschadiging van
-het hoedvleesch te verwijderen. H. ingerold (<a href="#fig091">fig.
-91</a>).</td>
-<td class="alignright"><i>Paxillus</i> <a href="#no136">No. 136</a> en
-<a href="#no220">220</a>. (Pl. 4, fig. 23).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Niet zoo:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t4.2">2</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t4.2">
-<td class="itemNum">2.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>P. geheel dooier- of lichtgeel vleezig. <span class=
-"pagenum">[<a id="pb168" href="#pb168" name=
-"pb168">168</a>]</span></td>
-<td class="alignright"><i>Canthar&eacute;llus cib&aacute;rius</i>.
-<a href="#no206">No. 206</a> (Pl. 2, fig. VI en fig 19).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Niet zoo:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t4.3">3</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t4.3">
-<td class="itemNum">3.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Kleine p. met langen, dunnen steel en komvormige indeuking, pl.
-uitstaande als de baleinen van een parasol:</td>
-<td class="alignright"><i>Omph&aacute;lia f&iacute;bula</i> <a href=
-"#no205">No. 205</a> (Plaat 3, fig. 8).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Niet zoo:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t4.4">4</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t4.4">
-<td class="itemNum">4.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. dun, wijd uit&eacute;&eacute;n, h. wit, st. zwart; op
-plantenafval en takjes:</td>
-<td class="alignright"><i>Mar&aacute;smius r&oacute;tula</i> <a href=
-"#no212">No. 212</a> (<a href="#fig090">fig. 90</a>).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. dik, wijd uit&eacute;&eacute;n:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t4.5">5</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. dun, dicht bij&eacute;&eacute;n:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t4.6">6</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t4.5">
-<td class="itemNum">5.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. geel, aderig verbonden, h. met holte in &rsquo;t midden:</td>
-<td class="alignright"><i>Canthar&eacute;llus
-infund&iacute;buliformis</i> <a href="#no208">No. 208</a> (<a href=
-"#fig088">fig. 88</a>).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. grof, witachtig, rose of loodgrijs, spoedig zwart, (ook groen)
-wordend, jonge exemplaren met cortina:</td>
-<td class="alignright"><i>Gomph&iacute;dius</i> <a href="#no244">No.
-244</a>&ndash;247.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. zuiver wit, geel of vuurrood; wasachtige, waterige eenigszins
-doorschijnende soorten:</td>
-<td class="alignright"><i>Hygr&oacute;phorus</i>. Zie tabel blz.
-<a href="#pb88" class="pageref">88</a> (Pl. 3, fig. 10 en <a href=
-"#fig010">fig. 10</a>).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t4.6">
-<td class="itemNum">6.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Geheele p. oranje, geel, slap:</td>
-<td class="alignright"><i>Canthar&eacute;llus aurant&iacute;acus</i>.
-<a href="#no207">No. 207</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Niet zoo:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t4.7">7</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t4.7">
-<td class="itemNum">7.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. eerst wit, dan vleeschkleurig, vleezig; h. glanzend wit:</td>
-<td class="alignright"><i>Clitop&iacute;lus</i> <a href="#no215">No.
-215</a> (Pl. 4, fig. 18).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. bruin; p. op plantenafval en takjes:</td>
-<td class="alignright"><i>Tub&aacute;ria furfur&aacute;cea</i> <a href=
-"#no135">No. 135</a> (Plaat 4, fig. 24).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. wit, grijs, lichtbruin of ledergeel; p. op den grond
-groeiend:</td>
-<td class="alignright"><i>Clit&oacute;cybe</i>, zie tabel blz. <a href=
-"#pb184" class="pageref">184</a>. (Pl. 3, fig. 5).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-</table>
-<p class="par"><span class="ex">Groep IV. Plaatzwammen met een taaien,
-buigzamen steel</span>.</p>
-<table class="tocList">
-<tr>
-<td class="itemNum">1.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. niet dikker dan pl.m. 3 mM.</td>
-<td class="alignright"><a href="#t5.2">2</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. dikker dan pl.m. 3 mM.</td>
-<td class="alignright"><a href="#t5.13">13</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t5.2">
-<td class="itemNum">2.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. wit of grijsachtig:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t5.3">3</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. rose, rose-rood of paars: <span class="pagenum">[<a id="pb169"
-href="#pb169" name="pb169">169</a>]</span></td>
-<td class="alignright"><a href="#t5.7">7</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. bruin:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t5.8">8</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. zwart of bijna zwart:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t5.10">10</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t5.3">
-<td class="itemNum">3.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. afloopend,</td>
-<td class="alignright">zie <i>Clit&oacute;cybe</i> (blz. <a href=
-"#pb184" class="pageref">184</a>) en <i>Omph&aacute;lia</i> No.
-205.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. niet afloopend:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t5.4">4</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t5.4">
-<td class="itemNum">4.</td>
-<td colspan="7">St. zeer lang in vergelijking tot h. (soms
-breekbaar)</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. kegel-klokvormig:</td>
-<td class="alignright"><i>Myc&eacute;na</i> <a href="#no202">No.
-202</a> en <a href="#no204">204</a>. (Plaat 3, fig. 7).<br>
-Zie ook <i>Bolb&iacute;tius</i> <a href="#no262">No. 262</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. niet zoo lang, h. plat:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t5.5">5</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t5.5">
-<td class="itemNum">5.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. met zemelige vlokjes, geel of bruinachtig:</td>
-<td class="alignright"><i>Lepi&oacute;ta granul&oacute;sa</i>. <a href=
-"#no196">No. 196</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. kaal:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t5.6">6</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t5.6">
-<td class="itemNum">6.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Vochtige, rottende soorten, steel bovenaan, dikwijls afgeplat:</td>
-<td class="alignright"><i>Coll&yacute;bia</i> <a href="#no199">No.
-199</a> en <a href="#no200">200</a>. (Plaat 3, fig. 6).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Opdrogende niet rottende soorten:</td>
-<td class="alignright"><i>Mar&aacute;smius</i> <a href="#no209">No.
-209</a>&ndash;215, (Pl. 4, fig. 13 en <a href="#fig025">fig.
-25</a>).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t5.7">
-<td class="itemNum">7.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. eerst grijs, dan rose. H. grijs of bruinglanzend:</td>
-<td class="alignright"><i>Nol&aacute;nea p&aacute;scua</i> <a href=
-"#no260">No. 260</a>.<br>
-Zie ook <i>Myc&eacute;na</i>. (Plaat 4, fig. 17).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. dadelijk rose, rozerood of bruinrood:</td>
-<td class="alignright"><i>Lacc&aacute;ria lacc&aacute;ta</i>. <a href=
-"#no197">No. 197</a> (<a href="#fig087">fig. 87</a>).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. paars:</td>
-<td class="alignright"><i>Lacc&aacute;ria lacc&aacute;ta</i>, var.
-<i>amethysthina</i> <a href="#no198">No. 198</a> (<a href=
-"#fig023">fig. 23</a>).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t5.8">
-<td class="itemNum">8.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Voorjaarsp. H. stroogeel, soms kleverig. St. soms met overblijfsel
-van ring:</td>
-<td class="alignright"><i>Pholi&oacute;ta pr&aacute;&eacute;cox</i>
-<a href="#no261">No. 261</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Niet zoo:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t5.9">9</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t5.9">
-<td class="itemNum">9.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. lang, H. droog:</td>
-<td class="alignright"><i>Gal&eacute;ra hypn&oacute;rum</i>. <a href=
-"#no219">No. 219</a>. (Plaat 4, fig. 21).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. lang. H. kleverig:</td>
-<td class="alignright"><i>Bolb&iacute;tius vitell&iacute;nus</i>
-<a href="#no262">No. 262</a>. (Pl. 5, fig. 29).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. niet lang, pl. afloopend. Zie: <span class="pagenum">[<a id=
-"pb170" href="#pb170" name="pb170">170</a>]</span></td>
-<td class="alignright"><i>Tub&aacute;ria furfur&aacute;cea</i> <a href=
-"#no135">No. 135</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t5.10">
-<td class="itemNum">10.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. met witten rand, H. klokvormig:</td>
-<td class="alignright"><i>Pan&aacute;&eacute;olus
-campanul&aacute;tus</i>. <a href="#no270">No. 270</a>. (Pl. 5, fig.
-35).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. niet met witten rand:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t5.11">11</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t5.11">
-<td class="itemNum">11.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Teere soorten, pl. niet vervloeiend:</td>
-<td class="alignright"><i>Psatyr&eacute;lla dissemin&aacute;ta</i>.
-<a href="#no141">No. 141</a>. (Pl. 5, fig. 36).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Teere soorten, pl. vervloeiend:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t5.12">12</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t5.12">
-<td class="itemNum">12.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>In dichte zoden, pl. zwart:</td>
-<td class="alignright"><i>Copr&iacute;nus mic&aacute;ceus</i>. <a href=
-"#no142">No. 142</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Eenzaam of in kleine groepjes, pl. violet-zwart:</td>
-<td class="alignright"><i>Psath&yacute;ra corr&uacute;gis</i>. <a href=
-"#no224">No. 224</a>. (Plaat 5, fig. 33).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t5.13">
-<td class="itemNum">13.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. afloopend, geel, aderig verbonden, H. met trechtervormige
-holte:</td>
-<td class="alignright"><i>Canthar&eacute;llus
-infund&iacute;buliformis</i>. <a href="#no208">No. 208</a>. (<a href=
-"#fig088">fig. 88</a>).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. afloopend wit of grijsachtig:</td>
-<td class="alignright"><i>Clyt&oacute;cybe</i>. Zie tabel blz. <a href=
-"#pb184" class="pageref">184</a> (Plaat 3, fig. 5).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. niet afloopend:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t5.14">14</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t5.14">
-<td class="itemNum">14.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. bovenaan afgeplat, onderaan meest vlokkig:</td>
-<td class="alignright"><i>Coll&yacute;bia butyr&aacute;cea</i>.
-<a href="#no199">No. 199</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. bovenaan niet afgeplat:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t5.15">15</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t5.15">
-<td class="itemNum">15.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. kegelklokvormig, geel, rood of bontgroen, wasachtige, eenigzins
-doorschijnende soorten:</td>
-<td class="alignright"><i>Hygr&oacute;phorus</i>. Zie tabel blz.
-<a href="#pb188" class="pageref">188</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Niet zoo:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t5.16">16</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t5.16">
-<td class="itemNum">16.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. wit, lang, eenigszins gedraaid, pl. eerst wit dan rose:</td>
-<td class="alignright"><i>Pl&uacute;teus cerv&iacute;nus</i>. <a href=
-"#no129">No. 129</a>. (Pl. 4, fig. 16).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Niet zoo:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t5.17">17</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t5.17">
-<td class="itemNum">17.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H., st. en pl. &eacute;&eacute;nkleurig, rozerood, roodbruin of
-paars; pl. wijd uit&eacute;&eacute;n, wit bestoven:</td>
-<td class="alignright"><i>Lacc&aacute;ria lacc&aacute;ta</i>. <a href=
-"#no197">No. 197</a> en <a href="#no198">198</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Niet zoo:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t5.18">18</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t5.18">
-<td class="itemNum">18.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. grijsachtig-violet, dichtbijeen, h. bruin-paars:</td>
-<td class="alignright"><i>Trichol&oacute;ma s&oacute;rdidum</i>.
-<a href="#no30">No. 30</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. kaneelbruin of bloedrood.</td>
-<td class="alignright"><i>Cortin&aacute;rius</i>. Zie tabel blz.
-<a href="#pb204" class="pageref">204</a> (Plaat 5, fig. 27).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-</table>
-<span class="pagenum">[<a id="pb171" href="#pb171" name=
-"pb171">171</a>]</span>
-<p class="par"><span class="ex">Groep V. Plaatzwammen met min of meer
-vleezigen, breekbaren steel.</span></p>
-<table class="tocList">
-<tr>
-<td class="itemNum">1.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. bij kneuzing melksap gevend:</td>
-<td class="alignright"><i>Lact&aacute;rius</i>. Zie tabel blz. <a href=
-"#pb191" class="pageref">191</a>. (Plaat 2, fig. V).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Niet melkgevend:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t6.2">2</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t6.2">
-<td class="itemNum">2.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. en pl. zeer bros. Pl. wijd uit&eacute;&eacute;n, zeer
-regelmatig:</td>
-<td class="alignright"><i>R&uacute;ssula</i>, zie tabel blz. <a href=
-"#pb196" class="pageref">196</a>, (Plaat 2, fig. IV, plaat 3, fig. 12
-en <a href="#fig054">fig. 54</a>).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. en pl. niet zeer bros:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t6.3">3</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t6.3">
-<td class="itemNum">3.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. en st. wit met roode vlekjes:</td>
-<td class="alignright"><i>Coll&yacute;bia macul&aacute;ta</i>. <a href=
-"#no242">No. 242</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Niet zoo:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t6.4">4</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t6.4">
-<td class="itemNum">4.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. bochtig aan den steel gehecht (plaat 3, fig. 4), wit, geel,
-grijs of paars, doch nooit bruin gekleurd.</td>
-<td class="alignright"><i>Trichol&oacute;ma</i>. Zie tabel blz.
-<a href="#pb180" class="pageref">180</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. bruin:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t6.5">5</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t6.5">
-<td class="itemNum">5.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. zijde-achtig, vezelig-schubbig of gespleten:</td>
-<td class="alignright"><i>In&oacute;cybe</i>. <a href="#no216">No.
-216</a> en <a href="#no217">217</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. kaal:</td>
-<td class="alignright"><i>Hebel&oacute;ma</i>. <a href="#no218">No.
-218</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-</table>
-<p class="par"><span class="ex">Groep IV en V der Plaatzwammen nog te
-bepalen volgens de kleur der sporen en plaatjes.</span></p>
-<table class="tocList">
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. blijvend wit, geelachtig of bleekbruin (sporen wit).</td>
-<td class="alignright"><a href="#afd1">Afd. 1.</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. rose of grijs, rose wordend (sporen rose of wit).</td>
-<td class="alignright"><a href="#afd2">Afd. 2.</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. heldergeel, oranje, groenachtig, vuurrood of paars (sporen wit
-of bruin).</td>
-<td class="alignright"><a href="#afd3">Afd. 3.</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. bruin of bruinwordend (sporen bruin).</td>
-<td class="alignright"><a href="#afd4">Afd. 4.</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. zwart of violet-zwart, of zoo wordend (sporen zwart).</td>
-<td class="alignright"><a href="#afd5">Afd. 5.</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-</table>
-<span class="pagenum">[<a id="pb172" href="#pb172" name=
-"pb172">172</a>]</span>
-<p id="afd1" class="par"><b>Afdeeling 1.</b></p>
-<table class="tocList">
-<tr>
-<td class="itemNum">1.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Eenigszins teere p. met langgest. kegelv. hoed:</td>
-<td class="alignright"><i>Myc&eacute;na</i> <a href="#no202">No.
-202</a>&ndash;204. (Plaat 3, fig. 7).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Taaie, droge, niet rottende p.:</td>
-<td class="alignright"><i>Mar&aacute;smius</i> <a href="#no209">No.
-209</a>&ndash;215 (Plaat 4, fig. 13 en fig. 25).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Taaie, vochtige, rottende p.; st. bovenaan meest afgeplat:</td>
-<td class="alignright"><i>Coll&yacute;bia</i> <a href="#no199">No.
-199</a> en 200. (Plaat 3, fig. 6).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Vleezige p.:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t8.2">2</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t8.2">
-<td class="itemNum">2.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. bochtig aan den steel vastgehecht:</td>
-<td class="alignright"><i>Trichol&oacute;ma</i>.<br>
-Zie tabel blz. <a href="#pb180" class="pageref">180</a>. (Plaat 3, fig.
-4).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. zonder bochtje aan den st. verbonden, bros:</td>
-<td class="alignright"><i>R&uacute;ssula</i>, zie tabel blz. <a href=
-"#pb196" class="pageref">196</a>. (Plaat 2, fig. IV, Pl. 3, fig. 12 en
-fig. <span class="corr" id="xd21e8050" title=
-"Niet in bron">54</span>).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-</table>
-<p id="afd2" class="par"><b>Afdeeling 2.</b></p>
-<table class="tocList">
-<tr>
-<td class="itemNum">1.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Sporen wit:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t9.2">2</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Sporen rose:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t9.3">3</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t9.2">
-<td class="itemNum">2.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. lichtrose, teere p. met lange st., kegelv. hoed,</td>
-<td class="alignright">zie <i>Myc&eacute;na</i>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. helrose, witbestoven h. en st. van dezelfde kleur:</td>
-<td class="alignright"><i>Lacc&aacute;ria lacc&aacute;ta</i> <a href=
-"#no197">No. 197</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t9.3">
-<td class="itemNum">3.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. eerst witachtig dan rose, geheel vrij, st. forsch.
-gedraaid:</td>
-<td class="alignright"><i>Pl&uacute;teus cerv&iacute;nus</i> <a href=
-"#no129">No. 129</a>. (Plaat 4, fig. 16).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. eerst grijs dan rose, bijna vrij; h. grijs of
-bruinglanzend:</td>
-<td class="alignright"><i>Nol&aacute;nea p&aacute;scua</i> <a href=
-"#no268">No. 268</a>. (Plaat 4, fig. 17).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-</table>
-<p id="afd3" class="par"><b>Afdeeling 3.</b></p>
-<table class="tocList">
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. bloedrood (sporen wit) wijd uit&eacute;&eacute;n:</td>
-<td class="alignright"><i>Hygr&oacute;phorus</i>, zie tabel blz.
-<a href="#pb188" class="pageref">188</a>. (Plaat 3, fig. 10).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. bloedrood (sporen bruin) dicht bij&eacute;&eacute;n:</td>
-<td class="alignright"><i>Cortin&aacute;rius cinnabar&iacute;nus</i>
-<a href="#no95">No. 95</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. paars (roodekoolkleurig) wit bestoven, wijd
-uit&eacute;&eacute;n: <span class="pagenum">[<a id="pb173" href=
-"#pb173" name="pb173">173</a>]</span></td>
-<td class="alignright"><i>Lacc&aacute;ria lacc&aacute;ta</i> var.
-<i>ameth&yacute;stina</i>. <a href="#no198">No. 198</a> (<a href=
-"#fig028">fig. 28</a>).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. paars (violet) dicht bijeen:</td>
-<td class="alignright"><i>Trichol&oacute;ma n&uacute;dum</i> <a href=
-"#no29">No. 29</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. groenachtig-geel:</td>
-<td class="alignright"><i>Hygr&oacute;phorus psittac&iacute;nus</i>
-<a href="#no55">No. 55</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. geel, dik, wasachtig of vochtig:</td>
-<td class="alignright"><i>Hygr&oacute;phorus cer&aacute;ceus</i>
-<a href="#no54">No. 54</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. geel, droog, bochtig aangehecht aan den st.:</td>
-<td class="alignright"><i>Trichol&oacute;ma sulf&uacute;reus,
-equ&eacute;stre</i> en <i>r&uacute;tilans</i>. Zie tabel blz. <a href=
-"#pb180" class="pageref">180</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-</table>
-<p id="afd4" class="par"><b>Afdeeling 4.</b></p>
-<table class="tocList">
-<tr>
-<td class="itemNum">1.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. kegelvormig:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t11.2">2</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Niet zoo:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t11.4">4</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t11.2">
-<td class="itemNum">2.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. pijpachtig dun:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t11.3">3</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. eenigszins vleezig, h. schubbig of zijdeachtig:</td>
-<td class="alignright"><i>In&oacute;cybe</i> <a href="#no216">No.
-216</a> en 217.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t11.3">
-<td class="itemNum">3.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. kleverig:</td>
-<td class="alignright"><i>Bolb&iacute;tius vitell&iacute;nus</i>
-<a href="#no262">No. 262</a>. (Plaat 5, fig. 29).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. droog:</td>
-<td class="alignright"><i>Gal&eacute;ra hypn&oacute;rum</i> <a href=
-"#no219">No. 219</a>. (Plaat 4, fig. 21).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t11.4">
-<td class="itemNum">4.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. ledergeel, voorjaarsp.:</td>
-<td class="alignright"><i>Pholi&oacute;ta pr&aacute;&eacute;cox</i>
-<a href="#no261">No. 261</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. anders van kleur:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t11.5">5</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t11.5">
-<td class="itemNum">5.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. eenigszins afloopend. H. bruin; op plantenafval en takjes:</td>
-<td class="alignright"><i>Tub&aacute;ria furfur&aacute;cea</i> <a href=
-"#no135">No. 135</a>. (Plaat 4, fig. 24).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Niet zoo:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t11.6">6</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t11.6">
-<td class="itemNum">6.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. glad met omgeslagen witten rand:</td>
-<td class="alignright"><i>Hebel&oacute;ma crustulinif&oacute;rmis</i>
-<a href="#no218">No<span class="corr" id="xd21e8285" title=
-"Niet in bron">.</span> 218</a>. (Plaat 4, fig. 20).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. meest fijn geschubd:</td>
-<td class="alignright"><i>Cortin&aacute;rius</i>, zie tabel blz.
-<a href="#pb204" class="pageref">204</a>. (Plaat 5, fig. 27).<br>
-Zie ook <i>Nauc&oacute;ria</i> <a href="#no275">No. 275</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-</table>
-<p id="afd5" class="par"><b>Afdeeling 5.</b></p>
-<table class="tocList">
-<tr>
-<td class="itemNum">1.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. spoedig vervloeiend tot een inktachtige vloeistof:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t12.2">2</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. niet vervloeiend, opdrogend:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t12.3">3</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t12.2">
-<td class="itemNum">2.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. eerst wit, spoedig zwart: <span class="pagenum">[<a id="pb174"
-href="#pb174" name="pb174">174</a>]</span></td>
-<td class="alignright"><i>Copr&iacute;nus</i> <a href="#no142">No.
-142</a> en 266&ndash;270. (Pl. 2, fig. VIII en fig. 114).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. eerst grijs, dan violet-zwart:</td>
-<td class="alignright"><i>Psath&yacute;ra corr&uacute;gis</i> <a href=
-"#no224">No. 224</a>. (Plaat 5, fig. 33).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t12.3">
-<td class="itemNum">3.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. geheel zwart, teere kleine p. in dichte zoden:</td>
-<td class="alignright"><i>Psathyr&eacute;lla dissemin&aacute;ta</i>
-<a href="#no141">No. 141</a>. (Plaat 5, fig. 36).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. met lichteren rand, in kleine troepjes:</td>
-<td class="alignright"><i>Pan&aacute;&eacute;olus
-campanul&aacute;tus</i> <a href="#no270">No. 270</a>. (Plaat 5, fig.
-<span class="corr" id="xd21e8367" title="Niet in bron">35</span>).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-</table>
-<p class="par">N.B. Van de volgende geslachten vindt men de tabellen:
-<i>Aman&iacute;ta</i> (blz. <a href="#pb175" class="pageref">175</a>),
-<i>Trichol&oacute;ma</i> (blz. <a href="#pb180" class=
-"pageref">180</a>), <i>Clit&oacute;cybe</i> (blz. <a href="#pb184"
-class="pageref">184</a>), <i>Hygr&oacute;phorus</i> (blz. <a href=
-"#pb188" class="pageref">188</a>), <i>Lact&aacute;rius</i> (blz.
-<span class="corr" id="xd21e8401" title="Bron: 891">191</span>),
-<i>R&uacute;ssula</i> (blz. <a href="#pb196" class="pageref">196</a>)
-en <i>Cortin&aacute;rius</i> (blz. <a href="#pb204" class=
-"pageref">204</a>).</p>
-<p class="par">Voor de andere geslachten, zoeke men, al naar de plaats
-waar men de paddenstoelen verzameld heeft, onder &eacute;&eacute;n van
-de rubrieken: gemengde bosschen, naaldbosschen, enz. <span class=
-"pagenum">[<a id="pb175" href="#pb175" name="pb175">175</a>]</span></p>
-<p class="par"><b>Tabel tot het bepalen der Aman&iacute;ta-soorten.</b>
-(Plaat 2 fig. I.)</p>
-<table class="tocList" id="tbamanita">
-<tr>
-<td class="itemNum">1.</td>
-<td colspan="7">Steel zonder ring (manchet):</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum"><i>a</i>.</td>
-<td colspan="6" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>steel zonder knol, doch met wijden zak of scheede: h. bruinrood of
-grijs:</td>
-<td class="alignright"><i>Am. vagin&aacute;ta</i>. <a href="#no19">No.
-19</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum"><i>b</i>.</td>
-<td colspan="6" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>steel met knol zonder zak; hoed geel:</td>
-<td class="alignright"><i>Am. junqu&iacute;llea</i>. <a href=
-"#no20">No. 20</a>. (<a href="#fig046">fig. 46</a>).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Steel met ring:</td>
-<td class="alignright"><a href="#tbamanita.2">2</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="tbamanita.2">
-<td class="itemNum">2.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. rood (licht of vleeschrood) of roodbruin met witte wratjes; het
-vleesch kleurt bij verwonding rood:</td>
-<td class="alignright"><i>Am. rub&eacute;scens</i>. <a href="#no21">No.
-21</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Hoed vuurrood of oranjerood, meestal met witte plakjes bedekt.
-&rsquo;t Vleesch kleurt niet rood:</td>
-<td class="alignright"><i>Am. musc&aacute;ria</i> <a href="#no22">No.
-22</a> (<a href="#fig047">fig. 47</a>).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. anders gekleurd.</td>
-<td class="alignright"><a href="#tbamanita.3">3</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="tbamanita.3">
-<td class="itemNum">3.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. chocoladebruin met witte of grijze wratjes:</td>
-<td class="alignright"><i>Am. p&aacute;ntherina</i>. <a href=
-"#no23">No. 23</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. wit, geel of groen.</td>
-<td class="alignright"><a href="#tbamanita.4">4</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="tbamanita.4">
-<td class="itemNum">4.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Steel met door een zak omgeven knol, h. groen, meest kaal:</td>
-<td class="alignright"><i>Am. phallo&iacute;des</i>. <a href=
-"#no24">No. 24</a> (<a href="#fig048">fig. 48</a>).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Steel met knol zonder zak; h. lichtgeel of wit met witte of bruine
-plakjes:</td>
-<td class="alignright"><i>Am. citr&iacute;na</i> var.
-<i>m&aacute;ppa</i>. <a href="#no25">No. 25</a> (<a href="#fig049">fig.
-49</a>).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-</table>
-<hr class="tb" id="descamanita">
-<p class="par"></p>
-<p id="no19" class="par">No. 19. <b>Am. vagin&aacute;ta.</b> <i>Slanke
-Amaniet</i>.</p>
-<p class="par">H. klokvormig, later vlak, roodbruin of grijs;
-3&ndash;10 cM. breed, met gestreepten rand, glanzend, kaal of met
-enkele witte plakjes bedekt; St. lang, slank, wit; het ondereinde
-besloten in een scheede, die teer en wit is. Zomer-Najaar in &rsquo;t
-Z. en O. van ons land<span class="corr" id="xd21e8556" title=
-"Bron: ,">.</span> <i>a. e.</i> <span class="pagenum">[<a id="pb176"
-href="#pb176" name="pb176">176</a>]</span></p>
-<p id="no20" class="par">No. 20. <b>Am. junqu&iacute;llea.</b> <i>Gele
-Amaniet</i> (<a href="#fig046">fig. 46</a>).</p>
-<p class="par">H. citroengeel, 5&ndash;6 cM. breed, met gestreepten
-rand, glanzend met witte plakjes bedekt. Plaatjes wit. St. 7&ndash;9
-cM. hoog, wit-vlokkig en bij jonge exemplaren soms met een teeren,
-vergankelijken ring. Zomer-najaar op diluvialen grond<span class="corr"
-id="xd21e8576" title="Bron: ,">.</span> <i>vr. a.</i></p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e8583width" id="fig046"><img src=
-"images/fig046.gif" alt=
-"Fig. 46. Aman&iacute;ta junq&uacute;illea. (Gele amaniet.)" width=
-"328" height="428">
-<p class="figureHead">Fig. 46. Aman&iacute;ta junq&uacute;illea. (Gele
-amaniet.)</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p id="no21" class="par">No. 21. <b>Am. rub&eacute;scens.</b>
-<i>Paarl-Amaniet.</i></p>
-<p class="par">H. vleeschrood of roodbruin met kleine, witte wratjes
-bezet, 8&ndash;15 cM. breed. Steel, ring en plaatjes later roodachtig;
-de ring gestreept. Knol naar boven in meerdere ringen eindigend. Deze
-amaniet wordt soms met <i>Am. panth</i>. verward, doch is van deze te
-onderscheiden, door het rood worden van het vleesch <span class=
-"pagenum">[<a id="pb177" href="#pb177" name="pb177">177</a>]</span>bij
-&rsquo;t doorbreken. Zonder opperhuid is zij eetbaar, doch door haar
-gelijkenis met <i>Am. panth</i>. niet aan te bevelen. Zomer-winter.
-<i>a. a.</i></p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e8610width" id="fig047"><img src=
-"images/fig047.jpg" alt="Fig. 47. Amanita muscaria. (Vliegenzwam)."
-width="345" height="485">
-<p class="figureHead">Fig. 47. Amanita muscaria. (Vliegenzwam).</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p id="no22" class="par">No. 22. <b>Am. musc&aacute;ria.</b>
-<i>Vliegenzwam</i>. (<a href="#fig013">fig. 13</a> en 47).</p>
-<p class="par">H. vuur- of oranjerood, glanzend met groote witte of
-geelachtige plakjes bezet, 10&ndash;15 cM. breed, met kortgestreepten
-rand. St. vol, zuiver wit, 12&ndash;18 cM. hoog. Ring wit, vaak
-cr&ecirc;me, breed afhangend. Groote bolronde knol, naar boven in
-vlokkige, onduidelijke ringen eindigend. Zomer-najaar. <i>a. v.</i>
-<span class="pagenum">[<a id="pb178" href="#pb178" name=
-"pb178">178</a>]</span></p>
-<p id="no23" class="par">No. 23. Am. <b>panther&iacute;na.</b>
-<i>Panter-Amaniet.</i></p>
-<p class="par">H. chocoladebruin, glanzend met witte of grijze wratjes
-bezet, 5&ndash;10 cM. breed, met gestreepten rand. Ring klein, teer,
-gestreept, soms ontbrekend, evenals de st. eenigszins geelachtig. St.
-12&ndash;18 cM. hoog. De knol eindigt naar boven duidelijk in 2&ndash;3
-ringen. Zomer-najaar. <i>a. g.</i></p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e8645width" id="fig048"><img src=
-"images/fig048.jpg" alt=
-"Fig. 48. Aman&iacute;ta phallo&iacute;des (bulb&oacute;sa). (Groene knolamaniet)."
-width="296" height="396">
-<p class="figureHead">Fig. 48. Aman&iacute;ta phallo&iacute;des
-(bulb&oacute;sa). (Groene knolamaniet).</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p id="no24" class="par">No. 24. <b>Am. phallo&iacute;des.</b>
-(<span class="corr" id="xd21e8654" title=
-"Bron: bulbosa">bulb&oacute;sa</span>). <i>Groene knolamaniet</i>
-(<a href="#fig048">fig. 48</a> en 16).</p>
-<p class="par">H. bleek, geelgroen of brons, later witachtig,
-8&ndash;10 cM. breed, glanzend, kaal, zelden met witte of bruine
-plakjes bezet. Plaatjes wit of groenachtig, st. evenzoo, vlokkig,
-8&ndash;12 cM. hoog. Ring breed afhangend. Knol naar boven in een zak
-uitloopend, die den steel als <span class="pagenum">[<a id="pb179"
-href="#pb179" name="pb179">179</a>]</span>een scheede omvat.
-Onaangename geur, eenigszins naar rauwe aardappelen. Zomer-najaar.
-<i>a. d.g.</i></p>
-<p id="no25" class="par">No. 25. <b>Am. citr&iacute;na.</b> <i>Gele
-knolamaniet</i>. (<a href="#fig049">fig. 49</a> en 16).</p>
-<p class="par">H. meest wit, soms geel, als regel met witte of bruine
-(var. <span class="corr" id="xd21e8683" title=
-"Bron: mappa">m&aacute;ppa</span>) plakjes bezet, 6&ndash;9 cM. breed.
-St. en ring roomkleurig-wit, knol naar boven meestal in
-&eacute;&eacute;n ring afscheurend. (Gelijkt op Am. phall. is meestal
-korter van steel, heeft de h. lichter van kleur en met plakjes bezet,
-en geen zak om de knol). Zomer-winter. <i>a.a. g.</i></p>
-<p class="par">N.b. Zie ook Am. junq. die soms resten van een ring
-vertoont.</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e8693width" id="fig049"><img src=
-"images/fig049.jpg" alt=
-"Fig. 49. Aman&iacute;ta m&aacute;ppa. (Gele knolamaniet)." width="470"
-height="412">
-<p class="figureHead">Fig. 49. Aman&iacute;ta m&aacute;ppa. (Gele
-knolamaniet).</p>
-<p class="par first">Photo Dr. W. G. N. v. d. Sleen.</p>
-</div>
-<p class="par"><span class="pagenum">[<a id="pb180" href="#pb180" name=
-"pb180">180</a>]</span></p>
-<p id="tbtricholoma" class="par"><b>Tabel tot het bepalen der
-Trichol&oacute;ma-soorten.</b> (Plaat 3, fig. 4).</p>
-<table class="tocList">
-<tr>
-<td class="itemNum">1.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Vroeg in &rsquo;t voorjaar verschijnend in weilanden en in
-bosschen. H. lichtgeel of grijsachtig. St. wit. Vleesch riekend naar
-versch meel:</td>
-<td class="alignright"><i>Tr. gamb&oacute;sum</i> (<i>Tr. Georgii</i>)
-<a href="#no26">No. 26</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Niet vroeg in &rsquo;t voorjaar, pas in den zomer of in &rsquo;t
-najaar verschijnend:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t13.2">2</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t13.2">
-<td class="itemNum">2<span class="corr" id="xd21e8728" title=
-"Niet in bron">.</span></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. en st. zuiver wit, glanzend; vaak bij kneuzing rose, geel of
-groen aanloopend:</td>
-<td class="alignright"><i>Tr. columb&eacute;tta</i> <a href="#no27">No.
-27</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. muisgrijs met fijne zwarte schubjes. Pl. eerst wit dan grijs,
-wijd uit&eacute;&eacute;n, voornamelijk in naaldbosschen:</td>
-<td class="alignright"><i>Tr. t&eacute;rreum</i> <a href="#no28">No.
-28</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. paars:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t13.3">3</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. geel of geelachtig:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t13.4">4</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. anders gekleurd:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t13.6">6</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t13.3">
-<td class="itemNum">3.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. fraai paars, St. krachtig, vleezig. In bosschen vooral
-eikenbosschen:</td>
-<td class="alignright"><i>Tr. n&uacute;dum</i> <a href="#no29">No.
-29</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. bruinachtig paars, St. dun, taai, meest in weilanden, wegranden,
-enz.:</td>
-<td class="alignright"><i>Tr. s&oacute;rdidum</i> <a href="#no30">No.
-30</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t13.4">
-<td class="itemNum">4.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. geelachtig, met groen of bruin; vezelig. St. wit, uitsluitend in
-naaldbosschen:</td>
-<td class="alignright"><i>Tr. l&uacute;ridum</i> <a href="#no31">No.
-31</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. en St. zuiver geel:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t13.5">5</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t13.5">
-<td class="itemNum">5.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. glad, St. lang en dun, pl. wijd uit&eacute;&eacute;n, vleesch
-dun met sterk onaangenamen reuk:</td>
-<td class="alignright"><i>Tr. sulph&uacute;reum</i> <a href="#no32">No.
-32</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. eenigszins schubbig, St. kort en dik, pl. dicht
-bij&eacute;&eacute;n, vleesch zonder reuk: <span class=
-"pagenum">[<a id="pb181" href="#pb181" name=
-"pb181">181</a>]</span></td>
-<td class="alignright"><i>Tr. equ&eacute;stre</i> <a href="#no33">No.
-33</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t13.6">
-<td class="itemNum">6.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. met duidelijke zwarte schubjes. H. groenachtig bruin, vleesch
-bij doorsnijden roodachtig, reuk soms naar zeep:</td>
-<td class="alignright"><i>Tr. sapon&aacute;ceum</i> <a href="#no34">No.
-34</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. zonder schubben:</td>
-<td class="alignright">7</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum">7.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. vleezig, krachtig, roomkleurig of geelachtig, H. bij vocht iets
-kleverig, bij droogte glanzend, bruin, zwartachtig met violette
-weerschijn, in bosschen:</td>
-<td class="alignright"><i>Tr. portent&oacute;sum</i> <a href=
-"#no35">No. 35</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. dun, taai, gestreept, H. grauw, zwartachtig, bij opdroging
-aschgrauw; op grazige plaatsen:</td>
-<td class="alignright"><i>Tr. melal&eacute;&uacute;cum</i> <a href=
-"#no36">No. 36</a>.<br>
-Voor Trich. r&uacute;tilans zie blz. <a href="#pb223" class=
-"pageref">223</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-</table>
-<hr class="tb" id="desctricholoma">
-<p class="par"></p>
-<p id="no26" class="par">No. 26. <b>Tr. gamb&oacute;sum
-(Ge&oacute;rgii).</b> <i>Voorjaarsridderzwam.</i> H. wit-geelachtig,
-soms grijsachtig, verschillend in vorm en grootte 5&ndash;10 cM. breed,
-met zachtvlokkigen, gegolfden, later omgerolden rand. Pl. wit, dicht
-bij&eacute;&eacute;n. St. tot 6 cM. hoog, dik, wit, krachtig, bovenaan
-vlokkig. Het vleesch riekt naar versch meel. Meestal in heksenkringen
-groeiend. Voorjaar<span class="corr" id="xd21e8876" title=
-"Niet in bron">.</span> <i>vr. a. e.</i></p>
-<p id="no27" class="par">No. 27. <b>Tr. columb&eacute;tta.</b>
-<i>Duifzwam</i>. Geheele p. fraai wit. H. 4&ndash;10 cM., vaak wat
-onregelmatig, met ingerolden rand, eerst glanzend, kaal, later vezelig.
-St. eenigszins wortelend, glanzend, 3&ndash;9 cM. hoog. H. en St.
-vertoonen dikwijls rose, gele of groene vlekken. Najaar<span class=
-"corr" id="xd21e8890" title="Niet in bron">.</span> <i>vr. a.
-e.</i></p>
-<p id="no28" class="par">No. 28. <b>Tr. t&eacute;rreum.</b> <i>Grijze
-ridderzwam</i>. H. tot 10 cM. breed, muiskl. of bruin-zwart-grijs met
-fijne zwartachtige schubjes bedekt, zeer bros, dunvleezig, eerst
-klokvormig, dan vlak met bult in &rsquo;t midden en gegolfden rand. Pl.
-eerst wit, dan grijs, breed, wijd uit&eacute;&eacute;n. St. slank,
-witachtig, glanzend, 3&ndash;8 cM. hoog. Zomer-herfst, vooral in
-naaldbosschen. <i>a.</i> <span class="pagenum">[<a id="pb182" href=
-"#pb182" name="pb182">182</a>]</span></p>
-<p id="no29" class="par">No. 29. <b>Tr. n&ugrave;dum
-(person&aacute;tum).</b> <i>Paarse ridderzwam.</i></p>
-<p class="par">Geheele p. paars of bruinachtig paars. H. 6&ndash;15
-cM., breed, kaal, dikwijls vochtig, eerst met ingerolden rand, later
-gegolfd. Pl. fraai paars, dicht bij&eacute;&eacute;n. St. stevig.
-4&ndash;9 cM. hoog; onderaan verdikt en viltig. Meest in eikenbosschen,
-veelal in heksenkringen groeiend. Zomer-herfst<span class="corr" id=
-"xd21e8918" title="Niet in bron">.</span> <i>a.e.</i></p>
-<p id="no30" class="par">No. 30. <b>Tr. s&oacute;rdidum.</b>
-<i>Vaal-paarse ridderzwam.</i></p>
-<p class="par">Deze soort gelijkt veel op Tr. n&uacute;dum, doch heeft
-een langeren, meer rolronden en dunneren st. dan deze en de h. is
-meestal kleiner tot 6 cM. breed, minder vleezig en van een bruin- of
-vuilpaarse kleur. Meest in weilanden langs wegranden, enz.
-Najaar<span class="corr" id="xd21e8934" title="Niet in bron">.</span>
-<i>vr. a. e.</i></p>
-<p id="no31" class="par">No. 31. <b>Tr. l&uacute;ridum.</b> <i>Groenige
-ridderzwam</i>.</p>
-<p class="par">H. geel met groen of bruin, in &rsquo;t midden
-donkerder, glanzend met kleine schubjes, 6&ndash;9 cM. breed, vleezig,
-bolrond met gegolfden rand, gewoonlijk gebarsten. Pl. geel of
-groenachtig. St. krachtig 4&ndash;8 cM. hoog, dun, vlokkig bestoven.
-Uitsluitend in naaldbosschen. Najaar in het Z. en O. <i>vr. a.</i></p>
-<p id="no32" class="par">No. 32. <b>Tr. sulph&uacute;reum.</b>
-<i>Narciszwam</i>.</p>
-<p class="par">Geheele p. geel. H. 3&ndash;6 cM. breed, in &rsquo;t
-midden iets donkerder gekleurd (soms bruinachtig), kaal; pl.
-zwavelgeel, breed, wijd uit&eacute;&eacute;n; vleesch geel, riekt
-onaangenaam (volgens sommigen naar narcissen of boerenjasmijn, volgens
-anderen naar zwavel-dioxyde). St. eenigszins gekromd, licht gestreept
-5&ndash;9 cM. hoog. Zomer-herfst<span class="corr" id="xd21e8964"
-title="Niet in bron">.</span> <i>vr. a. v.</i></p>
-<p id="no33" class="par">No. 33. <b>Tr. equ&eacute;stre.</b> <i>Gele
-ridderzwam</i>.</p>
-<p class="par">Geheele p. geel of bruingeel, gelijkt wat op
-sulph&uacute;reum, mist echter den onaangenamen geur. H. vleeziger en
-soms met fijne schubjes. Pl. dichter <span class="pagenum">[<a id=
-"pb183" href="#pb183" name="pb183">183</a>]</span>bij&eacute;&eacute;n
-en talrijker. St. korter en krachtiger, meest in naaldbosschen.
-Herfst<span class="corr" id="xd21e8982" title="Niet in bron">.</span>
-<i>vr. a. e</i>.</p>
-<p id="no34" class="par">No. 34. <b>Tr. sapon&aacute;ceum.</b>
-<i>Zeepzwam.</i></p>
-<p class="par">H. zeer verschillend in kleur: lichtgrijs, donkerbruin
-en groenachtig (vooral aan den rand); eerst bol dan vlak, dikwijls in
-schubjes gebarsten, 4&ndash;10 cM. breed. Pl. wijd
-uit&eacute;&eacute;n, eerst wit dan groen-geel. St. stevig, wortelend
-tot 8 cM. hoog, gedeeltelijk met zwartachtige schubjes bedekt.
-Kenmerkend voor deze soort is behalve de fijngeschubde st., het rood
-worden van het vleesch (dat bitter smaakt en soms naar zeep riekt) bij
-&rsquo;t doorsnijden, vooral waar te nemen, aan &rsquo;t ondereinde van
-den steel. Najaar in &rsquo;t O. en Z. <i>vr. a. v</i>.</p>
-<p id="no35" class="par">No. 35. <b>Tr. portent&oacute;sum.</b>
-<i>Glanzende ridderzwam</i>.</p>
-<p class="par">H. grijs of donkerbruin, vaak violet getint, bij vochtig
-weer eenigszins kleverig, bij droogte glanzend gestreept door
-zwart-bruine vezels, stevig, 8&ndash;12 cM. breed, eerst bol, dan
-uitgespreid, dikwijls gebarsten. Pl. breed, geel groenachtig. St.
-roomkleurig of geelachtig 6&ndash;8 cM. hoog. Het vleesch riekt naar
-versch meel. Najaar<span class="corr" id="xd21e9011" title=
-"Niet in bron">.</span> <i>vr. a. e</i>.</p>
-<p id="no36" class="par">No. 36. <b>Tr. melale&uacute;cum.</b>
-<i>Zwart-witte ridderzwam</i>.</p>
-<p class="par">H. 4&ndash;7 cM. breed, asch-grijs of zwartachtig, eerst
-kegel-klokvormig, later uitgespreid met zwakke bult, dun-vleezig. Pl.
-wit, dicht bij&eacute;&eacute;n. Steel slank, 6&ndash;9 cM. hoog,
-elastisch, wit, meest fijn grijs-vezelig, van onderen wat verdikt.
-Bosschen, wegranden, enz. Nazomer-herfst<span class="corr" id=
-"xd21e9027" title="Niet in bron">.</span> <i>vr. a</i>. <span class=
-"pagenum">[<a id="pb184" href="#pb184" name="pb184">184</a>]</span></p>
-<p id="tbclitocybe" class="par"><b>Tabel tot het bepalen der
-Clit&oacute;cybe-soorten.</b> (Plaat 3, fig. 5).</p>
-<table class="tocList">
-<tr>
-<td class="itemNum">1.</td>
-<td colspan="7">Sterken geur naar anijs:</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum"><i>a</i>.</td>
-<td colspan="6" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. groot, groen:</td>
-<td class="alignright"><i>Clit. &oacute;d&oacute;ra</i>. <a href=
-"#no37">No. 37</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum"><i>b</i>.</td>
-<td colspan="6" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. klein, beige:</td>
-<td class="alignright"><i>Clit. suav&eacute;olens</i>. <a href=
-"#no38">No. 38</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Geen sterken geur naar anijs.</td>
-<td class="alignright"><a href="#t14.2">2</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t14.2">
-<td class="itemNum">2.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Plaatjes grijs, bij vochtig weer blauwachtig zwart:</td>
-<td class="alignright"><i>Clit. obb&aacute;ta</i>. <a href="#no39">No.
-39</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Plaatjes wit:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t14.3">3</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t14.3">
-<td class="itemNum">3.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. bruin, plaatjes talrijk:</td>
-<td class="alignright"><i>Clit. fl&aacute;ccida</i>. <a href=
-"#no40">No. 40</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. anders gekleurd:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t14.4">4</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t14.4">
-<td class="itemNum">4.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. sierlijk trechtervormig, ledergeel:</td>
-<td class="alignright"><i>Clit. infundibulif&oacute;rmis</i>. <a href=
-"#no41">No. 41</a> (<a href="#fig050">fig. 50</a>).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. niet duidelijk trechtervormig:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t14.5">5</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t14.5">
-<td class="itemNum">5.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. opgeblazen, h. grauw, bruingrijs.</td>
-<td class="alignright"><i>Clit. cl&aacute;vipes</i>. <a href=
-"#no42">No. 42</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Niet zoo:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t14.6">6</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t14.6">
-<td class="itemNum">6.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. groot tot 12 cM., grijs of aschgrauw, wit bestoven, vleezig, st.
-zuilvormig:</td>
-<td class="alignright"><i>Clit. nebul&aacute;ris</i>. <a href=
-"#no43">No. 43</a>. (<a href="#fig027">fig. 27</a>).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. kleiner, leerachtig, wit of beige:</td>
-<td class="alignright"><i>Clit. dealb&aacute;ta</i>. <a href=
-"#no44">No. 44</a>.<br>
-Voor Clit. (Lacc&aacute;ria) lacc&aacute;ta zie blz. <a href="#pb266"
-class="pageref">266</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-</table>
-<hr class="tb" id="descclitocybe">
-<p class="par"></p>
-<p id="no37" class="par">No. 37. <b>Clit. od&oacute;ra.</b> <i>Groene
-anijszwam</i>.</p>
-<p class="par">H. blauw of grijsgroen, kaal, eenigszins vochtig, tot 6
-cM. breed, aanv. bol, dan vlak met gewoonlijk onregelmatig gegolfden
-rand, soms bultig. Hoedvleesch stevig, evenals de plaatjes grijsachtig,
-deze <span class="pagenum">[<a id="pb185" href="#pb185" name=
-"pb185">185</a>]</span>niet dicht op&eacute;&eacute;n, weinig
-afloopend. St. tot 5 cM. hoog, lichtgroen, scheef wortelend.
-Augustus-winter. <i>vr. a. e</i>.</p>
-<p id="no38" class="par">No. 38. <b>Clit. suav&eacute;olens.</b>
-<i>Kleine grijze anijszwam</i>.</p>
-<p class="par">H. beige- of witachtig, in &rsquo;t midden donkerder,
-dunvleezig, eerst plat met ingerolden rand dan trechtervormig met ten
-laatste neergebogen, gestreepten rand, tot 3 cM. breed; plaatjes dicht
-bijeen, afloopend, witachtig. St. veerkrachtig, tot 4 cM. hoog,
-onderaan dikker en eenigszins viltig. Juli-winter. <i>vr. <a id=
-"xd21e9209" name="xd21e9209"></a>a.</i></p>
-<p id="no39" class="par">No. 39. <b>Clit. obb&aacute;ta.</b> <i>Kleine
-grijze trechterzwam</i>.</p>
-<p class="par">H. bij vochtig weer bruin-zwartachtig, waterig, dun
-vleezig, bij droogte sterk verbleekend, 2&ndash;3 cM. breed, eerst vlak
-dan trechtervormig, aan den rand tot bijna in &rsquo;t midden
-gestreept. Plaatjes niet dicht bijeen, afloopend. St. taai, bruinachtig
-glad of wit gestreept, 5&ndash;6 cM. hoog. Alleen of in kleine troepen
-groeiend. Najaar-winter. <i>vr. a</i>.</p>
-<p id="no40" class="par">No. 40. <b>Clit. fl&aacute;ccida.</b>
-<i>Rood-bruine trechterzwam</i>.</p>
-<p class="par">H. bruin- of rood-bruin, jong vleezig, later slap en
-verbleekend, 6&ndash;12 cM. breed, eerst met ingerolden, later met
-sterk gegolfden rand; plaatjes wit, later geelachtig, dicht bijeen,
-sterk afloopend. St. lichtgeel 3&ndash;8 cM. hoog, onderaan viltig.
-Najaar-winter, <i>vr. a. e</i>.</p>
-<p id="no41" class="par">No. 41. <b>Clit. infundibulif&oacute;rmis.</b>
-<i>Slanke trechterzwam.</i> (<a href="#fig050">fig. 50</a>).</p>
-<p class="par">H. ledergeel of kaneelkleurig, zijdeachtig, slap,
-4&ndash;6 cM. breed, eerst bol en bultig, dan sierlijk trechtervormig.
-Plaatjes wit, dicht bijeen, sterk afloopend. St. dezelfde kleur als de
-hoed of lichter, 5&ndash;7 cM. hoog, slank, onderaan met een wit dons
-op de bladeren wortelend. Eenzaam of in kleine groepjes.
-Najaar<span class="corr" id="xd21e9251" title="Niet in bron">.</span>
-<i>vr. a. e</i>. (bevat blauwzuur). <span class="pagenum">[<a id=
-"pb186" href="#pb186" name="pb186">186</a>]</span></p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e9261width" id="fig050"><img src=
-"images/fig050.jpg" alt=
-"Fig. 50. Clit&oacute;cybe infundibulif&oacute;rmis. (Slanke trechterzwam)."
-width="347" height="576">
-<p class="figureHead">Fig. 50. Clit&oacute;cybe
-infundibulif&oacute;rmis. (Slanke trechterzwam).</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p id="no42" class="par">No. 42. <b>Clit. cl&aacute;vipes</b>.
-<i>Knotsvoet-trechterzwam.</i></p>
-<p class="par">H. bruin of grauwbruin, aan den rand vaak wit, sierlijk
-trechtervormig tot 5 cM. breed. Plaatjes wit, niet dicht bijeen, sterk
-afloopend. St. opgeblazen met knotsvormigen voet, deze meestal hol,
-<span class="pagenum">[<a id="pb187" href="#pb187" name=
-"pb187">187</a>]</span>4&ndash;6 cM. hoog, kleur als van den hoed.
-Eenzaam of in slechts enkele exemplaren bijeengroeiend. Najaar. <i>vr.
-a</i>.</p>
-<p id="no43" class="par">No. 43. <b>Clit. nebul&aacute;ris</b>.
-<i>Nevelzwam</i>. (<a href="#fig027">fig. 27</a>).</p>
-<p class="par">H. grijs of aschkleurig, jong meelachtig bestoven
-dikvleezig, 8&ndash;14 cM. breed, eerst bolrond met ingerolden rand,
-later komvormig rond, dikwijls gegolfd. Plaatjes dicht bijeen,
-afloopend, eerst wit, later geelachtig. St. wit, grijs gestreept,
-krachtig, gevuld, tot 8 cM. hoog, onderaan viltig. Sept.-winter. <i>a.
-e</i>.</p>
-<p id="no44" class="par">No. 44. <b>Clit. dealb&aacute;ta</b>.
-<i>Weide-trechterzwam.</i></p>
-<p class="par">Hoed vuilwit, of beige, eenigszins glanzend, dun
-vleezig, slap, 2&ndash;5 cM. breed, trechtervormig met gegolfden rand.
-Plaatjes dicht bijeen<span class="corr" id="xd21e9306" title=
-"Bron: .">,</span> weinig afloopend, wit. St. taai, tot 4 cM. hoog.
-Meestal in heksenkringen groeiend. Zomer-najaar. <i>a</i>. <span class=
-"pagenum">[<a id="pb188" href="#pb188" name="pb188">188</a>]</span></p>
-<p id="tbhygrophorus" class="par"><b>Tabel tot het bepalen der
-<span class="corr" id="xd21e9317" title=
-"Bron: Hygrophorus-soorten">Hygr&oacute;phorus-soorten</span></b>.
-(Plaat 3 fig. 10).</p>
-<table class="tocList">
-<tr>
-<td class="itemNum">1.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. sneeuwwit of ivoorblank (versche ex.).</td>
-<td class="alignright"><a href="#t15.2">2</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. anders, veelal levendig gekleurd:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t15.3">3</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t15.2">
-<td class="itemNum">2.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. ivoorkleurig, halfbol tot vlak, 3&ndash;8 cM.:</td>
-<td class="alignright"><i>H. eb&uacute;rneus</i>. <a href="#no45">No.
-45</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. zuiver wit (bij oudere soms wat bruinachtig), meestal
-kleiner:</td>
-<td class="alignright"><i>H. n&iacute;veus</i> <a href="#no49">No.
-49</a> (<a href="#fig010">fig. 10</a>) en <i>H. virg&iacute;neus</i>
-<a href="#no48">No. 48</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t15.3">
-<td class="itemNum">3.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. levendig rood, of oranje-geel:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t15.4">4</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. geel (goud- of was-), groen, bruin of violet:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t15.6">6</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t15.4">
-<td class="itemNum">4.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. glad, pl. aangegroeid of wat afloopend:</td>
-<td class="alignright"><i>H. cocc&iacute;neus</i> <a href="#no50">No.
-50</a> en <i>H. mini&aacute;tus</i>. <a href="#no51">No. 51</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. vezelig gestreept, pl. bijna vrij:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t15.5">5</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t15.5">
-<td class="itemNum">5.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. van onderen, witachtig, H. stomp kegelvormig:</td>
-<td class="alignright"><i>H. pun&iacute;ceus</i>. <a href="#no52">No.
-52</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. van onderen geel- of zwartachtig, H. spits kegelvormig:</td>
-<td class="alignright"><i>H. c&oacute;nicus</i>. <a href="#no53">No.
-53</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t15.6">
-<td class="itemNum">6.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Plaatjes wit, H. omber-olijfbruin, zeer slijmerig:</td>
-<td class="alignright"><i>H. lim&aacute;cinus</i>. <a href="#no46">No.
-46</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Plaatjes geel of groenachtig:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t15.7">7</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t15.7">
-<td class="itemNum">7.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. en st. groen, groen-geelachtig of bont:</td>
-<td class="alignright"><i>H. psittac&iacute;nus</i>. <a href=
-"#no55">No. 55</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. en st. wasgeel:</td>
-<td class="alignright"><i>H. cer&aacute;ceus</i>. <a href="#no54">No.
-54</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. bruin, geelbruin of violet, slijmerig; st. geelwit:</td>
-<td class="alignright"><i>H. hypoth&eacute;jus</i>. <a href="#no47">No.
-47</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-</table>
-<span class="pagenum">[<a id="pb189" href="#pb189" name=
-"pb189">189</a>]</span>
-<hr class="tb" id="deschygrophorus">
-<p class="par"></p>
-<p id="no45" class="par">No. 45. <b>Hygr&oacute;phorus
-eb&uacute;rneus</b>. <i>Ivoorzwam</i>.</p>
-<p class="par">H. 3&ndash;8 cM. breed, ivoorwit, halfbol-vlak,
-slijmerig, droog glanzend; pl. ivoorwit. St. 5&ndash;12 cM., wit,
-slijmerig; van boven droog en ruw door schubjes en puntjes.
-Nazomer-herfst in &rsquo;t O. en Z. <i>vr. a. e</i>.</p>
-<p id="no46" class="par">No. 46. <b>Hygr&oacute;phorus
-lim&aacute;cinus</b>. <i>Bruine slijmkop</i>.</p>
-<p class="par">H. 3&ndash;6 cM., omber-olijfbruin, soms bleeker, vooral
-de rand, gewelfd, later vlak, zeer slijmerig. Pl. wit, later grauw. St.
-5&ndash;8 cM. stevig, dik, bleek-olijfkleurig, vezelig gestreept,
-kleverig, van boven fijn-schubbig. Nazomer-herfst. <i>vr. a</i>.</p>
-<p id="no47" class="par">No. 47. <b>Hygr&oacute;phorus
-hypoth&eacute;jus</b> <i>Dennenslijmkop</i>.</p>
-<p class="par">H. 2&ndash;6 cM.; dikslijmerig, kleur verschillend,
-geel-, bruin- of donkervioletachtig, doch de pl. steeds dooiergeel,
-evenals de st., die van onderen geel-wit is<span class="corr" id=
-"xd21e9506" title="Bron: .">,</span> glad en slijmerig met zeer
-vergankelijken ring. Nazomer-herfst. <i>vr. a</i>.</p>
-<p id="no48" class="par">No. 48. <b>Hygr&oacute;phorus
-virg&iacute;neus</b>. <i>Leliezwam</i>.</p>
-<p class="par">H. 2&ndash;6 cM., dunvleezig gewelfd of vlak met bult in
-&rsquo;t midden. De geheele paddenstoel wit, later lichtgeel-bruin. De
-h. is vochtig-vettig op &rsquo;t gevoel, droog vaak vlokkig. St.
-gevuld. Zomer-herfst. <i>vr.a.</i></p>
-<p id="no49" class="par">No. 49. <b>Hygr&oacute;phorus
-n&iacute;veus</b>. <i>Sneeuwzwammetje</i> (<a href="#fig010">fig.
-10</a>).</p>
-<p class="par">Eveneens geheel wit, doch kleiner (2&ndash;3 cM.),
-vochtig, eenigszins doorzichtig en kleverig, met gestreepten rand,
-steel hol. Herfst. <i>vr. a</i>.</p>
-<p id="no50" class="par">No. 50. <b>Hygr&oacute;phorus
-cocc&iacute;neus</b>. <i>Scharlakenzwammetje.</i></p>
-<p class="par">H. 2&ndash;6 cM., kegel-klokvormig,
-oranje-scharlakenrood, verbleekend, vochtig, kleverig, glad; vaak
-gespleten. Pl. geelrood, later rood met grauwe snede, aderig verbonden,
-met een tandje afloopend. St. vrij dik (&plusmn; 1 cM.) en hol, van
-boven rood, van onderen <i>geel</i>. Nazomer-herfst<span class="corr"
-id="xd21e9554" title="Niet in bron">.</span> <i>vr. a</i>. <span class=
-"pagenum">[<a id="pb190" href="#pb190" name="pb190">190</a>]</span></p>
-<p id="no51" class="par">No. 51. <b>Hygr&oacute;phorus
-mini&aacute;tus.</b> <i>Vuurzwammetje.</i></p>
-<p class="par">Kleiner dan de vorige (h. 1&ndash;3 cM.), meer
-vermiljoenrood, niet kleverig, en vaak fijnschubbig, meer uitgespreid
-en zelden gespleten, pl. geel of oranjegeel. St. dunner (&plusmn;
-&frac12; cM.). Nazomer-herfst. <i>vr. a.</i></p>
-<p id="no52" class="par">No. 52. <b>Hygr&oacute;phorus
-pun&iacute;ceus.</b> <i>Granaatbloemzwam.</i></p>
-<p class="par">In kleur, vorm en grootte vrijwel gelijk aan H.
-<span class="corr" id="xd21e9586" title=
-"Bron: conicus">c&oacute;nicus</span>, doch er van te onderscheiden,
-door de gestreepte st., die van onderen <i>wit</i> is, en de pl. die
-bijna vrij zijn, niet met een tand afloopend. Nazomer-herfst. <i>vr.
-a.</i></p>
-<p id="no53" class="par">No. 53. <b>Hygr&oacute;phorus
-c&oacute;nicus.</b> <i>Gele kegelzwam.</i></p>
-<p class="par">H. 2&ndash;4 cM., geel tot oranjerood,
-spits-kegelvormig; van de voorafgaande vooral te onderscheiden door de
-bijna geheel vrije (oranje of gele) pl. en de vezelige en gestreepte,
-vaak gedraaide st. (kleur als h.).</p>
-<p class="par">Gewoonlijk wordt deze door ouderdom, vooral ook bij druk
-of verwonding of zware regens vuil-groenig tot zwart.
-Nazomer-herfst<span class="corr" id="xd21e9607" title=
-"Niet in bron">.</span> <i>vr. a.</i></p>
-<p id="no54" class="par">No. 54. <b>Hygr&oacute;phorus
-cer&aacute;ceus.</b> <i>Waszwammetje.</i></p>
-<p class="par">H. 2&ndash;4 cM. bijna vliezig, bol-vlak, wasgeel,
-slechts weinig kleverig, spoedig droog, matglanzend, fijn gestreept.
-Pl. en st. als h. gekleurd of wat lichter. Pl. breed aangehecht of een
-weinig afloopend. Herfst<span class="corr" id="xd21e9623" title=
-"Niet in bron">.</span> <i>vr. a.</i></p>
-<p id="no55" class="par">No. 55. <b>Hygr&oacute;phorus
-psittac&iacute;nus.</b> <i>Papegaaizwammetje.</i></p>
-<p class="par">H. 2&ndash;3 cM. klokvormig, later meer uitgespreid,
-fijn gestreept, slijmerig, groen- of geelachtig, vaak bont met rood of
-rose gekleurd; droog: geel en glanzend. Pl. aangegroeid, geel- of
-groenachtig. St. hol, gekleurd als h., van boven meest groen.
-Herfst<span class="corr" id="xd21e9639" title="Niet in bron">.</span>
-<i>vr. a.</i> <span class="pagenum">[<a id="pb191" href="#pb191" name=
-"pb191">191</a>]</span></p>
-<p id="tblactarius" class="par"><b>Tabel tot het bepalen der
-Lact&aacute;rius-soorten.</b> (Plaat 2, fig. 5).</p>
-<table class="tocList">
-<tr>
-<td class="itemNum">1.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Melksap oranje, plaatjes bij kneuzing groen:</td>
-<td class="alignright"><i>Lact. delici&oacute;sus</i> <a href=
-"#no56">No. 56</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Melksap eerst <i>wit</i>, spoedig zwavel-geel, scherp:</td>
-<td class="alignright"><i><span class="corr" id="xd21e9669" title=
-"Bron: Lactv.">Lact.</span> thei&oacute;galus</i> <a href="#no57">No.
-57</a>, (<a href="#fig051">fig. 51</a>).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Melksap eerst wit, bij opdrogen grijs of grijsverkleurend:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t16.2">2</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Melksap blijvend wit:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t16.3">3</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t16.2">
-<td class="itemNum">2.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Melksap eerst zoet dan scherp, h. loodgrijs tot
-vleeschkleurig:</td>
-<td class="alignright"><i>Lact. i&eacute;tus</i> <a href="#no58">No.
-58</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Melksap dadelijk zeer scherp, h. grijs of geelgroen, droppelv.
-gevlekt.</td>
-<td class="alignright"><i>Lact. bl&eacute;nnius</i> <a href="#no59">No.
-59</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t16.3">
-<td class="itemNum">3.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Melksap eerst zoet dan scherp; h. en st. mooi oranje-rood:</td>
-<td class="alignright"><i>Lact. aurant&iacute;acus</i> <a href=
-"#no60">No. 60</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Melksap nooit scherp hoogstens iets bitter:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t16.4">4</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Melksap altijd scherp:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t16.5">5</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t16.4">
-<td class="itemNum">4.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. grijs of bruinachtig, met rood of violet, geur aangenaam:</td>
-<td class="alignright"><i>Lact. glyci&oacute;smus</i> <a href=
-"#no61">No. 61</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. &eacute;&eacute;nkleurig, roodbruin, geen geur:</td>
-<td class="alignright"><i>Lact. subd&uacute;lcis</i> <a href=
-"#no62">No. 62</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t16.5">
-<td class="itemNum">5.</td>
-<td colspan="7">Hoed kaal:</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. en st. rossig bruin:</td>
-<td class="alignright"><i>Lact. r&uacute;fus</i> <a href="#no63">No.
-63</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. zwart-bruin, groot, st. kort:</td>
-<td class="alignright"><i>Lact. t&uacute;rpis</i> <a href="#no64">No.
-64</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. groot, wit, zie Lact. piper&aacute;tus.</td>
-<td class="alignright"><a href="#no67">No. 67</a>. (Zie ook Lact.
-<span class="corr" id="xd21e9783" title=
-"Bron: blennius">bl&eacute;nnius</span>).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. viltig: <span class="pagenum">[<a id="pb192" href="#pb192" name=
-"pb192">192</a>]</span></td>
-<td class="alignright"><a href="#t16.6">6</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t16.6">
-<td class="itemNum">6.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. vleeschrood of witachtig (gelijkt op Lact. delici&oacute;sus)
-met ingerolden, sterk viltigen rand:</td>
-<td class="alignright"><i>Lact. tormin&oacute;sus</i>. <a href=
-"#no65">No. 65</a>, (fig. <span class="corr" id="xd21e9804" title=
-"Niet in bron">52</span>).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. wit, groot, tot 20 cM., trechtervormig, weinig viltig, st.
-kort:</td>
-<td class="alignright"><i>Lact. vell&eacute;reus</i> <a href=
-"#no66">No. 66</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. kleverig,</td>
-<td class="alignright">zie: Lact. bl&eacute;nnius, Lact.
-aurant&iacute;acus.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-</table>
-<hr class="tb" id="desclactarius">
-<p class="par"></p>
-<p id="no56" class="par">No. 56. <b>Lact. delici&oacute;sus.</b>
-<i>Oranjegroene melkzwam.</i> (Plaat 2, fig. Vc).</p>
-<p class="par">H. oranjeachtig-steenrood, met oranje of groene gordels
-4&ndash;10 cM. breed. Vleesch en plaatjes rood oranje, geelachtig-groen
-wordend. St. kleur als h. kort. Zomer-herfst <i>vr. a. e.</i></p>
-<p id="no57" class="par">No. 57. <b>Lact. thei&oacute;galus.</b>
-<i>Zwavelmelkzwam</i> (<a href="#fig051">fig. 51</a>).</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e9849width" id="fig051"><img src=
-"images/fig051.gif" alt=
-"Fig. 51. Lact&aacute;rius thei&oacute;galus (Zwavelmelkzwam)." width=
-"295" height="276">
-<p class="figureHead">Fig. 51. Lact&aacute;rius thei&oacute;galus
-(Zwavelmelkzwam).</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par">H. meest rose-rood, geelachtig, met gordels, 4&ndash;6
-cM. breed, iets glanzend; jong bol met ingerolden rand, later
-ingedrukt. Vleesch op de breuk geel. St. lichter dan h., 2&ndash;3 cM.
-hoog. Zomer-winter. <i>a. v.</i> <span class="pagenum">[<a id="pb193"
-href="#pb193" name="pb193">193</a>]</span></p>
-<p id="no58" class="par">No. 58. <b>Lact. vi&eacute;tus.</b>
-<i>Roodgrijze melkzwam.</i></p>
-<p class="par">H. loodgrijs tot vleeschkleurig, grauw, met gordels of
-vlekjes, 2&ndash;14 cM. breed, eerst bultig, later vlak of
-trechtervormig. St. kleur als h. 2&ndash;10 cM. hoog. Zomer-herfst, in
-&rsquo;t Z. en O. <i>vr. a. v.</i></p>
-<p id="no59" class="par">No. 59. <b>Lact. bl&eacute;nnius.</b>
-<i>Grijsgroene melkzwam.</i></p>
-<p class="par">H. grijsgroen met in kringen geplaatste droppelv.
-vlekken, bij vochtig weer zeer kleverig. Hoedrand jong omgekruld en
-donsachtig. St. kort 2&ndash;3 cM. Vleesch onder de opperhuid bruin of
-grijs. Zomer-herfst<span class="corr" id="xd21e9882" title=
-"Niet in bron">.</span> <i>a. v.</i></p>
-<p id="no60" class="par">No. 60. <b>Lact. aurant&iacute;acus.</b>
-<i>Oranje melkzwam.</i></p>
-<p class="par">H. en st. fraai eenkleurig oranje-rood. H. vleezig,
-glad, iets kleverig, 2&ndash;5 cM. breed. Pl. talrijk, eerst wit, dan
-okerkleurig. St. 2&ndash;5 cM., gekromd, onderaan dunner. Herfst.
-<i>vr. a.</i></p>
-<p id="no61" class="par">No. 61. <b>Lact. glyci&oacute;smus.</b>
-<i>Geurende melkzwam.</i></p>
-<p class="par">H. zeer verschill. in kleur, geelwit, vleeschkleurig,
-grauw- of lood-grijs met paarse tint (bij ouderdom), soms met gordels;
-3&ndash;8 cM. breed, droog, dof, fijn-schubbig, dunvleezig. Pl.
-geelachtig-okerkleurig, soms wat rose. St. 4&ndash;8 cM. hoog, dun.
-Reuk naar bergamotolie. Herfst<span class="corr" id="xd21e9912" title=
-"Niet in bron">.</span> <i>vr. a.</i></p>
-<p id="no62" class="par">No. 62. <b>Lact. subd&uacute;lcis.</b>
-<i>Bitter-zoete melkzwam.</i></p>
-<p class="par">Deze paddenstoel komt voor in verschillende kleuren,
-meest roodbruin, ook lichter of ros-kaneelkleurig, zonder gordels,
-5&ndash;7 cM. breed, droog, glad, glimmend. Pl. cr&ecirc;me-rosachtig.
-St. bleeker dan h. eenigszins gekromd 3&ndash;4 cM. hoog.
-Herfst<span class="corr" id="xd21e9928" title="Niet in bron">.</span>
-<i>vr. a.</i></p>
-<p id="no63" class="par">No. 63. <b>Lact. r&uacute;fus.</b> <i>Rossige
-melkzwam.</i></p>
-<p class="par">H. rossig, rood-bruin, glanzend, zonder gordels,
-5&ndash;11 cM. breed (meest 4 cM.). Jong bol, iets bultig, rand
-ingerold, later trechtervormig, pl. oker-bruin, <span class=
-"pagenum">[<a id="pb194" href="#pb194" name="pb194">194</a>]</span>st.
-kleur als h. 5&ndash;8 cM. hoog, aan den voet donzig.
-Zomer-herfst<span class="corr" id="xd21e9946" title=
-"Niet in bron">.</span> <i>a.</i></p>
-<p id="no64" class="par">No. 64. <b>Lact. t&uacute;rpis.</b> <i>Zwarte
-melkzwam</i>.</p>
-<p class="par">H. donkerbruin, olijfgroen, zwart gevlekt, zonder
-gordels, 6&ndash;15 cM. breed, eenigszins kleverig, vleezig, St. kl.
-als h. 3 cM. hoog. Juli&ndash;Oct. In &rsquo;t Z. en O. van ons
-land<span class="corr" id="xd21e9962" title="Niet in bron">.</span>
-<i>a. v.</i></p>
-<p id="no65" class="par">No. 65. <b>Lact. tormin&oacute;sus.</b>
-<i>Giftige melkzwam</i>. (Plaat 2, fig. <i>Vb</i> en <a href=
-"#fig052">fig. 52</a>).</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e9983width" id="fig052"><img src=
-"images/fig052.gif" alt=
-"Fig. 52. Lact&aacute;rius tormin&oacute;sus. (Giftige melkzwam)."
-width="640" height="339">
-<p class="figureHead">Fig. 52. <span class="corr" id="xd21e9986" title=
-"Bron: Lactarius">Lact&aacute;rius</span> tormin&oacute;sus. (Giftige
-melkzwam).</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par">H. oranjerood of lichter tot bij wit af, 3&ndash;10 cM.
-breed, gelijkende op L. deliciosus doch nooit groen aanloopend, meest
-met duidelijke gordels. <span class="corr" id="xd21e9992" title=
-"Bron: Kenmermerkend">Kenmerkend</span> is de sterk omgekrulde, dik
-viltige hoedrand. St. kleur als h., 3&ndash;6 cM. hoog.
-Juli-herfst<span class="corr" id="xd21e9995" title=
-"Niet in bron">.</span> <i>vr. a. g.</i></p>
-<p id="no66" class="par">No. 66. <b>Lact. vell&eacute;reus.</b>
-<i>&rsquo;t Schaapje.</i></p>
-<p class="par">H. wit, later vuil geelachtig-rood, fijn donzig,
-vleezig, <span class="pagenum">[<a id="pb195" href="#pb195" name=
-"pb195">195</a>]</span>droog, 10&ndash;20 cM. breed, eerst bol dan vlak
-ingedrukt, trechtervormig met ingerolden rand, zonder gordels. Plaatjes
-wit, wijd uit&eacute;&eacute;n, melksap spaarzaam. St. dik 3&ndash;6
-cM. hoog, fluweelig wit. Zomer-herfst<span class="corr" id="xd21e10014"
-title="Niet in bron">.</span> <i>vr. a.</i></p>
-<p id="no67" class="par">No. 67. <b>Lact. piper&aacute;tus.</b>
-<i>Gepeperde melkzwam</i>.</p>
-<p class="par">Paddenstoel van dezelfde kleur en vorm als vorige, doch
-kaal niet viltig, plaatjes dicht bij&eacute;&eacute;n, met langeren
-steel. Smaak van &rsquo;t vleesch scherp, minder <i>alg</i>.
-Zomer-herfst<span class="corr" id="xd21e10033" title=
-"Niet in bron">.</span> <i>v</i>. <span class="pagenum">[<a id="pb196"
-href="#pb196" name="pb196">196</a>]</span></p>
-<p id="tbrussula" class="par"><b>Tabel tot het bepalen der
-Russula-soorten.</b> (Plaat 2, fig. IV).</p>
-<table class="tocList">
-<tr>
-<td class="itemNum">1.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Vleesch bij doorbreken eerst rood, dan zwart wordend, plaatjes
-breed en dik:</td>
-<td class="alignright"><i>R. n&iacute;gricans.</i> <a href="#no68">No.
-68</a> (<a href="#fig053">fig. 53</a>)</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Niet zoo:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t202.2">2</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t202.2">
-<td class="itemNum">2.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. wit of witachtig, plaatjes wijd uit&eacute;&eacute;n,
-afloopend:</td>
-<td class="alignright"><i>R. d&eacute;lica.</i> <a href="#no69">No.
-69</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Niet zoo:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t202.3">3</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t202.3">
-<td class="itemNum">3.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. geel of bruin:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t202.4">4</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. anders gekleurd:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t202.8">8</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t202.4">
-<td class="itemNum">4.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Sterke, onaangename geur. H. rossig geelbruin met
-knobbelig-gestreepten rand:</td>
-<td class="alignright"><i>R. f&oacute;&eacute;tens.</i> <a href=
-"#no70">No. 70</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Geen onaangename reuk:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t202.5">5</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t202.5">
-<td class="itemNum">5.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. heldergeel:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t202.6">6</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. bruin, omberkleurig, in &rsquo;t midden donkerder, hoedrand
-knobbelig gestreept, dikwijls tot in het centrum toe:</td>
-<td class="alignright"><i>R. pectin&aacute;ta.</i> <a href="#no71">No.
-71</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t202.6">
-<td class="itemNum">6.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Smaak scherp, hoedrand glad, bleeker, steel grijswit; pl. wit, soms
-geel getint:</td>
-<td class="alignright"><i>R. ochrol&eacute;&uacute;ca.</i> <a href=
-"#no72">No. 72</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Smaak zoet, of eerst zoet, daarna iets scherp:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t202.7">7</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t202.7">
-<td class="itemNum">7.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. geelwordend. St. wit, nasmaak scherp:</td>
-<td class="alignright"><i>R. ochr&aacute;cea.</i> <a href="#no73">No.
-73</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. wit, st. wit, smaak zoet:</td>
-<td class="alignright"><i>R. citr&iacute;na.</i> <a href="#no74">No.
-74</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t202.8">
-<td class="itemNum">8.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. groen of groenachtig:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t202.9">9</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. rood of violet:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t202.11">11</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. anders gekleurd:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t202.18">18</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t202.9">
-<td class="itemNum">9.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Smaak scherp, vleesch roodachtig onder de opperhuid, <span class=
-"pagenum">[<a id="pb197" href="#pb197" name="pb197">197</a>]</span>die
-groen of geelgroen is, met steeds groen als boventoon. St. wit, pl.
-wit, dikwijls gevorkt (zie <a href="#fig011">fig. 11</a>):</td>
-<td class="alignright"><i>R. furc&aacute;ta.</i> <a href="#no75">No.
-75</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Smaak zoet:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t202.10">10</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t202.10">
-<td class="itemNum">10.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Kleur eerst bleekgroen, later frisch lichtgroen. H. door barsten in
-wrattige vakjes verdeeld:</td>
-<td class="alignright"><i>R. vir&eacute;scens.</i> <a href="#no76">No.
-76</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Kleur olijfgroen, meestal met geel, grijs, paars en rood getint.
-Pl. wit, zeer dicht opeen:</td>
-<td class="alignright"><i>R. heteroph&yacute;lla.</i> <a href=
-"#no77">No. 77</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t202.11">
-<td class="itemNum">11.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Smaak niet scherp:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t202.12">12</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Smaak scherp:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t202.15">15</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t202.12">
-<td class="itemNum">12.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. wit:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t202.13">13</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. geel:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t202.14">14</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t202.13">
-<td class="itemNum">13.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. carmijn of rose-rood. Vleesch hard, st. wit, vaak met rose
-getint.</td>
-<td class="alignright"><i>R. l&eacute;pida.</i> <a href="#no78">No.
-78</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. roodachtig of bleek purper-violet, bij ouderdom vuil geel
-wordend. St. grijsachtig:</td>
-<td class="alignright"><i>R. dep&aacute;llens.</i> <a href="#no79">No.
-79</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. blauw- of donker violet-purper, gemengd met rood, bleek-groen en
-geel, straalsgewijs gestreept. St. wit. Vleesch onder de opperhuid
-meestal roodachtig:</td>
-<td class="alignright"><i>R. cyanox&aacute;ntha.</i> <a href=
-"#no80">No. 80</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t202.14">
-<td class="itemNum">14.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. kleverig, gestreept, rood- of bruin-rood; bij ouderdom de roode
-kleur verliezend. St. gestreept, wit: pl. geelachtig.</td>
-<td class="alignright"><i>Vroege soort: R. &iacute;ntegra.</i> <a href=
-"#no81">No. 81</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. droog, glad, rood of purperrood met groen gevlekt. St. wit of
-rood gevlekt, pl. ledergeel.</td>
-<td class="alignright"><i>Late soort: R. alut&aacute;cea.</i> <a href=
-"#no81">No. 82</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t202.15">
-<td class="itemNum">15.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. donker purper of zwart-violet; rand lichter. St. sterk violet of
-rose-violet gekleurd. Pl. wit (dennenbosschen):</td>
-<td class="alignright"><i>R. Quel&eacute;tii.</i> <a href="#no83">No.
-83</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. rood, rose of paars.</td>
-<td class="alignright"><a href="#t202.16">16</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t202.16">
-<td class="itemNum">16.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Vleesch onder de opperhuid rose: <span class="pagenum">[<a id=
-"pb198" href="#pb198" name="pb198">198</a>]</span></td>
-<td class="alignright"><a href="#t202.17">17</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Niet zoo. H. rood, paars, wit met rood of paars gevlekt; soms
-geheel rose. St. hol, zeer breekbaar:</td>
-<td class="alignright"><i>R. fr&aacute;gilis.</i> <a href="#no84">No.
-84</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t202.17">
-<td class="itemNum">17.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. &eacute;&eacute;nkleurig, vuurrood, droog, vast. St. meestal
-wit. Opperhuid moeilijk loslatend:</td>
-<td class="alignright"><i>R. r&uacute;bra.</i> <a href="#no85">No.
-85</a> (<a href="#fig054">fig. 54</a>).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. en st. meestal verschillend getint, bont-rood waterig; opperhuid
-gemakkelijk loslatend:</td>
-<td class="alignright"><i>R. em&eacute;tica.</i> <a href="#no86">No.
-86</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t202.18">
-<td class="itemNum">18.</td>
-<td colspan="7">De kleur van verschillende der bovenstaande soorten van
-&rsquo;t geslacht <span class="corr" id="xd21e10371" title=
-"Bron: Russula">R&uacute;ssula</span>, kan zeer varieeren, o. a. kan R.
-em&eacute;tica bijna bruin zijn, evenzoo R. integra en R.
-heteroph&yacute;lla; R. cyanox&aacute;ntha soms geheel blauw-violet,
-vaak met oranje gevlekt; of geheel vuilgeel wordend met paarse vlekken;
-het is daarom aan te raden steeds zooveel mogelijk exemplaren van
-verschillenden leeftijd te verzamelen.</td>
-</tr>
-</table>
-<hr class="tb" id="descrussula">
-<p class="par"></p>
-<p id="no68" class="par">No. 68. <b>R. n&iacute;gricans.</b>
-<i>Grofplaat-Russula.</i> (<a href="#fig053">fig. 53</a>).</p>
-<p class="par">H. wit, grauw, olijfkleurig bruin, ten slotte
-zwartachtig, 8&ndash;14 cM., met omgebogen rand. Vleesch hard en vast,
-wit, eerst roodachtig, dan zwart verkleurend. Pl. dik en grof, wijd
-uiteen. St. dik, tot 8 cM. hoog, kleur als h. In bosschen.
-Zomer-herfst. <i>a.</i></p>
-<p class="par">N.b. Op oude, rottende exemplaren ziet men niet zelden
-andere kleine, wit of bruin gekleurde paddenstoeltjes (plaatzwammetjes)
-groeien. Deze behooren ten eerste tot de soort: <i>N&yacute;ctalis
-aster&oacute;phora</i> <a href="#no87">No. 87</a>, het Sterzwammetje,
-(<a href="#fig052">fig. 52</a>). H. 1&ndash;2.5 cM. breed, bolrond,
-eerst wit, spoedig bruin gekleurd, door een bruine, stuifzwamachtige
-laag van z.g.n. &ldquo;chlamydosporen&rdquo;, die ontstaan zijn uit het
-hoedje en onder <span class="pagenum">[<a id="pb199" href="#pb199"
-name="pb199">199</a>]</span>&rsquo;t microscoop bezien een stervormige
-gedaante hebben. Ten tweede, tot de soort: <i>Coll&yacute;bia
-tuber&oacute;sa</i> No. 88. &ldquo;Knolletjes-collybia&rdquo;. H. wit,
-teer, 2&ndash;8 mM. breed, meest met langen en dunnen st. en aan den
-voet daarvan een geel-bruin zaadjesachtig knolletje of <span class=
-"corr" id="xd21e10410" title="Bron: sclerotium">sklerotium</span>,
-waaruit &rsquo;t paddenstoeltje gegroeid is. Deze soort groeit meestal
-in groote groepjes bijeen, op de plaatjes der rottende exemplaren ook
-van andere <span class="corr" id="xd21e10413" title=
-"Bron: Russula-">R&uacute;ssula-</span> en van <span class="corr" id=
-"xd21e10416" title=
-"Bron: Lactarius soorten">Lact&aacute;rius-soorten</span>.</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e10420width" id="fig053"><img src=
-"images/fig053.jpg" alt=
-"Fig. 53. N&yacute;ctalis aster&oacute;phora (Sterzwammetje) op R&uacute;ssula n&iacute;gricans (Grofplaat-Russula)."
-width="634" height="457">
-<p class="figureHead">Fig. 53. <span class="corr" id="xd21e10423"
-title="Bron: Nyctalis">N&yacute;ctalis</span> aster&oacute;phora
-(Sterzwammetje) op <span class="corr" id="xd21e10426" title=
-"Bron: Russula nigricans">R&uacute;ssula n&iacute;gricans</span>
-(Grofplaat-Russula).</p>
-<p class="par first">Photo B. E. Bouwman.</p>
-</div>
-<p class="par"><span class="pagenum">[<a id="pb200" href="#pb200" name=
-"pb200">200</a>]</span></p>
-<p id="no69" class="par">No. 69. <b>R. d&eacute;lica.</b> <i>Witte
-Russula.</i></p>
-<p class="par">Geheele paddenstoel wit of geelwit, eenigszins glanzend,
-vleezig, eerst bol, dan trechtervormig, 8&ndash;14 cM. breed. Pl. wijd
-uiteen, afloopend, bij ouder worden, vooral bij den steel blauwachtig
-of grijsgroen. St. krachtig, tot 6 cM. hoog.</p>
-<p class="par">Deze Russula gelijkt op Lact. <span class="corr" id=
-"xd21e10445" title="Bron: vellereus">vell&eacute;reus</span> (No. 66).
-(Soms, doch zelden, groeit uit haar hoed een andere kleine paddenst.
-<i><span class="corr" id="xd21e10449" title=
-"Bron: Nyctalis parasitica">N&yacute;ctalis
-paras&iacute;tica</span></i>). Najaar<span class="corr" id="xd21e10452"
-title="Bron: ,">.</span> <i>vr. a. e.</i></p>
-<p id="no70" class="par">No. 70. <b>R. fo&eacute;tens.</b> <i>Stinkende
-Russula.</i></p>
-<p class="par">H. rossig, geelbruin met gestreepten en knobbeligen rand
-tot 13 cM. br. eerst bol dan plat. Pl. wit, vleesch met zeer
-onaangenamen walgelijken geur, smaak scherp. St. wit tot 12 cM. hoog.
-Zomer-najaar. <i>vr. a. v.</i></p>
-<p id="no71" class="par">No. 71. <b>R. pectin&aacute;ta.</b>
-<i>Gestreepte Russula.</i></p>
-<p class="par">H. bruin, omberkleurig, in &rsquo;t midden meestal
-donkerder. Hoedrand dikwijls tot aan het midden toe gestreept of
-knobbelig gevoord, vl., eerst ineen gedrongen bol, dan vlak, soms iets
-kleverig, 6&ndash;8 cM. breed. Pl. wit; vleesch niet naar blauwzuur
-doch zeer onaangenaam riekend en bitter smakend. St. wit, gestreept,
-gezwollen. 2&ndash;3 cM. hoog. <i>vr. a. v.</i></p>
-<p id="no72" class="par">No. 72. <b>R. ochrole&uacute;ca.</b>
-<i>Scherp-gele Russula.</i></p>
-<p class="par">H. vuil-geel, naar den rand toe iets bleeker. 5&ndash;7
-cM. breed. Pl. wit, soms met iets geel, bijna alle even lang, sporen
-wit. Vleesch <i>zeer scherp</i>. St. grijs wit, tot 8 cM. hoog,
-netvormig gerimpeld. Zomer-najaar. <i>a.v.</i></p>
-<p id="no73" class="par">No. 73. <b>R. ochr&aacute;cea.</b> <i>Gele
-geel-plaat Russula.</i></p>
-<p class="par">H. geel-bruin, eerst ingerold dan vlak en ingedrukt,
-vleesch geelachtig, 5&ndash;7 cM. breed. Pl. spoedig geel; sporen
-okergeel, vleesch met scherpen nasmaak. St. wit of bruinachtig tot 6
-cM. hoog. Najaar in &rsquo;t O. <i>vr. a. v.</i> <span class=
-"pagenum">[<a id="pb201" href="#pb201" name="pb201">201</a>]</span></p>
-<p id="no74" class="par">No. 74. <b>R. citr&iacute;na.</b> <i>Zoet-gele
-Russula.</i></p>
-<p class="par">H. mooi citroengeel, glad, eenigszins glanzend, dadelijk
-plat, dan ingedrukt met gemakkelijk loslatend huidje, 5&ndash;10 cM.
-breed. Pl. en st. mooi wit, smaak zoet. In &rsquo;t O. en Z. <i>vr.
-a.</i></p>
-<p id="no75" class="par">No. 75. <b>R. furc&aacute;ta.</b>
-<i>Geelgroene Russula.</i></p>
-<p class="par">H. groen of geelgroen, ook groenachtig-bruin, glad,
-eerst bol dan trechtervormig, 10&ndash;15 cM. breed. Vleesch onder de
-opperhuid roodachtig, smaak scherp. Pl. wit, wijd uiteen, sterk
-gevorkt. St. wit, dik, onderaan smaller, 3&ndash;5 cM. hoog.
-Najaar<span class="corr" id="xd21e10539" title="Niet in bron">.</span>
-<i>a. v.</i></p>
-<p id="no76" class="par">No. 76. <b>R. vir&eacute;scens.</b>
-<i>Grasgroene Russula.</i></p>
-<p class="par">H. frischgroen, geelgroen verbleekend, eerst half
-kegelvormig, dan vlak, dikwijls gespleten en de droge opperhuid door
-barsten en wrattige vakjes verdeeld, 6&ndash;12 cM. breed. Pl. en st.
-fraai wit. St. krachtig, tot 8 cM. hoog. Juni-Sept. in &rsquo;t O. en
-Z. <i>vr.a.e.</i></p>
-<p id="no77" class="par">No. 77. <b>R. heteroph&yacute;lla.</b>
-<i>Olijfgroene Russula.</i></p>
-<p class="par">H. olijfgroen, meestal geel, paars of rood getint, eerst
-bol dan vlak en komvormig verdiept, 5&ndash;12 cM. breed, bij vocht
-eenigszins kleverig. Pl. zeer dicht bijeen, met kleine en gevorkte er
-tusschen. St. witachtig, stevig, tot 8 cM. hoog. Zomer-najaar, vooral
-in &rsquo;t O. <i>a. e.</i></p>
-<p id="no78" class="par">No. 78. <b>R. l&eacute;pida.</b> <i>Slanke
-Russula.</i></p>
-<p class="par">H. carmijn, meestal roserood, naar &rsquo;t midden
-verbleekend, vleezig, eenigszins kegelvormig bol, 6&ndash;10 cM. breed.
-Vleesch hard, droog, smaak zoet. Pl. wit, later geelachtig. St. meest
-slank, gekromd, wit soms rood getint, 6&ndash;8 cM. hoog. Zomer-najaar,
-vooral in &rsquo;t O. en Z. <i>vr. a. e.</i></p>
-<p id="no79" class="par">No. 79. <b>R. dep&aacute;llens.</b>
-<i>Verbleekende Russula.</i></p>
-<p class="par">H. roodachtig of bleek purperviolet, spoedig vooral in
-&rsquo;t midden wit of vuilgeel wordend, eenigszins <span class=
-"pagenum">[<a id="pb202" href="#pb202" name=
-"pb202">202</a>]</span>kleverig, eerst bol dan vlak en gegolfd, flauw
-gestreept, tot 8 cM. breed. Vleesch niet scherp. Pl. talrijk,
-grijsachtig wit. St. grijswit, tot 4 cM. hoog. Najaar. <i>a. e.</i></p>
-<p id="no80" class="par">No. 80. <b>R. cyanox&aacute;ntha.</b>
-<i>Blauw-gele Russula.</i></p>
-<p class="par">H. blauw of donker violetpurper, vermengd met rood,
-bleekgroen en geel, eerst halfrond of bol, dan vlak, komvormig verdiept
-of trechtervormig, met straalsgewijs gestreepten rand. Vleesch onder de
-opperhuid roodachtig, smaak zoet. St. dik, wit, glad, tot 8 cM. hoog.
-Zomer-najaar, vooral in &rsquo;t O. en Z. <i>vr. a. e.</i></p>
-<p id="no81" class="par">No. 81. <b>R. &iacute;ntegra.</b> <i>Vroege
-geel-plaat Russula.</i></p>
-<p class="par">H. rood, bruinrood of bruin, kleverig, eerst bol dan
-plat en ingedrukt met gestreepten rand, 6&ndash;12 cM. breed. Pl.
-breed, bleek-geel. St. wit, buikig, gestreept, 5&ndash;8 cM. hoog.
-Smaak zoet. Zomer-najaar. <i>a. e.</i></p>
-<p id="no82" class="par">No. 82. <b>R. alut&aacute;cea.</b> <i>Roode
-geel-plaat Russula.</i></p>
-<p class="par">H. zeer verschillend in kleur, meest rood of purperrood
-met groen gevlekt, verbleekend, droog, glad. eerst bol dan plat met
-gestreepten rand, 5&ndash;15 cM. br. Pl. ledergeel, dik, wijd uiteen.
-St. gevuld, wit soms met rood, tot 5 cM. hoog. Smaak zoet. Najaar.
-<i>vr. a.</i></p>
-<p id="no83" class="par">No. 83. <b>R. Quel&eacute;tii.</b>
-<i>Purperroode Russula.</i></p>
-<p class="par">H. donker purper of zwart-violet, rand wat lichter,
-eerst bol dan vlak, 3&ndash;8 cM. breed. Pl. wit, st. sterk violet of
-rose-violet, tot 5 cM. hoog. Smaak <i>zeer scherp.</i> Najaar in
-&rsquo;t O. <i>vr. a. v.</i></p>
-<p id="no84" class="par">No. 84. <b>R. fr&aacute;gilis.</b> <i>Broze
-Russula.</i></p>
-<p class="par">H. licht rose-rood, dikwijls wit of violet verkleurend,
-dun vleezig, breekbaar, vlak, 3&ndash;6 cM. br, met gestreepten rand.
-Pl. wit, st. wit, hol, zeer breekbaar, 2&ndash;5 cM. hoog. Smaak zeer
-scherp. Zomer-winter. <i>a. a. v.</i></p>
-<p id="no85" class="par">No. 85. <b>R. r&uacute;bra.</b> <i>Vuurroode
-Russula</i> (<a href="#fig054">fig. 54</a>).</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure floatRight xd21e10680width" id="fig054"><img src=
-"images/fig054.jpg" alt=
-"Fig. 54. R&uacute;ssula r&uacute;bra. (Vuurroode Russula.)" width=
-"477" height="284">
-<p class="figureHead">Fig. 54. <span class="corr" id="xd21e10683"
-title="Bron: Russula rubra">R&uacute;ssula r&uacute;bra</span>.
-(Vuurroode Russula.)</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par">H. jong eenkleurig, vuurrood, droog, vast, met
-<span class="pagenum">[<a id="pb203" href="#pb203" name=
-"pb203">203</a>]</span>omgerolden rand, later verbleekend, geelachtig
-of bont, vlak, dikwijls gespleten, 6&ndash;8 cM. breed. Opperhuid
-moeilijk te verwijderen, vleesch daaronder rood; zeer scherp. Pl. wit,
-st. stevig, wit, onderaan iets roodachtig, 4&ndash;6 cM. Zomer-najaar.
-<i>vr. a. v.</i></p>
-<p id="no86" class="par">No. 86. <b>R. em&eacute;tica.</b> <i>Braking
-verwekkende Russula. &ldquo;Speiteufel&rdquo;.</i></p>
-<p class="par">H. en st. meest van dezelfde kleur, deze zeer
-verschillend: roserood, bontrood of bruin, door regen verbleekend,
-waterig. H. plat met gestreepten rand, soms in &rsquo;t midden bultig.
-Vleesch onder de gemakkelijk afscheidbare opperhuid roodachtig, <i>zeer
-scherp</i>. Pl. wijd uiteen, breed, gelijk, grijsachtig wit. St.
-veerkrachtig, 6&ndash;8 cM. hoog. (Op sommige menschen moet reeds de
-geur van dezen paddenstoel braking-verwekkend werken.) Najaar. <i>a.
-g.</i></p>
-<p id="no87" class="par">No. 87. <b><span class="corr" id="xd21e10714"
-title="Bron: Nyctalis asterophora">N&yacute;ctalis
-aster&oacute;phora</span>.</b> Zie blz. <a href="#pb199" class=
-"pageref">199</a>.</p>
-<p id="no88" class="par">No. 88. <b><span class="corr" id="xd21e10724"
-title="Bron: Collybia tuberosa">Coll&yacute;bia
-tuber&oacute;sa</span>.</b> Zie blz. <a href="#pb199" class=
-"pageref">199</a>.</p>
-<hr class="tb">
-<p class="par"><span class="pagenum">[<a id="pb204" href="#pb204" name=
-"pb204">204</a>]</span></p>
-<p id="tbcortinarius" class="par"><b>Tabel tot het bepalen der meest
-voorkomende Cortin&aacute;rius-soorten.</b></p>
-<p class="par">(Plaat 5, fig. 25&ndash;29 en <a href="#fig014">fig.
-14</a>).</p>
-<table class="tocList">
-<tr>
-<td class="itemNum">1.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. en st. kleverig:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t210.2">2</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. en st. niet kleverig:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t210.4">4</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t210.2">
-<td class="itemNum">2.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. schubbig, h. geel of roodachtig bruin. Pl. eerst violet dan
-bruin:</td>
-<td class="alignright"><i>C. (Myx&aacute;cium) collin&iacute;tus</i>
-<a href="#no89">No. 89</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. niet schubbig:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t210.3">3</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t210.3">
-<td class="itemNum">3.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. met paarse band (overblijfsel van cortina). H. bruin-violet,
-bol-bultig, weinig kleverig. Pl. eerst bleek violet, dan bruin:</td>
-<td class="alignright"><i>C. (Myx&aacute;cium) <span class="corr" id=
-"xd21e10781" title="Bron: elatior">el&aacute;tior</span></i> <a href=
-"#no90">No. 90</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. niet met paarse band, wit. H. geel-bruin, vlak, zeer kleverig.
-Pl. eerst geel- dan rood-bruin:</td>
-<td class="alignright"><i>C. (Myx&aacute;cium) muc&oacute;sus</i>
-<a href="#no91">No. 91</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t210.4">
-<td class="itemNum">4.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. van onderen knolvormig, met 2&ndash;4 vermiljoenroode
-concentrische banden. H. rood-bruin:</td>
-<td class="alignright"><i>C. (Telam&oacute;nia) armill&aacute;tus</i>
-<a href="#no92">No. 92</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. met witten band. H. puntig kegelvormig, bruin met witten rand,
-dikwijls gebarsten:</td>
-<td class="alignright"><i>C. (Telam&oacute;nia) hinn&uacute;leus</i>
-<a href="#no93">No. 93</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. zonder banden:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t210.5">5</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t210.5">
-<td class="itemNum">5.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. stevig, min of meer knol- of knotsvormig. H. en st. licht lila,
-zijdeachtig glanzend:</td>
-<td class="alignright"><i>C. (Inol&oacute;ma)
-&aacute;lbo-viol&aacute;ceus</i> <a href="#no94">No. 94</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. dun, niet knolvormig:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t210.6">6</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t210.6">
-<td class="itemNum">6.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. bloedrood:</td>
-<td class="alignright"><i>C. (Derm&oacute;cybe) cinnabar&iacute;nus</i>
-<a href="#no95">No. 95</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. kaneelkleurig:</td>
-<td class="alignright"><i>C. (Derm&oacute;cybe) cinnam&oacute;meus</i>
-<a href="#no96">No. 96</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-</table>
-<hr class="tb" id="desccortinarius">
-<p class="par"><span class="pagenum">[<a id="pb205" href="#pb205" name=
-"pb205">205</a>]</span></p>
-<p id="no89" class="par">No. 89. <b>C. (Myx.) collin&iacute;tus.</b>
-<i>Schubsteel-slijmkop.</i></p>
-<p class="par">H. geel- of roodachtigbruin, eerst met een dikke
-slijmlaag bedekt, later glanzend; eerst bol dan uitgespreid, 5&ndash;10
-cM. breed. Pl. eerst kleikleurig-violet, dan roestbruin. St. met
-schubben als kleur van de h., 10&ndash;20 cM. hoog. Aug.&ndash;Oct.
-<i>vr. a.</i></p>
-<p id="no90" class="par">No. 90. <b>C. (Myx.) el&aacute;tior.</b>
-<i>Hooge gordijnzwam.</i></p>
-<p class="par">H. verschillend van kleur, meest bruin-violet (soms
-geheel paars), weinig kleverig, eerst bol dan uitgespreid en bultig,
-4&ndash;12 cM. breed. Pl. eerst violet, dan bruin. St. naar boven
-verdund, van onderen spoel- of wortelvormig verlengd. Zijdeachtig,
-witachtig; vooral jong, bovenaan met duidelijke, paarse concentr. band,
-12&ndash;15 cM. hoog. Najaar in &rsquo;t O. <i>a.</i></p>
-<p id="no91" class="par">No. 91. <b>C. (Myx.) muc&oacute;sus.</b>
-<i>Gele slijmkop</i> (<a href="#fig014">fig. 14</a>).</p>
-<p class="par">H. geel-bruin, in &rsquo;t midden bruin, zeer slijmerig,
-eerst bol dan vlak, 6&ndash;10 cM. breed. Vleesch bitter smakend. Pl.
-eerst wit dan roestkleurig. St. wit (soms bovenaan iets paars), rolrond
-tot 8 cM. hoog. Najaar in &rsquo;t Z. en O. <i>vr. a.</i></p>
-<p id="no92" class="par">No. 92. <b>C. (Telam.) armill&aacute;tus.</b>
-<i>Armbandzwam.</i></p>
-<p class="par">H. rood-bruin, eenigszins vezelig of schubbig, dikwijls
-aderig gerimpeld, klokvormig uitgespreid, 6&ndash;15 cM. breed. Pl.
-eerst bleek- dan kaneel-bruin. St. onderaan knolvormig, rosrood of
-grijs met 2&ndash;4 duidelijke concentr. vermiljoenroode banden, tot 15
-cM. hoog. De P. riekt soms naar radijs. Najaar in &rsquo;t Z. en O.
-<i>vr. a.</i></p>
-<p id="no93" class="par">No. 93. <b>C. (Telam.) hinn&uacute;leus.</b>
-<i>Kegelv. gordijnzwam.</i></p>
-<p class="par">H. kegel-klokvormig, bij vochtig weer kastanje, bij
-droogte lederbruin, vaak met witten omgebogen rand, dunvleezig,
-3&ndash;7 cM. breed. Pl. wijd uit&eacute;&eacute;n eerst witachtig dan
-donkerkaneelkleurig. St. jong <span class="pagenum">[<a id="pb206"
-href="#pb206" name="pb206">206</a>]</span>met reinwitten ring, later
-vuilbruin tot 8 cM. hoog. Zomer-herfst. <i>a.</i></p>
-<p id="no94" class="par">No. 94. <b>C. (Inol.)
-albo-viol&aacute;ceus.</b> <i>Lila gordijnzwam.</i></p>
-<p class="par">H. en st. licht lila, zijdeachtig glanzend, eerst
-kegelvormig dan bol bultig, fijn vezelig, 5&ndash;10 cM. breed. Pl.
-eerst aschgrauw-paars, dan bruin. St. onderaan knotsvormig, tot 15 cM.
-hoog. Meestal meerdere exemplaren bij&eacute;&eacute;n. Zomer-herfst
-<i>vr. a.</i></p>
-<p id="no95" class="par">No. 95. <b>C. (Derm.) cinnabar&iacute;nus.</b>
-<i>Vermiljoenzwam.</i></p>
-<p class="par">H., st. en pl. vermiljoenrood (de pl. &rsquo;t mooiste).
-H. zijdeachtig of fijn schubbig, eerst klokvormig dan uitgespreid,
-4&ndash;8 cM. breed. Reuk naar radijs. Najaar in &rsquo;t Z. en O.
-<i>a</i>. verder <i>vr. a.</i></p>
-<p id="no96" class="par">No. 96. <b>C. (Derm.) cinnam&oacute;meus.</b>
-<i>Kaneelkleurige zwam.</i></p>
-<p class="par">H. kaneelkleurig of roodbruin, zijdeachtig vezelig, bol,
-bultig, 2&ndash;8 cM. breed. Hoedvleesch dun, geel. Pl. eerst
-geelachtig dan licht kaneelkleurig. St. onderaan, kleur als h.,
-bovenaan met gele cortina, 5&ndash;8 cM. hoog. Alleenstaand of in
-groepjes. Zomer-najaar <i>a.</i> <span class="pagenum">[<a id="pb207"
-href="#pb207" name="pb207">207</a>]</span></p>
-<p class="par"><b>Bol&eacute;tus.</b> (Plaat 2, fig. IX).</p>
-<p class="par">De Boleten zijn alle vleezige grondpaddenstoelen. Reeds
-hierdoor onderscheiden zij zich van de echte Polyporee&euml;n;
-kenmerkend is bovendien, dat men de pori&euml;nlaag zonder moeite van
-het hoedvleesch kan afscheiden. Er zijn een aantal goede eetzwammen
-onder (zie blz. <a href="#pb97" class="pageref">97</a>); enkele giftige
-of verdachte kan men zonder moeite herkennen. Zij komen vrijwel alle op
-zandgrond voor en verschijnen al in den zomer. De meeste soorten vindt
-men in of bij de naaldbosschen, waar men ze in nazomer en herfst vaak
-in ontzaggelijke hoeveelheden kan aantreffen.</p>
-<p id="tbboletus" class="par"><b>Tabel tot het bepalen der
-Bol&eacute;tus-soorten.</b></p>
-<table class="tocList">
-<tr>
-<td class="itemNum">1.</td>
-<td colspan="7">Met een ring (zoek vooral bij jonge exemplaren):</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum"><i>a</i>.</td>
-<td colspan="6" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. bruin-bruingeel. Ring later paarsbruin, ten slotte meestal als
-een donkere band zichtbaar:</td>
-<td class="alignright"><i>B. l&uacute;teus</i> <a href="#no103">No.
-103</a> (<a href="#fig026">fig. 26</a> en 56).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum"><i>b</i>.</td>
-<td colspan="6" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. geel-goudgeel. Ring wit-vuilgeel:</td>
-<td class="alignright"><i>B. &eacute;legans</i> <a href="#no104">No.
-104</a> (Plaat 2, fig. IX<i>b</i>).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Zonder ring:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t213.2">2</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t213.2">
-<td class="itemNum">2.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Het vleesch wordt bij doorbreken snel en duidelijk blauw:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t213.3">3</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>&mdash;niet of heel weinig blauw:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t213.7">7</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t213.3">
-<td class="itemNum">3.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>De geheele zwam, zoowel steel als hoed, heeft zoowat eenzelfde
-kleur, bleek, wit-geel of okergeel-bruin:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t213.4">4</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Niet aldus, gedeeltelijk rood:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t213.5">5</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t213.4">
-<td class="itemNum">4.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>De geheele zwam is bleek, witgeel-geelbruin en wordt door druk
-overal fraai blauw: <i>(indigoboleet)</i></td>
-<td class="alignright"><i>B. cyan&eacute;scens</i> <a href="#no105">No.
-105</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Zij is okergeel tot geelbruin en alleen het vleesch kleurt zich bij
-doorbreken min of meer blauw: <span class="pagenum">[<a id="pb208"
-href="#pb208" name="pb208">208</a>]</span></td>
-<td class="alignright">Zie B. varieg&aacute;tus, zie ook B.
-<span class="corr" id="xd21e11083" title=
-"Bron: badius">b&aacute;dius</span>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t213.5">
-<td class="itemNum">5.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pori&euml;n bleekgeel tot groenig, door druk blauw:</td>
-<td class="alignright"><i>B. c&aacute;lopus</i> <a href="#no106">No.
-106</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pori&euml;n oranje-rood of rood:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t213.6">6</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t213.6">
-<td class="itemNum">6.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. bruin, vleesch geel, snel blauw-groen wordend:</td>
-<td class="alignright"><i>B. l&uacute;ridus</i> <a href="#no107">No.
-107</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. lichter, vuil grijs-geel tot licht-bruin; vleesch bijna wit,
-eerst rood- dan blauw wordend:</td>
-<td class="alignright"><i>B. S&aacute;tanas</i> <a href="#no108">No.
-108</a> (<a href="#fig058">fig. 58</a>).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t213.7">
-<td class="itemNum">7.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pori&euml;n oranje-rood of rood:</td>
-<td class="alignright">Zie B. <span class="corr" id="xd21e11136" title=
-"Bron: Satanas">S&aacute;tanas</span>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pori&euml;n anders: wit-geel, rose, groenig, bruinachtig.</td>
-<td class="alignright"><a href="#t213.8">8</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t213.8">
-<td class="itemNum">8.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Vleesch bitter, pori&euml;n witachtig of vuil rose:</td>
-<td class="alignright"><i>B. f&eacute;lleus</i>. <a href="#no98">No.
-98</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Niet bitter, pori&euml;n anders gekleurd:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t213.9">9</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t213.9">
-<td class="itemNum">9.</td>
-<td colspan="7">Steel ruw door vezelige schubjes:</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum"><i>a</i>.</td>
-<td colspan="6" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. rossig bruin, aan de rand vaak resten van een sluier:</td>
-<td class="alignright"><i>B. r&uacute;fus</i> <a href="#no110">No.
-110</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum"><i>b</i>.</td>
-<td colspan="6" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. grijs-grauw of grauw-bruin geen resten:</td>
-<td class="alignright"><i>B. sc&aacute;ber</i> <a href="#no111">No.
-111</a> (<a href="#fig057">fig. 57</a>).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Niet aldus:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t213.10">10</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t213.10">
-<td class="itemNum">10.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Steel dik, meestal buikig (zie Pl. 2 fig. IX) en van boven vaak
-netvormig geteekend:</td>
-<td class="alignright"><i>B. ed&uacute;lis</i> <a href="#no97">No.
-97</a> (<a href="#fig021">fig. 21</a>).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Steel niet dik, rolrond, niet buikig en niet netvormig
-geteekend:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t213.11">11</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t213.11">
-<td class="itemNum">11.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. fijn-viltig, steeds droog en zacht:</td>
-<td class="alignright"><i>B. subtoment&oacute;sus (<span class="corr"
-id="xd21e11231" title=
-"Bron: chrysenteron">chrys&eacute;nteron</span>)</i> <a href=
-"#no109">No. 109</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. glad en kaal, bij vochtig weer vaak slijmerig:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t213.12">12</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t213.12">
-<td class="itemNum">12.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. bruin, &plusmn; kastanje, pori&euml;n worden bij druk
-groenig:</td>
-<td class="alignright"><i>B. b&aacute;dius</i> <a href="#no99">No.
-99</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. meer geel of geel-bruin, pori&euml;n niet aldus:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t213.13">13</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t213.13">
-<td class="itemNum">13.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. bij vocht zeer slijmerig, aan de pori&euml;n meestal kleine
-melkdruppeltjes, steel citroengeel: <span class="pagenum">[<a id=
-"pb209" href="#pb209" name="pb209">209</a>]</span></td>
-<td class="alignright"><i>B. granul&aacute;tus</i> <a href="#no102">No.
-102</a> (<a href="#fig055">fig. 55</a>).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. niet zeer slijmerig, hoogstens kleverig:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t213.14">14</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t213.14">
-<td class="itemNum">14.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. okergeel-geelbruin, met donkere schubjes:</td>
-<td class="alignright"><i>B. varieg&aacute;tus</i> <a href="#no100">No.
-100</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. geelachtig bruin-oranje, zonder schubjes:</td>
-<td class="alignright"><i>B. b&oacute;vinus</i> <a href="#no101">No.
-101</a>.<br>
-Voor B<span class="corr" id="xd21e11305" title="Bron: :">.</span>
-<span class="corr" id="xd21e11308" title=
-"Bron: parasiticus">paras&iacute;ticus</span>, zie blz. <a href=
-"#pb287" class="pageref">287</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-</table>
-<hr class="tb" id="descboletus">
-<p class="par"></p>
-<p id="no97" class="par">No. 97. <b>Bol&eacute;tus ed&uacute;lis.</b>
-<i>Eekhoorntjesbrood.</i> (C&egrave;pe, Herrenpilz), (<a href=
-"#fig021">fig. 21</a>).</p>
-<p class="par">Groote, vleezige boleet, h. 10&ndash;25 cM., licht tot
-donkerbruin, pori&euml;n eerst wit, later groen-geelachtig, fijn. St.
-eerst knolvormig, later buikig; bleek bruinbeige, van boven meestal een
-fijn witachtig adernet; vleesch wit, onder de opperhuid vaak rose;
-onveranderlijk. Smaak aangenaam, nootachtig. Zomer en herfst. <i>a.
-e.</i></p>
-<p class="par">N.B. Niet te verwarren met de <i>bittere boleet</i>
-(Bol&eacute;tus f&eacute;lleus).</p>
-<p id="no98" class="par">No. 98<span class="corr" id="xd21e11340"
-title="Bron: ,">.</span> <b>Bol&eacute;tus f&eacute;lleus.</b>
-<i>Bittere boleet.</i></p>
-<p class="par">Onderscheidt zich van de vorige: hij is kleiner (5
-&agrave; 10 cM.); het witte vleesch kleurt zich rose en smaakt bitter;
-de pori&euml;n worden van wit, lichtrose-bruin. De steel is meest wat
-meer cylindrisch en voorzien van een bruinachtig adernet.
-Zomer-Herfst<span class="corr" id="xd21e11351" title=
-"Niet in bron">.</span> <i>vr. a.</i></p>
-<p class="par">N.B. Een enkele bittere boleet kan een geheel maal van
-B. <span class="corr" id="xd21e11359" title=
-"Bron: edulis">ed&uacute;lis</span> oneetbaar maken. Daarom prente men
-zich deze verschillen goed in!</p>
-<p id="no99" class="par">No. 99. <b>Bol&eacute;tus b&aacute;dius.</b>
-<i>Kastanje-boleet.</i></p>
-<p class="par">H. 5 &agrave; 12 cM. fraai bruin, bij vocht kleverig,
-droog, glanzend. Pori&euml;n bleek-geel tot groenachtig, bij druk
-blauwgroen wordend. St. rolrond, 1 &agrave; 3 cM. dik, 5&ndash;9 cM.
-hoog, vaak gekromd, geel bruin met fijne bruine stipjes. Vleesch wit of
-zeer licht geel, bij doorbreken lichtblauw. Zomer-herfst<span class=
-"corr" id="xd21e11372" title="Niet in bron">.</span> <i>vr. a. e.</i>
-<span class="pagenum">[<a id="pb210" href="#pb210" name=
-"pb210">210</a>]</span></p>
-<p id="no100" class="par">No. 100. <b>Bol&eacute;tus
-vari&euml;g&aacute;tus.</b> <i>Geschubde boleet.</i></p>
-<p class="par">H. 5 &agrave; 12 cM. okergeel tot geelbruin, met kleine
-donkerder haarschubjes bedekt. (Deze kunnen bij regenweer verdwijnen).
-Pori&euml;n geel-wit tot geel, later weer bruinachtig. Steel zelfde
-kleur als de hoed, wat lichter, cylindrisch, van onderen meest verdikt.
-Vleesch licht geel, bij doorbreken wat licht blauw.
-Zomer-herfst<span class="corr" id="xd21e11390" title=
-"Niet in bron">.</span> <i>a.</i></p>
-<p id="no101" class="par">No. 101. <b>Bol&eacute;tus
-bov&iacute;nus.</b> <i>Koeienboleet.</i></p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e11405width" id="fig055"><img src=
-"images/fig055.gif" alt=
-"Fig. 55 Bol&eacute;tus granul&aacute;tus melkboleet, door lijster aangepikt."
-width="269" height="323">
-<p class="figureHead">Fig. 55 <span class="corr" id="xd21e11408" title=
-"Bron: Boletus granulatus">Bol&eacute;tus granul&aacute;tus</span>
-melkboleet, door lijster aangepikt.</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par">H. 4 &agrave; 8 cM. helder geelachtig-bruin of ietwat
-oranje-rose, vochtig kleverig; droog glad en glanzend; pori&euml;n bij
-volwassen exempl. groot, hoekig en samengesteld, d.i. door dieper
-gelegen tusschenwandjes in kleinere verdeeld; bovendien afloopend op
-den steel. Zij zijn grijs-wit, geelachtig, roestkleurig of groen-bruin.
-De steel is meestal kort (2 &agrave; 6 cM.) en rolrond, kleur als de h.
-Vleesch blijvend wit. Vaak meerdere exemplaren met de stelen vergroeid.
-Zomer-herfst<span class="corr" id="xd21e11414" title=
-"Niet in bron">.</span> <i>vr. a.</i></p>
-<p class="par">N.B. Niet te verwarren met <i>B. <span class="corr" id=
-"xd21e11424" title=
-"Bron: vari&euml;gatus">varieg&aacute;tus</span></i>. Men vindt beide
-soorten vaak dooreen in naaldbosschen.</p>
-<p id="no102" class="par">No. 102. <b>Bol&eacute;tus
-granul&aacute;tus.</b> <i>Melkboleet</i> (<a href="#fig055">fig.
-55</a>).</p>
-<p class="par">H. 4 &agrave; 8 cM., helder geel tot bruin, vochtig zeer
-slijmerig; droog glanzend. Pori&euml;n aanv. zeer fijn, <span class=
-"pagenum">[<a id="pb211" href="#pb211" name=
-"pb211">211</a>]</span>geel-wit en witte droppeltjes afscheidend; later
-geel, geelbruin. De steel is kort &plusmn; cylindervormig, lichtgeel,
-bovenaan met korreltjes bezet; deze zijn eerst geel, later bruin tot
-zwart. Vleesch blijvend lichtgeel. Zomer-herfst. <i>vr. a. e.</i></p>
-<p id="no103" class="par">No. 103. <b>Bol&eacute;tus
-l&uacute;teus.</b></p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e11451width" id="fig056"><img src=
-"images/fig056.gif" alt=
-"Fig. 56. Bol&eacute;tus l&uacute;teus. (Bruine ringboleet) doorsnede."
-width="232" height="265">
-<p class="figureHead">Fig. 56. Bol&eacute;tus l&uacute;teus. (Bruine
-ringboleet) doorsnede.</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par"><i>Bruine ringboleet</i> (<a href="#fig056">fig. 56</a>
-en 26). H. 6 &agrave; 10 cM. bruin tot bruingeel, meest zeer slijmerig,
-eenigszins kegelvormig of bolrond. Pori&euml;n fijn, licht-geel. Ring
-aanv. wit geelachtig, later paars-bruin, ten slotte als een donkere
-band zichtbaar. Vleesch wit tot geelwit. Nazomer-herfst. In of bij
-naaldbosschen<span class="corr" id="xd21e11462" title=
-"Niet in bron">.</span> <i>vr. a. e.</i></p>
-<p id="no104" class="par">No. 104. <b>Bol&eacute;tus
-&eacute;legans.</b></p>
-<p class="par"><i>Gele ringboleet.</i> (Plaat 2, fig. IX<i>b</i>).</p>
-<p class="par">Onderscheidt zich van de vorige door lichter, geler
-kleur. Zij is ook minder forsch (5 &agrave; 8 cM.), de ring wordt niet
-paars-bruin en is vergankelijk en ten slotte vaak alleen als eene
-aanzwelling aan den steel zichtbaar. Nazomer-herfst<span class="corr"
-id="xd21e11483" title="Niet in bron">.</span> <i>vr. a. e.</i></p>
-<p id="no105" class="par">No. 105. <b>Bol&eacute;tus
-cyan&eacute;scens.</b> <i>Indigo-boleet.</i></p>
-<p class="par">De geheele P. (h. st. en pl.) is bleek,
-witgeel-geelbruin en wordt door druk overal fraai blauw. H. bol of
-bolvlak, een weinig viltig of schubbig, 5&ndash;12 cM. breed. St.
-5&ndash;7 cM. lang. Zomer-herfst<span class="corr" id="xd21e11499"
-title="Niet in bron">.</span> <i>vr. a. v.</i></p>
-<p id="no106" class="par">No. 106. <b>Bol&eacute;tus
-c&aacute;lopus.</b> <i>Pronksteel-boleet.</i></p>
-<p class="par">H. tot 15 cM., bruin-olijfkleurig dof, fijn viltig.
-Pori&euml;n bleek-geel, door druk blauw. St. dik, aanv. <span class=
-"pagenum">[<a id="pb212" href="#pb212" name=
-"pb212">212</a>]</span>buikig, dan rolrond, geheel, of alleen bovenaan,
-fraai rood en netvormig geaderd. Vleesch wit, lichtgeel, blauw wordend.
-Nazomer-herfst<span class="corr" id="xd21e11517" title=
-"Niet in bron">.</span> <i>vr. a.</i></p>
-<p id="no107" class="par">No. 107. <b>Bol&eacute;tus
-l&uacute;ridus.</b> <i>Heksenboleet.</i></p>
-<p class="par">H. tot 18 cM., mooi omberbruin of bruin-olijfkleurig.
-Pori&euml;n oranje-rood, rood, bij druk blauw. Kenmerkend is vooral de
-buikige steel, die geel tot oranje-rood is en er fijn fluweelig uitziet
-door roode schubvlekjes, soms netvormig gerangschikt. Het gele vleesch
-kleurt zich zeer snel blauwgroen. Waarschijnlijk <i>niet</i> giftig.
-Nazomer-herfst<span class="corr" id="xd21e11536" title=
-"Niet in bron">.</span> <i>vr. a. v.</i></p>
-<p class="par">N.B. Deze zwam wordt vaak verward met de volgende, de
-zeer giftige Satanszwam, die veel zeldzamer is.</p>
-<p id="no108" class="par">No. 108. <b>Bol&eacute;tus
-S&aacute;tanas.</b> <i>Satansboleet</i> (<a href="#fig058">fig.
-58</a>).</p>
-<p class="par">In vorm en grootte ongeveer als de vorige; onderscheidt
-zich vooral doordat het witachtige vleesch zich eerst rood, dan
-blauwachtig kleurt. Ook heeft hij nooit het fraaie omberbruin van B.
-luridus, doch is bleeker, meer vaal oker- of ledergeel. Juli-Sept.
-<i>vr. z.</i></p>
-<p class="par">N.B. Men hoede zich voor deze zwam, die een aangename
-geur en smaak heeft en zich slechts weinig blauw kleurt, doch <i>in de
-hoogste mate giftig is</i>.</p>
-<p id="no109" class="par">No. 109. <b>Bol&eacute;tus
-subtoment&oacute;sus.</b> <i>Fluweelboleet.</i></p>
-<p class="par">Zeer veranderlijk van vorm en grootte; het best te
-herkennen aan den steel, die geel is met rood- of bruinachtige strepen
-of ribben, soms bijna geheel rood, vaak krom en verbogen; aan de groote
-hoekige pori&euml;n, die aanv. fraai goudgeel, later groenachtig zijn.
-H. fijn viltig, bruin-olijfkleurig, vaak met geelachtige of roode (B.
-chrysenteron) barsten. Zomer-herfst<span class="corr" id="xd21e11576"
-title="Niet in bron">.</span> <i>a.</i></p>
-<p id="no110" class="par">No. 110 en <span id="no111" class=
-"">111</span>. <b>Bol&eacute;tus sc&aacute;ber</b>, <i>berkenboleet</i>
-(<a href="#fig057">fig. 57</a>) en <b><span class="corr" id=
-"xd21e11597" title="Bron: Boletus">Bol&eacute;tus</span>
-r&uacute;fus</b>, <i>rosse boleet</i>, beide met een ruwen <span class=
-"pagenum">[<a id="pb213" href="#pb213" name=
-"pb213">213</a>]</span>fijn-schubbigen steel, gelijken veel op elkaar
-en komen ook veel door elkaar voor, bij voorkeur in of bij
-berkenboschjes, te midden van naaldbosschen. Ze onderscheiden zich van
-elkaar, doordat bij B. rufus de steel dikker en de hoed steeds fraai
-rossig is, met aan den rand vaak de overblijfselen van een vliezigen
-sluier, terwijl B. scaber meer grauwbruin of grijs-olijfkleurig is,
-zonder die overblijfselen. Zomer-herfst<span class="corr" id=
-"xd21e11607" title="Niet in bron">.</span> <i>vr. a. e.</i> (vooral B.
-rufus).</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e11614width" id="fig057"><img src=
-"images/fig057.gif" alt=
-"Fig. 57. Bol&eacute;tus sc&aacute;ber (Berkenboleet)." width="439"
-height="492">
-<p class="figureHead">Fig. 57. Bol&eacute;tus sc&aacute;ber
-(Berkenboleet).</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<hr class="tb">
-<p class="par"><span class="pagenum">[<a id="pb214" href="#pb214" name=
-"pb214">214</a>]</span></p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e11622width" id="fig058"><img src=
-"images/fig058.jpg" alt=
-"Fig. 58. Bol&eacute;tus S&aacute;tanas (Saransboleet)." width="542"
-height="720">
-<p class="figureHead">Fig. 58. Bol&eacute;tus S&aacute;tanas
-(Saransboleet).</p>
-</div>
-<p class="par"><span class="pagenum">[<a id="pb215" href="#pb215" name=
-"pb215">215</a>]</span></p>
-<p id="tbrest" class="par"><b>Tabel voor de Aardzwammen=geslachten der
-overige families.</b></p>
-<p class="par">(Voor de houtzwammen zie blz. <a href="#pb257" class=
-"pageref">257</a>).</p>
-<table class="tocList">
-<tr>
-<td class="itemNum">A.</td>
-<td colspan="7">Polypore&euml;n of <i>Buisjeszwammen</i> (Plaat 2 fig.
-IX).</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum">1.</td>
-<td colspan="6" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Dikvleezige, gesteelde buisjeszwammen:</td>
-<td class="alignright"><i>Bol&eacute;tus</i> (Plaat 2 fig. IX). Zie
-blz. <a href="#pb207" class="pageref">207</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum">2.</td>
-<td colspan="6" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Leerachtige, tolvormige buisjeszwammen:</td>
-<td class="alignright">Zie <i>Pol&yacute;porus per&eacute;nnis</i>.
-<a href="#no145">No. 145</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum">B.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Hydnace&euml;n of <i>Stekelzwammen</i>. (Plaat 2 fig. XI).</td>
-<td class="alignright">Zie <a href="#no247">No. 247</a>&ndash;<a href=
-"#no254">254</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum">C.</td>
-<td colspan="7">Telephorace&euml;n of <i>Korstzwammen</i>:</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum">1.</td>
-<td colspan="6" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Trechter- of trompetvormige, vliezig-vleezige zwammen:</td>
-<td class="alignright"><i>Crater&eacute;llus cornucopio&iacute;des</i>.
-(Plaat 2 fig. XIII <i>b</i>). Zie <a href="#no258">No. 258</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum">2.</td>
-<td colspan="6" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Korstvormige, zachtvliezige, gefranjede zwammen:</td>
-<td class="alignright"><i>Tel&eacute;phora terr&eacute;stris</i> (Plaat
-2 fig. XIII <i>a</i>). Zie <a href="#no225">No. 225</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum">D.</td>
-<td colspan="7">Clavariace&euml;n of <i>Koraalzwammen:</i></td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum">1.</td>
-<td colspan="6" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>P. op een spons gelijkend, vleezig:</td>
-<td class="alignright"><i>Spar&aacute;ssis cr&iacute;spa</i> (<a href=
-"#fig106">fig. 106</a>). Zie <a href="#no254">No. 254</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum">2.</td>
-<td colspan="6" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>P. koraalachtig vertakt, wasachtig:</td>
-<td class="alignright"><i>Clav&aacute;ria</i> (Plaat 2 fig. XII
-<i>a</i>). Zie <a href="#no226">No. 226</a>&ndash;231.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum">E.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Phallace&euml;n of <i>Stinkzwammen</i>: (Plaat 2 fig. XIV).</td>
-<td class="alignright">Zie <a href="#no231">No. 231</a> en <a href=
-"#no232">232</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum">F.</td>
-<td colspan="7">Nidulariace&euml;n of <i>Nestzwammen</i>:</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Leerachtige op bekertjes of vogelnestjes gelijkende zwammen:
-<span class="pagenum">[<a id="pb216" href="#pb216" name=
-"pb216">216</a>]</span></td>
-<td class="alignright"><i>C&yacute;athus</i> (Plaat 2 fig. XV
-<i>b</i>). Zie <a href="#no233">No. 233</a> en <a href=
-"#no234">234</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum">G.</td>
-<td colspan="7"><span class="ex">Lycoperdace&euml;n</span> of
-<i>Stuifzwammen</i>: (Plaat 2 fig. XVI):</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum">1.</td>
-<td colspan="6" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Er is een duidelijke afscheiding tusschen h. en st.:</td>
-<td class="alignright"><i>Tul&oacute;stoma mamm&oacute;sum</i>
-(<a href="#fig117">fig. 117</a>). Zie <a href="#no278">No.
-278</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="6" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Er is geen duidelijk onderscheid tusschen h. en st.</td>
-<td class="alignright"><a href="#tg20.2">2</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="tg20.2">
-<td></td>
-<td class="itemNum">2.</td>
-<td colspan="6" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Er zijn 2 duidelijk afzonderlijke omhulsels, waarvan de buitenste
-in stervormige slippen openscheurt:</td>
-<td class="alignright"><i>Ge&aacute;ster</i> (Plaat 2 fig. XV
-<i>a</i>). Zie <a href="#no255">No. 255</a>&ndash;258 en <a href=
-"#no277">277</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="6" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Er zijn geen 2 duidelijk afzonderlijke omhulsels</td>
-<td class="alignright"><a href="#tg20.3">3</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="tg20.3">
-<td></td>
-<td class="itemNum">3.</td>
-<td colspan="6" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Het omhulsel is dik, leer- of kurkachtig, dicht met wratten bezet.
-P. binnenin zwart:</td>
-<td class="alignright"><i>Sclerod&eacute;rma vulg&aacute;re</i>. (Plaat
-2 fig. XVI <i>f</i>.) Zie <a href="#no240">No. 240</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="6" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Omhulsel papierachtig</td>
-<td class="alignright"><a href="#tg20.4">4</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="tg20.4">
-<td></td>
-<td class="itemNum">4.</td>
-<td colspan="6" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>P. zelden kogelvormig, zittend, meestal kort- of langgesteeld
-peervormig en met wratten of stekels bezet:</td>
-<td class="alignright"><i>Lycop&eacute;rdon</i> (Plaat 2 fig. XVI <i>a,
-b</i> en <a href="#fig099">fig. 99</a>). Zie <a href="#no235">No.
-235</a>&ndash;240 en <a href="#no271">271</a> en <a href=
-"#no272">272</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="6" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>P. altijd zittend, min of meer kogelrond, glad:</td>
-<td class="alignright"><i>Bovista</i> (Plaat 2 fig. XVI <i>c</i>). Zie
-<a href="#no273">No. 273</a> en <a href="#no274">274</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum">H.</td>
-<td colspan="7">Hymenogastre&euml;n of <i>Schijntruffels</i>:</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Op aardappeltjes gelijkende zwammen:</td>
-<td class="alignright"><i>Rhizop&oacute;gon lut&eacute;olus</i>
-(<a href="#fig103">fig. 103</a>). Zie <a href="#no241">No.
-241</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-</table>
-<span class="pagenum">[<a id="pb217" href="#pb217" name=
-"pb217">217</a>]</span></div>
-</div>
-<div id="houtzwammen" class="div1 chapter"><span class=
-"pagenum">[<a href="#xd21e746">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h2 class="main">Tabel tot het bepalen der zwammen, die voorkomen op
-hout (stammen, stronken, takken enz.)</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">(Hierbij ook Ascomyceten).</p>
-<table class="tocList">
-<tr>
-<td class="itemNum">1.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>De zwam vormt een <i>hoed</i>, zittend of gesteeld, van onderen
-voorzien van <i>plaatjes</i>:</td>
-<td class="alignright">Zie tabel, blz. <a href="#pb219" class=
-"pageref">219</a>, (<a href="#fig061">fig. 61</a> of <a href=
-"#fig065">65</a>).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Een hoed, zittend of gesteeld, van onderen met gaatjes of
-doolhofachtige gangen:</td>
-<td class="alignright">Zie tabel, blz. <a href="#pb235" class=
-"pageref">235</a>, (<a href="#fig069">fig. 69</a> of <a href=
-"#fig080">80</a>).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7">[N.B. Hiertoe behooren &oacute;&oacute;k eenige zeer
-harde, houtige zwammen, met zeer fijne gaatjes.]</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Geen hoeden met gaatjes of plaatjes</td>
-<td class="alignright"><a href="#tg21.2">2</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="tg21.2">
-<td class="itemNum">2.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Weeke, geleiachtige, dikwijls gekroesde of geplooide, doch ook wel
-droppel- of knoopvormige zwammen, geel, bruin, wit of zwart:</td>
-<td class="alignright"><i>Trilzwammen.</i> Zie tabel, blz. <a href=
-"#pb257" class="pageref">257</a>. (<a href="#fig082">fig. 82</a>).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Niet week-geleiachtig</td>
-<td class="alignright"><a href="#tg21.3">3</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="tg21.3">
-<td class="itemNum">3.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Gewei- of koraalachtig vertakt</td>
-<td class="alignright"><a href="#tg21.4">4</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Niet gewei- of koraalachtig vertakt</td>
-<td class="alignright"><a href="#tg21.5">5</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="tg21.4">
-<td class="itemNum">4.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Heldergeel of oranje, kleverig</td>
-<td class="alignright"><i>Cal&oacute;cera visc&oacute;sa.</i> <a href=
-"#no189">No. 189</a> (<a href="#fig083">fig. 83</a>).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Bleekgeel tot bruinachtig, sterk vertakt, niet kleverig:</td>
-<td class="alignright"><i>Clav&aacute;ria str&iacute;cta.</i> <a href=
-"#no188">No. 188</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Zwart, wit gepunt: <span class="pagenum">[<a id="pb218" href=
-"#pb218" name="pb218">218</a>]</span></td>
-<td class="alignright"><i>Xyl&aacute;ria hyp&oacute;xylon.</i> <a href=
-"#no16">No. 16</a>. (<a href="#fig044">fig. 44</a>).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="tg21.5">
-<td class="itemNum">5.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Zwart, van binnen wit, knotsvormig:</td>
-<td class="alignright"><i>Xyl&aacute;ria polym&oacute;rpha.</i>
-<a href="#no17">No. 17</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Niet zwart</td>
-<td class="alignright"><a href="#tg21.6">6</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="tg21.6">
-<td class="itemNum">6.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Kleine bolletjes (1 &agrave; 2 mM.), stervormig openspringend.</td>
-<td class="alignright"><i>Sphaer&oacute;bolus stell&aacute;tus.</i>
-<a href="#no191">No. 191</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Bekertjes, waarin kleine, ronde schijfjes:</td>
-<td class="alignright"><i>Cr&uacute;cifulum vulg&aacute;re.</i>
-<a href="#no192">No. 192</a>. (<a href="#fig084">fig. 84</a>).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Korstvormig, geheel aangegroeid of met omgebogen rand, waardoor
-hoedjes ontstaan</td>
-<td class="alignright"><a href="#tg21.7">7</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="tg21.7">
-<td class="itemNum">7.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Oranje, stralig geplooid en geaderd, fluweelig:</td>
-<td class="alignright"><i>Phl&eacute;bia aurant&iacute;aca.</i>
-<a href="#no190">No. 190</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Wit, paars, geel-grijs of bruin, niet str. geplooid.</td>
-<td class="alignright"><i>St&eacute;reum.</i> <a href="#no183">No.
-183</a>&ndash;187.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-</table>
-<span class="pagenum">[<a id="pb219" href="#pb219" name=
-"pb219">219</a>]</span>
-<p id="tbplaatzwammen" class="par"><b>Tabel tot het bepalen der
-plaatzwammensoorten, die voorkomen op hout, boomstammen, stronken,
-palen, losse takken, enz.</b></p>
-<table class="tocList">
-<tr>
-<td class="itemNum">1.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. zittend, steel ontbrekend of uiterst kort</td>
-<td class="alignright"><a href="#tg22.2">2</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. duidelijk gesteeld, kort of lang</td>
-<td class="alignright"><a href="#tg22.5">5</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="tg22.2">
-<td class="itemNum">2.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. week-vleezig, bijna geleiachtig, pl. later kaneelkleurig:</td>
-<td class="alignright"><i>Crepid&oacute;tus m&oacute;llis</i> <a href=
-"#no131">No. 131</a>. (Plaat 4, fig. 22).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. niet week-vleezig</td>
-<td class="alignright"><a href="#tg22.3">3</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="tg22.3">
-<td class="itemNum">3.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. teer en klein, wit; op losse takjes, pl. meest naar boven
-gekeerd:</td>
-<td class="alignright"><i>Claud&oacute;pus vari&aacute;bilis</i>
-<a href="#no130">No. 130</a> (<a href="#fig065">fig. 65</a>).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. niet teer, taai, vleezig of kurkachtig, stijf</td>
-<td class="alignright"><a href="#tg22.4">4</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="tg22.4">
-<td class="itemNum">4.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. taai, kurkachtig, vrij hard en stijf:</td>
-<td class="alignright"><i>Lenz&iacute;tes</i> <a href="#no143">No.
-143</a> en 144 (<a href="#fig066">fig. 66</a>).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. vleezig, glad, grijs of bruinachtig blauw:</td>
-<td class="alignright"><i>Pleur&oacute;tus ostre&aacute;tus</i>
-<a href="#no123">No. 123</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7">[Zie ook Panus st&yacute;pticus, met korten steel en
-Lent&iacute;nus cochle&aacute;tus].</td>
-</tr>
-<tr id="tg22.5">
-<td class="itemNum">5.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. en st. beide met sparrige afstaande schubben:</td>
-<td class="alignright"><i>Pholi&oacute;ta squarr&oacute;sa</i> <a href=
-"#no133">No. 133</a> (Plaat 4, fig. 19).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. honingbruin met harige afstaande schubjes, steel glad met
-afstaanden ring, plaatjes later gevlekt, melig:</td>
-<td class="alignright"><i>Armill&aacute;ria m&eacute;llea</i> <a href=
-"#no113">No. 113</a>. (Plaat 2, fig. III en <a href="#fig060">fig.
-60</a>).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. glad, zonder schubjes; &ograve;f met aangedrukte schubjes, die
-in kleur van de hoed verschillen</td>
-<td class="alignright"><a href="#tg22.6">6</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="tg22.6">
-<td class="itemNum">6.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. met aangedrukte, soms ietwat harige schubjes</td>
-<td class="alignright"><a href="#tg22.7">7</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. zonder schubjes, glad, rimpelig of vezelig</td>
-<td class="alignright"><a href="#tg22.11">11</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="tg22.7">
-<td class="itemNum">7.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. zijdelings, h. wit of bleekgrijs met bruine schubjes:
-<span class="pagenum">[<a id="pb220" href="#pb220" name=
-"pb220">220</a>]</span></td>
-<td class="alignright"><i>Pleur&oacute;tus dr&yacute;inus</i> <a href=
-"#no124">No. 124</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. middenstandig of eenigszins excentrisch</td>
-<td class="alignright"><a href="#tg22.8">8</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="tg22.8">
-<td class="itemNum">8.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. zonder ring; pl. afloopend, getand of ingescheurd</td>
-<td class="alignright"><a href="#tg22.9">9</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. met ring; pl. niet afloopend.</td>
-<td class="alignright"><a href="#tg22.10">10</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="tg22.9">
-<td class="itemNum">9.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. dunvleezig tot lederachtig, met harige bruinzwarte
-schubjes:</td>
-<td class="alignright"><i>Lent&iacute;nus tigr&iacute;nus</i> <a href=
-"#no126">No. 126</a>. (Plaat 4, fig. 14).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. dik, taaivleezig, later hard, met bruine vlek-schubben:</td>
-<td class="alignright"><i>Lent&iacute;nus squam&oacute;sus</i> <a href=
-"#no125">No. 125</a> (<a href="#fig062">fig. 62</a>).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>[H. steenrood-geelbruin, aan den rand met gele vlekken]:</td>
-<td class="alignright"><i>Hyphol&oacute;ma sublater&iacute;tium</i>
-<a href="#no138">No. 138</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="tg22.10">
-<td class="itemNum">10.</td>
-<td colspan="7">[H. geel- of blauwgroen, kleverig, soms met witte
-schubjes: Stropharia aeruginosa].</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. goudgeel-bruin met donkerder schubjes:</td>
-<td class="alignright"><i>Pholi&oacute;ta auriv&eacute;lla</i> <a href=
-"#no134">No. 134</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="tg22.11">
-<td class="itemNum">11.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. met ring, H. groenachtig:</td>
-<td class="alignright"><i>Stroph&aacute;ria aerugin&oacute;sa</i>
-<a href="#no222">No. 222</a>. (Plaat 5, fig. 32).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. met ring, H. anders gekleurd</td>
-<td class="alignright"><a href="#tg22.24">24</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. zonder ring</td>
-<td class="alignright"><a href="#tg22.12">12</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="tg22.12">
-<td class="itemNum">12.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. ingerold bruinrood (zie fig. 63); anijsgeur:</td>
-<td class="alignright"><i>Lent&iacute;nus cochle&aacute;tus</i>
-<a href="#no127">No. 127</a> (<a href="#fig063">fig. 63</a>).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. niet ingerold, geen anijsgeur</td>
-<td class="alignright"><a href="#tg22.13">13</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="tg22.13">
-<td class="itemNum">13.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. zijdelings, kort en verbreed; zwammetjes in toefen:</td>
-<td class="alignright"><i>P&aacute;nus st&yacute;pticus</i> <a href=
-"#no128">No. 128</a> (<a href="#fig064">fig. 64</a>).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. niet zijdelings, hoogstens excentrisch.</td>
-<td class="alignright"><a href="#tg22.14">14</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="tg22.14">
-<td class="itemNum">14.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Ledergele tot bruine paddenstoeltjes, met wit donzig voetje op
-losse takjes of plantenafval:</td>
-<td class="alignright"><i>Tub&aacute;ria furfur&aacute;cea</i> <a href=
-"#no135">No. 135</a>. (Plaat 4, fig. 24).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Op boomen of stronken, geen donzig voetje</td>
-<td class="alignright"><a href="#tg22.15">15</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="tg22.15">
-<td class="itemNum">15.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Paddenst. eenzaam of slechts weinige dicht bijeen</td>
-<td class="alignright"><a href="#tg22.16">16</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Paddenst. in bossen of talrijke troepjes bijeen</td>
-<td class="alignright"><a href="#tg22.21">21</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="tg22.16">
-<td class="itemNum">16.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Taai en dikvleezig, st. excentrisch, op boomen:</td>
-<td class="alignright"><i>Pleur&oacute;tus ulm&aacute;rius</i> <a href=
-"#no122">No. 122</a> (Plaat 3, fig. 9).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Niet taai; aan den voet der boomen of in de aarde daarbij
-<span class="pagenum">[<a id="pb221" href="#pb221" name=
-"pb221">221</a>]</span></td>
-<td class="alignright"><a href="#tg22.17">17</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="tg22.17">
-<td class="itemNum">17.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. helder geel, geel-roodachtig</td>
-<td class="alignright"><i>Trichol&oacute;ma r&uacute;tilans</i>
-<a href="#no114">No. 114</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. geelachtig, later bruin; St. zwart-bruin viltig:</td>
-<td class="alignright"><i>Pax&iacute;llus atrotoment&oacute;sus</i>
-<a href="#no136">No. 136</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. wit of rose</td>
-<td class="alignright"><a href="#tg22.18">18</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="tg22.18">
-<td class="itemNum">18.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. spoelvormig verdikt, vaak gevoord:</td>
-<td class="alignright"><i>Coll&yacute;bia f&uacute;sipes</i> <a href=
-"#no116">No. 116</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. niet zeer slank, gedraaid, wit met zwarte vezeltjes:</td>
-<td class="alignright"><i>Pl&uacute;teus cerv&iacute;nus</i> <a href=
-"#no129">No. 129</a>. (Pl. 4, fig. 16).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. zeer slank, glad, lichtgrijs of bruin</td>
-<td class="alignright"><a href="#tg22.19">19</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="tg22.19">
-<td class="itemNum">19.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. met fijne evenwijdige groeven, grijs-blauw:</td>
-<td class="alignright"><i>Myc&eacute;na polygr&aacute;mma</i> <a href=
-"#no121">No. 121</a>. (Plaat 3, fig. 7).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. zonder groeven en anders gekleurd</td>
-<td class="alignright"><a href="#tg22.20">20</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="tg22.20">
-<td class="itemNum">20.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. naar onderen verdikt en in een wortel uitloopend; H. 5 &agrave;
-10 cM.:</td>
-<td class="alignright"><i>Coll&yacute;bia radic&aacute;ta</i> <a href=
-"#no115">No. 115</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. gelijk dik, bleekgrijs met behaarden scheeven wortel. H. 2
-&agrave; 3 cM.:</td>
-<td class="alignright"><i>Myc&eacute;na rug&oacute;sa</i> <a href=
-"#no120">No. 120</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7">[Zie ook Mycena galericulata, die soms eenzaam
-voorkomt].</td>
-</tr>
-<tr id="tg22.21">
-<td class="itemNum">21.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Teere paddenstoel. H. tot 2 cM. in groepjes</td>
-<td class="alignright"><a href="#tg22.22">22</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Grooter; meer in bossen of zoden</td>
-<td class="alignright"><a href="#tg22.23">23</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="tg22.22">
-<td class="itemNum">22.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. spoedig grauw-zwart, op stronken, oude stammen, enz.:</td>
-<td class="alignright"><i>Psathyr&eacute;lla dissemin&aacute;ta</i>
-<a href="#no141">No. 141</a>. (Plaat 5, fig. 36).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. bleek blijvend; op bemoste stammen:</td>
-<td class="alignright"><i>Myc&eacute;na cort&iacute;cola</i> <a href=
-"#no118">No. 118</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="tg22.23">
-<td class="itemNum">23.</td>
-<td colspan="7">[St. excentrisch, h. taai en dik-vleezig, zie Pleurotus
-ulmarius].</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. middenstandig</td>
-<td class="alignright"><a href="#tg22.24">24</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="tg22.24">
-<td class="itemNum">24.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. met ring, h. wit, kleverig, meest op beuk:</td>
-<td class="alignright"><i>Armill&aacute;ria m&uacute;cida</i> <a href=
-"#no112">No. 112</a> (<a href="#fig059">fig. 59</a>).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. met ring; daaronder sparrig schubbig. H. bruin: <span class=
-"pagenum">[<a id="pb222" href="#pb222" name=
-"pb222">222</a>]</span></td>
-<td class="alignright"><i>Pholi&oacute;ta mut&aacute;bilis</i> <a href=
-"#no132">No. 132</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. zonder ring, hoogstens met gordijnresten</td>
-<td class="alignright"><a href="#tg22.25">25</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="tg22.25">
-<td class="itemNum">25.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. spoelvormig verdikt, vaak gevoord:</td>
-<td class="alignright"><i>Coll&yacute;bia f&uacute;sipes</i> <a href=
-"#no116">No. 116</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. niet aldus</td>
-<td class="alignright"><a href="#tg22.26">26</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="tg22.26">
-<td class="itemNum">26.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. met fijne evenwijdige groeven:</td>
-<td class="alignright"><i>Myc&eacute;na polygr&aacute;mma</i> <a href=
-"#no121">No. 121</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. niet aldus</td>
-<td class="alignright"><a href="#tg22.27">27</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="tg22.27">
-<td class="itemNum">27.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. bruin tot zwart, fluweelig:</td>
-<td class="alignright"><i>Coll&yacute;bia vel&uacute;tipes</i> <a href=
-"#no117">No. 117</a> (<a href="#fig061">fig. 61</a>).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. kaal</td>
-<td class="alignright"><a href="#tg22.28">28</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="tg22.28">
-<td class="itemNum">28.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. glad, witachtig of grijs</td>
-<td class="alignright"><a href="#tg22.29">29</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>St. geel, geelbruin of bruin, pl. geel- of groenachtig, later grauw
-of paars-zwart wordend:</td>
-<td class="alignright"><i>Hyphol&oacute;ma</i> <a href="#no138">No.
-138</a>&ndash;140. (Plaat 5, fig. 30).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="tg22.29">
-<td class="itemNum">29.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. wit of lichtrose blijvend. H. klokvormig:</td>
-<td class="alignright"><i>Myc&eacute;na galericul&aacute;ta</i>
-<a href="#no119">No. 119</a>. (Plaat 3, fig. 7).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pl. bruin of zwart wordend door de sporen</td>
-<td class="alignright"><a href="#tg22.30">30</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="tg22.30">
-<td class="itemNum">30.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. kegel-klokvormig, geelbruin gestreept, pl. zwart wordend:</td>
-<td class="alignright"><i>Copr&iacute;nus mic&aacute;ceus</i> <a href=
-"#no142">No. 142</a>. (Pl. 5, fig. 34).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. aanv. bol, later uitgespreid, pl. bruin wordend:</td>
-<td class="alignright"><i>Bolb&iacute;tius</i> (Hyphol&oacute;ma)
-<i>hydr&oacute;philus</i> <a href="#no137">No. 137</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-</table>
-<hr class="tb" id="descplaatzwammen">
-<p class="par"></p>
-<p id="no112" class="par">No. 112. <b>Armill&aacute;ria
-m&uacute;cida.</b> <i>Porceleinzwam</i> (<a href="#fig059">fig.
-59</a>).</p>
-<p class="par">H. wit, soms lichtgrijs of bruinachtig, slijmerig,
-rimpelig, 3&ndash;12 cM. St. wit met witten gestreepten R. Vooral op
-beuken, die er soms van onder tot boven mee begroeid zijn.
-Aug.&ndash;Oct. <i>vr. a.</i></p>
-<p id="no113" class="par">No. 113. <b>Armill&aacute;ria
-m&eacute;llea.</b> <i>Honingzwam</i>, &ldquo;Hallimasch&rdquo;
-(<a href="#fig060">fig. 60</a> en Plaat 2, fig. III).</p>
-<p class="par">H. geel-honingbruin, met harige, meest donkerder
-schubjes en gestreepten rand, 5 &agrave; 18 cM., met afstaanden
-vlokkigen R. St. bleek rood- of bruinachtig. <span class=
-"pagenum">[<a id="pb223" href="#pb223" name="pb223">223</a>]</span>Pl.
-later rood of bruinachtig gevlekt, &plusmn; afloopend <i>a. a.
-e.</i></p>
-<p id="no114" class="par">No. 114. <b>Trichol&oacute;ma
-r&uacute;tilans.</b> <i>Purperroode houtzwam.</i></p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e12765width" id="fig059"><img src=
-"images/fig059.jpg" alt=
-"Fig. 59. Armill&aacute;ria m&uacute;cida (Porceleinzwam)." width="441"
-height="580">
-<p class="figureHead">Fig. 59. Armill&aacute;ria m&uacute;cida
-(Porceleinzwam).</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par">H. geelachtig met purperrood vilt bedekt, dat later in
-schubjes afscheurt; eerst klokvormig, dan uitgespreid en bolrond,
-6&ndash;10 cM. Vleesch geel. Pl. goudgeel, eerst aan de snede verdikt,
-dan gezaagd. <span class="pagenum">[<a id="pb225" href="#pb225" name=
-"pb225">225</a>]</span>St. krachtig, gevuld 5&ndash;8 cM. hoog, licht
-geel met purperroode vezels. In troepjes bij&eacute;&eacute;n op of aan
-den voet van boomstronken. Zomer-herfst<span class="corr" id=
-"xd21e12773" title="Niet in bron">.</span> <i>a.</i></p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e12780width" id="fig060"><img src=
-"images/fig060.gif" alt=
-"Fig. 60. Honingzwam, Armill&aacute;ria m&eacute;llea." width="503"
-height="720">
-<p class="figureHead">Fig. 60. Honingzwam, Armill&aacute;ria
-m&eacute;llea.</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p id="no115" class="par">No. 115. <b>Coll&yacute;bia
-radic&aacute;ta.</b> <i>Wortelcollybia</i>.</p>
-<p class="par">H. dunvleezig, grauwbruin tot olijfkleurig, rimpelig,
-geaderd, 6&ndash;12 cM. Pl. breed, wijd uit elkaar, fraai wit. St.
-slank, meest naar onderen verdikt, en met een stevigen wortel in den
-grond bevestigd. Aan den voet van boomen, vooral beuken.
-Zomer-herfst<span class="corr" id="xd21e12795" title=
-"Niet in bron">.</span> <i>vr. a.</i></p>
-<p id="no116" class="par">No. 116. <b>Coll&yacute;bia
-f&uacute;sipes.</b> <i>Spoelvoet (Collybia).</i></p>
-<p class="par">H. roodbruin of okerkleurig, soms ook bleeker,
-6&ndash;10 cM. Lamellen breed, wijd uiteen, bleek rose of licht
-roodbruin. Kenmerkend is vooral de steel: verdikt-gezwollen, naar
-onderen spoelvormig verdund, gestreept of gegroefd, vaak verdraaid,
-bruin, bruin-rood. Aan den voet van oude boomen. Zomer-herfst. <i>vr.
-a.</i></p>
-<p id="no117" class="par">No. 117. <b>Coll&yacute;bia
-vel&uacute;tipes.</b>
-<i>Fluweelpootje.</i>&mdash;<i>Winterzwammetje</i> (<a href=
-"#fig061">fig. 61</a>).</p>
-<p class="par">H. geel, goud-geel, bruinachtig, vochtig, kleverig,
-2&ndash;8 cM., de rand vaak gestreept. St. bruin tot zwartbruin,
-fluweelig. Pl. geelachtig, ver uiteen. In zoden, aan stronken van
-hakhout, aan boomstammen, ook in de steden, van Sept.&ndash;Maart.
-<i>a. a. e.</i></p>
-<p id="no118" class="par">No. 118. <b>Myc&eacute;na
-cort&iacute;cola.</b> <i>Schorsmycena.</i></p>
-<p class="par">H. grijs of licht-bruin rose, gevoord, 2&ndash;6 mM. St.
-licht-grijs of bruinachtig, berijpt. Pl. bleek, breed.</p>
-<p class="par">In troepjes op bemoste boomstammen. Oct.&ndash;Feb.
-<i>a.</i></p>
-<p id="no119" class="par">No. 119. <b>Myc&eacute;na
-galericul&aacute;ta.</b> <i>Helm mycena.</i> (Plaat 3, fig. 7).</p>
-<p class="par">H. kegel- of klokvormig, 2&ndash;4 cM. in vele tinten
-van grijs, geel-grauw, bleek-bruin; droog en kaal, vaak wat rimpelig
-gestreept. Pl. wit tot bleek-rose, met een tand afloopend. St. glad en
-glanzend, grauw <span class="pagenum">[<a id="pb227" href="#pb227"
-name="pb227">227</a>]</span>of grijs-bruin, vaak wortelachtig verlengd
-en dun behaard. Op of dicht bij stronken en stammen, vele bijeen.
-Zomer-herfst<span class="corr" id="xd21e12860" title=
-"Niet in bron">.</span> <i>a. a.</i></p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e12868width" id="fig061"><img src=
-"images/fig061.jpg" alt=
-"Fig. 61. Coll&yacute;bia vel&uacute;tipes (Fluweelpootje of Winterzwammetje)."
-width="683" height="499">
-<p class="figureHead">Fig. 61. Coll&yacute;bia vel&uacute;tipes
-(Fluweelpootje of Winterzwammetje).</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p id="no120" class="par">No. 120. <b>Myc&eacute;na rug&oacute;sa.</b>
-<i>Rimpelige mycena.</i></p>
-<p class="par">Deze gelijkt veel op de vorige, doch onderscheidt zich,
-door een meer rimpeligen, grauwen hoed, een wat taaier substantie
-(vooral de grijze steel). Pl. bleekgrijs. Ze komt meer eenzaam of
-slechts weinige bij elkaar voor. Stronken enz. Herfst<span class="corr"
-id="xd21e12882" title="Niet in bron">.</span> <i>a.</i></p>
-<p id="no121" class="par">No. 121. <b>Myc&eacute;na
-polygr&aacute;mma.</b> <i>Streepsteel-mycena.</i></p>
-<p class="par">H. kegel-klokvormig. Zwak bultig, in vele tinten van
-grijs-grauw- of bruinachtig, 2&ndash;4 cM. Pl. wit of bijna wit. St.
-over zijne geheele lengte met fijne groeven, grijs, blauwgrijs, meestal
-wortelend en van onderen behaard. Aan stammen en stronken, tusschen
-dorre bladeren, enz. Zomer-herfst<span class="corr" id="xd21e12898"
-title="Niet in bron">.</span> <i>vr. a.</i></p>
-<p id="no122" class="par">No. 122. <b>Pleur&oacute;tus
-ulm&aacute;rius.</b> <i>Iepenzwam.</i> (Plaat 3, fig. 9).</p>
-<p class="par">H. taai-vleezig, vast, geelachtig, okerkleurig, soms wat
-grijzig, vaak gevlekt of in veldjes gebarsten, 8&ndash;20 cM. St.
-stevig, excentrisch, vast, kleur als hoed of wat bleeker. Pl. wit,
-breed. Aan boomstammen, vooral iepen, vaak in groepjes bijeen; soms
-zeer hoog. Herfst<span class="corr" id="xd21e12914" title=
-"Niet in bron">.</span> <i>vr. a.</i></p>
-<p id="no123" class="par">No. 123. <b>Pleur&oacute;tus
-ostre&aacute;tus.</b> <i>Oesterzwam.</i></p>
-<p class="par">H. vleezig, schelpvormig, grauw, grijs, blauw,
-bruinachtig, later soms geelachtig verbleekend, 5 &agrave; 15 cM.; rand
-aanv. ingerold. St. kort of bijna ontbrekend, wit, onderaan
-wit-behaard. Pl. wit, geel- of grijsachtig. Meestal vele boven elkaar
-aan boomstammen. Sept.&ndash;Nov. <i>vr. a.</i></p>
-<p id="no124" class="par">No. 124. <b>Pleur&oacute;tus
-dr&yacute;inus.</b> <i>Grijze zadelzwam.</i></p>
-<p class="par">H. taai, witachtig of bleek-grijs, met bruine schubjes,
-4&ndash;9 cM. Pl. afloopend, wit of geelachtig. St. zijdelings,
-<span class="pagenum">[<a id="pb228" href="#pb228" name=
-"pb228">228</a>]</span>kort (&plusmn; 2 cM.), wit, fijn-schubbig, met
-vergankelijken ring. Aan eikestammen, zieke ooftboomen en dergelijke.
-Herfst<span class="corr" id="xd21e12945" title="Niet in bron">.</span>
-<i>vr. a.</i></p>
-<p id="no125" class="par">No. 125. <b>Lent&iacute;nus squam&oacute;sus
-(lepideus.)</b> <i>Geschubde houtzwam.</i> (<a href="#fig062">fig.
-62</a>).</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure floatRight xd21e12964width" id="fig062"><img src=
-"images/fig062.gif" alt=
-"Fig. 62. Ingescheurd-getande pl. van Lent. squamosus. (Geschubde houtzwam)."
-width="221" height="123">
-<p class="figureHead">Fig. 62. Ingescheurd-getande pl. van Lent.
-squamosus. (<i>Geschubde houtzwam</i>).</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par">H. dik- en taaivleezig, later hard en droog, 8&ndash;15
-cM.; wit of bleek okerkleurig, met donkere, aangedrukte schubben. Pl.
-afloopend, wit of geel-bruinachtig, getand, vaak ingescheurd en
-dwarsgestreept. St. gevuld, vast, fijn schubbig. Reuk aangenaam zoetig;
-op dennestompen en vooral op bewerkt hout: balken, palen, trapjes,
-<i>vr. a.</i></p>
-<p class="par">Deze zwam kan soms zeer afwijkende, monstreuse vormen
-aannemen, vooral in het duister.</p>
-<p id="no126" class="par">No. 126. <b>Lent&iacute;nus
-tigr&iacute;nus.</b> <i>Getijgerde houtzwam.</i> (Plaat 4, fig.
-14).</p>
-<p class="par">Kleiner dan de voorafgaande, dunner en slapper; meer
-trechtervormig met <span class="corr" id="xd21e12988" title=
-"Bron: neergebogenrand">neergebogen rand</span>. Wit of
-grijs-geelachtig met zwarte harige schubjes. Pl., wit of lichtgeel,
-fijn getand. Vindplaats als de vorige Zomer-herfst<span class="corr"
-id="xd21e12991" title="Niet in bron">.</span> <i>vr. a.</i></p>
-<p id="no127" class="par">No. 127. <b>Lent&iacute;nus
-cochle&aacute;tus.</b> <i>Bruine anijszwam</i> (<a href="#fig063">fig.
-63</a>).</p>
-<p class="par">Vormt dichte toefen van &plusmn; slakkenhuisvormige
-ingerolde hoeden, licht roodbruin, en heeft een sterken anijsgeur. In
-1912 op verscheidene plaatsen waargenomen, aan stronken. Herfst.
-<i>e.</i></p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e13014width" id="fig063"><img src=
-"images/fig063.jpg" alt=
-"Fig. 63. Lent&iacute;nus cochle&aacute;tus (Bruine anijszwam)." width=
-"403" height="342">
-<p class="figureHead">Fig. 63. Lent&iacute;nus cochle&aacute;tus
-(Bruine anijszwam).</p>
-<p class="par first">Photo <span class="sc">H. A. A. v. d.
-Lek</span>.</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p id="no128" class="par">No. 128. <b>P&aacute;nus
-st&yacute;pticus.</b> <i>Scherpe schelpjeszwam</i> (<a href=
-"#fig064">fig. 64</a>).</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure floatRight xd21e13035width" id="fig064"><img src=
-"images/fig064.gif" alt=
-"Fig. 64. P&aacute;nus st&yacute;pticus. (Scherpe schelpjeszwam)."
-width="168" height="130">
-<p class="figureHead">Fig. 64. P&aacute;nus st&yacute;pticus. (Scherpe
-schelpjeszwam).</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par">Deze vormt zoden van meest zeer talrijke exemplaren:
-kleine leder- tot okerkleurige hoedjes met een zijdelingsch, kort
-steeltje dat naar boven verbreed <span class="pagenum">[<a id="pb229"
-href="#pb229" name="pb229">229</a>]</span>is. De okerkleurige plaatjes
-zijn door fijne aderen verbonden. Het vleesch smaakt zeer scherp.</p>
-<p class="par">Aan stronken en stammen, het geheele jaar <i>a.
-a.</i></p>
-<p id="no129" class="par">No. 129. <b>Pl&uacute;teus
-cerv&iacute;nus.</b> <i>Hertenzwam.</i> (Plaat 4, fig. 16).</p>
-<p class="par">H. 6&ndash;9 cM., dunvl. klokvormig, later uitgespreid,
-glad, ietwat zijdeachtig, kaal of fijn-schubbig, in verschillende
-tinten: bruinachtig, grauw-bruin. Pl. spoedig bleekrose, breed. Sporen
-rose. St. 5 &agrave; 9 cM. hoog, wit met fijne zwarte vezeltjes, vaak
-wat gedraaid. Aan den voet van boomstammen, op stronken, enz. eenzaam
-of in groepjes. Aug.&ndash;Oct. <i>vr. a.</i></p>
-<p id="no130" class="par">No. 130. <b>Cl&aacute;udopus
-vari&aacute;bilis.</b> <i>Witte schelpjeszw.</i> (<a href=
-"#fig065">fig. 65</a>). <span class="pagenum">[<a id="pb230" href=
-"#pb230" name="pb230">230</a>]</span></p>
-<p class="par">Kleine, vleezige, ongesteelde hoedjes, 1&ndash;2 cM.,
-wit, fijn viltig; hoed vaak teruggeslagen, met de plaatjes naar boven;
-deze zijn eerst wit, later rose of bruin. Sporen roodachtig. Op takjes,
-enz. Aug.&ndash;Nov. <i>vr. a.</i></p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e13080width" id="fig065"><img src=
-"images/fig065.jpg" alt=
-"Fig. 65. Cl&aacute;&uacute;dopus vari&aacute;bilis. (Witte schelpjeszwam)."
-width="497" height="201">
-<p class="figureHead">Fig. 65. Cl&aacute;&uacute;dopus
-vari&aacute;bilis. (Witte schelpjeszwam).</p>
-<p class="par first">Photo <span class="sc">B. E. Bouman</span>.</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p id="no131" class="par">No. 131. <b>Crepid&oacute;tus
-m&oacute;llis.</b> <i>Weeke schelpzwam.</i> (Plaat 4 fig. 22.)</p>
-<p class="par">H. geleiachtig-vleezig, slap, ei- of niervormig, vaak
-gegolfd-gelobd, wit-geelachtig, bruin. St. ontbrekend of zeer kort. Pl.
-van het aanhechtingspunt uitstralend; wit, later kaneelkleurig. Sporen
-bruin. Op oude stammen en stronken, vooral populieren.
-Zomer-herfst<span class="corr" id="xd21e13099" title=
-"Niet in bron">.</span> <i>vr. a.</i></p>
-<p id="no132" class="par">No. 132. <b>Pholi&oacute;ta
-mut&aacute;bilis.</b> <i>Gladde pholiota.</i></p>
-<p class="par">H. bruin, kleverig of vochtig, eerst bol en bultig met
-ingerolden rand, later vlak, 3&ndash;6 cM. Pl. aangegroeid, soms wat
-afloopend, eerst bleek, dan geelbruin of kaneelkleurig. Sporen bruin.
-St. 3&ndash;6 cM. hoog, later hol, met dun-vliezigen ring; daaronder
-bruin en &plusmn; sparrig-schubbig, er boven bleeker en glad. (Ring en
-schubben worden vaak slechts onduidelijk zichtbaar). In bossen op
-stronken, vooral van beuken <span class="pagenum">[<a id="pb231" href=
-"#pb231" name="pb231">231</a>]</span>en elzen. Herfst, vooral in
-&rsquo;t Z. en O. <i>a. e.</i></p>
-<p class="par">N.B. Deze niet te verwarren met de zwavelkopjes, met
-groenig-gele plaatjes, die paarszwart worden!</p>
-<p id="no133" class="par">No. 133. <b>Pholi&oacute;ta
-squarr&oacute;sa.</b> <i>Schubbige pholiota.</i> (Plaat 4, fig. 19 en
-20).</p>
-<p class="par">Gemakkelijk kenbaar aan de sparrige omgebogen schubben
-op den hoed en den steel. Alleen boven den vlokkigen vergankelijken
-ring glad. H. 4&ndash;6 cM. Geheel goudgeel tot roestbruin. Pl. eerst
-bleek olijfkleurig, dan bruin. Sporen bruin. In bossen aan den voet van
-boomen, vooral beuken. Oct.&ndash;Nov. <i>vr. a.</i></p>
-<p id="no134" class="par">No. 134. <b>Pholi&oacute;ta
-auriv&eacute;lla.</b> <i>Goudvlieszwam.</i></p>
-<p class="par">H. eerst bol, dan vlak gewelfd, 6&ndash;10 cM.,
-goudgeel-bruin met aangedrukte bruinachtige schubjes; vochtig kleverig,
-droog glanzend. Pl. eerst witachtig, dan geel, later bruin. Sporen
-bruin. St. dik, hol, geel met wat afstaanden ring; daaronder
-vlokkig-schubbig. Aan loofboomen. Herfst<span class="corr" id=
-"xd21e13146" title="Niet in bron">.</span> <i>vr. a.</i></p>
-<p id="no135" class="par">No. 135. <b>Tub&aacute;ria
-furfur&aacute;cea.</b> <i>Donsvoetje.</i> (Pl. 4, fig. 24).</p>
-<p class="par">H. ledergeel bij droogte; vochtig donkerder, bruin;
-eerst bol of vlak, later verdiept, &plusmn; trompetvormig, bedekt met
-kleine zemelachtige schubjes. Pl. okerkleurig tot kaneelkleurig,
-eenigszins afloopend. Sporen bruin. St. van onderen meestal met een wit
-dons bedekt. Op takjes, bladeren, plantenafval, enz.
-Herfst-winter<span class="corr" id="xd21e13162" title=
-"Niet in bron">.</span> <i>a. a.</i></p>
-<p id="no136" class="par">No. 136. <b>Pax&iacute;llus
-atrotoment&oacute;sus.</b> <i>Zwartvoet.</i></p>
-<p class="par">Zeer kenbaar aan den korten dikken steel, die met een
-donkerbruin tot zwart fluweelig vilt is bedekt. H. 7&ndash;15 cM.,
-bruin, oppervlak als zeemleer, breed-trechtervormig, doch vaak scheef,
-met excentrischen steel. Sporen bruin. Op of bij oude naaldboomen of
-stronken daarvan. Herfst<span class="corr" id="xd21e13178" title=
-"Niet in bron">.</span> <i>vr. a.</i> <span class="pagenum">[<a id=
-"pb232" href="#pb232" name="pb232">232</a>]</span></p>
-<p id="no137" class="par">No. 137. <b>Bolb&iacute;tius
-(Hyphol&oacute;ma) hydr&oacute;philus.</b> <i>Grijze vochtzwam.</i></p>
-<p class="par">H. eerst bol, met neergebogen rand, later uitgespreid,
-hygrophaan, bleek kastanjebruin. Plaatjes bruin. Sporen bruin.
-Kenmerkend vooral de witachtige golvende steel (vooral bij jonge
-exemplaren) Op stronken enz. meest in groote bossen. Herfst<span class=
-"corr" id="xd21e13195" title="Niet in bron">.</span> <i>a.</i></p>
-<p class="par"><b>Hyphol&oacute;ma.</b> <i>Zwavelkopjes</i>.</p>
-<p class="par">De zwavelkopjes zijn de gele of geelbruine, zoo
-algemeene stronkbewoners, waarvan de plaatjes paars-zwart of grauw
-worden door de sporen, en waarbij gewoonlijk op hoed of steel duidelijk
-resten van het gordijn zichtbaar zijn; bij jonge exemplaren is het vaak
-heel mooi te zien; zij smaken bitter.</p>
-<p id="no138" class="par">No. 138. <b>Hyphol&oacute;ma
-sublater&iacute;tium</b>, met &plusmn; steenroode hoeden, 4&ndash;10
-cM. die aan den rand vaalgele vlokken of vlekken vertoonen
-(gordijnresten), en een steel, die naar onderen versmald is en
-roestbruin. Pl. aanv. licht grijsgroen. Vleesch geelwit<span class=
-"corr" id="xd21e13216" title="Niet in bron">.</span> <i>a. v.</i></p>
-<p id="no139" class="par">No. 139. <b>Hyphol&oacute;ma
-fascicul&aacute;re</b>, kleiner, 2&ndash;6 cM. meer geelbruin, zonder
-randvlekken, steel &plusmn; overal even dik en geler. Pl. aanv.
-zwavelgeel. Vleesch geler. Beide aan stronken en boomen<span class=
-"corr" id="xd21e13227" title="Niet in bron">.</span> <i>a. a.
-v.</i></p>
-<p class="par">Voorts vindt men op dennenstronken en in de buurt
-daarvan, vooral in &rsquo;t Oosten:</p>
-<p id="no140" class="par">No. 140. <b>Hyphol&oacute;ma
-epix&aacute;nthum</b>, meer bleekgeel van kleur, met geelwitachtige
-plaatjes, die grauw worden. Oct.&ndash;Dec. <i>vr. a.</i></p>
-<p class="par">Voor hyphol&oacute;ma Candolle&aacute;num zie blz.
-<a href="#pb278" class="pageref">278</a>.</p>
-<p id="no141" class="par">No. 141. <b>Psathyr&eacute;lla
-dissemin&aacute;ta.</b> <i>Grijze klokjes.</i> (Plaat 5, fig. 36).</p>
-<p class="par">H. eerst ei- dan klokvormig, 1 &agrave; 1&frac12; cM.;
-wit, grijs of licht okerkleurig., gevoord-gestreept, aanv. <span class=
-"pagenum">[<a id="pb233" href="#pb233" name="pb233">233</a>]</span>zeer
-fijn bestoven. Pl. eerst wit, dan grauw en zwart door de sporen. St.
-wit. Teere paddenstoeltjes in grooten getale bijeen aan den voet van
-boomen, op stronken, uit vloeren en plafonds van huizen, op bladaarde,
-enz. Voorjaar-herfst <i>a.</i></p>
-<p id="no142" class="par">No. 142. <b>Copr&iacute;nus
-mic&aacute;ceus.</b> <i>Glimmerinktzwam.</i> (Plaat 5, fig. 34)</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e13272width" id="fig066"><img src=
-"images/fig066.jpg" alt=
-"Fig. 66. Lenz&iacute;tes betul&iacute;na (Berken plaatjeshoutzwam)."
-width="433" height="492">
-<p class="figureHead">Fig. 66. Lenz&iacute;tes betul&iacute;na (Berken
-plaatjeshoutzwam).</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par">H. eerst ei- dan klokvormig, 3 <span class="corr" id=
-"xd21e13279" title="Bron: a">&agrave;</span> 5 cM. geelbruin gestreept,
-met fijne glinsterende korreltjes bezet, die echter spoedig verdwijnen.
-Pl. wit, bruin dan zwart door de sporen. St. wit, een weinig zijachtig,
-<span class="pagenum">[<a id="pb234" href="#pb234" name=
-"pb234">234</a>]</span>glad hol. In grooten getale bijeen op stronken
-en boomen; ook op de aarde. Voor- en najaar <i>a. a.</i></p>
-<p class="par"><b>Lenz&iacute;tes.</b> Dit geslacht vormt in menig
-opzicht een overgang tusschen plaat- en buisjeszwammen. Jong vertoonen
-zij gaatjes, maar bij uitgroeiing vormen zich duidelijke plaatjes, die
-echter stijf en kurkachtig zijn. De geheele hoed is trouwens zoo;
-hierdoor en door hun voorkomen en groeiwijze gelijken zij veel op
-sommige Polyporace&euml;n; vooral als men ze alleen van boven
-beschouwt, kan men ze licht daarmede verwarren. De plaatjes zijn vaak
-vertakt en zijdelings verbonden, waardoor soms gaatjes ontstaan, die
-dan echter altijd veel grover zijn, dan bij de echte buisjeszwammen.
-Soms vertoonen zij dicht bij hun aanhechtingspunt gaatjes en meer naar
-den rand toe plaatjes. De meest voorkomende zijn:</p>
-<p id="no143" class="par">No. 143. <b>Lenz&iacute;tes
-betul&iacute;na.</b> <i>Berken-plaatjeshoutzwam.</i> (<a href=
-"#fig066">fig. 66</a>).</p>
-<p class="par">H. 2&ndash;10 cM. breed, &plusmn; met banden geteekend,
-viltig-harig, fluweelig, grauw-bleekbruin (dikwijls ook groenig). Pl.
-wit tot lichtgrijs-bruin. Vaak vele bijeen, dakpansgewijs. Op stronken
-van berken, esschen, eiken e.a. &rsquo;t geheele jaar <i>a</i>.</p>
-<p id="no144" class="par">No. 144. <b>Lenz&iacute;tes
-saepi&aacute;ria.</b> <i>Bruine plaatjeshoutzwam.</i></p>
-<p class="par">H. 2&ndash;12 cM., borstelig viltig, fluweelig, aanv.
-geel, later van uit &rsquo;t midden bruin wordend, bruin met
-oranje-gele rand, ten slotte geheel donkerbruin. Pl. oranje-geel, vaak
-vertakt en verbonden. Op oude stronken van naaldhout, en op balken,
-schutting, enz., daaruit vervaardigd, &rsquo;t geheele jaar <i>vr.
-a</i>.</p>
-<p class="par">N.B. De Nos. 112&ndash;128 en 143, 144 hebben witte
-sporen. Bij de andere is het afzonderlijk vermeld.</p>
-<hr class="tb">
-<p class="par"><span class="pagenum">[<a id="pb235" href="#pb235" name=
-"pb235">235</a>]</span></p>
-<p id="tbpolyporaceeen" class="par"><b>Tabel tot het bepalen der meest
-voorkomende geslachten der Polyporace&euml;n of Buisjeszwammen.</b></p>
-<table class="tocList">
-<tr>
-<td class="itemNum">1.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Vleezige gesteelde aardpaddenstoelen, waarbij de buisjeslaag zich
-gemakkelijk van het vruchtvleesch laat afscheiden:</td>
-<td class="alignright"><i>Bol&eacute;tus.</i> Zie tabel blz. <a href=
-"#pb207" class="pageref">207</a> (Plaat 2 fig. IX).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Hout- of boomzwammen of anders gevormde aardpaddenstoelen</td>
-<td class="alignright"><a href="#t23.2">2</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t23.2">
-<td class="itemNum">2.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Weeke, sappige, roode of roodbruine boomzwammen:</td>
-<td class="alignright"><i>Fistul&iacute;na</i>. <a href="#no170">No.
-170</a> (<a href="#fig079">fig. 79</a>).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Niet tegelijk week-sappig en rood</td>
-<td class="alignright"><a href="#t23.3">3</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t23.3">
-<td class="itemNum">3.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Aan de onderzijde doolhofachtige gangen of plaatjes (zie <a href=
-"#fig080">fig. 80</a>)</td>
-<td class="alignright"><a href="#t23.4">4</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Geen plaatjes of doolhofachtige gangen (of indien er iets van dien
-aard te zien is, dan z&eacute;&eacute;r veel fijner dan de figuur
-vertoont); <i>gaatjes</i> of netvorm. plooien</td>
-<td class="alignright"><a href="#t23.5">5</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t23.4">
-<td class="itemNum">4.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Doolhofachtige gangen (<a href="#fig080">fig. 80</a>), zwam
-dik-kurkachtig:</td>
-<td class="alignright"><i>Daed&aacute;lea querc&iacute;na</i>. <a href=
-"#no176">No. 176</a> (<a href="#fig080">fig. 80</a>).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Plaatjes, (soms hier en daar overgaande in gaatjes).</td>
-<td class="alignright">Zie <i>Lenz&iacute;tes</i>. (blz. <a href=
-"#pb234" class="pageref">234</a>).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t23.5">
-<td class="itemNum">5.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Geen echte gaatjes, maar plooien en netvormige aderen:</td>
-<td class="alignright"><i>Mer&uacute;lius</i>. <a href="#no171">No.
-171</a>&ndash;173</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td><i>Echte gaatjes, grof of fijn</i>, soms alleen met een loupe of op
-doorsnede zichtbaar (bv. bij Fomes)</td>
-<td class="alignright"><a href="#t23.6">6</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t23.6">
-<td class="itemNum">6.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Taai-kurkachtige tot hard-houtige zwammen, waarbij <span class=
-"pagenum">[<a id="pb236" href="#pb236" name="pb236">236</a>]</span> de
-<i>buisjes gewoonlijk in meerdere lagen</i> boven elkaar geplaatst
-zijn:</td>
-<td class="alignright"><i>F&oacute;mes</i>. Zie tabel blz. <a href=
-"#pb248" class="pageref">248</a>. (Plaat 2 fig. X <i>b</i> en fig.
-74&ndash;79).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7">(N.B. Dit kenmerk is alleen op breuk of doorsnede te
-zien.)</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7">Harde, niet te snijden zwammen, die zich slechts met
-groote moeite zouden laten breken of doorzagen, zoeke men onder
-Fomes.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Buisjes slechts in &eacute;&eacute;n laag, vliezige, vleezige,
-leder- of kurkachtige zwammen; (sommige wel later verhardend, maar niet
-hard-houtig)</td>
-<td class="alignright"><a href="#t23.7">7</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t23.7">
-<td class="itemNum">7.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Op doorsnede is de buisjes-laag niet door een scherp lijntje van
-het vleesch gescheiden (<a href="#fig081">fig. 81</a>); het vleesch is
-wit, kurkachtig tot zacht houtig:</td>
-<td class="alignright"><i>Tram&eacute;tes</i>. <a href="#no174">No.
-174</a> en 175.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Wel een scherp lijntje tusschen buizen-laag en vleesch:</td>
-<td class="alignright"><i>Pol&yacute;porus</i>. Zie tabel blz. <a href=
-"#pb237" class="pageref">237</a>. (Pl. 2 fig. X<i>a</i> en fig.
-69&ndash;73).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-</table>
-<hr class="tb">
-<p class="par"><span class="pagenum">[<a id="pb237" href="#pb237" name=
-"pb237">237</a>]</span></p>
-<p id="tbpolyporus" class="par"><b>Tabel tot het bepalen der
-Pol&yacute;porus-soorten.</b></p>
-<table class="tocList">
-<tr>
-<td class="itemNum">1.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Een vrijwel rond hoedje op een middenst. of wat excentrisch
-steeltje:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t24.2">2</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Andere vorm, geen of zijdelingsche steel:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t24.3">3</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t24.2">
-<td class="itemNum">2.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Op den grond (zandgrond) groeiend:</td>
-<td class="alignright"><i>Pol. per&eacute;nnis</i>. <a href=
-"#no145">No. 145</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Op takken of stammen groeiend:</td>
-<td class="alignright"><i>Pol. brum&aacute;lis</i>. <a href=
-"#no146">No. 146</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t24.3">
-<td class="itemNum">3.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pori&euml;n fraai paars (bij oude exemplaren bruin-paars).</td>
-<td class="alignright"><i>Pol. abiet&iacute;nus</i>. <a href=
-"#no159">No. 159</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pori&euml;n hier en daar mooi oranje:</td>
-<td class="alignright"><i>Pol. aur&eacute;olus. (am&oacute;rphus).</i>
-<a href="#no158">No. 158</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pori&euml;n zwavelgeel, hoed geel, oranje of bruinachtig.</td>
-<td class="alignright"><i>Pol. sulph&uacute;reus</i>. <a href=
-"#no150">No. 150</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pori&euml;n fraai zilver-grijs:</td>
-<td class="alignright"><i>Pol. ad&uacute;stus</i>. <a href="#no156">No.
-156</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Pori&euml;n anders gekleurd, wit, bleek-geel, groenig of
-bruinachtig:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t24.4">4</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t24.4">
-<td class="itemNum">4.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Vleesch &igrave;n-bruin, rood-of geelbruin:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t24.5">5</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Vleesch wit of bleek geel-grijs of bruinachtig.</td>
-<td class="alignright"><a href="#t24.7">7</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t24.5">
-<td class="itemNum">5.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. meest kleiner dan 6 cM., meerdere bijeen, gewoonlijk boven
-elkaar geplaatst, bruin, met stralig geplaatste rimpels:</td>
-<td class="alignright"><i>Pol. radi&aacute;tus</i>. <a href=
-"#no157">No. 157</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. grooter dan 6 cM., 10 tot 30 cM. en meer:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t24.6">6</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t24.6">
-<td class="itemNum">6.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Dik cons&ocirc;le- tot kussenvormige hoeden aan boomstammen, aanv.
-geelbruin en week, later verhardend en roest-bruin, zwart wordend:</td>
-<td class="alignright"><i>Pol. h&iacute;spidus</i>. <a href=
-"#no153">No. 153</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Meestal ongeveer tol- of trechtervormig, op of bij
-coniferenstompen:</td>
-<td class="alignright"><i>Pol. Schwein&iacute;tzii</i>. <a href=
-"#no154">No. 154</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7">(Zie ook Fomes conchatus en Fomes pomaceus
-(vruchtboomen!)<span class="corr" id="xd21e13630" title=
-"Niet in bron">)</span> <span class="pagenum">[<a id="pb238" href=
-"#pb238" name="pb238">238</a>]</span></td>
-</tr>
-<tr id="t24.7">
-<td class="itemNum">7.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. zadelv. geelbruin, met donkere schubben:</td>
-<td class="alignright"><i>Pol. squam&oacute;sus</i>. <a href=
-"#no147">No. 147</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. fraai met banden geteekend, meest vele bijeen op stronken,</td>
-<td class="alignright"><i>Pol. vers&iacute;color</i>. <a href=
-"#no160">No. 160</a> en 161. (Plaat 2 fig. X <i>a</i> en <a href=
-"#fig073">fig. 73</a>).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Niet met schubben, noch met banden:</td>
-<td class="alignright"><a href="#t24.8">8</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t24.8">
-<td class="itemNum">8.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Talrijke hoeden, gelobd en ingesneden, vormen &eacute;&eacute;n
-geheel. (Zie <a href="#fig072">fig. 72</a>).</td>
-<td class="alignright"><a href="#t24.9">9</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Enkelv. hoeden, afzonderlijk of vele bijeen.</td>
-<td class="alignright"><a href="#t24.10">10</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t24.9">
-<td class="itemNum">9.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. fraai lichtbruin, met korreltjes, later schubbig:</td>
-<td class="alignright"><i>Pol. gig&aacute;nteus</i>. <a href=
-"#no151">No. 151</a> (<a href="#fig070">fig. 70</a> en 71).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>H. grauw, of grijs-bruin, niet schubbig:</td>
-<td class="alignright"><i>Pol. frond&oacute;sus</i>. <a href=
-"#no152">No. 152</a> (<a href="#fig072">fig. 72</a>).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7">(Zie ook Pol. sulph&uacute;reus, die soms met witte
-pori&euml;n voorkomt.)</td>
-</tr>
-<tr id="t24.10">
-<td class="itemNum">10.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Met duidelijken steel, van onderen zwart:</td>
-<td class="alignright"><i>Pol. p&iacute;cipes</i>. <a href="#no148">No.
-148</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Zittend of met zeer korten steel, kussenvormig (op berk!) zie
-<a href="#fig069">fig. 69</a></td>
-<td class="alignright"><i>Pol. betul&iacute;nus</i>. <a href=
-"#no149">No. 149</a><span class="corr" id="xd21e13733" title=
-"Niet in bron">.</span></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Vuil-witte of grauw bruine, &plusmn; taai vleezige zwammen, meestal
-vele bijeen en &plusmn; samenvloeiend<span class="corr" id="xd21e13737"
-title="Niet in bron">.</span></td>
-<td class="alignright"><i>Pol. fum&oacute;sus</i>. <a href="#no155">No.
-155</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-</table>
-<hr class="tb" id="descpolyporus">
-<p class="par"></p>
-<p id="no145" class="par">No. 145. <b>Pol&yacute;porus
-(Polyst&iacute;ctus) per&eacute;nnis.</b> <i>Tolzwammetje.</i></p>
-<p class="par">H. 2&ndash;8 cM., dun, leerachtig, rond, bruin, rand
-dun, scherp. Pori&euml;n eerst wit berijpt, later bruin. St.
-middenstandig, lichtbruin en fluweelig. Dikwijls vertoonen de hoeden
-fraai geteekende banden; men vindt ook veelal eenige exemplaren min of
-meer met elkaar vergroeid. Zandgrond. Nazomer-herfst. <i>vr. a</i>.</p>
-<p id="no146" class="par">No. 146. <b>Pol&yacute;porus
-brum&aacute;lis.</b> <i>Winterhoutzwam</i>.</p>
-<p class="par">H. 3&ndash;8 cM. &plusmn; vleezig, dan taai-leerachtig,
-grijs-bruin, <span class="pagenum">[<a id="pb239" href="#pb239" name=
-"pb239">239</a>]</span>zonder bandv. teekening, eerst behaard, later
-meestal eenigszins schubbig. Pori&euml;n wit, geelachtig. Steel
-&plusmn; O.5 cM. dik, fijn schubbig of harig. Op doode takken en
-stammen, vooral van eiken. Najaar-voorjaar. <i>vr. a</i>.</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e13780width" id="fig067"><img src=
-"images/fig067.gif" alt=
-"Fig. 67. Pol&yacute;porus squam&oacute;sus (Zadelzwam)." width="668"
-height="505">
-<p class="figureHead">Fig. 67. Pol&yacute;porus squam&oacute;sus
-(Zadelzwam).</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p id="no147" class="par">No. 147. <b>Pol&yacute;porus
-squam&oacute;sus.</b> <i>Zadelzwam</i>. (<a href="#fig067">fig. 67</a>
-en fig. 68).</p>
-<p class="par">H. tot 40 cM., taai vleezig, geelbruin met donkere
-schubben. Pori&euml;n aanv. klein, later vrij groot en <span class=
-"pagenum">[<a id="pb240" href="#pb240" name=
-"pb240">240</a>]</span>hoekig, wit tot lichtbruin. Steel kort,
-zijdelingsch of excentrisch, van onderen zwart. Loofboomen, en
-stronken. Voor- en najaar. <i>a.</i></p>
-<p id="no148" class="par">No. 148. <b>Pol&yacute;porus <span class=
-"corr" id="xd21e13806" title="Bron: picipes">p&iacute;cipes</span>.</b>
-<i>Peksteel</i>.</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e13814width" id="fig068"><img src=
-"images/fig068.gif" alt=
-"Fig. 68. Pol&yacute;porus squam&oacute;sus (Zadelzwam)." width="539"
-height="438">
-<p class="figureHead">Fig. 68. Pol&yacute;porus squam&oacute;sus
-(Zadelzwam).</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par">H. tot 8 cM., taai-vleezig, later hard, bruin, glad. St.
-sterk excentrisch, geheel zwart tot aan de afloopende pori&euml;n, deze
-zijn wit tot bleekbruin, klein, op stronken meest van wilgen. Najaar.
-<i>vr. a.</i></p>
-<p id="no149" class="par">No. 149. <b>Pol&yacute;porus
-betul&iacute;nus.</b> <i>Berkenzwam</i>. (<a href="#fig069">fig.
-69</a>).</p>
-<p class="par">H. 6 &agrave; 20 cM., vleezig tot kurkachtig, &plusmn;
-rond of niervormig, zittend of met zeer korten steel aangehecht,
-<span class="pagenum">[<a id="pb241" href="#pb241" name=
-"pb241">241</a>]</span>kaal, glad, bruingrijs; vleesch zuiver wit,
-buisjes kort, pori&euml;n wit. Uitsluitend op berken. Het geheele jaar.
-<i>vr. a.</i></p>
-<p id="no150" class="par">No. 150. <b>Pol&yacute;porus
-sulph&uacute;reus.</b> <i>Zwavelzwam</i>.</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e13851width" id="fig069"><img src=
-"images/fig069.jpg" alt=
-"Fig. 69. Pol&yacute;porus betul&iacute;nus (Berkenzwam)." width="629"
-height="446">
-<p class="figureHead">Fig. 69. Pol&yacute;porus betul&iacute;nus
-(Berkenzwam).</p>
-<p class="par first">(Photo <span class="sc">Dr. Garjeanne</span>.)</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par">H. meestal vele tot groote complexen vergroeid,
-zwavelgeel met oranje. Pori&euml;n geel. Vleesch wit of geelachtig,
-aanv. week kaasachtig, later hard, als <span class="corr" id=
-"xd21e13862" title="Bron: rbosse">brosse</span> kaakjes. Op loofboomen,
-soms zeer hoog; schadelijke parasiet! <i>vr. a</i>.</p>
-<p id="no151" class="par">No. 151. <b>Pol&yacute;porus
-gig&aacute;nteus.</b> <i>Reuzenzwam</i>. (<a href="#fig070">fig. 70</a>
-en fig. 71). <span class="pagenum">[<a id="pb242" href="#pb242" name=
-"pb242">242</a>]</span></p>
-<p class="par">Deze vormt aan den voet van oude boomstammen groote
-zoden, die meer dan 1 M. breed kunnen worden, mooi lichtbruin met
-korreltjes en schubjes geteekend (vooral later); de bleeke pori&euml;n
-kleuren zich bij druk zwartig. Vooral aan den voet van beuken.
-Augustus&ndash;October. <i>vr. a</i>.</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e13886width" id="fig070"><img src=
-"images/fig070.jpg" alt=
-"Fig. 70. Pol&yacute;porus gig&aacute;nteus (Reuzenzwam) &frac12; nat. grootte."
-width="429" height="406">
-<p class="figureHead">Fig. 70. Pol&yacute;porus gig&aacute;nteus
-(Reuzenzwam) &frac12; nat. grootte.</p>
-<p class="par first">Photo <span class="sc">H. A. A. v. d.
-Lek.</span></p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p id="no152" class="par">No. <span class="corr" id="xd21e13896" title=
-"Bron: 151">152</span>. <b>Pol&yacute;porus frond&oacute;sus</b>,
-&ldquo;<i>De eikhaas</i>&rdquo; (<a href="#fig072">fig. 72</a>),
-onderscheidt zich van de vorige door zijn meer grauwe of grijsbruine
-kleur; ook is hij meer ingesneden tot kleinere, meer rondachtige
-lappen. Aan den voet van oude boomen, vooral eiken. <i>n. a. e</i>.</p>
-<p id="no153" class="par">No. 153. <b>Pol&yacute;porus
-h&iacute;spidus.</b> <i>Ruige boomzwam</i>. <span class=
-"pagenum">[<a id="pb243" href="#pb243" name="pb243">243</a>]</span></p>
-<p class="par">H. 10&ndash;30 cM. dik, cons&ocirc;le- tot kussenvormig,
-aanv. geel-bruin en vrij week, later hard, bruin en zwart. Van boven
-ruig-harig. Pori&euml;n aanv. bleek groenig geel, fijn gewimperd, later
-bruinachtig. Aan stammen van levende boomen. Juli-winter. <i>vr.
-a.</i></p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e13926width" id="fig071"><img src=
-"images/fig071.jpg" alt=
-"Fig. 71. Pol&yacute;porus gig&aacute;nteus (Reuzenzwam), aan den voet van een beuk."
-width="417" height="461">
-<p class="figureHead">Fig. 71. Pol&yacute;porus gig&aacute;nteus
-(Reuzenzwam), aan den voet van een beuk.</p>
-<p class="par first">Photo <span class="sc">H. A. A. v. d.
-Lek.</span></p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par">N.B. Deze zwam is &eacute;&eacute;njarig; gedurende den
-geheelen winter kan men de harde bruinzwarte (doode) zwammen vinden.
-<span class="pagenum">[<a id="pb244" href="#pb244" name=
-"pb244">244</a>]</span></p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e13938width" id="fig072"><img src=
-"images/fig072.jpg" alt=
-"Fig. 72. Pol&yacute;porus frond&oacute;sus (Eikhaas)." width="720"
-height="516">
-<p class="figureHead">Fig. 72. Pol&yacute;porus frond&oacute;sus
-(Eikhaas).</p>
-</div>
-<p class="par"><span class="pagenum">[<a id="pb245" href="#pb245" name=
-"pb245">245</a>]</span></p>
-<p id="no154" class="par">No. 154. <b>Pol&yacute;porus
-Schwein&iacute;tzii.</b> <i>Sparrehoutzwam.</i></p>
-<p class="par">Deze zwam, uitsluitend in naaldbosschen, op of bij
-stompen te vinden, is aan de fraai-bruine, ruw-viltige bovenkant, en de
-groen-gelige (later bruine) pori&euml;n te kennen. De h., 6&ndash;25
-cM., zijn &plusmn; tol- of trechtervormig, alleenstaand of eenige
-&plusmn; vergroeid. Herfst. In &rsquo;t Z. en O. <i>vr. a.</i></p>
-<p class="par"><b>Pol&yacute;porus fum&oacute;sus en
-ad&uacute;stus.</b></p>
-<p class="par">Bijna alle vuil-witte, grijze of grauw-bruine zwammen,
-niet met banden geteekend, die men in groote getale bijeen, zodevormend
-of dakpansgewijze op stammen of stronken aantreft, behooren tot een van
-deze soorten.</p>
-<p id="no155" class="par">No. 155. <b>P. fum&oacute;sus</b>, <i>de
-rookzwam</i>, is gew. dikker, vleeziger, vertoont op doorsnede
-z&ocirc;nen in &rsquo;t vleesch, heeft vuil-witte of bruinachtige
-pori&euml;n, die door wrijving zich donkerder kleuren. <i>a</i>.</p>
-<p id="no156" class="par">No. 156. <b>P. ad&uacute;stus</b>, <i>de
-grijze gaatjeszwam</i>, is dunvleezig, zonder z&ocirc;nen, en heeft
-mooi zilvergrauwe pori&euml;n; ook zijn hier de hoedjes meest meer
-half-cirkelvormig en fijnviltig. Herfst-winter. <i>a. a</i>.</p>
-<p id="no157" class="par">No. 157. <b>Pol&yacute;porus
-radi&aacute;tus.</b> <i>Elzenzwam</i>.</p>
-<p class="par">H. 4&ndash;6 cM., meest vele bijeen &plusmn;
-dakpansgewijs; bruin met stralige rimpels, aanv. fluweelig-glanzend.
-Pori&euml;n aanv. met zilverachtigen weerschijn. Vooral goed te kennen
-aan het geel-bruine, stralig-vezelige vleesch. Bij voorkeur op elzen,
-doch ook op beuken, berken, e. a. Het geheele jaar. <i>vr. a</i>.</p>
-<p id="no158" class="par">No. 158. <b>Pol&yacute;porus
-aur&eacute;olus</b> (= am&oacute;rphus). <i>Oranje
-dennezwammetje.</i></p>
-<p class="par">Witte, &plusmn; vleezige, zijdeachtige zwammetjes, vele
-bijeen, dakpansgewijs of onregelmatig uitgespreid, met oranje of
-oranje-rose pori&euml;n. Op dennenstronken. Najaar. <i>a</i>.
-<span class="pagenum">[<a id="pb246" href="#pb246" name=
-"pb246">246</a>]</span></p>
-<p id="no159" class="par">No. 159. <b>Pol&yacute;porus
-(Polyst&iacute;ctus) abiet&iacute;nus.</b> <i>Paarse
-dennenzwam</i>.</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure floatRight xd21e14023width" id="fig073"><img src=
-"images/fig073.gif" alt=
-"Fig. 73. Pol&yacute;porus vers&iacute;color (Elfenbankjes), onderaan rechts eenige Mycena&rsquo;s."
-width="348" height="510">
-<p class="figureHead">Fig. 73. Pol&yacute;porus vers&iacute;color
-(Elfenbankjes), onderaan rechts eenige Mycena&rsquo;s.</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par">Vindt men op naaldhout zwammetjes met fraai paarse
-pori&euml;n, dan is het deze. Overigens is de vorm zeer veranderlijk en
-wisselt tusschen breed-uitgespreide korsten en wit-grijze, harige
-hoedjes, onduidelijk met banden geteekend. De pori&euml;n zijn ook
-onregelmatig in tandjes uiteengescheurd en <span class=
-"pagenum">[<a id="pb247" href="#pb247" name=
-"pb247">247</a>]</span>kunnen door verbleeking bruin-paars tot bruin
-worden. Niet te verwarren met <span class="corr" id="xd21e14031" title=
-"Bron: Stereum purpureum">St&eacute;reum purp&uacute;reum</span> (geen
-pori&euml;n!). Zie blz. <a href="#pb56" class="pageref">56</a>.
-Zomer-herfst. <i>a</i>.</p>
-<p id="no160" class="par">No. 160. <b>Pol&yacute;porus
-(Polyst&iacute;ctus) vers&iacute;color.</b> <i>Veelkleurige zwam.
-Elfenbankjes</i>. (<a href="#fig073">fig. 73</a>).</p>
-<p class="par">De meest algemeene zwam op allerlei stammen en stronken
-is wel deze: kenbaar aan zijn fraai met banden geteekende hoed, die
-zij&iuml;g-glanzend en glad is, en waarvan men er meestal vele bijeen
-vindt. Men vindt ze in allerlei kleuren, witachtig, bruin, blauwachtig
-tot zwart. De pori&euml;n zijn aanv. wit, later worden ze
-bruinachtig.</p>
-<p class="par">N.B. De eenige zwam die hiermede soms wel verward wordt
-is <span class="corr" id="xd21e14055" title=
-"Bron: Lenzites betulina">Lenz&iacute;tes betul&iacute;na</span> (blz.
-<a href="#pb234" class="pageref">234</a>), doch deze is aan de
-onderzijde direct te kennen.</p>
-<p id="no161" class="par">No. 161. [Als <b>Pol&yacute;porus
-(Polyst&iacute;ctus) zon&aacute;tus</b> worden onderscheiden de vormen,
-die zachtfluweelig, dikker, meestal grauw bruin en onduidelijk
-gez&ocirc;neerd zijn met dikkere, vaak witte rand; hierbij zijn de
-hoeden gewoon met een breede, ineenvloeiende basis vastgehecht.] Beide
-vormen op stronken enz. &rsquo;t geheele jaar. <i>a. a</i>.</p>
-<hr class="tb">
-<p class="par"><span class="pagenum">[<a id="pb248" href="#pb248" name=
-"pb248">248</a>]</span></p>
-<p id="tbfomes" class="par"><b>Tabel tot het bepalen der
-F&oacute;mes-soorten.</b></p>
-<table class="tocList">
-<tr>
-<td class="itemNum">1.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Vleesch wit of licht geelachtig</td>
-<td class="alignright"><a href="#t254.2">2</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Vleesch bruin of bruingeel</td>
-<td class="alignright"><a href="#t254.3">3</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t254.2">
-<td class="itemNum">2.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Zwam geheel wit of lichtgrijs, ook de bovenzijde van den hoed;
-meest op popel:</td>
-<td class="alignright"><i>F&oacute;mes conn&aacute;tus</i>. <a href=
-"#no168">No. 168</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Bovenzijde bruin, op den wortel of den boomvoet, meest van
-coniferen:</td>
-<td class="alignright"><i>F&oacute;mes ann&oacute;sus</i>. <a href=
-"#no167">No. 167</a> (<a href="#fig074">fig. 74</a>&ndash;77).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t254.3">
-<td class="itemNum">3.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Zwam korst- of schelpvormig met dunnen rand, pori&euml;n helder
-geelbruin:</td>
-<td class="alignright"><i>F&oacute;mes conch&aacute;tus.</i> <a href=
-"#no169">No. 169</a> (<a href="#fig077">fig. 77</a> en 78).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Zwam knobbel-, hoef-, of cons&ocirc;levormig</td>
-<td class="alignright"><a href="#t254.4">4</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t254.4">
-<td class="itemNum">4.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Zwam dik, hoef- of kussenvormig, van boven grijs, grauw tot zwart;
-pori&euml;n grijs berijpt of licht kaneelkleurig</td>
-<td class="alignright"><a href="#t254.5">5</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Zwam meer afgeplat, cons&ocirc;levormig, van boven bruin
-bruinzwart; pori&euml;n wit, bij druk bruin:</td>
-<td class="alignright"><i>F&oacute;mes applan&aacute;tus</i>. <a href=
-"#no165">No. 165</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t254.5">
-<td class="itemNum">5.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Zwamweefsel hard, houtig, donker roestbruin, naar boven geleidelijk
-in de zeer harde buitenlaag overgaande; deze is (vooral bij oudere
-exemplaren) voorzien van groeven en barsten:</td>
-<td class="alignright"><i>F&oacute;mes igni&aacute;rius</i>. <a href=
-"#no162">No. 162</a>&ndash;154. (Plaat 2 fig. X <i>b</i>).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7">(In hoofdzaak hiermede overeenstemmend, doch met
-lichter goudbruin weefsel is <i>Fomes robustus</i>, op eik.)</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>Zwamweefsel zachter, kurkig-zwammig, van boven <span class=
-"pagenum">[<a id="pb249" href="#pb249" name=
-"pb249">249</a>]</span>begrensd door een harde buitenlaag, van onderen
-door de zeer lange buisjes. Hoed bruinachtig, grauw of grijs:</td>
-<td class="alignright"><i>F&oacute;mes foment&aacute;rius</i>. <a href=
-"#no166">No. 166</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-</table>
-<hr class="tb" id="descfomes">
-<p class="par"></p>
-<p id="no162" class="par">No. 162. <b>F&oacute;mes
-igni&aacute;rius.</b> <i>Vuurzwam</i>. (Pl. 2 fig. X <i>b</i>.)</p>
-<p class="par">Aanv. bol-knobbelvormig, licht bruin-grijs berijpt.
-Later beginnen zich boven- en onderzijde te onderscheiden; de zwam
-wordt hoefvormig, de bovenzijde bruin-grijs-zwart, zeer hard (vaak wat
-groenig), met concentrische groeven en barsten; de pori&euml;n zeer
-fijn (als speldeprikken), licht grijs tot kaneelkleurig. Het
-&ldquo;vleesch,&rdquo; dat hard en roestbruin is, bestaat bijna geheel
-uit de lagen van buisjes. De vuurzwam, die men meest op abelen en
-wilgen vindt, kan soms zeer oud worden en wel &plusmn; 30 cM. breed; de
-groei, door dat er telkens een nieuwe laag tegen de onderzijde wordt
-aangezet, is er fraai aan waar te nemen. Het geheele jaar.
-<i>a</i>.</p>
-<p class="par">[Deze zwam is ongeschikt om tonder van te maken, maar
-wordt, waar ze veel voorkomt, veel als brandstof gebruikt vndr. de
-naam.]</p>
-<p class="par">Nauw verwant aan deze zijn:</p>
-<p class="par">No. 163. <b>F&oacute;mes rob&uacute;stus</b>, veel op
-eiken, met meer goudbruin vleesch en meestal geelbruinen rand en</p>
-<p id="no164" class="par">No. 164. <b>F&oacute;mes pom&aacute;ceus</b>,
-de <i>Boomgaardzwam</i>, veel op vruchtboomen te vinden; meestal
-kleiner, meer scherp gerand en vaak aangegroeide plakken vormend, met
-meestal wijdere pori&euml;n.</p>
-<p id="no165" class="par">No. 165. <b>F&oacute;mes
-applan&aacute;tus.</b> <i>Platte tonderzwam</i>.</p>
-<p class="par">Deze is meer afgeplat, cons&ocirc;levormig; van boven
-bruin, meestal onregelmatig-bobbelig en rimpelig. De pori&euml;n zijn
-wit of geel-wit, bij druk bruin verkleurend. <span class=
-"pagenum">[<a id="pb250" href="#pb250" name="pb250">250</a>]</span>Op
-doorsnede of breuk kan men gewoonlijk het fluweelige bruine zwamweefsel
-en de lange buisjes goed onderscheiden. Op verschillende boomsoorten.
-Het geheele jaar. <i>a.</i></p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e14234width" id="fig074"><img src=
-"images/fig074.jpg" alt=
-"Fig. 74. F&oacute;mes ann&oacute;sus (dennenmoorder) op wortels; (overeind geplaatst) om de onderzijde te toonen."
-width="492" height="449">
-<p class="figureHead">Fig. 74. F&oacute;mes ann&oacute;sus
-(dennenmoorder) op wortels; (overeind geplaatst) om de onderzijde te
-toonen.</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e14239width" id="fig075"><img src=
-"images/fig075.jpg" alt=
-"Fig. 75. F&oacute;mes ann&oacute;sus (dennenmoorder) doorsnede."
-width="216" height="95">
-<p class="figureHead">Fig. 75. F&oacute;mes ann&oacute;sus
-(dennenmoorder) doorsnede.</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p id="no166" class="par">No. 166. <b>F&oacute;mes
-foment&aacute;rius</b>, de echte <i>Tonderzwam</i>, die hoef- tot
-kussenvormig is, meestal bruinachtig grauw, van binnen
-zwammig-kurkachtig, met stompen rand, en pori&euml;n, die eerst grijs
-berijpt, later bruinachtig <span class="pagenum">[<a id="pb251" href=
-"#pb251" name="pb251">251</a>]</span>zijn, schijnt bij ons te lande
-zeldzaam te zijn.</p>
-<p id="no167" class="par">No. 167. <b>F&oacute;mes ann&oacute;sus</b>,
-(Trametes radiciperda.)</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e14259width" id="fig076"><img src=
-"images/fig076.jpg" alt=
-"Fig. 76. F&oacute;mes ann&oacute;sus (dennenmoorder). Bovenkant op wortel."
-width="428" height="424">
-<p class="figureHead">Fig. 76. F&oacute;mes ann&oacute;sus
-(dennenmoorder). Bovenkant op wortel.</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par"><i>Dennenmoorder</i> (<a href="#fig074">fig. 74</a> tot
-<a href="#fig076">76</a>). Zeer veranderlijk van vorm, korstvormig of
-gedeeltelijk afstaand, soms vrij groote hoeden vormend, en dan meestal
-vele vergroeid, van boven helder bruin en rimpelig; pori&euml;n wit of
-licht okerkleurig. De zwam is nog &rsquo;t best te kennen aan het
-taai-kurkachtige vleesch, op doorsnede wit of licht geelachtig en met
-meerdere lagen van buisjes. Op de wortels en aan den voet van boomen,
-vooral coniferen. Zeer schadelijk. &rsquo;t Geheele jaar. (zie blz.
-<a href="#pb23" class="pageref">23</a>). <i>a</i>. <span class=
-"pagenum">[<a id="pb252" href="#pb252" name="pb252">252</a>]</span></p>
-<p id="no168" class="par">No. 168. <b>F&oacute;mes conn&aacute;tus.</b>
-<i>Witte populierzwam.</i></p>
-<p class="par">Geheel wit of wit-grijs, ook het vleesch wit en op
-doorsnede duidelijk meerdere lagen van buisjes toonend. Meestal
-meerdere hoedjes boven elkaar met breede basis vergroeid. (De
-bovenzijde is dikwijls met mos en algen begroeid.) Meest op populieren.
-<i>a</i>.</p>
-<p id="no169" class="par">No. 169. <b>F&oacute;mes
-conch&aacute;tus.</b> <i>Bruine houtzwam</i> (<a href="#fig077">fig.
-77</a> en <a href="#fig078">fig. 78</a>).</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e14309width" id="fig077"><img src=
-"images/fig077.jpg" alt=
-"Fig. 77. F&oacute;mes conch&aacute;tus (bruine houtzwam). &times; &frac14;. Groot, oud ex."
-width="543" height="364">
-<p class="figureHead">Fig. 77. F&oacute;mes conch&aacute;tus (bruine
-houtzwam). &times; &frac14;. Groot, oud ex.</p>
-<p class="par first">Photo <span class="sc">H. A. A. v. d.
-Lek</span>.</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure floatRight xd21e14319width" id="fig078"><img src=
-"images/fig078.jpg" alt=
-"Fig. 78. F&oacute;mes conch&aacute;tus (bruine houtzwam). Klein ex. op wilg."
-width="246" height="212">
-<p class="figureHead">Fig. 78. F&oacute;mes conch&aacute;tus (bruine
-houtzwam). Klein ex. op wilg.</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par">Zeer verschillend van <span class="pagenum">[<a id=
-"pb253" href="#pb253" name="pb253">253</a>]</span>vorm, van kleine
-aangegroeide korsten tot schelpvormige, meest dakpansgewijs geplaatste
-hoeden. Het best te kennen aan de pori&euml;n, die mooi-bruin zijn,
-ongeveer als Brusselsche aarde. Goed uitgegroeide hoeden zijn van boven
-zwart; voorzien van concentrische groeven. Op wilgen, populieren, enz.
-<i>vr. a</i>.</p>
-<p class="tb" id="tbpolyporaceeen2"></p>
-<p class="par"></p>
-<p id="no170" class="par">No. 170. <b>Fistul&iacute;na
-hep&aacute;tica.</b> <i>Biefstukzwam</i>. (<a href="#fig079">fig.
-79</a>).</p>
-<p class="par">Groote, vleezige, bruine- of bloedroode, sappige zwam
-(10 &agrave; 20 cM.); zittend of met korten steel. Vleesch week, rood
-met lichtere stralen; buisjes &plusmn; los van elkander; pori&euml;n
-roomkleurig, later <span class="pagenum">[<a id="pb254" href="#pb254"
-name="pb254">254</a>]</span>rose of bruinachtig. Op eiken, in holten,
-aan den voet, of een weinig hooger. Zomer-herfst. <i>vr. a</i>.</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e14351width" id="fig079"><img src=
-"images/fig079.jpg" alt=
-"Fig. 79. Fistul&iacute;na hep&aacute;tica (Biefstukzwam) in een boom-holte."
-width="459" height="408">
-<p class="figureHead">Fig. 79. Fistul&iacute;na hep&aacute;tica
-(Biefstukzwam) in een boom-holte.</p>
-<p class="par first">Photo Dr. <span class="sc">W. G. N. v. d.
-Sleen</span>.</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p id="no171" class="par">No. 171. <b>Mer&uacute;lius c&oacute;rium
-(papyr&iacute;nus).</b> <i>Papierzwammetje.</i> Zeer dunvleezig, door
-droogte spoedig &plusmn; papierachtig, wit, bijna geheel vlak
-uitgespreid of, door terugbuiging van den rand, met kleine hoedjes.
-Deze zijn van boven wit en fijn vlokkig-viltig. De onderzijde der h. en
-de naar buiten gekeerde kant der aangegroeide korst is met vlakke,
-netvormige plooien voorzien en wit of licht oker- of vleeschkleurig. Op
-stronken enz. Herfst en winter. <i>vr. a</i><span class="corr" id=
-"xd21e14370" title="Niet in bron">.</span></p>
-<p id="no172" class="par">No. 172. <b>Mer&uacute;lius
-tremell&oacute;sus.</b> <i>Weeke aderzwam</i>. Zeer week-vleezig, meest
-met boven elkaar geplaatste &ldquo;hoeden&rdquo;; deze zijn van boven
-grof-viltig wit of grijs en met stralig getanden rand; de onderzijde
-met gekroesde aderige plooien, &plusmn; pori&euml;n vormend, wit,
-oranje- of roodachtig. Soms op den grond groeiend. Herfst. <i>vr.
-a</i>.</p>
-<p id="no173" class="par">No. 173. <b>Mer&uacute;lius
-l&aacute;crymans.</b> <i>Huiszwam</i>. Volwassen vormt de huiszwam
-groote, zwammig-vleezige gele of bruine lappen, meestal met witten
-verdikten rand en met dikke, gewonden, aderige plooien, vaak ook met
-uitstekende tanden. In dit stadium zweet de zwam vochtdruppels uit,
-vndr. &ldquo;lacrymans&rdquo;, d. i. de weenende. Hieraan vooraf gaat
-echter een stadium, waarin de zwam alleen bestaat uit witte, weeke
-zwamvlokmassa&rsquo;s; opgedroogd vindt men deze wel als glanzende,
-grauwe vliezen op &rsquo;t hout. Op oud, vochtig hout, hoofdzakelijk in
-slecht geventileerde ruimten, b.v. onder vloeren.</p>
-<p id="no174" class="par">No. 174. <b>Tram&eacute;tes
-suav&eacute;olens.</b> <i>Witte anijszwam</i>. Zittend, 5&ndash;10 cM.,
-kurkachtig, van buiten en van <span class="pagenum">[<a id="pb255"
-href="#pb255" name="pb255">255</a>]</span>binnen wit, van boven
-vlokkig-viltig, gaatjes vrij groot met stompen rand, wit, sterken
-anijsgeur. Op oude wilgen. Herfst-winter. <i>n. a.</i></p>
-<p id="no175" class="par">No. 175. <b>Tram&eacute;tes
-gibb&oacute;sa.</b> <i>Witte bultzwam</i> (<a href="#fig081">fig.
-81</a>). Onderscheidt zich van de vorige vooral door &rsquo;t gemis van
-geur en door de smallere, kort-lijnvormige pori&euml;n. Aan oude
-stammen en stompen. Herfst-winter. <i>vr. a</i>.</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e14421width" id="fig080"><img src=
-"images/fig080.gif" alt=
-"Fig. 80. Daed&aacute;lea querc&iacute;na (Doolhofzwam) onderzijde."
-width="419" height="420">
-<p class="figureHead">Fig. 80. Daed&aacute;lea querc&iacute;na
-(Doolhofzwam) onderzijde.</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p id="no176" class="par">No. 176. <b>Daed&aacute;lea
-querc&iacute;na.</b> <i>Doolhofzwam</i> (<a href="#fig080">fig.
-80</a>). Volgroeide exemplaren zijn door de doolhofachtige gangen (zie
-fig. 80), en door de kurkachtige, bleek-bruine substantie gekenmerkt.
-Zij zijn dik-kussenvormig <span class="pagenum">[<a id="pb256" href=
-"#pb256" name="pb256">256</a>]</span>of knollig en van boven
-ongelijk-bobbelig. Behalve deze vindt men vaak andere vormen:
-onregelmatige stroken of plakken als lichtbruine kurkaangroeisels,
-eerst dicht, later met gaatjes, die zich tot de typische gangen
-verwijden. Aan oude eiken, ook wel op eikenhout. Het geheele jaar.
-<i>vr. a</i>.</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e14442width" id="fig081"><img src=
-"images/fig081.gif" alt="Fig. 81. Doorsnede van een Trametes." width=
-"182" height="151">
-<p class="figureHead">Fig. 81. Doorsnede van een Trametes.</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<hr class="tb">
-<p class="par"><span class="pagenum">[<a id="pb257" href="#pb257" name=
-"pb257">257</a>]</span></p>
-<p id="tbtrilzwammen" class="par"><b>Tabel tot het bepalen der
-Trilzwammen-soorten.</b></p>
-<table class="tocList">
-<tr>
-<td class="itemNum">1.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>P. wit, melkachtig, later lichtbruin:</td>
-<td class="alignright"><i>Ex&iacute;dia &aacute;lbida</i> <a href=
-"#no181">No. 181</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>P. geel, oranje of lichtbruin</td>
-<td class="alignright"><a href="#t26.2">2</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>P. zwart, grauw of bruinzwart</td>
-<td class="alignright"><a href="#t26.3">3</a></td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t26.2">
-<td class="itemNum">2.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>P. klein, 3&ndash;5 mM., geel tot oranje:</td>
-<td class="alignright"><i>Dacryom&yacute;ces still&aacute;tus</i>
-<a href="#no180">No. 180</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>P. grooter, 2&ndash;5 cM., geel of licht oranje, sterk
-geplooid:</td>
-<td class="alignright"><i>Trem&eacute;lla mesent&eacute;rica</i>
-<a href="#no178">No. 178</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>P. 2&ndash;8 cM., sterk gekroesd, lichtbruin, bij opdrogen
-vuilbruin:</td>
-<td class="alignright"><i>Trem&eacute;lla foli&aacute;cea</i> <a href=
-"#no179">No. 179</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr id="t26.3">
-<td class="itemNum">3.</td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>P. vrijwel rond, knoopvormig, zie</td>
-<td class="alignright"><i>Bulg&aacute;ria &iacute;nquinans</i> <a href=
-"#no9">No. 9</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>P. dun, schelp- of oorvormig, bruinachtig of grauw-grijs, aderig
-geplooid:</td>
-<td class="alignright"><i>Hirn&eacute;ola Aur&iacute;cula
-J&uacute;dae</i> <a href="#no177">No. 177</a> (<a href="#fig082">fig.
-82</a>).</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="itemNum"></td>
-<td colspan="7" class="innerContainer">
-<table class="inner">
-<tr>
-<td>P. dik, week, gezwollen, zwart:</td>
-<td class="alignright"><i>Ex&iacute;dia glandul&oacute;sa</i> <a href=
-"#no182">No. 182</a>.</td>
-</tr>
-</table>
-</td>
-</tr>
-</table>
-<hr class="tb" id="desctrilzwammen">
-<p class="par"></p>
-<p id="no177" class="par">No. 177. <b>Hirn&eacute;ola Aur&iacute;cula
-J&uacute;dae.</b> <i>Judas-oor</i> (<a href="#fig082">fig. 82</a>).</p>
-<p class="par">3&ndash;10 cM., schelp- of oorvormig, zittend, aderig
-geplooid, grauw-bruin tot zwart, van buiten fijn behaard; binnenzijde
-meer groenig of violetgrauw (jong lichtgrijs); taai-geleiachtig, bij
-uitdroging hoornachtig. Meest op oude vlierstammen, vaak in groepjes.
-Herfst-winter<span class="corr" id="xd21e14554" title=
-"Niet in bron">.</span> <i>vr. a</i>.</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e14561width" id="fig082"><img src=
-"images/fig082.gif" alt=
-"Fig. 82. Hirn&eacute;ola Aur&iacute;cula J&uacute;dae (Judasoor)."
-width="404" height="422">
-<p class="figureHead">Fig. 82. Hirn&eacute;ola Aur&iacute;cula
-J&uacute;dae (Judasoor).</p>
-</div>
-<p class="par"><span class="pagenum">[<a id="pb258" href="#pb258" name=
-"pb258">258</a>]</span></p>
-<p id="no178" class="par">No. 178. <b>Trem&eacute;lla
-mesent&eacute;rica.</b> <i>Gele trilzwam</i>.</p>
-<p class="par">2&ndash;5 cM., week, geleiachtig, geplooid en gewonden,
-helder geel tot oranje, later wit berijpt, vervloeiend. Op oude palen
-en takken, voornamelijk van eiken. Herfst-winter <i>vr. a.</i></p>
-<p id="no179" class="par">No. 179. <b>Trem&eacute;lla
-foli&aacute;cea.</b> <i>Bruine trilzwam</i>.</p>
-<p class="par">2&ndash;8 cM., eveneens sterk gekroesd en gewonden,
-lichtbruin en doorschijnend, opgedroogd bruinzwart, door vocht sterk
-opzwellend. Aan stammen, takken en palen. Herfst-winter <i>vr.
-a.</i></p>
-<p id="no180" class="par">No. 180. <b>Dacryom&yacute;ces
-still&aacute;tus.</b> <i>Oranjedropzwam</i>.</p>
-<p class="par">Bijna rond, 3&ndash;5 mM., aanv. geel; later oranje,
-<span class="pagenum">[<a id="pb259" href="#pb259" name=
-"pb259">259</a>]</span>geplooid; week-geleiachtig. Het geheele jaar
-door op takken, stronken, houtwerk. <i>a. a</i>.</p>
-<p id="no181" class="par">No. 181. <b>Ex&iacute;dia &aacute;lbida.</b>
-<i>Stijfselzwam</i>.</p>
-<p class="par">2&ndash;3 cM., rondachtig, vaak meerdere versmeltend,
-wit, melk- of glasachtig, later bruinachtig; aanv. glad, later met
-ondiepe groeven. Op losse, rottende takken. Herfst-voorjaar
-<i>a</i>.</p>
-<p id="no182" class="par">No. 182. <b>Ex&iacute;dia
-glandul&oacute;sa.</b> <i>Zwarte trilzwam</i>.</p>
-<p class="par">3&ndash;10 cM., grauw-zwart, week-gezwollen, meest met
-dunnen voet en naar boven verbreed, vaak bochtig geplooid. Bovenzijde
-eerst glad, later wrattig, onderzijde meest wat viltig. Bij &rsquo;t
-opdrogen wordt het een dun glinsterend zwart korstje. Op half doode en
-losse rottende takken van eiken. Herfst-winter <i>a.</i></p>
-<p class="par">Niet te verwarren met Bulg&aacute;ria &iacute;nquinans,
-zie <a href="#no9">No. 9</a>.</p>
-<hr class="tb">
-<p class="par"></p>
-<p id="deschoutzwammen" class="par">Behalve de voorafgaande houtzwammen
-treft men nog een aantal andere aan. Zeer veelvuldig vooral eenige, die
-<span class="corr" id="xd21e14643" title=
-"Bron: behoolen">behooren</span> tot het geslacht:</p>
-<p class="par"><b>St&eacute;reum.</b> (fig. 9). Typische korstzwammen,
-hoofdzakelijk bestaande uit aangegroeide korsten. De naar buiten
-gekeerde zijde is vrijwel glad en draagt het kiemvlies. Bij sommige
-blijft &rsquo;t hierbij; bij andere buigen de randen zich om, zoodat
-kleine vrije hoedjes ontstaan, waarbij nu het kiemvlies van onderen
-komt te liggen, terwijl de zijde van de korst, die tegen &rsquo;t hout
-aangegroeid is tot de vrije bovenzijde van den h. wordt. (Zie fig.
-<span class="corr" id="xd21e14650" title="Niet in bron">9</span> blz.
-<span class="corr" id="xd21e14653" title="Niet in bron">54</span>).
-Deze is meestal &plusmn; harig. Bij sommige soorten wordt het
-<i>kiemvlies bloedrood als men het wrijft</i>; dit zijn de 3
-volgende:</p>
-<p id="no183" class="par">No. 183. <b>St&eacute;reum
-sanguinol&eacute;ntum.</b> <i>Bloedende korstzwam.</i></p>
-<p class="par">Dunne, lederachtige korsten, met wit tot lichtgrauwe
-<span class="pagenum">[<a id="pb260" href="#pb260" name=
-"pb260">260</a>]</span>bruine kiemvlieszijde (fig. o.z.); rand scherp,
-een weinig teruggebogen; b-zijde wit, aangedrukt, zijig. Hymeniun
-<i>sterk</i> bloedend, alleen op dennen, vaak groote korsten vormend.
-Najaar <i>vr. a.</i></p>
-<p id="no184" class="par">No. 184. <b>St&eacute;reum
-rug&oacute;sum.</b> <i>Ruwe korstzwam</i>. Dik-korstvormig, geheel
-aangegroeid of met weinig teruggebogen rand. Kiemvlieszijde (o.z.),
-veelal ruw bobbelig, berijpt, geelbruin of ook grijsachtig, bloedend.
-Op stammen en takken vooral van beuken. Najaar <i>a. a.</i></p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e14690width" id="fig083"><img src=
-"images/fig083.jpg" alt=
-"Fig. 83. Cal&oacute;cera visc&oacute;sa (kleverig koraalzwammetje)."
-width="484" height="352">
-<p class="figureHead">Fig. 83. Cal&oacute;cera visc&oacute;sa (kleverig
-koraalzwammetje).</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p id="no185" class="par">No. 185. <b>St&eacute;reum
-spad&iacute;ceum.</b> <i>Bruine korstzwam</i>. Onderscheidt zich van de
-vorige, doordat hij dunner is, met bruiner niet berijpte
-kiemvlieszijde, meer omgebogen randen, waardoor meestal kleine h.
-ontstaan, <span class="pagenum">[<a id="pb261" href="#pb261" name=
-"pb261">261</a>]</span>2&ndash;3 cM., afstaande, vaak dakpansgewijs
-bij&eacute;&eacute;n; ze zijn van boven behaard, roestbruin, veelal met
-witten rand. Op oude stammen en stompen, voornamelijk van eiken. Najaar
-<i>a. a</i>.</p>
-<p class="par">Van de <i>niet-bloedende</i> korstzwammen vindt men
-meest:</p>
-<p id="no186" class="par">No. 186. <b>St&eacute;reum
-purp&uacute;reum</b>, de <i>Purper-korstzwam</i> en</p>
-<p id="no187" class="par">No. 187. <b>St&eacute;reum
-hirs&uacute;tum</b>, de <i>Gele korstzwam</i>.</p>
-<p class="par">De eerste steeds te kennen aan het <i>purper</i> of
-<i>wijn-roode</i> hymenium (alleen bij oudere ex. wat bleek of bruin
-wordend) de tweede aan het <i>gele</i> hymenium (helder-, bleek- of
-grijsgeel). Beide hebben meestal goed ontwikkelde hoedjes (met
-witachtige of grijze harige bovenzijde) en worden daardoor wel verward
-met sommige gaatjeszwammen, die een dergelijke groeiwijze hebben. Ze
-onderscheiden zich daarvan door de gladde kiemvlieskant, <i>zonder</i>
-gaatjes. Beide op boomen, stronken, takken, het geheele jaar door.
-<i>a. a</i>.</p>
-<p id="no188" class="par">No. 188. <b>Clav&aacute;ria
-str&iacute;cta.</b> <i>Houtkoraalzwam</i>.</p>
-<p class="par">Tot 8 cM. hoog, rijk vertakt, bleekgeel, later
-bruinachtig, ook door wrijving. Takjes dun rond en stijf, in
-vorksgewijs vertakte bruinachtige puntjes eindigend. Op boomstompen,
-takken en dergelijken. Najaar <i>vr. a</i>.</p>
-<p id="no189" class="par">No. 189. <b>Cal&oacute;cera
-visc&oacute;sa.</b> <i>Kleverig koraalzwammetje</i> (<a href=
-"#fig083">fig. 83</a>).</p>
-<p class="par">Tot 6 cM. hoog, rijk vertakt, goudgeel tot oranje; bij
-vocht zeer kleverig; takken naar boven veelal verbreed en vorksgewijs
-vertakt. Op oude wortels en vermolmde stronken van dennen.
-Juli&ndash;Nov. <i>vr. a.</i></p>
-<p id="no190" class="par">No. 190. <b>Phl&eacute;bia
-aurant&iacute;aca</b> (radi&aacute;ta). <i>Oranje aderzwam.</i></p>
-<p class="par">Deze vormt fluweelige &plusmn; wasachtig-vleezige
-korsten, <span class="pagenum">[<a id="pb262" href="#pb262" name=
-"pb262">262</a>]</span>met plooien en aderen bedekt, meest fraai oranje
-met bleekere licht-paarse partijen, vooral naar den stralig-vezeligen
-rand. Op levende boomen kan zij groote, dikke plakkaten vormen,
-schitterend oranje; op losse, doode takken vindt men zwakkere, dunnere
-en bleekere exemplaren. Op oude, zieke boomen, takken en dergelijke.
-Sept.&ndash;Dec. <i>vr. a</i>.</p>
-<p id="no191" class="par">No. 191. <b>Sphaer&oacute;bolus
-stell&aacute;tus.</b> <i>Kleine kogelwerper.</i></p>
-<p class="par">1,5&ndash;2 mM., kogelvormig oranjegeel, in 5&ndash;8
-slipjes, stervormig openspringend. Binnenste peridium wit,
-half-kogelvormig op de puntjes van het buitenste zich verheffend.
-Sporenkogeltjes bruin. Op rottend hout, takjes, enz. Herfst <i>vr.
-a</i>.</p>
-<p id="no192" class="par">No. 192. <b>Cruc&iacute;bulum
-vulg&aacute;re.</b> <i>Vogelnestjeszwam</i> (<a href="#fig084">fig.
-84</a>).</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure floatRight xd21e14815width" id="fig084"><img src=
-"images/fig084.gif" alt=
-"Fig. 84. Cruc&iacute;bulum vulg&aacute;re. (Vogelnestjeszwam)." width=
-"263" height="103">
-<p class="figureHead">Fig. 84. Cruc&iacute;bulum vulg&aacute;re.
-(Vogelnestjeszwam).</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par">Tot 1 cM. hoog en breed, eerst kogelrond dan klokvormig,
-lederachtig; van buiten eerst geel en donzig, later lichtbruin, kaal;
-van binnen steeds kaal glanzend, witachtig, schijfjes wit. Zomer-winter
-<i>vr. a</i>. <span class="pagenum">[<a id="pb263" href="#pb263" name=
-"pb263">263</a>]</span></p>
-<div id="tbgemengdebosschen" class="div2 section"><span class=
-"pagenum">[<a href="#xd21e842">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">Paddenstoelen voorkomende in GEMENGDE BOSSCHEN, d.w.z.
-bosschen, waarin velerlei of eenige boomsoorten
-door&eacute;&eacute;ngroeien.</h3>
-<h3 class="main">In deze bosschen worden de meeste soorten
-gevonden.</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first"><b>Basidiomyceten.</b>
-<i>Steeltjeszwammen.</i></p>
-<p class="par"><b>Ag&aacute;ricace&euml;n.</b> <i>Plaatzwammen.</i></p>
-<p class="par"><b>Leucospore&euml;n.</b> <i>Witsporigen.</i></p>
-<p class="par"><span class="marginnote"><i>Aman&iacute;ta</i> (Zie
-tabel blz. <a href="#pb175" class="pageref">175</a>)</span></p>
-<ul>
-<li>Aman&iacute;ta phallo&iacute;des, groenachtig.</li>
-<li>Aman&iacute;ta citr&iacute;na (var. m&aacute;ppa), lichtgeel of
-wit.</li>
-<li>Aman&iacute;ta panter&iacute;na, bruin.</li>
-<li>Aman&iacute;ta musc&aacute;ria, vuurrood of oranjerood.</li>
-<li>Aman&iacute;ta rub&eacute;scens, vleeschkleurig of roodbruin.</li>
-<li>Aman&iacute;ta vagin&aacute;ta, bruinrood of grijs.</li>
-</ul>
-<p class="par"></p>
-<p id="no193" class="par"><span class=
-"marginnote"><i>Lepi&oacute;ta</i></span> No. 193<span class="corr" id=
-"xd21e14879" title="Niet in bron">.</span> <b>Lepi&oacute;ta
-proc&eacute;ra.</b> <i>Parasolzwam</i>. (Pl. 2, fig. II en fig.
-85).</p>
-<p class="par">H. tot 30 cM. breed, roomkleurig, met dikke, bruine
-schubben bedekt. Plaatjes breed en cr&ecirc;me, vrij. Steel tot 40 cM.
-hoog, in een knol uitloopend, met bruine schubjes en dikken,
-verschuifbaren ring. Voorzomer-herfst. <i>a. e</i>.</p>
-<p id="no194" class="par">No. 194. <b>Lepi&oacute;ta
-rhac&oacute;des.</b> <i>Knol-parasolzwam.</i> (<a href="#fig086">fig.
-86</a>).</p>
-<p class="par">Veel gelijkende op de vorige soort; daarvan
-onderscheiden door: schubben op den hoed donkerder, dikker en platter;
-hoed kleiner; steel korter en dikker, niet getijgerd; knol dikker; ring
-niet zoo gemakkelijk verschuifbaar; alle deelen bij verwonding
-roodwordend. Voorzomer-herfst. <i>vr. a. e</i>. <span class=
-"pagenum">[<a id="pb264" href="#pb264" name="pb264">264</a>]</span></p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e14912width" id="fig085"><img src=
-"images/fig085.jpg" alt=
-"Fig. 85. Lepi&oacute;ta proc&eacute;ra (Parasolzwam). Jonge en volwassen exemplaren."
-width="670" height="499">
-<p class="figureHead">Fig. 85. Lepi&oacute;ta proc&eacute;ra
-(Parasolzwam). Jonge en volwassen exemplaren.</p>
-</div>
-<p class="par"><span class="pagenum">[<a id="pb265" href="#pb265" name=
-"pb265">265</a>]</span></p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure floatRight xd21e14920width" id="fig086"><img src=
-"images/fig086.gif" alt=
-"Fig. 86 Lepi&oacute;ta rhac&oacute;des. (Knol-parasolzwam)." width=
-"334" height="720">
-<p class="figureHead">Fig. 86 Lepi&oacute;ta rhac&oacute;des.
-(Knol-parasolzwam).</p>
-</div>
-<p class="par"><span class="pagenum">[<a id="pb266" href="#pb266" name=
-"pb266">266</a>]</span></p>
-<p id="no195" class="par">No. 195. <b>Lepi&oacute;ta
-clypeol&aacute;ria.</b> <i>Kleine parasolzwam</i>.</p>
-<p class="par">H. 4&ndash;7 cM. breed; wit zijdeachtig, met lichtbruine
-schubjes bedekt; plaatjes wit. Steel 5&ndash;8 cM. hoog, onderaan
-verdikt, met kleine, vlokkige, bruine schubjes, ring teer,
-vergankelijk. Reuk soms scherp. Zomer-herfst. <i>vr. a</i>.</p>
-<p id="no196" class="par">No. 196. <b>Lepi&oacute;ta granul&oacute;sa
-(amianthina).</b> <i>Geel-okerzwammetje.</i></p>
-<p class="par">H. 3&ndash;5 cM. breed, okerkleurig, met zemelige
-schubjes, welke ook den hoedrand als met een franje omgeven. Plaatjes
-wit-lichtgeel, dicht, aangehecht. Steel dun tot 6 cM. hoog,
-vlokkig-schubbig; ring teer, vergankelijk. Zomer-herfst. <i>a</i>.</p>
-<p class="par"><span class="marginnote"><i>Trichol&oacute;ma</i>. (Zie
-tabel blz. <a href="#pb180" class="pageref">180</a>).</span></p>
-<ul>
-<li>Tr. sulf&uacute;reum, geel (sterken reuk).</li>
-<li>Tr. equ&eacute;stre, geel.</li>
-<li>Tr. columb&eacute;tta, wit.</li>
-<li>Tr. n&uacute;dum, paars.</li>
-<li>Tr. s&oacute;rdidum, bruinachtig paars.</li>
-<li>Tr. t&eacute;rreum, muisgrijs.</li>
-<li>Tr. melal&eacute;&uacute;cum, grijs-grauw-zwartachtig.</li>
-<li>Tr. gamb&oacute;sum (Georgii), wit of geelachtig (voorjaar).</li>
-</ul>
-<p class="par"></p>
-<p class="par"><span class="marginnote"><i>Clit&oacute;cybe</i>. (Zie
-tabel blz. <a href="#pb184" class="pageref">184</a>).</span></p>
-<ul>
-<li>Cl. fl&aacute;ccida, roodbruin.</li>
-<li>Cl. infundibulif&oacute;rmis, ledergeel.</li>
-<li>Cl. suav&eacute;olens, beige (anijsgeur).</li>
-<li>Cl. dealb&aacute;ta, wit of grijsachtig.</li>
-<li>Cl. cl&aacute;vipes, h. bruin, st. knotsvormig.</li>
-<li>Cl. nebul&aacute;ris, grijs of bruinachtig.</li>
-<li>Cl. od&oacute;ra, groen of grijsgroen (anijsgeur).</li>
-</ul>
-<p class="par"></p>
-<p id="no197" class="par"><span class=
-"marginnote"><i>Lacc&aacute;ria</i>.</span> No. 197. <b>Lacc&aacute;ria
-lacc&aacute;ta.</b> <i>Gewone fopzwam</i> (<a href="#fig087">fig.
-87</a> en <a href="#fig028">28</a>).</p>
-<p class="par">Deze zeer algemeene p. wisselt sterk, zoowel in vorm als
-in kleur. De soort is geheel bruinachtig, roodbruin of rose, de
-vari&euml;teit (<span id="no198" class="">No. 198</span>.
-<b>Lacc&aacute;ria <span class="pagenum">[<a id="pb267" href="#pb267"
-name="pb267">267</a>]</span>lacc&aacute;ta</b> var. <b>amethystina</b>,
-<i>Roodekoolzwam</i>) geheel fraai paars violet.</p>
-<p class="par">Aan de grove, weinig talrijke plaatjes, aan het
-zemelige, fijnschubbige oppervlak van den h. en aan het waterige
-vleesch is ze te herkennen. Ook heeft ze meestal een eigenaardigen,
-onaangenamen reuk. H. 3&ndash;6 cM., dunvleezig, eerst gewelfd, dan
-vlak, vaak in &rsquo;t midden verdiept en met gegolfden of onregelmatig
-verbogen rand. Pl. dik, wijd uiteen, slechts met een tandje afloopend,
-later wit bestoven. St. 3&ndash;8 cM. hoog, rolrond, vaak verbogen,
-vezelig. Zomer-winter <i>a. a. e</i>.</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e15043width" id="fig087"><img src=
-"images/fig087.jpg" alt=
-"Fig. 87. Lacc&aacute;ria lacc&aacute;ta. (Gewone fopzwam)." width=
-"578" height="311">
-<p class="figureHead">Fig. 87. Lacc&aacute;ria lacc&aacute;ta. (Gewone
-fopzwam).</p>
-<p class="par first">Photo <span class="sc">Marie Bijl</span>.</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p id="no199" class="par"><span class=
-"marginnote"><i>Coll&yacute;bia</i>.</span> No. 199. <b>Coll&yacute;bia
-butyr&aacute;cea.</b> <i>Boter-collybia</i> (Pl. 3, fig. 6).</p>
-<p class="par">H. zeer verschillend van kleur, meest grauw-loodkleurig
-met geel in &rsquo;t midden, ook donker of roodbruin of okerkleurig,
-meest vettig aanvoelend en <span class="pagenum">[<a id="pb268" href=
-"#pb268" name="pb268">268</a>]</span>week-vleezig, 4&ndash;8 cM. breed,
-eerst bol en bultig, dan uitgespreid; pl. wit, talrijk, bijna vrij.
-Karakteristiek is vooral de st. die bovenaan afgeplat, van onderen
-verdikt en donzig en spoedig hol is, 5&ndash;10 cM. hoog, kleur als van
-h., gestreept. Op rottende bladeren, meestal in groepjes.
-Najaar-winter. <i>a. e.</i></p>
-<p id="no200" class="par">No. 200. <b>Coll&yacute;bia
-dry&oacute;phila.</b> <i>Eiken-collybia.</i></p>
-<p class="par">H. zeer verschillend van kleur, geel of roodachtig, in
-&rsquo;t midden donkerder, ook witachtig, aardkleurig, zwart- of
-kastanjebruin, dunvleezig, vlak, in &rsquo;t midden ingedrukt,
-2&ndash;6 cM. breed; plaatjes witachtig, talrijk, smal, bijna vrij,
-soms iets afloopend. St. pijpachtig, glad, kleur als van hoed. Tusschen
-bladeren en mos eenzaam of in groepen. Zomer-winter. <i>a.</i></p>
-<p class="par">No. 201. <b>Coll&yacute;bia platyph&yacute;lla.</b>
-<i>Breedplaat-collybia.</i></p>
-<p class="par">H. bruin, aschgrauw, later witachtig en scheurend, eerst
-bol dan vlak, vezelig gestreept, waterig, 8&ndash;11 cM. breed;
-kenmerkend zijn de breede, fraai witte, wijd uiteenstaande plaatjes.
-St. 8&ndash;13 cM., gestreept, wit of geelachtig, van boven smal, aan
-den voet met witte strengen wortelend. In de nabijheid van
-boomstronken. Zomer-herfst. <i>vr. a.</i></p>
-<p class="par">Coll&yacute;bia radic&aacute;ta. H. bruin-grauw.
-<a href="#no117">No. 117</a>.</p>
-<p id="no202" class="par"><span class=
-"marginnote"><i>Myc&eacute;na</i>.</span> No. 202. <b>Myc&eacute;na
-epipter&yacute;gia.</b> <i>Grasmycena</i>.</p>
-<p class="par">H. verschillend van kleur, meest grijs-geelachtig,
-1&ndash;3 cM. breed, aanv. klokvormig, dan uitgespreid, gestreept, met
-een gemakkelijk af te scheiden kleverig huidje. Kenmerkend is de
-8&ndash;11 cM. hooge, kleverige, gele steel. Tusschen mos op dorre
-bladeren en in &rsquo;t gras. Zomer-winter. <i>a.</i></p>
-<p id="no203" class="par">No. 203. <b>Myc&eacute;na
-gal&oacute;poda.</b> <i>Melksteel</i>.</p>
-<p class="par">H. aschgrauw of zwart, in &rsquo;t midden bruinachtig
-met gestreepten rand, 1&ndash;3 cM., altijd klokvormig, <span class=
-"pagenum">[<a id="pb269" href="#pb269" name=
-"pb269">269</a>]</span>vliezig. Kenmerkend is, dat de 6&ndash;8 cM.
-hooge, bruine steel bij &rsquo;t doorbreken een wit melksap laat
-uitvloeien. Tusschen mos. Zomer-herfst. <i>a.</i></p>
-<p id="no204" class="par">No. 204. <b>Myc&eacute;na p&uacute;ra.</b>
-<i>Rose mycena</i>.</p>
-<p class="par">H. meest zuiver rose (zelden lichtpaars, witachtig,
-grijs of geel), eerst klokvormig dan uitgespreid, met gestreepten rand,
-2&ndash;5 cM., vleeziger dan de vorige soorten. Plaatjes wit of rose,
-breed. St. 4&ndash;11 cM. hoog, bleeker van kleur dan de h., naar boven
-versmald. Herfst. <i>vr. a. v</i>.</p>
-<p id="no205" class="par"><span class=
-"marginnote"><i>Omph&aacute;lia</i>.</span> No. 205. <b>Omph&aacute;lia
-f&iacute;bula.</b> <i>Teere omphalia</i>. (Pl. 3, fig. 8).</p>
-<p class="par">H. kaneelkleurig, parasolachtig, met in &rsquo;t midden
-een kuiltje, 1 cM. breed met gestreepten rand en dun huidje; waterig.
-Plaatjes geel of wit, lang afloopend. St. dun, kleur als h. 3&ndash;4
-cM. hoog. Tusschen &rsquo;t mos, &rsquo;t geheele jaar door.
-<i>a</i>.</p>
-<p class="par"><span class="marginnote"><i>Hygrophorus</i>. (zie tab.
-blz. <a href="#pb180" class="pageref">180</a>).</span></p>
-<ul>
-<li>H. limac&iacute;nus, bruingeel, slijmerig.</li>
-<li>H. eb&uacute;rneus, wit, kleverig.</li>
-</ul>
-<p class="par"></p>
-<p class="par"><span class="marginnote"><i>Lact&aacute;rius</i>. (zie
-tabel blz. <a href="#pb191" class="pageref">191</a>).</span></p>
-<ul>
-<li>L. delici&oacute;sus, oranjegeel met gordels,</li>
-<li>L. tormin&oacute;sus, licht of oranjerood, rand dicht behaard.</li>
-<li>L. thei&oacute;galus, geelachtig rose met gordels.</li>
-<li>L. vi&eacute;tus, grauwgroen met rozeroode tint.</li>
-<li>L. bl&eacute;nnius, grauwgroen.</li>
-<li>L. t&uacute;rpis, donkerbruin, zwartachtig.</li>
-<li>L. piper&aacute;tus, wit.</li>
-<li>L. vell&eacute;reus, wit.</li>
-<li>L. r&uacute;fus, kaneelbruin.</li>
-<li>L. aurant&iacute;acus, oranje.</li>
-<li>L. glyci&oacute;smus, grijsachtig-rood.</li>
-<li>L. subd&uacute;lcis, roodbruin.</li>
-</ul>
-<p class="par"></p>
-<p class="par"><span class="marginnote"><i>R&uacute;ssula</i>. (zie
-tab. blz. <a href="#pb196" class="pageref">196</a>).</span></p>
-<ul>
-<li>R. n&iacute;gricans, eerst vuilwit bruinachtig, dan zwart.</li>
-<li>R. d&eacute;lica, wit of geelachtig. <span class="pagenum">[<a id=
-"pb270" href="#pb270" name="pb270">270</a>]</span></li>
-<li>R. l&eacute;pida, rood of paars.</li>
-<li>R. r&uacute;bra, vuurrood (smaak scherp).</li>
-<li>R. f&oacute;&eacute;tens, geel-bruin (scherpen reuk).</li>
-<li>R. cyanox&aacute;ntha, grijs met blauw of violet.</li>
-<li>R. heteroph&yacute;lla, groen.</li>
-<li>R. em&eacute;tica, rood, paars of bruin, steel bont (smaak
-scherp).</li>
-<li>R. pectin&aacute;ta, bruinachtig; hoedrand sterk gestreept.</li>
-<li>R. ochrol&eacute;&uacute;ca, geel (smaak scherp).</li>
-<li>R. fr&aacute;gilis, roodachtig of wit, bros (smaak scherp).</li>
-<li>R. &iacute;ntegra, rood of bruin.</li>
-<li>R. alut&aacute;cea, donker purperrood.</li>
-<li>R. ochr&aacute;cea, rood of violet.</li>
-<li>R. dep&aacute;llens, vuil-roodbruin of roodachtig.</li>
-<li>R. furc&aacute;ta, groen of geel-groen (smaak scherp).</li>
-<li>R. citr&iacute;na, citroengeel.</li>
-</ul>
-<p class="par"></p>
-<p id="no206" class="par"><span class=
-"marginnote"><i>Cantharellus</i></span> No. 206. <b>C.
-cib&aacute;rius.</b> <i>Dooierzwam, hanekam</i> (Pfefferling) (<a href=
-"#fig019">fig. 19</a>).</p>
-<p class="par">H. leder-<span class="corr" id="xd21e15280" title=
-"Niet in bron">,</span> dooier- of bleek-geel, vleezig, glad, eerst bol
-dan trechtervormig met gelobden rand, 3&ndash;8 cM. breed, plaatjes
-wijd uiteen, dik, meest lichter van kleur dan de h., &plusmn;
-netvormig. St. vleezig, onderaan dunner. Reuk naar abrikozen.
-Juni-herfst. <i>a. e.</i></p>
-<p id="no207" class="par">No. 207. <b>C. aurant&iacute;acus.</b>
-<i>Valsche dooierzwam</i>.</p>
-<p class="par">Deze paddenstoel, die meestal tusschen de vorige soort
-doch ook afzonderlijk in groepjes groeit, gelijkt oogenschijnlijk veel
-op de vorige, doch heeft inderdaad zeer kenmerkende verschillen. De h.
-is nooit vleezig, doch altijd zeemleerachtig, slap; de plaatjes staan
-dicht bij&eacute;&eacute;n en zijn altijd donkerder gekleurd dan de
-hoed en vliezig. De h. is zelden gelobd, meer regelmatiger dan C. cib.
-Hij verschijnt later dan <span class="pagenum">[<a id="pb272" href=
-"#pb272" name="pb272">272</a>]</span></p>
-<p class="par">C. cib., van af Aug. en gold altijd voor giftig, wat
-niet &rsquo;t geval is. Neemt men als regel aan om bij &rsquo;t
-inzamelen van cantharellen, de slappe exemplaren te laten staan, dan
-kan men ze steeds met gerustheid toebereiden en eten.</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e15301width" id="fig088"><img src=
-"images/fig088.gif" alt=
-"Fig. 88. Canthar&eacute;llus infundibulif&oacute;rmis (Trechtertje)."
-width="720" height="502">
-<p class="figureHead">Fig. 88. Canthar&eacute;llus
-infundibulif&oacute;rmis (Trechtertje).</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p id="no208" class="par">No. 208. <b>C. infundibulif&oacute;rmis.</b>
-<i>Trechtertje</i> (<a href="#fig088">fig. 88</a>).</p>
-<p class="par">H. bruinachtig, grauw-geel, verbleekend,
-2&frac12;&ndash;6 cM. breed, trechtervormig met middenin een ronde
-opening, waardoor men tot onderaan in den hollen steel kan zien.
-Plaatjes dik, wijd uiteen, geel of grauw, berijpt. St. kleur als van de
-plaatjes, tot 8 cM. hoog. Herfst. <i>n. a</i>.</p>
-<p class="par"><span class="marginnote"><i>N&yacute;ctalis</i>.</span>
-N. aster&oacute;phora (zie Russ. nigr. <a href="#no68">No. 68</a>).</p>
-<p class="par"><span class="marginnote"><i>Mar&aacute;smius.</i></span>
-<i>Groote soorten</i>. (Plaat 4, fig. 13).</p>
-<p id="no209" class="par">No. 209. <b>M. c&oacute;nfluens.</b>
-(Collybia confl.). <i>Ringsteel.</i></p>
-<p class="par">H. bij vocht rose of roodachtig beige met gestreepten
-rand, bij droogte geheel verbleekend, slap, meestal bolvormig,
-1&ndash;4 cM. breed. Plaatjes zeer dicht bijeen (collybiaachtig), wit
-of licht rose. St. rosachtig, dicht witharig, pijpachtig, vaak
-afgeplat, 7&ndash;12 cM. hoog. Kenmerkend voor deze soort is dat zij in
-dichte bosjes van verscheidene exemplaren bij&eacute;&eacute;n op
-rottende bladeren groeit, vaak in fraaie heksenkringen. Zomer-herfst.
-<i>a.</i></p>
-<p id="no210" class="par">No. 210. <b>M. &uacute;rens.</b> <i>Scherpe
-marasmius</i>.</p>
-<p class="par">H. bruin-rossig, bij droogte verbleekend, 3&ndash;6 cM.
-breed, eerst glad, dan gerimpeld of gevoord, eenigszins glanzend; eerst
-bol, dan uitgespreid. Plaatjes lang niet zoo dicht op&eacute;&eacute;n
-als bij de vorige soort, toch vrij talrijk, eerst cr&ecirc;me dan
-bruinachtig, smal aangegroeid. St. wit bestoven, 10&ndash;14 cM. hoog,
-van onderen wollig, wit of rossig. Kenmerkend voor deze soort is de
-branderige smaak van het vleesch. <span class="pagenum">[<a id="pb273"
-href="#pb273" name="pb273">273</a>]</span>Zomer-herfst, ook in groepjes
-doch niet in dichte bosjes groeiend. <i>a. v</i>.</p>
-<p id="no211" class="par">No. 211. <b>M. or&eacute;ades.</b>
-<i>Weide-kringzwam</i> (<a href="#fig089">fig. 89</a> en <a href=
-"#fig025">25</a>).</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure floatRight xd21e15382width" id="fig089"><img src=
-"images/fig089.gif" alt=
-"Fig. 89. Mar&aacute;smius or&eacute;ades. (Weide-kringzwam)." width=
-"276" height="245">
-<p class="figureHead">Fig. 89. Mar&aacute;smius or&eacute;ades.
-(Weide-kringzwam).</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par">H. jong en bij vochtig weer bruin-rood, kegelvormig,
-vleezig, vochtig; later verdrogend, ledergeel, uitgespreid, eenigszins
-bultig met gestreepten rand. 1&ndash;6 cM. breed. Plaatjes wijd uiteen,
-vrij, witachtig. Geur aangenaam kruiig, vooral bij &rsquo;t drogen. St.
-taai, geelachtig, 5&ndash;8 cM. hoog. Voorjaar-herfst. <i>a. a.
-e</i>.</p>
-<p class="par">N.B. Deze zoo algemeen voorkomende soort, de bekende
-Suppenpilz der Duitschers, levert een zeer smakelijk gerecht op. Daar
-zij geen op haar gelijkende giftige tegenhangster heeft, is het
-verzamelen en eten van deze soort een ieder zeer aan te raden; vooral
-van weilanden, parken en grasvelden waar zij veel groeit en waar de
-soort, waarmede ze nog verward kon worden, n.l. M. urens niet voorkomt.
-Deze heeft echter dicht bijeenstaande, rossige plaatjes. M. oreades
-heeft ze wijd uit&eacute;&eacute;n en wit en haar steel is veel korter
-en niet vlokkig. Daar M. or&eacute;ades en blauwzuur bevat, mag deze
-soort <i>nooit ongekookt gegeten worden</i>; bij koken verdwijnt
-&rsquo;t blauwzuur. <span class="pagenum">[<a id="pb274" href="#pb274"
-name="pb274">274</a>]</span></p>
-<p class="par"><i>Kleine soorten.</i></p>
-<p id="no212" class="par">No. 212. <b>M<span class="corr" id=
-"xd21e15405" title="Niet in bron">.</span> r&oacute;tula.</b>
-<i>Wieltjes-marasmius.</i></p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure floatRight xd21e15413width" id="fig090"><img src=
-"images/fig090.gif" alt=
-"Fig. 90. Mar&aacute;smius r&oacute;tula (Wieltjes marasmius.)" width=
-"243" height="234">
-<p class="figureHead">Fig. 90. Mar&aacute;smius r&oacute;tula (Wieltjes
-marasmius.)</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par">H. wit met donker putje, 2&ndash;10 mM. breed, vliezig,
-eerst parasolvormig dan plat, geplooid gevoord. Kenmerkend voor deze
-soort is de hoornachtige, zwarte steel, waarbij de witte wijd
-uiteenstaande plaatjes aan eenen den steel omgevenden ring verbonden
-zijn. Op plantenafval, stengels, takjes, enz. Voorjaar-herfst.
-<i>a.</i></p>
-<p id="no213" class="par">No. <span class="corr" id="xd21e15424" title=
-"Bron: 212">213</span>. <b>M. scorod&oacute;nius.</b>
-<i>Knoflook-marasmius.</i></p>
-<p class="par"><i>Reuk sterk naar knoflook.</i> H. rossig, later
-verbleekend, dunvleezig, 1&ndash;2 cM. breed, eerst glad, dan rimpelig,
-gestreept met ingeschrompelden rand. Pl. witachtig, gekroesd, wijd
-uiteen. St. hoornachtig bruin of zwartachtig. 2&ndash;4 cM. hoog.
-Groeiplaats als vorige; wordt gebruikt als kruiderij. Herfst. <i>a.
-e.</i></p>
-<p id="no214" class="par">No. 214. <b>M. andros&aacute;ceus.</b>
-<i>Dennennaald-marasmius.</i></p>
-<p class="par">Gelijkt op de vorige soort, echter zonder knoflookreuk.
-H. kleiner, 3&ndash;12 mM. en lichter. Pl. niet gekroesd. St. altijd
-zwart, glanzend. Groeiplaats als vorige, ook veel op dennennaalden.
-Voorjaar-herfst. <i>a.</i></p>
-<p class="par"><b>Rhodospore&euml;n.</b> <i>Rosesporigen</i>.</p>
-<p id="no215" class="par"><span class=
-"marginnote"><i>Clytop&iacute;lus</i>.</span> No. 215. <b>Cl.
-orc&eacute;lla.</b> <i>Echte mousseron</i>. (Plaat 4, fig. 18).</p>
-<p class="par">H. zuiver-wit of grauw-wit, glanzend (als wit
-glac&eacute;-leer); eerst bol, in &rsquo;t midden ingedrukt, dan
-uitgespreid trechtervormig met gegolfden rand, 6&ndash;8 cM.
-<span class="pagenum">[<a id="pb275" href="#pb275" name=
-"pb275">275</a>]</span>breed, vleezig, bij vochtig weer iets kleverig.
-Het vleesch riekt naar versch meel. Pl. eerst wit, dan
-bleek-vleeschrood, lang afloopend, dicht bijeen. St. wit, dik, vaak
-wollig aan den voet. 2&ndash;6 cM. hoog. In groepjes. Zomer-herfst in
-&rsquo;t Z. en O. <i>vr. a. e.</i></p>
-<p class="par">Nol&aacute;nea p&aacute;scua; grijs, glanzend. <a href=
-"#no260">No. 260</a>.</p>
-<p class="par"><b>Ochrospore&euml;n.</b> <i>Bruinsporigen</i>.</p>
-<p id="no216" class="par"><span class=
-"marginnote"><i>In&oacute;cybe</i>.</span> No. 216. <b>I.
-rim&oacute;sa.</b> <i>Spleet-vezelkop.</i></p>
-<p class="par">H. vuil-bruingeel, pluis- of vezelachtig, eerst
-kegelvormig, dan uitgespreid en in fijne radiale, geelwitte spleten
-opengebarsten, dunvleezig, 2&ndash;6 cM. breed. Pl. eerst kleikleurig
-dan roestbruin, dicht bijeen, bochtig, vrij. St. witachtig of &plusmn;
-zooals de hoed, bovenaan meelachtig bestoven, onderaan knolvormig,
-2&ndash;6 cM. hoog. Scherpen reuk. Zomer-herfst. <i>a. v.</i></p>
-<p id="no217" class="par">No. 217. <b>I. geoph&yacute;lla.</b> <i>Lila
-vezelkop</i>.</p>
-<p class="par">H. jong wit of violet (later geelbruin), satijnachtig
-glanzend (vezelig zijdeharig), eerst kegelvormig dan vlak, puntig
-gebuld. Pl. talrijk, breed, eerst wit dan vuil en aardkleurig. St. wit,
-meest gekromd, 6 cM. hoog, fijn schubbig en bestoven, met vezelige
-cortina. In groepjes. Najaar. <i>vr. a</i>.</p>
-<p id="no218" class="par"><span class=
-"marginnote"><i>Hebel&oacute;ma</i>.</span> No. 218. <b>H.
-crustulinif&oacute;rme.</b> <i>Radijszwam</i>.</p>
-<p class="par">H. steenrood of isabelkleurig, in &rsquo;t midden
-gestippeld met dikwijls witten, meest naar boven omgekrulden gelobden
-rand, vleezig, vochtig, soms kleverig, 3&ndash;8 cM. breed. Pl.
-aangehecht, talrijk, dun, bleek-kaneelkleurig, droog gevlekt, bij vocht
-met aanhangende druppeltjes. St. iets knollig schubbig, vuil-wit,
-3&ndash;8 cM. hoog. De p. riekt eenigszins naar radijs. (Vindt men een
-paddenst., beantwoordend aan deze beschrijving, doch eenigszins
-kleverig en sterk naar radijs riekend, dan heeft men waarschijnlijk met
-H. sinap&iacute;zans te <span class="corr" id="xd21e15536" title=
-"Bron: den">doen</span>.) <span class="pagenum">[<a id="pb276" href=
-"#pb276" name="pb276">276</a>]</span></p>
-<p id="no219" class="par"><span class=
-"marginnote"><i>Gal&eacute;ra</i>.</span> No. 219. <b>G.
-h&yacute;pnorum.</b> <i>Mos-galera.</i> (Pl. 4, fig. 21).</p>
-<p class="par">H. okerkleurig of roestbruin-oranjeachtig, klokvormig,
-gestreept, hygrophaan, 6&ndash;14 mM. breed. Pl. roestkleurig, wijd
-uiteen. St. kleur als h., dun, 2&ndash;3 cM. hoog. Tusschen mos, het
-geheele jaar door. <i>a.</i></p>
-<p class="par"><span class="marginnote"><i>Tub&aacute;ria.</i></span>
-T. furfur&aacute;cea; kaneelkleurig. <a href="#no135">No. 135</a>.</p>
-<p id="no220" class="par"><span class=
-"marginnote"><i>Pax&iacute;llus</i>.</span> No. 220. <b>P.
-invol&uacute;tus.</b> <i>Krulzoom</i> (<a href="#fig091">fig. 91</a> en
-92).</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e15582width" id="fig091"><img src=
-"images/fig091.jpg" alt=
-"Fig. 91. Pax&iacute;llus invol&uacute;tus (Krulzoom)." width="436"
-height="369">
-<p class="figureHead">Fig. 91. Pax&iacute;llus invol&uacute;tus
-(Krulzoom).</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure floatRight xd21e15587width" id="fig092"><img src=
-"images/fig092.gif" alt="Fig. 92. Doorsne&eacute; van krulzoom." width=
-"315" height="144">
-<p class="figureHead">Fig. 92. Doorsne&eacute; van krulzoom.</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par">Kenmerkend voor dezen paddenstoel is ten eerste: de
-sterk ingerolde rand, maar ook de afloopende pl., die gemakkelijk met
-den nagel van het hoedvleesch af te scheiden zijn, terwijl het
-geelachtig witte vleesch daarbij niet beschadigd wordt. H. vuil bruin,
-soms geelachtig, roestkleurig, viltig, eerst bolvlak met ingerolden
-rand, dan uitgespreid, ingedrukt of trechtervormig, tot 12 cM. breed.
-Pl. eerst <span class="pagenum">[<a id="pb277" href="#pb277" name=
-"pb277">277</a>]</span>geelachtig bij druk bruin wordend, later
-kaneelkl., dicht bij&eacute;&eacute;n. St. kleur als hoed, viltig, tot
-8 cM. hoog, soms excentrisch. Eenzaam of in kleine groepjes
-bij&eacute;&eacute;n. Zomer-najaar. <i>a. a. e</i>.</p>
-<p class="par"><span class="marginnote"><i>Cortin&aacute;rius</i>. (Zie
-tabel blz. <a href="#pb204" class="pageref">204</a>).</span></p>
-<ul>
-<li>C. collin&iacute;tus; geelbruin, slijmerig, st. geschubd.</li>
-<li>C. muc&oacute;sus; geel roodbruin, slijmerig.</li>
-<li>C. el&aacute;tior; bruin-violet. stengel met paarsen kring.</li>
-<li>C. albo-viol&aacute;ceus; lila, zijdeachtig.</li>
-<li>C. armill&aacute;tus; rood-bruin, st. met roode kringen.</li>
-<li>C. hinn&uacute;leus; bruin met witten rand.</li>
-<li>C. <span class="corr" id="xd21e15622" title=
-"Bron: cinnab&aacute;rinus">cinnabar&iacute;nus</span>; rood-bruin, pl.
-bloedrood.</li>
-<li>C. cinnam&oacute;meus; kaneelbruin, pl. kaneelkleurig.</li>
-</ul>
-<p class="par"></p>
-<p class="par"><b>Melanospore&euml;n.</b> <i>Zwartsporigen.</i></p>
-<p id="no221" class="par"><span class=
-"marginnote">Psalli&oacute;ta.</span> No. 221. <b>Ps.
-sylv&aacute;tica.</b> <i>Bosch-kampernoelje.</i></p>
-<p class="par">H. grijs of vuilwit, bruin wordend, met bruinachtige
-vlokkige schubben, dunvleezig, bros, eerst klokv., dan plat, dikwijls
-gescheurd, 6&ndash;8 cM. breed. Pl. smal, eerst roodachtig dan
-dofbruin. St. hol, aan den voet gezwollen, witachtig, vezelig onder den
-dikken afstaanden ring, 7&ndash;12 cM. hoog. Kenmerkend zijn de
-schubben op den h. en het dunne, zwak-rood wordende vleesch.
-Voorzomer-winter. <i>vr. a. e.</i></p>
-<p id="no222" class="par"><span class=
-"marginnote">Stroph&aacute;ria.</span> No. 222. <b>Str.
-aerugin&oacute;sa.</b> <i>Kopergroenzwam</i>.</p>
-<p class="par">H. blauw-groen, met dikke, verdwijnende slijmlaag
-bedekt, daaronder geelachtig; aan den rand met vlokkige overblijfselen
-van den ring; eerst kegelv. <span class="pagenum">[<a id="pb278" href=
-"#pb278" name="pb278">278</a>]</span>dan bol-vlak, bultig, 5&ndash;12
-cM. breed. Pl. eerst bleek dan bruin-purper. St. blauwachtig, onder den
-ring vezelig-schubbig, meest gekromd, 3&ndash;7 cM. hoog. Eenzaam of in
-groepjes, meest op bladeren soms op hout groeiend. Zomer-winter.
-<i>a</i>.</p>
-<p id="no223" class="par"><span class=
-"marginnote"><i>Hyphol&oacute;ma.</i></span> No. 223. <b>H.
-Candolle&aacute;num.</b> <i>Witte hypholoma</i>.</p>
-<p class="par">H. bij droogte vuilwit, in &rsquo;t midden geelachtig,
-bij vocht okerkleurig; eerst bol dan klokvormig uitgespreid, dikwijls
-bultig, 5&ndash;10 cM. breed. Pl. eerst violetachtig, dan kaneelbruin.
-St. wit, 5&ndash;8 cM. hoog, pijpachtig, vezelig. Meest in troepjes
-bijeen. Voorjaar-zomer. <i>vr. a</i>.</p>
-<p id="no224" class="par"><span class=
-"marginnote"><i>Psat&yacute;ra</i>.</span> No. 224. <b>Ps.
-corr&uacute;gis.</b> <i>Gerimpelde psatyra</i>.</p>
-<p class="par">H. witachtig, met rose vermengd of rood-bruinachtig, bij
-droogte verbleekend, te&ecirc;r, bijna vliezig, gestreept, rimpelig,
-klokvormig bultig, tot 4 cM. breed. Pl. aangehecht, violet-zwartachtig.
-Eenzaam of in groepjes. Najaar. <i>a</i>.</p>
-<p class="par"><span class=
-"marginnote"><i>Copr&iacute;nus</i>.</span></p>
-<ul>
-<li>C. com&aacute;tus; h. wit, schubbig. <a href="#no266">No.
-266</a>.</li>
-<li>C. atrament&aacute;rius, h. grijs-wit, kaal. <a href="#no267">No.
-267</a>.</li>
-<li>C. mic&aacute;ceus, geel-bruin. <a href="#no142">No. 142</a>.</li>
-</ul>
-<p class="par"></p>
-<p class="par"><span class=
-"marginnote"><i>Pan&aacute;&eacute;olus</i>.</span> P.
-campanul&aacute;tus; grijs-bruin, kleverig. <a href="#no270">No.
-270</a>.</p>
-<p class="par"><span class=
-"marginnote"><i>Gomph&iacute;dius</i>.</span></p>
-<ul>
-<li>G. glutin&oacute;sus; bruin-roodkl. of grijs-roodachtig. <a href=
-"#no245">No. 245</a>.</li>
-<li>G. r&oacute;seus; rozerood, slijmerig. <a href="#no246">No.
-246</a>.</li>
-<li>G. v&iacute;scidus; bruinrood, slijmerig. <a href="#no244">No.
-244</a>.</li>
-</ul>
-<p class="par"></p>
-<p class="par"><b>Pol&yacute;porace&euml;n.</b> <i>Gaatjes- of
-buisjeszwammen</i>.</p>
-<p class="par"><span class="marginnote"><i>Bol&eacute;tus</i>. (zie
-tabel blz. <a href="#pb207" class="pageref">207</a>).</span></p>
-<ul>
-<li>B. b&aacute;dius.</li>
-<li>B. subtoment&oacute;sus.</li>
-<li>B. c&aacute;lopus.</li>
-<li>B. ed&uacute;lis.</li>
-<li>B. l&uacute;ridus.</li>
-<li>B. r&uacute;fus.</li>
-<li>B. sc&aacute;ber. <span class="pagenum">[<a id="pb279" href=
-"#pb279" name="pb279">279</a>]</span></li>
-<li>B. f&eacute;lleus.</li>
-<li>B. cyan&eacute;scens.</li>
-</ul>
-<p class="par"></p>
-<p class="par"><b>H&yacute;dnace&euml;n.</b> <i>Stekelzwammen.</i></p>
-<p class="par"><span class=
-"marginnote"><i>H&yacute;dnum.</i></span></p>
-<ul>
-<li>H. rep&aacute;ndum. Geel of witachtig. <a href="#no248">No.
-248</a>.</li>
-<li>H. melal&eacute;&uacute;cum. Zwart met witten rand, fluweelig. No.
-250.</li>
-</ul>
-<p class="par"></p>
-<p class="par"><b>Tel&eacute;phorace&euml;n.</b>
-<i>Korstzwammen</i>.</p>
-<p id="no225" class="par"><span class=
-"marginnote"><i>Tel&eacute;phora</i>.</span> No. 225. <b>T.
-terr&eacute;stris.</b> <i>Franjezwam</i>. (Pl. 2, fig. XIII
-<i>a</i>).</p>
-<p class="par">H. fluweelachtig, donkerbruin of roestkleurig met
-vezeligen, franjeachtigen, eerst witten later zwarten rand, zittend en
-dakpansgewijs groeiend; onderkant aschgrauw, rimpelig-wrattig. Op den
-grond en op boomstammen; het geheele jaar. <i>vr. a</i>.</p>
-<p class="par"><b>Clav&aacute;riace&euml;n.</b>
-<i>Koraalzwammen.</i></p>
-<p id="no226" class="par"><span class=
-"marginnote"><i>Clav&aacute;ria.</i></span> No. 226. <b>Cl.
-crist&aacute;ta.</b> <i>Witte koraalzwam</i>.</p>
-<p class="par">Takken eerst zuiver wit, later vuilwit, 3&ndash;7 cM.
-hoog; taai, glad, rijk vertakt; takken bovenaan verbreed en in dunne
-kammen met puntige tanden verdeeld. Zodevormend. Najaar. <i>vr.
-a</i>.</p>
-<p id="no227" class="par">No. 227. <b>Cl. botr&yacute;tis.</b>
-<i>Bloemkoolzwam</i> (<a href="#fig093">fig. 93</a>).</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure floatRight xd21e15877width" id="fig093"><img src=
-"images/fig093.jpg" alt=
-"Fig. 93. Clav&aacute;ria botr&yacute;tis. (Bloemkoolzwam)." width=
-"211" height="200">
-<p class="figureHead">Fig. 93. Clav&aacute;ria botr&yacute;tis.
-(Bloemkoolzwam).</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par">Paddenstoel tot 10 cM. hoog en tot 14 cM. breed, met
-korten, dikken stam, wit, geelachtig of licht rose, zeer vleezig, naar
-boven verdeeld in korte, stompe, rose takjes. Najaar. <i>vr. a.
-e</i>.</p>
-<p id="no228" class="par">No. 228. <b>Cl. cin&eacute;rea.</b> <i>Grijze
-koraalzwam.</i></p>
-<p class="par">Paddenstoel <i>licht of donkergrijs</i>, tot 7 cM. hoog,
-dicht en onregelmatig vertakt; stronk kort, weinig <span class=
-"pagenum">[<a id="pb280" href="#pb280" name=
-"pb280">280</a>]</span>vleezig, takjes rimpelig. Zomer-herfst. <i>vr.
-a. e</i>.</p>
-<p id="no229" class="par">No. 229. <b>Cl. ameth&yacute;stina.</b>
-<i>Paarse koraalzwam</i>.</p>
-<p class="par">Paddenstoel violet, later bruin en zwartachtig, 5 cM.
-hoog, zeer bros, glad, kaal, sterkt vertakt. Zomer-herfst, niet
-<i>a</i>.</p>
-<p id="no230" class="par">No. 230. <b>Cl. form&oacute;sa.</b>
-<i>Goud-gele koraalzwam</i> (<a href="#fig094">fig. 94</a>).</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure floatRight xd21e15930width" id="fig094"><img src=
-"images/fig094.gif" alt=
-"Fig. 94. Clav&aacute;ria form&oacute;sa. (Goud-gele koraalzwam.)"
-width="267" height="290">
-<p class="figureHead">Fig. 94. Clav&aacute;ria form&oacute;sa.
-(Goud-gele koraalzwam.)</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par">Paddenstoel goud- of oranjegeel (bij ouder worden
-grijs), meestal zeer groot, tot &frac14; M. in omtrek <span class=
-"corr" id="xd21e15936" title="Bron: worden">wordend</span> en tot 400
-gram wegend; struik lichter van kleur dan de takken. Najaar. <i>vr. a.
-e</i>.</p>
-<p class="par">Cl. str&iacute;cta, vuil-geel, No. 188.</p>
-<p class="par">Cal&oacute;cera visc&oacute;sa; oranje, kleverig. No.
-189.</p>
-<p class="par"><b>Phalloide&euml;n.</b> <i>Stinkzwammen</i>.</p>
-<p id="no231" class="par"><span class=
-"marginnote"><i>Ph&aacute;llus</i>.</span> No. 231. <b>Ph.
-(Ithyphallus) impud&iacute;cus.</b> <i>Groote stinkzwam</i> (<a href=
-"#fig095">fig. 95</a>&ndash;98).</p>
-<p class="par">Deze paddenst. begint onder of even boven den grond als
-een wit ei ter grootte van een kippen- of eendenei (&ldquo;duivels-,
-heksenei&rdquo;); snijdt men dit door dan vindt men daar den p. al kant
-en klaar in, wat den later<a id="xd21e15971" name="xd21e15971"></a>
-zeer snellen groei verklaart. Het ei barst open en soms reeds in enkele
-uren groeit dan bij vochtig weer de poreuze, witte of geelachtige
-10&ndash;25 cM. hooge steel met h. uit. Het ei blijft den voet als met
-een zak omgeven en aan den top hangt een met <span class=
-"pagenum">[<a id="pb281" href="#pb281" name=
-"pb281">281</a>]</span>stinkend, groen sporenslijm bedekt,
-vingerhoedvormig hoedje, dat, als het slijm er is afgedropen, als een
-mazig, vuilwit kapje zitten blijft. Aasvliegen schijnen <span class=
-"pagenum">[<a id="pb282" href="#pb282" name="pb282">282</a>]</span>tot
-het sporenslijm aangelokt te worden en verspreiden z&oacute;&oacute; de
-sporen. Juni-winter. <i>a</i>. jong <i>e</i>.</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e15984width" id="fig095"><img src=
-"images/fig095.gif" alt=
-"Fig. 95. Rijp exemplaar van Stinkzwam (Ph&aacute;llus impud&iacute;cus) en &ldquo;Duivelsei&rdquo; op doorsnede."
-width="378" height="625">
-<p class="figureHead">Fig. 95. Rijp exemplaar van Stinkzwam
-(Ph&aacute;llus impud&iacute;cus) en &ldquo;Duivelsei&rdquo; op
-doorsnede.</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e15989width" id="fig096"><img src=
-"images/fig096.gif" alt=
-"Fig. 96. Duivelsei (Ph&aacute;llus impud&iacute;cus) nog gesloten."
-width="253" height="392">
-<p class="figureHead">Fig. 96. Duivelsei (Ph&aacute;llus
-impud&iacute;cus) nog gesloten.</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e15994width" id="fig097"><img src=
-"images/fig097.gif" alt="Fig. 97. Idem, begint zich te openen." width=
-"244" height="379">
-<p class="figureHead">Fig. 97. Idem, begint zich te openen.</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e15999width" id="fig098"><img src=
-"images/fig098.gif" alt=
-"Fig. 98. Kleine Stinkzwam (Ph&aacute;llus can&iacute;nus) met ei op doorsnede."
-width="178" height="261">
-<p class="figureHead">Fig. 98. Kleine Stinkzwam (Ph&aacute;llus
-can&iacute;nus) met ei op doorsnede.</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p id="no232" class="par">No. 232. <b>Ph. (Mut&iacute;nus)
-can&iacute;nus.</b> <i>Kleine stinkzwam</i>. (<a href="#fig098">fig.
-98</a>).</p>
-<p class="par">Ontwikkeling en vorm als bij de vorige soort, doch veel
-kleiner; ei ter groote van een duivenei of kleiner. St. 8&ndash;15 cM.
-hoog, h. over zijn geheele oppervlakte met den top van den st.
-vergroeid, eerst rood, dan olijfgroen, veel minder stinkend.
-Zomer-herfst. <i>vr. a</i>. <span class="pagenum">[<a id="pb283" href=
-"#pb283" name="pb283">283</a>]</span></p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e16022width" id="fig099"><img src=
-"images/fig099.jpg" alt=
-"Fig. 99. Lycop&eacute;rdon excipulif&oacute;rme. (Hooge stuifzwam.)"
-width="486" height="720">
-<p class="figureHead">Fig. 99. Lycop&eacute;rdon excipulif&oacute;rme.
-(Hooge stuifzwam.)</p>
-</div>
-<p class="par"><span class="pagenum">[<a id="pb284" href="#pb284" name=
-"pb284">284</a>]</span></p>
-<p class="par"><b>N&iacute;dulariace&euml;n.</b>
-<i>Nestzwammen</i>.</p>
-<p id="no233" class="par"><span class=
-"marginnote"><i>Cy&aacute;thus</i>.</span> No. 233 en <span id="no234"
-class="">234</span>. <b>C. stri&aacute;tus</b> en <b>&oacute;lla</b>.
-<i>Bekertjeszwam</i> (Plaat 2, fig. 15).</p>
-<p class="par">P. in den vorm van een bekertje, dat eerst gesloten is
-door een dun wit vliesje; daarna geopend, vertoont zij vele ronde,
-platte schijfjes, zgn. peridiolen, die aan elkaar door draadjes
-verbonden zijn en waarin zich de bruine sporen bevinden. <i>C.
-striatus</i> is 1&ndash;2 cM. hoog, van buiten bruin, stijfharig, van
-binnen loodgrijs, gestreept; de schijfjes zijn wit. <i>C. olla</i> is
-van dezelfde grootte, van buiten bruinachtig grijs, viltig met
-gegolfden rand, van binnen loodgrijs of bruinachtig, niet gestreept; de
-schijfjes zijn bruin. Beide soorten groeien op aarde, op rottende
-plantendeelen, hout enz. Najaar. <i>vr. a.</i></p>
-<p class="par"><b>Lycop&eacute;rdace&euml;n.</b>
-<i>Stuifzwammen</i>.</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e16072width" id="fig100"><img src=
-"images/fig100.jpg" alt=
-"Fig. 100. Lycop&eacute;rdon gemm&aacute;tum (Paarlstuifzwam)." width=
-"580" height="344">
-<p class="figureHead">Fig. 100. Lycop&eacute;rdon gemm&aacute;tum
-(Paarlstuifzwam).</p>
-<p class="par first">Photo Marie Bijl.</p>
-</div>
-<p class="par"><span class="pagenum">[<a id="pb285" href="#pb285" name=
-"pb285">285</a>]</span></p>
-<p id="no235" class="par"><span class=
-"marginnote"><i>Lycop&eacute;rdon</i>.</span> No. 235. <b>L.
-exc&iacute;pulif&oacute;rme.</b> <i>Hooge stuifzwam</i> (<a href=
-"#fig099">fig. 99</a>).</p>
-<p class="par">P. met duidelijken in den h. overgaanden steel. H. en
-st. bleek, bruinachtig of loodkleurig, eerst met wratten of bestoven,
-spoedig kaal, 10&ndash;20 cM. hoog. Opening eerst klein rond, dan
-onregelmatig, groot. Najaar. <i>vr. a</i>.</p>
-<p id="no236" class="par">No. 236. <b>L. gemm&aacute;tum.</b>
-<i>Paarlstuifzwam</i> (<a href="#fig100">fig. 100</a>).</p>
-<p class="par">P. gesteeld, 3&ndash;10 cM. hoog; jong wit of
-geelachtig, dicht met spitse wratjes bezet, later okerkleurig of
-vuilbruin. St. gedeelte dunner dan hoed, sporen olijfkleurig, bruin. In
-troepjes. Zomer-winter <i>a. a.; e.,</i> doch niet smakelijk.</p>
-<p id="no237" class="par">No. 237. <b>L. echin&aacute;tum.</b>
-<i>Stekelige stuifzwam</i>.</p>
-<p class="par">Als vorige, doch met grooter, spitse stekels en
-donkerbruine sporen; bruin en kleiner van stuk.</p>
-<p id="no238" class="par">No. 238. <b>L. pyrif&oacute;rme.</b>
-<i>Peervormige stuifzwam</i>.</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e16134width" id="fig101"><img src=
-"images/fig101.gif" alt=
-"Fig. 101. Sclerod&eacute;rma vulg&aacute;re met Bol&eacute;tus paras&iacute;ticus."
-width="328" height="239">
-<p class="figureHead">Fig. 101. Sclerod&eacute;rma vulg&aacute;re met
-Bol&eacute;tus paras&iacute;ticus.</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par">P. gesteeld, duidelijk peervormig, grijs of geelbruin,
-later kastanjebruin, bijna kaal, met weinige vergankelijke schubbetjes,
-2&ndash;7 cM. hoog; de st. zit met lange, wortelvormige draden in den
-grond vast. In <span class="pagenum">[<a id="pb286" href="#pb286" name=
-"pb286">286</a>]</span>troepjes meestal bij de wortels van boomen.
-Najaar<span class="corr" id="xd21e16142" title="Niet in bron">.</span>
-<i>vr. a.</i></p>
-<p id="no239" class="par">No. 239. <b>L. furfur&aacute;ceum.</b>
-<i>Melige stuifzwam</i>.</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e16158width" id="fig102"><img src=
-"images/fig102.gif" alt=
-"Fig. 102. Sclerod&eacute;rma vulg&aacute;re (Aardappelbovist)." width=
-"360" height="194">
-<p class="figureHead">Fig. 102. Sclerod&eacute;rma vulg&aacute;re
-(Aardappelbovist).</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par">P. ongesteeld, rond of een weinig ingedrukt, 2&ndash;5
-cM. hoog, met kleine, ronde opening; papierachtig, grijswit of
-grijsbruin, later groenbruin, nooit met wratten, slechts met
-meelachtige schubbetjes. In groepjes. Najaar. <i>a</i>.</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e16168width" id="fig103"><img src=
-"images/fig103.gif" alt=
-"Fig. 103. Rhizop&oacute;gon lut&eacute;olus (Valsche truffel)." width=
-"409" height="207">
-<p class="figureHead">Fig. 103. Rhizop&oacute;gon lut&eacute;olus
-(Valsche truffel).</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par"><span class=
-"marginnote"><i>Bov&iacute;sta</i>.</span></p>
-<ul>
-<li>B. nigr&eacute;scens, klein, wit. <a href="#no273">No.
-273</a>.</li>
-</ul>
-<p class="par"></p>
-<p class="par"><span class=
-"marginnote"><i>Ge&aacute;ster</i>.</span></p>
-<ul>
-<li>G. tr&iacute;plex. <a href="#no255">No. 255</a>.</li>
-<li>G. fimbri&aacute;tus. <a href="#no256">No. 256</a>.</li>
-</ul>
-<p class="par"><span class="pagenum">[<a id="pb287" href="#pb287" name=
-"pb287">287</a>]</span></p>
-<p id="no240" class="par"><span class=
-"marginnote"><i>Sclerod&eacute;rma<span class="corr" id="xd21e16208"
-title="Niet in bron">.</span></i></span> No. 240. <b>S.
-vulg&aacute;re.</b> <i>Aardappelbovist</i> (<a href="#fig101">fig.
-101</a> en 102).</p>
-<p class="par">Paddenstoel ongesteeld, zittend, wortelend, rond, meest
-onregelmatig gevormd, tot 11 cM. breed; eerst hard vleezig-kurkachtig,
-later lederachtig, bleekgeel of witachtig, soms bruin- of
-roodachtig-geel, in vakjes gespleten, schubbig, met donkere wratjes;
-onregelmatig openscheurend, sporenmassa blauw-zwart. In troepjes.
-Zomer-najaar. <i>a. a. g.</i></p>
-<p class="par">N.B. Uit deze zwam ziet men soms een klein boleetje
-groeien: <b>Bol. parasiticus</b> (<a href="#fig101">fig. 101</a>).</p>
-<p class="par"><b>H&yacute;menogastrace&euml;n.</b>
-<i>Schijntruffels.</i></p>
-<p id="no241" class="par"><span class=
-"marginnote">Rhizop&oacute;gon.</span> No. 241. <b>Rh.
-lut&eacute;olus.</b> <i>Valsche truffel</i>. (<a href="#fig102">fig.
-102</a>).</p>
-<p class="par">Eerst onder den grond, witachtig; bij rijpheid boven den
-grond komend, geelachtig-bruin, lederachtig met wortelachtige draden
-omsponnen, tot 4 cM. groot, onregelmatig gevormd; later olijfgroen
-vervloeiend, stinkend; de sporenmassa (gleba) in kamertjes
-verdeeld<span class="corr" id="xd21e16256" title=
-"Niet in bron">.</span> Najaar. <i>vr. a.</i></p>
-<p class="par"><b>Ascomyceten.</b> <i>Zakjeszwammen.</i></p>
-<p class="par"><b>Pez&iacute;zace&euml;n.</b> <i>Bekerzwammen.</i></p>
-<p class="par"><span class=
-"marginnote"><i>Pez&iacute;za.</i></span></p>
-<ul>
-<li>P. b&aacute;dia, bruin. <a href="#no5">No. 5</a>.</li>
-<li>P. fus&iacute;spora, rood, klein. <a href="#no2">No. 2</a>.</li>
-</ul>
-<p class="par"></p>
-<p class="par"><b>Helv&eacute;llace&euml;n.</b>
-<i>Helvella&auml;chtigen.</i></p>
-<p class="par"><span class=
-"marginnote"><i>Helv&eacute;lla.</i></span></p>
-<ul>
-<li>H. cr&iacute;spa, wit. <a href="#no10">No. 10</a>.</li>
-<li>H. lacun&oacute;sa, zwart of donkergrijs. <a href="#no11">No.
-11</a>.</li>
-</ul>
-<p class="par"></p>
-<p class="par"><span class=
-"marginnote"><i>Morch&eacute;lla</i>.</span></p>
-<ul>
-<li>M. escul&eacute;nta, bruin, st. witachtig. <a href="#no12">No.
-12</a>.</li>
-</ul>
-<p class="par"></p>
-<p class="par"><span class=
-"marginnote"><i>Geogl&oacute;ssum</i>.</span></p>
-<ul>
-<li>G. gl&aacute;brum, zwart. <a href="#no14">No. 14</a>.</li>
-</ul>
-<p class="par"></p>
-<p class="par"><span class=
-"marginnote"><i>Le&oacute;tia</i>.</span></p>
-<ul>
-<li>L. l&uacute;brica, geel-groen, kleverig. <a href="#no15">No.
-15</a>.</li>
-</ul>
-<p class="par"></p>
-<p class="par"><b>Pyrenomyceten.</b> <i>Kernzwammen.</i></p>
-<p class="par"><span class=
-"marginnote"><i>C&oacute;rdiceps.</i></span></p>
-<ul>
-<li>C. milit&aacute;ris, op doode rups of cocon; oranje. <a href=
-"#no18">No. 18</a>.</li>
-</ul>
-<p class="par"><span class="pagenum">[<a id="pb288" href="#pb288" name=
-"pb288">288</a>]</span></p>
-<p id="tbnaaldbosschen" class="par"><b>Soorten voorkomende in
-naaldbosschen.</b></p>
-<p class="par"><b>Bas&iacute;diomyceten.</b>
-<i>Steeltjeszwammen.</i></p>
-<p class="par"><b>Ag&aacute;ricace&euml;n.</b> <i>Plaatzwammen.</i></p>
-<p class="par"><b>Le&uacute;cospore&euml;n.</b> <i>Witsporigen.</i></p>
-<p class="par"><span class="marginnote"><i>Aman&iacute;ta.</i> (zie
-tabel blz. <a href="#pb175" class="pageref">175</a>).</span></p>
-<ul>
-<li>A. phall&oacute;&iacute;des, groen.</li>
-<li>A. citr&iacute;na, lichtgeel of wit.</li>
-<li>A. musc&aacute;ria, rood.</li>
-<li>A. rub&eacute;scens, vleeschkleurig of roodbruin.</li>
-<li>A. junqu&iacute;llea, helder geel.</li>
-</ul>
-<p class="par"></p>
-<p class="par"><span class=
-"marginnote"><i>Lepi&oacute;ta</i>.</span></p>
-<ul>
-<li>L. rhac&oacute;des, roomkleurig met donkerbruine
-schubben<span class="corr" id="xd21e16432" title=
-"Niet in bron">.</span> <a href="#no194">No. 194</a>.</li>
-<li>L. clypeol&aacute;ria, wit, glanzend met bruine
-schubjes<span class="corr" id="xd21e16440" title=
-"Niet in bron">.</span> <a href="#no195">No. 195</a>.</li>
-<li>L. granul&oacute;sa, geel-bruin met gele vlokjes<span class="corr"
-id="xd21e16448" title="Niet in bron">.</span> <a href="#no196">No.
-196</a>.</li>
-</ul>
-<p class="par"></p>
-<p class="par"><span class=
-"marginnote"><i>Armill&aacute;ria</i>.</span></p>
-<ul>
-<li>A. m&eacute;llea, in bossen op dennenstronken, h. honingbruin,
-schubbig, meelig, bestoven<span class="corr" id="xd21e16464" title=
-"Niet in bron">.</span> <a href="#no113">No. 113</a>.</li>
-</ul>
-<p class="par"></p>
-<p class="par"><span class="marginnote"><i>Trichol&oacute;ma</i>. (zie
-tabel blz. <a href="#pb180" class="pageref">180</a>).</span></p>
-<ul>
-<li>T. n&uacute;dum, paars, steel met ring.</li>
-<li>T. equ&eacute;stre, geel.</li>
-<li>T. sulph&uacute;reum, geel (sterken reuk).</li>
-<li>T. t&eacute;rreum, grijs of aardkleurig met zwarte schubjes.</li>
-<li>T. r&uacute;tilans, op en bij dennenstronken, paars-rood (zie
-<a href="#no114">No. 114</a>).</li>
-<li>T. l&uacute;ridum, groengeel.</li>
-<li>T. sapon&aacute;ceum, geschubde steel.</li>
-<li>T. portent&oacute;sum, gelige steel.</li>
-</ul>
-<p class="par"></p>
-<p class="par"><span class="marginnote"><i>Clit&oacute;cybe</i>. (zie
-tabel blz. <a href="#pb184" class="pageref">184</a>).</span></p>
-<ul>
-<li>C. fl&aacute;ccida, roodbruin.</li>
-<li>C. suav&eacute;olens, beige (anijsgeur).</li>
-<li>C. obb&aacute;ta, blauw-zwartachtig of bruingrijs in troepjes.
-<span class="pagenum">[<a id="pb289" href="#pb289" name=
-"pb289">289</a>]</span></li>
-<li>C. cl&aacute;vipes, h. bruin, st. knotsvormig.</li>
-</ul>
-<p class="par"></p>
-<p class="par"><span class=
-"marginnote"><i>Lacc&aacute;ria</i>.</span></p>
-<ul>
-<li>L. lacc&aacute;ta en ameth&yacute;stina, bruin-rood en
-paars<span class="corr" id="xd21e16530" title="Niet in bron">.</span>
-<a href="#no197">No. 197</a> en <a href="#no198">198</a>.</li>
-</ul>
-<p class="par"></p>
-<p id="no242" class="par"><span class=
-"marginnote"><i>Coll&yacute;bia</i>.</span> No. 242. <b>C.
-macul&aacute;ta.</b> <i>Gevlekte collybia</i>.</p>
-<p class="par">H. wit of vuilwit met roode vlekjes, later geheel
-roodachtig wordend; vleezig, bolrond, kaal, 4&ndash;10 cM. breed. Pl.
-vaak ook met eerst roode, later bruine vlekken. St. kleur als hoed
-rolrond, gekromd wortelend, 5&ndash;7 cM. hoog. Op vochtige plekken.
-Zomer-winter<span class="corr" id="xd21e16555" title=
-"Niet in bron">.</span> <i>vr. a.</i></p>
-<p id="no243" class="par">No. 243. <b>C. con&iacute;gena.</b>
-<i>Kegelcollybia</i>.</p>
-<p class="par">H. bruinrood, aschgrauw, loodgrijs of bruin geelachtig,
-plat, dunvleezig, kaal, 1&ndash;3 cM. breed. Pl. dicht bijeen, bleek.
-St. kleur als h. bepoederd, pijpachtig, 2&ndash;7 cM. hoog, met een
-langen, vezelachtigen behaarden wortel, waarmede hij meest op
-<i>dennen-</i> ook op <i>sparrenkegels</i> vastzit. Najaar<span class=
-"corr" id="xd21e16577" title="Niet in bron">.</span> <i>vr. a.</i></p>
-<p class="par">C. tuberosa<span class="corr" id="xd21e16585" title=
-"Niet in bron">.</span> <a href="#no88">No. 88</a> (zie Russula
-nigricans, blz. <a href="#pb199" class="pageref">199</a>).</p>
-<p class="par"><span class=
-"marginnote"><i>Myc&eacute;na</i>.</span></p>
-<ul>
-<li>M. gal&oacute;poda, h. bruin- of blauwachtig-zwart, st.
-melkgevend<span class="corr" id="xd21e16603" title=
-"Niet in bron">.</span> <a href="#no203">No. 203</a>.</li>
-<li>M. epipter&yacute;gia, h. groenachtig-geel, st. geel,
-kleverig<span class="corr" id="xd21e16611" title=
-"Niet in bron">.</span> <a href="#no202">No. 202</a>.</li>
-</ul>
-<p class="par"></p>
-<p class="par"><span class=
-"marginnote"><i>Omph&aacute;lia</i>.</span></p>
-<ul>
-<li>O. f&iacute;bula, bruin of geel oranjeachtig<span class="corr" id=
-"xd21e16627" title="Niet in bron">.</span> <a href="#no205">No.
-205</a>.</li>
-</ul>
-<p class="par"></p>
-<p class="par"><span class="marginnote"><i>Hygr&oacute;phorus</i>. (zie
-tabel blz. <a href="#pb183" class="pageref">183</a>).</span></p>
-<ul>
-<li>H. hypoth&eacute;jus, h. bruinachtig, slijmerig, pl. geel.</li>
-<li>H. cocc&iacute;neus, vuurrood.</li>
-<li>H. mini&aacute;tus, vuurrood.</li>
-<li>H. c&oacute;nicus, oranjerood, zwart wordend.</li>
-<li>H. eb&uacute;rneus, ivoorkleurig.</li>
-</ul>
-<p class="par"></p>
-<p class="par"><span class="marginnote"><i>Lact&aacute;rius</i>. (zie
-tabel blz. <a href="#pb191" class="pageref">191</a>).</span></p>
-<ul>
-<li>L. delici&oacute;sus, oranjegeel met gordels; groen gevlekt met
-oranje-melksap.</li>
-<li>L. thei&oacute;galus, geelachtig rose met gordels; melksap spoedig
-geel, scherp.</li>
-<li>L. t&uacute;rpis, h. donkerbruin, zwartachtig. <span class=
-"pagenum">[<a id="pb290" href="#pb290" name=
-"pb290">290</a>]</span></li>
-<li>L. r&uacute;fus, kaneelbruin.</li>
-<li>L. glyci&oacute;smus, grauw of loodgrijs met paars; melksap
-zoet.</li>
-<li>L. bl&eacute;nnius, grijs, melksap scherp.</li>
-<li>L. aurant&iacute;acus, oranje.</li>
-</ul>
-<p class="par"></p>
-<p class="par"><span class="marginnote"><i>R&uacute;ssula</i>. (zie
-tabel blz. <a href="#pb196" class="pageref">196</a>).</span></p>
-<ul>
-<li>R. r&uacute;bra, vuurrood (smaak scherp).</li>
-<li>R. d&eacute;lica, wit groot.</li>
-<li>R. Quel&eacute;tii, paarsrood (smaak scherp).</li>
-<li>R. fr&aacute;gilis, lichtrood, paarsachtig of wit (smaak
-scherp).</li>
-<li>R. alut&aacute;cea, rood of paarsrood.</li>
-<li>R. furc&aacute;ta, groenachtig (smaak scherp).</li>
-<li>R. &iacute;ntegra, roodbruin.</li>
-</ul>
-<p class="par"></p>
-<p class="par"><span class=
-"marginnote"><i>Canthar&eacute;llus</i>.</span></p>
-<ul>
-<li>C. cib&aacute;rius, dooiergeel, vleezig <a href="#no206">No.
-206</a>.</li>
-<li>C. auranti&aacute;cus, oranjegeel, dunvleezig, slap, <a href=
-"#no207">No. 207</a>.</li>
-</ul>
-<p class="par"></p>
-<p class="par"><span class=
-"marginnote"><i>Mar&aacute;smius</i>.</span></p>
-<ul>
-<li>M. &uacute;rens, bruinrossig, verbleekend, smaak brandend No.
-210.</li>
-<li>M. r&oacute;tula, h. wit, st. zwart, op bladeren, takjes, enz.
-<a href="#no212">No. 212</a>.</li>
-<li>M. andros&aacute;seus, h. bruinachtig, st<span class="corr" id=
-"xd21e16740" title="Bron: ,">.</span> zwart op dennennaalden No.
-214.</li>
-</ul>
-<p class="par"></p>
-<p class="par"><b>Ochrospore&euml;n.</b> <i>Bruinsporigen.</i></p>
-<p class="par"><span class=
-"marginnote"><i>In&oacute;cybe.</i></span></p>
-<ul>
-<li>I. rim&oacute;sa, zandkleurig, gebarsten <a href="#no216">No.
-216</a>.</li>
-<li>I. geoph&yacute;lla, wit of lila <a href="#no217">No. 217</a>.</li>
-</ul>
-<p class="par"></p>
-<p class="par"><span class=
-"marginnote"><i>Hebel&oacute;ma</i>.</span></p>
-<ul>
-<li>H. crustulinif&oacute;rme, bruin met lichteren rand <a href=
-"#no218">No. 218</a>.</li>
-</ul>
-<p class="par"></p>
-<p class="par"><span class=
-"marginnote"><i>Gal&eacute;ra</i>.</span></p>
-<ul>
-<li>G. hypn&oacute;rum, bruinrood, in mos <a href="#no219">No.
-219</a>.</li>
-</ul>
-<p class="par"></p>
-<p class="par"><span class=
-"marginnote"><i>Tub&aacute;ria</i>.</span></p>
-<ul>
-<li>T. furfur&aacute;cea, bruingeel, op takjes; winter <a href=
-"#no135">No. 135</a>.</li>
-</ul>
-<p class="par"></p>
-<p class="par"><span class=
-"marginnote"><i>Pax&iacute;llus</i>.</span></p>
-<ul>
-<li>P. invol&uacute;tus, dofbruin, met ingerolden rand No. 220.</li>
-<li>P. atrotoment&oacute;sus, op stronken, steel bruin, zwart, viltig
-<a href="#no136">No. 136</a>.</li>
-</ul>
-<p class="par"></p>
-<p class="par"><span class="marginnote"><i>Cortin&aacute;rius</i>. (zie
-tabel blz. <a href="#pb204" class="pageref">204</a>).</span></p>
-<ul>
-<li>C. collin&iacute;tus, h. zeer slijmerig, geelbruin, st. zeer
-schubbig.</li>
-<li>C. muc&oacute;sus, slijmerig, geel-roodbruin. <span class=
-"pagenum">[<a id="pb291" href="#pb291" name=
-"pb291">291</a>]</span></li>
-<li>C. el&aacute;tior, bruinpaars of geelbruin. St. met paarsen
-ring.</li>
-<li>C. armill&aacute;tus, h. bruinrood, st. met 2&ndash;4 roode
-ringen.</li>
-<li>C. albo-viol&aacute;ceus, lila, zijdeachtig glanzend.</li>
-<li>C. <span class="corr" id="xd21e16846" title=
-"Bron: cinnabarinus">cinnabar&iacute;nus</span>, h. kaneelkleurig, pl.
-bloedrood.</li>
-<li>C. cinnam&oacute;meus, h. en pl. kaneelkleurig.</li>
-<li>C. hinn&uacute;leus, bruin met witten rand.</li>
-</ul>
-<p class="par"></p>
-<p class="par"><b>Mel&aacute;nospore&euml;n.</b>
-<i>Zwartsporigen</i>.</p>
-<p class="par"><span class=
-"marginnote"><i>Psalli&oacute;ta</i>.</span></p>
-<ul>
-<li>Ps. arv&eacute;nsis, wit, ring dubbel, pl. eerst wit, dan zwart
-<a href="#no264">No. 264</a>.</li>
-<li>Ps. sylv&aacute;tica, vuilwit met schubben <a href="#no221">No.
-221</a>.</li>
-</ul>
-<p class="par"><span class=
-"marginnote"><i>Stroph&aacute;ria</i>.</span></p>
-<p class="par">Str. aerugin&oacute;sa, blauwgroen, kleverig <a href=
-"#no222">No. 222</a>. <span class=
-"marginnote"><i>Hyphol&oacute;ma</i>.</span></p>
-<p class="par">H. epix&aacute;nthum, geel, op dennenstronk <a href=
-"#no140">No. 140</a>. <span class=
-"marginnote"><i>Gomph&iacute;dius.</i></span></p>
-<p id="no244" class="par">No. 244. <b>Gomph&iacute;dius
-v&iacute;scidus.</b> <i>Gewone spijkerzwam</i>.</p>
-<p class="par">H. rood- of kaneelbruin, kleverig, meest droog, eerst
-kegelvormig en met verdwijnende cortina, dan uitgespreid, plat met bult
-in &rsquo;t midden 5&ndash;8 cM. breed. Vleesch bruin-rood. Pl. lang
-afloopend, eerst bleek olijfkleurig, dan purper-bruin, ten slotte
-meestal groen door een op haar parasiteerende schimmel. St. kl. als
-hoed of lichter 5&ndash;10 cM. hoog. Zomer-winter. <i>vr. a</i>. jong
-<i>e.</i></p>
-<p id="no245" class="par">No. 245. <b>G. glutin&oacute;sus.</b>
-<i>Kleverige spijkerzwam</i>.</p>
-<p class="par">H. bruin-loodkleurig of grijs-roodachtig, gevlekt, met
-dikke, taaie slijmlaag bedekt, eerst bol-stomp dan uitgespreid,
-4&ndash;8 cM. breed. Pl. lang afloopend, weinig talrijk, eerst wit dan
-aschgrauw, ten slotte zwart. H. vleesch wit; cortina kleverig en als
-zwarten ring om den steel achterblijvend. St. kleverig, bovenaan wit,
-onderaan geel, 6&ndash;8 cM. hoog. Zomer-najaar in &rsquo;t Z. en O.
-van ons land. <i>vr. a.</i></p>
-<p id="no246" class="par">No. 246. <b>G. r&oacute;seus.</b>
-<i>Rozeroode spijkerzwam</i>.</p>
-<p class="par">H. rozerood, slijmerig. St. wit. Pl. eerst witgroen dan
-aschgrauw. Deze soort is kleiner en veel <span class="pagenum">[<a id=
-"pb292" href="#pb292" name="pb292">292</a>]</span>minder algemeen dan
-de vorige soorten. Sommigen beschouwen haar als een var. van G.
-glutinosus. Zomer-najaar in &rsquo;t Z. en O. <i>vr. a</i>.</p>
-<p class="par"><b>Pol&yacute;porace&euml;n.</b> <i>Gaatjes- of
-buisjeszwammen</i>. <span class="marginnote"><i>Bol&eacute;tus.</i>
-(zie tabel blz. <a href="#pb207" class="pageref">207</a>).</span></p>
-<p class="par">B. l&uacute;teus. B. granul&aacute;tus. B.
-b&aacute;dius. B. b&oacute;vinus. B. varieg&aacute;tus. B.
-subtoment&oacute;sus. B. c&aacute;lopus. B. l&uacute;ridus.
-<span class="marginnote"><i>Polyporus</i>. (zie tabel blz. <a href=
-"#pb237" class="pageref">237</a>).</span></p>
-<p class="par">P. Schw&eacute;&iacute;nitzii. P. ann&oacute;sus. P.
-abiet&iacute;nus. P. aur&eacute;olus.</p>
-<p class="par"><b>H&yacute;dnace&euml;n.</b> <i>Stekelzwammen</i>.
-<span class="marginnote"><i>H&yacute;dnum</i>.</span></p>
-<p id="no247" class="par">No. 247. <b>H. imbric&aacute;tum.</b>
-<i>Geschubde stekelzwam</i>.</p>
-<p class="par">H. omberbruin met groote, vleezige, bruine, later
-zwartachtige over elkaar liggende, opstaande schubben bedekt,
-6&ndash;18 cM. breed, eerst ingerold, dan vlak, gelobd; vleesch
-vuilwit. Stekels vuilwit of aschgrauw, sterk afloopend op den dikken
-2&ndash;5 cM. hoogen steel. Najaar in groepjes in &rsquo;t Z. en O.
-<i>a. e</i>.</p>
-<p id="no248" class="par">No. 248. <b>H. rep&aacute;ndum.</b> <i>Gele
-stekelzwam</i> (<a href="#fig104">fig. 104</a>).</p>
-<p class="par">H. lichtgeel, soms iets roseachtig, glad, vleezig, bol,
-onregelmatig gegolfd, 5&ndash;15 cM. breed, vleesch wit. Stekels
-witachtig-geel, zeer bros. St. dik, gevuld, meest excentrisch,
-2&ndash;5 cM. hoog. Zomer-herfst in &rsquo;t O. en Z. <i>vr. a.
-e</i>.</p>
-<p id="no249" class="par">No. 249. <b>H. cyathif&oacute;rme.</b>
-<i>Kommetjes-stekelzwam.</i></p>
-<p class="par">Dikwijls meerdere, korstvormig aangegroeide,
-kortgesteelde hoeden, licht aschgrauw of bruinachtig <span class=
-"pagenum">[<a id="pb294" href="#pb294" name="pb294">294</a>]</span>met
-duidelijke gordels, viltig, zijdeachtig glanzend, vlak, trechter- of
-komvormig, lederachtig, 1&ndash;5 cM. breed. St. en stekels wit of
-grijsachtig. Op afgevallen dennennaalden. Reuk, foenegriek-achtig,
-aangenaam. Najaar in &rsquo;t Z. en O. <i>vr. a.</i></p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e17033width" id="fig104"><img src=
-"images/fig104.jpg" alt=
-"Fig. 104. H&yacute;dnum rep&aacute;ndum. (Gele stekelzwam)." width=
-"709" height="416">
-<p class="figureHead">Fig. 104. H&yacute;dnum rep&aacute;ndum. (Gele
-stekelzwam).</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p id="no250" class="par">No. 250. <b>H. melale&uacute;cum.</b>
-<i>Zwart-witte stekelzwam</i>.</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e17046width" id="fig105"><img src=
-"images/fig105.jpg" alt=
-"Fig. 105. H&yacute;dnum aurisc&aacute;lpium. (Oorlepeltjeszwam)."
-width="299" height="438">
-<p class="figureHead">Fig. 105. H&yacute;dnum aurisc&aacute;lpium.
-(Oorlepeltjeszwam).</p>
-<p class="par first">(Photo B. E. Bouwman).</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par">H. gewoonlijk met anderen samengegroeid, kortgest. zwart
-of paarsachtig, fluweelig met witten rand, deze gegolfd, leerachtig
-stijf, onregelmatig; tot 6 cM. breed. St. zwart, stekels wit, geen
-sterken reuk. Najaar. <i>vr. a.</i></p>
-<p id="no251" class="par">No. <span class="corr" id="xd21e17059" title=
-"Bron: 252">251</span>. <b>H. grav&eacute;olens.</b> <i>Sterkriekende
-stekelzwam.</i> Gelijkt op de vorige soort, doch is er v.n.l. van te
-onderscheiden door den sterken reuk naar foenegriek, is verder niet
-gegordeld, rand iets witachtig en vlakker, niet gegolfd, de St. en
-stekels zijn grijs. Najaar. <i>vr. a.</i></p>
-<p id="no252" class="par">No. 252. <b>H. aurisc&aacute;lpium.</b>
-<i>Oorlepeltjeszwam</i> (<a href="#fig105">fig. 105</a>). Op afgevallen
-dennenkegels. H. kastanjebruin, later <span class="pagenum">[<a id=
-"pb295" href="#pb295" name="pb295">295</a>]</span>zwartachtig,
-stijfharig, gehalveerd, 1&ndash;2 cM. breed. Stekels groot, eerst
-grijs, dan bruin. St. geheel excentrisch, 5&ndash;8 cM. hoog, kleur als
-h., stijfharig en met een wortelv. verlengsel op den kegel vastzittend.
-Zomer-winter. <i>vr. a.</i></p>
-<p id="no253" class="par">No. 253. <b>H. ferrug&iacute;neum.</b>
-<i>Roestkleurige stekelzwam</i>. (Plaat 2, fig. XI<i>b</i>).</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e17100width" id="fig106"><img src=
-"images/fig106.jpg" alt=
-"Fig. 106. Spar&aacute;ssis cr&iacute;spa. (Sponswam). (Photo H. A. A. v.d. Lek)."
-width="495" height="432">
-<p class="figureHead">Fig. 106. Spar&aacute;ssis cr&iacute;spa.
-(Sponswam). (Photo H. A. A. v.d. Lek).</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par">H. eerst wit of grijsachtig, bloedroode druppels
-afscheidend, later roestkleurig, sponzig-kurkachtig, 6 &agrave; 7 cM.
-breed. St. kort en dik, bruin. Stekels roestkleurig. Najaar. <i>vr.
-a</i>. <span class="pagenum">[<a id="pb296" href="#pb296" name=
-"pb296">296</a>]</span></p>
-<p class="par"><b>Tel&eacute;phorace&euml;n.</b> <i>Korstzwammen</i>.
-<span class="marginnote"><i>Tel&eacute;phora</i>.</span></p>
-<p class="par">T. terr&eacute;stris, roestbruin <a href="#no225">No.
-225</a>.</p>
-<p class="par"><b>Clav&aacute;riace&euml;n.</b> <i>Koraalzwammen</i>.
-<span class="marginnote"><i>Cal&oacute;cera</i>.</span></p>
-<p class="par">C. visc&oacute;sa, op stronken: oranjegeel, kleverig
-<a href="#no189">No. 189</a>. <span class=
-"marginnote"><i>Spar&aacute;ssis</i>.</span></p>
-<p id="no254" class="par">No. 254. <b>S. cr&iacute;spa.</b>
-<i>Sponszwam</i> (<a href="#fig106">fig. 106</a>).</p>
-<p class="par">Wit of geelachtig, soms grijsachtig, later bruin wordend
-tot 35 cM. breed en 12 cM. hoog. Stronk zeer kort, vleezig, takken
-bladvormig, veeldeelig, door elkander gekronkeld, gekroesd, bros. Aan
-den voet van coniferen, in &rsquo;t Z. en O. Najaar. <i>vr. z.
-e.</i></p>
-<p class="par"><b>Phalloide&euml;n.</b> <i>Stinkzwammen</i>.
-<span class="marginnote"><i>Ph&aacute;llus</i>.</span></p>
-<p class="par">Ph. impud&iacute;cus <a href="#no231">No. 231</a>.
-<span class="marginnote"><i>Lycop&eacute;rdon</i>.</span></p>
-<p class="par"><b>Lycop&eacute;rdace&euml;n.</b>
-<i>Stuifzwammen</i>.</p>
-<p class="par">L. exc&iacute;pulif&oacute;rme, langgest., loodkl., kaal
-<a href="#no235">No. 235</a>. L. gemm&aacute;tum, kortgest., wit met
-wratjes <a href="#no236">No. 236</a>. L. furfur&aacute;ceum, zittend,
-vuilwit, grauw <a href="#no239">No. 239</a>.</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e17208width" id="fig107"><img src=
-"images/fig107.gif" alt=
-"Fig. 107. Ge&aacute;ster tr&iacute;plex. (Gekraagde aardster) nog gesloten exemplaar (b). Volwassen exemplaar (a)."
-width="654" height="344">
-<p class="figureHead">Fig. 107. Ge&aacute;ster tr&iacute;plex.
-(Gekraagde aardster) nog gesloten exemplaar <i>(b)</i>. Volwassen
-exemplaar <i>(a)</i>.</p>
-</div>
-<p class="par"><span class="pagenum">[<a id="pb297" href="#pb297" name=
-"pb297">297</a>]</span> <span class=
-"marginnote"><i>Ge&aacute;ster</i>.</span></p>
-<p id="no255" class="par">No. 255. <b>G. tr&iacute;plex.</b>
-<i>Gekraagde aardster</i> (<a href="#fig107">fig.
-107</a>&ndash;<a href="#fig110">110</a>).</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure floatLeft xd21e17240width" id="fig108"><img src=
-"images/fig108.gif" alt=
-"Fig. 108. Ge&aacute;ster tr&iacute;plex. Gesloten exempl. op doorsnede."
-width="242" height="252">
-<p class="figureHead">Fig. 108. Ge&aacute;ster tr&iacute;plex. Gesloten
-exempl. op doorsnede.</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure floatRight xd21e17245width" id="fig109"><img src=
-"images/fig109.gif" alt=
-"Fig. 109. Sporen van Ge&aacute;ster tr&iacute;plex." width="136"
-height="51">
-<p class="figureHead">Fig. 109. Sporen van Ge&aacute;ster
-tr&iacute;plex.</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par">In verschen staat, grijsachtig wit met 4&ndash;8
-vleezige breede slippen (onderkant bruin) (fig. d.) en met een vleezig
-(c) kraagje (afgescheurd van de slippen) om het binnenste, de sporen
-bevattende peridium, (f) dat een vlokkig kegelvormig mondje (g) heeft.
-Later is meestal het kraagje verdwenen en de geheele aardster bruin en
-leerachtig. Zij kan tot 15 cM. groot worden. Soms vindt men de nog
-gesloten, op tulpenbollen gelijkende exempl.</p>
-<p class="par">Najaar-winter. <i>vr. a</i>. Vindt men in de duinstreken
-een aardster, die in verschen staat kleiner, tot 6 cM. groot is en geen
-kraagje heeft, dan zal het de bijna even algemeene <b>G.
-fimbri&aacute;tus</b> <span id="no256" class="">No. 256</span>
-zijn.</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e17263width" id="fig110"><img src=
-"images/fig110.jpg" alt=
-"Fig. 110. Ge&aacute;ster hygrom&eacute;tricus (Hygrometrische aardster)."
-width="505" height="411">
-<p class="figureHead">Fig. 110. Ge&aacute;ster hygrom&eacute;tricus
-(Hygrometrische aardster).</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p id="no257" class="par">No. 257. <b>G. hygrom&eacute;tricus.</b>
-<i>Hygrometrische aardster.</i></p>
-<p class="par">&ldquo;Poor-man&rsquo;s weather-glass&rdquo; (<a href=
-"#fig110">fig. 110</a>).</p>
-<p class="par">Platte aardster met een grijsbruin, bol binnenste
-peridium en met een in 7&ndash;20 roodbruine, dikke slippen scheurend
-buitenst peridium. Bij droog weer rollen zich de slippen over het
-binnenste peridium heen. Grootte tot 12 cM. Najaar-winter in &rsquo;t
-Z. en O. <i>vr. a.</i></p>
-<p class="par"><span class=
-"marginnote"><i>Sclerod&eacute;rma<span class="corr" id="xd21e17290"
-title="Niet in bron">.</span></i></span></p>
-<ul>
-<li>S. vulg&aacute;re <a href="#no240">No. 240</a>.</li>
-</ul>
-<p class="par"><span class="pagenum">[<a id="pb298" href="#pb298" name=
-"pb298">298</a>]</span></p>
-<p class="par"><b>&Aacute;scomyceten.</b> <i>Zakjeszwammen</i>.</p>
-<p class="par"><b>Pez&iacute;zace&euml;n.</b> <i>Bekerzwammen</i>.</p>
-<p class="par"><span class=
-"marginnote"><i>Pez&iacute;za</i>.</span></p>
-<ul>
-<li>P. fus&iacute;spora, klein, rood, schotelvormig <a href="#no2">No.
-2</a>.</li>
-<li>P. hemisph&aacute;&eacute;rica, bekertjesvorm., van buiten bruin,
-van binnen lichtgrijs <a href="#no6">No. 6</a>.</li>
-</ul>
-<p class="par"></p>
-<p class="par"><b>Helv&eacute;llace&euml;n.</b>
-<i>Helvella-achtigen.</i></p>
-<p class="par"><span class=
-"marginnote"><i>Le&oacute;tia</i>.</span></p>
-<ul>
-<li>L. l&uacute;brica, geel-groen, kleverig <a href="#no15">No.
-15</a>.</li>
-</ul>
-<p class="par"></p>
-<hr class="tb">
-<p class="par"><span class="pagenum">[<a id="pb299" href="#pb299" name=
-"pb299">299</a>]</span></p>
-<p id="tbeikenbosschen" class="par"><b>Soorten voorkomende in
-eikenbosschen.</b></p>
-<p class="par"><b>Basidiomyceten.</b> <i>Steeltjeszwammen</i>.</p>
-<p class="par"><b>Ag&aacute;ricace&euml;n.</b> <i>Plaatzwammen</i>.</p>
-<p class="par"><b>L&eacute;ucospore&euml;n.</b> <i>Witsporigen</i>.</p>
-<p class="par"><span class="marginnote"><i>Aman&iacute;ta</i>. (Zie
-tabel blz. <a href="#pb175" class="pageref">175</a>).</span></p>
-<ul>
-<li>A. phallo&iacute;des, groenachtig.</li>
-<li>A. citr&iacute;na, licht-geel of wit.</li>
-<li>A. panther&iacute;na, bruin.</li>
-<li>A. musc&aacute;ria, rood of oranjerood.</li>
-<li>A. rub&eacute;scens, vleeschkleurig of bruinachtig.</li>
-<li>A. vagin&aacute;ta, bruinrood of grijs, zonder ring, met zak.</li>
-</ul>
-<p class="par"></p>
-<p class="par"><span class=
-"marginnote"><i>Lepi&oacute;ta</i>.</span></p>
-<ul>
-<li>L. granul&oacute;sa, geelachtig. <a href="#no196">No. 196</a>.</li>
-</ul>
-<p class="par"></p>
-<p class="par"><span class="marginnote"><i>Trichol&oacute;ma</i>. (Zie
-tabel blz. <a href="#pb180" class="pageref">180</a>.).</span></p>
-<ul>
-<li>T. sulph&uacute;reum, zwavel- of bruingeel, onaangenamen reuk.</li>
-<li>T. equ&eacute;stre, geel.</li>
-<li>T. columb&eacute;tta, wit.</li>
-<li>T. n&uacute;dum (person&aacute;tum), paars.</li>
-<li>T. r&uacute;tilans, geel met purperroode schubjes. <a href=
-"#no114">No. 114</a>.</li>
-</ul>
-<p class="par"><span class="marginnote"><i>Clit&oacute;cybe</i>. (Zie
-tabel blz. <a href="#pb184" class="pageref">184</a>).</span></p>
-<p class="par">C. fl&aacute;ccida, rossig-geelbruin. C.
-infundibulif&oacute;rmis, ledergeel. C. od&oacute;ra, groen (naar anijs
-riekend). C. suav&eacute;olens, beige (naar anijs riekend). C.
-cl&aacute;vipes, bruin, steel knotsvormig. C. nebul&aacute;ris, grijs
-of aschgrauw. <span class=
-"marginnote"><i>Lacc&aacute;ria</i>.</span></p>
-<p class="par">L. lacc&aacute;ta en ameth&yacute;stina, rose, roodbruin
-of paars. <a href="#no197">No. 197</a> en <a href="#no198">198</a>.
-<span class="marginnote"><i>Coll&yacute;bia</i>.</span></p>
-<p class="par">C. butyr&aacute;cea, grijs of bruin-geelachtig, vettig.
-<a href="#no199">No. 199</a>. C. dry&oacute;phila,
-bleek-bruin-ledergeel. <a href="#no200">No. 200</a>. <span class=
-"marginnote"><i>Myc&eacute;na</i>.</span></p>
-<p class="par">M. p&uacute;ra, rose, witachtig, licht-lila. <a href=
-"#no204">No. 204</a>. M. gal&oacute;poda, donkerbruin of aschgrauw; st.
-melkgevend. No. 203. <span class=
-"marginnote"><i>Omph&aacute;lia</i>.</span></p>
-<p class="par">O. f&iacute;bula, bruin of geel-oranjeachtig. <a href=
-"#no205">No. 205</a>. <span class="pagenum">[<a id="pb300" href=
-"#pb300" name="pb300">300</a>]</span> <span class=
-"marginnote"><i>Hygr&oacute;phorus.</i></span></p>
-<p class="par">H. limac&iacute;nus, lichtbruin, zeer slijmerig (zie
-tabel blz. <a href="#pb188" class="pageref">188</a>). <span class=
-"marginnote"><i>Lact&aacute;rius.</i> (Zie tabel blz. <a href="#pb191"
-class="pageref">191</a>).</span></p>
-<p class="par">L. delici&oacute;sus, oranjegeel met gordels, melksap
-oranje. L. thei&oacute;galus, geelachtig-rose met gordels, melksap
-spoedig geel, scherp. L. tormin&oacute;sus, oranje-rood, rose of
-witachtig met sterk behaarden rand, melksap wit, scherp. L.
-vell&eacute;reus en piper&aacute;tus, wit. L. t&uacute;rpis,
-bruin-zwart, groot, st. kort. L. vi&eacute;tus, grauw-groen met
-rozeroode tint, (scherp.) L. subd&uacute;lcis, rood-bruin. <span class=
-"marginnote"><i>R&uacute;ssula.</i> (Zie tabel blz. <a href="#pb196"
-class="pageref">196</a>).</span></p>
-<p class="par">R. n&iacute;gricans, lichtbruin, later zwart, vleesch
-eerst rood, dan zwart wordend. R. citr&iacute;na, citroengeel. R.
-ochrol&eacute;&uacute;ca, geel (smaak scherp). R.
-f&oacute;&eacute;tens, bruingeel, (scherpen reuk). R.
-heteroph&yacute;lla, groen. R. l&eacute;pida, rood. R. em&eacute;tica,
-rood, paars of bruin (smaak scherp). R. fr&aacute;gilis, wit met rood,
-paars- of groen-bont, (smaak scherp). R. furc&aacute;ta, groen of
-geel-groen (smaak scherp). <span class=
-"marginnote"><i>Canthar&eacute;llus.</i></span></p>
-<p class="par">C. cib&aacute;rius, geheele paddenst., dik-vleezig,
-dooier-geel. No. 206. C. aurant&iacute;acus, geheele paddenst.,
-slap-vleezig, oranjegeel. No. 207. <span class=
-"marginnote">N&yacute;ctalis.</span></p>
-<p class="par">Zie Russ. nigr. <a href="#no68">No. 68</a>. <span class=
-"marginnote">Mar&aacute;smius.</span></p>
-<p class="par">M. &uacute;rens, bruin-rossig, verbleekend, (smaak
-brandend) No. 210. M. or&eacute;ades, eerst bruin, later
-bruinachtig-beige. <a href="#no211">No. 211</a>. M. r&oacute;tula, h.
-wit, st. zwart; op bladeren, takjes enz. <a href="#no212">No. 212</a>.
-M. andros&aacute;ceus, bruinachtig, st. zwart, op bladeren, takjes enz.
-<a href="#no214">No. 214</a>. <span class="pagenum">[<a id="pb301"
-href="#pb301" name="pb301">301</a>]</span> M. scorod&oacute;nius, bruin
-(reuk naar knoflook) <a href="#no213">No. 213</a>. M. c&oacute;nfluens,
-beige, versch. exempl. met elkaar vergroeid. No. 209.</p>
-<p class="par"><b>Rh&oacute;dospore&euml;n.</b> <i>Rosesporigen</i>.
-<span class="marginnote"><i>Clitop&iacute;lus</i>.</span></p>
-<p class="par">C. orc&eacute;lla, wit. <a href="#no215">No.
-215</a>.</p>
-<p class="par"><b>&Oacute;chrospore&euml;n.</b> <i>Bruinsporigen</i>.
-<span class="marginnote"><i>In&oacute;cybe</i>.</span></p>
-<p class="par">I. rim&oacute;sa, zandkl., gebarsten. <a href=
-"#no217">No. 217</a>. I. geoph&yacute;lla, wit of lila. <a href=
-"#no216">No. 216</a>. <span class=
-"marginnote"><i>Hebel&oacute;ma</i>.</span></p>
-<p class="par">H. crustulinif&oacute;rme, bruin met lichteren rand.
-<a href="#no216">No. 216</a>. <span class=
-"marginnote"><i>Gal&eacute;ra</i>.</span></p>
-<p class="par">G. hypn&oacute;rum, bruinrood. <a href="#no219">No.
-219</a>. <span class="marginnote"><i>Tub&aacute;ria</i>.</span></p>
-<p class="par">T. furfur&aacute;cea, bruinrood. <a href="#no135">No.
-135</a>. <span class="marginnote"><i>Pax&iacute;llus</i>.</span></p>
-<p class="par">P. invol&uacute;tus, bruin, met sterk ingerolden rand.
-<a href="#no220">No. 220</a> <span class=
-"marginnote"><i>Cortinarius</i>. (Zie tabel blz. <a href="#pb204"
-class="pageref">204</a>).</span></p>
-<p class="par">C. el&aacute;tior, bruin-paars, kleverig, st. met
-paarsen ring<span class="corr" id="xd21e17651" title=
-"Niet in bron">.</span> C. albo-viol&aacute;ceus, lila, zijdeachtig. C.
-cinnam&oacute;meus, kaneelkleurig. C. cinnabar&iacute;nus, h.
-kaneelkl., pl. bloedrood. C. armill&aacute;tus, bruinrood, droog; st.
-met 2&ndash;4 roode ringen. C. hinn&uacute;leus, bruin met witten
-rand.</p>
-<p class="par"><b>Mel&aacute;nospore&euml;n.</b> <i>Zwartsporigen</i>.
-<span class="marginnote"><i>Stroph&aacute;ria</i>.</span></p>
-<p class="par">S. aerugin&oacute;sa, blauwgroen, zeer slijmerig.
-<a href="#no222">No. 222</a>. <span class=
-"marginnote"><i>Hyphol&oacute;ma</i>.</span></p>
-<p class="par">H. Candolle&aacute;num, wit of geelwit. <a href=
-"#no223">No. 223</a>.</p>
-<p class="par"><b>Pol&yacute;porace&euml;n.</b> <i>Gaatjes- of
-buisjeszwammen</i>. <span class="marginnote"><i>Bol&eacute;tus</i>.
-(Zie tabel blz. <a href="#pb207" class="pageref">207</a>).</span></p>
-<p class="par">B. l&uacute;teus. B. granul&aacute;tus. B.
-b&aacute;dius. B. subtoment&oacute;sus. B. c&aacute;lopus. B.
-ed&uacute;lis. B. l&uacute;ridus. B. versip&eacute;llis (r&uacute;fus).
-B. cyan&eacute;scens. B. f&eacute;lleus<span class="corr" id=
-"xd21e17698" title="Niet in bron">.</span> <span class=
-"marginnote"><i>Fistul&iacute;na</i>.</span></p>
-<p class="par">F. hep&aacute;tica. <a href="#no170">No. 170</a>.
-<span class="pagenum">[<a id="pb302" href="#pb302" name=
-"pb302">302</a>]</span> <span class=
-"marginnote"><i>Pol&yacute;porus</i>.</span></p>
-<p class="par">P. frond&oacute;sus. <a href="#no152">No. 152</a>.
-<span class="marginnote"><i>H&yacute;dnum</i>.</span></p>
-<p class="par"><b>Hydnace&euml;n.</b> <i>Stekelzwammen</i>.</p>
-<p class="par">H. rep&aacute;ndum, geelachtig-wit. <a href="#no248">No.
-248</a>.</p>
-<p class="par"><b>Tel&eacute;phorace&euml;n.</b>
-<i>Korstzwammen</i>.</p>
-<p id="no258" class="par"><span class=
-"marginnote"><i>Crater&eacute;llus</i>.</span> No. 258. <b>C.
-cornucopio&iuml;des.</b> <i>Hoorn van overvloed</i> (<a href=
-"#fig111">fig. 111</a>).</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure floatRight xd21e17764width" id="fig111"><img src=
-"images/fig111.gif" alt=
-"Fig. 111. Crater&eacute;llus cornucopio&iuml;des (Hoorn van overvloed)."
-width="327" height="462">
-<p class="figureHead">Fig. 111. Crater&eacute;llus cornucopio&iuml;des
-(Hoorn van overvloed).</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par">H. bruin of aschgrauw, (van binnen donkerder,)
-fluweelig, in den vorm van een trompet of hoorn van overvloed.
-3&ndash;6 cM. hoog, vliezig, gerimpeld met gegolfden rand. St. hol,
-zwartachtig. In troepjes bijeen op kalkgrond. In &rsquo;t Z. en O.
-<i>z. e</i>. <span class="pagenum">[<a id="pb303" href="#pb303" name=
-"pb303">303</a>]</span></p>
-<p class="par"><b>Clav&aacute;riace&euml;n.</b> <i>Koraalzwammen</i>.
-<span class="marginnote"><i>Clav&aacute;ria</i>.</span></p>
-<p class="par">Cl. cin&eacute;rea, licht of donkergrijs. <a href=
-"#no228">No. 228</a>.</p>
-<p class="par"><b>Trem&eacute;llace&euml;n.</b> <i>Trilzwammen</i>.
-<span class="marginnote"><i>Ex&iacute;dia</i>.</span></p>
-<p class="par">E. glandul&oacute;sa, zwart, op eiken takken. <a href=
-"#no182">No. 182</a>. <span class=
-"marginnote"><i>Trem&eacute;lla</i>.</span></p>
-<p class="par">Tr. mesent&eacute;rica, geel, op eiken takken. <a href=
-"#no178">No. 178</a>.</p>
-<p class="par"><b>Ph&aacute;llace&euml;n.</b> <i>Stinkzwammen</i>.
-<span class="marginnote"><i>Ph&aacute;llus</i>.</span></p>
-<p class="par">Ph. impud&iacute;cus. <a href="#no231">No. 231</a>. Ph.
-can&iacute;nus. <a href="#no232">No. 232</a>.</p>
-<p class="par"><b>Lycop&eacute;rdace&euml;n.</b> <i>Stuifzwammen</i>.
-<span class="marginnote"><i>Lycop&eacute;rdon</i>.</span></p>
-<p class="par">L. excipulif&oacute;rme, lang gesteeld, bleekbruin of
-loodkleurig. <a href="#no235">No. 235</a>. L. gemm&aacute;tum, kort
-gest., wit met wratjes. <a href="#no236">No. 236</a>. L.
-furfur&aacute;ceum, ongest., grijsachtig-wit. <a href="#no232">No.
-232</a>. <span class="marginnote"><i>Sclerod&eacute;rma</i>.</span></p>
-<p class="par">S. vulg&aacute;re. <a href="#no240">No. 240</a>.</p>
-<p class="par"><b>&Aacute;scomyceten.</b> <i>Zakjeszwammen</i>.</p>
-<p class="par"><b>Pezizace&euml;n.</b> <i>Beker zwammen</i>.
-<span class="marginnote"><i>Pez&iacute;za</i>.</span></p>
-<p class="par">P. on&oacute;tica, geel. <a href="#no7">No. 7</a>. P.
-vesicul&oacute;sa, bruin. <a href="#no4">No. 4</a>. P.
-haemisph&aacute;&eacute;rica, van buiten bruin, van binnen grijs.
-<a href="#no6">No. 6</a>. P. fructig&eacute;na, op eikeldoppen.
-<a href="#no8">No. 8</a>. <span class=
-"marginnote"><i>Bulg&aacute;ria</i>.</span></p>
-<p class="par">B. &iacute;nquinans, zwart, knoopvorm., op eiken takken
-of stam. <a href="#no9">No. 9</a>.</p>
-<p class="par"><b>Helvellace&euml;n.</b> <i>Helvella-achtigen</i>.
-<span class="marginnote"><i>Helv&eacute;lla</i>.</span></p>
-<p class="par">H. cr&iacute;spa, wit. <a href="#no10">No. 10</a>. H.
-lacun&oacute;sa, zwart of donkergrijs. <a href="#no11">No. 11</a>.
-<span class="marginnote"><i>Morch&eacute;lla</i>.</span></p>
-<p class="par">M. escul&eacute;nta, h. bruin, st. witachtig. <a href=
-"#no12">No. 12</a>. <span class=
-"marginnote"><i>Le&oacute;tia</i>.</span></p>
-<p class="par">L. l&uacute;brica, geel-groenachtig, kleverig. <a href=
-"#no15">No. 15</a>.</p>
-<p class="par"><b>P&yacute;renomyceten.</b> <i>Kernzwammen</i>.
-<span class="marginnote"><i>C&oacute;rdiceps</i>.</span></p>
-<p class="par">C. milit&aacute;ris, op doode rups of cocon, oranje.
-<a href="#no18">No. 18</a>.</p>
-<hr class="tb">
-<p class="par"><span class="pagenum">[<a id="pb304" href="#pb304" name=
-"pb304">304</a>]</span></p>
-<p id="tbbeukenbosschen" class="par"><b>Soorten voorkomende in
-beukenbosschen.</b></p>
-<p class="par"><b>Basidiomyceten.</b> <i>Steeltjeszwammen</i>.</p>
-<p class="par"><b>Ag&agrave;riace&euml;n.</b> <i>Plaatzwammen</i>.</p>
-<p class="par"><b>L&eacute;ucospore&euml;n.</b> <i>Witsporigen</i>.
-<span class="marginnote"><i>Aman&iacute;ta</i>. (zie tabel blz.
-<a href="#pb175" class="pageref">175</a>).</span></p>
-<p class="par">A. phallo&iacute;des, groenachtig<span class="corr" id=
-"xd21e18011" title="Niet in bron">.</span> A. citr&iacute;na, lichtgeel
-of wit. A. panther&iacute;na, bruin. A. musc&aacute;ria, vuur-rood of
-oranje-rood. A. rub&eacute;scens, vleeschkleurig of bruinachtig.
-<span class="marginnote"><i>Armill&aacute;ria</i>.</span></p>
-<p class="par">Arm. m&uacute;cida, wit, op beukenstam en takken.
-<a href="#no112">No. 112</a>. <span class=
-"marginnote"><i>Trichol&oacute;ma</i>. (zie tabel blz. <a href="#pb185"
-class="pageref">185</a>).</span></p>
-<p class="par">Tr. gamb&oacute;sum (Ge&oacute;rgii), wit-of geelachtig
-(voorjaar)<span class="corr" id="xd21e18034" title=
-"Niet in bron">.</span> Tr. columb&eacute;tta, wit. <span class=
-"marginnote"><i>Lacc&aacute;ria</i>.</span></p>
-<p class="par">L. lacc&aacute;ta en ameth&yacute;stina, rose,
-rood-bruin of paars. No. 197 en 198. <span class=
-"marginnote"><i>Omph&aacute;lia</i>.</span></p>
-<p class="par">O. f&iacute;bula, bruin of geel-oranjeachtig. <a href=
-"#no205">No. 205</a>. <span class=
-"marginnote"><i>Hygr&oacute;phorus</i></span></p>
-<p class="par">H. eb&uacute;rneus, wit (zie tabel blz. <a href="#pb188"
-class="pageref">188</a>). <span class=
-"marginnote"><i>Lact&aacute;rius</i>. (zie tabel blz. <a href="#pb191"
-class="pageref">191</a>).</span></p>
-<p class="par">L. vi&eacute;tus, grijs-groen met roseroode tint. L.
-thei&oacute;galus, geelachtige rose met gordels (melksap spoedig geel,
-scherp). L. bl&eacute;nnius, grijs, (melksap scherp). L. t&uacute;rpis,
-donker-bruin of zwart. L. vell&eacute;reus en piperatus, groot wit
-(melksap scherp). L. subd&uacute;lcis, rood-bruin. <span class=
-"marginnote"><i>R&uacute;ssula</i>. (zie tabel blz. <a href="#pb196"
-class="pageref">196</a>).</span></p>
-<p class="par">R. n&iacute;gricans, lichtbruin, later zwart, vleesch
-eerst rood dan zwart wordend<span class="corr" id="xd21e18084" title=
-"Niet in bron">.</span> R. pectin&aacute;ta, bruin, gestreepten rand.
-<span class="pagenum">[<a id="pb305" href="#pb305" name=
-"pb305">305</a>]</span> R. ochrol&eacute;&uacute;ca, geel (smaak
-scherp). R. heteroph&yacute;lla, groen. R. vir&eacute;scens, groen of
-grijsgroen. R. cyanox&aacute;ntha, grijs met blauw of oranje. R.
-l&eacute;pida, rood. R. r&uacute;bra, rood (smaak scherp). R.
-&eacute;metica, rood, paars of bruin (smaak scherp). R.
-alut&aacute;cea, paars of rood. R. fr&aacute;gilis, wit met rood of
-paars-bont (smaak scherp). R. furc&aacute;ta, groen of geel-groen
-(smaak scherp). R. dep&aacute;llens, roodachtig op purper-violet,
-slap-vleezig. R. ochr&aacute;cea, geel. <span class=
-"marginnote"><i>Canthar&eacute;llus</i>.</span></p>
-<p class="par">C. cib&aacute;rius, dik-vleezig, dooiergeel <a href=
-"#no206">No. 206</a>. C. aurant&iacute;acus, slap-vleezig, oranje-geel
-<a href="#no207">No. 207</a>. <span class=
-"marginnote"><i>N&yacute;ctalis</i>.</span></p>
-<p class="par">Zie R&uacute;ss. nigr. <a href="#no68">No. 68</a>.
-<span class="marginnote"><i>Mar&aacute;smius</i>.</span></p>
-<p class="par">M. &uacute;rens, bruin-rossig, verbleekend (smaak
-brandend) <a href="#no210">No. 210</a>. M. r&oacute;tula, h. wit, st.
-zwart op bladeren, takjes enz. <a href="#no212">No. 212</a>. M.
-andros&aacute;ceus, h. bruinachtig, st. zwart op bladeren enz. <a href=
-"#no214">No. 214</a>. M. scorod&oacute;nius, bruin (reuk naar knoflook)
-<a href="#no213">No. 213</a>.</p>
-<p class="par"><b>Rh&oacute;dospore&euml;n.</b> <i>Rosesporigen.</i>
-<span class="marginnote"><i>Clitop&iacute;lus.</i></span></p>
-<p class="par">C. orc&eacute;lla, wit <a href="#no215">No. 215</a>.</p>
-<p class="par"><b>Ochrospore&euml;n.</b> <i>Bruinsporigen.</i>
-<span class="marginnote"><i>Pholi&oacute;ta.</i></span></p>
-<p class="par">Ph. squarr&oacute;sa, uit- of aan den voet van
-beukenstammen, h. en st. schubbig <a href="#no133">No. 133</a>.
-<span class="marginnote"><i>Gal&eacute;ra</i>.</span></p>
-<p class="par">G. hypn&oacute;rum, bruinrood <a href="#no219">No.
-219</a>. <span class="marginnote"><i>Pax&iacute;llus.</i></span></p>
-<p class="par">P. invol&uacute;tus, bruin met sterk ingerolden rand
-<a href="#no220">No. 220</a>. <span class=
-"marginnote"><i>Cortin&aacute;rius.</i> (zie tabel blz. <a href=
-"#pb204" class="pageref">204</a>).</span></p>
-<p class="par">C. albo-viol&aacute;ceus, lila, zijdeachtig C.
-cinnabar&iacute;nus, h. kaneelkleurig, pl. bloedrood. C.
-cinnam&oacute;meus, kaneelkleurig. C. hinn&uacute;leus,
-licht-rood-bruin, gebarsten. C. armill&aacute;tus, bruinrood, droog,
-st. met 2&ndash;4 roode ringen. <span class="pagenum">[<a id="pb306"
-href="#pb306" name="pb306">306</a>]</span></p>
-<p class="par"><b>Pol&yacute;porace&euml;n.</b> <i>Gaatjes- of
-buisjeszwammen.</i> <span class="marginnote"><i>Bol&eacute;tus.</i>
-(zie tabel blz. <a href="#pb207" class="pageref">207</a>).</span></p>
-<p class="par">B. ed&uacute;lis. B. f&eacute;lleus. B.
-subtoment&oacute;sus. B. cyan&eacute;scens. B. l&uacute;ridus. B.
-c&aacute;lopus. <span class=
-"marginnote"><i>Pol&yacute;porus</i>.</span></p>
-<p class="par">P. gig&aacute;nteus, aan den voet van beuken, bruingeel
-of bruin No. 181. <span class=
-"marginnote"><i>F&oacute;mes</i>.</span></p>
-<p class="par">F. igni&aacute;rius, op beukenstam, hoefvorm., donker
-bruin, hard <a href="#no162">No. 162</a>.</p>
-<p class="par"><b>Hydnace&euml;n.</b> <i>Stekelzwammen.</i>
-<span class="marginnote"><i>H&yacute;dnum.</i></span></p>
-<p class="par">H. rep&aacute;ndum, geelachtig-wit <a href="#no248">No.
-248</a>. H. grav&eacute;olens, bruinzwart met witachtigen rand, stekels
-grijs <a href="#no251">No. 251</a>. H. ferrug&iacute;neum,
-roestkleurig.</p>
-<p class="par"><b>Tel&eacute;phorace&euml;n.</b> <i>Korstzwammen.</i>
-<span class="marginnote"><i>Tel&eacute;phora.</i></span></p>
-<p class="par">T. terr&eacute;stris, roestbruin <a href="#no225">No.
-225</a>.</p>
-<p class="par"><b>Clav&aacute;riace&euml;n.</b> <i>Koraalzwammen.</i>
-<span class="marginnote"><i>Clav&aacute;ria.</i></span></p>
-<p class="par">C. botr&yacute;tis, stam wit, takken rose. Zie blz.
-<span class="corr" id="xd21e18276" title="Niet in bron">285</span>. C.
-form&oacute;sa, stam en takken geel. C. crist&aacute;ta, stam en takken
-wit. C. ameth&yacute;stina, stam en takken paars. C. cin&eacute;rea,
-stam en takken licht of donker grijs.</p>
-<p class="par"><b>Ph&aacute;llace&euml;n.</b> <i>Stinkzwammen.</i>
-<span class="marginnote"><i>Ph&aacute;llus.</i></span></p>
-<p class="par">Ph. impud&iacute;cus, <a href="#no231">No. 231</a>.</p>
-<p class="par"><b>Lycop&eacute;rdace&euml;n.</b> <i>Stuifzwammen.</i>
-<span class="marginnote"><i>Lycop&eacute;rdon.</i></span></p>
-<p class="par">L. gemm&aacute;tum, kort gest., wit met wratjes <a href=
-"#no236">No. 236</a>. L. pyrif&oacute;rme, aan voet van beukenstam,
-peervormig, witachtig <a href="#no238">No. 238</a>. <span class=
-"marginnote"><i>Sclerod&eacute;rma<span class="corr" id="xd21e18318"
-title="Niet in bron">.</span></i></span></p>
-<p class="par">S. vulg&aacute;re <a href="#no240">No. 240</a>.</p>
-<p class="par"><b>Ascomyceten.</b> <i>Zakjeszwammen</i>.</p>
-<p class="par"><b>Pezizace&euml;n.</b> <i>Bekerzwammen</i>.
-<span class="pagenum">[<a id="pb307" href="#pb307" name=
-"pb307">307</a>]</span> <span class=
-"marginnote"><i>Pez&iacute;za</i>.</span></p>
-<p class="par">P. vesicul&oacute;sa, licht-bruin, <a href="#no4">No.
-4</a>. P. aurant&iacute;aca, rood, groot, <a href="#no1">No. 1</a>. P.
-fusisp&oacute;ra, rood, klein, <a href="#no2">No. 2</a>. P.
-scutell&aacute;ta, klein-rood met zwart gewimperd randje, <a href=
-"#no3">No. 3</a>. P. b&aacute;dia, donker-bruin, <a href="#no5">No.
-5</a>.</p>
-<p class="par"><b>Helv&eacute;llace&euml;n.</b>
-<i>Helvella-achtigen.</i> <span class=
-"marginnote"><i>Helv&eacute;lla.</i></span></p>
-<p class="par">H. cr&iacute;spa, wit of geelachtig, <a href="#no10">No.
-10</a>. H. lacun&oacute;sa, zwart of donkergrijs, <a href="#no11">No.
-11</a>. <span class="marginnote"><i>Morch&eacute;lla</i>.</span></p>
-<p class="par">M. escul&eacute;nta, h. bruin, st. witachtig, <a href=
-"#no12">No. 12</a>. <span class=
-"marginnote"><i>Geogl&oacute;ssum.</i></span></p>
-<p class="par">G. gl&aacute;brum, zwart, <a href="#no14">No. 14</a>.
-<span class="pagenum">[<a id="pb308" href="#pb308" name=
-"pb308">308</a>]</span></p>
-<p id="tbberkenbosschen" class="par"><b>Soorten voorkomende in
-berkenbosschen.</b></p>
-<p class="par"><b>Bas&iacute;diomyceten.</b>
-<i>Steeltjeszwammen.</i></p>
-<p class="par"><b>Ag&aacute;ricace&euml;n.</b> <i>Plaatzwammen.</i></p>
-<p class="par"><b>L&eacute;ucospore&euml;n.</b> <i>Witsporigen.</i>
-<span class="marginnote"><i>Aman&iacute;ta.</i> (zie tabel blz.
-<a href="#pb175" class="pageref">175</a>).</span></p>
-<p class="par">A. phallo&iacute;des, groenachtig. A. citr&iacute;na,
-lichtgeel of wit. A. musc&aacute;ria, vuur-rood of oranje-rood.
-<span class="marginnote"><i>Clit&oacute;cybe</i>.</span></p>
-<p class="par">C. od&oacute;ra, groen (sterke anijsgeur) (zie tabel
-blz. <a href="#pb184" class="pageref">184</a>). <span class=
-"marginnote"><i>Lacc&aacute;ria</i>.</span></p>
-<p class="par">L. lacc&aacute;ta en ameth&yacute;stina, rose, roodbruin
-of paars No. 197 en 198. <span class=
-"marginnote"><i>Coll&yacute;bia</i>.</span></p>
-<p class="par">C. butyr&aacute;cea, bruin-geelachtig of grijs, <a href=
-"#no199">No. 199</a>. C. dry&oacute;phila, rood of geelachtig-rood,
-<a href="#no200">No. 200</a>. <span class=
-"marginnote"><i>Lact&aacute;rius</i>.</span></p>
-<p class="par">L. tormin&oacute;sus, oranje-rood, rose of witachtig met
-sterk behaarden rand, melksap wit, scherp (zie tabel blz. <a href=
-"#pb191" class="pageref">191</a>). L. t&uacute;rpis, donker-bruin of
-zwart. <span class="marginnote"><i>R&uacute;ssula</i>.</span></p>
-<p class="par">R. n&iacute;gricans, lichtbruin, later zwart, vleesch
-eerst rood later zwart wordend (zie tabel blz. <a href="#pb196" class=
-"pageref">196</a>). <span class=
-"marginnote"><i>Mar&aacute;smius.</i></span></p>
-<p class="par">M. r&oacute;tula, h. wit, st. zwart; op bladeren, takjes
-enz. <a href="#no212">No. 212</a>. <span class=
-"marginnote"><i>Lenz&iacute;tes</i>.</span></p>
-<p class="par">L. bet&uacute;lina, op berkenstronken, h. zittend,
-houtig, fluweelig, No. 143.</p>
-<p class="par"><b>&Oacute;chrospore&euml;n.</b> <i>Bruinsporigen</i>.
-<span class="marginnote"><i>In&oacute;cybe</i>.</span></p>
-<p class="par">I. rim&oacute;sa, zandkleurig, gebarsten, <a href=
-"#no217">No. 217</a>. <span class=
-"marginnote"><i>Pax&iacute;llus</i>.</span></p>
-<p class="par">P. invol&uacute;tus, bruin, met sterk ingerolden rand.
-<a href="#no220">No. 220</a>. <span class=
-"marginnote"><i>Cortin&aacute;rius</i>.</span></p>
-<p class="par">C. albo-viol&aacute;ceus, lila, zijdeachtig (zie tabel
-blz. <a href="#pb204" class="pageref">204</a>).</p>
-<p class="par"><b>Pol&yacute;porace&euml;n.</b> <i>Gaatjes- of
-buisjeszwammen.</i> <span class="marginnote">Bol&eacute;tus. (zie tabel
-blz. <a href="#pb207" class="pageref">207</a>).</span></p>
-<p class="par">B. sc&aacute;ber<span class="corr" id="xd21e18559"
-title="Niet in bron">.</span> B. r&uacute;fus (= versip&eacute;llis).
-B. ed&uacute;lis. <span class="pagenum">[<a id="pb309" href="#pb309"
-name="pb309">309</a>]</span> B. f&eacute;lleus. B. cyan&eacute;scens.
-B. S&aacute;tanas. B. l&uacute;ridus. B. b&aacute;dius. <span class=
-"marginnote"><i>Pol&yacute;porus</i>.</span></p>
-<p class="par">P. bet&uacute;linus, h. ongesteeld, van boven bruin, van
-onderen wit, vleezig, meest aan doode berkenstammen, <a href=
-"#no149">No. 149</a>. P. brum&aacute;lis, h. gest., van boven bruin,
-van onderen wit, No. 146.</p>
-<p class="par"><b>Clav&aacute;riace&euml;n.</b> <i>Koraalzwammen.</i>
-<span class="marginnote"><i>Clav&aacute;ria.</i></span></p>
-<p class="par">C. cin&eacute;rea, licht of donker grijs, <a href=
-"#no228">No. 228</a>. C. ameth&yacute;stina, paars, <a href=
-"#no229">No. 229</a>. C. crist&aacute;ta, wit, <a href="#no226">No.
-226</a>.</p>
-<p class="par"><b>Lycop&eacute;rdace&euml;n.</b> <i>Stuifzwammen</i>.
-<span class="marginnote"><i>Lycop&eacute;rdon</i>.</span></p>
-<p class="par">L. gemm&aacute;tum, kortgest., wit met wratjes, <a href=
-"#no226">No. 226</a>. <span class=
-"marginnote"><i>Sclerod&eacute;rma<span class="corr" id="xd21e18617"
-title="Niet in bron">.</span></i></span></p>
-<p class="par">S. vulg&aacute;re, <a href="#no240">No. 240</a>.</p>
-<p class="par"><b>&Aacute;scomyceten.</b> <i>Zakjeszwammen</i>.</p>
-<p class="par"><b>Helv&eacute;llace&euml;n.</b>
-<i>Helvella-achtigen.</i> <span class=
-"marginnote">Helv&eacute;lla.</span></p>
-<p class="par">H. cr&iacute;spa, wit of geelachtig, <a href="#no10">No.
-10</a>. H. lacun&oacute;sa, zwart of donkergrijs, <a href="#no11">No.
-11</a>.</p>
-<hr class="tb">
-<p class="par"><span class="pagenum">[<a id="pb310" href="#pb310" name=
-"pb310">310</a>]</span></p>
-<p id="tbweilanden" class="par"><b>Soorten voorkomende in
-weilanden.</b></p>
-<p class="par"><b>Bas&iacute;diomyceten.</b>
-<i>Steeltjeszwammen.</i></p>
-<p class="par"><b>Ag&aacute;ricace&euml;n.</b> <i>Plaatzwammen.</i></p>
-<p class="par"><b>L&eacute;ucospore&euml;n.</b> <i>Witsporigen.</i>
-<span class="marginnote"><i>Aman&iacute;ta.</i> (zie tabel blz.
-<a href="#pb175" class="pageref">175</a>).</span></p>
-<p class="par">A. phallo&iacute;des, groenachtig<span class="corr" id=
-"xd21e18688" title="Niet in bron">.</span> A. vagin&aacute;ta,
-roodbruin of grijs. <span class=
-"marginnote"><i>Lepi&oacute;ta</i>.</span></p>
-<p class="par">L. proc&eacute;ra, cr&ecirc;me, met dikke, bruine,
-opstaande schubben, No. 193. L. rhac&oacute;des, cr&ecirc;me, met
-donkerbruine, platte schubben, No. 194. L. clypeol&aacute;ria, wit,
-glanzend met bruine schubjes. No. 195. <span class=
-"marginnote"><i>Trichol&oacute;ma</i>. (zie tabel blz. <a href="#pb180"
-class="pageref">180</a>).</span></p>
-<p class="par">T. s&oacute;rdidum, bruin-paars<span class="corr" id=
-"xd21e18709" title="Niet in bron">.</span> T. gamb&oacute;sum
-(Ge&oacute;rgii), wit of geelachtig. (Voorjaar). T. n&uacute;dum,
-paars. <span class="marginnote"><i>Clit&oacute;cybe</i>.</span></p>
-<p class="par">Cl. dealb&aacute;ta, wit of beige, dikwijls in
-heksenkringen. (zie tabel blz. <a href="#pb184" class=
-"pageref">184</a>). <span class=
-"marginnote"><i>Coll&yacute;bia</i>.</span></p>
-<p class="par">C. butyr&aacute;cea, grijs of geelachtig bruin. <a href=
-"#no199">No. 199</a>. <span class=
-"marginnote"><i>Myc&eacute;na</i>.</span></p>
-<p class="par">M. epipter&yacute;gia, h. grijs of groengeel, st. geel,
-kleverig. No. 202. M. p&uacute;ra, rose, wit of lila-achtig. <a href=
-"#no204">No. 204</a>. <span class=
-"marginnote"><i>Hygr&oacute;phorus</i>. (zie tabel blz. <a href=
-"#pb188" class="pageref">188</a>).</span></p>
-<ul>
-<li>H. n&iacute;veus, wit, klein<span class="corr" id="xd21e18753"
-title="Niet in bron">.</span></li>
-<li>H. virg&iacute;neus, wit, grooter.</li>
-<li>H. eb&uacute;rneus, wit, kleverig.</li>
-<li>H. cer&aacute;ceus, wasgeel.</li>
-<li>H. cocc&iacute;neus, scharlakenrood, kegelvormig.</li>
-<li>H. c&oacute;nicus, scharlakenrood, zwartwordend. <span class=
-"pagenum">[<a id="pb311" href="#pb311" name=
-"pb311">311</a>]</span></li>
-<li>H. mini&aacute;tus, vuurrood, plat.</li>
-<li>H. psittac&iacute;nus, bontgroen, geel of steenrood,
-slijmerig.</li>
-<li>H. pun&iacute;ceus, rood.</li>
-</ul>
-<p class="par"><span class=
-"marginnote"><i>Canthar&eacute;llus</i>.</span></p>
-<p class="par">C. cib&aacute;rius, dooier-geel, dik-vleezig. <a href=
-"#no206">No. 206</a>. C. aurant&iacute;acus, oranje, slap-vleezig.
-<a href="#no207">No. 207</a>. <span class=
-"marginnote"><i>R&uacute;ssula</i>.</span></p>
-<p class="par">R. dep&aacute;llens, roodachtig of purper-violet (zie
-tabel blz. <a href="#pb196" class="pageref">196</a>). <span class=
-"marginnote"><i>Mar&aacute;smius</i>.</span></p>
-<p class="par">M. or&eacute;ades, jong bruin, kegelvormig, later
-geel-bruin of beige in groepjes, veel in heksenkringen. No. 211.</p>
-<p class="par"><b>Rh&oacute;dospore&euml;n.</b>
-<i>Rosesporigen</i>.</p>
-<p id="no259a" class="par"><span class="marginnote"><i id=
-"no259">Volv&aacute;ria</i>.</span> No. 259 <i>a</i>. <b>V.
-speci&oacute;sa.</b> <i>Witte Volvaria</i>. (Pl. 4, fig. 15).</p>
-<p class="par">H. wit (in &rsquo;t midden soms iets grijs), vleezig,
-zacht, kleverig, eerst klokvormig dan uitgespreid, 7&ndash;14 cM.
-breed. Pl. rose of vleeschkl., vrij. St. wit tot 20 cM. hoog, onderaan
-knolvormig verdikt en met een zak of beurs, die in slippen verdeeld is.
-Zomer-najaar. Ook bij vuilnishoopen. <i>vr. z. d. g</i>.</p>
-<p class="par">N.B. Haar gelijkenis (vooral door de rose plaatjes) met
-Psalliota camp. <a href="#no263">No. 263</a>, heeft tot
-vergiftigingsgevallen aanleiding gegeven; de groote zak (goed
-uitgegraven) geeft echter een kenmerkend verschil.</p>
-<p id="no259b" class="par">No. 259 <i>b</i>. <b>V.
-gloioc&eacute;phala.</b> <i>Grijze Volvaria</i>.</p>
-<p class="par">Gelijkt in alles op de vorige soort, heeft echter een
-h., die eerst grijs, glanzend, later roestkleurig is. Najaar, nog
-minder algemeen dan V. speci&oacute;sa <i>z. d. g.</i> <span class=
-"marginnote"><i>Clitop&iacute;lus</i>.</span></p>
-<p class="par">C. orc&eacute;lla, wit, glanzend. <a href="#no215">No.
-215</a>. <span class="marginnote"><i>Nol&aacute;nea</i>.</span></p>
-<p id="no260" class="par">No. 260. <b>N. p&aacute;scua.</b> <i>Weide
-Nolanea</i>. (Plaat 4, fig. 17).</p>
-<p class="par">H. glanzend, verschillend van kleur: grijs,
-zwartachtig-grijs of bruinachtig, dunvleezig, eerst kegelvormig dan
-uitgespreid met gestreepten rand, 3&ndash;5 cM. breed. Pl. dicht
-bijeen, breed, eerst grijs, later roodachtig-grijs. St. 5&ndash;8 cM.
-hoog, zijdeachtig, <span class="pagenum">[<a id="pb312" href="#pb312"
-name="pb312">312</a>]</span>vezelig, gestreept, bruinzwart of grijs,
-zeer broos. Mei-winter. <i>vr. a.</i></p>
-<p class="par"><b>&Oacute;chrospore&euml;n.</b> <i>Bruinsporigen</i>.
-<span class="marginnote"><i>Pholi&oacute;ta</i>.</span></p>
-<p id="no261" class="par">No. 261. <b>P. pr&aacute;ecox.</b>
-<i>Voorjaars pholiota</i>.</p>
-<p class="par">H., stroogeel, 4&ndash;8 cM. breed, in &rsquo;t midden
-donkerder, bij vocht iets kleverig, eerst bol dan uitgespreid, bultig.
-Ring wit, meestal spoedig verdwijnend. St. 5&ndash;8 cM. hoog met
-gezwollen voet, meelachtig donzig. Mei&ndash;Oct. <i>vr. a. e</i>.
-<span class="marginnote"><i>Hebel&oacute;ma</i>.</span></p>
-<p class="par">H. crustulinif&oacute;rme, bruin met witten rand.
-<a href="#no216">No. 216</a>. <span class=
-"marginnote"><i>Nauc&oacute;ria</i>.</span></p>
-<p class="par">N. semiorbicul&aacute;ris, geel-bruinachtig. <a href=
-"#no275">No. 275</a>. <span class=
-"marginnote"><i>Bolb&iacute;tius</i>.</span></p>
-<p id="no262" class="par">No. 262. <b>B. vitell&iacute;nus.</b>
-<i>Dooiergele mestzwam</i> (Pl. 5, fig. 29).</p>
-<p class="par">H. jong, ei-vingerhoedvorm., dooiergeel, kleverig, later
-bruin, klokvormig of uitgespreid met gespleten rand, 2&ndash;5 c.m.
-breed. Pl. kleikleurig, okergeel. St. wit- of geelachtig, schubbig
-bepoederd, tot 8 c.m. hoog. Mei&ndash;Nov., op <i>mest</i> en op aarde.
-<i>vr. a.</i></p>
-<p class="par"><b>Mel&aacute;nospore&euml;n.</b> <i>Zwartsporigen</i>.
-<span class="marginnote"><i>Psalli&oacute;ta</i>.</span></p>
-<p id="no263" class="par">No. 263. <b>Ps. camp&eacute;stris.</b>
-<i>Weide-kampernoelje, Weide-Champignon</i> (<a href="#fig113">fig.
-113</a> en fig. 17 en 18).</p>
-<p class="par">H. wit- of geelachtig, fijn schubbig of glad, eerst bol,
-jong met ingerolden rand, later plat, dik-vleezig tot 20 c.m. breed.
-Pl. bij jong exemplaar reeds rose, later koffiebruin, dan zwart en
-vochtig. St. met manchet, wit, dik gevuld, kort, 6&ndash;8 c.m.,
-dikwijls aan den voet eenigszins knollig. Juni&ndash;Nov. Vooral op
-eenigszins vochtige weilanden waar paarden grazen. <i>vr. a. e</i>.
-(Zie vooral Aman&iacute;ta phallo&iacute;des (<a href="#fig016">fig.
-16</a> en blz. <a href="#pb85" class="pageref">85</a>)<span class=
-"corr" id="xd21e18984" title="Niet in bron">)</span>.</p>
-<p class="par">Van dezen paddenstoel komen nog de volgende
-vari&euml;teiten voor:</p>
-<p class="par">Ps. camp. var. vapor&aacute;rius, H. bleek-bruin,
-schubbig, dunvleezig, steel dun; <i>vr. a. e</i>. <span class=
-"pagenum">[<a id="pb313" href="#pb313" name="pb313">313</a>]</span></p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e18997width" id="fig112"><img src=
-"images/fig112-113.gif" alt=
-"Fig. 112. Groene knolzwam, Aman&iacute;ta phallo&iacute;des." width=
-"720" height="458">
-<p class="figureHead">Fig. 112. Groene knolzwam, Aman&iacute;ta
-phallo&iacute;des.</p>
-<p class="par first">De steel is hol; w&egrave;l een zak.</p>
-<p id="fig113" class="par">Fig. 113<span class="corr" id="xd21e19004"
-title="Niet in bron">.</span> Kampernoelje (Echte Champignon),
-Psalli&oacute;ta camp&eacute;stris.</p>
-<p class="par">De steel is gevuld; geen zak.</p>
-</div>
-<p class="par"><span class="pagenum">[<a id="pb314" href="#pb314" name=
-"pb314">314</a>]</span></p>
-<p class="par">Ps. camp. var. prat&iacute;cola. H. bruin of rood,
-schubbig, vleesch roodwordend, pl. smal. <i>vr. a. e.</i></p>
-<p class="par">Ps. camp. var. bit&oacute;rquus. H. wit, glanzend,
-vleesch iets roodwordend. St. kort, tolvormig, riekt naar jodoform.
-<i>vr. a. e</i>.</p>
-<p id="no264" class="par">No. 264. <b>Ps. arv&eacute;nsis.</b>
-<i>Akker-kampernoelje, Akker-champignon</i> (Plaat 2, fig. VII).</p>
-<p class="par">Gelijkt op en komt voor, tusschen Ps. camp. en op
-dezelfde weilanden, echter meestal op hooger gelegene, drogere plekken.
-Hij onderscheidt zich van Ps. camp., vnl. door dat de plaatjes zelden
-rose zijn, reeds bij jonge exemplaren grauw-wit (zie blz. <a href=
-"#pb95" class="pageref">95</a> en Am. phall. <a href="#no24">No.
-24</a>), dat de ring uit 2 lagen bestaat, dikwijls bedekt met
-geel-bruine schubbetjes. De h. wordt zelden zoo groot en is
-dik-vleeziger en smakelijker dan van Ps. camp. De st. wordt altijd
-langer, meestal gekromd en minder dik. Hij verschijnt later dan Ps.
-camp. en komt ook in bosschen voor. <i>vr. a. e.</i> <span class=
-"marginnote"><i>Stroph&aacute;ria</i>.</span></p>
-<p class="par">Str. aerugin&oacute;sa, blauw-groen, kleverig. <a href=
-"#no222">No. 222</a>.</p>
-<p id="no265" class="par">No. 265. <b>Str. semiglob&aacute;ta.</b>
-<i>Mest-stropharia.</i></p>
-<p class="par">H. bij vocht stroogeel, kleverig, bij droogte bruin en
-glimmend, alsof hij vernist is; half kogelvormig, dunvleezig, 2&ndash;3
-c.m. breed; pl. breed aangegroeid, wijd uit&eacute;&eacute;n, eerst
-aschgrauw, dan zwartachtig, st. geel kleverig, 6&ndash;10 cM. hoog,
-bovenaan zwart-gestippeld en soms met overblijfsel van ring; onderaan
-gezwollen. Op mest in groepjes. Najaar-winter. <i>a</i>.</p>
-<p id="no266" class="par"><span class=
-"marginnote"><i>Copr&iacute;nus</i>.</span> No. 266. <b>C.
-com&aacute;tus.</b> <i>Geschubde inktzwam</i> (pl. 2 fig. VIIIb en c en
-fig. 114).</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure floatRight xd21e19078width" id="fig114"><img src=
-"images/fig114.gif" alt=
-"Fig. 114. Copr&iacute;nus com&aacute;tus (Geschubde inktzwam)." width=
-"315" height="720">
-<p class="figureHead">Fig. 114. Copr&iacute;nus com&aacute;tus
-(Geschubde inktzwam).</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par">H. wit, (vuil of rose-wit) met groote, vlokkige,
-afstaande schubben bedekt, aan den top vaak met bruine kale plek, eerst
-rolrond en met den ring vast om den steel verbonden, later ei- of
-klokvormig, uitgespreid <span class="pagenum">[<a id="pb316" href=
-"#pb316" name="pb316">316</a>]</span>rafelend, 7&ndash;20 c.m. hoog.
-Pl. breed, eerst wit of licht rose, spoedig zwartwordend en in inkt
-vervloeiend (<a href="#fig015">fig. 15</a>). St. wit, slank, 7&ndash;20
-c.m. hoog, onderaan wortelend. Zodevormend.
-Voorzomer-herfst<span class="corr" id="xd21e19089" title=
-"Bron: ,">.</span> <i>a</i>. jong (zonder steel) <i>e</i>.</p>
-<p id="no267" class="par">No. 267. <b>C. atrament&aacute;rius.</b>
-<i>Kale inktzwam</i>. (Plaat 2, fig. VIII<i>a</i>).</p>
-<p class="par">Komt op dezelfde plaatsen en ook zodevormend voor,
-evenals C. com&aacute;tus, is daarvan te onderscheiden doordat de h.
-kaal, wit-grijsachtig of loodkleurig, glanzend en gestreept of gevoord
-is (soms aan den top met kleine roodachtige of bruine schubjes). De h.
-rand is niet met den steel vergroeid. Voorjaar-winter<span class="corr"
-id="xd21e19111" title="Niet in bron">.</span> <i>a. a. e.</i> (zonder
-steel)</p>
-<p id="no268" class="par">No. 268. <b>C. n&iacute;veus.</b> <i>Witte
-mestzwam</i>.</p>
-<p class="par">H. teer, sneeuwwit, donzig, eerst ei- dan klokvormig en
-uitgespreid, 2&ndash;3 c.m. breed, pl. eerst wit dan zwart, st. slank,
-wit, donzig, tot 7 c.m. hoog. Op paardenmest. Zomer-herfst. <i>vr.
-a</i>.</p>
-<p id="no269" class="par">No. 269. <b>C. plic&aacute;tilis.</b>
-<i>Gevoorde inktzwam</i>.</p>
-<p class="par">H. zeer teer, waterig, eerst ovaal, spoedig plat en
-gespleten, in &rsquo;t midden geelachtig-rood, aan den rand
-grijs-blauwachtig, diep gevoord. Pl. tot een ring vereenigd. St. glad,
-bleek, tot 10 c.m. hoog. In groepjes. Zomer-herfst. <i>a</i>.</p>
-<p class="par">C. mic&aacute;ceus, eivormig, geel-roestkleurig met
-glinsterende korreltjes. <a href="#no142">No. 142</a>.</p>
-<p class="par"><i>Pan&aacute;&eacute;olus.</i></p>
-<p id="no270" class="par">No. 270. <b>P. campanul&aacute;tus.</b>
-<i>Klokvormige Panaeolus</i>. (Plaat 5, fig. 35).</p>
-<p class="par">H. grauw, rookkleurig, naar &rsquo;t midden bruin of
-roodachtig, dunvleezig, droog en eenigszins glanzend, klokvormig, soms
-bultig, 2&ndash;3 c.m. breed. Pl. talrijk, aangehecht, zwart met grijs
-gevlekt, <span class="corr" id="xd21e19163" title=
-"Bron: St.">st.</span> tot 10 <span class="pagenum">[<a id="pb317"
-href="#pb317" name="pb317">317</a>]</span>c.m. hoog, gestreept, rossig,
-bovenaan zwart<span class="corr" id="xd21e19168" title=
-"Bron: .">,</span> bepoederd. In groepjes op mest en op de aarde.
-Voorjaar-herfst. <i>vr. a.</i></p>
-<p class="par"><b>Lycop&eacute;rdace&euml;n.</b>
-<i>Stuifzwammen</i>.</p>
-<p id="no271" class="par"><span class=
-"marginnote"><i>Lycop&eacute;rdon</i>.</span> No. 271. <b>L.
-Bov&iacute;sta. (Bov&iacute;sta gig&aacute;ntea).</b>
-<i>Reuzenbovist</i>. (<a href="#fig116">fig. 116</a>).</p>
-<p class="par">H. wit of geelachtig, kaal, eenigszins glanzend,
-zittend, ballonvormig, tot &frac12; m. in omvang wordend. Jong, massief
-met wit vleesch, bij ouderdom sponzig, van binnen en buiten bruin of
-groenachtig, onregelmatig openscheurend. Mei-winter. vr. <i>a</i>. jong
-<i>e</i>.</p>
-<p id="no272" class="par">No. 272. <b>L. cael&aacute;tum.</b>
-<i>Ruitjes-bovist</i> (<a href="#fig115">fig. 115</a>).</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure floatLeft xd21e19216width" id="fig115"><img src=
-"images/fig115.gif" alt=
-"Fig. 115. Lycop&eacute;rdon cael&aacute;tum (Ruitjes-bovist)." width=
-"337" height="395">
-<p class="figureHead">Fig. 115. Lycop&eacute;rdon cael&aacute;tum
-(Ruitjes-bovist).</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par">Deze paddenstoel gelijkt op jong exemplaar van de vorige
-soort, doch is daar dadelijk van te onderscheiden <span class=
-"pagenum">[<a id="pb318" href="#pb318" name="pb318">318</a>]</span>door
-dat het bovengedeelte van de tot 12 c.m. breede bol, in geschubde
-(geciseleerde) vakjes verdeeld is en spoedig een grauwe kleur krijgt.
-Het bovenste gedeelte brokkelt bij rijpheid geheel af, het onderste
-blijft tijden lang als een beker in den grond zitten. Zomer-herfst.
-<i>vr. a.</i></p>
-<p class="par">L. gemm&aacute;tum kort gest., wit met wratjes, <a href=
-"#no236">No. 236</a>.</p>
-<p id="no273" class="par"><span class=
-"marginnote"><i>Bov&iacute;sta</i>.</span> No. 273. <b>B.
-nigr&eacute;scens<span class="corr" id="xd21e19241" title=
-"Bron: ,">.</span></b> <i>Zwartwordende bovist</i>. (Plaat 2, fig.
-XVI<i>c</i>).</p>
-<p class="par">Zittende, bolvormige paddenstoel, eerst wit en
-eenigszins vleezig, spoedig papierachtig en zwart-bruin wordend, tot 6
-c.m. breed. Op dezelfde plaatsen als L. Bovista. Zomer-najaar.
-<i>a.</i></p>
-<p id="no274" class="par">No. 274. <b>B. pl&uacute;mbea.</b>
-<i>Loodgrijze bovist</i>.</p>
-<p class="par">Als vorige doch loodgrijs glanzend, kleiner, tot 3 c.m.
-breed en bijna dadelijk papierachtig wordend. Zomer-najaar. <i>vr.
-a</i>.</p>
-<p class="par"><span class=
-"marginnote"><i>Sclerod&eacute;rma<span class="corr" id="xd21e19272"
-title="Niet in bron">.</span></i></span> S. vulg&aacute;re. <a href=
-"#no240">No. 240</a>.</p>
-<p class="par"><b>&Aacute;scomyceten.</b> <i>Zakjeszwammen</i>.</p>
-<p class="par"><b>Pezizace&euml;n.</b> <i>Bekerzwammen</i>.
-<span class="marginnote"><i>Pez&iacute;za</i>.</span></p>
-<p class="par">P. aur&aacute;ntia, rood, groot. <a href="#no1">No.
-1</a>.</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure floatRight xd21e19303width" id="fig116"><img src=
-"images/fig116.gif" alt="Fig. 116. Reuzenbovist (Lycoperdon Bovista)."
-width="371" height="303">
-<p class="figureHead">Fig. 116. Reuzenbovist (Lycoperdon Bovista).</p>
-</div>
-<p class="par"><span class="pagenum">[<a id="pb319" href="#pb319" name=
-"pb319">319</a>]</span></p>
-<p id="tbwegranden" class="par"><b>Soorten voorkomende aan wegranden
-(van bosschen en wegen).</b></p>
-<p class="par"><b>Bas&iacute;diomyceten.</b>
-<i>Steeltjeszwammen</i>.</p>
-<p class="par"><b>Ag&aacute;ricace&euml;n.</b> <i>Plaatzwammen</i>.</p>
-<p class="par"><b>Le&uacute;cospore&euml;n.</b> <i>Witsporigen</i>.
-<span class="marginnote"><i>Aman&iacute;ta</i>. (zie tabel blz.
-<a href="#pb175" class="pageref">175</a>).</span></p>
-<p class="par">A. phallo&iacute;des, groenachtig<span class="corr" id=
-"xd21e19344" title="Niet in bron">.</span> A. citr&iacute;na, lichtgeel
-of wit. A. musc&aacute;ria, vuur-rood of oranje-rood. A.
-rub&eacute;scens, vleeschkleurig of bruinachtig. A. vagin&aacute;ta,
-bruin-rood of grijs. <span class=
-"marginnote"><i>Lepi&oacute;ta</i>.</span></p>
-<p class="par">L. proc&eacute;ra, cr&ecirc;me, met bruine, opstaande
-schubben, <a href="#no193">No. 193</a>. L. rhac&oacute;des,
-cr&ecirc;me, met bruine, platte schubben, <a href="#no194">No. 194</a>.
-<span class="marginnote"><i>Trichol&oacute;ma</i>. (zie tabel blz.
-<a href="#pb180" class="pageref">180</a>).</span></p>
-<p class="par">T. n&uacute;dum, paars<span class="corr" id="xd21e19370"
-title="Niet in bron">.</span> T. s&oacute;rdidum, bruin-paars. T.
-melal&eacute;&uacute;cum, roetgrauw tot zwart of bruinachtig.
-<span class="marginnote"><i>Clit&oacute;cybe</i>. (zie tabel blz.
-<a href="#pb184" class="pageref">184</a>).</span></p>
-<p class="par">C. dealb&aacute;ta, wit of beige<span class="corr" id=
-"xd21e19383" title="Niet in bron">.</span> C. od&oacute;ra, groen
-(sterke anijsgeur). C. nebul&aacute;ris, grijs of aschkl., meelachtig
-bestoven, groot. <span class=
-"marginnote"><i>Lacc&aacute;ria</i>.</span></p>
-<p class="par">L. lacc&aacute;ta en ameth&yacute;stina, rose of
-roodbruin en paars<span class="corr" id="xd21e19393" title=
-"Niet in bron">,</span> No. <a href="#no197">197</a> en <a href=
-"#no198">198</a>. <span class=
-"marginnote"><i>Coll&yacute;bia</i>.</span></p>
-<p class="par">C. butyr&aacute;cea, grijs of geelachtig bruin, vettig,
-<a href="#no199">No. 199</a>. C. dry&oacute;phila, bleek-bruin,
-ledergeel, <a href="#no200">No. 200</a>. <span class=
-"marginnote"><i>Myc&eacute;na</i>.</span></p>
-<p class="par">M. epipter&yacute;gia, h. grijs of groen-geel, st. geel,
-kleverig, <a href="#no202">No. 202</a>. <span class=
-"marginnote"><i>Omph&aacute;lia</i>.</span></p>
-<p class="par">O. f&iacute;bula, bruin of geel-oranje, <a href=
-"#no205">No. 205</a>. <span class="pagenum">[<a id="pb320" href=
-"#pb320" name="pb320">320</a>]</span> <span class=
-"marginnote"><i>Hygr&oacute;phorus</i>. (zie tabel blz. <a href=
-"#pb188" class="pageref">188</a>).</span></p>
-<p class="par">H. c&oacute;nicus, geel-oranje-rood, zwart
-wordend<span class="corr" id="xd21e19448" title="Niet in bron">.</span>
-H. n&iacute;veus, wit, doorzichtig. H. virg&iacute;neus, wit,
-vochtig-vettig. <span class="marginnote"><i>R&uacute;ssula</i>. (zie
-tabel blz. <a href="#pb196" class="pageref">196</a>).</span></p>
-<p class="par">R. heteroph&yacute;lla, groen met blauw of
-roodgetint<span class="corr" id="xd21e19461" title=
-"Niet in bron">.</span> R. em&eacute;tica, bont of bruin-rood (scherp).
-R. fr&aacute;gilis, wit met rood of bont (scherp). R. dep&aacute;llens,
-roodachtig of purper-violet. <span class=
-"marginnote"><i>Canthar&eacute;llus</i>.</span></p>
-<p class="par">C. cib&aacute;rius, dooiergeel, vleezig<span class=
-"corr" id="xd21e19471" title="Niet in bron">,</span> <a href=
-"#no206">No. 206</a>. <span class=
-"marginnote"><i>Mar&aacute;smius</i>.</span></p>
-<p class="par">M. or&eacute;ades, geelbruin of beige<span class="corr"
-id="xd21e19484" title="Niet in bron">,</span> <a href="#no207">No.
-207</a>.</p>
-<p class="par"><b>Rh&oacute;dospore&euml;n.</b> <i>Rosesporigen</i>.
-<span class="marginnote"><i>Volv&aacute;ria</i>.</span></p>
-<p class="par">V. speci&oacute;sa, wit, kleverig, pl. rose<span class=
-"corr" id="xd21e19504" title="Niet in bron">,</span> <a href=
-"#no259a">No. 259<i>a</i></a>. V. gloioc&eacute;phala, grijs, glanzend,
-pl. rose<span class="corr" id="xd21e19512" title=
-"Niet in bron">,</span> <a href="#no259b">No. 259<i>b</i></a>.
-<span class="marginnote"><i>Clitop&iacute;lus</i>.</span></p>
-<p class="par">C. orc&eacute;lla, wit, glanzend, <a href="#no215">No.
-215</a>. <span class="marginnote"><i>Nol&aacute;nea</i>.</span></p>
-<p class="par">N. p&aacute;scua, grijs of bruin, glanzend, <a href=
-"#no260">No. 260</a>.</p>
-<p class="par"><b>&Oacute;chrospore&euml;n.</b> <i>Bruinsporigen</i>.
-<span class="marginnote"><i>Pholi&oacute;ta</i>.</span></p>
-<p class="par">Ph. pr&aacute;&eacute;cox, stroogeel, voorjaar, <a href=
-"#no261">No. 261</a>. <span class=
-"marginnote"><i>In&oacute;cybe</i>.</span></p>
-<p class="par">I. rim&oacute;sa, zandkl., gespleten, <a href=
-"#no217">No. 217</a>. I. geoph&yacute;lla, wit of lila, glanzend,
-<a href="#no216">No. 216</a>. <span class=
-"marginnote"><i>Hebel&oacute;ma</i>.</span></p>
-<p class="par">H. crustulinif&oacute;rme, bruin met witten rand,
-<a href="#no216">No. 216</a>. <span class=
-"marginnote"><i>Nauc&oacute;ria</i>.</span></p>
-<p id="no275" class="par">No. 275. <b>N. semiorbicul&aacute;ris.</b>
-<i>Halfcirkelronde Naucoria</i>.</p>
-<p class="par">H. geelachtig-bruin, bij vocht een weinig kleverig,
-eerst bolrond, dan uitgespreid, 2&frac12;&ndash;6 cM. breed. Pl. breed,
-eerst bleek, dan roestkleurig. St. bleek roestkl., iets glimmend,
-pijpachtig 8&ndash;11 cM. hoog. In groepjes,
-voorjaar-winter<span class="corr" id="xd21e19596" title=
-"Bron: ,">.</span> <i>vr. a.</i> <span class=
-"marginnote"><i>Gal&eacute;ra</i>.</span></p>
-<p class="par">G. hypn&oacute;rum, bruinrood, <a href="#no219">No.
-219</a>. <span class="marginnote"><i>Pax&iacute;llus</i>.</span></p>
-<p class="par">P. invol&uacute;tus, donkerbruin met ingerolden rand,
-<a href="#no220">No. 220</a>. <span class=
-"marginnote"><i>Cortin&aacute;rius</i>.</span></p>
-<p class="par">C. albo-viol&aacute;ceus, lila, zijdeachtig, (zie tabel
-blz. <a href="#pb204" class="pageref">204</a>). <span class=
-"marginnote"><i>Bolb&iacute;tius</i>.</span></p>
-<p class="par">B. vitell&iacute;nus, geel of bruin, kleverig, <a href=
-"#no262">No. 262</a>.</p>
-<p class="par"><b>Mel&aacute;nospore&euml;n.</b> <i>Zwartsporigen</i>.
-<span class="marginnote"><i>Psalli&oacute;ta</i>.</span></p>
-<p class="par">Ps. arv&eacute;nsis, wit of geelachtig, ring dubbel,
-<a href="#no264">No. 264</a>. <span class="pagenum">[<a id="pb321"
-href="#pb321" name="pb321">321</a>]</span></p>
-<p class="par">Ps. camp&eacute;stris, wit; ring enkel, <a href=
-"#no263">No. 263</a>. Ps. camp. var. bit&oacute;rquus, wit, glanzend,
-st. tolvormig, vleesch roodachtig, <a href="#no263">No. 263</a>. Ps.
-camp. var. prat&iacute;cola, bruin of roodgeschubd, vleesch roodachtig,
-<a href="#no263">No. 263</a>. Ps. sylv&aacute;tica, vuilwit,
-bruingeschubd, <a href="#no221">No. 221</a>. <span class=
-"marginnote"><i>Stroph&aacute;ria</i>.</span></p>
-<p class="par">Str. aerugin&oacute;sa, blauw-groen, kleverig, <a href=
-"#no222">No. 222</a>. Str. semiglob&aacute;ta, bolv., geel of bruin,
-kleverig, op mest, No. 265. <span class=
-"marginnote"><i>Psath&yacute;ra</i>.</span></p>
-<p class="par">Ps. corr&uacute;gis, teer, vuil-wit met rood of bruin,
-<a href="#no224">No. 224</a>. <span class=
-"marginnote"><i>Copr&iacute;nus</i>.</span></p>
-<p class="par">C. com&aacute;tus, wit met vlokkige schubben, <a href=
-"#no266">No. 266</a>. C. atroment&aacute;rius, grijsachtig-wit, kaal,
-<a href="#no267">No. 267</a>. C. n&iacute;veus, wit, donzig, op mest,
-<a href="#no268">No. 268</a>. C. mic&aacute;ceus, geel-bruin, <a href=
-"#no142">No. 142</a>. C. plic&aacute;tilis, teer, grijs met blauw en
-rose, <a href="#no269">No. 269</a>. <span class=
-"marginnote"><i>Pan&aacute;&eacute;olus</i>.</span></p>
-<p class="par">P. campanul&aacute;tus, grijs-bruin, <a href=
-"#no270">No. 270</a>. <span class=
-"marginnote"><i>Psathyr&eacute;lla</i>.</span></p>
-<p class="par">Ps. dissemin&aacute;ta, grijs, of geelachtig, teer,
-<a href="#no141">No. 141</a>.</p>
-<p class="par"><b><span class="corr" id="xd21e19740" title=
-"Bron: Pol&iacute;jporace&euml;n">Pol&yacute;porace&euml;n</span>.</b>
-<i>Gaatjes of buisjeszwammen.</i> <span class=
-"marginnote"><i>Bol&eacute;tus.</i> (zie tabel blz. <a href="#pb207"
-class="pageref">207</a>).</span></p>
-<p class="par">B. ed&uacute;lis<span class="corr" id="xd21e19757"
-title="Bron: ,">.</span> B. f&eacute;lleus. B. r&uacute;fus
-(versip&eacute;llis). B. l&uacute;ridus. B. cyan&eacute;scens.</p>
-<p class="par"><b>Clav&aacute;riace&euml;n.</b> <i>Koraalzwammen.</i>
-<span class="marginnote"><i>Clav&aacute;ria.</i></span></p>
-<p class="par">Cl. crist&aacute;ta, wit, <a href="#no226">No. 226</a>.
-Cl. form&oacute;sa, goud-geel, <a href="#no230">No. 230</a>. Cl.
-cin&eacute;rea, grijs, <a href="#no228">No. 228</a>.</p>
-<p class="par"><b>Ph&aacute;llace&euml;n.</b> <i>Stinkzwammen.</i>
-<span class="marginnote"><i>Ph&aacute;llus.</i></span></p>
-<p class="par">Ph. impud&iacute;cus, groot, st. wit, h. groen of wit,
-<a href="#no231">No. 231</a>. Ph. can&iacute;nus, klein, st. wit, h.
-rood of groen, <a href="#no232">No. 232</a>.</p>
-<p class="par"><b>Nidul&aacute;riace&euml;n.</b> <i>Nestzwammen.</i>
-<span class="marginnote"><i>Cy&aacute;thus.</i></span></p>
-<p class="par">C. stri&aacute;tus en &oacute;lla, <a href="#no233">No.
-233</a> en <a href="#no234">234</a>.</p>
-<p class="par"><b>Lycop&eacute;rdace&euml;n.</b> <i>Stuifzwammen.</i>
-<span class="pagenum">[<a id="pb322" href="#pb322" name=
-"pb322">322</a>]</span> <span class=
-"marginnote"><i>Lycop&eacute;rdon.</i></span></p>
-<p class="par">L. excipulif&oacute;rme, lang gest., loodgrijs, <a href=
-"#no235">No. 235</a>. L. gemm&aacute;tum, kort gest., wit met wratjes,
-<a href="#no236">No. 236</a>. L. <span class="corr" id="xd21e19842"
-title="Bron: Bov&iacute;sta">bov&iacute;sta</span>, zittend, wit, glad,
-<a href="#no271">No. 271</a>. L. cael&aacute;tum, zittend, wit met
-vakjes, <a href="#no272">No. 272</a>. <span class=
-"marginnote"><i>Bov&iacute;sta</i>.</span></p>
-<p class="par">B. nigr&eacute;scens, eerst wit, later zwart-bruin,
-<a href="#no273">No. 273</a>. B. pl&uacute;mbea, loodgrijs, glanzend,
-<a href="#no274">No. 274</a>. <span class=
-"marginnote"><i>Sclerod&eacute;rma<span class="corr" id="xd21e19868"
-title="Niet in bron">.</span></i></span></p>
-<p class="par">Scl. vulg&aacute;re, <a href="#no240">No.
-240</a><span class="corr" id="xd21e19875" title="Bron: ,">.</span></p>
-<p class="par"><b>&Aacute;scomyceten.</b> <i>Zakjeszwammen</i>.</p>
-<p class="par"><b>Pez&iacute;zaze&euml;n.</b> <i>Bekerzwammen.</i>
-<span class="marginnote"><i>Pez&iacute;za.</i></span></p>
-<p class="par">P. aur&aacute;ntia, rood, groot, <a href="#no1">No.
-1</a>. P. vesicul&oacute;sa, licht-bruin, groot, <a href="#no4">No.
-4</a>. <span class="marginnote"><i>Helv&eacute;lla</i>.</span></p>
-<p class="par"><b>Helv&eacute;llace&euml;n.</b>
-<i>Helvella-achtigen.</i></p>
-<p class="par">H. cr&iacute;spa, wit of geelachtig, <a href="#no10">No.
-10</a>. H. lacun&oacute;sa, zwart of donkergrijs, <a href="#no11">No.
-11</a>. <span class="marginnote"><i>Morch&eacute;lla</i>.</span></p>
-<p class="par">M. escul&eacute;nta, h. bruin, st. wit, <a href=
-"#no12">No. 12</a>. <span class=
-"marginnote"><i>V&eacute;rpa</i>.</span></p>
-<p class="par">V. digitalif&oacute;rmis, st. wit, h. vingerh. vorm.,
-geel of rood-bruin, <a href="#no13">No. 13</a>. <span class=
-"pagenum">[<a id="pb323" href="#pb323" name="pb323">323</a>]</span></p>
-<p id="tbparken" class="par"><b>Soorten voorkomende in parken en
-tuinen, kweekerijen, enz.</b></p>
-<p class="par"><b>Bas&iacute;diomyceten.</b>
-<i>Steeltjeszwammen</i>.</p>
-<p class="par"><b>Ag&aacute;ricace&euml;n.</b> <i>Plaatzwammen</i>.</p>
-<p class="par"><b>Le&uacute;cospore&euml;n.</b> <i>Witsporigen.</i>
-<span class="marginnote"><i>Aman&iacute;ta.</i> (zie tabel blz.
-<a href="#pb175" class="pageref">175</a>).</span></p>
-<p class="par">A. phallo&iacute;des, groenachtig<span class="corr" id=
-"xd21e19982" title="Niet in bron">.</span> A. citr&iacute;na, licht
-geel of wit. A. panther&iacute;na, chocolade bruin. <span class=
-"marginnote"><i>Lepi&oacute;ta</i>.</span></p>
-<p class="par">L. proc&eacute;ra, cr&ecirc;me, met bruine opstaande
-schubben, <a href="#no193">No. 193</a>. L. rhac&oacute;des,
-cr&ecirc;me, met donkerbruine platte schubben, No. 194. L.
-clypeol&aacute;ria, wit, zijdeachtig met bruine wratjes, No. 195. L.
-granul&oacute;sa, ledergeel met gele vlokjes<span class="corr" id=
-"xd21e19995" title="Bron: .">,</span> <a href="#no196">No. 196</a>.</p>
-<p id="no276" class="par">No. 276. <b>L. acutesquam&oacute;sa
-(&Aacute;spera).</b> <i>Spitsschubbige Parasolzwam</i>.</p>
-<p class="par">H. dicht bezet met eerst vlokkige dan opstaande en
-spitspuntige bruine schubben, onder de schubben witachtig; eerst
-kegelvormig dan uitgespreid bultig, tot 10 c.m. breed, ring vliezig,
-zijdeachtig, afhangend. St. roestkleurig met in spiralen loopende
-schubben, bovenaan berijpt, onderaan knollig, tot 10 cm. hoog. Scherpen
-onaangenamen reuk en bitteren smaak. In groepjes. Herfst. <i>vr. a.
-v.</i> <span class="marginnote"><i>Trichol&oacute;ma.</i> (zie tabel
-blz. <a href="#pb180" class="pageref">180</a>).</span></p>
-<p class="par">T. n&uacute;dum, paars<span class="corr" id="xd21e20024"
-title="Niet in bron">.</span> T. s&oacute;rdidum, h. bruin-paars, st.
-dun. T. melal&eacute;&uacute;cum, roetgrauw of zwart-bruinachtig.
-<span class="pagenum">[<a id="pb324" href="#pb324" name=
-"pb324">324</a>]</span> <span class=
-"marginnote"><i>Hygr&oacute;phorus</i>. (zie tabel blz. <a href=
-"#pb188" class="pageref">188</a>).</span></p>
-<p class="par">H. c&oacute;nicus, scharlakenrood,
-zwartwordend<span class="corr" id="xd21e20040" title=
-"Niet in bron">.</span> H. psittac&iacute;nus, bont, groen, geel of
-steenrood, slijmerig. H. n&iacute;veus, wit, klein, doorzichtig.
-<span class="marginnote"><i>Mar&aacute;smius</i>.</span></p>
-<p class="par">M. or&eacute;ades, geel bruin of beige, in kringen of
-groepjes, <a href="#no207">No. 207</a>.</p>
-<p class="par"><b>Rh&oacute;dospore&euml;n.</b> <i>Rozesporigen</i>.
-<span class="marginnote"><i>Volv&aacute;ria</i>.</span></p>
-<p class="par">V. speci&oacute;sa, wit, kleverig, pl. rose, <a href=
-"#no259a">No. 259a</a>. V. gloioc&eacute;phala, grijs, glanzend, pl.
-rose, <a href="#no259b">No. 259b</a>. <span class=
-"marginnote"><i>Clitop&iacute;lus</i>.</span></p>
-<p class="par">C. orc&eacute;lla, wit, glanzend, <a href="#no215">No.
-215</a>. <span class="marginnote"><i>Nol&aacute;nea.</i></span></p>
-<p class="par">N. p&aacute;scua, grijs of bruin, glanzend, <a href=
-"#no260">No. 260</a>.</p>
-<p class="par"><b>&Oacute;chrospore&euml;n.</b> <i>Bruinsporigen</i>.
-<span class="marginnote"><i>Pholi&oacute;ta</i>.</span></p>
-<p class="par">Ph. pr&aacute;&eacute;cox, stroogeel, <a href=
-"#no261">No. 261</a>. <span class=
-"marginnote"><i>In&oacute;cybe</i>.</span></p>
-<p class="par">I. rim&oacute;sa, zandkleurig, gespleten, <a href=
-"#no217">No. 217</a>. <span class=
-"marginnote"><i>Hebel&oacute;ma</i>.</span></p>
-<p class="par">H. crustulinif&oacute;rme, bruin met witten rand,
-<a href="#no216">No. 216</a>. <span class=
-"marginnote"><i>Nauc&oacute;ria</i>.</span></p>
-<p class="par">N. semiorbicul&aacute;ris, geel-achtig-bruin, <a href=
-"#no275">No. 275</a>. <span class=
-"marginnote"><i>Gal&eacute;ra</i>.</span></p>
-<p class="par">G. hypn&oacute;rum, bruin-rood, <a href="#no219">No.
-219</a>. <span class="marginnote"><i>Bolb&iacute;tius</i>.</span></p>
-<p class="par">B. vitell&iacute;nus, geel of bruin, kleverig, <a href=
-"#no262">No. 262</a>.</p>
-<p class="par"><b>Mel&aacute;nospore&euml;n.</b> <i>Zwartsporigen</i>.
-<span class="marginnote"><i>Psalli&oacute;ta</i>.</span></p>
-<p class="par">Ps. arv&eacute;nsis, wit of geelachtig, ringdubbel,
-<a href="#no264">No. 264</a>. Ps. camp&eacute;stris var.
-bit&oacute;rquus, h. witglanzend, vleesch roodachtig, st. tolvormig.
-Ps. camp. var. prat&iacute;cola, bruin of rood <span class="corr" id=
-"xd21e20177" title="Bron: geschubt">geschubd</span>, vleesch
-roodachtig. Ps. sylv&aacute;tica, vuilwit, bruin geschubt, <a href=
-"#no221">No. 221</a>. <span class=
-"marginnote"><i>Stroph&aacute;ria</i>.</span></p>
-<p class="par">Str. semiglob&aacute;ta, bolvormig, geel of bruin,
-kleverig, op mest, <a href="#no265">No. 265</a>. <span class=
-"marginnote"><i>Psath&yacute;ra.</i></span></p>
-<p class="par">Ps. corr&uacute;gis, teer, vuilwit met rood of bruin,
-<a href="#no224">No. 224</a>. <span class=
-"marginnote"><i>Copr&iacute;nus.</i></span></p>
-<p class="par">C. com&aacute;tus, wit met vlokkige schubben, <a href=
-"#no266">No. 266</a>. C. atroment&aacute;rius, grijsachtig-wit, kaal,
-<a href="#no267">No. 267</a>. C. n&iacute;veus, wit, donzig, op mest,
-<a href="#no268">No. 268</a>. C. mic&aacute;ceus, geelbruin, <a href=
-"#no142">No. 142</a>. C. plic&aacute;tilis, teer, grijs met blauw en
-rose, <a href="#no269">No. 269</a>. <span class="pagenum">[<a id=
-"pb325" href="#pb325" name="pb325">325</a>]</span> <span class=
-"marginnote"><i>Pan&aacute;&eacute;olus.</i></span></p>
-<p class="par">P. campanul&aacute;tus, grijs-bruin, <a href=
-"#no270">No. 270</a>. <span class=
-"marginnote"><i>Psathyr&eacute;lla.</i></span></p>
-<p class="par">Ps. dissemin&aacute;ta, grijs of geelachtig, teer,
-<a href="#no141">No. 141</a>.</p>
-<p class="par"><b>Ph&aacute;llace&euml;n.</b> <i>Stinkzwammen.</i>
-<span class="marginnote"><i>Ph&aacute;llus.</i></span></p>
-<p class="par">Ph. impud&iacute;cus, <a href="#no231">No. 231</a>.</p>
-<p class="par"><b>Lycop&eacute;rdace&euml;n.</b> <i>Stuifzwammen.</i>
-<span class="marginnote"><i>Lycop&eacute;rdon.</i></span></p>
-<p class="par">L. Bov&iacute;sta, zittend, wit, glad, <a href=
-"#no271">No. 271</a>. L. cael&aacute;tum, zittend, wit of grauw met
-vakjes, <a href="#no272">No. 272</a>. <span class=
-"marginnote"><i>Bov&iacute;sta.</i></span></p>
-<p class="par">B. nigr&eacute;scens, eerst wit, later zwartbruin,
-<a href="#no273">No. 273</a>. <span class=
-"marginnote"><i>Sclerod&eacute;rma<span class="corr" id="xd21e20292"
-title="Niet in bron">.</span></i></span></p>
-<p class="par">Scl. vulg&aacute;re, <a href="#no240">No. 240</a>.</p>
-<p class="par"><b>&Aacute;scomyceten.</b> <i>Zakjeszwammen</i>.</p>
-<p class="par"><b>Pez&iacute;zaze&euml;n.</b> <i>Bekerzwammen</i>.
-<span class="marginnote"><i>Pez&iacute;za.</i></span></p>
-<p class="par">P. aur&aacute;ntia, rood, groot, <a href="#no1">No.
-1</a>. P. fusisp&oacute;ra, rood, klein, <a href="#no2">No. 2</a>. P.
-vesicul&oacute;sa, groot, bruin, <a href="#no4">No. 4</a>.</p>
-<p class="par"><b>Helv&eacute;llace&euml;n.</b>
-<i>Helvella-achtigen</i>. <span class=
-"marginnote"><i>Morch&eacute;lla.</i></span></p>
-<p class="par">M. escul&eacute;nta, h. bruin, st. wit, <a href=
-"#no12">No. 12</a>.</p>
-<hr class="tb">
-<p class="par"><span class="pagenum">[<a id="pb326" href="#pb326" name=
-"pb326">326</a>]</span></p>
-<p id="tbhuizen" class="par"><b>Soorten voorkomende in vochtige huizen
-onder en uit vloeren, plafonds, kelders enz.</b></p>
-<p class="par"><b>Bas&iacute;diomyceten.</b>
-<i>Steeltjeszwammen</i>.</p>
-<p class="par"><b>Ag&aacute;riacace&euml;n.</b>
-<i>Plaatzwammen</i>.</p>
-<p class="par"><b>Le&uacute;cospore&euml;n.</b> <i>Witsporigen</i>.
-<span class="marginnote"><i>Armill&aacute;ria.</i></span></p>
-<p class="par">A. m&eacute;llea, <a href="#no113">No. 113</a>.
-<span class="marginnote"><i>Lent&iacute;nus.</i></span></p>
-<p class="par">L. l&eacute;pideus (squam&oacute;sus)<span class="corr"
-id="xd21e20389" title="Bron: .">,</span> <a href="#no125">No. 125</a>.
-L. tigr&iacute;nus<span class="corr" id="xd21e20395" title=
-"Bron: .">,</span> <a href="#no126">No. 126</a>.</p>
-<p class="par"><b>Mel&aacute;nospore&euml;n.</b> <i>Zwartsporigen</i>.
-<span class="marginnote"><i>Hyphol&oacute;ma.</i></span></p>
-<p class="par">H. fascicul&aacute;re, <a href="#no139">No. 139</a>.
-<span class="marginnote"><i>Copr&iacute;nus.</i></span></p>
-<p class="par">C. mic&aacute;ceus, <a href="#no142">No. 142</a>.
-<span class="marginnote"><i>Psathyr&eacute;lla.</i></span></p>
-<p class="par">Ps. dissemin&aacute;ta, <a href="#no141">No.
-141</a>.</p>
-<p class="par"><b>Pol&yacute;porace&euml;n.</b> <i>Gaatjes- of
-buisjeszwammen.</i> <span class=
-"marginnote"><i>Daed&aacute;lea.</i></span></p>
-<p class="par">D. querc&iacute;na, <a href="#no176">No. 176</a>.
-<span class="marginnote"><i>Mer&uacute;lius.</i></span></p>
-<p class="par">M. l&aacute;crymans, <a href="#no173">No. 173</a>.
-<span class="pagenum">[<a id="pb327" href="#pb327" name=
-"pb327">327</a>]</span></p>
-<hr class="tb">
-<p class="par"></p>
-<p id="tbduinen" class="par"><b>Soorten voorkomende in de
-duinen</b>,</p>
-<p class="par"><b>Niet in duinbosschen of pannen, zie hiervoor de
-verschillende bosch-rubrieken.</b></p>
-<p class="par"><b>Bas&iacute;diomyceten.</b>
-<i>Steeltjeszwammen</i>.</p>
-<p class="par"><b><span class="corr" id="xd21e20481" title=
-"Bron: Ag&agrave;ricace&euml;n">Ag&aacute;ricace&euml;n</span>.</b>
-<i>Plaatzwammen</i>.</p>
-<p class="par"><b>Le&uacute;cospore&euml;n.</b> <i>Witsporigen.</i>
-<span class="marginnote"><i>Aman&iacute;ta</i>. (zie tabel blz.
-<a href="#pb175" class="pageref">175</a>).</span></p>
-<p class="par">A. phallo&iacute;des, groenachtig<span class="corr" id=
-"xd21e20505" title="Niet in bron">.</span> A. citr&iacute;na,
-licht-geel of wit. <span class=
-"marginnote"><i>Lepi&oacute;ta</i>.</span></p>
-<p class="par">L. clypeol&aacute;ria, wit, zijdeachtig met bruine
-vlokjes, <a href="#no195">No. 195</a>. L. granul&oacute;sa, ledergeel
-met gele vlokjes, <a href="#no196">No. 196</a>. <span class=
-"marginnote"><i>Trichol&oacute;ma</i>.</span></p>
-<p class="par">T. n&uacute;dum, paars, (zie tabel blz. <a href="#pb180"
-class="pageref">180</a>). <span class=
-"marginnote"><i>Clit&oacute;cybe</i>.</span></p>
-<p class="par">Cl. obb&aacute;ta, grijs of bruinachtig, (zie tabel blz.
-<a href="#pb184" class="pageref">184</a>). <span class=
-"marginnote"><i>Lacc&aacute;ria</i>.</span></p>
-<p class="par">L. lacc&aacute;ta, roodbruin, <a href="#no197">No.
-197</a>. <span class="marginnote"><i>Mar&aacute;smius</i>.</span></p>
-<p class="par">M. or&eacute;ades, geel-bruin of beige, <a href=
-"#no207">No. 207</a>.</p>
-<p class="par"><b>&Oacute;chrospore&euml;n.</b> <i>Bruinsporigen</i>.
-<span class="marginnote"><i>Pholi&oacute;ta</i>.</span></p>
-<p class="par">Ph. pr&aacute;&eacute;cox, stroogeel, voorjaar, <a href=
-"#no261">No. 261</a>. <span class=
-"marginnote"><i>In&oacute;cybe</i>.</span></p>
-<p class="par">I. rim&oacute;sa, zandkleurig, gespleten, <a href=
-"#no217">No. 217</a>. <span class=
-"marginnote"><i>Hebel&oacute;ma</i>.</span></p>
-<p class="par">H. cristulinif&oacute;rme, bruin met witten rand,
-<a href="#no216">No. 216</a>. <span class=
-"marginnote"><i>Gal&eacute;ra</i>.</span></p>
-<p class="par">G. hypn&oacute;rum, bruinrood, in mos, <a href=
-"#no219">No. 219</a>. <span class=
-"marginnote"><i>Tub&aacute;ria</i>.</span></p>
-<p class="par">T. furfur&aacute;cea, op takjes, licht of donkerbruin,
-<a href="#no135">No. 135</a>. <span class=
-"marginnote"><i>Crepid&oacute;tus</i>.</span></p>
-<p class="par">C. m&oacute;llis, op populier, grijs-wit, week, <a href=
-"#no131">No. 131</a>.</p>
-<p class="par"><b>Tel&eacute;phorace&euml;n.</b> <i>Korstzwammen.</i>
-<span class="marginnote"><i>Tel&eacute;phora</i>/</span></p>
-<p class="par">T. terr&eacute;stris, roestbruin, <a href="#no225">No.
-225</a>.</p>
-<p class="par"><b>Ph&aacute;llace&euml;n.</b> <i>Stinkzwammen.</i>
-<span class="marginnote"><i>Ph&aacute;llus</i>.</span></p>
-<p class="par">Ph. impud&iacute;cus, <a href="#no231">No. 231</a>. Ph.
-can&iacute;nus, <a href="#no232">No. 232</a>.</p>
-<p class="par"><b>Lycop&eacute;rdace&euml;n.</b> <i>Stuifzwammen.</i>
-<span class="marginnote"><i>Lycop&eacute;rdon</i>.</span></p>
-<p class="par">L. coel&aacute;tum, zittend, wit, met vakjes,
-No<span class="corr" id="xd21e20681" title="Bron: ,">.</span> <a href=
-"#no272">272</a>. L. furfur&aacute;ceum, zittend, grauw of bruinachtig,
-<a href="#no239">No. 239</a>. L. gemm&aacute;tum, kortgest., wit met
-wratjes, <a href="#no236">No. 236</a>. <span class=
-"marginnote"><i>Bovista</i>.</span></p>
-<p class="par">B. nigr&eacute;scens, eerst wit, dan zwart-bruin,
-<a href="#no273">No. 273</a>. B. pl&uacute;mbea, loodgrijs, glanzend,
-<a href="#no274">No. 274</a>. <span class=
-"marginnote"><i>Ge&aacute;ster</i>.</span></p>
-<p class="par">G. tr&iacute;plex, <a href="#no255">No. 255</a>.
-<span class="pagenum">[<a id="pb328" href="#pb328" name=
-"pb328">328</a>]</span></p>
-<p id="no277" class="par">No. 277. <b>G. Schmidelii.</b> <i>Kleine
-aardster</i>. (<a href="#fig118">fig. 118</a>.)</p>
-<p class="par">Kleine Aardster, &plusmn; 3 cM. groot, met een meest in
-4, grijswitte, eerst vleezige, spoedig papierachtige, opstaande slippen
-scheurend buitenste omhulsel en een kogelvormig gesteeld, eerst grijs-
-dan bruingekleurd binnenste omhulsel. Najaar, Winter, plaatselijk
-<i>vr. a.</i> <span class=
-"marginnote"><i>Tul&oacute;stoma.</i></span></p>
-<p id="no278" class="par">No. 278. <b>T. mamm&oacute;sum.</b>
-<i>Gesteelde stuifzwam.</i></p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure floatRight xd21e20746width" id="fig117"><img src=
-"images/fig117.gif" alt=
-"Fig. 117. Tul&oacute;stoma mamm&oacute;sum (Gesteelde Stuifzwam)."
-width="72" height="209">
-<p class="figureHead">Fig. 117. Tul&oacute;stoma mamm&oacute;sum
-(Gesteelde Stuifzwam).</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-<p class="par">(<a href="#fig117">fig. 117</a>) Bolletje papierachtig,
-wit of grijswit, 6&ndash;12 mM. breed, met ronde opening en eerst
-oranje-roode later donkerbruine sporen. St. kleur als h., 3&ndash;6 cM.
-hoog, dikwijls geschubt, onderaan verdikt en met worteltjes.
-Najaar-Winter, <i>vr. a.</i> <span class=
-"marginnote"><i>Sclerod&eacute;rma</i></span></p>
-<p class="par">Scl. vulg&aacute;re, <a href="#no240">No. 240</a>.</p>
-<p class="par"><b>&Aacute;scomyceten.</b> <i>Zakjeszwammen.</i></p>
-<p class="par"><b>Helv&eacute;llace&euml;n.</b>
-<i>Helvella-achtigen.</i> <span class=
-"marginnote"><i>Helv&eacute;lla.</i></span></p>
-<p class="par">H. cr&iacute;spa, wit, of geelachtig. <a href=
-"#no10">No. 10</a>. H. lacun&oacute;sa, zwart of donkergrijs. <a href=
-"#no11">No. 11</a>. Stuifzwam<a id="xd21e20794" name="xd21e20794"></a>.
-<span class="marginnote"><i>Morch&eacute;lla.</i></span></p>
-<p class="par">M. escul&eacute;nta, St. wit, h. bruin, <a href=
-"#no12">No. 12</a>. <span class=
-"marginnote"><i>V&eacute;rpa.</i></span></p>
-<p class="par">V. digitalif&oacute;rmis, st. wit, h. vingerh.vorm.,
-geel of roodbruin, <a href="#no13">No. 13</a>.</p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e20815width" id="fig118"><img src=
-"images/fig118.gif" alt=
-"Fig. 118. Ge&aacute;ster Schmidel&iacute;i (Kleine aardster)." width=
-"447" height="241">
-<p class="figureHead">Fig. 118. Ge&aacute;ster Schmidel&iacute;i
-(Kleine aardster).</p>
-</div>
-<p class="par"><span class="pagenum">[<a id="pb329" href="#pb329" name=
-"pb329">329</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-</div>
-</div>
-</div>
-<div class="back">
-<div id="bibl" class="div1 bibliography"><span class=
-"pagenum">[<a href="#xd21e931">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h2 class="main">Literatuur.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Ofschoon in ons land, vooral in Brabant ook al
-sinds de middeleeuwen de in &rsquo;t wild gezochte paddenstoelen vrij
-algemeen gegeten werden, zoo is het nog geen 50 jaar lang, dat men zich
-met de studie der zwammen bezig houdt. De groote baanbreker hiervan is
-Prof. C. A. J. A. Oudemans geweest, van wiens hand in 1892 in de
-Verhandelingen der Kon. Akademie van Wetenschappen, verscheen zijn:
-&ldquo;<span lang="fr">R&eacute;vision des champignons tant
-sup&eacute;rieurs qu&rsquo;inf&eacute;rieurs trouv&eacute;s
-jusqu&rsquo;&agrave; ce jour dans les Pays-Bas</span>&rdquo;, gevolgd
-door zijn: &ldquo;<span lang="fr">Catalogue Raisonn&eacute;e des
-Champignons des Pays-Bas</span>&rdquo; (1905).</p>
-<p class="par">Ook de Heeren Kok, Ankersmit en Fred. v. Eeden Sr.,
-hebben de Nederlandsche fungi bestudeerd, echter zonder speciale werken
-daarover te hebben nagelaten. In 1902 gaf de Ned. Botanische
-Vereeniging het eerste Nederlandsche determineerboekje voor
-Paddenstoelen uit, vervaardigd door Mej. Caroline Destr&eacute;e en
-getiteld: &ldquo;In Nederland groeiende Hoogere Zwammen&rdquo;.</p>
-<p class="par">De Nederlandsche Natuurhistorische Vereeniging
-organiseerde eenige paddenstoelententoonstellingen en in de Levende
-Natuur verschenen van de hand van Mej. Car. Destr&eacute;e en de Heeren
-Heimans, Thijsse en Jaspers, aardige artikelen over de zwammen, die het
-hunne er toe bijdroegen om langzamerhand ook de liefde tot de studie
-voor deze natuurgewrochten op te wekken.</p>
-<p class="par">Zoo werd dan in 1908 op initiatief van Dr. M. Greshoff,
-<span class="pagenum">[<a id="pb330" href="#pb330" name=
-"pb330">330</a>]</span>in navolging van de in Frankrijk zoo bloeiende
-Soci&eacute;t&eacute; de Mycologique, te Haarlem opgericht de Ned.
-Mycologische Vereeniging, die zich ten doel stelt, het bevorderen der
-kennis, de waardeering en het gebruik van hoogere en lagere zwammen in
-Nederland en zijn Koloni&euml;n.</p>
-<p class="par">Deze vereeniging (secretariaat Haarlem, Jordensstr. 68)
-heeft sinds hare oprichting ieder jaar eenige mededeelingen het licht
-doen zien, en in verschillende deelen van het land, uitnemend geslaagde
-paddenstoelententoonstellingen georganiseerd. Ook heeft zij reeds een
-begin gemaakt met het aanleggen van een standaardcollectie van in
-Nederland groeiende hoogere zwammen.</p>
-<p class="par">Van de hand van haren voorzitter den Heer Joh. Ruys,
-verscheen in 1909 een meer uitgebreid boek, naar een bewerking van
-Prof. Oudemans&rsquo; &ldquo;<span class="corr" id="xd21e20844" title=
-"Bron: Revision des Champions">R&eacute;vision des
-champignons</span>&rdquo;, getiteld: &ldquo;De Paddenstoelen van
-Nederland&rdquo;.</p>
-<p class="par">Behalve de reeds door ons genoemde
-paddenstoelen-litteratuur over de morphologie en physiologie der
-paddenstoelen (zie blz. <a href="#pb67" class="pageref">67</a>) over de
-planten-ziekten (zie blz. <a href="#pb22" class="pageref">22</a>) over
-vergiftige en eetbare paddenstoelen (zie blz. <a href="#pb101" class=
-"pageref">101</a>) en over het kweeken (zie blz. <a href="#pb129"
-class="pageref">129</a>) geven wij onze lezers nog de volgende titels
-van determineer- en plaatwerken:</p>
-<p class="par">Een van de beste [buitenlandsche determineerboeken over
-paddenstoelen, en zeker wel het allerbeste bestaand] determineerwerk is
-dat van Constantin et Dufour: &ldquo;<span lang="fr">Nouvelle Flore des
-Champignons</span>,&rdquo; met 4265 figuren. Ook de volgende
-determineerboeken zijn zeer aan te bevelen: Big&eacute;ard:
-&ldquo;<span lang="fr">Flore des Champignons sup&eacute;rieurs de
-France</span>&rdquo;; Rieckel: &ldquo;<span lang="de">Die
-Bl&auml;tterpilze Deutschlands</span>&rdquo;; Lindau:
-&ldquo;<span lang="de">Die H&ouml;heren Pilze</span>&rdquo;;
-W&uuml;nsche: &ldquo;<span lang="de">Die Pilze</span>&rdquo;; Gotthold
-Hahn: &ldquo;<span lang="de">Der Pilzsammler</span>&rdquo;.</p>
-<p class="par">Hun, die het minder om determineer- maar meer om
-<span class="pagenum">[<a id="pb331" href="#pb331" name=
-"pb331">331</a>]</span>boeken met gekleurde afbeeldingen te doen is,
-raden wij aan in de eerste plaats: de 3 mooie boekjes van Micha&euml;l:
-&ldquo;<span lang="de">F&uuml;hrer f&uuml;r Pilzfreunde</span>&rdquo;
-(3 dln.); &ldquo;<span lang="de">Die Pilze unserer
-Heimat</span>&rdquo;, von E. Gramberg (Agaricaceae) 1913
-&fnof;&nbsp;3.55. Voor een meer bescheiden portemonnaie zijn ook de
-goedkoope (35 cts. per deeltje) en aardige boekjes met gekleurde
-plaatjes van Bl&uuml;chner: &ldquo;<span lang="de">Practische
-Pilzkunde</span>&rdquo;, 2 dln. (Miniatur Bibliothek) en de Engelsche
-photo-boekjes: &ldquo;<span lang="en">Toadstools at Home</span>,&rdquo;
-2 dln. (<span lang="en">Goswan&rsquo;s Nature Books</span>) (35 cts.),
-zeer aan te bevelen. <span class="pagenum">[<a id="pb332" href="#pb332"
-name="pb332">332</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="index" class="div1 index"><span class="pagenum">[<a href=
-"#xd21e937">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h2 class="main">Register op het algemeene gedeelte.</h2>
-<div class="div2 letter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">A</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Aardappel-bovist, <a href="#pb89" class=
-"pageref">89</a></p>
-<p class="par">Aardappelziekte, <a href="#pb10" class="pageref">10</a>,
-<a href="#pb11" class="pageref">11</a></p>
-<p class="par">Aardsterren-heksenkring, 41</p>
-<p class="par">Aardtong, <a href="#pb52" class="pageref">52</a></p>
-<p class="par">Aecidium, <a href="#pb20" class="pageref">20</a>,
-<a href="#pb22" class="pageref">22</a></p>
-<p class="par">Afvalsplanten, <a href="#pb4" class="pageref">4</a></p>
-<p class="par">Agaricacee&euml;n, <a href="#pb57" class=
-"pageref">57</a></p>
-<p class="par">Akkerchampignon, (zie Psalliota arvensis), <a href=
-"#pb95" class="pageref">95</a></p>
-<p class="par">Albugo candida, <a href="#pb11" class=
-"pageref">11</a></p>
-<p class="par">Amanita caesarea, <a href="#pb92" class=
-"pageref">92</a></p>
-<p class="par"><span class="corr" id="xd21e20967" title=
-"Bron: Amanita citrina">Aman&iacute;ta citr&iacute;na</span>, <a href=
-"#pb84" class="pageref">84</a>, <a href="#pb85" class="pageref">85</a>,
-<a href="#pb87" class="pageref">87</a></p>
-<p class="par">Amanita mappa, <a href="#pb87" class=
-"pageref">87</a></p>
-<p class="par">Amanita muscaria, <a href="#pb60" class=
-"pageref">60</a>, 61, <a href="#pb84" class="pageref">84</a>, <a href=
-"#pb87" class="pageref">87</a></p>
-<p class="par">Amanita pantherina, <a href="#pb84" class=
-"pageref">84</a>, <a href="#pb87" class="pageref">87</a></p>
-<p class="par">Amanita phallo&iuml;des, <a href="#pb62" class=
-"pageref">62</a>, <a href="#pb84" class="pageref">84</a>, <a href=
-"#pb85" class="pageref">85</a>, <a href="#pb110" class=
-"pageref">110</a>, <a href="#pb114" class="pageref">114</a></p>
-<p class="par">Amanita rubescens, <a href="#pb129" class=
-"pageref">129</a></p>
-<p class="par">Anemonen, zwammen op, <a href="#pb39" class=
-"pageref">39</a></p>
-<p class="par">Apotheci&euml;n, <a href="#pb15" class=
-"pageref">15</a></p>
-<p class="par">Armill&aacute;ria m&eacute;llea, <a href="#pb25" class=
-"pageref">25</a>, <a href="#pb57" class="pageref">57</a></p>
-<p class="par">Armill&aacute;ria m&uacute;cida, 128</p>
-<p class="par">Asch-analysen, <a href="#pb104" class=
-"pageref">104</a></p>
-<p class="par">Aschgehalte, <a href="#pb104" class=
-"pageref">104</a></p>
-<p class="par">Ascomycetes, <a href="#pb50" class="pageref">50</a></p>
-<p class="par">Ascus, <a href="#pb13" class="pageref">13</a>, <a href=
-"#pb14" class="pageref">14</a>, <a href="#pb50" class="pageref">50</a>,
-<a href="#pb51" class="pageref">51</a></p>
-<p class="par">Ascusvruchtlichaam, <a href="#pb14" class=
-"pageref">14</a></p>
-<p class="par">Atkinson, G. F. Mushrooms, <a href="#pb101" class=
-"pageref">101</a></p>
-<p class="par">Azijn, afkoken in, <a href="#pb114" class=
-"pageref">114</a></p>
-</div>
-</div>
-<div class="div2 letter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">B</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Bacteri&euml;n, <a href="#pb5" class=
-"pageref">5</a>, <a href="#pb9" class="pageref">9</a>, <a href="#pb47"
-class="pageref">47</a></p>
-<p class="par">Bakken, <a href="#pb113" class="pageref">113</a></p>
-<p class="par">Basidi&euml;n, <a href="#pb51" class=
-"pageref">51</a></p>
-<p class="par">Bekerzwammen, <a href="#pb52" class="pageref">52</a></p>
-<p class="par">Berberis, <a href="#pb21" class="pageref">21</a></p>
-<p class="par">Berkenzwam, <a href="#pb24" class="pageref">24</a>,
-<a href="#pb66" class="pageref">66</a></p>
-<p class="par">Beurs, <a href="#pb62" class="pageref">62</a></p>
-<p class="par">Biefstukzwam, zie Fistulina, <a href="#pb105" class=
-"pageref">105</a>, <a href="#pb113" class="pageref">113</a></p>
-<p class="par">Biergist, <a href="#pb49" class="pageref">49</a></p>
-<p class="par">Bladgroen, <a href="#pb2" class="pageref">2</a></p>
-<p class="par">Bladgroen, planten met en zonder, <a href="#pb2" class=
-"pageref">2</a></p>
-<p class="par">Blanc naturel, <a href="#pb136" class=
-"pageref">136</a></p>
-<p class="par">Blanc vierge, <a href="#pb136" class=
-"pageref">136</a></p>
-<p class="par">Blauw-aanloopen (van boleten), <a href="#pb97" class=
-"pageref">97</a></p>
-<p class="par">Blauwzuur, <a href="#pb90" class="pageref">90</a></p>
-<p class="par">Boleten, <a href="#pb30" class="pageref">30</a>,
-<a href="#pb67" class="pageref">67</a>, <a href="#pb111" class=
-"pageref">111</a>, <a href="#pb118" class="pageref">118</a>, <a href=
-"#pb120" class="pageref">120</a></p>
-<p class="par">Boletus edulis, <a href="#pb97" class="pageref">97</a>,
-<a href="#pb129" class="pageref">129</a></p>
-<p class="par">Boletus edulis, lecithine-gehalte, <a href="#pb105"
-class="pageref">105</a></p>
-<p class="par">Boletus felleus, <a href="#pb97" class=
-"pageref">97</a></p>
-<p class="par">Boletus granulatus, <a href="#pb97" class=
-"pageref">97</a></p>
-<p class="par">Boletus luteus, <a href="#pb33" class="pageref">33</a>,
-<a href="#pb97" class="pageref">97</a></p>
-<p class="par">Boletus Satanas, <a href="#pb84" class="pageref">84</a>,
-<a href="#pb89" class="pageref">89</a></p>
-<p class="par">Boomgaardzwam, <a href="#pb24" class="pageref">24</a>
-<span class="pagenum">[<a id="pb333" href="#pb333" name=
-"pb333">333</a>]</span></p>
-<p class="par">Boommoordenaars, <a href="#pb25" class=
-"pageref">25</a></p>
-<p class="par">Boomparasieten, <a href="#pb23" class=
-"pageref">23</a></p>
-<p class="par">Boomzwammen, <a href="#pb23" class="pageref">23</a></p>
-<p class="par">Boomzwammen, watergehalte, <a href="#pb104" class=
-"pageref">104</a></p>
-<p class="par">Boschgeur, <a href="#pb44" class="pageref">44</a></p>
-<p class="par">Boter, conserveeren in, <a href="#pb121" class=
-"pageref">121</a></p>
-<p class="par">Bourquelot, <a href="#pb106" class="pageref">106</a></p>
-<p class="par">Brandzwammen, <a href="#pb18" class="pageref">18</a>,
-<a href="#pb50" class="pageref">50</a></p>
-<p class="par">Broed&mdash;leggen, <a href="#pb137" class=
-"pageref">137</a></p>
-<p class="par">Brood, vergelijking met paddenstoelen, <a href="#pb107"
-class="pageref">107</a></p>
-<p class="par">Buikzwammen, <a href="#pb54" class="pageref">54</a></p>
-<p class="par">Buisjeszwammen, <a href="#pb66" class=
-"pageref">66</a></p>
-<p class="par">Buller, <a href="#pb46" class="pageref">46</a>, <a href=
-"#pb66" class="pageref">66</a></p>
-<p class="par">Bulier, A. H. Reginald, Researches on Fungi, <a href=
-"#pb68" class="pageref">68</a></p>
-</div>
-</div>
-<div class="div2 letter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">C</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Cantharellus aurantiacus, <a href="#pb96" class=
-"pageref">96</a></p>
-<p class="par">Cantharellus <span class="corr" id="xd21e21337" title=
-"Bron: cibarius">cib&aacute;rius</span>, <a href="#pb54" class=
-"pageref">54</a>, <a href="#pb57" class="pageref">57</a>, <a href=
-"#pb94" class="pageref">94</a>, <a href="#pb96" class="pageref">96</a>,
-<a href="#pb113" class="pageref">113</a>, <a href="#pb118" class=
-"pageref">118</a>, <a href="#pb119" class="pageref">119</a></p>
-<p class="par">Celdraden, <a href="#pb12" class="pageref">12</a></p>
-<p class="par">Champignons, <a href="#pb94" class="pageref">94</a>,
-<a href="#pb117" class="pageref">117</a><span class="corr" id=
-"xd21e21374" title="Niet in bron">,</span> <a href="#pb118" class=
-"pageref">118</a></p>
-<p class="par">Champignonbroed, <a href="#pb39" class=
-"pageref">39</a></p>
-<p class="par">Champignoncultuur in Frankrijk, <a href="#pb124" class=
-"pageref">124</a></p>
-<p class="par">Champignons kweeken, <a href="#pb134" class=
-"pageref">134</a></p>
-<p class="par">Champignon-mug, in kulturen, <a href="#pb138" class=
-"pageref">138</a></p>
-<p class="par">C&egrave;pe, <a href="#pb97" class="pageref">97</a></p>
-<p class="par">Chloor, <a href="#pb105" class="pageref">105</a></p>
-<p class="par">Chlorophyll, <a href="#pb2" class="pageref">2</a></p>
-<p class="par">Cholerabacillen, <a href="#pb9" class=
-"pageref">9</a></p>
-<p class="par">Citroensap (in het afwaschwater), <a href="#pb112"
-class="pageref">112</a></p>
-<p class="par">Clavaria, <a href="#pb118" class="pageref">118</a></p>
-<p class="par">Claviceps purpurea, <a href="#pb17" class=
-"pageref">17</a>, <a href="#pb52" class="pageref">52</a></p>
-<p class="par">Clitocybe flaccida, <a href="#pb100" class=
-"pageref">100</a></p>
-<p class="par">Clitocybe nebularis, <a href="#pb99" class=
-"pageref">99</a></p>
-<p class="par">Collybia dryophila, <a href="#pb53" class=
-"pageref">53</a></p>
-<p class="par">Collybia tuberosa, <a href="#pb39" class=
-"pageref">39</a></p>
-<p class="par">Collybia velutipes, <a href="#pb100" class=
-"pageref">100</a>, <a href="#pb109" class="pageref">109</a>, <a href=
-"#pb111" class="pageref">111</a>, <a href="#pb122" class=
-"pageref">122</a>, 123, <a href="#pb131" class="pageref">131</a></p>
-<p class="par">Conidi&euml;n, <a href="#pb52" class=
-"pageref">52</a></p>
-<p class="par">Conserveeren op vloeistof, <a href="#pb82" class=
-"pageref">82</a></p>
-<p class="par">Conserveeren voor consumptie, <a href="#pb120" class=
-"pageref">120</a></p>
-<p class="par">Contr&ocirc;le, <a href="#pb101" class=
-"pageref">101</a></p>
-<p class="par">Contr&ocirc;le op paddenstoelen-markten, <a href="#pb93"
-class="pageref">93</a></p>
-<p class="par">Coprinus atramentarius, <a href="#pb100" class=
-"pageref">100</a></p>
-<p class="par">Coprinus comatus, <a href="#pb64" class=
-"pageref">64</a>, <a href="#pb65" class="pageref">65</a>, <a href=
-"#pb100" class="pageref">100</a>, <a href="#pb111" class=
-"pageref">111</a>, <a href="#pb118" class="pageref">118</a>, <a href=
-"#pb130" class="pageref">130</a></p>
-<p class="par">Coprinus comatus, watergehalte, <a href="#pb104" class=
-"pageref">104</a></p>
-<p class="par">Cordiceps militaris, <a href="#pb7" class=
-"pageref">7</a></p>
-<p class="par">Cortina, <a href="#pb34" class="pageref">34</a>,
-<a href="#pb63" class="pageref">63</a></p>
-<p class="par">Cortinarius, <a href="#pb63" class="pageref">63</a>,
-<a href="#pb106" class="pageref">106</a></p>
-<p class="par">Cortinarius elatior, <a href="#pb34" class=
-"pageref">34</a></p>
-<p class="par">Costantin, M. J. Atlas, <a href="#pb101" class=
-"pageref">101</a></p>
-<p class="par">Cystiden, <a href="#pb54" class="pageref">54</a></p>
-</div>
-</div>
-<div class="div2 letter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">D</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">De Bary, <a href="#pb21" class=
-"pageref">21</a></p>
-<p class="par">De Bary, Vergleichende Morphologie enz, <a href="#pb67"
-class="pageref">67</a></p>
-<p class="par">Dennenrups, <a href="#pb7" class="pageref">7</a></p>
-<p class="par">Diphtheriebacillen, <a href="#pb9" class=
-"pageref">9</a></p>
-<p class="par">Dioscorides, <a href="#pb122" class=
-"pageref">122</a></p>
-<p class="par">Discomycetes, <a href="#pb52" class="pageref">52</a></p>
-<p class="par">Dooierzwam, <a href="#pb57" class="pageref">57</a>,
-<a href="#pb94" class="pageref">94</a> <span class="pagenum">[<a id=
-"pb334" href="#pb334" name="pb334">334</a>]</span></p>
-<p class="par">Dooierzwam, valsche, <a href="#pb96" class=
-"pageref">96</a></p>
-<p class="par">Draadzswammen, <a href="#pb50" class=
-"pageref">50</a></p>
-<p class="par">Drogen van paddenstoelen, <a href="#pb79" class=
-"pageref">79</a>, <a href="#pb80" class="pageref">80</a></p>
-<p class="par">Drogen van paddenstoelen in Itali&euml;, <a href=
-"#pb120" class="pageref">120</a></p>
-<p class="par">Drogen voor consumptie, <a href="#pb120" class=
-"pageref">120</a></p>
-<p class="par">Druivenmeeldauw, <a href="#pb16" class=
-"pageref">16</a></p>
-<p class="par">Dubbelkoolzure soda, gebruik, <a href="#pb105" class=
-"pageref">105</a></p>
-<p class="par">Dufour, <a href="#pb124" class="pageref">124</a></p>
-<p class="par">Duggar, B. M, <a href="#pb130" class=
-"pageref">130</a></p>
-<p class="par">Duggar, Fungous <span class="corr" id="xd21e21667"
-title="Bron: Disaeses">Diseases</span>, <a href="#pb22" class=
-"pageref">22</a></p>
-<p class="par">Dum&eacute;e, Paul. Atlas, <a href="#pb101" class=
-"pageref">101</a></p>
-</div>
-</div>
-<div class="div2 letter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">E</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Eekhoorntjes-brood, (zie ook Boletus edulis),
-<a href="#pb97" class="pageref">97</a><span class="corr" id=
-"xd21e21685" title="Niet in bron">,</span> <a href="#pb130" class=
-"pageref">130</a></p>
-<p class="par">Eierzwam, (zie dooierzwam en Cantharellus), <a href=
-"#pb96" class="pageref">96</a></p>
-<p class="par">Eiken-collybia, <a href="#pb53" class=
-"pageref">53</a></p>
-<p class="par">Eikenmeeldauw, <a href="#pb16" class=
-"pageref">16</a></p>
-<p class="par">Eiwit in paddenstoelen, <a href="#pb104" class=
-"pageref">104</a></p>
-<p class="par">Eiwit, verteerbaar, <a href="#pb104" class=
-"pageref">104</a>, <a href="#pb106" class="pageref">106</a>, <a href=
-"#pb107" class="pageref">107</a></p>
-<p class="par">Elfenbankjes, <a href="#pb26" class="pageref">26</a></p>
-<p class="par">Elzenvlag, roode, <a href="#pb14" class=
-"pageref">14</a></p>
-<p class="par">Empusa Aulicae, <a href="#pb7" class="pageref">7</a></p>
-<p class="par">Empusa muscae, <a href="#pb6" class="pageref">6</a></p>
-<p class="par">Entoloma lividum, <a href="#pb99" class=
-"pageref">99</a></p>
-<p class="par">Entomophtorinee&euml;n, <a href="#pb49" class=
-"pageref">49</a></p>
-<p class="par">Erwtenroest, <a href="#pb20" class="pageref">20</a></p>
-<p class="par">Erysiphee&euml;n, <a href="#pb52" class=
-"pageref">52</a></p>
-<p class="par">Eschdoornbladeren, zwarte vlekken daarop, <a href=
-"#pb15" class="pageref">15</a></p>
-<p class="par">Eten van paddenstoelen, <a href="#pb92" class=
-"pageref">92</a>, <a href="#pb93" class="pageref">93</a></p>
-<p class="par">Eumycetes, <a href="#pb50" class="pageref">50</a></p>
-<p class="par">Exoascus, <a href="#pb13" class="pageref">13</a>,
-<a href="#pb14" class="pageref">14</a>, <a href="#pb15" class=
-"pageref">15</a></p>
-<p class="par">Exoasci, <a href="#pb51" class="pageref">51</a></p>
-<p class="par"><span class="corr" id="xd21e21798" title=
-"Bron: Extraxt">Extract</span> van paddenst, <a href="#pb116" class=
-"pageref">116</a></p>
-</div>
-</div>
-<div class="div2 letter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">F</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Faux-oronge, <a href="#pb88" class=
-"pageref">88</a></p>
-<p class="par">Fistulina hepatica, <a href="#pb100" class=
-"pageref">100</a>, <a href="#pb105" class="pageref">105</a></p>
-<p class="par">Fixeeren van sporenfiguren, <a href="#pb82" class=
-"pageref">82</a></p>
-<p class="par">Fluweelpootje, <a href="#pb109" class="pageref">109</a>,
-<a href="#pb131" class="pageref">131</a></p>
-<p class="par">F&oacute;mes ann&oacute;sus, <a href="#pb25" class=
-"pageref">25</a></p>
-<p class="par">F&oacute;mes igniarius, <a href="#pb25" class=
-"pageref">25</a></p>
-<p class="par">F&oacute;mes pomaceus, <a href="#pb24" class=
-"pageref">24</a></p>
-<p class="par">Fopzwam, <a href="#pb97" class="pageref">97</a>,
-<a href="#pb129" class="pageref">129</a></p>
-<p class="par">Formaline, <a href="#pb82" class="pageref">82</a></p>
-<p class="par">Fotografeeren, <a href="#pb77" class=
-"pageref">77</a></p>
-<p class="par">Fries, <a href="#pb34" class="pageref">34</a></p>
-<p class="par">Fungicellulose, <a href="#pb105" class=
-"pageref">105</a></p>
-<p class="par">Fungine, <a href="#pb105" class="pageref">105</a></p>
-<p class="par">Fungi, overzicht der, <a href="#pb47" class=
-"pageref">47</a>, <a href="#pb48" class="pageref">48</a></p>
-</div>
-</div>
-<div class="div2 letter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">G</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Gaar-koken, <a href="#pb113" class=
-"pageref">113</a></p>
-<p class="par">Galera hypnorum, <a href="#pb131" class=
-"pageref">131</a></p>
-<p class="par">Gallen, <a href="#pb11" class="pageref">11</a></p>
-<p class="par">Gasteromycetes, <a href="#pb54" class=
-"pageref">54</a></p>
-<p class="par">Gele knolzwam, <a href="#pb87" class=
-"pageref">87</a></p>
-<p class="par">Gele ridderzwam, <a href="#pb35" class=
-"pageref">35</a></p>
-<p class="par">Gele ringboleet, <a href="#pb97" class=
-"pageref">97</a></p>
-<p class="par">Geoglossum glabrum, <a href="#pb52" class=
-"pageref">52</a></p>
-<p class="par">Geschubde inktzwam, <a href="#pb64" class=
-"pageref">64</a>, <a href="#pb65" class="pageref">65</a></p>
-<p class="par">Geweizwam, <a href="#pb52" class="pageref">52</a></p>
-<p class="par">Giftige paddenstoelen, <a href="#pb84" class=
-"pageref">84</a></p>
-<p class="par">Gist, <a href="#pb49" class="pageref">49</a></p>
-<p class="par">Glucose, <a href="#pb106" class="pageref">106</a></p>
-<p class="par">Glycogeen, <a href="#pb106" class="pageref">106</a></p>
-<p class="par">Gordijn, <a href="#pb34" class=
-"pageref">34</a><span class="corr" id="xd21e21971" title=
-"Niet in bron">,</span> <a href="#pb63" class="pageref">63</a>
-<span class="pagenum">[<a id="pb335" href="#pb335" name=
-"pb335">335</a>]</span></p>
-<p class="par">Groene knolzwam, <a href="#pb85" class="pageref">85</a>,
-<a href="#pb110" class="pageref">110</a></p>
-<p class="par">Groente, paddenst. als, <a href="#pb117" class=
-"pageref">117</a></p>
-<p class="par">Guide pratique du trufficulteur, <a href="#pb129" class=
-"pageref">129</a></p>
-</div>
-</div>
-<div class="div2 letter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">H</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Hanekam, <a href="#pb96" class=
-"pageref">96</a></p>
-<p class="par">Haverbrand, <a href="#pb18" class="pageref">18</a></p>
-<p class="par">Heksenbezems, <a href="#pb11" class="pageref">11</a>,
-<a href="#pb13" class="pageref">13</a>, <a href="#pb21" class=
-"pageref">21</a></p>
-<p class="par">Heksenkring, <a href="#pb40" class="pageref">40</a> e.
-v.</p>
-<p class="par">Helvella, <a href="#pb90" class="pageref">90</a>,
-<a href="#pb114" class="pageref">114</a></p>
-<p class="par">Helvella crispa, <a href="#pb100" class=
-"pageref">100</a></p>
-<p class="par">Helvella lacunosa, <a href="#pb100" class=
-"pageref">100</a></p>
-<p class="par">Helvella-zuur, <a href="#pb89" class=
-"pageref">89</a></p>
-<p class="par">Hemileia vastatrix, <a href="#pb10" class=
-"pageref">10</a></p>
-<p class="par">Herbarium, <a href="#pb79" class="pageref">79</a></p>
-<p class="par">Herrenpilz, <a href="#pb97" class="pageref">97</a></p>
-<p class="par">Hertentruffels, <a href="#pb127" class=
-"pageref">127</a></p>
-<p class="par">Hirneola Auricula Judae, <a href="#pb130" class=
-"pageref">130</a></p>
-<p class="par">Honingdauw, <a href="#pb17" class="pageref">17</a></p>
-<p class="par">Honingzwam, <a href="#pb57" class="pageref">57</a></p>
-<p class="par">Hoofdzeer, <a href="#pb8" class="pageref">8</a></p>
-<p class="par">Hulsken, J. M., <a href="#pb124" class=
-"pageref">124</a>, 132</p>
-<p class="par">Hygrophorus, <a href="#pb57" class="pageref">57</a></p>
-<p class="par">Hygrophorus niveus, <a href="#pb58" class=
-"pageref">58</a></p>
-<p class="par">Hymenium, <a href="#pb54" class="pageref">54</a></p>
-<p class="par">Hymenomycetes, <a href="#pb54" class=
-"pageref">54</a></p>
-<p class="par">Hyphen, <a href="#pb48" class="pageref">48</a>, <a href=
-"#pb50" class="pageref">50</a></p>
-<p class="par">Hypholoma fasciculare, <a href="#pb85" class=
-"pageref">85</a>, <a href="#pb89" class="pageref">89</a></p>
-</div>
-</div>
-<div class="div2 letter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">I</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">IJzer, <a href="#pb105" class=
-"pageref">105</a></p>
-<p class="par">Inktzwammen, <a href="#pb64" class="pageref">64</a>,
-<a href="#pb109" class="pageref">109</a>, <a href="#pb130" class=
-"pageref">130</a></p>
-<p class="par">Inpakken van paddenst, <a href="#pb70" class=
-"pageref">70</a>, <a href="#pb110" class="pageref">110</a></p>
-<p class="par">Inmaken van paddenst, <a href="#pb121" class=
-"pageref">121</a></p>
-<p class="par">Insekten-dooders, <a href="#pb49" class=
-"pageref">49</a></p>
-<p class="par">Inzamelen voor consumptie, <a href="#pb109" class=
-"pageref">109</a></p>
-<p class="par">Inzamelen voor studie, <a href="#pb69" class=
-"pageref">69</a></p>
-</div>
-</div>
-<div class="div2 letter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">J</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Judasoor, <a href="#pb130" class=
-"pageref">130</a></p>
-</div>
-</div>
-<div class="div2 letter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">K</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Kaliumverbindingen, <a href="#pb104" class=
-"pageref">104</a></p>
-<p class="par">Kalk, <a href="#pb105" class="pageref">105</a></p>
-<p class="par">Keizerzwam, <a href="#pb92" class="pageref">92</a></p>
-<p class="par">Kernzwammen, <a href="#pb52" class="pageref">52</a></p>
-<p class="par">Ketchup, <a href="#pb129" class="pageref">129</a></p>
-<p class="par">Kiembaarheid van sporen, <a href="#pb131" class=
-"pageref">131</a></p>
-<p class="par">Kiemvlies, <a href="#pb54" class="pageref">54</a></p>
-<p class="par">Kiezelzuur, <a href="#pb105" class="pageref">105</a></p>
-<p class="par">Kleur der sporen, <a href="#pb72" class=
-"pageref">72</a>, <a href="#pb73" class="pageref">73</a></p>
-<p class="par">Kluifjeszwam, <a href="#pb53" class="pageref">53</a></p>
-<p class="par">Knolletjes-collybia, <a href="#pb39" class=
-"pageref">39</a></p>
-<p class="par">Kobert, <a href="#pb86" class="pageref">86</a></p>
-<p class="par">Koffiebladziekte, <a href="#pb10" class=
-"pageref">10</a></p>
-<p class="par">Kohlrausch, <a href="#pb103" class="pageref">103</a></p>
-<p class="par">K&ouml;nig, <a href="#pb103" class="pageref">103</a></p>
-<p class="par">Koolhydraten, <a href="#pb105" class="pageref">105</a>,
-<a href="#pb107" class="pageref">107</a></p>
-<p class="par">Kopjeschimmel, <a href="#pb12" class=
-"pageref">12</a></p>
-<p class="par">Korjaken, <a href="#pb88" class="pageref">88</a></p>
-<p class="par">Korstzwammen, <a href="#pb55" class="pageref">55</a></p>
-<p class="par">Kriebelziekte, <a href="#pb17" class=
-"pageref">17</a></p>
-<p class="par">Kringloop der stof, <a href="#pb5" class=
-"pageref">5</a></p>
-<p class="par">Krombholz, <a href="#pb32" class="pageref">32</a></p>
-<p class="par">Kweekbedden, <a href="#pb135" class="pageref">135</a>,
-<a href="#pb136" class="pageref">136</a></p>
-<p class="par">Kweeken van paddenst, <a href="#pb122" class=
-"pageref">122</a></p>
-<p class="par">Kweekerijen van champignons, <a href="#pb124" class=
-"pageref">124</a></p>
-</div>
-</div>
-<div class="div2 letter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">L</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Laccaria amethystina, <a href="#pb129" class=
-"pageref">129</a></p>
-<p class="par">Laccaria laccata, <a href="#pb97" class=
-"pageref">97</a>, <a href="#pb129" class="pageref">129</a> <span class=
-"pagenum">[<a id="pb336" href="#pb336" name="pb336">336</a>]</span></p>
-<p class="par">Lactarius deliciosus, <a href="#pb105" class=
-"pageref">105</a></p>
-<p class="par">Lactarius torminosus, <a href="#pb85" class=
-"pageref">85</a>, <a href="#pb89" class="pageref">89</a></p>
-<p class="par">Lafayette, <a href="#pb103" class="pageref">103</a></p>
-<p class="par">Laval, trufficulteur, <a href="#pb129" class=
-"pageref">129</a></p>
-<p class="par">Larixkanker, <a href="#pb133" class=
-"pageref">133</a></p>
-<p class="par">Lecithine, <a href="#pb105" class="pageref">105</a></p>
-<p class="par">Lentinus, <a href="#pb77" class="pageref">77</a></p>
-<p class="par">Lepiota, <a href="#pb111" class="pageref">111</a></p>
-<p class="par">Lepiota procera, <a href="#pb100" class=
-"pageref">100</a></p>
-</div>
-</div>
-<div class="div2 letter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">M</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Maden in paddenstoelen, <a href="#pb111" class=
-"pageref">111</a></p>
-<p class="par">Magnesium, <a href="#pb105" class="pageref">105</a></p>
-<p class="par">Manchet, <a href="#pb62" class="pageref">62</a></p>
-<p class="par">Manniet, <a href="#pb106" class="pageref">106</a></p>
-<p class="par">Marasmius oreades, <a href="#pb42" class=
-"pageref">42</a>, <a href="#pb90" class="pageref">90</a>, <a href=
-"#pb97" class="pageref">97</a>, <a href="#pb109" class=
-"pageref">109</a>, <a href="#pb111" class="pageref">111</a>, <a href=
-"#pb113" class="pageref">113</a>, <a href="#pb114" class=
-"pageref">114</a>, <a href="#pb120" class="pageref">120</a></p>
-<p class="par">Marasmius oreades, heksenkring, <a href="#pb98" class=
-"pageref">98</a></p>
-<p class="par">Margewicz, <a href="#pb103" class="pageref">103</a></p>
-<p class="par">Meeldauw, <a href="#pb16" class="pageref">16</a></p>
-<p class="par">Meeldauwschimmels, <a href="#pb52" class=
-"pageref">52</a></p>
-<p class="par">Melamspora repentis, <a href="#pb20" class=
-"pageref">20</a></p>
-<p class="par">Mendel, <a href="#pb103" class="pageref">103</a></p>
-<p class="par">Merulius lacrymans, <a href="#pb105" class=
-"pageref">105</a></p>
-<p class="par">Mest, bewerken er van voor kweekbedden, <a href="#pb135"
-class="pageref">135</a></p>
-<p class="par">Mestzwammen, <a href="#pb44" class="pageref">44</a></p>
-<p class="par">Micha&euml;l, <a href="#pb88" class="pageref">88</a></p>
-<p class="par">Microscopie, <a href="#pb73" class="pageref">73</a></p>
-<p class="par">Minerale stoffen in paddenstoelen, <a href="#pb104"
-class="pageref">104</a></p>
-<p class="par">Minerale zouten, <a href="#pb107" class=
-"pageref">107</a></p>
-<p class="par">Moederkoorn, <a href="#pb17" class="pageref">17</a>,
-<a href="#pb52" class="pageref">52</a></p>
-<p class="par">Morchella esculenta, <a href="#pb94" class=
-"pageref">94</a></p>
-<p class="par">Morieljes, <a href="#pb53" class="pageref">53</a>,
-<a href="#pb90" class="pageref">90</a>, <a href="#pb94" class=
-"pageref">94</a>, <a href="#pb120" class="pageref">120</a></p>
-<p class="par">Morielje, kweeken, <a href="#pb124" class=
-"pageref">124</a>, <a href="#pb26" class="pageref">26</a></p>
-<p class="par">Morieljes (wasschen van), <a href="#pb112" class=
-"pageref">112</a>, <a href="#pb113" class="pageref">113</a>, <a href=
-"#pb114" class="pageref">114</a></p>
-<p class="par">Muchador, <a href="#pb88" class="pageref">88</a></p>
-<p class="par">Mucor Mucedo, <a href="#pb12" class="pageref">12</a>,
-<a href="#pb49" class="pageref">49</a></p>
-<p class="par">Mucorinee&euml;n, <a href="#pb49" class=
-"pageref">49</a></p>
-<p class="par">Muscarine, <a href="#pb88" class="pageref">88</a>,
-<a href="#pb89" class="pageref">89</a></p>
-<p class="par">Mycelium, <a href="#pb12" class="pageref">12</a>,
-<a href="#pb37" class="pageref">37</a></p>
-<p class="par">Myc&eacute;tide, <a href="#pb105" class=
-"pageref">105</a></p>
-<p class="par">Mycorrhiza, <a href="#pb44" class="pageref">44</a></p>
-<p class="par">Mycose, <a href="#pb106" class="pageref">106</a></p>
-<p class="par">Myxomyceten, <a href="#pb47" class="pageref">47</a></p>
-</div>
-</div>
-<div class="div2 letter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">N</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Natrium, <a href="#pb105" class=
-"pageref">105</a></p>
-<p class="par">Natuuroorkonden, <a href="#pb78" class="pageref">78</a>,
-<a href="#pb79" class="pageref">79</a></p>
-<p class="par">Nederlandsche namen, <a href="#pb31" class=
-"pageref">31</a></p>
-<p class="par">Ned Myc Vereen, <a href="#pb85" class="pageref">85</a>,
-<a href="#pb93" class="pageref">93</a>, <a href="#pb94" class=
-"pageref">94</a></p>
-<p class="par">Nevelzwam, <a href="#pb99" class="pageref">99</a></p>
-</div>
-</div>
-<div class="div2 letter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">O</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">O&iuml;dium Quercinum, <a href="#pb16" class=
-"pageref">16</a></p>
-<p class="par">O&iuml;dium Tuckeri, <a href="#pb16" class=
-"pageref">16</a></p>
-<p class="par">Olie, conserveeren in, <a href="#pb121" class=
-"pageref">121</a></p>
-<p class="par">Omelet met paddenst, <a href="#pb118" class=
-"pageref">118</a></p>
-<p class="par">Omhulsel, algemeen, <a href="#pb60" class=
-"pageref">60</a></p>
-<p class="par">Oppervlaktevergrooting door buisjes, <a href="#pb66"
-class="pageref">66</a></p>
-<p class="par">Oppervlaktevergrooting door plaatjes, <a href="#pb57"
-class="pageref">57</a>, <a href="#pb59" class="pageref">59</a></p>
-<p class="par">Oranje-aderzwam, <a href="#pb39" class=
-"pageref">39</a></p>
-<p class="par">Organische stoffen, <a href="#pb3" class=
-"pageref">3</a></p>
-<p class="par">Oronge vraie, <a href="#pb92" class="pageref">92</a></p>
-</div>
-</div>
-<div class="div2 letter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">P</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Paarlzwam, <a href="#pb129" class=
-"pageref">129</a></p>
-<p class="par">Paarse dennenzwam, <a href="#pb34" class=
-"pageref">34</a></p>
-<p class="par">Paarse ridderzwam, <a href="#pb39" class=
-"pageref">39</a>, <a href="#pb129" class="pageref">129</a> <span class=
-"pagenum">[<a id="pb337" href="#pb337" name="pb337">337</a>]</span></p>
-<p class="par">Paarse ridderzwam, heksenkringen, <a href="#pb42" class=
-"pageref">42</a>, 43</p>
-<p class="par">Paddenstoelen-markten, <a href="#pb93" class=
-"pageref">93</a>, <a href="#pb101" class="pageref">101</a></p>
-<p class="par">Paddenstoelensla, <a href="#pb117" class=
-"pageref">117</a></p>
-<p class="par">Paddenstoelensoep, <a href="#pb116" class=
-"pageref">116</a></p>
-<p class="par">Panterzwam, <a href="#pb129" class="pageref">129</a></p>
-<p class="par">Parasieten, <a href="#pb4" class="pageref">4</a>,
-<a href="#pb6" class="pageref">6</a>, <a href="#pb24" class=
-"pageref">24</a></p>
-<p class="par">Parasolzwam, <a href="#pb62" class="pageref">62</a></p>
-<p class="par">Pathogene schimmels, <a href="#pb8" class=
-"pageref">8</a>, <a href="#pb10" class="pageref">10</a></p>
-<p class="par">Peronosporee&euml;n, <a href="#pb49" class=
-"pageref">49</a></p>
-<p class="par">Persoon, <a href="#pb102" class="pageref">102</a></p>
-<p class="par">Peziza, <a href="#pb13" class="pageref">13</a>, <a href=
-"#pb46" class="pageref">46</a></p>
-<p class="par">Peziza Willkommii, <a href="#pb133" class=
-"pageref">133</a></p>
-<p class="par">Phalline, <a href="#pb86" class="pageref">86</a></p>
-<p class="par">Phlebia aurantiaca, <a href="#pb39" class=
-"pageref">39</a></p>
-<p class="par">Pholiota aegerita, <a href="#pb122" class=
-"pageref">122</a></p>
-<p class="par">Pholiota mutabilis, <a href="#pb122" class=
-"pageref">122</a></p>
-<p class="par">Phosphorzuur, <a href="#pb105" class=
-"pageref">105</a></p>
-<p class="par">Phycomycetes, <a href="#pb49" class="pageref">49</a></p>
-<p class="par">Phytopathologie, <a href="#pb10" class=
-"pageref">10</a></p>
-<p class="par">Phytophtora infestans, <a href="#pb11" class=
-"pageref">11</a></p>
-<p class="par">Plaatjes, vorm en aanhechting, <a href="#pb64" class=
-"pageref">64</a></p>
-<p class="par">Plaatzwammen, <a href="#pb57" class="pageref">57</a></p>
-<p class="par">Plaatwerken, oude, <a href="#pb76" class=
-"pageref">76</a></p>
-<p class="par">Plantenziekten, <a href="#pb10" class="pageref">10</a>,
-<a href="#pb23" class="pageref">23</a></p>
-<p class="par">Plasmodium, <a href="#pb48" class="pageref">48</a></p>
-<p class="par">Pleurotus ulmarius, <a href="#pb125" class=
-"pageref">125</a></p>
-<p class="par">Plukken van champignons, <a href="#pb138" class=
-"pageref">138</a></p>
-<p class="par">Poeder van paddenst, <a href="#pb120" class=
-"pageref">120</a></p>
-<p class="par">Polyporacee&euml;n, <a href="#pb66" class=
-"pageref">66</a></p>
-<p class="par">Polyporus betulinus, <a href="#pb24" class=
-"pageref">24</a>, <a href="#pb66" class="pageref">66</a></p>
-<p class="par">Polyporus giganteus, <a href="#pb34" class=
-"pageref">34</a></p>
-<p class="par">Polyporus squamosus, <a href="#pb24" class=
-"pageref">24</a>, <a href="#pb53" class="pageref">53</a>, <a href=
-"#pb67" class="pageref">67</a></p>
-<p class="par">Polyporus sulfureus, <a href="#pb24" class=
-"pageref">24</a></p>
-<p class="par">Polyporus versicolor, <a href="#pb26" class=
-"pageref">26</a></p>
-<p class="par">Porseleinzwam, 128</p>
-<p class="par">Potasch, <a href="#pb104" class="pageref">104</a></p>
-<p class="par">Prepareeren van paddenstoelen, <a href="#pb80" class=
-"pageref">80</a>, <a href="#pb81" class="pageref">81</a></p>
-<p class="par">Prillieux, maladie des plantes, <a href="#pb22" class=
-"pageref">22</a></p>
-<p class="par">Proeven van paddenstoelen, <a href="#pb29" class=
-"pageref">29</a></p>
-<p class="par">Prote&iuml;nestoffen, <a href="#pb104" class=
-"pageref">104</a></p>
-<p class="par">Psalliota, <a href="#pb109" class="pageref">109</a>,
-<a href="#pb110" class="pageref">110</a>, <a href="#pb111" class=
-"pageref">111</a>, <a href="#pb112" class="pageref">112</a>, <a href=
-"#pb117" class="pageref">117</a>, <a href="#pb118" class=
-"pageref">118</a>, <a href="#pb124" class="pageref">124</a></p>
-<p class="par">Psalliota arvensis, <a href="#pb94" class=
-"pageref">94</a></p>
-<p class="par">Psalliota arvensis, verwisseling met <span class="corr"
-id="xd21e22995" title="Bron: amainta">Amanita</span> phallo&iuml;des,
-<a href="#pb86" class="pageref">86</a>, <a href="#pb95" class=
-"pageref">95</a>, <a href="#pb96" class="pageref">96</a></p>
-<p class="par">Psalliota arvensis, watergehalte, <a href="#pb104"
-class="pageref">104</a></p>
-<p class="par">Psalliota campestris, <a href="#pb94" class=
-"pageref">94</a>, <a href="#pb106" class="pageref">106</a>, <a href=
-"#pb124" class="pageref">124</a></p>
-<p class="par">Psalliota campestris, verwisseling met Amanita
-<span class="corr" id="xd21e23025" title=
-"Bron: phalloides">phallo&iuml;des</span>, <a href="#pb86" class=
-"pageref">86</a>, <a href="#pb95" class="pageref">95</a>, <a href=
-"#pb96" class="pageref">96</a></p>
-<p class="par">Psalliota campestris, lecithine-gehalte, <a href=
-"#pb105" class="pageref">105</a></p>
-<p class="par">Puccinia graminis, <a href="#pb21" class=
-"pageref">21</a></p>
-<p class="par">Pyrenomyreces, <a href="#pb52" class=
-"pageref">52</a></p>
-</div>
-</div>
-<div class="div2 letter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">Q</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first"><span class="corr" id="xd21e23056" title=
-"Bron: Quercs">Quercus</span> pubescens (bij truffelcultuur), <a href=
-"#pb129" class="pageref">129</a></p>
-</div>
-</div>
-<div class="div2 letter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">R</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Rago&ucirc;t, <a href="#pb118" class=
-"pageref">118</a></p>
-<p class="par">Recepten voor gerechten, <a href="#pb116" class=
-"pageref">116</a></p>
-<p class="par">Reincultuur van paddenstoelen, <a href="#pb130" class=
-"pageref">130</a></p>
-<p class="par">Reuzenbovist, <a href="#pb109" class="pageref">109</a>
-<span class="pagenum">[<a id="pb338" href="#pb338" name=
-"pb338">338</a>]</span></p>
-<p class="par">Reuzenzwam, <a href="#pb34" class="pageref">34</a></p>
-<p class="par">Rhizomorphen, <a href="#pb40" class="pageref">40</a></p>
-<p class="par">Rhytisma acer&iacute;num, <a href="#pb15" class=
-"pageref">15</a></p>
-<p class="par">Ring, <a href="#pb62" class="pageref">62</a></p>
-<p class="par">Ritzema Bos Ziekten der gewassen, <a href="#pb22" class=
-"pageref">22</a></p>
-<p class="par">Roereieren, paddenst met, <a href="#pb117" class=
-"pageref">117</a></p>
-<p class="par">Roestzwammen, <a href="#pb19" class="pageref">19</a>,
-<a href="#pb50" class="pageref">50</a></p>
-<p class="par">Roggebrand, <a href="#pb18" class="pageref">18</a></p>
-<p class="par">Russula, <a href="#pb29" class="pageref">29</a></p>
-<p class="par">Russula emetica, <a href="#pb85" class="pageref">85</a>,
-<a href="#pb89" class="pageref">89</a></p>
-<p class="par">Russula nigricans, <a href="#pb129" class=
-"pageref">129</a></p>
-<p class="par">Russula rubra, <a href="#pb85" class="pageref">85</a>,
-<a href="#pb89" class="pageref">89</a></p>
-<p class="par">Ruurds, <a href="#pb124" class="pageref">124</a></p>
-</div>
-</div>
-<div class="div2 letter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">S</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Saccharomyces cerevisiar, <a href="#pb49" class=
-"pageref">49</a></p>
-<p class="par">Saccharomyces ellipsoideus, <a href="#pb50" class=
-"pageref">50</a></p>
-<p class="par">Saccharomycetes, <a href="#pb49" class=
-"pageref">49</a></p>
-<p class="par">Saprolegniacee&euml;n, <a href="#pb49" class=
-"pageref">49</a></p>
-<p class="par">Saprophyten, <a href="#pb4" class="pageref">4</a></p>
-<p class="par">Satanszwam, <a href="#pb89" class="pageref">89</a></p>
-<p class="par">Scheikundige bestanddeelen van paddenst, <a href=
-"#pb104" class="pageref">104</a>, <a href="#pb105" class=
-"pageref">105</a></p>
-<p class="par">Schijntruffels, <a href="#pb127" class=
-"pageref">127</a></p>
-<p class="par">Sch&ouml;ler, <a href="#pb21" class="pageref">21</a></p>
-<p class="par">Schoonmaken, <a href="#pb111" class=
-"pageref">111</a></p>
-<p class="par">Schimmels, gewone, <a href="#pb49" class=
-"pageref">49</a></p>
-<p class="par">Scleroderma vulgare, <a href="#pb84" class=
-"pageref">84</a>, <a href="#pb89" class="pageref">89</a></p>
-<p class="par">Secale cornutum, <a href="#pb17" class=
-"pageref">17</a></p>
-<p class="par">Secondaire zwammen, <a href="#pb110" class=
-"pageref">110</a></p>
-<p class="par">Sklerotium, <a href="#pb17" class="pageref">17</a>,
-<a href="#pb39" class="pageref">39</a></p>
-<p class="par">Slijmzwammen, <a href="#pb47" class="pageref">47</a></p>
-<p class="par">Socoloff, <a href="#pb103" class="pageref">103</a></p>
-<p class="par">Soya, gebruik van, <a href="#pb117" class=
-"pageref">117</a>, <a href="#pb118" class="pageref">118</a></p>
-<p class="par">Splijtzwammen, <a href="#pb5" class="pageref">5</a>,
-<a href="#pb8" class="pageref">8</a>, <a href="#pb9" class=
-"pageref">9</a>, <a href="#pb47" class="pageref">47</a></p>
-<p class="par">Sporangi&euml;n, <a href="#pb12" class=
-"pageref">12</a></p>
-<p class="par">Sporen, <a href="#pb18" class="pageref">18</a></p>
-<p class="par">Sporenblaasje, <a href="#pb13" class=
-"pageref">13</a></p>
-<p class="par">Sporendrager, <a href="#pb12" class="pageref">12</a></p>
-<p class="par">Sporen, figuren, <a href="#pb73" class="pageref">73</a>,
-<a href="#pb81" class="pageref">81</a></p>
-<p class="par">Sporen uitschieten, (uit de asci), <a href="#pb52"
-class="pageref">52</a></p>
-<p class="par">Sporen, uitvallen, <a href="#pb45" class=
-"pageref">45</a>, <a href="#pb53" class="pageref">53</a></p>
-<p class="par">Sporenvorming, <a href="#pb47" class=
-"pageref">47</a></p>
-<p class="par">Sporenvruchten, <a href="#pb18" class=
-"pageref">18</a></p>
-<p class="par">Sporenvruchtlichaam, <a href="#pb13" class=
-"pageref">13</a></p>
-<p class="par">Steeltjeszwammen, <a href="#pb51" class=
-"pageref">51</a>, <a href="#pb53" class="pageref">53</a></p>
-<p class="par">Sterbeek, Frans van, <a href="#pb92" class=
-"pageref">92</a></p>
-<p class="par">Stereoscoopfoto&rsquo;s, <a href="#pb77" class=
-"pageref">77</a></p>
-<p class="par">Stereum groeiwijze, <a href="#pb56" class=
-"pageref">56</a></p>
-<p class="par">Stereum, purpureum, <a href="#pb25" class=
-"pageref">25</a></p>
-<p class="par">Steriliseeren v paddenst, <a href="#pb121" class=
-"pageref">121</a></p>
-<p class="par">Strohmer, <a href="#pb103" class="pageref">103</a></p>
-<p class="par">Stuifballen, <a href="#pb46" class="pageref">46</a></p>
-<p class="par">Stuifbrand, <a href="#pb18" class="pageref">18</a></p>
-<p class="par">Substraat, invloed van het, <a href="#pb104" class=
-"pageref">104</a></p>
-<p class="par">Suikers in paddenst, <a href="#pb106" class=
-"pageref">106</a></p>
-</div>
-</div>
-<div class="div2 letter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">T</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Taaiheid der stelen, <a href="#pb105" class=
-"pageref">105</a></p>
-<p class="par">Tavel, Von, vergleichende morphologie, <a href="#pb68"
-class="pageref">68</a></p>
-<p class="par">Teekeningen, <a href="#pb77" class="pageref">77</a></p>
-<p class="par">Thelephoracee&euml;n, <a href="#pb55" class=
-"pageref">55</a></p>
-<p class="par">Thr&eacute;halose, <a href="#pb106" class=
-"pageref">106</a>, <a href="#pb107" class="pageref">107</a></p>
-<p class="par">Tijd van gaarkoken, <a href="#pb113" class=
-"pageref">113</a></p>
-<p class="par">Toebereiden, <a href="#pb109" class=
-"pageref">109</a></p>
-<p class="par">Tomaten, paddenst met, <a href="#pb117" class=
-"pageref">117</a></p>
-<p class="par">Tooneel d Campernoeli&euml;n, <a href="#pb92" class=
-"pageref">92</a></p>
-<p class="par">Trachea piniperda, <a href="#pb7" class="pageref">7</a>
-<span class="pagenum">[<a id="pb339" href="#pb339" name=
-"pb339">339</a>]</span></p>
-<p class="par">Transpiratie, <a href="#pb2" class="pageref">2</a></p>
-<p class="par">Tricholoma (uitbochting der plaatjes), <a href="#pb64"
-class="pageref">64</a></p>
-<p class="par">Tricholoma equestre, <a href="#pb35" class=
-"pageref">35</a></p>
-<p class="par">Tricholoma <span class="corr" id="xd21e23472" title=
-"Bron: gambosun">gambosum</span>, <a href="#pb100" class=
-"pageref">100</a>, <a href="#pb109" class="pageref">109</a></p>
-<p class="par">Tricholoma mudum, <a href="#pb39" class=
-"pageref">39</a>, <a href="#pb100" class="pageref">100</a>, <a href=
-"#pb129" class="pageref">129</a></p>
-<p class="par">Tricholoma nudum, heksenkringen, <a href="#pb42" class=
-"pageref">42</a>, 43</p>
-<p class="par">Tricholoma saponaceum, <a href="#pb35" class=
-"pageref">35</a></p>
-<p class="par">Trichophyton tonsurans, <a href="#pb8" class=
-"pageref">8</a></p>
-<p class="par">Truffe de P&eacute;rigord, <a href="#pb127" class=
-"pageref">127</a></p>
-<p class="par">Truffel, <a href="#pb92" class="pageref">92</a>,
-<a href="#pb104" class="pageref">104</a></p>
-<p class="par">Truffelhonden, <a href="#pb127" class=
-"pageref">127</a></p>
-<p class="par">Truffelkweekerij, <a href="#pb127" class=
-"pageref">127</a></p>
-<p class="par">Tschuktschen, <a href="#pb88" class="pageref">88</a></p>
-<p class="par">Tuber melanosporum, <a href="#pb127" class=
-"pageref">127</a></p>
-<p class="par">Tuberkelbacillen, <a href="#pb9" class=
-"pageref">9</a></p>
-<p class="par">Tubeuf, Von, Pflanzenkrankheiten, <a href="#pb22" class=
-"pageref">22</a></p>
-<p class="par">Typhusbacillen, <a href="#pb9" class="pageref">9</a></p>
-</div>
-</div>
-<div class="div2 letter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">U</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Uitrusting van den mycoloog, <a href="#pb69"
-class="pageref">69</a></p>
-<p class="par">Uredo, <a href="#pb20" class="pageref">20</a>, <a href=
-"#pb22" class="pageref">22</a></p>
-<p class="par">Uridinee&euml;n, <a href="#pb19" class="pageref">19</a>,
-<a href="#pb50" class="pageref">50</a></p>
-<p class="par">Ustilaginee&euml;n, <a href="#pb18" class=
-"pageref">18</a>, <a href="#pb50" class="pageref">50</a></p>
-<p class="par">Ustilago Avenae, <a href="#pb18" class=
-"pageref">18</a></p>
-<p class="par">Ustilago Secalis, <a href="#pb18" class=
-"pageref">18</a></p>
-<p class="par">Ustilago violacea, <a href="#pb19" class=
-"pageref">19</a></p>
-</div>
-</div>
-<div class="div2 letter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">V</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Velum universale, <a href="#pb60" class=
-"pageref">60</a></p>
-<p class="par">Vergiftigingen, <a href="#pb83" class="pageref">83</a>,
-<a href="#pb84" class="pageref">84</a>, <a href="#pb86" class=
-"pageref">86</a>, <a href="#pb110" class="pageref">110</a></p>
-<p class="par">Vergifigingen, wat te doen bij, <a href="#pb90" class=
-"pageref">90</a></p>
-<p class="par">Vergiftigingsgevallen, <a href="#pb95" class=
-"pageref">95</a></p>
-<p class="par">Vergiftigingsverschijnselen, <a href="#pb87" class=
-"pageref">87</a>, <a href="#pb89" class="pageref">89</a></p>
-<p class="par">Verzameling, <a href="#pb75" class="pageref">75</a></p>
-<p class="par">Vetgehalte, <a href="#pb105" class="pageref">105</a></p>
-<p class="par">Vetten in paddenstoelen, <a href="#pb104" class=
-"pageref">104</a></p>
-<p class="par">Viskosine, <a href="#pb105" class="pageref">105</a></p>
-<p class="par">Visschen, schimmels op levende, <a href="#pb8" class=
-"pageref">8</a></p>
-<p class="par">Vleesch, vergelijking met paddenst, <a href="#pb107"
-class="pageref">107</a></p>
-<p class="par">Vliegendood, <a href="#pb88" class="pageref">88</a></p>
-<p class="par">Vliegenzwam, <a href="#pb60" class="pageref">60</a>, 61,
-<a href="#pb87" class="pageref">87</a></p>
-<p class="par">Vlieszwammen, <a href="#pb54" class="pageref">54</a></p>
-<p class="par">Voedingswaarde van paddenstoelen, <a href="#pb102"
-class="pageref">102</a></p>
-<p class="par">Volvaria, verwisseling met champignons, <a href="#pb96"
-class="pageref">96</a></p>
-<p class="par">Volvaria gloiocephala, <a href="#pb84" class=
-"pageref">84</a>, <a href="#pb85" class="pageref">85</a>, <a href=
-"#pb87" class="pageref">87</a></p>
-<p class="par">Volvaria speciosa, <a href="#pb84" class=
-"pageref">84</a>, <a href="#pb85" class="pageref">85</a>, <a href=
-"#pb87" class="pageref">87</a></p>
-<p class="par">Voorjaarsporen, <a href="#pb22" class=
-"pageref">22</a></p>
-<p class="par">Vuurzwam, <a href="#pb25" class="pageref">25</a></p>
-</div>
-</div>
-<div class="div2 letter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">W</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Wandplaten, <a href="#pb85" class=
-"pageref">85</a></p>
-<p class="par">Wasschen, <a href="#pb112" class="pageref">112</a></p>
-<p class="par">Watergehalte der paddenstoelen, <a href="#pb104" class=
-"pageref">104</a>, <a href="#pb107" class="pageref">107</a></p>
-<p class="par">Wecken van paddenst, <a href="#pb121" class=
-"pageref">121</a></p>
-<p class="par">Weefsel, <a href="#pb107" class="pageref">107</a></p>
-<p class="par">Weidekringzwam, (zie Marasmius oreades), <a href="#pb42"
-class="pageref">42</a>, <a href="#pb97" class="pageref">97</a></p>
-<p class="par">Weidekringzw, heksenkring, <a href="#pb98" class=
-"pageref">98</a></p>
-<p class="par">Wierzwammen, <a href="#pb49" class="pageref">49</a></p>
-<p class="par">Woekerplanten, <a href="#pb4" class="pageref">4</a>,
-<a href="#pb6" class="pageref">6</a></p>
-<p class="par">Wijngist, <a href="#pb50" class="pageref">50</a></p>
-<p class="par">Wintersporen, <a href="#pb22" class="pageref">22</a>
-<span class="pagenum">[<a id="pb340" href="#pb340" name=
-"pb340">340</a>]</span></p>
-<p class="par">Winterzwam (zie fluweelpootje), <a href="#pb122" class=
-"pageref">122</a></p>
-<p class="par">Wratten op den hoed, <a href="#pb62" class=
-"pageref">62</a></p>
-</div>
-</div>
-<div class="div2 letter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">X</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Xylaria, <a href="#pb52" class=
-"pageref">52</a></p>
-</div>
-</div>
-<div class="div2 letter"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">Z</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Zadelzwam, <a href="#pb53" class="pageref">53</a>,
-<a href="#pb67" class="pageref">67</a></p>
-<p class="par">Zakjeszwammen, <a href="#pb50" class="pageref">50</a>,
-<a href="#pb51" class="pageref">51</a></p>
-<p class="par">Zeepzwam, <a href="#pb35" class="pageref">35</a></p>
-<p class="par">Zega, <a href="#pb103" class="pageref">103</a></p>
-<p class="par">Zellner, <span lang="de">chemie der h&ouml;heren
-Pilze</span>, <a href="#pb103" class="pageref">103</a></p>
-<p class="par">Zetmeel, <a href="#pb106" class="pageref">106</a></p>
-<p class="par">Zilveren lepel (zwart worden van), <a href="#pb114"
-class="pageref">114</a></p>
-<p class="par">Zoetzuur, <a href="#pb119" class="pageref">119</a></p>
-<p class="par">Zomersporen, <a href="#pb22" class="pageref">22</a></p>
-<p class="par">Zwamvlok, <a href="#pb24" class="pageref">24</a>,
-<a href="#pb37" class="pageref">37</a>, <a href="#pb44" class=
-"pageref">44</a></p>
-<p class="par">Zwarte truffel, <a href="#pb127" class=
-"pageref">127</a></p>
-<p class="par">Zwarte-vlekziekte, <a href="#pb15" class=
-"pageref">15</a></p>
-<p class="par">Zwavelkopje, <a href="#pb63" class="pageref">63</a>,
-<a href="#pb89" class="pageref">89</a></p>
-<p class="par">Zwavelzuur, <a href="#pb105" class="pageref">105</a></p>
-<p class="par">Zwijnen (voor &rsquo;t zoeken van truffels), <a href=
-"#pb127" class="pageref">127</a> <span class="pagenum">[<a id="pb341"
-href="#pb341" name="pb341">341</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-</div>
-</div>
-<div id="namenregister" class="div1 index"><span class=
-"pagenum">[<a href="#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h2 class="main">Namen-register.</h2>
-</div>
-<div class="divBody">
-<div class="par first">
-<div class="table">
-<table>
-<tr class="head">
-<td class="cellLeft cellTop"></td>
-<td class="cellTop">No.</td>
-<td class="cellRight cellTop">Figuur.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Aman&iacute;ta bulb&oacute;sa</td>
-<td><a href="#no24">24</a></td>
-<td class="cellRight">16, 48, 112</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Aman&iacute;ta</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-citr&iacute;na</td>
-<td><a href="#no25">25</a></td>
-<td class="cellRight">49</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Aman&iacute;ta</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-jungu&iacute;llea</td>
-<td><a href="#no20">20</a></td>
-<td class="cellRight">46</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Aman&iacute;ta</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-musc&aacute;ria</td>
-<td><a href="#no22">22</a></td>
-<td class="cellRight">13, 47</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Aman&iacute;ta</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-panther&iacute;na</td>
-<td><a href="#no23">23</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Aman&iacute;ta</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-phallo&iacute;des</td>
-<td><a href="#no24">24</a></td>
-<td class="cellRight">16, 48, 112</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Aman&iacute;ta</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-rub&eacute;scens</td>
-<td><a href="#no21">21</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Aman&iacute;ta</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-vagin&aacute;ta</td>
-<td><a href="#no19">19</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Amanit&oacute;psis vagin&aacute;ta</td>
-<td><a href="#no19">19</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Armill&aacute;ria m&eacute;llea</td>
-<td><a href="#no113">113</a></td>
-<td class="cellRight">60</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Armill&aacute;ria</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-m&uacute;cida</td>
-<td><a href="#no112">112</a></td>
-<td class="cellRight">59</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Bolb&iacute;tius hydroph&iacute;lus</td>
-<td><a href="#no137">137</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Bolb&iacute;tius</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-vitell&iacute;nus</td>
-<td><a href="#no262">262</a></td>
-<td class="cellRight">Pl. 5, fig. 29</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Bol&eacute;tus b&aacute;dius</td>
-<td><a href="#no99">99</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Bol&eacute;tus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-b&oacute;vinus</td>
-<td><a href="#no101">101</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Bol&eacute;tus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-c&aacute;lopus</td>
-<td><a href="#no106">106</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Bol&eacute;tus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-chrys&eacute;nteron</td>
-<td><a href="#no109">109</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Bol&eacute;tus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-cyan&eacute;scens</td>
-<td><a href="#no105">105</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Bol&eacute;tus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-ed&uacute;lis</td>
-<td><a href="#no97">97</a></td>
-<td class="cellRight">21</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Bol&eacute;tus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-&eacute;legans</td>
-<td><a href="#no104">104</a></td>
-<td class="cellRight">Pl. 2, fig. IX<i>b</i></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Bol&eacute;tus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-f&eacute;lleus</td>
-<td><a href="#no98">98</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Bol&eacute;tus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-fl&aacute;vus</td>
-<td><a href="#no104">104</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Bol&eacute;tus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-granul&aacute;tus</td>
-<td><a href="#no102">102</a></td>
-<td class="cellRight">55</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Bol&eacute;tus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-l&uacute;ridus</td>
-<td><a href="#no107">107</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Bol&eacute;tus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-l&uacute;teus</td>
-<td><a href="#no103">103</a></td>
-<td class="cellRight">26, 56</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Bol&eacute;tus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-paras&iacute;ticus</td>
-<td>240<i>a</i></td>
-<td class="cellRight">101</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Bol&eacute;tus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-r&uacute;fus</td>
-<td><a href="#no110">110</a></td>
-<td class="cellRight"><span class="pagenum">[<a id="pb342" href=
-"#pb342" name="pb342">342</a>]</span></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Bol&eacute;tus sat&aacute;nas</td>
-<td><a href="#no108">108</a></td>
-<td class="cellRight">58</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Bol&eacute;tus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-sc&aacute;ber</td>
-<td><a href="#no111">111</a></td>
-<td class="cellRight">57</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Bol&eacute;tus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-subtoment&oacute;sus</td>
-<td><a href="#no109">109</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Bol&eacute;tus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-varieg&aacute;tis</td>
-<td><a href="#no100">100</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Bol&eacute;tus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-versip&eacute;llis</td>
-<td><a href="#no110">110</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Bov&iacute;sta gig&aacute;ntea</td>
-<td><a href="#no271">271</a></td>
-<td class="cellRight">116</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Bov&iacute;sta</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-nigr&eacute;scens</td>
-<td><a href="#no270">270</a></td>
-<td class="cellRight">Pl. 2, fig. XVI<i>c</i></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Bov&iacute;sta</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-pl&uacute;mbea</td>
-<td><a href="#no274">274</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Bulg&aacute;ria &iacute;nquinans</td>
-<td><a href="#no9">9</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Cal&oacute;cera visc&oacute;sa</td>
-<td><a href="#no189">189</a></td>
-<td class="cellRight">83</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Canthar&eacute;llus aurant&iacute;acus</td>
-<td><a href="#no207">207</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Canthar&eacute;llus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-cib&aacute;rius</td>
-<td><a href="#no206">206</a></td>
-<td class="cellRight">19</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Canthar&eacute;llus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-infundibulif&oacute;rmis</td>
-<td><a href="#no208">208</a></td>
-<td class="cellRight">88</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Cl&aacute;&uacute;dopus vari&aacute;bilis</td>
-<td><a href="#no130">130</a></td>
-<td class="cellRight">65</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Clav&aacute;ria ameth&yacute;stina</td>
-<td><a href="#no229">229</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Clav&aacute;ria</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-botr&yacute;tis</td>
-<td><a href="#no227">227</a></td>
-<td class="cellRight">93</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Clav&aacute;ria</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-cin&eacute;rea</td>
-<td><a href="#no228">228</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Clav&aacute;ria</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-crist&aacute;ta</td>
-<td><a href="#no226">226</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Clav&aacute;ria</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-form&oacute;sa</td>
-<td><a href="#no230">230</a></td>
-<td class="cellRight">94</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Clav&aacute;ria</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-str&iacute;cta</td>
-<td><a href="#no188">188</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Clit&oacute;cybe cl&aacute;vipes</td>
-<td><a href="#no42">42</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Clit&oacute;cybe</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-dealb&aacute;ta</td>
-<td><a href="#no44">44</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Clit&oacute;cybe</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-fl&aacute;ccida</td>
-<td><a href="#no40">40</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Clit&oacute;cybe</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-infundibulif&oacute;rmis</td>
-<td><a href="#no41">41</a></td>
-<td class="cellRight">50</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Clit&oacute;cybe</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-lacc&aacute;ta</td>
-<td><a href="#no197">197</a>, <a href="#no198">198</a></td>
-<td class="cellRight">28, 87</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Clit&oacute;cybe</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-nebul&aacute;ris</td>
-<td><a href="#no43">43</a></td>
-<td class="cellRight">27</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Clit&oacute;cybe</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-obb&aacute;ta</td>
-<td><a href="#no39">39</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Clit&oacute;cybe</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-od&oacute;ra</td>
-<td><a href="#no37">37</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Clit&oacute;cybe</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-suav&eacute;olens</td>
-<td><a href="#no38">38</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Clitop&iacute;lus orc&eacute;lla</td>
-<td><a href="#no215">215</a></td>
-<td class="cellRight">Pl. 4, fig. 18</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Coll&yacute;bia butyr&aacute;cea</td>
-<td><a href="#no199">199</a></td>
-<td class="cellRight">Pl. 3, fig. 6</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Coll&yacute;bia</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-c&oacute;nfluens</td>
-<td><a href="#no209">209</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Coll&yacute;bia</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-conig&eacute;na</td>
-<td><a href="#no243">243</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Coll&yacute;bia</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-dry&oacute;phila</td>
-<td><a href="#no200">200</a></td>
-<td class="cellRight"><span class="pagenum">[<a id="pb343" href=
-"#pb343" name="pb343">343</a>]</span></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Coll&yacute;bia f&uacute;sipes</td>
-<td><a href="#no116">116</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Coll&yacute;bia</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-macul&aacute;ta</td>
-<td><a href="#no242">242</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Coll&yacute;bia</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-platyph&yacute;lla</td>
-<td><a href="#no200">200</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Coll&yacute;bia</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-radic&aacute;ta</td>
-<td><a href="#no115">115</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Coll&yacute;bia</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-tuber&oacute;sa</td>
-<td><a href="#no88">88</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Coll&yacute;bia</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-vel&uacute;tipes</td>
-<td><a href="#no117">117</a></td>
-<td class="cellRight">61</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Copr&iacute;nus atrament&aacute;rius</td>
-<td><a href="#no267">267</a></td>
-<td class="cellRight">Pl. 2, fig. VIII<i>a</i></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Copr&iacute;nus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-com&aacute;tus</td>
-<td><a href="#no266">266</a></td>
-<td class="cellRight">114</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Copr&iacute;nus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-mic&aacute;ceus</td>
-<td><a href="#no142">142</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Copr&iacute;nus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-n&iacute;veus</td>
-<td><a href="#no168">168</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Copr&iacute;nus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-plic&aacute;tilis</td>
-<td><a href="#no269">269</a></td>
-<td class="cellRight">Pl. 5, fig. 34</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">C&oacute;rdiceps milit&aacute;ris</td>
-<td><a href="#no18">18</a></td>
-<td class="cellRight">45</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Cortin&aacute;rius albo-viol&aacute;ceus</td>
-<td><a href="#no94">94</a></td>
-<td class="cellRight">Pl. 5, fig. 26</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Cortin&aacute;rius</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-armill&aacute;tus</td>
-<td><a href="#no92">92</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Cortin&aacute;rius</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-cinnabar&iacute;nus</td>
-<td><a href="#no95">95</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Cortin&aacute;rius</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-cinnam&oacute;meus</td>
-<td><a href="#no96">96</a></td>
-<td class="cellRight">Pl. 5, fig. 27</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Cortin&aacute;rius</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-collin&iacute;tus</td>
-<td><a href="#no89">89</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Cortin&aacute;rius</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-el&aacute;tior</td>
-<td><a href="#no90">90</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Cortin&aacute;rius</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-hinn&uacute;leus</td>
-<td><a href="#no93">93</a></td>
-<td class="cellRight">Pl. 5, fig. 28</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Cortin&aacute;rius</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-muc&oacute;sus</td>
-<td><a href="#no91">91</a></td>
-<td class="cellRight">14</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Crater&eacute;llus cornucopio&iacute;des</td>
-<td>288</td>
-<td class="cellRight">111</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Crepid&oacute;tus m&oacute;llis</td>
-<td><a href="#no131">131</a></td>
-<td class="cellRight">Pl. 4, fig. 22</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Cruc&iacute;bulum vulg&aacute;re</td>
-<td><a href="#no192">192</a></td>
-<td class="cellRight">84</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Cy&aacute;thus &oacute;lla</td>
-<td><a href="#no234">234</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Cy&aacute;thus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-stri&aacute;tus</td>
-<td><a href="#no233">233</a></td>
-<td class="cellRight">Pl. 2, fig. XV<i>b</i></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Dacryom&yacute;ces still&aacute;tus</td>
-<td><a href="#no180">180</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Daed&aacute;lea quercina</td>
-<td><a href="#no176">176</a></td>
-<td class="cellRight">80</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Derm&oacute;cybe cinnabar&iacute;nus</td>
-<td><a href="#no95">95</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Derm&oacute;cybe</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-cinnam&oacute;meus</td>
-<td><a href="#no96">96</a></td>
-<td class="cellRight">Pl. 5, fig. 27</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Ex&iacute;dia &aacute;lbida</td>
-<td><a href="#no181">181</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Ex&iacute;dia</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-glandul&oacute;sa</td>
-<td><a href="#no182">182</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Fistul&iacute;na hep&aacute;tica</td>
-<td><a href="#no170">170</a></td>
-<td class="cellRight">79</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">F&oacute;mes ann&oacute;sus</td>
-<td><a href="#no167">167</a></td>
-<td class="cellRight">74&ndash;77<span class="pagenum">[<a id="pb344"
-href="#pb344" name="pb344">344</a>]</span></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">F&oacute;mes applan&aacute;tus</td>
-<td><a href="#no165">165</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>F&oacute;mes</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-conch&aacute;tus</td>
-<td><a href="#no168">168</a></td>
-<td class="cellRight">77, 78</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>F&oacute;mes</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-conn&aacute;tus</td>
-<td><a href="#no108">108</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>F&oacute;mes</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-foment&aacute;rius</td>
-<td><a href="#no166">166</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>F&oacute;mes</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-igni&aacute;rius</td>
-<td><a href="#no162">162</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>F&oacute;mes</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-pom&aacute;ceus</td>
-<td><a href="#no164">164</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>F&oacute;mes</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-rob&uacute;stus</td>
-<td><a href="#no162">162</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Gal&eacute;ra hypn&oacute;rum</td>
-<td><a href="#no219">219</a></td>
-<td class="cellRight">Pl. 4, fig. 21</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Ge&aacute;ster fimbri&aacute;tus</td>
-<td><a href="#no256">256</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Ge&aacute;ster</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-hygrom&eacute;ricus</td>
-<td><a href="#no257">257</a></td>
-<td class="cellRight">110</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Ge&aacute;ster</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-Schm&iacute;delii</td>
-<td><a href="#no277">277</a></td>
-<td class="cellRight">118</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Ge&aacute;ster</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-tr&iacute;plex</td>
-<td><a href="#no255">255</a></td>
-<td class="cellRight">107&ndash;110</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Geogl&oacute;ssum gl&aacute;brum</td>
-<td><a href="#no14">14</a></td>
-<td class="cellRight">42</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Gomph&iacute;dius glutin&oacute;sus</td>
-<td><a href="#no245">245</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Gomph&iacute;dius</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-r&oacute;seus</td>
-<td><a href="#no246">246</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Gomph&iacute;dius</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-v&iacute;scidus</td>
-<td><a href="#no244">244</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Hebel&oacute;ma crustulinif&oacute;rme</td>
-<td><a href="#no218">218</a></td>
-<td class="cellRight">Pl. 4, fig. 20</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Helv&eacute;lla cr&iacute;spa</td>
-<td><a href="#no10">10</a></td>
-<td class="cellRight">41</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Helv&eacute;lla</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-lacun&oacute;sa</td>
-<td><a href="#no11">11</a></td>
-<td class="cellRight">40</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Hirne&oacute;la aur&iacute;cula J&uacute;dae</td>
-<td><a href="#no177">177</a></td>
-<td class="cellRight">82</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">H&yacute;dnum aurisc&aacute;lpium</td>
-<td><a href="#no252">252</a></td>
-<td class="cellRight">105</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>H&yacute;dnum</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-cyathif&oacute;rme</td>
-<td><a href="#no249">249</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>H&yacute;dnum</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-ferrug&iacute;neum</td>
-<td><a href="#no253">253</a></td>
-<td class="cellRight">Pl. 2, fig. XI<i>b</i></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>H&yacute;dnum</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-grav&eacute;olens</td>
-<td><a href="#no251">251</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>H&yacute;dnum</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-imbric&aacute;tum</td>
-<td><a href="#no247">247</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>H&yacute;dnum</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-melale&uacute;cum</td>
-<td><a href="#no250">250</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>H&yacute;dnum</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-rep&aacute;ndum</td>
-<td><a href="#no248">248</a></td>
-<td class="cellRight">104</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Hygr&oacute;phorus cer&aacute;ceus</td>
-<td><a href="#no54">54</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Hygr&oacute;phorus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-cocc&iacute;neus</td>
-<td><a href="#no50">50</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Hygr&oacute;phorus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-eb&uacute;rneus</td>
-<td><a href="#no45">45</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Hygr&oacute;phorus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-hypoth&eacute;jus</td>
-<td><a href="#no47">47</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Hygr&oacute;phorus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-lim&aacute;cimus</td>
-<td><a href="#no46">46</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Hygr&oacute;phorus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-mini&aacute;tus</td>
-<td><a href="#no51">51</a></td>
-<td class="cellRight"><span class="pagenum">[<a id="pb345" href=
-"#pb345" name="pb345">345</a>]</span></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Hygr&oacute;phorus n&iacute;veus</td>
-<td><a href="#no49">49</a></td>
-<td class="cellRight">10</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Hygr&oacute;phorus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-pun&iacute;ceus</td>
-<td><a href="#no52">52</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Hygr&oacute;phorus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-psitt&aacute;cinus</td>
-<td><a href="#no55">55</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Hygr&oacute;phorus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-virg&iacute;neus</td>
-<td><a href="#no48">48</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Hyphol&oacute;ma Candolle&aacute;num</td>
-<td><a href="#no223">223</a></td>
-<td class="cellRight">Pl. 5, fig. 30</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Hyphol&oacute;ma</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-epix&aacute;nthum</td>
-<td><a href="#no140">140</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Hyphol&oacute;ma</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-fascicul&aacute;re</td>
-<td><a href="#no139">139</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Hyphol&oacute;ma</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-hydroph&iacute;lus</td>
-<td><a href="#no137">137</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Hyphol&oacute;ma</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-sublater&iacute;tium</td>
-<td><a href="#no138">138</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Inoc&yacute;be geoph&yacute;lla</td>
-<td><a href="#no216">216</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Inoc&yacute;be</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-rim&oacute;sa</td>
-<td><a href="#no217">217</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Inol&oacute;ma albo-viol&aacute;cea</td>
-<td><a href="#no94">94</a></td>
-<td class="cellRight">Pl. 5, fig. 26</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Ithyph&aacute;llus imp&uacute;dicus</td>
-<td><a href="#no231">231</a></td>
-<td class="cellRight">95&ndash;98</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Lacc&aacute;ria lacc&aacute;ta</td>
-<td><a href="#no197">197</a></td>
-<td class="cellRight">28, 87</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Lacc&aacute;ria lacc&aacute;ta var
-ameth&yacute;stina</td>
-<td><a href="#no198">198</a></td>
-<td class="cellRight">28</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Lact&aacute;rius aurant&iacute;acus</td>
-<td><a href="#no60">60</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Lact&aacute;rius</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-bl&eacute;nnius</td>
-<td><a href="#no59">59</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Lact&aacute;rius</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-delici&oacute;sus</td>
-<td><a href="#no56">56</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Lact&aacute;rius</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-glyci&oacute;smus</td>
-<td><a href="#no61">61</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Lact&aacute;rius</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-piper&aacute;tus</td>
-<td><a href="#no67">67</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Lact&aacute;rius</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-r&uacute;fus</td>
-<td><a href="#no63">63</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Lact&aacute;rius</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-subd&uacute;lcis</td>
-<td><a href="#no62">62</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Lact&aacute;rius</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-thei&oacute;galus</td>
-<td><a href="#no57">57</a></td>
-<td class="cellRight">51</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Lact&aacute;rius</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-tormin&oacute;sus</td>
-<td><a href="#no65">65</a></td>
-<td class="cellRight">52</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Lact&aacute;rius</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-t&uacute;rpis</td>
-<td><a href="#no64">64</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Lact&aacute;rius</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-vell&eacute;reus</td>
-<td><a href="#no66">66</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Lact&aacute;rius</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-vi&eacute;tus</td>
-<td><a href="#no58">58</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Lent&iacute;nus cochle&aacute;tus</td>
-<td><a href="#no127">127</a></td>
-<td class="cellRight">63</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Lent&iacute;nus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-l&eacute;pidus</td>
-<td><a href="#no125">125</a></td>
-<td class="cellRight">62</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Lent&iacute;nus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-squam&oacute;sus</td>
-<td><a href="#no125">125</a></td>
-<td class="cellRight">62</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Lent&iacute;nus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-tigr&iacute;nus</td>
-<td><a href="#no126">126</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Lenz&iacute;tes betul&iacute;na</td>
-<td><a href="#no143">143</a></td>
-<td class="cellRight">66</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Lenz&iacute;tes</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-saepi&aacute;ria</td>
-<td><a href="#no144">144</a></td>
-<td class="cellRight"><span class="pagenum">[<a id="pb346" href=
-"#pb346" name="pb346">346</a>]</span></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Le&oacute;tia l&uacute;brica</td>
-<td><a href="#no15">15</a></td>
-<td class="cellRight">43</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Lepi&oacute;ta acutesquam&oacute;sa</td>
-<td><a href="#no276">276</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Lepi&oacute;ta</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-amianth&iacute;na</td>
-<td><a href="#no196">196</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Lepi&oacute;ta</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-aspera</td>
-<td><a href="#no276">276</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Lepi&oacute;ta</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-clypeol&aacute;ria</td>
-<td><a href="#no195">195</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Lepi&oacute;ta</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-granul&oacute;sa</td>
-<td><a href="#no196">196</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Lepi&oacute;ta</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-proc&eacute;ra</td>
-<td><a href="#no193">193</a></td>
-<td class="cellRight">85</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Lepi&oacute;ta</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-rhac&oacute;des</td>
-<td><a href="#no194">194</a></td>
-<td class="cellRight">24, 86</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Lycop&eacute;rdon <span class="corr" id=
-"xd21e25628" title="Bron: Bov&iacute;sta">bov&iacute;sta</span></td>
-<td><a href="#no271">271</a></td>
-<td class="cellRight">116</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Lycop&eacute;rdon</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-cael&aacute;tum</td>
-<td><a href="#no272">272</a></td>
-<td class="cellRight">115</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Lycop&eacute;rdon</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-echin&aacute;tum</td>
-<td><a href="#no237">237</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Lycop&eacute;rdon</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-excipulif&oacute;rme</td>
-<td><a href="#no235">235</a></td>
-<td class="cellRight">99</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Lycop&eacute;rdon</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-furfur&aacute;ceum</td>
-<td><a href="#no239">239</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Lycop&eacute;rdon</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-gemm&aacute;tum</td>
-<td><a href="#no236">236</a></td>
-<td class="cellRight">100</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Lycop&eacute;rdon</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-nigr&eacute;scens</td>
-<td><a href="#no273">273</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Lycop&eacute;rdon</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-pl&uacute;mbea</td>
-<td><a href="#no274">274</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Lycop&eacute;rdon</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-pyrif&oacute;rme</td>
-<td><a href="#no238">238</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Mar&aacute;smius andros&aacute;ceus</td>
-<td><a href="#no214">214</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Mar&aacute;smius</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-c&oacute;nfluens</td>
-<td><a href="#no209">209</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Mar&aacute;smius</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-or&eacute;ades</td>
-<td><a href="#no211">211</a></td>
-<td class="cellRight">22, 25, 89</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Mar&aacute;smius</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-r&oacute;tula</td>
-<td><a href="#no212">212</a></td>
-<td class="cellRight">90</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Mar&aacute;smius</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-scorod&oacute;nius</td>
-<td><a href="#no213">213</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Mar&aacute;smius</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-&uacute;rens</td>
-<td><a href="#no210">210</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Mer&uacute;lius c&oacute;rium</td>
-<td><a href="#no171">171</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Mer&uacute;lius</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-l&aacute;crymans</td>
-<td><a href="#no173">173</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Mer&uacute;lius</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-papyr&iacute;nus</td>
-<td><a href="#no171">171</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Mer&uacute;lius</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-tremell&oacute;sus</td>
-<td><a href="#no172">172</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Morch&eacute;lla escul&eacute;nta</td>
-<td><a href="#no12">12</a></td>
-<td class="cellRight">20</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Mut&iacute;nus can&iacute;nus</td>
-<td><a href="#no232">232</a></td>
-<td class="cellRight">98</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Myc&eacute;na cort&iacute;cola</td>
-<td><a href="#no118">118</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Myc&eacute;na</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-epipter&yacute;gia</td>
-<td><a href="#no202">202</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Myc&eacute;na</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-galericul&aacute;ta</td>
-<td><a href="#no119">119</a></td>
-<td class="cellRight">73</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Myc&eacute;na</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-galop&oacute;da</td>
-<td><a href="#no203">203</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Myc&eacute;na</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-polygramma</td>
-<td><a href="#no121">121</a></td>
-<td class="cellRight">Pl. 3, fig. 7<span class="pagenum">[<a id="pb347"
-href="#pb347" name="pb347">347</a>]</span></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Myc&eacute;na p&uacute;ra</td>
-<td><a href="#no204">204</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Myc&eacute;na</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-rug&oacute;sa</td>
-<td><a href="#no120">120</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Myx&aacute;cium collin&iacute;tum</td>
-<td><a href="#no89">89</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Myx&aacute;cium</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-el&aacute;tior</td>
-<td><a href="#no90">90</a></td>
-<td class="cellRight">Pl. 5, fig. 25</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Myx&aacute;cium</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-muc&oacute;sum</td>
-<td><a href="#no91">91</a></td>
-<td class="cellRight">14</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Nauc&oacute;ria semiorbicul&aacute;ris</td>
-<td><a href="#no275">275</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Nol&aacute;nea p&aacute;scua</td>
-<td><a href="#no260">260</a></td>
-<td class="cellRight">Pl. 4, fig. 17</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">N&yacute;ctalis aster&oacute;phora</td>
-<td><a href="#no87">87</a></td>
-<td class="cellRight">53</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Omph&aacute;lia f&iacute;bula</td>
-<td><a href="#no205">205</a></td>
-<td class="cellRight">Pl. 3, fig. 8</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Pan&#509;olus campanul&aacute;tus</td>
-<td><a href="#no270">270</a></td>
-<td class="cellRight">Pl. 5, fig. 35</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">P&aacute;nus st&iacute;pticus</td>
-<td><a href="#no128">128</a></td>
-<td class="cellRight">64</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Pax&iacute;llus atrotoment&oacute;sus</td>
-<td><a href="#no136">136</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Pax&iacute;llus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-invol&uacute;tus</td>
-<td><a href="#no220">220</a></td>
-<td class="cellRight">91,92</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Pez&iacute;za aur&aacute;ntia</td>
-<td><a href="#no1">1</a></td>
-<td class="cellRight">Pl. 1, fig. V<i>a</i></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Pez&iacute;za</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-b&aacute;dia</td>
-<td><a href="#no5">5</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Pez&iacute;za</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-fructig&eacute;na</td>
-<td><a href="#no8">8</a></td>
-<td class="cellRight">39</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Pez&iacute;za</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-fusisp&oacute;ra</td>
-<td><a href="#no2">2</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Pez&iacute;za</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-hemisph&aacute;&eacute;rica</td>
-<td><a href="#no6">6</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Pez&iacute;za</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-on&oacute;tica</td>
-<td><a href="#no7">7</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Pez&iacute;za</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-scutell&aacute;ta</td>
-<td><a href="#no3">3</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Pez&iacute;za</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-vesicul&oacute;sa</td>
-<td><a href="#no4">4</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Ph&aacute;llus can&iacute;nus</td>
-<td><a href="#no232">232</a></td>
-<td class="cellRight">98</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Ph&aacute;llus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-imp&uacute;dicus</td>
-<td><a href="#no231">231</a></td>
-<td class="cellRight">95&ndash;98</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Phl&eacute;bia aurant&iacute;aca</td>
-<td><a href="#no190">190</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Phl&eacute;bia</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-radi&aacute;ta</td>
-<td><a href="#no190">190</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Pholi&oacute;ta auriv&eacute;lla</td>
-<td><a href="#no134">134</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Pholi&oacute;ta</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-mut&aacute;bilis</td>
-<td><a href="#no132">132</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Pholi&oacute;ta</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-pr&aacute;ecox</td>
-<td><a href="#no261">261</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Pholi&oacute;ta</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-sqarr&oacute;sa</td>
-<td><a href="#no133">133</a></td>
-<td class="cellRight">Pl. 4, fig. 19</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Pleur&oacute;tus dry&iacute;nus</td>
-<td><a href="#no124">124</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Pleur&oacute;tus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-ostre&aacute;tus</td>
-<td><a href="#no123">123</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Pleur&oacute;tus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-ulm&aacute;rius</td>
-<td><a href="#no122">122</a></td>
-<td class="cellRight">Pl. 3, fig. 9<span class="pagenum">[<a id="pb348"
-href="#pb348" name="pb348">348</a>]</span></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Pl&uacute;teus cerv&iacute;nus</td>
-<td><a href="#no129">129</a></td>
-<td class="cellRight">Pl. 4, fig. 16</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Pol&yacute;porus abiet&iacute;nus</td>
-<td><a href="#no159">159</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Pol&yacute;porus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-ad&uacute;stus</td>
-<td><a href="#no156">156</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Pol&yacute;porus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-am&oacute;rphus</td>
-<td><a href="#no158">158</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Pol&yacute;porus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-bet&uacute;linus</td>
-<td><a href="#no149">149</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Pol&yacute;porus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-brum&aacute;lis</td>
-<td><a href="#no146">146</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Pol&yacute;porus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-frond&oacute;sus</td>
-<td><a href="#no152">152</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Pol&yacute;porus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-f&uacute;mosus</td>
-<td><a href="#no155">155</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Pol&yacute;porus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-gig&aacute;nteus</td>
-<td><a href="#no151">151</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Pol&yacute;porus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-h&iacute;spidus</td>
-<td><a href="#no153">153</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Pol&yacute;porus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-per&eacute;nnis</td>
-<td><a href="#no145">145</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Pol&yacute;porus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-p&iacute;cipes</td>
-<td><a href="#no148">148</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Pol&yacute;porus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-radi&aacute;tus</td>
-<td><a href="#no157">157</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Pol&yacute;porus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-Schweinitzii</td>
-<td><a href="#no154">154</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Pol&yacute;porus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-squam&oacute;sus</td>
-<td><a href="#no147">147</a></td>
-<td class="cellRight">67, 68</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Pol&yacute;porus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-sulph&uacute;reus</td>
-<td><a href="#no150">150</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Pol&yacute;porus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-vers&iacute;color</td>
-<td><a href="#no160">160</a></td>
-<td class="cellRight">73</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Pol&yacute;porus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-zon&aacute;tus</td>
-<td><a href="#no161">161</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Polyst&iacute;ctus abiet&iacute;nus</td>
-<td><a href="#no159">159</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Polyst&iacute;ctus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-per&eacute;nnis</td>
-<td><a href="#no145">145</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Polyst&iacute;ctus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-vers&iacute;color</td>
-<td><a href="#no160">160</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Polyst&iacute;ctus</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-zon&aacute;tus</td>
-<td><a href="#no161">161</a></td>
-<td class="cellRight">73</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Psalli&oacute;ta arv&eacute;nsis</td>
-<td><a href="#no264">264</a></td>
-<td class="cellRight">Pl. 2, fig. VII</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Psalli&oacute;ta</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-camp&eacute;stris</td>
-<td><a href="#no263">263</a></td>
-<td class="cellRight">77, 18, 113</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Psalli&oacute;ta</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-sylv&aacute;tica</td>
-<td><a href="#no221">221</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Psath&yacute;ra corr&uacute;gis</td>
-<td><a href="#no224">224</a></td>
-<td class="cellRight">Pl. 5, fig. 33</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Psathyr&eacute;lla dissemin&aacute;ta</td>
-<td><a href="#no141">141</a></td>
-<td class="cellRight">Pl. 5, fig. 36</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Rhiz&oacute;pogon lute&oacute;lus</td>
-<td><a href="#no241">241</a></td>
-<td class="cellRight">103</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">R&uacute;ssula alut&aacute;cea</td>
-<td><a href="#no82">82</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>R&uacute;ssula</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-citr&iacute;na</td>
-<td><a href="#no74">74</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>R&uacute;ssula</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-cyanox&aacute;ntha</td>
-<td><a href="#no80">80</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>R&uacute;ssula</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-d&eacute;lica</td>
-<td><a href="#no69">69</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>R&uacute;ssula</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-dep&aacute;llens</td>
-<td><a href="#no79">79</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>R&uacute;ssula</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-em&eacute;tica</td>
-<td><a href="#no86">86</a></td>
-<td class="cellRight"><span class="pagenum">[<a id="pb349" href=
-"#pb349" name="pb349">349</a>]</span></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">R&uacute;ssula f&oacute;&eacute;tens</td>
-<td><a href="#no70">70</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>R&uacute;ssula</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-fr&aacute;gilis</td>
-<td><a href="#no84">84</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>R&uacute;ssula</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-furc&aacute;ta</td>
-<td><a href="#no75">75</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>R&uacute;ssula</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-heteroph&yacute;lla</td>
-<td><a href="#no77">77</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>R&uacute;ssula</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-&iacute;ntegra</td>
-<td><a href="#no81">81</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>R&uacute;ssula</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-l&eacute;pida</td>
-<td><a href="#no78">78</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>R&uacute;ssula</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-n&iacute;gricans</td>
-<td><a href="#no68">68</a></td>
-<td class="cellRight">53</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>R&uacute;ssula</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-ochr&aacute;cea</td>
-<td><a href="#no73">73</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>R&uacute;ssula</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-ochrol&eacute;&uacute;ca</td>
-<td><a href="#no72">72</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>R&uacute;ssula</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-pectin&aacute;ta</td>
-<td><a href="#no71">71</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>R&uacute;ssula</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-<span class="corr" id="xd21e26643" title=
-"Bron: Quell&eacute;t&uuml;">Quel&eacute;tii</span></td>
-<td><a href="#no83">83</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>R&uacute;ssula</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-r&uacute;bra</td>
-<td><a href="#no85">85</a></td>
-<td class="cellRight">54</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>R&uacute;ssula</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-vir&eacute;scens</td>
-<td><a href="#no76">76</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Spar&aacute;ssis cr&iacute;spa</td>
-<td><a href="#no254">254</a></td>
-<td class="cellRight">106</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Sclerod&eacute;rma vulg&aacute;re</td>
-<td><a href="#no240">240</a></td>
-<td class="cellRight">101, 102</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Sphaer&oacute;bolus stell&aacute;tus</td>
-<td><a href="#no191">191</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">St&eacute;reum hirs&uacute;tum</td>
-<td><a href="#no187">187</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>St&eacute;reum</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-purp&uacute;reum</td>
-<td><a href="#no186">186</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>St&eacute;reum</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-rug&oacute;sum</td>
-<td><a href="#no184">184</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>St&eacute;reum</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-sanguinol&eacute;ntum</td>
-<td><a href="#no183">183</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>St&eacute;reum</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-spad&iacute;ceum</td>
-<td><a href="#no185">185</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Stroph&aacute;ria aerugin&oacute;sa</td>
-<td><a href="#no222">222</a></td>
-<td class="cellRight">Pl. 5, fig. 32</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Stroph&aacute;ria</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-semiglob&aacute;ta</td>
-<td><a href="#no265">265</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Telam&oacute;nia armill&aacute;tus</td>
-<td><a href="#no92">92</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Telam&oacute;nia</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-hinn&uacute;leus</td>
-<td><a href="#no93">93</a></td>
-<td class="cellRight">Pl. 5, fig. 28</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Tel&eacute;phora terr&eacute;stris</td>
-<td><a href="#no225">225</a></td>
-<td class="cellRight">Pl. 2, fig. XIII<i>a</i></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Tram&eacute;tes gibb&oacute;sa</td>
-<td><a href="#no175">175</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Tram&eacute;tes</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-radicip&eacute;rda</td>
-<td><a href="#no167">167</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Tram&eacute;tes</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-suav&eacute;olens</td>
-<td><a href="#no174">174</a></td>
-<td class="cellRight">81</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Trem&eacute;lla foli&aacute;cea</td>
-<td><a href="#no179">179</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Trem&eacute;lla</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-mesent&eacute;rica</td>
-<td><a href="#no178">178</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Trichol&oacute;ma columb&eacute;tta</td>
-<td><a href="#no27">27</a></td>
-<td class="cellRight">Pl. 3, fig. 4</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Trichol&oacute;ma</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-equ&eacute;stre</td>
-<td><a href="#no33">33</a></td>
-<td class="cellRight"><span class="pagenum">[<a id="pb350" href=
-"#pb350" name="pb350">350</a>]</span></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Trichol&oacute;ma gam&oacute;bsum</td>
-<td><a href="#no26">26</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Trichol&oacute;ma</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-Georgi&iacute;</td>
-<td><a href="#no26">26</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Trichol&oacute;ma</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-l&uacute;ridum</td>
-<td><a href="#no31">31</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Trichol&oacute;ma</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-melale&uacute;cum</td>
-<td><a href="#no36">36</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Trichol&oacute;ma</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-n&uacute;dum</td>
-<td><a href="#no29">29</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Trichol&oacute;ma</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-person&aacute;tum</td>
-<td><a href="#no29">29</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Trichol&oacute;ma</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-portent&oacute;sum</td>
-<td><a href="#no35">35</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Trichol&oacute;ma</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-r&uacute;tilans</td>
-<td><a href="#no114">114</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Trichol&oacute;ma</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-sapon&aacute;ceum</td>
-<td><a href="#no34">34</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Trichol&oacute;ma</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-s&oacute;rdidum</td>
-<td><a href="#no30">30</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Trichol&oacute;ma</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-sulph&uacute;reum</td>
-<td><a href="#no32">32</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Trichol&oacute;ma</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-t&eacute;rreum</td>
-<td><a href="#no28">28</a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Tub&aacute;ria furfur&aacute;cea</td>
-<td><a href="#no135">135</a></td>
-<td class="cellRight">Pl. 4 fig. 24</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Tul&oacute;stoma mamm&oacute;sum</td>
-<td><a href="#no278">278</a></td>
-<td class="cellRight">117</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">V&eacute;rpa digitalif&oacute;rmis</td>
-<td><a href="#no13">13</a></td>
-<td class="cellRight">Pl. 1 fig. V<i>d</i></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Volv&aacute;ria gloioc&eacute;phala</td>
-<td><a href="#no259b">259<i>b</i></a></td>
-<td class="cellRight"></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Volv&aacute;ria</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-speci&oacute;sa</td>
-<td><a href="#no259a">259<i>a</i></a></td>
-<td class="cellRight">Pl. 4 fig. 15</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft">Xyl&aacute;ria hyp&oacute;xylon</td>
-<td><a href="#no16">16</a></td>
-<td class="cellRight">44</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="cellLeft cellBottom">
-<table class="ditto">
-<tr class="s">
-<td>Xyl&aacute;ria</td>
-</tr>
-<tr class="d">
-<td>,,</td>
-</tr>
-</table>
-polym&oacute;rpha</td>
-<td class="cellBottom"><a href="#no17">17</a></td>
-<td class="cellRight cellBottom"></td>
-</tr>
-</table>
-</div>
-<p class="par"><span class="pagenum">[<a id="pb351" href="#pb351" name=
-"pb351">351</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-</div>
-<div id="plates" class="div1 plates"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h2 class="main">Platen.</h2>
-<div id="xd21e27060" class="div2 letter"><span class=
-"pagenum">[<a href="#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">Verklaring van plaat 1.</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Lagere zwammen en enkele hoogere zwammen
-behoorende tot de Ascomyceten of Zakjeszwammen.</p>
-<ul>
-<li>I. <b>Claviceps purp&uacute;rea</b> (<i>moederkoorn</i>).
-<ul>
-<li><i>a</i>. Zwarte, harde korrels: verdikte, verharde en vergroeide
-zwamdraden. <i>scleroti&euml;n</i>, in een korenaar.</li>
-<li><i>b</i>. Een enkel <i>sclerotium</i> en <i>c.</i> idem, waaruit in
-&rsquo;t voorjaar de paddenstoeltjes, de eigenlijke sporendragers te
-voorschijn komen. <i>d</i>. Een hoedje van zoo&rsquo;n sporendrager in
-doorsnede; <i>e</i>. een blaasje uit den wand er van waarin een massa
-langwerpige zakjes (asci) liggen, elk met 8 draadvormige sporen er in.
-<i>f.</i> Zich lot zwamdraden ontwikkelde sporen.</li>
-<li><i>a, b, c</i> halve grootte, <i>d, e</i> vergroot, <i>f</i> sterk
-vergroot.</li>
-</ul>
-</li>
-<li>II. <b>Eschdoornblad</b> met <b>Rhyt&iacute;sma acer&iacute;num</b>
-(<i>zwarte vlekziekte</i>), bij <i>a.</i> sporenzakje.</li>
-<li>III. <i>a</i>. <b>Morch&eacute;lla escul&eacute;nta</b> (<i>eetbare
-Morielje</i>).
-<ul>
-<li>b. <b>Morch&eacute;lla rim&oacute;sipes</b> (<i>kleine
-Morielje</i>).</li>
-</ul>
-</li>
-<li>IV. <b>Helv&eacute;lla crispa</b> en <b>lacun&oacute;sa</b>
-(<i>kluifjeszwam</i>).</li>
-<li>V. <i>a</i>. <b>Peziza aur&aacute;ntia</b> (<i>Groote roode
-bekerzwam</i>).
-<ul>
-<li><i>b</i>. <b>Mitrula palud&oacute;sa</b> (<i>Gele
-lichtjes</i>).</li>
-<li><i>c</i>. <b>Peziza willk&oacute;mmii</b>
-(<i>Larix-kanker</i>).</li>
-<li><i>d</i>. <b>V&eacute;rpa digitalif&oacute;rmis</b>
-(<i>Vingerhoedje</i>).</li>
-</ul>
-</li>
-<li>VI. <i>a</i>. <b>Ustil&aacute;go Sec&aacute;lis</b>
-(<i>Korenbrand</i>) in de rogge.
-<ul>
-<li><i>b</i>. <b>Ustil&aacute;go Avenae</b> (<i>Korenbrand</i>) in de
-haver.</li>
-</ul>
-</li>
-<li>VII. <b>Puccinia <span class="corr" id="xd21e27228" title=
-"Bron: gr&aacute;mInis">gr&aacute;minis</span></b> (<i>Korenroest</i>).
-<ul>
-<li><i>a</i> Oranje sporennapjes op Berberis-blad: <i>de eerste
-waard</i>.</li>
-<li><i>b</i>. Een vergroot napje, dat sporen uitwerpt
-(<i>conidi&euml;n</i>).</li>
-<li><i>c</i>. De roest op gras en graan (<i>tweede waard</i>),
-veroorzaakt door die conidio-sporen.</li>
-</ul>
-</li>
-<li>VIII. <b>Exo&aacute;scus alnit&oacute;rquus</b> (<i>Roode
-Elzenvlag</i>).
-<ul>
-<li><i>a</i>. De zwamdraad ontwikkelt zich in de jonge vruchten en doet
-er een groote roode lap of blaadje uitgroeien, daarin bevinden zich de
-sporen.</li>
-<li><i>b</i>. Sporenzakken van de zwam<span class="corr" id=
-"xd21e27274" title="Bron: .">,</span> sterk vergroot.</li>
-</ul>
-</li>
-<li>IX. <b>Phyt&oacute;phthora inf&eacute;stans</b>
-(<i>Aardappelziekte</i>).
-<ul>
-<li><i>a</i>. Bladvlekken. <i>b</i>. Sterk vergroote zwamdraden met
-sporendragers. <i>c</i>. Een sporendrager waaruit de sporen ontsnappen,
-die de ziekte verspreiden.</li>
-</ul>
-</li>
-<li>X. <b>Exo&aacute;scus betul&iacute;nus</b> (<i>Heksenbezems</i>).
-<ul>
-<li>Bij <i>a</i>. Zwamdraden, die in de cellen van de berkenschors
-doordringen.</li>
-</ul>
-</li>
-<li>XI. Microscopische doorsnede van een <b>Ascomyceet-</b> of
-<b>Zakjeszwam</b>.
-<ul>
-<li><i>a</i>. de asci- of zakjes met 8 sporen, <i>b</i>. onvruchtbare
-cellen of paraphysen. <i>c</i>. uitgeworpen sporen.</li>
-</ul>
-</li>
-<li>XII. Microscopische doorsnede van een <b>Basidio myceet</b> of
-<b>Steeltjeszwam</b>.
-<ul>
-<li><i>a</i>. Dwarse doorsnede van 3 plaatjes onder den hoed: een deel
-van het sporenvlies (<i>hymenium</i>), dat de plaatjes bedekt.</li>
-<li><i>b. c. e</i>. vergroote stukken van dit <i>hymenium</i> met de
-<i>basidi&euml;n</i>, waarop de <i>sterigma&rsquo;s</i> die de
-<i>sporen</i> (meestal 4) dragen, <i>f.</i> onvruchtbare cellen
-(<i>cystiden</i>). <i>d</i>. sporen.</li>
-</ul>
-</li>
-</ul>
-<p class="par"><span class="pagenum">[<a id="pb352" href="#pb352" name=
-"pb352">352</a>]</span></p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e27380width" id="pl1"><a href=
-"images/pl1h.gif"><img src="images/pl1.gif" alt="Lagere zwammen."
-width="720" height="559"></a>
-<p class="figureHead">Lagere zwammen.</p>
-<p class="par first">Plaat 1.</p>
-</div>
-<p class="par"><span class="pagenum">[<a id="pb353" href="#pb353" name=
-"pb353">353</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="xd21e27387" class="div2 letter"><span class=
-"pagenum">[<a href="#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">Verklaring van plaat 2.</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Basidiomyceten of Steeltjeszwammen.</p>
-<ul>
-<li>I. <b>Amanita musc&aacute;ria</b> (<i>Vliegenzwam</i>), in
-verschillende stadia van ontwikkeling en op doorsnede.</li>
-<li>II. <b>Lepi&oacute;ta proc&eacute;ra</b> (<i>Parasolzwam</i>), in
-verschillende stadia van ontwikkeling.</li>
-<li>III. <b>Armill&aacute;ria m&eacute;llea</b>
-(<i>Honingzwam</i>).</li>
-<li>IV. <b>R&uacute;ssula.</b> <i>a</i>. toont de plaatjes; sommige
-zijn vertakt maar alle loopen van hoedrand tot steel.
-<ul>
-<li><i>b</i>. Plaatjes van een andere Russula, geen vertakte plaatjes,
-sommige beginnen bij den rand, maar bereiken den steel niet.</li>
-</ul>
-</li>
-<li>V. <b>Lact&aacute;rius</b> (<i>Melkzwam</i>).
-<ul>
-<li><i>a</i>. Volwassen exemplaar met kringen en melkdruppels.</li>
-<li><i>b</i>. <b>L. tormin&oacute;sus</b> (<i>Giftige melkzwam</i>) met
-haren aan den hoedrand.</li>
-<li><i>c</i>. Steel van <b>L<span class="corr" id="xd21e27460" title=
-"Bron: ,">.</span> delici&oacute;sus</b> (<i>Oranje-melkzwam</i>) met
-oranje mantel en holte.</li>
-</ul>
-</li>
-<li>VI. <b>Canthar&eacute;llus cib&aacute;rius</b>
-(<i>Dooierzwam</i>).</li>
-<li>VII. <b>Psalli&oacute;ta arv&eacute;nsis</b>
-(<i>Akker-champignon</i>).</li>
-<li>VIII. <i>a</i>. <b>Coprinus atrament&aacute;rius</b> (<i>Kale
-inktzwam</i>).
-<ul>
-<li><i>b. en c</i>. <b>Coprinus com&aacute;tus</b> (<i>Geschubde
-inktzwam</i>).</li>
-</ul>
-</li>
-<li>IX. <i>a</i>. <b>Bol&eacute;tus ed&uacute;lis</b>
-(<i>Eekhoorntjesbrood</i>).
-<ul>
-<li><i>b</i>. <b>Bol&eacute;tus &eacute;legans</b> (<i>Gele
-ringboleet</i>).</li>
-<li><i>c</i>. Doorsnede van een <i>Boletus</i>.</li>
-</ul>
-</li>
-<li>X. <i>a</i>. <b>Pol&yacute;porus vers&iacute;color</b>
-(<i>Elfenbankjes</i>).
-<ul>
-<li><i>b</i>. <b>F&oacute;mes</b> (<i>Tondelzwam</i>) met buisjeslagen
-op doorsnede.</li>
-<li><i>c</i>. <b>Fistul&iacute;na hep&aacute;tica</b>
-(<i>Biefstukzwam</i>). <i>d</i>. Buisjes van deze vergroot, los van
-elkaar. <i>e</i>. Jong exemplaar op doorsnede, <i>f</i>. Buisjes van
-<b>Tram&eacute;tes</b> (<i>Dennenmoorder</i>).</li>
-</ul>
-</li>
-<li>XI. <i>a</i>. <b>H&yacute;dnum rep&aacute;ndum</b> (<i>Gele
-stekelzwam</i>).
-<ul>
-<li><i>b</i>. <b>H&yacute;dnum ferrug&iacute;neum</b> (<i>Roestkleurige
-stekelzwam</i>).</li>
-</ul>
-</li>
-<li>XII. <i>a. c. d</i>. <b>Clav&aacute;ria</b> (<i>Koraal- en
-Knotszwammen</i>).
-<ul>
-<li><i>b</i>. <b><span class="corr" id="xd21e27627" title=
-"Bron: C&aacute;l&oacute;cera">Cal&oacute;cera</span>
-visc&oacute;sa</b> (<i>Kleverig Koraalzwammetje</i>).</li>
-</ul>
-</li>
-<li>XIII. <i>a</i>. <b>Tel&eacute;phora terr&eacute;stris</b>
-(<i>Franje-zwam</i>).
-<ul>
-<li><i>b</i>. <b>Crater&eacute;llus <span class="corr" id="xd21e27653"
-title="Bron: cornucopioides">cornucopio&iacute;des</span></b> (<i>Hoorn
-van overvloed</i>).</li>
-</ul>
-</li>
-<li>XIV. <i>a</i>. <b>Ph&aacute;llus impudicus</b> (<i>Stinkzwam</i>).
-<ul>
-<li><i>b</i>. Ei met doorsnede van deze.</li>
-<li><i>c</i>. <b>Ph&aacute;llus can&iacute;nus</b> (<i>Kleine
-stinkzwam</i>).</li>
-</ul>
-</li>
-<li>XV. <i>a</i>. <b>Ge&aacute;ster</b> (<i>Aardster</i>).
-<ul>
-<li><i>b</i>. <b>Cy&aacute;thus striatus</b> (<i>Bekertjeszwam</i>) en
-<b>Crucibulum vulg&aacute;re</b> (<i>Vogelnestjeszwam</i>).</li>
-</ul>
-</li>
-<li>XVI. <i>a</i>. <b>Lycop&eacute;rdon cael&aacute;tum</b>
-(<i>Ruitjesbovist</i>), bij <i>d</i>. op doorsnede en bij <i>c.</i>
-leeggestoven.
-<ul>
-<li><i>b</i>. <b>Lycop&eacute;rdon gemm&aacute;tum</b>
-(<i>Paarl-stuifzwam</i>).</li>
-<li><i>c</i>. <b>Bovista nigr&eacute;scens</b> (<i>Zwart wordende
-Bovist</i>).</li>
-</ul>
-</li>
-</ul>
-<p class="par"><span class="pagenum">[<a id="pb354" href="#pb354" name=
-"pb354">354</a>]</span></p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e27759width" id="pl2"><a href=
-"images/pl2h.gif"><img src="images/pl2.gif" alt="Hoogere zwammen."
-width="720" height="506"></a>
-<p class="figureHead">Hoogere zwammen.</p>
-<p class="par first">Plaat 2.</p>
-</div>
-<p class="par"><span class="pagenum">[<a id="pb355" href="#pb355" name=
-"pb355">355</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="xd21e27766" class="div2 letter"><span class=
-"pagenum">[<a href="#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">Verklaring van plaat 3.</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Doorsneden en sporen van Plaatzwammen.</p>
-<ul>
-<li><span class="itemNum">1.</span> Aman&iacute;ta.</li>
-<li><span class="itemNum">2.</span> Lepi&oacute;ta.</li>
-<li><span class="itemNum">3.</span> Armill&aacute;ria.</li>
-<li><span class="itemNum">4.</span> Trichol&oacute;ma.</li>
-<li><span class="itemNum">5.</span> Clit&oacute;cybe.</li>
-<li><span class="itemNum">6.</span> Coll&yacute;bia.</li>
-<li><span class="itemNum">7.</span> Myc&eacute;na.</li>
-<li><span class="itemNum">8.</span> Omph&aacute;lia.</li>
-<li><span class="itemNum">9.</span> Pleur&oacute;tus.</li>
-<li><span class="itemNum">10.</span> Hygr&oacute;phorus.</li>
-<li><span class="itemNum">11.</span> Lact&aacute;rius.</li>
-<li><span class="itemNum">12.</span> R&uacute;ssula.</li>
-</ul>
-<p class="par"><span class="pagenum">[<a id="pb356" href="#pb356" name=
-"pb356">356</a>]</span></p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e27825width" id="pl3"><a href=
-"images/pl3h.gif"><img src="images/pl3.gif" alt="Plaat 3." width="476"
-height="720"></a>
-<p class="figureHead">Plaat 3.</p>
-</div>
-<p class="par"><span class="pagenum">[<a id="pb357" href="#pb357" name=
-"pb357">357</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="xd21e27830" class="div2 letter"><span class=
-"pagenum">[<a href="#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">Verklaring van plaat 4.</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Doorsneden en sporen van Plaatzwammen.</p>
-<ul>
-<li><span class="itemNum">13.</span> Mar&aacute;smius.</li>
-<li><span class="itemNum">14.</span> Lent&iacute;nus.</li>
-<li><span class="itemNum">15.</span> Volv&aacute;ria.</li>
-<li><span class="itemNum">16.</span> Pl&uacute;teus.</li>
-<li><span class="itemNum">17.</span> Nol&aacute;nea.</li>
-<li><span class="itemNum">18.</span> Clitop&iacute;lus.</li>
-<li><span class="itemNum">19.</span> Pholi&oacute;ta.</li>
-<li><span class="itemNum">20.</span> Hebel&oacute;ma.</li>
-<li><span class="itemNum">21.</span> Gal&eacute;ra.</li>
-<li><span class="itemNum">22.</span> Crepid&oacute;tus.</li>
-<li><span class="itemNum">23.</span> Pax&iacute;llus.</li>
-<li><span class="itemNum">24.</span> Tub&aacute;ria.</li>
-</ul>
-<p class="par"><span class="pagenum">[<a id="pb358" href="#pb358" name=
-"pb358">358</a>]</span></p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e27889width" id="pl4"><a href=
-"images/pl4h.gif"><img src="images/pl4.gif" alt="Plaat 4." width="477"
-height="720"></a>
-<p class="figureHead">Plaat 4.</p>
-</div>
-<p class="par"><span class="pagenum">[<a id="pb359" href="#pb359" name=
-"pb359">359</a>]</span></p>
-</div>
-</div>
-<div id="xd21e27894" class="div2 letter"><span class=
-"pagenum">[<a href="#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divHead">
-<h3 class="main">Verklaring van plaat 5.</h3>
-</div>
-<div class="divBody">
-<p class="par first">Doorsneden en sporen van Plaatzwammen.</p>
-<ul>
-<li><span class="itemNum">25.</span> Myx&aacute;cium.</li>
-<li><span class="itemNum">26.</span> Inol&oacute;ma.</li>
-<li><span class="itemNum">27.</span> Dermoc&yacute;be.</li>
-<li><span class="itemNum">28.</span> Telam&oacute;nia.</li>
-<li><span class="itemNum">29.</span> Bolb&iacute;tius.</li>
-<li><span class="itemNum">30.</span> Hyphol&oacute;ma.</li>
-<li><span class="itemNum">31.</span> Psalli&oacute;ta.</li>
-<li><span class="itemNum">32.</span> Stroph&aacute;ria.</li>
-<li><span class="itemNum">33.</span> Psath&yacute;ra.</li>
-<li><span class="itemNum">34.</span> Copr&iacute;nus.</li>
-<li><span class="itemNum">35.</span> Pan&#509;olus.</li>
-<li><span class="itemNum">36.</span> Psathyr&eacute;lla.</li>
-</ul>
-<p class="par"><span class="pagenum">[<a id="pb360" href="#pb360" name=
-"pb360">360</a>]</span></p>
-<p class="par"></p>
-<div class="figure xd21e27953width" id="pl5"><a href=
-"images/pl5h.gif"><img src="images/pl5.gif" alt="Plaat 5." width="473"
-height="720"></a>
-<p class="figureHead">Plaat 5.</p>
-</div>
-<p class="par"></p>
-</div>
-</div>
-</div>
-</div>
-<div class="div1 cover"><span class="pagenum">[<a href=
-"#toc">Inhoud</a>]</span>
-<div class="divBody">
-<p class="par first"></p>
-<div class="figure xd21e27959width"><img src="images/back.jpg" alt=
-"Oorspronkelijke achterkant." width="513" height="720"></div>
-<p class="par"></p>
-</div>
-</div>
-<div class="div1">
-<h2 class="main">Inhoudsopgave</h2>
-<table>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href=
-"#pre">Voorbericht.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#pre">V</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#toc">Inhoud.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#toc">IX</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum">I.</td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#ch1">Wat zijn
-Paddenstoelen?</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#ch1">1</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="6"><a href="#ch1.1">Planten zonder
-bladgroen.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#ch1.1">1</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="6"><a href="#ch1.2">Saprophyten of
-afvalsplanten.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#ch1.2">4</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="6"><a href="#ch1.3">Parasieten of
-woekerplanten.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#ch1.3">6</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum">II.</td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#ch2">De schimmels als
-veroorzakers van plantenziekten.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#ch2">10</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum">III.</td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#ch3">Echte paddenstoelen
-als veroorzakers van plantenziekten.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#ch3">23</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum">IV.</td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#ch4">Hoe de paddenstoelen
-te leeren kennen en onderscheiden.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#ch4">27</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="6"><a href="#ch4.1">Buiten goed
-uitkijken.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#ch4.1">27</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum">V.</td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#ch5">Bouw der hoogere
-paddenstoelen.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#ch5">37</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="6"><a href="#ch5.1">Het
-Mycelium.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#ch5.1">37</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="6"><a href="#ch5.2">Organen voor de
-vorming en verspreiding van de sporen.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#ch5.2">45</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="6"><a href="#ch5.3">Kort overzicht van
-de groep der schimmels of Fungi.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#ch5.3">47</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="6"><a href="#xd21e1850">De schimmels
-of Fungi.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#xd21e1850">48</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="6"><a href="#ch5.4">1&ordm;. klasse:
-Phycomyceten of wierzwammen.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#ch5.4">49</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="6"><a href="#ch5.5">II&ordm;. klasse:
-Eumyceten of Draadzwammen.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#ch5.5">50</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="6"><a href="#ch5.6">1&ordm;.
-onderklasse: Ascomyceten of Zakjeszwammen.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#ch5.6">50</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="6"><a href="#ch5.7">2&ordm;.
-Onderklasse: Basidiomyceten of Steeltjeszwammen.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#ch5.7">51</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="6"><a href="#xd21e1975">Ascomyceten of
-Zakjeszwammen.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#xd21e1975">51</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="6"><a href="#xd21e2056">Basidiomyceten
-of Steeltjeszwammen</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#xd21e2056">53</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="6"><a href="#ch5.8">Hymenomyceten of
-vlieszwammen.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#ch5.8">54</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="6"><a href="#ch5.9">De
-Thelephoracee&euml;n of korstzwammen.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#ch5.9">55</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="6"><a href="#ch5.11">Polyporace&euml;n
-of Buisjeszwammen.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#ch5.11">66</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum">VI.</td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#ch6">Het inzamelen van
-paddenstoelen voor de studie.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#ch6">69</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="6"><a href="#xd21e2402">Het
-bestudeeren thuis.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#xd21e2402">72</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum">VII.</td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#ch7">De
-verzameling.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#ch7">75</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="6"><a href="#ch7.1">Teekenen en
-fotografeeren.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#ch7.1">77</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="6"><a href=
-"#ch7.2">Herbarium.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#ch7.2">79</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="6"><a href="#ch7.3">Over het
-conserveeren op vloeistof</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#ch7.3">82</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum">VIII.</td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#ch8">Vergiftige
-paddenstoelen.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#ch8">83</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="6"><a href="#ch8.1">De giftige soorten
-van ons land.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#ch8.1">84</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="6"><a href="#ch8.2">Wat te doen bij
-paddenstoelenvergiftigingen.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#ch8.2">90</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum">IX.</td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#ch9">Paddenstoelen
-eten.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#ch9">92</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum">X.</td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#ch10">De voedingswaarde
-van de paddenstoelen.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#ch10">102</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum">XI.</td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#ch11">Het verzamelen en
-het toebereiden van eetbare paddenstoelen.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#ch11">109</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum">XII.</td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#ch12">Recepten voor
-paddenstoelengerechten.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#ch12">116</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="6"><a href=
-"#xd21e3741">Paddenstoelensoep.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href=
-"#xd21e3741">116</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="6"><a href="#xd21e3753">Extract van
-paddenstoelen.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href=
-"#xd21e3753">116</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="6"><a href="#xd21e3760">Paddenstoelen
-als groente.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href=
-"#xd21e3760">117</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="6"><a href=
-"#xd21e3767">Paddenstoelensla.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href=
-"#xd21e3767">117</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="6"><a href="#xd21e3772">Paddenstoelen
-met tomaten.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href=
-"#xd21e3772">117</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="6"><a href="#xd21e3788">Paddenstoelen
-met roereieren.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href=
-"#xd21e3788">117</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="6"><a href="#xd21e3804">Paddenstoelen
-rago&ucirc;t.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href=
-"#xd21e3804">118</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="6"><a href="#xd21e3813">Paddenstoelen
-op gebakken broodjes.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href=
-"#xd21e3813">118</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="6"><a href="#xd21e3823">Omelet met
-paddenstoelen.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href=
-"#xd21e3823">118</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="6"><a href="#xd21e3828">Paddenstoelen
-in &rsquo;t zuur.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href=
-"#xd21e3828">118</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum">XIII.</td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#ch13">Het conserveeren
-van eetbare paddenstoelen.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#ch13">120</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum">XIV.</td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#ch14">Het kweeken van
-paddenstoelen.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#ch14">122</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="6"><a href="#ch14.1">Reinkulturen van
-paddenstoelen.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#ch14.1">130</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="6"><a href="#ch14.2">Een ieder kan
-champignons kweeken.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#ch14.2">134</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#ch15">Inleiding tot de
-lijst voor het bepalen der meest voorkomende paddenstoelen.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#ch15">140</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#ch16">Lijst tot het
-bepalen van de Paddenstoelen die het meest opvallen door:</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#ch16">146</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#ch17">Tabel tot het
-bepalen van de geslachten en soorten der Ascomyceten of
-Zakjeszwammen.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#ch17">152</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#ch18">Meest voorkomende
-soorten der Ascomyceten of Zakjeszwammen.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#ch18">153</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#ch19">Tabel tot het
-bepalen van de families der Basidiomyceten of
-Steeltjeszwammen.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#ch19">162</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href=
-"#aardzwammen">Aardzwammen-tabellen.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href=
-"#aardzwammen">165</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#houtzwammen">Tabel tot
-het bepalen der zwammen, die voorkomen op hout (stammen, stronken,
-takken enz.)</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href=
-"#houtzwammen">217</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="6"><a href=
-"#tbgemengdebosschen">Paddenstoelen voorkomende in GEMENGDE BOSSCHEN,
-d.w.z. bosschen, waarin velerlei of eenige boomsoorten
-door&eacute;&eacute;ngroeien. In deze bosschen worden de meeste soorten
-gevonden.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href=
-"#tbgemengdebosschen">263</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href=
-"#bibl">Literatuur.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#bibl">329</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#index">Register op het
-algemeene gedeelte.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#index">332</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href=
-"#namenregister">Namen-register.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href=
-"#namenregister">341</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="7"><a href="#plates">Platen.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href="#plates">351</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="6"><a href="#xd21e27060">Verklaring
-van plaat 1.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href=
-"#xd21e27060">351</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="6"><a href="#xd21e27387">Verklaring
-van plaat 2.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href=
-"#xd21e27387">353</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="6"><a href="#xd21e27766">Verklaring
-van plaat 3.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href=
-"#xd21e27766">355</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="6"><a href="#xd21e27830">Verklaring
-van plaat 4.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href=
-"#xd21e27830">357</a></td>
-</tr>
-<tr>
-<td></td>
-<td class="tocDivNum"></td>
-<td class="tocDivTitle" colspan="6"><a href="#xd21e27894">Verklaring
-van plaat 5.</a></td>
-<td class="tocPageNum"><a class="pageref" href=
-"#xd21e27894">359</a></td>
-</tr>
-</table>
-</div>
-<div class="div1">
-<h2 class="main">Lijst van Illustraties</h2>
-<ul>
-<li><a href="#fig001">Fig. 1. Splijtzwammen of bacillen. 2 &agrave;
-3000 &times;.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig001">8</a></span></li>
-<li><a href="#fig002">Fig. 2. Asci; daartusschen paraphysen. In de asci
-sporen. Een paar honderd maal vergroot.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum"><a class="pageref" href=
-"#fig002">13</a></span></li>
-<li><a href="#fig003">Fig. 3. Schema van (het vruchtlichaam van) een
-ascuszwam (Peziza).</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig003">14</a></span></li>
-<li><a href="#fig004">Fig. 4 Myceliumdraden met z.g. lussen, een
-bijzonder soort van cellen, speciaal eigen aan het mycelium der echte
-paddenstoelen.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig004">38</a></span></li>
-<li><a href="#fig005">Fig. 5. Heksenkring van Aardsterren
-(Ge&aacute;ster tr&iacute;plex).</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum"><a class="pageref" href=
-"#fig005">42</a></span></li>
-<li><a href="#fig006">Fig. 6. Drie heksenkringen van de paarse
-ridderzwam.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig006">44</a></span></li>
-<li><a href="#fig007">Fig. 7. Basidi&euml;n met
-sporen</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class="tocPageNum"><a class=
-"pageref" href="#fig007">51</a></span></li>
-<li><a href="#fig008">Fig. 8. Doorsnede van een
-Lamel.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class="tocPageNum"><a class=
-"pageref" href="#fig008">55</a></span></li>
-<li><a href="#fig009">Fig. 9. Groeiwijze van
-St&eacute;reum.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig009">56</a></span></li>
-<li><a href="#fig010">Fig. 10, type van een Hygrophorussoort
-(Hygr&oacute;phorus n&iacute;veus No. 49).
-Vergroot.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig010">58</a></span></li>
-<li><a href="#fig011">Fig. 11.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig011">59</a></span></li>
-<li><a href="#fig012">Fig. 12.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig012">59</a></span></li>
-<li><a href="#fig013">Fig. 13 Aman&iacute;ta musc&aacute;ria
-(Vliegenzwam) in verschillende stadia van
-ontwikkeling.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig013">60</a></span></li>
-<li><a href="#fig014">Fig. 14. Jonge
-gordijnzwam.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig014">63</a></span></li>
-<li><a href="#fig015">Fig. 15. Copr&iacute;nus com&aacute;tus.
-(Geschubde inktzwam) in druipende toestand.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum"><a class="pageref" href=
-"#fig015">64</a></span></li>
-<li><a href="#fig015a">Fig. 15a.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum"><a class="pageref" href=
-"#fig015a">74</a></span></li>
-<li><a href="#fig016">Fig. 16. Amanita Mappa.&mdash;Amanita
-Phalloides.</a></li>
-<li><a href="#fig017">Fig. 17. Psalliota (Pratella)
-Campestris.</a></li>
-<li><a href="#fig018">Fig. 18. Psalliota
-Campestris&mdash;Kampernoelje&mdash;Champignon.</a></li>
-<li><a href="#fig019">Fig. 19. Cantharellus
-Cibarius&mdash;Eierzwam&mdash;Cyrole&mdash;Pfifferling.</a></li>
-<li><a href="#fig020">Fig. 20. Morchella
-Esculenta&mdash;Morielje.</a></li>
-<li><a href="#fig021">Fig. 21. Boletus
-Edulis&mdash;Eekhoornbrood&mdash;C&egrave;pe&mdash;Steinpilz.</a></li>
-<li><a href="#fig022">Fig. 22. Mar&aacute;smius or&eacute;ades
-(Weide-kringzwam) een mooie kring vormend in &rsquo;t gazon van een
-stadspark.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig022">98</a></span></li>
-<li><a href="#fig023">Fig. 23 Lepi&oacute;ta proc&eacute;ra
-(Parasolzwam). Jong, smakelijk eetbaar.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum"><a class="pageref" href=
-"#fig023">99</a></span></li>
-<li><a href="#fig024">Fig. 24 Lepi&oacute;ta rhac&oacute;des. In jong
-stadium, smakelijk eetbaar.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig024">100</a></span></li>
-<li><a href="#fig025">Fig. 25. Mar&aacute;smius
-or&eacute;ades.</a></li>
-<li><a href="#fig026">Fig. 26. Bol&eacute;tus l&uacute;teus.</a></li>
-<li><a href="#fig027">Fig. 27. Clit&oacute;cybe
-nebul&aacute;ris.</a></li>
-<li><a href="#fig028">Fig. 28. Clit&oacute;cybe (Lacc&aacute;ria)
-lacc&aacute;ta.</a></li>
-<li><a href="#fig029">Fig. 29. Reinkultuur uit sporen van
-Coll&yacute;bia vel&uacute;tipes, het &ldquo;fluweelpootje&rdquo; op
-takken van eschdoorn.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig029">122</a></span></li>
-<li><a href="#fig030">Fig. 30. Reinkultuur uit weefsel van
-Pleur&oacute;tus ulm&aacute;rius op hout.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum"><a class="pageref" href=
-"#fig030">125</a></span></li>
-<li><a href="#fig031">Fig. 31. Reinkultuur uit weefsel van
-Pholi&oacute;ta squarr&oacute;sa, op kersen-agar in
-reageerbuisje.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig031">126</a></span></li>
-<li><a href="#fig032">Fig. 32. Reinkultuur uit sporen van
-Armill&aacute;ria m&uacute;cida, de &ldquo;porseleinzwam&rdquo;, op
-kersen-agar.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig032">129</a></span></li>
-<li><a href="#fig033">Fig. 33. Kiemende sporen van R&uacute;ssula
-n&iacute;gricans uit reeds rottende exempl.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum"><a class="pageref" href=
-"#fig033">129</a></span></li>
-<li><a href="#fig034">Fig. 34. Kiemende spoor van het Judasoor:
-Hirne&oacute;la Aur&iacute;cula
-J&uacute;dae.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig034">129</a></span></li>
-<li><a href="#fig035">Fig. 35. Met een kiemblaas kiemende spoor van de
-humuszwam: Gal&eacute;ra hypn&oacute;rum.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum"><a class="pageref" href=
-"#fig035">131</a></span></li>
-<li><a href="#fig036">Fig. 36. Kiemende sporen van Coll&yacute;bia
-vel&uacute;tipes. (Fluweelpootje).</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum"><a class="pageref" href=
-"#fig036">131</a></span></li>
-<li><a href="#fig037">Fig. 37. De Heer Jan M. Hulsken te Arnhem, bezig
-champignons te plukken van een zijner
-&ldquo;champignonbedden&rdquo;.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum"><a class="pageref" href=
-"#fig037">131</a></span></li>
-<li><a href="#fig038">Fig. 38. Reeds in de ascus kiemende sporen van de
-Ascommyceet: Pez&iacute;za willk&oacute;mmii (de veroorzaker van de
-Larix-kanker).</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig038">133</a></span></li>
-<li><a href="#fig039">Fig. 39 Pez&iacute;za fructig&eacute;na
-(Eikeldopzwam). Photo B. E. Bouwman.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum"><a class="pageref" href=
-"#fig039">154</a></span></li>
-<li><a href="#fig040">Fig. 40. Helv&eacute;lla lacun&oacute;sa (Zwarte
-kluifjeszwam).</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig040">155</a></span></li>
-<li><a href="#fig041">Fig. 41. Helv&eacute;lla cr&iacute;spa (Witte
-kluifjeszwam).</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig041">156</a></span></li>
-<li><a href="#fig042">Fig. 42. Geogl&oacute;ssum gl&aacute;brum.
-(Aardtong). Photo B. E. Bouwman.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum"><a class="pageref" href=
-"#fig042">157</a></span></li>
-<li><a href="#fig043">Fig. 43. Links eenige exemplaren van
-Le&oacute;tia l&uacute;brica (Groene glibberzwam). Rechts jonge
-exemplaren van Bol&eacute;tus granul&aacute;tus
-(melkboleet).</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig043">158</a></span></li>
-<li><a href="#fig044">Fig. 44. Xyl&aacute;ria hyp&oacute;xylon
-(Geweizwam). Photo B. E. Bouwman.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum"><a class="pageref" href=
-"#fig044">159</a></span></li>
-<li><a href="#fig045">Fig. 45. C&oacute;rdiceps milit&aacute;ris
-(Rupsendooder) op een pop. Photo B. E.
-Bouwman.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class="tocPageNum"><a class=
-"pageref" href="#fig045">160</a></span></li>
-<li><a href="#fig046">Fig. 46. Aman&iacute;ta junq&uacute;illea. (Gele
-amaniet.)</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig046">176</a></span></li>
-<li><a href="#fig047">Fig. 47. Amanita muscaria.
-(Vliegenzwam).</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig047">177</a></span></li>
-<li><a href="#fig048">Fig. 48. Aman&iacute;ta phallo&iacute;des
-(bulb&oacute;sa). (Groene knolamaniet).</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum"><a class="pageref" href=
-"#fig048">178</a></span></li>
-<li><a href="#fig049">Fig. 49. Aman&iacute;ta m&aacute;ppa. (Gele
-knolamaniet).</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig049">179</a></span></li>
-<li><a href="#fig050">Fig. 50. Clit&oacute;cybe
-infundibulif&oacute;rmis. (Slanke
-trechterzwam).</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig050">186</a></span></li>
-<li><a href="#fig051">Fig. 51. Lact&aacute;rius thei&oacute;galus
-(Zwavelmelkzwam).</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig051">192</a></span></li>
-<li><a href="#fig052">Fig. 52. Lact&aacute;rius tormin&oacute;sus.
-(Giftige melkzwam).</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig052">194</a></span></li>
-<li><a href="#fig053">Fig. 53. N&yacute;ctalis aster&oacute;phora
-(Sterzwammetje) op R&uacute;ssula n&iacute;gricans
-(Grofplaat-Russula).</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig053">199</a></span></li>
-<li><a href="#fig054">Fig. 54. R&uacute;ssula r&uacute;bra. (Vuurroode
-Russula.)</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig054">202</a></span></li>
-<li><a href="#fig055">Fig. 55 Bol&eacute;tus granul&aacute;tus
-melkboleet, door lijster aangepikt.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum"><a class="pageref" href=
-"#fig055">210</a></span></li>
-<li><a href="#fig056">Fig. 56. Bol&eacute;tus l&uacute;teus. (Bruine
-ringboleet) doorsnede.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig056">211</a></span></li>
-<li><a href="#fig057">Fig. 57. Bol&eacute;tus sc&aacute;ber
-(Berkenboleet).</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig057">213</a></span></li>
-<li><a href="#fig058">Fig. 58. Bol&eacute;tus S&aacute;tanas
-(Saransboleet).</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig058">214</a></span></li>
-<li><a href="#fig059">Fig. 59. Armill&aacute;ria m&uacute;cida
-(Porceleinzwam).</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig059">223</a></span></li>
-<li><a href="#fig060">Fig. 60. Honingzwam, Armill&aacute;ria
-m&eacute;llea.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig060">225</a></span></li>
-<li><a href="#fig061">Fig. 61. Coll&yacute;bia vel&uacute;tipes
-(Fluweelpootje of Winterzwammetje).</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum"><a class="pageref" href=
-"#fig061">227</a></span></li>
-<li><a href="#fig062">Fig. 62. Ingescheurd-getande pl. van Lent.
-squamosus. (<i>Geschubde houtzwam</i>).</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum"><a class="pageref" href=
-"#fig062">228</a></span></li>
-<li><a href="#fig063">Fig. 63. Lent&iacute;nus cochle&aacute;tus
-(Bruine anijszwam).</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig063">228</a></span></li>
-<li><a href="#fig064">Fig. 64. P&aacute;nus st&yacute;pticus. (Scherpe
-schelpjeszwam).</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig064">228</a></span></li>
-<li><a href="#fig065">Fig. 65. Cl&aacute;&uacute;dopus
-vari&aacute;bilis. (Witte schelpjeszwam).</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum"><a class="pageref" href=
-"#fig065">230</a></span></li>
-<li><a href="#fig066">Fig. 66. Lenz&iacute;tes betul&iacute;na (Berken
-plaatjeshoutzwam).</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig066">233</a></span></li>
-<li><a href="#fig067">Fig. 67. Pol&yacute;porus squam&oacute;sus
-(Zadelzwam).</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig067">239</a></span></li>
-<li><a href="#fig068">Fig. 68. Pol&yacute;porus squam&oacute;sus
-(Zadelzwam).</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig068">240</a></span></li>
-<li><a href="#fig069">Fig. 69. Pol&yacute;porus betul&iacute;nus
-(Berkenzwam).</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig069">241</a></span></li>
-<li><a href="#fig070">Fig. 70. Pol&yacute;porus gig&aacute;nteus
-(Reuzenzwam) &frac12; nat. grootte.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum"><a class="pageref" href=
-"#fig070">242</a></span></li>
-<li><a href="#fig071">Fig. 71. Pol&yacute;porus gig&aacute;nteus
-(Reuzenzwam), aan den voet van een beuk.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum"><a class="pageref" href=
-"#fig071">243</a></span></li>
-<li><a href="#fig072">Fig. 72. Pol&yacute;porus frond&oacute;sus
-(Eikhaas).</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig072">244</a></span></li>
-<li><a href="#fig073">Fig. 73. Pol&yacute;porus vers&iacute;color
-(Elfenbankjes), onderaan rechts eenige
-Mycena&rsquo;s.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig073">246</a></span></li>
-<li><a href="#fig074">Fig. 74. F&oacute;mes ann&oacute;sus
-(dennenmoorder) op wortels; (overeind geplaatst) om de onderzijde te
-toonen.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class="tocPageNum"><a class=
-"pageref" href="#fig074">250</a></span></li>
-<li><a href="#fig075">Fig. 75. F&oacute;mes ann&oacute;sus
-(dennenmoorder) doorsnede.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig075">250</a></span></li>
-<li><a href="#fig076">Fig. 76. F&oacute;mes ann&oacute;sus
-(dennenmoorder). Bovenkant op wortel.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum"><a class="pageref" href=
-"#fig076">251</a></span></li>
-<li><a href="#fig077">Fig. 77. F&oacute;mes conch&aacute;tus (bruine
-houtzwam). &times; &frac14;. Groot, oud ex.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum"><a class="pageref" href=
-"#fig077">252</a></span></li>
-<li><a href="#fig078">Fig. 78. F&oacute;mes conch&aacute;tus (bruine
-houtzwam). Klein ex. op wilg.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig078">252</a></span></li>
-<li><a href="#fig079">Fig. 79. Fistul&iacute;na hep&aacute;tica
-(Biefstukzwam) in een boom-holte.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum"><a class="pageref" href=
-"#fig079">254</a></span></li>
-<li><a href="#fig080">Fig. 80. Daed&aacute;lea querc&iacute;na
-(Doolhofzwam) onderzijde.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig080">255</a></span></li>
-<li><a href="#fig081">Fig. 81. Doorsnede van een
-Trametes.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig081">256</a></span></li>
-<li><a href="#fig082">Fig. 82. Hirn&eacute;ola Aur&iacute;cula
-J&uacute;dae (Judasoor).</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig082">257</a></span></li>
-<li><a href="#fig083">Fig. 83. Cal&oacute;cera visc&oacute;sa (kleverig
-koraalzwammetje).</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig083">260</a></span></li>
-<li><a href="#fig084">Fig. 84. Cruc&iacute;bulum vulg&aacute;re.
-(Vogelnestjeszwam).</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig084">262</a></span></li>
-<li><a href="#fig085">Fig. 85. Lepi&oacute;ta proc&eacute;ra
-(Parasolzwam). Jonge en volwassen
-exemplaren.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig085">264</a></span></li>
-<li><a href="#fig086">Fig. 86 Lepi&oacute;ta rhac&oacute;des.
-(Knol-parasolzwam).</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig086">265</a></span></li>
-<li><a href="#fig087">Fig. 87. Lacc&aacute;ria lacc&aacute;ta. (Gewone
-fopzwam).</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig087">267</a></span></li>
-<li><a href="#fig088">Fig. 88. Canthar&eacute;llus
-infundibulif&oacute;rmis (Trechtertje).</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum"><a class="pageref" href=
-"#fig088">272</a></span></li>
-<li><a href="#fig089">Fig. 89. Mar&aacute;smius or&eacute;ades.
-(Weide-kringzwam).</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig089">273</a></span></li>
-<li><a href="#fig090">Fig. 90. Mar&aacute;smius r&oacute;tula (Wieltjes
-marasmius.)</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig090">274</a></span></li>
-<li><a href="#fig091">Fig. 91. Pax&iacute;llus invol&uacute;tus
-(Krulzoom).</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig091">276</a></span></li>
-<li><a href="#fig092">Fig. 92. Doorsne&eacute; van
-krulzoom.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig092">276</a></span></li>
-<li><a href="#fig093">Fig. 93. Clav&aacute;ria botr&yacute;tis.
-(Bloemkoolzwam).</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig093">279</a></span></li>
-<li><a href="#fig094">Fig. 94. Clav&aacute;ria form&oacute;sa.
-(Goud-gele koraalzwam.)</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig094">280</a></span></li>
-<li><a href="#fig095">Fig. 95. Rijp exemplaar van Stinkzwam
-(Ph&aacute;llus impud&iacute;cus) en &ldquo;Duivelsei&rdquo; op
-doorsnede.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig095">282</a></span></li>
-<li><a href="#fig096">Fig. 96. Duivelsei (Ph&aacute;llus
-impud&iacute;cus) nog gesloten.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum"><a class="pageref" href=
-"#fig096">282</a></span></li>
-<li><a href="#fig097">Fig. 97. Idem, begint zich te
-openen.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class="tocPageNum"><a class=
-"pageref" href="#fig097">282</a></span></li>
-<li><a href="#fig098">Fig. 98. Kleine Stinkzwam (Ph&aacute;llus
-can&iacute;nus) met ei op doorsnede.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum"><a class="pageref" href=
-"#fig098">282</a></span></li>
-<li><a href="#fig099">Fig. 99. Lycop&eacute;rdon excipulif&oacute;rme.
-(Hooge stuifzwam.)</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig099">283</a></span></li>
-<li><a href="#fig100">Fig. 100. Lycop&eacute;rdon gemm&aacute;tum
-(Paarlstuifzwam).</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig100">284</a></span></li>
-<li><a href="#fig101">Fig. 101. Sclerod&eacute;rma vulg&aacute;re met
-Bol&eacute;tus paras&iacute;ticus.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum"><a class="pageref" href=
-"#fig101">285</a></span></li>
-<li><a href="#fig102">Fig. 102. Sclerod&eacute;rma vulg&aacute;re
-(Aardappelbovist).</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig102">286</a></span></li>
-<li><a href="#fig103">Fig. 103. Rhizop&oacute;gon lut&eacute;olus
-(Valsche truffel).</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig103">286</a></span></li>
-<li><a href="#fig104">Fig. 104. H&yacute;dnum rep&aacute;ndum. (Gele
-stekelzwam).</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig104">294</a></span></li>
-<li><a href="#fig105">Fig. 105. H&yacute;dnum aurisc&aacute;lpium.
-(Oorlepeltjeszwam).</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig105">294</a></span></li>
-<li><a href="#fig106">Fig. 106. Spar&aacute;ssis cr&iacute;spa.
-(Sponswam). (Photo H. A. A. v.d. Lek).</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum"><a class="pageref" href=
-"#fig106">295</a></span></li>
-<li><a href="#fig107">Fig. 107. Ge&aacute;ster tr&iacute;plex.
-(Gekraagde aardster) nog gesloten exemplaar <i>(b)</i>. Volwassen
-exemplaar <i>(a)</i>.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig107">296</a></span></li>
-<li><a href="#fig108">Fig. 108. Ge&aacute;ster tr&iacute;plex. Gesloten
-exempl. op doorsnede.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig108">297</a></span></li>
-<li><a href="#fig109">Fig. 109. Sporen van Ge&aacute;ster
-tr&iacute;plex.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig109">297</a></span></li>
-<li><a href="#fig110">Fig. 110. Ge&aacute;ster hygrom&eacute;tricus
-(Hygrometrische aardster).</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig110">297</a></span></li>
-<li><a href="#fig111">Fig. 111. Crater&eacute;llus cornucopio&iuml;des
-(Hoorn van overvloed).</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig111">302</a></span></li>
-<li><a href="#fig112">Fig. 112. Groene knolzwam, Aman&iacute;ta
-phallo&iacute;des.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig112">313</a></span></li>
-<li><a href="#fig114">Fig. 114. Copr&iacute;nus com&aacute;tus
-(Geschubde inktzwam).</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig114">314</a></span></li>
-<li><a href="#fig115">Fig. 115. Lycop&eacute;rdon cael&aacute;tum
-(Ruitjes-bovist).</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig115">317</a></span></li>
-<li><a href="#fig116">Fig. 116. Reuzenbovist (Lycoperdon
-Bovista).</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig116">318</a></span></li>
-<li><a href="#fig117">Fig. 117. Tul&oacute;stoma mamm&oacute;sum
-(Gesteelde Stuifzwam).</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig117">328</a></span></li>
-<li><a href="#fig118">Fig. 118. Ge&aacute;ster Schmidel&iacute;i
-(Kleine aardster).</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#fig118">328</a></span></li>
-<li><a href="#pl1">Lagere zwammen.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum"><a class="pageref" href=
-"#pl1">352</a></span></li>
-<li><a href="#pl2">Hoogere zwammen.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
-<span class="tocPageNum"><a class="pageref" href=
-"#pl2">354</a></span></li>
-<li><a href="#pl3">Plaat 3.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#pl3">356</a></span></li>
-<li><a href="#pl4">Plaat 4.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#pl4">358</a></span></li>
-<li><a href="#pl5">Plaat 5.</a>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; <span class=
-"tocPageNum"><a class="pageref" href="#pl5">360</a></span></li>
-</ul>
-</div>
-<div class="transcribernote">
-<h2 class="main">Colofon</h2>
-<h3 class="main">Beschikbaarheid</h3>
-<p class="par first">Dit eBoek is voor kosteloos gebruik door iedereen
-overal, met vrijwel geen beperkingen van welke soort dan ook. U mag het
-kopi&euml;ren, weggeven of hergebruiken onder de voorwaarden van de
-<a class="exlink xd21e29" title="Externe link" href=
-"http://www.gutenberg.org/license" rel="license">Project Gutenberg
-Licentie</a> bij dit eBoek of on-line op <a class="exlink xd21e29"
-title="Externe link" href=
-"http://www.gutenberg.org/">www.gutenberg.org</a>.</p>
-<p class="par">Dit eBoek is geproduceerd door het on-line
-gedistribueerd correctieteam op <a class="exlink xd21e29" title=
-"Externe link" href="http://www.pgdp.net/">www.pgdp.net</a>.</p>
-<h3 class="main">Codering</h3>
-<p class="par first">Dit bestand is in een verouderde spelling. Er is
-geen poging gedaan de tekst te moderniseren. Afgebroken woorden aan het
-einde van de regel zijn stilzwijgend hersteld. Kennelijke zetfouten in
-het origineel zijn gecorrigeerd. Dergelijke correcties zijn gemarkeerd
-met het corr-element.</p>
-<p class="par">Hoewel in het origineel laag liggende aanhalingstekens
-openen gebruikt, zijn deze in dit bestand gecodeerd met &ldquo;.
-Geneste dubbele aanhalingstekens zijn stilzwijgend veranderd in enkele
-aanhalingstekens.</p>
-<h3 class="main">Documentgeschiedenis</h3>
-<ul>
-<li>2009-06-27 Begonnen.</li>
-</ul>
-<h3 class="main">Externe Referenties</h3>
-<p>Dit Project Gutenberg eBoek bevat externe referenties. Het kan zijn
-dat deze links voor u niet werken.</p>
-<h3 class="main">Verbeteringen</h3>
-<p>De volgende verbeteringen zijn aangebracht in de tekst:</p>
-<table class="correctiontable" summary=
-"Overzicht van verbeteringen aangebracht in de tekst.">
-<tr>
-<th>Bladzijde</th>
-<th>Bron</th>
-<th>Verbetering</th>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e129">VI</a></td>
-<td class="width40 bottom">&ldquo;</td>
-<td class="width40 bottom">[<i>Verwijderd</i>]</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e1005">4</a></td>
-<td class="width40 bottom">voedingstoffen</td>
-<td class="width40 bottom">voedingsstoffen</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e1229">17</a></td>
-<td class="width40 bottom">moederkoren</td>
-<td class="width40 bottom">moederkoorn</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e1386">23</a></td>
-<td class="width40 bottom">een een</td>
-<td class="width40 bottom">een</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e1395">24</a>,
-<a class="pageref" href="#xd21e9306">187</a>, <a class="pageref" href=
-"#xd21e9506">189</a>, <a class="pageref" href="#xd21e19168">317</a>,
-<a class="pageref" href="#xd21e19995">323</a>, <a class="pageref" href=
-"#xd21e20389">326</a>, <a class="pageref" href="#xd21e20395">326</a>,
-<a class="pageref" href="#xd21e27274">351</a></td>
-<td class="width40 bottom">.</td>
-<td class="width40 bottom">,</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e1524">31</a></td>
-<td class="width40 bottom">Polyporus</td>
-<td class="width40 bottom">Pol&yacute;porus</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e1549">33</a></td>
-<td class="width40 bottom">Boletus luteus</td>
-<td class="width40 bottom">Bol&eacute;tus l&uacute;teus</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e1573">34</a>,
-<a class="pageref" href="#xd21e3355">106</a></td>
-<td class="width40 bottom">Cortinarius</td>
-<td class="width40 bottom">Cortin&aacute;rius</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e1604">36</a></td>
-<td class="width40 bottom">Amanita&rsquo;s</td>
-<td class="width40 bottom">Aman&iacute;ta&rsquo;s</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e1607">36</a></td>
-<td class="width40 bottom">Russula&rsquo;s</td>
-<td class="width40 bottom">R&uacute;ssula&rsquo;s</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e1610">36</a></td>
-<td class="width40 bottom">Geasters</td>
-<td class="width40 bottom">Ge&aacute;sters</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e1622">37</a></td>
-<td class="width40 bottom">levenwijze</td>
-<td class="width40 bottom">levenswijze</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e1646">38</a>,
-<a class="pageref" href="#xd21e2076">53</a>, <a class="pageref" href=
-"#xd21e2630">85</a>, <a class="pageref" href="#xd21e2641">85</a>,
-<a class="pageref" href="#xd21e15280">270</a>, <a class="pageref" href=
-"#xd21e19393">319</a>, <a class="pageref" href="#xd21e19471">320</a>,
-<a class="pageref" href="#xd21e19484">320</a>, <a class="pageref" href=
-"#xd21e19504">320</a>, <a class="pageref" href="#xd21e19512">320</a>,
-<a class="pageref" href="#xd21e21374">333</a>, <a class="pageref" href=
-"#xd21e21685">334</a>, <a class="pageref" href=
-"#xd21e21971">334</a></td>
-<td class="width40 bottom">[<i>Niet in bron</i>]</td>
-<td class="width40 bottom">,</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e1666">39</a></td>
-<td class="width40 bottom">Tricholoma nudum</td>
-<td class="width40 bottom">Trichol&oacute;ma n&uacute;dum</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e1672">39</a></td>
-<td class="width40 bottom">Phlebia aurantiaca</td>
-<td class="width40 bottom">Phl&eacute;bia aurant&iacute;aca</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e1687">39</a>,
-<a class="pageref" href="#xd21e10724">203</a></td>
-<td class="width40 bottom">Collybia tuberosa</td>
-<td class="width40 bottom">Coll&yacute;bia tuber&oacute;sa</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e1736">42</a>,
-<a class="pageref" href="#xd21e2833">90</a>, <a class="pageref" href=
-"#xd21e3525">109</a>, <a class="pageref" href="#xd21e3717">114</a></td>
-<td class="width40 bottom">Marasmius oreades</td>
-<td class="width40 bottom">Mar&aacute;smius or&eacute;ades</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e1749">42</a></td>
-<td class="width40 bottom">(13 Nov. 1910)</td>
-<td class="width40 bottom">(4 Nov. 1911)</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e1763">44</a></td>
-<td class="width40 bottom">inplaats</td>
-<td class="width40 bottom">in plaats</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e1845">48</a></td>
-<td class="width40 bottom">meth un</td>
-<td class="width40 bottom">met hun</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e2015">52</a></td>
-<td class="width40 bottom">Geoglossum glabrum</td>
-<td class="width40 bottom">Geogl&oacute;ssum gl&aacute;brum</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e2037">52</a></td>
-<td class="width40 bottom">Peziza aurantiaca</td>
-<td class="width40 bottom">Pez&iacute;za aur&aacute;ntiaca</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e2043">52</a></td>
-<td class="width40 bottom">Peziza fructigena</td>
-<td class="width40 bottom">Pez&iacute;za fructig&eacute;na</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e2068">53</a></td>
-<td class="width40 bottom">Collybia dryophila</td>
-<td class="width40 bottom">Coll&yacute;bia dry&oacute;phila</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e2074">53</a></td>
-<td class="width40 bottom">Polyporus squamosus</td>
-<td class="width40 bottom">Pol&yacute;porus squam&oacute;sus</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e2155">56</a></td>
-<td class="width40 bottom">Stereun</td>
-<td class="width40 bottom">St&eacute;reum</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e2222">60</a></td>
-<td class="width40 bottom">Amanita muscaria</td>
-<td class="width40 bottom">Aman&iacute;ta musc&aacute;ria</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e2267">62</a></td>
-<td class="width40 bottom">[<i>Niet in bron</i>]</td>
-<td class="width40 bottom">II</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e2365">68</a></td>
-<td class="width40 bottom">[<i>Niet in bron</i>]</td>
-<td class="width40 bottom">&rdquo;</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e2394">71</a></td>
-<td class="width40 bottom">igniarius</td>
-<td class="width40 bottom">igni&aacute;rius</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e2471">78</a></td>
-<td class="width40 bottom">&iuml;n</td>
-<td class="width40 bottom">in</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e2489">79</a></td>
-<td class="width40 bottom">PolYporus giganteus</td>
-<td class="width40 bottom">Pol&yacute;porus gig&aacute;nteus</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e2527">82</a></td>
-<td class="width40 bottom">versterkent ot</td>
-<td class="width40 bottom">versterken tot</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e2665">85</a></td>
-<td class="width40 bottom">Groeneknolzwam</td>
-<td class="width40 bottom">Groene Knolzwam</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e2712">87</a></td>
-<td class="width40 bottom">of schoon</td>
-<td class="width40 bottom">ofschoon</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e2717">87</a></td>
-<td class="width40 bottom">roseplaatjes</td>
-<td class="width40 bottom">rose plaatjes</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e2767">89</a>,
-<a class="pageref" href="#xd21e15971">280</a></td>
-<td class="width40 bottom">,</td>
-<td class="width40 bottom">[<i>Verwijderd</i>]</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e2858">91</a>,
-<a class="pageref" href="#xd21e2861">91</a></td>
-<td class="width40 bottom">patient</td>
-<td class="width40 bottom">pati&euml;nt</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e2967">96</a></td>
-<td class="width40 bottom">Volvariasoorten</td>
-<td class="width40 bottom">Volv&aacute;riasoorten</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e3014">97</a>,
-<a class="pageref" href="#xd21e3038">97</a>, <a class="pageref" href=
-"#xd21e3633">111</a></td>
-<td class="width40 bottom">Boletus-soorten</td>
-<td class="width40 bottom">Bol&eacute;tus-soorten</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e3041">97</a></td>
-<td class="width40 bottom">felleus</td>
-<td class="width40 bottom">f&eacute;lleus</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e3114">100</a></td>
-<td class="width40 bottom">Coprinus</td>
-<td class="width40 bottom">Copr&iacute;nus</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href=
-"#xd21e3177">n.v.t.</a></td>
-<td class="width40 bottom">Marasmius Oreades</td>
-<td class="width40 bottom">Mar&aacute;smius or&eacute;ades</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href=
-"#xd21e3185">n.v.t.</a></td>
-<td class="width40 bottom">Boletus Luteus</td>
-<td class="width40 bottom">Bol&eacute;tus l&uacute;teus</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e3244">103</a></td>
-<td class="width40 bottom">[<i>Niet in bron</i>]</td>
-<td class="width40 bottom">67</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e3263">104</a>,
-<a class="pageref" href="#xd21e3798">118</a></td>
-<td class="width40 bottom">Coprinus comatus</td>
-<td class="width40 bottom">Copr&iacute;nus com&aacute;tus</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e3266">104</a></td>
-<td class="width40 bottom">Psalliota arvensis</td>
-<td class="width40 bottom">Psalli&oacute;ta arv&eacute;nsis</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e3369">106</a></td>
-<td class="width40 bottom">Psalliota campestris</td>
-<td class="width40 bottom">Psalli&oacute;ta camp&eacute;stris</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e3372">106</a>,
-<a class="pageref" href="#xd21e3779">117</a>, <a class="pageref" href=
-"#xd21e3795">118</a>, <a class="pageref" href="#xd21e3820">118</a></td>
-<td class="width40 bottom">Lycoperdon bovista</td>
-<td class="width40 bottom">Lycop&eacute;rdon bov&iacute;sta</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e3494">108</a></td>
-<td class="width40 bottom">hygienisten</td>
-<td class="width40 bottom">hygi&euml;nisten</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e3537">109</a>,
-<a class="pageref" href="#xd21e3565">110</a></td>
-<td class="width40 bottom">Psalliota-soorten</td>
-<td class="width40 bottom">Psalli&oacute;ta-soorten</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e3579">110</a></td>
-<td class="width40 bottom">boletus-soorten</td>
-<td class="width40 bottom">Bol&eacute;tus-soorten</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e3596">110</a></td>
-<td class="width40 bottom">paddenstoelenvergiftigen</td>
-<td class="width40 bottom">paddenstoelvergiftigingen</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e3618">111</a></td>
-<td class="width40 bottom">Lepiota-soorten</td>
-<td class="width40 bottom">Lepi&oacute;ta-soorten</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e3643">112</a>,
-<a class="pageref" href="#xd21e3785">117</a></td>
-<td class="width40 bottom">Psalliota&rsquo;s</td>
-<td class="width40 bottom">Psalli&oacute;ta&rsquo;s</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e3663">113</a></td>
-<td class="width40 bottom">Lycoperdon Bovista</td>
-<td class="width40 bottom">Lycop&eacute;rdon Bov&iacute;sta</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e3708">114</a></td>
-<td class="width40 bottom">Helvella&rsquo;s</td>
-<td class="width40 bottom">Helv&eacute;lla&rsquo;s</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e3839">118</a></td>
-<td class="width40 bottom">Clavaria-soorten</td>
-<td class="width40 bottom">Clav&aacute;ria-soorten</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href=
-"#xd21e3855">n.v.t.</a></td>
-<td class="width40 bottom">Clitocybe Nebularis</td>
-<td class="width40 bottom">Clit&oacute;cybe nebul&aacute;ris</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href=
-"#xd21e3863">n.v.t.</a></td>
-<td class="width40 bottom">Clitocybe (Laccaria) Laccata</td>
-<td class="width40 bottom">Clit&oacute;cybe (Lacc&aacute;ria)
-lacc&aacute;ta</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e3980">127</a></td>
-<td class="width40 bottom">verzameld</td>
-<td class="width40 bottom">verzamelt</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e4089">133</a></td>
-<td class="width40 bottom">Peziza Willkommi I</td>
-<td class="width40 bottom">Pez&iacute;za willk&oacute;mmii</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e4150">139</a></td>
-<td class="width40 bottom">te gemoet</td>
-<td class="width40 bottom">tegemoet</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e4242">144</a></td>
-<td class="width40 bottom">Psalliota</td>
-<td class="width40 bottom">Psalli&oacute;ta</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e6203">152</a></td>
-<td class="width40 bottom">ge-gekleurd</td>
-<td class="width40 bottom">gekleurd</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e6486">158</a>,
-<a class="pageref" href="#xd21e13630">237</a>, <a class="pageref" href=
-"#xd21e18984">312</a></td>
-<td class="width40 bottom">[<i>Niet in bron</i>]</td>
-<td class="width40 bottom">)</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e6512">158</a></td>
-<td class="width40 bottom">rechts</td>
-<td class="width40 bottom">Rechts</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e6722">163</a></td>
-<td class="width40 bottom">1</td>
-<td class="width40 bottom">I</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e8050">172</a>,
-<a class="pageref" href="#xd21e14653">259</a></td>
-<td class="width40 bottom">[<i>Niet in bron</i>]</td>
-<td class="width40 bottom">54</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e8285">173</a>,
-<a class="pageref" href="#xd21e8728">180</a>, <a class="pageref" href=
-"#xd21e8876">181</a>, <a class="pageref" href="#xd21e8890">181</a>,
-<a class="pageref" href="#xd21e8918">182</a>, <a class="pageref" href=
-"#xd21e8934">182</a>, <a class="pageref" href="#xd21e8964">182</a>,
-<a class="pageref" href="#xd21e8982">183</a>, <a class="pageref" href=
-"#xd21e9011">183</a>, <a class="pageref" href="#xd21e9027">183</a>,
-<a class="pageref" href="#xd21e9251">185</a>, <a class="pageref" href=
-"#xd21e9554">189</a>, <a class="pageref" href="#xd21e9607">190</a>,
-<a class="pageref" href="#xd21e9623">190</a>, <a class="pageref" href=
-"#xd21e9639">190</a>, <a class="pageref" href="#xd21e9882">193</a>,
-<a class="pageref" href="#xd21e9912">193</a>, <a class="pageref" href=
-"#xd21e9928">193</a>, <a class="pageref" href="#xd21e9946">194</a>,
-<a class="pageref" href="#xd21e9962">194</a>, <a class="pageref" href=
-"#xd21e9995">194</a>, <a class="pageref" href="#xd21e10014">195</a>,
-<a class="pageref" href="#xd21e10033">195</a>, <a class="pageref" href=
-"#xd21e10539">201</a>, <a class="pageref" href="#xd21e11351">209</a>,
-<a class="pageref" href="#xd21e11372">209</a>, <a class="pageref" href=
-"#xd21e11390">210</a>, <a class="pageref" href="#xd21e11414">210</a>,
-<a class="pageref" href="#xd21e11462">211</a>, <a class="pageref" href=
-"#xd21e11483">211</a>, <a class="pageref" href="#xd21e11499">211</a>,
-<a class="pageref" href="#xd21e11517">212</a>, <a class="pageref" href=
-"#xd21e11536">212</a>, <a class="pageref" href="#xd21e11576">212</a>,
-<a class="pageref" href="#xd21e11607">213</a>, <a class="pageref" href=
-"#xd21e12773">225</a>, <a class="pageref" href="#xd21e12795">225</a>,
-<a class="pageref" href="#xd21e12860">227</a>, <a class="pageref" href=
-"#xd21e12882">227</a>, <a class="pageref" href="#xd21e12898">227</a>,
-<a class="pageref" href="#xd21e12914">227</a>, <a class="pageref" href=
-"#xd21e12945">228</a>, <a class="pageref" href="#xd21e12991">228</a>,
-<a class="pageref" href="#xd21e13099">230</a>, <a class="pageref" href=
-"#xd21e13146">231</a>, <a class="pageref" href="#xd21e13162">231</a>,
-<a class="pageref" href="#xd21e13178">231</a>, <a class="pageref" href=
-"#xd21e13195">232</a>, <a class="pageref" href="#xd21e13216">232</a>,
-<a class="pageref" href="#xd21e13227">232</a>, <a class="pageref" href=
-"#xd21e13733">238</a>, <a class="pageref" href="#xd21e13737">238</a>,
-<a class="pageref" href="#xd21e14370">254</a>, <a class="pageref" href=
-"#xd21e14554">257</a>, <a class="pageref" href="#xd21e14879">263</a>,
-<a class="pageref" href="#xd21e15405">274</a>, <a class="pageref" href=
-"#xd21e16142">286</a>, <a class="pageref" href="#xd21e16208">287</a>,
-<a class="pageref" href="#xd21e16256">287</a>, <a class="pageref" href=
-"#xd21e16432">288</a>, <a class="pageref" href="#xd21e16440">288</a>,
-<a class="pageref" href="#xd21e16448">288</a>, <a class="pageref" href=
-"#xd21e16464">288</a>, <a class="pageref" href="#xd21e16530">289</a>,
-<a class="pageref" href="#xd21e16555">289</a>, <a class="pageref" href=
-"#xd21e16577">289</a>, <a class="pageref" href="#xd21e16585">289</a>,
-<a class="pageref" href="#xd21e16603">289</a>, <a class="pageref" href=
-"#xd21e16611">289</a>, <a class="pageref" href="#xd21e16627">289</a>,
-<a class="pageref" href="#xd21e17290">297</a>, <a class="pageref" href=
-"#xd21e17651">301</a>, <a class="pageref" href="#xd21e17698">301</a>,
-<a class="pageref" href="#xd21e18011">304</a>, <a class="pageref" href=
-"#xd21e18034">304</a>, <a class="pageref" href="#xd21e18084">304</a>,
-<a class="pageref" href="#xd21e18318">306</a>, <a class="pageref" href=
-"#xd21e18559">308</a>, <a class="pageref" href="#xd21e18617">309</a>,
-<a class="pageref" href="#xd21e18688">310</a>, <a class="pageref" href=
-"#xd21e18709">310</a>, <a class="pageref" href="#xd21e18753">310</a>,
-<a class="pageref" href="#xd21e19004">313</a>, <a class="pageref" href=
-"#xd21e19111">316</a>, <a class="pageref" href="#xd21e19272">318</a>,
-<a class="pageref" href="#xd21e19344">319</a>, <a class="pageref" href=
-"#xd21e19370">319</a>, <a class="pageref" href="#xd21e19383">319</a>,
-<a class="pageref" href="#xd21e19448">320</a>, <a class="pageref" href=
-"#xd21e19461">320</a>, <a class="pageref" href="#xd21e19868">322</a>,
-<a class="pageref" href="#xd21e19982">323</a>, <a class="pageref" href=
-"#xd21e20024">323</a>, <a class="pageref" href="#xd21e20040">324</a>,
-<a class="pageref" href="#xd21e20292">325</a>, <a class="pageref" href=
-"#xd21e20505">327</a></td>
-<td class="width40 bottom">[<i>Niet in bron</i>]</td>
-<td class="width40 bottom">.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e8367">174</a></td>
-<td class="width40 bottom">[<i>Niet in bron</i>]</td>
-<td class="width40 bottom">35</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e8401">174</a></td>
-<td class="width40 bottom">891</td>
-<td class="width40 bottom">191</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e8556">175</a>,
-<a class="pageref" href="#xd21e8576">176</a>, <a class="pageref" href=
-"#xd21e10452">200</a>, <a class="pageref" href="#xd21e11340">209</a>,
-<a class="pageref" href="#xd21e16740">290</a>, <a class="pageref" href=
-"#xd21e19089">316</a>, <a class="pageref" href="#xd21e19241">318</a>,
-<a class="pageref" href="#xd21e19596">320</a>, <a class="pageref" href=
-"#xd21e19757">321</a>, <a class="pageref" href="#xd21e19875">322</a>,
-<a class="pageref" href="#xd21e20681">327</a>, <a class="pageref" href=
-"#xd21e27460">353</a></td>
-<td class="width40 bottom">,</td>
-<td class="width40 bottom">.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e8654">178</a></td>
-<td class="width40 bottom">bulbosa</td>
-<td class="width40 bottom">bulb&oacute;sa</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e8683">179</a></td>
-<td class="width40 bottom">mappa</td>
-<td class="width40 bottom">m&aacute;ppa</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e9209">185</a></td>
-<td class="width40 bottom">.</td>
-<td class="width40 bottom">[<i>Verwijderd</i>]</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e9317">188</a></td>
-<td class="width40 bottom">Hygrophorus-soorten</td>
-<td class="width40 bottom">Hygr&oacute;phorus-soorten</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e9586">190</a></td>
-<td class="width40 bottom">conicus</td>
-<td class="width40 bottom">c&oacute;nicus</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e9669">191</a></td>
-<td class="width40 bottom">Lactv.</td>
-<td class="width40 bottom">Lact.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e9783">191</a></td>
-<td class="width40 bottom">blennius</td>
-<td class="width40 bottom">bl&eacute;nnius</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e9804">192</a></td>
-<td class="width40 bottom">[<i>Niet in bron</i>]</td>
-<td class="width40 bottom">52</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e9986">194</a></td>
-<td class="width40 bottom">Lactarius</td>
-<td class="width40 bottom">Lact&aacute;rius</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e9992">194</a></td>
-<td class="width40 bottom">Kenmermerkend</td>
-<td class="width40 bottom">Kenmerkend</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e10371">198</a></td>
-<td class="width40 bottom">Russula</td>
-<td class="width40 bottom">R&uacute;ssula</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e10410">199</a></td>
-<td class="width40 bottom">sclerotium</td>
-<td class="width40 bottom">sklerotium</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e10413">199</a></td>
-<td class="width40 bottom">Russula-</td>
-<td class="width40 bottom">R&uacute;ssula-</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e10416">199</a></td>
-<td class="width40 bottom">Lactarius soorten</td>
-<td class="width40 bottom">Lact&aacute;rius-soorten</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e10423">199</a></td>
-<td class="width40 bottom">Nyctalis</td>
-<td class="width40 bottom">N&yacute;ctalis</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e10426">199</a></td>
-<td class="width40 bottom">Russula nigricans</td>
-<td class="width40 bottom">R&uacute;ssula n&iacute;gricans</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e10445">200</a></td>
-<td class="width40 bottom">vellereus</td>
-<td class="width40 bottom">vell&eacute;reus</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e10449">200</a></td>
-<td class="width40 bottom">Nyctalis parasitica</td>
-<td class="width40 bottom">N&yacute;ctalis paras&iacute;tica</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e10683">202</a></td>
-<td class="width40 bottom">Russula rubra</td>
-<td class="width40 bottom">R&uacute;ssula r&uacute;bra</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e10714">203</a></td>
-<td class="width40 bottom">Nyctalis asterophora</td>
-<td class="width40 bottom">N&yacute;ctalis aster&oacute;phora</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e10781">204</a></td>
-<td class="width40 bottom">elatior</td>
-<td class="width40 bottom">el&aacute;tior</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e11083">207</a></td>
-<td class="width40 bottom">badius</td>
-<td class="width40 bottom">b&aacute;dius</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e11136">208</a></td>
-<td class="width40 bottom">Satanas</td>
-<td class="width40 bottom">S&aacute;tanas</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e11231">208</a></td>
-<td class="width40 bottom">chrysenteron</td>
-<td class="width40 bottom">chrys&eacute;nteron</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e11305">209</a></td>
-<td class="width40 bottom">:</td>
-<td class="width40 bottom">.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e11308">209</a></td>
-<td class="width40 bottom">parasiticus</td>
-<td class="width40 bottom">paras&iacute;ticus</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e11359">209</a></td>
-<td class="width40 bottom">edulis</td>
-<td class="width40 bottom">ed&uacute;lis</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e11408">210</a></td>
-<td class="width40 bottom">Boletus granulatus</td>
-<td class="width40 bottom">Bol&eacute;tus granul&aacute;tus</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e11424">210</a></td>
-<td class="width40 bottom">vari&euml;gatus</td>
-<td class="width40 bottom">varieg&aacute;tus</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e11597">212</a></td>
-<td class="width40 bottom">Boletus</td>
-<td class="width40 bottom">Bol&eacute;tus</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e12988">228</a></td>
-<td class="width40 bottom">neergebogenrand</td>
-<td class="width40 bottom">neergebogen rand</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e13279">233</a></td>
-<td class="width40 bottom">a</td>
-<td class="width40 bottom">&agrave;</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e13806">240</a></td>
-<td class="width40 bottom">picipes</td>
-<td class="width40 bottom">p&iacute;cipes</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e13862">241</a></td>
-<td class="width40 bottom">rbosse</td>
-<td class="width40 bottom">brosse</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e13896">242</a></td>
-<td class="width40 bottom">151</td>
-<td class="width40 bottom">152</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e14031">247</a></td>
-<td class="width40 bottom">Stereum purpureum</td>
-<td class="width40 bottom">St&eacute;reum purp&uacute;reum</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e14055">247</a></td>
-<td class="width40 bottom">Lenzites betulina</td>
-<td class="width40 bottom">Lenz&iacute;tes betul&iacute;na</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e14643">259</a></td>
-<td class="width40 bottom">behoolen</td>
-<td class="width40 bottom">behooren</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e14650">259</a></td>
-<td class="width40 bottom">[<i>Niet in bron</i>]</td>
-<td class="width40 bottom">9</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e15424">274</a></td>
-<td class="width40 bottom">212</td>
-<td class="width40 bottom">213</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e15536">275</a></td>
-<td class="width40 bottom">den</td>
-<td class="width40 bottom">doen</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e15622">277</a></td>
-<td class="width40 bottom">cinnab&aacute;rinus</td>
-<td class="width40 bottom">cinnabar&iacute;nus</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e15936">280</a></td>
-<td class="width40 bottom">worden</td>
-<td class="width40 bottom">wordend</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e16846">291</a></td>
-<td class="width40 bottom">cinnabarinus</td>
-<td class="width40 bottom">cinnabar&iacute;nus</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e17059">294</a></td>
-<td class="width40 bottom">252</td>
-<td class="width40 bottom">251</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e18276">306</a></td>
-<td class="width40 bottom">[<i>Niet in bron</i>]</td>
-<td class="width40 bottom">285</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e19163">316</a></td>
-<td class="width40 bottom">St.</td>
-<td class="width40 bottom">st.</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e19740">321</a></td>
-<td class="width40 bottom">Pol&iacute;jporace&euml;n</td>
-<td class="width40 bottom">Pol&yacute;porace&euml;n</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e19842">322</a>,
-<a class="pageref" href="#xd21e25628">346</a></td>
-<td class="width40 bottom">Bov&iacute;sta</td>
-<td class="width40 bottom">bov&iacute;sta</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e20177">324</a></td>
-<td class="width40 bottom">geschubt</td>
-<td class="width40 bottom">geschubd</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e20481">327</a></td>
-<td class="width40 bottom">Ag&agrave;ricace&euml;n</td>
-<td class="width40 bottom">Ag&aacute;ricace&euml;n</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e20794">328</a></td>
-<td class="width40 bottom">)</td>
-<td class="width40 bottom">[<i>Verwijderd</i>]</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e20844">330</a></td>
-<td class="width40 bottom">Revision des Champions</td>
-<td class="width40 bottom">R&eacute;vision des champignons</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e20967">332</a></td>
-<td class="width40 bottom">Amanita citrina</td>
-<td class="width40 bottom">Aman&iacute;ta citr&iacute;na</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e21337">333</a></td>
-<td class="width40 bottom">cibarius</td>
-<td class="width40 bottom">cib&aacute;rius</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e21667">334</a></td>
-<td class="width40 bottom">Disaeses</td>
-<td class="width40 bottom">Diseases</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e21798">334</a></td>
-<td class="width40 bottom">Extraxt</td>
-<td class="width40 bottom">Extract</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e22995">337</a></td>
-<td class="width40 bottom">amainta</td>
-<td class="width40 bottom">Amanita</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e23025">337</a></td>
-<td class="width40 bottom">phalloides</td>
-<td class="width40 bottom">phallo&iuml;des</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e23056">337</a></td>
-<td class="width40 bottom">Quercs</td>
-<td class="width40 bottom">Quercus</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e23472">339</a></td>
-<td class="width40 bottom">gambosun</td>
-<td class="width40 bottom">gambosum</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e26643">349</a></td>
-<td class="width40 bottom">Quell&eacute;t&uuml;</td>
-<td class="width40 bottom">Quel&eacute;tii</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e27228">351</a></td>
-<td class="width40 bottom">gr&aacute;mInis</td>
-<td class="width40 bottom">gr&aacute;minis</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e27627">353</a></td>
-<td class="width40 bottom">C&aacute;l&oacute;cera</td>
-<td class="width40 bottom">Cal&oacute;cera</td>
-</tr>
-<tr>
-<td class="width20"><a class="pageref" href="#xd21e27653">353</a></td>
-<td class="width40 bottom">cornucopioides</td>
-<td class="width40 bottom">cornucopio&iacute;des</td>
-</tr>
-</table>
-</div>
-</div>
-
-
-
-
-
-
-
-<pre>
-
-
-
-
-
-End of the Project Gutenberg EBook of Het paddestoelenboekje, by 
-Catherina Cool and Adrianus Abraham van der Lek
-
-*** END OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK HET PADDESTOELENBOEKJE ***
-
-***** This file should be named 50300-h.htm or 50300-h.zip *****
-This and all associated files of various formats will be found in:
-        http://www.gutenberg.org/5/0/3/0/50300/
-
-Produced by Jeroen Hellingman and the Online Distributed
-Proofreading Team at http://www.pgdp.net/ for Project
-Gutenberg
-
-Updated editions will replace the previous one--the old editions will
-be renamed.
-
-Creating the works from print editions not protected by U.S. copyright
-law means that no one owns a United States copyright in these works,
-so the Foundation (and you!) can copy and distribute it in the United
-States without permission and without paying copyright
-royalties. Special rules, set forth in the General Terms of Use part
-of this license, apply to copying and distributing Project
-Gutenberg-tm electronic works to protect the PROJECT GUTENBERG-tm
-concept and trademark. Project Gutenberg is a registered trademark,
-and may not be used if you charge for the eBooks, unless you receive
-specific permission. If you do not charge anything for copies of this
-eBook, complying with the rules is very easy. You may use this eBook
-for nearly any purpose such as creation of derivative works, reports,
-performances and research. They may be modified and printed and given
-away--you may do practically ANYTHING in the United States with eBooks
-not protected by U.S. copyright law. Redistribution is subject to the
-trademark license, especially commercial redistribution.
-
-START: FULL LICENSE
-
-THE FULL PROJECT GUTENBERG LICENSE
-PLEASE READ THIS BEFORE YOU DISTRIBUTE OR USE THIS WORK
-
-To protect the Project Gutenberg-tm mission of promoting the free
-distribution of electronic works, by using or distributing this work
-(or any other work associated in any way with the phrase "Project
-Gutenberg"), you agree to comply with all the terms of the Full
-Project Gutenberg-tm License available with this file or online at
-www.gutenberg.org/license.
-
-Section 1. General Terms of Use and Redistributing Project
-Gutenberg-tm electronic works
-
-1.A. By reading or using any part of this Project Gutenberg-tm
-electronic work, you indicate that you have read, understand, agree to
-and accept all the terms of this license and intellectual property
-(trademark/copyright) agreement. If you do not agree to abide by all
-the terms of this agreement, you must cease using and return or
-destroy all copies of Project Gutenberg-tm electronic works in your
-possession. If you paid a fee for obtaining a copy of or access to a
-Project Gutenberg-tm electronic work and you do not agree to be bound
-by the terms of this agreement, you may obtain a refund from the
-person or entity to whom you paid the fee as set forth in paragraph
-1.E.8.
-
-1.B. "Project Gutenberg" is a registered trademark. It may only be
-used on or associated in any way with an electronic work by people who
-agree to be bound by the terms of this agreement. There are a few
-things that you can do with most Project Gutenberg-tm electronic works
-even without complying with the full terms of this agreement. See
-paragraph 1.C below. There are a lot of things you can do with Project
-Gutenberg-tm electronic works if you follow the terms of this
-agreement and help preserve free future access to Project Gutenberg-tm
-electronic works. See paragraph 1.E below.
-
-1.C. The Project Gutenberg Literary Archive Foundation ("the
-Foundation" or PGLAF), owns a compilation copyright in the collection
-of Project Gutenberg-tm electronic works. Nearly all the individual
-works in the collection are in the public domain in the United
-States. If an individual work is unprotected by copyright law in the
-United States and you are located in the United States, we do not
-claim a right to prevent you from copying, distributing, performing,
-displaying or creating derivative works based on the work as long as
-all references to Project Gutenberg are removed. Of course, we hope
-that you will support the Project Gutenberg-tm mission of promoting
-free access to electronic works by freely sharing Project Gutenberg-tm
-works in compliance with the terms of this agreement for keeping the
-Project Gutenberg-tm name associated with the work. You can easily
-comply with the terms of this agreement by keeping this work in the
-same format with its attached full Project Gutenberg-tm License when
-you share it without charge with others.
-
-1.D. The copyright laws of the place where you are located also govern
-what you can do with this work. Copyright laws in most countries are
-in a constant state of change. If you are outside the United States,
-check the laws of your country in addition to the terms of this
-agreement before downloading, copying, displaying, performing,
-distributing or creating derivative works based on this work or any
-other Project Gutenberg-tm work. The Foundation makes no
-representations concerning the copyright status of any work in any
-country outside the United States.
-
-1.E. Unless you have removed all references to Project Gutenberg:
-
-1.E.1. The following sentence, with active links to, or other
-immediate access to, the full Project Gutenberg-tm License must appear
-prominently whenever any copy of a Project Gutenberg-tm work (any work
-on which the phrase "Project Gutenberg" appears, or with which the
-phrase "Project Gutenberg" is associated) is accessed, displayed,
-performed, viewed, copied or distributed:
-
-  This eBook is for the use of anyone anywhere in the United States and
-  most other parts of the world at no cost and with almost no
-  restrictions whatsoever. You may copy it, give it away or re-use it
-  under the terms of the Project Gutenberg License included with this
-  eBook or online at www.gutenberg.org. If you are not located in the
-  United States, you'll have to check the laws of the country where you
-  are located before using this ebook.
-
-1.E.2. If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is
-derived from texts not protected by U.S. copyright law (does not
-contain a notice indicating that it is posted with permission of the
-copyright holder), the work can be copied and distributed to anyone in
-the United States without paying any fees or charges. If you are
-redistributing or providing access to a work with the phrase "Project
-Gutenberg" associated with or appearing on the work, you must comply
-either with the requirements of paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 or
-obtain permission for the use of the work and the Project Gutenberg-tm
-trademark as set forth in paragraphs 1.E.8 or 1.E.9.
-
-1.E.3. If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is posted
-with the permission of the copyright holder, your use and distribution
-must comply with both paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 and any
-additional terms imposed by the copyright holder. Additional terms
-will be linked to the Project Gutenberg-tm License for all works
-posted with the permission of the copyright holder found at the
-beginning of this work.
-
-1.E.4. Do not unlink or detach or remove the full Project Gutenberg-tm
-License terms from this work, or any files containing a part of this
-work or any other work associated with Project Gutenberg-tm.
-
-1.E.5. Do not copy, display, perform, distribute or redistribute this
-electronic work, or any part of this electronic work, without
-prominently displaying the sentence set forth in paragraph 1.E.1 with
-active links or immediate access to the full terms of the Project
-Gutenberg-tm License.
-
-1.E.6. You may convert to and distribute this work in any binary,
-compressed, marked up, nonproprietary or proprietary form, including
-any word processing or hypertext form. However, if you provide access
-to or distribute copies of a Project Gutenberg-tm work in a format
-other than "Plain Vanilla ASCII" or other format used in the official
-version posted on the official Project Gutenberg-tm web site
-(www.gutenberg.org), you must, at no additional cost, fee or expense
-to the user, provide a copy, a means of exporting a copy, or a means
-of obtaining a copy upon request, of the work in its original "Plain
-Vanilla ASCII" or other form. Any alternate format must include the
-full Project Gutenberg-tm License as specified in paragraph 1.E.1.
-
-1.E.7. Do not charge a fee for access to, viewing, displaying,
-performing, copying or distributing any Project Gutenberg-tm works
-unless you comply with paragraph 1.E.8 or 1.E.9.
-
-1.E.8. You may charge a reasonable fee for copies of or providing
-access to or distributing Project Gutenberg-tm electronic works
-provided that
-
-* You pay a royalty fee of 20% of the gross profits you derive from
-  the use of Project Gutenberg-tm works calculated using the method
-  you already use to calculate your applicable taxes. The fee is owed
-  to the owner of the Project Gutenberg-tm trademark, but he has
-  agreed to donate royalties under this paragraph to the Project
-  Gutenberg Literary Archive Foundation. Royalty payments must be paid
-  within 60 days following each date on which you prepare (or are
-  legally required to prepare) your periodic tax returns. Royalty
-  payments should be clearly marked as such and sent to the Project
-  Gutenberg Literary Archive Foundation at the address specified in
-  Section 4, "Information about donations to the Project Gutenberg
-  Literary Archive Foundation."
-
-* You provide a full refund of any money paid by a user who notifies
-  you in writing (or by e-mail) within 30 days of receipt that s/he
-  does not agree to the terms of the full Project Gutenberg-tm
-  License. You must require such a user to return or destroy all
-  copies of the works possessed in a physical medium and discontinue
-  all use of and all access to other copies of Project Gutenberg-tm
-  works.
-
-* You provide, in accordance with paragraph 1.F.3, a full refund of
-  any money paid for a work or a replacement copy, if a defect in the
-  electronic work is discovered and reported to you within 90 days of
-  receipt of the work.
-
-* You comply with all other terms of this agreement for free
-  distribution of Project Gutenberg-tm works.
-
-1.E.9. If you wish to charge a fee or distribute a Project
-Gutenberg-tm electronic work or group of works on different terms than
-are set forth in this agreement, you must obtain permission in writing
-from both the Project Gutenberg Literary Archive Foundation and The
-Project Gutenberg Trademark LLC, the owner of the Project Gutenberg-tm
-trademark. Contact the Foundation as set forth in Section 3 below.
-
-1.F.
-
-1.F.1. Project Gutenberg volunteers and employees expend considerable
-effort to identify, do copyright research on, transcribe and proofread
-works not protected by U.S. copyright law in creating the Project
-Gutenberg-tm collection. Despite these efforts, Project Gutenberg-tm
-electronic works, and the medium on which they may be stored, may
-contain "Defects," such as, but not limited to, incomplete, inaccurate
-or corrupt data, transcription errors, a copyright or other
-intellectual property infringement, a defective or damaged disk or
-other medium, a computer virus, or computer codes that damage or
-cannot be read by your equipment.
-
-1.F.2. LIMITED WARRANTY, DISCLAIMER OF DAMAGES - Except for the "Right
-of Replacement or Refund" described in paragraph 1.F.3, the Project
-Gutenberg Literary Archive Foundation, the owner of the Project
-Gutenberg-tm trademark, and any other party distributing a Project
-Gutenberg-tm electronic work under this agreement, disclaim all
-liability to you for damages, costs and expenses, including legal
-fees. YOU AGREE THAT YOU HAVE NO REMEDIES FOR NEGLIGENCE, STRICT
-LIABILITY, BREACH OF WARRANTY OR BREACH OF CONTRACT EXCEPT THOSE
-PROVIDED IN PARAGRAPH 1.F.3. YOU AGREE THAT THE FOUNDATION, THE
-TRADEMARK OWNER, AND ANY DISTRIBUTOR UNDER THIS AGREEMENT WILL NOT BE
-LIABLE TO YOU FOR ACTUAL, DIRECT, INDIRECT, CONSEQUENTIAL, PUNITIVE OR
-INCIDENTAL DAMAGES EVEN IF YOU GIVE NOTICE OF THE POSSIBILITY OF SUCH
-DAMAGE.
-
-1.F.3. LIMITED RIGHT OF REPLACEMENT OR REFUND - If you discover a
-defect in this electronic work within 90 days of receiving it, you can
-receive a refund of the money (if any) you paid for it by sending a
-written explanation to the person you received the work from. If you
-received the work on a physical medium, you must return the medium
-with your written explanation. The person or entity that provided you
-with the defective work may elect to provide a replacement copy in
-lieu of a refund. If you received the work electronically, the person
-or entity providing it to you may choose to give you a second
-opportunity to receive the work electronically in lieu of a refund. If
-the second copy is also defective, you may demand a refund in writing
-without further opportunities to fix the problem.
-
-1.F.4. Except for the limited right of replacement or refund set forth
-in paragraph 1.F.3, this work is provided to you 'AS-IS', WITH NO
-OTHER WARRANTIES OF ANY KIND, EXPRESS OR IMPLIED, INCLUDING BUT NOT
-LIMITED TO WARRANTIES OF MERCHANTABILITY OR FITNESS FOR ANY PURPOSE.
-
-1.F.5. Some states do not allow disclaimers of certain implied
-warranties or the exclusion or limitation of certain types of
-damages. If any disclaimer or limitation set forth in this agreement
-violates the law of the state applicable to this agreement, the
-agreement shall be interpreted to make the maximum disclaimer or
-limitation permitted by the applicable state law. The invalidity or
-unenforceability of any provision of this agreement shall not void the
-remaining provisions.
-
-1.F.6. INDEMNITY - You agree to indemnify and hold the Foundation, the
-trademark owner, any agent or employee of the Foundation, anyone
-providing copies of Project Gutenberg-tm electronic works in
-accordance with this agreement, and any volunteers associated with the
-production, promotion and distribution of Project Gutenberg-tm
-electronic works, harmless from all liability, costs and expenses,
-including legal fees, that arise directly or indirectly from any of
-the following which you do or cause to occur: (a) distribution of this
-or any Project Gutenberg-tm work, (b) alteration, modification, or
-additions or deletions to any Project Gutenberg-tm work, and (c) any
-Defect you cause.
-
-Section 2. Information about the Mission of Project Gutenberg-tm
-
-Project Gutenberg-tm is synonymous with the free distribution of
-electronic works in formats readable by the widest variety of
-computers including obsolete, old, middle-aged and new computers. It
-exists because of the efforts of hundreds of volunteers and donations
-from people in all walks of life.
-
-Volunteers and financial support to provide volunteers with the
-assistance they need are critical to reaching Project Gutenberg-tm's
-goals and ensuring that the Project Gutenberg-tm collection will
-remain freely available for generations to come. In 2001, the Project
-Gutenberg Literary Archive Foundation was created to provide a secure
-and permanent future for Project Gutenberg-tm and future
-generations. To learn more about the Project Gutenberg Literary
-Archive Foundation and how your efforts and donations can help, see
-Sections 3 and 4 and the Foundation information page at
-www.gutenberg.org
-
-
-
-Section 3. Information about the Project Gutenberg Literary Archive Foundation
-
-The Project Gutenberg Literary Archive Foundation is a non profit
-501(c)(3) educational corporation organized under the laws of the
-state of Mississippi and granted tax exempt status by the Internal
-Revenue Service. The Foundation's EIN or federal tax identification
-number is 64-6221541. Contributions to the Project Gutenberg Literary
-Archive Foundation are tax deductible to the full extent permitted by
-U.S. federal laws and your state's laws.
-
-The Foundation's principal office is in Fairbanks, Alaska, with the
-mailing address: PO Box 750175, Fairbanks, AK 99775, but its
-volunteers and employees are scattered throughout numerous
-locations. Its business office is located at 809 North 1500 West, Salt
-Lake City, UT 84116, (801) 596-1887. Email contact links and up to
-date contact information can be found at the Foundation's web site and
-official page at www.gutenberg.org/contact
-
-For additional contact information:
-
-    Dr. Gregory B. Newby
-    Chief Executive and Director
-    gbnewby@pglaf.org
-
-Section 4. Information about Donations to the Project Gutenberg
-Literary Archive Foundation
-
-Project Gutenberg-tm depends upon and cannot survive without wide
-spread public support and donations to carry out its mission of
-increasing the number of public domain and licensed works that can be
-freely distributed in machine readable form accessible by the widest
-array of equipment including outdated equipment. Many small donations
-($1 to $5,000) are particularly important to maintaining tax exempt
-status with the IRS.
-
-The Foundation is committed to complying with the laws regulating
-charities and charitable donations in all 50 states of the United
-States. Compliance requirements are not uniform and it takes a
-considerable effort, much paperwork and many fees to meet and keep up
-with these requirements. We do not solicit donations in locations
-where we have not received written confirmation of compliance. To SEND
-DONATIONS or determine the status of compliance for any particular
-state visit www.gutenberg.org/donate
-
-While we cannot and do not solicit contributions from states where we
-have not met the solicitation requirements, we know of no prohibition
-against accepting unsolicited donations from donors in such states who
-approach us with offers to donate.
-
-International donations are gratefully accepted, but we cannot make
-any statements concerning tax treatment of donations received from
-outside the United States. U.S. laws alone swamp our small staff.
-
-Please check the Project Gutenberg Web pages for current donation
-methods and addresses. Donations are accepted in a number of other
-ways including checks, online payments and credit card donations. To
-donate, please visit: www.gutenberg.org/donate
-
-Section 5. General Information About Project Gutenberg-tm electronic works.
-
-Professor Michael S. Hart was the originator of the Project
-Gutenberg-tm concept of a library of electronic works that could be
-freely shared with anyone. For forty years, he produced and
-distributed Project Gutenberg-tm eBooks with only a loose network of
-volunteer support.
-
-Project Gutenberg-tm eBooks are often created from several printed
-editions, all of which are confirmed as not protected by copyright in
-the U.S. unless a copyright notice is included. Thus, we do not
-necessarily keep eBooks in compliance with any particular paper
-edition.
-
-Most people start at our Web site which has the main PG search
-facility: www.gutenberg.org
-
-This Web site includes information about Project Gutenberg-tm,
-including how to make donations to the Project Gutenberg Literary
-Archive Foundation, how to help produce our new eBooks, and how to
-subscribe to our email newsletter to hear about new eBooks.
-
-
-
-</pre>
-
-</body>
-</html>
diff --git a/old/50300-h/images/back.jpg b/old/50300-h/images/back.jpg
deleted file mode 100644
index 737b7fb..0000000
--- a/old/50300-h/images/back.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/book.png b/old/50300-h/images/book.png
deleted file mode 100644
index 963d165..0000000
--- a/old/50300-h/images/book.png
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/card.png b/old/50300-h/images/card.png
deleted file mode 100644
index 1ffbe1a..0000000
--- a/old/50300-h/images/card.png
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/diagram.gif b/old/50300-h/images/diagram.gif
deleted file mode 100644
index 1934a5a..0000000
--- a/old/50300-h/images/diagram.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/external.png b/old/50300-h/images/external.png
deleted file mode 100644
index ba4f205..0000000
--- a/old/50300-h/images/external.png
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig001.gif b/old/50300-h/images/fig001.gif
deleted file mode 100644
index 3ab766e..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig001.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig002.gif b/old/50300-h/images/fig002.gif
deleted file mode 100644
index ab9344b..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig002.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig003.gif b/old/50300-h/images/fig003.gif
deleted file mode 100644
index 4e1b07f..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig003.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig004.gif b/old/50300-h/images/fig004.gif
deleted file mode 100644
index 5303e07..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig004.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig005.gif b/old/50300-h/images/fig005.gif
deleted file mode 100644
index b1f14c6..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig005.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig006.gif b/old/50300-h/images/fig006.gif
deleted file mode 100644
index 6450d6d..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig006.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig007.gif b/old/50300-h/images/fig007.gif
deleted file mode 100644
index bc4b0e4..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig007.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig008.gif b/old/50300-h/images/fig008.gif
deleted file mode 100644
index 859ddd1..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig008.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig009.gif b/old/50300-h/images/fig009.gif
deleted file mode 100644
index d0b37bf..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig009.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig010.jpg b/old/50300-h/images/fig010.jpg
deleted file mode 100644
index a612adc..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig010.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig011.gif b/old/50300-h/images/fig011.gif
deleted file mode 100644
index 4ee564f..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig011.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig012.gif b/old/50300-h/images/fig012.gif
deleted file mode 100644
index eb2ac0d..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig012.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig013.jpg b/old/50300-h/images/fig013.jpg
deleted file mode 100644
index f61649b..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig013.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig014.jpg b/old/50300-h/images/fig014.jpg
deleted file mode 100644
index f407a3f..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig014.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig015.jpg b/old/50300-h/images/fig015.jpg
deleted file mode 100644
index c61d59d..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig015.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig015a.gif b/old/50300-h/images/fig015a.gif
deleted file mode 100644
index 28b3e39..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig015a.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig016.jpg b/old/50300-h/images/fig016.jpg
deleted file mode 100644
index af0312b..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig016.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig017.jpg b/old/50300-h/images/fig017.jpg
deleted file mode 100644
index 8f62299..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig017.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig018.jpg b/old/50300-h/images/fig018.jpg
deleted file mode 100644
index bb6663d..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig018.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig019.jpg b/old/50300-h/images/fig019.jpg
deleted file mode 100644
index 94de9ff..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig019.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig020.jpg b/old/50300-h/images/fig020.jpg
deleted file mode 100644
index 1d3787c..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig020.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig021.jpg b/old/50300-h/images/fig021.jpg
deleted file mode 100644
index 528dbd3..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig021.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig022.jpg b/old/50300-h/images/fig022.jpg
deleted file mode 100644
index 9992d1c..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig022.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig023.jpg b/old/50300-h/images/fig023.jpg
deleted file mode 100644
index b4edd35..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig023.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig024.jpg b/old/50300-h/images/fig024.jpg
deleted file mode 100644
index a356f54..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig024.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig025.jpg b/old/50300-h/images/fig025.jpg
deleted file mode 100644
index 477ab1e..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig025.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig026.jpg b/old/50300-h/images/fig026.jpg
deleted file mode 100644
index be56625..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig026.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig027.jpg b/old/50300-h/images/fig027.jpg
deleted file mode 100644
index 7cfcc4d..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig027.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig028.jpg b/old/50300-h/images/fig028.jpg
deleted file mode 100644
index 4e35c2d..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig028.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig029.jpg b/old/50300-h/images/fig029.jpg
deleted file mode 100644
index 11bacc7..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig029.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig030.jpg b/old/50300-h/images/fig030.jpg
deleted file mode 100644
index 2798c08..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig030.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig031.jpg b/old/50300-h/images/fig031.jpg
deleted file mode 100644
index c18b8d9..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig031.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig032.jpg b/old/50300-h/images/fig032.jpg
deleted file mode 100644
index bde7a2e..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig032.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig033.gif b/old/50300-h/images/fig033.gif
deleted file mode 100644
index 8e48591..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig033.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig034.gif b/old/50300-h/images/fig034.gif
deleted file mode 100644
index 8f1a041..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig034.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig035.gif b/old/50300-h/images/fig035.gif
deleted file mode 100644
index 9d44889..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig035.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig036.gif b/old/50300-h/images/fig036.gif
deleted file mode 100644
index e089ad5..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig036.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig037.jpg b/old/50300-h/images/fig037.jpg
deleted file mode 100644
index 2837c1d..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig037.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig038.gif b/old/50300-h/images/fig038.gif
deleted file mode 100644
index c3f44b9..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig038.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig039.jpg b/old/50300-h/images/fig039.jpg
deleted file mode 100644
index 9bff67f..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig039.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig040.jpg b/old/50300-h/images/fig040.jpg
deleted file mode 100644
index 24a836f..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig040.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig041.gif b/old/50300-h/images/fig041.gif
deleted file mode 100644
index 27cf85f..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig041.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig042.jpg b/old/50300-h/images/fig042.jpg
deleted file mode 100644
index 44e3e81..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig042.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig043.gif b/old/50300-h/images/fig043.gif
deleted file mode 100644
index 2bfa128..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig043.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig044.jpg b/old/50300-h/images/fig044.jpg
deleted file mode 100644
index dca0cbf..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig044.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig045.jpg b/old/50300-h/images/fig045.jpg
deleted file mode 100644
index f9b84e6..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig045.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig046.gif b/old/50300-h/images/fig046.gif
deleted file mode 100644
index c67052c..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig046.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig047.jpg b/old/50300-h/images/fig047.jpg
deleted file mode 100644
index 0ab36f7..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig047.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig048.jpg b/old/50300-h/images/fig048.jpg
deleted file mode 100644
index 23e0070..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig048.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig049.jpg b/old/50300-h/images/fig049.jpg
deleted file mode 100644
index b9b1c7b..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig049.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig050.jpg b/old/50300-h/images/fig050.jpg
deleted file mode 100644
index 9b59ba4..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig050.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig051.gif b/old/50300-h/images/fig051.gif
deleted file mode 100644
index 1a26175..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig051.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig052.gif b/old/50300-h/images/fig052.gif
deleted file mode 100644
index 9dcd546..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig052.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig053.jpg b/old/50300-h/images/fig053.jpg
deleted file mode 100644
index 251a459..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig053.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig054.jpg b/old/50300-h/images/fig054.jpg
deleted file mode 100644
index cc2e10f..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig054.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig055.gif b/old/50300-h/images/fig055.gif
deleted file mode 100644
index 3f17963..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig055.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig056.gif b/old/50300-h/images/fig056.gif
deleted file mode 100644
index c1beb20..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig056.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig057.gif b/old/50300-h/images/fig057.gif
deleted file mode 100644
index e8d1332..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig057.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig058.jpg b/old/50300-h/images/fig058.jpg
deleted file mode 100644
index a84a283..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig058.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig059.jpg b/old/50300-h/images/fig059.jpg
deleted file mode 100644
index ef01f6b..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig059.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig060.gif b/old/50300-h/images/fig060.gif
deleted file mode 100644
index 6700e8d..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig060.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig061.jpg b/old/50300-h/images/fig061.jpg
deleted file mode 100644
index 7f091ae..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig061.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig062.gif b/old/50300-h/images/fig062.gif
deleted file mode 100644
index 5a8e231..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig062.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig063.jpg b/old/50300-h/images/fig063.jpg
deleted file mode 100644
index e55232c..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig063.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig064.gif b/old/50300-h/images/fig064.gif
deleted file mode 100644
index bb68a22..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig064.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig065.jpg b/old/50300-h/images/fig065.jpg
deleted file mode 100644
index ed403e4..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig065.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig066.jpg b/old/50300-h/images/fig066.jpg
deleted file mode 100644
index 3cca962..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig066.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig067.gif b/old/50300-h/images/fig067.gif
deleted file mode 100644
index 791e75c..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig067.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig068.gif b/old/50300-h/images/fig068.gif
deleted file mode 100644
index f1140a4..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig068.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig069.jpg b/old/50300-h/images/fig069.jpg
deleted file mode 100644
index 1b93c8c..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig069.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig070.jpg b/old/50300-h/images/fig070.jpg
deleted file mode 100644
index 16da33e..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig070.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig071.jpg b/old/50300-h/images/fig071.jpg
deleted file mode 100644
index e069803..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig071.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig072.jpg b/old/50300-h/images/fig072.jpg
deleted file mode 100644
index 37470a6..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig072.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig073.gif b/old/50300-h/images/fig073.gif
deleted file mode 100644
index d6476bd..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig073.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig074.jpg b/old/50300-h/images/fig074.jpg
deleted file mode 100644
index 17ff5e0..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig074.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig075.jpg b/old/50300-h/images/fig075.jpg
deleted file mode 100644
index c519884..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig075.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig076.jpg b/old/50300-h/images/fig076.jpg
deleted file mode 100644
index 6f74e15..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig076.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig077.jpg b/old/50300-h/images/fig077.jpg
deleted file mode 100644
index e4d07c4..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig077.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig078.jpg b/old/50300-h/images/fig078.jpg
deleted file mode 100644
index 6ed0282..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig078.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig079.jpg b/old/50300-h/images/fig079.jpg
deleted file mode 100644
index c038b4c..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig079.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig080.gif b/old/50300-h/images/fig080.gif
deleted file mode 100644
index 4c7f218..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig080.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig081.gif b/old/50300-h/images/fig081.gif
deleted file mode 100644
index 4abcf5c..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig081.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig082.gif b/old/50300-h/images/fig082.gif
deleted file mode 100644
index 7c51993..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig082.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig083.jpg b/old/50300-h/images/fig083.jpg
deleted file mode 100644
index 528b30c..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig083.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig084.gif b/old/50300-h/images/fig084.gif
deleted file mode 100644
index 08c2b27..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig084.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig085.jpg b/old/50300-h/images/fig085.jpg
deleted file mode 100644
index b548678..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig085.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig086.gif b/old/50300-h/images/fig086.gif
deleted file mode 100644
index 6bbd053..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig086.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig087.jpg b/old/50300-h/images/fig087.jpg
deleted file mode 100644
index 366bb5f..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig087.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig088.gif b/old/50300-h/images/fig088.gif
deleted file mode 100644
index e512789..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig088.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig089.gif b/old/50300-h/images/fig089.gif
deleted file mode 100644
index cc7f837..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig089.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig090.gif b/old/50300-h/images/fig090.gif
deleted file mode 100644
index ca8465c..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig090.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig091.jpg b/old/50300-h/images/fig091.jpg
deleted file mode 100644
index 12d6f8c..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig091.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig092.gif b/old/50300-h/images/fig092.gif
deleted file mode 100644
index e366281..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig092.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig093.jpg b/old/50300-h/images/fig093.jpg
deleted file mode 100644
index f610ad9..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig093.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig094.gif b/old/50300-h/images/fig094.gif
deleted file mode 100644
index 34ebc8f..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig094.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig095.gif b/old/50300-h/images/fig095.gif
deleted file mode 100644
index 7663ab5..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig095.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig096.gif b/old/50300-h/images/fig096.gif
deleted file mode 100644
index ce0c409..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig096.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig097.gif b/old/50300-h/images/fig097.gif
deleted file mode 100644
index 8b0cbbc..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig097.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig098.gif b/old/50300-h/images/fig098.gif
deleted file mode 100644
index 26d8179..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig098.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig099.jpg b/old/50300-h/images/fig099.jpg
deleted file mode 100644
index 6446a36..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig099.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig100.jpg b/old/50300-h/images/fig100.jpg
deleted file mode 100644
index 3a6db3c..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig100.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig101.gif b/old/50300-h/images/fig101.gif
deleted file mode 100644
index 41747e1..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig101.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig102.gif b/old/50300-h/images/fig102.gif
deleted file mode 100644
index 1303b88..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig102.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig103.gif b/old/50300-h/images/fig103.gif
deleted file mode 100644
index a910c91..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig103.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig104.jpg b/old/50300-h/images/fig104.jpg
deleted file mode 100644
index 0d329c4..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig104.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig105.jpg b/old/50300-h/images/fig105.jpg
deleted file mode 100644
index 32cfe11..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig105.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig106.jpg b/old/50300-h/images/fig106.jpg
deleted file mode 100644
index acf1fef..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig106.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig107.gif b/old/50300-h/images/fig107.gif
deleted file mode 100644
index 539df15..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig107.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig108.gif b/old/50300-h/images/fig108.gif
deleted file mode 100644
index 7ab361b..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig108.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig109.gif b/old/50300-h/images/fig109.gif
deleted file mode 100644
index f5b3cc3..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig109.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig110.jpg b/old/50300-h/images/fig110.jpg
deleted file mode 100644
index 297e112..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig110.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig111.gif b/old/50300-h/images/fig111.gif
deleted file mode 100644
index d161a0b..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig111.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig112-113.gif b/old/50300-h/images/fig112-113.gif
deleted file mode 100644
index 53c8d66..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig112-113.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig114.gif b/old/50300-h/images/fig114.gif
deleted file mode 100644
index e72dd0e..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig114.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig115.gif b/old/50300-h/images/fig115.gif
deleted file mode 100644
index b6109be..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig115.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig116.gif b/old/50300-h/images/fig116.gif
deleted file mode 100644
index 77f920c..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig116.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig117.gif b/old/50300-h/images/fig117.gif
deleted file mode 100644
index 552e1d3..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig117.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/fig118.gif b/old/50300-h/images/fig118.gif
deleted file mode 100644
index 092434a..0000000
--- a/old/50300-h/images/fig118.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/front.jpg b/old/50300-h/images/front.jpg
deleted file mode 100644
index 4f56965..0000000
--- a/old/50300-h/images/front.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/pl1.gif b/old/50300-h/images/pl1.gif
deleted file mode 100644
index 67f64f8..0000000
--- a/old/50300-h/images/pl1.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/pl1h.gif b/old/50300-h/images/pl1h.gif
deleted file mode 100644
index ce4d5f3..0000000
--- a/old/50300-h/images/pl1h.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/pl2.gif b/old/50300-h/images/pl2.gif
deleted file mode 100644
index 91601c9..0000000
--- a/old/50300-h/images/pl2.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/pl2h.gif b/old/50300-h/images/pl2h.gif
deleted file mode 100644
index 5160592..0000000
--- a/old/50300-h/images/pl2h.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/pl3.gif b/old/50300-h/images/pl3.gif
deleted file mode 100644
index 9ad2b0b..0000000
--- a/old/50300-h/images/pl3.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/pl3h.gif b/old/50300-h/images/pl3h.gif
deleted file mode 100644
index 9303e4c..0000000
--- a/old/50300-h/images/pl3h.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/pl4.gif b/old/50300-h/images/pl4.gif
deleted file mode 100644
index f5bbb4c..0000000
--- a/old/50300-h/images/pl4.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/pl4h.gif b/old/50300-h/images/pl4h.gif
deleted file mode 100644
index 3f5f11e..0000000
--- a/old/50300-h/images/pl4h.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/pl5.gif b/old/50300-h/images/pl5.gif
deleted file mode 100644
index 9f2f2c3..0000000
--- a/old/50300-h/images/pl5.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/pl5h.gif b/old/50300-h/images/pl5h.gif
deleted file mode 100644
index e611e4c..0000000
--- a/old/50300-h/images/pl5h.gif
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/spine.jpg b/old/50300-h/images/spine.jpg
deleted file mode 100644
index 0464640..0000000
--- a/old/50300-h/images/spine.jpg
+++ /dev/null
diff --git a/old/50300-h/images/titlepage.gif b/old/50300-h/images/titlepage.gif
deleted file mode 100644
index aca9c2c..0000000
--- a/old/50300-h/images/titlepage.gif
+++ /dev/null