diff options
168 files changed, 17 insertions, 17703 deletions
diff --git a/.gitattributes b/.gitattributes new file mode 100644 index 0000000..d7b82bc --- /dev/null +++ b/.gitattributes @@ -0,0 +1,4 @@ +*.txt text eol=lf +*.htm text eol=lf +*.html text eol=lf +*.md text eol=lf diff --git a/LICENSE.txt b/LICENSE.txt new file mode 100644 index 0000000..6312041 --- /dev/null +++ b/LICENSE.txt @@ -0,0 +1,11 @@ +This eBook, including all associated images, markup, improvements, +metadata, and any other content or labor, has been confirmed to be +in the PUBLIC DOMAIN IN THE UNITED STATES. + +Procedures for determining public domain status are described in +the "Copyright How-To" at https://www.gutenberg.org. + +No investigation has been made concerning possible copyrights in +jurisdictions other than the United States. Anyone seeking to utilize +this eBook outside of the United States should confirm copyright +status under the laws that apply to them. diff --git a/README.md b/README.md new file mode 100644 index 0000000..85ecb80 --- /dev/null +++ b/README.md @@ -0,0 +1,2 @@ +Project Gutenberg (https://www.gutenberg.org) public repository for +eBook #65835 (https://www.gutenberg.org/ebooks/65835) diff --git a/old/65835-0.txt b/old/65835-0.txt deleted file mode 100644 index d9a635e..0000000 --- a/old/65835-0.txt +++ /dev/null @@ -1,8373 +0,0 @@ -The Project Gutenberg eBook of La Reĝo de la Montoj, by Edmond About - -This eBook is for the use of anyone anywhere in the United States and -most other parts of the world at no cost and with almost no restrictions -whatsoever. You may copy it, give it away or re-use it under the terms -of the Project Gutenberg License included with this eBook or online at -www.gutenberg.org. If you are not located in the United States, you -will have to check the laws of the country where you are located before -using this eBook. - -Title: La Reĝo de la Montoj - -Author: Edmond About - -Translator: Gaston Moch - -Release Date: July 14, 2021 [eBook #65835] - -Language: Esperanto - -Character set encoding: UTF-8 - -Produced by: Andrew Sly, Mark C. Orton, Marc Vanden Bempt, and the Online - Distributed Proofreading Team at https://www.pgdp.net - -*** START OF THE PROJECT GUTENBERG EBOOK LA REĜO DE LA MONTOJ *** - -Esperanto - -Kolekto de la Revuo. - -EDMOND ABOUT - - LA - REĜO DE LA MONTOJ - -el la 153a milo de la franca eldono - - kun permeso tradukis - GASTON MOCH - ESPERANTISTA AKADEMIANO - - kun 158 ilustraĵoj de - GUSTAVE DORÉ - - PARIS - LIBRAIRIE HACHETTE & C-ie - -79, BOULEVARD SAINT-GERMAIN, 79 - -1909 - -Tous droits réservés. - - - - - DEDIĈO DE L' AŬTORO - AL - SINJORINO CHARLES BRAINNE - -Vi estas, sinjorino, kiu aŭdis unua tiun novelon. Mi rakontis ĝin -al vi, antaŭ tri monatoj, tuj post via edziniĝo, kiam mi mem ne -ankoraŭ sciis ĝin perfekte. Vole, nevole, vi memoros dum via tuta -vivo rakonton, kies dato protektos ĝin kontraŭ forgeso. Post -kvarono da jarcento, kiam la juna virino, kiun ni admiras en vi, -estos laŭgrade altiĝinta ĝis la avina rango, se la ĉionkonsumanta -tempo ne estos detruinta la paĝojn de ĉi tiu mallonga libro, vi -relegos ĝin apud la kameno, kaj la aventuroj de mia maljuna Palikaro -memorigos al vi la feliĉan tempon, kiam vi havis dudek jarojn, -sennuban estontecon, senzorgan nunecon kaj sindonajn amikojn. - -Edm About. - -Kampodomo _Les Ternesy_, 18 oktobro 1856. - - - - -ANTAŬNOTO DE L' TRADUKINTO - - -Ĉe la reveno mem el sia studado en la supera arkeologia lernejo, -kiun Francujo posedas en Ateno, Edmond About publikigis la volumon -_Nuntempa Grekujo_ («La Grèce contemporaine», 1851), kiu lokis -tuj la dudektri-jaran aŭtoron en la unuan vicon de la Francaj -literaturistoj. - -_Nuntempa Grekujo_ estas kurioza miksaĵo de serioza observado kun -ŝercema satiro; ĝi enhavas multon da vero, sed montras precipe la -tiamajn Grekojn kiel popolon, kiu, ĵus elirinte el longa sklaveco, -ne povas ankoraŭ esti konsiderata kiel civilizita, kaj kies ĉefa -okupo estas ekspluati senhonte la kulton de Eŭropo al ĝiaj antikvaj -praavoj. La sukceso de tiu libro estis notinda ekster Grekujo, sed, -en tiu lando mem, oni rimarkis precipe ĝiajn malicajn kritikojn, kaj -oni gloris do malmulte la aŭtoron. - -Kvin jarojn poste, en 1856, aperis _La Reĝo de la Montoj_. Ĉi -tie, About estis lasinta plenan liberecon al sia petola fantazio, -kaj prezentis, ne kompensante ĝin per iaj seriozaj detaloj, la -kvintesencon de la ŝerca ideo, kiu trablovas lian unuan volumon. - -Tiun fojon, la Grekoj plene ekkoleris. Kaj dum About trafis alilande -sukceson, kiun atestas la ĝisnuna publikigo de 153.000 ekzempleroj -de la Franca eldono, ili konsideris lin kiel malbonintencan -kalumniinton, kiel publikan malamikon de ilia nacio. Ili ne volis -rimarki, ke lia ironio, rekte deveninta de tiu de Voltaire, indulgas -al neniu; ke, apud la operet-personoj, el kiuj konsistas la bando de -Haĝi-Stavros kaj la ĝendarmaro de kapitano Perikles, li desegnis -kun egala bonhumoro burleskan Anglinon, la ĉiam malsatan, fieregan, -babileman S-inon Simons; naivegan Germanon, Hermann Schultz, -kiu amas tiel arde, ke li estas konvinkita, ke li ne amas; kaj -malŝatindan Francon, Hippolyte Mérinay, egoistan falsan scienculon, -kies antipatiaj trajtoj montras, ke nenia nacia antaŭjuĝo diktis -la ŝercojn de l' aŭtoro. Eĉ About atingis tiun mirindaĵon, ke, -en la fino de l' verko, Haĝi-Stavros fariĝas simpatia persono: -kiel ajn krimokovrita estas la maljuna rabisto, oni ne povas legi sen -emocio la scenon en kiu, pro patra amo, li kapitulacas majeste al -John Harris. Sed nenio helpis: la Grekoj furiozis, kaj, en okazo de -nova vojaĝo al Ateno, la aŭtoro estus akceptita per ŝtonoj. - -Tio pruvas nur, ke la tiamaj Grekoj ne estis Esperantistoj. Se -ili estus praktikintaj nian lingvon kaj la internan ideon de -Esperanto, ili estus komprenintaj, ke tiel talentplena kaj klasikema -literaturisto neniam forgesis sian ŝuldon al la popolo, kiu -iniciatis la Eŭropan kulturon; ke li havas plenan admiron al la -herooj, kiuj, liberigante sian patrujon, montris sin la indaj idoj de -Leonidas, Miltiado kaj Temistoklo; kaj ke lia ironio, vera tipo de la -Franca spriteco, devas esti akceptata tiel bonvole, kiel la pli akra -Brita «humoro» aŭ la pli senkaŝa moko de la Germanoj; kaj fine, -ili estus akceptintaj lian verkon per «Homera ridego»! - -Mi, persone, estas speciale kaj egale dankema al du tre malsamaj -kategorioj de aŭtoroj: tiuj, kiuj instruis min pri iom da vero, kaj -tiuj aliaj, al kiuj, post la seriozaj laboroj de l' tago, mi ŝuldas -momenton da sana, ripoziga rido; kaj inter tiuj lastaj bonfarintoj, -About estas unu el la ĉefaj. Mi kuraĝas esperi, ke niaj Grekaj -samideanoj konsentos kun mi, kaj indulgos do al Edmond About kaj al -lia tradukinto. - -Sed About ne estis sole kulpa: alia junulo, kiu meritis poste -tutmondan famon, partoprenis en tiu gaja atenco al la nove -naskiĝinta kaj tro ofendiĝema nacio: nome, Gustave Doré, kvin -jarojn pli juna ol About, kaj kies talento, eble ne ankoraŭ plene -matura, aŭ kelkafoje kontentiĝinta per iom facilaj senpretendaj -skizoj, estas tamen jam tute rekonebla en la ilustraĵoj, kiujn li -desegnis por _La Reĝo de la Montoj_. Certe la leganto, vidinte inter -aliaj la _Noktan feston en la tendaro_ (p. 93), la _Foriron de la -rabistoj_ (p. 123), _Hermann inter du rabistoj_ (p. 163) kaj la bonan -portreton de About, kiu malfermas la serion, ĝojos, ke la eldonisto -prezentis al la Esperantista publiko Gustave Doré kune kun Edmond -About: por li ankaŭ, li petos pardonon de la modernaj Grekoj. - -G. Moch. - - - - -I - -S-ro HERMANN SCHULTZ - - -La 3an de julio de ĉi tiu jaro (1856), ĉirkaŭ la sesa matene, -mi estis akvumanta miajn petuniojn senpripense, kiam min aliris alta, -blonda, senbarba junulo, kapkovrita de germana ĉapo, kaj ornamita -per oraĵaj okulvitroj. Vasta palto el _lasting_-lanaĵo flirtis -melankolie ĉirkaŭ li, same, kiel velo laŭlonge de masto, kiam -la vento ĉesas blovi. Li ne havis gantojn; liaj ŝuoj, el kruda -ledo, staris sur potencaj plandoj, tiel larĝaj, ke trotuaretoj -ĉirkaŭis la piedojn. En lia flanka poŝo, apud la koro, granda pipo -el porcelano modeliĝis reliefe kaj desegnis malprecize sian profilon -sub la brila ŝtofo. Mi eĉ ne havis la ideon demandi tiun nekonaton, -ĉu li plenumis siajn studojn en la Germanaj universitatoj; mi -demetis mian verŝilon, kaj salutis lin per bela: _Guten Morgen_. - -«Sinjoro, diris li al mi France, sed kun malbonega akcento, mia nomo -estas Hermann Schultz; mi ĵus pasigis kelkajn monatojn en Grekujo, -kaj via libro[1] vojaĝis ĉien kun mi.» - -Tiu enkonduko enpenetrigis mian koron de dolĉa ĝojo; la voĉo de -la fremdulo ŝajnis al mi pli melodia ol la muziko de Mozart, kaj mi -direktis al liaj oraĵaj okulvitroj rigardon radiantan pro dankemo. -Vi ne povas imagi, amika leganto, kiom ni amas tiujn, kiuj faris la -penon deĉifri nian skribaĵaĉon. Se iam mi deziris esti riĉa, tio -estis pro la deziro certigi rentojn al miaj legintoj. - -Mi prenis lin per la mano, tiun bonegan junulon. Mi sidigis lin sur -la pli bonan benkon de la ĝardeno, ĉar ni posedas du. Li sciigis al -mi, ke li estas botanikisto kaj ke li ricevis mision de la Hamburga -Botanika Ĝardeno. Dum li kompletigis sian herbokolekton, li estis -observinta kiel eble plej atente la landon, la bestojn kaj la homojn. -Liaj naivaj priparoloj, liaj mallongaj sed ĝustaj opinioj memorigis -iom al mi la manieron de la simplanima Herodoto. Li esprimis ilin -peze, sed kun naiveco, kiu altrudis la konfidon; li apogis siajn -parolojn per la tono de homo profunde konvinkita. Li povis doni -al mi novaĵojn, se ne pri la tuta urbo Ateno, almenaŭ pri la -ĉefaj personoj, kiujn mi nomis en mia libro. Dum la daŭro de la -konversacio, li eldiris kelkajn ĝeneralajn ideojn, kiuj ŝajnis al -mi des pli sagacaj, ke mi estis prezentinta ilin antaŭe. Post unu -horo da interparolo, ni estis intimaj. - -Mi ne scias, kiu el ni eldiris unua la vorton rabado. La vojaĝintoj, -kiuj trakuris Italujon, parolas pri pentrarto; tiuj, kiuj vizitis -Anglujon, parolas pri industrio: ĉiu lando havas sian specialaĵon. - -«Mia kara sinjoro, demandis mi la karan nekonaton, ĉu vi renkontis -rabistojn? Ĉu estas vere, kiel oni pretendis, ke ekzistas ankoraŭ -rabistoj en Grekujo? - ---Ĝi estas nur tro vera, respondis li serioze. Mi vivis dek kvin -tagojn en la manoj de la terura Haĝi-Stavros, alnomata la _Reĝo de -la montoj_; mi povas do paroli pri tio el sperto. Se vi havas tempon, -kaj longa rakonto ne timigas vin, mi estas preta por doni al vi la -detalojn de mia aventuro. Vi faros el ili tion, kio plaĉos al vi: -romanon, novelon, aŭ pli ĝuste (ĉar tio estas historio) aldonan -ĉapitron por tiu libreto, en kiun vi amasigis tiom da tiel kuriozaj -veraĵoj. - ---Vi estas vere tro bona, diris mi al li, kaj miaj oreloj estas -ambaŭ je via dispono. Ni eniru mian skriboĉambron. Tie estos al ni -malpli varme ol en la ĝardeno, kaj tamen la parfumo de la rezedoj -kaj de la moskodoraj latiroj alvenos ĝis ni.» - -Li sekvis min tre volonte, kaj marŝante kantetis en Greka lingvo -popolan kanton: - - Nigrokula Klepto malsupreniras al la ebenaĵoj; - Lia orumita pafilo sonas ĉiupaŝe; - Li diras al la vulturoj: «Min ne forlasu, - Mi donos al vi por manĝi la paŝahon de Ateno.» - -Li sin instalis sur sofon, arkefleksis siajn krurojn sub si, kiel la -Arabaj rakontistoj, demetis sian palton por malvarmiĝi, ekbruligis -sian pipon, kaj komencis rakonti sian historion. Mi sidis ĉe mia -skribotablo, kaj stenografiis dum lia diktado. - -Mi ĉiam estis sen malfido, precipe al tiuj, kiuj faras al mi -komplimentojn. Tamen, la afabla fremdulo rakontis al mi aferojn tiel -mirigajn, ke mi demandis min diversfoje, ĉu li ne mokas min. Sed -lia parolo estis tiel firma, liaj bluaj okuloj sendis al mi rigardon -tiel diafanan, ke miaj skeptikaj ekpensoj tuj malaperis. - -Li parolis senhalte ĝis duono post tagmezo. Se li sin interrompis du -aŭ trifoje, ĝi estis nur por rebruligi sian pipon. Li fumis regule, -per egalaj puŝoj, kiel kamentubo de vapormaŝino. Ĉiufoje kiam -okaze mi levis la okulojn al li, mi vidis lin kvieta kaj ridetanta -meze de nubo, kiel Zeŭso dum la kvina akto de _Amfitriono_. - -Oni informis nin, ke la tagmanĝo estas sur la tablo. Hermann -sidiĝis kontraŭ mi, kaj la malfortaj suspektoj, kiuj trakuris mian -kapon, malaperis pro lia apetito. Mi pripensis, ke bona stomako -akompanas malofte malbonan konsciencon. La juna Germano montris sin -tro bona tablogasto por esti malfidela rakontanto, kaj lia englutemo -garantiis al mi lian veremon. Frapite de tiu ideo, mi konfesis, -prezentante al li fragojn, ke mi dubis momente pri lia bonfido. Li -respondis al mi per anĝela rideto. - -Mi pasigis la tagon sola kun mia nova amiko, kaj mi ne plendis pri -la longeco de l' tempo. Je la kvina vespere, li estingis sian pipon, -surmetis sian palton, kaj premis mian manon dirante adiaŭ. Mi -respondis: «Ĝis revido! - ---Ne, rediris li skuante la kapon: mi forvojaĝos hodiaŭ per la -vagonaro de la sepa, kaj mi ne kuraĝas esperi, ke mi revidos vin -iam. - ---Lasu al mi vian adreson. Mi ne rezignis ankoraŭ la plezuron -vojaĝi, kaj eble mi trapasos Hamburgon. - ---Bedaŭrinde, mi mem ne scias, kie mi starigos mian tendon. -Germanujo estas vasta; ne estas certe, ke mi restos Hamburgano. - ---Sed, se mi publikigos vian historion, konvenas ja almenaŭ, ke mi -povu sendi ekzempleron al vi! - ---Ne ĝenu vin tiel. Tuj kiam la libro estos aperinta, oni presos -falsan eldonon de ĝi en Leipzig, ĉe Wolfgang Gerhard, kaj mi legos -ĝin. Adiaŭ.» - -Post lia foriro, mi relegis atente la rakonton, kiun li diktis al mi; -mi trovis en ĝi kelkajn neversimilajn detalojn, sed nenion formale -kontraŭan al tio, kion mi estis vidinta kaj aŭdinta dum mia restado -en Grekujo. - -Tamen, kiam mi estis tuj sendonta la manuskripton al la presisto, -skrupulo min haltigis: se kelkaj eraroj sin enŝovis en la rakonton -de Hermann! ĉu, eldonante ĝin, mi ne estas iugrade responda? Se -mi publikigos sen kontrolo la historion de la Reĝo de l' montoj, -ĉu mi ne elmetos min al la patrecaj riproĉoj de la _Journal des -Débats_, al la kontraŭdiroj de la Atenaj gazetistoj, kaj al la -malĝentilaĵoj de la _Spectateur de l'Orient_? Tiu sagaca gazeto jam -eltrovis, ke mi estas ĝibulo; ĉu mi devas liveri al ĝi okazon por -min nomi blinda? - -En tiuj hezitoj, mi decidis fari du kopiojn de l' manuskripto. Mi -sendis unu al konfidinda homo, Atenana Greko, S-ro Patriotis -Pseftis. Mi petis lin, ke li montru al mi, sen indulgo kaj kun Greka -sincereco, la erarojn de mia juna amiko, kaj mi promesis presigi lian -respondon ĉe la fino de l' volumo. - -Atendante, mi liveras al la publika sciemo la tekston mem de la -rakonto de Hermann. Mi ne ŝanĝos unu vorton en ĝi, mi respektos -eĉ ĝiajn plej kolosajn neverŝajnojn. Se mi korektus la junan -Germanon, mi fariĝus, pro tio, lia kunlaborinto. Mi foriĝas -diskrete; mi cedas al li lokon kaj parolon; mi havas nenian intereson -en la afero: Hermann estas, kiu parolas al vi fumante sian porcelanan -pipon kaj ridetante malantaŭ siaj oraĵaj okulvitroj. - - - - -II - -FOTINI - - -Vi divenas, per la aĝo de mia vesto, ke mi ne havas dek mil frankojn -da rento. Mia patro estas gastejisto, kiun ruinigis la fervojoj. Li -manĝas panon dum la bonaj jaroj, kaj terpomojn dum la malbonaj. -Aldonu, ke ni estas ses fratoj, ĉiuj bone dent-provizitaj. La tagon, -kiam mi ricevis konkurse mision por la Botanika Ĝardeno, oni festis -en la familio. Ne nur mia foriro pligrandigos la porcion de ĉiu mia -frato, sed ankaŭ mi ricevos ducent kvindek frankojn ĉiumonate, -plus kvincent frankojn da vojaĝpago. Tio estis riĉaĵo. De tiu -momento, oni perdis la kutimon, min nomi _la doktoro_. Oni nomis min -la bovvendisto, tiel riĉa mi ŝajnis! Miaj fratoj esperis ja, ke mi -fariĝos profesoro en la universitato, tuj post mia reveno el Ateno. -Mia patro havis alian ideon: li esperis, ke mi revenos edziĝinte. -Kiel gastejisto, li estis ĉeestinta kelkajn romanojn, kaj estis -konvinkita, ke belajn aventurojn oni renkontas nur vojaĝante. Li -citis, almenaŭ trifoje ĉiusemajne, la geedziĝon de princino Ipsof -kaj leŭtenanto Reynauld. La princino okupis la loĝejon N-o 1a, -kun siaj du ĉambristinoj kaj sia kurieristo, kaj ŝi pagis po dudek -guldenojn ĉiutage. La Franca leŭtenanto ennestiĝis en N-o 17a, -sub la tegmento, kaj pagis po unu guldeno kaj duono, enkalkulante la -manĝon; kaj tamen, post unu monato da restado en la hotelo, li estis -forveturinta en kaleŝo kun la Rusa sinjorino. Nu, kial do princino -forkondukus leŭtenanton en sia veturilo, se ne por edziniĝi je -li? Mia bona patro, per siaj patraj okuloj, vidis min pli bela kaj -eleganta ol leŭtenanton Reynauld; li ne dubis, ke mi renkontos -baldaŭ-nebaldaŭ la princinon, kiu nin riĉigos. Se mi ne trovos -ŝin ĉe la manĝotablo, mi ŝin vidos en la vagonaro; se la fervojoj -ne estos favoraj al mi, restas ankoraŭ la vaporŝipoj. La vesperon -de mia foriro, oni trinkis botelon da malnova Rhejnvino, kaj la -hazardo volis, ke la lasta guto falu en mian glason. La bonulo ploris -pro ĝojo: tio estis certa antaŭsigno, kaj nenio povos malhelpi, ke -mi edziĝos dum la jaro mem. Mi respektis liajn iluziojn, kaj evitis -rimarkigi al li, ke la princinoj ne vojaĝas en tria klaso. Pri la -loĝejo, mia budĝeto kondamnis min elekti modestajn gastejojn, kie -la princinoj ne restadas. Kaj efektive, mi elŝipiĝis en Pireo, ne -skizinte la plej malgrandan romanon. - -La okupada armeo estis plikariginta ĉion en Ateno. La Hotelo de -Anglujo, la Hotelo de Oriento, la Hotelo de la Fremduloj, estis -nealireblaj. La kanceliero de la Prusa senditaro, al kiu mi estis -portinta rekomendan leteron, havis la afablecon serĉi loĝejon por -mi. Li kondukis min al kukisto nomata Kristodulo, ĉe l' angulo -de strato Hermes kaj de placo de l' Palaco. Tie mi trovis manĝon -kaj loĝejon por cent frankoj ĉiumonate. Kristodulo estas maljuna -_palikaro_, ordenita per la Fera Kruco, pro memoro al la milito -de liberigo. Li estas leŭtenanto en la _falankso_ kaj ricevas -sian milit-salajron malantaŭ sia kastablo. Li surhavas la nacian -kostumon, la ruĝan ĉapon kun blua kvasto, la arĝentbroditan -jakon, la blankan fustenjupon kaj orumitajn gamaŝojn, por vendi -glaciaĵojn kaj kukojn. Lia edzino, Marula, estas dikega, kiel ĉiuj -Grekinoj pli ol kvindekjaraj. Ŝia edzo aĉetis ŝin, por okdek -piastroj, dum la plej furioza periodo de la milito, en epoko kiam -la virinoj estis iom multekostaj. Ŝi naskiĝis en la insulo Hidra, -sed sin vestas laŭ Atena modo: jako el nigra veluro, helkolora -jupo, fulardo plektita kun la haroj. Nek Kristodulo nek lia edzino -scias unu vorton da Germana lingvo; sed ilia filo Dimitri, kiu estas -publika komisiisto, kaj kiu sin vestas francamode, komprenas kaj -parolas iomete ĉiujn dialektojn de Eŭropo. Cetere, mi ne bezonis -interpretiston. Kvankam mi ne havas specialan kapablecon pri lingvoj, -mi estas sufiĉe distinga poligloto, kaj mi parolaĉas Greke, tiel -flue, kiel Angle, Itale kaj France. - -Miaj gemastroj estis honestuloj; troviĝas pli ol tri tiaj en Ateno. -Ili donis al mi ĉambreton blanke pentritan per kalko, tablon el -blanka ligno, du pajloplektitajn seĝojn, bonan maldikegan matracon, -kovrilon, kaj littukojn el kotono. Litkadro estas superfluaĵo, -kiun la Grekoj rezignas facilanime, kaj ni vivis laŭ Greka moro. -Mia matenmanĝo konsistis el taso da farunaĵo, mia tagmanĝo el -unu plado da viando kun multaj olivoj kaj el fiŝpeklaĵo; vespere, -mi ricevis legomojn, mielon kaj kukojn. Konfitaĵoj troviĝis -sufiĉe en la domo, kaj, de tempo al tempo, mi rememorigis al mi la -patrolandon, regalante min per ŝafida femuro kun konfitaĵo. Mi ne -bezonas diri al vi, ke mi havis mian pipon, kaj ke la Atena tabako -estas pli bona ol la via. Kio precipe utilis por min alklimatigi -en la domon de Kristodulo, estas iu vino el Santorin, kiun li -aĉetis, mi ne scias kie. Mi ne estas gustumisto, kaj la edukadon -de mia palato, bedaŭrinde, oni malzorgis iom; tamen, mi kredas min -rajtigita diri, ke tiu vino estus ŝatata ĉe la tablo de reĝo: ĝi -estas flava kiel oro, diafana kiel topazo, radianta kiel la suno, -ĝojiga kiel la rideto de infano. Mi kvazaŭ vidas ĝin ankoraŭ en -ĝia larĝventra karafo, meze de la vakstolo, kiu utilis al ni kiel -tablotuko. Ĝi lumigis la tablon, mia kara sinjoro, kaj ni povis -vespermanĝi sen alia lumo. Mi neniam trinkis multon da ĝi, ĉar ĝi -estas ebriiga; kaj tamen, je la fino de l' manĝo, mi recitis versojn -el Anakreono, kaj mi ektrovis restaĵojn de beleco sur la lunforma -vizaĝo de la dika Marula. - -Mi manĝis en familio kun Kristodulo kaj liaj pensiuloj. Ni estis -kvar loĝantoj kaj unu eksterulo. La unua etaĝo dividiĝis en -kvar ĉambroj, kies plej bonan okupis Franca arkeologiisto, S-ro -Hipolito Mérinay. Se ĉiuj Francoj similus al ĉi tiu, vi estus -iom malmulte-valora nacio. Li estis malalta sinjoro, havanta aĝon -inter dek ok kaj kvardek kvin jaroj, tre ruĝhara, tre dolĉa, -tre babilema, kaj kies varmetaj kaj ŝvitetaj manoj ne ellasis -lian kunparolanton. Liaj du ĉefaj pasioj estis arkeologio kaj -filantropeco: tial li estis membro de diversaj scienculaj societoj -kaj bonfaraj kunfrataroj. Kvankam li estis granda apostolo de -bonfarado, kaj liaj gepatroj estis lasintaj al li belan renton, mi -ne memoras, ke iam mi vidis lin donanta unu soldon al almozulo. -Pri liaj arkeologiaj konoj, ĉio konjektigas min, ke ili estis pli -gravaj ol lia amo al la homaro. Li estis premiita, de mi ne scias -plu kiu provinca akademio, pro skribaĵo pri la prezo de l' papero -en la tempo de Orfeo. Kuraĝigite de tiu unua sukceso, li venis -Grekujon por kolekti la materialojn por verko pli grava: la demando -estis ŝateginda, nome, determini, kiom da oleo konsumis la lampo de -Demosteno, dum li verkis sian duan _Kontraŭfilipan parolon_. - -Miaj du ceteraj najbaroj ne estis tiel kleraj, certe ne, kaj zorgis -malmulte pri la estintaĵoj. Giacomo Fondi estis malriĉa Maltano, -oficisto en mi ne memoras plu kiu konsulejo; li ricevis monatan -salajron da cent kvindek frankojn, por sigeli leterojn. Mi imagas, -ke ia ajn alia ofico estus taŭginta pli bone por li. La naturo, kiu -homhavigis la insulon Malto por ke la ŝarĝoportistoj neniam manku -en Oriento, estis doninta al la plendinda Fondi la ŝultrojn, la -brakojn kaj la manojn de iu Milono Krotonano: li estis naskiĝinta -por manumi bastonegon, ne pecojn de sigelvakso. Tamen, li eluzis -ĉiutage du aŭ tri da ili: la homo ne estas estro de sia destino. -Tiu devojigita insulano reeniris sian elementon nur je la horo de -l' manĝo; li helpis Marula'n por prepari la manĝilaron, kaj vi -divenas, sen mia diro, ke li alportis ĉiam la tablon per etendita -brako. Li manĝis same, kiel heroo de l' _Iliado_, kaj mi forgesos -neniam la krakadon de lia larĝa dentaro, la plilarĝiĝon de liaj -naztruoj, la brilon de liaj okuloj, la blankecon de liaj tridek -du dentoj, timegindaj muelŝtonoj, kies muelejo li estis. Mi devas -konfesi, ke lia konversacio lasis al mi malmulte da rememoroj; -oni trovis facile la limojn de lia inteligento, sed oni konis -neniam tiujn de lia apetito. Kristodulo gajnis nenion, gastigante -lin dum kvar jaroj, kvankam li postulis de li plipagon da dek -frankoj ĉiumonate, pro plimanĝo. La nesatigebla Maltano ensorbis, -ĉiutage post la vespermanĝo, grandegan pladon da aveloj, kiujn li -rompis inter siaj fingroj per simpla alproksimigo de la dika al la -montra. Kristodulo, eks-heroo, sed homo pozitivema, observis tiun -praktikon kun miksitaj admiro kaj timo; li tremis por sia deserto, -kaj tamen li estis flatata, vidante ĉe sia tablo tiel miregindan -nuksrompilon. La vizaĝo de Giacomo estus tute ĝustloka en unu -el tiuj surprizskatoloj, kiuj tiel timigas la infanojn. Li estis -pli blanka ol negro; sed la diferenco estis simpla nuanco. Liaj -densaj haroj falis ĝis la brovoj, kiel ĉapo. Pro vere stranga -kontrasto, tiu Caliban havis la plej beletan piedon, la plej maldikan -maleolon, la plej bone desegnitan kaj elegantan kruron, kiujn oni -povus prezenti kiel modelon al statuisto, sed tiuj detaloj impresis -nin malmulte. Por iu ajn, kiu vidis lin manĝanta, lia persono -komenciĝis ĉe la mezo de la tablo; la cetero ne estis kalkulinda. - -La junan William Lobster mi citas nur pro memoro. Li estis dudekjara -anĝelo, blonda, rozkolora, rondvanga, sed anĝelo el Usono. La -firmo Lobster kaj filoj, el Nov-Jorko, estis sendinta lin al Oriento -por studi la elportan negocon. Li laboris dum la tago ĉe fratoj -Philip; vespere, li legis Emerson; matene, je la radianta horo de la -sunleviĝo, li iris al la Domo de Sokrato, por pafi per pistolo. - -La plej interesiga persono en nia kolonio estis, sen kontraŭdiro, -John Harris, frato de la patrino de juna Lobster. La unuan fojon, -kiam mi vespermanĝis kun tiu stranga individuo, mi komprenis -Amerikon. John naskiĝis en Vandalia, ŝtato Illinois. Li spiris -naskiĝante tiun aeron de l' nova mondo, tiel vigligan, tiel junan, -tiel ŝauman, ke ĝi kapturnas kiel ĉampanvino kaj oni ebriiĝas -spirante ĝin. Mi ne scias, ĉu la familio de Harris estas riĉa, -aŭ male; ĉu ĝi sendis sian filon al la kolegio, aŭ lasis lin -eduki sin mem. La certo estas, ke, estante dudek-sep-jara, li fidas -nur sin mem, atentas nur sin, miras nenion, kredas nenion neebla, -retroiras neniam, kredas ĉion, esperas ĉion, provas ĉion, venkas -ĉion, sin relevas se li falis, rekomencas se li malsukcesis, haltas -neniam, senkuraĝiĝas neniam, kaj iras rekte antaŭen, fajfante sian -kanton. Li estis terkulturisto, instruisto, juristo, ĵurnalisto, -orserĉisto, industriisto, negocisto; li legis ĉion, vidis ĉion, -praktikis ĉion, kaj travojaĝis pli ol duonon de la terglobo. Kiam -mi ekkonis lin, li komandis militan vaporŝipon da sesdek homoj -kaj kvar kanonoj, kiu restadis en Pireo; li pritraktis la Orientan -demandon en la _Revuo de Boston_; li faris negocon kun firmo de -indigo en Calcutta, kaj li trovis la tempon por veni, tri-kvarfoje en -ĉiu semajno, vespermanĝi kun sia nevo Lobster kaj ni. - -Unu fakto, el mil, sufiĉos por pentri al vi la karakteron de Harris. -En 1853, li estis asociano de firmo en Filadelfio. Lia nevo, kiu -estis tiam deksepjara, iras por viziti lin, kaj trovas lin, sur la -placo Washington, staranta antaŭ brulanta domo. William frapas lian -ŝultron; li sin turnas. - -«Estas vi? li diras. Bontagon, Bill; vi alvenas en malbona momento, -infano mia. Jen brulo, kiu min senhavigas. Mi havis kvardek mil -dolarojn en la firmo; ni ne savos unu alumeton. - ---Kion vi faros? demandis la junulo, konsternegite. - ---Kion mi faros? Estas la dek-unua, mi malsatas, restas iom da oro en -mia veŝtopoŝo; mi regalos vin tagmanĝe!» - -Harris estas unu el la plej beltaliaj kaj elegantaj homoj, kiujn -mi iam renkontis. Li havas viran mienon, altan frunton, klaran -kaj fieran rigardon. Tiaj Amerikanoj estas neniam malfortikaj nek -kriplaj, kaj ĉu vi scias, kial? Pro tio, ke ili ne sufokiĝas -en la vindotukoj de mallarĝa civilizeco. Liaj spirito kaj korpo -disvolviĝas oportune: kiel lernejon, ili havas la liberan aeron, -kiel lerniganton, la praktikon, kiel nutristinon, la liberecon. - -Mi neniam sukcesis tre ŝati S-ron Mérinay; mi observis Giacomo -Fondi kun la indeferenta videmo, kiun oni havas en menaĝerio de -alilandaj bestoj; juna Lobster inspiris al mi malmulte da intereso; -sed mi havis amikecon al Harris. Lia nekaŝema vizaĝo, liaj simplaj -manieroj, lia ne sendolĉa krudeco, lia kolerema sed tamen kavalira -karaktero, la strangecoj de lia humoro, la ardeco de liaj sentoj, -ĉio tio min altiris des pli vive, ke mi estas nek arda nek pasia. -Ni ŝatas ĉirkaŭ ni, kion ni ne trovas en ni. Giacomo vestis sin -blanke, pro tio, ke li estas nigra; mi amegas la Usonanojn, pro tio, -ke mi estas Germano. - -La Grekojn mi konis tre malmulte post kvarmonata restado en Grekujo. -Nenio estas pli facila, ol vivi en Ateno, ne ekrilatiĝante kun la -enlanduloj. Mi ne iris en la kafejojn, mi legadis nek la _Pandoron_ -nek la _Pallason_, nek ian ajn lokan ĵurnalon; mi ne vizitadis la -teatron, ĉar mi havas delikatan aŭdon, kaj falsa noto min ofendas -pli kruele ol pugnobato; mi vivis dome kun miaj gemastroj, mia -herbokolekto kaj John Harris. Mi povis prezentigi min en la palacon, -dank' al mia diplomatia pasporto kaj al mia oficiala titolo. Mi estis -portinta mian vizitkarton al la ceremoniestro kaj al la ĉefestrino, -kaj mi povis esperi inviton por la unua kortega balo. Mi rezervis -por tiu cirkonstanco belan ruĝan veston, arĝente broditan, kiun -mia onklino Rosenthal alportis al mi, la tagon antaŭ mia forveturo. -Ĝi estis la uniformo de ŝia mortinta edzo, kiu estis preparisto de -naturscienco en la Filomatika Instituto en Minden. Mia bona onklino, -virino tre saĝa, sciis, ke uniformo trafas ĉiulande bonan akcepton, -precipe kiam ĝi estas ruĝa. Mia plej maljuna frato rimarkigis, ke -mi estas pli alta ol mia onklo, kaj ke la manikoj de lia frako ne -atingas plene la ekstremaĵojn de miaj brakoj; sed patreto respondis -vivece, ke la arĝenta brodaĵo estos admirata de ĉiuj, kaj ke la -princinoj ne zorgos pri tiaj detaloj. - -Bedaŭrinde, la kortego ne dancis dum la tuta sezono. La vintrajn -plezurojn anstataŭis la florado de la migdal-, persik- kaj -citron-arboj. Oni parolis malprecize pri balo, okazonta la 15an de -majo; ĝi estis urba famo, kredigita de kelkaj duonoficialaj gazetoj, -sed ne konfidinda. - -Miaj studoj progresis same, kiel miaj plezuroj, paŝo post paŝo. Mi -konis detale la Atenan botanikan ĝardenon, kiu estas nek tre bela, -nek tre riĉa; ĝi estas sako facile malplenigebla. La reĝa ĝardeno -prezentis pli da rimedoj: inteligenta Franco kolektis tien ĉiujn -vegetaĵajn riĉaĵojn de la lando, de la insulaj palmarboj ĝis la -saksifragoj de l' promontoro Suniono. Mi pasigis tie bonajn tagojn -meze de la plantaĵoj de S-ro Bareaud. La ĝardeno estas publika -nur je certaj horoj; sed mi parolis Greke al la gardostarantoj, kaj -pro amo al la Greka oni lasis min eniri. S-ro Bareaud ne enuis kun -mi; li promenigis min ĉien, pro la plezuro paroli France. Kiam li -forestis, mi aliris altan, maldikan ĝardeniston kun skarlataj haroj, -kaj demandis lin Germane: utilas, esti poligloto. - -Mi herbokolektis iom ĉiutage en la kamparo, sed neniam tiel -malproksime, kiel mi estus dezirinta: la rabistoj kampadis ĉirkaŭ -Ateno. Mi ne estas timema, kaj la daŭrigo de ĉi tiu rakonto ĝin -pruvos al vi, sed mi ŝatas la vivon. Ĝi estas donaco, kiun mi -ricevis de miaj gepatroj; mi volas konservi ĝin kiel eble plej -longe, kiel rememoron al mia patro kaj al mia patrino. En aprilo -1856, estis danĝere eliri el la urbo; estis eĉ nesingardeme restadi -en ĝi. Mi ne riskis min sur la deklivon de monto Likabeto, sen -penso pri tiu plendinda S-ino Daraud, kiu estis senigita tie en -plena tagmezo. La montetoj Dafne rememoris al mi la kaptitecon de -du Francaj oficiroj. Sur la vojo al Pireo, mi pensis nevole pri tiu -rabistaro, kiu promenadis en ses fiakroj, kvazaŭ edziĝofestantoj, -kaj pafadis al la pasantoj tra la pordetoj. La vojo al monto -Penteliko memorigis al mi la areston de la dukino de Piacenza, aŭ la -tute ĵusan aventuron de Harris kaj Lobster. Ili revenis el promenado -sur du Persaj ĉevaloj apartenantaj al Harris: ili falas en embuskon. -Du rabistoj, kun aldirektita pistolo, haltigas ilin meze de ponto. -Ili rigardas ĉirkaŭ si kaj vidas malsupre, en la valeto, dekduon -da sentaŭguloj, armitaj de l' piedoj ĝis la kapo, kiuj gardis -kvindek aŭ sesdek kaptitojn. Kiu ajn estis pasinta tie depost la -sunleviĝo, estis senigita, poste ŝnurligita, por ke neniu kuru -alarmi. Harris ne havis batalilon, nek lia nevo. Li diris Angle: «Ni -ĵetu nian monon; oni ne rezignas la vivon por cent dolaroj.» La -rabistoj relevas la monerojn ne ellasante la bridon de la ĉevaloj; -poste, ili montras la valeton, kaj signas, ke oni devas malsupreniri -en ĝin. Tiufoje Harris perdas paciencon; malplaĉas al li, esti -ligita; li ne estas materio por branĉfasko. Li ĵetas rigardon al -juna Lobster, kaj en la sama momento du paralelaj pugnobatoj ekfalas, -kiel du kunkatenitaj kuglegoj, sur la kapojn de ambaŭ rabistoj. La -kontraŭulo de William ruliĝas renverse, malŝargante sian pistolon; -tiu de Harris, puŝite pli maldolĉe, transpasas super la randmuro -kaj falas mezen de siaj kamaradoj. Harris kaj Lobster estis jam -malproksime, senfeligante siajn ĉevalojn per la spronoj. La bando -leviĝas unumove kaj pafas el ĉiuj siaj bataliloj. La ĉevaloj estas -mortigataj, la rajdantoj sin liberigas, kuregas kaj informas la -ĝendarmaron, kiu ekmarŝis la postmorgaŭan tagon frumatene. - -Nia bonega Kristodulo eksciis kun vera ĉagreno la morton de ambaŭ -ĉevaloj; sed li ne trovis unu mallaŭdan parolon pri la mortigintoj. -«Kion vi volas? diris li kun ĉarma simpleco. Ĝi estas ilia -metio.» Ĉiuj Grekoj konsentas iomete kun nia mastro. Ne pro tio, ke -la rabistoj indulgas al siaj samlanduloj kaj rezervas sian severecon -por la fremduloj; sed Greko, kiun senigis liaj fratoj, pensas kun -iom da submetiĝo, ke lia mono ne eliras el la familio. La loĝantaro -suferas la ŝteladon de la rabistoj, same kiel popolanino sin lasas -bati de ŝia edzo, admirante, kiel bone li frapas. La enlandulaj -moralistoj plendas pri la krimoj plenumitaj en la kamparo, kiel patro -bedaŭras la malsaĝaĵojn de sia filo. Oni riproĉas lin laŭte, oni -amas lin mallaŭte; oni ĉagrenus, se li similus al la filo de l' -najbaro, pri kiu kuris nenia malbona diro. - -Tio estas tiel vera, ke, je l' epoko de mia alveno, Ateno havis kiel -heroon precize la skurĝon de Atenlando. En la salonoj kaj en la -kafejoj, ĉe la barbiroj, kie amasiĝas la vulgara popolo, ĉe la -farmaciistoj, kie kunvenas la burĝanaro, sur la ŝlimozaj stratoj -de l' bazaro, sur la polvoplena stratkruciĝo «Bela Grekujo», en -la teatro, apud la dimanĉa koncerto, kaj sur la vojo al Patisja, -oni parolis nur pri la granda Haĝi-Stavros, oni ĵuris nur per -Haĝi-Stavros la nevenkebla, Haĝi-Stavros la timigilo al la -ĝendarmoj, Haĝi-Stavros la Reĝo de l' montoj! Oni povus (Dio min -pardonu!) verki la litaniojn de Haĝi-Stavros. - -Iun dimanĉon, dum John Harris vespermanĝis kun ni, malmulte -post lia aventuro, mi kondukis la bonan Kristodulon al la temo -pri Haĝi-Stavros. Nia gasto estis iam rilatinta multe kun li, -dum la milito de liberigo, en epoko, kiam la rabado ne estis tiel -pridiskutata, kiel hodiaŭ. - -Li malplenigis sian glason da Santorina vino, ordigis siajn grizajn -lipharojn, kaj komencis longan rakonton interrompatan de kelkaj -sopiroj. Li sciigis al ni, ke Stavros estas filo de «_papas_», t. -e. de pastro, el insulo Tino. Li naskiĝis, Dio scias en kiu jaro: -la Grekoj de la bona epoko ne scias sian aĝon, ĉar vivoregistrado -estas dekadenca inventaĵo. Lia patro, kiu lin destinis por la -eklezio, lernigis lin legi. Ĉirkaŭ sia dudeka jaro, li vojaĝis al -Jerusalemo, kaj aldonis al sia nomo la titolon Haĝi, kiu signifas -pilgriminton. Haĝi-Stavros, revenante hejmen, estis kaptita de -marrabisto. La venkinto trovis lin kapabla, kaj, el kaptito, faris -lin ŝipisto. Tiamaniere li komencis militadi kontraŭ la Turkaj -ŝipoj, kaj ĝenerale kontraŭ ĉiuj, kiuj ne posedas kanonojn. Post -kelkjara servado, li trovis, ke li laboris sufiĉe por la ceteraj, -kaj decidis eknegoci por sia propra konto. Li havis nek ŝipon, nek -monon por aĉeti unu; tio lin devigis rabadi surtere. La ribelado de -la Grekoj kontraŭ Turkujo ebligis al li fiŝkapti en malklara akvo. -Neniam li sciis tute ĝuste, ĉu li estas rabisto aŭ ribelanto, -kaj ĉu li komandas ŝtelistojn aŭ partianojn. Lia malamo al la -Turkoj ne blindigis lin sufiĉe, ke, preterpasante Grekan vilaĝon, -li ne vizitu kaj traesploru ĝin. Laŭ li, ĉiu ajn monero estas -preninda, ĉu ĝi devenas de la amikoj aŭ de la malamikoj, de simpla -ŝtelo aŭ de la glora rabado. Dank' al tiel sagaca senpartieco, -lia riĉeco kreskis rapide. La paŝtistoj alkuris lian standardon, -kiam oni sciis, ke oni povas gajni multon kun li: lia famo havigis -al li armeon. La regnoj protektantoj al la ribelintoj, eksciis liajn -heroaĵojn, ne liajn ŝparaĵojn: en tiu tempo, oni vidis ĉion bela. -Lordo Byron dediĉis odon al li, la Parizaj poetoj kaj retoroj lin -komparis al Epaminondas kaj eĉ al Aristido. Aristokratinoj brodis -standardon por li; oni sendis al li subvenciojn. Li ricevis monon -el Francujo, Anglujo, Rusujo; mi ne ĵurus, ke li ne ricevis el -Turkujo: li estis vera Palikaro! Je la fino de l' milito, li estis -sieĝata, kun la ceteraj estroj, en la Atena Akropolo. Li loĝis -en la Propileoj, kune kun Margaritis kaj Ligandas, kaj ĉiu el ili -konservis siajn trezorojn sub la kapkuseno de sia lito. Dum bela -somera nokto, la tegmento falis tiel lerte, ke ĝi premegis ĉiujn, -escepte Haĝi-Stavros, kiu fumis sian nargileon ekstere. Li kolektis -la heredaĵon de siaj kunbatalintoj, kaj ĉiu opiniis, ke li bone -meritis ĝin. Sed malfeliĉo, kiun li ne antaŭvidis, haltigis la -iradon de liaj sukcesoj: la paco fariĝis. Haĝi-Stavros, foririnte -kamparen kun sia mono, ĉeestis strangan spektaklon. La regnoj, kiuj -liberigis Grekujon, provis fondi reĝolandon. Malbonsonaj vortoj -zumis ĉirkaŭ la harozaj oreloj de l' maljuna Palikaro: oni parolis -pri registaro, armeo, publika ordo. Oni ridigis lin tre, informante -lin, ke liaj bienoj estas enhavataj en subprefekta distrikto. Sed, -kiam la fiska oficisto sin prezentis al li por enkasigi la ĉiujaran -imposton, li fariĝis serioza. Li ĵetis la kolektiston tra la -pordon, ne forgesinte liberigi lin de la tuta mono, kion li havis -kun si. La juĝistaro lin ekĉikanis; li reforiris al la montoj. -Cetere, li enuis ja en tia domo. Li komprenis, ĝis ia grado, ke oni -povas posedi tegmenton, sed kondiĉe ke oni dormu sur ĝi. - -Liaj kunbatalintoj estis disiĝintaj en la tuta reĝolando. La -regno estis doninta al ili bienojn; ili kulturadis malbonhumore, -kaj manĝis sen apetito la maldolĉan panon de la laboro. Kiam ili -eksciis, ke ilia estro malpaciĝis kun la leĝoj, ili vendis siajn -kampojn, kaj alkuris lin. Sed li kontentiĝis luigante siajn bienojn -farme: li havas administran kapablecon. - -La paco kaj senokupeco estis malsanigintaj lin. La aero de la montoj -revigligis lin tiel bone, ke en 1840 li pensis pri edziĝo. Li estis -certe pli ol kvindekjara, sed por homoj tiel harditaj, maljuneco ne -ekzistas; eĉ la morto pripensas almenaŭ dufoje, antaŭ ol ilin -ataki. Li edziĝis je riĉa heredontino, el unu el la plej bonaj -familioj de Lakonio, kaj fariĝis tiamaniere bo-parenco de la ĉefaj -personoj de l' reĝolando. Lia edzino sekvis lin ĉien, donis al -li filinon, enfebriĝis, kaj mortis. Li edukis mem sian infaninon, -kun zorgoj kvazaŭ patrinaj. Kiam li saltigis la knabinon sur siaj -genuoj, liaj kunrabistoj diris al li ridante: «Al ci mankas nur -lakto». - -La patra amo donis novan energion al lia spirito. Por kolekti -reĝinan doton al sia filino, li studis la monan demandon, pri kiu -li havis antaŭe tro primitivajn ideojn. Anstataŭ amasigi siajn -monerojn en kofrojn, li procente-donis ilin. Li lernis la artifikojn -kaj elturniĝojn de la spekulacio; li observis la kurson de la -publikaj biloj en Grekujo kaj eksterlande. Oni pretendas eĉ, ke, -frapite de la utiloj de la asocio, li havis la ideon organizi la -rabadon per akcioj. Li faris kelkajn vojaĝojn tra Eŭropo, kondukite -de Greko el Marseille, kiu utilis al li kiel interpretisto. Dum -lia restado en Anglujo, li ĉeestis baloton en mi ne scias plu kiu -«putra urbeto[2]» de Yorkshire: tiu bela spektaklo inspiris al li -profundajn pripensojn pri la konstitucia regado kaj ĝiaj profitoj. -Li revenis, decidinte, ke li ekspluatos la instituciojn de sia -patrolando, kaj ĉerpos renton el ili. Li bruligis multon da vilaĝoj -por utili al la opozicio: li detruis kelkajn aliajn pro la intereso -de l' konservativa partio. Kiam oni intencis renversi ministraron, -oni bezonis nur sin turni al li: per nerefuteblaj argumentoj li -pruvis, ke la polico funkcias malbone, kaj ke oni atingos iom da -sendanĝereco nur ŝanĝante la kabineton. Sed kompense li donis -energiajn lecionojn al la malamikoj de l' ordo, punante ilin en la -maniero mem, kiel ili pekis. Liaj politikaj talentoj konigis lin tiel -bone, ke ĉiuj partioj havis altan estimon al li. Liajn konsilojn, -rilate al balotoj, oni sekvis preskaŭ ĉiam; tiamaniere, ke, -kontraŭe al la principoj de la riprezenta regado, laŭ kiu unu sola -deputito esprimas la volon de multaj homoj, li estis riprezentata, -li sola, de trideko da deputitoj. Inteligenta ministro, la famoza -Rhalettis, ekpensis, ke homo, kiu tuŝas tiel ofte la risortojn de -la registaro, eble malordigos fine la maŝinon. Li entreprenis ligi -liajn manojn per ora fadeno. Li donis al li rendevuon en Karvati, -inter montoj Himeto kaj Penteliko, en la kampara domo de fremda -konsulo. Haĝi-Stavros venis, sen eskorto kaj sen bataliloj. La -ministro kaj la rabisto, kiu konis unu alian de longe, tagmanĝis -kune, kiel du malnovaj amikoj. Ĉe la deserto, Rhalettis proponis -al li plenan amnestion por li kaj liaj kunuloj, patenton de divizia -generalo, la titolon senatano kaj dek mil hektarojn da arbaro -tutpropraĵe. La Palikaro hezitis iom da tempo kaj fine respondis per -rifuzo. «Eble antaŭ dudek jaroj mi estus akceptinta, diris li, sed -hodiaŭ mi estas tro maljuna. Mi ne povas, en mia aĝo, ŝanĝi mian -vivmanieron. La polvo de Ateno ne estas saniga por mi; en la senato -mi dormus, kaj, se ci donus al mi soldatojn komandotajn, mi estus -kapabla malŝargi miajn pistolojn al liaj uniformoj, pro la forto -de la kutimeco. Reiru do al ciaj aferoj, kaj lasu min zorgi pri la -miaj.» - -Rhalettis ne konsideris sin kiel venkitan. Li provis klarigi al la -rabisto la malnoblecon de l' metio, kiun li praktikas. Haĝi-Stavros -ekridis, kaj diris al li kun afabla ĝentileco: - -«Kamarado! la tagon, kiam ni skribos niaj pekojn, kiu el ni ambaŭ -havos la pli longan liston? - ---Pripensu fine, aldonis la ministro, ke ci ne povos eviti cian -destinon; unu tagon aŭ alian, ci pereos per nenatura morto. - ---_Allah Kerim!_ respondis li Turke. Nek ci nek mi legis en la -steloj. Sed mi havas almenaŭ unu superecon: nome, miaj malamikoj -surhavas uniformon, kaj mi rekonas ilin el malproksime. Ci ne povas -paroli same pri la ciaj. Adiaŭ, frato.» - -Ses monatojn poste, la ministro estis mortigata de siaj politikaj -malamikoj; la rabisto vivas ankoraŭ. - -Nia gasto ne rakontis al ni ĉiujn altajn agojn de lia heroo: la -tagdaŭro ne estus sufiĉinta. Li nur denombris la plej rimarkindajn. -Mi ne kredas, ke en iu ajn lando la kolegoj de Haĝi-Stavros faris -ion pli artistan ol la kapto de la _Niebuhr_. Ĝi estas vaporŝipo de -la «Aŭstria Lloyd», kiun la Palikaro derabis surtere, ĉirkaŭ -la dek-unua matene. La _Niebuhr_ venis el Konstantinoplo; ĝi lasis -sian ŝarĝon kaj la pasaĝerojn en Kalamaki, oriente de Korinta -istmo. Kvar ĉaregoj kaj du omnibusoj ricevis la pasaĝerojn kaj -komercaĵojn, por ilin transporti al la alia flanko de l' istmo, -al la haveneto Lutraki, kie alia ŝipo atendis ilin. Ĝi atendis -longatempe. Haĝi-Stavros, dum hela tago, sur bela vojo, en ebena kaj -senarba lando, forprenis la komercaĵojn, la pakaĵojn, la monon de -la vojaĝantoj, kaj la municiojn de la ĝendarmoj, kiuj eskortis la -veturilaron. «Ĝi estis tago da ducent mil frankoj!» diris al ni -Kristodulo kun iometo da envio. - -Oni parolis multe pri la kruelaĵoj de Haĝi-Stavros. Lia amiko -Kristodulo pruvis al ni, ke li ne faras malbonon por sia plezuro. -Li estas sobra homo, kiu sin ebriigas per nenio, eĉ ne per sango. -Se okazas, ke li varmigas iom tro la piedojn de riĉa kamparano, -ĝi estas por scii, kie la avaregulo kaŝis sian monon. Ĝenerale, -li agas dolĉe al la kaptitoj, de kiuj li esperas ricevi kompenson. -Dum la somero de 1854, li alvenis unu vesperon, kun sia bando, ĉe -riĉan komerciston de insulo Eŭbeo, S-ron Voidi. Li trovis la -familion kunvenintan, plus maljunan juĝiston de la tribunalo de -Kalcis, kiu ludis kartojn kun la dommastro. Haĝi-Stavros proponis -al la magistrato, priludi kun li lian liberecon: li perdis kaj pagis -bonvole. Li forkondukis S-ron Voidi kaj liajn gefilojn; li lasis -la edzinon, por ke ŝi povu zorgi pri la reaĉeto. La tagon de la -forpreno, la komercisto suferis pro podagro, lia filino havis febron, -la knabo estis pala kaj ŝvela. Ili revenis du monatojn poste, ĉiuj -resanigitaj per la ekzercado, la libera aero kaj la bona traktado. -Tuta familio resaniĝis por kvindek mil frankoj: ĉu tio estis tro -kare pagita? - -«Mi konfesas, aldonis Kristodulo, ke nia amiko estas senkompata -al kiu ne pagas. Kiam kompenso ne estas pagita je la fiksita -dato, li mortigas siajn kaptitojn kun komercista akurateco: tia -estas lia maniero protesti bilojn. Kia ajn estas mia admiro al -li kaj la amikeco, kiu ligas niajn familiojn, mi ne pardonis -ankoraŭ al li la mortigon de la du knabinoj el Mistra. Ili estis -dekkvar-jaraj dunaskitinoj, tiel belaj, kiel du marmoraj statuetoj, -fianĉiniĝintaj je du junuloj el Leondari. Ili tiel similis unu -al alia, ke, vidante ilin kune, oni kredis, ke oni vidas duoble, -kaj oni frotis al si la okulojn. Iun matenon, ili iris por vendi -kokonojn al la ŝpinejo; ili portis duope grandan korbon, kaj kuris -malpeze sur la vojo, kiel du kolombinoj jungitaj ĉe sama ĉaro. -Haĝi-Stavros forprenis ilin sur la monton kaj skribis al ilia -patrino, ke li redonos ilin kontraŭ dek mil frankoj, pagotaj je la -fino de l' monato. La patrino estis riĉeta vidvino, posedanta belajn -morusarbojn, sed ne provizita per kontanta mono, kiel ni ĉiuj. Ŝi -prunteprenis garantidonante siajn bienojn, kio estas neniam facila -eĉ por dudek pro cento. Ŝi bezonis pli ol ses semajnojn por kunigi -la sumon. Kiam ŝi fine havis la monon, ŝi metis ĝin sur mulon -kaj piediris ĝis la tendaro de Haĝi-Stavros. Sed alvenante monton -Tajgeton, ĉe la loko, kie oni trovas sep fontojn sub platano, -la mulo, kiu antaŭiris, ekhaltis subite, kaj rifuzis marŝi unu -paŝon. Tiam la malfeliĉa patrino vidis, sur la flanko de l' vojo, -siajn ambaŭ filinojn. Ili havis la kolon tranĉita ĝis la osto, -kaj tiuj belaj kapoj preskaŭ ne plu alteniĝis al la korpo. Ŝi -prenis ambaŭ plendindulinojn, metis ilin mem sur la mulon, kaj -ilin rekondukis al Mistra. Neniam ŝi povis plori: pro tio, ŝi -freneziĝis kaj mortis. Mi scias, ke Haĝi-Stavros bedaŭris sian -agon: li kredis, ke la vidvino estas pli riĉa, kaj ke ŝi ne volas -pagi. Li estis mortiginta la du infaninojn por la ekzemplo. Certe -estas, ke, deposte, liaj enkasigoj fariĝis ĉiam akurate, kaj ke -neniu kuraĝis plu lin atendigi. - ---_Brutta carogna!_ kriis Giacomo frapante baton, kiu ŝancelis la -domon kiel tertremo. Se iam li venos sub mia mano, mi prezentos al -li kompensmonon da dek mil pugnobatoj, kiu ebligos al li forlasi la -negocadon. - ---Mi, diris juna Lobster kun sia kvieta rideto, mi deziras nur -renkonti lin je kvindek paŝoj de mia revolvero. Kaj vi, onklo -John?» - -Harris fajfis inter la dentoj Amerikan arieton, akran kiel klingo de -ponardeto. - -«Ĉu mi kredos miajn orelojn? aldonis, per sia flutsona voĉo S-ro -Mérinay, harmonia mortulo. Ĉu estas eble, ke tiaj teruraĵoj estas -plenumataj en jarcento kiel la nia! Mi scias ja, ke la _Societo por -la moraligo de la krimuloj_ ne fondis ankoraŭ filiojn en tiu ĉi -reĝolando; sed, atendante, ĉu vi ne havas ĝendarmaron? - ---Certe, respondis Kristodulo: 50 oficirojn, 152 kaporalojn kaj 1250 -ĝendarmojn, el kiuj 150 rajdantaj. Ĝi estas la plej bona trupo de -l' reĝolando, post tiu de Haĝi-Stavros. - ---Kio min mirigas, mi diris miavice, estas, ke la filino de l' -maljuna sentaŭgulo lasis lin agi. - ---Ŝi ne estas kun li. - ---Ja, bone! Kie ŝi estas? - ---En edukejo. - ---En Ateno? - ---Vi demandas min tro multe; mi ne scias tiom. Kiel ajn estas, kiu -edziĝos kun ŝi, estos trafinta belan partion. - ---Jes, diris Harris. Oni certigas ankaŭ, ke la filino de Calcraft ne -estas malbona partio. - ---Kiu estas Calcraft? - ---La Londona ekzekutisto.» - -Ĉe tiuj vortoj, Dimitri, la filo de Kristodulo, ruĝiĝis ĝis la -oreloj. «Pardonu, sinjoro, diris li al John Harris, ekzistas granda -diferenco inter ekzekutisto kaj rabisto. La ekzekutista metio estas -malnoblega; la rabista profesio estas honorata. La registaro devas -gardi la Atenan ekzekutiston en la fortikaĵo Palamedo; se ne, oni -lin mortigus; dum neniu deziras malbonon al Haĝi-Stavros, kaj la -plej honestaj personoj en la reĝolando estas fieraj premi lian -manon.» - -Harris malfermis la buŝon por respondi, kiam ni aŭdis la sonorilon -de la butiko. Ĝi estis la servistino, kiu revenis domen kun junulino -de dek kvin aŭ dek ses jaroj, vestita laŭ la lasta bildo de la -_Ĵurnalo de modoj_. Dimitri sin levis dirante: «Ĝi estas Fotini! - ---Sinjoroj, diris la kukisto, ni parolu pri io alia, mi petas. La -rakontoj pri rabistoj ne estas por la fraŭlinoj.» - -Kristodulo prezentis Fotini al ni kiel la filinon de unu el liaj -kunbatalintoj, kolonelo Johano, ĉefkomandanto en Naŭplio. Ŝi -estis do nomata Fotini Johanidino, laŭ la moro de la lando, kie, -ĝustadire, ne ekzistas familinomoj. - -La juna Atenanino estis malbela, kiel la naŭ dekonoj de la Atenaj -fraŭlinoj. Ŝi havis beletajn dentojn kaj belajn harojn, sed -nenion plie. Ŝia dika talio ŝajnis esti nekomforte en Pariza -korseto. Ŝiaj piedoj, rondformaj kiel gladiloj, suferis verŝajne -turmentegojn: ili estis kreitaj por treniĝi en _babuŝoj_, ne por -premiĝi en botetoj de Meyer. Ŝia kapo memorigis tiel malmulte -pri la Greka tipo, ke ĝi vere ne havis profilon; ĝi estis plata, -kvazaŭ nesingardema nutristino estus mallerte sidiĝinta sur la -vizaĝon de l' infanino. La tualeto ne taŭgas por ĉiuj virinoj: ĝi -preskaŭ igis ridinda la plendindan Fotini. Ŝia robo kun falbaloj, -subtenata de potenca krinolino, rimarkigis la mallertecon de ŝia -persono kaj la ĝenon de ŝiaj movoj. La juveloj el Parizo, per kiuj -ŝi estis stelsemita, ŝajnis esti ekkriaj punktoj, destinitaj por -atentigi pri la malperfektaĵoj de ŝia korpo. Vi estus kredinta, ke -ŝi estas dika, malalta servistino, kiu sin dimanĉevestis per la -vestaro de sia mastrino. - -Neniu el ni miris, ke la filino de simpla kolonelo estas tiel -multekoste vestita por pasigi la dimanĉon en la domo de kukisto. -Ni konis sufiĉe la landon por scii, ke la tualetemo estas la plej -nekuracebla vundo de la Greka societo. La vilaĝaninoj traborigas -arĝentajn monerojn, kunkudras ilin en formon de kasko, per kiu ili -sin kapkovras en la festotagoj. Ili portas sian doton sur la kapo. La -urbaninoj elspezas tiun doton ĉe la komercistoj, kaj portas ĝin sur -la tuta korpo. - -Fotini loĝis en la Hetajrio. Tio estas, vi scias, edukejo fondita -laŭ modelo de la Honora Legio[3], sed regata de leĝoj pli larĝaj -kaj toleremaj. Oni edukas tie ne nur la filinojn de la militistoj, -sed ankaŭ kelkafoje la heredontinojn de la rabistoj. - -La filino de kolonelo Johano sciis iom da Franca kaj da Angla; sed -ŝia ĝeniĝemeco ne ebligis, ke ŝi brilu en la konversacio. Mi -eksciis poste, ke ŝia familio alkonfidis al ni la rolon, perfektigi -ŝin pri la fremdaj lingvoj. Ŝia patro, aŭdinte, ke Kristodulo -gastigas honestajn kaj instruitajn Eŭropanojn, estis petinta la -kukiston, ke li elirigu ŝin ĉiudimanĉe el la edukejo, utilante al -ŝi kiel zorganto. Tiu interkonsento ŝajnis plaĉi al Kristodulo, -kaj precipe al lia filo Dimitri. La juna komisiisto rigardis avide la -malgracian edukatinon, kiu ne rimarkis ĝin. - -Ni estis projektintaj iri ĉiuj kune al la publika koncerto. Ĝi -estas bela spektaklo, kiun la Atenanoj donas al si mem ĉiudimanĉe. -La tuta popolo, en granda tualeto, kunvenas en polvokampon, por -aŭdi valsojn kaj kvadrilojn ludatajn de regimenta muzikistaro. La -malriĉuloj iras tien piede, la riĉuloj veture, la elegantuloj -rajde. La kortego ne forrestus, eĉ por imperio. Post la lasta -kvadrilo ĉiu reiras domen, kun polvokovrita vesto, kun kontenta -koro, kaj oni diras: «Ni amuziĝis bone». - -Certe estas, ke Fotini intencis sin montri ĉe la koncerto, kaj ŝia -admiranto Dimitri ne estis malkontenta, vidigi sin tie kun ŝi; ĉar -li surhavis novan redingoton, kiun li estis aĉetinta, konfekciitan, -en la tenejo de la _Belle-Jardinière_. Bedaŭrinde la pluvo ekfalis -tiel dense, ke ni devis resti dome. Por pasigi la tempon, Marula -proponis al ni, ludi por bombonoj: ĝi estas distraĵo laŭmoda en -la mezklasaj rondoj. Ŝi prenis glasvazon en la butiko, kaj donis -al ĉiu el ni manplenon da indiĝenaj bombonoj, kariofilaj, anizaj, -pipraj, kaj cikoriaj. Post tio, oni disdonis kartojn, kaj la unua, -kiu sukcesis kolekti naŭ samkolorajn, ricevis tri sukeraĵojn de -ĉiu el liaj kontraŭuloj. La Maltano Giacomo montris, per daŭra -atento, ke li ne estas indiferenta pri la gajno. La hazardo lin -favoris: li atingis riĉecon, kaj ni vidis lin engluti sep aŭ ok -manplenojn da bombonoj, kiuj estis promenintaj en la manoj de ĉiuj -kaj de S-ro Mérinay. - -Interesiĝante malpli pri la ludo, mi alcentrigis mian atenton al -kurioza fenomeno, kiu okazis maldekstre de mi. Dum la rigardoj de la -juna Atenano rompiĝis unu post alia ĉe la indiferenteco de Fotini, -Harris, kiu ŝin ne rigardis, altiris ŝin per nevidebla forto. Li -tenis siajn kartojn kun mieno sufiĉe neatenta, oscedis de tempo -al tempo kun Amerikana naiveco, aŭ fajfis _Yankee Doodle_, sen -respekto al la ĉeestantoj. Mi kredas, ke la rakonto de Kristodulo -impresis lin, kaj ke lia spirito trotis sur la montaro, persekute al -Haĝi-Stavros. Ĉiuokaze, se li pensis pri io, tio certe ne estis -la amo. Eble la fraŭlino ankaŭ ne pensis pri ĝi, ĉar preskaŭ -ĉiuj Grekaj virinoj havas en la fundo de l' koro bonan pavimon de -indiferenteco. Tamen ŝi rigardis mian amikon John, kiel alaŭdo -rigardas la spegulon. Ŝi ne konis lin; ŝi sciis nenion pri li, -nek lian nomon, nek lian landon, nek lian riĉecon. Ŝi ne estis -aŭdinta lin parolantan, kaj eĉ se ŝi estus aŭdinta lin, ŝi -certe ne estis kapabla juĝi, ĉu li estas sprita. Ŝi vidis lin tre -bela, kaj tio sufiĉis. La antikvaj Grekoj adoris la belecon; ĝi -estas la sola, el iliaj dioj, pri kiu neniam ekzistis ateistoj. La -hodiaŭaj Grekinoj, malgraŭ la dekadenco, scias ankoraŭ malkonfuzi -Apollon'on de simiovizaĝulo. Oni trovas en la kolekto de S-ro -Fauriel kanteton, kiu povas esti tradukata jene: - -«Junuloj, ĉu vi deziras scii, junulinoj, ĉu vi deziras informiĝi, -kiel amo nin eniras? Ĝi eniras tra la okuloj; de l' okuloj, ĝi -eniĝas en la koron; kaj en la koro ĝi enradikiĝas.» - -Certe, Fotini konis tiun kanton; ĉar ŝi malfermis grandajn okulojn, -por ke la amo povu eniri ne kliniĝante. - -La pluvo ne ĉesis fali, nek Dimitri rigardadi la junulinon, nek -la junulino konsideradi Harris, nek Giacomo krakmanĝi bombonojn, -nek S-ro Mérinay rakonti ĉapitron de antikva historio al juna -Lobster, kiu ne aŭskultis. Je la oka, Marula pretigis la tablon por -la vespermanĝo. Fotini sidis inter Dimitri kaj mi, kiu ne estis -atentinda. Ŝi konversaciis malmulte kaj manĝis nenion. Ĉe la -deserto, kiam la servistino parolis pri ŝia rekonduko, ŝi faris -videblan penon, kaj diris en mian orelon: - -«Ĉu S-ro Harris havas edzinon?» - -Mi trovis plezuron embarasi ŝin iomete, kaj respondis: - -«Jes, fraŭlino; li edziĝis kun la vidvino de la doĝoj de Venezia. - ---Ĉu eble! Kiun aĝon ŝi havas? - ---Ŝi estas tiel maljuna, kiel la mondo, kaj eterna kiel ĝi. - ---Ne moku min; mi estas simpla knabino, kaj ne komprenas viajn -Eŭropanajn ŝercojn. - ---Alivorte, fraŭlino, li edzigis kun la maro; li estas, kiu komandas -la Usonan staran ŝipon _the Fancy_.» - -Ŝi dankis min kun tia radiado pro ĝojo, ke ĝi malaperigis ŝian -malbelecon, kaj mi trovis ŝin beleta dum almenaŭ unu sekundo. - - - - -III - -MARY-ANN - - -La studoj dum mia juneco vastigis en mi pasion, kiu fine superis -ĉiujn ceterajn: ĝi estas la deziro al la scienco, aŭ, se vi -preferas ĝin nomi alie, la sciemo. Ĝis la tago, kiam mi foriris -al Ateno, lerni estis mia sola plezuro; nescii, mia sola ĉagreno. -La sciencon mi amis same, kiel karulinon, kaj neniu, ĝis tiam, -estis konkurinta kun ĝi pri mia koro. Kompense, mi devas konfesi, -ke mi ne estis karesema, kaj ke poezio kaj Hermann Schultz malofte -trapasis kune la saman pordon. Mi promenis en la mondo, kiel en -vasta naturscienca kolekto, kun grandigvitro en la mano. Mi observis -la plezurojn kaj la suferojn de l' aliaj homoj, kiel faktojn, kiuj -meritas studon, sed ne envion aŭ kompaton. Mi ne enviis feliĉajn -geedzojn, pli ol paron da palmarboj kunigitaj de l' vento; mi havis -precize tiom da kompato al koro disŝirita de l' amo, kiom al geranio -glaciigita de l' frosto. Tiu, kiu dissekcis vivantajn bestojn, -sentas malforte la kriojn de la tremetanta karno. Mi estus ĉeestinta -kun diletanteco batalon de gladiatoroj. - -La amo de Fotini al Harris estus kompatiginta ian ajn alian homon, -ol naturaliston. La plendinda kreitaĵo amis blinde-senpripense, -laŭ la esprimo de Henriko la Kvara; kaj estis evidente, ke ŝi amas -vane. Ŝi estis tro timema por malkovri sian amon, kaj John estis tro -malatenta por ĝin diveni. Eĉ se li estus rimarkinta ion, kiel estus -espereble, ke li interesiĝos pri naiva malbelulino el la bordoj -de l' Ilisso? Fotini pasigis kvar aliajn tagojn kun li, la kvar -dimanĉojn de aprilo. Ŝi rigardis lin, de l' mateno ĝis la vespero, -per konsumiĝaj, malesperaj okuloj; sed ŝi trovis neniam la kuraĝon -malfermi la buŝon en lia ĉeesto. Harris fajfis kviete. Dimitri -grumblis kiel juna dogo, kaj mi observis ridetante tiun strangan -malsanecon, kontraŭ kiu mia konstitucio min ĉiam antaŭgardis. - -Intertempe, mia patro skribis al mi, ke la negoco iradas tre malbone, -ke la vojaĝantoj estas maloftaj, ke la vivo kostas multe, ke niaj -kontraŭaj najbaroj ĵus elmigris, kaj ke, se mi trovis Rusan -princinon, la plej bone estus, ke mi edziĝu kun ŝi senprokraste. -Mi respondis, ke mi trovis neniun por forlogi, escepte la filinon de -malriĉa Greka kolonelo; ke ŝi enamiĝis serioze, sed al alia ol mi; -ke, kun iom da lerteco, mi povos eble fariĝi ŝia konfidenciulo, -sed neniam ŝia edzo; cetere, mia sano estas bona, mia herbokolekto -belega; miaj esploroj, ĝis nun enlimigitaj en la ĉirkaŭaĵo de -Ateno, baldaŭ povos etendiĝi pli malproksimen; la sendanĝereco -renaskiĝas, la rabistoj estas venkitaj de la ĝendarmaro, kaj ĉiuj -ĵurnaloj sciigas la disĵeton de la bando de Haĝi-Stavros; post unu -monato, maksimume, mi povos revojaĝi al Germanujo, kaj peti oficon, -kiu havigos panon al mia familio. - -Ni estis legintaj, dimanĉon la 28an de aprilo, en la Atena -_Jarcento_, la grandan malvenkon de la Reĝo de l' montoj. La -oficialaj raportoj diris, ke dudek el liaj viroj estas trafitaj, lia -tendaro bruligita, lia trupo disigita, kaj ke la ĝendarmaro lin -persekutis ĝis Maratono. - -Tiuj novaĵoj, tre agrablaj al ĉiuj fremduloj, ŝajnis doni -malpli da plezuro al la Grekoj, kaj speciale al niaj domgemastroj. -Kristodulo ne montris entuziasmon de falanksa leŭtenanto, kaj la -filino de kolonelo Johano ploris preskaŭ, aŭskultante la malvenkon -de l' rabisto. Harris, kiu estis alportinta la ĵurnalon, ne kaŝis -sian ĝojon. Kaj, ĉar la kamparo refariĝis trairebla por mi, mi -estis kontentega. Jam la 30an matene, mi ekforiris kun mia herbujo -kaj mia bastono. Dimitri vekis min ĉirkaŭ la kvara. Li estis tuj -ironta demandi pri la ordonoj de Angla familio, loĝanta de kelkaj -tagoj en la Hotelo de la Alilanduloj. - -Mi sekvis straton Hermes ĝis la kruciĝo Bela Grekujo, kaj eniris -straton Eolo. Pasante antaŭ la placo de Kanonoj, mi salutis la -negravan artilerion de l' reĝolando, kiu dormetas sub ŝirmejo -sonĝante pri la preno de Konstantinoplo, kaj mi alvenis per kvar -paŝoj al la promenejo Patisja. La melioj, kiuj ĝin borderas -ambaŭflanke, ekmalfermetis siajn odorozajn florojn. La malpalblua -ĉielo blankiĝis nesenteble inter montoj Himeto kaj Penteliko. -Antaŭ mi, ĉe la horizonto, la supraĵoj de monto Parnis staris -kiel breĉigita muro: ili estis la celpunkto de mia vojaĝo. Mi -malsupreniris per mallongigejo ĝis la domo de grafino Janto Teotoki, -kie loĝas la Franca senditaro; mi laŭiris la ĝardenojn de princo -Mikaelo Sutzo kaj la Akademion de Platono, kiun iu prezidanto de -l' Areopago donis loterie, antaŭ kelkaj jaroj, kaj mi eniris la -olivarbaron. La matenamaj turdoj kaj iliaj kuzoj la merloj saltetis -en la arĝentaj foliaĵoj kaj babiladis ĝoje super mia kapo. -Elirante el la arbareto, mi trairis altajn verdajn hordeojn, kie -la Atenlandaj ĉevaloj, mallongaj kaj diktrunkaj, kiel tiuj de la -malaltreliefoj de l' Partenono, konsoliĝis pri la seka furaĝo kaj -la mallaksiga nutraĵo de l' vintro. Bandoj de turtoj forflugis ĉe -mia alproksimiĝo, kaj la plumtufaj alaŭdoj supreniĝis vertikale -al la ĉielo, kiel raketoj de artfajraĵo. De tempo al tempo, apatia -testudo trairis la vojon kuntrenante sian domon. Mi kuŝigis ĝin -zorge sur la dorson, kaj mi daŭrigis mian iron, lasante al ĝi la -honoron eliri el embaraso. Post duhora marŝado, mi penetris en la -dezerton. Ĉiuj postsignoj de kulturo malaperis; sur la senakva tero, -oni vidis nur faskojn de malgrasa herbo, bulbojn de ornitogalo, -aŭ longajn stipojn de sekiĝintaj asfodeloj. La suno leviĝis -kaj mi vidis nete la abiojn, kiuj multope staras sur la flanko de -monto Parnis. La vojeto, kiun mi estis elektinta, ne estis tre bona -gvidisto, sed mi direktis min al aro da domoj dissemitaj sur la posta -flanko de l' monto, kaj kiuj ŝajnis esti la vilaĝo Kastia. - -Per unu paŝego mi transpasis riveron Eleŭsina Kefizo, tre emociante -la platajn testudetojn, kiuj saltis en la akvon, kiel simplaj ranoj. -Post cent paŝoj, la vojo perdiĝis en larĝa kaj profunda kruta -valeto, kiun fosis la pluvo de du aŭ tri mil vintroj. Mi konjektis, -ne malprave, ke tiu valeto estas la vojo. Mi estis rimarkinta, dum -miaj antaŭaj ekskursoj, ke la Grekoj rezignas fari vojon, ĉiufoje -kiam la akvo bonvolis preni la taskon sur sin. En tiu lando, kie la -homo ĝenas malmulte la laboradon de la naturo, la torentoj estas -regnaj ŝoseoj; la riveretoj, departementaj vojoj; la defluiloj, -intervilaĝaj vojetoj. La fulmotondroj plenumas la inĝenieran -oficon, kaj la pluvo estas vojoficisto, kiu zorgas sen kontrolo pri -la ĉefaj kaj flankaj komunikejoj. Mi enŝoviĝis do en la valeton, -kaj daŭrigis mian promenadon inter du krutaj bordoj, kiuj kaŝis -por mi la ebenaĵon, la monton kaj mian celon. Sed la kaprica vojo -deturniĝis tiel ofte, ke baldaŭ estis malfacile al mi scii, kien -mi marŝas, kaj ĉu mi ne montras la dorson al monto Parnis. La plej -prudenta decido estus grimpi sur unu aŭ alian bordon kaj orienti -min en la ebenaĵo; sed la deklivoj estis vertikalaj, mi estis laca -kaj malsata, kaj mi sentis min komforte en la ombro. Mi sidiĝis sur -platan marmorŝtonon, prenis el mia herbujo pecon da pano, rostitan -ŝafidŝultron, kaj boteleton da tiu vino, pri kiu vi scias. Mi -pensis: «Se mi estas sur vojo, iu pasos eble, kaj mi informiĝos.» - -Efektive, dum mi refermis mian tranĉilon por min kuŝigi en la -ombraĵo kun tiu dolĉa kvieteco, kiu sekvas la tagmanĝon de la -vojaĝantoj kaj de la serpentoj, mi ekaŭdis paŝon de ĉevalo. Mi -metis orelon teren, kaj mi ekkonis, ke du aŭ tri rajdantoj alvenas -post mi. Mi ligis mian herbujon sur mian dorson, kaj min preparis -por ilin sekvi, se okaze ili sin direktos al monto Parnis. Kvin -minutojn poste, aperis du sinjorinoj, rajdantaj sur luitaj ĉevaloj -kaj vestitaj kiel vojaĝantaj Anglinoj. Post ili marŝis piediranto, -kiun mi facile rekonis: ĝi estis Dimitri. - -Vi, kiu iom trakuris la mondon, certe rimarkis, ke la vojaĝanto -ĉiam ekforiras sen ia zorgo pri la tualetaj vanaĵoj; sed ke, se -li okaze renkontas sinjorinojn, eĉ pli maljunajn ol la kolombo -de Noaho, li subite forlasas tiun indiferentecon, kaj ĵetas -maltrankvilan rigardon al sia polvoza vestaĵo. Eĉ antaŭ ol -percepti la vizaĝon de la du rajdantinoj malantaŭ iliaj vualoj el -blua krepo, mi estis inspektinta mian tutan personon, kiu min sufiĉe -kontentigis. Mi surhavis la vestojn, kiun vi vidas, kaj kiuj estas -ankoraŭ akcepteblaj, kvankam ili utilas al mi depost preskaŭ du -jaroj. Mi ŝanĝis nur mian kapkovrilon: ĉapo, eĉ tiel bela kaj -bona, kiel ĉi tiu, ne protektas vojaĝanton kontraŭ la sunfrapoj. -Mi havis larĝrandan ĉapelon el griza felto, sur kiu la polvo ne -fariĝis rimarkebla. - -Mi forprenis ĝin ĝentile ĉe la preterpaso de la du sinjorinoj, -kiuj ŝajnis zorgi malmulte pri mia saluto. Mi prezentis la manon al -Dimitri, kaj li donis al mi, per malmultaj vortoj, ĉiujn informojn, -kiujn mi deziris. - -«Ĉu mi estas sur la vojo al Parnis? - ---Jes, ni iras tien. - ---Ĉu mi povas iri kun vi? - ---Kial ne? - ---Kiuj estas tiuj sinjorinoj? - ---Anglinoj. La _milordo_ restis en la hotelo. - ---Kiaspecaj personoj? - ---Hum! bankierfamilio el Londono. La maljunulino estas S-ino -Simons, el la firmo Barley kaj K-o; la _milordo_ estas ŝia frato; la -fraŭlino, ŝia filino. - ---Beleta? - ---Laŭ la gustoj. Mi preferas Fotini. - ---Ĉu ni iros ĝis la fortikaĵo File? - ---Jes. Ili dungis min por unu semajno, po dek frankoj kaj manĝo -ĉiutage. Mi estas, kiu organizos la promenadojn. Mi komencis per ĉi -tiu, ĉar mi sciis, ke mi renkontos vin. Sed kion do ili havas?» - -La maljuna sinjorino, ofendita pro tio, ke mi prunteprenis ŝian -serviston, estis trotiginta sian rajdbeston sur irejo kie, de tempo -memorebla al ĉevalo, neniu iam trotis. La alia besto, eksentante -superemon, provis iri samrapide, kaj se ni estus interparolintaj -kelkajn minutojn plue, ni estus postlasitaj. Dimitri kuris por -reatingi la sinjorinojn, kaj mi aŭdis S-inon Simons, dirantan al -li en Angla: - -«Ne malproksimiĝu. Mi estas Anglino, kaj volas esti bone servata. -Mi ne pagas vin, por ke vi konversaciu kun viaj amikoj. Kiu estas tiu -Greko, kun kiu vi parolas? - ---Li estas Germano, sinjorino. - ---Ha!... Kion li faras? - ---Li serĉas herbojn. - ---Li estas do apotekisto? - ---Ne, sinjorino: li estas scienculo. - ---Ha!... Ĉu li scias Anglolingvon? - ---Jes, sinjorino, tre bone. - ---Ha!...» - -La tri «ha!» de la maljuna sinjorino estis dirataj laŭ tri -malsamaj tonoj, kiujn mi estus notinta kun plezuro, se mi scius la -muzikon. Ili montris per bone senteblaj nuancoj la progresojn, kiujn -mi estis farinta en la spirito de S-ino Simons. Tamen, ŝi ne -alparolis min, kaj mi sekvis la malgrandan karavanon, je distanco -da kelkaj paŝoj. Dimitri ne kuraĝis plu paroli kun mi: li marŝis -antaŭe, kiel militkaptito. Li povis fari nenion alian, ol ĵeti al -mi du aŭ tri rigardojn, kiuj signifis Franclingve: «Kiel arogantaj -estas tiuj Anglinoj!» Fraŭlino Simons ne deturnis la kapon, kaj mi -ne estis kapabla juĝi, per kio ŝia malbeleco diferencas de tiu de -Fotini. Kion mi povis vidi sen maldiskreteco, estas, ke ŝi estas -alta kaj mirinde belkorpa. Ŝiaj ŝultroj estis larĝaj, ŝia talio, -ronda kiel junko kaj fleksebla kiel kano. La malmulto videbla pri -ŝia kolo estus pensiginta min pri la cignoj de la Zoologia Ĝardeno, -eĉ se mi ne estus naturalisto. - -Ŝia patrino sin deturnis por paroli al ŝi, kaj mi rapidis, pro la -espero aŭdi ŝian voĉon. Ĉu mi ne informis vin, ke mi estas pasie -sciema? Mi alvenis ĝustatempe por percepti la jenan konversacion: - -«Mary-Ann! - ---Patrineto? - ---Mi estas malsata. - ---Ĉu vi estas? - ---Mi estas. - ---Al mi, patrineto, estas varme. - ---Ĉu estas? - ---Estas.» - -Vi kredas, eble, ke tiu esence Brita dialogo min igis rideti? Tute -ne, sinjoro: mi estis ensorĉita. La voĉo de Mary-Ann estis sekvinta -mi ne scias kian vojon, por penetri, mi ne scias kien; fakto estas, -ke, aŭskultante ĝin, mi sentis kvazaŭ feliĉigan premdoloron, -kaj mi estis tre agrable sufokita. En mia tuta vivo, mi ne estis -aŭdinta ion pli freŝan, pli arĝentan ol tiun voĉeton. La sono de -pluvo el oro, falinta sur la tegmenton de mia patro, estus ŝajninta -malpli dolĉa al mi, vere. «Kia malfeliĉo, pensis mi, ke la plej -melodiaj birdoj estas nepre la plej malbelaj!» Kaj mi timis vidi -ŝian vizaĝon, kaj tamen mi mortis pro deziro ĝin rigardi, tiel -potence la sciemo min regas. - -Dimitri intencis havigi al la vojaĝantinoj tagmanĝon en la _khan_ -de Kalivia. Ĝi estas gastejo konstruita per malbone kunfiksitaj -tabuloj; sed oni trovas tie, en ĉiuj sezonoj, felsakon da rezina -vino, botelon da _rhaki_, t. e. da anizlikvoro, brunan panon, ovojn, -kaj plenan regimenton da respektegindaj kovkokinoj, kiujn la morto -aliformigas en kokidojn, per metempsikozo. Bedaŭrinde, la _khan_ -estis dezerta, kaj la pordo fermita. Eksciante tion, S-ino Simons -riproĉis tre akre Dimitri, kaj dum ŝi deturnis sin malantaŭen, -ŝi vidigis al mi vizaĝon tiel angulozan, kiel estas la klingo -de tranĉilo el Sheffield, kaj du vicojn da dentoj similajn al -palisaroj. «Mi estas Anglino, diris ŝi, kaj mi pretendas manĝi, -kiam mi malsatas. - ---Sinjorino, respondis kompatinde Dimitri, vi tagmanĝos post -horduono en la vilaĝo Kastia.» - -Mi, kiu estis tagmanĝinta, faris melankoliajn pripensojn pri la -malbeleco de S-ino Simons, kaj murmuris inter miaj dentoj aforismon -el la latina gramatiko de Fraugman: «Kia patrino, tia filino: -_Qualis mater, talis filia_». - -De la gastejo ĝis la vilaĝo, la vojo estas speciale malbonega. Ĝi -estas mallarĝa deklivo, inter krutega roko kaj abismo, kiu kaŭzus -kapturniĝon eĉ al la ĉamoj. S-ino Simons, antaŭ ol eksekvi tiun -diablan vojeton, kie la ĉevaloj trovis apenaŭ spacon por siaj kvar -hufoj, demandis, ĉu ne ekzistas alia. «Mi estas Anglino, diris ŝi, -kaj mi ne estas kreita por ruliĝi en la profundegaĵojn.» Dimitri -laŭdis la vojon; li certigis, ke ekzistas aliaj, en la reĝolando, -centfoje pli malbonaj. «Almenaŭ, rediris la bona sinjorino, tenu -la bridon de mia ĉevalo. Sed kio fariĝos mia filino? Konduku la -ĉevalon de mia filino. Tamen, ne konvenas, ke mi rompos mian kolon. -Ĉu vi ne povas teni ambaŭ ĉevalojn samtempe? Tiu vojeto estas -malbonega, laŭvere. Mi akceptas kredi, ke ĝi taŭgas sufiĉe por -Grekoj, sed ĝi ne estas farita por Anglinoj. Ĉu ne vere, sinjoro?» -aldonis ŝi turnante sin afable al mi. - -Mi estis enkondukita. Regula aŭ ne, la prezento estis farita. Mi -alvenis kun la patronado de persono bone konita en la romanoj de la -mezepoko, kaj kiun la poetoj de la dek-kvara jarcento nomis Danĝero. -Mi kliniĝis kun la tuta eleganteco, kiun la naturo allasis al mi, -kaj mi respondis Angle: - -«Sinjorino, la vojo ne estas tiel malbona, kiel ĝi ŝajnas al vi -unuavide. Viaj ĉevaloj havas firman piedon; mi konas ilin, rajdinte -sur ili. Fine, vi havas du gvidistojn, se vi bonvolas ĝin permesi: -Dimitri por vi, min por la fraŭlino.» - -Ĵus dirite, tuj farite: ne atendante respondon, mi iris rapide -antaŭen, mi prenis la bridon de l' ĉevalo de Mary-Ann turnante min -al ŝi, kaj, ĉar ŝia blua vualo ĵus deflugis malantaŭen, mi vidis -la plej adorindan vizaĝon, kiu iam konfuzegis la spiriton de Germana -naturalisto. - -Ĉarma Ĥina poeto, la fama A-Ŝol[4], pretendas, ke ĉiu homo havas -en la koro aron de ovoj, el kiuj ĉiu enhavas unu amon. Por ilin -ŝelrompi, sufiĉas virina rigardo. Mi estas tro klera por nescii, -ke tiu hipotezo sin apogas sur neniu firma bazo, kaj ke ĝi formale -kontraŭdiras ĉiujn faktojn konigitajn de l' anatomio. Tamen, mi -devas konstati, ke la unua rigardo de fraŭlino Simons kaŭzis al -mi senteblan ŝancelon en la regiono de l' koro. Mi sentis skuon -tute nekutiman, kaj kiu tamen estis neniel doloriga, kaj ŝajnis -al mi, ke io rompiĝis en la osta kaĝo de mia brusto, malsupre de -l' osto nomata sternumo. En la sama momento, mia sango kuris per -fortaj ondoj, kaj miaj tempiaj arterioj batis tiel forte, ke mi povis -komputi iliajn pulsobatojn. - -Kiajn okulojn ŝi havis, mia kara sinjoro! Mi deziras, por via -trankvileco, ke vi neniam renkontu similajn. Ili ne estis mirige -grandaj, kaj ne uzurpis ion el la resto de l' vizaĝo. Ili estis -nek bluaj nek nigraj, sed el speciala kaj personeca koloro. Ĝi -estis arda kaj velurŝajna bruno, kiu troviĝas nur ĉe la Siberia -granatŝtono kaj ĉe kelkaj ĝardenaj floroj. Mi montros al vi -skabiozon kaj alceon, kiuj memorigas, ne tamen redonante ĝin, la -mirindan nuancon de tiuj okuloj. Se vi iam vizitis forĝejojn je -noktomezo, vi rimarkis versimile la strangan lumaĵon, kiun elĵetas -ŝtala plato, varmigita ĝis brunruĝo: jen tute ĝuste la koloro -de ŝiaj rigardoj. Sed pri ilia ĉarmo, nenia komparo povas ĝin -esprimi. La ĉarmo estas kapableco rezervita al malmultaj individuoj -el la besta regno. La okuloj de Mary-Ann havis mi ne scias kion -naivan kaj spritan, simplaniman vivecon, ĉampanŝaŭmadon de juneco -kaj saneco, kaj iafoje kortuŝan sopiremon. La tuta virina scienco -kaj la tuta infana senkulpeco estis legeblaj en ili, kvazaŭ en -libro; sed tiun libron legante longatempe, oni fariĝus blinda. Ŝia -rigardo bruligis, tiel vere, kiel mia nomo estas Hermann. Ĝi estus -kapabla maturigi la persikojn de via ĝardeno. - -Kiam mi pensas, ke tiu stulta Dimitri trovis ŝin malpli bela, ol -Fotini'n! Vere, amo estas malsaneco, kiu mirinde idiotigas siajn -suferantojn! Mi, kiu neniam senprudentiĝis, kaj kiu prijuĝas ĉion -kun la saĝa indiferenteco de naturalisto, certigas al vi, ke la -mondo neniam vidis virinon komparindan al Mary-Ann. Mi dezirus, ke -mi povu montri al vi ŝian portreton, tian, kia ĝi restis en mia -memoro. Vi vidus, kiel longaj estis ŝiaj okulharoj, kian gracian -kurbon desegnis ŝiaj brovoj super ŝiaj okuloj, kiel eta estis ŝia -buŝo, kiel la emajlo de ŝiaj dentoj ridis sub la sunlumo, kiel -rozkolora kaj diafana estis ŝia oreleto. Mi studis ŝian belecon -ĝis en la plej malgrandaj detaloj, pro tio, ke mi havas analizeman -spiriton kaj mi kutimas observadi. Unu el la punktoj, kiuj plej -frapis min, rilate al ŝi, estas la maldikeco kaj diafaneco de ŝia -haŭto; ŝia epidermo estis pli delikata ol la velura membraneto, -kiu kovras la belajn fruktojn. La koloroj de ŝiaj vangoj ŝajnis -faritaj el tiu nepalpebla pulvoro, kiu pentras la flugilojn de la -papilioj. Se mi ne estus doktoro de natursciencoj, mi estus timinta, -ke la tuŝeto de ŝia vualo forprenos la kadukan brilon de ŝia -beleco. Mi ne scias, ĉu vi ŝatas la palajn virinojn, kaj mi ne -volus ofendi viajn ideojn, se okaze vi preferas tiun specon de -eleganteco de mortanto, kiu estis laŭmoda dum kelka tempo; sed, pro -mia scienculeco, mi admiras nenion tiel, kiel la sanecon, tiun ĝojon -de la vivo. Se iam mi fariĝos kuracisto, mi estos homo ŝateginda -por la familioj, ĉar mi certe neniam enamiĝos al unu el miaj -suferulinoj. Vidi beletan, sanan, vivantan vizaĝon, estas preskaŭ -tiel agrable al mi, kiel renkonti belan fortikan arbeton, kies floroj -malfermiĝas gaje sub la sunradioj, kaj kies foliojn neniam ekmordis -la raŭpoj kaj la majskaraboj. Tial do, kiam mi vidis unuafoje la -vizaĝon de Mary-Ann, mi sentis fortan tenton premi ŝian manon kaj -diri al ŝi: «Fraŭlino, kiel danka mi estas, ke vi fartas tiel -bone!» - -Mi forgesis diri al vi, ke al ŝiaj trajtoj mankis reguleco, kaj ke -ŝi ne havis profilon de statuo. Eble Fidias estus rifuzinta fari -ŝian buston; sed via Pradier estus petinta sur ambaŭ genuoj, ke ŝi -pozu kelkafoje por li. Mi konfesos, ne timante detrui viajn iluziojn, -ke sur ŝia maldekstra vango troviĝis kaveto, kiu tute mankis -sur la dekstra, kio estas kontraŭ ĉiuj leĝoj de la simetrio. -Sciu, plie, ke ŝia nazo estis nek rekta, nek agleca, sed decide -suprenrigardanta, laŭ Franca tipo. Sed, ke tiu formo igis ŝin -malpli bela, tion mi neus eĉ sur la eŝafodo. Ŝi estis tiel bela, -kiel la Grekaj statuoj, sed alimaniere. La beleco ne estas mezurebla -laŭ neŝanĝebla tipo, kvankam Platono tion asertis en siaj altegaj -sensencaĵoj. Ĝi varias laŭ la epokoj, laŭ la popoloj, kaj laŭ -la instruiteco de la spiritoj. Afrodito el Milo estis, antaŭ du -mil jaroj, la plej bela unulino en la Insularo; mi ne kredas, ke -en 1856 ŝi estus la plej beleta virino en Parizo. Konduku ŝin al -kudristino, sur placo Vendôme, aŭ al modistino, sur strato de la -Paco. En ĉiuj salonoj, kie vi ŝin prezentos, ŝi trafos malpli -da sukceso ol sinjorino Tiu aŭ Alia, kiu havas malpli korektajn -trajtojn kaj malpli rektan nazon. Oni povis admiri virinon geometrie -belan, en la tempo, kiam la virino estis nur artobjekto destinita por -plaĉi al la okuloj, ne turnante sin al la spirito, paradiz-birdo, -kies plumaron oni rigardadis ne petante, ke ĝi kantu iam. Bela -Atenanino estis tiel bone proporciigita, tiel blanka, tiel malvarma, -kiel kolono de templo. S-ro Mérinay montris al mi en iu libro, ke -la Iona kolono estas nur aliformigita virino. La portiko de templo -Erektejon, en Atena Akropolo, staras ankoraŭ sur kvar Atenaninoj -el la jarcento de Perikles. La nuntempaj virinoj estas flugilhavaj -estaĵetoj, malpezaj, moviĝemaj kaj precipe pensantaj, kreitaj, ne -por porti templojn sur siaj kapoj, sed por veki la genion, gajigi la -laboron, vigligi la kuraĝon, kaj lumigi la mondon per la fajreroj de -sia spirito. Kion ni amas en ili, kaj kio faras ilian belecon, ĝi ne -estas la cirkele desegnita reguleco de iliaj trajtoj, sed la viva kaj -ŝanĝema esprimo de sentoj pli delikataj ol la niaj; ĝi estas la -radiado de la penso ĉirkaŭ tiu malforta ŝelo, kiu ne sufiĉas por -ĝin enteni; ĝi estas la vivega movado de vigla fizionomio. Mi ne -estas skulptisto, sed, se mi scius uzi la modelilon, kaj oni komisius -min fari la alegorian statuon de nia epoko, mi ĵuras al vi, ke ĝi -havus kaveton sur la maldekstra vango, kaj suprenrigardantan nazon. - -Mi kondukis Mary-Ann ĝis la vilaĝo Kastia. Tio, kion ŝi diris al -mi dum la iro, kaj kion mi povis respondi al ŝi, ne lasis pli da -postsignoj en mia spirito, ol la flugado de hirundo lasas en la aero. -Ŝia voĉo estis tiel dolĉa aŭdaĵo, ke eble mi ne aŭskultis, kion -ŝi diris al mi. Mi estis kiel en la operejo, kie la muziko ofte -malhelpas, ke oni komprenu la parolojn. Kaj tamen ĉiuj cirkonstancoj -de tiu unua intervidiĝo fariĝis neforigeblaj el mia spirito. Se -nur mi fermas la okulojn, mi kredas, ke mi ĉeestas ankoraŭ. La -aprila suno frapetis mian kapon. Malsuper kaj super la vojo, la -montaj rezinarboj dissemis siajn aromatojn en la aeron. La pinoj, la -tujoj kaj la terebentoj ŝajnis bruligi akran kaj kamparan aromon -sub la paŝoj de Mary-Ann. Ŝi enspiris kun videbla feliĉeco tiun -bonodoran donacon de la naturo. Ŝia sprita nazeto tremetis movante -la flugilojn; ŝiaj okuloj, ŝiaj belaj okuloj kuris de unu objekto -al alia kun radia ĝojo. Vidante ŝin tiel beleta, tiel viva kaj -tiel feliĉa, vi estus nominta ŝin Driado elirinta el la arboŝelo. -El ĉi tie, mi vidas ankoraŭ ŝian rajdobeston: ĝi estis _Psari_, -blanka ĉevalo el la rajdejo Zimmerman. Ŝia rajda robo estis nigra; -tiu de S-ino Simons, kiu fermis al mi la horizonton, estis sufiĉe -neordinare botelverda por atesti pri la nedependenco de ŝia gusto. -S-ino Simons havis nigran ĉapelon, laŭ tiu absurda kaj malgracia -formo, kiun la viroj alprenis ĉiulande; ŝia filino surhavis la -grizan feltĉapelon de la heroinoj de l' _Frondo_. Ambaŭ havis -gantojn el ŝamo. La mano de Mary-Ann estis iom granda, sed admirinde -belforma. Mi, mi neniam povis uzi gantojn. Ĉu vi? - -La vilaĝo Kastia troviĝis dezerta, same kiel la _khan_ en Kalivia. -Dimitri neniel povis kompreni tion. Ni desaltis teren apud la -fontano, antaŭ la preĝejo. Ĉiu el ni iris por frapi de pordo -al pordo: ne unu loĝanto. Neniu ĉe la _papas_, neniu ĉe la -vilaĝestro. La aŭtoritatuloj estis foririntaj, sekvinte la -loĝantaron. Ĉiuj domoj de la komunumo konsistas el kvar muroj -kaj tegmento, kun du malfermaĵoj, el kiuj unu utilas kiel pordo -kaj la alia kiel fenestro. La plendinda Dimitri penis por trapuŝi -du aŭ tri pordojn kaj kvin aŭ ses fenestroklapojn, por konstati, -ĉu la loĝantoj ne dormas dome. Tiuj multaj disrompoj utilis nur -por liberigi malfeliĉan katon, forgesitan de sia mastro, kaj kiu -forkuris al la arbaroj kiel sago. - -Tiufoje, S-ino Simons perdis paciencon. «Mi estas Anglino, diris -ŝi al Dimitri, kaj oni ne mokas min senpune. Mi plendos ĉe la -senditaro. Kion! mi dungas vin por promeno sur la monton, kaj vi -igas min vojaĝi sur abismoj! Mi ordonas, ke vi alportu provizojn, -kaj vi elmetas min al morto pro malsato! Ni devis matenmanĝi en la -_khan_, kaj la _khan_ estas forlasita! Mi havas la paciencon vin -sekvi nemanĝinte, ĝis tiu abomena vilaĝo; kaj ĉiuj vilaĝanoj -foriris! Ĉio tio ne estas natura. Mi vojaĝis en Svisujo; Svisujo -estas montara lando, kaj tamen nenio mankis al mi en ĝi: mi ĉiam -matenmanĝis tie je mia kutima horo, kaj mi manĝis trutojn, ĉu vi -aŭdas?» - -Mary-Ann provis kvietigi sian patrinon, sed la bona sinjorino ne -havis plu orelojn. Dimitri klarigis al ŝi, kiel li povis, ke -preskaŭ ĉiuj loĝantoj de l' vilaĝo estas karbofaristoj, kaj ke -ilia profesio disigas ilin ofte sur la montaro. Ĉiuokaze, oni perdis -ankoraŭ neniom da tempo: ne estas pli ol la oka, kaj oni estas certa -trovi, post dek minutoj da marŝado, loĝatan domon kaj tutpretan -matenmanĝon. - -«Kiun domon? demandis S-ino Simons. - ---La farmdomon de l' monaĥejo. La monaĥoj de monto Penteliko -posedas vastajn bienojn super Kastia. Tie, ili prizorgas abelojn. La -bona maljunulo, kiu ekspluatas la farmejon, havas ĉiam vinon, panon, -mielon kaj kokinojn: li donos al ni matenmanĝon. - ---Li estos elirinta kiel la ceteraj. - ---Se li eliris, li ne estas malproksime. La tempo de la abelmigroj -estas baldaŭa, kaj li ne povas malproksimiĝi de siaj abelkorboj. - ---Iru kaj vidu; mi vojaĝis sufiĉe tiun matenon. Mi ĵuras, ke mi ne -surĉevaliĝos denove, antaŭ ol esti manĝinta. - ---Sinjorino, vi ne bezonos rajdi, respondis Dimitri, kun gvidista -pacienco. Ni povas ligi niajn ĉevalojn ĉe la trinkejo, kaj ni -alvenos pli rapide piede.» - -Mary-Ann decidigis sian patrinon. Ŝi mortis pro deziro, vidi la -bonan maljunulon kaj liajn flugajn bestarojn. Dimitri fiksis la -ĉevalojn apud la fontano, metante grandan pezan ŝtonon sur ĉiun -bridon. S-ino Simons kaj sia filino relevis siajn rajdrobojn, kaj -nia malmulta anaro eniris krutan vojeton, certe tre agrablan al la -kaprinoj de Kastia. La verdaj lacertoj, kiuj sin varmigis sub la -suno, retiriĝis diskrete ĉe nia alproksimiĝo, sed ĉiu estis -kaŭzo de vera aglobleko de S-ino Simons, kiu ne povis toleri la -rampajn bestojn. Post horkvarono da vokalkantoj, ŝi havis fine -la ĝojon vidi malfermitan domon kaj homan vizaĝon. Ĝi estis la -farmdomo kaj la bona maljunulo. - -La farmdomo estis malgranda konstruaĵo el ruĝaj brikoj, kovrita per -kvin kupoloj tutsame kiel vilaĝa moskeo. Vidite el malproksime, ĝi -ne estis sen ia eleganteco. Pura ekstere, malpura interne, tia estas -la devizo de l' orientlandoj. Ĉirkaŭ ĝi, ŝirmata de timiankovrita -monteto, aperis cento da abelkorboj el pajlo, simple metitaj teren -kaj vicigitaj rektalinie, kvazaŭ tendoj en tendaro. La estro de tiu -imperio, la bona maljunulo, estis dudekkvinjara junuleto, ronda kaj -gajeta. Ĉiuj Grekaj monaĥoj estas ornamitaj per la honoriga titolo -«bona maljunulo», tute egale, kia estas ilia aĝo. Li estis vestita -kiel kamparano, sed lia ĉapo estis nigra, anstataŭ ruĝa: per tiu -signo Dimitri lin ekkonis. - -La hometo, vidante nin alkurantajn, levis la brakojn ĉielen, kaj -montris profundan miregon. «Jen vera strangulo, diris S-ino -Simons; pro kio do li miras tiom? Ŝajnus, ke li neniam vidis -Anglinojn!» - -Dimitri, kiu kuris antaŭe, kisis la manon de la monaĥo, kaj diris -al li, kun kurioza mikso de respekto kaj senĝeneco: - -«Benu min, mia patro. Tordu la kolon al du kokinoj, oni cin pagos -bone. - ---Malfeliĉuloj! diris la monaĥo, por kion fari vi venas ĉi tien? - ---Por matenmanĝi. - ---Ĉu do ci ne vidis, ke la _khan_ malsupre, estas forlasita? - ---Mi vidis ĝin tiel bone, ke mi trovis ĝian pordon ŝlosita. - ---Kaj ke la vilaĝo estas dezerta? - ---Se mi estus renkontinta homojn en ĝi, mi ne estus grimpinta ĉi -tien. - ---Ci interkonsentis do kun ili? - ---Ili? Kiuj? - ---La rabistoj. - ---Estas rabistoj sur monto Parnis? - ---Depost antaŭhieraŭ. - ---Kie ili estas? - ---Ĉie!» - -Dimitri sin turnis rapide al ni, dirante: «Ni ne havas unu minuton -por perdi. La rabistoj estas sur la monto. Ni kuru al niaj ĉevaloj. -Iom da kuraĝo, sinjorinoj; kaj rapidege, mi petas. - ---Nu, tio estas troa, ekkriis S-ino Simons: ne matenmanĝinte! - ---Sinjorino, via matenmanĝo povus kosti tro kare al vi. Ni rapidu, -pro amo al Dio! - ---Sed ĝi estas do konspiro! Vi ĵuris, ke vi igos min morti pro -malsano! Jen la rabistoj, nun! Kvazaŭ ekzistus rabistoj! Mi ne -kredas la ekziston de rabistoj. Ĉiuj ĵurnaloj informas, ke ne -ekzistas plu iuj! Cetere, mi estas Anglino, kaj se iu tuŝus haron -sur mia kapo!....» - -Mary-Ann estis multe malpli trankvila. Ŝi apogis sin sur mian brakon -kaj demandis min, ĉu mi kredas, ke ni estas en danĝero de morto. - -«De morto? Ne. De ŝtelo? Jes. - ---Negrave! daŭrigis S-ino Simons. Oni ĉion ŝtelu, kion mi havas -sur mi, kaj oni prezentu al mi matenmanĝon!» - -Mi eksciis poste, ke la plendindulino suferis pro iom malofta -malsano, kiun la popolo nomas lupa malsato, kaj kiun ni, scienculoj, -nomas latine _inexplebilis fames_, t. e. malsatego. Kiam ŝi -ekmalsatis, ŝi estus doninta sian riĉaĵon por plado da lentoj. - -Dimitri kaj Mary-Ann ekkaptis ŝin, ĉiu ĉe unu mano, kaj ŝin -fortiris ĝis la vojeto, per kiu ni estis venintaj. La monaĥeto -sekvis ŝin gestadante, kaj mi sentis fortan tenton, ŝin peli el -malantaŭe; sed mallonga siblo, klara kaj truda, nin haltigis ĉiujn -stare. - -«St! St!» - -Mi levis la okulojn. Du arbetaĵoj el lentiskoj kaj arbutarboj sin -premis dekstre kaj maldekstre de l' vojeto. El ĉiu arbettufo eliris -tri aŭ kvar pafiltuboj. Voĉo kriis Greke: «Sidiĝu teren.» Tiu -ago estis des pli facila al mi, ke miaj subgenuoj fleksiĝis sub -mi. Sed mi konsoliĝis pensante, ke Ajakso, Agamemnono kaj Aĥilo la -arda, en sama situacio, ne estus malakceptintaj la seĝon, kiun oni -proponis al mi. - -La pafiltuboj malleviĝis al ni. Mi kredis, ke mi vidas ilin -plilongiĝantaj senlime, kaj ke iliaj ekstremaĵoj kunvenas ĉirkaŭ -niaj kapoj. Ne imagu, ke la timo konfuzis mian vidon; sed mi estis -neniam rimarkinta tiel senteble la malesperigan longecon de la Grekaj -pafiloj. La tuta batalilaro alvenis baldaŭ en la vojon, kaj ĉiu -pafilo vidigis sian ŝtipon kaj sian posedanton. - -La sola malsimileco inter la diabloj kaj la rabistoj estas, ke la -diabloj ne estas tiel nigraj, kiel oni diras, dum la rabistoj estas -pli kotkovritaj, ol oni konjektas. La ok sentaŭguloj, kiuj formis -rondon ĉirkaŭ ni, estis tiel malpuraj, ke mi estus dezirinta doni -al ili mian monon per fajroprenilo. Oni divenis, per iom da penso, -ke iliaj ĉapoj estis iam ruĝaj; sed eĉ lesivo ne estus kapabla -retrovi la originalan koloron de iliaj vestoj. Ĉiuj ŝtonegoj de l' -reĝolando estis lasintaj ion de sia koloro sur iliaj fustenjupoj, -kaj iliaj jakoj konservis specimenojn de la diversaj teroj, sur -kiuj ili ripozis. Iliaj manoj, vizaĝoj, kaj eĉ iliaj lipharoj -estis ruĝebrunaj, same kiel la teraĵo, kiu ilin portas. Ĉiu -besto koloriĝas laŭ sia loĝejo kaj siaj kutimoj: la Groenlandaj -vulpoj estas neĝkoloraj; la leonoj, dezertkoloraj; la perdrikoj, -sulkkoloraj; la Grekaj rabistoj, reĝlandvojkoloraj. - -La estro de la bandeto, kiu nin kaptis, diferencis per nenia videbla -signo. Tamen, eble, liaj vizaĝo, manoj kaj vesto estis pli polvozaj -ol tiuj de liaj kamaradoj. Li kliniĝis al ni, el la supro de sia -alta korpo, kaj esploris nin tiel proksime, ke mi sentis la ektuŝon -de liaj lipharoj. Vi estus komparinta lin kun tigro flaranta sian -kaptaĵon, antaŭ ol ĝin provgustumi. Kontentiginte sian sciemon, li -diris al Dimitri: «Malplenigu ciajn poŝojn!» - -Dimitri ne igis lin ripeti. Li ĵetis antaŭ si tranĉilon, -tabaksakon kaj tri Meksikajn piastrojn, kiuj faris monsumon da 16 -frankoj ĉirkaŭe. - -«Ĉu ĝi estas ĉio? demandis la rabisto. - ---Jes, frato. - ---Ci estas la servisto? - ---Jes, frato. - ---Reprenu unu piastron. Ci ne devas reiri en la urbon sen mono.» - -Dimitri marĉandis: «Ci povus ja lasi du al mi, diris li. Mi havas -du ĉevalojn malsupre; ili estas luitaj el la rajdejo; mi devos pagi -la tagdaŭron. - ---Ci klarigos al Zimmerman, ke ni prenis cian monon. - ---Kaj se li volos tamen esti pagata? - ---Respondu al li, ke li estas tro feliĉa, revidante siajn ĉevalojn. - ---Li scias ja, ke vi ne prenas la ĉevalojn. Kion vi farus el ili sur -la monto? - ---Sufiĉe! Diru al mi, kiu estas tiu alta maldikulo, kiu sidas apud -ci?» - -Mi respondis mem: «Honesta Germano, kies kapteblaĵo ne riĉigos -vin. - ---Ci parolas bone la Grekan. Malplenigu ciajn poŝojn!» - -Mi demetis sur la vojon dudekon da frankoj, mian tabakon, mian pipon -kaj mian naztukon. - -«Kio estas tio? demandis la inkviziciestro. - ---Naztuko. - ---Por kion fari? - ---Por purigi mian nazon. - ---Kial ci diris al mi, ke ci estas malriĉa? Nur la _milordoj_ -nazpurigas per tukoj. Prenu la ujon, kiu pendas malantaŭ cia dorso. -Bone! Malfermu ĝin.» - -Mia herbujo enhavis kelkajn vegetaĵojn, unu libron, unu tranĉilon, -paketon de arseniko, kaj la restojn de mia matenmanĝo, kiu flamigis -deziregan rigardon en la okuloj de S-ino Simons. Mi kuraĝis -prezenti ilin al ŝi, antaŭ ol mia pakaĵo transpropriĝos. Ŝi -akceptis manĝeme, kaj komencis englutegi la panon kaj la viandon. -Je mia granda miro, tio skandalis niajn rabistojn, kiuj murmuris -inter si la vorton _skismula_! La monaĥo faris dekduoduonon da -krucosignoj laŭ la rito de la Greka Eklezio. - -«Ci havas sendube poŝhorloĝon, diris al mi la rabisto; metu ĝin -kun la cetero.» - -Mi liveris mian arĝentan horloĝon, heredan juvelon, kiu pezis kvar -uncojn. La krimuloj pasigis ĝin de mano al mano, kaj trovis ĝin tre -bela. Mi esperis, ke la admiro, kiu plibonigas la homon, inklinos -ilin redoni ion al mi, kaj mi petis la estron, ke li lasu al mi -mian herbujon el ferlado. Li silentigis min maldolĉe. «Almenaŭ, -diris mi al li, redonu al mi du piastrojn por reiri al la urbo!» Li -respondis kun sarkasma rido: «Ci ne bezonos ilin.» - -La vico de S-ino Simons estis alveninta. Antaŭ ol meti la manon en -sian poŝon, ŝi alparolis niajn venkintojn en sia patra lingvo. - -La Angla estas unu el la malmultaj idiomoj, kiujn oni povas paroli -per manĝoplena buŝo. «Pripensu bone, kion vi tuj faros, diris -ŝi kun minaca tono. Mi estas Anglino, kaj la Britaj regnanoj estas -netuŝeblaj en ĉiuj landoj de l' mondo. Kion vi prenos de mi, tio al -vi utilos malmulte kaj kostos kare. Anglujo min venĝos, kaj vi estos -ĉiuj pendigitaj, almenaŭ! Se nun vi volas mian monon, vi bezonas -nur ĝin diri; sed ĝi bruligos al vi la fingrojn: ĝi estas Brita -mono! - ---Kion ŝi diras?» demandis la oratoro de la bando. - -Dimitri respondis: «Ŝi diras, ke ŝi estas Anglino. - ---Des pli bone! Ĉiuj Angloj estas riĉaj. Diru al ŝi, ke ŝi faru -same, kiel vi.» - -La kompatinda sinjorino malplenigis sur la sablon sian monujon, -kiu enhavis dek du sterlingajn funtojn. Ĉar ŝia horloĝo ne estis -videbla, kaj oni ne ŝajnis esti esploronta niajn vestojn, ŝi -konservis ĝin. La indulgo de la venkintoj lasis al ŝi la naztukon. - -Mary-Ann ĵetis sian horloĝon, kun tuta kolekto da amuletoj kontraŭ -malbonŝancaj rigardoj. Ŝi ĵetis antaŭ si, per movo gracie -ribela, sakon el grajnoledo, kiun ŝi portis ŝultrozone. La rabisto -malfermis ĝin tiel rapideme, kiel doganisto. Li elprenis el ĝi -malgrandan Anglan necesujon, boteleton da Angla salo, skatolon da -Anglaj mentpasteloj kaj iom pli ol cent frankoj el Angla mono. - -«Nun, diris la bela senpacienculino, vi povas lasi nin foriri: ni -havas plu nenion vian.» - -Oni komprenigis al ŝi, per minaca gesto, ke la kunsido ne estas -ankoraŭ finita. La bandestro kaŭriĝis antaŭ niaj rabaĵoj, vokis -la _bonan maljunulon_, komputis la monon dum lia ĉeesto, kaj donis -al li kvardek kvin frankojn. S-ino Simons ektuŝis mian kubuton: -«Vi vidas, diris ŝi al mi, la monaĥo kaj Dimitri liveris nin: oni -dividas kun ili. - ---Ne, sinjorino, respondis mi tuj. Dimitri ricevis nur almozon el -tio, kion oni ŝtelis de li. Ĉie oni agas same. Apud la bordoj de l' -Rhejno, kiam vojaĝanto ruiniĝis ĉe la ruleto, la ludmastro donas -al li monon por reiri hejmen. - ---Sed la monaĥo? - ---Li kolektis la dekonimposton el la akiraĵoj, laŭ malnovega -kutimo. Ne riproĉu lin pri tio, sed kontraŭe estu danka al li, -ke li intencis savi nin, dum lia monaĥejo havas profiton el nia -kaptiteco.» - -Tiun diskuton interrompis la adiaŭoj de Dimitri. Oni ĵus redonis -al li la liberecon. «Atendu min, diris ni al li, ni foriros kune.» -Li skuis malgaje la kapon, kaj respondis al mi Angle, por ke la -sinjorinoj komprenu: - -«Vi estas malliberaj por kelkaj tagoj, kaj vi ne revidos Atenon -antaŭ ol esti pagintaj reaĉeton. Mi tuj informos la _milordon_. Ĉu -la sinjorinoj havas komisiojn por doni al mi por li? - ---Diru al li, kriis S-ino Simons, ke li kuru al la ambasadoro, -ke li iru poste al Pireo viziti la admiralon, ke li plendu ĉe la -«_Foreign-Office_», ke li skribu al lordo Palmerston! Oni fortiru -nin el ĉi tie per la forto de la bataliloj aŭ per la aŭtoritato de -la politiko; sed mi ne permesas, ke oni elspezu unu pencon por mia -liberigo. - ---Mi, diris mi sen tiom da kolero, petas cin, ke ci diru al miaj -amikoj, en kiaj manoj ci lasis min. Se kelkaj centoj da frankoj estas -necesaj por reaĉeti naturalistan malmoŝton, ili trovos ilin facile. -Tiuj ĉefvojaj sinjoroj ne povas taksi min tre kare. Al mi venas -deziro demandi ilin, dum ci estas ankoraŭ ĉi tie, kiom mi valoras, -laŭ la plej rabata prezo. - ---Ne utile, kara sinjoro Hermann; ne ili estas, kiuj determinos la -prezon de via reaĉeto. - ---Nu, kiu do? - ---Ilia estro, Haĝi-Stavros.» - - - - -IV - -HAĜI-STAVROS - - -Dimitri remalsupreniris al Ateno; la monaĥo resupreniris al siaj -abeloj; niaj novaj estroj puŝis nin en vojeton, kiu kondukis al la -tendaro de ilia reĝo. S-ino Simons montris sian nedependemon, -rifuzante meti unu piedon antaŭ la alian. La rabistoj minacis, ke -ili portos ŝin en siaj brakoj; ŝi deklaris, ke ŝi ne toleros esti -portata. Sed ŝia filino kvietigis ŝin per la espero, ke ŝi trovos -pretan tablon kaj matenmanĝos kun Haĝi-Stavros. Mary-Ann estis pli -mirigita ol timigita. La subaj rabistoj, kiuj nin arestis, estis -montrintaj ian ĝentilecon; ili enesploris la poŝojn de neniu, kaj -ne ektuŝis la kaptitinojn. Anstataŭ nin senigi, ili estis petintaj, -ke ni senigu nin mem; ili ne estis rimarkintaj, ke la sinjorinoj -surhavis orelringojn kaj eĉ ne invitis ilin, ke ili demetu siajn -gantojn. Ni ne rilatis do kun vojkaperistoj, kiel la Hispanaj aŭ -Italaj, kiuj detranĉas fingron por akiri ringon, kaj fortiras la -orellobon por preni perlon aŭ diamanton. Ĉiuj malfeliĉoj, kiuj nin -minacis, konsistis do el pagota kompenso: kaj eĉ estis versimile, -ke ni estos liberigitaj senpage. Kiel ni supozus, ke Haĝi-Stavros -konservos nin senpune, je kvin mejloj de la ĉefurbo, de la kortego, -de la Greka armeo, de unu bataliono de Ŝia Brita Reĝa Moŝto kaj de -Angla stara ŝipo? Tiel rezonis Mary-Ann. Sed mi pensis nevole pri -la historio de la knabinoj el Mistra, kaj mi sentis min enpenetrita -de malgajeco. Mi timis, ke S-ino Simons, per sia Brita obstineco, -elmetos sian filinon al iu granda danĝero, kaj mi firme intencis, -klarigi al ŝi la situacion. Ni marŝis unu post alia en mallarĝa -vojeto, apartigitaj per niaj sovaĝaj kunvojaĝantoj. La iro ŝajnis -al mi senfina, kaj mi demandis pli ol dekfoje, ĉu ni ne alvenos -baldaŭ. La pejzaĝo estis malbelega: la nuda ŝtonego ellasis el -siaj fendoj apenaŭ tufeton da verda kverko aŭ da dorna timiano, kiu -alkroĉiĝis ĉe niaj kruroj. La venkintaj rabistoj montris neniun -ĝojon, kaj ilia triumfa marŝo similis funebran promenon. Ili fumis -silente cigaredojn tiel dikajn, kiel fingro. Neniu interparolis kun -sia najbaro: nur unu, de tempo al tempo, psalmokantis specon de -nazosona ario. Tiu popolo estas malgajega, kiel ruino. - -Ĉirkaŭ la dek-unua, terura bojado konigis al ni la proksimecon -de la tendaro. Dek aŭ dek du grandegaj hundoj, samaltaj kiel -bovidoj, sin ĵetis al ni, montrante ĉiujn siajn dentojn. Niaj -protektantoj akceptis ilin per ŝtonĵetado, kaj post horkvarono da -malamikaĵoj, la paco fariĝis. Tiuj malgastamaj monstroj estas la -antaŭ-gardostarantoj de la Reĝo de l' montoj. Ili antaŭflaras -la ĝendarmaron, kiel la hundoj de kontrabandistoj antaŭflaras la -doganistojn. Sed tio ne sufiĉas al ili: tiel granda estas ilia -fervoro, ke de tempo al tempo ili dispecigas neofendeman paŝtiston, -elvojirintan vojaĝanton, aŭ eĉ kunulon de Haĝi-Stavros. La Reĝo -ilin nutras, kiel iam la sultanoj konservis siajn Janiĉarojn, kun la -konstanta timo, esti englutata. - -La tendaro de l' Reĝo estis plataĵo da sep- aŭ ok-cent kvadrataj -metroj. Mi vane serĉis sur ĝi la tendojn de niaj venkintoj. -La rabistoj ne estas sibaritoj, kaj ili dormas sub la ĉielo -je la 30a de aprilo. Mi vidis nek amasigitajn kaptaĵojn nek -kuŝantajn trezorojn, nek ion ajn el tio, kion oni esperas trovi -en la ĉefsidejo de bando de ŝtelistoj. Haĝi-Stavros prenas sur -sin, vendigi la akiraĵon; ĉiu viro ricevas sian pagon per mono, -kaj uzas ĝin laŭ sia kaprico. Unuj partoprenas en negoco, aliaj -prenas hipotekon el domoj en Ateno, aliaj aĉetas bienojn en siaj -vilaĝoj, neniu malŝparegas la produktojn de la ŝtelado. Nia -alveno interrompis la matenmanĝon de dudek kvin aŭ tridek viroj, -kiuj alkuris al ni kun sia pano kaj fromaĝo. La estro nutras -siajn soldatojn: oni disdonas al ili ĉiutage porcion da pano, -oleo, vino, fromaĝo, kaviaro, pimento, maldolĉaj olivoj, kaj -viando kiam la religio permesas. La delikatuloj, kiuj volas manĝi -malvojn aŭ aliajn herbaĵojn, estas liberaj rikolti frandaĵojn -sur la montaro. La rabistoj, same kiel la ceteraj popolaj klasoj, -faras malofte fajron okaze de la manĝoj; ili manĝas la viandojn -malvarmaj kaj la legomojn nekuiritaj. Mi rimarkis, ke ĉiuj, kiuj -sin interpremis ĉirkaŭ ni, obeis religie la leĝon de abstinenco. -Estis la tago antaŭ la Ĉieliro, kaj tiuj honestuloj, el kiuj la -plej senkulpa havis almenaŭ unu hommortigon sur la konscienco, ne -estus konsentintaj pezigi femuron de kokido sur sian stomakon. Aresti -du Anglinojn per aldirektitaj pafiloj, ŝajnis al ili sensignifa -kulpeto; S-ino Simons estis pekinta multe pli grave, manĝante -ŝafidon je la merkredo antaŭ Ĉieliro. - -Niaj eskortintoj kontentigis sufiĉege la sciemon de iliaj -kamaradoj. Oni premegis ilin per demandoj, kaj ili respondis pri -ĉio. Ili elmetis sian kaptaĵon, kaj mia arĝenta horloĝo trafis -denove sukceson, kiu flatis mian memestimon. La oran horloĝeton de -Mary-Ann oni rimarkis malpli. En tiu unua intervidiĝo, la publika -konsidero falis sur mian tempmezurilon, kaj parto de ĝi resaltis al -mi. Laŭ tiuj simplanimuloj, la posedanto de tiel grava objekto ne -povis esti malpli ol _milordo_. - -La sciemo de la rabistoj estis teda, sed ne malĝentila. Neniu el -ili ŝajnis esti agonta kontraŭ ni kiel soldato en kaptita urbo. -Ili sciis, ke ni estas en iliaj manoj, kaj ke ili interŝanĝos nin -pli-malpli baldaŭ por certa nombro da ormoneroj; sed al ili ne venis -la ideo, sin apogi sur tian cirkonstancon por brute agi kontraŭ ni -aŭ nin ofendi. La saĝo, tiu nedetruebla genio de la Greka popolo, -vidigis nin al ili kiel la riprezentantojn de raso malsama kaj, ĝis -ia grado, supera. La venkinta barbareco esprimis sekrete respekton -al la venkita civilizeco. Kelkaj el ili vidis unuafoje Eŭropajn -vestojn. Ĉi tiuj rondiris ĉirkaŭ ni, kiel la loĝantoj de la nova -mondo ĉirkaŭ la kunuloj de Kristoforo Kolombo. Ili palpetis kaŝite -la ŝtofon de mia palto, por ekscii el kia teksaĵo ĝi estas. Ili -estus dezirintaj forpreni ĉiujn miajn vestaĵojn, por ilin ekzameni -detale. Eble, eĉ, ili estus konsentintaj min disrompi en du aŭ tri -pecojn, por studi la internan strukturon de _milordo_; sed mi estas -certa, ke ili ne estus farintaj ĝin, forgesante esprimi bedaŭron -kaj peti mian pardonon al ilia granda senĝeneco. - -S-ino Simons perdis baldaŭ paciencon; al ŝi malplaĉis esti -ekzamenata, el tiel proksime, de tiuj fromaĝmanĝuloj, kiuj ne -proponis al ŝi matenmanĝon. Ne ĉiu homo ŝatas prezenti sin -spektakle. La rolo de vivanta kuriozaĵo tedegis la bonan sinjorinon, -kvankam ŝi estus kapabla ĝin ludi en ĉiuj landoj de l' terglobo. -Mary-Ann, siaflanke, falis pro laceco. Seshora marŝo, malsato, -emocio, surprizo, estis facile senfortigintaj tiun delikatan naturon. -Imagu junan fraŭlinon edukitan en vato, kutimantan marŝi sur la -tapiŝoj de la salonoj aŭ sur la herbobedoj de la plej belaj parkoj. -Ŝiaj botetoj estis jam ŝiritaj de la malglataĵoj de l' vojo, -kaj la arbetaroj estis franĝigintaj la malsupron de sia robo. La -antaŭan tagon, ŝi estis trinkinta teon en la salonoj de la Brita -senditaro, trarigardante la admirindajn albumojn de S-ro Wyse: -ŝi vidis sin subite transportita mezen de terura pejzaĝo kaj de -bandaĉo de sovaĝuloj, kaj ŝi ne havis la konsolon pensi: «Ĝi -estas sonĝo»; ĉar ŝi nek kuŝis nek sidis, sed staris, kun granda -sufero ĉe ŝiaj piedetoj. - -Nova trupo alvenis, kiu igis nian situacion netolerebla. Ĝi ne -estis trupo de rabistoj, sed io multe pli malbona. La Grekoj portas -sur si plenan menaĝerion de rapidmovaj, kapricemaj, nekapteblaj -bestetoj, kiuj faras societon al ili dum tago kaj nokto, okupas ilin -eĉ en la dormo, kaj, per siaj saltoj kaj pikvundoj, plirapidigas -la movadon de la humoroj kaj la iradon de l' sango. La rabistaj -puloj, el kiuj mi povas montri al vi kelkajn specimenojn en mia -entomologia kolekto, estas pli fortikaj, fortaj, kaj viglaj, ol -la urbanaj: la libera aero havas ja tiel potencan efikon! Sed mi -rimarkis baldaŭ, ke ili ne estas kontentaj pri sia sorto, kaj ke ili -trovas pli da regalo sur la maldika haŭto de juna Germano, ol sur -la tanita ledo de siaj mastroj. Armita migrantaro sin direktis al -miaj kruroj. Mi sentis, komence, vivan jukadon ĉirkaŭ la maleoloj: -ĝi estis la militproklamo. Du minutojn poste, antaŭgvardia divizio -sin ĵetis sur mian dekstran tibikarnon. Mi almetis rapide la manon -tien. Sed, per helpo de tiu falsatako, la malamiko antaŭeniris per -duoblaj etapoj al mia maldekstra flankaĵo, kaj okupis pozicion sur -la altaĵoj de l' genuo. Mi estis superita, kaj iu ajn kontraŭstaro -fariĝis neutila. Se mi estus sola, en izolita angulo, mi estus -provinta kun iom da sukceso la ĉikanmiliton. Sed la bela Mary-Ann -staris antaŭ mi, tiel ruĝa, kiel ĉerizo, kaj kredeble ankaŭ -turmentata de iu sekreta malamiko. Mi kuraĝis nek plendi nek min -defendi; mi toleris heroe miajn dolorojn, ne levante la okulojn al -fraŭlino Simons; kaj mi suferis por ŝi martirecon, pri kiu ŝi -estos neniam danka al mi. Fine, perdinte paciencon kaj decidite eviti -per fugo la suprenfluantan ondegon de la invado, mi petis, ke oni -konduku min al la Reĝo. Tiu parolo memorigis al niaj gvidantoj ilian -devon. Ili demandis, kie estas Haĝi-Stavros. Oni respondis, ke li -laboras en siaj oficejoj. - -«Fine, diris S-ino Simons, mi povos do sidiĝi en apogseĝon.». - -Ŝi prenis mian brakon, prezentis la sian al sia filino, kaj marŝis -per neŝanceliĝa paŝo al la direkto, kien la amaso nin kondukis. La -oficejoj ne estis malproksime de la tendaro, kaj ni atingis ilin en -malpli ol kvin minutoj. - -La oficejoj de l' Reĝo similis al oficejoj same, kiel la tendaro -de la ŝtelistoj similis al tendaro. Tie oni vidis nek tablojn, nek -seĝojn, nek iaspecan meblaron. Haĝi-Stavros sidis laŭ tajlora modo -sur kvadrata tapiŝo, en la ombro de abio. Kvar sekretarioj kaj du -servistoj grupiĝis ĉirkaŭ li. Dekses- aŭ dekok-jara junulo sin -okupis, senĉese plenigante, ekbruligante kaj purigante la _ĉibukon_ -de l' estro. Li portis ĉe la zonumo tabaksakon, broditan per oro -kaj perloj, kaj arĝentan prenilon utilantan por preni la karberojn. -Alia servisto pasigis la tagon preparante la tasojn da kafo, la -glasojn da akvo, kaj la sukeraĵojn, destinitajn por refreŝigi la -reĝan buŝon. La sekretarioj, sidante sur la nuda roko, skribis sur -siaj genuoj per altranĉitaj kanoj. Ĉiu el ili havis apud la mano -longan kupran skatolon, kiu enhavis kanojn, tranĉileton kaj inkujon. -Kelkaj cilindraj ujoj el ferlado utilis kiel arkivtenejo. La papero -ne estis landodevena, pro bona motivo. Ĉiu folio portis la nomon -Bath en grandaj literoj. - -La Reĝo estis bela maljunulo, en mirinde vigla stato, rekta, -maldika, elasta kiel risorto, pura kaj brila kiel nova sabro. Liaj -longaj blankaj lipharoj pendis sub la mentono kiel du marmoraj -stalaktitoj. La cetero de l' vizaĝo estis zorge razita, la kranio -estis nuda ĝis la okcipito, kie longa ligaĵo el blankaj haroj -volviĝis sub la ĉapo. La esprimo de liaj trajtoj ŝajnis al mi -kvieta kaj pripensema. Paro da helbluaj okuletoj kaj kvadrata -mentono konigis neŝanceleblan volecon. La vizaĝo estis longa, -kaj la aranĝo de la sulkoj plilongigis ĝin ankoraŭ. Ĉiuj -faldoj de la frunto rompiĝis ĉe la mezo kaj ŝajnis sin direkti -al la intersekco de la brovoj; du larĝaj kaj profundaj sulkoj -malsupreniĝis perpendikulare al la lipaj komisuroj, kvazaŭ la pezo -de la lipbarbo estus kuntirinta la vizaĝajn muskolojn. Mi vidis -multajn deksepjarulojn; eĉ mi dissekcis unu, kiu estus atinginta -la centjarecon, se la poŝtveturilo el Osnabruck ne estus pasinta -sur li; sed mi ne memoras, ke mi iam vidis maljunecon pli viglan kaj -fortikan, ol tiun de Haĝi-Stavros. - -Li surhavis veston laŭ modo de Tino kaj de ĉiuj insuloj de l' -Insularo. Lia ruĝa ĉapo formis malsupre larĝan faldon ĉirkaŭ -la frunto. Li havis la jakon el nigra drapo, pasamentitan per nigra -silko, la grandegan bluan pantalonon, kiu postulas pli ol dudek -metrojn da katuno, kaj la grandajn botojn el Rusa ledo, fleksebla kaj -fortika. La sola riĉaĵo de lia kostumo estis zonumo brodita per oro -kaj gemoj, kiu valoris eble du aŭ tri mil frankojn. Ĝi enpremis -en siaj faldoj monsakon el brodita kaŝmiro, ponardon el Damasko en -arĝenta ingo, longan pistolon ornamitan per oro kaj rubenoj, kaj la -kunkonvenan ŝargvergeton. - -Senmova meze de siaj oficistoj, Haĝi-Stavros movis nur la -ekstremaĵon de la fingroj kaj de la lipoj: la lipojn, por dikti -sian korespondadon, kaj la fingrojn, por komputi la erojn de sia -rozario. Ĉi tiu estis unu el tiuj belaj rozarioj el laktokolora -sukceno, kiuj ne utilas por preĝi, sed por amuzi la majestan -senokupecon de la Turkoj. - -Li levis la kapon, kiam ni alproksimiĝis, divenis per unu ekrigardo -la akcidenton, kiu nin alkondukis, kaj diris al ni kun seriozeco -neniel ironia: «Vi estas bonvenaj. Sidiĝu. - ---Sinjoro, ekkriis S-ino Simons, mi estas Anglino, kaj...» - -Li interrompis la parolon klakigante sian langon ĉe la makzelaj -dentoj, belegaj dentoj, laŭvere. «Post momento, diris li, nun mi -estas okupata.» Li sciis nur la Grekan, kaj S-ino Simons nur -la Anglan; sed la fizionomo de l' Reĝo parolis tiel, ke la bona -sinjorino komprenis facile sen helpo de interpretisto. - -Ni sidiĝis en la polvon. Dek kvin aŭ dudek rabistoj kaŭris -ĉirkaŭ ni, kaj la Reĝo, kiu ne havis kaŝotajn sekretojn, diktis -trankvile siajn familiajn kaj aferajn leterojn. La estro de tiu -trupo, kiu estis arestinta nin, venis por doni al li sciigon en -la orelon. Li respondis kun aroganta tono: «Kia graveco? eĉ se -la _milordo_ komprenus? Mi faras nenion malbonan, kaj ĉiu povas -min aŭdi. Ci iru sidiĝi.--Ci, Spiro, skribu: ĝi estas por mia -filino.» - -Li purigis tre lerte sian nazon per la fingroj, kaj diktis per basa -kaj dolĉa voĉo: - -«_Miaj karaj okuloj_ (mia kara infanino), la edukejestrino skribis -al mi, ke cia farto refirmiĝis, kaj ke tiu malbona kataro foriris -kune kun la vintraj tagoj. Sed oni ne estas same kontenta pri cia -diligenteco, kaj oni plendas, ke ci ne studas plu tre, depost la -komenco de aprilo. S-ino Mavros diras, ke ci fariĝas neatenta, -kaj oni vidas cin kubutapoginta sur cia libro, rigardanta supren, -kvazaŭ ci pensus pri io alia. Mi ne scias tro diri al ci, ke ci -devas labori diligente. Sekvu la ekzemplojn de mia tuta vivo. Se mi -estus ripozinta, kiel tiom da aliaj homoj, mi ne estus atinginta la -rangon, kiun mi okupas en la societo. Mi volas, ke ci estu inda de -mi, kaj tial mi faras ja tiel grandajn oferojn por cia edukado. Ci -scias, ĉu mi iam rifuzis al ci la instruistojn aŭ la librojn, kiujn -ci petis de mi; sed necese estas, ke mia mono produktu. La verkaro -de Walter Scott alvenis Pireon, same kiel la _Robinson_ kaj ĉiuj -Anglaj libroj, kiujn ci esprimis la deziron legi: sendu por ili al -la dogano niajn amikojn el la strato Hermes. Samokaze ci ricevos la -brakringon, kiun ci petis, kaj tiun maŝinon el ŝtalo por ŝveligi -la jupojn de ciaj roboj. Se cia fortepiano el Vieno ne estas bona, -kiel ci diras, kaj ci absolute bezonas instrumenton de Pleyel, ci -ricevos ĝin. Mi _vizitos_ unu aŭ du vilaĝojn post la vendo de la -rikoltaĵoj, kaj la diablo estos vere ruza, se mi ne trovos tie la -monon por bela fortepiano. Mi opinias, konsente kun ci, ke ci bezonas -scii la muzikon; sed, kion ci devas lerni antaŭ ĉio, estas la -fremdaj lingvoj. Uzu ciajn dimanĉojn laŭ la maniero, kiun mi diris -al ci, kaj profitu la komplezon de niaj amikoj. Ci devas fariĝi -kapabla paroli France, Angle, kaj precipe Germane. Ĉar ci ne estas -ja destinita por vivi en tiu ridinda landeto, kaj mi preferus vidi -cin mortinta, ol edzino de Greko. Filino de reĝo, ci povas edziniĝi -nur kun princo. Mi ne parolas pri kontrabanda princo kiel ĉiuj niaj -Fanaranoj, kiuj fanfaronas, ke ili devenas de la imperiestroj de -Oriento, kaj kiujn mi ne akceptus kiel servistojn, sed pri reganta -kaj kronita princo. Oni trovas tre taŭgajn en Germanujo, kaj mia -riĉeco kapabligas min, elekti unu por ci. Se la Germanoj povis veni -por reĝi en Grekujo, mi ne vidas kial ci ne irus por reĝi ciavice -en Germanujo. Rapidu do ellerni ilian lingvon, kaj diru al mi en cia -proksima letero, ke ci faris progresojn. Kaj nun, infanino mia, mi -kisas cin tre ameme, kaj mi sendas al ci, kun cia kvaronjara rento, -miajn patrajn benojn.» - -S-ino Simons kliniĝis al mi kaj diris en mian orelon: - -«Ĉu nian verdikton li diktis al siaj rabistoj?» - -Mi respondis: «Ne, sinjorino. Li skribas al sia filino. - ---Pri nia kapto? - ---Pri fortepiano, krinolino kaj Walter Scott. - ---Tio povas daŭri longe. Ĉu li invitos nin por matenmanĝi? - ---Jen lia servisto jam alportas al ni refreŝigilojn.» - -La _kafeĝi_ de l' Reĝo staris antaŭ ni kun tri tasoj da kafo, -skatolo da _rahat-lokum_ kaj poto da konfitaĵo. S-ino Simons kaj -ŝia filino forĵetis la kafon naŭze, ĉar ĝi estis farita laŭ -Turka maniero, kaj tiel densa, kiel kaĉo. Mi malplenigis mian tason -kiel vera Orienta frandemulo. La konfitaĵo, kiu estis _ŝorbeto_ -el rozoj, estis nur mezebone ŝatata, ĉar ni devis manĝi ĝin -triope per unu nura kulero. La delikatuloj estas malfeliĉaj en tiu -lando de simplanimeco. Sed la _rahat-lokum_, tranĉita en pecoj, -estis bongusta al la palato de la sinjorinoj sen troa ofendo al -iliaj kutimoj. Ili prenis manplene tiun gelaton de parfuma amelo, -kaj malplenigis al skatolon ĝisfunde, dum la Reĝo diktis la jenan -leteron: - -S-roj Barley kaj K-o, 31 Cavendish-square, en Londono. - -«Mi vidis per via estimata de la 5a de aprilo kaj per la kuranta -konto, kiu ĝin akompanas, ke mi havas nuntempe 22.750 sterlingajn -funtojn en mia kredito. Vi bonvolos procentedoni tiun kapitalon, -duone por Angla tri pro cento, kaj duone por akcioj de la Banko do -Moveblaĵoj, antaŭ la detranĉo de la kupono. Vendu miajn akciojn -de la reĝa Banko de Britujo: mi ne konfidas plu tiom al tiu bilo. -Prenu por mi, interŝanĝe, Londonajn Omnibusojn. Se vi povos ricevi -15.000 funtojn kontraŭ mia domo sur la strato Strand (ĝi valoris -tiom en 1852), vi aĉetos por mi egalan sumon da Malnova-Monto. Sendu -al fratoj Rhalli 100 gineojn (2645 frankojn): ĝi estas mia monofero -por la Greka lernejo en Liverpool. Mi meditis serioze pri la propono, -per kies prezento vi honoris min, kaj post maturaj pripensoj, mi -decidis persisti en mia kondutregulo, kaj negoci ekskluzive kontante. -La aĝiotaj kontraktoj havas hazardan karakteron, kiu devas inspiri -malfidon al ĉiu bona familipatro. Mi scias ja, ke vi elmetus miajn -kapitalojn nur kun la singardemo, kiu karakterizis ĉiam vian firmon; -sed, eĉ se la profitoj, pri kiuj vi parolas al mi, estus certaj, -mi devas konfesi, ke kun ia antipatio mi lasus al miaj heredontoj -riĉaĵon pligrandigitan per la ludo. - -«Akceptu, k.t.p. - -«Haĝi-Stavros, bienposedanto.» - -«Ĉu la temo estas pri ni? diris Mary-Ann al mi. - ---Ne ankoraŭ, fraŭlino. Lia Reĝa Moŝto laŭliniigas ciferojn. - ---Ciferojn ĉi tie? Mi kredis, ke oni ciferas nur en nia domo. - ---Ĉu via sinjoro patro ne estas asociano de banka firmo? - ---Jes; de la firmo Barley kaj K-o. - ---Ĉu ekzistas du samnomaj bankieroj en Londono? - ---Ne, laŭ mia scio. - ---Ĉu vi aŭdis, ke la firmo Barley negocas kun Oriento? - ---Ja kun la tuta mondo! - ---Kaj vi loĝas sur placo Cavendish? - ---Ne, tie estas nur la oficejoj. Nia domo estas sur Piccadilly. - ---Dankon, fraŭlino. Permesu, ke mi aŭskultu la daŭrigon. Tiu -maljunulo havas plej interesan korespondadon.» - -La Reĝo diktis seninterrompe longan raporton al la akciuloj de -sia bando. Tiu kurioza dokumento estis adresata al S-ro Georgo -Micrommati, adjutantoficiro, en la Reĝa Palaco, por ke li legu ĝin -ĉe ilia ĝenerala kunveno. - -_Raporto pri la agado de la Nacia Kompanio de la Reĝo de l' montoj._ - -Bilancjaro 1855-56. - - «Reĝa Tendaro, 30 aprilo 1856. - -«Sinjoroj, - -«La administranto, kiun vi honoris per via konfido, prezentas -hodiaŭ al via aprobo, por la dek-kvara fojo, la resumon de siaj -laboroj de l' jaro. De la tago, kiam la fonda akto de nia societo -estis subsignita en la oficejo de magistro Cappas, reĝa notario en -Ateno, neniam nia entrepreno renkontis pli da bariloj, neniam la -irado de niaj laboroj estis ĝenata de pli da gravaj malfacilaĵoj. -Dum ĉeesto de fremda garnizono, sub la okuloj de du armeoj, se -ne malamikaj, almenaŭ malbonvolaj, ni devis konservi la regulan -funkciadon de esence nacia institucio. En Pireo, militista okupado, -ĉe la Turka landlimo, observado, kies severeco estas senantaŭa en -la historio, enfermis nian agadon en mallarĝa rondo, kaj trudis -netransireblajn limojn al nia fervoro. Plie, en tiu malvastigita -zono, niaj rimedoj estis malpligrandigitaj de la ĝenerala seneco, -la mona malmulteco, la nesufiĉeco de la rikoltoj. La olivarboj ne -plenumis siajn promesojn, la produkto de la grenoj estis nealta, -kaj la vinberarbo ne estas ankoraŭ liberigita de la ojdio. En -tiuj cirkonstancoj, estis ja malfacile profiti la toleremon de la -aŭtoritatoj kaj la dolĉecon de patreca registaro. Nia entrepreno -estas tiel intime ligita kun la interesoj de la lando, ke ĝi povas -flori nur dum la ĝenerala prospereco, kaj ĝi suferas la rebaton de -ĉiuj publikaj malfeliĉegoj; ĉar al tiu, kiu posedas nenion, oni -povas preni nenion, aŭ malmulton. - -«La fremdaj vojaĝantoj, kies videmo estas tiel utila al la -reĝolando kaj al ni, estis tre malmultaj. La Anglaj turistoj, kiuj -konsistigis iam gravan branĉon de niaj profitoj, mankis tute. Du -junaj Amerikanoj, arestite sur la Pentelika vojo, friponis al ni sian -reaĉetpagon. Spirito de malkonfido, subtenata de kelkaj Francaj kaj -Anglaj gazetoj, malproksimigas de ni la personojn, kies kapto estus -al ni la plej utila. - -«Kaj tamen, sinjoroj, tia estas la vivpovo de nia institucio, ke -ĝi kontraŭstaris al tiu pereiga krizo, pli bone ol terkulturado, -industrio kaj komerco. Viaj kapitaloj, alkonfiditaj al mi, profitis -ne tiom, kiom mi deziris, sed multe pli, ol iu ajn povis esperi. Mi -ne diros ion plu; mi lasas la parolon al la ciferoj. La aritmetiko -estas pli elokventa ol Demosteno! - -«La societa kapitalo, unue enlimigita en la modesta valoro da 50.000 -frankoj, plialtiĝis ĝis 120.000 per tri intersekvaj elvendadoj de -akcioj po 500 fr. - -«Niaj malnetaj enspezoj, de la 1a de majo 1855 ĝis la 30a de -aprilo 1856, atingas 261.482 frankojn. - -«Niaj elspezoj dividiĝas kiel sekvas: - - Dekonimposto pagita al la preĝejoj kaj monaĥejoj 26.148 - Procento al la kapitalo, laŭ leĝa proporcio da 10 p. 100 12.000 - Transportote 38.148 - Transportite 38.148 - Pago kaj nutrado al 80 viroj, po 650 fr. 52.000 - Materialo, bataliloj, k. t. p. 7.056 - Riparo de la vojo al Tebo, kiu fariĝis netrairebla, kaj - sur kiu oni ne renkontis plu vojaĝantojn por aresti 2.540 - Kosto de observado sur la ĉefvojoj 5.835 - Skribilaraj elspezoj 3 - Subvencioj al kelkaj ĵurnalistoj 11.900 - Kuraĝigo al diversaj administraciaj kaj juĝistaraj oficistoj 18.000 - Sume 135.482 - Se oni forprenas tiun monsumon el la bruta sumo de - niaj enspezoj, oni trovas netan profiton da 126.000 - Konforme al la fonda regularo, tiu restaĵo estas dividita jene: - Rezerva kapitalo, deponita en la Banko de Ateno 6.000 - Triono alskribita al la administranto 40.000 - Partigote inter la akciuloj 80.000 - T. e., por ĉiu akcio, po fr. 333,33. - -«Aldonu al tiuj 333 fr. 33 c., procenton da 50 frankoj kaj la 25 -frankojn de la rezerva kapitalo, kaj vi ricevas sumon da fr. 408,33 -por ĉiu akcio. Via mono produktas do preskaŭ 82 p. 100. - -«Tiaj estas, sinjoroj, la rezultoj de la lasta bilancjaro. Prijuĝu -nun la estontecon, kiu nin atendas, en la tago, kiam la fremda okupo -ĉesos pezi sur nia lando kaj sur nia agado!» - -La Reĝo diktis tiun raporton ne konsultante notojn, ne hezitante -pri unu cifero, kaj ne serĉante unu esprimon. Mi estus neniam -kredinta, ke maljunulo en lia aĝo povas havi tiel precizan memoron. -Li surmetis sian sigelon: tia estas lia maniero subsigni. Li legas -flue; sed li trovis neniam la tempon por lerni la skribarton. Same -estis, oni raportas, pri Karolo la Granda kaj Alfredo la Granda. - -Dum la regnaj subsekretarioj kopiis lian hodiaŭan korespondadon, por -ĝin deponi en la arkivojn, li donis aŭdiencon al tiuj el la subulaj -oficiroj, kiuj revenis dum tiu tago kun siaj taĉmentoj. Ĉiu el ili -sidiĝis antaŭ lin, salutis lin apogante la manon ĉe la koron, kaj -prezentis sian raporton per malmultaj vortoj, kun respekta lakoneco. -Mi ĵuras al vi, ke Sankta Ludoviko, sub sia kverko, ne inspiris pli -profundan respektegon al la loĝantoj de Vincennes. - -La unua, kiu sin prezentis, estis malalta, malbonmiena homo; vera -vizaĝo por krimtribunalo. Li estis insulano el Korfu, persekutita -pro kelkaj dombruligoj; oni estis bone akceptinta lin, kaj pro siaj -talentoj li estis rangaltiĝinta. Sed lia estro kaj liaj soldatoj -ŝatis lin malmulte. Oni suspektis, ke li konservas por si parton de -l' akiraĵo. Kaj la Reĝo estis ja nefleksebla pri honesteco. Kiam li -surprizis kulpinton, li elpelis lin hontige, dirante kun premeganta -ironio: «Iru, kaj fariĝu juĝisto!» - -Haĝi-Stavros demandis la Korfuanon: «Kion ci faris? - ---Mi iris, kun miaj dek kvin viroj, al la valeto de la Hirundoj, -sur la vojo al Tebo. Mi renkontis taĉmenton de linio: dudek kvin -virojn. - ---Kie estas iliaj pafiloj? - ---Mi lasis ilin al la soldatoj. Nur perkutpafiloj, kiuj ne povas -utili al ni, pro manko de kapsuloj. - ---Prave. Poste? - ---Ĝi estis foira tago: mi arestis la revenantojn. - ---Kiom? - ---Cent kvardek du personojn. - ---Kaj ci alportas?... - ---Mil ses frankojn, kvardek tri centimojn. - ---Po sep frankoj por kapo! Ĝi estas malmulte. - ---Ĝi estas multe. Kamparanoj! - ---Ili ne estis do vendintaj siajn produktojn? - ---Unuj estis vendintaj, aliaj aĉetintaj.» - -La Korfuano malfermis pezan sakon, kiun li portis sub la brako; li -ŝutis ĝian enhavon antaŭ la sekretariojn, kiuj komencis komputi -la sumon. La enspezo konsistis el tridek aŭ kvardek Meksiklandaj -piastroj, kelkaj plenmanoj da Aŭstriaj dudek-krejceroj, kaj grandega -kvanto da kupraj moneroj. Kelkaj ĉifitaj paperoj vagadis meze de la -mono. Ili estis dekfrankaj bankbiletoj. - -«Ci ne havas juvelojn? demandis la reĝo. - ---Ne. - ---Ne ĉeestis do virinoj? - ---Mi trovis nenion alportindan. - ---Kion mi vidas ĉe cia fingro? - ---Ringon. - ---Oran? - ---Aŭ kupran; mi ne scias. - ---De kie ĝi venas? - ---Mi aĉetis ĝin antaŭ du monatoj. - ---Se ci estus aĉetinta ĝin, ci scius, ĉu ĝi estas el kupro aŭ -oro. Donu ĝin!» - -La Korfuano senigis sin malvolonte. La ringo estis tuj enkasigata en -kesteton plenan de juveloj. - -«Mi pardonas al ci, diris la Reĝo, pro cia malbona edukiteco. La -homoj el cia lando senhonorigas la ŝteladon, miksante al ĝi la -friponecon. Se mi havus nur Ionianojn en mia trupo, mi estus devigita -metigi turnkrucojn sur la vojoj, kiel ĉe la pordoj de la Londona -Ekspozicio, por komputi la vojaĝantojn kaj enspezi la monon. Nun -alia!» - -La sekvanta estis dika bonfarta junulo, kun plej aminda fizionomio. -Liaj rondaj okuloj, samsurfacaj kun la frunto, signifis -senartifikecon kaj animosimplecon. Liaj duone malfermitaj lipoj -montris, tra sia rideto, du vicojn da belegaj dentoj; li ĉarmis min -unuavide, kaj mi pensis, ke, erare aliĝinta al malbona societo, li -certe reiros, pli-malpli baldaŭ, sur la bonan vojon. Mia vizaĝo -plaĉis ankaŭ al li, ĉar li salutis min tre ĝentile antaŭ ol -sidiĝi antaŭ la Reĝon. - -Haĝi-Stavros diris al li: «Kion ci faris, mia Vasili? - ---Mi alvenis hieraŭ kun miaj ses viroj en Pigadia, la vilaĝon de -senatano Zimbelis. - ---Bone. - ---Zimbelis forestis, kiel ĉiam; sed liaj parencoj, farmistoj kaj -luintoj estis ĉiuj dome, kaj enlite. - ---Bone. - ---Mi eniris en la _khan_; mi vekis la _khanĝi_; mi aĉetis de li -dudek kvin faskojn da pajlo, kaj, pro pago, mi mortigis lin. - ---Bone. - ---Ni portis la pajlon ĉe la piedon de la domoj, kiuj estas ĉiuj el -tabuloj aŭ el salikaĵo, kaj ni fajrigis, en sep lokoj samtempe. La -alumetoj estis bonaj: la vento venis de l' nordo, ĉio ekflamiĝis. - ---Bone. - ---Ni retiriĝis senbrue al la putoj. La tuta vilaĝo vekiĝis -samtempe, kriante. La viroj venis kun siaj siteloj el ledo por -ĉerpi akvon. Ni dronigis kvar el ili, kiujn ni ne konis; la ceteraj -forkuris. - ---Bone. - ---Ni reiris al la vilaĝo. En ĝi restis nur infano, forgesita de -siaj gepatroj, kaj krianta kiel juna korvo, kiu falis el la nesto. Mi -ĵetis ĝin en brulantan domon, kaj ĝi diris plu nenion. - ---Bone. - ---Tiam ni prenis brulaĵojn, kaj ni ekflamigis la olivarbojn. La -afero sukcesis bone. Ni ekforiris al la tendaro; ni vespermanĝis kaj -dormis je vojmezo, kaj ni revenis je la naŭa, ĉiuj sanaj, sen unu -brulvundo. - ---Bone. Senatano Zambelis ne diros plu paroladon kontraŭ ni. Nun -alia!» - -Vasili foriris salutante min tiel ĝentile, kiel antaŭe; sed tiufoje -mi ne respondis al lia saluto. - -Lin anstataŭigis tuj la granda diablo, kiu nin kaptis. Pro stranga -kaprico de la hazardo, la ĉefa aŭtoro de la dramo, en kiu mi estis -ludonta rolon, havis nomon Sofoklis. En la momento, kiam li komencis -sian raporton, mi sentis ion malvarman, kiu fluas en miaj vejnoj. Mi -petegis S-inon Simons, ke ŝi ne risku unu senpripensan parolon. -Ŝi respondis, ke ŝi estas Anglino, kaj ke ŝi scias, kiamaniere -konduti. La Reĝo petis, ke ni silentu kaj lasu la parolon al la -oratoro. - -Ĉi tiu, por komenci, elmetis teren la propraĵojn, kiujn li -forprenis de ni; poste, li prenis el sia zonumo kvardek Aŭstriajn -dukatojn, kiuj konsistigis sumon da kvarcent sepdek frankoj, laŭ la -kurso de fr. 11,75. - -«La dukatoj, diris li, venas el la vilaĝo Kastia; la ceteron -donis al mi la _gemilordoj_. Ci estis ordoninta, ke mi esploru la -ĉirkaŭaĵon; mi vizitis unue la vilaĝon. - ---Malprave, respondis la Reĝo. La loĝantoj de Kastia estas niaj -najbaroj, ci devis ilin lasi. Kiel ni vivos en sendanĝereco, se ni -kreos al ni malamikojn tute apud ni? Cetere, ili estas bonuloj, kiuj -povas helpi nin okaze. - ---Ho! mi prenis nenion de la karbofaristoj! Ili malaperis en -la arbarojn, ne lasante al mi la tempon, ilin alparoli. Sed la -vilaĝestro suferis pro podagro; mi trovis lin dome. - ---Kion ci diris al li? - ---Mi petis monon de li; li pretendis, ke li ne havas. Mi enfermis lin -en sakon kun lia kato; kaj mi ne scias, kion la kato faris al li, sed -li ekkriis, ke lia trezoro kuŝas post la domo, sub granda ŝtono. -Tie mi trovis la dukatojn. - ---Ci estis malprava. La vilaĝestro ekscitos la tutan loĝantaron -kontraŭ ni. - ---Ho! ne. Forlasante lin, mi forgesis malfermi la sakon, kaj la kato -versimile manĝis al li la okulojn. - ---Nu do, bonege!... Sed aŭdu min ĉiuj bone: mi ne volas, ke oni -maltrankviligu niajn najbarojn. Ci foriru.» - -Nia demandado estis komenciĝonta. Haĝi-Stavros, anstataŭ voki -nin al si, leviĝis malrapide kaj venis sidiĝi teren apud nin. Tiu -montro de respekto ŝajnis al ni bonaŭgura. S-ino Simons sin -preparis por lin alparoli belmaniere. Mi, antaŭvidante nur tro bone, -kion ŝi povos diri, kaj konante la malmoderecon de ŝia lango, -proponis al la Reĝo miajn interpretistajn servojn. Li dankis min -malvarme, kaj vokis la Korfuanon, kiu sciis la Anglan. - -«Sinjorino, diris la Reĝo al S-ino Simons, vi ŝajnas kolera. Ĉu -vi havas motivon por plendi pri la viroj, kiuj kondukis vin ĉi tien? - ---Ĝi estas abomenaĵo! diris ŝi. Viaj sentaŭguloj min arestis, -ĵetis en la polvon, senigis, lacegigis kaj malsategigis. - ---Volu akcepti miajn pardonpetojn. Mi estas devigita laborigi virojn -needukitajn. Kredu, sinjorino, ke ili ne agis tiel pro miaj ordonoj. -Vi estas Anglino? - ---Anglino el Londono! - ---Mi vojaĝis Londonon; mi konas kaj ŝatas la Anglojn. Mi scias, -ke ili havas bonan apetiton, kaj vi povis rimarki, ke mi rapidis -prezentigi al vi refreŝigilojn. Mi scias, ke la sinjorinoj el via -lando ne kuras volonte sur la ŝtonegoj, kaj mi bedaŭras, ke oni -ne lasis vin marŝi laŭ via paŝo. Mi scias, ke la personoj el via -nacio kunportas, vojaĝante, nur la objektojn, kiujn ili bezonas, kaj -mi ne pardonos al Sofoklis, ke li senigis vin, precipe se vi estas -altranga persono. - ---Mi apartenas al la plej bona societo en Londono. - ---Bonvolu repreni la monon, kiu estas via. Vi estas riĉa? - ---Certe. - ---Ĉu tiu necesujo ne estas el viaj pakaĵoj? - ---Ĝi apartenas al mia filino. - ---Reprenu ankaŭ tion, kio estas posedaĵo de via filina Moŝto. Vi -estas tre riĉa? - ---Tre riĉa. - ---Ĉu tiuj objektoj ne apartenas al via fila Moŝto? - ---La sinjoro ne estas mia filo; li estas Germano. Ĉar mi estas ja -Anglino, kiel mi povus havi Germanan filon? - ---Pravege. Ĉu eble vi havas dudek mil frankojn da rento? - ---Plimulte. - ---Unu tapiŝon al la sinjorinoj! Ĉu vi estas do riĉa po tridek mil -frankoj da rento? - ---Ni havas pli. - ---Sofoklis estas maldelikatulo, kiun mi punos. Logoteto, diru, ke oni -preparu la tagmanĝon de la sinjorinoj. Ĉu estas eble, sinjorino, ke -vi estas milionulino? - ---Mi estas. - ---Ho! mi hontas pri la maniero, kiel oni agis kontraŭ vi. Sendube vi -havas altrangajn konatojn en Ateno? - ---Mi konas la Britan senditon, kaj se vi estus kuraĝinta... - ---Ho! sinjorino!... Ĉu vi konas ankaŭ komercistojn, bankierojn? - ---Mia frato, kiu estas en Ateno, konas kelkajn bankierojn en la urbo. - ---Tio ravas min. Sofoklis, venu ĉi tien! Petu pardonon de la -sinjorinaj Moŝtoj.» - -Sofoklis murmuris inter siaj dentoj kelkajn pardonpetajn parolojn. La -Reĝo daŭrigis: - -«La sinjorinoj estas distingaj Anglinoj; ili posedas pli ol unu -milionon; ili estas akceptataj en la Brita senditejo; ilia frato, kiu -estas en Ateno, konas ĉiujn bankierojn en la urbo. - ---Bone do!» ekkriis S-ino Simons. La Reĝo daŭrigis: - -«Ci devis agi kontraŭ la sinjorinoj kun la tuta respekto ŝuldata -al ilia riĉeco... - ---Bone! diris S-ino Simons. - ---Ilin konduki ĉi tien dolĉe.... - ---Por kion fari? murmuris Mary-Ann. - ---Kaj cin deteni de tuŝo al ilia pakaĵo. Kiam oni havas la honoron, -renkonti sur la montoj du sinjorinojn tiel altrangajn, kiel estas -iliaj Moŝtoj, oni salutas ilin respekte, alkondukas ilin ĝentile -al la tendaro, oni gardas ilin kun zorgo, kaj oni prezentas al ili -ĉiujn aferojn necesajn por la vivo, ĝis kiam ilia frato aŭ ilia -ambasadoro sendos al ni reaĉetmonon da cent mil frankoj.» - -Plendinda S-ino Simons! kara Mary-Ann! Nek unu, nek la alia atendis -tiun konkludon. Sed min ĝi ne mirigis. Mi sciis, kun kia ruza -sentaŭgulo ni traktas. Mi prenis maltime la parolon! kaj mi diris -rekte al li: «Ci povas konservi ĉion, kion ciaj viroj forŝtelis de -mi, ĉar ĝi estas ĉio, kion ci ricevos de mi. Mi estas malriĉa, -miaj gepatroj posedas nenion, miaj fratoj havas ofte nur panon por -manĝi, mi konas nek bankierojn nek ambasadorojn, kaj se ci nutros -min pro la espero de reaĉeto, ci perdos ciajn elspezojn, mi ĵuras -ĝin!» - -Murmuro de nekredemo leviĝis en la aŭdantaro, sed la Reĝo ŝajnis -kredi min laŭparole. - -«Se estas tiel, diris li al mi, mi ne faros la mallertaĵon, -konservi vin ĉi tie malgraŭ vi. Mi preferas resendi vin al la urbo. -La sinjorino alkonfidos al vi leteron por sia frata Moŝto, kaj vi -foriros jam hodiaŭ. Se tamen vi bezonus resti unu tagon aŭ du sur -la montaro, mi volonte gastigus vin; ĉar mi supozas, ke vi ne venis -ĉi tien, kun tiu granda skatolo, nur por rigardi la pejzaĝon.» - -Tiu mallonga parolo kvietigis min notinde. Mi promenigis, ĉirkaŭ -mi, rigardon de kontenteco. La Reĝo, liaj sekretarioj kaj liaj -soldatoj ekŝajnis al mi multe malpli timigaj; la najbaraj ŝtonegoj -ekvidiĝis al mi pli pentrindaj, konsiderate per la okuloj de gasto, -ne de malliberulo. Mia deziro, revidi Atenon, malpligrandiĝis -subite, kaj mi kutimiĝis al la ideo, pasigi du aŭ tri tagojn sur la -monto. Mi sentis, ke miaj konsiloj ne estos neutilaj al la patrino de -Mary-Ann. La bona sinjorino estis en stato de eksciteco, kiu povos -ŝin pereigi. Se okaze ŝi obstinus rifuzi la reaĉeton! Antaŭ ol -Anglujo sendos helpon, ŝi havos tempon por altiri malfeliĉon al -certa ĉarma kapo. Mi ne povis foriri, ne rakontinte al ŝi, por -ŝia instruo, la historion de la knabinoj el Mistra. Kion mi diros -plue? Vi konas mian pasion al la botaniko. La floraro de monto Parnis -estas ja tre alloga, je la fino de aprilo. Oni trovas tie kvin aŭ -ses vegetaĵojn tiel maloftajn kiel famajn. Unu precipe: la _boryana -variabilis_, kiun ektrovis kaj baptis S-ro Bory de Saint-Vincent. -Ĉu mi devis lasi tian mankon en mia herbokolekto, kaj prezenti min -en la Hamburgan Muzeumon, sen la _boryana variabilis_? - -Mi respondis al la Reĝo: «Mi akceptas cian gastigon, sed sub unu -kondiĉo. - ---Kiu? - ---Ci redonos al mi mian skatolon. - ---Nu, estu; sed ankaŭ sub unu kondiĉo. - ---Ni vidu? - ---Vi diros al mi, por kio ĝi utilas al vi. - ---Tre volonte! Ĝi utilas por loki en ĝin la vegetaĵojn, kiujn mi -kolektas. - ---Kaj kial vi kolektas vegetaĵojn? Por ilin vendi? - ---Fi do! Mi ne estas komercisto; mi estas scienculo.» - -Li prezentis al mi la manon, dirante kun videbla ĝojo: «Mi estas -ravita de tio. La scienco estas bela afero. Niaj praavoj estis -kleraj; niaj idoj eble estos tiaj. Sed al ni, la tempo mankis. Ĉu la -scienculoj estas tre ŝatataj en via lando? - ---Treege. - ---Oni donas al ili bonajn situaciojn? - ---Kelkafoje. - ---Oni pagas ilin bone? - ---Iom. - ---Oni surmetas rubandetojn sur iliajn brustojn? - ---De tempo al tempo. - ---Ĉu estas vere, ke la urboj interdisputas, kiu ilin posedos? - ---Ĝi estas vera en Germanujo. - ---Kaj ke oni konsideras ilian morton kiel publikan malfeliĉegon. - ---Certe. - ---Mi ĝojas pro via diro. Do, vi ne havas motivon por plendi pri viaj -samlandanoj? - ---Tute kontraŭe! Ilia donacemo estas, kiu ebligis al mi, veni en -Grekujon. - ---Vi vojaĝas per ilia elspezo? - ---Jam ses monatojn. - ---Vi estas do tre instruita? - ---Mi estas doktoro. - ---Ĉu ekzistas supera rango en la scienco? - ---Ne. - ---Kiom da doktoroj troviĝas en via urbo? - ---Mi ne scias precize, sed ne ekzistas tiom da doktoroj en Hamburgo, -kiom da generaloj en Ateno. - ---Hoho! mi ne senigos vian urbon je homo tiel neordinara. Vi reiros -Hamburgon, sinjoro doktoro. Kion oni dirus tie, se oni ekscius, ke vi -estas mallibera sur niaj montoj? - ---Oni dirus, ke ĝi estas malfeliĉo. - ---Nu! Plivole ol perdi tian homon, kia vi estas, la urbo Hamburgo -faros ja oferon da dek kvin mil frankoj. Reprenu vian ujon, kuru, -serĉu, herbokolektu, kaj daŭrigu viajn studojn. Kial vi ne remetas -ĉi tiun monon en vian poŝon? Ĝi estas via, kaj mi ŝatas tro -la scienculojn por ilin senigi. Sed via lando estas sufiĉe riĉa -por pagi sian gloron. Feliĉa junulo! Vi ekkonas hodiaŭ, kiom la -doktora titolo aldonas al via persona valoro! Mi ne estus petinta unu -centimon por reaĉeto, se vi estus ignoranto kiel mi.» - -La Reĝo aŭskultis nek miajn kontraŭparolojn, nek la interjekciojn -de S-ino Simons. Li fermis la kunsidon, kaj montris al ni per -la fingro nian manĝoĉambron. S-ino Simons malsupreniris tien, -proklamante, ke ŝi englutos la manĝon, sed pagos neniam la -kalkulon. Mary-Ann ŝajnis tre senkuraĝigita; sed tia estas la -ŝanĝemo de la juneco, ke ŝi eklaŭtigis ĝojan krion, vidante la -plaĉan lokon, kie nia manĝo estis aranĝita. Ĝi estis nesteto el -verdaĵo, enkadrigita en la griza ŝtonego. Maldika kaj densa herbo -konsistigis la tapiŝon; kelkaj densejoj el ligustroj kaj laŭrarboj -utilis kiel tapetoj, kaŝante la krutegajn murojn. Bela blua volbo -etendiĝis super niaj kapoj: du longkolaj vulturoj, kiuj ŝvebis -en la aero, ŝajnis esti alpendigitaj por plezurigi la vidon. En -angulo de la ĉambro, fonto tiel diafana, kiel diamanto, ŝveliĝis -silente en sia kampa kaliko, verŝiĝis super la randoj kaj ruliĝis, -kvazaŭ arĝenta bedo, sur la glita deklivo de l' monto. Tiuflanke, -la vido etendiĝis senfine ĝis la fruntaĵo de monto Penteliko, la -vasta blanka palaco, kiu superas Atenon, la mallumaj olivarbaroj, la -polvoza ebenaĵo, la grizatra dorso de monto Himeto, rondigita kiel -spino de maljunulo, kaj tiu admirinda Saronika golfo, tiel blua, ke -ĝi ŝajnas kvazaŭ disŝiraĵo falinta el la ĉielo. - -Certe, la spirito de S-ino Simons ne estis admirema, kaj tamen ŝi -konfesis, ke la luprezo de tia vidaĵo estus alta en Londono aŭ -Parizo. - -La tablo estis aranĝita kun heroa simpleco. Bruna pano, kuirita en -kampara forno, fumis sur la herbotapiŝo, kaj impresis la flaron per -sia pikanta odoro. Kazeigita lakto tremetis en granda ligna tasego. -Dikaj olivoj kaj verdaj pimentoj amasiĝis sur malbone ebenigitaj -tabuletoj. Lanuga vinsako rondigis sian larĝan ventron apud naive -ĉizita pokalo el ruĝa kupro. Fromaĝo el ŝafina lakto kuŝis sur -la tuko, kiu estis preminta ĝin, kaj kies stampon ĝi konservis. -Kvin aŭ ses allogaj laktukoj prezentis al ni belan salaton, sed sen -ia ajn spico. La Reĝo estis metinta je nia dispono sian militiran -manĝilaron, konsistantan el kuleroj skulptitaj per tranĉilo, kaj -ni havis, kiel aldonan luksaĵon, la forkon de niaj kvin fingroj. -La toleremo de niaj gastigantoj ne iris ĝis prezenti viandon al -ni, sed, kompense, la orkolora tabako el Almiros promesis al mi -admirindan digestadon. - -Reĝa oficiro estis komisiita nin servi kaj aŭskulti. Ĝi estis tiu -abomena Korfuano, la viro kun la ora ringo, kiu sciis la Anglan. -Li distranĉis la panon per sia ponardo, kaj disdonis al ni ĉiujn -nutraĵojn per plenaj manoj, petante, ke ni ŝparu nenion. S-ino -Simons, ne interrompante sian manĝadon, faris al li kelkajn -arogantajn demandojn. «Sinjoro, diris ŝi, ĉu via estro kredis -serioze, ke ni pagos al li cent mil frankojn por reaĉeto? - ---Li estas certa pri tio, sinjorino. - ---Li ne konas do la Anglan nacion. - ---Li konas ĝin bone, sinjorino, kaj mi ankaŭ. En Korfu, mi -interrilatis kun kelkaj distingaj Angloj: juĝistoj![5] - ---Mi gratulas vin pri tio; sed diru al tiu Stavros, ke li proviziĝu -per pacienco, ĉar li atendos longe la cent mil frankojn, kiujn li -promesis mem al si. - ---Li komisiis min, diri al vi, ke li atendos ilin ĝis la 15a de -majo, je tagmezo precize. - ---Kaj se ni ne estos pagintaj, la 15an de majo, je tagmezo? - ---Li havos la malplezuron senkapigi vin, kaj ankaŭ la fraŭlinon.» - -Mary-Ann lasis fali la panon, kiun ŝi estis levanta al sia buŝo. -«Donu al mi iom da vino por trinki,» diris ŝi. La rabisto -prezentis al ŝi la plenan pokalon; sed ĵus trempinte la lipojn en -ĝin, ŝi ellasis krion de naŭzo kaj de timo. La kompatinda knabino -imagis, ke la vino estas venena. Mi trankviligis ŝin, malplenigante -la pokalon per unu sola engluto. «Timu nenion, diris mi al ŝi: la -rezinon vi gustumis. - ---Kiun rezinon? - ---La vino ne konserviĝus en la felsakoj, se oni ne aldonus al -ĝi certan dozon da rezino, kiu malhelpas, ke ĝi difektiĝu. Tiu -miksaĵo ne igas ĝin tre agrabla, sed vi vidas, ke ĝi estas -sendanĝere trinkebla.» - -Malgraŭ mia ekzemplo, Mary-Ann kaj ŝia patrino petis akvon. La -rabisto kuris al la fonto kaj revenis per tri paŝoj. «Vi komprenas, -sinjorinoj, diris li ridetante, ke la Reĝo ne farus la mallertaĵon, -veneni personojn tiel karajn, kiel vi estas.» Li aldonis, turnante -sin al mi: «Pri vi, sinjoro doktoro, mi ricevis ordonon sciigi -al vi, ke vi havas tridek tagojn por plenumi viajn studojn kaj -pagi la monsumon. Mi donos al vi, kaj al la sinjorinoj, kompletan -skribilaron. - ---Dankon, diris S-ino Simons. Ni pensos pri tio post ok tagoj, se -ni ne estos liberigitaj. - ---Kiu do vin liberigos, sinjorino? - ---Anglujo! - ---Ĝi kuŝas malproksime. - ---Aŭ la ĝendarmaro. - ---Tiun feliĉon mi deziras al vi. Atendante, ĉu vi bezonas ion, kion -mi povas doni al vi? - ---Mi volas unue dormoĉambron. - ---Ni havas, proksime de ĉi tie, grotojn, kiujn oni nomas _la -Staloj_. Ili estus malkomfortaj por vi; oni metis ŝafojn en ili -dum la vintro, kaj la odoro restis. Mi sendos por du tendoj ĉe la -paŝtistoj, kiuj loĝas malsupre, kaj vi kampados ĉi tie... ĝis la -alveno de la ĝendarmoj. - ---Mi volas ĉambristinon. - ---Nenio estas pli facila. Niaj viroj malsupreniros en la ebenaĵon, -kaj kaptos la unuan vilaĝaninon, kiu pasos..., se nur la ĝendarmaro -permesos. - ---Mi bezonas vestojn, tolaĵon, tualet-tukojn, sapon, spegulon, -kombilojn, parfumojn, kanvas-stablon, kaj... - ---Vi postulas multon, sinjorino, kaj por ĉion havigi al vi, ni devos -kapti Atenon. Sed oni faros kiel eble plej bone. Konfidu al mi, kaj -ne tro konfidu al la ĝendarmoj. - ---Dio kompatu nin!» diris Mary-Ann. - -Forta eĥo respondis: _Kirie Eleison!_ Ĝi estis la _bona maljunulo_, -kiu venis por viziti nin, kaj kantis marŝante por konservi regulan -spiradon. Li salutis nin, demetis vazon plenan de mielo sur la -herbon, kaj sidiĝis apud nin. «Prenu kaj manĝu, diris li: miaj -abeloj prezentas al vi la deserton.» - -Mi premis lian manon; S-ino Simons kaj ŝia filino sin deturnis kun -abomeno. Ili persistis konsideri lin kiel kunkulpulon de la rabistoj. -La simplanima hometo ne estis tiel malica. Li sciis nur kanti siajn -preĝojn, varti siajn bestetojn, vendi sian rikoltaĵon, enkasigi la -enspezojn de la monaĥejo kaj vivi en paco kun ĉiuj. Lia inteligento -estis malvasta, lia scio nenia, lia konduto senkulpa kiel tiu de bone -muntita maŝino. Mi ne kredas, ke li sciis malkonfuzi klare la bonon -de la malbono, kaj ke li vidis grandan diferencon inter ŝtelisto kaj -honestulo. Lia saĝo konsistis manĝi kvar manĝojn ĉiutage, kaj -trinki vinon tiel singardeme, kiel fiŝo trinkas akvon. Li estis, -cetere, unu el la plej bonaj monaĥoj el sia kunfrataro. - -Mi honoris la donacon alportitan de li. Tiu kvazaŭ sovaĝa mielo -similis al tiu, kiun vi manĝas en Francujo, kiel viando de kapreolo -similas al tiu de ŝafido. Ŝajnis, kvazaŭ la abeloj estus -distilintaj en nevidebla aparato ĉiujn parfumojn de la monto. Mi -forgesis, manĝante mian mielpanon, ke mi havas nur unu monaton por -trovi dek kvin mil frankojn aŭ morti. - -La monaĥo, siavice, petis de ni la permeson, sin refreŝigi iomete, -kaj ne atendinte respondon, li prenis la pokalon, kaj ĝin plenigis. -Li trinkis intersekve por la sano de ĉiu el ni. Kvin aŭ ses -rabistoj, altiritaj de la videmo, enŝoviĝis en la ĉambron. Li -alparolis ilin per iliaj nomoj, kaj trinkis por ĉiu el ili, pro -justecemo. Mi malbenis baldaŭ lian viziton. Unu horo post lia -alveno, duono de la bando sidis laŭronde ĉirkaŭ nia tablo. Pro la -foresto de l' Reĝo, kiu ripozis en sia skribejo, la rabistoj venis, -unu post alia, konatiĝi pli bone kun ni. Unu proponis al ni siajn -servojn, la alia alportis ion al ni, alia eniĝis sen preteksto kaj -sen ĝeno, kiel homo, kiu sentas sin dome. La plej senceremoniaj -petis min amike, ke mi rakontu al ili nian historion; la plej -timemaj staris post siaj kamaradoj kaj puŝis ilin laŭgrade ĝis -ni. Kelkaj, satiĝinte de nia aspekto, kuŝiĝis sur la herbon kaj -ronkis nekokete apud Mary-Ann. Kaj la puloj grimpis senĉese, kaj -la ĉeesto de iliaj antaŭaj mastroj igis ilin tiel maltimemaj, ke -mi surprizis du aŭ tri sur la dorso de mia mano. Neeble disputi al -ili la paŝtorajton: mi ne estis plu homo, sed komunuma paŝtejo. -Tiumomente, mi estus volonte doninta la tri plej belajn vegetaĵojn -de mia herbaro kontraŭ horkvarono da soleco. S-ino Simons kaj ŝia -filino estis tro diskretaj por sciigi al mi siajn impresojn, sed -ili pruvis, per kelkaj nevolaj eksaltoj, ke ni pensas tute idente. -Eĉ mi ekvidis inter ili malesperan rigardon, kiu signifas klare: -la ĝendarmoj liberigos nin de la rabistoj, sed kiu forprenos de -ni la pulojn? Tiu muta plendo vekis kavaliran senton en mia koro. -Mi suferis kun submetiĝo, sed vidi la turmenton de Mary-Ann, tio -superis miajn fortojn. Mi stariĝis decideme kaj diris al niaj -ĝenantoj: - -«Foriru vi ĉiuj! La Reĝo loĝigis nin ĉi tien, por ke ni vivu -trankvile ĝis la alveno de nia reaĉetpago. La luprezo estas sufiĉe -alta, por ke ni rajtu resti solaj. Ĉu vi ne hontas amasiĝi ĉirkaŭ -tablo, kiel parazitaj hundoj? Vi havas nenion por fari ĉi tie. Ni -ne bezonas vin; ni bezonas, ke vi ne ĉeestu. Ĉu vi kredas, ke ni -povas forkuri? Tra kie? Tra la akvofalo? Aŭ tra la skribejo de l' -Reĝo? Lasu nin do trankvilaj. Korfuano, forpelu ilin eksteren, kaj -mi helpos cin, se ci volos!» - -Mi aldonis la agon al la parolo. Mi puŝis la malrapidantojn, -mi vekis la dormantojn, mi skuis la monaĥon, mi altrudis al la -Korfuano, ke li helpu min, kaj baldaŭ la rabista brutaro, armita -per ponardoj kaj pistoloj, cedis al ni la lokon kun ŝafeca obeemo, -kvankam baraktante, marŝante per malgrandaj paŝoj, kontraŭstarante -per la ŝultroj kaj returnante la kapon, laŭ la maniero de la -lernantoj, kiujn oni pelas al la studoĉambro, kiam sonoris la fino -de la ludotempo. - -Fine ni restis solaj, kun la Korfuano. Mi diris al S-ino Simons: -«Sinjorino, nun ni estas dome. Ĉu plaĉas al vi, ke ni dupartigu la -loĝejon? Mi bezonas nur anguleton por starigi mian tendon. Malantaŭ -tiuj arboj, mi estos ne tro malbone, kaj al vi apartenos la tuta -cetero. Vi havos la fonton apud vi, kaj tiu proksimeco ne ĝenos vin, -ĉar la akvo defalas ja kaskade sur la deklivon de l' monto». - -Mia propono estis akceptata iom malbonvole. La sinjorinoj estus -dezirintaj konservi ĉion por si kaj sendi min dormi inter la -rabistoj. Vere estas, ke la Brita _cant_ ricevus kontentigon per tiu -disiĝo, sed mi estus perdinta la vidon al Mary-Ann. Kaj cetere, -mi estis tute decidinta, dormi malproksime de la puloj. La Korfuano -apogis mian proponon, kiu faciligis al li la observadon. Li havis -ordonon, gardi nin nokte kaj tage. Oni interkonsentis, ke li dormos -apud mia tendo. Mi postulis, ke distanco da ses Anglaj futoj nin -apartigu. - -Post konkludo de l' traktato, mi instalis min en angulo por ekĉasi -mian intiman ĉasaĵon. Sed mi estis ĵus blovinta la unuan _halali_, -kiam la videmuloj reaperis ĉe la horizonto, sub la preteksto, -alporti al ni la tendojn. S-ino Simons aŭdigis laŭtajn kriegojn, -vidante, ke ŝia domo konsistas el simpla tendo el maldelikata felta -ŝtofo, faldita laŭmeze, fiksita tere ĉe la ekstremaĵoj, kaj -malfermita al la vento ambaŭflanke. La Korfuano ĵuris, ke ni estos -loĝigitaj kiel princoj, escepte en okazo de pluvo aŭ de forta -vento. La tuta trupo komencis planti la palisetojn, starigi niajn -litojn kaj alporti la kovrilojn. Ĉiu lito konsistis el tapiŝo, -kovrita per dika mantelo el kaprinfelto. Je la sesa, la Reĝo venis -kontroli persone, ĉu io mankas al ni. S-ino Simons, pli furioza ol -iam, respondis, ke ĉio mankas al ŝi. Mi postulis formale la elpelon -de ĉiuj neutilaj vizitantoj. La Reĝo starigis severan regularon, -kiun oni obeis neniam. Disciplino estas Franca vorto tre malfacile -tradukebla en la Grekan. - -La Reĝo kaj liaj regatoj foriris je la sepa, kaj oni alportis al -ni vespermanĝon. Kvar torĉoj el rezina ligno lumigis la tablon. -Ilia ruĝa kaj fumoza lumo kolorigis strange la iom paliĝintan -vizaĝon de F-ino Simons. Ŝiaj okuloj ŝajnis estingiĝi kaj -refajriĝi en la fundo de la orbitoj, kiel la eklipsaj lumturoj. Ŝia -voĉo, rompita pro laceco, reprenis intermite strangan forton. Dum mi -aŭskultis ŝin, mia spirito vagadis en la supernatura mondo, kaj al -mi sin prezentis rememoroj, mi ne scias kiaj, de ĥimeraj rakontoj. -Najtingalo ekkantis, kaj al mi ŝajnis, kvazaŭ ĝia arĝentsona -kanto flirtadas ĉe la lipoj de Mary-Ann. Sed la tago estis rompinta -niajn fortojn, kaj mi mem, kiu donis al vi brilajn pruvojn pri mia -apetito, ekkonis baldaŭ, ke mi malsatas nur pri dormo. Mi deziris -bonvesperon al la sinjorinoj, kaj foriĝis sub mian tendon. Tie, mi -forgesis tuj najtingalon, danĝeron, reaĉeton, pikvundojn; mi fermis -la okulojn por duobla ŝloso, kaj ekdormis. - -Terura pafado vekis min subite. Mi leviĝis tiel rapide, ke mia -kapo ektuŝegis unu el la palisoj de mia tendo. En la sama momento, -mi aŭdis du virinajn voĉojn, kiuj krias: «Ni estas savitaj! La -ĝendarmoj!» Mi vidis du aŭ tri fantomojn, kiuj kuris konfuze tra -la nokto. Pro ĝojo, pro emocio, mi kisis la unuan ombron, kiu pasis -apud mi: ĝi estis la Korfuano. - -«Haltu! kriis li; kien vi kuras, volu diri? - ---Hundo ŝtelisto, respondis mi viŝante mian buŝon, mi iras por -vidi, ĉu la ĝendarmoj estos baldaŭ pafmortigintaj la lastan el -ciaj kamaradoj». - -S-ino Simons kaj ŝia filino, gvidite de mia voĉo, alvenis apud -nin. La Korfuano diris: - -«La ĝendarmoj ne vojaĝas hodiaŭ. Estas la Ĉieliro kaj la 1a de -majo: duobla festo. La bruo, kiun vi aŭdis, estas la signalo por -la ĝojadoj. Estas pli ol noktomezo; ĝis morgaŭ je la sama horo, -niaj kunuloj trinkos vinon, manĝos viandon, dancos la _romaikon_ kaj -bruligos pulvon. Se vi volus rigardi tiun belan spektaklon, vi farus -plezuron al mi. Mi gardus vin pli agrable apud la rostaĵo, ol ĉe la -fonto. - ---Vi mensogas! diris S-ino Simons. Ĝi estas la ĝendarmoj! - ---Ni iru por vidi», aldonis Mary-Ann. - -Mi sekvis ilin. La bruego estis tia, ke ĉiu provo por dormi estus -perdita peno. Nia gvidanto kondukis nin tra la skribejo de l' Reĝo, -kaj ni vidis la tendaron de la ŝtelistoj, lumigitan kvazaŭ pro -dombrulo. Tutaj pinoj flamis, de loko al loko. Kvin aŭ ses grupoj, -sidantaj ĉirkaŭ la fajro, rostis ŝafidojn trapikitajn de bastonoj. -Meze de l' amaso, vico de dancantoj serpentiris malrapide kun -akompano de terura muziko. Pafoj estis delasataj al ĉiuj direktoj. -Unu venis al ni, kaj mi aŭdis kuglon siblantan je kelkaj coloj de -mia orelo. Mi petis la sinjorinojn, ke ili rapidu, esperante, ke apud -la Reĝo ni estos pli malproksime de la danĝero. La Reĝo, sidante -sur sia eterna tapiŝo, prezidis solene la amuziĝon de sia popolo. -Ĉirkaŭ li, la vinsakoj malpleniĝis kiel simplaj boteloj; la -ŝafidojn oni distranĉis kiel perdrikojn; ĉiu kunmanĝanto prenis -femuron aŭ ŝultron, kaj forportis ĝin per plena mano. La orkestro -konsistis el surda tambureto kaj kriema _flaĝoleto_: la tambureto -estis surdiĝinta pro ofta aŭdado al la flaĝoleto. La dancantoj -estis formetintaj siajn ŝuojn por esti pli facilmovaj. Ili agitiĝis -surloke kaj krakigis siajn ostojn laŭtakte, aŭ proksimume. De tempo -al tempo, unu forlasis la balon, englutis pokalon da vino, demordis -ion el peco da viando, ellasis pafon, kaj reiris al la danco. Ĉiuj, -escepte la Reĝo, trinkis, manĝis, kriegis, saltis: mi ne vidis eĉ -unu ridanta. - -Haĝi-Stavros pardonpetis ĝentile, ke oni vekis nin. - -«Ne mi estas kulpa, diris li, sed la kutimo. Se la 1a de majo -pasus sen pafoj, tiuj bonuloj ne kredus, ke la printempo revenis. Mi -havas ĉi tie nur simplanimajn homojn, edukitajn en la kamparo kaj -kore ligitaj al la malnovaj moroj de la lando. Mi edukas ilin, kiel -eble plej bone mi povas, sed mi mortos antaŭ ol esti civilizinta -ilin. La homojn oni ne povas refandi en unu tago, kiel manĝilojn -el arĝento. Mi mem, tia, kian vi min vidas, mi trovis iam plezuron -en tiuj maldelikataj amuzoj; mi trinkis kaj dancis tutsame, kiel iu -alia. Mi ne konis la Eŭropan civilizecon: kial do mi tiel malfrue -komencis vojaĝi? Mi donus multon por esti juna kaj havi nur -kvindek jarojn. Mi havas reformemajn ideojn, kiuj estos neniam -plenumataj, ĉar kiel Aleksandro, mi vidas min sen heredonto inda je -mi. Mi revas pri nova organizo de rabado, sen malordo, sen agitado, -sen bruo. Sed mi ne estas helpata. Mi devus havi precizan liston -de ĉiuj loĝantoj de la reĝolando, kun la proksimuma etato de -iliaj moveblaj kaj nemoveblaj posedaĵoj. Pri la fremduloj, kiuj -elŝipiĝas en Grekujon, agento instalita en ĉiu havenurbo konigus -al mi iliajn nomojn kaj vojaĝplanon, kaj, laŭeble, ilian riĉecon. -Tiamaniere, mi scius, kiom ĉiu povas doni al mi; mi ne havus plu la -riskon, peti tro malmulte. Mi starigus, sur ĉiun vojon, gvardion da -puraj, bone edukitaj kaj bele vestitaj oficistoj; por kio utilas do, -timigi per malagrabla eksteraĵo kaj malafabla mieno? En Francujo -kaj en Anglujo mi vidis ŝtelistojn elegantajn, eĉ supermezure -elegantajn: ĉu pro tio ili malpli prosperigis sian negocon? - -«De ĉiuj miaj subuloj mi postulus ĉarmajn manierojn, precipe de -la oficistoj en la fako de arestadoj. Por distingaj kaptitoj, kiel -vi, mi havus komfortajn loĝejojn en saniga aero, kun ĝardenoj. Kaj -ne kredu, ke tio kostus pli kare al ili: tute kontraŭe! Se ĉiuj, -kiuj vojaĝas en la reĝlando, alvenus senmanke en miajn manojn, mi -povus taksi ĉiun pasanton po sensignifa monsumo. Ĉiu indiĝeno -kaj ĉiu alilandulo donu al mi nur unu kvaronon pro cento el sia -posedaĵo; mi profitos pro ilia multeco. Tiam, la rabado estos nur -simpla imposto de cirkulado; imposto justa, ĉar ĝi estos proporcia; -imposto normala, ĉar ĝi estis ĉiam kolektata, depost la heroaj -tempoj. Ni plisimpligos ĝin, se bezone, per jarabonoj. Kontraŭ -sumo, pagita unufoje en la jaro, la indiĝenoj ricevos paspermeson, -kaj la alilanduloj, stampon sur sian pasporton. Vi kontraŭparolos, -ke, laŭ la konstitucio, neniu imposto povas esti starigata sen -voĉdono de ambaŭ ĉambroj. Ha! sinjoro, se mi havus la tempon! Mi -aĉetus la tutan senaton; mi balotus deputitan ĉambron tute mian! -La leĝo estus tuj akceptita: se bezone, oni kreus ministrejon de la -ĉefvojoj. Tio kostus al mi du aŭ tri milionojn pro fondaj elspezoj: -sed en kvar jaroj mi retrovus mian antaŭpagon..., kaj plie mi zorgus -senpage pri la konservo de la vojoj!» - -Li sopiris solene, kaj daŭrigis: «Vi vidas, kun kia konfido mi -rakontas al vi miajn aferojn. Ĝi estas malnova kutimo, kiun mi -forlasos neniam. Mi vivis ĉiam ne nur en la libera aero, sed en -la hela taglumo. Nia profesio estus malhonoriga, se oni praktikus -ĝin kaŝite. Mi ne kaŝas min, ĉar mi timas neniun. Kiam vi legos -en la ĵurnaloj, ke oni min serĉas, diru decideme, ke tio estas -parlamenta fikcio: oni scias ĉiam, kie mi estas. Mi timas nek la -ministrojn, nek la armeon, nek la tribunalojn. Ĉiuj ministroj scias, -ke per unu gesto mi povas ŝanĝi la kabineton. La armeo staras por -mi: ĝi liveras al mi la rekrutojn, kiujn mi bezonas. Soldatojn mi -prunteprenas de ĝi, oficirojn mi redonas. Pri la sinjoroj juĝistoj, -ili konas miajn sentojn al ili. Ilin mi ne estimas, sed plendas. -Malriĉaj kaj malbone pagataj,--oni ne povas postuli, ke ili estu -honestaj. Mi nutradas kelkajn el ili, mi vestadas kelkajn aliajn; mi -pendigis tre malmultajn en mia vivo: mi estas do bonfarinto al la -juĝistaro.» - -Per majesta gesto li montris al mi la ĉielon, la maron kaj la -landon: «Ĉio tio, diris li, estas mia. Kiu ajn spiras en la -reĝlando, obeas min pro timo, amikeco aŭ admiro. Mi plorigis -multajn okulojn, kaj tamen ne ekzistas unu patrino, kiu ne volus -havi filon similan al Haĝi-Stavros. Tago venos, kiam la doktoroj -de via speco skribos mian historion, kaj la insuloj de l' Insularo -interdisputos pri la honoro esti vidinta mian naskiĝon. Mia portreto -estos en la dometoj, kune kun la sanktaj bildoj, kiujn oni aĉetas -sur monto Atos. En tiu tempo, la idoj de mia filino, eĉ se ili estos -regantaj princoj, parolos fierege pri sia praavo, la Reĝo de la -montoj!» - -Eble vi ridos pri mia Germana simpleco; sed parolo tiel stranga -kortuŝis min profunde. Mi admiris kontraŭvole tiun grandecon en la -krimo. Mi ne estis, ĝis tiam, renkontinta majestan kanajlon. Tiu -diabla homo, kiu estis senkapigonta min je la fino de l' monato, -inspiris al mi kvazaŭ respekton. Lia granda marmora vizaĝo, serena -meze de l' orgio, ŝajnis al mi kiel la nefleksebla eksteraĵo de la -fatalo. Mi ne povis deteni min de la respondo: «Jes, vi estas vere -Reĝo.» - -Li respondis ridetante: - -«Efektive, ĉar mi havas ja flatantojn, eĉ inter miaj malamikoj. -Ne protestu! Mi scias legi sur la vizaĝoj, kaj vi rigardis min -tiumatene kiel homon, kiun oni deziras vidi pendigita. - ---Ĉar vi petas sincerecon de mi, mi konfesas, ke mi sentis ekmovon -al kolero. Vi petis de mi supermezuran reaĉetmonon. Preni cent -mil frankojn de tiuj sinjorinoj, kiuj ilin posedas, estas afero -natura kaj apartenanta al via metio; sed ke vi postulas dek kvin mil -frankojn de mi, kiu havas nenion, pri tio mi neniam konsentos. - ---Tamen, nenio estas pli simpla. Ĉiuj alilanduloj, kiuj venas en -nian landon, estas riĉaj, ĉar la vojaĝo estas multekosta. Vi -pretendas, ke vi ne vojaĝas per propra elspezo; mi volas vin kredi. -Sed tiuj, kiuj sendis vin ĉi tien, donas al vi almenaŭ tri aŭ kvar -mil frankojn ĉiujare. Se ili faras tiun elspezon, ili havas siajn -motivojn, ĉar oni faras nenion pro nenio. Vi figuras do, laŭ ili, -kapitalon da sesdek ĝis okdek mil frankoj. Do, se ili reaĉetos vin -por dek kvin mil, ili havos profiton. - ---Sed la institucio, kiu min pagas, ne havas kapitalon; ĝi havas -nur jarenspezojn. La budĝeto de la Botanika Ĝardeno estas fiksita -ĉiujare de la Senato; ĝiaj rimedoj estas malgrandaj; neniam oni -antaŭvidis tian okazon; mi ne scias, kiel klarigi al vi... vi ne -povas kompreni.... - ---Kaj eĉ se mi komprenus, interrompis li kun fierega tono, ĉu -vi kredas, ke mi tion reprenus, kion mi diris? Miaj paroloj estas -leĝoj; se mi volas, ke oni respektu ilin, mi ne devas ilin malobei -mem. - ---Mi havas la rajton esti maljusta; mi ne havas la rajton esti -cedema. Miaj maljustaĵoj malutilas nur al la ceteraj; unu cedo min -perdus. Se oni scius min fleksebla, miaj kaptitoj serĉus preĝojn -por min venki anstataŭ serĉi monon por min pagi. Mi ne estas unu -el viaj Eŭropaj rabistoj, kiuj miksas rigorecon kun grandanimeco, -teorion kun nesingardemo, senkaŭzan kruelecon kun nepardonebla -kortuŝiĝo, por finiĝi malprudente sur la eŝafodo. Mi diris -publike, ke mi havos dek kvin mil frankojn aŭ vian kapon. Faru, kion -vi povos; sed, laŭ unu aŭ alia maniero, mi estos pagata. Aŭskultu: -en 1854, mi kondamnis du knabinojn, samaĝajn kiel mia kara Fotini. -Ili direktis plorante la brakojn al mi, kaj iliaj krioj sangadigis -mian patran koron. Vasili, kiu mortigis ilin, malsukcesis pli ol -unu fojon: lia mano tremis. Kaj tamen mi restis nefleksebla, ĉar -la reaĉeto ne estis pagita. Ĉu vi kredas, ke post tio mi pardonos -al vi? Por kio utilis al mi, ke mi mortigis ilin, la kompatindajn -kreitaĵojn, se oni ekscius, ke mi forsendis vin senpage?» - -Mi klinis la kapon, ne trovante unu vorton por respondi. Mi estis -milfoje prava; sed mi sciis kontraŭmeti nenion al la senkompata -logiko de la maljuna turmentisto. Li fortiris min el mia pripensoj -per amika manfrapo sur la ŝultron: «Kuraĝon, diris li al mi. Mi -vidis la morton el pli proksime ol vi, kaj mi fartas kiel kverko. -Dum la milito de Liberigo, Ibrahim mortpafigis min de sep Egiptoj. -Ses kugloj perdiĝis; la sepa tuŝis mian frunton ne penetrante. -Kiam la Turkoj venis por relevi mian kadavron, mi estis malaperinta -en la fumo. Vi vivos eble pli longe, ol vi kredas. Skribu al ĉiuj -viaj Hamburgaj amikoj. Vi ricevis edukon: doktoro devas havi amikojn -por pli ol dek kvin mil frankoj. Miaflanke, mi dezirus ĝin. Mi ne -malamas vin; neniam vi malutilis al mi; via morto kaŭzus al mi -neniun plezuron, kaj estas agrable al mi, konfidi, ke vi trovos la -rimedojn por pagi per mono. Atendante, iru ripozi kun la sinjorinoj. -Miaj viroj trinkis iomete tro, kaj ili rigardas la Anglinojn -per okuloj, kiuj promesas nenion bonan. Tiuj plendinduloj estas -kondamnitaj je severmora vivo, kaj ili ne estas sepdekjaraj, kiel mi. -En ordinara tempo, mi kvietigas ilin per lacigo; sed post unu horo, -se la fraŭlino restus ĉi tie, mi respondus pri nenio.» - -Efektive, minaca rondo formiĝis ĉirkaŭ Mary-Ann, kiu konsideris -tiujn strangajn vizaĝojn kun naiva videmo. La rabistoj, kaŭrante -antaŭ ŝi, interparolis laŭte unu en la orelon de alia, kaj -laŭdis ŝin per terminoj, kiujn ŝi feliĉe ne komprenis. La -Korfuano, kiu estis rekaptinta la perditan tempon, prezentis al ŝi -pokalon da vino, kiun ŝi forpuŝis fiere, kaj kiu respruĉis sur la -ĉeestantaron. Kvin aŭ ses drinkuloj, pli ekscititaj ol la ceteraj, -puŝis unu alian, baraktis, interŝanĝis fortajn pugnofrapojn, -kvazaŭ por sin flamigi kaj kuraĝigi al aliaj heroaĵoj. Mi faris -signon al S-ino Simons: ŝi leviĝis kun sia filino. Sed en la -momento, kiam mi prezentis la brakon al Mary-Ann, Vasili, ruĝa -pro vino, antaŭeniris ŝanceliĝante, kaj faris la geston, ŝin -preni ĉe la talio. Ĉe tiu vido, mi ne scias kia kolervaporo -eniĝis mian cerbon. Mi saltis sur la kanajlon, kaj faris al li -kravaton el miaj dek fingroj. Li metis la manon ĉe sian zonumon, -kaj serĉis palpetante la tenilon de ponardo; sed antaŭ ol li -trovos ion, mi vidis lin fortirita el miaj manoj kaj ĵetita dek -paŝojn malantaŭen, de la granda potenca mano de l' maljuna Reĝo. -Murmuro bruis en la profundaĵo de la ĉeestantaro. Haĝi-Stavros -plilaŭtigis sian voĉon super la bruo kaj kriis: «Silentu! Montru, -ke vi estas Grekoj, ne Albanianoj!» Li daŭrigis mallaŭte: «Ni, -marŝu rapide; Korfuano, ne forlasu min; sinjoro Germano, diru al la -sinjorinoj, ke mi dormos antaŭ la pordo de ilia ĉambro.» - -Li foriris kun ni, antaŭirata de sia _ĉibuĝi_, kiu lin forlasis -nek tage nek nokte. Du aŭ tri ebriuloj komencis, lin sekvi: li -forpuŝis ilin maldolĉe. Ni ne estis je cent paŝoj de l' amaso, -kiam kuglo pasis siblante meze de ni. La maljuna Palikaro eĉ ne -bontrovis deturni la kapon. Li rigardis min ridetante kaj diris -mezvoĉe: «Ni devas indulgi; estas la tago do Ĉieliro.» Survoje, -mi profitis la senatentecon de la Korfuano, kiu faletis ĉiupaŝe, -por peti de S-ino Simons apartan interparolon. «Mi havas, diris -mi, gravan sekreton por sciigi al vi. Permesu, ke mi ŝovu min ĝis -via tendo, dum nia observanto dormos kiel Noaho.» - -Mi ne scias, ĉu tiu Biblia komparo ŝajnis al ŝi malrespektema; sed -ŝi seke respondis, ke, laŭ sia scio, ŝi ne havas sekretojn por -dividi kun mi. Mi insistis; ŝi persistis. Mi diris, ke mi trovis la -rimedon por savi nin ĉiujn senpage. Ŝi direktis al mi malkonfidan -rigardon, konsultis sian filinon, kaj fine konsentis. Haĝi-Stavros -faciligis nian rendevuon, gardante la Korfuanon apud si. Li portigis -sian tapiŝon sur la supraĵon de la kampa ŝtuparo, kiu kondukis al -nia kampadejo, demetis siajn batalilojn apud sia mano, kuŝigis la -_ĉibuĝi_ je sia dekstra flanko kaj la Korfuanon je la maldekstra, -kaj deziris al ni orajn sonĝojn. - -Mi restis singardeme sub mia tendo ĝis la momento, kiam tri -malkonfuzaj ronkadoj certigis al mi, ke niaj gardantoj dormas. La -bruo de la festo estingiĝis notinde. Nur du aŭ tri malfruantaj -pafiloj interrompis de tempo al tempo la noktan silenton. Nia najbaro -la najtingalo daŭrigis trankvile sian komencitan kanton. Mi rampis -laŭlonge de la arboj ĝis la tendo de S-ino Simons. La patrino -kaj la filino atendis min sur la malseka herbo: la Anglaj moroj -malpermesis al mi la eniron en ilian dormoĉambron. - -«Parolu, sinjoro, diris al mi S-ino Simons; sed rapidu. Vi scias, -kiom ni bezonas ripozon.» - -Mi respondis sentime: «Sinjorino, tio, kion mi havas por diri al vi, -valoras ja unu horon da dormo. Ĉu vi volas esti liberaj post tri -tagoj? - ---Sed, sinjoro, tiaj ni estos morgaŭ: se ne, Anglujo ne estus plu -Anglujo! Mi konjektas, ke Dimitri informis mian fraton ĉirkaŭ la -kvina; mia frato vidis nian senditon je la horo de l' vespermanĝo; -oni donis la ordonojn antaŭ la nokto; la ĝendarmoj ekiris, kion -ajn diris la Korfuano, kaj ni estos liberigitaj morgaŭ antaŭ nia -matenmanĝo. - ---Ni ne trompu nin per iluzioj; urĝas. Mi ne konfidas al la -ĝendarmaro; niaj venkintoj parolas pri ĝi tro malserioze, por ĝin -timi. Mi ĉiam aŭdis, ke, en ĉi tiu lando, ĉasanto kaj ĉasaĵo, -ĝendarmo kaj rabisto interkonsentas tre bone. Mi supozas, allaseble, -ke oni sendos kelkajn virojn al nia helpo: Haĝi-Stavros vidos ilin -venantajn, kaj kondukos nin, per kaŝitaj vojoj, en alian rifuĝejon. -Li konas la landon detale; ĉiuj ŝtonegoj estas liaj kunkulpuloj, -ĉiuj arbetaĵoj liaj kunliganoj, ĉiuj valetoj liaj ŝtelkaŝistoj. -Monto Parnis staras por li kontraŭ ni; li estas la Reĝo de la -montoj! - ---Brave, sinjoro! Haĝi-Stavros estas Dio, kaj vi estas lia profeto. -Li estus kortuŝita, se li aŭdus, kun kia admiro vi parolas pri li. -Mi estis jam diveninta, ke vi estas el liaj amikoj, vidante kiel li -manfrapis vian ŝultron kaj parolis al vi konfidencie. Ĉu ĝi ne -estas li, kiu sugestis al vi la planon de fugo, kiun vi nun proponas -al ni? - ---Jes, sinjorino, li estas; aŭ pli ĝuste, ĝi estas lia -korespondado. Tiumatene, dum li diktis siajn leterojn, mi trovis la -senmankan rimedon por liberigi nin senpage. Volu skribi al sinjoro -via frato, ke li kolektu sumon da cent dek kvin mil frankoj, cent por -via reaĉeto, dek kvin por la mia, kaj li sendu ilin ĉi tien, kiel -eble plej baldaŭ, per konfidinda homo, per Dimitri. - ---Per via amiko Dimitri, al via amiko la Reĝo de la montoj? Belan -dankon, mia kara sinjoro! Tia estas la pago, kontraŭ kiu ni estos -liberigataj senpage! - ---Jes, sinjorino. Dimitri ne estas mia amiko, kaj Haĝi-Stavros -senkapigus min sen ia skrupulo. Sed mi daŭrigas: interŝanĝe kun la -mono, vi postulos, ke la Reĝo subskribu al vi ricevateston. - ---Tio estos por ni utila bileto! - ---Kun tiu bileto, vi reprenos viajn cent dek kvin mil frankojn, ne -perdante unu centimon, kaj vi tuj vidos, kiamaniere. - ---Bonan nokton, sinjoro. Ne faru la penon, paroli plue. De la -momento, kiam ni elŝipiĝis en tiun feliĉigan landon, ĉiuj nin -friponis. La doganistoj de Pireo nin friponis; la veturigisto, kiu -nin kondukis Atenon, nin friponis; nia gastigisto nin friponis; nia -publika servisto, kiu ne estas via amiko, ĵetis nin en la manojn de -la ŝtelistoj; ni renkontis respektindan monaĥon, kiu dividis niajn -propraĵojn kun la ŝtelistoj; ĉiuj tiuj sinjoroj, kiuj trinkas -ĉi supre, estas ŝtelistoj; tiuj, kiuj dormas apud nia pordo por -nin protekti, estas ŝtelistoj; vi estas la sola honestulo, kiun ni -renkontis en Grekujo, kaj viaj konsiloj estas la plej bonaj en la -mondo; sed bonan nokton, sinjoro; bonan nokton! - ---Je l' nomo de la ĉielo, sinjorino!... Mi ne pledos por mi; pensu -pri mi, kion vi volos. Sed lasu min nur diri al vi, kiamaniere vi -reprenos vian monon. - ---Kiel do vi volas, ke mi ĝin reprenu, se la tuta ĝendarmaro de -la reĝlando ne estas kapabla repreni nin mem? Ĉu Haĝi-Stavros -ne estas ja la Reĝo de la montoj? Ĉu li ne konas plu kaŝitajn -vojojn? Ĉu la valetoj, la arbetaroj, la ŝtonegoj ne estas plu liaj -ŝtelkaŝistoj kaj liaj kunkulpuloj? Bonan nokton, sinjoro; mi donos -ateston pri via fervoro; mi diros al la rabistoj, ke vi plenumis -ilian komision; sed, unu fojon por ĉiuj, bonan nokton!» - -La bona sinjorino puŝis min ĉe la ŝultroj, kriante bonan nokton -tiel akratone, ke mi tremis, ke ŝi vekos niajn gardantojn, kaj mi -rifuĝis malgaje sub mian tendon. Kia tago, sinjoro! Mi entreprenis -resumi ĉiujn okazaĵojn, kiuj hajlis sur mian kapon depost la horo, -kiam mi foriris el Ateno por serĉadi la _boryana variabilis_. La -renkonton kun la Anglinoj, la belajn okulojn de Mary-Ann, la pafilojn -de la rabistoj, la hundojn, la pulojn, Haĝi-Stavros, dek kvin mil -frankojn pagotajn, mian vivon kontraŭ tiu prezo, la orgion de la -Ĉielira tago, la kuglojn siblantajn apud miaj oreloj, la ebrian -vizaĝon de Vasili, kaj, por plenfini la feston, la maljustaĵojn de -S-ino Simons! Post tiom da malfeliĉoj, mi bezonis ankoraŭ esti -konsiderata mem kiel ŝtelisto! La dormo, kiu konsolas pri ĉio, -ne alportis helpon al mi. Mi estis lacegigita de la fariĝoj, kaj -la forto mankis al mi por dormo. La tago leviĝis dum miaj doloraj -meditoj. Mi sekvis per malvigla okulo la sunon, kiu supreniris super -la horizonto. Konfuzaj bruoj postvenis iom post iom la silenton de -la nokto. Mi ne havis la kuraĝon rigardi mian horloĝon pri la -horo, aŭ deturni la kapon por vidi, kio okazas ĉirkaŭ mi. Ĉiuj -miaj sentoj estis malakrigitaj pro laceco kaj senkuraĝiĝo. Mi -kredas, ke se oni estus rulinta min malsupren de la monto, mi ne -estus disetendinta la brakojn por min haltigi. En tiu neniiĝo de -miaj kapablecoj, mi havis vizion, kiu devenis samtempe de revo kaj de -halucino, ĉar mi estis nek maldormanta nek dormanta kaj miaj okuloj -estis nek fermitaj nek malfermitaj. Ŝajnis al mi, ke oni estas -enteriginta min vivantan; ke mia tendo el nigra felta ŝtofo estas -florornamita katafalko, kaj ke oni kantas super mia kapo la preĝojn -por la mortintoj. La timo min kaptis; mi volis krii; la parolo haltis -en mia gorĝo aŭ estis superata de la voĉo de la kantistoj. Mi -aŭdis sufiĉe klare la versetojn kaj la respondojn por ekkoni, ke -mia funebra ceremonio estas farata en Greka lingvo. Mi faris fortan -penon por movi mian dekstran brakon: ĝi estis el plombo. Mi etendis -la maldekstran: ĝi cedis facile, ektuŝis la tendon, kaj faligis -ion, kio similas al bukedo. Mi frotas miajn okulojn, mi sidiĝas, -mi ekzamenas tiujn florojn, kiuj falis el la ĉielo, kaj mi ekkonas -en la amaso belegan ekzempleron de la _boryana variabilis_. Ĝi -mem! Mi tuŝis ĝiajn lobhavajn foliojn, ĝian gamosepalan kalikon, -ĝian korolon konsistantan el kvin oblikvaj petaloj kunigitaj ĉe la -bazo de stamena filamento, ĝiajn dek stamenojn, ĝian kvinloĝian -ovarion: mi tenis en la mano la reĝinon de la malvacoj! Sed pro kiu -hazardo ĝi troviĝis en la fundo de mia tombo? Kaj kiel mi sendos -ĝin, el tiel malproksime, al la Hamburga Botanika Ĝardeno? En tiu -momento, viva doloro atentigis min pri mia dekstra brako. Ŝajnis, -kvazaŭ ĝi estus kaptaĵo de multego da nevideblaj bestetoj. Mi -skuis ĝin per la maldekstra mano, kaj iom post iom ĝi reatingis -sian normalan staton. Ĝi estis portinta mian kapon dum kelkaj horoj, -kaj rigidiĝinta pro la premado. Mi vivis do, ĉar la doloro estas ja -unu el la privilegioj de la vivo! Sed, tiuokaze, kion signifis tiu -funebra kanto, kiu zumis obstine en miaj oreloj? Mi leviĝis. Nia -loĝejo estis en la sama stato, kiel je la antaŭvespero. S-ino -Simons kaj Mary-Ann dormis profunde. Granda bukedo, sama kiel la -mia, pendis ĉe la supraĵo de ilia tendo. Mi memoris fine, ke la -Grekoj kutimas ornami ĉiujn domojn per floroj dum la nokto al la 1a -de majo. Tiuj bukedoj kaj la _boryana variabilis_ devenis do de la -donacemo de la Reĝo. - -La funebra kanto daŭris min persekuti. Mi supreniris la ŝtuparon, -kiu kondukas al la skribejo de Haĝi-Stavros, kaj mi ekvidis -spektaklon pli kuriozan ol ĉion, kio min mirigis la antaŭtagon. -Altaro estis starigita sub la reĝa abio. La monaĥo, vestita per -belegaj ornamoj, prikantis la Diservon kun impona indeco. Niaj -drinkuloj de la pasinta nokto, unuj starante, aliaj surgenue en -la polvo, ĉiuj religie senĉapiĝinte, estis metamorfozitaj en -sanktuletojn: unu kisis pie bildon pentritan sur lignotabuleto, alia -signadis sin kruce, seninterrompe kaj kvazaŭ pro pagita tasko; -la plej fervoraj ĵetis la frunton teren kaj balais la polvon per -siaj haroj. La juna _ĉibuĝi_ de l' Reĝo cirkaŭiris tra la vicoj -portante pleton kaj dirante: «Donu almozon! kiu donacas al la -Eklezio, tiu pruntas al Dio.» Kaj la centimoj pluvis antaŭ li, -kaj la hajlobruo de kupro falanta sur kupron akompanis la voĉon -de l' pastro kaj la kantojn de la ĉeestantoj. Kiam mi alvenis -ĉe la kunsidantajn preĝantojn, ĉiu el ili salutis min kun -diskreta afableco, kiu memorigis la unuajn epokojn de la Eklezio, -Haĝi-Stavros, kiu staris apud la altaro, faris lokon al mi ĉe sia -flanko. Li tenis grandan libron en la mano, kaj imagu, kiel mi miris -vidante, ke li psalmokantas altavoĉe la legotaĵojn. La rabisto -diris la meson! Li estis ricevinta dum sia juneco la duan el la -minoraj ordenoj, li estis _anagnosto_, t. e. lektoro. Kun unu plia -grado, li estus desorĉisto kaj havus la povon forpeli la demonojn! -Certe, sinjoro, mi ne estas unu el tiuj vojaĝantoj, kiuj miras pri -ĉio, kaj mi praktikas sufiĉe energie la devizon _nil admirari_, sed -mi restis tute mirigita kaj sufokiĝinta, ĉe tiu stranga ceremonio. -Vidante la genufleksojn, aŭdante la preĝojn, oni povis supozi, ke -la agantoj estas kulpaj nur pro iom da idoladorado. Ilia fido ŝajnis -viva, kaj ilia konvinko, profunda; sed mi, vidinte ilin laborantajn, -kaj sciante kiel malmulte kristanaj ili estas tiaokaze, ne povis -malhelpi min, memdemandi: «Kiun oni trompas ĉi tie?» - -La Diservo daŭris ĝis kelkaj minutoj post tagmezo. Unu horon poste, -la altaro estis malaperinta, la rabistoj drinkis denove, kaj la -«bona maljunulo» konkuris kun ili. - -Haĝi-Stavros vokis min aparten, kaj demandis min, ĉu mi skribis. Mi -promesis, ke mi faros ĝin tuj, kaj li donigis al mi kanojn, inkon -kaj paperon. Mi skribis al John Harris, al Kristodulo, kaj al mia -patro. Mi petegis Kristodulon, ke li sin intermetu ĉe sia maljuna -kamarado, kaj diru al li, kiel nekapabla mi estas, trovi dek kvin mil -frankojn. Mi rekomendis min al la kuraĝo kaj inventemo de Harris, -kiu ne estis homo, kiu lasas amikon en embaraso. «Se iu povas min -savi, skribis mi al li, ĝi estas vi. Mi ne scias, kiel vi faros, sed -mi esperas en vi per mia tuta animo: vi estas tiel granda frenezulo! -Mi ne esperas, ke vi trovos dek kvin mil frankojn por min reaĉeti: -estus necese, ilin pruntepreni de S-ro Mérinay, kiu ne kutimas -prunti. Cetere, vi estas tro Amerikana por akcepti tian negocon. -Agu, kiel plaĉos al vi; ekbruligu la reĝlandon; mi aprobas ĉion -antaŭe; sed ne perdu tempon. Mi sentas, ke mia kapo estas senforta, -kaj ke la prudento povus min forlasi antaŭ la fino de l' monato.» - -Al mia malfeliĉa patro, mi gardis min diri, kia estas mia situacio. -Por kio utilus, mortigi lian koron, montrante al li danĝerojn, de -kiuj li ne povas liberigi min? Mi skribis al li, kiel mi kutimis fari -je la unua de ĉiu monato, ke mi fartas bone, kaj ke mi deziras, -ke mia letero trovu la familion sana. Mi aldonis, ke mi vojaĝas -surmonte, ke mi trovis la _boryana variabilis_ kaj junan Anglinon -pli belan kaj pli riĉan ol tiu princino Ipsof, kiu memorigis al -ni tian romanon. Mi ne sukcesis ankoraŭ inspiri amon al ŝi, pro -manko de favoraj cirkonstancoj, sed eble mi trovos baldaŭ okazon -por fari al ŝi iun grandan servon, aŭ montri min al ŝi en la -nekontraŭstarebla kostumo de mia onklo Rosenthaler. «Tamen, aldonis -mi kun sento de nevenkebla malgajeco, kiu scias, ĉu mi ne mortos -fraŭlo? En tia okazo, la rolo de Frantz aŭ de Johano-Nikolao estus, -riĉigi la familion. Mia sano estas pli bona ol iam, kaj miaj fortoj -ne estas ankoraŭ difektitaj; sed Grekujo estas perfida lando, kiu -facile faligas eĉ la plej fortikan homon. Se mi estus destinita por -neniam revidi Germanujon kaj perei ĉi tie, pro ia neantaŭvidita -bato, je la fino de mia vojaĝo kaj de miaj laboroj, kredu bone, -kara kaj bonega patro, ke mia lasta bedaŭro estus morti malproksime -de mia familio, kaj ke mia lasta penso alflugus vin.» - -Haĝi-Stavros ekvenis en la momento, kiam mi forviŝis larmon, kaj mi -kredas, ke tiu signo de malforteco malutilis al mi en lia spirito. - -«Nu, junulo, diris li al mi, kuraĝon! Ne estas ankoraŭ la momento, -plori pri vi mem. Kion, diable! ŝajnas, kvazaŭ vi estus sekvanta -vian enterigiron! La Angla sinjorino ĵus skribis leteron da ok -paĝoj, kaj ŝi ne lasis unu larmon fali en la inkujon. Iru kaj faru -al ŝi societon; ŝi bezonas distraĵon. Ha! se vi estus homo de mia -hardeco! Mi ĵuras al vi, ke en via aĝo kaj en via loko, mi ne estus -restinta longe mallibera. Mia reaĉeto estus pagita antaŭ du tagoj, -kaj mi scias bone, kiu estus doninta la monon. Vi ne havas edzinon? - ---Ne. - ---Nu? Ĉu vi ne komprenas? Reiru al via loĝejo, kaj estu aminda! Mi -liveris al vi belan okazon por riĉiĝi. Se vi ne profitos ĝin, vi -estos mallertulo, kaj se vi ne kalkulos min inter viaj bonfarintoj, -vi estos maldankulo!» - -Mi trafis Mary-Ann kaj ŝian patrinon sidantaj apud la fonto. -Atendante la promesitan ĉambristinon, ili laboris mem por mallongigi -siajn rajdrobojn. La rabistoj estis liverintaj al ili fadenon, -aŭ pli ĝustadire ŝnureton, kaj kudrilojn taŭgajn por kudri -veltolon. De tempo al tempo, ili interrompis sian laboron por direkti -rigardon al la domoj de Ateno. Estis ĉagrenige, vidi la urbon -tiel proksima, kaj povi aliri ĝin nur kontraŭ elspezo da cent -mil frankoj! Mi demandis ilin, kiel ili dormis. La sekeco de ilia -respondo pruvis al mi, ke ili tre volonte rezignus mian konversacion. -En tiu momento mi rimarkis por la unua fojo la harojn de Mary-Ann; -ŝi estis sen ĉapelo, kaj, plene lavinte sin ĉe la rivereto, ŝi -lasis sian hararon sekiĝi sub la suno. Mi estus neniam kredinta, -ke unu sola virino povas havi tian kvantegon da silkaj bukloj. -Ŝiaj longaj kastankoloraj haroj falis laŭlonge de la vangoj kaj -malantaŭ la ŝultroj. Sed ili ne pendis malsprite kiel tiuj de ĉiu -ajn virino, kiu ĵus eliris el la bano. Ili kurbiĝis en densaj -ondoj, kiel la surfaco de lageto, kiun frizas la vento. La lumo, -glitante, tra tiu vivanta arbaro, koloris ĝin per dolĉa kaj velura -brilo; ŝia vizaĝo, tiel enkadrigita, similis per ĉiuj trajtoj -al muska rozo. Mi diris al vi, sinjoro, ke mi estis neniam aminta -virinon, kaj certe, mi ne estus elektinta, kiel unuan amatinon, -fraŭlinon, kiu min konsideras kiel ŝteliston. Sed mi povas konfesi, -ne kontraŭdirante min, ke mi estus volinta oferi mian vivon por savi -tiujn belajn harojn el la manoj de Haĝi-Stavros. Mi elpensis subite -planon de riska, sed ne neebla fugo. - -Nia loĝejo havis du elirejojn: ĝi komunikis kun la skribejo de l' -Reĝo kaj kun la abismo. Foriri tra la skribejo de Haĝi-Stavros, -estis absurde: ni devus poste trairi la tendaron de la rabistoj -kaj la duan defendan linion, kiun gardas la hundoj. Restis la -abismo. Kliniĝante super ĝi, mi rimarkis, ke la ŝtonego, preskaŭ -vertikala, prezentas sufiĉe da kavaĵoj, da herbotufoj, da arbetoj -kaj da ĉiuspecaj malebenaĵoj, por ke oni povu malgrimpi, ne -frakasiĝante. Kio igis la foriron danĝera tiuflanke, estis la -kaskado. La rivereto, kiu eliris el nia ĉambro, kovris la deklivon -de l' monto per terure glitiga akvaro. Cetere, estis malfacile -konservi sian kvietecon kaj malsupreniri ekvilibre kun tia duŝo sur -la kapo. - -Sed ĉu ne ekzistis rimedo por deturni la torenton? Eble. Esplorante -pli zorge nian loĝejon, mi rimarkis, ke, sen ia dubo, la akvo -restadis en ĝi, antaŭ ol ni loĝis tie. Nia ĉambro estis nur -senakvigita lageto. Mi sublevis parton de la tapiŝo, kiu kreskas sub -niaj piedoj, kaj trovis dikan sedimenton, kiun lasis la akvo de la -fonto. Iam, ĉu pro tio, ke la tertremoj, tiel oftaj sur la montoj, -rompis ie la digon, aŭ tial ke ŝtonvejno, pli mola ol la ceteraj, -tralasis la fluon, la tuta fluida amaso ĵetis sin eksteren. Por -fermi tiun kluzon, malfermitan de multaj jaroj, kaj malliberigi la -akvon en ĝian antaŭan kuŝejon, ni ne bezonos du horojn da laboro. -Unu horo, maksimume, sufiĉos por ke la malseka ŝtonego elgutigu: la -nokta venteto baldaŭ sekigos la vojon. Nia foriĝo, tiel preparite, -ne postulos pli ol dudek kvin minutoj. Alveninte ĉe la piedon -de la monto, ni havos Atenon antaŭ ni, la steloj nin gvidos; la -vojoj estas malbonegaj, sed ni ne riskos renkonti unu rabiston sur -ili. Kiam la Reĝo venos, matene, viziti nin por ekscii, kiel ni -pasigis la nokton, li vidos, ke ni pasigis ĝin kurante; kaj ĉar oni -instruiĝas en ĉiu aĝo, li ekscios per propra elspezo, ke oni devas -konfidi nur al si mem, kaj ke kaskado ne taŭgas kiel gardisto de -kaptitoj. - -Tiu projekto ŝajnis al mi tiel admirinda, ke mi tuj konigis ĝin -al tiu, kiu ĝin inspiris. Mary-Ann kaj S-ino Simons aŭskultis -min, komence, kiel singardemaj konspirantoj aŭskultas instigan -policagenton. Tamen, la juna Anglino mezuris sentreme la profundecon -de la valo: «Oni povus malsupreniri, diris ŝi. Ne sola, sed kun -helpo de fortika brako. Ĉu vi estas forta, sinjoro?» - -Mi respondis, nesciante kial: «Mi estus tia, se vi konfidus al mi». -Tiuj paroloj, al kiuj mi ligis neniun specialan sencon, enhavis -verŝajne ian malspritaĵon, ĉar ŝi ruĝiĝis deturnante la kapon. -«Sinjoro, daŭrigis ŝi, povas esti, ke ni juĝis vin nejuste: la -malfeliĉo maldolĉigas. Mi kredus volonte, ke vi estas honesta -junulo.» - -Ŝi estus povinta trovi ion pli afablan por diri; sed ŝi ŝovis -al mi tiun kvazaŭ-komplimenton per tiel dolĉa voĉo kaj kun tiel -penetra rigardo, ke mi estis tuŝata ĝis en la fundo de l' animo. -Tiel vere estas, sinjoro, ke la ario akceptigas la kanton! - -Ŝi prezentis al mi sian ĉarman manon, kaj mi etendis jam miajn -kvin fingrojn por ĝin preni, kiam ŝi alipensis subite kaj diris, -frapante sian frunton: «Kie vi trovos materialojn por digo? - ---Sub niaj piedoj: la herbaĵon! - ---La akvo ĝin forportos. - ---Ne antaŭ du horoj. Post ni, la superakvego! - ---Bone, diris ŝi.» Tiun fojon, ŝi liveris al mi ŝian manon, -kaj mi alproksimigis ĝin al miaj lipoj. Sed tiu kapricema mano -foriĝis subite. «Ni estas gardataj nokte kaj tage: ĉu vi pripensis -tion?» Mi ne pripensis ĝin eĉ unu momenton, sed mi estis jam tro -antaŭenirinta por retroiri pro la kontraŭaĵoj. Mi respondis kun -decidemo, kiu mirigis min mem: «La Korfuano? Mi scias, kion fari. Mi -ligos lin ĉe arbotrunkon. - ---Li krios. - ---Mi lin mortigos. - ---Per kiaj bataliloj? - ---Mi ŝtelos kelkajn.» Ŝteli, mortigi, ĉio tio ŝajnis natura -al mi, de l' momento, kiam mi kvazaŭ kisis ŝian manon. Prijuĝu, -sinjoro, je kio mi estus kapabla, se iam mi enamiĝus! - -S-ino Simons aŭskultis min kun iom da bonvolo; kaj ŝajnis al mi, -ke ŝi aprobas min per rigardo kaj gesto. «Kara sinjoro, diris ŝi -al mi, via dua ideo estas pli bona ol la unua; jes, treege pli bona. -Mi estus neniam konsentinta pagi reaĉeton, eĉ kun la certeco, ke mi -reenspezos ĝin. Mi petas, rediru do al mi, kion vi intencas fari por -nin savi.» - ---Mi respondas pri ĉio, sinjorino. Mi havigos al mi ponardon jam -hodiaŭ. Tiun nokton, niaj rabistoj kuŝiĝos frue, kaj ili dormos -profunde. Mi leviĝos je la deka, mi premligos nian gardiston, -mi buŝoŝtopos lin, kaj, se necese, lin mortigos. Tio ne estos -krimmortigo, sed ekzekuto: li meritis dudek mortojn, ne unu. Je -la duono post la deka, mi forlevos kvindek kvadratajn futojn da -herbaĵo, vi portos ĝin al la rivereto, mi konstruos la digon: sume, -unu horo kaj duono. Estos noktomezo. Ni laboros por plifortigi nian -konstruaĵon, dum la vento sekigos al ni la vojon. La unua sonoras; -mi prenas la fraŭlinon sub mian maldekstran brakon; ni glitas kune -ĝis tiu fendo, ni subtenas nin per tiuj du herbotufoj, ni atingas -tiun sovaĝan figarbon, ni ripozas ĉe tiu verda kverko, ni rampas -laŭlonge de tiu elstaraĵo ĝis la grupo de ruĝaj rokoj, ni saltas -en la valon, kaj ni estas liberaj! - ---Bone! Kaj mi?» - -Tiu _mi_ falis sur mian entuziasmon kiel sitelo da glacia akvo. Oni -ne ekpensas pri ĉio, kaj mi estis forgesinta la savon de S-ino -Simons. Reiri por ŝin serĉi, tio ne estis imagebla. La supreniro -estis neebla sen ŝtupetaroj. La bona sinjorino rimarkis mian -konfuzecon. Ŝi diris al mi, kun pli da kompato ol da ofenditeco: -«Mia malfeliĉa sinjoro, vi vidas, ke al la romanemaj projektoj -mankas ĉiam io. Permesu al mi, resti ĉe mia unua ideo, kaj atendi -la ĝendarmaron. Mi estas Anglino, kaj kutimiĝis de longe konfidi al -la leĝo. Cetere, mi konas la Atenanajn ĝendarmojn; mi vidis ilin -paradantajn sur la placo de l' Palaco. Ili estas belaj homoj, kaj -sufiĉe puraj rilate al ilia Grekeco. Ili havas longajn lipharojn kaj -perkutpafilojn. Kion ajn vi pensas, ili estas, kiuj nin fortiros de -ĉi tie.» - -La Korfuano alvenis ĝustatempe, por ke mi ne bezonu respondi. Li -alkondukis la ĉambristinon de la sinjorinoj. Ĝi estis Albanianino -sufiĉe bela, malgraŭ ŝia stumpa nazo. Du rabistoj, kiuj vagis -sur la monto, estis kaptintaj sin tute dimanĉevestitan, inter ŝia -patrino kaj ŝia fianĉo. Ŝi aŭdigis kriojn kapablajn trafendi -marmoron, sed oni konsolis ŝin per la promeso, ke oni liberigos ŝin -kun pago antaŭ du semajnoj. Ŝi submetiĝis bravuline, kaj ĝojis -preskaŭ pri malfeliĉo, kiu pligrandigos ŝian doton. Feliĉa lando, -kie la vundoj de la koro estas kuraceblaj per kvin-frankaj moneroj! -Tiu servistino filozofo ne utilis tre al S-ino Simons: el ĉiuj -laboroj de sia sekso, ŝi sciis nur la plugarton. Kaj al mi, ŝi -igis la vivon netolerebla, pro ŝia kutimo, maĉeti ajlan bulbon pro -frandemo kaj koketeco, kiel la Hamburgaj sinjorinoj sin amuzas per -manĝetado de bombonoj. - -La tago finiĝis sen alia okazaĵo. La posta tago ŝajnis al ni ĉiuj -netolereble longa. La Korfuano ne malproksimiĝis de ni je unu futo. -Mary-Ann kaj lia patrino serĉis la ĝendarmojn sur la horizonto, kaj -vidis neniun. Mi, kutimante ageman vivon, konsumiĝis pro senokupeco. -Al mi estis permesite kuri sur la monto kaj herbokolekti, bone -gardate; sed io, mi ne scias kio, restigis min apud la sinjorinoj. -Dum la nokto, mi dormis malbone; mia projekto pri fugo trakuris -obstine mian kapon. Mi estis rimarkinta la lokon, kien la Korfuano -metas sian ponardon antaŭ ol kuŝiĝi; sed mi estus kredinta, ke mi -fidrompas, se mi foriĝus sen Mary-Ann. - -Sabaton matene, nekutima bruo altiris min al la reĝa skribejo. Mia -tualeto daŭris mallonge: mi dormis ja vestite. - -Haĝi-Stavros, starante meze de sia trupo, prezidis tumultan -militkonsiliĝon. Ĉiuj rabistoj estis en milita kostumo, armitaj de -la piedoj ĝis la kapo. Dek aŭ dek du kestegoj, kiujn mi ne estis -vidinta antaŭe, kuŝis sur portiloj. Mi divenis, ke ili enhavas -la pakaĵojn, kaj ke niaj kaptintoj sin preparas por foriri. La -Korfuano, Vasili kaj Sofoklis konsiliĝis laŭtege kaj parolis ĉiuj -samtempe. Oni aŭdis, malproksime, la antaŭajn gardostarantojn, -kiuj bojas. Estafeto en ĉifonaĵoj kuris al la Reĝo, kriante: «La -ĝendarmoj!» - - - - -V - -LA ĜENDARMOJ - - -La Reĝo ne ŝajnis tre emociita. Tamen, liaj brovoj montriĝis pli -kuntiritaj ol kutime, kaj la sulkoj de liaj frunto formis akutan -angulon inter ambaŭ okuloj. Li demandis la ĵus alveninton: - -«Tra kie ili suprenvenas? - ---Tra Kastia. - ---Kiom da kompanioj? - ---Unu. - ---Kiu? - ---Mi ne scias. - ---Ni atendu.» - -Dua kuriero alvenis rapidege por alarmi. Haĝi-Stavros kriis al li -el tiel malproksime, kiel li povis lin ekvidi: «Ĉu ĝi estas la -kompanio de Perikles?» - -La rabisto respondis: «Mi ne povas diri: mi ne scias legi la -ciferojn.» Pafo eksonis malproksime. «Silentu!» diris la Reĝo -prenante sian poŝhorloĝon. La ĉeestantoj silentis religie. Kvar -pafoj intersekvis de minuto al minuto. La lastan sekvis eksplodbruo -tiel forta, ke ĝi similis al plena salvo. Haĝi-Stavros remetis -ridetante sian horloĝon en la poŝon. - -«Bone, diris li; reportu la pakaĵojn en la tenejon, kaj donu al ni -vinon el Egino; ĝi estas la kompanio de Perikles.» - -Li ekvidis min en mia angulo, precize kiam li estis finanta sian -frazon. Li vokis min mokeme: - -«Venu, sinjoro Germano, vi ne estas troa. Estas bone leviĝi -frumatene: oni vidas kuriozajn aferojn. Ĉu via soifo ankaŭ -vekiĝis? Vi trinkos glason da Egina vino kun niaj bravaj -ĝendarmoj.» - -Kvin minutojn poste, oni alportis tri grandajn vinsakojn, prenitajn -el iu sekreta konservejo. Malfruiĝinta gardostarinto venis por diri -al la Reĝo: - -«Bona novaĵo! La ĝendarmoj de Perikles!» - -Kelkaj rabistoj rapidis renkonten al la trupo. La Korfuano, lerta -oratoro, kuris alparoladi la kapitanon. Baldaŭ oni aŭdis la -tamburon; la blua standardo ekaperis, kaj sesdek bone armitaj -ĝendarmoj paradmarŝis duvice ĝis la skribejo de Haĝi-Stavros. -Mi rekonis S-ron Perikles, ĉar mi estis admirinta lin sur la -promenejo Patisja. Li estis juna tridekkvin-jara oficiro, bruna, -koketa, ŝatata de la sinjorinoj, bela valsamanto ĉe la kortego, kaj -portanta gracie la ferladajn epoletojn. Li remetis sian sabron en la -ingon, kuris al la Reĝo de la montoj, kaj kisis lin ĉe la buŝo, -dirante: «Bontagon, baptopatro! - ---Bontagon, knabo, respondis la Reĝo karesante lian vangon per la -dorso de la mano. Ci fartis ĉiam bone? - ---Dankon. Kaj vi? - ---Kiel ci vidas. Kaj la familio? - ---Mia onklo la episkopo suferas pro febro. - ---Alkonduku lin al mi ĉi tien; mi resanigos lin. Ĉu la polica -prefekto fartas pli bone? - ---Iom; li sendas al ci multajn komplimentojn; la ministro ankaŭ. - ---Kio nova? - ---Balo en la palaco, la venontan 15-an. Ĝi estas decidita: _La -Jarcento_ ĝin sciigis. - ---Ci dancas do ĉiam? Kaj kio ĉe la borso? - ---Ĝenerala malkariĝo. - ---Brave! Ĉu ci havas leterojn por mi? - ---Jes; jen ili estas. Fotini ne estis preta. Ŝi skribos al ci per la -poŝto. - ---Glason da vino.... Je cia sano, infano! - ---Dio cin benu, baptopatro! Kiu estas tiu _Franko_, kiu nin -aŭskultas? - ---Nenio: negrava Germano. Ĉu ci scias ion por konsili al ni? - ---La ĝenerala pagisto sendas dudek mil frankojn al Argos. La mono -pasos morgaŭ tra la Scironaj ŝtonegoj. - ---Mi estos tie. Ĉu mi bezonos multajn virojn? - ---Jes: la kaso havas eskorton da du kompanioj. - ---Bonaj aŭ malbonaj? - ---Malbonegaj. Homoj kapablaj kontraŭstari ĝis morto. - ---Mi kunprenos mian tutan personaron. Dum mia foresto, ci gardos -niajn kaptitojn. - ---Kun plezuro. Sed sciu, oni ricevis la plej severajn ordonojn. Ciaj -Anglinoj skribis al sia ambasadoro. Ili vokas la tutan armeon por -helpo. - ---Kaj mi estas, kiu donis al ili la paperon! Oni konfidu do al la -homoj! - ---Mi devos verki mian raporton en rilato kun tio. Mi rakontos -furiozan batalon. - ---Ni redaktos ĝin kune. - ---Jes. Tiun fojon, baptopatro, mi estos, kiu venkis. - ---Ne! - ---Jes do! Mi volas ricevi ordenon. - ---Ci ricevos ĝin alifoje. Kia nesatigebla homo! Mi faris cin -kapitano antaŭ malpli ol unu jaro! - ---Sed komprenu do, kara baptopatro, ke malvenko utilos al ci. Kiam -oni scios, ke cia bando estas disigita, la konfido renaskiĝos, la -vojaĝantoj venos, kaj ci faros oran profiton. - ---Jes, sed se mi estos venkita, la borso supreniĝos, kaj mi -spekulacias malkariĝon. - ---Tio estas alia afero! Almenaŭ, lasu min buĉi dek-duon da ciaj -viroj! - ---Estu! Tio malutilos al neniu. Miaflanke, mi bezonas mortigi dek el -la ciaj. - ---Kiel? Oni vidos ja, kiam ni revenos, ke la kompanio estas kompleta. - ---Tute ne. Ci lasos ilin ĉi tie; mi bezonas rekrutojn. - ---Tiuokaze, mi rekomendas al ci la junan Spiro, mian -adjutant-serĝenton. Li studis en la lernejo de «Evelpidoj», li -estas instruita kaj inteligenta. La plendidulo ricevas nur sepdek -ok frankojn ĉiumonate, kaj liaj gepatroj ne estas feliĉaj. Se li -restos en la armeo, li ne fariĝos subleŭtenanto antaŭ kvin aŭ ses -jaroj; la oficiraro estas tro multnombra. Sed li distingigu sin en -cia trupo: oni proponos al li subaĉeton, kaj li havos sian promocion -antaŭ ses monatoj. - ---Mi havas nenion kontraŭ juna Spiro! Ĉu li scias la Francan? - ---Sufiĉe. - ---Eble mi gardos lin. Se li taŭgos, mi donos al li procenton en la -entrepreno; li fariĝos akciulo.--Ci portos nian tiujaran raporton al -ĝia adreso. Mi donas 82 pro cento. - ---Brave! miaj ok akcioj estos produktintaj al mi pli ol mia kapitana -salajro. Ha! baptopatro, kia metio estas la mia! - ---Kion ci volas? Ci estus rabisto, sen la ideoj de cia patrino. Ŝi -pretendis ĉiam, ke la inklino mankas al ci. Je cia sano! Je la -via, sinjoro Germano! Mi prezentas al vi mian baptofilon, kapitanon -Perikles, ĉarman junulon, kiu scias kelkajn lingvojn, kaj kiu -bonvolos anstataŭi min apud vi dum mia foresto. Mia kara Perikles, -mi prezentas al ci sinjoron, kiu estas doktoro kaj valoras dek kvin -mil frankojn. Ĉu ci povas kredi, ke tiu granda doktoro, kiel ajn -doktoro li estas, ne ankoraŭ sciis pagigi sian reaĉeton de niaj -Anglinoj! La mondo degeneras, infano: ĝi estis pli perfekta en mia -tempo.» - -Tiel parolinte, li leviĝis vigle, kaj kuris doni kelkajn ordonojn -pri la foriro. Ĉu pro plezuro ekmilitiri, aŭ pro ĝojo kaŭzita -de la vizito de lia baptofilo, li ŝajnis tute rejuniĝinta; li -havis dudek jarojn malplie, li ridis, li ŝercis, li skuis sian -reĝan majestecon. Mi estus neniam kredinta, ke la sola okazaĵo -kapabla gajigi rabiston, estas la alveno de la ĝendarmaro. Sofoklis, -Vasili, la Korfuano kaj la ceteraj estroj diskonigis en la tendaron -la volojn de la Reĝo. Ĉiu estis baldaŭ preta por foriri, dank' al -la tiumatena alerto. La juna adjutant-serĝento Spiro kaj la naŭ -viroj elektitaj inter la ĝendarmoj interŝanĝis siajn uniformojn -kontraŭ la pentrinda rabista vestaro. Ĝi estis vera ĵonglo: la -militministro, se li estus ĉeestinta, sentus de l' aliformiĝo -nur aerpuŝon. La novaj rabistoj montris nenian bedaŭron al sia -antaŭa metio. Nur tiuj murmuris, kiuj restis sub la standardo. Du -aŭ tri veteranoj diris laŭte, ke oni favoras tro per «elekto», -ne enkalkulante sufiĉe la «seniorecon». Kelkaj grumbluloj[6] -fanfaronis pri siaj heroaĵoj kaj pretendis, ke ili pasigis jam unu -servotempon en la rabistaro. La kapitano trankviligis ilin kiel eble -plej bone, promesante, ke ilia vico venos. - -Haĝi-Stavros, antaŭ ol foriri, donis ĉiujn ŝlosilojn al sia -anstataŭonto. Li montris al li la vinogroton, la farunkavernon, la -ŝtonfendon por fromaĝo, kaj la arbotrunkon, en kiun oni enfermas -la kafon. Li konigis al li ĉiujn antaŭzorgojn, kiuj povas malhelpi -nian forkuron kaj konservigi tiel altvaloran kapitalon. La bela -Perikles respondis ridetante: «Kion ci timas? Mi estas akciulo.» - -Je la sepa matene, la Reĝo ekiris kaj liaj regatoj marŝis unu post -alia malantaŭ li. La tuta bando malproksimiĝis norden, montrante -la dorson al la Scironaj ŝtonegoj. Ĝi revenis, per vojo iom longa -sed oportuna, ĝis la fundo de la valo, kiu pasis sub nia loĝejo. -La rabistoj kantis altavoĉe, vadante en la akvo de la kaskado. Ilia -milita marŝo estis kvarversa kanto, juneca verko de Haĝi-Stavros: - - Nigrokula Klepto malsupreniras al la ebenaĵoj. - Lia orumita pafilo.., k. t. p. - -Vi certe konas ĝin; la Atenaj knaboj kantas nenion alian, irante al -la katekismo. - -S-ino Simons, kiu dormis apud sia filino kaj sonĝis pri -ĝendarmoj, kiel ĉiam, vekiĝis subite kaj kuris al la fenestro, t. -e. al la kaskado. Ŝi havis kruelan elreviĝon vidante malamikojn, -tie, kie ŝi esperis savantojn. Ŝi rekonis la Reĝon, la Korfuanon, -kaj multajn aliajn. Kio ŝin mirigis ankoraŭ pli, estis la multeco -de la partoprenantoj en tiu matena militiro. Ŝi komputis ĝis sesdek -viroj, kiuj sekvas Haĝi-Stavros. «Sesdek! pensis ŝi: nur dudek -restas do por nin gardi!» La ideo de fugo, kiun ŝi malakceptis -antaŭ-hieraŭ, revenis kun iom da aŭtoritateco en ŝian spiriton. -Meze de siaj pripensoj, ŝi vidis neatenditan post-gvardion, kiu -pasas. Dek ses, dek sep, dek ok, dek naŭ, dudek viroj! Restas do plu -neniu en la tendaro! Ni estas liberaj! «Mary-Ann!» ekkriis ŝi. La -viciro ĉiam daŭradis. La bando konsistis el okdek rabistoj; naŭdek -foriris! Dekduo da hundoj postmarŝis; sed ŝi ne faris la penon, -ilin komputi. - -Mary-Ann leviĝis ĉe la krio de sia patrino, kaj rapidis el la -tendo. - -«Liberaj! kriis S-ino Simons. Ĉiuj foriris. Kion mi diras? ĉiuj! -Foriris pli da ili, ol ekzistis. Ni kuru, filino!» - -Ili kuris al la ŝtuparo kaj vidis la reĝan tendaron, okupitan de -la ĝendarmoj. La Greka standardo flirtis triumfe ĉe la pinto de -l' abio. La lokon de Haĝi-Stavros okupis S-ro Perikles. S-ino -Simons flugis en liajn brakojn kun tia fervoro, ke li malfacile -sukcesis eviti ŝian kison. - -«Anĝelo de Dio, diris ŝi al li, la rabistoj foriris!» - -La kapitano respondis en Angla: «Jes, sinjorino. - ---Vi forkurigis ilin? - ---Estas vere, sinjorino, ke, sen ni, ili estus ankoraŭ ĉi tie. - ---Bonega junulo! La batalo estis certe terura! - ---Ne tro: batalo sen larmoj. Mi bezonis nur diri unu parolon. - ---Kaj ni estas liberaj! - ---Sendube. - ---Ni povas reiri Atenon! - ---Kiam plaĉos al ni. - ---Nu, ni foriru! - ---Neeble, tiumomente. - ---Kion ni faras ĉi tie? - ---Nian devon de venkintoj: ni gardas la batalkampon! - ---Mary-Ann, premu la manon de la sinjoro.» - -La juna Anglino obeis. - -«Sinjoro, daŭrigis S-ino Simons, Dio vin sendis. Ni estis -perdintaj ĉiun esperon. Nia sola defendanto estis juna Germano el -meza rango, scienculo, kiu kolektas herbojn kaj volis nin savi tra -la plej absurdaj vojoj. Fine, vi alvenis! Mi estis certa, ke la -ĝendarmaro nin liberigos. Ĉu ne, Mary-Ann? - ---Jes, patrineto. - ---Sciu, sinjoro, ke tiuj rabistoj estas la lastaj el la homoj. Por -komenci, ili prenis ĉion, kion ni kunportis. - ---Ĉion? demandis la kapitano. - ---Ĉion, escepte mian horloĝon, kiun mi estis singarde kaŝinta. - ---Vi estis prava, sinjorino. Kaj ĉu ili konservis, kion ili prenis -de vi? - ---Ne, ili redonis al ni tricent frankojn, arĝentan necesujon, kaj la -horloĝon de mia filino. - ---Tiuj objektoj estas do ankoraŭ en viaj manoj? - ---Ja certe. - ---Ĉu oni prenis viajn fingro- kaj orel-ringojn? - ---Ne, sinjoro kapitano. - ---Havu la komplezon, ilin doni al mi. - ---Kion doni al vi? - ---Viajn fingro- kaj orel-ringojn, arĝentan necesujon, du horloĝojn -kaj monsumon da tricent frankoj.» - -S-ino Simons protestis vive: «Kiel! sinjoro, vi volas repreni de -mi, kion redonis la rabistoj?» - -La kapitano respondis indece: «Sinjorino, mi faras mian devon. - ---Via devo estas, nin senigi! - ---Mia devo estas, kolekti ĉiujn konvinkigajn objektojn, necesajn por -la proceso de Haĝi-Stavros. - ---Li estos do juĝata? - ---Tuj kiam ni estos kaptintaj lin. - ---Al mi ŝajnas, ke niaj juveloj kaj nia mono utilos por nenio, kaj -ke vi havas sufiĉe da pruvoj por igi lin pendigita. Unue, li kaptis -du Anglinojn: kion oni bezonas plie? - ---Estas necese, sinjorino, obei la kutimojn de la juĝado. - ---Sed, kara sinjoro, inter la objektoj, kiujn vi petas de mi, estas -kelkaj, kiujn mi ŝategas. - ---Des pli forta motivo, sinjorino, por ilin alkonfidi al mi. - ---Sed se mi ne havos pli horloĝon, mi scios neniam.... - ---Sinjorino, mi estos ĉiam feliĉa, diri al vi, kioma horo estas.» - -Mary-Ann siavice rimarkigis, ke ŝi malvolonte demetus siajn -orelringojn. - -«Fraŭlino, respondis la ĝentila kapitano, vi estas sufiĉe bela -por ne bezoni ornamaĵojn. Vi restos pli facile sen juveloj, ol viaj -juveloj sen vi. - ---Vi estas tro afabla, sinjoro, sed mia arĝenta necesujo estas -necesega objekto. La vorto _necesujo_ montras ja objekton, kiun oni -ne povas forlasi. - ---Vi estas milfoje prava, fraŭlino. Tial do mi petegas, ke vi ne -insistu pri tiu punkto. Ne duobligu la bedaŭron, kiun mi jam sentas -senigante laŭleĝe du tiel distingajn personojn. Ho ve! fraŭlino, -ni militistoj estas la sklavoj de la ordonaro, la instrumentoj de la -leĝo, la homoj de la devo. Bonvolu akcepti mian brakon: mi havos la -honoron konduki vin al via tendo. Tie, ni faros la inventaron, kun -via afabla permeso.» - -Mi ne estis preterlasinta unu vorton de tiu dialogo, kaj detenis min -ĝis la fino; sed kiam mi vidis, ke tiu fripona ĝendarmo prezentas -sian brakon al Mary-Ann por ŝin senigi ĝentile, mi ekbolis, kaj -marŝis rekte al li, por diri al li liajn veraĵojn. Versimile, li -legis sur miaj okuloj la komencon de mia parolo, ĉar li ĵetis -minacan rigardon al mi, forlasis la sinjorinojn ĉe la ŝtuparo al -ilia ĉambro, metis gardostaranton antaŭ la pordon, kaj revenis al -mi dirante: - -«Nun, ni parolu!» - -Li fortiris min, ne aldonante unu vorton, ĝis la fundo de la reĝa -skribejo. Tie, li starigis sin kontraŭ min, rigardis min inter miaj -okuloj, kaj diris: - -«Sinjoro, vi komprenas la Anglan?» - -Mi konfesis mian scion. Li daŭrigis: - -«Vi scias ankaŭ la Grekan? - ---Jes, sinjoro. - ---Tiuokaze, vi estas tro klera. Ĉu estas kompreneble, ke mia -baptopatro tute trankvile rakontas niajn aferojn antaŭ vi? -Akcepteble, tamen, pri la liaj: li ne bezonas sin kaŝi. Li estas -reĝo, li dependas nur de sia sabro. Sed mi, diable! metu vin en -mian lokon. Mia situacio estas delikata, kaj mi devas atenti multajn -cirkonstancojn. Mi ne estas riĉa, mi posedas nur mian salajron, -la estimon de miaj estroj, kaj la amikecon de la rabistoj. La -maldiskreteco de unu vojaĝanto povas perdigi al mi du trionojn de -mia posedaĵo. - ---Kaj vi esperas, ke mi silentos pri viaj malnoblaĵoj! - ---Kiam mi esperas ion, sinjoro, mia konfido estas vere malofte -trompata. Mi ne scias, ĉu vi forlasos vivanta tiujn montojn, kaj ĉu -via reaĉeto estos iam pagita. Se mia baptopatro senkapigos vin, mi -estos trankvila, vi ne babilos. Se kontraŭe, vi repasos tra Ateno! -mi konsilas al vi amike, silentu pri tio, kion vi vidis. Imitu la -diskretecon de la mortinta sinjorino dukino de Piacenza, kiu estis -arestita de Bibiĥi, kaj mortis post dek jaroj ne rakontinte al iu -la detalojn de sia aventuro. Ĉu vi konas proverbon, kiu diras: -«La lango senkapigas»? Primeditu ĝin serioze, kaj ne risku la -danĝeron, konstati ĝian ĝustecon. - ---La minaco.... - ---Mi ne minacas, sinjoro. Mi estas homo tro bone edukita por iri ĝis -minaco: mi avertas vin. Se vi babilus, ne estas mi, kiu venĝus min. -Sed ĉiuj soldatoj de mia kompanio havas fervoregon al sia kapitano. -Ili defendas miajn interesojn pli varme ol mi mem, kaj ili estus -senkompataj, je mia granda bedaŭro, al la nesingardemulo, kiu estus -kaŭzinta al mi ian malagrablaĵon. - ---Kion vi timas, se vi havas tiom da kunkulpantoj? - ---Mi timas nenion de la Grekoj, kaj en ordinara tempo mi insistus -malpli forte pri miaj konsiloj! Laŭvere, inter niaj estroj troviĝas -kelkaj frenezuloj, kiuj pretendas, ke oni devas agi same kontraŭ la -rabistoj, kiel kontraŭ la Turkoj; sed mi trovus ankaŭ konvinkitajn -defendantojn, se la demando estus pridiskutota en familia rondo. -La malbono estas, ke la diplomatoj povus eble sin intermeti, kaj -ke la ĉeesto de fremda armeo malutilus versimile al la sukceso de -mia afero. Se, pro via kulpo, malfeliĉo min trafus, vidu, sinjoro, -al kio vi estus elmetata! Oni ne povas fari kvar paŝojn en la -reĝlando, ne renkontante ĝendarmon. La vojo de Ateno al Pireo -estas sub la observo de tiuj koleruloj, kaj akcidento okazas facile. - ---Bone, sinjoro; mi pripensos tion. - ---Vi promesas al mi la sekretecon? - ---Vi havas nenion por peti de mi, kaj mi havas nenion por promesi al -vi. Vi informas min pri la danĝereco de la maldiskretaĵoj. Mi notas -ĝin, kaj ĝin memoros. - ---Kiam vi estos en Germanujo, vi povos ĉion rakonti, kio plaĉos -al vi. Parolu, skribu, presigu; tute egale. La verkoj, kiujn oni -publikigas kontraŭ ni, malutilas al neniu, escepte eble al siaj -aŭtoroj. Vi estas libera, provi la entreprenon. Se vi pentros -fidele, kion vi vidis, la bonaj Eŭropanoj akuzos vin pri kalumnio -al glora kaj subpremita popolo. Niaj amikoj--kaj ni havas multajn -inter la sesdek-jaraj homoj--nomos vin neserioza, kapricema kaj eĉ -maldankema. Oni rememorigos al vi, ke vi estis gasto de Haĝi-Stavros -kaj de mi; oni riproĉos vin pri manko al la sanktaj leĝoj de la -gastamo. Sed la plej amuza, en la tuta afero, estas, ke oni ne -kredos vin. La publiko konfidas nur al verŝajnaj mensogoj. Provu -do konvinki la stratvagantojn de Parizo, Londono aŭ Berlino, ke -vi vidis ĝendarmaran kapitanon, kiu kisas estron de rabistoj! -Kompanion de elektita trupo, kiu gardostaras ĉirkaŭ la kaptitoj de -Haĝi-Stavros por doni al li tempon por ŝteli la kason de l' armeo! -La plej altajn oficistojn de l' regno, kiuj fondas akcian kompanion -por rabadi la vojaĝantojn! Vi povus tiel bone rakonti al ili, ke -la musoj de Atenlando kontraktis interligon kun la katoj, kaj ke -niaj ŝafidoj prenas sian nutraĵon el la buŝo de la lupoj! Ĉu vi -scias, kio protektas nin kontraŭ la malkontenteco de Eŭropo? La -neverŝajno de nia civilizeco. Feliĉe por la reĝlando, ĉio vera, -kion oni skribos kontraŭ ni, estos ĉiam tro forta por trafi kredon. -Mi povas citi al vi mallongan libron, kiu ne estas laŭdema por ni, -kvankam ĝi estas ĝusta de l' komenco ĝis la fino[7]. Oni legis -ĝin preskaŭ ĉie; en Parizo oni trovis ĝin kurioza, sed mi scias -nur unu urbon, kie ĝi ŝajnis vera: Ateno! Mi ne malpermesas, ke vi -aldonu al ĝi duan volumon, sed atendu ĝis vi estos foririnta; se -ne, troviĝos eble guto da sango sur la lasta paĝo. - ---Sed, respondis mi, se maldiskretaĵo okazos antaŭ mia forveturo, -kiel vi scios, ke ĝi venis de mi? - ---Vi sola konas mian sekreton. La Anglinoj estas konvinkitaj, ke mi -liberigas ilin de Haĝi-Stavros. Mi prenas sur min, daŭrigi ilian -eraron ĝis la reveno de l' Reĝo. Tio postulos nur du tagojn, -maksimume tri. Ni estas je distanco da kvardek «novstadioj» de la -Scironaj ŝtonegoj; miaj amikoj atingos ilin tiunokte. Ili faros sian -aferon morgaŭ vespere, kaj, venkite aŭ venkinte, ili estos ĉi tie -lundon matene. Oni scios konvinki la kaptitinojn, ke la rabistoj -nin surprizis. Dum la foresto de mia baptopatro, mi protektos vin -kontraŭ vi mem, gardante vin malproksime de la sinjorinoj. Mi -prunteprenas vian tendon. Vi certe vidas, sinjoro, ke mi havas la -haŭton pli delikata, ol tiu bona Haĝi-Stavros, kaj ke mi ne povas -elmeti mian vizaĝkoloron al la malkonstanteco de l' aero. Kion oni -dirus, la 15an, ĉe la kortega balo, se oni vidus min brunigita -kvazaŭ kamparano. Cetere, mi devas fari societon al tiuj kompatindaj -ĉagrenantinoj: ĝi estas mia devo de liberiganto. Viaflanke, vi -dormos ĉi tie, meze de miaj soldatoj. Permesu, ke mi donu ordonon, -kiu vin koncernas. Janni! kaporalo Janni! Mi alkonfidas al ci, gardi -la sinjoron. Metu ĉirkaŭ li kvar gardostarantojn, kiuj observos -lin nokte kaj tage, kaj akompanos lin ĉien, portante pafilon. Ĝi -anstataŭigos ilin je ĉiu dua horo. Marŝu!» - -Li salutis min kun iom ironia ĝentileco, kaj malsupreniris -kantetante la ŝtuparon al S-ino Simons. La gardostaranto salutis -lin per pafilporto. - -De tiu momento komenciĝis por mi turmentado, pri kiu la homa spirito -ne povas koncepti ideon. Ĉiu scias aŭ divenas, kio malliberejo -povas esti; sed provu imagi vivantan kaj migrantan karceron, kies -kvar muroj iras kaj revenas, malproksimiĝas kaj reproksimiĝas, -turniĝas kaj returniĝas, frotas siajn manojn, ungoskrapas sin, -nazpurigas, sin skuas, agitiĝas, kaj fiksas obstine ok grandajn -nigrajn okulojn al la kaptito! Mi provis promeni: mia okpieda -karcero reguligis sian paŝon laŭ la mia. Mi iris ĝis la limo de -la tendaro: la du soldatoj, kiuj min antaŭiris, haltis subite, -kaj mi alfrapiĝis per la nazo al iliaj uniformoj. Tiu akcidento -klarigis al mi surskribon, kiun mi ofte vidis, ne komprenante ĝin, -apud la fortikaĵaj urboj: _Limo de la garnizono_. Mi revenis: -miaj kvar muroj aksturniĝis, kiel sceneja dekoracio dum videbla -ŝanĝo. Fine, tedite de tiu irmaniero, mi sidiĝis. Mia karcero -ekmarŝis ĉirkaŭ mi: mi similis al ebria homo, kiu vidas sian domon -rondiranta. Mi fermis la okulojn; la ritma bruo de la militista paŝo -lacigis baldaŭ mian timpanon. «Almenaŭ, se tiuj kvar militistoj -bonvolus konversacii kun mi! Mi alparolos ilin en Greka: tio estas -delogrimedo, kiu ĉiam sukcesis al mi kontraŭ la gardostarantoj.» -Mi provis, sed vane. La muroj havis eble orelojn, sed uzi la voĉon -estis malpermesita al ili: oni ne parolas dum armita deĵoro! -Mi provis la subaĉeton. Mi prenis el mia poŝo la monon, kiun -Haĝi-Stavros redonis al mi kaj la kapitano forgesis preni. Mi -disdonis ĝin al la kvar kardinalpunktoj de mia loĝejo. La mallumaj -kaj malbonhumoraj muroj ekmontris ridan fizionomion, kaj mia karcero -eklumiĝis kiel pro suna radio. Sed, kvin minutojn poste, la kaporalo -venis por anstataŭigi la gardostarantojn: precize de du horoj mi -estis mallibera! La tago ŝajnis al mi longa; la nokto, senfina. -La kapitano estis aljuĝinta al si mian kuŝejon samtempe kun mia -loĝejo, kaj la roko, kiu utilis al mi kiel lito, ne havis la molecon -de plumo. Pluveto, tiel penetrema kiel acido, komprenigis al mi, ke -la tegmentoj estas bela elpensaĵo, kaj ke la tegmentistoj faras -verajn servojn al la societo. Se, de tempo al tempo, mi sukcesis -ekdormi, mi estis preskaŭ tuj vekata de kaporalo Janni, kiu donis -la signaldiron. Fine, ĉu mi diros tion al vi? maldormante kaj -dormante, mi kredis, ke mi vidas Mary-Ann kaj ŝian respektindan -patrinon, kiuj premas la manon de sia liberiginto. Ha! sinjoro, kiel -mi komencis pardoni la bonan maljunan Reĝon de la montoj! Kiel -mi forprenis la malbenojn, kiujn mi estis ĵetinta al li! Kiel mi -bedaŭris lian dolĉan kaj patrecan regadon! Kiel mi sopiris por lia -reveno! Kiel varme mi rekomendis lin en miaj preĝoj! «Mia Dio, -diris mi fervore, donu la venkon al via servanto Haĝi-Stavros! -Faligu antaŭ li ĉiujn soldatojn de l' reĝlando! Metu en liajn -manojn la kason kaj eĉ la lastan moneron de tiu infera armeo! -Kaj resendu al ni la rabistojn, por ke ni estu liberigitaj de la -ĝendarmoj!» - -Kiam mi estis finanta tiun preĝon, forta pafaro aŭdiĝis en la -tendaro. Tiu surprizo renoviĝis kelkafoje dum la daŭro de la -tago kaj de la posta nokto. Ĝi estis ankoraŭ artifiko de S-ro -Perikles. Por erarigi pli bone S-inon Simons kaj konvinki ŝin, ke -li defendas ŝin kontraŭ armeo de rabistoj, li ordonis, de tempo al -tempo, pafekzercon. - -Okazis preskaŭ, ke tiu fantazio kostis kare al li. Kiam la rabistoj -alvenis ĉe la tendaron, je lundo frumatene, ili kredis, ke ili -trovas antaŭ si verajn malamikojn, kaj respondis per kelkaj kugloj, -kiuj, bedaŭrinde, trafis neniun. - -Mi estis neniam vidinta venkegitan armeon, kiam mi ĉeestis la -revenon de la Reĝo de l' montoj. Tiu spektaklo havis do por mi la -plenan ĉarmon de unua prezento. La Ĉielo estis malbone plenuminta -miajn preĝojn. La Grekaj soldatoj estis defendintaj sin kun tia -fervoro, ke la batalo daŭris ĝis la nokto. Ordigitaj kvadrate -ĉirkaŭ la du muloj, kiuj portis la kason, ili respondis komence per -regula pafado al la pafistoj de Haĝi-Stavros. La maljuna Palikaro, -komprenante, ke li ne sukcesos faligi, unu post alia, cent-dudek -homojn, kiuj ne cedas, estis atakinta la trupon per blankbataliloj. -Liaj kunuloj certigis al ni, ke li faris heroaĵojn, kaj la sango, -kiu lin kovris, montris, ke li elmetis sin persone. Sed la bajoneto -havis la lastan vorton. La trupo mortigis dek kvar rabistojn, inter -kiuj unu hundon. Kuglo haltigis la rangaltiĝon de la juna Spiro, tiu -oficiro de tiel bela estonteco! Mi vidis alveni sesdekon da homoj -lacigitaj, polvozaj, sangokovritaj, kontuzitaj kaj vunditaj. Sofoklis -havis kuglon en la ŝultro: oni portis lin. La Korfuano kaj kelkaj -aliaj postrestis, unu ĉe la paŝtistoj, alia en vilaĝo, alia sur la -nuda ŝtono, rande de vojo. - -La tuta bando estis malgajega kaj senkuraĝigita. Sofoklis kriegis -pro doloro. Mi aŭdis kelkajn murmurojn pri la nesingardemo de la -Reĝo, kiu danĝerigis la vivon de siaj kunuloj por sensignifa -monsumo, anstataŭ senigi trankvile la riĉajn kaj kvietemajn -vojaĝantojn. - -La plej bonfarta, la plej fortika, la plej kontenta, la plej vigla -el la trupo estis la Reĝo. Oni legis sur lia vizaĝo la fieran -kontentecon pri la plenumita devo. Li rekonis min tuj meze de -mia kvaro, kaj prezentis kore la manon al mi. «Kara kaptito, -diris li, vi vidas reĝon en vere malbona stato. Tiuj hundecaj -soldatoj ne volis delasi la kason. Ĝi estis ilia mono: ili ne estus -oferintaj sian vivon por la propraĵo de aliuloj. Mia promenado al la -Scironaj ŝtonegoj enkasigis nenion al mi, kaj mi elspezis dek kvar -batalantojn, krom kelkaj vunditoj, kiuj ne resaniĝos. Sed negrave: -mi batalis bone. Tiuj sentaŭguloj estis pli multaj ol ni, kaj ili -havis bajonetojn. Se ne...! Nu, tiu tago min rejunigis. Mi pruvis al -mi mem, ke mi havas ankoraŭ sangon en la vejnoj.» - -Kaj li kantetis la unuan verson de sia preferata kanto: «Nigrokula -Klepto....» Li daŭrigis: «Per Zeŭs! (kiel diris lordo Byron), -mi ne volus, por aliaj dudek mil frankoj, esti restinta dome depost -sabato. Oni metos ankoraŭ tion en mian historion. Oni rakontos ke, -pli ol sepdek-jara, mi ĵetis min kun teruraj sabrobatoj mezen de la -bajonetoj, ke mi trafendis propramane tri aŭ kvar soldatojn, kaj ke -mi marŝis dek mejlojn en la montaro por reveni ĉi tien trinki mian -kafon. _Kafedji_, infano mia, faru cian devon: mi faris la mian. Sed -kie, diable! estas Perikles?» - -La bela kapitano ripozis ankoraŭ sub sia tendo. Janni kuris por lin -venigi, kaj alkondukis lin tute dormantan, kun malfrizita lipbarbo, -kaj kun kapo zorge envolvita en naztuko. Laŭ mia sperto, nenio -estas tiel kapabla veki iun, kiel glaso da malvarma akvo aŭ malbona -novaĵo. Kiam S-ro Perikles eksciis, ke juna Spiro kaj du aliaj -ĝendarmoj kuŝas sur la batalejo, mi vidis belan malesperon. Li -fortiris sian fulardon, kaj se ne estus la amema respekto, kiun li -havis al sia persono, li estus deŝirinta siajn harojn. - -«Mi estas perdiĝinta homo, ekkriis li. Kiel mi klarigos ilian -ĉeeston inter vi? Kaj krome, en rabista kostumo! Oni certe rekonis -ilin: la aliaj konservis la batalkampon! Ĉu mi diros, ke ili -transkuris por eniri viajn vicojn? Aŭ, ke vi kaptis ilin? Oni -demandos, kial mi silentis pri tio. Mi atendis cin por redakti mian -grandan raporton. Mi skribis hieraŭ vespere, ke mi premsekvas cin -sur monto Parnis, kaj ke ĉiuj miaj soldatoj estas admirindaj. Sankta -Virgulino! mi ne kuraĝos montri min, dimanĉon, ĉe Patisja! Kion -oni diros, la 15an, en la kortega balo? La tuta diplomataro -sin okupos pri mi. Oni kunvokos la juĝantaron. Ĉu mi estos eĉ -invitita? - ---Al la juĝantaro? demandis la rabisto. - ---Ne; al la balo de l' kortego! - ---Kia dancamanto! - ---Dio mia! Dio mia! kiu scias, kion oni faros? Se la temo estus nur -pri tiuj Anglinoj, mi ne prizorgus. Anglinoj! Ekzistas sufiĉe da -ili. Sed pruntedoni miajn soldatojn por ataki la kason de l' armeo! -Sendi Spiro'n kontraŭ la trupon de linio! Oni montros min per la -fingro; mi ne dancos plu.». - -Kiu frotis siajn manojn dum tiu monologo? La filo de mia patro, inter -siaj kvar soldatoj. - -Haĝi-Stavros, trankvile sidanta, trinketis sian kafon per malgrandaj -glutoj. Li diris al sia baptofilo: «Kia embaraso! Restu kun ni. Mi -promesas al ci minimuman salajron da dek mil frankoj ĉiujare, kaj mi -dungos ciajn soldatojn. Ni revenĝos kune.» - -Tiu propono estis alloga. Du tagojn antaŭe, ĝi estas ricevinta, en -voĉdono, multajn voĉojn. Kaj tamen ĝi ŝajnis plaĉi malmulte al -la ĝendarmoj, kaj tute ne al la kapitano. La soldatoj silentis; ili -rigardis siajn eks-kamaradojn; ili konsideris la vundon de Sofoklis, -ili pensis pri la hieraŭaj mortintoj, kaj ili plilongigis la nazon -en la direkto al Ateno, kvazaŭ por flari el pli proksime la bonegan -odoron de la kazerno. - -Siaflanke, Perikles respondis kun videbla embaraso: - -«Mi dankas cin, sed mi bezonas pripensi. Mi kutimas vivi en la -urbo, mia temperamento estas malforta; la vintroj, kredeble, estas -maldolĉaj sur la montoj; jam mi malvarmumis. Mia foresto estus -rimarkata en ĉiuj kunvenoj; oni ŝatas min tre en Ateno; oni -proponis ofte al mi belajn pariĝojn. Cetere, la danĝero ne estas -eble tiel granda, kiel ni kredas. Kiu scias, ĉu oni rekonis la tri -mallertulojn? Ĉu la informo pri la okazintaĵo alvenos antaŭ ni? Mi -iros unue al la ministrejo; mi volas flari la aeron de la oficejoj. -Neniu venos por min kontraŭdiri, ĉar la du kompanioj daŭrigas -sian marŝadon al Argos.... Decide, mi bezonas iri tien; mi devas agi -persone. Flegu ciajn vunditojn.... Adiaŭ!» - -Li faris signon al sia tamburisto. - -Haĝi-Stavros leviĝis, stariĝis antaŭ min kun sia baptofilo, kiun -li superis je la tuta kapo, kaj diris al mi: «Sinjoro, jen hodiaŭa -Greko; mi estas Greko de l' estinta tempo. Kaj la junuloj pretendas, -ke ni estas en progresado!» - -Tamburado eksonis, kaj la muroj de mia karcero disiĝis, kiel la -remparoj de Jeriĥo. Du minutojn poste, mi estis antaŭ la tendo de -Mary-Ann. La patrino kaj la filino vekiĝis subite. S-ino Simons -ekvidis min unua, kaj kriis al mi: - -«Nu! ni foriras? - ---Ho ve! sinjorino, ni ne ankoraŭ atingis tion! - ---Kion do ni atingis? La kapitano donis al ni sian honorulan parolon -por tiu mateno. - ---Kia vi trovis lin, la kapitanon? - ---Ĝentila, eleganta, ĉarma! Iom tro sklavo de la disciplino; tio -estas vere lia sola difekto. - ---Kanajlo kaj fripono, malkuraĝulo kaj fanfaronulo, mensoganto kaj -ŝtelisto! jen liaj veraj nomoj, sinjorino, kaj mi pruvos ĝin al vi. - ---He, sinjoro! kion faris al vi la ĝendarmaro? - ---Kion ĝi faris al mi, sinjorino? Bonvolu veni kun mi, nur ĝis la -supro de l' ŝtuparo.» - -S-ino Simons alvenis ĝustatempe por vidi la soldatojn -paradmarŝantajn kun tamburisto antaŭe, la rabistojn instalitajn -anstataŭ ili, kaj la kapitanon kaj la Reĝon, buŝo ĉe buŝo, -interŝanĝantajn la adiaŭan kison. La surprizo estis tro forta. -Mi ne estis sufiĉe indulginta la bonan sinjorinon, kaj mi ricevis -punon, ĉar ŝi svenis laŭlonge, ĝis rompi miajn brakojn. Mi -portis ŝin al la fonto; Mary-Ann frapis en ŝiajn manojn; mi ĵetis -plenmanon da akvo sur ŝian vizaĝon. Sed mi kredas, ke nur la -furiozeco rekonsciigis ŝin. - -«Kia kanajlo! kriis ŝi. - ---Li senigis vin, ĉu ne? Li ŝtelis viajn horloĝojn, vian monon? - ---Mi ne bedaŭras miajn juvelojn; li konservu ilin! Sed mi donus -dek mil frankojn por repreni la manpremojn, kiujn mi donis al -li. Mi estas Anglino, kaj mi ne premas la manon de ĉiu homo!» -Tiu bedaŭro de S-ino Simons eltiris el mi fortan sopiron. Ŝi -daŭrigis ankoraŭ pli vive, kaj faligis sur min la pezon de sia -kolero. «Vi estas la kulpinto, diris ŝi. Ĉu vi ne povis averti -min? Vi devis diri al mi, ke la rabistoj estas, kompare, sanktuletoj! - ---Sed, sinjorino, mi antaŭdiris al vi, ke vi ne devas konfidi al la -ĝendarmoj. - ---Vi diris ĝin al mi; sed vi diris ĝin senenergie, peze, flegme. -Ĉu mi povis kredi vin? Ĉu mi povis diveni, ke tiu homo utilas al -Haĝi-Stavros kiel gardisto? Ke li haltigas nin ĉi tie por lasi -al la rabistoj la tempon por reveni? Ke li timigas nin per imagaj -danĝeroj? Ke li diras sin sieĝata, por esti admirata de ni? Ke li -ŝajnigas noktajn atakojn por kredigi al ni, ke li nin defendas? Nun -mi divenas ĉion, sed diru, ĉu vi sciigis ion! - ---He! sinjorino, mi diris, kion mi scias, kaj faris, kion mi povas! - ---Sed, Germano, kiu vi estas! en via loko, Anglo estus oferinta sian -vivon por mi, kaj mi estus doninta al li la manon de mia filino!» - -La sovaĝaj papavoj estas vere ruĝaj, sed mi fariĝis pli ruĝa, -aŭdante la ekkrion de S-ino Simons. Mi sentis min tiel konfuzita, -ke mi kuraĝis nek levi la okulojn, nek respondi, nek demandi la -karan sinjorinon, kion ŝi intencas diri per tiuj vortoj. Ĉar kio -do decidigis personon tiel rigidan, paroli tiamaniere en ĉeesto de -sia filino kaj de mi? Tra kiu pordo tiu ideo pri edzigo eniris ŝian -spiriton? Ĉu vere S-ino Simons estis kapabla aljuĝi sian filinon, -kiel taŭgan rekompencon, al la unua alveninta savinto? Tio ne estis -verŝajna. Ĉu pli ĝuste ĝi ne estis kruela ironio pri miaj plej -sekretaj pensoj? - -Kiam mi esploris mian konsciencon, mi konstatis kun pravigita fiereco -la senkulpan senpasiecon de ĉiuj miaj sentoj. Mi alskribis al mi -tiun justecon, ke la fajro de la pasioj ne plialtigis po unu grado la -temperaturon de mia koro. En ĉiu momento de la tago, mi ekzercadis -pensi pri Mary-Ann, por sondi min mem. Mi konstruadis en la aero -kastelojn, kies mastrino ŝi estis. Mi fabrikis romanojn, en kiuj ŝi -estis la heroino, kaj mi la heroo. Mi supozis laŭkaprice la plej -absurdajn cirkonstancojn. Mi imagis fariĝojn tiel neverŝajnajn, -kiel la historio de princino Ipsof kaj leŭtenanto Reynauld. Mi -iris ĝis prezenti al mi la beletan Anglinon, sidanta dekstre de mi -en poŝtkaleŝo, kaj cirkaŭmetanta sian belan brakon al mia longa -kolo. Ĉiuj tiuj flataj supozoj, kiuj estus profunde agitintaj animon -malpli filozofeman ol la mian, ne interrompis mian serenecon. Mi ne -sentis la alternadojn de timo kaj espero, kiuj estas la karakterizaj -simptomoj de l' amo. Neniam, absolute neniam mi eksentis tiujn -grandajn konvulsiojn de l' koro, pri kiuj parolas la romanoj. Sekve, -mi ne amis Mary-Ann, mi estis neriproĉebla homo, kaj mi rajtis -marŝi kun levita kapo. Sed S-ino Simons, kiu ne estis leginta en -mia penso, estis ja kapabla erari pri la naturo de mia sindonemo. Kiu -scias, ĉu ŝi ne suspektas min pri amo al ŝia filino, ĉu ŝi ne -interpretas laŭ malbona senco mian konfuzecon kaj mian timemon, ĉu -ŝi ne ellasis tiun vorton edzigo, por ke mi malkovru min nevole? Mia -fiereco ribelis kontraŭ suspekto tiel maljusta, kaj mi respondis al -ŝi per firma voĉo, ne tamen rigardante ŝin vizaĝen: - -«Sinjorino, se mi havus la feliĉon, fortiri vin de ĉi tie, mi -ĵuras al vi, ke ĝi ne estus por edziĝi kun via fraŭlino filino. - ---Kaj kial do? diris ŝi per ofendita tono. Ĉu mia filino ne -meritas, ke oni edziĝu kun ŝi? Mi trovas vin stranga, laŭvere! -Ĉu ŝi ne estas sufiĉe beleta? aŭ sufiĉe riĉa? aŭ el sufiĉe -bona familio? Ĉu mi edukis ŝin malbone? Kaj ĉu vi scias ion por -kritiki pri ŝi? Edziĝi kun F-ino Simons, mia sinjoreto! tio estas -bela revo; kaj ĝi kontentigus eĉ la plej postuleman homon. - ---Ho ve! sinjorino, respondis mi, vi komprenis min vere malbone. Mi -konfesas, ke la fraŭlino estas perfekta, kaj sen ŝia ĉeesto, kiu -igas min timema, mi dirus al vi, kian pasian admiron ŝi inspiris al -mi tuj de la unua tago. Precize pro tio mi ne arogas pensi, ke iu ajn -hazardo povos plialtigi min ĝis ŝi.» - -Mi esperis, ke mia humileco kompatigos tiun fulmofrapan patrinon. Sed -ŝia kolero ne malaltiĝis po tonduono: - -«Kial? daŭrigis ŝi. Kial vi ne meritas mian filinon? Respondu do! - ---Sed, sinjorino, mi estas malriĉa kaj sen situacio. - ---Kia grava afero! Sen situacio! Vi havus situacion, sinjoro, se -vi edziĝus kun mia filino. Esti mia bofilo, ĉu do tio ne estas -situacio? Vi estas malriĉa! Ĉu iam ni petis monon de vi? Ĉu ni ne -havas sufiĉe por ni, kaj por multaj aliaj? Cetere, ĉu la homo, kiu -nin fortiros de ĉi tie, ne faros al ni donacon da centmil frankoj? -Tio estas malmulto, mi konfesas, sed ĝi estas io. Ĉu vi diros, -ke centmil frankoj estas malŝatinda monsumo? Fine do, kial vi ne -meritas edziĝi kun mia filino? - ---Sinjorino, mi ne estas.... - ---Nu, kio vi ne estas? Vi ne estas Anglo! - ---Ho! tute ne. - ---Ĉu do vi kredas, ke ni estas sufiĉe ridindaj por riproĉi vin pri -via naskiĝo? He! sinjoro, mi scias ja, ke ne estas donacite al ĉiu -homo, esti Anglo. La tuta terglobo ne povas esti Angla... almenaŭ -antaŭ kelkaj jaroj. Sed oni povas esti honestulo kaj inteligentulo, -ne pozitive naskiĝinte en Anglujo. - ---Pri la honesteco, sinjorino, ĝi estas propraĵo, kiun ni -transdonas al ni de patro al filo. Inteligenton mi posedas ĝuste -sufiĉe por esti doktoro. Sed bedaŭrinde mi ne iluzias pri la -difektoj de mia eksteraĵo.... - ---Vi volas diri, ke vi estas malbela, ĉu ne? Ne, sinjoro, vi ne -estas malbela. Vi havas inteligentan vizaĝon. Mary-Ann, ĉu la -sinjoro havas inteligentan vizaĝon? - ---Jes, patrineto,» diris Mary-Ann. Ĉu ŝi ruĝiĝis respondante, -ŝia patrino vidis pli bone ol mi, ĉar miaj okuloj estis obstine -fiksitaj teren. - -«Cetere, aldonis S-ino Simons, eĉ se vi estus dekfoje pli -malbela, vi ne estus tiel malbela, kiel mia mortinta edzo. Kaj tamen, -volu kredi ke mi estis same gracia, kiel mia filino, kiam mi donis al -li mian manon. Kion vi respondos al tio? - ---Nenion, sinjorino, se ne, ke vi superdonacas min, kaj ke, kiom ajn -dependos de mi, vi estos morgaŭ sur la vojo al Ateno. - ---Kion vi intencas fari? Tiun fojon, penu por trovi rimedon malpli -ridindan, ol antaŭ kelkaj tagoj! - ---Mi esperas, ke vi estos kontenta pri mi, se vi bonvolos aŭskulti -min ĝisfine.... - ---Jes, sinjoro.... - ---Ne interrompante min. - ---Mi ne interrompos vin. Ĉu iam oni vin interrompis? - ---Jes. - ---Ne. - ---Jes do! - ---Kiam? - ---Neniam. Sinjorino, ĉiuj kapitaloj de Haĝi-Stavros estas deponitaj -ĉe S-roj Barley kaj K-o. - ---Ĉe ni! - ---Placo Cavendish, 31, en Londono. Merkredon lastan, li diktis antaŭ -ni aferan leteron adresitan al S-ro Barley. - ---Kaj vi ne diris tion al mi pli frue! - ---Vi neniam lasis al mi la tempon. - ---Sed tio estas monstra! Via konduto estas neklarigebla! Ni estus -liberaj jam de ses tagoj! Mi estus irinta rekte al li; mi estus -kompreniginta al li niajn rilatojn. - ---Kaj li estus postulinta de vi ducent aŭ tricent mil frankojn! -kredu min, sinjorino, plej bone estas silenti pri tio. Pagu vian -reaĉeton; postulu ricevateston, kaj post du semajnoj, sendigu al li -kurantan konton kun la jena noto: - -«_Plie_, 100.000 frankoj pagitaj persone per S-ino Simons, nia -asocianino, kontraŭ kvitanco.» - -Tiamaniere, vi reakiros vian monon, sen helpo de la ĝendarmaro. Ĉu -ĝi estas klara?» - -Mi levis la okulojn, kaj mi vidis la gracian rideton de Mary-Ann, -tute radian pro dankemo. S-ino Simons levis furioze la ŝultrojn, -kaj ŝajnis emociita nur de malkontentiĝo. - -«Laŭvere, diris ŝi, vi estas miriga homo! vi proponis al ni -akrobatan forrampon, kiam ni havis rimedon tiel simplan! Kaj vi scias -tion de merkredo matene! Mi neniam pardonos, ke vi ne diris ĝin je -la unua tago. - ---Sed sinjorino, volu memori, ke mi invitis vin, skribi al via -sinjoro frato por peti de li cent dek kvin mil frankojn. - ---Kial cent dek kvin? - ---Mi volas diri cent mil. - ---Ne, cent dek kvin. Tio estas justa. Ĉu vi estas certa, ke -Haĝi-Stavros ne konservos nin ĉi tie, post ricevo de la mono? - ---Tion mi garantias. La rabistoj estas la solaj Grekoj, kiuj neniam -vort-rompas. Vi komprenas, ke se ili nur unufoje konservus la -kaptitojn, ricevinte la monon, neniu sin reaĉetus plu. - ---Prave. Sed kia stranga Germano vi estas, ke vi ne parolis pli frue! - ---Vi ĉiam interrompis mian parolon. - ---Vi devis paroli malgraŭ ĉio. - ---Sed, sinjorino.... - ---Silentu, kaj konduku nin al tiu malbenita Stavros.» - -La Reĝo matenmanĝis rostitajn turtojn, sub sia tribunala arbo, kun -la nevunditaj oficiroj, kiuj restis al li. Li estis tualetinta, nome -forlavinta la sangon de siaj manoj kaj surmetinta alian veston. Li -serĉis kun siaj kunmanĝantoj la plej rapidan rimedon por plenigi -la mankojn, kiujn la morto faris en liaj vicoj. Vasili, kiu estis el -Janina, proponis sin por iri dungi tridek virojn en Epiro, kie la -observado de la Turkaj aŭtoritatoj senokupigis pli ol mil rabistojn. -Alia, el Lakonio, volis, ke oni aĉetu per sufiĉa pago la malgrandan -bandon de la Spartano Pavlos, kiu ekspluatas la regionon Mani, apud -Kalamata. La Reĝo, ĉiam penetrita de la Anglaj ideoj, pensis -organizi la rekrutigon per la forto, kaj kapti ĉiujn paŝtistojn de -Atenlando. Tiu sistemo ŝajnis des pli bona, ke ĝi okazigus neniun -elspezon, kaj ke oni ricevus la brutarojn plie. - -Interrompite meze de la konsiliĝo, Haĝi-Stavros akceptis siajn -kaptitinojn glacie. Li ne prezentis eĉ glason da akvo al S-ino -Simons, kiu, ne matenmanĝinte, ofendiĝis pri tiu forgeso de la -decreguloj. Mi prenis la parolon je la nomo de l' Anglinoj, kaj pro -la foresto de la Korfuano, la Reĝo estis devigata akcepti min kiel -interpretiston. Mi diris al li, ke, post la hieraŭa malfeliĉego, li -estos kontenta, eksciante la decidon de S-ino Simons, ke ŝi pagos -senprokraste sian reaĉeton kaj la mian; ke la mono estos deponata -morgaŭ, kontraŭ ricevatesto, ĉu en la Bankon de Ateno, aŭ en iun -alian lokon, kiun li elektos laŭplaĉe. - -«Mi ĝojas, diris li, ke tiuj virinoj rezignis kunvoki la Grekan -armeon al ilia helpo. Diru al ili, ke oni donos al ili denove -kompletan skribilaron: sed ili ne malbonuzu plu mian konfidon! ili ne -alvoku la soldatojn ĉi tien! Se nur unu kepo aperos sur la monton, -mi detranĉigos al ili la kapon. Mi ĵuras ĝin per la Virgulino de -Megaspileon, skulptita de la propra mano de sankta Luko! - ---Suspektu nenion. Mi garantidonas la parolon de la sinjorino kaj la -mian. Kien vi volas, ke oni deponu la monon? - ---En la Nacian Bankon de Grekujo. Ĝi estas la sola, kiu ankoraŭ ne -bankrotis. - ---Ĉu vi havas konfidindan homon por porti la leteron? - ---Mi havas la «bonan maljunulon». Oni vokos lin. Kioma horo estas? -La naŭa matene. Lia monaĥa Moŝto ne trinkis ankoraŭ sufiĉe por -esti ebria. - ---Prenu do la monaĥon! Kiam la frato de S-ino Simons estos paginta -la sumon kaj preninta vian kvitancon, la monaĥo revenos sciigi vin. - ---Kiun kvitancon? Kial kvitancon? Mi neniam donis. Kiam vi estos -ĉiuj liberaj, oni vidos ja, ke vi pagis, kion vi ŝuldis al mi. - ---Mi kredis, ke tia homo, kia vi estas, traktas la aferojn laŭ -Eŭropa modo. Laŭ bona administro.... - ---Mi traktas la aferojn laŭ mia plaĉo, kaj mi estas tro maljuna por -ŝanĝi mian metodon. - ---Kiel plaĉos al vi. Mi petis tion de vi por la utilo de S-ino -Simons. Ŝi estas zorgantino de sia neplenaĝa filino, kaj ŝuldos -konton al ŝi pri la tuto de ŝia propraĵo. - ---Tute egale! Mi zorgas pri ŝia utilo kiel ŝi pri la mia. Eĉ se -ŝi pagus por sia filino, kia malfeliĉo! Mi neniam bedaŭris, kion -mi elspezis por Fotini. Jen papero, inko kaj kanoj. Havu la komplezon -observi la redakton de la letero. Vi riskas ankaŭ vian kapon.» - -Mi leviĝis tute konfuza kaj mi sekvis la sinjorinojn, kiuj divenis -mian embarason ne penetrante ĝian kaŭzon. Sed subita inspiro -rekondukis min al la Reĝo. Mi diris al li: «Decide, vi estis prava -rifuzante la kvitancon, kaj mi ne devis peti ĝin. Vi estas pli -prudenta ol mi; la junuloj estas nesingardemaj. - ---Kion ĝi signifas? - ---Vi estas prava, mi ripetas al vi. Oni devas ĉion antaŭvidi. Kiu -scias, ĉu vi ne suferos duan malvenkon, pli teruran ol la unua? Ĉar -vi ne havos ĉiam viajn krurojn de dudekjarulo, la soldatoj povus vin -kapti vivantan. - ---Min! - ---Oni juĝus vin, kvazaŭ vi estus simpla krimulo; la juĝistoj ne -timus vin plu. En tia cirkonstanco, kvitanco por cent dek kvin mil -frankoj estus premega pruvo. Ne donu batalilojn al la tribunaloj -kontraŭ vi. Eble S-ino Simons aŭ ŝiaj heredontoj intervenus en -la proceson por repostuli, kion oni prenis de ŝi. Neniam subskribu -kvitancon!» - -Li respondis per tondra voĉo: «Mi subskribos unu! Kaj plivole du ol -unu! mi subskribos tiom da ili, kiom oni volos! Mi ĉiam subskribos -kvitancojn, kaj al ĉiuj homoj. Ha! la soldatoj imagas, ke ili min -submetos facile, pro tio, ke unufoje la hazardo kaj la plimulteco -donis al ili la venkon! Ili kaptus min vivantan, min, kies brako -estas ŝirme kontraŭ laceco, kaj la kapo ŝirme kontraŭ la kugloj! -Mi irus sidiĝi sur benkon, antaŭ juĝiston, kiel kamparano, kiu -ŝtelis brasikojn! Junulo, vi ne konas ankoraŭ Haĝi-Stavros. Estus -pli facile elradikigi monton Parnis kaj transloki ĝin sur la supron -de monto Tajgeto, ol fortiri min el miaj montoj por min ĵeti sur -tribunalan benkon! Skribu al mi la nomon de S-ino Simons per Grekaj -literoj! Bone. Ankaŭ la vian! - ---Ne estas necese, kaj.... - ---Skribu tamen. Vi scias mian nomon, kaj mi estas certa, ke vi ne -forgesos ĝin. Mi volas havi la vian, por ĝin memori.» - -Mi skribaĉis mian nomon kiel eble plej bone en la harmonia lingvo -de Platono. La leŭtenantoj de la Reĝo aplaŭdis lian firmecon ne -antaŭvidante, ke ĝi kostos al ili cent dek kvin mil frankojn. Mi -kuris, kontenta pri mi, kaj kun malpeza koro, al la tendo de S-ino -Simons. Post horduono, ŝi prezentis al mia aprobo la jenan leteron: - -«El monto Parnis, meze de la demonoj de tiu Stavros. - -«Mia kara frato, - -«La ĝendarmoj, kiujn vi sendis al mia helpo, perfidis kaj elrabis -nin abomene. Mi tre rekomendas al vi, ke vi igu ilin pendigitaj. -Por ilia kapitano Perikles mendu pendigilon altan je cent futoj. -Mi plendos speciale pri li en la depeŝo, kiun mi intencas sendi -al lordo Palmerston, kaj mi dediĉos al li plenan paragrafon de la -letero, kiun mi skribos al la redaktoro de la _Times_, tuj kiam -vi estos liberiginta nin. Oni povas esperi nenion de la lokaj -aŭtoritatoj. Ĉiuj enlanduloj interkonsentas kontraŭ ni, kaj, la -tagon post nia foriro, la Greka popolo kunvenos en iun angulon por -dividi niajn ŝtelitajn posedaĵojn. Feliĉe, ili havos malmulton. -Mi eksciis per juna Germano, kiun mi konsideris komence kiel -spioniston, kaj kiu estas tre honesta sinjoro, ke tiu Stavros, -alnomata Haĝi-Stavros, deponis siajn kapitalojn ĉe nia firmo. Volu -kontroli tiun fakton; kaj, se ĝi estas vera, nenio malhelpas, ke -ni pagu la reaĉeton, kiun oni postulas el ni. Pagigu al la Banko -de Grekujo 115.000 frankojn (4.600 sterlingajn funtojn) kontraŭ -regula kvitanco sigelita per la ordinara sigelo de tiu Stavros. Oni -enskribos la sumon en lian kalkulon, kaj ĉio estos en ordo. Nia -farto estas bona, kvankam la montara vivo tute ne estas komforta. -Estas abomene, ke du Anglinoj, regnaninoj de la plej granda imperio -en la mondo, estas devigataj manĝi sian rostaĵon sen mustardo kaj -sen _pickles_, kaj trinki puran akvon, kvazaŭ la lasta el la fiŝoj. - -«Esperante, ke vi rekondukos min baldaŭ al nia kutima vivo, mi -estas, mia kara frato, - - «Tre sincere via - «Rebecca Simons -«Lundon, 5 majo 1856.» - -Mi portis mem al la reĝo la aŭtografon de la bona sinjorino. Li -prenis ĝin malfide kaj konsideris ĝin per tiel penetra rigardo, ke -mi tremis, ke li komprenos ĝian sencon. Mi estis tamen certega, ke -li ne scias unu vorton el la Angla. Sed tiu diabla homo inspiris al -mi superstiĉan timegon, kaj mi kredis lin kapabla fari miraklojn. -Li ŝajnis kontenta, nur kiam li alvenis al la nombro 4.600 funtoj. -Tiam li vidis, ke la temo ne estas pri ĝendarmoj. La leteron oni -metis kun aliaj paperoj en ferladan cilindron. Oni venigis la «bonan -maljunulon», kiu estis trinkinta ĝuste sufiĉe da vino por vigligi -siajn krurojn, kaj la reĝo donis al li la leterujon kun precizaj -instrukcioj. Li foriris, kaj mia koro kuris kun li ĝis la limo de -lia vojaĝo. Horacio ne sekvis per pli sentema rigardo la ŝipon, kiu -portis Virgilion. - -La Reĝo dolĉiĝis tre, kiam li povis konsideri tiun gravan aferon -kiel finitan. Li mendis por ni veran festenon; li disdonigis al -siaj soldatoj duoblan porcion da vino; li iris viziti la vunditojn -kaj eltiri propramane la kuglon de Sofoklis. Ĉiuj rabistoj ricevis -ordonon agi kontraŭ ni kun la respekto ŝuldata al nia mono. - -La matenmanĝo, kiun mi ensorbis sen ĉeestantoj, en la societo de la -sinjorinoj, estas unu el la plej ĝojaj manĝoj, kiujn mi memoras. -Ĉiuj miaj suferoj finiĝis do! Mi estos libera post du tagoj da -dolĉa kaptiteco. Eble eĉ, post foriro el la manoj de Haĝi-Stavros, -adorinda kateno!... Mi sentis min poeto laŭ la maniero de Gessner. -Mi manĝis tiel fervore, kiel S-ino Simons, kaj mi trinkis certe -pli soife. Mi pruvis mian estimon al la blanka vino el Egino, kiel -iam al la vino el Santorin. Mi trinkis je la sano de Mary-Ann, je -la sano de ŝia patrino, je la sano de miaj bonaj gepatroj kaj de -princino Ipsof. S-ino Simons volis aŭdi la historion de tiu nobela -fremdulino, kaj, vere, mi ne kaŝis ĝin al ŝi. La bonaj ekzemploj -estas neniam tro konataj! Mary-Ann atentis plej ĉarme mian rakonton. -Ŝi esprimis la opinion, ke la princino estis prava, kaj ke virino -devas preni sian feliĉon tie, kie ŝi trovas ĝin. Kia bela parolo! -La proverboj estas la saĝo de la popoloj kaj kelkafoje ilia feliĉo. -Mi estis sur la deklivo al ĉiuj prosperecoj, kaj mi sentis min -ruliĝanta, al mi ne scias kiu surtera paradizo. Ho Mary-Ann! la -ŝipanoj, kiuj veturas sur la Oceano, havis neniam, kiel gvidilojn, -du stelojn similajn al viaj okuloj! - -Mi sidis antaŭ ŝi. Pasigante al ŝi flugilon de kokido, mi -alproksimiĝis tiel, ke mi vidis mian vizaĝon dufoje rebrilantan -miniature inter ŝiaj nigraj palpebroharoj. Mi trovis min bela, -sinjoro, unuafoje en mia vivo. La kadro valorigis tiel bone la -bildon! Stranga ideo trapasis mian spiriton. Mi kredis, ke mi -ekvidas, per tiu okazaĵo, decidon de la destino. Ŝajnis al mi, ke -la bela Mary-Ann havas en la fundo de la koro la vizaĝon, kiun mi -rimarkas en ŝiaj okuloj. - -Ĉio tio ne estis amo, mi scias bone, kaj mi intencas nek riproĉi -nek laŭdi min pri sento, kiun mi neniam konis; sed ĝi estis amikeco -fortika, kaj kiu sufiĉas, laŭ mia opinio, al tiu, kiu estas -edziĝonta. Nenia agiteca emocio movigis la fibrojn de mia koro, -sed mi sentis ĝin malrapide fluidiĝanta, kiel vaksa tavolo sub la -varmeco de suno tiel dolĉa. - -Sub la influo de tiu kvieta ekstazo, mi rakontis al Mary-Ann kaj al -ŝia patrino mian tutan vivon depost mia unua tago. Mi pentris al -ili la gepatran domon, la grandan kuirejon, en kiu ni manĝis ĉiuj -kune, la kaserolojn el kupro alpendigitajn ĉe la muro laŭ vico de -grandeco, la girlandojn de ŝinkoj kaj kolbasoj malvolviĝantajn -en la interno de l' kameno, nian modestan kaj tre ofte malfacilan -vivon, la estontecon de ĉiu el miaj fratoj: Henriko estos la -posteulo de patreto; Frederiko lernas la tajloran metion; Frantz kaj -Johano-Nikolao soldatiĝis je sia dek-oka jaro: unu estas kavaleria -kaporalo, la alia portas jam serĝentan galonon. Mi rakontis al ili -miajn studojn, miajn ekzamenojn, miajn universitatajn sukcesetojn, -la belan profesoran estontecon, kiun mi povas aspiri, kun almenaŭ -tri mil frankoj da salajro. Mi ne scias, ĝis kia punkto mia rakonto -interesis ilin, sed mi ricevis de ĝi grandegan plezuron, kaj de -tempo al tempo mi verŝis al mi por trinki. - -S-ino Simons ne reparolis al mi pri niaj edziĝaj projektoj, kaj -mi estis tre kontenta pro tio. Pli bone estis silenti pri ili, ol -ilin priparoli neserioze, dum ni konas ankoraŭ tiel malbone unu -la alian. La tago forfluis por mi kvazaŭ unu horo; mi volas diri, -unu horo da plezuro. La posta tago ŝajnis iom longa al S-ino -Simons; miaflanke, mi estus volinta haltigi la kuradon de la suno. Mi -instruis Mary-Ann pri la unuaj elementoj de la botaniko. Ha! sinjoro! -la homoj ne scias, kiom da amemaj kaj delikataj sentoj oni povas -esprimi per unu leciono de botaniko. - -Fine, merkredon matene, la monaĥo aperis sur la horizonto. Li estis -leviĝinta antaŭ la tago por alporti al ni la liberecon en sia -poŝo. Li donis al la Reĝo leteron de l' bankestro, kaj al S-ino -Simons bileton de ŝia frato. Haĝi-Stavros diris al S-ino Simons: -«Vi estas libera, sinjorino, kaj vi povas forkonduki vian fraŭlinon -filinon. Mi deziras, ke vi ne kunportu de niaj ŝtonegoj tro malbonan -rememoron. Ni donis al vi ĉion, kion ni posedas; se la kuŝejo kaj -la manĝo ne estis indaj de vi, nur la cirkonstancoj estas kulpaj. -Tiumatene mi havis ekmovon de malpacienco, pri kiu mi petas vian -forgeson: oni devas pardoni ion al venkita generalo. Se mi kuraĝus -prezenti negravan donacon al la fraŭlino, mi petus, ke ŝi akceptu -antikvan ringon, kiun oni povos plimallarĝigi laŭ la mezuro de ŝia -fingro. Ĝi ne devenas de la rabado; mi aĉetis ĝin ĉe butikisto, -en Naŭplio. La fraŭlino montros tiun juvelon en Anglujo, rakontante -sian viziton ĉe la kortego de la Reĝo de l' montoj.» - -Mi tradukis fidele tiun paroleton, kaj mi ŝovis mem la ringon de l' -Reĝo sur la fingron de Mary-Ann. - -«Kaj mi, demandis mi la bonan Haĝi-Stavros, ĉu mi forportos nenion -pro memoro al vi? - ---Vi, kara sinjoro? Sed vi restos kun ni. Via reaĉeto ne estas -pagita!» - -Mi turnis min al S-ino Simons, kiu prezentis al mi la jenan -leteron: - -«Kara fratino, - -«Post kontrolo, mi donis la 4.000 sterlingajn funtojn kontraŭ la -kvitanco. Mi ne povis pagi la 600 aliajn, pro tio, ke la kvitanco ne -portis vian nomon, kaj ke estus neeble, ilin reenspezi. Mi estas, -atendante vian karan ĉeeston, - - «Kore via, - «Edward Sharper.» - -Mi tro bone predikis al Haĝi-Stavros. Pro bona administro, li kredis -sin devigita sendi du kvitancojn! - -S-ino Simons diris al mi en la orelon: «Vi ŝajnas en embaraso! -Ĉu ekzistas motivo por fari tian grimacon? Montru do, ke vi estas -viro, kaj forlasu tiun fizionomion de malsekiĝinta kokino. La plej -malfacila estas atingita, ĉar ni estas savitaj senpage, mia filino -kaj mi. Pri vi, mi estas trankvila: vi scios ja forkuri. Via unua -plano, kiu tute ne taŭgis por du virinoj, fariĝos admirinda, de -kiam vi restos sola. Nu, je kiu tago ni akceptos vian viziton?» - -Mi dankis ŝin kore. Ŝi donis al mi tiel belan okazon por montri -miajn personajn kvalitojn kaj meriti triumfe la estimon de Mary-Ann! -«Jes, sinjorino, diris mi; konfidu al mi. Mi eliros el ĉi tie -kuraĝule, kaj se mi elmetas min al ioma danĝero, des pli bone. Mi -estas kontenta, ke mia reaĉeto ne estas pagita, kaj mi dankas vian -sinjoron fraton pri tio, kion li faris por mi. Vi vidos, ĉu Germano -ne scias eliri el embaraso. Jes, vi ricevos baldaŭ sciigojn pri mi. - ---Kiam vi estos for de ĉi tie, _ne manku vin prezentigi ĉe ni_. - ---Ho! sinjorino! - ---Kaj nun, petu tiun Stavros, ke li donu al ni eskorton da kvin aŭ -ses rabistoj. - ---Kial do, bona Dio? - ---Nu, por protekti nin kontraŭ la ĝendarmoj!» - - - - -VI - -LA FUGO - - -Meze de niaj adiaŭoj, disĵetiĝis ĉirkaŭ ni ajla odoro, kiu -incitis mian gorĝon. Ĝi estis la ĉambristino de la sinjorino, -kiu venis por sin rekomendi al ilia donacemo. Tiu kreitaĵo estis -montrinta sin pli ĝena ol utila, kaj de du tagoj oni estis -liberiginta ŝin de ĉia servo. Tamen S-ino Simons bedaŭris la -neeblecon, ion doni al ŝi, kaj petis, ke mi rakontu, kiel oni estis -forpreninta ŝian tutan monon. Haĝi-Stavros ŝajnis nek surprizita, -nek skandalita. Li levis simple la ŝultrojn, kaj diris inter siaj -dentoj: «Tiu Perikles!... malbona edukiteco.... La urbo.... la -kortego.... Mi devis antaŭvidi tion.» Li aldonis laŭte: «Petu la -sinjorinojn, ke ili zorgu pri nenio. Mi donis al ili servistinon, mi -devas ŝin pagi. Diru al ili, ke, se ili bezonas iom da mono por -reiri urben, mia monujo estas je ilia dispono. Mi akompanigos ilin -ĝis la piedo de l' montoj, kvankam ili riskas nenian danĝeron. La -ĝendarmoj estas malpli timindaj, ol oni kredas ĝenerale. Ili trovos -matenmanĝon, ĉevalojn kaj gvidiston en la vilaĝo Kastia: ĉio -estas antaŭvidita kaj pagita. Ĉu vi kredas, ke ili faros al mi la -plezuron premi mian manon, kiel atesto de repaciĝo?» - -S-ino Simons ne konsentis facile, sed ŝia filino prezentis -decideme la manon al la maljuna Palikaro. Ŝi diris al li en Angla, -kun sufiĉe amuza petoleco: «Grandan honoron vi faras al ni, tre -interesiga sinjoro, ĉar en tiu momento ni estas la Kleptoj, kaj vi -estas la viktimo.» - -La Reĝo respondis ne kompreninte: «Dankon, fraŭlino; vi estas tro -bona.» - -La bela mano de Mary-Ann estis bruniĝinta kiel peco de rozkolora -atlaso, kiu restis dum tri someraj monatoj en montra fenestro. -Volu tamen kredi, ke ŝi ne bezonis peti min, por ke mi surmetu al -ĝi miajn lipojn. Mi kisis poste la rigidan metakarpeon de S-ino -Simons. «Bonan kuraĝon! sinjoro,» kriis la maljuna sinjorino -malproksimiĝante. Mary-Ann diris nenion; sed ŝi ĵetis al mi -ekrigardon, kapablan elektrizi armeon. Tiaj rigardoj egalvaloras -proklamon. - -Post la malapero de la lasta eskortano, Haĝi-Stavros kondukis min -aparten kaj diris: «Nu! Ĉu ni faris do ian mallertaĵon? - ---Ho ve! jes. _Ni_ ne estis lertaj. - ---Via reaĉeto ne estas pagita. Ĉu ĝi estos? Mi kredas ĝin. La -Anglinoj ŝajnas havi la plej bonajn rilatojn kun vi. - ---Estu trankvila, antaŭ tri tagoj mi estos malproksime de monto -Parnis. - ---Nu, bonege! mi bezonegas monon, kiel vi scias. Niaj perdoj de -pasinta lundo faris breĉon en nia budĝeto. Mi devos rekompletigi la -personaron kaj la ilaron. - ---Vi povas plendi! vi ĵus enkasigis cent mil frankojn per unu sola -fojo! - ---Ne, naŭdek mil: la monaĥo jam deprenis la dekonimposton. El tiu -sumo, kiu ŝajnas al vi grandega, ne restos dudek mil frankoj por -mi. Kio okazus do, se la ĝenerala kunveno de la akciuloj decidus -fondi Invalidejon, laŭ jam farita propono? Mankus ankoraŭ, ke ni -devus pagi renton al la vidvinoj kaj orfanoj de la rabistaro! Ĉar -la febroj kaj la pafoj forprenas de ni po tridek homoj ĉiujare, vi -vidas, kien tio nin kondukus. Ni kovrus apenaŭ niajn elspezojn; mi -devus doni el mia mono, mia kara sinjoro! - ---Ĉu okazis iam, ke vi malgajnis pro iu afero? - ---Nur unufoje. Mi estis enspezinta kvindek mil frankojn por la konto -de la societo. Unu el miaj sekretarioj, kiun mi pendigis poste, -forkuris en Tesalion kun la kaso. Mi devis anstataŭigi la deficiton: -mi estas responda. Mia parto estis da sep mil frankoj; mi perdis do -kvardek tri mil. Sed la sentaŭgulo, kiu min ŝtelis, pagis ĝin -kare. Mi punis lin laŭ Persa kutimo. Antaŭ ol lin pendigi, oni -fortiris ĉiujn liajn dentojn, kaj oni plantis ilin per martelo en -lian kranion... por la bona ekzemplo, vi komprenas? Mi ne estas -malbona, sed mi ne toleras, ke oni malutilu al mi.» - -Mi ĝojis pensante, ke la Palikaro, kiu ne estas malbona, malgajnos -okdek mil frankojn el la reaĉeto de S-ino Simons, kaj ke li -ekscios ĝin kiam mia kranio kaj miaj dentoj ne estos plu trafeblaj -de li. Li ŝovis sian brakon sub la mian, kaj diris al mi kvazaŭ -familie: - -«Kiel vi faros por pasigi la tempon ĝis via foriro? La sinjorinoj -mankos al vi, kaj la domo ŝajnos al vi granda. Ĉu vi volas -trarigardi la ĵurnalojn el Ateno? la monaĥo alportis ilin. Jen -la _Oficiala Gazeto_, la _Espero_, la _Palikaro_, la _Karikaturo_. -Ĉiuj, versimile, parolas pri ni. Plendindaj abonintoj! Mi lasas vin. -Se vi trovos ion kuriozan, vi rakontos ĝin al mi.» - -La _Espero_, redaktata France, kaj destinita por iluziigi Eŭropon, -dediĉis longan artikolon por nei la lastajn novaĵojn pri la rabado. -Ĝi mokis sprite la naivajn vojaĝantojn, kiuj vidas ŝteliston -en ĉiu vestaĉita kamparano, armistan bandon en ĉiu polvonubo, -kaj petas pardonon de la unua arbetaĵo, kiu ilin haltigis ĉe la -maniko de ilia vesto. Tiu verema folio laŭdis la sendanĝerecon de -la vojoj, gloris la malprofitemecon de la indiĝenoj, prikantis la -trankvilecon kaj la facilan meditadon, kiujn oni nepre trovas sur -ĉiuj montoj de l' reĝolando. - -La _Palikaro_, redaktata sub la inspiro de kelkaj amikoj de -Haĝi-Stavros, enhavis elokventan biografion de sia heroo. Ĝi -rakontis, ke tiu Tezeo de la modernaj tempoj, la sola homo en nia -jarcento, kiu estis neniam venkata, provis fari fortan militesploron -apud la Scironaj ŝtonegoj. Nesukcesinte pro la timemo de siaj -kunuloj, li retiriĝis kun sensignifaj perdoj. Sed, kaptite de -profunda naŭzo al degenerinta profesio, li rezignas de nun la -praktikon de la rabado kaj forlasos la Grekan teron; li ellandiĝos -al Eŭropo, kie lia glore akirita riĉeco ebligas al li, vivi kvazaŭ -princo. «Kaj nun, aldiris la _Palikaro_, iru, venu, kuru en la -ebenaĵon kaj en la montaron! Bankieroj kaj negocistoj, Grekoj, -fremduloj, vojaĝantoj, vi havas plu nenion por timi: kiel Karolo la -Kvina, la Reĝo de la montoj volis rezigni atinginte la supron de la -gloro kaj de sia potenco.» - -En la _Oficiala Gazeto_ oni legis: - -«Dimanĉon, la 3an de l' kuranta, je la kvina vespere, la -militista kaso, kiun oni kondukis al Argos, kun sumo da dudek mil -frankoj, estis atakata de la bando de Haĝi-Stavros, konata sub la -nomo Reĝo de la montoj. La rabistoj, je nombro da tri aŭ kvar cent, -sin ĵetis sur la eskorton kun nekredebla furiozeco. Sed la unuaj -kompanioj de la 2a bataliono de l' 4a linia regimento, komandataj -de la brava majoro Nikolaidis, kontraŭstaris heroe. La sovaĝaj -atakantoj estis forpuŝataj bajonete, lasante la batalejon kovrita -per mortintoj. Haĝi-Stavros estas, laŭdire, grave vundita. Niaj -perdoj estas sensignifaj. - -«La saman tagon, je la sama horo, la trupoj de Lia Reĝa Moŝto -trafis alian venkon, je dek mejloj da distanco. Apud la supro de -monto Parnis, je kvar stadioj de Kastia, la 2a kompanio de la 1a -bataliono de ĝendarmaro venkis la bandon de Haĝi-Stavros. Tie -ankaŭ, laŭ la raporto de la brava kapitano Perikles, la Reĝo de -la montoj estas pafvundita. Bedaŭrinde, tiu sukceso estas kare -pagita. La rabistoj, ŝirmataj de la rokoj kaj arbetaĵoj, mortigis -aŭ vundigis grave dek ĝendarmojn. Juna oficiro de granda estonteco, -S-ro Spiro, eks-lernanto de la lernejo de Evelpidoj, trovis gloran -morton sur la batalkampo. Ĉe tiel grandaj malfeliĉoj, estas konsole -pensi, ke tie, kiel ĉie, la venko restis al la leĝo.» - -La ĵurnalo _Karikaturo_ enhavis malbone desegnitan litografion, sur -kiu mi rekonis tamen la portretojn de kapitano Perikles kaj de la -Reĝo de la montoj. La baptofilo kaj la baptopatro ĉirkaŭbrakis unu -alian. Sub tiu bildo, la artisto estis skribinta la jenan klarigon: - -KIAMANIERE ILI BATALAS! - -«Ŝajnas, pensis mi, ke mi ne konas sola la konfidencion, kaj ke la -sekreto de Perikles similos baldaŭ al la sekreto de Pulĉinelo.» - -Mi refaldis la ĵurnalojn, kaj atendante la revenon de la Reĝo, mi -meditis pri la situacio, en kiu S-ino Simons lasis min. Certe, -estos glore ŝuldi mian liberecon nur al mi mem, kaj mi preferos -eliri el la karcero por kuraĝaĵo, ol per ruzo de lernanto. Mi -povos, en unu tago, fariĝi romanheroo kaj admiraĵo por ĉiuj -fraŭlinoj de Eŭropo. Nenia dubo, ke Mary-Ann min ekamegos, kiam -ŝi vidos min savita kaj sana post tiel danĝera fugo. Tamen, mi -povos fari malrektan paŝon dum tiu terura glitado. Se mi rompos -al mi brakon aŭ kruron, ĉu Mary-Ann rigardos favore laman aŭ -brakokriplan heroon? Plie, oni certe gardos min nokte kaj tage. -Kiel ajn sagaca estas mia plano, ĝi estas efektivigebla nur post -la morto de mia gardanto. Mortigi homon ne estas bagatelo, eĉ por -doktoro. Ĝi estas nenio laŭparole, precipe kiam oni parolas al sia -amatino. Sed, depost la foriro de Mary-Ann, mi ne havis plu la kapon -returnita. Ŝajnis al mi malpli facile, havigi al mi batalilon, kaj -malpli oportune, ĝin uzi. Ponardofrapo estas ĥirurgia operacio, -kiu devas doni anserhaŭton al ĉiu honestulo. Kion vi diras pri -tio, sinjoro? Miaflanke, mi opiniis, ke mia estonta bopatrino agis -eble iom senpripense kontraŭ sia bofilo en espero. Ne estus kare -por ŝi, sendi al mi dek kvin mil frankojn da reaĉeto, kondiĉe -ke ŝi dekalkulos ilin poste el la doto de Mary-Ann. Dek kvin mil -frankoj estus malmulto por mi, la tagon de l' edziĝo. Ili estis -multo en mia nuna situacio, unu tagon antaŭ ol buĉi homon, kaj -malsupreniri kelkajn centojn da metroj per ŝtuparo sen ŝtupoj. -Mi iris ĝis malbeni S-inon Simons tiel kore, kiel la plimultaj -bofiloj malbenas sian bopatrinon en ĉiuj civilizaj landoj. Ĉar -malbenoj kostis nenion al mi, mi direktis ankaŭ kelkajn al mia -bonega amiko John Harris, kiu forlasis min al mia sorto. Mi pensis, -ke, se li estus en mia loko kaj mi en lia, mi ne lasus lin ok longajn -tagojn sen sciigoj. Konvene pri Lobster, kiu estas tro juna; pri -Giacomo, kiu estas neinteligenta forto, pri S-ro Mérinay, kies -fortikan egoismon mi konas! Oni pardonas facile fidrompon al la -egoistoj, ĉar oni kutimiĝis atendi nenion de ili. Sed Harris, kiu -danĝerigis sian vivon por savi maljunan negrinon el Boston! Ĉu -mi ne egalvaloras negrinon? Mi kredis laŭ bona justeco, kaj sen -aristokrata antaŭjuĝo, ke mi valoras almenaŭ du aŭ tri. - -Haĝi-Stavros venis kaj ŝanĝis la iradon de miaj ideoj, prezentante -al mi fugrimedon pli simplan kaj malpli danĝeran. Ĝi postulis nur -krurojn, kaj dank' al Dio, tiu propraĵo ne mankas al mi. La Reĝo -surprizis min, dum mi oscedis kiel la plej humila el la bestoj. - -«Vi enuas? diris li al mi. La legado estas kaŭzo. Mi neniam -sukcesis malfermi libron sen danĝero por mia makzelo. Mi vidas -plezure, ke la doktoroj ne kontraŭstaras pli bone ol mi. Sed kial vi -ne pasigas pli utile la tempon, kiu restas al vi? Vi venis ĉi tien -por kolekti la montajn vegetaĵojn; ne ŝajnas, ke via ujo pleniĝis -dum tiuj ok tagoj. Ĉu vi volas, ke mi sendu vin por promeni, sub -observo de du viroj? Mi estas tro bonvola princo por rifuzi al vi -tiun malgrandan favoron. Ĉiu devas fari sian metion en ĉi tiu -malsupra mondo. Al vi la herbaĵoj, al mi la mono. Vi diros al tiuj, -kiuj vin sendis ĉi tien: «Jen herboj rikoltitaj en la reĝlando de -Haĝi-Stavros!» Se vi trovus unu vere belan kaj kuriozan, kaj pri -kiu oni neniam aŭdis ion en via lando, vi devus doni al ĝi mian -nomon, kaj bapti ĝin la Reĝinon de la montoj. - ---Sed jen! pensis mi, se mi estus je unu mejlo de ĉi tie, inter -du rabistoj, ne estus tre malfacile, ilin preterkuri. La danĝero -duobligus miajn fortojn, nedubeble. Tiu, kiu pli rapide kuras, estas -tiu, al kiu kuri estas pli utile. Kial la leporo estas la plej -rapidira el ĉiuj bestoj? Tial, ke ĝi estas la plej minacata.» - -Mi akceptis la proponon de l' Reĝo, kaj li tuj dediĉis du -korpogardistojn al mia persono. Li ne donis al ili detalajn -instrukciojn. Li diris simple: - -«Jen _milordo_, valoranta dek kvin mil frankojn: se vi perdos lin, -vi devos lin repagi aŭ anstataŭigi.» - -Miaj akompanontoj tute ne similis al invalidoj: ili havis nek -vundon, nek kontuzon, nek iaspecan difekton; iliaj subgenuoj estis -el ŝtalo, kaj ne estis espereble, ke iliaj piedoj estos ĝenataj de -la ŝuoj, ĉar ili surhavis tre larĝajn sandalojn, kiuj lasis la -kalkanojn videblaj. Inspektante ilin, mi rimarkis, ne sen bedaŭro, -du pistolojn, tiel longajn, kiel pafiloj por infanoj. Tamen, mi ne -malkuraĝiĝis. Pro sufiĉa rilatiĝo kun malbona societo, mi estis -kutimiĝinta la sibladon de la kugloj. Mi rimenligis mian herbujon -sur miajn ŝultrojn kaj foriris. - -«Multan plezuron! kriis al mi la Reĝo. - ---Adiaŭ, via Moŝto. - ---Ne, mi petas: ĝis revido!» - -Mi forkondukis miajn kunulojn laŭ la direkto al Ateno: tio estis jam -antaŭprofito. Ili ne kontraŭparolis, kaj permesis, ke mi iru, kien -mi volis. Tiuj rabistoj, multe pli bone edukitaj ol la ĝendarmoj -de Perikles, lasis al miaj movoj ĉiun dezireblan liberecon. Mi -ne sentis je ĉiu paŝo iliajn kubutojn interniĝantaj en miajn -flankojn. Ili kolektis herbojn, siaflanke, por la vespermanĝo. -Mi montris min tre laborema: mi forŝiris dekstre kaj maldekstre -tufojn da herbo, kiuj estis vere senkulpaj; mi ŝajne elektis -herberon en la amaso kaj metis ĝin zorgege en la fundon de mia -ujo, atentante por ne troŝarĝi min: ĉar mi portis jam sufiĉan -pezon. Mi estis rimarkinta, ke, en ĉevalkurado, bonega ĵokeo -estis malgajninta, pro superŝarĝo da kvin kilogramoj. Mia atento -ŝajnis fiksita teren, sed vi povas kredi, ke ne estis tiel. En tia -cirkonstanco, oni ne plu estas botanikisto, oni estas malliberulo. -Pellisson ne estus ludinta kun araneoj, se li posedus nur unu -najlon por segi siajn fenestrobarojn. Mi renkontis eble, en tiu -tago, nekonatajn vegetaĵojn, kiuj estas kapablaj alporti la -gloron al naturesploranto; sed mi zorgis pri ili, kiel pri flava -levkojo. Mi estas certa, ke mi pasis apud admirinda ekzemplero de -_boryana variabilis_; ĝi pezis funtduonon, kun la radikoj. Mi -ne honoris ĝin per unu rigardo; mi vidis nur du aferojn: Atenon -ĉe la horizonto, kaj la rabistojn ĉe miaj flankoj. Mi subobservis -la okulojn de miaj sentaŭguloj, esperante, ke favora malatento -liberigos min de ilia kontrolo; sed, ĉu estante apud mia mano, aŭ -je dek paŝoj de mi, ĉu rikoltante sian salaton aŭ rigardante -la flugadon de la vulturoj, ili havis ĉiam almenaŭ unu okulon -direktita al miaj movoj. - -Venis al mi la ideo, krei por ili seriozan okupon. Ni estis sur -vojeto sufiĉe rekta, kiu kondukas evidente al Ateno. Mi ekvidis je -mia maldekstra flanko belan tufon da stipo, kiun la prizorgo de la -Providenco kreskigis sur la supro de ŝtonego. Mi ŝajnigis, ke mi -deziregas ĝin, kvazaŭ trezoron. Mi surrampis kvin- aŭ ses-foje la -krutan deklivon, kiu ĝin protektas. Mi penis tiom, ke unu el miaj -gardantoj kompatis al mia embaraso, kaj proponis al mi la helpon de -siaj ŝultroj. Tio ne estis precize, kion mi deziris. Mi devis tamen -akcepti liajn servojn; sed, grimpante sur lian dorson, mi kontuzis -lin tiel kruele per miaj ferumitaj ŝuoj, ke li kriegis pro doloro, -kaj lasis min fali teren. Lia kamarado, kiu interesiĝis pri la -sukceso de l' entrepreno, diris al li: «Atendu! mi grimpos anstataŭ -la _milordo_, ĉar miaj ŝuoj estas sennajlaj.» Ĵus dirite, tuj -farite; li suprensaltas, ekprenas la vegetaĵon ĉe la trunko, ĝin -skuas, ŝancelas kaj forŝiras, kaj ellasas krion. Mi kuris jam, ne -rigardante malantaŭen. Ilia mirego donis al mi dek plenajn sekundojn -da antaŭeco. Sed ili ne perdis tempon riproĉante unu alian, ĉar -baldaŭ mi aŭdis iliajn paŝojn, kiuj sekvas min malproksime. Mi -duobligis mian rapidecon: la vojo estis bela, ebena, glata, kreita -por mi. Ni malsupreniris krutan deklivon. Mi iris rapidege, fiksinte -la kubutojn ĉe la korpo, ne sentante la ŝtonojn, kiuj ruliĝas -post mi, kaj ne rigardante, kien mi metas la piedojn; la ŝtonegoj -kaj arbetaĵoj ŝajnis kuri al kontraŭa direkto, ambaŭflanke -de la vojo; mi estis senpeza, mi estis rapida, mia korpo estis -nemateria, mi havis flugilojn. Sed tiu bruo de kvar piedoj lacigis -miajn orelojn. Subite, ili haltis, mi aŭdis plu nenion. Ĉu ili -estas lacaj, min persekuti? Nubeto de polvo leviĝas, dek paŝojn -antaŭ mi. Iom pli malproksime, blanka makulo ekmetiĝas sur grizan -ŝtonegon. Samtempe aŭdiĝas du eksplodbruoj. La rabistoj estis ĵus -malŝargintaj siajn pistolojn, mi estis suferinta la pafadon de l' -malamiko, kaj mi daŭris kuri. La persekuto rekomenciĝas; mi aŭdas -du spiregantajn voĉojn, kiuj krias al mi: «Haltu! Haltu!» Mi ne -haltas. Mi perdas la vojon, kaj mi kuras senĉese, ne sciante, kien -mi iras. Fosaĵo vidiĝas, larĝa kvazaŭ rivero; sed mi havas tro da -rapideco por mezuri la distancojn. Mi saltas: mi estas savita. Mia -ŝelko rompiĝas: mi estas perdita! - -Vi ridas! Mi volus ja vidi vin kurantan sen ŝelko, tenantan per -ambaŭ manoj la zonumon de via pantalono! Kvin minutojn poste, -sinjoro, la rabistoj estis rekaptintaj min. Ili kuniĝis por meti -al mi mankatenojn kaj piedligilojn, kaj puŝis min per fortaj -bastonfrapoj al la tendaro de Haĝi-Stavros. - -La Reĝo akceptis min kiel bankrotinton, kiu forportis de li dek -kvin mil frankojn. «Sinjoro, diris li, mi havis alian opinion pri -vi. Mi kredis, ke mi estas homokonanto; via fizionomio trompis min -tre. Mi estus neniam kredinta, ke vi estus kapabla malutili al -ni, precipe pro la maniero, kiel mi agis kontraŭ vi. Ne miru, ke -mi alprenas de nun severajn aranĝojn: vi estas, kiu devigas min. -Vi estos internigita en via ĉambro ĝis nova ordono. Unu el miaj -oficiroj faros societon al vi sub via tendo. Tio, ankoraŭ, estas nur -antaŭrimedo. En okazo de rekulpo, punon vi devus atendi. Vasili, al -ci mi konfidas gardadi la sinjoron.» - -Vasili salutis min kun sia kutima ĝentileco. - -«Ha! kanajlo! pensis mi, ci estas, kiu ĵetas la infanetojn en la -fajron! ci estas, kiu tuŝis la talion de Mary-Ann! ci estas, kiu -volis ponardfrapi min, je la tago de la Ĉieliro. Nu! mi preferas -rilati kun ci, ol kun iu alia.» - -Mi ne rakontos al vi la tri tagojn, kiujn mi pasigis en mia ĉambro -kune kun Vasili. Tiu sentaŭgulo havigis al mi dozon da enuo, kiun -mi volas dividi kun neniu. Li deziris al mi nenion malbonan; li -havis eĉ ian simpation al mi. Mi kredas, ke, se li estus kaptinta -min por sia propra konto, li estus forlasinta min sen reaĉeto. Mia -vizaĝo estis plaĉinta al li unuavide. Mi memorigis al li pli junan -fraton, kiun li perdis ĉe la krima juĝistaro. Sed liaj certigoj -pri sia amikeco tedis min centfoje pli ol la plej malbonaj agoj. Li -ne atendis la sunleviĝon por saluti min per «bontagon»; ĉe la -noktiĝo, li forgesis neniam deziri al mi prosperecojn, kies listo -estis longa. Li skuis min, kiam mi ripozis plej profunde, por ekscii, -ĉu mi estas bone kovrita. Ĉe la manĝo, li servis min kiel bona -servisto; por la deserto, li rakontis al mi historiojn, aŭ petis, -ke mi diru al li kelkajn. Kaj ĉiam la mano antaŭen por premi la -mian! Mi prezentis al lia bonvolo fervoran kontraŭstaron. Krom -tio, ke ŝajnis al mi neutile enskribi rostiston de infanoj sur la -liston de miaj amikoj, mi sentis nenian deziron, premi la manon de -homo, kies morton mi estis decidinta. Mia konscienco permesis al -mi, lin mortigi: ĉu mi ne estis en okazo de necesa sindefendo? -sed estus skrupulige por mi, lin mortigi perfide, kaj mi devis -almenaŭ atentigi lin per malamika, minaca sintenado. Repuŝante -liajn allogojn, malatentante liajn ĝentilaĵojn, malakceptante liajn -afablaĵojn, mi observis zorge okazon por foriĝi; sed lia amikeco, -pli diligenta ol la malamo, ne ĉesis min vidi eĉ unu momenton. -Kiam mi kliniĝis super la kaskado por gravuri en mian memoron la -malebenaĵojn de l' grundo, li forprenis min el mia rigardado kun -patrina zorgemo: «Atentu! diris li tirante min ĉe la piedoj: se -pro malfeliĉo ci falus, mi riproĉus min dum mia tuta vivo.» -Kiam, nokte, mi provis leviĝi nerimarkite, li saltis el sia lito -demandante, ĉu mi bezonas ion. Nenian oni vidis pli viglan friponon. -Li rondiris ĉirkaŭ mi, kiel enkaĝigita sciuro. - -Pli ol io ajn, min malesperigis lia konfido al mi. Mi esprimis -foje la deziron ekzameni liajn batalilojn. Li metis sian ponardon -en mian manon. Ĝi estis Rusa ponardo, el damaskenita ŝtalo, el -la fabrikejo en Tula. Mi tiris la klingon el la ingo, mi provis -la pinton kontraŭ mia fingro, mi direktis ĝin al lia brusto, -elektante la lokon, inter la kvina ripo kaj la sesa. Li diris al -mi ridetante: «Ne apogu, ci mortigus min». Certe, sinjoro, se -mi estus apoginta iomete, mi estus farinta juston al li, sed io -detenis mian brakon. Estas bedaŭrinde, ke la honestuloj mortigas -tiel malfacilanime la krimulojn, kiuj mortigas tiel facilanime la -honestulojn. Mi remetis la ponardon en la ingon. Vasili prezentis al -mi sian pistolon, sed mi rifuzis preni ĝin, kaj diris, ke mia sciemo -estas kontentigita. Li streĉis la ĉanon, montris al mi la prajmon, -apogis la tubon kontraŭ sian kapon, kaj diris al mi: «Jen! ci ne -havus plu gardanton.» - -Neniun gardanton plu! He! per Dio! tion precize mi volis. Sed la -okazo estis tro bela, kaj la pendigindulo paralizis min. Se mi estus -mortiginta lin en tia momento, mi ne estus povinta toleri lian lastan -rigardon. Pli bone estis procedi dum la nokto. Sed malfeliĉe, -anstataŭ kaŝi siajn batalilojn, li demetis ilin videble inter sia -lito kaj la mia. - -Fine mi trovis rimedon por fugi, ne vekante nek buĉante lin. -Tiu ideo venis al mi dimanĉon, 11an de majo, je la sesa. Mi -estis rimarkinta, la Ĉieliran tagon, ke Vasili estas drinkema kaj -toleras malbone la vinon. Mi invitis lin por vespermanĝi kun mi. -Tiu pruvo de amikeco ekscitis lin: la vino de Egino kompletigis la -kapturniĝon. Haĝi-Stavros, kiu ne estis plu honorinta min per -unu vizito, ĉar mi perdis lian estimon, daŭris agi kiel donacema -gastiganto. Mia tablo estis pli bone provizita ol la lia. Mi estus -povinta trinki plenan felsakon da vino kaj barelon da _rhaki_. -Vasili, akceptita kiel partoprenanto en tiuj bonaĵoj, komencis la -manĝon kun kortuŝa humileco. Li restis je tri futoj de la tablo, -kiel vilaĝano invitita ĉe sia landsinjoro. Iom post iom, la -vino malgrandigis la interspacon. Je la oka vespere, mia gardanto -klarigis al mi sian karakteron. Je la naŭa, li rakontis balbutante -la aventurojn de sia juneco, kaj serion da heroaĵoj, kiuj estus -starigintaj la harojn de esplora juĝisto. Je la deka, li falis -en la filantropecon; tiu koro el trempita ŝtalo fluidiĝis en la -_rhaki_, kiel la perlo de Kleopatro en la vinagro. Li ĵuris al mi, -ke li fariĝis rabisto pro amo al la homaro; ke li volas riĉiĝi -en dek jaroj, fondi hospitalon per siaj ŝparaĵoj, kaj rifuĝi -poste en monaĥejon sur monto Atos. Li promesis ne forgesi min en -siaj preĝoj. Mi profitis tiujn bonajn inklinojn por englutigi al li -grandegan tason da _rhaki_. Mi estus povinta prezenti al li brulantan -peĉon: li estis tro mia amiko por rifuzi ion de mi. Baldaŭ li -perdis la voĉon; lia kapo kliniĝis dekstren kaj maldekstren kun -pendola reguleco; li prezentis al mi la manon, renkontis reston de -rostaĵo, premis ĝin kore, falis renversen, kaj komencis dormi same -profunde, kiel la sfinksoj de Egiptujo, kiujn la Francaj kanonoj ne -vekis. - -Mi ne havis unu momenton por perdi: la minutoj estis el oro. Mi -prenis lian pistolon, kiun mi ĵetis en la valon. Mi ekkaptis lian -ponardon, kaj mi estis tuj ekspedonta ĝin al la sama direkto, -kiam mi pripensis, ke ĝi povos utili al mi por tranĉi bulojn -de herbaĵo. Mia dika horloĝo montris la dek-unuan. Mi estingis -la du fajrojn el rezina ligno, kiuj lumigis nian tablon: la lumo -povis altiri la atenton de la Reĝo. La vetero estis bela. Ne pli -da luno ol sur mia mano, sed multego da steloj: ĝi estis vere tiu -nokto, kiun mi bezonis. La herbo, detranĉita laŭ longaj bedoj, -estis fortirebla kiel peco de drapo. Miaj materialoj estis pretaj -post unu horo. Dum mi portis ilin al la fonto, mi tuŝis Vasili -per la piedo. Li levis sin peze kaj demandis min, pro kutimo, ĉu -mi bezonas ion. Mi lasis mian ŝarĝon fali, mi sidiĝis apud la -drinkemulo, kaj petis, ke li trinku ankoraŭ unufoje por mia sano. -«Jes, diris li, mi soifas.» Mi plenigis al li por la lasta fojo la -kupran pokalon. Li trinkis duonon de ĝi, disverŝis la reston sur -sian mentonon kaj sian kolon, provis leviĝi, refalis kun vizaĝo -malsupre, etendis la brakojn antaŭen, kaj ne moviĝis plu. Mi -kuris al mia digo, kaj, kiel ajn novulo mi estis, la rivereto estis -fortike barita post kvardek kvin minutoj: estis tri kvaronoj post -noktomezo. La bruon de la kaskado anstataŭis profunda silento. Timo -ekkaptis min. Mi pripensis, ke verŝajne la Reĝo dormas malpeze, -kiel ĉiuj maljunuloj, kaj ke tiu nekutima silento povos lin veki. -En la tumulto de la ideoj, kiuj plenigis mian cerbon, mi memoris -scenon de la _Barbiro de Sevilla_, en kiu Bartholo vekiĝas, tuj kiam -li ĉesas aŭdi la fortepianon. Mi ŝovis min laŭlonge de la arboj -ĝis la ŝtuparo, kaj mi trarigardis la skribejon de Haĝi-Stavros. -La Reĝo ripozis pace apud sia _ĉibuĝi_. Mi rampis ĝis dek futoj -de lia abio, mi aŭskultis: ĉio dormas. Mi revenis al mia digo tra -marĉaĵeto de malvarmega akvo, kiu atingis jam miajn maleolojn. Mi -kliniĝis super la abismo. - -La flanko de la monto rebrilis nesenteble. Oni vidis tie kaj tie -kelkajn kavaĵojn, en kiuj la akvo estis restadinta. Mi notis ilin -atente: ili estis tiom da lokoj, kien mi povos meti la piedon. Mi -reiris al mia tendo, mi prenis mian herbujon, kiu estis alpendigita -super mia lito, kaj mi ligis ĝin sur miajn ŝultrojn. Pasante tra la -loko, kie ni estis vespermanĝintaj, mi relevis pankvaronon kaj pecon -da viando, kiujn la akvo ne ankoraŭ malsekigis. Mi enfermis tiujn -provizojn en la ujon por mia morgaŭa matenmanĝo. La digo rezistis -bone, la venteto estis versimile sekiginta mian vojon; estis preskaŭ -la dua. Mi estus dezirinta kunporti la ponardon de Vasili, por okazo -de malbona renkonto. Sed ĝi estis sub la akvo, kaj mi ne perdis mian -tempon por ĝin serĉi. Mi demetis miajn ŝuojn, ilin kunligis per -la ŝnuroj kaj alpendigis ĉe la rimenojn de mia ujo. Fine, ĉion -pripensinte, doninte lastan rigardon al miaj teramasoj, elvokinte -la rememorojn pri la patra domo, kaj sendinte kison al la direkto -al Ateno kaj Mary-Ann, mi transigis unu kruron super la parapeto, -kaptis per ambaŭ manoj arbeton, kiu pendas super la abismo, kaj -ekvojaĝis, konfidante al Dio. - -Ĝi estis malfacila laboro, pli malfacila ol mi estis konjektinta -el tie supre. La ankoraŭ akvumita roko sentigis al mi malsekan -malvarmon, kiel la kontakto de serpento. Mi estis malbone taksinta -la distancojn, kaj la apogpunktoj estis multe pli maloftaj, ol mi -esperis. Dufoje mi elvojiĝis, direktante min maldekstren. Mi devis -reveni, tra nekredeblaj malfacilaĵoj. La espero forlasis min ofte, -sed ne la volo. La tero ekmankis al mia piedo: mi konfuzis ombron kun -elstaraĵo, kaj mi falis dek kvin aŭ dudek futojn, algluigante miajn -manojn kaj mian korpon al la flanko de la monto, ne trovante punkton -por min haltigi. Radiko de figarbo alkroĉis min ĉe la maniko de mia -palto: ĉi tie vi vidas ĝiajn signojn. Iom poste, birdo, kaŭrinta -en kavaĵo, forflugis tiel subite inter miaj kruroj, ke la timo -faligis min preskaŭ renversen. Mi marŝis per la piedoj kaj per -la manoj, precipe per la manoj. Miaj brakoj estis rompitaj, kaj mi -aŭdis ĉiujn tendenojn, vibrantajn kiel la kordoj de harpo. Miaj -ungoj doloris tiel, ke mi ne sentis plu ilin. Eble mi estus havinta -pli da forto, se estus eble mezuri la vojon, kiu restas trairota; -sed kiam mi provis turni la kapon malantaŭen, la kapturniĝo min -kaptis, kaj mi sentis, ke mi svenas. Por subteni mian kuraĝon mi -admonis min mem; mi alparolis min laŭte inter miaj kunpremitaj -dentoj: «Ankoraŭ unu paŝon por mia patro! ankoraŭ unu paŝon por -Mary-Ann! ankoraŭ unu paŝon por la konfuzigo de la rabistoj kaj la -furiozigo de Haĝi-Stavros!» - -Fine miaj piedoj stariĝis sur pli larĝa plataĵo. Ŝajnis al mi, ke -la tero ŝanĝis sian koloron. Mi fleksis la subgenuojn, mi sidiĝis, -mi turnis timeme la kapon. Mi estis nur je dek futoj de la rivereto: -mi estis atinginta la ruĝajn ŝtonegojn. Ebena surfaco, borita de -mil truetoj, en kiuj restis ankoraŭ akvo, ebligis al mi respiri kaj -ripozi iom. Mi rigardis mian horloĝon: estis nur la dua kaj duono. -Mi estus kredinta, vere, ke mia vojaĝo daŭris tri noktojn. Mi -palpis miajn brakojn kaj krurojn, por vidi, ĉu mi estas kompleta; -en tiaj ekspedicioj, oni scias, kio foriras, sed oni nescias, kio -alvenas. Mi havis bonŝancon, mi kvitiĝis kun kelkaj kontuzoj kaj -du aŭ tri defrotaĵoj. La plej malsana estis mia palto. Mi levis -la okulojn supren, ne ankoraŭ por danki la ĉielon, sed por min -konvinki, ĉu io moviĝas en mia antaŭa loĝejo. Mi aŭdis nur -kelkajn akvogutojn, kiuj filtriĝas tra mia digo. Ĉio estis en ordo; -la malantaŭo estis sendanĝera; mi sciis, kie mi trovos Atenon; -adiaŭ, do, al la Reĝo de la montoj! - -Mi estis tuj saltonta en la fundon de la valo, kiam blanketa formo -stariĝis antaŭ mi, kaj mi aŭdis la plej furiozan bojon, kiu iam -vekis la eĥojn je tia horo. Ho ve! sinjoro, mi estis forgesinta la -hundojn de mia gastiganto. Tiuj malamikoj al la homo vagadis ĉiuhore -ĉirkaŭ la tendaro, kaj unu el ili estis flarinta min. Kiom da -furiozeco kaj malamo mi sentis renkontante ĝin, estas nedireble; -neniu iam malamis tiugrade malsaĝan estaĵon! Mi estus preferinta -stari antaŭ lupo, tigro aŭ blanka urso, noblaj bestoj, kiuj manĝus -min silente, sed ne denuncus min. La sovaĝaj bestoj iras ĉasi por -si mem; sed kion pensi pri tiu abomena hundo, kiu englutos min bruege -por flati la maljunan Haĝi-Stavros? Mi kovris ĝin per insultoj; mi -pluvigis sur ĝin la plej malafablajn nomojn; sed kion ajn mi faris, -ĝi parolis pli laŭte ol mi. Mi ŝanĝis mian tonon, mi provis -la efikon de la bonaj paroloj, mi alparolis ĝin dolĉe en Greka, -en la lingvo de ĝiaj geavoj; ĝi sciis nur unu respondon al ĉiuj -miaj diroj, kaj ĝia respondo ŝancelis la monton. Mi silentis, tio -estis bona ideo; ĝi silentis. Mi kuŝiĝis meze de la ŝlimakvo; -ĝi sterniĝis apud la piedo de l' ŝtonego, grumblante inter siaj -dentoj. Mi ŝajnigis, ke mi dormas; ĝi dormis. Mi lasis min gliti -nesenteble al la rivereto; ĝi leviĝis per unu salto, kaj mi havis -nur la tempon regrimpi sur mian piedestalon. Mia ĉapelo restis inter -la manoj, aŭ pli ĝuste inter la dentoj de la malamiko. Unu momenton -poste, ĝi estis nur pasto, marmelado, kaĉo el ĉapelo! Plendinda -ĉapelo! mi kompatis al ĝi, mi metis min en ĝian lokon. Se mi -estus povinta eliri el embaraso, suferante kelkajn mordojn, mi ne -marĉandus tre, mi donus al la hundo sian parton. Sed tiuj monstroj -ne kontentiĝas mordante, ili elmanĝas la homojn! - -Mi ekpensis, ke verŝajne ĝi malsatas; ke, se mi trovos por ĝin -satigi, kredeble ĝi mordos min ankoraŭ, sed ne manĝos min. Mi -havis provizojn, mi oferdonis ilin; mia sola bedaŭro estis, ke mi -ne havas centfoje pli. Mi ĵetis al ĝi duonon de mia pano; ĝi -englutis ĝin kiel profundegaĵo: imagu ŝtoneton, kiu falas en -puton. Mi estis malgaje rigardanta la malmulton, kiu restas al mi por -doni al ĝi, kiam mi rekonis, ĉe la fundo de la herbujo, blankan -paketon, kiu inspiris ideojn al mi. Ĝi estis malgranda provizo de -arseniko, destinita al miaj zoologiaj preparaĵoj. Mi uzis ĝin por -pajloŝtopi birdojn, sed neniu leĝo malpermesis ke mi ŝovu kelkajn -gramojn da ĝi en la korpon de hundo. Mia kunparolanto, ricevinte -apetiton, deziris nur daŭrigi sian manĝon. «Atendu, diris mi al -ĝi, ci ricevos manĝaĵon laŭ mia preparo!...» La paketo enhavis -ĉirkaŭ tridek kvin gramojn da beleta pulvoro, blanka kaj brila. Mi -ŝutis kvin aŭ ses en malgrandan kvanton da klara akvo, kaj remetis -la reston en mian poŝon. Mi disŝlimigis zorge la parton de la -besto; mi atendis, ĝis kiam la arsenoza acido estos bone solvita; -mi trempis en la solvaĵon pecon de pano, kiu sorbis ĉion, kiel -spongo. La hundo antaŭensaltis bonapetite kaj englutis la morton -per unu gluto. - -Sed kial mi ne estis provizita per iom da striknino, aŭ per ia -ajn bona veneno, pli fulmofrapa ol arseniko? Estis pli ol la tria, -kaj mi devis atendi longe la efektojn de mia elpenso. Ĉirkaŭ la -duono, la hundo komencis blekegi per ĉiuj siaj fortoj. Tio ne -estis granda profito por mi: bojoj aŭ blekoj, krioj pro furiozeco -aŭ pro doloro, iris ĉiam al la sama celpunkto, tio estas al la -oreloj de Haĝi-Stavros. Baldaŭ la besto tordiĝis en teruraj -konvulsioj; ĝi ŝaŭmis, ĝi naŭziĝis, ĝi faris fortegajn penojn -por elpeli la venenon, kiu ĝin konsumas. Ĝi estis vere dolĉa -spektaklo por mi, kaj mi ĝue gustumis la plezuron de la dioj; sed -nur la morto de l' malamiko povis min savi, kaj la morto obeis al -mi malbonvole. Mi esperis, ke, venkite de la doloro, la hundo fine -lasos min pasi; sed ĝi obstinegis kontraŭ mi, ĝi montris sian -ŝaŭmantan kaj sangokovritan buŝon, kvazaŭ por riproĉi min pri -miaj donacoj kaj diri al mi, ke ĝi ne mortos nevenĝite. Mi ĵetis -al ĝi mian naztukon: ĝi disŝiris ĝin tiel vigle, kiel mian -ĉapelon. La ĉielo jam ekklariĝis, kaj mi antaŭsentis, ke mi -faris neutilan mortigon. Ankoraŭ unu horo, kaj la rabistoj estos -sur miaj ŝultroj. Mi levis la kapon al tiu malbenita ĉambro, kiun -mi forlasis sen deziro al reveno, kaj kien la potenco de hundo min -baldaŭ rekondukos. Terura akvofalego renversis min, la vizaĝo -kontraŭ tero. - -Herbaĵbuloj, ŝtonetoj, fragmentoj de roko ruliĝis ĉirkaŭ mi -kun torento de glacia akvo. La digo estis rompita, kaj la tuta lago -malpleniĝis sur mian kapon. Tremado min ekkaptis: ĉiu ondo pasante -forportis kelkajn gradojn el mia animala varmeco, kaj mia sango -fariĝis tiel malvarma, kiel sango de fiŝo. Mi rigardas la hundon: -ĝi estas ĉiam ĉe la piedo de mia ŝtonego, batalanta kontraŭ -la morto, kontraŭ la fluo, kontraŭ ĉio, kun malfermita buŝo -kaj okuloj direktitaj al mi. Estis necesege fini. Mi malligis mian -herbujon, prenis ĝin per la du rimenoj, kaj frapis tiun abomenan -beston tiel furioze, ke la malamiko forlasis al mi la batalejon. La -torento kaptis ĝin flanke, rulis ĝin du- aŭ tri-foje, kaj ĝin -portis, mi ne scias kien. - -Mi saltas en la akvon: ĝi altiĝis ĝis mezkorpo; mi alkroĉiĝas -ĉe la ŝtonegoj de l' bordo; mi eliras el la fluo; mi albordiĝas, -mi skuas min, kaj mi krias: Hura por Mary-Ann! - -Kvar rabistoj elstariĝas el la tero kaj kaptas min ĉe la kolumo, -dirante: «Jen do ci estas, mortigisto! Venu ĉiuj! ni tenas lin! la -Reĝo estos kontenta! Vasili estos venĝita!» - -Ŝajnas, ke, nescie, mi estis droniginta mian amikon Vasili. - -En tiu tempo, sinjoro, mi estis ankoraŭ mortiginta neniun: Vasili -estis mia unua viktimo. Poste, mi faligis multajn aliajn, tute -kontraŭvole, kaj nur por defendi mian vivon; sed Vasili estas la -sola, kiu okazigis al mi penton, kvankam lia pereo rezultis de -vere senkulpa nesingardo. Vi scias, kio estas unua paŝo! Neniu -mortiginto, trovita de la polico, kaj kondukata inter du ĝendarmoj -ĝis la loko de lia krimo, mallevis la kapon pli humile ol mi. Mi -ne kuraĝis levi la okulojn al la honestuloj, kiuj min arestis; -mi ne sentis la forton, toleri iliajn malaprobajn rigardojn; mi -antaŭsentis, tremante, timegindan provon: mi estis certa, ke mi -estos prezentata al mia juĝonto kaj kondukata apud mian viktimon. -Kiel mi staros antaŭ la brovoj de l' Reĝo de la montoj, post tia -ago? Kiel mi revidos, ne mortante pro honto, la senvivan korpon de l' -malfeliĉa Vasili? Pli ol unufoje miaj genuoj fleksiĝis sub mi, kaj -mi estus restinta sur la vojo, sen la piedfrapoj, kiuj sekvis min. - -Mi trairis la senhoman tendaron, la skribejon de la Reĝo, okupitan -de kelkaj vunditoj, kaj mi malsupreniris, aŭ pli ĝuste mi falis -de la ŝtuparo en mian ĉambron. La akvo estis forfluinta lasante -ŝlimajn makulojn ĉe ĉiuj muroj kaj arboj. Lasta marĉero restis -en la loko, kie mi forprenis la herbon. La rabistoj, la Reĝo kaj la -monaĥo staris, laŭronde, ĉirkaŭ griza kaj kotoza objekto, kies -vido starigis la harojn sur mia kapo: ĝi estis Vasili. La ĉielo vin -gardu, sinjoro, iam vidi kadavron fasonitan de vi! La akvo, kaj la -koto, forfluante, estis demetintaj abomenan ŝmiraĵon ĉirkaŭ li. -Ĉu vi vidis iam dikan muŝon kaptitan depost tri aŭ kvar tagoj en -araneaĵo? La ŝpinbesto, ne povante forigi tian gaston, vindas ĝin -per volvaĵo de grizaj fadenoj, kaj ŝanĝas ĝin en senforman kaj -nerekoneblan mason; tia estis Vasili, kelkajn horojn post kiam li -vespermanĝis kun mi. Mi retrovis lin je dek paŝoj de la loko, kie -mi estis adiaŭinta lin. Mi ne scias, ĉu la rabistoj lin translokis, -aŭ ĉu li mem ruliĝis tien en la konvulsioj de l' agonio; tamen mi -inklinas konjekti, ke la morto estis dolĉa al li. Plena de vino, -kiel mi lasis lin, li pereis versimile sen batalo pro forta cerba -sangalfluo. - -Malbonsigna murmuro salutis mian alvenon. Haĝi-Stavros, pala kaj kun -frunto kuntirita, marŝis rekte al mi, kaptis min ĉe la maldekstra -manradiko, kaj tiris min tiel fortege, ke li kvazaŭ elartikigis mian -brakon. Li ĵetis min mezen de la rondo tiel vive, ke mi preskaŭ -metis la piedon sur la korpon de mia viktimo: mi reĵetis min rapide -malantaŭen. - -«Rigardu! kriis li al mi per tondra voĉo; rigardu, kion vi -faris! ĝuu vian ellaboraĵon! satigu viajn okulojn per via krimo. -Malfeliĉulo! sed kie do vi haltos? Kiu estis dirinta al mi, en la -tago, kiam mi akceptis vin ĉi tie, ke mi malfermas mian pordon al -mortigisto?» - -Mi balbutis kelkajn klarigojn; mi provis montri al la juĝanto, -ke mi estas kulpa nur pro nesingardo. Mi konfesis sincere, ke mi -ebriigis mian gardanton por liberigi min de lia observado, kaj -forkuri neĝenate el mia karcero; sed mi defendis min pri la krimo -de hommortigo. Ĉu mi estas kulpa, ke la plialtiĝo de l' akvo lin -dronigis, unu horon post mia foriro? La pruvo, ke mi deziris nenion -malbonan al li, estas, ke mi ne donis al li eĉ unu ponardfrapon dum -li estas morte ebria kaj mi havas liajn batalilojn en miaj manoj. Oni -povas lavi lian korpon, kaj kontroli, ke ĝi estas senvunda. - -«Almenaŭ, diris la Reĝo, konfesu, ke via nesingardemo estas ja tre -egoista kaj kulpa! Kiam via vivo ne estis minacata, kiam oni gardis -vin ĉi tie nur pro monsumo, vi forkuris pro avareco; vi pripensis -nur la ŝparon de kelkaj piastroj, kaj vi ne okupis vin pri tiu -plendindulo, kiun vi lasas morti malantaŭ vi! Vi ne zorgis pri mi, -kiun vi senigos de necesega helpanto! Kaj kiun momenton vi elektis -por fidrompi al ni? la tagon, kiam ĉiuj malfeliĉoj atakas nin kune; -kiam mi perdis miajn plej bonajn soldatojn; kiam Sofoklis estas -vundita, kiam la Korfuano estas mortanta, kiam la juna Spiro, en kiu -mi esperis, perdis la vivon, kiam ĉiuj miaj viroj estas lacaj kaj -senkuraĝigitaj! En tia momento vi havis la kuraĝon forpreni de mi -mian Vasili! Ĉu vi ne havas do homajn sentojn? Ĉu ne estis centfoje -preferinde, pagi honeste vian reaĉeton, kiel decas al bona kaptito, -plivole ol lasi diri, ke vi oferis la vivon de unu homo pro dek kvin -mil frankoj? - ---He! diable! ekkriis mi miavice, vi mortigis ja multajn aliajn, kaj -pro malpli multo.» - -Li respondis kun indeco: «Ĝi estas mia profesio, sinjoro: ĝi ne -estas la via. Mi estas rabisto, kaj vi estas doktoro. Mi estas Greko, -kaj vi estas Germano.» - -Al tio, mi havis nenion por respondi. Mi sentis ja, pro la tremado -de ĉiuj fibroj de mia koro, ke mi estas nek naskiĝinta nek edukita -por la hommortigista profesio. La Reĝo, pravigite de mia silento, -plialtiĝis sian voĉon je unu tono, kaj daŭrigis jene: - -«Ĉu vi scias, malŝatinda junulo, kia estis la bonega estaĵo, -kies morton vi kaŭzis? Li devenis de tiuj famegaj rabistoj el Suli, -kiuj daŭrigis tiel terurajn militojn por la religio kaj la patrujo -kontraŭ Ali el Tebelen, paŝaho de Janina. De kvar generacioj, ĉiuj -liaj avoj estas pendigitaj aŭ senkapigitaj; ne unu mortis en sia -lito. Ne pasis ankoraŭ ses jaroj, de kiam lia propra frato pereis en -Epiro sekve de kondamno je morto: li estis mortiginta mahometanon. -La pieco kaj la kuraĝo estas heredaj en tiu familio. Neniam Vasili -forgesis siajn religiajn devojn. Li donacis al la preĝejoj, li donis -al la malriĉuloj. La Paskan tagon, li bruligis pli dikan kandelegon -ol ĉiuj ceteraj. Li estus mortinta plivole ol malobei la fastan -leĝon, aŭ ol manĝi viandon en abstinenca tago. Li ŝparis por -rifuĝi en monaĥejon de monto Atos. Ĉu vi sciis tion?» - -Mi konfesis humile, ke mi ĝin sciis. - -«Ĉu vi sciis, ke li estas la plej brava el tiuj miaj kunuloj? Mi -volas depreni nenion el la persona merito de miaj aŭskultantoj, -sed Vasili havis blindan sindonemon, kuraĝegan obeemon, fervoron -nedetrueblan de iu ajn cirkonstanco. Nenia tasko estis tro kruta -laŭ bontrovo de lia kuraĝo; nenia ekzekuto tedis lian fidelecon. -Li estus buĉinta la tutan reĝolandon, se mi estus ordoninta, ke li -faru ĝin. Li estus elŝirinta okulon de sia plej bona amiko, pro -simpla signo de mia malgranda fingro. Kaj vi formortigis lin de mi! -Malfeliĉa Vasili! kiam mi havos vilaĝon por bruligi, avarulon por -meti sur rostilon, virinon por dispecigi, infanon por senhaŭtigi -vivantan, kiu cin anstataŭos?» - -Ĉiuj rabistoj elektrizitaj de tiu funebra parolo, ekkriis unuanime: -«Ni! Ni!» Unuj etendis la brakojn al la Reĝo, la aliaj elingigis -siajn ponardojn; la plej fervoraj alcelis min per siaj pistoloj. -Haĝi-Stavros haltigis ilian entuziasmon: li kovris min per sia -korpo, kaj daŭrigis sian parolon kiel sekvas: - -«Konsoliĝu, Vasili, ci ne restos nevenĝita. Se mi aŭskultus nur -mian doloron, mi oferdonus al cia animo la kapon de la mortiginto; -sed ĝi valoras dek kvin mil frankojn, kaj tiu penso detenas min. Ci -mem, se ci povus ekparoli, kiel ci faris iam en niaj konsiliĝoj, ci -petus, ke mi ŝparu liajn tagojn; ci malakceptus tiel multekostan -venĝon. Ne en la cirkonstancoj, en kiuj nin lasis cia morto, -konvenas fari malsaĝaĵojn kaj ĵeti la monon tra la fenestroj.» - -Li haltis momenton; mi spiris. - -«Sed, daŭrigis la Reĝo, mi scios kunigi la utilon kaj la justecon. -Mi punos la kulpulon, ne riskante la kapitalon. Lia puno estos la -plej bela ornamo de cia funebra ceremonio; kaj el supre de la lasta -Palikarejo, kien forflugis cia animo, ci rigardos kun ĝojo elpagigan -turmentadon, kiu ne kostos al ni unu soldon.» - -Tiu parolfino ravis la aŭdantaron. Ĉiuj estis ĉarmitaj, escepte -mi. Mi rompis al mi la kapon por diveni, kion la Reĝo rezervas al -mi, kaj mi estis tiel maltrankvila, ke miaj dentoj klakis ĝisrompe. -Certe, mi devis juĝi min feliĉa, ke mia vivo estas savita, kaj la -konservo de mia kapo ne ŝajnis al mi malŝatinda rezulto; sed mi -konis la elpenseman imagon de la Grekaj vojrabistoj: Haĝi-Stavros, -ne mortigante min, povos trudi al mi tian punon, ke mi ekmalamos la -vivon. La maljuna kanajlo rifuzis sciigi al mi, al kia turmento li -destinas min. Li kompatis tiel malmulte al mia sufero, ke li devigis -min, ĉeesti la funebran ceremonion de lia leŭtenanto. - -La korpon oni senvestigis, transportis apud la fonton, kaj plene -lavis. La trajtoj de Vasili estis apenaŭ difektitaj; la kvazaŭ -oscedanta buŝo havis ankoraŭ la malfacilan rideton de l' ebrieco; -liaj malfermitaj okuloj konservis malspritegan rigardon. La membroj -perdis nenion el sia fleksebleco; la kadavra rigideco alvenas malfrue -ĉe la homoj, kiuj mortis akcidente. - -La _kafeĝi_ de l' Reĝo kaj lia ĉibuk-portisto faris la tualeton de -l' mortinto. Haĝi-Stavros pagis la elspezon, ĉar li heredis. Vasili -ne havis plu familion, kaj ĉiuj liaj propraĵoj estis apartenontaj -al la Reĝo. Oni vestis la korpon per maldika ĉemizo, jupo el bela -perkalo kaj arĝentbrodita jako. Oni kovris liajn malsekajn harojn -per ĉapo preskaŭ nova. Oni enfermis en gamaŝojn el ruĝa silko -liajn krurojn, kiuj ne kuros plu. Oni piedvestis lin per babuŝoj el -Rusa ledo. Dum sia tuta vivo, la malfeliĉa Vasili neniam estis tiel -pura kaj bela. Oni ŝmiris karminon sur liajn lipojn; oni kolorigis -lin blanke kaj ruĝe, kiel junamiston, kiu tuj eniros la scenejon. -Dum la tuta faro, la orkestro de la rabistoj ludis funebran arion, -kiun vi certe aŭdis pli ol unufoje sur la stratoj de Ateno. Mi -ĝojas, ke mi ne mortis en Grekujo, ĉar ĝi estas abomena muziko, -kaj mi konsoliĝus neniam, se mi estus enterigita kun tiu akompano. - -Kvar rabistoj komencis fosi tombon meze de la ĉambro, sur la loko -de la tendo de S-ino Simons, tie, kie Mary-Ann estis dorminta. Du -aliaj kuris al la tenejo por preni kandelegojn, kiujn ili disdonis al -la ĉeestantaro. Mi ricevis unu; kiel ĉiuj. La monaĥo ekkantis la -Diservon por la mortintoj. Haĝi-Stavros psalmodiris la respondojn -per firma voĉo, kiu tuŝis min ĝis en la fundo de l' animo. Venteto -blovis, kaj la vakso de mia kandelego falis sur mian manon kiel -bruliga pluvo; sed tio estis, ho ve! tre malmulte, kompare kun tio, -kio min atendis. Mi estus volonte aboninta tiun ĉi doloron, se estus -eble, ke la ceremonio neniam finiĝos. - -Ĝi finiĝis tamen. Kiam la lasta preĝo estis dirita, la Reĝo -alproksimiĝis solene al la brakportilo, sur kiu kuŝis la korpo, kaj -kisis ĉi tiun ĉe la frunto. La rabistoj, unu post alia, sekvis lian -ekzemplon. Mi tremegis pensante, ke mia vico venos tuj. Mi kaŝis min -malantaŭ tiuj, kiuj jam ludis sian rolon, sed la Reĝo vidis min kaj -diris: «Estas via vico. Marŝu do! vi ŝuldas ja tion al li.» - -Ĉu tio estas fine la puno, je kiu li minacis min? Justema homo estus -kontentiĝinta malpli koste. Mi ĵuras al vi, sinjoro, ke ne estas -infana ludo, kisi la lipojn de kadavro, precipe kiam oni riproĉas -sin pro ĝia mortigo. Mi antaŭeniris al la portilo, mi rigardis -rekten tiun vizaĝon, kies malfermitaj okuloj ŝajnis ridi pri mia -embaraso; mi kliniĝis la kapon, mi tuŝetis la lipojn. Ŝercema -rabisto apogis la manon sur mian nukon. Mia buŝo platiĝis sur la -malvarma buŝo; mi sentis la kontakton de liaj glaciaj dentoj, kaj -mi releviĝis kaptite de teruro, kunportante mi ne scias kian guston -de morto, kiu premas ankoraŭ mian gorĝon en la momento, kiam mi -parolas al vi. La virinoj estas vere feliĉaj: ili havas la rimedon -sveni. - -Tiam oni mallevigis la kadavron en la teron. Oni ĵetis sur ĝin -plenmanon da floroj, unu panon, unu pomon, kaj kelkajn gutojn da vino -el Egino. Tio estis, kion li malplej bezonis. La fosaĵo estis rapide -fermita, pli rapide ol mi estus dezirinta. Rabisto rimarkigis, ke oni -bezonus du bastonojn por fari krucon. Haĝi-Stavros respondis al li: -«Estu trankvila; oni metos la bastonojn de la _milordo_.» Mi lasas -vin imagi, ĉu mia koro bruegis en mia brusto. Kiajn bastonojn? Kio -estas komuna inter la bastonoj kaj mi? - -La Reĝo faris signon al ŝia _ĉibuĝi_, kiu kuris al la oficejoj -kaj revenis kun du longaj stangoj el Apolona laŭro. Haĝi-Stavros -prenis la funebran portilon kaj portis ĝin sur la tombon. Li apogis -ĝin sur la ĵus ŝovelitan teron, levigis unu el ĝiaj ekstremaĵoj -dum la alia restis tere, kaj diris al mi kun rideto. «Por vi, mi -laboras. Senŝuigu vin, mi petas.» - -Li legis verŝajne en miaj okuloj demandon plenan de angoro kaj -timego, ĉar li respondis al la paroloj, kiujn mi ne kuraĝis diri: - -«Mi ne estas malbona, kaj mi ĉiam malamis la neutilajn severaĵojn. -Pro tio mi volas trudi al vi punon, kiu utilos al ni, liberigante -nin, de nun, de via gardado. De kelkaj tagoj, vi havas obstinan -forkuremon. Mi esperas, ke, kiam vi estos ricevinta dudek -bastonfrapojn sur la piedplandoj, vi ne bezonos plu gardanton, -kaj via amo al la vojaĝoj kvietiĝos por kelka tempo. Ĝi estas -turmento, kiun mi konas; la Turkoj suferigis ĝin al mi dum mia -juneco, kaj mi scias pro sperto, ke ĝi ne mortigas. Ĝi doloras tre; -vi krios, mi informas vin pri tio. Vasili aŭdos vin el la fundo de -sia tombo, kaj li estos kontenta pri ni.» - -Ĉe tiu ekscio, mia unua ideo estis uzi miajn krurojn, dum -mi disponas ilin ankoraŭ. Sed kredinde mia voleco estis tre -malsana, ĉar estis al mi neeble meti unu piedon antaŭ la alian. -Haĝi-Stavros sublevis min tiel facile, kiel ni kolektas insekton -sur vojo. Mi sentis, ke oni ligas kaj senŝuigas min, antaŭ ol unu -penso, elirinta el mia cerbo, havis la tempon atingi la ekstremaĵon -de la membroj. Mi scias, nek sur kion oni apogis miajn piedojn, -nek kiel oni malhelpis, ke ili retroiru ĝis mia kapo ĉe la unua -bastonfrapo. Mi vidis ambaŭ stangojn turniĝadi antaŭ mi, unu -dekstre, la alia maldekstre; mi fermis la okulojn, kaj atendis. -Mi certe ne atendis dum dekono da sekundo, kaj tamen, dum tiel -mallonga daŭro, mi havis la tempon sendi benon al mia patro, kison -al Mary-Ann, kaj pli ol cent mil malbenojn dividotajn inter S-ino -Simons kaj John Harris. - -Mi ne svenis eĉ unu momento; ĝi estas kapablo, kiu mankas al mi, -mi jam diris al vi. Tial, nenio perdiĝis. Mi sentis ĉiujn frapojn, -unu post la alia. La unua estis tiel furioza, ke mi kredis, ke la -ceteraj povos fari nenion plie. Ĝi trafis min meze de la piedplando, -sub tiu elasta arkaĵeto, kiu estas antaŭ la kalkano kaj portas la -korpon. Ne estas la piedo, kiu sentis doloron, tiun fojon; sed mi -kredis, ke la ostoj de miaj malfeliĉaj kruroj dispeciĝos. La dua -trafis min pli malsupre, precize sub la kalkanoj; ĝi donis al mi -profundan, fortegan skuon, kiu ŝancelis la tutan vertebraron, kaj -plenigis per terura tumulto mian kranion kvazaŭ diskrevontan. La -tria tuŝis rekte la fingrojn kaj produktis akran kaj pikan senton, -kiu trakuris la tutan antaŭan parton de l' korpo kaj kredigis al mi -dum momento, ke la ekstremaĵo de l' bastono relevis la pinton de mia -nazo. Tiu momento estas, mi kredas, kiam la sango spruĉis unuafoje. -La frapoj intersekvis laŭ sama vico kaj sur la samaj lokoj, post -egalaj intertempoj. Mi havis sufiĉe da kuraĝo por silenti ĉe -la du unuaj; mi kriis ĉe la tria, mi blekegis ĉe la kvara, mi -ĝemis ĉe la kvina kaj la postaj. Ĉe la deka, la karno mem ne havis -plu sufiĉan forton por plendi: mi silentis. Sed la neniigo de la -korpa forto malpligrandigis neniel la klarecon de miaj perceptoj. -Mi ne estis kapabla levi la palpebroj, kaj tamen la plej malforta -bruo atingis tro bone miajn orelojn. Mi ne perdis unu vorton de -tio, kion oni diris ĉirkaŭ mi. Tio estas observo, kiun mi memoros -iam, se mi praktikos la medicinon. La kuracistoj ne ĝenas sin por -kondamni malsanulon, je kvar paŝoj de lia lito, ne pripensante, ke -la plendindulo havas eble ankoraŭ sufiĉan aŭdon por ilin kompreni. -Mi aŭdis junan rabiston, kiu diras al la Reĝo: «Li mortis. Kial -ni lacigas du virojn sen profito por iu?» Haĝi-Stavros respondis: -«Timu nenion. Mi ricevis sesdek intersekve, kaj du tagojn poste, mi -dancis la _Romaikon_. - ---Kiel ci faris? - ---Mi uzis la ŝmiraĵon de Itala renegato, nomita Luiĝi-Bej'.... -Kien ni alvenis? Kiom da frapoj? - ---Dek sep. - ---Ankoraŭ tri, infanoj; kaj zorge preparu la lastajn.» - -La bastono vane falis. La lastaj frapoj trafis sangokovritan, sed -sensentan materion. La doloro estis preskaŭ paralizinta min. - -Oni forprenis min el la portilo; oni malligis la ŝnurojn; oni -vindis miajn piedojn per kompresoj de malvarma akvo, kaj ĉar mi -sentis soifon de vundito, oni donis al mi grandan glason da vino. -La kolero revenis al mi antaŭ la forto. Mi ne scias, ĉu vi estas -konstruita kiel mi, sed mi konas nenion tiel humiligan, kiel estas -korpa puno. Esti naskiĝinta dum la 19a jarcento, uzi la vaporon kaj -la elektron, posedi duonon el la sekretoj de la naturo, koni plene -ĉion, kion la scienco eltrovis por la bonstato kaj la sendanĝereco -de la homo, scii, kiel oni kuracas la febron, kiel oni malhelpas la -variolon, kiel oni rompas ŝtonon en la veziko, kaj ne esti kapabla -sin defendi kontraŭ bastonfrapo, tio estas iom troa, laŭvere! Se mi -estus soldato kaj submetita al korpaj punoj, mi nepre mortigus miajn -estrojn. - -Kiam mi vidis min sidanta sur la algluanta tero, kun piedoj -enkatenitaj de l' doloro, kun malvivaj manoj; kiam mi ekvidis -ĉirkaŭ mi la homojn, kiuj min batis, tiun, kiu min batigis, kaj -tiuj, kiuj rigardis dum oni batas min, la kolero, la honto, la sento -de mia ofendita indeco, de la malrespektita justeco, de la brute -suferigita inteligento, enblovis, en mian senfortan korpon, plenecon -de malamo, de ribelo kaj de venĝemo. Mi forgesis ĉion, kalkulon, -utilon, singardon, estontecon; mi ellasis ĉiujn veraĵojn, kiuj min -sufokis; torento da insultoj suprenvenis rekte al miaj lipoj, dum -la eksterŝutita galo superfluis kiel flava ŝaŭmo ĝis en miaj -okulblankoj. Certe, mi ne estas oratoro, kaj miaj solecaj studoj -ne kutimigis min al la uzo de la parolo; sed la indigno, kiu naskis -poetojn, pruntis al mi dum horkvarono la sovaĝan elokventecon de -tiuj Kantabraj kaptitoj, kiuj elspiris la animon kun insultoj kaj -kraĉis sian lastan sopiron al la vizaĝo de la venkintaj Romanoj. -Ĉion, kio povas ofendi homon en lia fiereco, en lia amemo kaj en -liaj plej karaj sentoj, mi diris al la Reĝo de la montoj. Mi metis -lin en la rangon de la malpuregaj bestoj kaj rifuzis al li eĉ la -nomon de homo. Mi insultis lin en lia patrino, kaj en lia edzino, -kaj en lia filino, kaj en lia tuta geidaro. Mi dezirus ĉion ripeti -laŭtekste al vi, kion aŭdi mi lin devigis, sed la vortoj mankas -al mi hodiaŭ ĉar mi estas malvarmsanga. Tiumomente, mi fabrikis -ĉiuspecajn esprimojn, kiuj ne troviĝas en la vortaro, kaj kiujn -oni komprenis tamen, ĉar la rabista aŭdantaro blekegis sub miaj -paroloj, kiel ĉashundaro sub la vipoj de la kondukistoj. Sed vane -mi rigardis la maljunan Palikaron, mi observis ĉiujn muskolojn de -lia vizaĝo, mi esploris avide la plej malgrandajn sulkojn de lia -frunto, mi ne konstatis ĉe li signeton de emocio. Haĝi-Stavros ne -brovumis pli ol busto el marmoro. Li respondis al ĉiuj miaj ofendoj -per la senmova insulto de la malŝato. Lia sintenado incitegis min -ĝis frenezeco. Mi havis momenton de deliro. Nubo, ruĝa kiel sango, -pasis antaŭ miaj okuloj. Mi leviĝas subite sur miaj kontuzitaj -piedoj, mi ekvidas pistolon ĉe la zonumo de rabisto, mi eltiras -ĝin, mi levas la ĉanon, mi alcelas la Reĝon el proksimege, la pafo -sonas, kaj mi falas renversen murmurante: «Mi estas venĝita!» - -Li estas, kiu min relevis. Mi rigardis lin kun tiel profunda mirego, -kvazaŭ mi vidus lin elirinta el la infero. Li ne ŝajnis emociita, -kaj ridetis kviete, kiel senmortulo. Kaj tamen, sinjoro, mi ne -maltrafis lin. Mia kuglo tuŝis lin ĉe la frunto, unu centimetron -super la maldekstra brovo: sanga signo ĝin pruvis. Sed, ĉu tial, -ke la pistolo estis malbone ŝargita, aŭ ke la pulvo estis malbona, -aŭ pli versimile ke la kuglo glitis sur la osto de l' kranio, mia -pistolpafo produktis nur defrotaĵon! - -La nevundebla monstro sidigis min zorge sur la teron, kliniĝis -al mi, tiris mian orelon, kaj diris: «Kial vi provas la neeblon, -junulo? Mi antaŭsciigis vin, ke mia kapo ne estas trapafebla, kaj -vi scias, ke mi neniam mensogas. Ĉu oni ne rakontis ankaŭ al vi, -ke Ibrahim min alpafigis de sep Egiptoj, kaj mi savis mian haŭton? -Mi esperas, ke vi ne pretendas esti pli lerta ol sep Egiptoj! Sed -aŭskultu: kvankam vi estas homo el la Nordo, vi havas la manon -rapida! Tio estas via afero! Diable! se mia patrino, pri kiu vi ĵus -parolis tiel senpripense, ne estus konstruinta min fortike, mi estus -homo enterigota. Iu ajn, en mia loko, estus mortinta, ne dirante -dankon. Miaflanke, tiaj okazaĵoj min rejunigas. Ili memorigas al -mi mian bonan tempon. Je via aĝo, mi elmetis mian vivon kvarfoje -en ĉiu tago, kaj mi digestis nur des pli bone. Nu, mi ne koleras -kontraŭ vi, kaj mi pardonas vian movon de malpacienco. Sed pro -tio, ke ĉiuj miaj regatoj ne estas netrapafeblaj, kaj ke vi povus -cedi denove al via nesingardemo, ni uzos por viaj manoj la saman -kuracon, ol por viaj piedoj. Nenio malhelpus nin, komenci tuj: tamen -mi atendos ĝis morgaŭ, pro intereso al via sano. Vi vidas, ke -la bastono estas ĝentila batalilo, kiu ne mortigas: vi mem ĵus -pruvis, ke bastonfrapita homo egalvaloras du. La morgaŭa ceremonio -okupos vin. La kaptitoj ne scias, kiamaniere pasigi sian tempon. -La senokupeco estas, kiu donis al vi malbonajn konsilojn. Cetere, -estu trankvila: tuj post alveno de via reaĉeto, mi kuracos viajn -defrotaĵojn. Restas ankoraŭ al mi iom da ŝmiraĵo de Luiĝi-bej. -Nenio vidiĝos plu post du tagoj, kaj vi povos valsi en la balo de la -palaco, ne sciigante al viaj kundancantinoj, ke ili apogas sin sur la -brako de elbatita sinjoro.» - -Mi ne estas Greko, mi, kaj la insultoj vundas min tiel grave, kiel la -batoj. Mi montris la pugnon al la maljuna pendindulo, kaj mi kriis -per ĉiuj miaj fortoj: - -«Ne, kanajlo, mia reaĉeto estos neniam pagita! ne! mi petis monon -de neniu! Ci ricevos el mi nur mian kapon, kiu neniel utilos al ci. -Prenu ĝin tuj, laŭ cia bontrovo. Ci faros servon al mi, kaj al ci -ankaŭ. Ci ŝparigos al mi du semajnojn da turmentoj, kaj la naŭzon -pro cia vido, kiu estas la plej grava el tiuj turmentoj. Kaj ci mem -ŝparos mian dusemajnan nutradon. Ne hezitu, ci ne ricevos alian -profiton de mi!» - -Li ridetis, levis la ŝultrojn kaj respondis: «Ta! ta! ta! ta! -Jen vere miaj junuloj! ili iras ĉiam tro antaŭen! Ĉe la unua -malhelpo, ili ĉion forlasas. Se mi aŭskultus vin, mi bedaŭrus ĝin -antaŭ ok tagoj, kaj vi ankaŭ. La Anglinoj pagos, mi estas certa. Mi -konas ankoraŭ la virinojn, kvankam delonge mi vivas izole. Kion oni -dirus, se mi mortigus vin hodiaŭ kaj la reaĉeto alvenus morgaŭ? -Oni diskonigus la famon, ke mi malrespektis mian parolon, kaj miaj -estontaj kaptitoj suferus buĉadon kiel ŝafidoj, ne petante unu -centimon de siaj parencoj. Ni ne malbonigu la metion! - ---Ha! Ci kredas, lerta homo, ke la Anglinoj cin pagis! Jes, ili pagis -cin, kiel ci meritis! - ---Vi estas tro afabla. - ---Ilia reaĉeto kostos al ci okdek mil frankojn, ĉu ci aŭdas? Okdek -mil frankojn el cia poŝo! - ---Ne diru do tiajn parolojn! Oni kredus, ke la bastonoj trafis vin -ĉe la kapon. - ---Mi tion diras, kio estas. Ĉu ci memoras la nomon de ciaj -kaptitinoj? - ---Ne, sed mi havas ĝin skribe. - ---Mi helpos cian memoron. La sinjorino estas nomata Simons. - ---Nu? - ---Asocianino de la firmo Barley, en Londono. - ---Mia bankiero? - ---Ĝuste. - ---Kiel ci scias la nomon de mia bankiero? - ---Kial ci diktis cian korespondadon en mia ĉeesto? - ---Cetere, tute egale? Ili ne povas friponi min; ili ne estas Grekoj, -ili estas Angloj; la tribunaloj.... Mi faros proceson! - ---Kaj ci perdos. Ili havas kvitancon. - ---Estas vere. Sed pro kiu fataleco mi donis al ili kvitancon? - ---Pro tio, ke mi konsilis ĝin al ci, plendinda homo! - ---Kanajlo! malbone baptita hundo! infera skismano! ci senhavigis -min! ci perfidis min! ci friponis min! Okdek mil frankoj! Mi havas -la respondecon! Se almenaŭ Barley kaj K-o estus la bankieroj de -la Kompanio! mi perdus nur mian parton. Sed ili havas nur miajn -kapitalojn, mi perdos ĉion. Ĉu vere ci estas certa, ke ŝi estas el -la firmo Barley? - ---Same, kiel certa, ke mi mortos hodiaŭ. - ---Ne, ci mortos nur morgaŭ. Ci ne suferis sufiĉe. Oni trudos al ci -doloron por okdek mil frankoj. Kian turmenton mi elpensos? Okdek mil -frankoj? Okdek mil mortoj estus malmulto. Kion do mi faris al tiu -perfidulo, kiu ŝtelis de mi kvardek mil? Pfu! Infana ludo, ŝerco! -Li ne kriegis du horojn! Mi trovos ion pli konvenan. Sed, se ekzistus -du samnomaj firmoj? - ---Placo Cavendish, 31! - ---Jes, tia estas la adreso. Malspritulo! kial ci ne informis min, -anstataŭ min perfidi? Mi estus postulinta de ili la duoblon. Ili -estus pagintaj; ili estas sufiĉe riĉaj. Mi ne estus doninta -kvitancon: mi ne donos plu tian.... Ne, ne! tiu fojo estas la -lasta!... Ricevite: cent mil frankojn de S-ino Simons! Kia -malsprita frazo! Ĉu vere mi estas, kiu diktis tion?... Sed -mi pripensas! mi ne subsignis!... Jes, sed mia sigelo valoras -subskribon: ili havas dudek leterojn de mi. Kial ci petis de mi tiun -kvitancon? Kion ci atendis el tiuj du virinoj? Dek kvin mil frankojn -por cia reaĉeto.... Ĉie, la egoismo!... Ci devis alkonfidi cin al -mi: mi estus resendinta cin senpage; mi estus eĉ paginta cin. Se -ci estas malriĉa, kiel ci diras, ci devas scii, kiel bona estas la -mono. Ĉu ci imagas nur, kio estas sumo da okdek mil frankoj? Ĉu ci -scias, kioman volumenon ĝi faras en ĉambro? kiom da ormoneroj ĝi -enhavas? kaj kiom da mono oni povas gajni en la negoco per okdek mil -frankoj? Ĝi estas riĉaĵo, kanajlo! Ci ŝtelis de mi riĉaĵon! Ci -senigis mian filinon, la solan estaĵon, kiun mi amas en la mondo. -Ŝi estas, por kiu mi laboras. Sed, se ci konas miajn aferojn, ci -scias, ke mi trakuras la montaron dum plena jaro por gajni kvardek -mil frankojn. Ci forprenis du jarojn el mia vivo: estas, kvazaŭ mi -dormis du jarojn!» - -Mi estis do fine trovinta la vundeblan lokon! La maljuna Palikaro -estis trafita ĉe la koro. Mi sciis, ke mia konto estas fermita, mi -esperis neniun pardonon, kaj tamen mi sentis maldolĉan ĝojon pro -la konfuziĝo de tiu kvietega vizaĝo kaj de tiu masko el ŝtono. -Plezure mi sekvis, sur la sulkoj de lia vizaĝo, la konvulsian movon -de la pasio, same kiel la ŝippereinto, vaganta sur furioza maro, -admiras malproksime la ondon, kiu lin englutos. Mi estis simila al -la pensanta kano, kiun la bruta universo premegas per sia maso, kaj -kiu mortante konsoliĝas pro la fiera konscio pri sia supereco[8]. Mi -pensis fierege: «Mi pereos en la turmentoj, sed mi estas estro de -mia estro, kaj turmentisto de mia turmentisto». - - - - -VII - -JOHN HARRIS - - -La Reĝo konsideradis sian venĝon, kiel homo, fastinte tri tagojn, -rigardas bonan manĝon. Li esploris intersekve ĉiujn pladojn, -mi volas diri, ĉiujn turmentojn; li pasigis la langon sur siaj -sekiĝintaj lipoj, sed li ne sciis, per kio li komencos, nek kion -li elektos. Ŝajnis, kvazaŭ pro troa malsato li estus perdinta la -apetiton. Li pugnofrapis sian kapon, kvazaŭ por ŝprucigi ion el -ĝi; sed la ideoj eliris tiel rapide kaj tiel kunpremite, ke estis -malfacile kapti unu el ili ĉe ĝia paso. «Parolu do! kriis li al -siaj regatoj. Konsilu al mi. Por kio vi estas utilaj, se vi ne estas -kapablaj doni konsilon? Ĉu mi atendos, ĝis kiam la Korfuano estos -reveninta, aŭ kiam Vasili aŭdigos sian voĉon el la fundo de la -tombo? Trovu al mi, brutuloj, kiuj vi estas, turmenton, kiu valoru -okdek mil frankojn!» - -La juna _ĉibuĝi_ diris al sia estro: «Al mi venas ideo. Unu -el ciaj oficiroj mortis, unu forestas, tria estas vundita. Faru -konkurson por iliaj oficoj. Promesu, ke tiuj, kiuj scios venĝi cin -la plej bone, anstataŭos Sofoklis, la Korfuanon kaj Vasili.» - -Haĝi-Stavros ridetis kompleze pri tiu elpenso. Li karesis la -mentonon de l' knabo kaj diris: - -«Ci estas ambicia, hometo! Bonege! La ambicio estas la risorto de -l' kuraĝo. Konsentite pri la konkurso! Ĝi estas moderna ideo el -Eŭropo; tio plaĉas al mi. Por cin rekompenci, ci opinios unua, kaj -se ci trovos ion bela, Vasili ne havos alian heredonton, ol cin. - ---Mi volus, diris la knabo, eltiri kelkajn dentojn de la _milordo_, -meti enbuŝaĵon en sian buŝon, kaj kurigi lin, bridumitan, ĝis -kiam li falos pro laceco. - ---Liaj piedoj estas tro malsanaj: li falus ĉe la dua paŝo. Viavice, -nun! Tamburis, Mustakas, Koltzida, Milotis, parolu, mi aŭskultas -vin. - ---Mi, diris Koltzida, rompus bolantajn ovojn sub liaj akseloj. -Mi provis jam tion ĉe virino el Megara, kaj mi ricevis multe da -plezuro. - ---Mi, diris Tamburis, kuŝigus lin teren kun ŝtono da kvincent -funtoj sur la brusto. Oni elstreĉas la langon kaj oni kraĉas -sangon; ĝi estas sufiĉe bela spektaklo. - ---Mi, diris Milotis, metus vinagron en liajn naztruojn, kaj enpuŝus -dornojn sub liajn ungojn. Oni ternas rave, kaj oni ne scias, kien -meti siajn manojn.» - -Mustakas estis unu el la kuiristoj de la bando. Li proponis, ke oni -kuiru min malrapide. La vizaĝo de l' Reĝo heliĝis. - -La monaĥo ĉeestis la konferencon kaj lasis paroli, ne esprimante -sian opinion. Tamen, li kompatis min, kiom ebligis lia sentemeco, kaj -helpis min, proporcie al lia inteligento. «Mustakas, diris li, estas -tro malbonkora. Oni povas ja turmenti la _milordon_, ne bruligante -lin vivantan. Se vi nutrus lin per peklaĵo, ne permesante, ke li -trinku, li daŭrus longe, li suferus multe, kaj la Reĝo kontentigus -sian venĝemon, ne elvokante tiun de Dio. Tute neprofiteman konsilon -mi donas al vi; ĝi produktos nenion al mi; sed mi volus, ke ĉiuj -estu kontentaj, ĉar la monaĥejo enspezis ja la dekonimposton. - ---Haltu! interrompis la _kafeĝi_. «Bona maljunulo», mi havas -ideon, kiu egalvaloras la cian. Mi kondamnas la _milordon_ je morto -pro malsato. La ceteraj faros al li tiom da malbono, kiom ili volos; -mi pretendas malhelpi nenion. Sed mi gardostaros antaŭ lia buŝo, -kaj mi zorgos por ke nek guto da akvo nek peceto da pano ĝin eniru. -La laceco duobligos lian malsaton, la vundoj ekbruligos lian soifon -kaj la tuta laboro de la ceteraj utilos fine al mia profito. Kion ci -diras pri tio, cia Reĝa Moŝto? Ĉu mi rezonis bone kaj ci donas al -mi la heredaĵon de Vasili? - ---Iru ĉiuj al la diablo! diris la Reĝo. Vi rezonus malpli kviete, -se la malnoblulo estus ŝtelinta de vi okdek mil frankojn! Forportu -lin en la tendaron, kaj amuzu vin per li. Sed ve al la mallertulo, -kiu mortigus lin pro nesingardo! Tiu ĉi homo devas morti nur per -mia mano. Mi volas, ke li repagu al mi per plezuro ĉion, kion li -forprenis de mi permone. Li verŝos gutope la sangon de siaj vejnoj, -kiel malbona ŝuldanto, kiu elpagas soldope.» - -Vi ne povas kredi, sinjoroj, per kiaj krampoj la plej malfeliĉa homo -estas ankoraŭ ligita kun la vivo. Certe, mi estis avidega morti; -kaj nenio pli feliĉa povis okazi al mi, ol perei per unu sola fojo. -Tamen, io ĝojis en mi ĉe tiu minaco de Haĝi-Stavros. Mi benis la -longecon de mia turmentado. Espera instinkto tiklis la fundon de mia -koro. Se bonfarulo estus proponinta al mi, pafi en mian kapon, mi -estus hezitinta. - -Kvar rabistoj prenis min ĉe kapo kaj kruroj, kaj portis min, kiel -blekegantan pakon, tra la skribejo de l' Reĝo. Mia voĉo vekis -Sofoklis sur lia kuŝejo. Li vokis siajn kunulojn, rakontigis al si -la novaĵojn, kaj petis vidi min el proksime. Ĝi estis kaprico de -malsanulo. Oni ĵetis min teren apud li: - -«_Milordo_, diris li al mi, ni estas ambaŭ en tre malbona stato; -sed oni povas veti multon, ke mi releviĝos antaŭ vi. Ŝajnas, ke -oni pripensas jam por doni al mi posteulon. Kiel maljustaj estas -la homoj! Mia ofico en konkurso! Nu mi volas ankaŭ konkursi kaj -stariĝi kiel kandidato. Vi atestos por mi, kaj vi pruvos per viaj -ĝemoj, ke Sofoklis ne mortis ankoraŭ. Oni tuj ligos viajn kvar -membrojn, kaj mi prenas sur min, turmenti vin per unu sola mano tiel -vigle, kiel la plej bonfarta el tiuj sinjoroj.» - -Por komplezi al la sentaŭgulo, oni ligis miajn brakojn. Li petis, -ke oni turnu lin al mi, kaj komencis fortiri miajn harojn, unu post -alia, kun la pacienco kaj la reguleco de profesia senharigistino. -Kiam mi vidis, ĝis kio malgraviĝas tiu nova turmento, mi kredis, -ke la vundito, tuŝite de mia mizero kaj kompatante pro siaj propraj -suferoj, volas liberigi min de siaj kamaradoj kaj havigi al mi unu -horon da ripozo. La fortiro de unu haro estas multe malpli dolora -ol pinglopiko. La dudek unuaj foriris unu post la alia ne lasante -bedaŭron al mi, kaj mi deziris kore bonan vojaĝon al ili. Sed mi -devis baldaŭ kanti laŭ alia tono. La kranihaŭto, incitite de -multego da nesenteblaj vundoj, inflamis. Juko malpreciza, poste -iom pli akra, poste netolerebla, kuris ĉirkaŭ mia kapo. Mi volis -almeti la manojn tien; mi komprenis, pro kia intenco la sovaĝulo -min ligigis. La senpacienco pligrandigis la suferon; mia tuta sango -alfluis al la kapo. Ĉiufoje, kiam la mano de Sofoklis alproksimiĝis -al mia hararo, doloroza tremado disvastiĝis en la tutan korpon. Mil -neklarigeblaj jukoj turmentis miajn krurojn kaj brakojn. La nervaro, -ĉiuloke incitegita, envolvis min per reto pli dolora ol la tuniko de -Dejaniro. Mi ruliĝis tere, mi kriis, mi petis pardonon, mi bedaŭris -la bastonbatojn sur la piedplandoj. La turmentisto kompatis min, -nur kiam liaj fortoj estis komsumitaj. Kiam li sentis sian vidon -malklara, sian kapon peza kaj sian brakon laca, li faris lastan -penon, enŝovis la manon en miajn harojn, ekkaptis plenan tufon da -ili, kaj lasis sin refali sur sian kuŝejon, eltirante el mi krion de -malespero. - -«Venu kun mi, diris Mustakas. Ci juĝos, apud mia fajro, ĉu mi tiom -valoras, kiom Sofoklis, kaj ĉu mi meritas leŭtenantan oficon.» - -Li levis min, kiel plumon, kaj portis min en la tendaron, antaŭ -amason de rezina ligno kaj dornaĵaro. Li malligis la ŝnurojn, -forprenis miajn vestaĵojn kaj ĉemizon, lasante al mi nur la -pantalonon. «Ci estos, diris li, mia kuireja helpanto. Ni ekbruligos -fajron kaj preparos kune la manĝon de l' Reĝo.» - -Li ekflamigis la ŝtiparon kaj etendis min laŭdorse, je du futoj de -monto el flamoj. La ligno kraketis; la brulruĝaj karboj falis hajle -ĉirkaŭ mi. La varmo estis netolerebla. Mi trenis min per la manoj -iom pli malproksimen, sed li revenis kun pato, kaj repuŝis min per -la piedo ĝis la loko, kien li estis metinta min. - -«Rigardu atente, diris li, kaj profitu miajn lecionojn. Jen la -internaĵo de tri ŝafidoj: ĝi sufiĉas por nutri dudek homojn. -La Reĝo elektos la plej delikatajn partojn; li disdonos la reston -al siaj amikoj. Ci ne estas tiumomente inter ĉi tiuj, kaj se ci -gustumos mian kuiraĵon, ĝi estos nur per la okuloj.» - -Mi aŭdis baldaŭ la fritaĵon, kiu bolas, kaj tiu bruo memorigis -al mi, ke mi fastas de hieraŭ. Mia stomako enviciĝis inter miajn -turmentistojn, kaj mi havis unu plian malamikon. Mustakas prezentis -la paton sub miajn okulojn, kaj briligis antaŭ miaj rigardoj la -apetitdonan koloron de la viando. Li skuis sub miaj naztruoj la -allogaj parfumoj de la rostita ŝafido. Subite, li rimarkis, ke -li forgesis ian spicon, kaj kuris por preni salon kaj pipron, -alkonfidante la paton al mia diligenteco. La unua ideo, kiu venis -al mi, estis, ŝteli pecon da viando; sed la rabistoj estis nur je -dek paŝoj; ili estus malhelpintaj min ĝustatempe. «Se, almenaŭ, -pensis mi, mi havus ankoraŭ mian pakon de arseniko!» Kion mi faris -el ĝi? Mi ne estis remetinta ĝin en la herbujon. Mi metis la manojn -en ambaŭ poŝojn. Mi prenis el ili malpuran paperon kaj plenmanon da -tiu bonfaronta polvo, kiu eble min savos kaj almenaŭ min venĝos. - -Mustakas revenis en la momento, kiam mia dekstra mano estis -malfermita super la pato. Li ekkaptis mian brakon, enigis sian -rigardon ĝis la fundo de miaj okuloj, kaj diris per minaca voĉo: -«Mi scias, kion ci faris.» - -Mia brako falis senkuraĝigite. La kuiristo daŭrigis: - -«Jes, ci ĵetis ion sur la manĝon de la Reĝo. - ---Kion do? - ---Sorĉaĵon. Sed tute egale. Iru, mia malfeliĉa _milordo_, -Haĝi-Stavros estas pli lerta sorĉisto ol ci. Mi tuj servos al li la -manĝon. Mi havos mian parton de ĝi, kaj ci ne gustumos ĝin. - ---Ĝi multe utilu al ci!» - -Li lasis min antaŭ la fajro, rekomendinte min al dekduo da rabistoj, -kiuj manĝis brunan panon kaj maldolĉajn olivojn. Tiuj Spartanoj -faris societon al mi dum unu aŭ du horoj. Ili aranĝis mian fajron -kun flegista atentado. Se foje mi provis rampi iom pli malproksimen -de mia turmento, ili ekkriis: «Atentu, ci malvarmumiĝus!» Kaj ili -puŝis min ĝis en la flamo per fortaj batoj de brulantaj bastonoj. -Mia dorso estis striita de ruĝaj makuloj, mia haŭto ŝvelis en -brulumaj veziketoj, miaj okulharoj friziĝis pro la varmeco de -l' fajro, miaj haroj haladzis odoron de bruligita karno, kiu min -naŭzis; kaj tamen mi frotis miajn manojn pensante, ke la Reĝo -manĝos el mia kuiraĵo, kaj ke io nova okazos sur monto Parnis -antaŭ la finiĝo de l' tago. - -Baldaŭ la kunmanĝintoj de Haĝi-Stavros reaperis en la tendaro, -kun plena stomako, brila okulo, hela vizaĝo. «Bone, pensis mi, via -ĝojo kaj via sano falos simile al masko, kaj vi malbenos sincere -ĉiun plenbuŝon el la festeno, kiun mi spicis por vi!» La fama -Lokusto, mi konjektas, pasigis agrablajn momentojn en sia vivo. -Kiam oni havas motivon por malami la homojn, estas iom dolĉe vidi -fortikan estaĵon, kiu iras, venas, kantas, portante en la intesto -ĝermon de morto, kiu kreskos kaj lin konsumos. Ĝi estas proksimume -tiu sama ĝojo, kiun sentas bona kuracisto vidante mortanton, kiun li -scias revivigi. Lokusto praktikis kontraŭmanieran medicinon, kaj mi -ankaŭ. - -Miajn malamemajn pripensojn interrompis stranga tumulto. La hundoj -bojis ĥore, kaj sufokiĝanta sciigisto aperis sur la plataĵo kun -la tuta hundaro post li. Ĝi estis Dimitri, la filo de Kristodulo. -Kelkaj ŝtonoj, ĵetitaj de la rabistoj, liberigis lin de lia -eskorto. Li kriis el kiel eble plej malproksime: «La Reĝon! mi -bezonas paroli al la Reĝo!» Kiam li estis je dudek paŝoj de mi, mi -vokis lin per plenda voĉo. Li estis terurita de la stato, en kiu li -trovas min, kaj li ekkriis: «Ho nesingarduloj! Plendinda junulino! - ---Mia bona Dimitri! diris mi al li, el kie ci venas? ĉu eble min -reaĉeto estas pagita? - ---La temo estas vere pri reaĉeto! sed timu nenion, mi alportas -bonajn novaĵojn. Bonajn por vi, malfeliĉajn por mi, por li, por -ŝi, por ĉiuj! Mi bezonas vidi Haĝi-Stavros. Ne unu minuto estas -perdota. Ĝis mia reveno, ne permesu ke oni suferigu vin: ŝi mortus -pro tio! Vi aŭdas, vi ceteraj! ne tuŝu la _milordon_. Ĝi kostus al -vi la vivon. La Reĝo distranĉigus vin en pecojn. Konduku min al la -Reĝo!» - -La mondo estas tiamaniere aranĝita, ke kiu ajn parolas kiel estro, -estas preskaŭ certa, ke oni lin obeos. Tiom da aŭtoritateco -aŭdiĝis en la voĉo de tiu servisto, kaj lia pasio parolis por -tiel komandema tono, ke miaj gardantoj, mirigitaj kaj timegigitaj, -forgesis restigi min apud la fajro. Mi rampis iom malproksimen, kaj -ripozigis dolĉege mian korpon sur malvarma ŝtonego ĝis la alveno -de Haĝi-Stavros. - -Li ŝajnis nek malpli emociita nek malpli agitita ol Dimitri. Li -prenis min en siajn brakojn, kiel malsanan infanon, kaj forportis -min rekte ĝis la fundo de tiu fatala ĉambro, kie Vasili estas -enterigita. Li metis min sur sian propran tapiŝon kun patrinaj -zorgoj; li faris du paŝojn malantaŭen, kaj rigardis min kun stranga -miksaĵo de malamo kaj de kompato. Li diris al Dimitri: «Mia infano, -por la unua fojo mi lasos tian krimon nepunita. Li mortigis Vasili, -tio estas nenio. Li volis mortigi min mem, mi pardonas ĝin al li. -Sed li friponis min, la sentaŭgulo! Okdek mil frankoj malplie en la -doto de Fotini? Mi estis serĉanta turmenton egalan al lia krimo. Ho! -estu certa! Mi estus trovinta!... Mi malfeliĉulo! Kial mi ne venkis -mian koleron? Mi agis vere maldolĉe kontraŭ li. Ŝi estas, kiu -pagos pro tio. Se ŝi ricevus dudek bastonfrapojn sur siaj piedetoj, -mi ne revidus ŝin. La viroj ne mortas pro tio, sed virino! Dek kvin -jara infanino!» - -Li forsendis el la ĉambro ĉiujn rabistojn, kiuj amasiĝis ĉirkaŭ -ni. Li malligis zorgatente la sangomakulitajn tolaĵojn, kiuj -kovris miajn vundojn. Li sendis sian _ĉibuĝi_ por la ŝmiraĵo -de Luiĝi-Bej. Li sidiĝis antaŭ mi sur la malsekan herbon, -prenis miajn piedojn en siajn manojn kaj rigardadis miajn vundojn. -Nekredebla fakto: li havis larmojn en la okuloj! - -«Malfeliĉa infano! diris li, vi certe suferas terure. Pardonu al -mi. Mi estas maljuna brutulo, monta lupo, Palikaro! Mi estas edukita -al krueleco, jam de mia dudeka jaro. Sed vi vidas, ke mia koro estas -bona, ĉar mi bedaŭras ja, kion mi faris. Mi estas pli malfeliĉa -ol vi, ĉar vi havas sekajn okulojn, dum mi ploras. Mi tuj liberigos -vin, ne perdante unu minuton; sed, ne, vi ne povas foriri en tia -stato. Mi volas antaŭe resanigi vin. La balzamo estas efikega, mi -flegos vin kvazaŭ filon, la saneco revenos baldaŭ. Necese estas, ke -vi estu kapabla marŝi morgaŭ. Ŝi ne povas resti unu tagon plie en -la manoj de via amiko. - -«Je la nomo de l' ĉielo, rakontu al neniu nian hodiaŭan disputon! -vi scias, ke mi ne malamis vin; mi diris ĝin ofte al vi; mi havis -simpation al vi, mi konfidis al vi. Mi diris al vi miajn plej -intimajn sekretojn. Memoru, ke ni estis du amikoj ĝis la morto de -Vasili. Unu momento da kolero ne devas forgesigi al vi dek du tagojn -da bonaj agoj. Vi ne volas, ke mia patra koro estu ŝirita. Vi estas -bona junulo; via amiko devas esti tiel bona, kiel vi. - ---Sed kiu do? ekkriis mi. - ---Kiu? Tiu malbenata Harris! tiu infera Amerikano! tiu malaminda -kaperisto! tiu rabisto de infanoj! tiu mortiganto de junulinoj! tiu -malnoblulo, kiun mi volus teni kune kun ci por premegi vin en miaj -manoj, frapi vin unu kontraŭ alian, kaj ĵeti vin, pulvorigitajn, -al la vento de miaj montoj! Vi estas ĉiuj samaj, Eŭropanoj, raso -de perfiduloj, kiuj ne kuraĝas ataki la virojn, kaj havas kuraĝon -nur kontraŭ la infanoj. Ci legu, kion li ĵus skribis al mi, kaj -respondu, ĉu ekzistas turmentoj sufiĉe kruelaj por puni krimon -similan al la lia!» - -Li ĵetis brutece al mi ĉifitan leteron. Mi rekonis la skribon -unuavide, kaj mi legis: - -«Dimanĉon, la 11an de majo, sur la ŝipo _Fancy_, en la -rodo apud Salamino. - -«Haĝi-Stavros, Fotini estas sur mia ŝipo, gardate de kvar Usonaj -kanonoj. Mi konservos ŝin kiel garantiulinon tiel longe, kiel -Hermann Schultz estos mallibera. Kiel ci agos kontraŭ mia amiko, -same mi agos kontraŭ cia filino. Ŝi pagos haron pro haro, denton -pro dento, kapon pro kapo. Respondu al mi senprokraste, se ne, mi -vizitos cin. - - «John Harris» - -Legante tion, mi tute ne povis haltigi mian ĝojon. «Tiu bona -Harris! ekkriis mi laŭte. Kaj mi akuzis lin! Sed klarigu do al mi, -Dimitri, kial li ne helpis min pli frue. - ---Li forestis, sinjoro Hermann; li persekutis la kaperistojn. Li -revenis hieraŭ matene, tre malfeliĉe por ni. Kial do li ne restis -surmare! - ---Bonega Harris! li ne perdis unu solan tagon! Sed kie do li eltrovis -la filinon de tiu maljuna kanajlo? - ---En nia domo, sinjoro Hermann. Vi konas ŝin ja, Fotini. Vi -vespermanĝis pli ol unufoje kun ŝi. - ---La filino de la Reĝo de l' montoj estis do tiu edukatino kun plata -nazo, kiu sopiris por John Harris!» - -El tio mi konkludis silente, ke la forlogo okazis sen uzo de forto. - -La _ĉibuĝi_ revenis kun paketo da tolo kaj boteleto plena de -flavatra ŝmiraĵo. La Reĝo bandaĝis miajn du piedojn kiel sperta -ĥirurgiisto, kaj mi sentis tuj ian kvietiĝon. Haĝi-Stavros estis -tiumomente bela objekto por psikologia studo. En liaj okuloj estis -tiom da bruteco, kiom da delikateco en liaj manoj. Li volvis tiel -dolĉe la bandaĝojn ĉirkaŭ mia piedartiko, ke mi sentis apenaŭ -ion; sed lia rigardo diris laŭte: «Kiel volonte mi premus cian -kolon per ŝnuro!» Li enigis la pinglojn kun virina lerteco; sed kun -kioma plezuro li plantus sian _kanĝiaron_ mezen de mia korpo! - -Kiam la aparato estis metita, li etendis la pugnon al la maro, kaj -diris kun kolera kriego: - -«Mi ne estas do plu la Reĝo, ke estas malpermesite al mi, satigi -mian koleron! Mi, kiu ĉiam ordonis, obeas al minaco. Tiu, kiu -tremigis milionon da homoj, hodiaŭ timas! Ili fanfaronos sendube; -ili diros ĝin al ĉiuj. Neeble estas, silentigi tiujn babilemajn -Eŭropanojn! Oni metos tion en ĉiujn ĵurnalojn, eble eĉ en la -librojn. Mi meritis tion! Kial mi edziĝis? Ĉu tia homo, kia mi -estas, devas havi idaron? Mi estas kreita por distranĉi soldatojn, -ne por luli knabinojn. La tondro ne havas idaron; kanono ne havas -idaron. Se ili havus, oni ne timus plu la fulmon, kaj la kuglegoj -ekhaltus survoje. Tiu John Harris, certe, ridegas pri mi! Se mi -proklamus al li militon! Se mi suratakus lian ŝipon! Mi kaptis ja -pli ol unu alian, kiam mi estis kaperisto, kaj mi atentis pri dudek -kanonoj kiel pri nenio! Sed mia filino ne estis sur tiuj ŝipoj. -Karulineto! Vi konis ŝin do, sinjoro Hermann! Kial vi ne diris al -mi, ke vi loĝas ĉe Kristodulo? Mi estus postulinta nenion de vi; mi -estus forlasinta vin tuj, pro amo al Fotini. Ĝuste, mi volas, ke ŝi -ellernu vian lingvon. Ŝi estos princino en Germanujo, iam aŭ tiam. -Ĉu ne vere, ŝi estos beleta princino? Sed mi pensas! Ĉar vi konas -ŝin, vi malpermesos, ke via amiko ŝin suferigu. Ĉu vi tolerus -vidi larmon falantan el ŝiaj karaj okuloj? Ŝi faris nenion al vi, -la malfeliĉa senkulpulino. Se iu devas punpagi viajn suferojn, -ĝi estas mi. Diru al S-ro John Harris, ke vi senhaŭtigis viajn -piedojn sur la vojoj; poste, vi tiom suferigos min, kiom plaĉos al -vi!» - -Dimitri haltigis tiun parolfluon. «Estas tre bedaŭrinde, diris li, -ke S-ro Hermann estas vundita. Fotini ne estas sendanĝera meze -de tiuj herezuloj, kaj mi konas S-ron Harris: li estas kapabla je -ĉio!» - -La Reĝo sulkigis la brovojn. La suspektemo de amanto eniĝis rekte -en sian patran koron. «Foriru, diris li al mi; se necese, mi portos -vin ĝis la piedo de l' monto; vi atendos en iu vilaĝo ĉevalon, -veturilon, portilon; mi provizos, kion vi bezonos. Sed sciigu al li -jam hodiaŭ, ke vi estas libera, kaj ĵuru al mi, per la kapo de via -patrino, ke vi parolos al neniu pri la doloroj truditaj al vi!» - -Mi ne tre sciis, kiel mi elportos la laciĝojn de l' transporto; sed -ĉio ŝajnis al mi preferinda, ol la kompanio de miaj turmentintoj. -Mi timis, ke nova barilo ekstariĝos inter mi kaj la libereco. Mi -diris al la Reĝo: «Ni foriru. Mi ĵuras al ci, per ĉio plej -sankta, ke oni ne tuŝos unu haron de cia filino.» - -Li levis min en siaj brakoj, ĵetis min sur sian ŝultron, kaj -supreniris la ŝtuparon al sia skribejo. La tuta bando alkuris -renkonten, kaj baris al ni la vojon. Mustafa, plumbeviola kiel -ĥolerulo, diris al li: «Kien ci iras? La Germano ensorĉis la -fritaĵon. Ni suferas ĉiuj kiel inferuloj. Ni tuj krevos pro lia -kulpo, kaj ni volas, ke li mortu, antaŭ ol ni mortos.» - -Mi falis tute laŭlonge el la supro de miaj esperoj. La alveno de -Dimitri, la providenca intermeto de John Harris, la ŝanĝiĝo de -Haĝi-Stavros, la humiliĝo de tiu fierega kapo antaŭ la piedoj de -lia kaptito, tiom da fariĝoj amasiĝintaj dum kvarono da horo, estis -konfuzigintaj mian cerbon: mi forgesis jam la estintecon, kaj ĵetis -min senpripense en la estontecon. - -La vido de Mustakas rememorigis al mi la venenon. Mi sentis, ke ĉiu -minuto rapidigos teruran okazaĵon. Mi ligis min al la Reĝo de l' -montoj, mi ĵetis miajn brakojn ĉirkaŭ lian kolon, mi petegis, ke -li forportu min senprokraste. «La demando, diris mi al li, estas -pri cia gloro. Pruvu al tiuj rabiuloj, ke ci estas la Reĝo! Ne -respondu: la paroloj estas neutilaj. Ni surmarŝu ilin. Ci mem ne -scias, kiom ci bezonas savi min. Cia filino amas John Harris; mi -estas certa pri tio, ŝi konfesis ĝin al mi! - ---Atendu, respondis li. Ni pasos unue; ni parolos poste.» - -Li demetis min zorge teren kaj kuris, kun fermitaj pugnoj, mezen de -la bandanoj. «Vi estas frenezaj! kriis li. La unua, kiu tuŝos la -_milordon_, devos paroli kun mi. Kiun sorĉaĵon vi imagas, faritan -de li? mi manĝis kun vi; ĉu mi estas malsana? Lasu lin foriri; li -estas honestulo; li estas mia amiko!» - -Subite lia vizaĝo ŝanĝiĝis; liaj kruroj fleksiĝis sub la pezo de -lia korpo. Li sidiĝis apud mi, kliniĝis al mia orelo, kaj diris al -mi kun pli da doloro ol da kolero: - -«Nesingardulo! Kial vi ne informis min, ke vi nin venenis?» - -Mi kaptis la manon de l' Reĝo: ĝi estis malvarma. Liaj trajtoj -estis dismetitaj; lia marmora vizaĝo estis terkolore pala. Ĉe tiu -vido, la forto forlasis min tute, kaj mi sentis min mortanta. Mi -havis plu nenion por esperi en la mondo: ĉu mi ne kondamnis min mem, -mortigante la solan homon, kies utilo estas, min savi? Mi lasis la -kapon fali sur mian bruston, kaj mi restis senmova apud la palega kaj -glaciigita maljunulo. - -Jam Mustakas kaj kelkaj aliaj etendis la manojn por min preni kaj igi -min partopreni en la doloroj de ilia agonio. Haĝi-Stavros ne havis -plu forton por min defendi. De tempo al tempo, terura singulto skuis -tiun grandan korpon, kiel la hakilo de arbaristo ŝancelas centjaran -kverkon. La rabistoj estis konvinkitaj, ke li estas pereanta, kaj ke -la maljuna nevenkeblulo fine falos tuj, venkite de la morto. Ĉiuj -ligiloj, kiuj ligis ilin al ilia estro, ligiloj de utilo, de timo, de -espero kaj de dankemo, rompiĝis kiel araneofadenoj. La Grekoj estas -la plej malobeema nacio en la mondo. Ilia moviĝema kaj malmoderema -vanteco fleksiĝis kelkafoje, sed kiel risorto preta por resalti. Ili -scias, se necese, sin apogi sur iu pli forta, aŭ sin ŝovi modeste -post iu pli lerta, sed neniam ili pardonas al la estro, kiu ilin -protektas aŭ riĉigas. Depost tridek jarcentoj kaj plie, tiu popolo -konsistas el egoistaj kaj enviemaj unuoj, kiujn la neceseco kunigas, -dum la inklino ilin disigas, kaj neniu homa forto estas kapabla ilin -fandi en tutaĵon. - -Haĝi-Stavros eksciis per propra sperto, ke oni ne estras senpune -sesdek Grekojn. Lia aŭtoritateco ne postvivis dum unu minuto lian -moralan viglecon kaj lian korpan forton. Dum la malsaniĝintoj -montris al ni la pugnon, riproĉante nin pri siaj suferoj, la sanuloj -grupiĝis antaŭ sia rajta Reĝo, ĉirkaŭ dika bruta kamparano, -nomata Koltzida. Li estis la plej babilema kaj senhonta el la bando, -senskrupula mallertulo sen talento nek kuraĝo, el tiuj, kiuj sin -kaŝas dum la batalo kaj portas la standardon post la venko; sed, en -tiaj okazoj, la sukceso estas por la senhontuloj kaj babilemuloj. -Koltzida, fiera pri siaj pulmoj, ĵetis plenŝovelilojn da insultoj -sur la korpon de Haĝi-Stavros, kiel fosisto ĵetas teron sur la -ĉerkon de mortinto: «Jen do ci estas, lerta homo, nevenkebla -generalo, ĉionpova reĝo, nevundebla mortulo! Ci vere meritis cian -gloron, kaj ni estis bone inspiritaj, kiam ni konfidis al ci! Kion ni -gajnis kun ci? Por kio ci utilis al ni? Ci donis al ni salajraĉon -po kvindek kvar frankoj ĉiumonate, taglaboristan pagon! Ci nutris -nin per bruna pano kaj ŝimita fromaĝo, kiun la hundoj malakceptus, -dum ci riĉiĝis kaj sendis al ĉiuj fremdaj bankieroj ŝipojn -ŝarĝitajn per oro. Kion ni ricevis el niaj venkoj kaj el tiu brava -sango, kiun ni verŝis sur la montaro? Nenion. Ci gardis ĉion por -ci, rabaĵon, akiraĵojn, kaj reaĉeton de la kaptitoj! Vere estas, -ke ci lasis al ni la bajonetvundojn: ili estas la sola profito, en -kiu ci neniam partoprenis. De du jaroj, kiujn mi pasigis kun ci, -mi ricevis ĉe la dorso dek kvar vundojn, kaj ci ne havas eĉ unu -cikatron por montri! Se almenaŭ ci scius nin konduki! Se ci estus -elektinta la bonajn okazojn, kiuj prezentas malmulte da risko kaj -multe da profito! Sed ci igis nin draŝataj de la trupo de linio; -ci fariĝis la ekzekutisto de niaj kamaradoj; ci kondukis nin en -la buŝon de la lupo! Ci atendas do tiel senpacience eksiĝon kaj -pension! Al ci urĝas do tre, ke ni estu ĉiuj enterigitaj apud -Vasili, ĉar ci liveras nin al tiu malbenata _milordo_, kiu ĵetis -sorĉaĵon al niaj plej bravaj soldatoj! Sed ne esperu eviti nian -venĝon. Mi scias, pro kio ci volas, ke li foriru: li pagis sian -reaĉeton. Sed por kio utilos al ci tiu mono? Ĉu ci kunportos -ĝin en la alian mondon? Ci estas vere malsana, mia malfeliĉa -Haĝi-Stavros. La _milordo_ ne indulgis al ci: tuj ci mortos ankaŭ, -kaj estas juste! Miaj amikoj, ni estas niaj estroj. Ni obeos plu -neniun, ni agos laŭ nia bontrovo, ni manĝos la plej bonajn pecojn, -ni eltrinkos la Eginan vinon, ni bruligos tutajn arbarojn por kuiri -tutajn brutarojn, ni rabados la reĝolandon! ni prenos Atenon, kaj -ni kampados en la ĝardenoj de l' Palaco! Vi bezonos nur lasi konduki -vin; mi konas la bonajn lokojn. Por komenci, ni ĵetu la maljunulon -en la valon kun lia amegata _milordo_; poste, mi diros al vi, kion ni -havas por fari!» - -La elokventeco de Koltzida ja preskaŭ kostis al ni la vivon, ĉar -ĉiuj aplaŭdis. La malnovaj kunbatalintoj de Haĝi-Stavros, dek aŭ -dek du sindonaj Palikaroj, kiuj povus helpi lin, estis manĝintaj -la restaĵojn el lia tablo: ili tordiĝis pro koliko. Sed popola -oratoro ne povas altiĝi al la potenco, ne naskante envion. Kiam -ŝajnis videble, ke Koltzida fariĝos estro de la bando, Tamburis -kaj kelkaj aliaj ambiciuloj returniĝis kaj stariĝis por ni. -Kiel kapitanon, ili preferis tiun, kiu scias ilin konduki, ol la -tromemfidan babilemulon, kies senvaloreco malplaĉis al ili. Cetere, -ili antaŭsentis, ke la Reĝo ne vivos plu longe, kaj ke li elektos -sian posteulon inter la fideluloj, kiuj restos ĉirkaŭ li. Tio ne -estis negrava. Estis tre versimile, ke la akciuloj akceptos plivole -la elekton faritan de Haĝi-Stavros, ol revolucian baloton. Ok aŭ -dek voĉoj aŭdiĝis por ni. Mi diras «ni», ĉar ni estis, de -nun, nedisigeblaj. Mi alkroĉiĝis al la Reĝo de la montoj, kaj li -mem ĉirkaŭigis mian kolon per unu brako. Tamburis kaj liaj amikoj -konsiliĝis per kvar vortoj; ili improvizis planon de defendo; tri -viroj profitis la bruon por kuri kun Dimitri al la batalilejo de -la bando, por kolekti batalilojn kaj municiojn, kaj ŝuti, tra la -vojon, longan linion de pulvo. Ili revenis miksante sin diskrete en -la amason. Ambaŭ partioj malkonfuziĝis de minuto al minuto; la -insultoj flugis de unu grupo al la alia. Niaj probatalantoj, apogante -sin dorse kontraŭ la ĉambro de Mary-Ann, gardis la ŝtuparon, -kovris nin per sia korpo, kaj forpuŝis la malamikojn al la skribejo -de l' Reĝo. Dum la puŝado, pistolpafo aŭdiĝis. Fajra rubando -kuris tra la polvo, kaj la ŝtonegoj dissaltis kun terura bruego. - -Koltzida kaj liaj partianoj, surprizite de la eksplodbruo, kuris -ĉiuj al la batalilejo. Tamburis ne perdas unu minuton; li forprenas -Haĝi-Stavros, malsupreniras la ŝtuparon per du paŝoj, demetas lin -en sendanĝeran lokon, revenas al mi, forportas min, kaj min ĵetas -ĉe la piedojn de l' Reĝo. Niaj amikoj sin ŝirmas en la ĉambro, -faligas arbojn, baras la ŝtuparon, kaj organizas la defendon, antaŭ -ol Koltzida revenis de sia promenado kaj de sia surprizo. - -Tiam, ni komputas nin. Nia armeo konsistis el la Reĝo, liaj du -servistoj, Tamburis kun ok rabistoj, Dimitri kaj mi: sume, dek kvar -viroj, el kiuj tri ne batalkapablaj. La _kafeĝi_ estis venenita kune -kun sia estro, kaj eksentis jam la unuajn atakojn de l' malsano. -Sed ni havis po du pafiloj por ĉiu viro, kaj kartoĉojn laŭvole, -dum niaj malamikoj posedis nur la batalilojn kaj municiojn, kiujn -ili surhavis. Ili estis superaj rilate al nombro kaj loko. Ni ne -sciis ĝuste, kiom da bonfartaj viroj ili havas, sed ni devas atendi -dudek kvin aŭ tridek atakantojn. Mi ne bezonas priskribi al vi la -sieĝatan fortikaĵon: vi konas ĝin de longe. Kredu tamen, ke la -aspekto de la lokoj estis tre ŝanĝita, depost la tago, kiam mi -matenmanĝis tie por la unua fojo inter S-ino Simons kaj Mary-Ann, -sub la rigardo de la Korfuano. Niaj belaj arboj havis siajn radikojn -en la aero, kaj la najtingalo estis malproksime. Kion vi bezonas -scii, estas ke, dekstre kaj maldekstre, ni estis defendataj de -ŝtonegoj nealireblaj, eĉ por nia malamiko. Li atakis nin el supre, -el la skribejo de l' Reĝo, kaj observis nin el la fundo de la valo. -Ĉe unu flanko, lia pafado malsuprenvenis al ni; ĉe la alia, ni -povis malsuprenpafi al liaj gardostarantoj, sed tiel malproksimen, ke -tia pafado estus perdo de pulvo. - -Se Koltzida kaj liaj kunuloj estus havintaj ian ajn sperton pri -milito, estus finite pri ni. Ili devis ataki la barikadon, eniri -perforte, puŝi nin kontraŭ muron, aŭ nin faligi en la valon. Sed -la malspritulo, kiu havis pli ol du virojn kontraŭ unu, volis ŝpari -siajn municiojn, kaj dislokis kiel svarmistojn dudek mallertulojn, -kiuj ne sciis pafi. La niaj ne estis multe pli lertaj. Tamen, pli -bone komandataj kaj pli prudentaj, ili konvene rompis kvin kapojn -antaŭ la komenco de la nokto. Ĉiu batalanto konis la nomojn de -l' aliaj. Ili sin alparolis el malproksime, laŭ la maniero de la -Homeraj herooj. Unu provis konverti la alian alcelante lin, la alia -respondis per kuglo kaj per rezono. La batalo estis nur diskuto de -armitoj, en kiu de tempo al tempo la pulvo diris sian vorton. - -Miaflanke, kuŝante en angulo ŝirmata kontraŭ la kugloj, mi provis -malfari mian fatalan faraĵon kaj revivigi la malfeliĉan Reĝon -de la montoj. Li suferis kruele; li plendis pri arda soifo kaj -forta doloro ĉe la epigastro. Liaj malvarmegaj manoj kaj piedoj -kuntiriĝis fortege. La pulso estis malofta, la spirado neregula. -Lia stomako ŝajnis batali kontraŭ interna malamiko, ne sukcesante -lin elpeli. Tamen al lia spirito mankis nenio el ĝia viveco kaj -sagaceco; lia vigla kaj penetra rigardo serĉis ĉe la horizonto la -Salaminan rodon kaj la flotantan karceron de Fotini. - -Li diris al mi, kuntiriĝe premante mian manon per la sia: «Resanigu -min, mia kara infano! Vi estas doktoro, vi devas min resanigi. Mi ne -riproĉas vin pri tio, kion vi faris al mi; vi havis plenan rajton; -vi estis prava mortigante min, ĉar mi ĵuras, ke, sen via amiko -Harris, mi ne estus maltrafinta vin! Ĉu ekzistas nenio por estingi -la fajron, kiu min konsumas? Mi ne ŝategas la vivon, kredu min; -mi vivis ja sufiĉe; sed, se mi mortos, ili mortigos vin, kaj mia -malfeliĉa Fotini estos buĉata. Mi suferas. Palpu miajn manojn; al -mi ŝajnas, ke jam ili ne estas plu miaj. Sed ĉu vi kredas, ke tiu -Amerikano kuraĝos efektivigi siajn minacojn? Kion vi diris tuj al -mi? Fotini lin amas? La plendindulino! Mi estis edukinta ŝin, por -ke ŝi fariĝu reĝedzino. Mi preferus vidi ŝin mortinta ol.... Ne, -mi ĝojas, entute, ke ŝi havas amon al tiu junulo; eble li kompatos -al ŝi. Kio vi estas al li? amiko, nenio plie: vi eĉ ne estas lia -samlandano. Oni havas tiom da amikoj, kiom oni volas; oni ne povas -trovi du tiajn virinojn, kia estas Fotini. Certe, mi sufokus ĉiujn -miajn amikojn, se mi trovus per tio profiton; sed neniam mi mortigus -virinon, kiu havus amon al mi. Se almenaŭ li scius, kiel riĉa -ŝi estas! La Usonanoj estas pozitivemaj homoj, almenaŭ oni diras -tiel. Sed la malfeliĉa naivulino ne konas sian riĉecon. Mi estus -devinta informi ŝin. Nuntempe, kiel mi povus sciigi al ŝi, ke ŝi -havos kvar milionojn da doto? Ni estas la kaptitoj de iu sinjoro -Koltzida! Resanigu min do, per ĉiuj sanktuloj de l' paradizo, por ke -mi premegu tiun bestaĉon.» - -Mi ne estas kuracisto, kaj mi scias nur la malmulton da toksikologio, -kiu estas lernebla en la elementaj gvidlibroj; tamen mi memoris, ke -la veneniteco per arseniko estas kuracebla per metodo, kiu similas -iom al tiu de doktoro Sangrado[9]. Mi tiklis la ezofagon de la -malsanulo por liberigi lian stomakon de la pezo, kiu lin turmentas. -Miaj fingroj anstataŭis por li emetikon, kaj baldaŭ mi povis -esperi, ke la veneno estas grandaparte elpelita. La reagaj fenomenoj -okazis poste; la haŭto fariĝis varmega, la pulso akcelis sian -iradon, la vizaĝo koloriĝis, en la okuloj aperis ruĝaj linietoj. -Mi demandis lin, ĉu unu el liaj viroj estas sufiĉe lerta por -sangeltiri al li. Li bandaĝis mem sian brakon, kaj kviete malfermis -al si vejnon, sub la bruo de la pafado kaj meze de la perditaj -kugloj, kiuj resaltis ĝis li. Li ĵetis teren tutan funton da sango -kaj demandis min per dolĉa kaj kvieta voĉo, kion plie li devas -fari. Mi ordonis, ke li trinku, kaj trinku ankoraŭ, kaj ĉiam -trinku, ĝis kiam la lastaj eroj de l' arseniko estos forportitaj de -la torento de l' trinkaĵo. Precize, la felsako da blanka vino, kiu -kaŭzis la morton de Vasili, estis ankoraŭ en la ĉambro. Tiu vino, -en kiun ni miksis akvon, utilis por revivigi la reĝon. Li obeis al -mi kiel infano. Eĉ mi kredas, ke, kiam por la unua fojo mi prezentis -al li la pokalon, lia malfeliĉa maljuna malsana Reĝa Moŝto prenis -mian manon por ĝin kisi. - -Ĉirkaŭ la deka vespere, li fartis pli bone, sed lia _kafeĝi_ -estis mortinta. La plendindulo povis nek liberiĝi de la veneno nek -revarmiĝi. Oni ĵetis lin en la valon, de la supro de la kaskado. -Ĉiuj niaj defendantoj ŝajnis en bona stato, sen unu vundo, sed -malsataj kiel lupoj en decembro. Miaflanke, mi fastis depost dudek -kvar horoj, kaj mia stomako plendegis. La malamikoj, por nin moki, -pasigis la nokton trinkante kaj manĝante super niaj kapoj. Ili -ĵetis al ni ŝafostojn kaj malplenajn vinsakojn. La niaj respondis -per kelkaj pafoj, laŭhazarde. Ni aŭdis klare la kriojn pro ĝojo -kaj la mortminacajn kriojn. Koltzida estis ebria; la vunditoj kaj la -malsanuloj kriegis kune; Mustakas ne kriis longe. La tumulto igis min -maldormi la tutan nokton apud la maljuna Reĝo. Ha! sinjoro, kiel -longaj ŝajnas la noktoj al tiu, kiu timas, ke li mortos morgaŭ! - -La mateno de mardo estis malluma kaj pluva. La ĉielo kovriĝis je -la sunleviĝo, kaj griza pluvo falis senpartie sur niajn amikojn -kaj malamikojn. Sed, dum ni estis sufiĉe viglaj por ŝirmi niajn -batalilojn kaj municiojn, la armeo de generalo Koltzida ne estis -zorginta same. La unua ekbatalo estis tute favora al ni. La malamiko -sin kaŝis malbone, kaj pafis per ebria mano. La ludo ŝajnis al mi -tiel facila, ke mi prenis pafilon, same kiel la ceteraj. Kio okazis, -tion mi skribos al vi post kelkaj jaroj, se mi estos akceptita -kiel kuracisto. Mi jam konfesis al vi sufiĉe da mortigoj, ĉar -ĝi ne estas ja ankoraŭ mia metio. Haĝi-Stavros volis sekvi mian -ekzemplon; sed liaj manoj rifuzis la servon; liaj ekstremaĵoj estis -ŝvelintaj kaj doloraj, kaj mi informis lin kun mia kutima sincereco, -ke tiu labornekapableco daŭros eble tiel longe, kiel li. - -Ĉirkaŭ la naŭa, la malamiko, kiu ŝajnis tre diligenta por -respondi al ni, turnis subite la dorson. Mi aŭdis senhaltan pafadon -ne direktatan al ni, kaj mi konkludis, ke magistro Koltzida lasis -surprizi sin el malantaŭe. Kiu estas la nekonata amiko, kiu utilas -al ni tiel bone? Ĉu estas konsilinde kuniĝi kun li, disĵetante -niajn barikadojn? Mi deziris nenion alian, sed la Reĝo pensis pri -la trupo de linio, kaj Tamburis mordis sian lipbarbon. Niaj duboj -malaperis baldaŭ. Voĉo, bone konata de mi, kriis: _All right!_ -Tri junuloj, armitaj de piedoj ĝis kapo, sin ĵetis antaŭen kiel -tigroj, supersaltis la barikadon, kaj falis mezen de ni. Harris kaj -Lobster tenis en ĉiu mano sesŝargan revolveron. Giacomo svingis -militregulan pafilon kun suprenlevita ŝtipo, kiel bastonegon: nur -tiamaniere li komprenas la uzadon de fajrobataliloj. - -La tondro, tombante en la ĉambron, estus produktinta malpli magian -efekton, ol la eniro de tiuj viroj, kiuj disdonis kuglojn tiel -riĉege, kaj ŝajnis havi plenmanojn da morto. Miaj tri kungastoj, -ebriaj pro bruo, movo kaj venko, ekvidis nek Haĝi-Stavros, nek min; -ili vidis nur homojn mortigotajn, kaj Dio scias, ĉu ili rapidis sian -laboron. Niaj malfeliĉaj defendintoj, surprizitaj, malkvietegaj, -falis ne havinte tempon por sin defendi aŭ reprudentiĝi. Mi mem, -kiu volus savi ilian vivon, vane kriis el mia angulo; mia voĉo estis -kovrata de la bruo de l' polvo kaj de la ekkrioj de la venkantoj. -Dimitri, ŝovkaŝate inter Haĝi-Stavros kaj mi, kunigis vane sian -voĉon al la mia. Harris, Lobster kaj Giacomo pafis, kuris, frapis, -komputante la batojn, ĉiu en sia lingvo. - -_One!_ diris Lobster. - -_Two!_ respondis Harris. - -_Tre! quatro! cinque!_ kriegis Giacomo. La kvina estis Tamburis. Lia -kapo diskrevis sub la pafilo kiel freŝa nukso sub ŝtono. La cerbo -elspruĉis ĉirkaŭen, kaj la korpo malleviĝis en la fonton, kiel -paketo de ĉifonaĵoj, kiun lavistino ĵetas apud la rivero. Miaj -amikoj estis belaj por vidi, en ilia terura laboro. Ili mortigis -ebriece, ili plezuriĝis en sia venĝo. Ili estis senĉapeligitaj pro -vento kaj kurado; iliaj haroj ondiĝis malantaŭe; iliaj rigardoj -radiis per tiel mortiga brilo, ke oni ekkonis malfacile, ĉu la morto -eliras el iliaj okuloj aŭ manoj. Ŝajnis, kvazaŭ la Detruo sin -enkorpigis en tiun spiregantan triunuon. Kiam ĉio estis ebenigita -ĉirkaŭ ili, kaj ili ne vidis plu aliajn malamikojn, ol tri aŭ -kvar tere rampantajn vunditojn, ili spiris. Harris, unua, memoris -min. Giacomo havis nur unu zorgon: li ne sciis, ĉu, inter aliaj, li -rompis la kapon de Haĝi-Stavros. Harris kriis per ĉiuj siaj fortoj: -«Hermann, kie vi estas?» - ---Ĉi tie!» respondis mi; kaj la tri detruistoj alkuris al mia voĉo. - -La Reĝo de la montoj, kiel ajn malforta li estis, apogis manon sur -mian ŝultron kaj la dorson ĉe la ŝtonegon, rigardis fikse tiujn -virojn, kiuj mortigis tiom da homoj nur por alveni ĝis li, kaj diris -al ili per firma voĉo: «Mi estas Haĝi-Stavros». - -Vi scias, de kiom da tempo miaj amikoj atendis la okazon por puni -la maljunan Palikaron. Ili promesis al si lian morton, kiel feston. -Ili volis venĝi la knabinojn el Mistra, mil aliajn viktimojn, kaj -min, kaj sin mem. Kaj tamen, mi ne bezonis deteni iliajn brakojn. -En tiu elfalinta heroo estis tioma resto de grandeco, ke ilia -kolero kvietiĝis propramove kaj lasis lokon al la miro. Ili estis -ĉiuj junaj, en tiu aĝo, kie oni ne trovas plu siajn batalilojn -kontraŭ malarmita malamiko. Mi sciigis al ili per kelkaj vortoj, -kiel la Reĝo defendis min kontraŭ sia tuta bando, kvankam li -estis mortanta, kaj en la tago mem, kiam mi estis veneninta lin. Mi -klarigis al ili la batalon, kiun ili interrompis, la barikadojn, -kiujn ili ĵus superpasis, kaj tiun strangan militon, en kiun ili -intervenis por mortigi niajn defendantojn. - -«Tute egale! diris John Harris. Tutsame kiel la Justeco, ni havis -bandaĝon sur la okuloj. Se la sentaŭguloj havis bonan ekmovon -antaŭ ol morti, ĝi estos alskribita al ili en la ĉielo; al tio mi -ne kontraŭstaras. - ---Pri la helpantoj, je kiuj ni senigis vin, diris Lobster, ne zorgu. -Kun du revolveroj en la manoj kaj du aliaj enpoŝe, ĉiu el ni -valoras dudek kvar homojn. Ni mortigis ĉi tiujn; la ceteraj revenu, -se ili volas! Ĉu ne, Giacomo? - ---Mi, diris la Maltano, elbatus armeon da bovviroj: mi havas bonan -ŝancon! Ĉu ne estas bedaŭrinde, ke, kun du tiaj manoj, mi estas -devigita sigeli leteroj!» - -Sed la malamiko, rekonsciinte el sia mirego, estis rekomencinta la -sieĝon. Tri aŭ kvar rabistoj estis ŝovintaj la nazon super niaj -remparoj, kaj vidintaj la buĉadon. Koltzida ne sciis, kion pensi pri -tiuj tri skurĝoj, kiujn li estis vidinta frapantajn blinde sur liajn -amikojn kaj malamikojn; sed li konjektis, ke la fero aŭ la veneno -liberigis lin de la Reĝo de l' montoj. Li ordonis, ke oni disĵetu -singarde niajn defendajn konstruaĵojn. Ni estis ekster lia vido, -ŝirmite kontraŭ muro, je dek paŝoj de la ŝtuparo. La bruo de la -falantaj materialoj avertis niajn amikojn, ke ili reŝargu siajn -batalilojn. Haĝi-Stavros ne malhelpis ilin. Poste, li diris al John -Harris: - -«Kie estas Fotini? - ---Sur mia ŝipo. - ---Vi ne suferigis ŝin? - ---Ĉu mi prenis lecionojn de vi por turmenti la junulinojn? - ---Vi estas prava, mi estas malestiminda maljunulo; pardonu al mi. -Promesu, ke vi pardonos al ŝi! - ---Kion, diable, mi farus al ŝi? Ĉar mi nun retrovis Hermann, mi -redonos ŝin al vi, kiam vi volos. - ---Sen reaĉeto? - ---Maljuna stultulo! - ---Vi tuj vidos, diris la Reĝo, ĉu mi estas maljuna stultulo.» - -Li metis la maldekstran brakon ĉirkaŭ la kolon de Dimitri, etendis -sian kuntiritan kaj tremantan manon al la tenilo de sia sabro, tiris -klopode la klingon el la ingo, kaj marŝis al la ŝtuparo, kien la -ribelantoj de Koltzida sin riskis hezitante. Ili retroiris vidante -lin, kvazaŭ la tero estus malfermiĝinta por ellasi la grandan -juĝanton de l' inferoj. Ili estis dek kvin aŭ dudek, ĉiuj armitaj: -neniu el ili kuraĝis sin defendi, peti pardonon, aŭ forkuri. Ili -staris tremantaj antaŭ la terura vizaĝo de la reviviĝinta Reĝo. -Haĝi-Stavros marŝis rekte al Koltzida, kiu sin kaŝis, pli pala kaj -pli timigita ol ĉiuj ceteraj. Li ĵetis la brakon malantaŭen per -nemezurebla peno, kaj per unu frapo detranĉis tiun kapon, abomenan -pro timego. La tremado rekaptis lin poste. Li lasis sian sabron fali -apud la kadavron, kaj ne bontrovis relevi ĝin. - -«Ni iru, diris li, mi kunportos mian glavingon senenhavan. La klingo -ne estas plu taŭga por io, nek mi ankaŭ; mi finis.» - -Liaj eks-kunuloj alproksimiĝis al li por peti pardonon. Kelkaj -petegis, ke li ne forlasu ilin; ili ne sciis, kion fari sen li. Li ne -honoris ilin per unu responda vorto. Li petis nin, ke ni konduku lin -al Kastia por preni ĉevalojn, kaj al Salamino por retrovi Fotini. - -La rabistoj lasis nin foriri sen kontraŭstaro. Post kelkaj paŝoj, -miaj amikoj vidis, ke mi trenas min malfacile; Giacomo subtenis min; -Harris demandis, ĉu mi estas vundita. La Reĝo ĵetis al mi petegan -rigardon: la plendindulo! Mi rakontis al miaj amikoj, ke mi provis -danĝeran fugon, dum kiu miaj piedoj difektiĝis. Ni malsupreniris -malrapide la vojetojn de l' monto. La krioj de la vunditoj kaj la -voĉoj de la konsiliĝantaj bandanoj persekutis nin ĝis duono -da mejlkvarono. Laŭ tio, ke ni alproksimiĝis al la vilaĝo, la -vetero plibeliĝis, la vojoj sekiĝis sub niaj paŝoj. Kiel bela -ŝajnis al mi la unua sunradio! Haĝi-Stavros atentis malmulte la -eksteran mondon: li rigardis en sin mem. Ne estas malmulto, forlasi -kvindekjaran kutimon. - -Ĉe la unuaj domoj de Kastia, ni renkontis la monaĥon, kiu -transportas abelaron en sako. Li prezentis al ni siajn ĝentilaĵojn, -kaj petis pardonon, ke li ne vizitis nin depost hieraŭ. La pafoj -estis timigintaj lin. La Reĝo salutis lin permane kaj preterpasis. - -La ĉevaloj de miaj amikoj atendis ilin kun ilia gvidisto apud la -fonto. Mi demandis, kial ili havas kvar ĉevalojn. Ili sciigis al -mi, ke S-ro Mérinay partoprenis en la ekspedicio, sed ke li estis -desaltinta por konsideri kuriozan ŝtonon, kaj ne reaperis. - -Giacomo Fondi portis min sur mian selon, kompreneble per etendita -brako: ĝi estas nevenkebla kutimo. La Reĝo, helpate de Dimitri, -supreniĝis malfacile sur la sian. Harris kaj lia nevo saltis -sur siajn ĉevalojn; la Maltano, Dimitri kaj la gvidisto marŝis -antaŭe. - -Rajdante, mi alproksimiĝis al Harry, kaj li rakontis al mi, kiel la -filino de la Reĝo venis sub lian potencon. - -«Imagu, diris li, ke mi alvenis de mia krozado, sufiĉe kontenta -pri mi, kaj tute fiera, ĉar mi estis droninta seson da kaperŝipoj. -Mi elĵetas ankron ĉe Pireo, dimanĉon je la sesa, kaj alteriĝas; -kaj ĉar mi vivis de unu semajno sola kun mia stabo, mi promesis -al mi konversacian festeton. Mi dungas fiakron sur la haveno, kaj -mi luas ĝin por la tuta vespero. Mi alvenas al Kristodulo, meze -de ĝenerala konsterno: mi estus neniam kredinta, ke tiom da enuo -povas enspaciĝi en domo de kukisto. Ĉiuj estis kunvenintaj por la -vespermanĝo, Kristodulo, Marula, Dimitri, Giacomo, William, S-ro -Mérinay, kaj la ĉiudimanĉa knabino, pli dimanĉevestita ol iam. -William rakontis al mi vian aventuron. Ĉu mi kriegis, mi ne bezonas -ĝin diri. Mi estis furioza, ke mi ne ĉeestis. La junulo certigas -al mi, ke li ĉion faris, kion li povis. Li trakuris la tutan urbon -por kolekti dek kvin mil frankojn, sed liaj gepatroj malfermis al li -tre malgrandan krediton; unuvorte, li ne trovis la sumon. Li turnis -sin, malesperante pri sukceso, al S-ro Mérinay; sed la dolĉa -Mérinay certigas, ke lia tuta mono estas pruntita al intimaj amikoj, -malproksime de ĉi tie, tre malproksime; pli malproksime ol ĉe l' -ekstremaĵo de l' mondo. - -«He! diable, diris mi al Lobster, per mono el plumbo ni devas pagi -la maljunan krimulon. Pro kio utilas al ci, esti pli lerta ol Nemrod, -se ci uzas cian talenton nur por senanguligi la domon de Sokrato? Ni -organizu ĉason kontraŭ Palikaroj! Mi rifuzis iam fari vojaĝon al -Centra Afriko, kaj mi bedaŭras ĝin ankoraŭ. Estas duoble plezure -pafi al ĉasaĵo, kiu sin defendas. Provizu nin per pulvo kaj kugloj, -kaj morgaŭ matene ni ekmilitiros.» William konsentas, Giacomo donas -grandan pugnobaton sur la tablon; vi konas la pugnobatojn de Giacomo. -Li ĵuras, ke li akompanos nin, se nur ni havigos al li unuŝargan -pafilon. Sed la plej ekscitegita estis S-ro Mérinay. Li volis -kolorigi siajn manojn per la sango de la kulpuloj. Oni akceptis liajn -servojn, sed mi proponis al li, ke mi aĉetos la tutan ĉasaĵon, -kiun li reportos. Li ŝvelis plej ridige sian voĉeton, kaj diris, -montrante siajn junulinajn pugnojn, ke Haĝi-Stavros vidos, kiu li -estas. - -«Mi ridis bonhumore, ĉar oni estas ĉiam gaja, la antaŭtagon de -batalo. Lobster fariĝis tute vigla, pensante, ke li montros al la -rabistoj, kiajn progresojn li faris. Giacomo ne povis halti pro -ĝojo; la anguloj de lia buŝo atingis liajn orelojn; li rompis -siajn avelojn montrante vizaĝon de Nurnberga nuksrompilo. S-ro -Mérinay havis radiojn ĉirkaŭ la kapo. Li ne estis plu homo, sed -artfajraĵo. - -«Ĉiuj ceteraj kunmanĝantoj havis vizaĝojn longajn je unu ulno. -La dika kukistino signadis sin kruce seninterrompe; Dimitri levis -la okulojn al la ĉielo, la _falanksa_ leŭtenanto konsilis al -ni, ke ni pripensu dufoje antaŭ ol ataki la Reĝon de la montoj. -Sed la knabino kun platigita nazo, tiu, kiun vi baptis per la -nomo _Crinolina invariabilis_, montris ĉagrenon vere komikan. -Ŝi eklaŭtigis sopirojn de lignohakisto, ŝi manĝis nur pro -sintenado, kaj mi povus enmeti en mian maldekstran okulon la tutan -vespermanĝon, kiu trairis ŝian buŝon. - ---Ŝi estas bona knabino, Harris. - ---Bona knabino, kiom vi volos; sed mi trovas, ke via indulgo al ŝi -transpasas la limojn. Mi povis neniam pardoni al ŝi ŝiajn robojn, -kiuj enŝovas sin obstine sub la piedoj de mia seĝo, la odoron de -paĉolo, kiun ŝi disĵetas apud mi, kaj la svenajn rigardojn, kiujn -ŝi promenigas ĉirkaŭ la tablo. Ŝajnus, je la honoro, ke ŝi ne -estas kapabla rigardi karafon ne okuladante ĝin. Sed se vi ŝatas -ŝin tian, kia ŝi estas, mi havas nenion por diri. Ŝi foriris je la -naŭa al sia edukejo; mi deziris al ŝi bonan vojaĝon. Dek minutojn -poste, mi premas la manon de niaj amikoj, ni interkonsentas pri -rendevuo por la posta tago, mi eliras, mi vekas mian veturigiston, -kaj divenu do, kiun mi trovas en la fiakro? _Crinolina invariabilis_, -kun la servistino de l' kukisto. - -«Ŝi apogas fingron sur sian buŝon, mi eniras silente, kaj ni -forveturas. «Sinjoro Harris», diras ŝi al mi, en sufiĉe bona -Angla, laŭvere! «sinjoro Harris, ĵuru al mi, ke vi rezignos viajn -projektojn kontraŭ la Reĝo de l' montoj.» - -«Mi ekridas, ŝi ekploras. Ŝi ĵuras, ke mi estos mortigata; -mi respondas, ke mi estas, kiu kutimas mortigi la aliajn; ŝi -malpermesas, ke oni mortigu Haĝi-Stavros; mi volas scii, kial; kaj -fine, konsuminte sian elokventecon, ŝi ekkrias, kiel en la kvina -akto de dramo: «Li estas mia patro!» Tiam, mi komencas pripensi -serioze: unu fojo ne faras kutimon. Mi pensas, ke estas al mi eble -regajni perditan amikon ne riskante du aŭ tri aliajn, kaj mi diras -al la juna Palikarino: - -«Ĉu via patro vin amas? - ---Pli ol sian vivon. - ---Ĉu li iam rifuzis ion al vi? - ---Nenion bezonatan de mi. - ---Kaj se vi skribus al li, ke vi bezonas S-ron Hermann Schultz, ĉu -li sendus lin al vi per revenanta poŝto? - ---Ne. - ---Vi estas certa pri tio? - ---Tute. - ---Se estas tiel, fraŭlino, restas al mi nur unu rimedo. Kontraŭ -rabisto, duobla rabisto. Mi kunportos vin sur mian ŝipon, kaj mi -konservos vin kiel garantiulinon ĝis la reveno de Hermann. - ---Mi estis tuj propononta ĝin al vi, diris ŝi. Tiupreze, patreto -redonos vian amikon.» - -Ĉe tiu vorto mi interrompis la rakonton de John Harris. - -«Nu! diris mi, ĉu vi ne admiras la plendidulinon, kiu vin amas -sufiĉe por liveri sin inter viajn manojn? - ---Grava afero! respondis li; ŝi volis savi sian honorindan patron, -kaj ŝi sciis ja, ke, se la milito estos proklamita, ni ne maltrafos -lin. Mi promesis, ke mi agos kontraŭ ŝi kun la tuta respekto, kiun -ĝentilulo ŝuldas al virino. Ŝi ploris ĝis Pireo, mi konsolis ŝin -laŭ mia povo. Ŝi murmuris inter siaj dentoj: «Mi estas perdita -junulino!» Mi pruvis al ŝi per A plus B, ke ŝi retroviĝos. Mi -igis ŝin deiri el la veturilo, mi enŝipigis ŝin kun la servistino -en mian grandan boaton, tiun saman, kiu nin atendas tie. Mi skribis -al la maljuna rabisto precizegan leteron, kaj mi resendis la virinon -al la urbo kun bileto por Dimitri. - -«De tiu momento, la bela plorantino ĝuas mian loĝejon sendivide. -Ordono, agi kontraŭ ŝi, kvazaŭ kun reĝidino. Mi atendis ĝis -lundo vespere la respondon de la patro; poste, mi perdis paciencon; -mi revenis al mia unua ideo; mi prenis miajn pistolojn, faris signon -al miaj amikoj, kaj vi scias la reston. Nun, viavice! vi devas havi -tutan volumon por rakonti. - ---Mi estas je via dispono, diris mi. Sed antaŭe, mi devas enŝovi -unu vorton en la orelon de Haĝi-Stavros.» - -Mi alproksimiĝis al la Reĝo de la montoj, kaj diris al li -mallaŭte: «Mi ne scias, kial mi rakontis al vi, ke Fotini amas -John Harris. Ŝajnas, ke la timo konfuzigis mian cerbon. Mi ĵus -konversaciis kun li, kaj mi ĵuras al vi per la kapo de mia patro, -ke ŝi estas tiel indiferenta kontraŭ li, kvazaŭ ili neniam -interparolis.» - -La maljunulo dankis min permane, kaj mi reiris al John, por rakonti -al li miajn aventurojn kun Mary-Ann. «Brave! ekkriis li. Mi trovis, -ke la romano ne estas kompleta, pro manko de iom da amo. Jen multo da -ĝi, kio difektas nenion. - ---Pardonu, diris mi. Ne ekzistas amo en ĉio tio: bona amikeco -unuflanke, iom da dankemo aliparte. Sed tio sufiĉas, laŭ mi, por -fari konvene harmonian edzparon. - ---Edziĝu, amiko, kaj prenu min kiel ĉeestanton de via feliĉo. - ---Vi ja meritis ĝin, John Harris. - ---Kiam vi revidos ŝin? Mi donus multon por ĉeesti la intervidon. - ---Mi volus fari al ŝi surprizon, kaj renkonti ŝin kvazaŭ pro -hazardo. - ---Bona ideo! Postmorgaŭ, ĉe la kortega balo! Vi estas invitita, mi -ankaŭ. La letero atendas vin sur via tablo, ĉe Kristodulo. Ĝis -tiam, amiko, vi devos resti sur mia ŝipo por vin ripari iomete. Viaj -haroj estas bruletitaj kaj viaj piedoj difektitaj: ni havas la tempon -por ĉion rebonigi.» - -Estis la sesa, kiam la granda boato de la _Fancy_ kondukis nin -surŝipen. Oni portis la Reĝon de la montoj ĝis sur la ferdeko: -li ne povis plu sin subteni. Fotini ĵetis sin en liajn brakojn -plorante. Estis ĝojige por ŝi, konstati, ke ĉiuj, kiujn ŝi amas, -postvivas la batalon, sed ŝi trovis, ke ŝia patro plimaljuniĝis po -dudek jaroj. Eble ankaŭ ŝi suferis pro la indiferenteco de Harris. -Li liveris ŝin al la Reĝo kun tute Amerikana senĝeno, dirante: -«Ni estas kvitaj. Vi redonis al mi mian amikon, mi redonas al vi -la fraŭlinon. Kontante, kontante. Ĝustaj kalkuloj faras bonajn -amikojn. Kaj nun, honoreginda maljunulo, sub kiun ĉielbenitan -klimaton vi iros serĉi tiun, kiu vin pendigos? Vi ne estas homo, kiu -povos ĉesigi la negocon! - ---Pardonu, respondis li kun ia nobleco: mi diris adiaŭ al la rabado, -kaj por ĉiam. Kion mi farus sur la montoj? Ĉiuj miaj viroj estas -senvivaj, vunditaj aŭ disigitaj. Mi povus dungi aliajn; sed tiuj ĉi -manoj, kiuj klinigis tiom da kapoj, rifuzas nun servadon. La junuloj -prenu mian lokon; sed mi vetas, ke ili ne egalos mian sukceson kaj -mian famon. Kion mi faros el tiu restaĵo da maljuneco, kiun vi lasis -al mi? Mi ne scias ankoraŭ; sed estu certaj, ke miaj lastaj tagoj -estos bone plenigitaj. Mi devas edzinigi mian filinon, dikti miajn -rememorojn. Eble ankaŭ, se la skuoj de tiu semajno ne lacigis tro -mian cerbon, mi dediĉos miajn talentojn kaj sperton al la utilo de -la regno. Dio donu al mi la spiritan sanecon: antaŭ ses monatoj, mi -estos ĉefministro.» - - - - -VIII - -LA KORTEGA BALO. - - -Ĵaŭdon la 15an de majo, je la sesa vespere, John Harris, en -granda uniformo, rekondukis min al Kristodulo. La kukisto kaj lia -edzino akceptis min feste, ne sen kelkaj sopiroj direktataj al la -Reĝo de l' montoj. Miaflanke, mi kisis ilin volonte. Mi estis -feliĉa vivi, kaj ĉie mi vidis nur amikojn. Miaj piedoj estis -resaniĝintaj, miaj haroj tonditaj, mia stomako kontentigita. Dimitri -certigis al mi, ke S-ino Simons, ŝia filino kaj ŝia frato estas -invititaj al la kortega balo, kaj ke la lavistino ĵus portis robon -al la Hotelo de la Fremduloj. Mi antaŭĝuis la surprizon kaj la -ĝojon de Mary-Ann. Kristodulo prezentis al mi glason da Santorina -vino. Mi imagis, ke, kun tiu adorinda trinkaĵo, mi glutas la -liberecon, la riĉecon kaj la feliĉecon. Mi supreniris la ŝtuparon -al mia ĉambro, sed antaŭ ol eniri, mi kredis, ke mi devas alfrapi -la pordon de S-ro Mérinay. Li akceptis min meze de amasego -de libroj kaj paperoj. «Kara sinjoro, diris li, vi vidas homon -pereigitan de laboro. Pli supre ol vilaĝo Kastia, mi trovis antikvan -surskribon, kiu senigis min de la plezuro, batali por vi, kaj kiu, -de du tagoj, min turmentegas. Ĝi estas absolute neeldonita, mi ĵus -kontrolis tion. Neniu vidis ĝin antaŭ mi; mi havos la honoron de -la eltrovo; mi intencas kunligi mian nomon kun ĝi. La ŝtono estas -malgranda monumento el konkoza kalkŝtono, alta 35 centimetrojn kaj -larĝa 22, kaj staranta hazarde apud la vojo. La literoj estas el la -bona epoko kaj tute perfekte skulptitaj. Jen la surskribo, kopiita -sur mia notlibreto: - - S.T.X.X.I.I. - M.D.C.C.C.L.I. - -«Se mi sukcesos ĝin klarigi, mi atingos la gloron. Mi estos membro -de la Akademio de Surskriboj kaj Beletrisko en Pont-Audemer! Sed la -tasko estas longa kaj malfacila. La antikva epoko konservas siajn -sekretojn kun ĵaluza zorgo. Mi timas tre, ke mi renkontis monumenton -rilatan al la misteroj en Eleŭzis. Tiuokaze, ekzistas eble du -klarigoj, unu «demotika», t. e. vulgara, la alia «hieratika», t. -e. sankta. Mi bezonos koni vian opinion. - ---Mia opinio, respondis mi, estas tiu de malklerulo. Mi opinias, ke -vi trovis limŝtonon, kiel oni vidas multajn laŭlonge de la vojoj, -kaj ke la surskribo, kiu okazigis al vi tiom da penoj, povas sen ia -malkonveno esti tradukata jene: «_Stadio_ 22a, 1851.» Bonvesperon, -kara sinjoro Mérinay; mi ĵus skribos al mia patro kaj surmetos mian -belan ruĝan veston.» - -Mia letero al miaj gepatroj estis odo, himno, kanto de feliĉeco. -La ravo de mia koro fluis sur la paperon inter ambaŭ pintoj de mia -plumo. Mi invitis la familion al mia edziĝofesto, ne forgesante -la bonan onklinon Rosenthaler. Mi petis mian patron, ke li vendu -sian gastejon, eĉ, se necese, por malalta prezo. Mi postulis, ke -Frantz kaj Johano-Nikolao forlasu la militservon; mi petegis, ke -miaj aliaj fratoj elektu aliajn profesiojn. Mi prenis ĉion sur min; -mi garantiis la estonton de ĉiuj niaj. Ne perdante unu momenton, -mi sigelis la leteron kaj portigis ĝin tuj eksprese al Pireo, sur -vaporŝipo de la «Aŭstria Lloyd», kiu foriros vendredon matene je -la sesa. «Tiamaniere, pensis mi, ili ĝuos mian feliĉecon preskaŭ -samtempe kun mi.» - -Je tri kvaronoj post la oka, precizege, mi eniris la palacon kun -John Harris. Nek Lobster, nek S-ro Mérinay, nek Giacomo estis -invititaj. Mia trikorna ĉapelo havis nesenteble ruĝetan rebrilon, -sed, sub la lumo de la kandeloj, tiu negrava difekto ne estis -videbla. Mia spado estis sep aŭ ok centimetrojn tro mallonga; sed -tute egale: oni ne mezuras la kuraĝon laŭ la longeco de la spado, -kaj, sen fanfaronado, mi havis la rajton esti konsiderata kiel heroo. -La ruĝa frako estis iom mallarĝa; ĝi ĝenis min sub la brakoj, -kaj la refaldaĵo de la manikoj restis iom malproksime de miaj -manradikoj; sed la brodaĵo faris belan efekton, kiel patreto estis -antaŭdirinta. - -La balsalono, ornamita ne senguste, kaj belege lumigita, dividiĝis -en du partoj. Unuflanke estis la apogseĝoj rezervitaj por la -sinjorinoj, post la tronoj de la gereĝoj; ĉe l' alia flanko estis -la seĝoj destinitaj al la malbela sekso. Mi ĉirkaŭrigardis avide -la spacon okupitan de la sinjorinoj. Mary-Ann ne ĉeestis ankoraŭ. - -Je la naŭa, mi vidis la eniron de la gereĝoj, kiujn antaŭiris la -ĉefestrino, la palacmarŝalo, la adjutantoj, la honorsinjorinoj, -kaj la helpoficiroj, inter kiuj oni montris al mi S-ron Georgo -Mikrommatis. La Reĝo estis en belega kostumo de Palikaro, kaj la -reĝino surhavis riĉegan robon, kies perfektaj elegantaĵoj povis -veni nur el Parizo. La lukso de la roboj kaj la brilo de la naciaj -kostumoj ne blindigis min tiel, ke mi forgesu Mary-Ann. Miaj rigardoj -estis fiksitaj ĉe la pordo, kaj mi atendis. - -La membroj de la diplomataro kaj la plej eminentaj invititoj ordigis -sin laŭrende ĉirkaŭ la gereĝoj, kiuj disdonis al ili afablajn -parolojn dum proksimume horduono. Mi estis en la lasta vico, kun John -Harris. Oficiro, kiu staris antaŭ mi, retroiĝis tiel mallerte, ke -li marŝis sur mian piedon kaj mi eklaŭtigis krion. Li deturnis la -kapon, kaj mi rekonis kapitanon Perikles, tute freŝe kavalirigita -per la ordeno de l' Savinto. Li petis mian pardonon, kaj demandis -min pri mia farto. Mi ne povis deteni min de la respondo, ke ĝi ne -koncernas lin. Harris, kiu sciis mian historion de l' komenco ĝis la -fino, diris ĝentile al la kapitano: - -«Ĉu ĝi ne estas S-ro Perikles, kiun mi havas la honoron -alparoli? - ---Li mem. - ---La renkonto min ĉarmas. Ĉu vi havus la komplezon akompani min dum -momento en la ludsalonon? Ĝi estas ankoraŭ dezerta, kaj ni estos -solaj. - ---Je viaj ordonoj, sinjoro.» - -S-ro Perikles, pli pala ol soldato, kiu eliras el la hospitalo, -sekvis nin ridetante. Alveninte, li haltis kontraŭ John Harris, kaj -diris al li: «Sinjoro, mi atendas vian bontrovon.» - -Kiel sola respondo, Harris forŝiris lian ordenon kun la nova -rubando, kaj metis ĝin en sian poŝon dirante: «Jen, sinjoro, ĉio, -kion mi havis por diri al vi. - ---Sinjoro! diris la kapitano retroirante unu paŝon. - ---Ne faru bruon, sinjoro, mi petas. Se vi ŝategas tiun ludilon, -bonvolu sendi por ĝi du el viaj amikoj al S-ro John Harris, -komandanto de la _Fancy_. - ---Sinjoro, diris Perikles, mi ne scias laŭ kiu rajto vi forprenas -de mi ordenon, kies valoro estas dek kvin frankoj, kaj kiun mi devos -anstataŭigi per mia elspezo. - ---Ne grave, sinjoro: jen sterlinga funto kun figuraĵo de la Brita -reĝino: dek kvin frankoj pro la ordeno, dek pro la rubando. Se -restos io, mi petas, ke vi trinku ĝin je mia sano. - ---Sinjoro, diris la oficiro enpoŝigante la moneron, al mi restas la -devo, vin danki.» Li salutis nin ne aldonante unu vorton, sed liaj -okuloj promesis nenion bonan. - -«Mia kara Hermann, diris Harris al mi, vi estos singarda forlasante -tiun landon kiel eble plej baldaŭ kun via fianĉino. Tiu ĝendarmo -havas, laŭ mi, la ŝajnon de perfekta rabisto. Miaflanke, mi restos -ok tagojn, por lasi al li la tempon, respondi al mi; poste, mi -plenumos la ordonon, kiu min sendas al la Japanaj maroj. - ---Mi bedaŭras tre, respondis mi, ke via viveco kondukis vin tiel -antaŭen. Mi ne volis forlasi Grekujon sen unu aŭ du ekzempleroj de -la _Boryana variabilis_. Mi havis unu nekompletan, sen la radikoj, -kaj mi forgesis ĝin tie supre kun mia ferlada herbujo. - ---Lasu desegnaĵon de via vegetaĵo al Lobster aŭ al Giacomo. -Ili faros pilgrimon pro vi sur la monton. Sed, pro Dio! rapidu -sendanĝerigi vian feliĉecon!» - -Atendante, mia feliĉeco ne alvenis en la balon, kaj mi mortigis -miajn okulojn rigardadante ĉiujn dancantinojn. Ĉirkaŭ la dek-dua, -mi perdis la esperon. Mi eliris el la granda salono, kaj stariĝis -melankolie antaŭ vistotablo, kie kvar spertaj ludantoj kurigis -la kartojn kun admirinda lerteco. Mi komencis interesiĝi pri tiu -ĵongla ludo, kiam arĝentsona ekrido saltigis mian koron. Mary-Ann -estis tie, malantaŭ mi. Mi ne kuraĝis turni min al ŝi, sed mi -sentis, ke ŝi ĉeestas, kaj la ĝojo premis mian gorĝon sufoke. -Kio kaŭzis ŝian ridon, tion mi sciis neniam. Eble iu ridinda -kostumo: tiajn oni renkontas ĉiulande en la oficialaj baloj. La ideo -venis al mi, ke spegulo estas antaŭ mi. Mi levis la okulojn, kaj -nevidate vidis ŝin inter ŝia patrino kaj ŝia onklo, pli bela kaj -pli radia ol en la tago, kiam ŝi aperis al mi unuafoje. Tri vicoj -de karesemaj perloj ondiĝis mole ĉirkaŭ ŝia kolo kaj sekvis la -dolĉan konturon de ŝiaj diecaj ŝultroj. Ŝiaj belaj okuloj brilis -sub la flamo de la kandeloj, ŝiaj dentoj ridis kun neesprimebla -gracio, la lumo ludis pasie en la arbaro de ŝiaj haroj. Ŝia robo -estis la sama, kiel tiu de ĉiuj fraŭlinoj; ŝi ne surhavis, kiel -S-ino Simons, paradizbirdon sur la kapo, sed tio igis ŝin ankoraŭ -pli bela; ŝia jupo estis ornamita per kelkaj bukedoj de naturaj -floroj; ŝi havis florojn ĉe la korsaĵo kaj en la haroj, kaj kiajn -florojn, sinjoro? Divenu, mi petas. Mi kredis, ke mi mortos pro -ĝojo, rekonante sur ŝi la _Boryana variabilis_. Ĉio samtempe falis -al mi de la ĉielo. Ĉu ekzistas io pli dolĉa, ol herbokolekti inter -la haroj de la amatino? Mi estis la plej feliĉa el la homoj kaj el -la naturesplorantoj! La troa feliĉeco forkondukis min trans la limoj -de la decreguloj. Mi turnis min subite al ŝi, prezentis al ŝi la -manojn, kaj kriis: «Mary-Ann! ĝi estas mi!» - -Ĉu vi kredos, sinjoro? ŝi retrosaltis kvazaŭ terurigita, -anstataŭ fali en miajn brakojn. S-ino Simons levis la kapon -tiel alten, ke ŝajnis al mi, ke ŝia paradizbirdo suprenflugas al -la plafono. La maljuna sinjoro prenis min ĉe la mano, kondukis min -aparten, ekzamenis min kvazaŭ kuriozan beston, kaj diris al mi: -«Sinjoro, ĉu vi estas prezentita al la sinjorinoj? - ---La temo estas ja vere pri tio, mia respektinda sinjoro Sharper! mia -kara onklo! Mi estas Hermann! Hermann Schultz! ilia kunkaptito! ilia -savinto! Ha! mi trapasis belajn momentojn, vere! post ilia foriro. Mi -rakontos tion al vi dome. - ---_Yes, yes_, respondis li. Sed la Angla kutimo, sinjoro, postulas -absolute, ke oni estu prezentita al la sinjorinoj, antaŭ ol diri -rakontojn al ili. - ---Sed ili konas min ja, mia bona kaj bonega S-ro Sharper! ni -vespermanĝis kune pli ol dekfoje! Mi faris al ili servon da cent mil -frankoj! vi scias ĝin ja? ĉe la Reĝo de l' montoj? - ---_Yes, yes_; sed vi ne estas prezentita. - ---Sed ĉu vi ne scias do, ke mi elmetis min al mil mortoj por mia -kara Mary-Ann? - ---Tre bone; sed vi ne estas prezentita. - ---Sed fine, sinjoro, mi devas edziĝi kun ŝi; ŝia patrino ĝin -permesis. Ĉu oni ne diris al vi, ke mi edziĝos kun ŝi? - ---Ne antaŭ ol esti prezentita. - ---Prezentu min do mem! - ---_Yes, yes_; sed antaŭe, estas necese, ke vi prezentigu vin al mi. - ---Atendu!» - -Mi kuris kiel frenezulo tra la balo; mi ektuŝegis pli ol ses grupojn -de gedancantoj; mia spado implikiĝis kun miaj kruroj, mi glitis sur -la pargeto kaj mi falis skandale laŭlonge. John Harris estas, kiu -min relevis. - -«Kiun vi serĉas? diris li. - ---Ili estas ĉi tie, mi vidis ilin; mi edziĝos kun Mary-Ann; sed -antaŭe, estas necese, ke mi estu prezentita al ili. Ĝi estas -la Angla modo. Helpu min! Kie ili estas? Ĉu vi ne vidis altan -sinjorinon kun paradizbirdo? - ---Jes, ŝi ĵus forlasis la balon kun vere bela fraŭlino. - ---Ŝi forlasis la balon! sed, mia amiko, ŝi estas la patrino de -Mary-Ann! - ---Kvietiĝu, ni retrovos ŝin. Mi vin prezentigos de la Usona -sendito. - ---Bonege. Mi tuj montros al vi mian onklon Edward Sharper. Mi -lasis lin ĉi tie. Kien, diable, li forkuris? Li ne povas esti -malproksime!» - -Onklo Edward estis malaperinta. Mi fortrenis Harris ĝis sur placo de -l' Palaco, antaŭ la Hotelo de la Fremduloj. La loĝejo de S-ino -Simons estis lumigita. Post kelkaj minutoj, la lumoj estingiĝis. -Ĉiuj estis en la lito. - -«Ni faru same, diris Harris. La dormo kvietigos vin. Morgaŭ, inter -la unua kaj la dua, mi aranĝos viajn aferojn.» - -Mi pasigis nokton pli malbonan ol tiuj de mia kaptiteco. Harris -dormis apud mi, t. e. ne dormis. Ni aŭdadis la veturilojn el la -balo, kiuj malsupreniris la straton Hermes ŝarĝite de uniformoj -kaj balroboj. Ĉirkaŭ la kvina, la laceco fermis miajn okulojn. -Tri horojn poste, Dimitri eniris mian ĉambron, dirante: «Grandaj -novaĵoj! - ---Kio? - ---Viaj Anglinoj ĵus forvojaĝis. - ---Kien? - ---Al Triesto. - ---Fatalulo! ĉu ci estas vere certa pri tio? - ---Mi estas, kiu kondukis ilin al la ŝipo. - ---Mia malfeliĉa amiko, diris Harris premante miajn manojn, la -dankeco estas trudebla, sed ne la amo. - ---Ho, ve!» diris Dimitri. Lia koro estis kapabla aŭdigi eĥon. - -De tiu tago, sinjoro, mi vivis kiel la bestoj, trinkante, manĝante -kaj spirante la aeron. Mi ekspedis miajn kolektojn al Hamburgo, sen -unu sola floro de _Boryana variabilis_. Miaj amikoj kondukis min -al la Franca ŝipo, la tagon post la balo. Ili opiniis, ke estas -prudente vojaĝi nokte, pro timo, renkonti la soldatojn de S-ro -Perikles. Ni atingis Pireon ne malhelpite; sed, kiam nia boato estis -je dudek kvin klaftoj de la bordo, seso da nevideblaj pafiloj kantis -tute proksime de niaj oreloj. Ĝi estis la adiaŭo de la gracia -kapitano kaj de lia bela lando. - -Mi travojaĝis la montojn de Malto, de Sicilio kaj de Italujo, -kaj mia kolekto riĉiĝis pli ol mi mem. Mia patro, kiu havis la -prudenton konservi sian gastejon, sciigis al mi, en Messina, ke miaj -sendaĵoj estas tre ŝatataj en Hamburgo. Eble mi trovos oficon -alvenante; sed mi trudis al mi la leĝon, ne plu konfidi al io ajn. - -Harris estas sur la vojo al Japanujo. Mi esperas ke, post unu aŭ -du jaroj, mi ricevos sciigojn pri li. Juna Lobster skribis al mi en -Romon; li ne ĉesis ekzerciĝi en la pistolpafado. Giacomo daŭras -sigeli leterojn dum la tago kaj rompi avelojn vespere. S-ro -Mérinay trovis por sia ŝtono novan klarigon, multe pli sagacan ol -la mia. Lia granda studo pri Demosteno estos certe presata. La Reĝo -de l' montoj paciĝis kun la aŭtoritato. Li konstruigas grandan -domon sur la vojo al monto Penteliko, kun gardejo por loĝigi dudek -kvin sindonajn Palikarojn. Atendante, li luprenis dometon en la -moderna urbo, apud la rivero. Li akceptas multajn personojn kaj -klopodas ageme por fariĝi ministro de la justeco; sed tio postulos -tempon. Fotini mastrumas lian domon. De tempo al tempo Dimitri iras -por vespermanĝi kaj sopiri en la kuirejo. - -Mi ne aŭdis plu ion pri S-ino Simons, S-ro Sharper kaj Mary-Ann. -Se tiu silento daŭros, mi baldaŭ forgesos ilin. Kelkafoje ankoraŭ, -meze de la nokto, mi sonĝas, ke mi estas antaŭ ŝi, kaj ke mia -longa maldika vizaĝo rebrilas en ŝiaj okuloj. Tiam, mi vekiĝas, mi -ploregas, kaj mi mordas furioze mian kapkusenon. Mia bedaŭro, kredu -min, ne rilatas al la virino, sed al la riĉeco kaj al la situacio, -kiujn mi maltrafis. Feliĉe estas, ke mi ne liveris mian koron, kaj -ĉiutage mi dankas mian naturan malvarmecon. Kiel plendinda mi estus, -mia kara sinjoro, se malbonsorte mi estus enamiĝinta! - - - - -IX[10] - -LETERO EL ATENO. - - -La tago mem, kiam mi estis sendonta la rakonton de S-ro Hermann -Schultz al la presejo, mia honorinda korespondanto en Ateno resendis -al mi la manuskripton kun la jena letero: - -«Sinjoro, - -«La historio de l' Reĝo estas fantazio de iu malamiko de la vereco -kaj de la ĝendarmaro. Neniu el la cititaj personoj metis piedon -sur la teron de Grekujo. La polico kontrolis neniun pasporton, kiu -surhavis la nomon S-ino Simons. La komandanto de Pireo nenion -aŭdis pri la _Fancy_ kaj S-ro John Harris. Fratoj Philip ne -memoras, esti okupigintaj S-ron William Lobster. Neniu diplomatia -agento konis en siaj oficejoj Maltanon nomatan Giacomo Fondi. La -Greka Nacia Banko havas multajn kulpojn por penti, sed ĝi neniam -havis deponitajn kapitalojn, devenintajn de rabado. Se ĝi estus -ricevinta tiajn, ĝi estus konsiderinta kiel devon, ilin konfiski por -sia profito. Mi povas disponigi al vi la liston de niaj oficiroj de -ĝendarmaro. Vi trovos sur ĝi nenian postsignon de S-ro Perikles. -Mi konas nur du homojn kun tiu nomo: unu estas drinkejmastro en -Ateno, la alia spicisto en Tripolitza. Pri la fama Haĝi-Stavros, -kies nomon mi aŭdas hodiaŭ por la unua fojo, ĝi estas fabela -estaĵo, metota en la mitologion. Mi konfesas tutsincere, ke ekzistis -iam kelkaj rabistoj en la reĝolando. La ĉefajn detruis Herkulo -kaj Tezeo, kiuj povas esti konsiderataj kiel la fondintoj de la -Greka ĝendarmaro. Tiuj, kiujn ŝparis la brako de tiuj du herooj, -falis sub la batoj de nia nevenkebla armeo. La aŭtoro de la romano, -per kies sendo vi honoris min, montris tiom da nescio, kiom da -malbonfido, afektante konsideri la rabadon kiel nuntempan fakton. Mi -donus multon, por ke lia rakonto estu presita, ĉu en Francujo, ĉu -en Anglujo, kun la portreto de S-ro Schultz. La mondo scius fine, -per kiaj malhonestaj artifikoj oni provas suspektigi nin de ĉiuj -civilizitaj nacioj. - -«Pri vi, sinjoro, kiu ĉiam faris juston al ni, akceptu la certigon -de ĉiuj bonaj sentoj, kun kiuj mi havas la honoron esti - -«Via tre danka servanto, - - «Patriotis Pseftis, - -«Aŭtoro de volumo da ditiramboj pri la regenero de Grekujo; -redaktoro de la ĵurnalo _La Espero_; membro de la Arkeologia Societo -en Ateno; koresponda membro de la Akademio de Ioniaj Insuloj; akciulo -de la Nacia Kompanio de la Spartano Pavlos[11]». - - - - -X - -LA AŬTORO REPRENAS LA PAROLON - - -Atenano, amiko mia, la plej veraj historioj ne estas tiuj, kiujo -okazis. - -FIN - - - - -VORTARA NOTO - - -I.--Proponataj novaj radikoj - -Ĉi tiu traduko postulis diversajn novajn radikojn, netroveblajn -en _Universala Vortaro_. La plimulto el ili troviĝas en la dua -eldono de la Esperanta-Germana Vortaro, redaktita sub la kontrolo de -D-ro Zamenhof, kaj ne bezonas do pluan klarigon. La ceteraj estas -montritaj ĉi malsupre, kun iliaj Angla, Franca kaj Germana tradukoj. -Kelkaj el ili, apartenantaj al specialaj fakoj, troviĝas en la -Teknika Vortaro de S-ro Verax kaj estas montritaj per la litero -(V); al tiuj, kiuj estas nomoj de vegetaĵoj, mi aldonis la latinan -tradukon. - -El la tute novaj radikoj, nur malmultaj postulas apartan klarigon. - -Antaŭ ĉiuj, la vorto _fugi_, kiu signifas _forkuri_. Ŝajnis al -mi, ke tiu lasta vorto ne estas sufiĉe ĝenerala, ĉar la esenco de -la Esperanta vortfarado estas, ke la elementoj de komponita vorto -konservas siajn apartajn sencojn; kaj la vorto _forkuri_ enhavas do -la ideon de kuro, dum oni ofte fugas tute ne kurante, kaj tia estas -speciale la okazo en ĉi tiu romano, kiel oni vidos en ĉapitro 6a. -La Franca teksto uzas la vorton «évasion», kiu signifas speciale -«fugo el fermita loko»; kaj unu el la plej eminentaj esperantistaj -aŭtoroj konsilis, ke mi uzu la radikon _evado_, simila al _invado_, -kiu estas jam uzita por traduki la Francan «invasion». Sed mi ne -juĝis utile montri la tute ne internacian nuancon inter simpla fugo -kaj fugo el fermita loko. - -Oni kontraŭparolos eble, ke _fugo_ estas jam uzata (ne en -_Universala Vortaro_), en muzika senco. Sed, unue, nenio malkelpas -ke teknika radiko havu ankaŭ ĝeneralan sencon; kaj aliparte, la -muzika internacia vorto _fugo_ montras precize muzikaĵon, en kiu du -motivoj «fugas», t. e. forkuras, alterne unu antaŭ la alia. La -vorto _fugo_, por la ĝenerala ideo de forkuro, ŝajnas do al mi tute -rekomendinda. - -Anstataŭ _elparoli_ (kiu devus signifi _paroli el_, tutsame kiel -_alparoli_ signifas _paroli al_), oni proponis jam de longe apartan -radikon _prononci_ aŭ _pronunci_. Kvankam kelkaj personoj jam uzas -la duan formon, mi preferis _prononci_, pro simileco kun _anonci_, -ĉar la originalaj naciaj vortoj, al kiuj respondas tiuj du formoj, -estas identaj. Ŝajnas al mi, ke oni devas eviti ĉiun kapricon en la -reguloj de Esperanta transskribo. - -La vorto _svarmisto_ devenas de _svarmi_ (Esperanta-Germana Vortaro), -kiu signifas: a. «to swarm», fr. «grouiller, essaimer» kaj g. -«schwärmen, wimmeln». - -Fine, anstataŭ _terebinto_ (vortaro de Verax), mi uzis _terebento_, -kiu respondas pli bone, laŭ la Esperanta metodo de transskribo, al -la prononco de tiu internacia vorto. - -Jen la listo de tiuj proponataj radikoj. - - _akuzi_, a., to accuse fr., accuser g., anklagen -- - _alceo_ (V), -- alcée Stockrose lat., althæa - rosea - _alerto_ alert alerte Waffenruf -- - _angoro_ (V) anguish angoisse Herzensangst -- - _arbuto_ (V) arbute-tree arbousier Edbeerbaum arbutus - _asfodelo_ (V) asphodel asphodèle Asphodill asphodelus - _damaskeni_ (V) to damasken damasquiner damascieren -- - _demotica_ demotical démotique demotisch -- - _dogano_ customs douane Zoll (itale, dogana) - _emetiko_ (V) emetic émétique Brechpulver -- - _epigastro_ (V) epigastrium épigastre Magengegend -- - _filamento_ filament filament Faser -- - _flaĝoleto_ flageolet flageolet Flageolet -- - _fugo_ flight fuite Flucht (itale, fuga) - _gamosepala_ -- gamosépale -- -- - _grimpi_ to climb grimper klettern -- - _grundo_ ground terrain Grund, Boden -- - _halucino_ (V) hallucination hallucination Hallucination -- - _heziti_ to hesitate hésiter zögern -- - _hieratika_ hieratical hiératique hieratisch -- - _indiĝeno_ (V) native - (indigenous) indigène Eingeborne -- - _intersekco_ (V) intersection intersection Durchschnittspunkt -- - _inventi_ to invent inventer erfinden -- - _kaliko_ (V) calyx calice Blumenkelch -- - _kaverno_ cavern caverne Höhle -- - _komisuro_ commissure commissure Vereinigungspunkt -- - _komputi_ (V) to count compter zählen -- - _korolo_ (V) corol corolle Blumenkrone -- - _krinolino_ crinoline crinoline Krinoline -- - _latiro_ (V) sweet pea pois de senteur -- latirus - _lentisko_ (V) lentisk lentisque Mastixbaum pistacia - lentiscus - _ligustro_ (V) -- troène Rainweide ligustrum - _lobhava_ (V) divided into - lobes lobé gelappt -- - _melio_ -- mélia -- melia - _menaĝerio_ menagery ménagerie Menagerie -- - _metakarpeo_ (V) metacarpus métacarpe Mittelhand -- - _minoraj ordenoj_ minor orders ordres mineurs niedere Weihen -- - _ornitogalo_ (V) -- ornithogale Vogelmilch ornitogalum - _ovario_ (V) ovary ovaire Fruchtknoten -- - _paĉolo_ (V) patch-leaf patchouli Patschuli -- - _perkalo_ cambric muslin percale Perkal -- - _perkutpafilo_ percussion rifle fusil à - percussion Percussionsgewehr -- - _petalo_ (V) petal pétale Blumenblatt -- - _petunio_ -- petunia Petunie -- - _prajmo_ (V) priming amorce Zündung -- - _prononci_ to pronounce prononcer aussprechen -- - _Providenco_ Providence Providence Vorsehung -- - _retroiri_ to recoil reculer zurücktreten -- - _senioro_ senior plus ancien Aeltere -- - _sibarito_ sybarite sybarite Sybarit -- - _skabiozo_ (V) scabious scabieuse Skabiose scabiosa - _soldo_ halfpenny sou Kreutzer (itale: soldo) - _stameno_ (V) stamen étamine Staubfaden -- - _svarmisto_ skirmisher tirailleur Plänkler -- - _ŝorbeto_ sherbet sorbet Sorbett (Arabe, ŝorbat; - Turke, ŝorbet) - _terebento_ turpentine-tree térébinthe Terpentinbaum pistacia - terebenthus - _toksikologio_ toxicology toxicologie Giftlehre, - Toxicologie -- - _tujo_ (V) -- thuya Lebensbaum thuya - _viktimo_ victim victime Opfer -- - _volbo_ (V) vault voûte Gevölbe -- - - -II.--Sufiksoj - -Krom la ĝustediraj radikoj, ĉi tiu verko enhavas la proponatajn -sufiksojn _aĉ_, _atr_, _iz_, kaj _oz_, kiuj utilis por anstataŭi -neoportunajn perifrazojn. - -La sufikso _aĉ_ estas jam tiel ĝenerale uzata, ke ĝi ne bezonas -komentarion. - -_Atr_ montras objekton, kiu havas ŝajne, aŭ parte, la econ -difinitan de la radiko. Mi uzis ĝin en la ekzemploj _flavatra_, -_grizatra_. Tiuj vortoj montras objektojn, kiuj estas kvazaŭ flavaj, -aŭ grizaj; sed tute ne «dubeflavaj», aŭ «dubegrizaj», laŭ la -esprimo nuntempe uzata: la koloro ne estas duba, ĝi estas difinita, -kaj similas al la flava aŭ al la griza. - -_Iz_, kiu signifas «kovri, plenigi, smiri, aŭ ĝenerale provizi -per...», utilis por formi la vorton _elektrizi_. - -Fine _oz_, signifikanta «kiu enhavas, aŭ portas multon da...», -liveris la vortojn _anguloza_, _doloroza_, _famoza_, _fumoza_, -_furioza_, _haroza_, _konkoza_, _kotoza_, _odoroza_, _polvoza_, -_ŝlimoza_. - - -III.--Propraj nomoj. - -La Grekaj, Rusaj kaj Turkaj nomoj, kiuj troviĝas en ĉi tiu -verko, estas fonetike transskribitaj. La ceteraj, t. e. la nomoj -apartenantaj al lingvoj skribataj per latinaj literoj, estas presitaj -laŭ ilia nacia ortografio. Ĉar multaj el la legontoj ilin konas, -oni ne enpresis ilian prononcon en la teksto mem, por ne difekti la -aspekton de tiu lasta. Por la ceteraj personoj, tiu prononco estas -montrita ĉi sube. - -Oni eĉ lasis al la antaŭnomoj la formon, kiun ili havas en la -originala teksto: oni opiniis efektive, ke skribi «Johano Haris» -kaj «Jakobo Fondi», anstataŭ «John Harris» kaj «Giacomo -Fondi», estus vera difektigo de tiu teksto. - -Same, oni konservis en tiu traduko la fremdajn vortojn enhavatajn -en la originala teksto, donante nur, pli sube, ilian prononcon kaj -tradukon, por la personoj, kiuj ilin ne konas. Kompreneble, ne -montrita prononco estas la sama, kiel en Esperanto. - -En tiuj transskriboj, la literoj _â_, _ê_, _ô_, _û_ montras la -Francajn «nazajn vokalojn». La personoj, kiuj ilin ne konas, povas -prononci ilin _an_, _en_, _on_, _en_, anstataŭigante _n_ per _m_ -antaŭ _b_, _p_, _f_ kaj _v_. - - _About_ (_france_) _prononcu_: Abu. - _Aurélien_ (_fr._) Oreljê. - _Bareaud_ (_fr._) Baro. - _Barley_ (_angle_) Balej. - _Bertrand_ (_fr._) Bertrâ. - _Boryana_ (_latine_) Borjana. - _Bory de Saint-Vincent_ (_fr._) Bori dsêvêsâ. - _Brainne_ (_fr._) Bren. - _Byron_ (_a._) Bajr'n. - _Calcraft_ (_a._) Kalkraft. - _Calcutta_ (_a._) Kalkuta. - _Caliban_ (_a._) Kalib'n. - _Cavendish_ (_a._) Kav'ndiŝ. - _Charles_ (_fr._) Ŝarl. - _Daraud_ (_fr._) Daro. - _Edmond_ (_fr._) Edmô. - _Edward_ (_a._) Edŭard. - _Fancy_ (_a._) Fansi. - _Fauriel_ (_fr._) Forjel. - _Frantz_ (_germane_) Franc. - _Gaston_ (_fr._) Gastô. - _Giacomo_ (_itale_) Ĝjakomo. - _Gil Blas de Sintillane_ (_fr._) Ĵilblas d' sâtiljan. - _Gustave_ (_fr._) Gistav. - _Hippolyte_ (_fr._) Ipolit. - _Illinois_ (_a._) Ilinojz. - _John_ (_a._) Ĝon. - _Leipzig_ (_g._) Lajpcig. - _Lesage_ (_fr._) L'saĵ. - _Liverpool_ (_a._) Liv'rpul. - _Lloyd_ (_g._) Lojd. - _Macaire_ (_fr._). Maker. - _Marseille_ (_fr._) Marsej. - _Mary_ (_a._) Meri. - _Mérinay_ (_fr._) Merine. - _Moch_ (_fr._) Mok. - _Niebuhr_ (_g._) Nibur. - _Osnabruck_ (_g._) Osnabruk. - _Pascal_ (_fr._) Paskal. - _Pellisson_ (_fr._) Pelisô. - _Pleyel_ (_fr._) Plejel. - _Philip_ (_a._) Filip. - _Piccadilly_ (_a._) Pikadili. - _Piacenza_ (_it._) Pjaĉenza. - _Pont-Audemer_ (_fr._) Pôtodmer. - _Pradier_ (_fr._) Pradje. - _Rebecca_ (_a._) Rebeka. - _Reynault_ (_fr._) Reno. - _Robert_ (_fr._) Rober. - _Scholl_ (_fr._) Ŝol. - _Schultz_ (_a._) Ŝulc. - _Scott_ (_a._) Skot. - _Sharper_ (_a._) Ŝarper. - _Sheffield_ (_a._) Ŝefild. - _Simons_ (_a._) Sajmons. - _Suniono_, malnova internaciigita nomo de promontoro - (lat., _Sunium_; novgreke, _Kolonnais_). - _Ternes_ (_fr._) Tern. - _Vendôme_ (_fr._) Vâdom. - _Vincennes_ (_fr._) Vêsen. - _Walter_ (_a._) Ŭot'r. - _Washington_ (_a._) Ŭasingt'n. - _William_ (_a._) Ŭiljam. - _Wolfgang_ (_g._) Volfgang. - _Wyse_ (_a._) Ŭajz. - _Yorkshire_ (_a._) Jorkŝajr. - _Zimmerman_ (_g._) Cim'rman. - - -IV.--Fremdaj vortoj. - -_All right_ (ol rajt), Angle: Bone! - -_Babuŝo_ (Turke, _babuŝ_, el la Persa _pa-puŝ_; fr. _babouche_), -speco de orienta pantoflo. - -_Belle Jardinière_ (bel ĵardinjer), la «Bela Ĝardenistino» nomo -de konata Pariza vestaĵmagazeno. - -_Cant_ (kant), Angle: speciala hipokrita prudeco. - -_Brutta carogna_ (bruta karonja), Itale: malbela putraĵo. - -_Ĉibuĝi_, la servisto, kiu zorgas pri la _ĉibuk'_. - -_Ĉibuk_, speco de Turka pipo. - -_Falankso_, en antikva Grekujo, trupo de peze armita infanterio; -moderne, burĝa gvardio. - -_Fanar_, Greka kvartalo de Konstantinoplo, kie sidas multaj bankoj. - -_Foreign Office_ (Forejn Ofis), Angla nomo de la ministrejo de -eksteraj aferoj. - -_Franko_, nomo, kiun la Orientanoj donas al la Okcident-Eŭropanoj. - -_Frondo_, Franca civila milito (1648-1653). - -_Gutten Morgen_, germane: Bonmatenon! - -_Halali_, (fr., g., el la identa malnovgreka militkrio), kornsignalo, -kiu signifas, ke la ĉasita besto estas kaptita. - -_Kanĝiar_, granda ponardo, uzata en Turkujo kaj precipe en Albanio. - -_Khan_, orienta gastejo. - -_Khanĝi_, mastro de _Khan_. - -_Klepto_, greko: rabisto. - -_Kafeĝi_, en Oriento, la servisto, kiu preparas la kafon. - -_Lasting_, Angla vorto: speco de lanaĵo. - -_Lloyd_ (lojd), nomo de diversaj ŝipasekuraj aŭ marveturaj -kompanioj. - -_Milordo_, nomo, kiun la sudaj kaj orientaj popolanoj donas al -fremduloj, kiujn ili volas flati (angle, _mylord_, mia lordo). -Ŝajnis pli bone, konservi tiun nomon, ol diri «lordo». - -_Nargileo_, orienta pipo kun akvujo. - -_Nil admirari_, latine: miri pri nenio. - -_One_, _two_ (ŭan, tu), Angle: unu, du. - -_Palikaro_, soldato de la Greka militantaro dum la milito de -liberigo; oni nomas ankoraŭ tiel la Grekojn, kiuj konservis la -nacion veston kun fustenjupo. - -_Papas_, greke: pastro. - -_Pickles_ (pik'lz), Angle: legomoj konfititaj en vinagro. - -_Rahat-lokum_, orienta konfitaĵo el rozoj. - -_Rhaki_, orienta brando. - -_Romaiko_, Greka nacia danco. - -_Square_ (skŭer), Angle: ortangula placo, plej ofte kun arboj kaj -floroj. Oni proponis por ĝi la vorton «skvaro». - -_Stadio_, aŭ _Novstadio_, Greke: kilometro. - -_Times_ (tajmz), Angle: tempo. Nomo de fama ĵurnalo. - -_Tre_, _quatro_, _cinque_ (tre, kŭatro, ĉinkŭe), Itale: tri, kvar, -kvin. - -_Yankee Doodle_ (Janki Dudl), Usona nacia kanto. - -_Yes_ (jes), Angle: jes. - - - - -TABELO DE ENHAVO - - Dediĉo de l' aŭtoro V - Antaŭparolo de l' tradukinto VII - S-ro Hermann Schultz 1 - Fotini 6 - Mary-Ann 33 - Haĝi-Stavros 59 - La ĝendarmoj 117 - La fugo 154 - John Harris 197 - La kortega balo 229 - Letero el Ateno 238 - La aŭtoro reprenas la parolon 241 - Vortara noto 243 - -FINO DE LA TABELO - - - - -Piednotoj de la tradukinto - - -[1] Aludo al _Nuntempa Grekujo_, de Edmond About. - -[2] Oni nomis tiel, en Anglujo, urbetojn kiuj elektis unu deputaton, -kvankam ili havis tre malmulte da balotantoj, kiuj vendis sian voĉon. - -[3] Edukejo por la filinoj de la militistaj membroj de la -Honora Legio, apud Parizo. - -[4] Per tiu ŝercnomo, About montras sian amikon Aurélien -Scholl, ĵurnaliston kaj romaniston tre faman pro sia spriteco. - -[5] Oni memoru, ke la Ioniaj insuloj estis, en 1856, sub -Brita administro. - -[6] Oni nomis tiel, en Francujo, la maljunajn soldatojn de -la Napoleona gvardio. - -[7] Alia aludo al _Nuntempa Grekujo_. - -[8] Aludo al la parolo de Pascal: «La homo estas nur kano, la -plej malforta en la naturo, sed li estas pensanta kano. Ne estas -necese, ke la tuta universo sin armu, por lin premegi. Vaporo, -guto da akvo sufiĉas por lin mortigi. Sed, eĉ se la universo lin -premegus, la homo estus ankoraŭ pli nobla ol tio, kio lin mortigas, -ĉar li scias, ke li mortas; kaj la superecon, kiun la universo havas -kontraŭ li, la universo tute ignoras.» - -[9] Persono en la romano _Gil Blas de Santillane_, de Lesage, -kiu kuracis ĉiujn malsanojn per sangeltiro kaj varma akvo. - -[10] La ĉi supra ilustraĵo prezentas la friponojn Bertrand -kaj Robert Macaire, du famajn personojn de la Francaj teatro kaj -karikaturo. - -[11] Vidu diskuto pri Pavlos en la kvina ĉapitro. - - - - -Librejo HACHETTE & K-io, 79, boul. Saint-Germain, PARIS. - -KOLEKTO DE "LA REVUO" - - -INSTRUA FAKO - -Francaj verkoj - -Cours élémentaire pratique d'Esperanto, d'après la méthode directe -combinée, par MM. Michel BECKER et GROSJEAN-MAUPIN. - -Cet ouvrage est conforme aux programmes officiels de l'Enseignement -des langues vivantes. Il convient merveilleusement à ceux qui -désirent apprendre seul, ainsi qu'aŭ professeurs qui veulent -enseigner l'Esperanto suivant la méthode directe. Un certain -nombre de vignettes illustrent cet ouvrage. - Un volume in-16, de 144 pages Fr. 1 » - -Grammaire complète d'Esperanto, par Camille AYMONIER. - -Convient particulièrement pour les cours supérieurs et -pédagogiques d'Esperanto. (Les «Versions» et les «Thèmes» du -«Cours méthodique» ci dessous, fournissent des textes utiles à -traduire. Ils concordent avec les régles données dans la grammaire.) - Un volume in-16, de 166 pages 1 50 - -Cours méthodique d'Esperanto--Versions, par MM. Camille -AYMONIER et GROSJEAN-MAUPIN. - Un volume in-16, de 136 pages 1 20 - -Cours méthodique d'Esperanto--Thèmes, par MM. GROSJEAN-MAUPIN -et Camille AYMONIER. - Un volume in-16, de 136 pages 1 20 - -Recueil de Phrases (plus de 1800 phrases françaises avec la -traduction en Esperanto), par Henri de COPPET. - Un volume in-16, de 188 pages 1 80 - -Internaciaj verkoj - -Esperanta Sintakso, laŭ verkoj de D-r ZAMENHOF kaj aliaj -aŭtoroj, en Esperanto, verkita de Paul FRUICTIER. - Unu volumo in-16, 75-paĝa 1 50 - -Frazaro, (pli ol 1800 frazoj en Esperanto), de H. de COPPET. - Unu volumo in-16, 108-paĝa 1 » - -Konkordanco de la vortoj de Ekzercaro. Ellaboris Alfred E. WACKRILL. - Unu volumo in-16, 95-paĝa 1 » - -Du mil novaj vortoj, uzitaj de D-ro ZAMENHOF kaj netroveblaj -en Universala Vortaro. Ellaboris Paul BOULET. - Unu volumo in-16, 72-paĝa (_nova eldono_) 1 50 - - -LITERATURA FAKO - -Angla lingvo sen profesoro, unuakta komedio de Tristan BERNARD, -tradukita de Gaston MOCH. - Unu volumo in-8, 44-paĝa Fr. 1 » - -Aspazio, tragedio en kvin aktoj, de A. SVJENTOĤOVSKI, trad. -de D-ro Leono ZAMENHOF. - Unu volumo in-8, 154-paĝa 2 50 - -Brazilio, parolado de S-o Everardo BACKHEUSER. - Unu volumo in-8, 28-paĝa, kun ilustraĵoj ekstertekste 1 50 - -Bukedo, artikoloj pri literaturaj kaj beletristikaj demandoj, -de Ch. LAMBERT. - Unu volumo in-8, 159-paĝa 2 » - -Imenlago, novelo de Theodor STORM, trad. de -Alfred BADER. - Unu volumo in-8, 33-paĝa » 75 - -La libro de l' Humoraĵo, originale verkita de Paul de LENGYEL. - Unu volumo in-8, 194-paĝa 2 50 - -La Faraono, romano de PRUS, tradukita el la pola lingvo de D-o BEIN. - Unua volumo in-8, 194-paĝa 2 » - Dua volumo in-8, 238-paĝa 2 » - Tria volumo in-8, 191-paĝa 2 » - -La Reĝo de la montoj, de Ed. ABOUT, trad. de G. MOCH. Gustave DORÉ. - Unu volumo in-8, 245-paĝa 3 50 - -La Rompantoj, kvin monologoj originale verkitaj de Fr. PUĴULA-VALJES. - Unu volumo in-8, kun ilustraĵoj, 40-paĝa 1 » - -La Tria, memoraĵoj pri la Tria Kongreso. - Unu volumo in-8, 46-paĝa, ilustraĵoj ekstertekste 1 50 - -Laŭroj, kolekto de premiitaj verkoj en la Unua literatura -konkurso de «La Revuo». - Unu volumo in-8, 142-paĝa 2 » - -Makbeto, kvinakta dramo de SHAKESPEARE, tradukita de D-o LAMBERT. - Unu volumo in-8, 125-paĝa 2 » - - - -TEKNIKA KOLEKTO - -Anatomia vortaro (en latina, franca, angla kaj esperanta -lingvoj), verkita de la Medicina Esperantista Grupo. - Unu volumo in-8 Fr. 1 50 - -Komercaj leteroj en Esperanto, kun vortareto kvarlingva, de P. -BERTHELOT kaj Ch. LAMBERT. - Unu volumo in-16 » 50 - -La komerca sekretario, de Ros. SUDRIA. - Unu volumo in-16 » 50 - -Matematika terminaro kaj krestomatio, de R. BRICARD. - Unu volumo in-16 » 75 - -Monadologio, de LEIBNIZ, tradukita de E. BOIRAC. - Unu volumo in-16 » 60 - -Muzika terminaro, de F. de MÉNIL. - Unu volumo in-8, 20-paĝa » 60 - -Praktikaj komercaj leteroj (en esperanta kaj franca lingvoj), -de J. C. O'CONNOR, Ph. Dr. M. A., kaj D. D. P. HUGON. - Unu volumo in-16 » 90 - -Provo de Marista Terminaro, verkita sub la direkto de M. -ROLLET DE L'ISLE. - Unu volumo in-8 (_bindita_) 1 50 - -Vocabulaire des mots spéciaux à la philatélie, avec modèles -de lettres (en français et Esperanto), par R. LEMAIRE. - Unu volumo in-8 » 40 - -Vocabulaire technique et technologique Français-Esperanto, -par Charles VERAX. - Unu volumo in-8 (_bindita_) 2 50 - - - -MUZIKO - -Himno al Zamenhof, paroloj kaj muziko de R. DESHAYS 1 » - -La Vojo (kanto kaj fortepiano), paroloj de D-ro ZAMENHOF, -muziko de R. DESHAYS » 35 - -Esperanto (valso por fortepiano), muziko de F. de MÉNIL » 50 - -La kanto de l' cigno (melodio), poemo de SVIRIDOV, muziko de -F. de MÉNIL 1 » - -Mi aŭdas vin, poezio de Leono ZAMENHOF, muziko de F. de MÉNIL 1 » - -Kuŝas somero, poezio de Th. KANALOSŜI-LEFFLER, muziko de -F. de MÉNIL 1 » - - - -KOLEKTO ESPERANTO - -Advokato Patelin, unuakta komedio de BRUEYS et PALAPRAT, -tradukita de J. EVROT. - Unu volumo in-16 Fr. » 75 - -Albumo de Konataj Esperantistoj, de Fritz SCHUCK. - Unu luksa volumo, 55-paĝa - (ekzistas ankoraŭ nur kelkaj ekzempleroj). 3 » - -Cikado ĉe Formikoj, el LABICHE et LEGOUVÉ, unuakta komedio. - Unu volumo in-16 » 60 - -Ĉu li? romano originale verkita de D-ro VALLIENNE. - Unu volumo in-16 4 » - -Diversaĵoj, rakontoj tradukitaj de S-roj LALLEMANT kaj BEAU. - Unu volumo in-16 1 25 - -Don Juan, kvinakta komedio de MOLIÈRE, tradukita de E. BOIRAC. - Unu volumo in-16 1 50 - -Elektitaj Fabeloj de Fratoj GRIMM, tradukitaj de D-ro KABE. - Unu volumo in-16 1 80 - -Elektitaj Fabloj de LA FONTAINE, esperantigitaj de G. VAILLANT. - Unu volumo in-16 » 75 - -Eneido, de VIRGILIO, kantoj I-XII, tradukitaj de D-ro VALLIENNE. - Unu volumo in-16 3 » - -Esperantaj Prozaĵoj, de diversaj aŭtoroj. - Unu volumo in-16 2 50 - -Inter blinduloj, de D-ro JAVAL, tradukis S-ino JAVAL. - Unu volumo in-16 2 » - -Internacia Krestomatio, elektis kaj tradukis D-ro KABE. - Unu volumo in-16 1 50 - -Kastelo de Prelongo, romano originale verkita de D-ro VALLIENNE. - Unu volumo in-16 4 » - -Kiel ni plibeligos la vivon, originale verkita de SAĜULO. - Unu volumo in-16, 20-paĝa » 65 - -Kondukanto de l' interparolado kaj korespondado kun aldonita -Antologio Internacia, de A. GRABOWSKI. - Unu volumo in-16 2 » - -Kurso tutmonda, de E. GASSE. - Unu volumo in-16 » 75 - -La Avarulo, kvinakta komedio de MOLIÈRE, tradukita de S. MEYER. - Unu volumo in-16 » 75 - -La fundo de l' mizero, romano de SIEROŜEVSKI (Vaclav), -tradukita de D-ro KABE. - Unu volumo in-16 » 75 - -La interrompita kanto, romano de ORZESKO, tradukita de KABE. - Unu volumo in-16 » 75 - -La kolorigisto aerveturanto, gaja rakonto, de GODINEAU. - Unu volumo in-16 » 30 - -La kvar Evangelioj, kunigitaj en unu rakonto, de Pastro LAISNEY. - Unu volumo in-16 1 50 - -La nevo kiel onklo, triakta komedio de SCHILLER, tradukita de STEWART. - Unu volumo in-16 1 » - -Lernolibro de esperanta stenografio, de F. SCHNEEBERGER. - Unu volumo in-16 1 » - -Paĝoj el la Flandra literaturo, tradukitaj de D-ro SEYNAEVE -kaj D-ro van MELCKEBEKE. - Unu volumo in-16 1 50 - -Pola Antologio, elektita kaj tradukita de KABE. - Unu volumo in-16 2 » - -Poŝkalendaro Esperantista 1909. - Unu volumo in-16 1 » - -Poŝlibro internacia por aferistoj, turistoj, k. c., de NORMAN. - Unu volumo in-16 (_bindita_) 2 » - -Pri unu speco de kurbaj linioj, von Prof. A. DOMBROVSKI. - Unu volumo in-16 » 60 - -Rakontoj pri feinoj, de PERRAULT (Ch.), tradukitaj de S-ino SARPY. - Unu volumo in-16 1 » - -Sub la neĝo, taglibro de juna loĝanto de la Jura montaro, de -J. J. PORCHAT, tradukita de J. BOREL. - Unu volumo in-16, 144-paĝa 1 25 - -Tri unuaktaj komedioj, de A. v. KOTZEBUE, T. WILLIAMS, -S-ino M. HANKEL. - Unu volumo in-16, 96-paĝa 1 » - -Unua legolibro, de D-ro KABE. - Unu volumo in-16 1 90 - -Verdaj Fajreroj, kolekto da versaĵoj de Romano FRENKEL. - Unu volumo in-16 1 » - -Verkaro, libro Ia, de DEVJATNIN. - Unu volumo in-16 2 » - -Vojaĝo interne de mia ĉambro, de MAISTRE, tradukita de S. MEYER. - Unu volumo in-16 » 75 - - - -Franca Societo Esperanto kaj Ruĝa-Kruco - -(_Société Française Esperanto et Croix-Rouge._) - -Esperanto et Croix-Rouge, par le lieutenant BAYOL, -Instructeur à l'École spéciale militaire de Saint-Cyr. - -Brochure très précieuse pour les conférenciers militaires et de -la Croix-Rouge. - Un volume in-16 Fr. 1 » - -Intercompréhension dans les formations et établissements -sanitaires en temps de guerre. - - Un volume in-16 Fr. » 50 - -MALGRANDAJ GVIDLIBRETOJ DE LA RUĜA-KRUCO EN ĈIUJ LINGVOJ - - Eldono Franca: Guide Esperanto de la Croix-Rouge. - -- Germana: Esperanto-Führer für das Rote-Kreuz. - -- Itala: Guida Esperanto de la Croce-Rossa. - -- Hispana: Guia Esperanto de la Cruz-Roja. - -_Eldonoj en aliaj lingvoj preparataj._ - -_Prezo_: 1 ekz. Fr. 0.10; 20 ekz. Fr. 1,50; 100 ekz. -Fr. 5; 1000 ekz. Fr. 40. - -Specimenoj estas senpage senditaj. - -Ĉiu propagandisto, ĉiu grupo, aĉetu tiujn ĉi malkarajn broŝurojn -por dissemi inter siaj amikoj kaj konatuloj. - - - -BILDAROJ - -Teksto en Esperanto.--25 malsamaj numeroj - -Tiuj bildaroj, kvankam skribitaj por infanoj, taŭgas perfekte por -la novaj adeptoj. Per ili la profesoroj povas rapide kutimigi la -lernantojn paroli esperante. Ili utilas ankaŭ por la propagando. - -Gepatroj, Profesoroj, Propagandistoj! Aĉetu kaj konigu la BILDAROJN. - -Prezo, serio da 25 numeroj - Francujo kaj kolonioj Fr. 1 50 - -- per poŝto simpla -- 1 65 - Aliaj landoj -- 2 » - -- per poŝto rekomendita -- 2 40 - -_Specialaj prezoj por la Grupoj._ - - -Coulommiers.--Imprimerie Paul BRODARD. - - - - -Noto de transskribinto: - -Mi senregistre ĝustigis diversajn mispresaĵojn de la originala libro. -Mi forigis la atribuadon al la tradukinto ĉe ĉiu piednoto, kaj reverkis -la 11a piednoto. Paĝkomencojn mi registris per html-aj komentoj. - - -*** END OF THE PROJECT GUTENBERG EBOOK LA REĜO DE LA MONTOJ *** - -Updated editions will replace the previous one--the old editions will -be renamed. - -Creating the works from print editions not protected by U.S. copyright -law means that no one owns a United States copyright in these works, -so the Foundation (and you!) can copy and distribute it in the -United States without permission and without paying copyright -royalties. Special rules, set forth in the General Terms of Use part -of this license, apply to copying and distributing Project -Gutenberg-tm electronic works to protect the PROJECT GUTENBERG-tm -concept and trademark. Project Gutenberg is a registered trademark, -and may not be used if you charge for an eBook, except by following -the terms of the trademark license, including paying royalties for use -of the Project Gutenberg trademark. If you do not charge anything for -copies of this eBook, complying with the trademark license is very -easy. You may use this eBook for nearly any purpose such as creation -of derivative works, reports, performances and research. Project -Gutenberg eBooks may be modified and printed and given away--you may -do practically ANYTHING in the United States with eBooks not protected -by U.S. copyright law. Redistribution is subject to the trademark -license, especially commercial redistribution. - -START: FULL LICENSE - -THE FULL PROJECT GUTENBERG LICENSE -PLEASE READ THIS BEFORE YOU DISTRIBUTE OR USE THIS WORK - -To protect the Project Gutenberg-tm mission of promoting the free -distribution of electronic works, by using or distributing this work -(or any other work associated in any way with the phrase "Project -Gutenberg"), you agree to comply with all the terms of the Full -Project Gutenberg-tm License available with this file or online at -www.gutenberg.org/license. - -Section 1. General Terms of Use and Redistributing Project -Gutenberg-tm electronic works - -1.A. By reading or using any part of this Project Gutenberg-tm -electronic work, you indicate that you have read, understand, agree to -and accept all the terms of this license and intellectual property -(trademark/copyright) agreement. If you do not agree to abide by all -the terms of this agreement, you must cease using and return or -destroy all copies of Project Gutenberg-tm electronic works in your -possession. If you paid a fee for obtaining a copy of or access to a -Project Gutenberg-tm electronic work and you do not agree to be bound -by the terms of this agreement, you may obtain a refund from the -person or entity to whom you paid the fee as set forth in paragraph -1.E.8. - -1.B. "Project Gutenberg" is a registered trademark. It may only be -used on or associated in any way with an electronic work by people who -agree to be bound by the terms of this agreement. There are a few -things that you can do with most Project Gutenberg-tm electronic works -even without complying with the full terms of this agreement. See -paragraph 1.C below. There are a lot of things you can do with Project -Gutenberg-tm electronic works if you follow the terms of this -agreement and help preserve free future access to Project Gutenberg-tm -electronic works. See paragraph 1.E below. - -1.C. The Project Gutenberg Literary Archive Foundation ("the -Foundation" or PGLAF), owns a compilation copyright in the collection -of Project Gutenberg-tm electronic works. Nearly all the individual -works in the collection are in the public domain in the United -States. If an individual work is unprotected by copyright law in the -United States and you are located in the United States, we do not -claim a right to prevent you from copying, distributing, performing, -displaying or creating derivative works based on the work as long as -all references to Project Gutenberg are removed. Of course, we hope -that you will support the Project Gutenberg-tm mission of promoting -free access to electronic works by freely sharing Project Gutenberg-tm -works in compliance with the terms of this agreement for keeping the -Project Gutenberg-tm name associated with the work. You can easily -comply with the terms of this agreement by keeping this work in the -same format with its attached full Project Gutenberg-tm License when -you share it without charge with others. - -1.D. The copyright laws of the place where you are located also govern -what you can do with this work. Copyright laws in most countries are -in a constant state of change. If you are outside the United States, -check the laws of your country in addition to the terms of this -agreement before downloading, copying, displaying, performing, -distributing or creating derivative works based on this work or any -other Project Gutenberg-tm work. The Foundation makes no -representations concerning the copyright status of any work in any -country other than the United States. - -1.E. Unless you have removed all references to Project Gutenberg: - -1.E.1. The following sentence, with active links to, or other -immediate access to, the full Project Gutenberg-tm License must appear -prominently whenever any copy of a Project Gutenberg-tm work (any work -on which the phrase "Project Gutenberg" appears, or with which the -phrase "Project Gutenberg" is associated) is accessed, displayed, -performed, viewed, copied or distributed: - - This eBook is for the use of anyone anywhere in the United States and - most other parts of the world at no cost and with almost no - restrictions whatsoever. You may copy it, give it away or re-use it - under the terms of the Project Gutenberg License included with this - eBook or online at www.gutenberg.org. If you are not located in the - United States, you will have to check the laws of the country where - you are located before using this eBook. - -1.E.2. If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is -derived from texts not protected by U.S. copyright law (does not -contain a notice indicating that it is posted with permission of the -copyright holder), the work can be copied and distributed to anyone in -the United States without paying any fees or charges. If you are -redistributing or providing access to a work with the phrase "Project -Gutenberg" associated with or appearing on the work, you must comply -either with the requirements of paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 or -obtain permission for the use of the work and the Project Gutenberg-tm -trademark as set forth in paragraphs 1.E.8 or 1.E.9. - -1.E.3. If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is posted -with the permission of the copyright holder, your use and distribution -must comply with both paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 and any -additional terms imposed by the copyright holder. Additional terms -will be linked to the Project Gutenberg-tm License for all works -posted with the permission of the copyright holder found at the -beginning of this work. - -1.E.4. Do not unlink or detach or remove the full Project Gutenberg-tm -License terms from this work, or any files containing a part of this -work or any other work associated with Project Gutenberg-tm. - -1.E.5. Do not copy, display, perform, distribute or redistribute this -electronic work, or any part of this electronic work, without -prominently displaying the sentence set forth in paragraph 1.E.1 with -active links or immediate access to the full terms of the Project -Gutenberg-tm License. - -1.E.6. You may convert to and distribute this work in any binary, -compressed, marked up, nonproprietary or proprietary form, including -any word processing or hypertext form. However, if you provide access -to or distribute copies of a Project Gutenberg-tm work in a format -other than "Plain Vanilla ASCII" or other format used in the official -version posted on the official Project Gutenberg-tm website -(www.gutenberg.org), you must, at no additional cost, fee or expense -to the user, provide a copy, a means of exporting a copy, or a means -of obtaining a copy upon request, of the work in its original "Plain -Vanilla ASCII" or other form. Any alternate format must include the -full Project Gutenberg-tm License as specified in paragraph 1.E.1. - -1.E.7. Do not charge a fee for access to, viewing, displaying, -performing, copying or distributing any Project Gutenberg-tm works -unless you comply with paragraph 1.E.8 or 1.E.9. - -1.E.8. You may charge a reasonable fee for copies of or providing -access to or distributing Project Gutenberg-tm electronic works -provided that: - -* You pay a royalty fee of 20% of the gross profits you derive from - the use of Project Gutenberg-tm works calculated using the method - you already use to calculate your applicable taxes. The fee is owed - to the owner of the Project Gutenberg-tm trademark, but he has - agreed to donate royalties under this paragraph to the Project - Gutenberg Literary Archive Foundation. Royalty payments must be paid - within 60 days following each date on which you prepare (or are - legally required to prepare) your periodic tax returns. Royalty - payments should be clearly marked as such and sent to the Project - Gutenberg Literary Archive Foundation at the address specified in - Section 4, "Information about donations to the Project Gutenberg - Literary Archive Foundation." - -* You provide a full refund of any money paid by a user who notifies - you in writing (or by e-mail) within 30 days of receipt that s/he - does not agree to the terms of the full Project Gutenberg-tm - License. You must require such a user to return or destroy all - copies of the works possessed in a physical medium and discontinue - all use of and all access to other copies of Project Gutenberg-tm - works. - -* You provide, in accordance with paragraph 1.F.3, a full refund of - any money paid for a work or a replacement copy, if a defect in the - electronic work is discovered and reported to you within 90 days of - receipt of the work. - -* You comply with all other terms of this agreement for free - distribution of Project Gutenberg-tm works. - -1.E.9. If you wish to charge a fee or distribute a Project -Gutenberg-tm electronic work or group of works on different terms than -are set forth in this agreement, you must obtain permission in writing -from the Project Gutenberg Literary Archive Foundation, the manager of -the Project Gutenberg-tm trademark. Contact the Foundation as set -forth in Section 3 below. - -1.F. - -1.F.1. Project Gutenberg volunteers and employees expend considerable -effort to identify, do copyright research on, transcribe and proofread -works not protected by U.S. copyright law in creating the Project -Gutenberg-tm collection. Despite these efforts, Project Gutenberg-tm -electronic works, and the medium on which they may be stored, may -contain "Defects," such as, but not limited to, incomplete, inaccurate -or corrupt data, transcription errors, a copyright or other -intellectual property infringement, a defective or damaged disk or -other medium, a computer virus, or computer codes that damage or -cannot be read by your equipment. - -1.F.2. LIMITED WARRANTY, DISCLAIMER OF DAMAGES - Except for the "Right -of Replacement or Refund" described in paragraph 1.F.3, the Project -Gutenberg Literary Archive Foundation, the owner of the Project -Gutenberg-tm trademark, and any other party distributing a Project -Gutenberg-tm electronic work under this agreement, disclaim all -liability to you for damages, costs and expenses, including legal -fees. YOU AGREE THAT YOU HAVE NO REMEDIES FOR NEGLIGENCE, STRICT -LIABILITY, BREACH OF WARRANTY OR BREACH OF CONTRACT EXCEPT THOSE -PROVIDED IN PARAGRAPH 1.F.3. YOU AGREE THAT THE FOUNDATION, THE -TRADEMARK OWNER, AND ANY DISTRIBUTOR UNDER THIS AGREEMENT WILL NOT BE -LIABLE TO YOU FOR ACTUAL, DIRECT, INDIRECT, CONSEQUENTIAL, PUNITIVE OR -INCIDENTAL DAMAGES EVEN IF YOU GIVE NOTICE OF THE POSSIBILITY OF SUCH -DAMAGE. - -1.F.3. LIMITED RIGHT OF REPLACEMENT OR REFUND - If you discover a -defect in this electronic work within 90 days of receiving it, you can -receive a refund of the money (if any) you paid for it by sending a -written explanation to the person you received the work from. If you -received the work on a physical medium, you must return the medium -with your written explanation. The person or entity that provided you -with the defective work may elect to provide a replacement copy in -lieu of a refund. If you received the work electronically, the person -or entity providing it to you may choose to give you a second -opportunity to receive the work electronically in lieu of a refund. If -the second copy is also defective, you may demand a refund in writing -without further opportunities to fix the problem. - -1.F.4. Except for the limited right of replacement or refund set forth -in paragraph 1.F.3, this work is provided to you 'AS-IS', WITH NO -OTHER WARRANTIES OF ANY KIND, EXPRESS OR IMPLIED, INCLUDING BUT NOT -LIMITED TO WARRANTIES OF MERCHANTABILITY OR FITNESS FOR ANY PURPOSE. - -1.F.5. Some states do not allow disclaimers of certain implied -warranties or the exclusion or limitation of certain types of -damages. If any disclaimer or limitation set forth in this agreement -violates the law of the state applicable to this agreement, the -agreement shall be interpreted to make the maximum disclaimer or -limitation permitted by the applicable state law. The invalidity or -unenforceability of any provision of this agreement shall not void the -remaining provisions. - -1.F.6. INDEMNITY - You agree to indemnify and hold the Foundation, the -trademark owner, any agent or employee of the Foundation, anyone -providing copies of Project Gutenberg-tm electronic works in -accordance with this agreement, and any volunteers associated with the -production, promotion and distribution of Project Gutenberg-tm -electronic works, harmless from all liability, costs and expenses, -including legal fees, that arise directly or indirectly from any of -the following which you do or cause to occur: (a) distribution of this -or any Project Gutenberg-tm work, (b) alteration, modification, or -additions or deletions to any Project Gutenberg-tm work, and (c) any -Defect you cause. - -Section 2. Information about the Mission of Project Gutenberg-tm - -Project Gutenberg-tm is synonymous with the free distribution of -electronic works in formats readable by the widest variety of -computers including obsolete, old, middle-aged and new computers. It -exists because of the efforts of hundreds of volunteers and donations -from people in all walks of life. - -Volunteers and financial support to provide volunteers with the -assistance they need are critical to reaching Project Gutenberg-tm's -goals and ensuring that the Project Gutenberg-tm collection will -remain freely available for generations to come. In 2001, the Project -Gutenberg Literary Archive Foundation was created to provide a secure -and permanent future for Project Gutenberg-tm and future -generations. To learn more about the Project Gutenberg Literary -Archive Foundation and how your efforts and donations can help, see -Sections 3 and 4 and the Foundation information page at -www.gutenberg.org - -Section 3. Information about the Project Gutenberg Literary -Archive Foundation - -The Project Gutenberg Literary Archive Foundation is a non-profit -501(c)(3) educational corporation organized under the laws of the -state of Mississippi and granted tax exempt status by the Internal -Revenue Service. The Foundation's EIN or federal tax identification -number is 64-6221541. Contributions to the Project Gutenberg Literary -Archive Foundation are tax deductible to the full extent permitted by -U.S. federal laws and your state's laws. - -The Foundation's business office is located at 809 North 1500 West, -Salt Lake City, UT 84116, (801) 596-1887. Email contact links and up -to date contact information can be found at the Foundation's website -and official page at www.gutenberg.org/contact - -Section 4. Information about Donations to the Project Gutenberg -Literary Archive Foundation - -Project Gutenberg-tm depends upon and cannot survive without -widespread public support and donations to carry out its mission of -increasing the number of public domain and licensed works that can be -freely distributed in machine-readable form accessible by the widest -array of equipment including outdated equipment. Many small donations -($1 to $5,000) are particularly important to maintaining tax exempt -status with the IRS. - -The Foundation is committed to complying with the laws regulating -charities and charitable donations in all 50 states of the United -States. Compliance requirements are not uniform and it takes a -considerable effort, much paperwork and many fees to meet and keep up -with these requirements. We do not solicit donations in locations -where we have not received written confirmation of compliance. To SEND -DONATIONS or determine the status of compliance for any particular -state visit www.gutenberg.org/donate - -While we cannot and do not solicit contributions from states where we -have not met the solicitation requirements, we know of no prohibition -against accepting unsolicited donations from donors in such states who -approach us with offers to donate. - -International donations are gratefully accepted, but we cannot make -any statements concerning tax treatment of donations received from -outside the United States. U.S. laws alone swamp our small staff. - -Please check the Project Gutenberg web pages for current donation -methods and addresses. Donations are accepted in a number of other -ways including checks, online payments and credit card donations. To -donate, please visit: www.gutenberg.org/donate - -Section 5. General Information About Project Gutenberg-tm electronic works - -Professor Michael S. Hart was the originator of the Project -Gutenberg-tm concept of a library of electronic works that could be -freely shared with anyone. For forty years, he produced and -distributed Project Gutenberg-tm eBooks with only a loose network of -volunteer support. - -Project Gutenberg-tm eBooks are often created from several printed -editions, all of which are confirmed as not protected by copyright in -the U.S. unless a copyright notice is included. Thus, we do not -necessarily keep eBooks in compliance with any particular paper -edition. - -Most people start at our website which has the main PG search -facility: www.gutenberg.org - -This website includes information about Project Gutenberg-tm, -including how to make donations to the Project Gutenberg Literary -Archive Foundation, how to help produce our new eBooks, and how to -subscribe to our email newsletter to hear about new eBooks. diff --git a/old/65835-0.zip b/old/65835-0.zip Binary files differdeleted file mode 100644 index da76b9d..0000000 --- a/old/65835-0.zip +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h.zip b/old/65835-h.zip Binary files differdeleted file mode 100644 index 522a12e..0000000 --- a/old/65835-h.zip +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/65835-h.htm b/old/65835-h/65835-h.htm deleted file mode 100644 index 8c2a69f..0000000 --- a/old/65835-h/65835-h.htm +++ /dev/null @@ -1,9330 +0,0 @@ -<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Strict//EN" - "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-strict.dtd"> -<html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml" xml:lang="eo" lang="eo"> -<head> -<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=utf-8" /> -<title>La Reĝo de la Montoj—A Project Gutenberg eBook</title> -<link rel="coverpage" href="images/cover.jpg" /> -<style type="text/css"> -<!-- -body {padding-right: 5%; padding-left: 5%;} -div.titlepage {text-align: center; line-height: 2.0; margin-top: 4em;} -h1 {font-size: 2.2em; letter-spacing: 3px;} -h2 {letter-spacing: 4px; font-size: inherit;} -h3 {text-align: left;} -.section {font-size: 1.7em; margin-top: 4em; margin-bottom: 2em; -text-align: center; font-weight: bold; clear: both;} -#toc-head {font-size: 1.4em; margin-top: 4em; margin-bottom: 1em; -text-align: left; word-spacing: 0.5ex;} -div.illustration {text-align: center; padding: 1em 0em 1em 0em; clear: both;} -div.right-illustration {float: right; clear:right; text-align: -center; padding: 0em 0em 1em 1em;} -div.left-illustration {float: left; clear:left; text-align: center; -padding: 0em 1em 1em 0em;} -a {text-decoration:none;} -.far_sig {text-align: right; margin-right: 10%;} -.long-sig {width: 50%; min-width: 19em; float: right;} -.salutation {text-indent: 2em;} -.sc {font-variant: small-caps; font-style: normal;} -.centered {text-align: center;} -.smaller {font-size: smaller;} - .verse {margin: 1em 0em 0em 5%; text-align: left;} - .stanza {margin-top: 1em; margin-bottom: 0em;} - .stanza br {display: none;} - span.i0 {display: block; margin-left: 0em;} -.footnotes {border: dashed 1px; margin: 2em 0em 4em 0em; padding-left: 1em;} -.footnote {margin-left: 10%; margin-right: 10%; font-size: 0.9em;} -.footnote .label {position: absolute; right: 85%; text-align: right;} -.fnanchor {vertical-align: super; font-size: .8em; font-weight: normal;} -.num, .right {text-align: right;} -.reklamo {width: 70%; border: dashed 2px; margin: 2em 0em 1.5em 0em; padding: 1em;} -.reklamo td {padding-left: 1em; text-indent: -1em;} -td.book-details {padding-left: 3em;} -td.prezo {vertical-align: bottom; white-space: nowrap; text-align: right;} -.brace {font-size: 400%; font-weight: 100;} -th {text-decoration: underline; font-size: 1.2em; font-style: italic;} -.sum-total{text-decoration: underline;} -.sum-header {text-align: center; font-style: italic;} -.tnotes {background-color: #eeeeee; color: #000; padding: 1ex; margin-top: 4em;} ---> -</style> -</head> -<body> - -<div style='text-align:center; font-size:1.2em; font-weight:bold'>The Project Gutenberg eBook of La Reĝo de la Montoj, by Edmond About</div> - -<div style='display:block; margin:1em 0'> -This eBook is for the use of anyone anywhere in the United States and -most other parts of the world at no cost and with almost no restrictions -whatsoever. You may copy it, give it away or re-use it under the terms -of the Project Gutenberg License included with this eBook or online -at <a href="https://www.gutenberg.org">www.gutenberg.org</a>. If you -are not located in the United States, you will have to check the laws of the -country where you are located before using this eBook. -</div> - -<p style='display:block; margin-top:1em; margin-bottom:1em; margin-left:2em; text-indent:-2em'>Title: La Reĝo de la Montoj</p> - -<div style='display:block; margin-top:1em; margin-bottom:1em; margin-left:2em; text-indent:-2em'>Author: Edmond About</div> - -<div style='display:block; margin-top:1em; margin-bottom:1em; margin-left:2em; text-indent:-2em'>Translator: Gaston Moch</div> - -<div style='display:block; margin:1em 0'>Release Date: July 14, 2021 [eBook #65835]</div> - -<div style='display:block; margin:1em 0'>Language: Esperanto</div> - -<div style='display:block; margin:1em 0'>Character set encoding: UTF-8</div> - -<div style='display:block; margin-left:2em; text-indent:-2em'>Produced by: Andrew Sly, Mark C. Orton, Marc Vanden Bempt, and the Online Distributed Proofreading Team at https://www.pgdp.net</div> - -<div style='margin-top:2em; margin-bottom:4em'>*** START OF THE PROJECT GUTENBERG EBOOK LA REĜO DE LA MONTOJ ***</div> - -<div class="illustration"> -<img width="523" height="788" src="images/imag002.jpg" alt="" /> -</div> - -<div class="titlepage"> - -<img width="397" height="75" src="images/kolekto.png" alt="Esperanto: Kolekto de la Revuo." /> - -<p style="font-size:150%;">EDMOND ABOUT</p> - -<h1>LA<br /> - -REĜO DE LA MONTOJ</h1> - -<p><span class="sc">el la</span> 153<sup>a</sup> <span class="sc">milo de la franca eldono</span></p> - -<p>kun permeso tradukis<br /> - <span style="font-size:130%;">GASTON MOCH</span><br /> - ESPERANTISTA AKADEMIANO</p> - -<p><span class="sc">kun 158 ilustraĵoj de</span><br /> - <b>GUSTAVE DORÉ</b></p> - -<p>PARIS<br /> - LIBRAIRIE HACHETTE & C<sup>ie</sup></p> - -<p style="font-size:90%;">79, BOULEVARD SAINT-GERMAIN, 79</p> - -<p>1909</p> - -<p>Tous droits réservés.</p> -</div> -<!-- p. V --> - - -<div class="section" id="dedicho"> -<h2>DEDIĈO DE L’ AŬTORO<br /> - <span class="smaller">AL</span><br /> - SINJORINO CHARLES BRAINNE</h2> -</div> - -<p>Vi estas, sinjorino, kiu aŭdis unua tiun novelon. Mi rakontis ĝin -al vi, antaŭ tri monatoj, tuj post via edziniĝo, kiam mi mem ne -ankoraŭ sciis ĝin perfekte. Vole, nevole, vi memoros dum via tuta -vivo rakonton, kies dato protektos ĝin kontraŭ forgeso. Post -kvarono da jarcento, kiam la juna virino, kiun ni admiras en vi, -estos laŭgrade altiĝinta ĝis la avina rango, se la ĉionkonsumanta -tempo ne estos detruinta la paĝojn de ĉi tiu mallonga libro, vi -relegos ĝin apud la kameno, kaj la aventuroj de mia maljuna Palikaro -memorigos al vi la feliĉan tempon, kiam vi havis dudek jarojn, -sennuban estontecon, senzorgan nunecon kaj sindonajn amikojn.</p> - -<p class="far_sig sc">Edm About.</p> - -<p>Kampodomo <i>Les Ternesy</i>, 18 oktobro 1856.</p> - -<!-- p. VI --> -<!-- p. VII --> - -<div class="section" id="antauparolo"> -<h2>ANTAŬNOTO DE L’ TRADUKINTO</h2> -</div> - -<p>Ĉe la reveno mem el sia studado en la supera arkeologia lernejo, -kiun Francujo posedas en Ateno, Edmond About publikigis la volumon -<i>Nuntempa Grekujo</i> («La Grèce contemporaine», 1851), kiu lokis -tuj la dudektri-jaran aŭtoron en la unuan vicon de la Francaj -literaturistoj.</p> - -<p><i>Nuntempa Grekujo</i> estas kurioza miksaĵo de serioza observado kun -ŝercema satiro; ĝi enhavas multon da vero, sed montras precipe la -tiamajn Grekojn kiel popolon, kiu, ĵus elirinte el longa sklaveco, -ne povas ankoraŭ esti konsiderata kiel civilizita, kaj kies ĉefa -okupo estas ekspluati senhonte la kulton de Eŭropo al ĝiaj antikvaj -praavoj. La sukceso de tiu libro estis notinda ekster Grekujo, sed, -en tiu lando mem, oni rimarkis precipe ĝiajn malicajn kritikojn, kaj -oni gloris do malmulte la aŭtoron.</p> - -<p>Kvin jarojn poste, en 1856, aperis <i>La Reĝo de la Montoj</i>. Ĉi -tie, About estis lasinta plenan liberecon al sia petola fantazio, -kaj prezentis, ne kompensante ĝin per iaj seriozaj detaloj, la -kvintesencon de la ŝerca ideo, kiu trablovas lian unuan volumon.</p> - -<p>Tiun fojon, la Grekoj plene ekkoleris. Kaj dum About trafis alilande -sukceson, kiun atestas la ĝisnuna publikigo de 153.000 ekzempleroj -de la Franca eldono, ili konsideris lin kiel malbonintencan -kalumniinton, kiel publikan malamikon de ilia nacio. Ili ne volis -rimarki, ke lia ironio, rekte deveninta de tiu de Voltaire, indulgas -al neniu; ke, apud la operet-personoj, el kiuj konsistas la bando de -Haĝi-Stavros kaj la ĝendarmaro de kapitano Perikles, li desegnis -kun egala bonhumoro burleskan Anglinon, la ĉiam malsatan, fieregan, -babileman S<sup>inon</sup> Simons; naivegan Germanon, Hermann Schultz, -kiu amas tiel arde, ke li estas konvinkita, ke li ne amas; kaj -malŝatindan Francon, Hippolyte Mérinay, egoistan falsan scienculon, -kies antipatiaj trajtoj montras, ke nenia nacia antaŭjuĝo diktis -la ŝercojn de l’ aŭtoro. Eĉ About atingis tiun mirindaĵon, ke, -en<!-- p. VIII --> la fino de l’ verko, Haĝi-Stavros fariĝas simpatia persono: -kiel ajn krimokovrita estas la maljuna rabisto, oni ne povas legi sen -emocio la scenon en kiu, pro patra amo, li kapitulacas majeste al -John Harris. Sed nenio helpis: la Grekoj furiozis, kaj, en okazo de -nova vojaĝo al Ateno, la aŭtoro estus akceptita per ŝtonoj.</p> - -<p>Tio pruvas nur, ke la tiamaj Grekoj ne estis Esperantistoj. Se -ili estus praktikintaj nian lingvon kaj la internan ideon de -Esperanto, ili estus komprenintaj, ke tiel talentplena kaj klasikema -literaturisto neniam forgesis sian ŝuldon al la popolo, kiu -iniciatis la Eŭropan kulturon; ke li havas plenan admiron al la -herooj, kiuj, liberigante sian patrujon, montris sin la indaj idoj de -Leonidas, Miltiado kaj Temistoklo; kaj ke lia ironio, vera tipo de la -Franca spriteco, devas esti akceptata tiel bonvole, kiel la pli akra -Brita «humoro» aŭ la pli senkaŝa moko de la Germanoj; kaj fine, -ili estus akceptintaj lian verkon per «Homera ridego»!</p> - -<p>Mi, persone, estas speciale kaj egale dankema al du tre malsamaj -kategorioj de aŭtoroj: tiuj, kiuj instruis min pri iom da vero, kaj -tiuj aliaj, al kiuj, post la seriozaj laboroj de l’ tago, mi ŝuldas -momenton da sana, ripoziga rido; kaj inter tiuj lastaj bonfarintoj, -About estas unu el la ĉefaj. Mi kuraĝas esperi, ke niaj Grekaj -samideanoj konsentos kun mi, kaj indulgos do al Edmond About kaj al -lia tradukinto.</p> - -<p>Sed About ne estis sole kulpa: alia junulo, kiu meritis poste -tutmondan famon, partoprenis en tiu gaja atenco al la nove -naskiĝinta kaj tro ofendiĝema nacio: nome, Gustave Doré, kvin -jarojn pli juna ol About, kaj kies talento, eble ne ankoraŭ plene -matura, aŭ kelkafoje kontentiĝinta per iom facilaj senpretendaj -skizoj, estas tamen jam tute rekonebla en la ilustraĵoj, kiujn li -desegnis por <i>La Reĝo de la Montoj</i>. Certe la leganto, vidinte inter -aliaj la <i>Noktan feston en la tendaro</i> (p. 93), la <i>Foriron de la -rabistoj</i> (p. 123), <i>Hermann inter du rabistoj</i> (p. 163) kaj la bonan -portreton de About, kiu malfermas la serion, ĝojos, ke la eldonisto -prezentis al la Esperantista publiko Gustave Doré kune kun Edmond -About: por li ankaŭ, li petos pardonon de la modernaj Grekoj.</p> - -<p class="far_sig sc">G. Moch.</p><!-- p. 1 --> - - - - -<div class="section" id="reg01"> -<img width="446" height="369" src="images/imag007.jpg" alt="" /> -<p>I</p> - -<h2>S<sup>ro</sup> HERMANN SCHULTZ</h2> -</div> - -<p>La 3<sup>an</sup> de julio de ĉi tiu jaro (1856), ĉirkaŭ la sesa matene, -mi estis akvumanta miajn petuniojn senpripense, kiam min aliris alta, -blonda, senbarba junulo, kapkovrita de germana ĉapo, kaj ornamita -per oraĵaj okulvitroj. Vasta palto el <i>lasting</i>-lanaĵo flirtis -melankolie ĉirkaŭ li, same, kiel velo laŭlonge de masto, kiam -la vento ĉesas blovi. Li ne havis gantojn; liaj ŝuoj, el kruda -ledo, staris sur potencaj plandoj, tiel larĝaj, ke trotuaretoj -ĉirkaŭis la piedojn. En lia flanka poŝo, apud la koro, granda pipo -el porcelano modeliĝis reliefe kaj desegnis malprecize sian profilon -sub la brila ŝtofo. Mi eĉ ne havis la ideon demandi tiun nekonaton, -ĉu<!-- p. 2 --> li plenumis siajn studojn en la Germanaj universitatoj; mi -demetis mian verŝilon, kaj salutis lin per bela: <i>Guten Morgen</i>.</p> - -<div class="left-illustration"> -<img width="153" height="352" src="images/imag008.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>«Sinjoro, diris li al mi France, sed kun malbonega akcento, mia nomo -estas Hermann Schultz; mi ĵus pasigis kelkajn monatojn en Grekujo, -kaj via libro<a href="#Footnote01" class="fnanchor">[1]</a> vojaĝis ĉien kun mi.»</p> - -<p>Tiu enkonduko enpenetrigis mian koron de dolĉa ĝojo; la voĉo de -la fremdulo ŝajnis al mi pli melodia ol la muziko de Mozart, kaj mi -direktis al liaj oraĵaj okulvitroj rigardon radiantan pro dankemo. -Vi ne povas imagi, amika leganto, kiom ni amas tiujn, kiuj faris la -penon deĉifri nian skribaĵaĉon. Se iam mi deziris esti riĉa, tio -estis pro la deziro certigi rentojn al miaj legintoj.</p> - -<p>Mi prenis lin per la mano, tiun bonegan junulon. Mi sidigis lin sur -la pli bonan benkon de la ĝardeno, ĉar ni posedas du. Li sciigis al -mi, ke li estas botanikisto kaj ke li ricevis mision de la Hamburga -Botanika Ĝardeno. Dum li kompletigis sian herbokolekton, li estis -observinta kiel eble plej atente la landon, la bestojn kaj la homojn. -Liaj naivaj priparoloj, liaj mallongaj sed ĝustaj opinioj memorigis -iom al mi la manieron de la simplanima Herodoto. Li esprimis ilin -peze, sed kun naiveco, kiu altrudis la konfidon; li apogis siajn -parolojn per la tono de homo profunde konvinkita. Li povis doni -al mi novaĵojn, se ne pri la tuta urbo Ateno, almenaŭ pri la -ĉefaj personoj, kiujn mi nomis en mia libro. Dum la daŭro de la -konversacio, li eldiris kelkajn ĝeneralajn ideojn, kiuj ŝajnis al -mi des pli sagacaj, ke mi estis prezentinta ilin antaŭe. Post unu -horo da interparolo, ni estis intimaj.</p><!-- p. 3 --> - -<p>Mi ne scias, kiu el ni eldiris unua la vorton rabado. La vojaĝintoj, -kiuj trakuris Italujon, parolas pri pentrarto; tiuj, kiuj vizitis -Anglujon, parolas pri industrio: ĉiu lando havas sian specialaĵon.</p> - -<p>«Mia kara sinjoro, demandis mi la karan nekonaton, ĉu vi renkontis -rabistojn? Ĉu estas vere, kiel oni pretendis, ke ekzistas ankoraŭ -rabistoj en Grekujo?</p> - -<p>—Ĝi estas nur tro vera, respondis li serioze. Mi vivis dek kvin -tagojn en la manoj de la terura Haĝi-Stavros, alnomata la <i>Reĝo de -la montoj</i>; mi povas do paroli pri tio el sperto. Se vi havas tempon, -kaj longa rakonto ne timigas vin, mi estas preta por doni al vi la -detalojn de mia aventuro. Vi faros el ili tion, kio plaĉos al vi: -romanon, novelon, aŭ pli ĝuste (ĉar tio estas historio) aldonan -ĉapitron por tiu libreto, en kiun vi amasigis tiom da tiel kuriozaj -veraĵoj.</p> - -<p>—Vi estas vere tro bona, diris mi al li, kaj miaj oreloj estas -ambaŭ je via dispono. Ni eniru mian skriboĉambron. Tie estos al ni -malpli varme ol en la ĝardeno, kaj tamen la parfumo de la rezedoj -kaj de la moskodoraj latiroj alvenos ĝis ni.»</p> - -<p>Li sekvis min tre volonte, kaj marŝante kantetis en Greka lingvo -popolan kanton:</p> - -<div class="verse"> -<div class="stanza"> -<span class="i0">Nigrokula Klepto malsupreniras al la ebenaĵoj;</span><br /> -<span class="i0">Lia orumita pafilo sonas ĉiupaŝe;</span><br /> -<span class="i0">Li diras al la vulturoj: «Min ne forlasu,</span><br /> -<span class="i0">Mi donos al vi por manĝi la paŝahon de Ateno.»</span></div> -</div> - -<p>Li sin instalis sur sofon, arkefleksis siajn krurojn sub si, kiel la -Arabaj rakontistoj, demetis sian palton por malvarmiĝi, ekbruligis -sian pipon, kaj komencis rakonti sian historion. Mi sidis ĉe mia -skribotablo, kaj stenografiis dum lia diktado.</p> - -<p>Mi ĉiam estis sen malfido, precipe al tiuj, kiuj faras al mi -komplimentojn. Tamen, la afabla fremdulo rakontis al mi aferojn tiel -mirigajn, ke mi demandis min diversfoje, ĉu li ne mokas min.<!-- p. 4 --> Sed -lia parolo estis tiel firma, liaj bluaj okuloj sendis al mi rigardon -tiel diafanan, ke miaj skeptikaj ekpensoj tuj malaperis.</p> - -<p>Li parolis senhalte ĝis duono post tagmezo. Se li sin interrompis du -aŭ trifoje, ĝi estis nur por rebruligi sian pipon. Li fumis regule, -per egalaj puŝoj, kiel kamentubo de vapormaŝino. Ĉiufoje kiam -okaze mi levis la okulojn al li, mi vidis lin kvieta kaj ridetanta -meze de nubo, kiel Zeŭso dum la kvina akto de <i>Amfitriono</i>.</p> - -<p>Oni informis nin, ke la tagmanĝo estas sur la tablo. Hermann -sidiĝis kontraŭ mi, kaj la malfortaj suspektoj, kiuj trakuris mian -kapon, malaperis pro lia apetito. Mi pripensis, ke bona stomako -akompanas malofte malbonan konsciencon. La juna Germano montris sin -tro bona tablogasto por esti malfidela rakontanto, kaj lia englutemo -garantiis al mi lian veremon. Frapite de tiu ideo, mi konfesis, -prezentante al li fragojn, ke mi dubis momente pri lia bonfido. Li -respondis al mi per anĝela rideto.</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="168" height="226" src="images/imag011.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Mi pasigis la tagon sola kun mia nova amiko, kaj mi ne plendis pri -la longeco de l’ tempo. Je la kvina vespere, li estingis sian pipon, -surmetis sian palton, kaj premis mian manon dirante adiaŭ. Mi -respondis: «Ĝis revido!</p> - -<p>—Ne, rediris li skuante la kapon: mi forvojaĝos hodiaŭ per la -vagonaro de la sepa, kaj mi ne kuraĝas esperi, ke mi revidos vin -iam.</p> - -<p>—Lasu al mi vian adreson. Mi ne rezignis ankoraŭ la plezuron -vojaĝi, kaj eble mi trapasos Hamburgon.</p> - -<p>—Bedaŭrinde, mi mem ne scias, kie mi starigos mian tendon. -Germanujo estas vasta; ne estas certe, ke mi restos Hamburgano.</p> - -<p>—Sed, se mi publikigos vian historion, konvenas ja almenaŭ, ke mi -povu sendi ekzempleron al vi!</p> - -<p>—Ne ĝenu vin tiel. Tuj kiam la libro estos aperinta, oni presos -falsan eldonon de ĝi en Leipzig, ĉe Wolfgang Gerhard, kaj mi legos -ĝin. Adiaŭ.»</p> - -<p>Post lia foriro, mi relegis atente la rakonton, kiun li diktis al mi; -mi trovis en ĝi kelkajn neversimilajn detalojn, sed nenion<!-- p. 5 --> formale -kontraŭan al tio, kion mi estis vidinta kaj aŭdinta dum mia restado -en Grekujo.</p> - -<p>Tamen, kiam mi estis tuj sendonta la manuskripton al la presisto, -skrupulo min haltigis: se kelkaj eraroj sin enŝovis en la rakonton -de Hermann! ĉu, eldonante ĝin, mi ne estas iugrade responda? Se -mi publikigos sen kontrolo la historion de la Reĝo de l’ montoj, -ĉu mi ne elmetos min al la patrecaj riproĉoj de la <i>Journal des -Débats</i>, al la kontraŭdiroj de la Atenaj gazetistoj, kaj al la -malĝentilaĵoj de la <i>Spectateur de l’Orient</i>? Tiu sagaca gazeto jam -eltrovis, ke mi estas ĝibulo; ĉu mi devas liveri al ĝi okazon por -min nomi blinda?</p> - -<p>En tiuj hezitoj, mi decidis fari du kopiojn de l’ manuskripto. Mi -sendis unu al konfidinda homo, Atenana Greko, S<sup>ro</sup> Patriotis -Pseftis. Mi petis lin, ke li montru al mi, sen indulgo kaj kun Greka -sincereco, la erarojn de mia juna amiko, kaj mi promesis presigi lian -respondon ĉe la fino de l’ volumo.</p> - -<p>Atendante, mi liveras al la publika sciemo la tekston mem de la -rakonto de Hermann. Mi ne ŝanĝos unu vorton en ĝi, mi respektos -eĉ ĝiajn plej kolosajn neverŝajnojn. Se mi korektus la junan -Germanon, mi fariĝus, pro tio, lia kunlaborinto. Mi foriĝas -diskrete; mi cedas al li lokon kaj parolon; mi havas nenian intereson -en la afero: Hermann estas, kiu parolas al vi fumante sian porcelanan -pipon kaj ridetante malantaŭ siaj oraĵaj okulvitroj.</p> -<!-- p. 6 --> - - - - -<div class="section" id="reg02"> -<img width="351" height="223" src="images/imag012.jpg" alt="" /> -<p>II</p> - -<h2>FOTINI</h2> -</div> - -<p>Vi divenas, per la aĝo de mia vesto, ke mi ne havas dek mil frankojn -da rento. Mia patro estas gastejisto, kiun ruinigis la fervojoj. Li -manĝas panon dum la bonaj jaroj, kaj terpomojn dum la malbonaj. -Aldonu, ke ni estas ses fratoj, ĉiuj bone dent-provizitaj. La tagon, -kiam mi ricevis konkurse mision por la Botanika Ĝardeno, oni festis -en la familio. Ne nur mia foriro pligrandigos la porcion de ĉiu mia -frato, sed ankaŭ mi ricevos ducent kvindek frankojn ĉiumonate, -plus kvincent frankojn da vojaĝpago. Tio estis riĉaĵo. De tiu -momento, oni perdis la kutimon, min nomi <i>la doktoro</i>. Oni nomis min -la bovvendisto, tiel riĉa mi ŝajnis! Miaj fratoj esperis ja, ke mi -fariĝos profesoro en la universitato, tuj post mia reveno el Ateno. -Mia patro havis alian ideon: li esperis, ke mi revenos edziĝinte. -Kiel gastejisto, li<!-- p. 7 --> estis ĉeestinta kelkajn romanojn, kaj estis -konvinkita, ke belajn aventurojn oni renkontas nur vojaĝante. Li -citis, almenaŭ trifoje ĉiusemajne, la geedziĝon de princino Ipsof -kaj leŭtenanto Reynauld. La princino okupis la loĝejon N<sup>o</sup> 1<sup>a</sup>, -kun siaj du ĉambristinoj kaj sia kurieristo, kaj ŝi pagis po dudek -guldenojn ĉiutage. La Franca leŭtenanto ennestiĝis en N<sup>o</sup> 17<sup>a</sup>, -sub la tegmento, kaj pagis po unu guldeno kaj duono, enkalkulante la -manĝon; kaj tamen, post unu monato da restado en la hotelo, li estis -forveturinta en kaleŝo kun la Rusa sinjorino. Nu, kial do princino -forkondukus leŭtenanton en sia veturilo, se ne por edziniĝi je -li? Mia bona patro, per siaj patraj okuloj, vidis min pli bela kaj -eleganta ol leŭtenanton Reynauld; li ne dubis, ke mi renkontos -baldaŭ-nebaldaŭ la princinon, kiu nin riĉigos. Se mi ne trovos -ŝin ĉe la manĝotablo, mi ŝin vidos en la vagonaro; se la fervojoj -ne estos favoraj al mi, restas ankoraŭ la vaporŝipoj. La vesperon -de mia foriro, oni trinkis botelon da malnova Rhejnvino, kaj la -hazardo volis, ke la lasta guto falu en mian glason. La bonulo ploris -pro ĝojo: tio estis certa antaŭsigno, kaj nenio povos malhelpi, ke -mi edziĝos dum la jaro mem. Mi respektis liajn iluziojn, kaj evitis -rimarkigi al li, ke la princinoj ne vojaĝas en tria klaso. Pri la -loĝejo, mia budĝeto kondamnis min elekti modestajn gastejojn, kie -la princinoj ne restadas. Kaj efektive, mi elŝipiĝis en Pireo, ne -skizinte la plej malgrandan romanon.</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="273" height="337" src="images/imag014.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>La okupada armeo estis plikariginta ĉion en Ateno. La Hotelo de -Anglujo, la Hotelo de Oriento, la Hotelo de la Fremduloj, estis -nealireblaj. La kanceliero de la Prusa senditaro, al kiu mi estis -portinta rekomendan leteron, havis la afablecon serĉi loĝejon por -mi. Li kondukis min al kukisto nomata Kristodulo, ĉe l’ angulo -de strato Hermes kaj de placo de l’ Palaco. Tie mi trovis manĝon -kaj loĝejon por cent frankoj ĉiumonate. Kristodulo estas maljuna -<i>palikaro</i>, ordenita per la Fera Kruco, pro memoro al la milito -de liberigo. Li estas leŭtenanto en la <i>falankso</i> kaj ricevas -sian milit-salajron malantaŭ sia kastablo. Li surhavas la nacian -kostumon, la<!-- p. 8 --> ruĝan ĉapon kun blua kvasto, la arĝentbroditan -jakon, la blankan fustenjupon kaj orumitajn gamaŝojn, por vendi -glaciaĵojn kaj kukojn. Lia edzino, Marula, estas dikega, kiel ĉiuj -Grekinoj pli ol kvindekjaraj. Ŝia edzo aĉetis ŝin, por okdek -piastroj, dum la plej furioza periodo de la milito, en epoko kiam -la virinoj estis iom multekostaj. Ŝi naskiĝis en la insulo Hidra, -sed sin vestas laŭ Atena modo: jako el nigra veluro, helkolora -jupo, fulardo plektita kun la haroj. Nek Kristodulo nek lia edzino -scias unu vorton da Germana lingvo; sed ilia filo Dimitri, kiu estas -publika komisiisto, kaj kiu sin vestas francamode, komprenas kaj -parolas iomete ĉiujn dialektojn de Eŭropo. Cetere, mi ne bezonis -interpretiston. Kvankam mi ne havas specialan kapablecon pri lingvoj, -mi estas sufiĉe distinga poligloto, kaj mi parolaĉas Greke, tiel -flue, kiel Angle, Itale kaj France.</p> - -<div class="left-illustration"> -<img width="348" height="140" src="images/imag015.jpg" alt="" /> -</div> - -<div class="left-illustration"> -<img width="172" height="247" src="images/imag015a.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Miaj gemastroj estis honestuloj; troviĝas pli ol tri tiaj en Ateno. -Ili donis al mi ĉambreton blanke pentritan per kalko, tablon el -blanka ligno, du pajloplektitajn seĝojn, bonan maldikegan matracon, -kovrilon, kaj littukojn el kotono. Litkadro estas superfluaĵo, -kiun la Grekoj rezignas facilanime, kaj ni vivis laŭ Greka moro. -Mia matenmanĝo konsistis el taso da farunaĵo, mia tagmanĝo el -unu plado da viando kun multaj olivoj kaj el fiŝpeklaĵo; vespere, -mi ricevis legomojn, mielon kaj kukojn. Konfitaĵoj troviĝis -sufiĉe en la domo, kaj, de tempo al tempo,<!-- p. 9 --> mi rememorigis al mi la -patrolandon, regalante min per ŝafida femuro kun konfitaĵo. Mi ne -bezonas diri al vi, ke mi havis mian pipon, kaj ke la Atena tabako -estas pli bona ol la via. Kio precipe utilis por min alklimatigi -en la domon de Kristodulo, estas iu vino el Santorin, kiun li -aĉetis, mi ne scias kie. Mi ne estas gustumisto, kaj la edukadon -de mia palato, bedaŭrinde, oni malzorgis iom; tamen, mi kredas min -rajtigita diri, ke tiu vino estus ŝatata ĉe la tablo de reĝo: ĝi -estas flava kiel oro, diafana kiel topazo, radianta kiel la suno, -ĝojiga kiel la rideto de infano. Mi kvazaŭ vidas ĝin ankoraŭ en -ĝia larĝventra karafo, meze de la vakstolo, kiu utilis al ni kiel -tablotuko. Ĝi lumigis la tablon, mia kara sinjoro, kaj ni povis -vespermanĝi sen alia lumo. Mi neniam trinkis multon da ĝi, ĉar ĝi -estas ebriiga; kaj tamen, je la fino de l’ manĝo, mi recitis versojn -el Anakreono, kaj mi ektrovis restaĵojn de beleco sur la lunforma -vizaĝo de la dika Marula.</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="145" height="176" src="images/imag016.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Mi manĝis en familio kun Kristodulo kaj liaj pensiuloj. Ni estis -kvar loĝantoj kaj unu eksterulo. La unua etaĝo dividiĝis en -kvar ĉambroj, kies plej bonan okupis Franca arkeologiisto, S<sup>ro</sup> -Hipolito Mérinay. Se ĉiuj Francoj similus al ĉi tiu, vi estus -iom malmulte-valora nacio. Li estis malalta sinjoro, havanta aĝon -inter dek ok kaj kvardek kvin jaroj, tre ruĝhara, tre dolĉa, -tre babilema, kaj kies varmetaj kaj ŝvitetaj manoj ne ellasis -lian kunparolanton. Liaj<!-- p. 10 --> du ĉefaj pasioj estis arkeologio kaj -filantropeco: tial li estis membro de diversaj scienculaj societoj -kaj bonfaraj kunfrataroj. Kvankam li estis granda apostolo de -bonfarado, kaj liaj gepatroj estis lasintaj al li belan renton, mi -ne memoras, ke iam mi vidis lin donanta unu soldon al almozulo. -Pri liaj arkeologiaj konoj, ĉio konjektigas min, ke ili estis pli -gravaj ol lia amo al la homaro. Li estis premiita, de mi ne scias -plu kiu provinca akademio, pro skribaĵo pri la prezo de l’ papero -en la tempo de Orfeo. Kuraĝigite de tiu unua sukceso, li venis -Grekujon por kolekti la materialojn por verko pli grava: la demando -estis ŝateginda, nome, determini, kiom da oleo konsumis la lampo de -Demosteno, dum li verkis sian duan <i>Kontraŭfilipan parolon</i>.</p> - -<div class="left-illustration"> -<img width="192" height="119" src="images/imag016a.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Miaj du ceteraj najbaroj ne estis tiel kleraj, certe ne, kaj zorgis -malmulte pri la estintaĵoj. Giacomo Fondi estis malriĉa Maltano, -oficisto en mi ne memoras plu kiu konsulejo; li ricevis monatan -salajron da cent kvindek frankojn, por sigeli leterojn. Mi imagas, -ke ia ajn alia ofico estus taŭginta pli bone por li. La naturo, kiu -homhavigis la insulon Malto por ke la ŝarĝoportistoj neniam manku -en Oriento, estis doninta al la plendinda Fondi la ŝultrojn, la -brakojn kaj la manojn de iu Milono Krotonano: li estis naskiĝinta -por manumi bastonegon, ne pecojn de sigelvakso. Tamen, li eluzis -ĉiutage du aŭ tri da ili: la homo ne estas estro de sia destino. -Tiu devojigita insulano reeniris sian elementon nur je la horo de -l’ manĝo; li helpis Marula’n por prepari la manĝilaron, kaj vi -divenas, sen mia diro, ke li alportis ĉiam la tablon per etendita -brako. Li manĝis same, kiel heroo de l’ <i>Iliado</i>, kaj mi forgesos -neniam la krakadon de lia larĝa dentaro, la plilarĝiĝon de liaj -naztruoj,<!-- p. 11 --> la brilon de liaj okuloj, la blankecon de liaj tridek -du dentoj, timegindaj muelŝtonoj, kies muelejo li estis. Mi devas -konfesi, ke lia konversacio lasis al mi malmulte da rememoroj; -oni trovis facile la limojn de lia inteligento, sed oni konis -neniam tiujn de lia apetito. Kristodulo gajnis nenion, gastigante -lin dum kvar jaroj, kvankam li postulis de li plipagon da dek -frankoj ĉiumonate, pro plimanĝo. La nesatigebla Maltano ensorbis, -ĉiutage post la vespermanĝo, grandegan pladon da aveloj, kiujn li -rompis inter siaj fingroj per simpla alproksimigo de la dika al la -montra. Kristodulo, eks-heroo, sed homo pozitivema, observis tiun -praktikon kun miksitaj admiro kaj timo; li tremis por sia deserto, -kaj tamen li estis flatata, vidante ĉe sia tablo tiel miregindan -nuksrompilon. La vizaĝo de Giacomo estus tute ĝustloka en unu -el tiuj surprizskatoloj, kiuj tiel timigas la infanojn. Li estis -pli blanka ol negro; sed la diferenco estis simpla nuanco. Liaj -densaj haroj falis ĝis la brovoj, kiel ĉapo. Pro vere stranga -kontrasto, tiu Caliban havis la plej beletan piedon, la plej maldikan -maleolon, la plej bone desegnitan kaj elegantan kruron, kiujn oni -povus prezenti kiel modelon al statuisto, sed tiuj detaloj impresis -nin malmulte. Por iu ajn, kiu vidis lin manĝanta, lia persono -komenciĝis ĉe la mezo de la tablo; la cetero ne estis kalkulinda.</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="149" height="255" src="images/imag017.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>La junan William Lobster mi citas nur pro memoro. Li estis dudekjara -anĝelo, blonda, rozkolora, rondvanga, sed anĝelo el Usono. La -firmo Lobster kaj filoj, el Nov-Jorko, estis sendinta lin al Oriento -por studi la elportan negocon. Li laboris dum la tago ĉe fratoj -Philip; vespere, li legis Emerson; matene, je la radianta horo de la -sunleviĝo, li iris al la Domo de Sokrato, por pafi per pistolo.</p><!-- p. 12 --> - -<p>La plej interesiga persono en nia kolonio estis, sen kontraŭdiro, -John Harris, frato de la patrino de juna Lobster. La unuan fojon, -kiam mi vespermanĝis kun tiu stranga individuo, mi komprenis -Amerikon. John naskiĝis en Vandalia, ŝtato Illinois. Li spiris -naskiĝante tiun aeron de l’ nova mondo, tiel vigligan, tiel junan, -tiel ŝauman, ke ĝi kapturnas kiel ĉampanvino kaj oni ebriiĝas -spirante ĝin. Mi ne scias, ĉu la familio de Harris estas riĉa, -aŭ male; ĉu ĝi sendis sian filon al la kolegio, aŭ lasis lin -eduki sin mem. La certo estas, ke, estante dudek-sep-jara, li fidas -nur sin mem, atentas nur sin, miras nenion, kredas nenion neebla, -retroiras neniam, kredas ĉion, esperas ĉion, provas ĉion, venkas -ĉion, sin relevas se li falis, rekomencas se li malsukcesis, haltas -neniam, senkuraĝiĝas neniam, kaj iras rekte antaŭen, fajfante sian -kanton. Li estis terkulturisto, instruisto, juristo, ĵurnalisto, -orserĉisto, industriisto, negocisto; li legis ĉion, vidis ĉion, -praktikis ĉion, kaj travojaĝis pli ol duonon de la terglobo. Kiam -mi ekkonis lin, li komandis militan vaporŝipon da sesdek homoj -kaj kvar kanonoj, kiu restadis en Pireo; li pritraktis la Orientan -demandon en la <i>Revuo de Boston</i>; li faris negocon kun firmo de -indigo en Calcutta, kaj li trovis la tempon por veni, tri-kvarfoje en -ĉiu semajno, vespermanĝi kun sia nevo Lobster kaj ni.</p> - -<div class="left-illustration"> -<img width="219" height="372" src="images/imag018.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Unu fakto, el mil, sufiĉos por pentri al vi la karakteron de Harris. -En 1853, li estis asociano de firmo en Filadelfio. Lia nevo,<!-- p. 13 --> kiu -estis tiam deksepjara, iras por viziti lin, kaj trovas lin, sur la -placo Washington, staranta antaŭ brulanta domo. William frapas lian -ŝultron; li sin turnas.</p> - -<p>«Estas vi? li diras. Bontagon, Bill; vi alvenas en malbona momento, -infano mia. Jen brulo, kiu min senhavigas. Mi havis kvardek mil -dolarojn en la firmo; ni ne savos unu alumeton.</p> - -<p>—Kion vi faros? demandis la junulo, konsternegite.</p> - -<p>—Kion mi faros? Estas la dek-unua, mi malsatas, restas iom da oro en -mia veŝtopoŝo; mi regalos vin tagmanĝe!»</p> - -<p>Harris estas unu el la plej beltaliaj kaj elegantaj homoj, kiujn -mi iam renkontis. Li havas viran mienon, altan frunton, klaran -kaj fieran rigardon. Tiaj Amerikanoj estas neniam malfortikaj nek -kriplaj, kaj ĉu vi scias, kial? Pro tio, ke ili ne sufokiĝas -en la vindotukoj de mallarĝa civilizeco. Liaj spirito kaj korpo -disvolviĝas oportune: kiel lernejon, ili havas la liberan aeron, -kiel lerniganton, la praktikon, kiel nutristinon, la liberecon.</p> - -<p>Mi neniam sukcesis tre ŝati S<sup>ron</sup> Mérinay; mi observis Giacomo -Fondi kun la indeferenta videmo, kiun oni havas en menaĝerio de -alilandaj bestoj; juna Lobster inspiris al mi malmulte da intereso; -sed mi havis amikecon al Harris. Lia nekaŝema vizaĝo, liaj simplaj -manieroj, lia ne sendolĉa krudeco, lia kolerema sed tamen kavalira -karaktero, la strangecoj de lia humoro, la ardeco de liaj sentoj, -ĉio tio min altiris des pli vive, ke mi estas nek arda nek pasia. -Ni ŝatas ĉirkaŭ ni, kion ni ne trovas en ni. Giacomo vestis sin -blanke, pro tio, ke li estas nigra; mi amegas la Usonanojn, pro tio, -ke mi estas Germano.</p> - -<div class="left-illustration"> -<img width="120" height="360" src="images/imag020.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>La Grekojn mi konis tre malmulte post kvarmonata restado en Grekujo. -Nenio estas pli facila, ol vivi en Ateno, ne ekrilatiĝante kun la -enlanduloj. Mi ne iris en la kafejojn, mi legadis nek la <i>Pandoron</i> -nek la <i>Pallason</i>, nek ian ajn lokan ĵurnalon; mi ne vizitadis la -teatron, ĉar mi havas delikatan aŭdon, kaj falsa noto min ofendas -pli kruele ol pugnobato; mi vivis dome kun miaj gemastroj, mia -herbokolekto kaj John Harris. Mi povis prezentigi<!-- p. 14 --> min en la palacon, -dank’ al mia diplomatia pasporto kaj al mia oficiala titolo. Mi estis -portinta mian vizitkarton al la ceremoniestro kaj al la ĉefestrino, -kaj mi povis esperi inviton por la unua kortega balo. Mi rezervis -por tiu cirkonstanco belan ruĝan veston, arĝente broditan, kiun -mia onklino Rosenthal alportis al mi, la tagon antaŭ mia forveturo. -Ĝi estis la uniformo de ŝia mortinta edzo, kiu estis preparisto de -naturscienco en la Filomatika Instituto en Minden. Mia bona onklino, -virino tre saĝa, sciis, ke uniformo trafas ĉiulande bonan akcepton, -precipe kiam ĝi estas ruĝa. Mia plej maljuna frato rimarkigis, ke -mi estas pli alta ol mia onklo, kaj ke la manikoj de lia frako ne -atingas plene la ekstremaĵojn de miaj brakoj; sed patreto respondis -vivece, ke la arĝenta brodaĵo estos admirata de ĉiuj, kaj ke la -princinoj ne zorgos pri tiaj detaloj.</p> - -<p>Bedaŭrinde, la kortego ne dancis dum la tuta sezono. La vintrajn -plezurojn anstataŭis la florado de la migdal-, persik- kaj -citron-arboj. Oni parolis malprecize pri balo, okazonta la 15<sup>an</sup> de -majo; ĝi estis urba famo, kredigita de kelkaj duonoficialaj gazetoj, -sed ne konfidinda.</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="450" height="96" src="images/imag020a.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Miaj studoj progresis same, kiel miaj plezuroj, paŝo post paŝo. Mi -konis detale la Atenan botanikan ĝardenon, kiu estas nek tre<!-- p. 15 --> bela, -nek tre riĉa; ĝi estas sako facile malplenigebla. La reĝa ĝardeno -prezentis pli da rimedoj: inteligenta Franco kolektis tien ĉiujn -vegetaĵajn riĉaĵojn de la lando, de la insulaj palmarboj ĝis la -saksifragoj de l’ promontoro Suniono. Mi pasigis tie bonajn tagojn -meze de la plantaĵoj de S<sup>ro</sup> Bareaud. La ĝardeno estas publika -nur je certaj horoj; sed mi parolis Greke al la gardostarantoj, kaj -pro amo al la Greka oni lasis min eniri. S<sup>ro</sup> Bareaud ne enuis kun -mi; li promenigis min ĉien, pro la plezuro paroli France. Kiam li -forestis, mi aliris altan, maldikan ĝardeniston kun skarlataj haroj, -kaj demandis lin Germane: utilas, esti poligloto.</p> - -<div class="left-illustration"> -<img width="122" height="349" src="images/imag021.jpg" alt="" /> -</div> - -<div class="left-illustration"> -<img width="272" height="170" src="images/imag022.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Mi herbokolektis iom ĉiutage en la kamparo, sed neniam tiel -malproksime, kiel mi estus dezirinta: la rabistoj kampadis ĉirkaŭ -Ateno. Mi ne estas timema, kaj la daŭrigo de ĉi tiu rakonto ĝin -pruvos al vi, sed mi ŝatas la vivon. Ĝi estas donaco, kiun mi -ricevis de miaj gepatroj; mi volas konservi ĝin kiel eble plej -longe, kiel rememoron al mia patro kaj al mia patrino. En aprilo -1856, estis danĝere eliri el la urbo; estis eĉ nesingardeme restadi -en ĝi. Mi ne riskis min sur la deklivon de monto Likabeto, sen -penso pri tiu plendinda S<sup>ino</sup> Daraud, kiu estis senigita tie en -plena tagmezo. La montetoj Dafne rememoris al mi la kaptitecon de -du Francaj oficiroj. Sur la vojo al Pireo, mi pensis nevole pri tiu -rabistaro, kiu promenadis en ses fiakroj, kvazaŭ edziĝofestantoj, -kaj pafadis al la pasantoj tra la pordetoj. La vojo al monto -Penteliko memorigis al mi la areston de la dukino de Piacenza, aŭ la -tute ĵusan aventuron de Harris kaj Lobster. Ili revenis el promenado -sur du Persaj ĉevaloj apartenantaj al Harris: ili falas en embuskon. -Du rabistoj, kun aldirektita pistolo, haltigas ilin meze de<!-- p. 16 --> ponto. -Ili rigardas ĉirkaŭ si kaj vidas malsupre, en la valeto, dekduon -da sentaŭguloj, armitaj de l’ piedoj ĝis la kapo, kiuj gardis -kvindek aŭ sesdek kaptitojn. Kiu ajn estis pasinta tie depost la -sunleviĝo, estis senigita, poste ŝnurligita, por ke neniu kuru -alarmi. Harris ne havis batalilon, nek lia nevo. Li diris Angle: «Ni -ĵetu nian monon; oni ne rezignas la vivon por cent dolaroj.» La -rabistoj relevas la monerojn ne ellasante la bridon de la ĉevaloj; -poste, ili montras la valeton, kaj signas, ke oni devas malsupreniri -en ĝin. Tiufoje Harris perdas paciencon; malplaĉas al li, esti -ligita; li ne estas materio por branĉfasko. Li ĵetas rigardon al -juna Lobster, kaj en la sama momento du paralelaj pugnobatoj ekfalas, -kiel du kunkatenitaj kuglegoj, sur la kapojn de ambaŭ rabistoj. La -kontraŭulo de William ruliĝas renverse, malŝargante sian pistolon; -tiu de Harris, puŝite pli maldolĉe, transpasas super la randmuro -kaj falas mezen de siaj kamaradoj. Harris kaj Lobster estis jam -malproksime, senfeligante siajn ĉevalojn per la spronoj. La bando -leviĝas unumove kaj pafas el ĉiuj siaj bataliloj. La ĉevaloj estas -mortigataj, la rajdantoj sin liberigas, kuregas kaj informas la -ĝendarmaron, kiu ekmarŝis la postmorgaŭan tagon frumatene.</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="301" height="106" src="images/imag022a.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Nia bonega Kristodulo eksciis kun vera ĉagreno la morton de ambaŭ -ĉevaloj; sed li ne trovis unu mallaŭdan parolon pri la mortigintoj. -«Kion vi volas? diris li kun ĉarma simpleco. Ĝi estas ilia -metio.» Ĉiuj Grekoj konsentas iomete kun nia mastro. Ne pro tio, ke -la rabistoj indulgas al siaj samlanduloj kaj rezervas sian severecon -por la fremduloj; sed Greko, kiun senigis liaj<!-- p. 17 --><!-- p. 18 --> fratoj, pensas kun -iom da submetiĝo, ke lia mono ne eliras el la familio. La loĝantaro -suferas la ŝteladon de la rabistoj, same kiel popolanino sin lasas -bati de ŝia edzo, admirante, kiel bone li frapas. La enlandulaj -moralistoj plendas pri la krimoj plenumitaj en la kamparo, kiel patro -bedaŭras la malsaĝaĵojn de sia filo. Oni riproĉas lin laŭte, oni -amas lin mallaŭte; oni ĉagrenus, se li similus al la filo de l’ -najbaro, pri kiu kuris nenia malbona diro.</p> - -<div class="illustration"> -<img width="797" height="507" src="images/imag023.jpg" alt="" /> -</div> - -<div class="left-illustration"> -<img width="172" height="402" src="images/imag024.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Tio estas tiel vera, ke, je l’ epoko de mia alveno, Ateno havis kiel -heroon precize la skurĝon de Atenlando. En la salonoj kaj en la -kafejoj, ĉe la barbiroj, kie amasiĝas la vulgara popolo, ĉe la -farmaciistoj, kie kunvenas la burĝanaro, sur la ŝlimozaj stratoj -de l’ bazaro, sur la polvoplena stratkruciĝo «Bela Grekujo», en -la teatro, apud la dimanĉa koncerto, kaj sur la vojo al Patisja, -oni parolis nur pri la granda Haĝi-Stavros, oni ĵuris nur per -Haĝi-Stavros la nevenkebla, Haĝi-Stavros la timigilo al la -ĝendarmoj, Haĝi-Stavros la Reĝo de l’ montoj! Oni povus (Dio min -pardonu!) verki la litaniojn de Haĝi-Stavros.</p> - -<p>Iun dimanĉon, dum John Harris vespermanĝis kun ni, malmulte -post lia aventuro, mi kondukis la bonan Kristodulon al la temo -pri Haĝi-Stavros. Nia gasto estis iam rilatinta multe kun li, -dum la milito de liberigo, en epoko, kiam la rabado ne estis tiel -pridiskutata, kiel hodiaŭ.</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="378" height="175" src="images/imag025.jpg" alt="" /> -</div> - -<div class="right-illustration"> -<img width="463" height="148" src="images/imag026.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Li malplenigis sian glason da Santorina vino, ordigis siajn grizajn -lipharojn, kaj komencis longan rakonton interrompatan de kelkaj -sopiroj. Li sciigis al ni, ke Stavros estas filo de «<i>papas</i>», t. -e. de<!-- p. 19 --> pastro, el insulo Tino. Li naskiĝis, Dio scias en kiu jaro: -la Grekoj de la bona epoko ne scias sian aĝon, ĉar vivoregistrado -estas dekadenca inventaĵo. Lia patro, kiu lin destinis por la -eklezio, lernigis lin legi. Ĉirkaŭ sia dudeka jaro, li vojaĝis al -Jerusalemo, kaj aldonis al sia nomo la titolon Haĝi, kiu signifas -pilgriminton. Haĝi-Stavros, revenante hejmen, estis kaptita de -marrabisto. La venkinto trovis lin kapabla, kaj, el kaptito, faris -lin ŝipisto. Tiamaniere li komencis militadi kontraŭ la Turkaj -ŝipoj, kaj ĝenerale kontraŭ ĉiuj, kiuj ne posedas kanonojn. Post -kelkjara servado, li trovis, ke li laboris sufiĉe por la ceteraj, -kaj decidis eknegoci por sia propra konto. Li havis nek ŝipon, nek -monon por aĉeti unu; tio lin devigis rabadi surtere. La ribelado de -la Grekoj kontraŭ Turkujo ebligis al li fiŝkapti en malklara akvo. -Neniam li sciis tute ĝuste, ĉu li estas rabisto aŭ ribelanto, -kaj ĉu li komandas ŝtelistojn aŭ partianojn. Lia malamo al la -Turkoj ne blindigis lin sufiĉe, ke, preterpasante Grekan vilaĝon, -li ne vizitu kaj traesploru ĝin. Laŭ li, ĉiu ajn monero estas -preninda, ĉu ĝi devenas de la amikoj aŭ de la malamikoj, de simpla -ŝtelo aŭ de la glora rabado. Dank’ al tiel sagaca senpartieco, -lia riĉeco kreskis rapide. La paŝtistoj alkuris lian standardon, -kiam oni sciis, ke oni povas gajni multon kun li: lia famo havigis -al li armeon. La regnoj protektantoj al la ribelintoj, eksciis liajn -heroaĵojn, ne liajn ŝparaĵojn: en tiu tempo, oni vidis ĉion bela. -Lordo Byron<!-- p. 20 --> dediĉis odon al li, la Parizaj poetoj kaj retoroj lin -komparis al Epaminondas kaj eĉ al Aristido. Aristokratinoj brodis -standardon por li; oni sendis al li subvenciojn. Li ricevis monon -el Francujo, Anglujo, Rusujo; mi ne ĵurus, ke li ne ricevis el -Turkujo: li estis vera Palikaro! Je la fino de l’ milito, li estis -sieĝata, kun la ceteraj estroj, en la Atena Akropolo. Li loĝis -en la Propileoj, kune kun Margaritis kaj Ligandas, kaj ĉiu el ili -konservis siajn trezorojn sub la kapkuseno de sia lito. Dum bela -somera nokto, la tegmento falis tiel lerte, ke ĝi premegis ĉiujn, -escepte Haĝi-Stavros, kiu fumis sian nargileon ekstere. Li kolektis -la heredaĵon de siaj kunbatalintoj, kaj ĉiu opiniis, ke li bone -meritis ĝin. Sed malfeliĉo, kiun li ne antaŭvidis, haltigis la -iradon de liaj sukcesoj: la paco fariĝis. Haĝi-Stavros, foririnte -kamparen kun sia mono, ĉeestis strangan spektaklon. La regnoj, kiuj -liberigis Grekujon, provis fondi reĝolandon. Malbonsonaj vortoj -zumis ĉirkaŭ la harozaj oreloj de l’ maljuna Palikaro: oni parolis -pri registaro, armeo, publika ordo. Oni ridigis lin tre, informante -lin, ke liaj bienoj estas enhavataj en subprefekta distrikto. Sed, -kiam la fiska oficisto sin prezentis al li por enkasigi la ĉiujaran -imposton, li fariĝis serioza. Li ĵetis la kolektiston tra la -pordon,<!-- p. 21 --> ne forgesinte liberigi lin de la tuta mono, kion li havis -kun si. La juĝistaro lin ekĉikanis; li reforiris al la montoj. -Cetere, li enuis ja en tia domo. Li komprenis, ĝis ia grado, ke oni -povas posedi tegmenton, sed kondiĉe ke oni dormu sur ĝi.</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="214" height="247" src="images/imag026a.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Liaj kunbatalintoj estis disiĝintaj en la tuta reĝolando. La -regno estis doninta al ili bienojn; ili kulturadis malbonhumore, -kaj manĝis sen apetito la maldolĉan panon de la laboro. Kiam ili -eksciis, ke ilia estro malpaciĝis kun la leĝoj, ili vendis siajn -kampojn, kaj alkuris lin. Sed li kontentiĝis luigante siajn bienojn -farme: li havas administran kapablecon.</p> - -<p>La paco kaj senokupeco estis malsanigintaj lin. La aero de la montoj -revigligis lin tiel bone, ke en 1840 li pensis pri edziĝo. Li estis -certe pli ol kvindekjara, sed por homoj tiel harditaj, maljuneco ne -ekzistas; eĉ la morto pripensas almenaŭ dufoje, antaŭ ol ilin -ataki. Li edziĝis je riĉa heredontino, el unu el la plej bonaj -familioj de Lakonio, kaj fariĝis tiamaniere bo-parenco de la ĉefaj -personoj de l’ reĝolando. Lia edzino sekvis lin ĉien, donis al -li filinon, enfebriĝis, kaj mortis. Li edukis mem sian infaninon, -kun zorgoj kvazaŭ patrinaj. Kiam li saltigis la knabinon sur siaj -genuoj, liaj kunrabistoj diris al li ridante: «Al ci mankas nur -lakto».</p><!-- p. 22 --> - -<div class="left-illustration"> -<img width="282" height="364" src="images/imag027.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>La patra amo donis novan energion al lia spirito. Por kolekti -reĝinan doton al sia filino, li studis la monan demandon, pri kiu -li havis antaŭe tro primitivajn ideojn. Anstataŭ amasigi siajn -monerojn en kofrojn, li procente-donis ilin. Li lernis la artifikojn -kaj elturniĝojn de la spekulacio; li observis la kurson de la -publikaj biloj en Grekujo kaj eksterlande. Oni pretendas eĉ, ke, -frapite de la utiloj de la asocio, li havis la ideon organizi la -rabadon per akcioj. Li faris kelkajn vojaĝojn tra Eŭropo, kondukite -de Greko el Marseille, kiu utilis al li kiel interpretisto. Dum -lia restado en Anglujo, li ĉeestis baloton en mi ne scias plu kiu -«putra urbeto<a href="#Footnote02" class="fnanchor">[2]</a>» de Yorkshire: tiu bela spektaklo inspiris al li -profundajn pripensojn pri la konstitucia regado kaj ĝiaj profitoj. -Li revenis, decidinte, ke li ekspluatos la instituciojn de sia -patrolando, kaj ĉerpos renton el ili. Li bruligis multon da vilaĝoj -por utili al la opozicio: li detruis kelkajn aliajn pro la intereso -de l’ konservativa partio. Kiam oni intencis renversi ministraron, -oni bezonis nur sin turni al li: per nerefuteblaj argumentoj li -pruvis, ke la polico funkcias malbone, kaj ke oni atingos iom da -sendanĝereco nur ŝanĝante la kabineton. Sed kompense li donis -energiajn lecionojn al la malamikoj de l’ ordo, punante ilin en la -maniero mem, kiel ili pekis. Liaj politikaj talentoj konigis lin tiel -bone, ke ĉiuj partioj havis altan estimon al li. Liajn konsilojn, -rilate al balotoj, oni sekvis preskaŭ ĉiam; tiamaniere, ke, -kontraŭe al la principoj de la riprezenta regado, laŭ kiu unu sola -deputito esprimas la volon de multaj homoj, li estis riprezentata, -li sola, de trideko da deputitoj. Inteligenta ministro, la famoza -Rhalettis, ekpensis, ke homo, kiu tuŝas tiel ofte la risortojn de -la registaro, eble malordigos fine la maŝinon. Li entreprenis ligi -liajn manojn per ora fadeno. Li donis al li rendevuon en Karvati, -inter montoj Himeto kaj Penteliko, en la kampara domo de fremda -konsulo. Haĝi-Stavros venis, sen<!-- p. 23 --> eskorto kaj sen bataliloj. La -ministro kaj la rabisto, kiu konis unu alian de longe, tagmanĝis -kune, kiel du malnovaj amikoj. Ĉe la deserto, Rhalettis proponis -al li plenan amnestion por li kaj liaj kunuloj, patenton de divizia -generalo, la titolon senatano kaj dek mil hektarojn da arbaro -tutpropraĵe. La Palikaro hezitis iom da tempo kaj fine respondis per -rifuzo. «Eble antaŭ dudek jaroj mi estus akceptinta, diris li, sed -hodiaŭ mi estas tro maljuna. Mi ne povas, en mia aĝo, ŝanĝi mian -vivmanieron. La polvo de Ateno ne estas saniga por mi; en la senato -mi dormus, kaj, se ci donus al mi soldatojn komandotajn, mi estus -kapabla malŝargi miajn pistolojn al liaj uniformoj, pro la forto -de la kutimeco. Reiru do al ciaj aferoj, kaj lasu min zorgi pri la -miaj.»</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="192" height="212" src="images/imag029.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Rhalettis ne konsideris sin kiel venkitan. Li provis klarigi al la -rabisto la malnoblecon de l’ metio, kiun li praktikas. Haĝi-Stavros -ekridis, kaj diris al li kun afabla ĝentileco:</p> - -<p>«Kamarado! la tagon, kiam ni skribos niaj pekojn, kiu el ni ambaŭ -havos la pli longan liston?</p> - -<p>—Pripensu fine, aldonis la ministro, ke ci ne povos eviti cian -destinon; unu tagon aŭ alian, ci pereos per nenatura morto.</p> - -<p>—<i>Allah Kerim!</i> respondis li Turke. Nek ci nek mi legis en la -steloj. Sed mi havas almenaŭ unu superecon: nome, miaj malamikoj -surhavas uniformon, kaj mi rekonas ilin el malproksime. Ci ne povas -paroli same pri la ciaj. Adiaŭ, frato.»</p> - -<p>Ses monatojn poste, la ministro estis mortigata de siaj politikaj -malamikoj; la rabisto vivas ankoraŭ.</p> - -<div class="left-illustration"> -<img width="398" height="230" src="images/imag030.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Nia gasto ne rakontis al ni ĉiujn altajn agojn de lia heroo: la -tagdaŭro ne estus sufiĉinta. Li nur denombris la plej rimarkindajn. -Mi ne kredas, ke en iu ajn lando la kolegoj de Haĝi-Stavros faris -ion pli artistan ol la kapto de la <i>Niebuhr</i>. Ĝi estas vaporŝipo de -la<!-- p. 24 --> «Aŭstria Lloyd», kiun la Palikaro derabis surtere, ĉirkaŭ -la dek-unua matene. La <i>Niebuhr</i> venis el Konstantinoplo; ĝi lasis -sian ŝarĝon kaj la pasaĝerojn en Kalamaki, oriente de Korinta -istmo. Kvar ĉaregoj kaj du omnibusoj ricevis la pasaĝerojn kaj -komercaĵojn, por ilin transporti al la alia flanko de l’ istmo, -al la haveneto Lutraki, kie alia ŝipo atendis ilin. Ĝi atendis -longatempe. Haĝi-Stavros, dum hela tago, sur bela vojo, en ebena kaj -senarba lando, forprenis la komercaĵojn, la pakaĵojn, la monon de -la vojaĝantoj, kaj la municiojn de la ĝendarmoj, kiuj eskortis la -veturilaron. «Ĝi estis tago da ducent mil frankoj!» diris al ni -Kristodulo kun iometo da envio.</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="383" height="276" src="images/imag031.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Oni parolis multe pri la kruelaĵoj de Haĝi-Stavros. Lia amiko -Kristodulo pruvis al ni, ke li ne faras malbonon por sia plezuro. -Li estas sobra homo, kiu sin ebriigas per nenio, eĉ ne per sango. -Se okazas, ke li varmigas iom tro la piedojn de riĉa kamparano, -ĝi estas por scii, kie la avaregulo kaŝis sian monon. Ĝenerale, -li agas dolĉe al la kaptitoj, de kiuj li esperas ricevi kompenson. -Dum la somero de 1854, li alvenis unu vesperon, kun sia bando, ĉe -riĉan komerciston de insulo Eŭbeo, S<sup>ron</sup> Voidi. Li trovis la -familion kunvenintan, plus maljunan juĝiston de la tribunalo de -Kalcis,<!-- p. 25 --> kiu ludis kartojn kun la dommastro. Haĝi-Stavros proponis -al la magistrato, priludi kun li lian liberecon: li perdis kaj pagis -bonvole. Li forkondukis S<sup>ron</sup> Voidi kaj liajn gefilojn; li lasis -la edzinon, por ke ŝi povu zorgi pri la reaĉeto. La tagon de la -forpreno, la komercisto suferis pro podagro, lia filino havis febron, -la knabo estis pala kaj ŝvela. Ili revenis du monatojn poste, ĉiuj -resanigitaj per la ekzercado, la libera aero kaj la bona traktado. -Tuta familio resaniĝis por kvindek mil frankoj: ĉu tio estis tro -kare pagita?</p> - -<div class="left-illustration"> -<img width="170" height="227" src="images/imag032.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>«Mi konfesas, aldonis Kristodulo, ke nia amiko estas senkompata -al kiu ne pagas. Kiam kompenso ne estas pagita je la fiksita -dato, li mortigas siajn kaptitojn kun komercista akurateco: tia -estas lia maniero protesti bilojn. Kia ajn estas mia admiro al -li kaj la amikeco, kiu ligas niajn familiojn, mi ne pardonis -ankoraŭ al li la mortigon de la du knabinoj el Mistra. Ili estis -dekkvar-jaraj dunaskitinoj, tiel belaj, kiel du marmoraj statuetoj, -fianĉiniĝintaj je du junuloj el Leondari. Ili tiel similis unu -al alia, ke, vidante ilin kune, oni kredis, ke oni vidas duoble, -kaj oni frotis al si la okulojn. Iun matenon, ili iris por vendi -kokonojn al la ŝpinejo; ili portis<!-- p. 26 --> duope grandan korbon, kaj kuris -malpeze sur la vojo, kiel du kolombinoj jungitaj ĉe sama ĉaro. -Haĝi-Stavros forprenis ilin sur la monton kaj skribis al ilia -patrino, ke li redonos ilin kontraŭ dek mil frankoj, pagotaj je la -fino de l’ monato. La patrino estis riĉeta vidvino, posedanta belajn -morusarbojn, sed ne provizita per kontanta mono, kiel ni ĉiuj. Ŝi -prunteprenis garantidonante siajn bienojn, kio estas neniam facila -eĉ por dudek pro cento. Ŝi bezonis pli ol ses semajnojn por kunigi -la sumon. Kiam ŝi fine havis la monon, ŝi metis ĝin sur mulon -kaj piediris ĝis la tendaro de Haĝi-Stavros. Sed alvenante monton -Tajgeton, ĉe la loko, kie oni trovas sep fontojn sub platano, -la mulo, kiu antaŭiris, ekhaltis subite, kaj rifuzis marŝi unu -paŝon. Tiam la malfeliĉa patrino vidis, sur la flanko de l’ vojo, -siajn ambaŭ filinojn. Ili havis la kolon tranĉita ĝis la osto, -kaj tiuj belaj kapoj preskaŭ ne plu alteniĝis al la<!-- p. 27 --> korpo. Ŝi -prenis ambaŭ plendindulinojn, metis ilin mem sur la mulon, kaj -ilin rekondukis al Mistra. Neniam ŝi povis plori: pro tio, ŝi -freneziĝis kaj mortis. Mi scias, ke Haĝi-Stavros bedaŭris sian -agon: li kredis, ke la vidvino estas pli riĉa, kaj ke ŝi ne volas -pagi. Li estis mortiginta la du infaninojn por la ekzemplo. Certe -estas, ke, deposte, liaj enkasigoj fariĝis ĉiam akurate, kaj ke -neniu kuraĝis plu lin atendigi.</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="454" height="288" src="images/imag032a.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>—<i>Brutta carogna!</i> kriis Giacomo frapante baton, kiu ŝancelis la -domon kiel tertremo. Se iam li venos sub mia mano, mi prezentos al -li kompensmonon da dek mil pugnobatoj, kiu ebligos al li forlasi la -negocadon.</p> - -<p>—Mi, diris juna Lobster kun sia kvieta rideto, mi deziras nur -renkonti lin je kvindek paŝoj de mia revolvero. Kaj vi, onklo -John?»</p> - -<p>Harris fajfis inter la dentoj Amerikan arieton, akran kiel klingo de -ponardeto.</p> - -<p>«Ĉu mi kredos miajn orelojn? aldonis, per sia flutsona voĉo S<sup>ro</sup> -Mérinay, harmonia mortulo. Ĉu estas eble, ke tiaj teruraĵoj estas -plenumataj en jarcento kiel la nia! Mi scias ja, ke la <i>Societo por -la moraligo de la krimuloj</i> ne fondis ankoraŭ filiojn en tiu ĉi -reĝolando; sed, atendante, ĉu vi ne havas ĝendarmaron?</p> - -<p>—Certe, respondis Kristodulo: 50 oficirojn, 152 kaporalojn kaj 1250 -ĝendarmojn, el kiuj 150 rajdantaj. Ĝi estas la plej bona trupo de -l’ reĝolando, post tiu de Haĝi-Stavros.</p> - -<p>—Kio min mirigas, mi diris miavice, estas, ke la filino de l’ -maljuna sentaŭgulo lasis lin agi.</p> - -<p>—Ŝi ne estas kun li.</p> - -<p>—Ja, bone! Kie ŝi estas?</p> - -<p>—En edukejo.</p> - -<p>—En Ateno?</p> - -<p>—Vi demandas min tro multe; mi ne scias tiom. Kiel ajn estas, kiu -edziĝos kun ŝi, estos trafinta belan partion.</p><!-- p. 28 --> - -<p>—Jes, diris Harris. Oni certigas ankaŭ, ke la filino de Calcraft ne -estas malbona partio.</p> - -<p>—Kiu estas Calcraft?</p> - -<p>—La Londona ekzekutisto.»</p> - -<p>Ĉe tiuj vortoj, Dimitri, la filo de Kristodulo, ruĝiĝis ĝis la -oreloj. «Pardonu, sinjoro, diris li al John Harris, ekzistas granda -diferenco inter ekzekutisto kaj rabisto. La ekzekutista metio estas -malnoblega; la rabista profesio estas honorata. La registaro devas -gardi la Atenan ekzekutiston en la fortikaĵo Palamedo; se ne, oni -lin mortigus; dum neniu deziras malbonon al Haĝi-Stavros, kaj la -plej honestaj personoj en la reĝolando estas fieraj premi lian -manon.»</p> - -<p>Harris malfermis la buŝon por respondi, kiam ni aŭdis la sonorilon -de la butiko. Ĝi estis la servistino, kiu revenis domen kun junulino -de dek kvin aŭ dek ses jaroj, vestita laŭ la lasta bildo de la -<i>Ĵurnalo de modoj</i>. Dimitri sin levis dirante: «Ĝi estas Fotini!</p> - -<p>—Sinjoroj, diris la kukisto, ni parolu pri io alia, mi petas. La -rakontoj pri rabistoj ne estas por la fraŭlinoj.»</p> - -<p>Kristodulo prezentis Fotini al ni kiel la filinon de unu el liaj -kunbatalintoj, kolonelo Johano, ĉefkomandanto en Naŭplio. Ŝi -estis do nomata Fotini Johanidino, laŭ la moro de la lando, kie, -ĝustadire, ne ekzistas familinomoj.</p> - -<p>La juna Atenanino estis malbela, kiel la naŭ dekonoj de la Atenaj -fraŭlinoj. Ŝi havis beletajn dentojn kaj belajn harojn, sed -nenion plie. Ŝia dika talio ŝajnis esti nekomforte en Pariza -korseto. Ŝiaj piedoj, rondformaj kiel gladiloj, suferis verŝajne -turmentegojn: ili estis kreitaj por treniĝi en <i>babuŝoj</i>, ne por -premiĝi en botetoj de Meyer. Ŝia kapo memorigis tiel malmulte -pri la Greka tipo, ke ĝi vere ne havis profilon; ĝi estis plata, -kvazaŭ nesingardema nutristino estus mallerte sidiĝinta sur la -vizaĝon de l’ infanino. La tualeto ne taŭgas por ĉiuj virinoj: ĝi -preskaŭ igis ridinda la plendindan Fotini. Ŝia robo kun falbaloj, -subtenata de potenca krinolino, rimarkigis la mallertecon de ŝia -persono kaj la ĝenon de ŝiaj<!-- p. 29 --> movoj. La juveloj el Parizo, per kiuj -ŝi estis stelsemita, ŝajnis esti ekkriaj punktoj, destinitaj por -atentigi pri la malperfektaĵoj de ŝia korpo. Vi estus kredinta, ke -ŝi estas dika, malalta servistino, kiu sin dimanĉevestis per la -vestaro de sia mastrino.</p> - -<div class="left-illustration"> -<img width="290" height="377" src="images/imag035.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Neniu el ni miris, ke la filino de simpla kolonelo estas tiel -multekoste vestita por pasigi la dimanĉon en la domo de kukisto. -Ni konis sufiĉe la landon por scii, ke la tualetemo estas la plej -nekuracebla vundo de la Greka societo. La vilaĝaninoj traborigas -arĝentajn monerojn, kunkudras ilin en formon de kasko, per kiu ili -sin kapkovras en la festotagoj. Ili portas sian doton sur la kapo. La -urbaninoj elspezas tiun doton ĉe la komercistoj, kaj portas ĝin sur -la tuta korpo.</p> - -<p>Fotini loĝis en la Hetajrio. Tio estas, vi scias, edukejo fondita -laŭ modelo de la Honora Legio<a href="#Footnote03" class="fnanchor">[3]</a>, sed regata de leĝoj pli larĝaj -kaj toleremaj. Oni edukas tie ne nur la filinojn de la militistoj, -sed ankaŭ kelkafoje la heredontinojn de la rabistoj.</p> - -<p>La filino de kolonelo Johano sciis iom da Franca kaj da Angla; sed -ŝia ĝeniĝemeco ne ebligis, ke ŝi brilu en la konversacio. Mi -eksciis poste, ke ŝia familio alkonfidis al ni la rolon, perfektigi<!-- p. 30 --> -ŝin pri la fremdaj lingvoj. Ŝia patro, aŭdinte, ke Kristodulo -gastigas honestajn kaj instruitajn Eŭropanojn, estis petinta la -kukiston, ke li elirigu ŝin ĉiudimanĉe el la edukejo, utilante al -ŝi kiel zorganto. Tiu interkonsento ŝajnis plaĉi al Kristodulo, -kaj precipe al lia filo Dimitri. La juna komisiisto rigardis avide la -malgracian edukatinon, kiu ne rimarkis ĝin.</p> - -<p>Ni estis projektintaj iri ĉiuj kune al la publika koncerto. Ĝi -estas bela spektaklo, kiun la Atenanoj donas al si mem ĉiudimanĉe. -La tuta popolo, en granda tualeto, kunvenas en polvokampon, por -aŭdi valsojn kaj kvadrilojn ludatajn de regimenta muzikistaro. La -malriĉuloj iras tien piede, la riĉuloj veture, la elegantuloj -rajde. La kortego ne forrestus, eĉ por imperio. Post la lasta -kvadrilo ĉiu reiras domen, kun polvokovrita vesto, kun kontenta -koro, kaj oni diras: «Ni amuziĝis bone».</p> - -<p>Certe estas, ke Fotini intencis sin montri ĉe la koncerto, kaj ŝia -admiranto Dimitri ne estis malkontenta, vidigi sin tie kun ŝi; ĉar -li surhavis novan redingoton, kiun li estis aĉetinta, konfekciitan, -en la tenejo de la <i>Belle-Jardinière</i>. Bedaŭrinde la pluvo ekfalis -tiel dense, ke ni devis resti dome. Por pasigi la tempon, Marula -proponis al ni, ludi por bombonoj: ĝi estas distraĵo laŭmoda en -la mezklasaj rondoj. Ŝi prenis glasvazon en la butiko, kaj donis -al ĉiu el ni manplenon da indiĝenaj bombonoj, kariofilaj, anizaj, -pipraj, kaj cikoriaj. Post tio, oni disdonis kartojn, kaj la unua, -kiu sukcesis kolekti naŭ samkolorajn, ricevis tri sukeraĵojn de -ĉiu el liaj kontraŭuloj. La Maltano Giacomo montris, per daŭra -atento, ke li ne estas indiferenta pri la gajno. La hazardo lin -favoris: li atingis riĉecon, kaj ni vidis lin engluti sep aŭ ok -manplenojn da bombonoj, kiuj estis promenintaj en la manoj de ĉiuj -kaj de S<sup>ro</sup> Mérinay.</p> - -<p>Interesiĝante malpli pri la ludo, mi alcentrigis mian atenton al -kurioza fenomeno, kiu okazis maldekstre de mi. Dum la rigardoj de la -juna Atenano rompiĝis unu post alia ĉe la indiferenteco de Fotini, -Harris, kiu ŝin ne rigardis, altiris ŝin per nevidebla forto. Li -tenis siajn kartojn kun mieno sufiĉe neatenta, oscedis de tempo<!-- p. 31 --> -al tempo kun Amerikana naiveco, aŭ fajfis <i>Yankee Doodle</i>, sen -respekto al la ĉeestantoj. Mi kredas, ke la rakonto de Kristodulo -impresis lin, kaj ke lia spirito trotis sur la montaro, persekute al -Haĝi-Stavros. Ĉiuokaze, se li pensis pri io, tio certe ne estis -la amo. Eble la fraŭlino ankaŭ ne pensis pri ĝi, ĉar preskaŭ -ĉiuj Grekaj virinoj havas en la fundo de l’ koro bonan pavimon de -indiferenteco. Tamen ŝi rigardis mian amikon John, kiel alaŭdo -rigardas la spegulon. Ŝi ne konis lin; ŝi sciis nenion pri li, -nek lian nomon, nek lian landon, nek lian riĉecon. Ŝi ne estis -aŭdinta lin parolantan, kaj eĉ se ŝi estus aŭdinta lin, ŝi -certe ne estis kapabla juĝi, ĉu li estas sprita. Ŝi vidis lin tre -bela, kaj tio sufiĉis. La antikvaj Grekoj adoris la belecon; ĝi -estas la sola, el iliaj dioj, pri kiu neniam ekzistis ateistoj. La -hodiaŭaj Grekinoj, malgraŭ la dekadenco, scias ankoraŭ malkonfuzi -Apollon’on de simiovizaĝulo. Oni trovas en la kolekto de S<sup>ro</sup> -Fauriel kanteton, kiu povas esti tradukata jene:</p> - -<p>«Junuloj, ĉu vi deziras scii, junulinoj, ĉu vi deziras informiĝi, -kiel amo nin eniras? Ĝi eniras tra la okuloj; de l’ okuloj, ĝi -eniĝas en la koron; kaj en la koro ĝi enradikiĝas.»</p> - -<p>Certe, Fotini konis tiun kanton; ĉar ŝi malfermis grandajn okulojn, -por ke la amo povu eniri ne kliniĝante.</p> - -<p>La pluvo ne ĉesis fali, nek Dimitri rigardadi la junulinon, nek -la junulino konsideradi Harris, nek Giacomo krakmanĝi bombonojn, -nek S<sup>ro</sup> Mérinay rakonti ĉapitron de antikva historio al juna -Lobster, kiu ne aŭskultis. Je la oka, Marula pretigis la tablon por -la vespermanĝo. Fotini sidis inter Dimitri kaj mi, kiu ne estis -atentinda. Ŝi konversaciis malmulte kaj manĝis nenion. Ĉe la -deserto, kiam la servistino parolis pri ŝia rekonduko, ŝi faris -videblan penon, kaj diris en mian orelon:</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="231" height="385" src="images/imag038.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>«Ĉu S<sup>ro</sup> Harris havas edzinon?»</p> - -<p>Mi trovis plezuron embarasi ŝin iomete, kaj respondis:</p> - -<p>«Jes, fraŭlino; li edziĝis kun la vidvino de la doĝoj de Venezia.</p> - -<p>—Ĉu eble! Kiun aĝon ŝi havas?</p><!-- p. 32 --> - -<p>—Ŝi estas tiel maljuna, kiel la mondo, kaj eterna kiel ĝi.</p> - -<p>—Ne moku min; mi estas simpla knabino, kaj ne komprenas viajn -Eŭropanajn ŝercojn.</p> - -<p>—Alivorte, fraŭlino, li edzigis kun la maro; li estas, kiu komandas -la Usonan staran ŝipon <i>the Fancy</i>.»</p> - -<p>Ŝi dankis min kun tia radiado pro ĝojo, ke ĝi malaperigis ŝian -malbelecon, kaj mi trovis ŝin beleta dum almenaŭ unu sekundo.</p> - -<!-- p. 33 --> - - - - -<div class="section" id="reg03"> -<img width="259" height="299" src="images/imag039.jpg" alt="" /> -<p>III</p> - -<h2>MARY-ANN</h2> -</div> - -<p>La studoj dum mia juneco vastigis en mi pasion, kiu fine superis -ĉiujn ceterajn: ĝi estas la deziro al la scienco, aŭ, se vi -preferas ĝin nomi alie, la sciemo. Ĝis la tago, kiam mi foriris -al Ateno, lerni estis mia sola plezuro; nescii, mia sola ĉagreno. -La sciencon mi amis same, kiel karulinon, kaj neniu, ĝis tiam, -estis konkurinta kun ĝi pri mia koro. Kompense, mi devas konfesi, -ke mi ne estis karesema, kaj ke poezio kaj Hermann Schultz malofte -trapasis kune la saman pordon. Mi promenis en la mondo, kiel en -vasta naturscienca kolekto, kun grandigvitro en la mano. Mi observis -la plezurojn kaj la suferojn de l’ aliaj homoj, kiel faktojn, kiuj -meritas studon, sed ne envion aŭ kompaton. Mi ne enviis feliĉajn -geedzojn, pli ol paron da palmarboj kunigitaj de l’ vento; mi havis -precize tiom da kompato al koro disŝirita de l’ amo, kiom al geranio -glaciigita<!-- p. 34 --> de l’ frosto. Tiu, kiu dissekcis vivantajn bestojn, -sentas malforte la kriojn de la tremetanta karno. Mi estus ĉeestinta -kun diletanteco batalon de gladiatoroj.</p> - -<div class="left-illustration"> -<img width="206" height="341" src="images/imag040.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>La amo de Fotini al Harris estus kompatiginta ian ajn alian homon, -ol naturaliston. La plendinda kreitaĵo amis blinde-senpripense, -laŭ la esprimo de Henriko la Kvara; kaj estis evidente, ke ŝi amas -vane. Ŝi estis tro timema por malkovri sian amon, kaj John estis tro -malatenta por ĝin diveni. Eĉ se li estus rimarkinta ion, kiel estus -espereble, ke li interesiĝos pri naiva malbelulino el la bordoj -de l’ Ilisso? Fotini pasigis kvar aliajn tagojn kun li, la kvar -dimanĉojn de aprilo. Ŝi rigardis lin, de l’ mateno ĝis la vespero, -per konsumiĝaj, malesperaj okuloj; sed ŝi trovis neniam la kuraĝon -malfermi la buŝon en lia ĉeesto. Harris fajfis kviete. Dimitri -grumblis kiel juna dogo, kaj mi observis ridetante tiun strangan -malsanecon, kontraŭ kiu mia konstitucio min ĉiam antaŭgardis.</p> - -<p>Intertempe, mia patro skribis al mi, ke la negoco iradas tre malbone, -ke la vojaĝantoj estas maloftaj, ke la vivo kostas multe, ke niaj -kontraŭaj najbaroj ĵus elmigris, kaj ke, se mi trovis Rusan -princinon, la plej bone estus, ke mi edziĝu kun ŝi senprokraste. -Mi respondis, ke mi trovis neniun por forlogi, escepte la filinon de -malriĉa Greka kolonelo; ke ŝi enamiĝis serioze, sed al alia ol mi; -ke, kun iom da lerteco, mi povos eble fariĝi ŝia konfidenciulo, -sed neniam ŝia edzo; cetere, mia sano estas bona, mia herbokolekto -belega; miaj esploroj, ĝis nun enlimigitaj en la ĉirkaŭaĵo de -Ateno,<!-- p. 35 --> baldaŭ povos etendiĝi pli malproksimen; la sendanĝereco -renaskiĝas, la rabistoj estas venkitaj de la ĝendarmaro, kaj ĉiuj -ĵurnaloj sciigas la disĵeton de la bando de Haĝi-Stavros; post unu -monato, maksimume, mi povos revojaĝi al Germanujo, kaj peti oficon, -kiu havigos panon al mia familio.</p> - -<p>Ni estis legintaj, dimanĉon la 28<sup>an</sup> de aprilo, en la Atena -<i>Jarcento</i>, la grandan malvenkon de la Reĝo de l’ montoj. La -oficialaj raportoj diris, ke dudek el liaj viroj estas trafitaj, lia -tendaro bruligita, lia trupo disigita, kaj ke la ĝendarmaro lin -persekutis ĝis Maratono.</p> - -<p>Tiuj novaĵoj, tre agrablaj al ĉiuj fremduloj, ŝajnis doni -malpli da plezuro al la Grekoj, kaj speciale al niaj domgemastroj. -Kristodulo ne montris entuziasmon de falanksa leŭtenanto, kaj la -filino de kolonelo Johano ploris preskaŭ, aŭskultante la malvenkon -de l’ rabisto. Harris, kiu estis alportinta la ĵurnalon, ne kaŝis -sian ĝojon. Kaj, ĉar la kamparo refariĝis trairebla por mi, mi -estis kontentega. Jam la 30<sup>an</sup> matene, mi ekforiris kun mia herbujo -kaj mia bastono. Dimitri vekis min ĉirkaŭ la kvara. Li estis tuj -ironta demandi pri la ordonoj de Angla familio, loĝanta de kelkaj -tagoj en la Hotelo de la Alilanduloj.</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="426" height="228" src="images/imag042.jpg" alt="" /> -</div> - -<div class="right-illustration"> -<img width="207" height="244" src="images/imag042a.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Mi sekvis straton Hermes ĝis la kruciĝo Bela Grekujo, kaj eniris -straton Eolo. Pasante antaŭ la placo de Kanonoj, mi salutis la -negravan artilerion de l’ reĝolando, kiu dormetas sub ŝirmejo -sonĝante pri la preno de Konstantinoplo, kaj mi alvenis per kvar -paŝoj al la promenejo Patisja. La melioj, kiuj ĝin borderas -ambaŭflanke, ekmalfermetis siajn odorozajn florojn. La malpalblua -ĉielo blankiĝis nesenteble inter montoj Himeto kaj Penteliko. -Antaŭ mi, ĉe la horizonto, la supraĵoj de monto Parnis staris -kiel breĉigita muro: ili estis la celpunkto de mia vojaĝo. Mi -malsupreniris per mallongigejo ĝis la domo de grafino Janto Teotoki, -kie loĝas la Franca senditaro; mi laŭiris la ĝardenojn de princo -Mikaelo Sutzo kaj la Akademion de Platono, kiun iu prezidanto de -l’ Areopago donis loterie, antaŭ kelkaj jaroj, kaj mi eniris la -olivarbaron. La matenamaj turdoj kaj iliaj kuzoj la merloj<!-- p. 36 --> saltetis -en la arĝentaj foliaĵoj kaj babiladis ĝoje super mia kapo. -Elirante el la arbareto, mi trairis altajn verdajn hordeojn, kie -la Atenlandaj ĉevaloj, mallongaj kaj diktrunkaj, kiel tiuj de la -malaltreliefoj de l’ Partenono, konsoliĝis pri la seka furaĝo kaj -la mallaksiga nutraĵo de l’ vintro. Bandoj de turtoj forflugis ĉe -mia alproksimiĝo, kaj la plumtufaj alaŭdoj supreniĝis vertikale -al la ĉielo, kiel raketoj de artfajraĵo. De tempo al tempo, apatia -testudo trairis la vojon kuntrenante sian domon. Mi kuŝigis ĝin -zorge sur la dorson, kaj mi daŭrigis mian iron, lasante al ĝi la -honoron eliri el embaraso. Post duhora marŝado, mi penetris en la -dezerton. Ĉiuj postsignoj de kulturo malaperis; sur la senakva tero, -oni vidis nur faskojn de malgrasa herbo, bulbojn de ornitogalo, -aŭ longajn stipojn de sekiĝintaj asfodeloj. La suno leviĝis -kaj mi vidis nete la abiojn, kiuj multope staras sur la flanko de -monto Parnis. La vojeto, kiun mi estis elektinta, ne estis tre bona -gvidisto, sed mi direktis min al aro da domoj dissemitaj sur la posta -flanko de l’ monto, kaj kiuj ŝajnis esti la vilaĝo Kastia.</p><!-- p. 37 --> - -<div class="left-illustration"> -<img width="260" height="450" src="images/imag043.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Per unu paŝego mi transpasis riveron Eleŭsina Kefizo, tre emociante -la platajn testudetojn, kiuj saltis en la akvon, kiel simplaj ranoj. -Post cent paŝoj, la vojo perdiĝis en larĝa kaj profunda kruta -valeto, kiun fosis la pluvo de du aŭ tri mil vintroj. Mi konjektis, -ne malprave, ke tiu valeto estas la vojo. Mi estis rimarkinta, dum -miaj antaŭaj ekskursoj, ke la Grekoj rezignas fari vojon, ĉiufoje -kiam la akvo bonvolis preni la taskon sur sin. En tiu lando, kie la -homo ĝenas malmulte la laboradon de la naturo, la torentoj estas -regnaj ŝoseoj; la riveretoj, departementaj vojoj; la defluiloj, -intervilaĝaj vojetoj. La fulmotondroj plenumas la inĝenieran -oficon, kaj la pluvo estas vojoficisto, kiu zorgas sen kontrolo pri -la ĉefaj kaj flankaj komunikejoj. Mi enŝoviĝis do en la valeton, -kaj daŭrigis mian promenadon inter du krutaj bordoj, kiuj kaŝis -por mi la ebenaĵon, la monton kaj mian celon. Sed la kaprica vojo -deturniĝis tiel ofte, ke baldaŭ estis malfacile al mi scii, kien -mi marŝas, kaj ĉu mi ne montras la dorson al monto Parnis. La plej -prudenta decido estus grimpi sur unu aŭ alian bordon kaj orienti -min en la ebenaĵo; sed la deklivoj estis vertikalaj, mi estis laca -kaj malsata, kaj mi sentis min komforte en la ombro. Mi sidiĝis sur -platan marmorŝtonon, prenis el mia herbujo pecon da pano, rostitan -ŝafidŝultron,<!-- p. 38 --> kaj boteleton da tiu vino, pri kiu vi scias. Mi -pensis: «Se mi estas sur vojo, iu pasos eble, kaj mi informiĝos.»</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="284" height="167" src="images/imag044.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Efektive, dum mi refermis mian tranĉilon por min kuŝigi en la -ombraĵo kun tiu dolĉa kvieteco, kiu sekvas la tagmanĝon de la -vojaĝantoj kaj de la serpentoj, mi ekaŭdis paŝon de ĉevalo. Mi -metis orelon teren, kaj mi ekkonis, ke du aŭ tri rajdantoj alvenas -post mi. Mi ligis mian herbujon sur mian dorson, kaj min preparis -por ilin sekvi, se okaze ili sin direktos al monto Parnis. Kvin -minutojn poste, aperis du sinjorinoj, rajdantaj sur luitaj ĉevaloj -kaj vestitaj kiel vojaĝantaj Anglinoj. Post ili marŝis piediranto, -kiun mi facile rekonis: ĝi estis Dimitri.</p> - -<p>Vi, kiu iom trakuris la mondon, certe rimarkis, ke la vojaĝanto -ĉiam ekforiras sen ia zorgo pri la tualetaj vanaĵoj; sed ke, se -li okaze renkontas sinjorinojn, eĉ pli maljunajn ol la kolombo -de Noaho, li subite forlasas tiun indiferentecon, kaj ĵetas -maltrankvilan rigardon al sia polvoza vestaĵo. Eĉ antaŭ ol -percepti la vizaĝon de la du rajdantinoj malantaŭ iliaj vualoj el -blua krepo, mi estis inspektinta mian tutan personon, kiu min sufiĉe -kontentigis. Mi surhavis la vestojn, kiun vi vidas, kaj kiuj estas -ankoraŭ akcepteblaj, kvankam ili utilas al mi depost preskaŭ du -jaroj. Mi ŝanĝis nur mian kapkovrilon: ĉapo, eĉ tiel bela kaj -bona, kiel ĉi tiu, ne protektas vojaĝanton kontraŭ la sunfrapoj. -Mi havis larĝrandan ĉapelon el griza felto, sur kiu la polvo ne -fariĝis rimarkebla.</p> - -<p>Mi forprenis ĝin ĝentile ĉe la preterpaso de la du sinjorinoj, -kiuj ŝajnis zorgi malmulte pri mia saluto. Mi prezentis la manon al -Dimitri, kaj li donis al mi, per malmultaj vortoj, ĉiujn informojn, -kiujn mi deziris.</p> - -<p>«Ĉu mi estas sur la vojo al Parnis?</p> - -<p>—Jes, ni iras tien.</p><!-- p. 39 --> - -<p>—Ĉu mi povas iri kun vi?</p> - -<p>—Kial ne?</p> - -<p>—Kiuj estas tiuj sinjorinoj?</p> - -<p>—Anglinoj. La <i>milordo</i> restis en la hotelo.</p> - -<p>—Kiaspecaj personoj?</p> - -<p>—Hum! bankierfamilio el Londono. La maljunulino estas S<sup>ino</sup> -Simons, el la firmo Barley kaj K<sup>o</sup>; la <i>milordo</i> estas ŝia frato; la -fraŭlino, ŝia filino.</p> - -<p>—Beleta?</p> - -<p>—Laŭ la gustoj. Mi preferas Fotini.</p> - -<p>—Ĉu ni iros ĝis la fortikaĵo File?</p> - -<p>—Jes. Ili dungis min por unu semajno, po dek frankoj kaj manĝo -ĉiutage. Mi estas, kiu organizos la promenadojn. Mi komencis per ĉi -tiu, ĉar mi sciis, ke mi renkontos vin. Sed kion do ili havas?»</p> - -<p>La maljuna sinjorino, ofendita pro tio, ke mi prunteprenis ŝian -serviston, estis trotiginta sian rajdbeston sur irejo kie, de tempo -memorebla al ĉevalo, neniu iam trotis. La alia besto, eksentante -superemon, provis iri samrapide, kaj se ni estus interparolintaj -kelkajn minutojn plue, ni estus postlasitaj. Dimitri kuris por -reatingi la sinjorinojn, kaj mi aŭdis S<sup>inon</sup> Simons, dirantan al -li en Angla:</p> - -<p>«Ne malproksimiĝu. Mi estas Anglino, kaj volas esti bone servata. -Mi ne pagas vin, por ke vi konversaciu kun viaj amikoj. Kiu estas tiu -Greko, kun kiu vi parolas?</p> - -<p>—Li estas Germano, sinjorino.</p> - -<p>—Ha!... Kion li faras?</p> - -<p>—Li serĉas herbojn.</p> - -<p>—Li estas do apotekisto?</p> - -<p>—Ne, sinjorino: li estas scienculo.</p> - -<p>—Ha!... Ĉu li scias Anglolingvon?</p> - -<p>—Jes, sinjorino, tre bone.</p> - -<p>—Ha!...»</p><!-- p. 40 --> - -<p>La tri «ha!» de la maljuna sinjorino estis dirataj laŭ tri -malsamaj tonoj, kiujn mi estus notinta kun plezuro, se mi scius la -muzikon. Ili montris per bone senteblaj nuancoj la progresojn, kiujn -mi estis farinta en la spirito de S<sup>ino</sup> Simons. Tamen, ŝi ne -alparolis min, kaj mi sekvis la malgrandan karavanon, je distanco -da kelkaj paŝoj. Dimitri ne kuraĝis plu paroli kun mi: li marŝis -antaŭe, kiel militkaptito. Li povis fari nenion alian, ol ĵeti al -mi du aŭ tri rigardojn, kiuj signifis Franclingve: «Kiel arogantaj -estas tiuj Anglinoj!» Fraŭlino Simons ne deturnis la kapon, kaj mi -ne estis kapabla juĝi, per kio ŝia malbeleco diferencas de tiu de -Fotini. Kion mi povis vidi sen maldiskreteco, estas, ke ŝi estas -alta kaj mirinde belkorpa. Ŝiaj ŝultroj estis larĝaj, ŝia talio, -ronda kiel junko kaj fleksebla kiel kano. La malmulto videbla pri -ŝia kolo estus pensiginta min pri la cignoj de la Zoologia Ĝardeno, -eĉ se mi ne estus naturalisto.</p> - -<p>Ŝia patrino sin deturnis por paroli al ŝi, kaj mi rapidis, pro la -espero aŭdi ŝian voĉon. Ĉu mi ne informis vin, ke mi estas pasie -sciema? Mi alvenis ĝustatempe por percepti la jenan konversacion:</p> - -<p>«Mary-Ann!</p> - -<p>—Patrineto?</p> - -<p>—Mi estas malsata.</p> - -<p>—Ĉu vi estas?</p> - -<p>—Mi estas.</p> - -<p>—Al mi, patrineto, estas varme.</p> - -<p>—Ĉu estas?</p> - -<p>—Estas.»</p> - -<p>Vi kredas, eble, ke tiu esence Brita dialogo min igis rideti? Tute -ne, sinjoro: mi estis ensorĉita. La voĉo de Mary-Ann estis sekvinta -mi ne scias kian vojon, por penetri, mi ne scias kien; fakto estas, -ke, aŭskultante ĝin, mi sentis kvazaŭ feliĉigan premdoloron, -kaj mi estis tre agrable sufokita. En mia tuta vivo, mi ne estis -aŭdinta ion pli freŝan, pli arĝentan ol tiun voĉeton. La sono de -pluvo el oro, falinta sur la tegmenton de mia patro, estus ŝajninta -malpli<!-- p. 41 --> dolĉa al mi, vere. «Kia malfeliĉo, pensis mi, ke la plej -melodiaj birdoj estas nepre la plej malbelaj!» Kaj mi timis vidi -ŝian vizaĝon, kaj tamen mi mortis pro deziro ĝin rigardi, tiel -potence la sciemo min regas.</p> - -<p>Dimitri intencis havigi al la vojaĝantinoj tagmanĝon en la <i>khan</i> -de Kalivia. Ĝi estas gastejo konstruita per malbone kunfiksitaj -tabuloj; sed oni trovas tie, en ĉiuj sezonoj, felsakon da rezina -vino, botelon da <i>rhaki</i>, t. e. da anizlikvoro, brunan panon, ovojn, -kaj plenan regimenton da respektegindaj kovkokinoj, kiujn la morto -aliformigas en kokidojn, per metempsikozo. Bedaŭrinde, la <i>khan</i> -estis dezerta, kaj la pordo fermita. Eksciante tion, S<sup>ino</sup> Simons -riproĉis tre akre Dimitri, kaj dum ŝi deturnis sin malantaŭen, -ŝi vidigis al mi vizaĝon tiel angulozan, kiel estas la klingo -de tranĉilo el Sheffield, kaj du vicojn da dentoj similajn al -palisaroj. «Mi estas Anglino, diris ŝi, kaj mi pretendas manĝi, -kiam mi malsatas.</p> - -<p>—Sinjorino, respondis kompatinde Dimitri, vi tagmanĝos post -horduono en la vilaĝo Kastia.»</p> - -<p>Mi, kiu estis tagmanĝinta, faris melankoliajn pripensojn pri la -malbeleco de S<sup>ino</sup> Simons, kaj murmuris inter miaj dentoj aforismon -el la latina gramatiko de Fraugman: «Kia patrino, tia filino: -<i>Qualis mater, talis filia</i>».</p> - -<p>De la gastejo ĝis la vilaĝo, la vojo estas speciale malbonega. Ĝi -estas mallarĝa deklivo, inter krutega roko kaj abismo, kiu kaŭzus -kapturniĝon eĉ al la ĉamoj. S<sup>ino</sup> Simons, antaŭ ol eksekvi tiun -diablan vojeton, kie la ĉevaloj trovis apenaŭ spacon por siaj kvar -hufoj, demandis, ĉu ne ekzistas alia. «Mi estas Anglino, diris ŝi, -kaj mi ne estas kreita por ruliĝi en la profundegaĵojn.» Dimitri -laŭdis la vojon; li certigis, ke ekzistas aliaj, en la reĝolando, -centfoje pli malbonaj. «Almenaŭ, rediris la bona sinjorino, tenu -la bridon de mia ĉevalo. Sed kio fariĝos mia filino? Konduku la -ĉevalon de mia filino. Tamen, ne konvenas, ke mi rompos mian kolon. -Ĉu vi ne povas teni ambaŭ ĉevalojn samtempe? Tiu vojeto<!-- p. 42 --> estas -malbonega, laŭvere. Mi akceptas kredi, ke ĝi taŭgas sufiĉe por -Grekoj, sed ĝi ne estas farita por Anglinoj. Ĉu ne vere, sinjoro?» -aldonis ŝi turnante sin afable al mi.</p> - -<p>Mi estis enkondukita. Regula aŭ ne, la prezento estis farita. Mi -alvenis kun la patronado de persono bone konita en la romanoj de la -mezepoko, kaj kiun la poetoj de la dek-kvara jarcento nomis Danĝero. -Mi kliniĝis kun la tuta eleganteco, kiun la naturo allasis al mi, -kaj mi respondis Angle:</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="220" height="334" src="images/imag048.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>«Sinjorino, la vojo ne estas tiel malbona, kiel ĝi ŝajnas al vi -unuavide. Viaj ĉevaloj havas firman piedon; mi konas ilin, rajdinte -sur ili. Fine, vi havas du gvidistojn, se vi bonvolas ĝin permesi: -Dimitri por vi, min por la fraŭlino.»</p> - -<p>Ĵus dirite, tuj farite: ne atendante respondon, mi iris rapide -antaŭen, mi prenis la bridon de l’ ĉevalo de Mary-Ann turnante min -al ŝi, kaj, ĉar ŝia blua vualo ĵus deflugis malantaŭen, mi vidis -la plej adorindan vizaĝon, kiu iam konfuzegis la spiriton de Germana -naturalisto.</p> - -<p>Ĉarma Ĥina poeto, la fama A-Ŝol<a href="#Footnote04" class="fnanchor">[4]</a>, pretendas, ke ĉiu homo havas -en la koro aron de ovoj, el kiuj ĉiu enhavas unu amon. Por ilin -ŝelrompi, sufiĉas virina rigardo. Mi estas tro klera por nescii, -ke tiu hipotezo sin apogas sur neniu firma bazo, kaj ke ĝi formale -kontraŭdiras ĉiujn faktojn konigitajn de l’ anatomio. Tamen, mi -devas konstati, ke la unua rigardo de fraŭlino Simons kaŭzis al<!-- p. 43 --><!-- p. 44 --> -mi senteblan ŝancelon en la regiono de l’ koro. Mi sentis skuon -tute nekutiman, kaj kiu tamen estis neniel doloriga, kaj ŝajnis -al mi, ke io rompiĝis en la osta kaĝo de mia brusto, malsupre de -l’ osto nomata sternumo. En la sama momento, mia sango kuris per -fortaj ondoj, kaj miaj tempiaj arterioj batis tiel forte, ke mi povis -komputi iliajn pulsobatojn.</p> - -<div class="illustration"> -<img width="450" height="832" src="images/imag049.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Kiajn okulojn ŝi havis, mia kara sinjoro! Mi deziras, por via -trankvileco, ke vi neniam renkontu similajn. Ili ne estis mirige -grandaj, kaj ne uzurpis ion el la resto de l’ vizaĝo. Ili estis -nek bluaj nek nigraj, sed el speciala kaj personeca koloro. Ĝi -estis arda kaj velurŝajna bruno, kiu troviĝas nur ĉe la Siberia -granatŝtono kaj ĉe kelkaj ĝardenaj floroj. Mi montros al vi -skabiozon kaj alceon, kiuj memorigas, ne tamen redonante ĝin, la -mirindan nuancon de tiuj okuloj. Se vi iam vizitis forĝejojn je -noktomezo, vi rimarkis versimile la strangan lumaĵon, kiun elĵetas -ŝtala plato, varmigita ĝis brunruĝo: jen tute ĝuste la koloro -de ŝiaj rigardoj. Sed pri ilia ĉarmo, nenia komparo povas ĝin -esprimi. La ĉarmo estas kapableco rezervita al malmultaj individuoj -el la besta regno. La okuloj de Mary-Ann havis mi ne scias kion -naivan kaj spritan, simplaniman vivecon, ĉampanŝaŭmadon de juneco -kaj saneco, kaj iafoje kortuŝan sopiremon. La tuta virina scienco -kaj la tuta infana senkulpeco estis legeblaj en ili, kvazaŭ en -libro; sed tiun libron legante longatempe, oni fariĝus blinda. Ŝia -rigardo bruligis, tiel vere, kiel mia nomo estas Hermann. Ĝi estus -kapabla maturigi la persikojn de via ĝardeno.</p> - -<p>Kiam mi pensas, ke tiu stulta Dimitri trovis ŝin malpli bela, ol -Fotini’n! Vere, amo estas malsaneco, kiu mirinde idiotigas siajn -suferantojn! Mi, kiu neniam senprudentiĝis, kaj kiu prijuĝas ĉion -kun la saĝa indiferenteco de naturalisto, certigas al vi, ke la -mondo neniam vidis virinon komparindan al Mary-Ann. Mi dezirus, ke -mi povu montri al vi ŝian portreton, tian, kia ĝi restis en mia -memoro. Vi vidus, kiel longaj estis ŝiaj okulharoj, kian gracian -kurbon desegnis ŝiaj brovoj super ŝiaj okuloj, kiel eta estis ŝia<!-- p. 45 --> -buŝo, kiel la emajlo de ŝiaj dentoj ridis sub la sunlumo, kiel -rozkolora kaj diafana estis ŝia oreleto. Mi studis ŝian belecon -ĝis en la plej malgrandaj detaloj, pro tio, ke mi havas analizeman -spiriton kaj mi kutimas observadi. Unu el la punktoj, kiuj plej -frapis min, rilate al ŝi, estas la maldikeco kaj diafaneco de ŝia -haŭto; ŝia epidermo estis pli delikata ol la velura membraneto, -kiu kovras la belajn fruktojn. La koloroj de ŝiaj vangoj ŝajnis -faritaj el tiu nepalpebla pulvoro, kiu pentras la flugilojn de la -papilioj. Se mi ne estus doktoro de natursciencoj, mi estus timinta, -ke la tuŝeto de ŝia vualo forprenos la kadukan brilon de ŝia -beleco. Mi ne scias, ĉu vi ŝatas la palajn virinojn, kaj mi ne -volus ofendi viajn ideojn, se okaze vi preferas tiun specon de -eleganteco de mortanto, kiu estis laŭmoda dum kelka tempo; sed, pro -mia scienculeco, mi admiras nenion tiel, kiel la sanecon, tiun ĝojon -de la vivo. Se iam mi fariĝos kuracisto, mi estos homo ŝateginda -por la familioj, ĉar mi certe neniam enamiĝos al unu el miaj -suferulinoj. Vidi beletan, sanan, vivantan vizaĝon, estas preskaŭ -tiel agrable al mi, kiel renkonti belan fortikan arbeton, kies floroj -malfermiĝas gaje sub la sunradioj, kaj kies foliojn neniam ekmordis -la raŭpoj kaj la majskaraboj. Tial do, kiam mi vidis unuafoje la -vizaĝon de Mary-Ann, mi sentis fortan tenton premi ŝian manon kaj -diri al ŝi: «Fraŭlino, kiel danka mi estas, ke vi fartas tiel -bone!»</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="222" height="180" src="images/imag051.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Mi forgesis diri al vi, ke al ŝiaj trajtoj mankis reguleco, kaj ke -ŝi ne havis profilon de statuo. Eble Fidias estus rifuzinta fari -ŝian buston; sed via Pradier estus petinta sur ambaŭ genuoj, ke ŝi -pozu kelkafoje por li. Mi konfesos, ne timante detrui viajn iluziojn, -ke sur ŝia maldekstra vango troviĝis kaveto, kiu tute mankis -sur la dekstra, kio estas kontraŭ ĉiuj leĝoj de la simetrio. -Sciu, plie, ke ŝia nazo estis nek rekta, nek agleca, sed decide -suprenrigardanta,<!-- p. 46 --> laŭ Franca tipo. Sed, ke tiu formo igis ŝin -malpli bela, tion mi neus eĉ sur la eŝafodo. Ŝi estis tiel bela, -kiel la Grekaj statuoj, sed alimaniere. La beleco ne estas mezurebla -laŭ neŝanĝebla tipo, kvankam Platono tion asertis en siaj altegaj -sensencaĵoj. Ĝi varias laŭ la epokoj, laŭ la popoloj, kaj laŭ -la instruiteco de la spiritoj. Afrodito el Milo estis, antaŭ du -mil jaroj, la plej bela unulino en la Insularo; mi ne kredas, ke -en 1856 ŝi estus la plej beleta virino en Parizo. Konduku ŝin al -kudristino, sur placo Vendôme, aŭ al modistino, sur strato de la -Paco. En ĉiuj salonoj, kie vi ŝin prezentos, ŝi trafos malpli -da sukceso ol sinjorino Tiu aŭ Alia, kiu havas malpli korektajn -trajtojn kaj malpli rektan nazon. Oni povis admiri virinon geometrie -belan, en la tempo, kiam la virino estis nur artobjekto destinita por -plaĉi al la okuloj, ne turnante sin al la spirito, paradiz-birdo, -kies plumaron oni rigardadis ne petante, ke ĝi kantu iam. Bela -Atenanino estis tiel bone proporciigita, tiel blanka, tiel malvarma, -kiel kolono de templo. S<sup>ro</sup> Mérinay montris al mi en iu libro, ke -la Iona kolono estas nur aliformigita virino. La portiko de templo -Erektejon, en Atena Akropolo, staras ankoraŭ sur kvar Atenaninoj -el la jarcento de Perikles. La nuntempaj virinoj estas flugilhavaj -estaĵetoj, malpezaj, moviĝemaj kaj precipe pensantaj, kreitaj, ne -por porti templojn sur siaj kapoj, sed por veki la genion, gajigi la -laboron, vigligi la kuraĝon, kaj lumigi la mondon per la fajreroj de -sia spirito. Kion ni amas en ili, kaj kio faras ilian belecon, ĝi ne -estas la cirkele desegnita reguleco de iliaj trajtoj, sed la viva kaj -ŝanĝema esprimo de sentoj pli delikataj ol la niaj; ĝi estas la -radiado de la penso ĉirkaŭ tiu malforta ŝelo, kiu ne sufiĉas por -ĝin enteni; ĝi estas la vivega movado de vigla fizionomio. Mi ne -estas skulptisto, sed, se mi scius uzi la modelilon, kaj oni komisius -min fari la alegorian statuon de nia epoko, mi ĵuras al vi, ke ĝi -havus kaveton sur la maldekstra vango, kaj suprenrigardantan nazon.</p> - -<div class="left-illustration"> -<img width="292" height="378" src="images/imag053.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Mi kondukis Mary-Ann ĝis la vilaĝo Kastia. Tio, kion ŝi diris al<!-- p. 47 --> -mi dum la iro, kaj kion mi povis respondi al ŝi, ne lasis pli da -postsignoj en mia spirito, ol la flugado de hirundo lasas en la aero. -Ŝia voĉo estis tiel dolĉa aŭdaĵo, ke eble mi ne aŭskultis, kion -ŝi diris al mi. Mi estis kiel en la operejo, kie la muziko ofte -malhelpas, ke oni komprenu la parolojn. Kaj tamen ĉiuj cirkonstancoj -de tiu unua intervidiĝo fariĝis neforigeblaj el mia spirito. Se -nur mi fermas la okulojn, mi kredas, ke mi ĉeestas ankoraŭ. La -aprila suno frapetis mian kapon. Malsuper kaj super la vojo, la -montaj rezinarboj dissemis siajn aromatojn en la aeron. La pinoj, la -tujoj kaj la terebentoj ŝajnis bruligi akran kaj kamparan aromon -sub la paŝoj de Mary-Ann. Ŝi enspiris kun videbla feliĉeco tiun -bonodoran donacon de la naturo. Ŝia sprita nazeto tremetis movante -la flugilojn; ŝiaj okuloj, ŝiaj belaj okuloj kuris de unu objekto -al alia kun radia ĝojo. Vidante ŝin tiel beleta, tiel viva kaj -tiel feliĉa, vi estus nominta ŝin Driado elirinta el la arboŝelo. -El ĉi tie, mi vidas ankoraŭ ŝian rajdobeston: ĝi estis <i>Psari</i>, -blanka ĉevalo el la rajdejo Zimmerman. Ŝia rajda robo estis nigra; -tiu de S<sup>ino</sup> Simons, kiu fermis al mi la horizonton, estis sufiĉe -neordinare botelverda por atesti pri la nedependenco de ŝia gusto. -S<sup>ino</sup> Simons havis nigran ĉapelon, laŭ tiu absurda kaj malgracia<!-- p. 48 --> -formo, kiun la viroj alprenis ĉiulande; ŝia filino surhavis la -grizan feltĉapelon de la heroinoj de l’ <i>Frondo</i>. Ambaŭ havis -gantojn el ŝamo. La mano de Mary-Ann estis iom granda, sed admirinde -belforma. Mi, mi neniam povis uzi gantojn. Ĉu vi?</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="198" height="534" src="images/imag054.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>La vilaĝo Kastia troviĝis dezerta, same kiel la <i>khan</i> en Kalivia. -Dimitri neniel povis kompreni tion. Ni desaltis teren apud la -fontano, antaŭ la preĝejo. Ĉiu el ni iris por frapi de pordo -al pordo: ne unu loĝanto. Neniu ĉe la <i>papas</i>, neniu ĉe la -vilaĝestro. La aŭtoritatuloj estis foririntaj, sekvinte la -loĝantaron. Ĉiuj domoj de la komunumo konsistas el kvar muroj -kaj tegmento, kun du malfermaĵoj, el kiuj unu utilas kiel pordo -kaj la alia kiel fenestro. La plendinda Dimitri penis por trapuŝi -du aŭ tri pordojn kaj kvin aŭ ses fenestroklapojn, por konstati, -ĉu la loĝantoj ne dormas dome. Tiuj multaj disrompoj utilis nur -por liberigi malfeliĉan katon, forgesitan de sia mastro, kaj kiu -forkuris al la arbaroj kiel sago.</p> - -<p>Tiufoje, S<sup>ino</sup> Simons perdis paciencon. «Mi estas Anglino, diris -ŝi al Dimitri, kaj oni ne mokas min senpune. Mi plendos ĉe la -senditaro. Kion! mi dungas vin por promeno sur la monton, kaj vi -igas min vojaĝi sur abismoj! Mi ordonas, ke vi alportu provizojn, -kaj vi elmetas min al morto pro malsato! Ni devis matenmanĝi en la -<i>khan</i>, kaj la <i>khan</i> estas forlasita!<!-- p. 49 --> Mi havas la paciencon vin -sekvi nemanĝinte, ĝis tiu abomena vilaĝo; kaj ĉiuj vilaĝanoj -foriris! Ĉio tio ne estas natura. Mi vojaĝis en Svisujo; Svisujo -estas montara lando, kaj tamen nenio mankis al mi en ĝi: mi ĉiam -matenmanĝis tie je mia kutima horo, kaj mi manĝis trutojn, ĉu vi -aŭdas?»</p> - -<p>Mary-Ann provis kvietigi sian patrinon, sed la bona sinjorino ne -havis plu orelojn. Dimitri klarigis al ŝi, kiel li povis, ke -preskaŭ ĉiuj loĝantoj de l’ vilaĝo estas karbofaristoj, kaj ke -ilia profesio disigas ilin ofte sur la montaro. Ĉiuokaze, oni perdis -ankoraŭ neniom da tempo: ne estas pli ol la oka, kaj oni estas certa -trovi, post dek minutoj da marŝado, loĝatan domon kaj tutpretan -matenmanĝon.</p> - -<p>«Kiun domon? demandis S<sup>ino</sup> Simons.</p> - -<div class="left-illustration"> -<img width="479" height="312" src="images/imag055.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>—La farmdomon de l’ monaĥejo. La monaĥoj de monto Penteliko -posedas vastajn bienojn super Kastia. Tie, ili prizorgas abelojn. La -bona maljunulo, kiu ekspluatas la farmejon, havas ĉiam vinon, panon, -mielon kaj kokinojn: li donos al ni matenmanĝon.</p><!-- p. 50 --> - -<p>—Li estos elirinta kiel la ceteraj.</p> - -<p>—Se li eliris, li ne estas malproksime. La tempo de la abelmigroj -estas baldaŭa, kaj li ne povas malproksimiĝi de siaj abelkorboj.</p> - -<p>—Iru kaj vidu; mi vojaĝis sufiĉe tiun matenon. Mi ĵuras, ke mi ne -surĉevaliĝos denove, antaŭ ol esti manĝinta.</p> - -<p>—Sinjorino, vi ne bezonos rajdi, respondis Dimitri, kun gvidista -pacienco. Ni povas ligi niajn ĉevalojn ĉe la trinkejo, kaj ni -alvenos pli rapide piede.»</p> - -<p>Mary-Ann decidigis sian patrinon. Ŝi mortis pro deziro, vidi la -bonan maljunulon kaj liajn flugajn bestarojn. Dimitri fiksis la -ĉevalojn apud la fontano, metante grandan pezan ŝtonon sur ĉiun -bridon. S<sup>ino</sup> Simons kaj sia filino relevis siajn rajdrobojn, kaj -nia malmulta anaro eniris krutan vojeton, certe tre agrablan al la -kaprinoj de Kastia. La verdaj lacertoj, kiuj sin varmigis sub la -suno, retiriĝis diskrete ĉe nia alproksimiĝo, sed ĉiu estis -kaŭzo de vera aglobleko de S<sup>ino</sup> Simons, kiu ne povis toleri la -rampajn bestojn. Post horkvarono da vokalkantoj, ŝi havis fine -la ĝojon vidi malfermitan domon kaj homan vizaĝon. Ĝi estis la -farmdomo kaj la bona maljunulo.</p> - -<p>La farmdomo estis malgranda konstruaĵo el ruĝaj brikoj, kovrita per -kvin kupoloj tutsame kiel vilaĝa moskeo. Vidite el malproksime, ĝi -ne estis sen ia eleganteco. Pura ekstere, malpura interne, tia estas -la devizo de l’ orientlandoj. Ĉirkaŭ ĝi, ŝirmata de timiankovrita -monteto, aperis cento da abelkorboj el pajlo, simple metitaj teren -kaj vicigitaj rektalinie, kvazaŭ tendoj en tendaro. La estro de tiu -imperio, la bona maljunulo, estis dudekkvinjara junuleto, ronda kaj -gajeta. Ĉiuj Grekaj monaĥoj estas ornamitaj per la honoriga titolo -«bona maljunulo», tute egale, kia estas ilia aĝo. Li estis vestita -kiel kamparano, sed lia ĉapo estis nigra, anstataŭ ruĝa: per tiu -signo Dimitri lin ekkonis.</p> - -<p>La hometo, vidante nin alkurantajn, levis la brakojn ĉielen, kaj -montris profundan miregon. «Jen vera strangulo, diris S<sup>ino</sup> -Simons;<!-- p. 51 --> pro kio do li miras tiom? Ŝajnus, ke li neniam vidis -Anglinojn!»</p> - -<p>Dimitri, kiu kuris antaŭe, kisis la manon de la monaĥo, kaj diris -al li, kun kurioza mikso de respekto kaj senĝeneco:</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="352" height="350" src="images/imag057.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>«Benu min, mia patro. Tordu la kolon al du kokinoj, oni cin pagos -bone.</p> - -<p>—Malfeliĉuloj! diris la monaĥo, por kion fari vi venas ĉi tien?</p> - -<p>—Por matenmanĝi.</p> - -<p>—Ĉu do ci ne vidis, ke la <i>khan</i> malsupre, estas forlasita?</p> - -<p>—Mi vidis ĝin tiel bone, ke mi trovis ĝian pordon ŝlosita.</p> - -<p>—Kaj ke la vilaĝo estas dezerta?</p> - -<p>—Se mi estus renkontinta homojn en ĝi, mi ne estus grimpinta ĉi -tien.</p> - -<p>—Ci interkonsentis do kun ili?</p> - -<p>—Ili? Kiuj?</p> - -<p>—La rabistoj.</p><!-- p. 52 --> - -<p>—Estas rabistoj sur monto Parnis?</p> - -<p>—Depost antaŭhieraŭ.</p> - -<p>—Kie ili estas?</p> - -<p>—Ĉie!»</p> - -<p>Dimitri sin turnis rapide al ni, dirante: «Ni ne havas unu minuton -por perdi. La rabistoj estas sur la monto. Ni kuru al niaj ĉevaloj. -Iom da kuraĝo, sinjorinoj; kaj rapidege, mi petas.</p> - -<p>—Nu, tio estas troa, ekkriis S<sup>ino</sup> Simons: ne matenmanĝinte!</p> - -<p>—Sinjorino, via matenmanĝo povus kosti tro kare al vi. Ni rapidu, -pro amo al Dio!</p> - -<p>—Sed ĝi estas do konspiro! Vi ĵuris, ke vi igos min morti pro -malsano! Jen la rabistoj, nun! Kvazaŭ ekzistus rabistoj! Mi ne -kredas la ekziston de rabistoj. Ĉiuj ĵurnaloj informas, ke ne -ekzistas plu iuj! Cetere, mi estas Anglino, kaj se iu tuŝus haron -sur mia kapo!....»</p> - -<p>Mary-Ann estis multe malpli trankvila. Ŝi apogis sin sur mian brakon -kaj demandis min, ĉu mi kredas, ke ni estas en danĝero de morto.</p> - -<p>«De morto? Ne. De ŝtelo? Jes.</p> - -<p>—Negrave! daŭrigis S<sup>ino</sup> Simons. Oni ĉion ŝtelu, kion mi havas -sur mi, kaj oni prezentu al mi matenmanĝon!»</p> - -<p>Mi eksciis poste, ke la plendindulino suferis pro iom malofta -malsano, kiun la popolo nomas lupa malsato, kaj kiun ni, scienculoj, -nomas latine <i>inexplebilis fames</i>, t. e. malsatego. Kiam ŝi -ekmalsatis, ŝi estus doninta sian riĉaĵon por plado da lentoj.</p> - -<p>Dimitri kaj Mary-Ann ekkaptis ŝin, ĉiu ĉe unu mano, kaj ŝin -fortiris ĝis la vojeto, per kiu ni estis venintaj. La monaĥeto -sekvis ŝin gestadante, kaj mi sentis fortan tenton, ŝin peli el -malantaŭe; sed mallonga siblo, klara kaj truda, nin haltigis ĉiujn -stare.</p> - -<p>«St! St!»</p> - -<p>Mi levis la okulojn. Du arbetaĵoj el lentiskoj kaj arbutarboj sin -premis dekstre kaj maldekstre de l’ vojeto. El ĉiu arbettufo eliris -tri aŭ kvar pafiltuboj. Voĉo kriis Greke: «Sidiĝu teren.» Tiu -ago<!-- p. 53 --><!-- p. 54 --> estis des pli facila al mi, ke miaj subgenuoj fleksiĝis sub -mi. Sed mi konsoliĝis pensante, ke Ajakso, Agamemnono kaj Aĥilo la -arda, en sama situacio, ne estus malakceptintaj la seĝon, kiun oni -proponis al mi.</p> - -<div class="illustration"> -<img width="788" height="530" src="images/imag059.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>La pafiltuboj malleviĝis al ni. Mi kredis, ke mi vidas ilin -plilongiĝantaj senlime, kaj ke iliaj ekstremaĵoj kunvenas ĉirkaŭ -niaj kapoj. Ne imagu, ke la timo konfuzis mian vidon; sed mi estis -neniam rimarkinta tiel senteble la malesperigan longecon de la Grekaj -pafiloj. La tuta batalilaro alvenis baldaŭ en la vojon, kaj ĉiu -pafilo vidigis sian ŝtipon kaj sian posedanton.</p> - -<p>La sola malsimileco inter la diabloj kaj la rabistoj estas, ke la -diabloj ne estas tiel nigraj, kiel oni diras, dum la rabistoj estas -pli kotkovritaj, ol oni konjektas. La ok sentaŭguloj, kiuj formis -rondon ĉirkaŭ ni, estis tiel malpuraj, ke mi estus dezirinta doni -al ili mian monon per fajroprenilo. Oni divenis, per iom da penso, -ke iliaj ĉapoj estis iam ruĝaj; sed eĉ lesivo ne estus kapabla -retrovi la originalan koloron de iliaj vestoj. Ĉiuj ŝtonegoj de l’ -reĝolando estis lasintaj ion de sia koloro sur iliaj fustenjupoj, -kaj iliaj jakoj konservis specimenojn de la diversaj teroj, sur -kiuj ili ripozis. Iliaj manoj, vizaĝoj, kaj eĉ iliaj lipharoj -estis ruĝebrunaj, same kiel la teraĵo, kiu ilin portas. Ĉiu -besto koloriĝas laŭ sia loĝejo kaj siaj kutimoj: la Groenlandaj -vulpoj estas neĝkoloraj; la leonoj, dezertkoloraj; la perdrikoj, -sulkkoloraj; la Grekaj rabistoj, reĝlandvojkoloraj.</p> - -<p>La estro de la bandeto, kiu nin kaptis, diferencis per nenia videbla -signo. Tamen, eble, liaj vizaĝo, manoj kaj vesto estis pli polvozaj -ol tiuj de liaj kamaradoj. Li kliniĝis al ni, el la supro de sia -alta korpo, kaj esploris nin tiel proksime, ke mi sentis la ektuŝon -de liaj lipharoj. Vi estus komparinta lin kun tigro flaranta sian -kaptaĵon, antaŭ ol ĝin provgustumi. Kontentiginte sian sciemon, li -diris al Dimitri: «Malplenigu ciajn poŝojn!»</p> - -<p>Dimitri ne igis lin ripeti. Li ĵetis antaŭ si tranĉilon, -tabaksakon kaj tri Meksikajn piastrojn, kiuj faris monsumon da 16 -frankoj ĉirkaŭe.</p><!-- p. 55 --> - -<p>«Ĉu ĝi estas ĉio? demandis la rabisto.</p> - -<p>—Jes, frato.</p> - -<p>—Ci estas la servisto?</p> - -<p>—Jes, frato.</p> - -<p>—Reprenu unu piastron. Ci ne devas reiri en la urbon sen mono.»</p> - -<p>Dimitri marĉandis: «Ci povus ja lasi du al mi, diris li. Mi havas -du ĉevalojn malsupre; ili estas luitaj el la rajdejo; mi devos pagi -la tagdaŭron.</p> - -<p>—Ci klarigos al Zimmerman, ke ni prenis cian monon.</p> - -<p>—Kaj se li volos tamen esti pagata?</p> - -<p>—Respondu al li, ke li estas tro feliĉa, revidante siajn ĉevalojn.</p> - -<p>—Li scias ja, ke vi ne prenas la ĉevalojn. Kion vi farus el ili sur -la monto?</p> - -<p>—Sufiĉe! Diru al mi, kiu estas tiu alta maldikulo, kiu sidas apud -ci?»</p> - -<p>Mi respondis mem: «Honesta Germano, kies kapteblaĵo ne riĉigos -vin.</p> - -<p>—Ci parolas bone la Grekan. Malplenigu ciajn poŝojn!»</p> - -<p>Mi demetis sur la vojon dudekon da frankoj, mian tabakon, mian pipon -kaj mian naztukon.</p> - -<p>«Kio estas tio? demandis la inkviziciestro.</p> - -<p>—Naztuko.</p> - -<p>—Por kion fari?</p> - -<p>—Por purigi mian nazon.</p> - -<p>—Kial ci diris al mi, ke ci estas malriĉa? Nur la <i>milordoj</i> -nazpurigas per tukoj. Prenu la ujon, kiu pendas malantaŭ cia dorso. -Bone! Malfermu ĝin.»</p> - -<p>Mia herbujo enhavis kelkajn vegetaĵojn, unu libron, unu tranĉilon, -paketon de arseniko, kaj la restojn de mia matenmanĝo, kiu flamigis -deziregan rigardon en la okuloj de S<sup>ino</sup> Simons. Mi kuraĝis -prezenti ilin al ŝi, antaŭ ol mia pakaĵo transpropriĝos. Ŝi -akceptis manĝeme, kaj komencis englutegi la panon kaj la viandon. -Je mia granda miro, tio skandalis niajn rabistojn, kiuj murmuris -inter si<!-- p. 56 --> la vorton <i>skismula</i>! La monaĥo faris dekduoduonon da -krucosignoj laŭ la rito de la Greka Eklezio.</p> - -<p>«Ci havas sendube poŝhorloĝon, diris al mi la rabisto; metu ĝin -kun la cetero.»</p> - -<p>Mi liveris mian arĝentan horloĝon, heredan juvelon, kiu pezis kvar -uncojn. La krimuloj pasigis ĝin de mano al mano, kaj trovis ĝin tre -bela. Mi esperis, ke la admiro, kiu plibonigas la homon, inklinos -ilin redoni ion al mi, kaj mi petis la estron, ke li lasu al mi -mian herbujon el ferlado. Li silentigis min maldolĉe. «Almenaŭ, -diris mi al li, redonu al mi du piastrojn por reiri al la urbo!» Li -respondis kun sarkasma rido: «Ci ne bezonos ilin.»</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="137" height="389" src="images/imag062.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>La vico de S<sup>ino</sup> Simons estis alveninta. Antaŭ ol meti la manon en -sian poŝon, ŝi alparolis niajn venkintojn en sia patra lingvo.</p> - -<p>La Angla estas unu el la malmultaj idiomoj, kiujn oni povas paroli -per manĝoplena buŝo. «Pripensu bone, kion vi tuj faros, diris -ŝi kun minaca tono. Mi estas Anglino, kaj la Britaj regnanoj estas -netuŝeblaj en ĉiuj landoj de l’ mondo. Kion vi prenos de mi, tio al -vi utilos malmulte kaj kostos kare. Anglujo min venĝos, kaj vi estos -ĉiuj pendigitaj, almenaŭ! Se nun vi volas mian monon, vi bezonas -nur ĝin diri; sed ĝi bruligos al vi la fingrojn: ĝi estas Brita -mono!</p> - -<p>—Kion ŝi diras?» demandis la oratoro de la bando.</p> - -<p>Dimitri respondis: «Ŝi diras, ke ŝi estas Anglino.</p> - -<p>—Des pli bone! Ĉiuj Angloj estas riĉaj. Diru al ŝi, ke ŝi faru -same, kiel vi.»</p> - -<p>La kompatinda sinjorino malplenigis sur la sablon sian monujon,<!-- p. 57 --> -kiu enhavis dek du sterlingajn funtojn. Ĉar ŝia horloĝo ne estis -videbla, kaj oni ne ŝajnis esti esploronta niajn vestojn, ŝi -konservis ĝin. La indulgo de la venkintoj lasis al ŝi la naztukon.</p> - -<p>Mary-Ann ĵetis sian horloĝon, kun tuta kolekto da amuletoj kontraŭ -malbonŝancaj rigardoj. Ŝi ĵetis antaŭ si, per movo gracie -ribela, sakon el grajnoledo, kiun ŝi portis ŝultrozone. La rabisto -malfermis ĝin tiel rapideme, kiel doganisto. Li elprenis el ĝi -malgrandan Anglan necesujon, boteleton da Angla salo, skatolon da -Anglaj mentpasteloj kaj iom pli ol cent frankoj el Angla mono.</p> - -<p>«Nun, diris la bela senpacienculino, vi povas lasi nin foriri: ni -havas plu nenion vian.»</p> - -<p>Oni komprenigis al ŝi, per minaca gesto, ke la kunsido ne estas -ankoraŭ finita. La bandestro kaŭriĝis antaŭ niaj rabaĵoj, vokis -la <i>bonan maljunulon</i>, komputis la monon dum lia ĉeesto, kaj donis -al li kvardek kvin frankojn. S<sup>ino</sup> Simons ektuŝis mian kubuton: -«Vi vidas, diris ŝi al mi, la monaĥo kaj Dimitri liveris nin: oni -dividas kun ili.</p> - -<p>—Ne, sinjorino, respondis mi tuj. Dimitri ricevis nur almozon el -tio, kion oni ŝtelis de li. Ĉie oni agas same. Apud la bordoj de l’ -Rhejno, kiam vojaĝanto ruiniĝis ĉe la ruleto, la ludmastro donas -al li monon por reiri hejmen.</p> - -<p>—Sed la monaĥo?</p> - -<p>—Li kolektis la dekonimposton el la akiraĵoj, laŭ malnovega -kutimo. Ne riproĉu lin pri tio, sed kontraŭe estu danka al li, -ke li intencis savi nin, dum lia monaĥejo havas profiton el nia -kaptiteco.»</p> - -<p>Tiun diskuton interrompis la adiaŭoj de Dimitri. Oni ĵus redonis -al li la liberecon. «Atendu min, diris ni al li, ni foriros kune.» -Li skuis malgaje la kapon, kaj respondis al mi Angle, por ke la -sinjorinoj komprenu:</p> - -<p>«Vi estas malliberaj por kelkaj tagoj, kaj vi ne revidos Atenon -antaŭ ol esti pagintaj reaĉeton. Mi tuj informos la <i>milordon</i>. Ĉu -la sinjorinoj havas komisiojn por doni al mi por li?</p> - -<p>—Diru al li, kriis S<sup>ino</sup> Simons, ke li kuru al la ambasadoro, -ke li<!-- p. 58 --> iru poste al Pireo viziti la admiralon, ke li plendu ĉe la -«<i>Foreign-Office</i>», ke li skribu al lordo Palmerston! Oni fortiru -nin el ĉi tie per la forto de la bataliloj aŭ per la aŭtoritato de -la politiko; sed mi ne permesas, ke oni elspezu unu pencon por mia -liberigo.</p> - -<p>—Mi, diris mi sen tiom da kolero, petas cin, ke ci diru al miaj -amikoj, en kiaj manoj ci lasis min. Se kelkaj centoj da frankoj estas -necesaj por reaĉeti naturalistan malmoŝton, ili trovos ilin facile. -Tiuj ĉefvojaj sinjoroj ne povas taksi min tre kare. Al mi venas -deziro demandi ilin, dum ci estas ankoraŭ ĉi tie, kiom mi valoras, -laŭ la plej rabata prezo.</p> - -<div class="left-illustration"> -<img width="237" height="162" src="images/imag064.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>—Ne utile, kara sinjoro Hermann; ne ili estas, kiuj determinos la -prezon de via reaĉeto.</p> - -<p>—Nu, kiu do?</p> - -<p>—Ilia estro, Haĝi-Stavros.»</p><!-- p. 59 --> - - - - -<div class="section" id="reg04"> -<img width="464" height="376" src="images/imag065.jpg" alt="" /> -<p>IV</p> - -<h2>HAĜI-STAVROS</h2> -</div> - -<div class="right-illustration"> -<img width="267" height="805" src="images/imag066.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Dimitri remalsupreniris al Ateno; la monaĥo resupreniris al siaj -abeloj; niaj novaj estroj puŝis nin en vojeton, kiu kondukis al la -tendaro de ilia reĝo. S<sup>ino</sup> Simons montris sian nedependemon, -rifuzante meti unu piedon antaŭ la alian. La rabistoj minacis, ke -ili portos ŝin en siaj brakoj; ŝi deklaris, ke ŝi ne toleros esti -portata. Sed ŝia filino kvietigis ŝin per la espero, ke ŝi trovos -pretan tablon kaj matenmanĝos kun Haĝi-Stavros. Mary-Ann estis pli -mirigita ol timigita. La subaj rabistoj, kiuj nin arestis, estis -montrintaj ian ĝentilecon; ili enesploris la poŝojn de neniu, kaj -ne ektuŝis la kaptitinojn. Anstataŭ nin senigi, ili estis petintaj, -ke ni<!-- p. 60 --> senigu nin mem; ili ne estis rimarkintaj, ke la sinjorinoj -surhavis orelringojn kaj eĉ ne invitis ilin, ke ili demetu siajn -gantojn. Ni ne rilatis do kun vojkaperistoj, kiel la Hispanaj aŭ -Italaj, kiuj detranĉas fingron por akiri ringon, kaj fortiras la -orellobon por preni perlon aŭ diamanton. Ĉiuj malfeliĉoj, kiuj nin -minacis, konsistis do el pagota kompenso: kaj eĉ estis versimile, -ke ni estos liberigitaj senpage. Kiel ni supozus, ke Haĝi-Stavros -konservos nin senpune, je kvin mejloj de la ĉefurbo, de la kortego, -de la Greka armeo, de unu bataliono de Ŝia Brita Reĝa Moŝto kaj de -Angla stara ŝipo? Tiel rezonis Mary-Ann. Sed mi pensis nevole pri -la historio de la knabinoj el Mistra, kaj mi sentis min enpenetrita -de malgajeco. Mi timis, ke S<sup>ino</sup> Simons, per sia Brita obstineco, -elmetos sian filinon al iu granda danĝero, kaj mi firme intencis, -klarigi al ŝi la situacion. Ni marŝis unu post alia en mallarĝa -vojeto, apartigitaj per niaj<!-- p. 61 --> sovaĝaj kunvojaĝantoj. La iro ŝajnis -al mi senfina, kaj mi demandis pli ol dekfoje, ĉu ni ne alvenos -baldaŭ. La pejzaĝo estis malbelega: la nuda ŝtonego ellasis el -siaj fendoj apenaŭ tufeton da verda kverko aŭ da dorna timiano, kiu -alkroĉiĝis ĉe niaj kruroj. La venkintaj rabistoj montris neniun -ĝojon, kaj ilia triumfa marŝo similis funebran promenon. Ili fumis -silente cigaredojn tiel dikajn, kiel fingro. Neniu interparolis kun -sia najbaro: nur unu, de tempo al tempo, psalmokantis specon de -nazosona ario. Tiu popolo estas malgajega, kiel ruino.</p> - -<div class="left-illustration"> -<img width="442" height="374" src="images/imag067.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Ĉirkaŭ la dek-unua, terura bojado konigis al ni la proksimecon -de la tendaro. Dek aŭ dek du grandegaj hundoj, samaltaj kiel -bovidoj, sin ĵetis al ni, montrante ĉiujn siajn dentojn. Niaj -protektantoj akceptis ilin per ŝtonĵetado, kaj post horkvarono da -malamikaĵoj, la paco fariĝis. Tiuj malgastamaj monstroj estas la<!-- p. 62 --> -antaŭ-gardostarantoj de la Reĝo de l’ montoj. Ili antaŭflaras -la ĝendarmaron, kiel la hundoj de kontrabandistoj antaŭflaras la -doganistojn. Sed tio ne sufiĉas al ili: tiel granda estas ilia -fervoro, ke de tempo al tempo ili dispecigas neofendeman paŝtiston, -elvojirintan vojaĝanton, aŭ eĉ kunulon de Haĝi-Stavros. La Reĝo -ilin nutras, kiel iam la sultanoj konservis siajn Janiĉarojn, kun la -konstanta timo, esti englutata.</p> - -<p>La tendaro de l’ Reĝo estis plataĵo da sep- aŭ ok-cent kvadrataj -metroj. Mi vane serĉis sur ĝi la tendojn de niaj venkintoj. -La rabistoj ne estas sibaritoj, kaj ili dormas sub la ĉielo -je la 30<sup>a</sup> de aprilo. Mi vidis nek amasigitajn kaptaĵojn nek -kuŝantajn trezorojn, nek ion ajn el tio, kion oni esperas trovi -en la ĉefsidejo de bando de ŝtelistoj. Haĝi-Stavros prenas sur -sin, vendigi la akiraĵon; ĉiu viro ricevas sian pagon per mono, -kaj uzas ĝin laŭ sia kaprico. Unuj partoprenas en negoco, aliaj -prenas hipotekon el domoj en Ateno, aliaj aĉetas bienojn en siaj -vilaĝoj, neniu malŝparegas la produktojn de la ŝtelado. Nia -alveno interrompis la matenmanĝon de dudek kvin aŭ tridek viroj, -kiuj alkuris al ni kun sia pano kaj fromaĝo. La estro nutras -siajn soldatojn: oni disdonas al ili ĉiutage porcion da pano, -oleo, vino, fromaĝo, kaviaro, pimento, maldolĉaj olivoj, kaj -viando kiam la religio permesas. La delikatuloj, kiuj volas manĝi -malvojn aŭ aliajn herbaĵojn, estas liberaj rikolti frandaĵojn -sur la montaro. La rabistoj, same kiel la ceteraj popolaj klasoj, -faras malofte fajron okaze de la manĝoj; ili manĝas la viandojn -malvarmaj kaj la legomojn nekuiritaj. Mi rimarkis, ke ĉiuj, kiuj -sin interpremis ĉirkaŭ ni, obeis religie la leĝon de abstinenco. -Estis la tago antaŭ la Ĉieliro, kaj tiuj honestuloj, el kiuj la -plej senkulpa havis almenaŭ unu hommortigon sur la konscienco, ne -estus konsentintaj pezigi femuron de kokido sur sian stomakon. Aresti -du Anglinojn per aldirektitaj pafiloj, ŝajnis al ili sensignifa -kulpeto; S<sup>ino</sup> Simons estis pekinta multe pli grave, manĝante -ŝafidon je la merkredo antaŭ Ĉieliro.</p> - -<p>Niaj eskortintoj kontentigis sufiĉege la sciemon de iliaj -kamaradoj.<!-- p. 63 --> Oni premegis ilin per demandoj, kaj ili respondis pri -ĉio. Ili elmetis sian kaptaĵon, kaj mia arĝenta horloĝo trafis -denove sukceson, kiu flatis mian memestimon. La oran horloĝeton de -Mary-Ann oni rimarkis malpli. En tiu unua intervidiĝo, la publika -konsidero falis sur mian tempmezurilon, kaj parto de ĝi resaltis al -mi. Laŭ tiuj simplanimuloj, la posedanto de tiel grava objekto ne -povis esti malpli ol <i>milordo</i>.</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="280" height="306" src="images/imag069.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>La sciemo de la rabistoj estis teda, sed ne malĝentila. Neniu el -ili ŝajnis esti agonta kontraŭ ni kiel soldato en kaptita urbo. -Ili sciis, ke ni estas en iliaj manoj, kaj ke ili interŝanĝos nin -pli-malpli baldaŭ por certa nombro da ormoneroj; sed al ili ne venis -la ideo, sin apogi sur tian cirkonstancon por brute agi kontraŭ ni -aŭ nin ofendi. La saĝo, tiu nedetruebla genio de la Greka popolo, -vidigis nin al ili kiel la riprezentantojn de raso malsama kaj, ĝis -ia grado, supera. La venkinta barbareco esprimis sekrete respekton -al la venkita civilizeco. Kelkaj el ili vidis unuafoje Eŭropajn -vestojn. Ĉi tiuj rondiris ĉirkaŭ ni, kiel la loĝantoj de la nova -mondo ĉirkaŭ la kunuloj de Kristoforo Kolombo. Ili palpetis kaŝite -la ŝtofon de mia palto, por ekscii el kia teksaĵo ĝi estas. Ili -estus dezirintaj forpreni ĉiujn miajn vestaĵojn, por ilin ekzameni -detale. Eble, eĉ, ili estus konsentintaj min disrompi en du aŭ tri -pecojn, por studi la internan strukturon de <i>milordo</i>; sed mi estas -certa, ke ili ne estus farintaj ĝin, forgesante esprimi bedaŭron -kaj peti mian pardonon al ilia granda senĝeneco.</p><!-- p. 64 --> - -<p>S<sup>ino</sup> Simons perdis baldaŭ paciencon; al ŝi malplaĉis esti -ekzamenata, el tiel proksime, de tiuj fromaĝmanĝuloj, kiuj ne -proponis al ŝi matenmanĝon. Ne ĉiu homo ŝatas prezenti sin -spektakle. La rolo de vivanta kuriozaĵo tedegis la bonan sinjorinon, -kvankam ŝi estus kapabla ĝin ludi en ĉiuj landoj de l’ terglobo. -Mary-Ann, siaflanke, falis pro laceco. Seshora marŝo, malsato, -emocio, surprizo, estis facile senfortigintaj tiun delikatan naturon. -Imagu junan fraŭlinon edukitan en vato, kutimantan marŝi sur la -tapiŝoj de la salonoj aŭ sur la herbobedoj de la plej belaj parkoj. -Ŝiaj botetoj estis jam ŝiritaj de la malglataĵoj de l’ vojo, -kaj la arbetaroj estis franĝigintaj la malsupron de sia robo. La -antaŭan tagon, ŝi estis trinkinta teon en la salonoj de la Brita -senditaro, trarigardante la admirindajn albumojn de S<sup>ro</sup> Wyse: -ŝi vidis sin subite transportita mezen de terura pejzaĝo kaj de -bandaĉo de sovaĝuloj, kaj ŝi ne havis la konsolon pensi: «Ĝi -estas sonĝo»; ĉar ŝi nek kuŝis nek sidis, sed staris, kun granda -sufero ĉe ŝiaj piedetoj.</p> - -<p>Nova trupo alvenis, kiu igis nian situacion netolerebla. Ĝi ne -estis trupo de rabistoj, sed io multe pli malbona. La Grekoj portas -sur si plenan menaĝerion de rapidmovaj, kapricemaj, nekapteblaj -bestetoj, kiuj faras societon al ili dum tago kaj nokto, okupas ilin -eĉ en la dormo, kaj, per siaj saltoj kaj pikvundoj, plirapidigas -la movadon de la humoroj kaj la iradon de l’ sango. La rabistaj -puloj, el kiuj mi povas montri al vi kelkajn specimenojn en mia -entomologia kolekto, estas pli fortikaj, fortaj, kaj viglaj, ol -la urbanaj: la libera aero havas ja tiel potencan efikon! Sed mi -rimarkis baldaŭ, ke ili ne estas kontentaj pri sia sorto, kaj ke ili -trovas pli da regalo sur la maldika haŭto de juna Germano, ol sur -la tanita ledo de siaj mastroj. Armita migrantaro sin direktis al -miaj kruroj. Mi sentis, komence, vivan jukadon ĉirkaŭ la maleoloj: -ĝi estis la militproklamo. Du minutojn poste, antaŭgvardia divizio -sin ĵetis sur mian dekstran tibikarnon. Mi almetis rapide la manon -tien. Sed, per helpo de tiu falsatako, la malamiko antaŭeniris per -duoblaj etapoj al mia maldekstra flankaĵo, kaj okupis pozicion sur -la altaĵoj de<!-- p. 65 --> l’ genuo. Mi estis superita, kaj iu ajn kontraŭstaro -fariĝis neutila. Se mi estus sola, en izolita angulo, mi estus -provinta kun iom da sukceso la ĉikanmiliton. Sed la bela Mary-Ann -staris antaŭ mi, tiel ruĝa, kiel ĉerizo, kaj kredeble ankaŭ -turmentata de iu sekreta malamiko. Mi kuraĝis nek plendi nek min -defendi; mi toleris heroe miajn dolorojn, ne levante la okulojn al -fraŭlino Simons; kaj mi suferis por ŝi martirecon, pri kiu ŝi -estos neniam danka al mi. Fine, perdinte paciencon kaj decidite eviti -per fugo la suprenfluantan ondegon de la invado, mi petis, ke oni -konduku min al la Reĝo. Tiu parolo memorigis al niaj gvidantoj ilian -devon. Ili demandis, kie estas Haĝi-Stavros. Oni respondis, ke li -laboras en siaj oficejoj.</p> - -<div class="left-illustration"> -<img width="152" height="287" src="images/imag071.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>«Fine, diris S<sup>ino</sup> Simons, mi povos do sidiĝi en apogseĝon.».</p> - -<p>Ŝi prenis mian brakon, prezentis la sian al sia filino, kaj marŝis -per neŝanceliĝa paŝo al la direkto, kien la amaso nin kondukis. La -oficejoj ne estis malproksime de la tendaro, kaj ni atingis ilin en -malpli ol kvin minutoj.</p> - -<p>La oficejoj de l’ Reĝo similis al oficejoj same, kiel la tendaro -de la ŝtelistoj similis al tendaro. Tie oni vidis nek tablojn, nek -seĝojn, nek iaspecan meblaron. Haĝi-Stavros sidis laŭ tajlora modo -sur kvadrata tapiŝo, en la ombro de abio. Kvar sekretarioj kaj du -servistoj grupiĝis ĉirkaŭ li. Dekses- aŭ dekok-jara junulo sin -okupis, senĉese plenigante, ekbruligante kaj purigante la <i>ĉibukon</i> -de l’ estro. Li portis ĉe la zonumo tabaksakon, broditan per oro -kaj perloj, kaj arĝentan prenilon utilantan por preni la karberojn. -Alia servisto pasigis la tagon preparante la tasojn da kafo, la -glasojn da akvo, kaj la sukeraĵojn, destinitajn por refreŝigi la -reĝan buŝon. La sekretarioj, sidante sur la nuda roko, skribis<!-- p. 66 --> sur -siaj genuoj per altranĉitaj kanoj. Ĉiu el ili havis apud la mano -longan kupran skatolon, kiu enhavis kanojn, tranĉileton kaj inkujon. -Kelkaj cilindraj ujoj el ferlado utilis kiel arkivtenejo. La papero -ne estis landodevena, pro bona motivo. Ĉiu folio portis la nomon -<span class="sc">Bath</span> en grandaj literoj.</p> - -<p>La Reĝo estis bela maljunulo, en mirinde vigla stato, rekta, -maldika, elasta kiel risorto, pura kaj brila kiel nova sabro. Liaj -longaj blankaj lipharoj pendis sub la mentono kiel du marmoraj -stalaktitoj. La cetero de l’ vizaĝo estis zorge razita, la kranio -estis nuda ĝis la okcipito, kie longa ligaĵo el blankaj haroj -volviĝis sub la ĉapo. La esprimo de liaj trajtoj ŝajnis al mi -kvieta kaj pripensema. Paro da helbluaj okuletoj kaj kvadrata -mentono konigis neŝanceleblan volecon. La vizaĝo estis longa, -kaj la aranĝo de la sulkoj plilongigis ĝin ankoraŭ. Ĉiuj -faldoj de la frunto rompiĝis ĉe la mezo kaj ŝajnis sin direkti -al la intersekco de la brovoj; du larĝaj kaj profundaj sulkoj -malsupreniĝis perpendikulare al la lipaj komisuroj, kvazaŭ la pezo -de la lipbarbo estus kuntirinta la vizaĝajn muskolojn. Mi vidis -multajn deksepjarulojn; eĉ mi dissekcis unu, kiu estus atinginta -la centjarecon, se la poŝtveturilo el Osnabruck ne estus pasinta -sur li; sed mi ne memoras, ke mi iam vidis maljunecon pli viglan kaj -fortikan, ol tiun de Haĝi-Stavros.</p> - -<p>Li surhavis veston laŭ modo de Tino kaj de ĉiuj insuloj de l’ -Insularo. Lia ruĝa ĉapo formis malsupre larĝan faldon ĉirkaŭ -la frunto. Li havis la jakon el nigra drapo, pasamentitan per nigra -silko, la grandegan bluan pantalonon, kiu postulas pli ol dudek -metrojn da katuno, kaj la grandajn botojn el Rusa ledo, fleksebla kaj -fortika. La sola riĉaĵo de lia kostumo estis zonumo brodita per oro -kaj gemoj, kiu valoris eble du aŭ tri mil frankojn. Ĝi enpremis -en siaj faldoj monsakon el brodita kaŝmiro, ponardon el Damasko en -arĝenta ingo, longan pistolon ornamitan per oro kaj rubenoj, kaj la -kunkonvenan ŝargvergeton.</p> - -<p>Senmova meze de siaj oficistoj, Haĝi-Stavros movis nur la -ekstremaĵon de la fingroj kaj de la lipoj: la lipojn, por dikti -sian<!-- p. 67 --> korespondadon, kaj la fingrojn, por komputi la erojn de sia -rozario. Ĉi tiu estis unu el tiuj belaj rozarioj el laktokolora -sukceno, kiuj ne utilas por preĝi, sed por amuzi la majestan -senokupecon de la Turkoj.</p> - -<div class="left-illustration"> -<img width="157" height="389" src="images/imag073.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Li levis la kapon, kiam ni alproksimiĝis, divenis per unu ekrigardo -la akcidenton, kiu nin alkondukis, kaj diris al ni kun seriozeco -neniel ironia: «Vi estas bonvenaj. Sidiĝu.</p> - -<p>—Sinjoro, ekkriis S<sup>ino</sup> Simons, mi estas Anglino, kaj...»</p> - -<p>Li interrompis la parolon klakigante sian langon ĉe la makzelaj -dentoj, belegaj dentoj, laŭvere. «Post momento, diris li, nun mi -estas okupata.» Li sciis nur la Grekan, kaj S<sup>ino</sup> Simons nur -la Anglan; sed la fizionomo de l’ Reĝo parolis tiel, ke la bona -sinjorino komprenis facile sen helpo de interpretisto.</p> - -<p>Ni sidiĝis en la polvon. Dek kvin aŭ dudek rabistoj kaŭris -ĉirkaŭ ni, kaj la Reĝo, kiu ne havis kaŝotajn sekretojn, diktis -trankvile siajn familiajn kaj aferajn leterojn. La estro de tiu -trupo, kiu estis arestinta nin, venis por doni al li sciigon en -la orelon. Li respondis kun aroganta tono: «Kia graveco? eĉ se -la <i>milordo</i> komprenus? Mi faras nenion malbonan, kaj ĉiu povas -min aŭdi. Ci iru sidiĝi.—Ci, Spiro, skribu: ĝi estas por mia -filino.»</p> - -<p>Li purigis tre lerte sian nazon per la fingroj, kaj diktis per basa -kaj dolĉa voĉo:</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="441" height="232" src="images/imag074.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>«<i>Miaj karaj okuloj</i> (mia kara infanino), la edukejestrino skribis -al mi, ke cia farto refirmiĝis, kaj ke tiu malbona kataro foriris -kune kun la vintraj tagoj. Sed oni ne estas same kontenta pri cia -diligenteco, kaj oni plendas, ke ci ne studas plu tre, depost la -komenco de aprilo. S<sup>ino</sup> Mavros diras, ke ci fariĝas neatenta, -kaj oni vidas cin kubutapoginta sur cia libro, rigardanta supren,<!-- p. 68 --> -kvazaŭ ci pensus pri io alia. Mi ne scias tro diri al ci, ke ci -devas labori diligente. Sekvu la ekzemplojn de mia tuta vivo. Se mi -estus ripozinta, kiel tiom da aliaj homoj, mi ne estus atinginta la -rangon, kiun mi okupas en la societo. Mi volas, ke ci estu inda de -mi, kaj tial mi faras ja tiel grandajn oferojn por cia edukado. Ci -scias, ĉu mi iam rifuzis al ci la instruistojn aŭ la librojn, kiujn -ci petis de mi; sed necese estas, ke mia mono produktu. La verkaro -de Walter Scott alvenis Pireon, same kiel la <i>Robinson</i> kaj ĉiuj -Anglaj libroj, kiujn ci esprimis la deziron legi: sendu por ili al -la dogano niajn amikojn el la strato Hermes. Samokaze ci ricevos la -brakringon, kiun ci petis, kaj tiun maŝinon el ŝtalo por ŝveligi -la jupojn de ciaj roboj. Se cia fortepiano el Vieno ne estas bona, -kiel ci diras, kaj ci absolute bezonas instrumenton de Pleyel, ci -ricevos ĝin. Mi <i>vizitos</i> unu aŭ du vilaĝojn post la vendo de la -rikoltaĵoj, kaj la diablo estos vere ruza, se mi ne trovos tie la -monon por bela fortepiano. Mi opinias, konsente kun ci, ke ci bezonas -scii la muzikon; sed, kion ci devas lerni antaŭ ĉio, estas la -fremdaj lingvoj. Uzu ciajn dimanĉojn laŭ la maniero, kiun mi diris -al ci, kaj profitu la komplezon de niaj amikoj. Ci devas fariĝi -kapabla paroli France, Angle, kaj precipe Germane. Ĉar ci ne estas -ja<!-- p. 69 --> destinita por vivi en tiu ridinda landeto, kaj mi preferus vidi -cin mortinta, ol edzino de Greko. Filino de reĝo, ci povas edziniĝi -nur kun princo. Mi ne parolas pri kontrabanda princo kiel ĉiuj niaj -Fanaranoj, kiuj fanfaronas, ke ili devenas de la imperiestroj de -Oriento, kaj kiujn mi ne akceptus kiel servistojn, sed pri reganta -kaj kronita princo. Oni trovas tre taŭgajn en Germanujo, kaj mia -riĉeco kapabligas min, elekti unu por ci. Se la Germanoj povis veni -por reĝi en Grekujo, mi ne vidas kial ci ne irus por reĝi ciavice -en Germanujo. Rapidu do ellerni ilian lingvon, kaj diru al mi en cia -proksima letero, ke ci faris progresojn. Kaj nun, infanino mia, mi -kisas cin tre ameme, kaj mi sendas al ci, kun cia kvaronjara rento, -miajn patrajn benojn.»</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="198" height="404" src="images/imag075.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>S<sup>ino</sup> Simons kliniĝis al mi kaj diris en mian orelon:</p> - -<p>«Ĉu nian verdikton li diktis al siaj rabistoj?»</p> - -<p>Mi respondis: «Ne, sinjorino. Li skribas al sia filino.</p> - -<p>—Pri nia kapto?</p> - -<p>—Pri fortepiano, krinolino kaj Walter Scott.</p> - -<p>—Tio povas daŭri longe. Ĉu li invitos nin por matenmanĝi?</p> - -<p>—Jen lia servisto jam alportas al ni refreŝigilojn.»</p> - -<p>La <i>kafeĝi</i> de l’ Reĝo staris antaŭ ni kun tri tasoj da kafo, -skatolo da <i>rahat-lokum</i> kaj poto da konfitaĵo. S<sup>ino</sup> Simons kaj -ŝia filino forĵetis la kafon naŭze, ĉar ĝi estis farita laŭ -Turka maniero, kaj tiel densa, kiel kaĉo. Mi malplenigis mian tason -kiel vera Orienta frandemulo. La konfitaĵo, kiu estis <i>ŝorbeto</i> -el rozoj, estis nur<!-- p. 70 --> mezebone ŝatata, ĉar ni devis manĝi ĝin -triope per unu nura kulero. La delikatuloj estas malfeliĉaj en tiu -lando de simplanimeco. Sed la <i>rahat-lokum</i>, tranĉita en pecoj, -estis bongusta al la palato de la sinjorinoj sen troa ofendo al -iliaj kutimoj. Ili prenis manplene tiun gelaton de parfuma amelo, -kaj malplenigis al skatolon ĝisfunde, dum la Reĝo diktis la jenan -leteron:</p> - -<blockquote> -<p class="far_sig">S<sup>roj</sup> Barley kaj K<sup>o</sup>, 31 Cavendish-square, en Londono.</p> - -<p>«Mi vidis per via estimata de la 5<sup>a</sup> de aprilo kaj per la kuranta -konto, kiu ĝin akompanas, ke mi havas nuntempe 22.750 sterlingajn -funtojn en mia kredito. Vi bonvolos procentedoni tiun kapitalon, -duone por Angla tri pro cento, kaj duone por akcioj de la Banko do -Moveblaĵoj, antaŭ la detranĉo de la kupono. Vendu miajn akciojn -de la reĝa Banko de Britujo: mi ne konfidas plu tiom al tiu bilo. -Prenu por mi, interŝanĝe, Londonajn Omnibusojn. Se vi povos ricevi -15.000 funtojn kontraŭ mia domo sur la strato Strand (ĝi valoris -tiom en 1852), vi aĉetos por mi egalan sumon da Malnova-Monto. Sendu -al fratoj Rhalli 100 gineojn (2645 frankojn): ĝi estas mia monofero -por la Greka lernejo en Liverpool. Mi meditis serioze pri la propono, -per kies prezento vi honoris min, kaj post maturaj pripensoj, mi -decidis persisti en mia kondutregulo, kaj negoci ekskluzive kontante. -La aĝiotaj kontraktoj havas hazardan karakteron, kiu devas inspiri -malfidon al ĉiu bona familipatro. Mi scias ja, ke vi elmetus miajn -kapitalojn nur kun la singardemo, kiu karakterizis ĉiam vian firmon; -sed, eĉ se la profitoj, pri kiuj vi parolas al mi, estus certaj, -mi devas konfesi, ke kun ia antipatio mi lasus al miaj heredontoj -riĉaĵon pligrandigitan per la ludo.</p> - -<p>«Akceptu, k.t.p.</p> - -<p class="far_sig">«<span class="sc">Haĝi-Stavros</span>, bienposedanto.»</p> -</blockquote> - -<p>«Ĉu la temo estas pri ni? diris Mary-Ann al mi.</p> - -<p>—Ne ankoraŭ, fraŭlino. Lia Reĝa Moŝto laŭliniigas ciferojn.</p><!-- p. 71 --> - -<p>—Ciferojn ĉi tie? Mi kredis, ke oni ciferas nur en nia domo.</p> - -<p>—Ĉu via sinjoro patro ne estas asociano de banka firmo?</p> - -<p>—Jes; de la firmo Barley kaj K<sup>o</sup>.</p> - -<p>—Ĉu ekzistas du samnomaj bankieroj en Londono?</p> - -<p>—Ne, laŭ mia scio.</p> - -<p>—Ĉu vi aŭdis, ke la firmo Barley negocas kun Oriento?</p> - -<p>—Ja kun la tuta mondo!</p> - -<p>—Kaj vi loĝas sur placo Cavendish?</p> - -<p>—Ne, tie estas nur la oficejoj. Nia domo estas sur Piccadilly.</p> - -<p>—Dankon, fraŭlino. Permesu, ke mi aŭskultu la daŭrigon. Tiu -maljunulo havas plej interesan korespondadon.»</p> - -<p>La Reĝo diktis seninterrompe longan raporton al la akciuloj de -sia bando. Tiu kurioza dokumento estis adresata al S<sup>ro</sup> Georgo -Micrommati, adjutantoficiro, en la Reĝa Palaco, por ke li legu ĝin -ĉe ilia ĝenerala kunveno.</p> - -<blockquote> -<p class="centered"><i>Raporto pri la agado de la Nacia Kompanio de la Reĝo de l’ montoj.</i></p> - -<p class="centered">Bilancjaro 1855-56.</p> - -<p class="far_sig">«Reĝa Tendaro, 30 aprilo 1856.</p> - -<p class="salutation">«Sinjoroj,</p> - -<p>«La administranto, kiun vi honoris per via konfido, prezentas -hodiaŭ al via aprobo, por la dek-kvara fojo, la resumon de siaj -laboroj de l’ jaro. De la tago, kiam la fonda akto de nia societo -estis subsignita en la oficejo de magistro Cappas, reĝa notario en -Ateno, neniam nia entrepreno renkontis pli da bariloj, neniam la -irado de niaj laboroj estis ĝenata de pli da gravaj malfacilaĵoj. -Dum ĉeesto de fremda garnizono, sub la okuloj de du armeoj, se -ne malamikaj, almenaŭ malbonvolaj, ni devis konservi la regulan -funkciadon de esence nacia institucio. En Pireo, militista okupado, -ĉe la Turka landlimo, observado, kies severeco estas senantaŭa en -la historio, enfermis nian agadon en mallarĝa rondo, kaj trudis -netransireblajn limojn al nia fervoro. Plie, en tiu malvastigita<!-- p. 72 --> -zono, niaj rimedoj estis malpligrandigitaj de la ĝenerala seneco, -la mona malmulteco, la nesufiĉeco de la rikoltoj. La olivarboj ne -plenumis siajn promesojn, la produkto de la grenoj estis nealta, -kaj la vinberarbo ne estas ankoraŭ liberigita de la ojdio. En -tiuj cirkonstancoj, estis ja malfacile profiti la toleremon de la -aŭtoritatoj kaj la dolĉecon de patreca registaro. Nia entrepreno -estas tiel intime ligita kun la interesoj de la lando, ke ĝi povas -flori nur dum la ĝenerala prospereco, kaj ĝi suferas la rebaton de -ĉiuj publikaj malfeliĉegoj; ĉar al tiu, kiu posedas nenion, oni -povas preni nenion, aŭ malmulton.</p> - -<p>«La fremdaj vojaĝantoj, kies videmo estas tiel utila al la -reĝolando kaj al ni, estis tre malmultaj. La Anglaj turistoj, kiuj -konsistigis iam gravan branĉon de niaj profitoj, mankis tute. Du -junaj Amerikanoj, arestite sur la Pentelika vojo, friponis al ni sian -reaĉetpagon. Spirito de malkonfido, subtenata de kelkaj Francaj kaj -Anglaj gazetoj, malproksimigas de ni la personojn, kies kapto estus -al ni la plej utila.</p> - -<p>«Kaj tamen, sinjoroj, tia estas la vivpovo de nia institucio, ke -ĝi kontraŭstaris al tiu pereiga krizo, pli bone ol terkulturado, -industrio kaj komerco. Viaj kapitaloj, alkonfiditaj al mi, profitis -ne tiom, kiom mi deziris, sed multe pli, ol iu ajn povis esperi. Mi -ne diros ion plu; mi lasas la parolon al la ciferoj. La aritmetiko -estas pli elokventa ol Demosteno!</p> - -<p>«La societa kapitalo, unue enlimigita en la modesta valoro da 50.000 -frankoj, plialtiĝis ĝis 120.000 per tri intersekvaj elvendadoj de -akcioj po 500 fr.</p> - -<p>«Niaj malnetaj enspezoj, de la 1<sup>a</sup> de majo 1855 ĝis la 30<sup>a</sup> de -aprilo 1856, atingas 261.482 frankojn.</p> - -<p>«Niaj elspezoj dividiĝas kiel sekvas:</p> - -<table summary="Balance sheet showing expenses and disposal of funds."> -<tr><td>Dekonimposto pagita al la preĝejoj kaj monaĥejoj</td><td class="num">26.148</td></tr> - -<tr><td>Procento al la kapitalo, laŭ leĝa proporcio da 10 p. -100</td><td class="num sum-total">12.000</td></tr> - -<tr><td class="sum-header">Transportote</td><td class="num">38.148</td></tr><!-- p. 73 --> -<tr><td class="sum-header">Transportite</td><td class="num">38.148</td></tr> - -<tr><td>Pago kaj nutrado al 80 viroj, po 650 fr.</td><td class="num">52.000</td></tr> - -<tr><td>Materialo, bataliloj, k. t. p.</td><td class="num">7.056</td></tr> - -<tr><td>Riparo de la vojo al Tebo, kiu fariĝis netrairebla, kaj -sur kiu oni ne renkontis plu vojaĝantojn por aresti</td><td class="num">2.540</td></tr> - -<tr><td>Kosto de observado sur la ĉefvojoj</td><td class="num">5.835</td></tr> - -<tr><td>Skribilaraj elspezoj</td><td class="num">3</td></tr> - -<tr><td>Subvencioj al kelkaj ĵurnalistoj</td><td class="num">11.900</td></tr> - -<tr><td>Kuraĝigo al diversaj administraciaj kaj juĝistaraj -oficistoj</td><td class="num sum-total">18.000</td></tr> - -<tr><td class="sum-header">Sume</td><td class="num">135.482</td></tr> - -<tr><td>Se oni forprenas tiun monsumon el la bruta sumo de -niaj enspezoj, oni trovas netan profiton da</td><td class="num">126.000</td></tr> - -<tr><td>Konforme al la fonda regularo, tiu restaĵo estas dividita jene:</td><td> </td></tr> - -<tr><td>Rezerva kapitalo, deponita en la Banko de Ateno</td><td class="num">6.000</td></tr> - -<tr><td>Triono alskribita al la administranto</td><td class="num">40.000</td></tr> - -<tr><td>Partigote inter la akciuloj</td><td class="num">80.000</td></tr> - -<tr><td>T. e., por ĉiu akcio, po fr. 333,33.</td><td> </td></tr> -</table> - -<p>«Aldonu al tiuj 333 fr. 33 c., procenton da 50 frankoj kaj la 25 -frankojn de la rezerva kapitalo, kaj vi ricevas sumon da fr. 408,33 -por ĉiu akcio. Via mono produktas do preskaŭ 82 p. 100.</p> - -<p>«Tiaj estas, sinjoroj, la rezultoj de la lasta bilancjaro. Prijuĝu -nun la estontecon, kiu nin atendas, en la tago, kiam la fremda okupo -ĉesos pezi sur nia lando kaj sur nia agado!»</p> -</blockquote> - -<p>La Reĝo diktis tiun raporton ne konsultante notojn, ne hezitante -pri unu cifero, kaj ne serĉante unu esprimon. Mi estus neniam -kredinta, ke maljunulo en lia aĝo povas havi tiel precizan memoron. -Li surmetis sian sigelon: tia estas lia maniero subsigni. Li legas -flue; sed li trovis neniam la tempon por lerni la skribarton. Same -estis, oni raportas, pri Karolo la Granda kaj Alfredo la Granda.</p><!-- p. 74 --> - -<p>Dum la regnaj subsekretarioj kopiis lian hodiaŭan korespondadon, por -ĝin deponi en la arkivojn, li donis aŭdiencon al tiuj el la subulaj -oficiroj, kiuj revenis dum tiu tago kun siaj taĉmentoj. Ĉiu el ili -sidiĝis antaŭ lin, salutis lin apogante la manon ĉe la koron, kaj -prezentis sian raporton per malmultaj vortoj, kun respekta lakoneco. -Mi ĵuras al vi, ke Sankta Ludoviko, sub sia kverko, ne inspiris pli -profundan respektegon al la loĝantoj de Vincennes.</p> - -<div class="left-illustration"> -<img width="292" height="418" src="images/imag080.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>La unua, kiu sin prezentis, estis malalta, malbonmiena homo; vera -vizaĝo por krimtribunalo. Li estis insulano el Korfu, persekutita -pro kelkaj dombruligoj; oni estis bone akceptinta lin, kaj pro siaj -talentoj li estis rangaltiĝinta. Sed lia estro kaj liaj soldatoj -ŝatis lin malmulte. Oni suspektis, ke li konservas por si parton de -l’ akiraĵo. Kaj la Reĝo estis ja nefleksebla pri honesteco. Kiam li -surprizis kulpinton, li elpelis lin hontige, dirante kun premeganta -ironio: «Iru, kaj fariĝu juĝisto!»</p> - -<p>Haĝi-Stavros demandis la Korfuanon: «Kion ci faris?</p> - -<p>—Mi iris, kun miaj dek kvin viroj, al la valeto de la Hirundoj, -sur la vojo al Tebo. Mi renkontis taĉmenton de linio: dudek kvin -virojn.</p><!-- p. 75 --> - -<p>—Kie estas iliaj pafiloj?</p> - -<p>—Mi lasis ilin al la soldatoj. Nur perkutpafiloj, kiuj ne povas -utili al ni, pro manko de kapsuloj.</p> - -<p>—Prave. Poste?</p> - -<p>—Ĝi estis foira tago: mi arestis la revenantojn.</p> - -<p>—Kiom?</p> - -<p>—Cent kvardek du personojn.</p> - -<p>—Kaj ci alportas?...</p> - -<p>—Mil ses frankojn, kvardek tri centimojn.</p> - -<p>—Po sep frankoj por kapo! Ĝi estas malmulte.</p> - -<p>—Ĝi estas multe. Kamparanoj!</p> - -<p>—Ili ne estis do vendintaj siajn produktojn?</p> - -<p>—Unuj estis vendintaj, aliaj aĉetintaj.»</p> - -<p>La Korfuano malfermis pezan sakon, kiun li portis sub la brako; li -ŝutis ĝian enhavon antaŭ la sekretariojn, kiuj komencis komputi -la sumon. La enspezo konsistis el tridek aŭ kvardek Meksiklandaj -piastroj, kelkaj plenmanoj da Aŭstriaj dudek-krejceroj, kaj grandega -kvanto da kupraj moneroj. Kelkaj ĉifitaj paperoj vagadis meze de la -mono. Ili estis dekfrankaj bankbiletoj.</p> - -<p>«Ci ne havas juvelojn? demandis la reĝo.</p> - -<p>—Ne.</p> - -<p>—Ne ĉeestis do virinoj?</p> - -<p>—Mi trovis nenion alportindan.</p> - -<p>—Kion mi vidas ĉe cia fingro?</p> - -<p>—Ringon.</p> - -<p>—Oran?</p> - -<p>—Aŭ kupran; mi ne scias.</p> - -<p>—De kie ĝi venas?</p> - -<p>—Mi aĉetis ĝin antaŭ du monatoj.</p> - -<p>—Se ci estus aĉetinta ĝin, ci scius, ĉu ĝi estas el kupro aŭ -oro. Donu ĝin!»</p> - -<p>La Korfuano senigis sin malvolonte. La ringo estis tuj enkasigata en -kesteton plenan de juveloj.</p><!-- p. 76 --> - -<p>«Mi pardonas al ci, diris la Reĝo, pro cia malbona edukiteco. La -homoj el cia lando senhonorigas la ŝteladon, miksante al ĝi la -friponecon. Se mi havus nur Ionianojn en mia trupo, mi estus devigita -metigi turnkrucojn sur la vojoj, kiel ĉe la pordoj de la Londona -Ekspozicio, por komputi la vojaĝantojn kaj enspezi la monon. Nun -alia!»</p> - -<div class="left-illustration"> -<img width="233" height="288" src="images/imag082.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>La sekvanta estis dika bonfarta junulo, kun plej aminda fizionomio. -Liaj rondaj okuloj, samsurfacaj kun la frunto, signifis -senartifikecon kaj animosimplecon. Liaj duone malfermitaj lipoj -montris, tra sia rideto, du vicojn da belegaj dentoj; li ĉarmis min -unuavide, kaj mi pensis, ke, erare aliĝinta al malbona societo, li -certe reiros, pli-malpli baldaŭ, sur la bonan vojon. Mia vizaĝo -plaĉis ankaŭ al li, ĉar li salutis min tre ĝentile antaŭ ol -sidiĝi antaŭ la Reĝon.</p> - -<p>Haĝi-Stavros diris al li: «Kion ci faris, mia Vasili?</p> - -<p>—Mi alvenis hieraŭ kun miaj ses viroj en Pigadia, la vilaĝon de -senatano Zimbelis.</p> - -<p>—Bone.</p> - -<p>—Zimbelis forestis, kiel ĉiam; sed liaj parencoj, farmistoj kaj -luintoj estis ĉiuj dome, kaj enlite.</p> - -<p>—Bone.</p> - -<p>—Mi eniris en la <i>khan</i>; mi vekis la <i>khanĝi</i>; mi aĉetis de li -dudek kvin faskojn da pajlo, kaj, pro pago, mi mortigis lin.</p> - -<p>—Bone.</p> - -<p>—Ni portis la pajlon ĉe la piedon de la domoj, kiuj estas ĉiuj<!-- p. 77 --> el -tabuloj aŭ el salikaĵo, kaj ni fajrigis, en sep lokoj samtempe. La -alumetoj estis bonaj: la vento venis de l’ nordo, ĉio ekflamiĝis.</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="232" height="316" src="images/imag083.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>—Bone.</p> - -<p>—Ni retiriĝis senbrue al la putoj. La tuta vilaĝo vekiĝis -samtempe, kriante. La viroj venis kun siaj siteloj el ledo por -ĉerpi akvon. Ni dronigis kvar el ili, kiujn ni ne konis; la ceteraj -forkuris.</p> - -<p>—Bone.</p> - -<p>—Ni reiris al la vilaĝo. En ĝi restis nur infano, forgesita de -siaj gepatroj, kaj krianta kiel juna korvo, kiu falis el la nesto. Mi -ĵetis ĝin en brulantan domon, kaj ĝi diris plu nenion.</p> - -<p>—Bone.</p> - -<p>—Tiam ni prenis brulaĵojn, kaj ni ekflamigis la olivarbojn. La -afero sukcesis bone. Ni ekforiris al la tendaro; ni vespermanĝis kaj -dormis je vojmezo, kaj ni revenis je la naŭa, ĉiuj sanaj, sen unu -brulvundo.</p> - -<p>—Bone. Senatano Zambelis ne diros plu paroladon kontraŭ ni. Nun -alia!»</p> - -<p>Vasili foriris salutante min tiel ĝentile, kiel antaŭe; sed tiufoje -mi ne respondis al lia saluto.</p> - -<div class="left-illustration"> -<img width="225" height="462" src="images/imag084.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Lin anstataŭigis tuj la granda diablo, kiu nin kaptis. Pro stranga -kaprico de la hazardo, la ĉefa aŭtoro de la dramo, en kiu mi estis -ludonta rolon, havis nomon Sofoklis. En la momento, kiam li komencis -sian raporton, mi sentis ion malvarman, kiu fluas en miaj vejnoj. Mi -petegis S<sup>inon</sup> Simons, ke ŝi ne risku unu senpripensan parolon. -Ŝi respondis, ke ŝi estas Anglino, kaj ke ŝi scias, kiamaniere<!-- p. 78 --> -konduti. La Reĝo petis, ke ni silentu kaj lasu la parolon al la -oratoro.</p> - -<p>Ĉi tiu, por komenci, elmetis teren la propraĵojn, kiujn li -forprenis de ni; poste, li prenis el sia zonumo kvardek Aŭstriajn -dukatojn, kiuj konsistigis sumon da kvarcent sepdek frankoj, laŭ la -kurso de fr. 11,75.</p> - -<p>«La dukatoj, diris li, venas el la vilaĝo Kastia; la ceteron -donis al mi la <i>gemilordoj</i>. Ci estis ordoninta, ke mi esploru la -ĉirkaŭaĵon; mi vizitis unue la vilaĝon.</p> - -<p>—Malprave, respondis la Reĝo. La loĝantoj de Kastia estas niaj -najbaroj, ci devis ilin lasi. Kiel ni vivos en sendanĝereco, se ni -kreos al ni malamikojn tute apud ni? Cetere, ili estas bonuloj, kiuj -povas helpi nin okaze.</p> - -<p>—Ho! mi prenis nenion de la karbofaristoj! Ili malaperis en -la arbarojn, ne lasante al mi la tempon, ilin alparoli. Sed la -vilaĝestro suferis pro podagro; mi trovis lin dome.</p> - -<p>—Kion ci diris al li?</p> - -<p>—Mi petis monon de li; li pretendis, ke li ne havas. Mi enfermis lin -en sakon kun lia kato; kaj mi ne scias, kion la kato faris al li, sed -li ekkriis, ke lia trezoro kuŝas post la domo, sub granda ŝtono. -Tie mi trovis la dukatojn.</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="298" height="335" src="images/imag085.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>—Ci estis malprava. La vilaĝestro ekscitos la tutan loĝantaron -kontraŭ ni.</p><!-- p. 79 --> - -<p>—Ho! ne. Forlasante lin, mi forgesis malfermi la sakon, kaj la kato -versimile manĝis al li la okulojn.</p> - -<p>—Nu do, bonege!... Sed aŭdu min ĉiuj bone: mi ne volas, ke oni -maltrankviligu niajn najbarojn. Ci foriru.»</p> - -<p>Nia demandado estis komenciĝonta. Haĝi-Stavros, anstataŭ voki -nin al si, leviĝis malrapide kaj venis sidiĝi teren apud nin. Tiu -montro de respekto ŝajnis al ni bonaŭgura. S<sup>ino</sup> Simons sin -preparis por lin alparoli belmaniere. Mi, antaŭvidante nur tro bone, -kion ŝi povos diri, kaj konante la malmoderecon de ŝia lango, -proponis al la Reĝo miajn interpretistajn servojn. Li dankis min -malvarme, kaj vokis la Korfuanon, kiu sciis la Anglan.</p> - -<p>«Sinjorino, diris la Reĝo al S<sup>ino</sup> Simons, vi ŝajnas kolera. Ĉu -vi havas motivon por plendi pri la viroj, kiuj kondukis vin ĉi tien?</p> - -<p>—Ĝi estas abomenaĵo! diris ŝi. Viaj sentaŭguloj min arestis, -ĵetis en la polvon, senigis, lacegigis kaj malsategigis.</p> - -<p>—Volu akcepti miajn pardonpetojn. Mi estas devigita laborigi<!-- p. 80 --> virojn -needukitajn. Kredu, sinjorino, ke ili ne agis tiel pro miaj ordonoj. -Vi estas Anglino?</p> - -<p>—Anglino el Londono!</p> - -<p>—Mi vojaĝis Londonon; mi konas kaj ŝatas la Anglojn. Mi scias, -ke ili havas bonan apetiton, kaj vi povis rimarki, ke mi rapidis -prezentigi al vi refreŝigilojn. Mi scias, ke la sinjorinoj el via -lando ne kuras volonte sur la ŝtonegoj, kaj mi bedaŭras, ke oni -ne lasis vin marŝi laŭ via paŝo. Mi scias, ke la personoj el via -nacio kunportas, vojaĝante, nur la objektojn, kiujn ili bezonas, kaj -mi ne pardonos al Sofoklis, ke li senigis vin, precipe se vi estas -altranga persono.</p> - -<p>—Mi apartenas al la plej bona societo en Londono.</p> - -<p>—Bonvolu repreni la monon, kiu estas via. Vi estas riĉa?</p> - -<p>—Certe.</p> - -<p>—Ĉu tiu necesujo ne estas el viaj pakaĵoj?</p> - -<p>—Ĝi apartenas al mia filino.</p> - -<p>—Reprenu ankaŭ tion, kio estas posedaĵo de via filina Moŝto. Vi -estas tre riĉa?</p> - -<p>—Tre riĉa.</p> - -<p>—Ĉu tiuj objektoj ne apartenas al via fila Moŝto?</p> - -<p>—La sinjoro ne estas mia filo; li estas Germano. Ĉar mi estas ja -Anglino, kiel mi povus havi Germanan filon?</p> - -<p>—Pravege. Ĉu eble vi havas dudek mil frankojn da rento?</p> - -<p>—Plimulte.</p> - -<p>—Unu tapiŝon al la sinjorinoj! Ĉu vi estas do riĉa po tridek mil -frankoj da rento?</p> - -<p>—Ni havas pli.</p> - -<p>—Sofoklis estas maldelikatulo, kiun mi punos. Logoteto, diru, ke oni -preparu la tagmanĝon de la sinjorinoj. Ĉu estas eble, sinjorino, ke -vi estas milionulino?</p> - -<p>—Mi estas.</p> - -<p>—Ho! mi hontas pri la maniero, kiel oni agis kontraŭ vi. Sendube vi -havas altrangajn konatojn en Ateno?</p> - -<p>—Mi konas la Britan senditon, kaj se vi estus kuraĝinta...</p><!-- p. 81 --> - -<p>—Ho! sinjorino!... Ĉu vi konas ankaŭ komercistojn, bankierojn?</p> - -<p>—Mia frato, kiu estas en Ateno, konas kelkajn bankierojn en la urbo.</p> - -<p>—Tio ravas min. Sofoklis, venu ĉi tien! Petu pardonon de la -sinjorinaj Moŝtoj.»</p> - -<p>Sofoklis murmuris inter siaj dentoj kelkajn pardonpetajn parolojn. La -Reĝo daŭrigis:</p> - -<p>«La sinjorinoj estas distingaj Anglinoj; ili posedas pli ol unu -milionon; ili estas akceptataj en la Brita senditejo; ilia frato, kiu -estas en Ateno, konas ĉiujn bankierojn en la urbo.</p> - -<p>—Bone do!» ekkriis S<sup>ino</sup> Simons. La Reĝo daŭrigis:</p> - -<p>«Ci devis agi kontraŭ la sinjorinoj kun la tuta respekto ŝuldata -al ilia riĉeco...</p> - -<p>—Bone! diris S<sup>ino</sup> Simons.</p> - -<p>—Ilin konduki ĉi tien dolĉe....</p> - -<p>—Por kion fari? murmuris Mary-Ann.</p> - -<p>—Kaj cin deteni de tuŝo al ilia pakaĵo. Kiam oni havas la honoron, -renkonti sur la montoj du sinjorinojn tiel altrangajn, kiel estas -iliaj Moŝtoj, oni salutas ilin respekte, alkondukas ilin ĝentile -al la tendaro, oni gardas ilin kun zorgo, kaj oni prezentas al ili -ĉiujn aferojn necesajn por la vivo, ĝis kiam ilia frato aŭ ilia -ambasadoro sendos al ni reaĉetmonon da cent mil frankoj.»</p> - -<p>Plendinda S<sup>ino</sup> Simons! kara Mary-Ann! Nek unu, nek la alia atendis -tiun konkludon. Sed min ĝi ne mirigis. Mi sciis, kun kia ruza -sentaŭgulo ni traktas. Mi prenis maltime la parolon! kaj mi diris -rekte al li: «Ci povas konservi ĉion, kion ciaj viroj forŝtelis de -mi, ĉar ĝi estas ĉio, kion ci ricevos de mi. Mi estas malriĉa, -miaj gepatroj posedas nenion, miaj fratoj havas ofte nur panon por -manĝi, mi konas nek bankierojn nek ambasadorojn, kaj se ci nutros -min pro la espero de reaĉeto, ci perdos ciajn elspezojn, mi ĵuras -ĝin!»</p> - -<p>Murmuro de nekredemo leviĝis en la aŭdantaro, sed la Reĝo ŝajnis -kredi min laŭparole.</p><!-- p. 82 --> - -<p>«Se estas tiel, diris li al mi, mi ne faros la mallertaĵon, -konservi vin ĉi tie malgraŭ vi. Mi preferas resendi vin al la urbo. -La sinjorino alkonfidos al vi leteron por sia frata Moŝto, kaj vi -foriros jam hodiaŭ. Se tamen vi bezonus resti unu tagon aŭ du sur -la montaro, mi volonte gastigus vin; ĉar mi supozas, ke vi ne venis -ĉi tien, kun tiu granda skatolo, nur por rigardi la pejzaĝon.»</p> - -<p>Tiu mallonga parolo kvietigis min notinde. Mi promenigis, ĉirkaŭ -mi, rigardon de kontenteco. La Reĝo, liaj sekretarioj kaj liaj -soldatoj ekŝajnis al mi multe malpli timigaj; la najbaraj ŝtonegoj -ekvidiĝis al mi pli pentrindaj, konsiderate per la okuloj de gasto, -ne de malliberulo. Mia deziro, revidi Atenon, malpligrandiĝis -subite, kaj mi kutimiĝis al la ideo, pasigi du aŭ tri tagojn sur la -monto. Mi sentis, ke miaj konsiloj ne estos neutilaj al la patrino de -Mary-Ann. La bona sinjorino estis en stato de eksciteco, kiu povos -ŝin pereigi. Se okaze ŝi obstinus rifuzi la reaĉeton! Antaŭ ol -Anglujo sendos helpon, ŝi havos tempon por altiri malfeliĉon al -certa ĉarma kapo. Mi ne povis foriri, ne rakontinte al ŝi, por -ŝia instruo, la historion de la knabinoj el Mistra. Kion mi diros -plue? Vi konas mian pasion al la botaniko. La floraro de monto Parnis -estas ja tre alloga, je la fino de aprilo. Oni trovas tie kvin aŭ -ses vegetaĵojn tiel maloftajn kiel famajn. Unu precipe: la <i>boryana -variabilis</i>, kiun ektrovis kaj baptis S<sup>ro</sup> Bory de Saint-Vincent. -Ĉu mi devis lasi tian mankon en mia herbokolekto, kaj prezenti min -en la Hamburgan Muzeumon, sen la <i>boryana variabilis</i>?</p> - -<p>Mi respondis al la Reĝo: «Mi akceptas cian gastigon, sed sub unu -kondiĉo.</p> - -<p>—Kiu?</p> - -<p>—Ci redonos al mi mian skatolon.</p> - -<p>—Nu, estu; sed ankaŭ sub unu kondiĉo.</p> - -<p>—Ni vidu?</p> - -<p>—Vi diros al mi, por kio ĝi utilas al vi.</p><!-- p. 83 --> - -<p>—Tre volonte! Ĝi utilas por loki en ĝin la vegetaĵojn, kiujn mi -kolektas.</p> - -<p>—Kaj kial vi kolektas vegetaĵojn? Por ilin vendi?</p> - -<p>—Fi do! Mi ne estas komercisto; mi estas scienculo.»</p> - -<p>Li prezentis al mi la manon, dirante kun videbla ĝojo: «Mi estas -ravita de tio. La scienco estas bela afero. Niaj praavoj estis -kleraj; niaj idoj eble estos tiaj. Sed al ni, la tempo mankis. Ĉu la -scienculoj estas tre ŝatataj en via lando?</p> - -<p>—Treege.</p> - -<p>—Oni donas al ili bonajn situaciojn?</p> - -<p>—Kelkafoje.</p> - -<p>—Oni pagas ilin bone?</p> - -<p>—Iom.</p> - -<p>—Oni surmetas rubandetojn sur iliajn brustojn?</p> - -<p>—De tempo al tempo.</p> - -<p>—Ĉu estas vere, ke la urboj interdisputas, kiu ilin posedos?</p> - -<p>—Ĝi estas vera en Germanujo.</p> - -<p>—Kaj ke oni konsideras ilian morton kiel publikan malfeliĉegon.</p> - -<p>—Certe.</p> - -<p>—Mi ĝojas pro via diro. Do, vi ne havas motivon por plendi pri viaj -samlandanoj?</p> - -<p>—Tute kontraŭe! Ilia donacemo estas, kiu ebligis al mi, veni en -Grekujon.</p> - -<p>—Vi vojaĝas per ilia elspezo?</p> - -<p>—Jam ses monatojn.</p> - -<p>—Vi estas do tre instruita?</p> - -<p>—Mi estas doktoro.</p> - -<p>—Ĉu ekzistas supera rango en la scienco?</p> - -<p>—Ne.</p> - -<p>—Kiom da doktoroj troviĝas en via urbo?</p> - -<p>—Mi ne scias precize, sed ne ekzistas tiom da doktoroj en Hamburgo, -kiom da generaloj en Ateno.</p><!-- p. 84 --> - -<p>—Hoho! mi ne senigos vian urbon je homo tiel neordinara. Vi reiros -Hamburgon, sinjoro doktoro. Kion oni dirus tie, se oni ekscius, ke vi -estas mallibera sur niaj montoj?</p> - -<p>—Oni dirus, ke ĝi estas malfeliĉo.</p> - -<p>—Nu! Plivole ol perdi tian homon, kia vi estas, la urbo Hamburgo -faros ja oferon da dek kvin mil frankoj. Reprenu vian ujon, kuru, -serĉu, herbokolektu, kaj daŭrigu viajn studojn. Kial vi ne remetas -ĉi tiun monon en vian poŝon? Ĝi estas via, kaj mi ŝatas tro -la scienculojn por ilin senigi. Sed via lando estas sufiĉe riĉa -por pagi sian gloron. Feliĉa junulo! Vi ekkonas hodiaŭ, kiom la -doktora titolo aldonas al via persona valoro! Mi ne estus petinta unu -centimon por reaĉeto, se vi estus ignoranto kiel mi.»</p> - -<p>La Reĝo aŭskultis nek miajn kontraŭparolojn, nek la interjekciojn -de S<sup>ino</sup> Simons. Li fermis la kunsidon, kaj montris al ni per -la fingro nian manĝoĉambron. S<sup>ino</sup> Simons malsupreniris tien, -proklamante, ke ŝi englutos la manĝon, sed pagos neniam la -kalkulon. Mary-Ann ŝajnis tre senkuraĝigita; sed tia estas la -ŝanĝemo de la juneco, ke ŝi eklaŭtigis ĝojan krion, vidante la -plaĉan lokon, kie nia manĝo estis aranĝita. Ĝi estis nesteto el -verdaĵo, enkadrigita en la griza ŝtonego. Maldika kaj densa herbo -konsistigis la tapiŝon; kelkaj densejoj el ligustroj kaj laŭrarboj -utilis kiel tapetoj, kaŝante la krutegajn murojn. Bela blua volbo -etendiĝis super niaj kapoj: du longkolaj vulturoj, kiuj ŝvebis -en la aero, ŝajnis esti alpendigitaj por plezurigi la vidon. En -angulo de la ĉambro, fonto tiel diafana, kiel diamanto, ŝveliĝis -silente en sia kampa kaliko, verŝiĝis super la randoj kaj ruliĝis, -kvazaŭ arĝenta bedo, sur la glita deklivo de l’ monto. Tiuflanke, -la vido etendiĝis senfine ĝis la fruntaĵo de monto Penteliko, la -vasta blanka palaco, kiu superas Atenon, la mallumaj olivarbaroj, la -polvoza ebenaĵo, la grizatra dorso de monto Himeto, rondigita kiel -spino de maljunulo, kaj tiu admirinda Saronika golfo, tiel blua, ke -ĝi ŝajnas kvazaŭ disŝiraĵo falinta el la ĉielo.</p> - -<p>Certe, la spirito de S<sup>ino</sup> Simons ne estis admirema, kaj tamen ŝi<!-- p. 85 --> -konfesis, ke la luprezo de tia vidaĵo estus alta en Londono aŭ -Parizo.</p> - -<p>La tablo estis aranĝita kun heroa simpleco. Bruna pano, kuirita en -kampara forno, fumis sur la herbotapiŝo, kaj impresis la flaron per -sia pikanta odoro. Kazeigita lakto tremetis en granda ligna tasego. -Dikaj olivoj kaj verdaj pimentoj amasiĝis sur malbone ebenigitaj -tabuletoj. Lanuga vinsako rondigis sian larĝan ventron apud naive -ĉizita pokalo el ruĝa kupro. Fromaĝo el ŝafina lakto kuŝis sur -la tuko, kiu estis preminta ĝin, kaj kies stampon ĝi konservis. -Kvin aŭ ses allogaj laktukoj prezentis al ni belan salaton, sed sen -ia ajn spico. La Reĝo estis metinta je nia dispono sian militiran -manĝilaron, konsistantan el kuleroj skulptitaj per tranĉilo, kaj -ni havis, kiel aldonan luksaĵon, la forkon de niaj kvin fingroj. -La toleremo de niaj gastigantoj ne iris ĝis prezenti viandon al -ni, sed, kompense, la orkolora tabako el Almiros promesis al mi -admirindan digestadon.</p> - -<div class="left-illustration"> -<img width="226" height="313" src="images/imag091.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Reĝa oficiro estis komisiita nin servi kaj aŭskulti. Ĝi estis tiu -abomena Korfuano, la viro kun la ora ringo, kiu sciis la Anglan. -Li distranĉis la panon per sia ponardo, kaj disdonis al ni ĉiujn -nutraĵojn per plenaj manoj, petante, ke ni ŝparu nenion. S<sup>ino</sup> -Simons, ne interrompante sian manĝadon, faris al li kelkajn -arogantajn demandojn. «Sinjoro, diris ŝi, ĉu via estro kredis -serioze, ke ni pagos al li cent mil frankojn por reaĉeto?</p> - -<p>—Li estas certa pri tio, sinjorino.</p> - -<p>—Li ne konas do la Anglan nacion.</p><!-- p. 86 --> - -<p>—Li konas ĝin bone, sinjorino, kaj mi ankaŭ. En Korfu, mi -interrilatis kun kelkaj distingaj Angloj: juĝistoj!<a href="#Footnote05" class="fnanchor">[5]</a></p> - -<p>—Mi gratulas vin pri tio; sed diru al tiu Stavros, ke li proviziĝu -per pacienco, ĉar li atendos longe la cent mil frankojn, kiujn li -promesis mem al si.</p> - -<p>—Li komisiis min, diri al vi, ke li atendos ilin ĝis la 15<sup>a</sup> de -majo, je tagmezo precize.</p> - -<p>—Kaj se ni ne estos pagintaj, la 15<sup>an</sup> de majo, je tagmezo?</p> - -<p>—Li havos la malplezuron senkapigi vin, kaj ankaŭ la fraŭlinon.»</p> - -<p>Mary-Ann lasis fali la panon, kiun ŝi estis levanta al sia buŝo. -«Donu al mi iom da vino por trinki,» diris ŝi. La rabisto -prezentis al ŝi la plenan pokalon; sed ĵus trempinte la lipojn en -ĝin, ŝi ellasis krion de naŭzo kaj de timo. La kompatinda knabino -imagis, ke la vino estas venena. Mi trankviligis ŝin, malplenigante -la pokalon per unu sola engluto. «Timu nenion, diris mi al ŝi: la -rezinon vi gustumis.</p> - -<p>—Kiun rezinon?</p> - -<p>—La vino ne konserviĝus en la felsakoj, se oni ne aldonus al -ĝi certan dozon da rezino, kiu malhelpas, ke ĝi difektiĝu. Tiu -miksaĵo ne igas ĝin tre agrabla, sed vi vidas, ke ĝi estas -sendanĝere trinkebla.»</p> - -<p>Malgraŭ mia ekzemplo, Mary-Ann kaj ŝia patrino petis akvon. La -rabisto kuris al la fonto kaj revenis per tri paŝoj. «Vi komprenas, -sinjorinoj, diris li ridetante, ke la Reĝo ne farus la mallertaĵon, -veneni personojn tiel karajn, kiel vi estas.» Li aldonis, turnante -sin al mi: «Pri vi, sinjoro doktoro, mi ricevis ordonon sciigi -al vi, ke vi havas tridek tagojn por plenumi viajn studojn kaj -pagi la monsumon. Mi donos al vi, kaj al la sinjorinoj, kompletan -skribilaron.</p><!-- p. 87 --> - -<p>—Dankon, diris S<sup>ino</sup> Simons. Ni pensos pri tio post ok tagoj, se -ni ne estos liberigitaj.</p> - -<p>—Kiu do vin liberigos, sinjorino?</p> - -<p>—Anglujo!</p> - -<p>—Ĝi kuŝas malproksime.</p> - -<p>—Aŭ la ĝendarmaro.</p> - -<p>—Tiun feliĉon mi deziras al vi. Atendante, ĉu vi bezonas ion, kion -mi povas doni al vi?</p> - -<p>—Mi volas unue dormoĉambron.</p> - -<p>—Ni havas, proksime de ĉi tie, grotojn, kiujn oni nomas <i>la -Staloj</i>. Ili estus malkomfortaj por vi; oni metis ŝafojn en ili -dum la vintro, kaj la odoro restis. Mi sendos por du tendoj ĉe la -paŝtistoj, kiuj loĝas malsupre, kaj vi kampados ĉi tie... ĝis la -alveno de la ĝendarmoj.</p> - -<p>—Mi volas ĉambristinon.</p> - -<p>—Nenio estas pli facila. Niaj viroj malsupreniros en la ebenaĵon, -kaj kaptos la unuan vilaĝaninon, kiu pasos..., se nur la ĝendarmaro -permesos.</p> - -<p>—Mi bezonas vestojn, tolaĵon, tualet-tukojn, sapon, spegulon, -kombilojn, parfumojn, kanvas-stablon, kaj...</p> - -<p>—Vi postulas multon, sinjorino, kaj por ĉion havigi al vi, ni devos -kapti Atenon. Sed oni faros kiel eble plej bone. Konfidu al mi, kaj -ne tro konfidu al la ĝendarmoj.</p> - -<p>—Dio kompatu nin!» diris Mary-Ann.</p> - -<p>Forta eĥo respondis: <i>Kirie Eleison!</i> Ĝi estis la <i>bona maljunulo</i>, -kiu venis por viziti nin, kaj kantis marŝante por konservi regulan -spiradon. Li salutis nin, demetis vazon plenan de mielo sur la -herbon, kaj sidiĝis apud nin. «Prenu kaj manĝu, diris li: miaj -abeloj prezentas al vi la deserton.»</p> - -<p>Mi premis lian manon; S<sup>ino</sup> Simons kaj ŝia filino sin deturnis kun -abomeno. Ili persistis konsideri lin kiel kunkulpulon de la rabistoj. -La simplanima hometo ne estis tiel malica. Li sciis nur kanti siajn -preĝojn, varti siajn bestetojn, vendi sian rikoltaĵon, enkasigi la<!-- p. 88 --> -enspezojn de la monaĥejo kaj vivi en paco kun ĉiuj. Lia inteligento -estis malvasta, lia scio nenia, lia konduto senkulpa kiel tiu de bone -muntita maŝino. Mi ne kredas, ke li sciis malkonfuzi klare la bonon -de la malbono, kaj ke li vidis grandan diferencon inter ŝtelisto kaj -honestulo. Lia saĝo konsistis manĝi kvar manĝojn ĉiutage, kaj -trinki vinon tiel singardeme, kiel fiŝo trinkas akvon. Li estis, -cetere, unu el la plej bonaj monaĥoj el sia kunfrataro.</p> - -<p>Mi honoris la donacon alportitan de li. Tiu kvazaŭ sovaĝa mielo -similis al tiu, kiun vi manĝas en Francujo, kiel viando de kapreolo -similas al tiu de ŝafido. Ŝajnis, kvazaŭ la abeloj estus -distilintaj en nevidebla aparato ĉiujn parfumojn de la monto. Mi -forgesis, manĝante mian mielpanon, ke mi havas nur unu monaton por -trovi dek kvin mil frankojn aŭ morti.</p> - -<div class="illustration"> -<img width="822" height="512" src="images/imag095.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>La monaĥo, siavice, petis de ni la permeson, sin refreŝigi iomete, -kaj ne atendinte respondon, li prenis la pokalon, kaj ĝin plenigis. -Li trinkis intersekve por la sano de ĉiu el ni. Kvin aŭ ses -rabistoj, altiritaj de la videmo, enŝoviĝis en la ĉambron. Li -alparolis ilin per iliaj nomoj, kaj trinkis por ĉiu el ili, pro -justecemo. Mi malbenis baldaŭ lian viziton. Unu horo post lia -alveno, duono de la bando sidis laŭronde ĉirkaŭ nia tablo. Pro la -foresto de l’ Reĝo, kiu ripozis en sia skribejo, la rabistoj venis, -unu post alia, konatiĝi pli bone kun ni. Unu proponis al ni siajn -servojn, la alia alportis ion al ni, alia eniĝis sen preteksto kaj -sen ĝeno, kiel homo, kiu sentas sin dome. La plej senceremoniaj -petis min amike, ke mi rakontu al ili nian historion; la plej -timemaj staris post siaj kamaradoj kaj puŝis ilin laŭgrade ĝis -ni. Kelkaj, satiĝinte de nia aspekto, kuŝiĝis sur la herbon kaj -ronkis nekokete apud Mary-Ann. Kaj la puloj grimpis senĉese, kaj -la ĉeesto de iliaj antaŭaj mastroj igis ilin tiel maltimemaj, ke -mi surprizis du aŭ tri sur la dorso de mia mano. Neeble disputi al -ili la paŝtorajton: mi ne estis plu homo, sed komunuma paŝtejo. -Tiumomente, mi estus volonte doninta la tri plej belajn vegetaĵojn -de mia herbaro kontraŭ horkvarono da soleco. S<sup>ino</sup> Simons kaj ŝia -filino estis tro diskretaj por sciigi al mi siajn<!-- p. 89 --><!-- p. 90 --> impresojn, sed -ili pruvis, per kelkaj nevolaj eksaltoj, ke ni pensas tute idente. -Eĉ mi ekvidis inter ili malesperan rigardon, kiu signifas klare: -la ĝendarmoj liberigos nin de la rabistoj, sed kiu forprenos de -ni la pulojn? Tiu muta plendo vekis kavaliran senton en mia koro. -Mi suferis kun submetiĝo, sed vidi la turmenton de Mary-Ann, tio -superis miajn fortojn. Mi stariĝis decideme kaj diris al niaj -ĝenantoj:</p> - -<p>«Foriru vi ĉiuj! La Reĝo loĝigis nin ĉi tien, por ke ni vivu -trankvile ĝis la alveno de nia reaĉetpago. La luprezo estas sufiĉe -alta, por ke ni rajtu resti solaj. Ĉu vi ne hontas amasiĝi ĉirkaŭ -tablo, kiel parazitaj hundoj? Vi havas nenion por fari ĉi tie. Ni -ne bezonas vin; ni bezonas, ke vi ne ĉeestu. Ĉu vi kredas, ke ni -povas forkuri? Tra kie? Tra la akvofalo? Aŭ tra la skribejo de l’ -Reĝo? Lasu nin do trankvilaj. Korfuano, forpelu ilin eksteren, kaj -mi helpos cin, se ci volos!»</p> - -<p>Mi aldonis la agon al la parolo. Mi puŝis la malrapidantojn, -mi vekis la dormantojn, mi skuis la monaĥon, mi altrudis al la -Korfuano, ke li helpu min, kaj baldaŭ la rabista brutaro, armita -per ponardoj kaj pistoloj, cedis al ni la lokon kun ŝafeca obeemo, -kvankam baraktante, marŝante per malgrandaj paŝoj, kontraŭstarante -per la ŝultroj kaj returnante la kapon, laŭ la maniero de la -lernantoj, kiujn oni pelas al la studoĉambro, kiam sonoris la fino -de la ludotempo.</p> - -<p>Fine ni restis solaj, kun la Korfuano. Mi diris al S<sup>ino</sup> Simons: -«Sinjorino, nun ni estas dome. Ĉu plaĉas al vi, ke ni dupartigu la -loĝejon? Mi bezonas nur anguleton por starigi mian tendon. Malantaŭ -tiuj arboj, mi estos ne tro malbone, kaj al vi apartenos la tuta -cetero. Vi havos la fonton apud vi, kaj tiu proksimeco ne ĝenos vin, -ĉar la akvo defalas ja kaskade sur la deklivon de l’ monto».</p> - -<p>Mia propono estis akceptata iom malbonvole. La sinjorinoj estus -dezirintaj konservi ĉion por si kaj sendi min dormi inter la -rabistoj. Vere estas, ke la Brita <i>cant</i> ricevus kontentigon per tiu -disiĝo, sed<!-- p. 91 --> mi estus perdinta la vidon al Mary-Ann. Kaj cetere, -mi estis tute decidinta, dormi malproksime de la puloj. La Korfuano -apogis mian proponon, kiu faciligis al li la observadon. Li havis -ordonon, gardi nin nokte kaj tage. Oni interkonsentis, ke li dormos -apud mia tendo. Mi postulis, ke distanco da ses Anglaj futoj nin -apartigu.</p> - -<p>Post konkludo de l’ traktato, mi instalis min en angulo por ekĉasi -mian intiman ĉasaĵon. Sed mi estis ĵus blovinta la unuan <i>halali</i>, -kiam la videmuloj reaperis ĉe la horizonto, sub la preteksto, -alporti al ni la tendojn. S<sup>ino</sup> Simons aŭdigis laŭtajn kriegojn, -vidante, ke ŝia domo konsistas el simpla tendo el maldelikata felta -ŝtofo, faldita laŭmeze, fiksita tere ĉe la ekstremaĵoj, kaj -malfermita al la vento ambaŭflanke. La Korfuano ĵuris, ke ni estos -loĝigitaj kiel princoj, escepte en okazo de pluvo aŭ de forta -vento. La tuta trupo komencis planti la palisetojn, starigi niajn -litojn kaj alporti la kovrilojn. Ĉiu lito konsistis el tapiŝo, -kovrita per dika mantelo el kaprinfelto. Je la sesa, la Reĝo venis -kontroli persone, ĉu io mankas al ni. S<sup>ino</sup> Simons, pli furioza ol -iam, respondis, ke ĉio mankas al ŝi. Mi postulis formale la elpelon -de ĉiuj neutilaj vizitantoj. La Reĝo starigis severan regularon, -kiun oni obeis neniam. Disciplino estas Franca vorto tre malfacile -tradukebla en la Grekan.</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="371" height="203" src="images/imag098.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>La Reĝo kaj liaj regatoj foriris je la sepa, kaj oni alportis al -ni vespermanĝon. Kvar torĉoj el rezina ligno lumigis la tablon. -Ilia ruĝa kaj fumoza lumo kolorigis strange la iom paliĝintan -vizaĝon de F<sup>ino</sup> Simons. Ŝiaj okuloj ŝajnis estingiĝi kaj -refajriĝi en la fundo de la orbitoj, kiel la eklipsaj lumturoj. Ŝia -voĉo, rompita pro laceco, reprenis intermite strangan forton. Dum mi -aŭskultis ŝin, mia spirito vagadis en la supernatura mondo, kaj al -mi sin prezentis rememoroj, mi ne scias kiaj, de ĥimeraj rakontoj. -Najtingalo ekkantis, kaj al mi ŝajnis, kvazaŭ ĝia arĝentsona -kanto flirtadas ĉe la lipoj de Mary-Ann. Sed la tago estis rompinta -niajn fortojn, kaj mi mem, kiu donis al vi brilajn pruvojn pri mia -apetito, ekkonis baldaŭ, ke mi malsatas nur pri dormo. Mi deziris -bonvesperon al la sinjorinoj, kaj foriĝis sub mian tendon.<!-- p. 92 --> Tie, mi -forgesis tuj najtingalon, danĝeron, reaĉeton, pikvundojn; mi fermis -la okulojn por duobla ŝloso, kaj ekdormis.</p> - -<p>Terura pafado vekis min subite. Mi leviĝis tiel rapide, ke mia -kapo ektuŝegis unu el la palisoj de mia tendo. En la sama momento, -mi aŭdis du virinajn voĉojn, kiuj krias: «Ni estas savitaj! La -ĝendarmoj!» Mi vidis du aŭ tri fantomojn, kiuj kuris konfuze tra -la nokto. Pro ĝojo, pro emocio, mi kisis la unuan ombron, kiu pasis -apud mi: ĝi estis la Korfuano.</p> - -<div class="left-illustration"> -<img width="211" height="352" src="images/imag098a.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>«Haltu! kriis li; kien vi kuras, volu diri?</p> - -<p>—Hundo ŝtelisto, respondis mi viŝante mian buŝon, mi iras por -vidi, ĉu la ĝendarmoj estos baldaŭ pafmortigintaj la lastan el -ciaj kamaradoj».</p> - -<p>S<sup>ino</sup> Simons kaj ŝia filino, gvidite de mia voĉo, alvenis apud -nin. La Korfuano diris:</p><!-- p. 93 --> - -<p>«La ĝendarmoj ne vojaĝas hodiaŭ. Estas la Ĉieliro kaj la 1<sup>a</sup> de -majo: duobla festo. La bruo, kiun vi aŭdis, estas la signalo por -la ĝojadoj. Estas pli ol noktomezo; ĝis morgaŭ je la sama horo, -niaj kunuloj trinkos vinon, manĝos viandon, dancos la <i>romaikon</i> kaj -bruligos pulvon. Se vi volus rigardi tiun belan spektaklon, vi farus -plezuron al mi. Mi gardus vin pli agrable apud la rostaĵo, ol ĉe la -fonto.</p> - -<p>—Vi mensogas! diris S<sup>ino</sup> Simons. Ĝi estas la ĝendarmoj!</p> - -<p>—Ni iru por vidi», aldonis Mary-Ann.</p> - -<p>Mi sekvis ilin. La bruego estis tia, ke ĉiu provo por dormi estus -perdita peno. Nia gvidanto kondukis nin tra la skribejo de l’ Reĝo, -kaj ni vidis la tendaron de la ŝtelistoj, lumigitan kvazaŭ pro -dombrulo. Tutaj pinoj flamis, de loko al loko. Kvin aŭ ses grupoj, -sidantaj ĉirkaŭ la fajro, rostis ŝafidojn trapikitajn de bastonoj. -Meze de l’ amaso, vico de dancantoj serpentiris malrapide kun -akompano de terura muziko. Pafoj estis delasataj al ĉiuj direktoj. -Unu venis al ni, kaj mi aŭdis kuglon siblantan je kelkaj coloj de -mia orelo. Mi petis la sinjorinojn, ke ili rapidu, esperante, ke apud -la Reĝo ni estos pli malproksime de la danĝero. La Reĝo, sidante -sur sia eterna tapiŝo, prezidis solene la amuziĝon de sia popolo. -Ĉirkaŭ li, la vinsakoj malpleniĝis kiel simplaj boteloj; la -ŝafidojn oni distranĉis kiel perdrikojn; ĉiu kunmanĝanto prenis -femuron aŭ ŝultron, kaj forportis ĝin per plena mano. La orkestro -konsistis el surda tambureto kaj kriema <i>flaĝoleto</i>: la tambureto -estis surdiĝinta pro ofta aŭdado al la flaĝoleto. La dancantoj -estis formetintaj siajn ŝuojn por esti pli facilmovaj. Ili agitiĝis -surloke kaj krakigis siajn ostojn laŭtakte, aŭ proksimume. De tempo -al tempo, unu forlasis la balon, englutis pokalon da vino, demordis -ion el peco da viando, ellasis pafon, kaj reiris al la danco. Ĉiuj, -escepte la Reĝo, trinkis, manĝis, kriegis, saltis: mi ne vidis eĉ -unu ridanta.</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="376" height="474" src="images/imag100.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Haĝi-Stavros pardonpetis ĝentile, ke oni vekis nin.</p> - -<p>«Ne mi estas kulpa, diris li, sed la kutimo. Se la 1<sup>a</sup> de majo<!-- p. 94 --> -pasus sen pafoj, tiuj bonuloj ne kredus, ke la printempo revenis. Mi -havas ĉi tie nur simplanimajn homojn, edukitajn en la kamparo kaj -kore ligitaj al la malnovaj moroj de la lando. Mi edukas ilin, kiel -eble plej bone mi povas, sed mi mortos antaŭ ol esti civilizinta -ilin. La homojn oni ne povas refandi en unu tago, kiel manĝilojn -el arĝento. Mi mem, tia, kian vi min vidas, mi trovis iam plezuron -en tiuj maldelikataj amuzoj; mi trinkis kaj dancis tutsame, kiel iu -alia. Mi ne konis la Eŭropan civilizecon: kial do mi tiel malfrue -komencis vojaĝi? Mi donus multon por esti juna kaj havi nur<!-- p. 95 --><!-- p. 96 --> -kvindek jarojn. Mi havas reformemajn ideojn, kiuj estos neniam -plenumataj, ĉar kiel Aleksandro, mi vidas min sen heredonto inda je -mi. Mi revas pri nova organizo de rabado, sen malordo, sen agitado, -sen bruo. Sed mi ne estas helpata. Mi devus havi precizan liston -de ĉiuj loĝantoj de la reĝolando, kun la proksimuma etato de -iliaj moveblaj kaj nemoveblaj posedaĵoj. Pri la fremduloj, kiuj -elŝipiĝas en Grekujon, agento instalita en ĉiu havenurbo konigus -al mi iliajn nomojn kaj vojaĝplanon, kaj, laŭeble, ilian riĉecon. -Tiamaniere, mi scius, kiom ĉiu povas doni al mi; mi ne havus plu la -riskon, peti tro malmulte. Mi starigus, sur ĉiun vojon, gvardion da -puraj, bone edukitaj kaj bele vestitaj oficistoj; por kio utilas do, -timigi per malagrabla eksteraĵo kaj malafabla mieno? En Francujo -kaj en Anglujo mi vidis ŝtelistojn elegantajn, eĉ supermezure -elegantajn: ĉu pro tio ili malpli prosperigis sian negocon?</p> - -<div class="illustration"> -<img width="480" height="794" src="images/imag101.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>«De ĉiuj miaj subuloj mi postulus ĉarmajn manierojn, precipe de -la oficistoj en la fako de arestadoj. Por distingaj kaptitoj, kiel<!-- p. 97 --> -vi, mi havus komfortajn loĝejojn en saniga aero, kun ĝardenoj. Kaj -ne kredu, ke tio kostus pli kare al ili: tute kontraŭe! Se ĉiuj, -kiuj vojaĝas en la reĝlando, alvenus senmanke en miajn manojn, mi -povus taksi ĉiun pasanton po sensignifa monsumo. Ĉiu indiĝeno -kaj ĉiu alilandulo donu al mi nur unu kvaronon pro cento el sia -posedaĵo; mi profitos pro ilia multeco. Tiam, la rabado estos nur -simpla imposto de cirkulado; imposto justa, ĉar ĝi estos proporcia; -imposto normala, ĉar ĝi estis ĉiam kolektata, depost la heroaj -tempoj. Ni plisimpligos ĝin, se bezone, per jarabonoj. Kontraŭ -sumo, pagita unufoje en la jaro, la indiĝenoj ricevos paspermeson, -kaj la alilanduloj, stampon sur sian pasporton. Vi kontraŭparolos, -ke, laŭ la konstitucio, neniu imposto povas esti starigata sen -voĉdono de ambaŭ ĉambroj. Ha! sinjoro, se mi havus la tempon! Mi -aĉetus la tutan senaton; mi balotus deputitan ĉambron tute mian! -La leĝo estus tuj akceptita: se bezone, oni kreus ministrejon de la -ĉefvojoj. Tio kostus al mi du aŭ tri milionojn pro fondaj elspezoj: -sed en kvar jaroj mi retrovus mian antaŭpagon..., kaj plie mi zorgus -senpage pri la konservo de la vojoj!»</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="293" height="478" src="images/imag102.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Li sopiris solene, kaj daŭrigis: «Vi vidas, kun kia konfido mi -rakontas al vi miajn aferojn. Ĝi estas malnova kutimo, kiun mi -forlasos neniam. Mi vivis ĉiam ne nur en la libera aero, sed en -la hela taglumo. Nia profesio estus malhonoriga, se oni praktikus -ĝin kaŝite. Mi ne kaŝas min, ĉar mi timas neniun. Kiam vi legos -en la ĵurnaloj, ke oni min serĉas, diru decideme, ke tio estas -parlamenta fikcio: oni scias ĉiam, kie mi estas. Mi timas nek la -ministrojn, nek la armeon, nek la tribunalojn. Ĉiuj ministroj scias, -ke per unu gesto mi povas ŝanĝi la kabineton. La armeo staras por -mi: ĝi liveras al mi la rekrutojn, kiujn mi bezonas. Soldatojn mi -prunteprenas de ĝi, oficirojn mi redonas. Pri la sinjoroj juĝistoj, -ili konas miajn sentojn al ili. Ilin mi ne estimas, sed plendas. -Malriĉaj kaj malbone pagataj,—oni ne povas postuli, ke ili estu -honestaj. Mi nutradas kelkajn el ili, mi vestadas kelkajn aliajn; mi<!-- p. 98 --> -pendigis tre malmultajn en mia vivo: mi estas do bonfarinto al la -juĝistaro.»</p> - -<p>Per majesta gesto li montris al mi la ĉielon, la maron kaj la -landon: «Ĉio tio, diris li, estas mia. Kiu ajn spiras en la -reĝlando, obeas min pro timo, amikeco aŭ admiro. Mi plorigis -multajn okulojn, kaj tamen ne ekzistas unu patrino, kiu ne volus -havi filon similan al Haĝi-Stavros. Tago venos, kiam la doktoroj -de via speco skribos mian historion, kaj la insuloj de l’ Insularo -interdisputos pri la honoro esti vidinta mian naskiĝon. Mia portreto -estos en la dometoj, kune kun la sanktaj bildoj, kiujn oni aĉetas -sur monto Atos. En tiu tempo, la idoj de mia filino, eĉ se ili estos -regantaj princoj, parolos fierege pri sia praavo, la Reĝo de la -montoj!»</p> - -<p>Eble vi ridos pri mia Germana simpleco; sed parolo tiel stranga -kortuŝis min profunde. Mi admiris kontraŭvole tiun grandecon en la -krimo. Mi ne estis, ĝis tiam, renkontinta majestan kanajlon. Tiu -diabla homo, kiu estis senkapigonta min je la fino de l’ monato, -inspiris al mi kvazaŭ respekton. Lia granda marmora vizaĝo, serena -meze de l’ orgio, ŝajnis al mi kiel la nefleksebla eksteraĵo de la -fatalo. Mi ne povis deteni min de la respondo: «Jes, vi estas vere -Reĝo.»</p> - -<p>Li respondis ridetante:</p> - -<p>«Efektive, ĉar mi havas ja flatantojn, eĉ inter miaj malamikoj. -Ne protestu! Mi scias legi sur la vizaĝoj, kaj vi rigardis min -tiumatene kiel homon, kiun oni deziras vidi pendigita.</p> - -<p>—Ĉar vi petas sincerecon de mi, mi konfesas, ke mi sentis ekmovon -al kolero. Vi petis de mi supermezuran reaĉetmonon. Preni cent -mil frankojn de tiuj sinjorinoj, kiuj ilin posedas, estas afero -natura kaj apartenanta al via metio; sed ke vi postulas dek kvin mil -frankojn de mi, kiu havas nenion, pri tio mi neniam konsentos.</p> - -<p>—Tamen, nenio estas pli simpla. Ĉiuj alilanduloj, kiuj venas en -nian landon, estas riĉaj, ĉar la vojaĝo estas multekosta. Vi -pretendas,<!-- p. 99 --> ke vi ne vojaĝas per propra elspezo; mi volas vin kredi. -Sed tiuj, kiuj sendis vin ĉi tien, donas al vi almenaŭ tri aŭ kvar -mil frankojn ĉiujare. Se ili faras tiun elspezon, ili havas siajn -motivojn, ĉar oni faras nenion pro nenio. Vi figuras do, laŭ ili, -kapitalon da sesdek ĝis okdek mil frankoj. Do, se ili reaĉetos vin -por dek kvin mil, ili havos profiton.</p> - -<p>—Sed la institucio, kiu min pagas, ne havas kapitalon; ĝi havas -nur jarenspezojn. La budĝeto de la Botanika Ĝardeno estas fiksita -ĉiujare de la Senato; ĝiaj rimedoj estas malgrandaj; neniam oni -antaŭvidis tian okazon; mi ne scias, kiel klarigi al vi... vi ne -povas kompreni....</p> - -<p>—Kaj eĉ se mi komprenus, interrompis li kun fierega tono, ĉu -vi kredas, ke mi tion reprenus, kion mi diris? Miaj paroloj estas -leĝoj; se mi volas, ke oni respektu ilin, mi ne devas ilin malobei -mem.</p> - -<div class="left-illustration"> -<img width="218" height="334" src="images/imag106.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>—Mi havas la rajton esti maljusta; mi ne havas la rajton esti -cedema. Miaj maljustaĵoj malutilas nur al la ceteraj; unu cedo min -perdus. Se oni scius min fleksebla, miaj kaptitoj serĉus preĝojn -por min venki anstataŭ serĉi monon por min pagi. Mi ne estas unu -el viaj Eŭropaj rabistoj, kiuj miksas rigorecon kun grandanimeco, -teorion kun nesingardemo, senkaŭzan kruelecon kun nepardonebla -kortuŝiĝo, por finiĝi malprudente sur la eŝafodo. Mi diris -publike, ke mi havos dek kvin mil frankojn aŭ vian kapon. Faru, kion -vi povos; sed, laŭ unu aŭ alia maniero, mi estos pagata. Aŭskultu: -en 1854, mi kondamnis du knabinojn, samaĝajn kiel mia kara Fotini. -Ili direktis plorante la brakojn al mi, kaj iliaj krioj sangadigis -mian patran koron. Vasili, kiu mortigis ilin, malsukcesis pli ol -unu fojon: lia mano tremis. Kaj tamen mi restis nefleksebla, ĉar -la reaĉeto ne estis pagita. Ĉu vi kredas, ke post tio mi pardonos -al vi? Por kio utilis al mi, ke mi mortigis ilin, la kompatindajn -kreitaĵojn, se oni ekscius, ke mi forsendis vin senpage?»</p> - -<p>Mi klinis la kapon, ne trovante unu vorton por respondi. Mi estis -milfoje prava; sed mi sciis kontraŭmeti nenion al la senkompata<!-- p. 100 --> -logiko de la maljuna turmentisto. Li fortiris min el mia pripensoj -per amika manfrapo sur la ŝultron: «Kuraĝon, diris li al mi. Mi -vidis la morton el pli proksime ol vi, kaj mi fartas kiel kverko. -Dum la milito de Liberigo, Ibrahim mortpafigis min de sep Egiptoj. -Ses kugloj perdiĝis; la sepa tuŝis mian frunton ne penetrante. -Kiam la Turkoj venis por relevi mian kadavron, mi estis malaperinta -en la fumo. Vi vivos eble pli longe, ol vi kredas. Skribu al ĉiuj -viaj Hamburgaj amikoj. Vi ricevis edukon: doktoro devas havi amikojn -por pli ol dek kvin mil frankoj. Miaflanke, mi dezirus ĝin. Mi ne -malamas vin; neniam vi malutilis al mi; via morto kaŭzus al mi -neniun plezuron, kaj estas agrable al mi, konfidi, ke vi trovos la -rimedojn por pagi per mono. Atendante, iru ripozi kun la sinjorinoj. -Miaj viroj trinkis iomete tro, kaj ili rigardas la Anglinojn -per okuloj, kiuj promesas nenion bonan. Tiuj plendinduloj estas -kondamnitaj je severmora vivo, kaj ili ne estas sepdekjaraj, kiel mi. -En ordinara tempo, mi kvietigas ilin per lacigo; sed post unu horo, -se la fraŭlino restus ĉi tie, mi respondus pri nenio.»</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="306" height="361" src="images/imag107.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Efektive, minaca rondo formiĝis ĉirkaŭ Mary-Ann, kiu konsideris -tiujn strangajn vizaĝojn kun naiva videmo. La rabistoj, kaŭrante -antaŭ ŝi, interparolis laŭte unu en la orelon de alia, kaj -laŭdis ŝin per terminoj, kiujn ŝi feliĉe ne komprenis. La -Korfuano, kiu estis rekaptinta la perditan tempon, prezentis al ŝi -pokalon da vino, kiun ŝi forpuŝis fiere, kaj kiu respruĉis sur la -ĉeestantaron. Kvin aŭ ses drinkuloj, pli ekscititaj ol la ceteraj, -puŝis unu alian,<!-- p. 101 --> baraktis, interŝanĝis fortajn pugnofrapojn, -kvazaŭ por sin flamigi kaj kuraĝigi al aliaj heroaĵoj. Mi faris -signon al S<sup>ino</sup> Simons: ŝi leviĝis kun sia filino. Sed en la -momento, kiam mi prezentis la brakon al Mary-Ann, Vasili, ruĝa -pro vino, antaŭeniris ŝanceliĝante, kaj faris la geston, ŝin -preni ĉe la talio. Ĉe tiu vido, mi ne scias kia kolervaporo -eniĝis mian cerbon. Mi saltis sur la kanajlon, kaj faris al li -kravaton el miaj dek fingroj. Li metis la manon ĉe sian zonumon, -kaj serĉis palpetante la tenilon de ponardo; sed antaŭ ol li -trovos ion, mi vidis lin fortirita el miaj manoj kaj ĵetita dek -paŝojn malantaŭen, de la granda potenca mano de l’ maljuna Reĝo. -Murmuro bruis en la profundaĵo de la ĉeestantaro. Haĝi-Stavros -plilaŭtigis sian voĉon super la bruo kaj kriis: «Silentu! Montru, -ke vi estas Grekoj, ne Albanianoj!» Li daŭrigis mallaŭte: «Ni, -marŝu rapide; Korfuano, ne forlasu min; sinjoro Germano, diru al la -sinjorinoj, ke mi dormos antaŭ la pordo de ilia ĉambro.»</p> - -<p>Li foriris kun ni, antaŭirata de sia <i>ĉibuĝi</i>, kiu lin forlasis -nek tage nek nokte. Du aŭ tri ebriuloj komencis, lin sekvi: li -forpuŝis ilin maldolĉe. Ni ne estis je cent paŝoj de l’ amaso, -kiam kuglo pasis siblante meze de ni. La maljuna Palikaro eĉ ne -bontrovis deturni la kapon. Li rigardis min ridetante kaj diris -mezvoĉe: «Ni devas indulgi; estas la tago do Ĉieliro.» Survoje, -mi profitis la senatentecon de la Korfuano, kiu faletis ĉiupaŝe, -por<!-- p. 102 --> peti de S<sup>ino</sup> Simons apartan interparolon. «Mi havas, diris -mi, gravan sekreton por sciigi al vi. Permesu, ke mi ŝovu min ĝis -via tendo, dum nia observanto dormos kiel Noaho.»</p> - -<p>Mi ne scias, ĉu tiu Biblia komparo ŝajnis al ŝi malrespektema; sed -ŝi seke respondis, ke, laŭ sia scio, ŝi ne havas sekretojn por -dividi kun mi. Mi insistis; ŝi persistis. Mi diris, ke mi trovis la -rimedon por savi nin ĉiujn senpage. Ŝi direktis al mi malkonfidan -rigardon, konsultis sian filinon, kaj fine konsentis. Haĝi-Stavros -faciligis nian rendevuon, gardante la Korfuanon apud si. Li portigis -sian tapiŝon sur la supraĵon de la kampa ŝtuparo, kiu kondukis al -nia kampadejo, demetis siajn batalilojn apud sia mano, kuŝigis la -<i>ĉibuĝi</i> je sia dekstra flanko kaj la Korfuanon je la maldekstra, -kaj deziris al ni orajn sonĝojn.</p> - -<div class="left-illustration"> -<img width="378" height="247" src="images/imag108.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Mi restis singardeme sub mia tendo ĝis la momento, kiam tri -malkonfuzaj ronkadoj certigis al mi, ke niaj gardantoj dormas. La -bruo de la festo estingiĝis notinde. Nur du aŭ tri malfruantaj -pafiloj interrompis de tempo al tempo la noktan silenton. Nia najbaro -la najtingalo daŭrigis trankvile sian komencitan kanton. Mi rampis -laŭlonge de la arboj ĝis la tendo de S<sup>ino</sup> Simons. La patrino -kaj la filino atendis min sur la malseka herbo: la Anglaj<!-- p. 103 --> moroj -malpermesis al mi la eniron en ilian dormoĉambron.</p> - -<p>«Parolu, sinjoro, diris al mi S<sup>ino</sup> Simons; sed rapidu. Vi scias, -kiom ni bezonas ripozon.»</p> - -<p>Mi respondis sentime: «Sinjorino, tio, kion mi havas por diri al vi, -valoras ja unu horon da dormo. Ĉu vi volas esti liberaj post tri -tagoj?</p> - -<p>—Sed, sinjoro, tiaj ni estos morgaŭ: se ne, Anglujo ne estus plu -Anglujo! Mi konjektas, ke Dimitri informis mian fraton ĉirkaŭ la -kvina; mia frato vidis nian senditon je la horo de l’ vespermanĝo; -oni donis la ordonojn antaŭ la nokto; la ĝendarmoj ekiris, kion -ajn diris la Korfuano, kaj ni estos liberigitaj morgaŭ antaŭ nia -matenmanĝo.</p> - -<p>—Ni ne trompu nin per iluzioj; urĝas. Mi ne konfidas al la -ĝendarmaro; niaj venkintoj parolas pri ĝi tro malserioze, por ĝin -timi. Mi ĉiam aŭdis, ke, en ĉi tiu lando, ĉasanto kaj ĉasaĵo, -ĝendarmo kaj rabisto interkonsentas tre bone. Mi supozas, allaseble, -ke oni sendos kelkajn virojn al nia helpo: Haĝi-Stavros vidos ilin -venantajn, kaj kondukos nin, per kaŝitaj vojoj, en alian rifuĝejon. -Li konas la landon detale; ĉiuj ŝtonegoj estas liaj kunkulpuloj, -ĉiuj arbetaĵoj liaj kunliganoj, ĉiuj valetoj liaj ŝtelkaŝistoj. -Monto Parnis staras por li kontraŭ ni; li estas la Reĝo de la -montoj!</p> - -<p>—Brave, sinjoro! Haĝi-Stavros estas Dio, kaj vi estas lia profeto. -Li estus kortuŝita, se li aŭdus, kun kia admiro vi parolas pri li. -Mi estis jam diveninta, ke vi estas el liaj amikoj, vidante kiel li -manfrapis vian ŝultron kaj parolis al vi konfidencie. Ĉu ĝi ne -estas li, kiu sugestis al vi la planon de fugo, kiun vi nun proponas -al ni?</p> - -<p>—Jes, sinjorino, li estas; aŭ pli ĝuste, ĝi estas lia -korespondado. Tiumatene, dum li diktis siajn leterojn, mi trovis la -senmankan rimedon por liberigi nin senpage. Volu skribi al sinjoro -via frato, ke li kolektu sumon da cent dek kvin mil frankoj, cent por -via reaĉeto, dek kvin por la mia, kaj li sendu ilin ĉi tien, kiel -eble plej baldaŭ, per konfidinda homo, per Dimitri.</p><!-- p. 104 --> - -<p>—Per via amiko Dimitri, al via amiko la Reĝo de la montoj? Belan -dankon, mia kara sinjoro! Tia estas la pago, kontraŭ kiu ni estos -liberigataj senpage!</p> - -<p>—Jes, sinjorino. Dimitri ne estas mia amiko, kaj Haĝi-Stavros -senkapigus min sen ia skrupulo. Sed mi daŭrigas: interŝanĝe kun la -mono, vi postulos, ke la Reĝo subskribu al vi ricevateston.</p> - -<p>—Tio estos por ni utila bileto!</p> - -<p>—Kun tiu bileto, vi reprenos viajn cent dek kvin mil frankojn, ne -perdante unu centimon, kaj vi tuj vidos, kiamaniere.</p> - -<p>—Bonan nokton, sinjoro. Ne faru la penon, paroli plue. De la -momento, kiam ni elŝipiĝis en tiun feliĉigan landon, ĉiuj nin -friponis. La doganistoj de Pireo nin friponis; la veturigisto, kiu -nin kondukis Atenon, nin friponis; nia gastigisto nin friponis; nia -publika servisto, kiu ne estas via amiko, ĵetis nin en la manojn de -la ŝtelistoj; ni renkontis respektindan monaĥon, kiu dividis niajn -propraĵojn kun la ŝtelistoj; ĉiuj tiuj sinjoroj, kiuj trinkas -ĉi supre, estas ŝtelistoj; tiuj, kiuj dormas apud nia pordo por -nin protekti, estas ŝtelistoj; vi estas la sola honestulo, kiun ni -renkontis en Grekujo, kaj viaj konsiloj estas la plej bonaj en la -mondo; sed bonan nokton, sinjoro; bonan nokton!</p> - -<p>—Je l’ nomo de la ĉielo, sinjorino!... Mi ne pledos por mi; pensu -pri mi, kion vi volos. Sed lasu min nur diri al vi, kiamaniere vi -reprenos vian monon.</p> - -<p>—Kiel do vi volas, ke mi ĝin reprenu, se la tuta ĝendarmaro de -la reĝlando ne estas kapabla repreni nin mem? Ĉu Haĝi-Stavros -ne estas ja la Reĝo de la montoj? Ĉu li ne konas plu kaŝitajn -vojojn? Ĉu la valetoj, la arbetaroj, la ŝtonegoj ne estas plu liaj -ŝtelkaŝistoj kaj liaj kunkulpuloj? Bonan nokton, sinjoro; mi donos -ateston pri via fervoro; mi diros al la rabistoj, ke vi plenumis -ilian komision; sed, unu fojon por ĉiuj, bonan nokton!»</p> - -<div class="left-illustration"> -<img width="170" height="340" src="images/imag112.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>La bona sinjorino puŝis min ĉe la ŝultroj, kriante bonan nokton -tiel akratone, ke mi tremis, ke ŝi vekos niajn gardantojn, kaj mi -rifuĝis malgaje sub mian tendon. Kia tago, sinjoro! Mi entreprenis<!-- p. 105 --> -resumi ĉiujn okazaĵojn, kiuj hajlis sur mian kapon depost la horo, -kiam mi foriris el Ateno por serĉadi la <i>boryana variabilis</i>. La -renkonton kun la Anglinoj, la belajn okulojn de Mary-Ann, la pafilojn -de la rabistoj, la hundojn, la pulojn, Haĝi-Stavros, dek kvin mil -frankojn pagotajn, mian vivon kontraŭ tiu prezo, la orgion de la -Ĉielira tago, la kuglojn siblantajn apud miaj oreloj, la ebrian -vizaĝon de Vasili, kaj, por plenfini la feston, la maljustaĵojn de -S<sup>ino</sup> Simons! Post tiom da malfeliĉoj, mi bezonis ankoraŭ esti -konsiderata mem kiel ŝtelisto! La dormo, kiu konsolas pri ĉio, -ne alportis helpon al mi. Mi estis lacegigita de la fariĝoj, kaj -la forto mankis al mi por dormo. La tago leviĝis dum miaj doloraj -meditoj. Mi sekvis per malvigla okulo la sunon, kiu supreniris super -la horizonto. Konfuzaj bruoj postvenis iom post iom la silenton de -la nokto. Mi ne havis la kuraĝon rigardi mian horloĝon pri la -horo, aŭ deturni la kapon por vidi, kio okazas ĉirkaŭ mi. Ĉiuj -miaj sentoj estis malakrigitaj pro laceco kaj senkuraĝiĝo. Mi -kredas, ke se oni estus rulinta min malsupren de la monto, mi ne -estus disetendinta la brakojn por min haltigi. En tiu neniiĝo de -miaj kapablecoj, mi havis vizion, kiu devenis samtempe de revo kaj de -halucino, ĉar mi estis nek maldormanta nek dormanta kaj miaj okuloj -estis nek fermitaj nek malfermitaj. Ŝajnis al mi, ke oni estas -enteriginta min vivantan; ke mia tendo el nigra felta ŝtofo estas -florornamita katafalko, kaj ke oni kantas super mia kapo la preĝojn -por la mortintoj. La timo min kaptis; mi volis krii; la parolo haltis -en mia gorĝo aŭ estis superata de la voĉo de la kantistoj. Mi -aŭdis sufiĉe klare la versetojn kaj la respondojn por ekkoni, ke -mia funebra ceremonio estas farata en Greka lingvo. Mi faris fortan -penon por movi mian dekstran brakon: ĝi estis el plombo. Mi etendis -la maldekstran: ĝi cedis facile, ektuŝis la tendon, kaj faligis -ion, kio similas al bukedo. Mi frotas miajn okulojn, mi sidiĝas, -mi ekzamenas tiujn florojn, kiuj falis el la ĉielo, kaj mi ekkonas -en la amaso belegan ekzempleron de la <i>boryana variabilis</i>. Ĝi -mem! Mi tuŝis ĝiajn lobhavajn foliojn, ĝian gamosepalan kalikon, -ĝian<!-- p. 106 --> korolon konsistantan el kvin oblikvaj petaloj kunigitaj ĉe la -bazo de stamena filamento, ĝiajn dek stamenojn, ĝian kvinloĝian -ovarion: mi tenis en la mano la reĝinon de la malvacoj! Sed pro kiu -hazardo ĝi troviĝis en la fundo de mia tombo? Kaj kiel mi sendos -ĝin, el tiel malproksime, al la Hamburga Botanika Ĝardeno? En tiu -momento, viva doloro atentigis min pri mia dekstra brako. Ŝajnis, -kvazaŭ ĝi estus kaptaĵo de multego da nevideblaj bestetoj. Mi -skuis ĝin per la maldekstra mano, kaj iom post iom ĝi reatingis -sian normalan staton. Ĝi estis portinta mian kapon dum kelkaj horoj, -kaj rigidiĝinta pro la premado. Mi vivis do, ĉar la doloro estas ja -unu el la privilegioj de la vivo! Sed, tiuokaze, kion signifis tiu -funebra kanto, kiu zumis obstine en miaj oreloj? Mi leviĝis. Nia -loĝejo estis en la sama stato, kiel je la antaŭvespero. S<sup>ino</sup> -Simons kaj Mary-Ann dormis profunde. Granda bukedo, sama kiel la -mia, pendis ĉe la supraĵo de ilia tendo. Mi memoris fine, ke la -Grekoj kutimas ornami ĉiujn domojn per floroj dum la nokto al la 1<sup>a</sup> -de majo. Tiuj bukedoj kaj la <i>boryana variabilis</i> devenis do de la -donacemo de la Reĝo.</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="481" height="254" src="images/imag113.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>La funebra kanto daŭris min persekuti. Mi supreniris la ŝtuparon, -kiu kondukas al la skribejo de Haĝi-Stavros, kaj mi ekvidis -spektaklon pli kuriozan ol ĉion, kio min mirigis la antaŭtagon. -Altaro estis starigita sub la reĝa abio. La monaĥo, vestita per -belegaj ornamoj, prikantis la Diservon kun impona indeco. Niaj -drinkuloj de la pasinta nokto, unuj starante, aliaj surgenue en -la polvo, ĉiuj religie senĉapiĝinte, estis metamorfozitaj en -sanktuletojn: unu kisis pie bildon pentritan sur lignotabuleto, alia -signadis sin kruce,<!-- p. 107 --> seninterrompe kaj kvazaŭ pro pagita tasko; -la plej fervoraj ĵetis la frunton teren kaj balais la polvon per -siaj haroj. La juna <i>ĉibuĝi</i> de l’ Reĝo cirkaŭiris tra la vicoj -portante pleton kaj dirante: «Donu almozon! kiu donacas al la -Eklezio, tiu pruntas al Dio.» Kaj la centimoj pluvis antaŭ li, -kaj la hajlobruo de kupro falanta sur kupron akompanis la voĉon -de l’ pastro kaj la kantojn de la ĉeestantoj. Kiam mi alvenis -ĉe la kunsidantajn preĝantojn, ĉiu el ili salutis min kun -diskreta afableco, kiu memorigis la unuajn epokojn de la Eklezio, -Haĝi-Stavros, kiu staris apud la altaro, faris lokon al mi ĉe sia -flanko. Li tenis grandan libron en la mano, kaj imagu, kiel mi miris -vidante, ke li psalmokantas altavoĉe la legotaĵojn. La rabisto -diris la meson! Li estis ricevinta dum sia juneco la duan el la -minoraj ordenoj, li estis <i>anagnosto</i>, t. e. lektoro. Kun unu plia -grado, li estus desorĉisto kaj havus la povon forpeli la demonojn! -Certe, sinjoro, mi ne estas unu el tiuj vojaĝantoj, kiuj miras pri -ĉio, kaj mi praktikas sufiĉe energie la devizon <i>nil admirari</i>, sed -mi restis tute mirigita kaj sufokiĝinta, ĉe tiu stranga ceremonio. -Vidante la genufleksojn, aŭdante la preĝojn, oni povis supozi, ke -la agantoj estas kulpaj nur pro iom da idoladorado. Ilia fido ŝajnis -viva, kaj ilia konvinko, profunda; sed mi, vidinte ilin laborantajn,<!-- p. 108 --> -kaj sciante kiel malmulte kristanaj ili estas tiaokaze, ne povis -malhelpi min, memdemandi: «Kiun oni trompas ĉi tie?»</p> - -<div class="left-illustration"> -<img width="227" height="439" src="images/imag114.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>La Diservo daŭris ĝis kelkaj minutoj post tagmezo. Unu horon poste, -la altaro estis malaperinta, la rabistoj drinkis denove, kaj la -«bona maljunulo» konkuris kun ili.</p> - -<p>Haĝi-Stavros vokis min aparten, kaj demandis min, ĉu mi skribis. Mi -promesis, ke mi faros ĝin tuj, kaj li donigis al mi kanojn, inkon -kaj paperon. Mi skribis al John Harris, al Kristodulo, kaj al mia -patro. Mi petegis Kristodulon, ke li sin intermetu ĉe sia maljuna -kamarado, kaj diru al li, kiel nekapabla mi estas, trovi dek kvin mil -frankojn. Mi rekomendis min al la kuraĝo kaj inventemo de Harris, -kiu ne estis homo, kiu lasas amikon en embaraso. «Se iu povas min -savi, skribis mi al li, ĝi estas vi. Mi ne scias, kiel vi faros, sed -mi esperas en vi per mia tuta animo: vi estas tiel granda frenezulo! -Mi ne esperas, ke vi trovos dek kvin mil frankojn por min reaĉeti: -estus necese, ilin pruntepreni de S<sup>ro</sup> Mérinay, kiu ne kutimas -prunti. Cetere, vi estas tro Amerikana por akcepti tian negocon. -Agu, kiel plaĉos al vi; ekbruligu la reĝlandon; mi aprobas ĉion -antaŭe; sed ne perdu tempon. Mi sentas, ke mia kapo estas senforta, -kaj ke la prudento povus min forlasi antaŭ la fino de l’ monato.»</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="383" height="410" src="images/imag115.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Al mia malfeliĉa patro, mi gardis min diri, kia estas mia situacio. -Por kio utilus, mortigi lian koron, montrante al li danĝerojn, de -kiuj li ne povas liberigi min? Mi skribis al li, kiel mi kutimis fari -je la unua de ĉiu monato, ke mi fartas bone, kaj ke mi deziras, -ke mia letero trovu la familion sana. Mi aldonis, ke mi vojaĝas -surmonte,<!-- p. 109 --> ke mi trovis la <i>boryana variabilis</i> kaj junan Anglinon -pli belan kaj pli riĉan ol tiu princino Ipsof, kiu memorigis al -ni tian romanon. Mi ne sukcesis ankoraŭ inspiri amon al ŝi, pro -manko de favoraj cirkonstancoj, sed eble mi trovos baldaŭ okazon -por fari al ŝi iun grandan servon, aŭ montri min al ŝi en la -nekontraŭstarebla kostumo de mia onklo Rosenthaler. «Tamen, aldonis -mi kun sento de nevenkebla malgajeco, kiu scias, ĉu mi ne mortos -fraŭlo? En tia okazo, la rolo de Frantz aŭ de Johano-Nikolao estus, -riĉigi la familion. Mia sano estas pli bona ol iam, kaj miaj fortoj -ne estas ankoraŭ difektitaj; sed Grekujo estas perfida lando, kiu -facile faligas eĉ la plej fortikan homon. Se mi estus destinita por -neniam revidi Germanujon kaj perei ĉi tie, pro ia neantaŭvidita -bato, je la<!-- p. 110 --> fino de mia vojaĝo kaj de miaj laboroj, kredu bone, -kara kaj bonega patro, ke mia lasta bedaŭro estus morti malproksime -de mia familio, kaj ke mia lasta penso alflugus vin.»</p> - -<p>Haĝi-Stavros ekvenis en la momento, kiam mi forviŝis larmon, kaj mi -kredas, ke tiu signo de malforteco malutilis al mi en lia spirito.</p> - -<div class="left-illustration"> -<img width="297" height="424" src="images/imag116.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>«Nu, junulo, diris li al mi, kuraĝon! Ne estas ankoraŭ la momento, -plori pri vi mem. Kion, diable! ŝajnas, kvazaŭ vi estus sekvanta -vian enterigiron! La Angla sinjorino ĵus skribis leteron da ok -paĝoj, kaj ŝi ne lasis unu larmon fali en la inkujon. Iru kaj faru -al ŝi societon; ŝi bezonas distraĵon. Ha! se vi estus homo de mia -hardeco! Mi ĵuras al vi, ke en via aĝo kaj en via loko, mi ne estus -restinta longe mallibera. Mia reaĉeto estus pagita antaŭ du tagoj, -kaj mi scias bone, kiu estus doninta la monon. Vi ne havas edzinon?</p> - -<p>—Ne.</p> - -<p>—Nu? Ĉu vi ne komprenas? Reiru al via loĝejo, kaj estu aminda! Mi -liveris al vi belan okazon por riĉiĝi. Se vi ne profitos ĝin, vi -estos mallertulo, kaj se vi ne kalkulos min inter viaj bonfarintoj, -vi estos maldankulo!»</p> - -<p>Mi trafis Mary-Ann kaj ŝian patrinon sidantaj apud la fonto. -Atendante la promesitan ĉambristinon, ili laboris mem por mallongigi -siajn rajdrobojn. La rabistoj estis liverintaj al ili fadenon,<!-- p. 111 --> -aŭ pli ĝustadire ŝnureton, kaj kudrilojn taŭgajn por kudri -veltolon. De tempo al tempo, ili interrompis sian laboron por direkti -rigardon al la domoj de Ateno. Estis ĉagrenige, vidi la urbon -tiel proksima, kaj povi aliri ĝin nur kontraŭ elspezo da cent -mil frankoj! Mi demandis ilin, kiel ili dormis. La sekeco de ilia -respondo pruvis al mi, ke ili tre volonte rezignus mian konversacion. -En tiu momento mi rimarkis por la unua fojo la harojn de Mary-Ann; -ŝi estis sen ĉapelo, kaj, plene lavinte sin ĉe la rivereto, ŝi -lasis sian hararon sekiĝi sub la suno. Mi estus neniam kredinta, -ke unu sola virino povas havi tian kvantegon da silkaj bukloj. -Ŝiaj longaj kastankoloraj haroj falis laŭlonge de la vangoj kaj -malantaŭ la ŝultroj. Sed ili ne pendis malsprite kiel tiuj de ĉiu -ajn virino, kiu ĵus eliris el la bano. Ili kurbiĝis en densaj -ondoj, kiel la surfaco de lageto, kiun frizas la vento. La lumo, -glitante, tra tiu vivanta arbaro, koloris ĝin per dolĉa kaj velura -brilo; ŝia vizaĝo, tiel enkadrigita, similis per ĉiuj trajtoj -al muska rozo. Mi diris al vi, sinjoro, ke mi estis neniam aminta -virinon, kaj certe, mi ne estus elektinta, kiel unuan amatinon, -fraŭlinon, kiu min konsideras kiel ŝteliston. Sed mi povas konfesi, -ne kontraŭdirante min, ke mi estus volinta oferi mian vivon por savi -tiujn belajn harojn el la manoj de Haĝi-Stavros. Mi elpensis subite -planon de riska, sed ne neebla fugo.</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="336" height="157" src="images/imag117.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Nia loĝejo havis du elirejojn: ĝi komunikis kun la skribejo de l’ -Reĝo kaj kun la abismo. Foriri tra la skribejo de Haĝi-Stavros, -estis absurde: ni devus poste trairi la tendaron de la rabistoj -kaj la duan defendan linion, kiun gardas la hundoj. Restis la -abismo. Kliniĝante super ĝi, mi rimarkis, ke la ŝtonego, preskaŭ -vertikala, prezentas sufiĉe da kavaĵoj, da herbotufoj, da arbetoj -kaj da<!-- p. 112 --> ĉiuspecaj malebenaĵoj, por ke oni povu malgrimpi, ne -frakasiĝante. Kio igis la foriron danĝera tiuflanke, estis la -kaskado. La rivereto, kiu eliris el nia ĉambro, kovris la deklivon -de l’ monto per terure glitiga akvaro. Cetere, estis malfacile -konservi sian kvietecon kaj malsupreniri ekvilibre kun tia duŝo sur -la kapo.</p> - -<p>Sed ĉu ne ekzistis rimedo por deturni la torenton? Eble. Esplorante -pli zorge nian loĝejon, mi rimarkis, ke, sen ia dubo, la akvo -restadis en ĝi, antaŭ ol ni loĝis tie. Nia ĉambro estis nur -senakvigita lageto. Mi sublevis parton de la tapiŝo, kiu kreskas sub -niaj piedoj, kaj trovis dikan sedimenton, kiun lasis la akvo de la -fonto. Iam, ĉu pro tio, ke la tertremoj, tiel oftaj sur la montoj, -rompis ie la digon, aŭ tial ke ŝtonvejno, pli mola ol la ceteraj, -tralasis la fluon, la tuta fluida amaso ĵetis sin eksteren. Por -fermi tiun kluzon, malfermitan de multaj jaroj, kaj malliberigi la -akvon en ĝian antaŭan kuŝejon, ni ne bezonos du horojn da laboro. -Unu horo, maksimume, sufiĉos por ke la malseka ŝtonego elgutigu: la -nokta venteto baldaŭ sekigos la vojon. Nia foriĝo, tiel preparite, -ne postulos pli ol dudek kvin minutoj. Alveninte ĉe la piedon -de la monto, ni havos Atenon antaŭ ni, la steloj nin gvidos; la -vojoj estas malbonegaj, sed ni ne riskos renkonti unu rabiston sur -ili. Kiam la Reĝo venos, matene, viziti nin por ekscii, kiel ni -pasigis la nokton, li vidos, ke ni pasigis ĝin kurante; kaj ĉar oni -instruiĝas en ĉiu aĝo, li ekscios per propra elspezo, ke oni devas -konfidi nur al si mem, kaj ke kaskado ne taŭgas kiel gardisto de -kaptitoj.</p> - -<p>Tiu projekto ŝajnis al mi tiel admirinda, ke mi tuj konigis ĝin -al tiu, kiu ĝin inspiris. Mary-Ann kaj S<sup>ino</sup> Simons aŭskultis -min, komence, kiel singardemaj konspirantoj aŭskultas instigan -policagenton. Tamen, la juna Anglino mezuris sentreme la profundecon -de la valo: «Oni povus malsupreniri, diris ŝi. Ne sola, sed kun -helpo de fortika brako. Ĉu vi estas forta, sinjoro?»</p> - -<p>Mi respondis, nesciante kial: «Mi estus tia, se vi konfidus al mi». -Tiuj paroloj, al kiuj mi ligis neniun specialan sencon, enhavis -verŝajne ian malspritaĵon, ĉar ŝi ruĝiĝis deturnante la kapon.<!-- p. 113 --> -«Sinjoro, daŭrigis ŝi, povas esti, ke ni juĝis vin nejuste: la -malfeliĉo maldolĉigas. Mi kredus volonte, ke vi estas honesta -junulo.»</p> - -<p>Ŝi estus povinta trovi ion pli afablan por diri; sed ŝi ŝovis -al mi tiun kvazaŭ-komplimenton per tiel dolĉa voĉo kaj kun tiel -penetra rigardo, ke mi estis tuŝata ĝis en la fundo de l’ animo. -Tiel vere estas, sinjoro, ke la ario akceptigas la kanton!</p> - -<p>Ŝi prezentis al mi sian ĉarman manon, kaj mi etendis jam miajn -kvin fingrojn por ĝin preni, kiam ŝi alipensis subite kaj diris, -frapante sian frunton: «Kie vi trovos materialojn por digo?</p> - -<p>—Sub niaj piedoj: la herbaĵon!</p> - -<p>—La akvo ĝin forportos.</p> - -<p>—Ne antaŭ du horoj. Post ni, la superakvego!</p> - -<p>—Bone, diris ŝi.» Tiun fojon, ŝi liveris al mi ŝian manon, -kaj mi alproksimigis ĝin al miaj lipoj. Sed tiu kapricema mano -foriĝis subite. «Ni estas gardataj nokte kaj tage: ĉu vi pripensis -tion?» Mi ne pripensis ĝin eĉ unu momenton, sed mi estis jam tro -antaŭenirinta por retroiri pro la kontraŭaĵoj. Mi respondis kun -decidemo, kiu mirigis min mem: «La Korfuano? Mi scias, kion fari. Mi -ligos lin ĉe arbotrunkon.</p> - -<p>—Li krios.</p> - -<p>—Mi lin mortigos.</p> - -<p>—Per kiaj bataliloj?</p> - -<p>—Mi ŝtelos kelkajn.» Ŝteli, mortigi, ĉio tio ŝajnis natura -al mi, de l’ momento, kiam mi kvazaŭ kisis ŝian manon. Prijuĝu, -sinjoro, je kio mi estus kapabla, se iam mi enamiĝus!</p> - -<p>S<sup>ino</sup> Simons aŭskultis min kun iom da bonvolo; kaj ŝajnis al mi, -ke ŝi aprobas min per rigardo kaj gesto. «Kara sinjoro, diris ŝi -al mi, via dua ideo estas pli bona ol la unua; jes, treege pli bona. -Mi estus neniam konsentinta pagi reaĉeton, eĉ kun la certeco, ke mi -reenspezos ĝin. Mi petas, rediru do al mi, kion vi intencas fari por -nin savi.»</p> - -<p>—Mi respondas pri ĉio, sinjorino. Mi havigos al mi ponardon<!-- p. 114 --> jam -hodiaŭ. Tiun nokton, niaj rabistoj kuŝiĝos frue, kaj ili dormos -profunde. Mi leviĝos je la deka, mi premligos nian gardiston, -mi buŝoŝtopos lin, kaj, se necese, lin mortigos. Tio ne estos -krimmortigo, sed ekzekuto: li meritis dudek mortojn, ne unu. Je -la duono post la deka, mi forlevos kvindek kvadratajn futojn da -herbaĵo, vi portos ĝin al la rivereto, mi konstruos la digon: sume, -unu horo kaj duono. Estos noktomezo. Ni laboros por plifortigi nian -konstruaĵon, dum la vento sekigos al ni la vojon. La unua sonoras; -mi prenas la fraŭlinon sub mian maldekstran brakon; ni glitas kune -ĝis tiu fendo, ni subtenas nin per tiuj du herbotufoj, ni atingas -tiun sovaĝan figarbon, ni ripozas ĉe tiu verda kverko, ni rampas -laŭlonge de tiu elstaraĵo ĝis la grupo de ruĝaj rokoj, ni saltas -en la valon, kaj ni estas liberaj!</p> - -<div class="left-illustration"> -<img width="328" height="332" src="images/imag121.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>—Bone! Kaj mi?»</p> - -<p>Tiu <i>mi</i> falis sur mian entuziasmon kiel sitelo da glacia akvo. Oni -ne ekpensas pri ĉio, kaj mi estis forgesinta la savon de S<sup>ino</sup> -Simons. Reiri por ŝin serĉi, tio ne estis imagebla. La supreniro -estis neebla sen ŝtupetaroj. La bona sinjorino rimarkis mian -konfuzecon. Ŝi diris al mi, kun pli da kompato ol da ofenditeco: -«Mia malfeliĉa sinjoro, vi vidas, ke al la romanemaj projektoj -mankas ĉiam io. Permesu al mi, resti ĉe mia unua ideo, kaj atendi -la ĝendarmaron. Mi estas Anglino, kaj kutimiĝis de longe konfidi al -la leĝo. Cetere, mi konas la Atenanajn ĝendarmojn; mi vidis ilin -paradantajn sur la placo de l’ Palaco. Ili estas belaj homoj, kaj -sufiĉe puraj rilate al ilia Grekeco. Ili havas longajn lipharojn kaj -perkutpafilojn. Kion ajn vi pensas, ili estas, kiuj nin fortiros de -ĉi tie.»</p> - -<p>La Korfuano alvenis ĝustatempe, por ke mi ne bezonu respondi. Li -alkondukis la ĉambristinon de la sinjorinoj. Ĝi estis Albanianino -sufiĉe bela, malgraŭ ŝia stumpa nazo. Du rabistoj, kiuj vagis -sur la monto, estis kaptintaj sin tute dimanĉevestitan, inter ŝia -patrino kaj ŝia fianĉo. Ŝi aŭdigis kriojn kapablajn trafendi -marmoron, sed oni konsolis ŝin per la promeso, ke oni liberigos ŝin -kun pago antaŭ du semajnoj. Ŝi submetiĝis bravuline, kaj ĝojis<!-- p. 115 --> -preskaŭ pri malfeliĉo, kiu pligrandigos ŝian doton. Feliĉa lando, -kie la vundoj de la koro estas kuraceblaj per kvin-frankaj moneroj! -Tiu servistino filozofo ne utilis tre al S<sup>ino</sup> Simons: el ĉiuj -laboroj de sia sekso, ŝi sciis nur la plugarton. Kaj al mi, ŝi -igis la vivon netolerebla, pro ŝia kutimo, maĉeti ajlan bulbon pro -frandemo kaj koketeco, kiel la Hamburgaj sinjorinoj sin amuzas per -manĝetado de bombonoj.</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="202" height="290" src="images/imag121a.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>La tago finiĝis sen alia okazaĵo. La posta tago ŝajnis al ni ĉiuj -netolereble longa. La Korfuano ne malproksimiĝis de ni je unu futo. -Mary-Ann kaj lia patrino serĉis la ĝendarmojn sur la horizonto, kaj -vidis neniun. Mi, kutimante ageman vivon, konsumiĝis pro senokupeco. -Al mi estis permesite kuri sur la monto kaj herbokolekti, bone -gardate; sed io, mi ne scias kio, restigis min apud la sinjorinoj. -Dum la nokto, mi dormis malbone; mia projekto pri fugo trakuris -obstine mian kapon. Mi estis rimarkinta la lokon, kien la Korfuano -metas sian ponardon antaŭ ol kuŝiĝi; sed mi estus kredinta, ke mi -fidrompas, se mi foriĝus sen Mary-Ann.</p> - -<div class="left-illustration"> -<img width="334" height="329" src="images/imag122.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Sabaton matene, nekutima bruo altiris min al la reĝa skribejo. Mia -tualeto daŭris mallonge: mi dormis ja vestite.</p><!-- p. 116 --> - -<p>Haĝi-Stavros, starante meze de sia trupo, prezidis tumultan -militkonsiliĝon. Ĉiuj rabistoj estis en milita kostumo, armitaj de -la piedoj ĝis la kapo. Dek aŭ dek du kestegoj, kiujn mi ne estis -vidinta antaŭe, kuŝis sur portiloj. Mi divenis, ke ili enhavas -la pakaĵojn, kaj ke niaj kaptintoj sin preparas por foriri. La -Korfuano, Vasili kaj Sofoklis konsiliĝis laŭtege kaj parolis ĉiuj -samtempe. Oni aŭdis, malproksime, la antaŭajn gardostarantojn, -kiuj bojas. Estafeto en ĉifonaĵoj kuris al la Reĝo, kriante: «La -ĝendarmoj!»</p> - -<!-- p. 117 --> - - - - -<div class="section" id="reg05"> -<img width="458" height="380" src="images/imag123.jpg" alt="" /> -<p>V</p> - -<h2>LA ĜENDARMOJ</h2> -</div> - -<p>La Reĝo ne ŝajnis tre emociita. Tamen, liaj brovoj montriĝis pli -kuntiritaj ol kutime, kaj la sulkoj de liaj frunto formis akutan -angulon inter ambaŭ okuloj. Li demandis la ĵus alveninton:</p> - -<p>«Tra kie ili suprenvenas?</p> - -<p>—Tra Kastia.</p> - -<p>—Kiom da kompanioj?</p> - -<p>—Unu.</p> - -<p>—Kiu?</p> - -<p>—Mi ne scias.</p> - -<p>—Ni atendu.»</p><!-- p. 118 --> - -<p>Dua kuriero alvenis rapidege por alarmi. Haĝi-Stavros kriis al li -el tiel malproksime, kiel li povis lin ekvidi: «Ĉu ĝi estas la -kompanio de Perikles?»</p> - -<p>La rabisto respondis: «Mi ne povas diri: mi ne scias legi la -ciferojn.» Pafo eksonis malproksime. «Silentu!» diris la Reĝo -prenante sian poŝhorloĝon. La ĉeestantoj silentis religie. Kvar -pafoj intersekvis de minuto al minuto. La lastan sekvis eksplodbruo -tiel forta, ke ĝi similis al plena salvo. Haĝi-Stavros remetis -ridetante sian horloĝon en la poŝon.</p> - -<p>«Bone, diris li; reportu la pakaĵojn en la tenejon, kaj donu al ni -vinon el Egino; ĝi estas la kompanio de Perikles.»</p> - -<p>Li ekvidis min en mia angulo, precize kiam li estis finanta sian -frazon. Li vokis min mokeme:</p> - -<p>«Venu, sinjoro Germano, vi ne estas troa. Estas bone leviĝi -frumatene: oni vidas kuriozajn aferojn. Ĉu via soifo ankaŭ -vekiĝis? Vi trinkos glason da Egina vino kun niaj bravaj -ĝendarmoj.»</p> - -<p>Kvin minutojn poste, oni alportis tri grandajn vinsakojn, prenitajn -el iu sekreta konservejo. Malfruiĝinta gardostarinto venis por diri -al la Reĝo:</p> - -<p>«Bona novaĵo! La ĝendarmoj de Perikles!»</p> - -<p>Kelkaj rabistoj rapidis renkonten al la trupo. La Korfuano, lerta -oratoro, kuris alparoladi la kapitanon. Baldaŭ oni aŭdis la -tamburon; la blua standardo ekaperis, kaj sesdek bone armitaj -ĝendarmoj paradmarŝis duvice ĝis la skribejo de Haĝi-Stavros. -Mi rekonis S<sup>ron</sup> Perikles, ĉar mi estis admirinta lin sur la -promenejo Patisja. Li estis juna tridekkvin-jara oficiro, bruna, -koketa, ŝatata de la sinjorinoj, bela valsamanto ĉe la kortego, kaj -portanta gracie la ferladajn epoletojn. Li remetis sian sabron en la -ingon, kuris al la Reĝo de la montoj, kaj kisis lin ĉe la buŝo, -dirante: «Bontagon, baptopatro!</p> - -<p>—Bontagon, knabo, respondis la Reĝo karesante lian vangon per la -dorso de la mano. Ci fartis ĉiam bone?</p> - -<p>—Dankon. Kaj vi?</p><!-- p. 119 --> - -<p>—Kiel ci vidas. Kaj la familio?</p> - -<p>—Mia onklo la episkopo suferas pro febro.</p> - -<p>—Alkonduku lin al mi ĉi tien; mi resanigos lin. Ĉu la polica -prefekto fartas pli bone?</p> - -<p>—Iom; li sendas al ci multajn komplimentojn; la ministro ankaŭ.</p> - -<p>—Kio nova?</p> - -<p>—Balo en la palaco, la venontan 15-an. Ĝi estas decidita: <i>La -Jarcento</i> ĝin sciigis.</p> - -<p>—Ci dancas do ĉiam? Kaj kio ĉe la borso?</p> - -<p>—Ĝenerala malkariĝo.</p> - -<p>—Brave! Ĉu ci havas leterojn por mi?</p> - -<p>—Jes; jen ili estas. Fotini ne estis preta. Ŝi skribos al ci per la -poŝto.</p> - -<p>—Glason da vino.... Je cia sano, infano!</p> - -<p>—Dio cin benu, baptopatro! Kiu estas tiu <i>Franko</i>, kiu nin -aŭskultas?</p> - -<p>—Nenio: negrava Germano. Ĉu ci scias ion por konsili al ni?</p> - -<p>—La ĝenerala pagisto sendas dudek mil frankojn al Argos. La mono -pasos morgaŭ tra la Scironaj ŝtonegoj.</p> - -<p>—Mi estos tie. Ĉu mi bezonos multajn virojn?</p> - -<p>—Jes: la kaso havas eskorton da du kompanioj.</p> - -<p>—Bonaj aŭ malbonaj?</p> - -<p>—Malbonegaj. Homoj kapablaj kontraŭstari ĝis morto.</p> - -<p>—Mi kunprenos mian tutan personaron. Dum mia foresto, ci gardos -niajn kaptitojn.</p> - -<p>—Kun plezuro. Sed sciu, oni ricevis la plej severajn ordonojn. Ciaj -Anglinoj skribis al sia ambasadoro. Ili vokas la tutan armeon por -helpo.</p> - -<p>—Kaj mi estas, kiu donis al ili la paperon! Oni konfidu do al la -homoj!</p> - -<p>—Mi devos verki mian raporton en rilato kun tio. Mi rakontos -furiozan batalon.</p><!-- p. 120 --> - -<p>—Ni redaktos ĝin kune.</p> - -<p>—Jes. Tiun fojon, baptopatro, mi estos, kiu venkis.</p> - -<p>—Ne!</p> - -<p>—Jes do! Mi volas ricevi ordenon.</p> - -<p>—Ci ricevos ĝin alifoje. Kia nesatigebla homo! Mi faris cin -kapitano antaŭ malpli ol unu jaro!</p> - -<p>—Sed komprenu do, kara baptopatro, ke malvenko utilos al ci. Kiam -oni scios, ke cia bando estas disigita, la konfido renaskiĝos, la -vojaĝantoj venos, kaj ci faros oran profiton.</p> - -<p>—Jes, sed se mi estos venkita, la borso supreniĝos, kaj mi -spekulacias malkariĝon.</p> - -<p>—Tio estas alia afero! Almenaŭ, lasu min buĉi dek-duon da ciaj -viroj!</p> - -<p>—Estu! Tio malutilos al neniu. Miaflanke, mi bezonas mortigi dek el -la ciaj.</p> - -<p>—Kiel? Oni vidos ja, kiam ni revenos, ke la kompanio estas kompleta.</p> - -<p>—Tute ne. Ci lasos ilin ĉi tie; mi bezonas rekrutojn.</p> - -<p>—Tiuokaze, mi rekomendas al ci la junan Spiro, mian -adjutant-serĝenton. Li studis en la lernejo de «Evelpidoj», li -estas instruita kaj inteligenta. La plendidulo ricevas nur sepdek -ok frankojn ĉiumonate, kaj liaj gepatroj ne estas feliĉaj. Se li -restos en la armeo, li ne fariĝos subleŭtenanto antaŭ kvin aŭ ses -jaroj; la oficiraro estas tro multnombra. Sed li distingigu sin en -cia trupo: oni proponos al li subaĉeton, kaj li havos sian promocion -antaŭ ses monatoj.</p> - -<p>—Mi havas nenion kontraŭ juna Spiro! Ĉu li scias la Francan?</p> - -<p>—Sufiĉe.</p> - -<p>—Eble mi gardos lin. Se li taŭgos, mi donos al li procenton en la -entrepreno; li fariĝos akciulo.—Ci portos nian tiujaran raporton al -ĝia adreso. Mi donas 82 pro cento.</p> - -<p>—Brave! miaj ok akcioj estos produktintaj al mi pli ol mia kapitana -salajro. Ha! baptopatro, kia metio estas la mia!</p><!-- p. 121 --> - -<p>—Kion ci volas? Ci estus rabisto, sen la ideoj de cia patrino. Ŝi -pretendis ĉiam, ke la inklino mankas al ci. Je cia sano! Je la -via, sinjoro Germano! Mi prezentas al vi mian baptofilon, kapitanon -Perikles, ĉarman junulon, kiu scias kelkajn lingvojn, kaj kiu -bonvolos anstataŭi min apud vi dum mia foresto. Mia kara Perikles, -mi prezentas al ci sinjoron, kiu estas doktoro kaj valoras dek kvin -mil frankojn. Ĉu ci povas kredi, ke tiu granda doktoro, kiel ajn -doktoro li estas, ne ankoraŭ sciis pagigi sian reaĉeton de niaj -Anglinoj! La mondo degeneras, infano: ĝi estis pli perfekta en mia -tempo.»</p> - -<p>Tiel parolinte, li leviĝis vigle, kaj kuris doni kelkajn ordonojn -pri la foriro. Ĉu pro plezuro ekmilitiri, aŭ pro ĝojo kaŭzita -de la vizito de lia baptofilo, li ŝajnis tute rejuniĝinta; li -havis dudek jarojn malplie, li ridis, li ŝercis, li skuis sian -reĝan majestecon. Mi estus neniam kredinta, ke la sola okazaĵo -kapabla gajigi rabiston, estas la alveno de la ĝendarmaro. Sofoklis, -Vasili, la Korfuano kaj la ceteraj estroj diskonigis en la tendaron -la volojn de la Reĝo. Ĉiu estis baldaŭ preta por foriri, dank’ al -la tiumatena alerto. La juna adjutant-serĝento Spiro kaj la naŭ -viroj elektitaj inter la ĝendarmoj interŝanĝis siajn uniformojn -kontraŭ la pentrinda rabista vestaro. Ĝi estis vera ĵonglo: la -militministro, se li estus ĉeestinta, sentus de l’ aliformiĝo -nur aerpuŝon. La novaj rabistoj montris nenian bedaŭron al sia -antaŭa metio. Nur tiuj murmuris, kiuj restis sub la standardo. Du -aŭ tri veteranoj diris laŭte, ke oni favoras tro per «elekto», -ne enkalkulante sufiĉe la «seniorecon». Kelkaj grumbluloj<a href="#Footnote06" class="fnanchor">[6]</a> -fanfaronis pri siaj heroaĵoj kaj pretendis, ke ili pasigis jam unu -servotempon en la rabistaro. La kapitano trankviligis ilin kiel eble -plej bone, promesante, ke ilia vico venos.</p> - -<p>Haĝi-Stavros, antaŭ ol foriri, donis ĉiujn ŝlosilojn al sia -anstataŭonto. Li montris al li la vinogroton, la farunkavernon, la -ŝtonfendon<!-- p. 122 --> por fromaĝo, kaj la arbotrunkon, en kiun oni enfermas -la kafon. Li konigis al li ĉiujn antaŭzorgojn, kiuj povas malhelpi -nian forkuron kaj konservigi tiel altvaloran kapitalon. La bela -Perikles respondis ridetante: «Kion ci timas? Mi estas akciulo.»</p> - -<p>Je la sepa matene, la Reĝo ekiris kaj liaj regatoj marŝis unu post -alia malantaŭ li. La tuta bando malproksimiĝis norden, montrante -la dorson al la Scironaj ŝtonegoj. Ĝi revenis, per vojo iom longa -sed oportuna, ĝis la fundo de la valo, kiu pasis sub nia loĝejo. -La rabistoj kantis altavoĉe, vadante en la akvo de la kaskado. Ilia -milita marŝo estis kvarversa kanto, juneca verko de Haĝi-Stavros:</p> - -<div class="verse"> -<div class="stanza"> -<span class="i0">Nigrokula Klepto malsupreniras al la ebenaĵoj.</span><br /> -<span class="i0">Lia orumita pafilo.., k. t. p.</span></div> -</div> - -<p>Vi certe konas ĝin; la Atenaj knaboj kantas nenion alian, irante al -la katekismo.</p> - -<p>S<sup>ino</sup> Simons, kiu dormis apud sia filino kaj sonĝis pri -ĝendarmoj, kiel ĉiam, vekiĝis subite kaj kuris al la fenestro, t. -e. al la kaskado. Ŝi havis kruelan elreviĝon vidante malamikojn, -tie, kie ŝi esperis savantojn. Ŝi rekonis la Reĝon, la Korfuanon, -kaj multajn aliajn. Kio ŝin mirigis ankoraŭ pli, estis la multeco -de la partoprenantoj en tiu matena militiro. Ŝi komputis ĝis sesdek -viroj, kiuj sekvas Haĝi-Stavros. «Sesdek! pensis ŝi: nur dudek -restas do por nin gardi!» La ideo de fugo, kiun ŝi malakceptis -antaŭ-hieraŭ, revenis kun iom da aŭtoritateco en ŝian spiriton. -Meze de siaj pripensoj, ŝi vidis neatenditan post-gvardion, kiu -pasas. Dek ses, dek sep, dek ok, dek naŭ, dudek viroj! Restas do plu -neniu en la tendaro! Ni estas liberaj! «Mary-Ann!» ekkriis ŝi. La -viciro ĉiam daŭradis. La bando konsistis el okdek rabistoj; naŭdek -foriris! Dekduo da hundoj postmarŝis; sed ŝi ne faris la penon, -ilin komputi.</p> - -<p>Mary-Ann leviĝis ĉe la krio de sia patrino, kaj rapidis el la -tendo.</p><!-- p. 123 --> - -<div class="illustration"> -<img width="525" height="786" src="images/imag129.jpg" alt="" /> -</div> - -<!-- p. 124 --> - -<p>«Liberaj! kriis S<sup>ino</sup> Simons. Ĉiuj foriris. Kion mi diras? ĉiuj! -Foriris pli da ili, ol ekzistis. Ni kuru, filino!»</p> - -<p>Ili kuris al la ŝtuparo kaj vidis la reĝan tendaron, okupitan de -la ĝendarmoj. La Greka standardo flirtis triumfe ĉe la pinto de -l’ abio. La lokon de Haĝi-Stavros okupis S<sup>ro</sup> Perikles. S<sup>ino</sup> -Simons flugis en liajn brakojn kun tia fervoro, ke li malfacile -sukcesis eviti ŝian kison.</p> - -<p>«Anĝelo de Dio, diris ŝi al li, la rabistoj foriris!»</p> - -<p>La kapitano respondis en Angla: «Jes, sinjorino.</p> - -<p>—Vi forkurigis ilin?</p> - -<p>—Estas vere, sinjorino, ke, sen ni, ili estus ankoraŭ ĉi tie.</p> - -<p>—Bonega junulo! La batalo estis certe terura!</p> - -<p>—Ne tro: batalo sen larmoj. Mi bezonis nur diri unu parolon.</p> - -<p>—Kaj ni estas liberaj!</p> - -<p>—Sendube.</p> - -<p>—Ni povas reiri Atenon!</p> - -<p>—Kiam plaĉos al ni.</p> - -<p>—Nu, ni foriru!</p> - -<p>—Neeble, tiumomente.</p> - -<p>—Kion ni faras ĉi tie?</p> - -<p>—Nian devon de venkintoj: ni gardas la batalkampon!</p> - -<p>—Mary-Ann, premu la manon de la sinjoro.»</p> - -<p>La juna Anglino obeis.</p> - -<p>«Sinjoro, daŭrigis S<sup>ino</sup> Simons, Dio vin sendis. Ni estis -perdintaj ĉiun esperon. Nia sola defendanto estis juna Germano el -meza rango, scienculo, kiu kolektas herbojn kaj volis nin savi tra -la plej absurdaj vojoj. Fine, vi alvenis! Mi estis certa, ke la -ĝendarmaro nin liberigos. Ĉu ne, Mary-Ann?</p> - -<p>—Jes, patrineto.</p> - -<p>—Sciu, sinjoro, ke tiuj rabistoj estas la lastaj el la homoj. Por -komenci, ili prenis ĉion, kion ni kunportis.</p> - -<p>—Ĉion? demandis la kapitano.</p> - -<p>—Ĉion, escepte mian horloĝon, kiun mi estis singarde kaŝinta.</p><!-- p. 125 --> - -<p>—Vi estis prava, sinjorino. Kaj ĉu ili konservis, kion ili prenis -de vi?</p> - -<p>—Ne, ili redonis al ni tricent frankojn, arĝentan necesujon, kaj la -horloĝon de mia filino.</p> - -<p>—Tiuj objektoj estas do ankoraŭ en viaj manoj?</p> - -<p>—Ja certe.</p> - -<p>—Ĉu oni prenis viajn fingro- kaj orel-ringojn?</p> - -<p>—Ne, sinjoro kapitano.</p> - -<p>—Havu la komplezon, ilin doni al mi.</p> - -<p>—Kion doni al vi?</p> - -<p>—Viajn fingro- kaj orel-ringojn, arĝentan necesujon, du horloĝojn -kaj monsumon da tricent frankoj.»</p> - -<p>S<sup>ino</sup> Simons protestis vive: «Kiel! sinjoro, vi volas repreni de -mi, kion redonis la rabistoj?»</p> - -<p>La kapitano respondis indece: «Sinjorino, mi faras mian devon.</p> - -<p>—Via devo estas, nin senigi!</p> - -<p>—Mia devo estas, kolekti ĉiujn konvinkigajn objektojn, necesajn por -la proceso de Haĝi-Stavros.</p> - -<p>—Li estos do juĝata?</p> - -<p>—Tuj kiam ni estos kaptintaj lin.</p> - -<p>—Al mi ŝajnas, ke niaj juveloj kaj nia mono utilos por nenio, kaj -ke vi havas sufiĉe da pruvoj por igi lin pendigita. Unue, li kaptis -du Anglinojn: kion oni bezonas plie?</p> - -<p>—Estas necese, sinjorino, obei la kutimojn de la juĝado.</p> - -<p>—Sed, kara sinjoro, inter la objektoj, kiujn vi petas de mi, estas -kelkaj, kiujn mi ŝategas.</p> - -<p>—Des pli forta motivo, sinjorino, por ilin alkonfidi al mi.</p> - -<p>—Sed se mi ne havos pli horloĝon, mi scios neniam....</p> - -<p>—Sinjorino, mi estos ĉiam feliĉa, diri al vi, kioma horo estas.»</p> - -<p>Mary-Ann siavice rimarkigis, ke ŝi malvolonte demetus siajn -orelringojn.</p><!-- p. 126 --> - -<p>«Fraŭlino, respondis la ĝentila kapitano, vi estas sufiĉe bela -por ne bezoni ornamaĵojn. Vi restos pli facile sen juveloj, ol viaj -juveloj sen vi.</p> - -<p>—Vi estas tro afabla, sinjoro, sed mia arĝenta necesujo estas -necesega objekto. La vorto <i>necesujo</i> montras ja objekton, kiun oni -ne povas forlasi.</p> - -<p>—Vi estas milfoje prava, fraŭlino. Tial do mi petegas, ke vi ne -insistu pri tiu punkto. Ne duobligu la bedaŭron, kiun mi jam sentas -senigante laŭleĝe du tiel distingajn personojn. Ho ve! fraŭlino, -ni militistoj estas la sklavoj de la ordonaro, la instrumentoj de la -leĝo, la homoj de la devo. Bonvolu akcepti mian brakon: mi havos la -honoron konduki vin al via tendo. Tie, ni faros la inventaron, kun -via afabla permeso.»</p> - -<p>Mi ne estis preterlasinta unu vorton de tiu dialogo, kaj detenis min -ĝis la fino; sed kiam mi vidis, ke tiu fripona ĝendarmo prezentas -sian brakon al Mary-Ann por ŝin senigi ĝentile, mi ekbolis, kaj -marŝis rekte al li, por diri al li liajn veraĵojn. Versimile, li -legis sur miaj okuloj la komencon de mia parolo, ĉar li ĵetis -minacan rigardon al mi, forlasis la sinjorinojn ĉe la ŝtuparo al -ilia ĉambro, metis gardostaranton antaŭ la pordon, kaj revenis al -mi dirante:</p> - -<p>«Nun, ni parolu!»</p> - -<p>Li fortiris min, ne aldonante unu vorton, ĝis la fundo de la reĝa -skribejo. Tie, li starigis sin kontraŭ min, rigardis min inter miaj -okuloj, kaj diris:</p> - -<p>«Sinjoro, vi komprenas la Anglan?»</p> - -<p>Mi konfesis mian scion. Li daŭrigis:</p> - -<p>«Vi scias ankaŭ la Grekan?</p> - -<p>—Jes, sinjoro.</p> - -<p>—Tiuokaze, vi estas tro klera. Ĉu estas kompreneble, ke mia -baptopatro tute trankvile rakontas niajn aferojn antaŭ vi? -Akcepteble, tamen, pri la liaj: li ne bezonas sin kaŝi. Li estas -reĝo, li dependas nur de sia sabro. Sed mi, diable! metu vin en -mian lokon. Mia situacio estas delikata, kaj mi devas atenti multajn -cirkonstancojn.<!-- p. 127 --> Mi ne estas riĉa, mi posedas nur mian salajron, -la estimon de miaj estroj, kaj la amikecon de la rabistoj. La -maldiskreteco de unu vojaĝanto povas perdigi al mi du trionojn de -mia posedaĵo.</p> - -<p>—Kaj vi esperas, ke mi silentos pri viaj malnoblaĵoj!</p> - -<p>—Kiam mi esperas ion, sinjoro, mia konfido estas vere malofte -trompata. Mi ne scias, ĉu vi forlasos vivanta tiujn montojn, kaj ĉu -via reaĉeto estos iam pagita. Se mia baptopatro senkapigos vin, mi -estos trankvila, vi ne babilos. Se kontraŭe, vi repasos tra Ateno! -mi konsilas al vi amike, silentu pri tio, kion vi vidis. Imitu la -diskretecon de la mortinta sinjorino dukino de Piacenza, kiu estis -arestita de Bibiĥi, kaj mortis post dek jaroj ne rakontinte al iu -la detalojn de sia aventuro. Ĉu vi konas proverbon, kiu diras: -«La lango senkapigas»? Primeditu ĝin serioze, kaj ne risku la -danĝeron, konstati ĝian ĝustecon.</p> - -<p>—La minaco....</p> - -<p>—Mi ne minacas, sinjoro. Mi estas homo tro bone edukita por iri ĝis -minaco: mi avertas vin. Se vi babilus, ne estas mi, kiu venĝus min. -Sed ĉiuj soldatoj de mia kompanio havas fervoregon al sia kapitano. -Ili defendas miajn interesojn pli varme ol mi mem, kaj ili estus -senkompataj, je mia granda bedaŭro, al la nesingardemulo, kiu estus -kaŭzinta al mi ian malagrablaĵon.</p> - -<p>—Kion vi timas, se vi havas tiom da kunkulpantoj?</p> - -<p>—Mi timas nenion de la Grekoj, kaj en ordinara tempo mi insistus -malpli forte pri miaj konsiloj! Laŭvere, inter niaj estroj troviĝas -kelkaj frenezuloj, kiuj pretendas, ke oni devas agi same kontraŭ la -rabistoj, kiel kontraŭ la Turkoj; sed mi trovus ankaŭ konvinkitajn -defendantojn, se la demando estus pridiskutota en familia rondo. -La malbono estas, ke la diplomatoj povus eble sin intermeti, kaj -ke la ĉeesto de fremda armeo malutilus versimile al la sukceso de -mia afero. Se, pro via kulpo, malfeliĉo min trafus, vidu, sinjoro, -al kio vi estus elmetata! Oni ne povas fari kvar paŝojn en la -reĝlando, ne renkontante ĝendarmon. La vojo de Ateno al Pireo -estas<!-- p. 128 --> sub la observo de tiuj koleruloj, kaj akcidento okazas facile.</p> - -<p>—Bone, sinjoro; mi pripensos tion.</p> - -<p>—Vi promesas al mi la sekretecon?</p> - -<p>—Vi havas nenion por peti de mi, kaj mi havas nenion por promesi al -vi. Vi informas min pri la danĝereco de la maldiskretaĵoj. Mi notas -ĝin, kaj ĝin memoros.</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="260" height="306" src="images/imag134.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>—Kiam vi estos en Germanujo, vi povos ĉion rakonti, kio plaĉos -al vi. Parolu, skribu, presigu; tute egale. La verkoj, kiujn oni -publikigas kontraŭ ni, malutilas al neniu, escepte eble al siaj -aŭtoroj. Vi estas libera, provi la entreprenon. Se vi pentros -fidele, kion vi vidis, la bonaj Eŭropanoj akuzos vin pri kalumnio -al glora kaj subpremita popolo. Niaj amikoj—kaj ni havas multajn -inter la sesdek-jaraj homoj—nomos vin neserioza, kapricema kaj eĉ -maldankema. Oni rememorigos al vi, ke vi estis gasto de Haĝi-Stavros -kaj de mi; oni riproĉos vin pri manko al la sanktaj leĝoj de la -gastamo. Sed la plej amuza, en la tuta afero, estas, ke oni ne -kredos vin. La publiko konfidas nur al verŝajnaj mensogoj. Provu -do konvinki la stratvagantojn de Parizo, Londono aŭ Berlino, ke -vi vidis ĝendarmaran kapitanon, kiu kisas estron de rabistoj! -Kompanion de elektita trupo, kiu gardostaras ĉirkaŭ la kaptitoj de -Haĝi-Stavros por doni al li tempon por ŝteli la kason de l’ armeo! -La plej altajn oficistojn de l’ regno, kiuj fondas akcian kompanion -por rabadi la vojaĝantojn! Vi povus tiel bone rakonti al ili, ke -la musoj de Atenlando kontraktis interligon kun la katoj, kaj ke -niaj ŝafidoj prenas sian nutraĵon el la buŝo de la lupoj! Ĉu vi -scias, kio protektas<!-- p. 129 --> nin kontraŭ la malkontenteco de Eŭropo? La -neverŝajno de nia civilizeco. Feliĉe por la reĝlando, ĉio vera, -kion oni skribos kontraŭ ni, estos ĉiam tro forta por trafi kredon. -Mi povas citi al vi mallongan libron, kiu ne estas laŭdema por ni, -kvankam ĝi estas ĝusta de l’ komenco ĝis la fino<a href="#Footnote07" class="fnanchor">[7]</a>. Oni legis -ĝin preskaŭ ĉie; en Parizo oni trovis ĝin kurioza, sed mi scias -nur unu urbon, kie ĝi ŝajnis vera: Ateno! Mi ne malpermesas, ke vi -aldonu al ĝi duan volumon, sed atendu ĝis vi estos foririnta; se -ne, troviĝos eble guto da sango sur la lasta paĝo.</p> - -<p>—Sed, respondis mi, se maldiskretaĵo okazos antaŭ mia forveturo, -kiel vi scios, ke ĝi venis de mi?</p> - -<div class="left-illustration"> -<img width="388" height="340" src="images/imag136.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>—Vi sola konas mian sekreton. La Anglinoj estas konvinkitaj, ke mi -liberigas ilin de Haĝi-Stavros. Mi prenas sur min, daŭrigi ilian -eraron ĝis la reveno de l’ Reĝo. Tio postulos nur du tagojn, -maksimume tri. Ni estas je distanco da kvardek «novstadioj» de la -Scironaj ŝtonegoj; miaj amikoj atingos ilin tiunokte. Ili faros sian -aferon morgaŭ vespere, kaj, venkite aŭ venkinte, ili estos ĉi tie -lundon matene. Oni scios konvinki la kaptitinojn, ke la rabistoj -nin surprizis. Dum la foresto de mia baptopatro, mi protektos vin -kontraŭ vi mem, gardante vin malproksime de la sinjorinoj. Mi -prunteprenas vian tendon. Vi certe vidas, sinjoro, ke mi havas la -haŭton pli delikata, ol tiu bona Haĝi-Stavros, kaj ke mi ne povas -elmeti mian vizaĝkoloron al la malkonstanteco de l’ aero. Kion oni -dirus, la 15<sup>an</sup>, ĉe la kortega balo, se oni vidus min brunigita -kvazaŭ kamparano. Cetere, mi devas fari societon al tiuj kompatindaj -ĉagrenantinoj: ĝi estas mia devo de liberiganto. Viaflanke, vi -dormos ĉi tie, meze de miaj soldatoj. Permesu, ke mi donu ordonon, -kiu vin koncernas. Janni! kaporalo Janni! Mi alkonfidas al ci, gardi -la sinjoron. Metu ĉirkaŭ li kvar gardostarantojn, kiuj observos -lin nokte kaj tage, kaj akompanos lin ĉien, portante pafilon. Ĝi -anstataŭigos ilin je ĉiu dua horo. Marŝu!»</p> - -<p>Li salutis min kun iom ironia ĝentileco, kaj malsupreniris -kantetante<!-- p. 130 --> la ŝtuparon al S<sup>ino</sup> Simons. La gardostaranto salutis -lin per pafilporto.</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="414" height="214" src="images/imag137.jpg" alt="" /> -</div> - -<div class="right-illustration"> -<img width="274" height="304" src="images/imag138.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>De tiu momento komenciĝis por mi turmentado, pri kiu la homa spirito -ne povas koncepti ideon. Ĉiu scias aŭ divenas, kio malliberejo -povas esti; sed provu imagi vivantan kaj migrantan karceron, kies -kvar muroj iras kaj revenas, malproksimiĝas kaj reproksimiĝas, -turniĝas kaj returniĝas, frotas siajn manojn, ungoskrapas sin, -nazpurigas, sin skuas, agitiĝas, kaj fiksas obstine ok grandajn -nigrajn okulojn al la kaptito! Mi provis promeni: mia okpieda -karcero reguligis sian paŝon laŭ la mia. Mi iris ĝis la limo de -la tendaro: la du soldatoj, kiuj min antaŭiris, haltis subite, -kaj mi alfrapiĝis per la nazo al iliaj uniformoj. Tiu akcidento -klarigis al mi surskribon, kiun mi ofte vidis, ne komprenante ĝin, -apud la fortikaĵaj urboj: <i>Limo de la garnizono</i>. Mi revenis: -miaj kvar muroj aksturniĝis, kiel sceneja dekoracio dum videbla -ŝanĝo. Fine, tedite<!-- p. 131 --> de tiu irmaniero, mi sidiĝis. Mia karcero -ekmarŝis ĉirkaŭ mi: mi similis al ebria homo, kiu vidas sian domon -rondiranta. Mi fermis la okulojn; la ritma bruo de la militista paŝo -lacigis baldaŭ mian timpanon. «Almenaŭ, se tiuj kvar militistoj -bonvolus konversacii kun mi! Mi alparolos ilin en Greka: tio estas -delogrimedo, kiu ĉiam sukcesis al mi kontraŭ la gardostarantoj.» -Mi provis, sed vane. La muroj havis eble orelojn, sed uzi la voĉon -estis malpermesita al ili: oni ne parolas dum armita deĵoro! -Mi provis la subaĉeton. Mi prenis el mia poŝo la monon, kiun -Haĝi-Stavros redonis al mi kaj la kapitano forgesis preni. Mi -disdonis ĝin al la kvar kardinalpunktoj de mia loĝejo. La mallumaj -kaj malbonhumoraj muroj ekmontris ridan fizionomion, kaj mia karcero -eklumiĝis kiel pro suna radio. Sed, kvin minutojn poste, la kaporalo -venis por anstataŭigi la gardostarantojn: precize de du horoj mi -estis mallibera! La tago ŝajnis al mi longa; la nokto, senfina. -La kapitano estis aljuĝinta al si mian kuŝejon samtempe kun mia -loĝejo, kaj la roko, kiu utilis al mi kiel lito, ne havis la molecon -de plumo. Pluveto, tiel penetrema kiel acido, komprenigis al mi, ke -la tegmentoj estas bela elpensaĵo, kaj ke la tegmentistoj faras -verajn servojn al la societo. Se, de tempo al tempo, mi sukcesis -ekdormi, mi estis preskaŭ tuj vekata de kaporalo Janni, kiu donis -la signaldiron.<!-- p. 132 --> Fine, ĉu mi diros tion al vi? maldormante kaj -dormante, mi kredis, ke mi vidas Mary-Ann kaj ŝian respektindan -patrinon, kiuj premas la manon de sia liberiginto. Ha! sinjoro, kiel -mi komencis pardoni la bonan maljunan Reĝon de la montoj! Kiel -mi forprenis la malbenojn, kiujn mi estis ĵetinta al li! Kiel mi -bedaŭris lian dolĉan kaj patrecan regadon! Kiel mi sopiris por lia -reveno! Kiel varme mi rekomendis lin en miaj preĝoj! «Mia Dio, -diris mi fervore, donu la venkon al via servanto Haĝi-Stavros! -Faligu antaŭ li ĉiujn soldatojn de l’ reĝlando! Metu en liajn -manojn la kason kaj eĉ la lastan moneron de tiu infera armeo! -Kaj resendu al ni la rabistojn, por ke ni estu liberigitaj de la -ĝendarmoj!»</p> - -<div class="left-illustration"> -<img width="146" height="294" src="images/imag138a.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Kiam mi estis finanta tiun preĝon, forta pafaro aŭdiĝis en la -tendaro. Tiu surprizo renoviĝis kelkafoje dum la daŭro de la -tago kaj de la posta nokto. Ĝi estis ankoraŭ artifiko de S<sup>ro</sup> -Perikles. Por erarigi pli bone S<sup>inon</sup> Simons kaj konvinki ŝin, ke -li defendas ŝin kontraŭ armeo de rabistoj, li ordonis, de tempo al -tempo, pafekzercon.</p> - -<p>Okazis preskaŭ, ke tiu fantazio kostis kare al li. Kiam la rabistoj -alvenis ĉe la tendaron, je lundo frumatene, ili kredis, ke ili -trovas antaŭ si verajn malamikojn, kaj respondis per kelkaj kugloj, -kiuj, bedaŭrinde, trafis neniun.</p><!-- p. 133 --> - -<div class="right-illustration"> -<img width="449" height="295" src="images/imag139.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Mi estis neniam vidinta venkegitan armeon, kiam mi ĉeestis la -revenon de la Reĝo de l’ montoj. Tiu spektaklo havis do por mi la -plenan ĉarmon de unua prezento. La Ĉielo estis malbone plenuminta -miajn preĝojn. La Grekaj soldatoj estis defendintaj sin kun tia -fervoro, ke la batalo daŭris ĝis la nokto. Ordigitaj kvadrate -ĉirkaŭ la du muloj, kiuj portis la kason, ili respondis komence per -regula pafado al la pafistoj de Haĝi-Stavros. La maljuna Palikaro, -komprenante, ke li ne sukcesos faligi, unu post alia, cent-dudek -homojn, kiuj ne cedas, estis atakinta la trupon per blankbataliloj. -Liaj kunuloj certigis al ni, ke li faris heroaĵojn, kaj la sango, -kiu lin kovris, montris, ke li elmetis sin persone. Sed la bajoneto -havis la lastan vorton. La trupo mortigis dek kvar rabistojn, inter -kiuj unu hundon. Kuglo haltigis la rangaltiĝon de la juna Spiro, tiu -oficiro de tiel bela estonteco! Mi vidis alveni sesdekon da homoj -lacigitaj, polvozaj, sangokovritaj, kontuzitaj kaj vunditaj. Sofoklis -havis kuglon en la ŝultro: oni portis lin. La Korfuano kaj kelkaj -aliaj postrestis, unu ĉe la paŝtistoj, alia en vilaĝo, alia sur la -nuda ŝtono, rande de vojo.</p><!-- p. 134 --> - -<p>La tuta bando estis malgajega kaj senkuraĝigita. Sofoklis kriegis -pro doloro. Mi aŭdis kelkajn murmurojn pri la nesingardemo de la -Reĝo, kiu danĝerigis la vivon de siaj kunuloj por sensignifa -monsumo, anstataŭ senigi trankvile la riĉajn kaj kvietemajn -vojaĝantojn.</p> - -<div class="left-illustration"> -<img width="324" height="288" src="images/imag140.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>La plej bonfarta, la plej fortika, la plej kontenta, la plej vigla -el la trupo estis la Reĝo. Oni legis sur lia vizaĝo la fieran -kontentecon pri la plenumita devo. Li rekonis min tuj meze de -mia kvaro, kaj prezentis kore la manon al mi. «Kara kaptito, -diris li, vi vidas reĝon en vere malbona stato. Tiuj hundecaj -soldatoj ne volis delasi la kason. Ĝi estis ilia mono: ili ne estus -oferintaj sian vivon por la propraĵo de aliuloj. Mia promenado al la -Scironaj ŝtonegoj enkasigis nenion al mi, kaj mi elspezis dek kvar -batalantojn, krom kelkaj vunditoj, kiuj ne resaniĝos. Sed negrave: -mi batalis bone. Tiuj sentaŭguloj estis pli multaj ol ni, kaj ili -havis bajonetojn. Se ne...! Nu, tiu tago min rejunigis. Mi pruvis al -mi mem, ke mi havas ankoraŭ sangon en la vejnoj.»</p> - -<p>Kaj li kantetis la unuan verson de sia preferata kanto: «Nigrokula<!-- p. 135 --> -Klepto....» Li daŭrigis: «Per Zeŭs! (kiel diris lordo Byron), -mi ne volus, por aliaj dudek mil frankoj, esti restinta dome depost -sabato. Oni metos ankoraŭ tion en mian historion. Oni rakontos ke, -pli ol sepdek-jara, mi ĵetis min kun teruraj sabrobatoj mezen de la -bajonetoj, ke mi trafendis propramane tri aŭ kvar soldatojn, kaj ke -mi marŝis dek mejlojn en la montaro por reveni ĉi tien trinki mian -kafon. <i>Kafedji</i>, infano mia, faru cian devon: mi faris la mian. Sed -kie, diable! estas Perikles?»</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="227" height="351" src="images/imag141.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>La bela kapitano ripozis ankoraŭ sub sia tendo. Janni kuris por lin -venigi, kaj alkondukis lin tute dormantan, kun malfrizita lipbarbo, -kaj kun kapo zorge envolvita en naztuko. Laŭ mia sperto, nenio -estas tiel kapabla veki iun, kiel glaso da malvarma akvo aŭ malbona -novaĵo. Kiam S<sup>ro</sup> Perikles eksciis, ke juna Spiro kaj du aliaj -ĝendarmoj kuŝas sur la batalejo, mi vidis belan malesperon. Li -fortiris sian fulardon, kaj se ne estus la amema respekto, kiun li -havis al sia persono, li estus deŝirinta siajn harojn.</p> - -<p>«Mi estas perdiĝinta homo, ekkriis li. Kiel mi klarigos ilian -ĉeeston inter vi? Kaj krome, en rabista kostumo! Oni certe rekonis -ilin: la aliaj konservis la batalkampon! Ĉu mi diros, ke ili -transkuris por eniri viajn vicojn? Aŭ, ke vi kaptis ilin? Oni -demandos, kial mi silentis pri tio. Mi atendis cin por redakti mian -grandan raporton. Mi skribis hieraŭ vespere, ke mi premsekvas cin -sur monto Parnis, kaj ke ĉiuj miaj soldatoj estas admirindaj. Sankta -Virgulino! mi ne kuraĝos montri min, dimanĉon,<!-- p. 136 --> ĉe Patisja! Kion -oni diros, la 15<sup>an</sup>, en la kortega balo? La tuta diplomataro -sin okupos pri mi. Oni kunvokos la juĝantaron. Ĉu mi estos eĉ -invitita?</p> - -<p>—Al la juĝantaro? demandis la rabisto.</p> - -<p>—Ne; al la balo de l’ kortego!</p> - -<p>—Kia dancamanto!</p> - -<p>—Dio mia! Dio mia! kiu scias, kion oni faros? Se la temo estus nur -pri tiuj Anglinoj, mi ne prizorgus. Anglinoj! Ekzistas sufiĉe da -ili. Sed pruntedoni miajn soldatojn por ataki la kason de l’ armeo! -Sendi Spiro’n kontraŭ la trupon de linio! Oni montros min per la -fingro; mi ne dancos plu.».</p> - -<p>Kiu frotis siajn manojn dum tiu monologo? La filo de mia patro, inter -siaj kvar soldatoj.</p> - -<p>Haĝi-Stavros, trankvile sidanta, trinketis sian kafon per malgrandaj -glutoj. Li diris al sia baptofilo: «Kia embaraso! Restu kun ni. Mi -promesas al ci minimuman salajron da dek mil frankoj ĉiujare, kaj mi -dungos ciajn soldatojn. Ni revenĝos kune.»</p> - -<p>Tiu propono estis alloga. Du tagojn antaŭe, ĝi estas ricevinta, en -voĉdono, multajn voĉojn. Kaj tamen ĝi ŝajnis plaĉi malmulte al -la ĝendarmoj, kaj tute ne al la kapitano. La soldatoj silentis; ili -rigardis siajn eks-kamaradojn; ili konsideris la vundon de Sofoklis, -ili pensis pri la hieraŭaj mortintoj, kaj ili plilongigis la nazon -en la direkto al Ateno, kvazaŭ por flari el pli proksime la bonegan -odoron de la kazerno.</p> - -<p>Siaflanke, Perikles respondis kun videbla embaraso:</p> - -<p>«Mi dankas cin, sed mi bezonas pripensi. Mi kutimas vivi en la -urbo, mia temperamento estas malforta; la vintroj, kredeble, estas -maldolĉaj sur la montoj; jam mi malvarmumis. Mia foresto estus -rimarkata en ĉiuj kunvenoj; oni ŝatas min tre en Ateno; oni -proponis ofte al mi belajn pariĝojn. Cetere, la danĝero ne estas -eble tiel granda, kiel ni kredas. Kiu scias, ĉu oni rekonis la tri -mallertulojn? Ĉu la informo pri la okazintaĵo alvenos antaŭ ni? Mi -iros unue al la ministrejo; mi volas flari la aeron de la oficejoj. -Neniu<!-- p. 137 --> venos por min kontraŭdiri, ĉar la du kompanioj daŭrigas -sian marŝadon al Argos.... Decide, mi bezonas iri tien; mi devas agi -persone. Flegu ciajn vunditojn.... Adiaŭ!»</p> - -<div class="left-illustration"> -<img width="448" height="446" src="images/imag143.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Li faris signon al sia tamburisto.</p> - -<p>Haĝi-Stavros leviĝis, stariĝis antaŭ min kun sia baptofilo, kiun -li superis je la tuta kapo, kaj diris al mi: «Sinjoro, jen hodiaŭa -Greko; mi estas Greko de l’ estinta tempo. Kaj la junuloj pretendas, -ke ni estas en progresado!»</p> - -<p>Tamburado eksonis, kaj la muroj de mia karcero disiĝis, kiel la -remparoj de Jeriĥo. Du minutojn poste, mi estis antaŭ la tendo<!-- p. 138 --> de -Mary-Ann. La patrino kaj la filino vekiĝis subite. S<sup>ino</sup> Simons -ekvidis min unua, kaj kriis al mi:</p> - -<p>«Nu! ni foriras?</p> - -<p>—Ho ve! sinjorino, ni ne ankoraŭ atingis tion!</p> - -<p>—Kion do ni atingis? La kapitano donis al ni sian honorulan parolon -por tiu mateno.</p> - -<p>—Kia vi trovis lin, la kapitanon?</p> - -<p>—Ĝentila, eleganta, ĉarma! Iom tro sklavo de la disciplino; tio -estas vere lia sola difekto.</p> - -<p>—Kanajlo kaj fripono, malkuraĝulo kaj fanfaronulo, mensoganto kaj -ŝtelisto! jen liaj veraj nomoj, sinjorino, kaj mi pruvos ĝin al vi.</p> - -<p>—He, sinjoro! kion faris al vi la ĝendarmaro?</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="236" height="224" src="images/imag144.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>—Kion ĝi faris al mi, sinjorino? Bonvolu veni kun mi, nur ĝis la -supro de l’ ŝtuparo.»</p> - -<p>S<sup>ino</sup> Simons alvenis ĝustatempe por vidi la soldatojn -paradmarŝantajn kun tamburisto antaŭe, la rabistojn instalitajn -anstataŭ ili, kaj la kapitanon kaj la Reĝon, buŝo ĉe buŝo, -interŝanĝantajn la adiaŭan kison. La surprizo estis tro forta. -Mi ne estis sufiĉe indulginta la bonan sinjorinon, kaj mi ricevis -punon, ĉar ŝi svenis laŭlonge, ĝis rompi miajn brakojn. Mi -portis ŝin al la fonto; Mary-Ann frapis en ŝiajn manojn; mi ĵetis -plenmanon da akvo sur ŝian vizaĝon. Sed mi kredas, ke nur la -furiozeco rekonsciigis ŝin.</p> - -<p>«Kia kanajlo! kriis ŝi.</p> - -<p>—Li senigis vin, ĉu ne? Li ŝtelis viajn horloĝojn, vian monon?</p> - -<p>—Mi ne bedaŭras miajn juvelojn; li konservu ilin! Sed mi donus -dek mil frankojn por repreni la manpremojn, kiujn mi donis al -li. Mi estas Anglino, kaj mi ne premas la manon de ĉiu<!-- p. 139 --> homo!» -Tiu bedaŭro de S<sup>ino</sup> Simons eltiris el mi fortan sopiron. Ŝi -daŭrigis ankoraŭ pli vive, kaj faligis sur min la pezon de sia -kolero. «Vi estas la kulpinto, diris ŝi. Ĉu vi ne povis averti -min? Vi devis diri al mi, ke la rabistoj estas, kompare, sanktuletoj!</p> - -<div class="left-illustration"> -<img width="282" height="340" src="images/imag145.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>—Sed, sinjorino, mi antaŭdiris al vi, ke vi ne devas konfidi al la -ĝendarmoj.</p> - -<p>—Vi diris ĝin al mi; sed vi diris ĝin senenergie, peze, flegme. -Ĉu mi povis kredi vin? Ĉu mi povis diveni, ke tiu homo utilas al -Haĝi-Stavros kiel gardisto? Ke li haltigas nin ĉi tie por lasi -al la rabistoj la tempon por reveni? Ke li timigas nin per imagaj -danĝeroj? Ke li diras sin sieĝata, por esti admirata de ni? Ke li -ŝajnigas noktajn atakojn por kredigi al ni, ke li nin defendas? Nun -mi divenas ĉion, sed diru, ĉu vi sciigis ion!</p> - -<p>—He! sinjorino, mi diris, kion mi scias, kaj faris, kion mi povas!</p> - -<p>—Sed, Germano, kiu vi estas! en via loko, Anglo estus oferinta sian -vivon por mi, kaj mi estus doninta al li la manon de mia filino!»</p> - -<p>La sovaĝaj papavoj estas vere ruĝaj, sed mi fariĝis pli ruĝa, -aŭdante la ekkrion de S<sup>ino</sup> Simons. Mi sentis min tiel konfuzita, -ke mi kuraĝis nek levi la okulojn, nek respondi, nek demandi la -karan sinjorinon, kion ŝi intencas diri per tiuj vortoj. Ĉar kio -do decidigis personon tiel rigidan, paroli tiamaniere en ĉeesto de -sia filino kaj de mi? Tra kiu pordo tiu ideo pri edzigo eniris ŝian<!-- p. 140 --> -spiriton? Ĉu vere S<sup>ino</sup> Simons estis kapabla aljuĝi sian filinon, -kiel taŭgan rekompencon, al la unua alveninta savinto? Tio ne estis -verŝajna. Ĉu pli ĝuste ĝi ne estis kruela ironio pri miaj plej -sekretaj pensoj?</p> - -<p>Kiam mi esploris mian konsciencon, mi konstatis kun pravigita fiereco -la senkulpan senpasiecon de ĉiuj miaj sentoj. Mi alskribis al mi -tiun justecon, ke la fajro de la pasioj ne plialtigis po unu grado la -temperaturon de mia koro. En ĉiu momento de la tago, mi ekzercadis -pensi pri Mary-Ann, por sondi min mem. Mi konstruadis en la aero -kastelojn, kies mastrino ŝi estis. Mi fabrikis romanojn, en kiuj ŝi -estis la heroino, kaj mi la heroo. Mi supozis laŭkaprice la plej -absurdajn cirkonstancojn. Mi imagis fariĝojn tiel neverŝajnajn, -kiel la historio de princino Ipsof kaj leŭtenanto Reynauld. Mi -iris ĝis prezenti al mi la beletan Anglinon, sidanta dekstre de mi -en poŝtkaleŝo, kaj cirkaŭmetanta sian belan brakon al mia longa -kolo. Ĉiuj tiuj flataj supozoj, kiuj estus profunde agitintaj animon -malpli filozofeman ol la mian, ne interrompis mian serenecon. Mi ne -sentis la alternadojn de timo kaj espero, kiuj estas la karakterizaj -simptomoj de l’ amo. Neniam, absolute neniam mi eksentis tiujn -grandajn konvulsiojn de l’ koro, pri kiuj parolas la romanoj. Sekve, -mi ne amis Mary-Ann, mi estis neriproĉebla homo, kaj mi rajtis -marŝi kun levita kapo. Sed S<sup>ino</sup> Simons, kiu ne estis leginta en -mia penso, estis ja kapabla erari pri la naturo de mia sindonemo. Kiu -scias, ĉu ŝi ne suspektas min pri amo al ŝia filino, ĉu ŝi ne -interpretas laŭ malbona senco mian konfuzecon kaj mian timemon, ĉu -ŝi ne ellasis tiun vorton edzigo, por ke mi malkovru min nevole? Mia -fiereco ribelis kontraŭ suspekto tiel maljusta, kaj mi respondis al -ŝi per firma voĉo, ne tamen rigardante ŝin vizaĝen:</p> - -<p>«Sinjorino, se mi havus la feliĉon, fortiri vin de ĉi tie, mi -ĵuras al vi, ke ĝi ne estus por edziĝi kun via fraŭlino filino.</p> - -<p>—Kaj kial do? diris ŝi per ofendita tono. Ĉu mia filino ne -meritas, ke oni edziĝu kun ŝi? Mi trovas vin stranga, laŭvere! -Ĉu<!-- p. 141 --> ŝi ne estas sufiĉe beleta? aŭ sufiĉe riĉa? aŭ el sufiĉe -bona familio? Ĉu mi edukis ŝin malbone? Kaj ĉu vi scias ion por -kritiki pri ŝi? Edziĝi kun F<sup>ino</sup> Simons, mia sinjoreto! tio estas -bela revo; kaj ĝi kontentigus eĉ la plej postuleman homon.</p> - -<p>—Ho ve! sinjorino, respondis mi, vi komprenis min vere malbone. Mi -konfesas, ke la fraŭlino estas perfekta, kaj sen ŝia ĉeesto, kiu -igas min timema, mi dirus al vi, kian pasian admiron ŝi inspiris al -mi tuj de la unua tago. Precize pro tio mi ne arogas pensi, ke iu ajn -hazardo povos plialtigi min ĝis ŝi.»</p> - -<p>Mi esperis, ke mia humileco kompatigos tiun fulmofrapan patrinon. Sed -ŝia kolero ne malaltiĝis po tonduono:</p> - -<p>«Kial? daŭrigis ŝi. Kial vi ne meritas mian filinon? Respondu do!</p> - -<p>—Sed, sinjorino, mi estas malriĉa kaj sen situacio.</p> - -<p>—Kia grava afero! Sen situacio! Vi havus situacion, sinjoro, se -vi edziĝus kun mia filino. Esti mia bofilo, ĉu do tio ne estas -situacio? Vi estas malriĉa! Ĉu iam ni petis monon de vi? Ĉu ni ne -havas sufiĉe por ni, kaj por multaj aliaj? Cetere, ĉu la homo, kiu -nin fortiros de ĉi tie, ne faros al ni donacon da centmil frankoj? -Tio estas malmulto, mi konfesas, sed ĝi estas io. Ĉu vi diros, -ke centmil frankoj estas malŝatinda monsumo? Fine do, kial vi ne -meritas edziĝi kun mia filino?</p> - -<p>—Sinjorino, mi ne estas....</p> - -<p>—Nu, kio vi ne estas? Vi ne estas Anglo!</p> - -<p>—Ho! tute ne.</p> - -<p>—Ĉu do vi kredas, ke ni estas sufiĉe ridindaj por riproĉi vin pri -via naskiĝo? He! sinjoro, mi scias ja, ke ne estas donacite al ĉiu -homo, esti Anglo. La tuta terglobo ne povas esti Angla... almenaŭ -antaŭ kelkaj jaroj. Sed oni povas esti honestulo kaj inteligentulo, -ne pozitive naskiĝinte en Anglujo.</p> - -<p>—Pri la honesteco, sinjorino, ĝi estas propraĵo, kiun ni -transdonas al ni de patro al filo. Inteligenton mi posedas ĝuste -sufiĉe por esti doktoro. Sed bedaŭrinde mi ne iluzias pri la -difektoj de mia eksteraĵo....</p><!-- p. 142 --> - -<p>—Vi volas diri, ke vi estas malbela, ĉu ne? Ne, sinjoro, vi ne -estas malbela. Vi havas inteligentan vizaĝon. Mary-Ann, ĉu la -sinjoro havas inteligentan vizaĝon?</p> - -<p>—Jes, patrineto,» diris Mary-Ann. Ĉu ŝi ruĝiĝis respondante, -ŝia patrino vidis pli bone ol mi, ĉar miaj okuloj estis obstine -fiksitaj teren.</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="132" height="261" src="images/imag148.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>«Cetere, aldonis S<sup>ino</sup> Simons, eĉ se vi estus dekfoje pli -malbela, vi ne estus tiel malbela, kiel mia mortinta edzo. Kaj tamen, -volu kredi ke mi estis same gracia, kiel mia filino, kiam mi donis al -li mian manon. Kion vi respondos al tio?</p> - -<p>—Nenion, sinjorino, se ne, ke vi superdonacas min, kaj ke, kiom ajn -dependos de mi, vi estos morgaŭ sur la vojo al Ateno.</p> - -<p>—Kion vi intencas fari? Tiun fojon, penu por trovi rimedon malpli -ridindan, ol antaŭ kelkaj tagoj!</p> - -<p>—Mi esperas, ke vi estos kontenta pri mi, se vi bonvolos aŭskulti -min ĝisfine....</p> - -<p>—Jes, sinjoro....</p> - -<p>—Ne interrompante min.</p> - -<p>—Mi ne interrompos vin. Ĉu iam oni vin interrompis?</p> - -<p>—Jes.</p> - -<p>—Ne.</p> - -<p>—Jes do!</p> - -<p>—Kiam?</p> - -<p>—Neniam. Sinjorino, ĉiuj kapitaloj de Haĝi-Stavros estas deponitaj -ĉe S<sup>roj</sup> Barley kaj K<sup>o</sup>.</p> - -<p>—Ĉe ni!</p> - -<p>—Placo Cavendish, 31, en Londono. Merkredon lastan, li diktis antaŭ -ni aferan leteron adresitan al S<sup>ro</sup> Barley.</p> - -<p>—Kaj vi ne diris tion al mi pli frue!</p><!-- p. 143 --> - -<p>—Vi neniam lasis al mi la tempon.</p> - -<p>—Sed tio estas monstra! Via konduto estas neklarigebla! Ni estus -liberaj jam de ses tagoj! Mi estus irinta rekte al li; mi estus -kompreniginta al li niajn rilatojn.</p> - -<p>—Kaj li estus postulinta de vi ducent aŭ tricent mil frankojn! -kredu min, sinjorino, plej bone estas silenti pri tio. Pagu vian -reaĉeton; postulu ricevateston, kaj post du semajnoj, sendigu al li -kurantan konton kun la jena noto:</p> - -<p>«<i>Plie</i>, 100.000 frankoj pagitaj persone per S<sup>ino</sup> Simons, nia -asocianino, kontraŭ kvitanco.»</p> - -<p>Tiamaniere, vi reakiros vian monon, sen helpo de la ĝendarmaro. Ĉu -ĝi estas klara?»</p> - -<p>Mi levis la okulojn, kaj mi vidis la gracian rideton de Mary-Ann, -tute radian pro dankemo. S<sup>ino</sup> Simons levis furioze la ŝultrojn, -kaj ŝajnis emociita nur de malkontentiĝo.</p> - -<p>«Laŭvere, diris ŝi, vi estas miriga homo! vi proponis al ni -akrobatan forrampon, kiam ni havis rimedon tiel simplan! Kaj vi scias -tion de merkredo matene! Mi neniam pardonos, ke vi ne diris ĝin je -la unua tago.</p> - -<p>—Sed sinjorino, volu memori, ke mi invitis vin, skribi al via -sinjoro frato por peti de li cent dek kvin mil frankojn.</p> - -<p>—Kial cent dek kvin?</p> - -<p>—Mi volas diri cent mil.</p> - -<p>—Ne, cent dek kvin. Tio estas justa. Ĉu vi estas certa, ke -Haĝi-Stavros ne konservos nin ĉi tie, post ricevo de la mono?</p> - -<p>—Tion mi garantias. La rabistoj estas la solaj Grekoj, kiuj neniam -vort-rompas. Vi komprenas, ke se ili nur unufoje konservus la -kaptitojn, ricevinte la monon, neniu sin reaĉetus plu.</p> - -<p>—Prave. Sed kia stranga Germano vi estas, ke vi ne parolis pli frue!</p> - -<p>—Vi ĉiam interrompis mian parolon.</p> - -<p>—Vi devis paroli malgraŭ ĉio.</p> - -<p>—Sed, sinjorino....</p><!-- p. 144 --> - -<p>—Silentu, kaj konduku nin al tiu malbenita Stavros.»</p> - -<p>La Reĝo matenmanĝis rostitajn turtojn, sub sia tribunala arbo, kun -la nevunditaj oficiroj, kiuj restis al li. Li estis tualetinta, nome -forlavinta la sangon de siaj manoj kaj surmetinta alian veston. Li -serĉis kun siaj kunmanĝantoj la plej rapidan rimedon por plenigi -la mankojn, kiujn la morto faris en liaj vicoj. Vasili, kiu estis el -Janina, proponis sin por iri dungi tridek virojn en Epiro, kie la -observado de la Turkaj aŭtoritatoj senokupigis pli ol mil rabistojn. -Alia, el Lakonio, volis, ke oni aĉetu per sufiĉa pago la malgrandan -bandon de la Spartano Pavlos, kiu ekspluatas la regionon Mani, apud -Kalamata. La Reĝo, ĉiam penetrita de la Anglaj ideoj, pensis -organizi la rekrutigon per la forto, kaj kapti ĉiujn paŝtistojn de -Atenlando. Tiu sistemo ŝajnis des pli bona, ke ĝi okazigus neniun -elspezon, kaj ke oni ricevus la brutarojn plie.</p> - -<p>Interrompite meze de la konsiliĝo, Haĝi-Stavros akceptis siajn -kaptitinojn glacie. Li ne prezentis eĉ glason da akvo al S<sup>ino</sup> -Simons, kiu, ne matenmanĝinte, ofendiĝis pri tiu forgeso de la -decreguloj. Mi prenis la parolon je la nomo de l’ Anglinoj, kaj pro -la foresto de la Korfuano, la Reĝo estis devigata akcepti min kiel -interpretiston. Mi diris al li, ke, post la hieraŭa malfeliĉego, li -estos kontenta, eksciante la decidon de S<sup>ino</sup> Simons, ke ŝi pagos -senprokraste sian reaĉeton kaj la mian; ke la mono estos deponata -morgaŭ, kontraŭ ricevatesto, ĉu en la Bankon de Ateno, aŭ en iun -alian lokon, kiun li elektos laŭplaĉe.</p> - -<div class="illustration"> -<img width="792" height="514" src="images/imag151.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>«Mi ĝojas, diris li, ke tiuj virinoj rezignis kunvoki la Grekan -armeon al ilia helpo. Diru al ili, ke oni donos al ili denove -kompletan skribilaron: sed ili ne malbonuzu plu mian konfidon! ili ne -alvoku la soldatojn ĉi tien! Se nur unu kepo aperos sur la monton, -mi detranĉigos al ili la kapon. Mi ĵuras ĝin per la Virgulino de -Megaspileon, skulptita de la propra mano de sankta Luko!</p> - -<p>—Suspektu nenion. Mi garantidonas la parolon de la sinjorino kaj la -mian. Kien vi volas, ke oni deponu la monon?</p><!-- p. 145 --> -<!-- p. 146 --> - -<p>—En la Nacian Bankon de Grekujo. Ĝi estas la sola, kiu ankoraŭ ne -bankrotis.</p> - -<p>—Ĉu vi havas konfidindan homon por porti la leteron?</p> - -<p>—Mi havas la «bonan maljunulon». Oni vokos lin. Kioma horo estas? -La naŭa matene. Lia monaĥa Moŝto ne trinkis ankoraŭ sufiĉe por -esti ebria.</p> - -<p>—Prenu do la monaĥon! Kiam la frato de S<sup>ino</sup> Simons estos paginta -la sumon kaj preninta vian kvitancon, la monaĥo revenos sciigi vin.</p> - -<p>—Kiun kvitancon? Kial kvitancon? Mi neniam donis. Kiam vi estos -ĉiuj liberaj, oni vidos ja, ke vi pagis, kion vi ŝuldis al mi.</p> - -<p>—Mi kredis, ke tia homo, kia vi estas, traktas la aferojn laŭ -Eŭropa modo. Laŭ bona administro....</p> - -<p>—Mi traktas la aferojn laŭ mia plaĉo, kaj mi estas tro maljuna por -ŝanĝi mian metodon.</p> - -<p>—Kiel plaĉos al vi. Mi petis tion de vi por la utilo de S<sup>ino</sup> -Simons. Ŝi estas zorgantino de sia neplenaĝa filino, kaj ŝuldos -konton al ŝi pri la tuto de ŝia propraĵo.</p> - -<p>—Tute egale! Mi zorgas pri ŝia utilo kiel ŝi pri la mia. Eĉ se -ŝi pagus por sia filino, kia malfeliĉo! Mi neniam bedaŭris, kion -mi elspezis por Fotini. Jen papero, inko kaj kanoj. Havu la komplezon -observi la redakton de la letero. Vi riskas ankaŭ vian kapon.»</p> - -<p>Mi leviĝis tute konfuza kaj mi sekvis la sinjorinojn, kiuj divenis -mian embarason ne penetrante ĝian kaŭzon. Sed subita inspiro -rekondukis min al la Reĝo. Mi diris al li: «Decide, vi estis prava -rifuzante la kvitancon, kaj mi ne devis peti ĝin. Vi estas pli -prudenta ol mi; la junuloj estas nesingardemaj.</p> - -<p>—Kion ĝi signifas?</p> - -<p>—Vi estas prava, mi ripetas al vi. Oni devas ĉion antaŭvidi. Kiu -scias, ĉu vi ne suferos duan malvenkon, pli teruran ol la unua? Ĉar -vi ne havos ĉiam viajn krurojn de dudekjarulo, la soldatoj povus vin -kapti vivantan.</p><!-- p. 147 --> - -<p>—Min!</p> - -<p>—Oni juĝus vin, kvazaŭ vi estus simpla krimulo; la juĝistoj ne -timus vin plu. En tia cirkonstanco, kvitanco por cent dek kvin mil -frankoj estus premega pruvo. Ne donu batalilojn al la tribunaloj -kontraŭ vi. Eble S<sup>ino</sup> Simons aŭ ŝiaj heredontoj intervenus en -la proceson por repostuli, kion oni prenis de ŝi. Neniam subskribu -kvitancon!»</p> - -<p>Li respondis per tondra voĉo: «Mi subskribos unu! Kaj plivole du ol -unu! mi subskribos tiom da ili, kiom oni volos! Mi ĉiam subskribos -kvitancojn, kaj al ĉiuj homoj. Ha! la soldatoj imagas, ke ili min -submetos facile, pro tio, ke unufoje la hazardo kaj la plimulteco -donis al ili la venkon! Ili kaptus min vivantan, min, kies brako -estas ŝirme kontraŭ laceco, kaj la kapo ŝirme kontraŭ la kugloj! -Mi irus sidiĝi sur benkon, antaŭ juĝiston, kiel kamparano, kiu -ŝtelis brasikojn! Junulo, vi ne konas ankoraŭ Haĝi-Stavros. Estus -pli facile elradikigi monton Parnis kaj transloki ĝin sur la supron -de monto Tajgeto, ol fortiri min el miaj montoj por min ĵeti sur -tribunalan benkon! Skribu al mi la nomon de S<sup>ino</sup> Simons per Grekaj -literoj! Bone. Ankaŭ la vian!</p> - -<p>—Ne estas necese, kaj....</p> - -<p>—Skribu tamen. Vi scias mian nomon, kaj mi estas certa, ke vi ne -forgesos ĝin. Mi volas havi la vian, por ĝin memori.»</p> - -<p>Mi skribaĉis mian nomon kiel eble plej bone en la harmonia lingvo -de Platono. La leŭtenantoj de la Reĝo aplaŭdis lian firmecon ne -antaŭvidante, ke ĝi kostos al ili cent dek kvin mil frankojn. Mi -kuris, kontenta pri mi, kaj kun malpeza koro, al la tendo de S<sup>ino</sup> -Simons. Post horduono, ŝi prezentis al mia aprobo la jenan leteron:</p> - -<blockquote> -<p class="far_sig">«El monto Parnis, meze de la demonoj de tiu Stavros.</p> - -<p class="salutation">«Mia kara frato,</p> - -<p>«La ĝendarmoj, kiujn vi sendis al mia helpo, perfidis kaj elrabis -nin abomene. Mi tre rekomendas al vi, ke vi igu ilin pendigitaj.<!-- p. 148 --> -Por ilia kapitano Perikles mendu pendigilon altan je cent futoj. -Mi plendos speciale pri li en la depeŝo, kiun mi intencas sendi -al lordo Palmerston, kaj mi dediĉos al li plenan paragrafon de la -letero, kiun mi skribos al la redaktoro de la <i>Times</i>, tuj kiam -vi estos liberiginta nin. Oni povas esperi nenion de la lokaj -aŭtoritatoj. Ĉiuj enlanduloj interkonsentas kontraŭ ni, kaj, la -tagon post nia foriro, la Greka popolo kunvenos en iun angulon por -dividi niajn ŝtelitajn posedaĵojn. Feliĉe, ili havos malmulton. -Mi eksciis per juna Germano, kiun mi konsideris komence kiel -spioniston, kaj kiu estas tre honesta sinjoro, ke tiu Stavros, -alnomata Haĝi-Stavros, deponis siajn kapitalojn ĉe nia firmo. Volu -kontroli tiun fakton; kaj, se ĝi estas vera, nenio malhelpas, ke -ni pagu la reaĉeton, kiun oni postulas el ni. Pagigu al la Banko -de Grekujo 115.000 frankojn (4.600 sterlingajn funtojn) kontraŭ -regula kvitanco sigelita per la ordinara sigelo de tiu Stavros. Oni -enskribos la sumon en lian kalkulon, kaj ĉio estos en ordo. Nia -farto estas bona, kvankam la montara vivo tute ne estas komforta. -Estas abomene, ke du Anglinoj, regnaninoj de la plej granda imperio -en la mondo, estas devigataj manĝi sian rostaĵon sen mustardo kaj -sen <i>pickles</i>, kaj trinki puran akvon, kvazaŭ la lasta el la fiŝoj.</p> - -<p>«Esperante, ke vi rekondukos min baldaŭ al nia kutima vivo, mi -estas, mia kara frato,</p> - -<p class="far_sig">«Tre sincere via <br /> - «<span class="sc">Rebecca Simons</span></p> - -<p>«Lundon, 5 majo 1856.»</p> -</blockquote> - -<p>Mi portis mem al la reĝo la aŭtografon de la bona sinjorino. Li -prenis ĝin malfide kaj konsideris ĝin per tiel penetra rigardo, ke -mi tremis, ke li komprenos ĝian sencon. Mi estis tamen certega, ke -li ne scias unu vorton el la Angla. Sed tiu diabla homo inspiris al -mi superstiĉan timegon, kaj mi kredis lin kapabla fari miraklojn. -Li ŝajnis kontenta, nur kiam li alvenis al la nombro<!-- p. 149 --> 4.600 funtoj. -Tiam li vidis, ke la temo ne estas pri ĝendarmoj. La leteron oni -metis kun aliaj paperoj en ferladan cilindron. Oni venigis la «bonan -maljunulon», kiu estis trinkinta ĝuste sufiĉe da vino por vigligi -siajn krurojn, kaj la reĝo donis al li la leterujon kun precizaj -instrukcioj. Li foriris, kaj mia koro kuris kun li ĝis la limo de -lia vojaĝo. Horacio ne sekvis per pli sentema rigardo la ŝipon, kiu -portis Virgilion.</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="168" height="205" src="images/imag155.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>La Reĝo dolĉiĝis tre, kiam li povis konsideri tiun gravan aferon -kiel finitan. Li mendis por ni veran festenon; li disdonigis al -siaj soldatoj duoblan porcion da vino; li iris viziti la vunditojn -kaj eltiri propramane la kuglon de Sofoklis. Ĉiuj rabistoj ricevis -ordonon agi kontraŭ ni kun la respekto ŝuldata al nia mono.</p> - -<p>La matenmanĝo, kiun mi ensorbis sen ĉeestantoj, en la societo de la -sinjorinoj, estas unu el la plej ĝojaj manĝoj, kiujn mi memoras. -Ĉiuj miaj suferoj finiĝis do! Mi estos libera post du tagoj da -dolĉa kaptiteco. Eble eĉ, post foriro el la manoj de Haĝi-Stavros, -adorinda kateno!... Mi sentis min poeto laŭ la maniero de Gessner. -Mi manĝis tiel fervore, kiel S<sup>ino</sup> Simons, kaj mi trinkis certe -pli soife. Mi pruvis mian estimon al la blanka vino el Egino, kiel -iam al la vino el Santorin. Mi trinkis je la sano de Mary-Ann, je -la sano de ŝia patrino, je la sano de miaj bonaj gepatroj kaj de -princino Ipsof. S<sup>ino</sup> Simons volis aŭdi la historion de tiu nobela -fremdulino, kaj, vere, mi ne kaŝis ĝin al ŝi. La bonaj ekzemploj -estas neniam tro konataj! Mary-Ann atentis plej ĉarme mian rakonton. -Ŝi esprimis la opinion, ke la princino estis prava, kaj ke virino -devas preni sian feliĉon tie, kie ŝi trovas ĝin. Kia bela parolo! -La proverboj estas la saĝo de la popoloj kaj kelkafoje ilia feliĉo. -Mi estis sur la deklivo al ĉiuj prosperecoj, kaj mi sentis min -ruliĝanta, al mi ne scias kiu surtera paradizo. Ho Mary-Ann! la<!-- p. 150 --> -ŝipanoj, kiuj veturas sur la Oceano, havis neniam, kiel gvidilojn, -du stelojn similajn al viaj okuloj!</p> - -<div class="left-illustration"> -<img width="415" height="283" src="images/imag156.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Mi sidis antaŭ ŝi. Pasigante al ŝi flugilon de kokido, mi -alproksimiĝis tiel, ke mi vidis mian vizaĝon dufoje rebrilantan -miniature inter ŝiaj nigraj palpebroharoj. Mi trovis min bela, -sinjoro, unuafoje en mia vivo. La kadro valorigis tiel bone la -bildon! Stranga ideo trapasis mian spiriton. Mi kredis, ke mi -ekvidas, per tiu okazaĵo, decidon de la destino. Ŝajnis al mi, ke -la bela Mary-Ann havas en la fundo de la koro la vizaĝon, kiun mi -rimarkas en ŝiaj okuloj.</p> - -<p>Ĉio tio ne estis amo, mi scias bone, kaj mi intencas nek riproĉi -nek laŭdi min pri sento, kiun mi neniam konis; sed ĝi estis amikeco -fortika, kaj kiu sufiĉas, laŭ mia opinio, al tiu, kiu estas -edziĝonta. Nenia agiteca emocio movigis la fibrojn de mia koro, -sed mi sentis ĝin malrapide fluidiĝanta, kiel vaksa tavolo sub la -varmeco de suno tiel dolĉa.</p> - -<p>Sub la influo de tiu kvieta ekstazo, mi rakontis al Mary-Ann kaj al -ŝia patrino mian tutan vivon depost mia unua tago. Mi pentris al -ili la gepatran domon, la grandan kuirejon, en kiu ni manĝis ĉiuj<!-- p. 151 --> -kune, la kaserolojn el kupro alpendigitajn ĉe la muro laŭ vico de -grandeco, la girlandojn de ŝinkoj kaj kolbasoj malvolviĝantajn -en la interno de l’ kameno, nian modestan kaj tre ofte malfacilan -vivon, la estontecon de ĉiu el miaj fratoj: Henriko estos la -posteulo de patreto; Frederiko lernas la tajloran metion; Frantz kaj -Johano-Nikolao soldatiĝis je sia dek-oka jaro: unu estas kavaleria -kaporalo, la alia portas jam serĝentan galonon. Mi rakontis al ili -miajn studojn, miajn ekzamenojn, miajn universitatajn sukcesetojn, -la belan profesoran estontecon, kiun mi povas aspiri, kun almenaŭ -tri mil frankoj da salajro. Mi ne scias, ĝis kia punkto mia rakonto -interesis ilin, sed mi ricevis de ĝi grandegan plezuron, kaj de -tempo al tempo mi verŝis al mi por trinki.</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="126" height="281" src="images/imag157.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>S<sup>ino</sup> Simons ne reparolis al mi pri niaj edziĝaj projektoj, kaj -mi estis tre kontenta pro tio. Pli bone estis silenti pri ili, ol -ilin priparoli neserioze, dum ni konas ankoraŭ tiel malbone unu -la alian. La tago forfluis por mi kvazaŭ unu horo; mi volas diri, -unu horo da plezuro. La posta tago ŝajnis iom longa al S<sup>ino</sup> -Simons; miaflanke, mi estus volinta haltigi la kuradon de la suno. Mi -instruis Mary-Ann pri la unuaj elementoj de la botaniko. Ha! sinjoro! -la homoj ne scias, kiom da amemaj kaj delikataj sentoj oni povas -esprimi per unu leciono de botaniko.</p> - -<p>Fine, merkredon matene, la monaĥo aperis sur la horizonto. Li estis -leviĝinta antaŭ la tago por alporti al ni la liberecon en sia -poŝo. Li donis al la Reĝo leteron de l’ bankestro, kaj al S<sup>ino</sup> -Simons bileton de ŝia frato. Haĝi-Stavros diris al S<sup>ino</sup> Simons: -«Vi estas libera, sinjorino, kaj vi povas forkonduki vian fraŭlinon -filinon. Mi deziras, ke vi ne kunportu de niaj ŝtonegoj tro malbonan -rememoron. Ni donis al vi ĉion, kion ni posedas; se la kuŝejo kaj -la<!-- p. 152 --> manĝo ne estis indaj de vi, nur la cirkonstancoj estas kulpaj. -Tiumatene mi havis ekmovon de malpacienco, pri kiu mi petas vian -forgeson: oni devas pardoni ion al venkita generalo. Se mi kuraĝus -prezenti negravan donacon al la fraŭlino, mi petus, ke ŝi akceptu -antikvan ringon, kiun oni povos plimallarĝigi laŭ la mezuro de ŝia -fingro. Ĝi ne devenas de la rabado; mi aĉetis ĝin ĉe butikisto, -en Naŭplio. La fraŭlino montros tiun juvelon en Anglujo, rakontante -sian viziton ĉe la kortego de la Reĝo de l’ montoj.»</p> - -<div class="left-illustration"> -<img width="198" height="216" src="images/imag158.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Mi tradukis fidele tiun paroleton, kaj mi ŝovis mem la ringon de l’ -Reĝo sur la fingron de Mary-Ann.</p> - -<p>«Kaj mi, demandis mi la bonan Haĝi-Stavros, ĉu mi forportos nenion -pro memoro al vi?</p> - -<p>—Vi, kara sinjoro? Sed vi restos kun ni. Via reaĉeto ne estas -pagita!»</p> - -<p>Mi turnis min al S<sup>ino</sup> Simons, kiu prezentis al mi la jenan -leteron:</p> - -<blockquote> -<p class="salutation">«Kara fratino,</p> - -<p>«Post kontrolo, mi donis la 4.000 sterlingajn funtojn kontraŭ la -kvitanco. Mi ne povis pagi la 600 aliajn, pro tio, ke la kvitanco ne -portis vian nomon, kaj ke estus neeble, ilin reenspezi. Mi estas, -atendante vian karan ĉeeston,</p> - -<p class="far_sig">«Kore via, <br /> - «<span class="sc">Edward Sharper</span>.»</p> -</blockquote> - -<p>Mi tro bone predikis al Haĝi-Stavros. Pro bona administro, li kredis -sin devigita sendi du kvitancojn!</p> - -<p>S<sup>ino</sup> Simons diris al mi en la orelon: «Vi ŝajnas en embaraso! -Ĉu ekzistas motivo por fari tian grimacon? Montru do, ke vi estas<!-- p. 153 --> -viro, kaj forlasu tiun fizionomion de malsekiĝinta kokino. La plej -malfacila estas atingita, ĉar ni estas savitaj senpage, mia filino -kaj mi. Pri vi, mi estas trankvila: vi scios ja forkuri. Via unua -plano, kiu tute ne taŭgis por du virinoj, fariĝos admirinda, de -kiam vi restos sola. Nu, je kiu tago ni akceptos vian viziton?»</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="410" height="298" src="images/imag159.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Mi dankis ŝin kore. Ŝi donis al mi tiel belan okazon por montri -miajn personajn kvalitojn kaj meriti triumfe la estimon de Mary-Ann! -«Jes, sinjorino, diris mi; konfidu al mi. Mi eliros el ĉi tie -kuraĝule, kaj se mi elmetas min al ioma danĝero, des pli bone. Mi -estas kontenta, ke mia reaĉeto ne estas pagita, kaj mi dankas vian -sinjoron fraton pri tio, kion li faris por mi. Vi vidos, ĉu Germano -ne scias eliri el embaraso. Jes, vi ricevos baldaŭ sciigojn pri mi.</p> - -<p>—Kiam vi estos for de ĉi tie, <i>ne manku vin prezentigi ĉe ni</i>.</p> - -<p>—Ho! sinjorino!</p> - -<p>—Kaj nun, petu tiun Stavros, ke li donu al ni eskorton da kvin aŭ -ses rabistoj.</p> - -<p>—Kial do, bona Dio?</p> - -<p>—Nu, por protekti nin kontraŭ la ĝendarmoj!»</p> -<!-- p. 154 --> - - - -<div class="section" id="reg06"> -<img width="452" height="337" src="images/imag160.jpg" alt="" /> -<p>VI</p> - -<h2>LA FUGO</h2> -</div> - -<p>Meze de niaj adiaŭoj, disĵetiĝis ĉirkaŭ ni ajla odoro, kiu -incitis mian gorĝon. Ĝi estis la ĉambristino de la sinjorino, -kiu venis por sin rekomendi al ilia donacemo. Tiu kreitaĵo estis -montrinta sin pli ĝena ol utila, kaj de du tagoj oni estis -liberiginta ŝin de ĉia servo. Tamen S<sup>ino</sup> Simons bedaŭris la -neeblecon, ion doni al ŝi, kaj petis, ke mi rakontu, kiel oni estis -forpreninta ŝian tutan monon. Haĝi-Stavros ŝajnis nek surprizita, -nek skandalita. Li levis simple la ŝultrojn, kaj diris inter siaj -dentoj: «Tiu Perikles!... malbona edukiteco.... La urbo.... la -kortego.... Mi devis antaŭvidi tion.» Li aldonis laŭte: «Petu la -sinjorinojn, ke ili zorgu pri nenio. Mi donis al ili servistinon, mi -devas ŝin pagi. Diru al ili, ke,<!-- p. 155 --> se ili bezonas iom da mono por -reiri urben, mia monujo estas je ilia dispono. Mi akompanigos ilin -ĝis la piedo de l’ montoj, kvankam ili riskas nenian danĝeron. La -ĝendarmoj estas malpli timindaj, ol oni kredas ĝenerale. Ili trovos -matenmanĝon, ĉevalojn kaj gvidiston en la vilaĝo Kastia: ĉio -estas antaŭvidita kaj pagita. Ĉu vi kredas, ke ili faros al mi la -plezuron premi mian manon, kiel atesto de repaciĝo?»</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="468" height="368" src="images/imag161.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>S<sup>ino</sup> Simons ne konsentis facile, sed ŝia filino prezentis -decideme la manon al la maljuna Palikaro. Ŝi diris al li en Angla, -kun sufiĉe amuza petoleco: «Grandan honoron vi faras al ni, tre -interesiga sinjoro, ĉar en tiu momento ni estas la Kleptoj, kaj vi -estas la viktimo.»</p> - -<p>La Reĝo respondis ne kompreninte: «Dankon, fraŭlino; vi estas tro -bona.»</p> - -<p>La bela mano de Mary-Ann estis bruniĝinta kiel peco de rozkolora<!-- p. 156 --> -atlaso, kiu restis dum tri someraj monatoj en montra fenestro. -Volu tamen kredi, ke ŝi ne bezonis peti min, por ke mi surmetu al -ĝi miajn lipojn. Mi kisis poste la rigidan metakarpeon de S<sup>ino</sup> -Simons. «Bonan kuraĝon! sinjoro,» kriis la maljuna sinjorino -malproksimiĝante. Mary-Ann diris nenion; sed ŝi ĵetis al mi -ekrigardon, kapablan elektrizi armeon. Tiaj rigardoj egalvaloras -proklamon.</p> - -<div class="left-illustration"> -<img width="185" height="270" src="images/imag162.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Post la malapero de la lasta eskortano, Haĝi-Stavros kondukis min -aparten kaj diris: «Nu! Ĉu ni faris do ian mallertaĵon?</p> - -<p>—Ho ve! jes. <i>Ni</i> ne estis lertaj.</p> - -<p>—Via reaĉeto ne estas pagita. Ĉu ĝi estos? Mi kredas ĝin. La -Anglinoj ŝajnas havi la plej bonajn rilatojn kun vi.</p> - -<p>—Estu trankvila, antaŭ tri tagoj mi estos malproksime de monto -Parnis.</p> - -<p>—Nu, bonege! mi bezonegas monon, kiel vi scias. Niaj perdoj de -pasinta lundo faris breĉon en nia budĝeto. Mi devos rekompletigi la -personaron kaj la ilaron.</p> - -<p>—Vi povas plendi! vi ĵus enkasigis cent mil frankojn per unu sola -fojo!</p> - -<p>—Ne, naŭdek mil: la monaĥo jam deprenis la dekonimposton. El tiu -sumo, kiu ŝajnas al vi grandega, ne restos dudek mil frankoj por -mi. Kio okazus do, se la ĝenerala kunveno de la akciuloj decidus -fondi Invalidejon, laŭ jam farita propono? Mankus ankoraŭ, ke ni -devus pagi renton al la vidvinoj kaj orfanoj de la rabistaro! Ĉar -la febroj kaj la pafoj forprenas de ni po tridek homoj ĉiujare, vi -vidas, kien tio nin kondukus. Ni kovrus apenaŭ niajn elspezojn; mi -devus doni el mia mono, mia kara sinjoro!</p> - -<p>—Ĉu okazis iam, ke vi malgajnis pro iu afero?</p> - -<p>—Nur unufoje. Mi estis enspezinta kvindek mil frankojn por la konto -de la societo. Unu el miaj sekretarioj, kiun mi pendigis<!-- p. 157 --> poste, -forkuris en Tesalion kun la kaso. Mi devis anstataŭigi la deficiton: -mi estas responda. Mia parto estis da sep mil frankoj; mi perdis do -kvardek tri mil. Sed la sentaŭgulo, kiu min ŝtelis, pagis ĝin -kare. Mi punis lin laŭ Persa kutimo. Antaŭ ol lin pendigi, oni -fortiris ĉiujn liajn dentojn, kaj oni plantis ilin per martelo en -lian kranion... por la bona ekzemplo, vi komprenas? Mi ne estas -malbona, sed mi ne toleras, ke oni malutilu al mi.»</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="169" height="287" src="images/imag163.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Mi ĝojis pensante, ke la Palikaro, kiu ne estas malbona, malgajnos -okdek mil frankojn el la reaĉeto de S<sup>ino</sup> Simons, kaj ke li -ekscios ĝin kiam mia kranio kaj miaj dentoj ne estos plu trafeblaj -de li. Li ŝovis sian brakon sub la mian, kaj diris al mi kvazaŭ -familie:</p> - -<p>«Kiel vi faros por pasigi la tempon ĝis via foriro? La sinjorinoj -mankos al vi, kaj la domo ŝajnos al vi granda. Ĉu vi volas -trarigardi la ĵurnalojn el Ateno? la monaĥo alportis ilin. Jen -la <i>Oficiala Gazeto</i>, la <i>Espero</i>, la <i>Palikaro</i>, la <i>Karikaturo</i>. -Ĉiuj, versimile, parolas pri ni. Plendindaj abonintoj! Mi lasas vin. -Se vi trovos ion kuriozan, vi rakontos ĝin al mi.»</p> - -<p>La <i>Espero</i>, redaktata France, kaj destinita por iluziigi Eŭropon, -dediĉis longan artikolon por nei la lastajn novaĵojn pri la rabado. -Ĝi mokis sprite la naivajn vojaĝantojn, kiuj vidas ŝteliston -en ĉiu vestaĉita kamparano, armistan bandon en ĉiu polvonubo, -kaj petas pardonon de la unua arbetaĵo, kiu ilin haltigis ĉe la -maniko de ilia vesto. Tiu verema folio laŭdis la sendanĝerecon de -la vojoj, gloris la malprofitemecon de la indiĝenoj, prikantis la -trankvilecon kaj la facilan meditadon, kiujn oni nepre trovas sur -ĉiuj montoj de l’ reĝolando.</p> - -<p>La <i>Palikaro</i>, redaktata sub la inspiro de kelkaj amikoj de -Haĝi-Stavros, enhavis elokventan biografion de sia heroo. Ĝi -rakontis, ke tiu Tezeo de la modernaj tempoj, la sola homo en nia -jarcento, kiu<!-- p. 158 --> estis neniam venkata, provis fari fortan militesploron -apud la Scironaj ŝtonegoj. Nesukcesinte pro la timemo de siaj -kunuloj, li retiriĝis kun sensignifaj perdoj. Sed, kaptite de -profunda naŭzo al degenerinta profesio, li rezignas de nun la -praktikon de la rabado kaj forlasos la Grekan teron; li ellandiĝos -al Eŭropo, kie lia glore akirita riĉeco ebligas al li, vivi kvazaŭ -princo. «Kaj nun, aldiris la <i>Palikaro</i>, iru, venu, kuru en la -ebenaĵon kaj en la montaron! Bankieroj kaj negocistoj, Grekoj, -fremduloj, vojaĝantoj, vi havas plu nenion por timi: kiel Karolo la -Kvina, la Reĝo de la montoj volis rezigni atinginte la supron de la -gloro kaj de sia potenco.»</p> - -<div class="left-illustration"> -<img width="238" height="355" src="images/imag164.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>En la <i>Oficiala Gazeto</i> oni legis:</p> - -<p>«Dimanĉon, la 3<sup>an</sup> de l’ kuranta, je la kvina vespere, la -militista kaso, kiun oni kondukis al Argos, kun sumo da dudek mil -frankoj, estis atakata de la bando de Haĝi-Stavros, konata sub la -nomo Reĝo de la montoj. La rabistoj, je nombro da tri aŭ kvar cent, -sin ĵetis sur la eskorton kun nekredebla furiozeco. Sed la unuaj -kompanioj de la 2<sup>a</sup> bataliono de l’ 4<sup>a</sup> linia regimento, komandataj -de la brava majoro Nikolaidis, kontraŭstaris heroe. La sovaĝaj -atakantoj estis forpuŝataj bajonete, lasante la batalejon kovrita -per mortintoj. Haĝi-Stavros estas, laŭdire, grave vundita. Niaj -perdoj estas sensignifaj.</p> - -<p>«La saman tagon, je la sama horo, la trupoj de Lia Reĝa Moŝto -trafis alian venkon, je dek mejloj da distanco. Apud la supro de -monto Parnis, je kvar stadioj de Kastia, la 2<sup>a</sup> kompanio de la 1<sup>a</sup><!-- p. 159 --> -bataliono de ĝendarmaro venkis la bandon de Haĝi-Stavros. Tie -ankaŭ, laŭ la raporto de la brava kapitano Perikles, la Reĝo de -la montoj estas pafvundita. Bedaŭrinde, tiu sukceso estas kare -pagita. La rabistoj, ŝirmataj de la rokoj kaj arbetaĵoj, mortigis -aŭ vundigis grave dek ĝendarmojn. Juna oficiro de granda estonteco, -S<sup>ro</sup> Spiro, eks-lernanto de la lernejo de Evelpidoj, trovis gloran -morton sur la batalkampo. Ĉe tiel grandaj malfeliĉoj, estas konsole -pensi, ke tie, kiel ĉie, la venko restis al la leĝo.»</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="206" height="279" src="images/imag165.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>La ĵurnalo <i>Karikaturo</i> enhavis malbone desegnitan litografion, sur -kiu mi rekonis tamen la portretojn de kapitano Perikles kaj de la -Reĝo de la montoj. La baptofilo kaj la baptopatro ĉirkaŭbrakis unu -alian. Sub tiu bildo, la artisto estis skribinta la jenan klarigon:</p> - -<p class="centered">KIAMANIERE ILI BATALAS!</p> - -<p>«Ŝajnas, pensis mi, ke mi ne konas sola la konfidencion, kaj ke la -sekreto de Perikles similos baldaŭ al la sekreto de Pulĉinelo.»</p> - -<p>Mi refaldis la ĵurnalojn, kaj atendante la revenon de la Reĝo, mi -meditis pri la situacio, en kiu S<sup>ino</sup> Simons lasis min. Certe, -estos glore ŝuldi mian liberecon nur al mi mem, kaj mi preferos -eliri el la karcero por kuraĝaĵo, ol per ruzo de lernanto. Mi -povos, en unu tago, fariĝi romanheroo kaj admiraĵo por ĉiuj -fraŭlinoj de Eŭropo. Nenia dubo, ke Mary-Ann min ekamegos, kiam -ŝi vidos min savita kaj sana post tiel danĝera fugo. Tamen, mi -povos fari malrektan paŝon dum tiu terura glitado. Se mi rompos -al mi brakon aŭ kruron, ĉu Mary-Ann rigardos favore laman aŭ -brakokriplan heroon? Plie, oni certe gardos min nokte kaj tage. -Kiel ajn sagaca estas mia plano, ĝi estas efektivigebla nur post -la morto de mia gardanto. Mortigi homon ne estas bagatelo, eĉ por -doktoro. Ĝi estas<!-- p. 160 --> nenio laŭparole, precipe kiam oni parolas al sia -amatino. Sed, depost la foriro de Mary-Ann, mi ne havis plu la kapon -returnita. Ŝajnis al mi malpli facile, havigi al mi batalilon, kaj -malpli oportune, ĝin uzi. Ponardofrapo estas ĥirurgia operacio, -kiu devas doni anserhaŭton al ĉiu honestulo. Kion vi diras pri -tio, sinjoro? Miaflanke, mi opiniis, ke mia estonta bopatrino agis -eble iom senpripense kontraŭ sia bofilo en espero. Ne estus kare -por ŝi, sendi al mi dek kvin mil frankojn da reaĉeto, kondiĉe -ke ŝi dekalkulos ilin poste el la doto de Mary-Ann. Dek kvin mil -frankoj estus malmulto por mi, la tagon de l’ edziĝo. Ili estis -multo en mia nuna situacio, unu tagon antaŭ ol buĉi homon, kaj -malsupreniri kelkajn centojn da metroj per ŝtuparo sen ŝtupoj. -Mi iris ĝis malbeni S<sup>inon</sup> Simons tiel kore, kiel la plimultaj -bofiloj malbenas sian bopatrinon en ĉiuj civilizaj landoj. Ĉar -malbenoj kostis nenion al mi, mi direktis ankaŭ kelkajn al mia -bonega amiko John Harris, kiu forlasis min al mia sorto. Mi pensis, -ke, se li estus en mia loko kaj mi en lia, mi ne lasus lin ok longajn -tagojn sen sciigoj. Konvene pri Lobster, kiu estas tro juna; pri -Giacomo, kiu estas neinteligenta forto, pri S<sup>ro</sup> Mérinay, kies -fortikan egoismon mi konas! Oni pardonas facile fidrompon al la -egoistoj, ĉar oni kutimiĝis atendi nenion de ili. Sed Harris, kiu -danĝerigis sian vivon por savi maljunan negrinon el Boston! Ĉu -mi ne egalvaloras negrinon? Mi kredis laŭ bona justeco, kaj sen -aristokrata antaŭjuĝo, ke mi valoras almenaŭ du aŭ tri.</p> - -<p>Haĝi-Stavros venis kaj ŝanĝis la iradon de miaj ideoj, prezentante -al mi fugrimedon pli simplan kaj malpli danĝeran. Ĝi postulis nur -krurojn, kaj dank’ al Dio, tiu propraĵo ne mankas al mi. La Reĝo -surprizis min, dum mi oscedis kiel la plej humila el la bestoj.</p> - -<div class="left-illustration"> -<img width="256" height="355" src="images/imag167.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>«Vi enuas? diris li al mi. La legado estas kaŭzo. Mi neniam -sukcesis malfermi libron sen danĝero por mia makzelo. Mi vidas -plezure, ke la doktoroj ne kontraŭstaras pli bone ol mi. Sed kial vi -ne pasigas pli utile la tempon, kiu restas al vi? Vi venis ĉi tien -por<!-- p. 161 --> kolekti la montajn vegetaĵojn; ne ŝajnas, ke via ujo pleniĝis -dum tiuj ok tagoj. Ĉu vi volas, ke mi sendu vin por promeni, sub -observo de du viroj? Mi estas tro bonvola princo por rifuzi al vi -tiun malgrandan favoron. Ĉiu devas fari sian metion en ĉi tiu -malsupra mondo. Al vi la herbaĵoj, al mi la mono. Vi diros al tiuj, -kiuj vin sendis ĉi tien: «Jen herboj rikoltitaj en la reĝlando de -Haĝi-Stavros!» Se vi trovus unu vere belan kaj kuriozan, kaj pri -kiu oni neniam aŭdis ion en via lando, vi devus doni al ĝi mian -nomon, kaj bapti ĝin la Reĝinon de la montoj.</p> - -<p>—Sed jen! pensis mi, se mi estus je unu mejlo de ĉi tie, inter -du rabistoj, ne estus tre malfacile, ilin preterkuri. La danĝero -duobligus miajn fortojn, nedubeble. Tiu, kiu pli rapide kuras, estas -tiu, al kiu kuri estas pli utile. Kial la leporo estas la plej -rapidira el ĉiuj bestoj? Tial, ke ĝi estas la plej minacata.»</p> - -<p>Mi akceptis la proponon de l’ Reĝo, kaj li tuj dediĉis du -korpogardistojn al mia persono. Li ne donis al ili detalajn -instrukciojn. Li diris simple:</p> - -<p>«Jen <i>milordo</i>, valoranta dek kvin mil frankojn: se vi perdos lin, -vi devos lin repagi aŭ anstataŭigi.»</p> - -<p>Miaj akompanontoj tute ne similis al invalidoj: ili havis nek -vundon, nek kontuzon, nek iaspecan difekton; iliaj subgenuoj estis -el ŝtalo, kaj ne estis espereble, ke iliaj piedoj estos ĝenataj de -la ŝuoj, ĉar ili surhavis tre larĝajn sandalojn, kiuj lasis la -kalkanojn videblaj. Inspektante ilin, mi rimarkis, ne sen bedaŭro, -du<!-- p. 162 --> pistolojn, tiel longajn, kiel pafiloj por infanoj. Tamen, mi ne -malkuraĝiĝis. Pro sufiĉa rilatiĝo kun malbona societo, mi estis -kutimiĝinta la sibladon de la kugloj. Mi rimenligis mian herbujon -sur miajn ŝultrojn kaj foriris.</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="280" height="343" src="images/imag168.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>«Multan plezuron! kriis al mi la Reĝo.</p> - -<p>—Adiaŭ, via Moŝto.</p> - -<p>—Ne, mi petas: ĝis revido!»</p> - -<p>Mi forkondukis miajn kunulojn laŭ la direkto al Ateno: tio estis jam -antaŭprofito. Ili ne kontraŭparolis, kaj permesis, ke mi iru, kien -mi volis. Tiuj rabistoj, multe pli bone edukitaj ol la ĝendarmoj -de Perikles, lasis al miaj movoj ĉiun dezireblan liberecon. Mi -ne sentis je ĉiu paŝo iliajn kubutojn interniĝantaj en miajn -flankojn. Ili kolektis herbojn, siaflanke, por la vespermanĝo. -Mi montris min tre laborema: mi forŝiris dekstre kaj maldekstre -tufojn da herbo, kiuj estis vere senkulpaj; mi ŝajne elektis -herberon en la amaso kaj metis ĝin zorgege en la fundon de mia -ujo, atentante por ne troŝarĝi min: ĉar mi portis jam sufiĉan -pezon. Mi estis rimarkinta, ke, en ĉevalkurado, bonega ĵokeo -estis malgajninta, pro superŝarĝo da kvin kilogramoj. Mia atento -ŝajnis fiksita teren, sed vi povas kredi, ke ne estis tiel. En tia -cirkonstanco, oni ne plu estas botanikisto, oni estas malliberulo. -Pellisson ne estus ludinta kun araneoj, se li posedus nur unu -najlon por segi siajn fenestrobarojn. Mi renkontis eble, en tiu -tago, nekonatajn vegetaĵojn, kiuj estas kapablaj alporti la -gloron al naturesploranto; sed mi zorgis pri ili, kiel pri flava -levkojo. Mi estas certa, ke mi pasis apud admirinda ekzemplero de -<i>boryana variabilis</i>; ĝi pezis funtduonon, kun la<!-- p. 163 --><!-- p. 164 --> radikoj. Mi -ne honoris ĝin per unu rigardo; mi vidis nur du aferojn: Atenon -ĉe la horizonto, kaj la rabistojn ĉe miaj flankoj. Mi subobservis -la okulojn de miaj sentaŭguloj, esperante, ke favora malatento -liberigos min de ilia kontrolo; sed, ĉu estante apud mia mano, aŭ -je dek paŝoj de mi, ĉu rikoltante sian salaton aŭ rigardante -la flugadon de la vulturoj, ili havis ĉiam almenaŭ unu okulon -direktita al miaj movoj.</p> - -<div class="illustration"> -<img width="776" height="508" src="images/imag169.jpg" alt="" /> -</div> - -<div class="left-illustration"> -<img width="245" height="417" src="images/imag170.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Venis al mi la ideo, krei por ili seriozan okupon. Ni estis sur -vojeto sufiĉe rekta, kiu kondukas evidente al Ateno. Mi ekvidis je -mia maldekstra flanko belan tufon da stipo, kiun la prizorgo de la -Providenco kreskigis sur la supro de ŝtonego. Mi ŝajnigis, ke mi -deziregas ĝin, kvazaŭ trezoron. Mi surrampis kvin- aŭ ses-foje la -krutan deklivon, kiu ĝin protektas. Mi penis tiom, ke unu el miaj -gardantoj kompatis al mia embaraso, kaj proponis al mi la helpon de -siaj ŝultroj. Tio ne estis precize, kion mi deziris. Mi devis tamen -akcepti liajn servojn; sed, grimpante sur lian dorson, mi kontuzis -lin tiel kruele per miaj ferumitaj ŝuoj, ke li kriegis pro doloro, -kaj lasis min fali teren. Lia kamarado, kiu interesiĝis pri la -sukceso de l’ entrepreno, diris al li: «Atendu! mi grimpos anstataŭ -la <i>milordo</i>, ĉar miaj ŝuoj estas sennajlaj.» Ĵus dirite, tuj -farite; li suprensaltas, ekprenas la vegetaĵon ĉe la trunko, ĝin -skuas, ŝancelas kaj forŝiras, kaj<!-- p. 165 --><!-- p. 166 --> ellasas krion. Mi kuris jam, ne -rigardante malantaŭen. Ilia mirego donis al mi dek plenajn sekundojn -da antaŭeco. Sed ili ne perdis tempon riproĉante unu alian, ĉar -baldaŭ mi aŭdis iliajn paŝojn, kiuj sekvas min malproksime. Mi -duobligis mian rapidecon: la vojo estis bela, ebena, glata, kreita -por mi. Ni malsupreniris krutan deklivon. Mi iris rapidege, fiksinte -la kubutojn ĉe la korpo, ne sentante la ŝtonojn, kiuj ruliĝas -post mi, kaj ne rigardante, kien mi metas la piedojn; la ŝtonegoj -kaj arbetaĵoj ŝajnis kuri al kontraŭa direkto, ambaŭflanke -de la vojo; mi estis senpeza, mi estis rapida, mia korpo estis -nemateria, mi havis flugilojn. Sed tiu bruo de kvar piedoj lacigis -miajn orelojn. Subite, ili haltis, mi aŭdis plu nenion. Ĉu ili -estas lacaj, min persekuti? Nubeto de polvo leviĝas, dek paŝojn -antaŭ mi. Iom pli malproksime, blanka makulo ekmetiĝas sur grizan -ŝtonegon. Samtempe aŭdiĝas du eksplodbruoj. La rabistoj estis ĵus -malŝargintaj siajn pistolojn, mi estis suferinta la pafadon de l’ -malamiko, kaj mi daŭris kuri. La persekuto rekomenciĝas; mi aŭdas -du spiregantajn voĉojn, kiuj krias al mi: «Haltu! Haltu!» Mi ne -haltas. Mi perdas la vojon, kaj mi kuras senĉese, ne sciante, kien -mi iras. Fosaĵo vidiĝas, larĝa kvazaŭ rivero; sed mi havas tro da -rapideco por mezuri la distancojn. Mi saltas: mi estas savita. Mia -ŝelko rompiĝas: mi estas perdita!</p> - -<div class="illustration"> -<img width="797" height="529" src="images/imag171.jpg" alt="" /> -</div> - -<div class="right-illustration"> -<img width="168" height="314" src="images/imag172.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Vi ridas! Mi volus ja vidi vin kurantan sen ŝelko, tenantan per -ambaŭ manoj la zonumon de via pantalono! Kvin minutojn poste, -sinjoro, la rabistoj estis rekaptintaj min. Ili kuniĝis por meti -al mi mankatenojn kaj piedligilojn, kaj puŝis min per fortaj -bastonfrapoj al la tendaro de Haĝi-Stavros.</p><!-- p. 167 --> - -<p>La Reĝo akceptis min kiel bankrotinton, kiu forportis de li dek -kvin mil frankojn. «Sinjoro, diris li, mi havis alian opinion pri -vi. Mi kredis, ke mi estas homokonanto; via fizionomio trompis min -tre. Mi estus neniam kredinta, ke vi estus kapabla malutili al -ni, precipe pro la maniero, kiel mi agis kontraŭ vi. Ne miru, ke -mi alprenas de nun severajn aranĝojn: vi estas, kiu devigas min. -Vi estos internigita en via ĉambro ĝis nova ordono. Unu el miaj -oficiroj faros societon al vi sub via tendo. Tio, ankoraŭ, estas nur -antaŭrimedo. En okazo de rekulpo, punon vi devus atendi. Vasili, al -ci mi konfidas gardadi la sinjoron.»</p> - -<div class="left-illustration"> -<img width="324" height="189" src="images/imag173.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Vasili salutis min kun sia kutima ĝentileco.</p> - -<p>«Ha! kanajlo! pensis mi, ci estas, kiu ĵetas la infanetojn en la -fajron! ci estas, kiu tuŝis la talion de Mary-Ann! ci estas, kiu -volis ponardfrapi min, je la tago de la Ĉieliro. Nu! mi preferas -rilati kun ci, ol kun iu alia.»</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="310" height="232" src="images/imag173a.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Mi ne rakontos al vi la tri tagojn, kiujn mi pasigis en mia ĉambro -kune kun Vasili. Tiu sentaŭgulo havigis al mi dozon da enuo, kiun -mi volas dividi kun neniu. Li deziris al mi nenion malbonan; li -havis eĉ ian simpation al mi. Mi kredas, ke, se li estus kaptinta -min por sia propra konto, li estus forlasinta min sen reaĉeto. Mia -vizaĝo estis plaĉinta al li unuavide. Mi memorigis al li pli junan -fraton, kiun li perdis ĉe la krima juĝistaro. Sed liaj certigoj<!-- p. 168 --> -pri sia amikeco tedis min centfoje pli ol la plej malbonaj agoj. Li -ne atendis la sunleviĝon por saluti min per «bontagon»; ĉe la -noktiĝo, li forgesis neniam deziri al mi prosperecojn, kies listo -estis longa. Li skuis min, kiam mi ripozis plej profunde, por ekscii, -ĉu mi estas bone kovrita. Ĉe la manĝo, li servis min kiel bona -servisto; por la deserto, li rakontis al mi historiojn, aŭ petis, -ke mi diru al li kelkajn. Kaj ĉiam la mano antaŭen por premi la -mian! Mi prezentis al lia bonvolo fervoran kontraŭstaron. Krom -tio, ke ŝajnis al mi neutile enskribi rostiston de infanoj sur la -liston de miaj amikoj, mi sentis nenian deziron, premi la manon de -homo, kies morton mi estis decidinta. Mia konscienco permesis al -mi, lin mortigi: ĉu mi ne estis en okazo de necesa sindefendo? -sed estus skrupulige por mi, lin mortigi perfide, kaj mi devis -almenaŭ atentigi lin per malamika, minaca sintenado. Repuŝante -liajn allogojn, malatentante liajn ĝentilaĵojn, malakceptante liajn -afablaĵojn, mi observis zorge okazon por foriĝi; sed lia amikeco, -pli diligenta ol la malamo, ne ĉesis min vidi eĉ unu momenton. -Kiam mi kliniĝis super la kaskado por gravuri en mian memoron la -malebenaĵojn de l’ grundo, li forprenis min el mia rigardado kun -patrina zorgemo: «Atentu! diris li tirante min ĉe la piedoj: se -pro malfeliĉo ci falus, mi riproĉus min dum mia tuta vivo.» -Kiam, nokte, mi provis leviĝi nerimarkite, li saltis el sia lito -demandante, ĉu mi bezonas ion. Nenian oni vidis pli viglan friponon. -Li rondiris ĉirkaŭ mi, kiel enkaĝigita sciuro.</p> - -<div class="left-illustration"> -<img width="327" height="271" src="images/imag174.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Pli ol io ajn, min malesperigis lia konfido al mi. Mi esprimis -foje la deziron ekzameni liajn batalilojn. Li metis sian ponardon -en mian manon. Ĝi estis Rusa ponardo, el damaskenita ŝtalo,<!-- p. 169 --> el -la fabrikejo en Tula. Mi tiris la klingon el la ingo, mi provis -la pinton kontraŭ mia fingro, mi direktis ĝin al lia brusto, -elektante la lokon, inter la kvina ripo kaj la sesa. Li diris al -mi ridetante: «Ne apogu, ci mortigus min». Certe, sinjoro, se -mi estus apoginta iomete, mi estus farinta juston al li, sed io -detenis mian brakon. Estas bedaŭrinde, ke la honestuloj mortigas -tiel malfacilanime la krimulojn, kiuj mortigas tiel facilanime la -honestulojn. Mi remetis la ponardon en la ingon. Vasili prezentis al -mi sian pistolon, sed mi rifuzis preni ĝin, kaj diris, ke mia sciemo -estas kontentigita. Li streĉis la ĉanon, montris al mi la prajmon, -apogis la tubon kontraŭ sian kapon, kaj diris al mi: «Jen! ci ne -havus plu gardanton.»</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="151" height="323" src="images/imag175.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Neniun gardanton plu! He! per Dio! tion precize mi volis. Sed la -okazo estis tro bela, kaj la pendigindulo paralizis min. Se mi estus -mortiginta lin en tia momento, mi ne estus povinta toleri lian lastan -rigardon. Pli bone estis procedi dum la nokto. Sed malfeliĉe, -anstataŭ kaŝi siajn batalilojn, li demetis ilin videble inter sia -lito kaj la mia.</p> - -<div class="left-illustration"> -<img width="406" height="282" src="images/imag176.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Fine mi trovis rimedon por fugi, ne vekante nek buĉante lin. -Tiu ideo venis al mi dimanĉon, 11<sup>an</sup> de majo, je la sesa. Mi -estis rimarkinta, la Ĉieliran tagon, ke Vasili estas drinkema kaj -toleras malbone la vinon. Mi invitis lin por vespermanĝi kun mi. -Tiu pruvo de amikeco ekscitis lin: la vino de Egino kompletigis la -kapturniĝon. Haĝi-Stavros, kiu ne estis plu honorinta min per -unu vizito, ĉar mi perdis lian estimon, daŭris agi kiel donacema -gastiganto. Mia tablo estis pli bone provizita ol la lia. Mi estus -povinta trinki plenan felsakon da vino kaj barelon da <i>rhaki</i>. -Vasili, akceptita kiel partoprenanto en tiuj bonaĵoj, komencis la -manĝon kun kortuŝa humileco. Li restis je tri futoj de la tablo, -kiel vilaĝano<!-- p. 170 --> invitita ĉe sia landsinjoro. Iom post iom, la -vino malgrandigis la interspacon. Je la oka vespere, mia gardanto -klarigis al mi sian karakteron. Je la naŭa, li rakontis balbutante -la aventurojn de sia juneco, kaj serion da heroaĵoj, kiuj estus -starigintaj la harojn de esplora juĝisto. Je la deka, li falis -en la filantropecon; tiu koro el trempita ŝtalo fluidiĝis en la -<i>rhaki</i>, kiel la perlo de Kleopatro en la vinagro. Li ĵuris al mi, -ke li fariĝis rabisto pro amo al la homaro; ke li volas riĉiĝi -en dek jaroj, fondi hospitalon per siaj ŝparaĵoj, kaj rifuĝi -poste en monaĥejon sur monto Atos. Li promesis ne forgesi min en -siaj preĝoj. Mi profitis tiujn bonajn inklinojn por englutigi al li -grandegan tason da <i>rhaki</i>. Mi estus povinta prezenti al li brulantan -peĉon: li estis tro mia amiko por rifuzi ion de mi. Baldaŭ li -perdis la voĉon; lia kapo kliniĝis dekstren kaj maldekstren kun -pendola reguleco; li prezentis al mi la manon, renkontis reston de -rostaĵo, premis ĝin kore, falis renversen, kaj komencis dormi same -profunde, kiel la sfinksoj de Egiptujo, kiujn la Francaj kanonoj ne -vekis.</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="394" height="226" src="images/imag177.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Mi ne havis unu momenton por perdi: la minutoj estis el oro.<!-- p. 171 --> Mi -prenis lian pistolon, kiun mi ĵetis en la valon. Mi ekkaptis lian -ponardon, kaj mi estis tuj ekspedonta ĝin al la sama direkto, -kiam mi pripensis, ke ĝi povos utili al mi por tranĉi bulojn -de herbaĵo. Mia dika horloĝo montris la dek-unuan. Mi estingis -la du fajrojn el rezina ligno, kiuj lumigis nian tablon: la lumo -povis altiri la atenton de la Reĝo. La vetero estis bela. Ne pli -da luno ol sur mia mano, sed multego da steloj: ĝi estis vere tiu -nokto, kiun mi bezonis. La herbo, detranĉita laŭ longaj bedoj, -estis fortirebla kiel peco de drapo. Miaj materialoj estis pretaj -post unu horo. Dum mi portis ilin al la fonto, mi tuŝis Vasili -per la piedo. Li levis sin peze kaj demandis min, pro kutimo, ĉu -mi bezonas ion. Mi lasis mian ŝarĝon fali, mi sidiĝis apud la -drinkemulo, kaj petis, ke li trinku ankoraŭ unufoje por mia sano. -«Jes, diris li, mi soifas.» Mi plenigis al li por la lasta fojo la -kupran pokalon. Li trinkis duonon de ĝi, disverŝis la reston sur -sian mentonon kaj sian kolon, provis leviĝi, refalis kun vizaĝo -malsupre, etendis la brakojn antaŭen, kaj ne moviĝis plu. Mi -kuris al mia digo, kaj, kiel ajn novulo mi estis, la rivereto estis -fortike barita post kvardek kvin minutoj: estis tri kvaronoj post -noktomezo. La bruon de la kaskado anstataŭis profunda silento. Timo -ekkaptis min. Mi pripensis, ke verŝajne la Reĝo dormas malpeze, -kiel ĉiuj maljunuloj, kaj ke tiu nekutima<!-- p. 172 --> silento povos lin veki. -En la tumulto de la ideoj, kiuj plenigis mian cerbon, mi memoris -scenon de la <i>Barbiro de Sevilla</i>, en kiu Bartholo vekiĝas, tuj kiam -li ĉesas aŭdi la fortepianon. Mi ŝovis min laŭlonge de la arboj -ĝis la ŝtuparo, kaj mi trarigardis la skribejon de Haĝi-Stavros. -La Reĝo ripozis pace apud sia <i>ĉibuĝi</i>. Mi rampis ĝis dek futoj -de lia abio, mi aŭskultis: ĉio dormas. Mi revenis al mia digo tra -marĉaĵeto de malvarmega akvo, kiu atingis jam miajn maleolojn. Mi -kliniĝis super la abismo.</p> - -<div class="left-illustration"> -<img width="261" height="264" src="images/imag178.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>La flanko de la monto rebrilis nesenteble. Oni vidis tie kaj tie -kelkajn kavaĵojn, en kiuj la akvo estis restadinta. Mi notis ilin -atente: ili estis tiom da lokoj, kien mi povos meti la piedon. Mi -reiris al mia tendo, mi prenis mian herbujon, kiu estis alpendigita -super mia lito, kaj mi ligis ĝin sur miajn ŝultrojn. Pasante tra la -loko, kie ni estis vespermanĝintaj, mi relevis pankvaronon kaj pecon -da viando, kiujn la akvo ne ankoraŭ malsekigis. Mi enfermis tiujn -provizojn en la ujon por mia morgaŭa matenmanĝo. La digo rezistis -bone, la venteto estis versimile sekiginta mian vojon; estis preskaŭ -la dua. Mi estus dezirinta kunporti la ponardon de Vasili, por okazo -de malbona renkonto. Sed ĝi estis sub la akvo, kaj mi ne perdis mian -tempon por ĝin serĉi. Mi demetis miajn ŝuojn, ilin kunligis per -la ŝnuroj kaj alpendigis ĉe la rimenojn de mia ujo. Fine, ĉion -pripensinte, doninte lastan rigardon al miaj teramasoj, elvokinte -la rememorojn pri la patra domo, kaj sendinte kison al la direkto -al Ateno kaj Mary-Ann, mi transigis unu<!-- p. 173 --> kruron super la parapeto, -kaptis per ambaŭ manoj arbeton, kiu pendas super la abismo, kaj -ekvojaĝis, konfidante al Dio.</p> - -<p>Ĝi estis malfacila laboro, pli malfacila ol mi estis konjektinta -el tie supre. La ankoraŭ akvumita roko sentigis al mi malsekan -malvarmon, kiel la kontakto de serpento. Mi estis malbone taksinta -la distancojn, kaj la apogpunktoj estis multe pli maloftaj, ol mi -esperis. Dufoje mi elvojiĝis, direktante min maldekstren. Mi devis -reveni, tra nekredeblaj malfacilaĵoj. La espero forlasis min ofte, -sed ne la volo. La tero ekmankis al mia piedo: mi konfuzis ombron kun -elstaraĵo, kaj mi falis dek kvin aŭ dudek futojn, algluigante miajn -manojn kaj mian korpon al la flanko de la monto, ne trovante punkton -por min haltigi. Radiko de figarbo alkroĉis min ĉe la maniko de mia -palto: ĉi tie vi vidas ĝiajn signojn. Iom poste, birdo, kaŭrinta -en kavaĵo, forflugis tiel subite inter miaj kruroj, ke la timo -faligis min preskaŭ renversen. Mi marŝis per la piedoj kaj per -la manoj, precipe per la manoj. Miaj brakoj estis rompitaj, kaj mi -aŭdis ĉiujn tendenojn, vibrantajn kiel la kordoj de harpo. Miaj -ungoj doloris tiel, ke mi ne sentis plu ilin. Eble mi estus havinta -pli da forto, se estus eble mezuri la vojon, kiu restas trairota; -sed kiam mi provis turni la kapon malantaŭen, la kapturniĝo min -kaptis, kaj mi sentis, ke mi svenas. Por subteni mian kuraĝon mi -admonis min mem; mi alparolis min laŭte inter miaj kunpremitaj -dentoj: «Ankoraŭ unu paŝon por mia patro! ankoraŭ unu paŝon por -Mary-Ann! ankoraŭ unu paŝon por la konfuzigo de la rabistoj kaj la -furiozigo de Haĝi-Stavros!»</p> - -<div class="illustration"> -<img width="497" height="789" src="images/imag180.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Fine miaj piedoj stariĝis sur pli larĝa plataĵo. Ŝajnis al mi, ke -la tero ŝanĝis sian koloron. Mi fleksis la subgenuojn, mi sidiĝis, -mi turnis timeme la kapon. Mi estis nur je dek futoj de la rivereto: -mi estis atinginta la ruĝajn ŝtonegojn. Ebena surfaco, borita de -mil truetoj, en kiuj restis ankoraŭ akvo, ebligis al mi respiri kaj -ripozi iom. Mi rigardis mian horloĝon: estis nur la dua kaj duono. -Mi estus kredinta, vere, ke mia vojaĝo daŭris tri noktojn. Mi -palpis miajn brakojn kaj krurojn, por vidi, ĉu mi estas kompleta; -en tiaj<!-- p. 174 --><!-- p. 175 --> ekspedicioj, oni scias, kio foriras, sed oni nescias, kio -alvenas. Mi havis bonŝancon, mi kvitiĝis kun kelkaj kontuzoj kaj -du aŭ tri defrotaĵoj. La plej malsana estis mia palto. Mi levis -la okulojn supren, ne ankoraŭ por danki la ĉielon, sed por min -konvinki, ĉu io moviĝas en mia antaŭa loĝejo. Mi aŭdis nur -kelkajn akvogutojn, kiuj filtriĝas tra mia digo. Ĉio estis en ordo; -la malantaŭo estis sendanĝera; mi sciis, kie mi trovos Atenon; -adiaŭ, do, al la Reĝo de la montoj!</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="268" height="426" src="images/imag181.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Mi estis tuj saltonta en la fundon de la valo, kiam blanketa formo -stariĝis antaŭ mi, kaj mi aŭdis la plej furiozan bojon, kiu iam -vekis la eĥojn je tia horo. Ho ve! sinjoro, mi estis forgesinta la -hundojn de mia gastiganto. Tiuj malamikoj al la homo vagadis ĉiuhore -ĉirkaŭ la tendaro, kaj unu el ili estis flarinta min. Kiom da -furiozeco kaj malamo mi sentis renkontante ĝin, estas nedireble; -neniu iam malamis tiugrade malsaĝan estaĵon! Mi estus preferinta -stari antaŭ lupo, tigro aŭ blanka urso, noblaj bestoj, kiuj manĝus -min silente, sed ne denuncus min. La sovaĝaj bestoj iras ĉasi por -si mem; sed kion pensi pri tiu abomena hundo, kiu englutos min bruege -por flati la maljunan Haĝi-Stavros? Mi kovris ĝin per insultoj; mi -pluvigis sur ĝin la plej malafablajn nomojn; sed kion ajn mi faris, -ĝi parolis pli<!-- p. 176 --> laŭte ol mi. Mi ŝanĝis mian tonon, mi provis -la efikon de la bonaj paroloj, mi alparolis ĝin dolĉe en Greka, -en la lingvo de ĝiaj geavoj; ĝi sciis nur unu respondon al ĉiuj -miaj diroj, kaj ĝia respondo ŝancelis la monton. Mi silentis, tio -estis bona ideo; ĝi silentis. Mi kuŝiĝis meze de la ŝlimakvo; -ĝi sterniĝis apud la piedo de l’ ŝtonego, grumblante inter siaj -dentoj. Mi ŝajnigis, ke mi dormas; ĝi dormis. Mi lasis min gliti -nesenteble al la rivereto; ĝi leviĝis per unu salto, kaj mi havis -nur la tempon regrimpi sur mian piedestalon. Mia ĉapelo restis inter -la manoj, aŭ pli ĝuste inter la dentoj de la malamiko. Unu momenton -poste, ĝi estis nur pasto, marmelado, kaĉo el ĉapelo! Plendinda -ĉapelo! mi kompatis al ĝi, mi metis min en ĝian lokon. Se mi -estus povinta eliri el embaraso, suferante kelkajn mordojn, mi ne -marĉandus tre, mi donus al la hundo sian parton. Sed tiuj monstroj -ne kontentiĝas mordante, ili elmanĝas la homojn!</p> - -<p>Mi ekpensis, ke verŝajne ĝi malsatas; ke, se mi trovos por ĝin -satigi, kredeble ĝi mordos min ankoraŭ, sed ne manĝos min. Mi -havis provizojn, mi oferdonis ilin; mia sola bedaŭro estis, ke mi -ne havas centfoje pli. Mi ĵetis al ĝi duonon de mia pano; ĝi -englutis ĝin kiel profundegaĵo: imagu ŝtoneton, kiu falas en -puton. Mi estis malgaje rigardanta la malmulton, kiu restas al mi por -doni al ĝi, kiam mi rekonis, ĉe la fundo de la herbujo, blankan -paketon, kiu inspiris ideojn al mi. Ĝi estis malgranda provizo de -arseniko, destinita al miaj zoologiaj preparaĵoj. Mi uzis ĝin por -pajloŝtopi birdojn, sed neniu leĝo malpermesis ke mi ŝovu kelkajn -gramojn da ĝi en la korpon de hundo. Mia kunparolanto, ricevinte -apetiton, deziris nur daŭrigi sian manĝon. «Atendu, diris mi al -ĝi, ci ricevos manĝaĵon laŭ mia preparo!...» La paketo enhavis -ĉirkaŭ tridek kvin gramojn da beleta pulvoro, blanka kaj brila. Mi -ŝutis kvin aŭ ses en malgrandan kvanton da klara akvo, kaj remetis -la reston en mian poŝon. Mi disŝlimigis zorge la parton de la -besto; mi atendis, ĝis kiam la arsenoza acido estos bone solvita; -mi trempis en la solvaĵon pecon de pano, kiu sorbis ĉion, kiel -spongo.<!-- p. 177 --> La hundo antaŭensaltis bonapetite kaj englutis la morton -per unu gluto.</p> - -<div class="left-illustration"> -<img width="441" height="498" src="images/imag183.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Sed kial mi ne estis provizita per iom da striknino, aŭ per ia -ajn bona veneno, pli fulmofrapa ol arseniko? Estis pli ol la tria, -kaj mi devis atendi longe la efektojn de mia elpenso. Ĉirkaŭ la -duono, la hundo komencis blekegi per ĉiuj siaj fortoj. Tio ne -estis granda profito por mi: bojoj aŭ blekoj, krioj pro furiozeco -aŭ pro doloro, iris ĉiam al la sama celpunkto, tio estas al la -oreloj de Haĝi-Stavros.<!-- p. 178 --> Baldaŭ la besto tordiĝis en teruraj -konvulsioj; ĝi ŝaŭmis, ĝi naŭziĝis, ĝi faris fortegajn penojn -por elpeli la venenon, kiu ĝin konsumas. Ĝi estis vere dolĉa -spektaklo por mi, kaj mi ĝue gustumis la plezuron de la dioj; sed -nur la morto de l’ malamiko povis min savi, kaj la morto obeis al -mi malbonvole. Mi esperis, ke, venkite de la doloro, la hundo fine -lasos min pasi; sed ĝi obstinegis kontraŭ mi, ĝi montris sian -ŝaŭmantan kaj sangokovritan buŝon, kvazaŭ por riproĉi min pri -miaj donacoj kaj diri al mi, ke ĝi ne mortos nevenĝite. Mi ĵetis -al ĝi mian naztukon: ĝi disŝiris ĝin tiel vigle, kiel mian -ĉapelon. La ĉielo jam ekklariĝis, kaj mi antaŭsentis, ke mi -faris neutilan mortigon. Ankoraŭ unu horo, kaj la rabistoj estos -sur miaj ŝultroj. Mi levis la kapon al tiu malbenita ĉambro, kiun -mi forlasis sen deziro al reveno, kaj kien la potenco de hundo min -baldaŭ rekondukos. Terura akvofalego renversis min, la vizaĝo -kontraŭ tero.</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="450" height="292" src="images/imag184.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Herbaĵbuloj, ŝtonetoj, fragmentoj de roko ruliĝis ĉirkaŭ mi -kun torento de glacia akvo. La digo estis rompita, kaj la tuta lago -malpleniĝis sur mian kapon. Tremado min ekkaptis: ĉiu ondo<!-- p. 179 --> pasante -forportis kelkajn gradojn el mia animala varmeco, kaj mia sango -fariĝis tiel malvarma, kiel sango de fiŝo. Mi rigardas la hundon: -ĝi estas ĉiam ĉe la piedo de mia ŝtonego, batalanta kontraŭ -la morto, kontraŭ la fluo, kontraŭ ĉio, kun malfermita buŝo -kaj okuloj direktitaj al mi. Estis necesege fini. Mi malligis mian -herbujon, prenis ĝin per la du rimenoj, kaj frapis tiun abomenan -beston tiel furioze, ke la malamiko forlasis al mi la batalejon. La -torento kaptis ĝin flanke, rulis ĝin du- aŭ tri-foje, kaj ĝin -portis, mi ne scias kien.</p> - -<p>Mi saltas en la akvon: ĝi altiĝis ĝis mezkorpo; mi alkroĉiĝas -ĉe la ŝtonegoj de l’ bordo; mi eliras el la fluo; mi albordiĝas, -mi skuas min, kaj mi krias: Hura por Mary-Ann!</p> - -<div class="left-illustration"> -<img width="247" height="267" src="images/imag185.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Kvar rabistoj elstariĝas el la tero kaj kaptas min ĉe la kolumo, -dirante: «Jen do ci estas, mortigisto! Venu ĉiuj! ni tenas lin! la -Reĝo estos kontenta! Vasili estos venĝita!»</p> - -<p>Ŝajnas, ke, nescie, mi estis droniginta mian amikon Vasili.</p> - -<p>En tiu tempo, sinjoro, mi estis ankoraŭ mortiginta neniun: Vasili -estis mia unua viktimo. Poste, mi faligis multajn aliajn, tute -kontraŭvole, kaj nur por defendi mian vivon; sed Vasili estas la -sola, kiu okazigis al mi penton, kvankam lia pereo rezultis de -vere senkulpa nesingardo. Vi scias, kio estas unua paŝo! Neniu<!-- p. 180 --> -mortiginto, trovita de la polico, kaj kondukata inter du ĝendarmoj -ĝis la loko de lia krimo, mallevis la kapon pli humile ol mi. Mi -ne kuraĝis levi la okulojn al la honestuloj, kiuj min arestis; -mi ne sentis la forton, toleri iliajn malaprobajn rigardojn; mi -antaŭsentis, tremante, timegindan provon: mi estis certa, ke mi -estos prezentata al mia juĝonto kaj kondukata apud mian viktimon. -Kiel mi staros antaŭ la brovoj de l’ Reĝo de la montoj, post tia -ago? Kiel mi revidos, ne mortante pro honto, la senvivan korpon de l’ -malfeliĉa Vasili? Pli ol unufoje miaj genuoj fleksiĝis sub mi, kaj -mi estus restinta sur la vojo, sen la piedfrapoj, kiuj sekvis min.</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="272" height="299" src="images/imag186.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Mi trairis la senhoman tendaron, la skribejon de la Reĝo, okupitan -de kelkaj vunditoj, kaj mi malsupreniris, aŭ pli ĝuste mi falis -de la ŝtuparo en mian ĉambron. La akvo estis forfluinta lasante -ŝlimajn makulojn ĉe ĉiuj muroj kaj arboj. Lasta marĉero restis -en la loko, kie mi forprenis la herbon. La rabistoj, la Reĝo kaj la -monaĥo staris, laŭronde, ĉirkaŭ griza kaj kotoza objekto, kies -vido starigis la harojn sur mia kapo: ĝi estis Vasili. La ĉielo vin -gardu,<!-- p. 181 --> sinjoro, iam vidi kadavron fasonitan de vi! La akvo, kaj la -koto, forfluante, estis demetintaj abomenan ŝmiraĵon ĉirkaŭ li. -Ĉu vi vidis iam dikan muŝon kaptitan depost tri aŭ kvar tagoj en -araneaĵo? La ŝpinbesto, ne povante forigi tian gaston, vindas ĝin -per volvaĵo de grizaj fadenoj, kaj ŝanĝas ĝin en senforman kaj -nerekoneblan mason; tia estis Vasili, kelkajn horojn post kiam li -vespermanĝis kun mi. Mi retrovis lin je dek paŝoj de la loko, kie -mi estis adiaŭinta lin. Mi ne scias, ĉu la rabistoj lin translokis, -aŭ ĉu li mem ruliĝis tien en la konvulsioj de l’ agonio; tamen mi -inklinas konjekti, ke la morto estis dolĉa al li. Plena de vino, -kiel mi lasis lin, li pereis versimile sen batalo pro forta cerba -sangalfluo.</p> - -<div class="left-illustration"> -<img width="461" height="235" src="images/imag187.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Malbonsigna murmuro salutis mian alvenon. Haĝi-Stavros, pala kaj kun -frunto kuntirita, marŝis rekte al mi, kaptis min ĉe la maldekstra -manradiko, kaj tiris min tiel fortege, ke li kvazaŭ elartikigis mian -brakon. Li ĵetis min mezen de la rondo tiel vive, ke mi preskaŭ -metis la piedon sur la korpon de mia viktimo: mi reĵetis min rapide -malantaŭen.</p> - -<p>«Rigardu! kriis li al mi per tondra voĉo; rigardu, kion vi -faris! ĝuu vian ellaboraĵon! satigu viajn okulojn per via krimo. -Malfeliĉulo! sed kie do vi haltos? Kiu estis dirinta al mi, en la -tago, kiam mi akceptis vin ĉi tie, ke mi malfermas mian pordon al -mortigisto?»</p><!-- p. 182 --> - -<p>Mi balbutis kelkajn klarigojn; mi provis montri al la juĝanto, -ke mi estas kulpa nur pro nesingardo. Mi konfesis sincere, ke mi -ebriigis mian gardanton por liberigi min de lia observado, kaj -forkuri neĝenate el mia karcero; sed mi defendis min pri la krimo -de hommortigo. Ĉu mi estas kulpa, ke la plialtiĝo de l’ akvo lin -dronigis, unu horon post mia foriro? La pruvo, ke mi deziris nenion -malbonan al li, estas, ke mi ne donis al li eĉ unu ponardfrapon dum -li estas morte ebria kaj mi havas liajn batalilojn en miaj manoj. Oni -povas lavi lian korpon, kaj kontroli, ke ĝi estas senvunda.</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="223" height="400" src="images/imag188.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>«Almenaŭ, diris la Reĝo, konfesu, ke via nesingardemo estas ja tre -egoista kaj kulpa! Kiam via vivo ne estis minacata, kiam oni gardis -vin ĉi tie nur pro monsumo, vi forkuris pro avareco; vi pripensis -nur la ŝparon de kelkaj piastroj, kaj vi ne okupis vin pri tiu -plendindulo, kiun vi lasas morti malantaŭ vi! Vi ne zorgis pri mi, -kiun vi senigos de necesega helpanto! Kaj kiun momenton vi elektis -por fidrompi al ni? la tagon, kiam ĉiuj malfeliĉoj atakas nin kune; -kiam mi perdis miajn plej bonajn soldatojn; kiam Sofoklis estas -vundita, kiam la Korfuano estas mortanta, kiam la juna Spiro, en kiu -mi esperis, perdis la vivon, kiam ĉiuj miaj viroj estas lacaj kaj -senkuraĝigitaj! En tia momento vi havis la kuraĝon forpreni de mi -mian Vasili! Ĉu vi ne havas do homajn sentojn? Ĉu ne estis centfoje -preferinde, pagi honeste vian reaĉeton, kiel decas al bona kaptito, -plivole ol lasi diri, ke vi oferis la vivon de unu homo pro dek kvin -mil frankoj?</p> - -<p>—He! diable! ekkriis mi miavice, vi mortigis ja multajn aliajn, kaj -pro malpli multo.»</p><!-- p. 183 --> - -<p>Li respondis kun indeco: «Ĝi estas mia profesio, sinjoro: ĝi ne -estas la via. Mi estas rabisto, kaj vi estas doktoro. Mi estas Greko, -kaj vi estas Germano.»</p> - -<p>Al tio, mi havis nenion por respondi. Mi sentis ja, pro la tremado -de ĉiuj fibroj de mia koro, ke mi estas nek naskiĝinta nek edukita -por la hommortigista profesio. La Reĝo, pravigite de mia silento, -plialtiĝis sian voĉon je unu tono, kaj daŭrigis jene:</p> - -<p>«Ĉu vi scias, malŝatinda junulo, kia estis la bonega estaĵo, -kies morton vi kaŭzis? Li devenis de tiuj famegaj rabistoj el Suli, -kiuj daŭrigis tiel terurajn militojn por la religio kaj la patrujo -kontraŭ Ali el Tebelen, paŝaho de Janina. De kvar generacioj, ĉiuj -liaj avoj estas pendigitaj aŭ senkapigitaj; ne unu mortis en sia -lito. Ne pasis ankoraŭ ses jaroj, de kiam lia propra frato pereis en -Epiro sekve de kondamno je morto: li estis mortiginta mahometanon. -La pieco kaj la kuraĝo estas heredaj en tiu familio. Neniam Vasili -forgesis siajn religiajn devojn. Li donacis al la preĝejoj, li donis -al la malriĉuloj. La Paskan tagon, li bruligis pli dikan kandelegon -ol ĉiuj ceteraj. Li estus mortinta plivole ol malobei la fastan -leĝon, aŭ ol manĝi viandon en abstinenca tago. Li ŝparis por -rifuĝi en monaĥejon de monto Atos. Ĉu vi sciis tion?»</p> - -<div class="left-illustration"> -<img width="249" height="298" src="images/imag189.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Mi konfesis humile, ke mi ĝin sciis.</p> - -<p>«Ĉu vi sciis, ke li estas la plej brava el tiuj miaj kunuloj? Mi -volas depreni nenion el la persona merito de miaj aŭskultantoj, -sed Vasili havis blindan sindonemon, kuraĝegan obeemon, fervoron -nedetrueblan de iu ajn cirkonstanco. Nenia tasko estis tro kruta -laŭ bontrovo de lia kuraĝo; nenia ekzekuto tedis lian fidelecon.<!-- p. 184 --> -Li estus buĉinta la tutan reĝolandon, se mi estus ordoninta, ke li -faru ĝin. Li estus elŝirinta okulon de sia plej bona amiko, pro -simpla signo de mia malgranda fingro. Kaj vi formortigis lin de mi! -Malfeliĉa Vasili! kiam mi havos vilaĝon por bruligi, avarulon por -meti sur rostilon, virinon por dispecigi, infanon por senhaŭtigi -vivantan, kiu cin anstataŭos?»</p> - -<p>Ĉiuj rabistoj elektrizitaj de tiu funebra parolo, ekkriis unuanime: -«Ni! Ni!» Unuj etendis la brakojn al la Reĝo, la aliaj elingigis -siajn ponardojn; la plej fervoraj alcelis min per siaj pistoloj. -Haĝi-Stavros haltigis ilian entuziasmon: li kovris min per sia -korpo, kaj daŭrigis sian parolon kiel sekvas:</p> - -<p>«Konsoliĝu, Vasili, ci ne restos nevenĝita. Se mi aŭskultus nur -mian doloron, mi oferdonus al cia animo la kapon de la mortiginto; -sed ĝi valoras dek kvin mil frankojn, kaj tiu penso detenas min. Ci -mem, se ci povus ekparoli, kiel ci faris iam en niaj konsiliĝoj, ci -petus, ke mi ŝparu liajn tagojn; ci malakceptus tiel multekostan -venĝon. Ne en la cirkonstancoj, en kiuj nin lasis cia morto, -konvenas fari malsaĝaĵojn kaj ĵeti la monon tra la fenestroj.»</p> - -<p>Li haltis momenton; mi spiris.</p> - -<p>«Sed, daŭrigis la Reĝo, mi scios kunigi la utilon kaj la justecon. -Mi punos la kulpulon, ne riskante la kapitalon. Lia puno estos la -plej bela ornamo de cia funebra ceremonio; kaj el supre de la lasta -Palikarejo, kien forflugis cia animo, ci rigardos kun ĝojo elpagigan -turmentadon, kiu ne kostos al ni unu soldon.»</p> - -<p>Tiu parolfino ravis la aŭdantaron. Ĉiuj estis ĉarmitaj, escepte -mi. Mi rompis al mi la kapon por diveni, kion la Reĝo rezervas al -mi, kaj mi estis tiel maltrankvila, ke miaj dentoj klakis ĝisrompe. -Certe, mi devis juĝi min feliĉa, ke mia vivo estas savita, kaj la -konservo de mia kapo ne ŝajnis al mi malŝatinda rezulto; sed mi -konis la elpenseman imagon de la Grekaj vojrabistoj: Haĝi-Stavros, -ne mortigante min, povos trudi al mi tian punon, ke mi ekmalamos la -vivon. La maljuna kanajlo rifuzis sciigi al mi, al<!-- p. 185 --> kia turmento li -destinas min. Li kompatis tiel malmulte al mia sufero, ke li devigis -min, ĉeesti la funebran ceremonion de lia leŭtenanto.</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="227" height="213" src="images/imag191.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>La korpon oni senvestigis, transportis apud la fonton, kaj plene -lavis. La trajtoj de Vasili estis apenaŭ difektitaj; la kvazaŭ -oscedanta buŝo havis ankoraŭ la malfacilan rideton de l’ ebrieco; -liaj malfermitaj okuloj konservis malspritegan rigardon. La membroj -perdis nenion el sia fleksebleco; la kadavra rigideco alvenas malfrue -ĉe la homoj, kiuj mortis akcidente.</p> - -<p>La <i>kafeĝi</i> de l’ Reĝo kaj lia ĉibuk-portisto faris la tualeton de -l’ mortinto. Haĝi-Stavros pagis la elspezon, ĉar li heredis. Vasili -ne havis plu familion, kaj ĉiuj liaj propraĵoj estis apartenontaj -al la Reĝo. Oni vestis la korpon per maldika ĉemizo, jupo el bela -perkalo kaj arĝentbrodita jako. Oni kovris liajn malsekajn harojn -per ĉapo preskaŭ nova. Oni enfermis en gamaŝojn el ruĝa silko -liajn krurojn, kiuj ne kuros plu. Oni piedvestis lin per babuŝoj el -Rusa ledo. Dum sia tuta vivo, la malfeliĉa Vasili neniam estis tiel -pura kaj bela. Oni ŝmiris karminon sur liajn lipojn; oni kolorigis -lin blanke kaj ruĝe, kiel junamiston, kiu tuj eniros la scenejon. -Dum la tuta faro, la orkestro de la rabistoj ludis funebran arion, -kiun vi certe aŭdis pli ol unufoje sur la stratoj de Ateno. Mi -ĝojas, ke mi ne mortis en Grekujo, ĉar ĝi estas abomena muziko, -kaj mi konsoliĝus neniam, se mi estus enterigita kun tiu akompano.</p> - -<div class="left-illustration"> -<img width="417" height="346" src="images/imag192.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Kvar rabistoj komencis fosi tombon meze de la ĉambro, sur la loko -de la tendo de S<sup>ino</sup> Simons, tie, kie Mary-Ann estis dorminta. Du -aliaj kuris al la tenejo por preni kandelegojn, kiujn ili disdonis al -la ĉeestantaro. Mi ricevis unu; kiel ĉiuj. La monaĥo ekkantis la<!-- p. 186 --> -Diservon por la mortintoj. Haĝi-Stavros psalmodiris la respondojn -per firma voĉo, kiu tuŝis min ĝis en la fundo de l’ animo. Venteto -blovis, kaj la vakso de mia kandelego falis sur mian manon kiel -bruliga pluvo; sed tio estis, ho ve! tre malmulte, kompare kun tio, -kio min atendis. Mi estus volonte aboninta tiun ĉi doloron, se estus -eble, ke la ceremonio neniam finiĝos.</p> - -<p>Ĝi finiĝis tamen. Kiam la lasta preĝo estis dirita, la Reĝo -alproksimiĝis solene al la brakportilo, sur kiu kuŝis la korpo, kaj -kisis ĉi tiun ĉe la frunto. La rabistoj, unu post alia, sekvis lian -ekzemplon. Mi tremegis pensante, ke mia vico venos tuj. Mi kaŝis min -malantaŭ tiuj, kiuj jam ludis sian rolon, sed la Reĝo vidis min kaj -diris: «Estas via vico. Marŝu do! vi ŝuldas ja tion al li.»</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="266" height="216" src="images/imag193.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Ĉu tio estas fine la puno, je kiu li minacis min? Justema homo estus -kontentiĝinta malpli koste. Mi ĵuras al vi, sinjoro, ke ne estas -infana ludo, kisi la lipojn de kadavro, precipe kiam oni riproĉas -sin pro ĝia mortigo. Mi antaŭeniris al la portilo, mi rigardis -rekten<!-- p. 187 --> tiun vizaĝon, kies malfermitaj okuloj ŝajnis ridi pri mia -embaraso; mi kliniĝis la kapon, mi tuŝetis la lipojn. Ŝercema -rabisto apogis la manon sur mian nukon. Mia buŝo platiĝis sur la -malvarma buŝo; mi sentis la kontakton de liaj glaciaj dentoj, kaj -mi releviĝis kaptite de teruro, kunportante mi ne scias kian guston -de morto, kiu premas ankoraŭ mian gorĝon en la momento, kiam mi -parolas al vi. La virinoj estas vere feliĉaj: ili havas la rimedon -sveni.</p> - -<p>Tiam oni mallevigis la kadavron en la teron. Oni ĵetis sur ĝin -plenmanon da floroj, unu panon, unu pomon, kaj kelkajn gutojn da vino -el Egino. Tio estis, kion li malplej bezonis. La fosaĵo estis rapide -fermita, pli rapide ol mi estus dezirinta. Rabisto rimarkigis, ke oni -bezonus du bastonojn por fari krucon. Haĝi-Stavros respondis al li: -«Estu trankvila; oni metos la bastonojn de la <i>milordo</i>.» Mi lasas -vin imagi, ĉu mia koro bruegis en mia brusto. Kiajn bastonojn? Kio -estas komuna inter la bastonoj kaj mi?</p> - -<div class="left-illustration"> -<img width="165" height="386" src="images/imag193a.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>La Reĝo faris signon al ŝia <i>ĉibuĝi</i>, kiu kuris al la oficejoj -kaj revenis kun du longaj stangoj el Apolona laŭro. Haĝi-Stavros -prenis la funebran portilon kaj portis ĝin sur la tombon. Li apogis -ĝin sur la ĵus ŝovelitan teron, levigis unu el ĝiaj ekstremaĵoj -dum la alia restis tere, kaj diris al mi kun rideto. «Por vi, mi -laboras. Senŝuigu vin, mi petas.»</p> - -<p>Li legis verŝajne en miaj okuloj demandon plenan de angoro kaj<!-- p. 188 --> -timego, ĉar li respondis al la paroloj, kiujn mi ne kuraĝis diri:</p> - -<p>«Mi ne estas malbona, kaj mi ĉiam malamis la neutilajn severaĵojn. -Pro tio mi volas trudi al vi punon, kiu utilos al ni, liberigante -nin, de nun, de via gardado. De kelkaj tagoj, vi havas obstinan -forkuremon. Mi esperas, ke, kiam vi estos ricevinta dudek -bastonfrapojn sur la piedplandoj, vi ne bezonos plu gardanton, -kaj via amo al la vojaĝoj kvietiĝos por kelka tempo. Ĝi estas -turmento, kiun mi konas; la Turkoj suferigis ĝin al mi dum mia -juneco, kaj mi scias pro sperto, ke ĝi ne mortigas. Ĝi doloras tre; -vi krios, mi informas vin pri tio. Vasili aŭdos vin el la fundo de -sia tombo, kaj li estos kontenta pri ni.»</p> - -<p>Ĉe tiu ekscio, mia unua ideo estis uzi miajn krurojn, dum -mi disponas ilin ankoraŭ. Sed kredinde mia voleco estis tre -malsana, ĉar estis al mi neeble meti unu piedon antaŭ la alian. -Haĝi-Stavros sublevis min tiel facile, kiel ni kolektas insekton -sur vojo. Mi sentis, ke oni ligas kaj senŝuigas min, antaŭ ol unu -penso, elirinta el mia cerbo, havis la tempon atingi la ekstremaĵon -de la membroj. Mi scias, nek sur kion oni apogis miajn piedojn, -nek kiel oni malhelpis, ke ili retroiru ĝis mia kapo ĉe la unua -bastonfrapo. Mi vidis ambaŭ stangojn turniĝadi antaŭ mi, unu -dekstre, la alia maldekstre; mi fermis la okulojn, kaj atendis. -Mi certe ne atendis dum dekono da sekundo, kaj tamen, dum tiel -mallonga daŭro, mi havis la tempon sendi benon al mia patro, kison -al Mary-Ann, kaj pli ol cent mil malbenojn dividotajn inter S<sup>ino</sup> -Simons kaj John Harris.</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="253" height="229" src="images/imag195.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Mi ne svenis eĉ unu momento; ĝi estas kapablo, kiu mankas al mi, -mi jam diris al vi. Tial, nenio perdiĝis. Mi sentis ĉiujn frapojn, -unu post la alia. La unua estis tiel furioza, ke mi kredis, ke la -ceteraj povos fari nenion plie. Ĝi trafis min meze de la piedplando, -sub tiu elasta arkaĵeto, kiu estas antaŭ la kalkano kaj portas la -korpon. Ne estas la piedo, kiu sentis doloron, tiun fojon; sed mi -kredis, ke la ostoj de miaj malfeliĉaj kruroj dispeciĝos. La dua -trafis min pli malsupre, precize sub la kalkanoj; ĝi donis al mi<!-- p. 189 --> -profundan, fortegan skuon, kiu ŝancelis la tutan vertebraron, kaj -plenigis per terura tumulto mian kranion kvazaŭ diskrevontan. La -tria tuŝis rekte la fingrojn kaj produktis akran kaj pikan senton, -kiu trakuris la tutan antaŭan parton de l’ korpo kaj kredigis al mi -dum momento, ke la ekstremaĵo de l’ bastono relevis la pinton de mia -nazo. Tiu momento estas, mi kredas, kiam la sango spruĉis unuafoje. -La frapoj intersekvis laŭ sama vico kaj sur la samaj lokoj, post -egalaj intertempoj. Mi havis sufiĉe da kuraĝo por silenti ĉe -la du unuaj; mi kriis ĉe la tria, mi blekegis ĉe la kvara, mi -ĝemis ĉe la kvina kaj la postaj. Ĉe la deka, la karno mem ne havis -plu sufiĉan forton por plendi: mi silentis. Sed la neniigo de la -korpa forto malpligrandigis neniel la klarecon de miaj perceptoj. -Mi ne estis kapabla levi la palpebroj, kaj tamen la plej malforta -bruo atingis tro bone miajn orelojn. Mi ne perdis unu vorton de -tio, kion oni diris ĉirkaŭ mi. Tio estas observo, kiun mi memoros -iam, se mi praktikos la medicinon. La kuracistoj ne ĝenas sin por -kondamni malsanulon, je kvar paŝoj de lia lito, ne pripensante, ke -la plendindulo havas eble ankoraŭ sufiĉan aŭdon por ilin kompreni. -Mi aŭdis junan rabiston, kiu diras al la Reĝo: «Li mortis. Kial -ni lacigas du virojn sen profito por iu?» Haĝi-Stavros respondis: -«Timu nenion. Mi ricevis sesdek intersekve, kaj du tagojn poste, mi -dancis la <i>Romaikon</i>.</p> - -<div class="left-illustration"> -<img width="290" height="266" src="images/imag196.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>—Kiel ci faris?</p> - -<p>—Mi uzis la ŝmiraĵon de Itala renegato, nomita Luiĝi-Bej’.... -Kien ni alvenis? Kiom da frapoj?</p> - -<p>—Dek sep.</p> - -<p>—Ankoraŭ tri, infanoj; kaj zorge preparu la lastajn.»</p><!-- p. 190 --> - -<p>La bastono vane falis. La lastaj frapoj trafis sangokovritan, sed -sensentan materion. La doloro estis preskaŭ paralizinta min.</p> - -<p>Oni forprenis min el la portilo; oni malligis la ŝnurojn; oni -vindis miajn piedojn per kompresoj de malvarma akvo, kaj ĉar mi -sentis soifon de vundito, oni donis al mi grandan glason da vino. -La kolero revenis al mi antaŭ la forto. Mi ne scias, ĉu vi estas -konstruita kiel mi, sed mi konas nenion tiel humiligan, kiel estas -korpa puno. Esti naskiĝinta dum la 19<sup>a</sup> jarcento, uzi la vaporon kaj -la elektron, posedi duonon el la sekretoj de la naturo, koni plene -ĉion, kion la scienco eltrovis por la bonstato kaj la sendanĝereco -de la homo, scii, kiel oni kuracas la febron, kiel oni malhelpas la -variolon, kiel oni rompas ŝtonon en la veziko, kaj ne esti kapabla -sin defendi kontraŭ bastonfrapo, tio estas iom troa, laŭvere! Se mi -estus soldato kaj submetita al korpaj punoj, mi nepre mortigus miajn -estrojn.</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="321" height="322" src="images/imag197.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Kiam mi vidis min sidanta sur la algluanta tero, kun piedoj -enkatenitaj de l’ doloro, kun malvivaj manoj; kiam mi ekvidis -ĉirkaŭ mi la homojn, kiuj min batis, tiun, kiu min batigis, kaj -tiuj, kiuj rigardis dum oni batas min, la kolero, la honto, la sento -de mia ofendita indeco, de la malrespektita justeco, de la brute -suferigita inteligento, enblovis, en mian senfortan korpon, plenecon -de malamo, de ribelo kaj de venĝemo. Mi forgesis ĉion, kalkulon, -utilon, singardon, estontecon; mi ellasis ĉiujn veraĵojn, kiuj min -sufokis; torento da insultoj suprenvenis rekte al miaj lipoj, dum -la eksterŝutita galo superfluis kiel flava ŝaŭmo ĝis en miaj -okulblankoj. Certe, mi ne estas oratoro, kaj miaj solecaj<!-- p. 191 --> studoj -ne kutimigis min al la uzo de la parolo; sed la indigno, kiu naskis -poetojn, pruntis al mi dum horkvarono la sovaĝan elokventecon de -tiuj Kantabraj kaptitoj, kiuj elspiris la animon kun insultoj kaj -kraĉis sian lastan sopiron al la vizaĝo de la venkintaj Romanoj. -Ĉion, kio povas ofendi homon en lia fiereco, en lia amemo kaj en -liaj plej karaj sentoj, mi diris al la Reĝo de la montoj. Mi metis -lin en la rangon de la malpuregaj bestoj kaj rifuzis al li eĉ la -nomon de homo. Mi insultis lin en lia patrino, kaj en lia edzino, -kaj en lia filino, kaj en lia tuta geidaro. Mi dezirus ĉion ripeti -laŭtekste al vi, kion aŭdi mi lin devigis, sed la vortoj mankas -al mi hodiaŭ ĉar mi estas malvarmsanga. Tiumomente, mi fabrikis -ĉiuspecajn esprimojn, kiuj ne troviĝas en la vortaro, kaj kiujn -oni komprenis tamen, ĉar la rabista aŭdantaro blekegis sub miaj -paroloj, kiel ĉashundaro sub la vipoj de la kondukistoj. Sed vane -mi rigardis la maljunan Palikaron, mi observis ĉiujn muskolojn de -lia vizaĝo, mi esploris avide la plej malgrandajn<!-- p. 192 --> sulkojn de lia -frunto, mi ne konstatis ĉe li signeton de emocio. Haĝi-Stavros ne -brovumis pli ol busto el marmoro. Li respondis al ĉiuj miaj ofendoj -per la senmova insulto de la malŝato. Lia sintenado incitegis min -ĝis frenezeco. Mi havis momenton de deliro. Nubo, ruĝa kiel sango, -pasis antaŭ miaj okuloj. Mi leviĝas subite sur miaj kontuzitaj -piedoj, mi ekvidas pistolon ĉe la zonumo de rabisto, mi eltiras -ĝin, mi levas la ĉanon, mi alcelas la Reĝon el proksimege, la pafo -sonas, kaj mi falas renversen murmurante: «Mi estas venĝita!»</p> - -<div class="left-illustration"> -<img width="252" height="321" src="images/imag198.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Li estas, kiu min relevis. Mi rigardis lin kun tiel profunda mirego, -kvazaŭ mi vidus lin elirinta el la infero. Li ne ŝajnis emociita, -kaj ridetis kviete, kiel senmortulo. Kaj tamen, sinjoro, mi ne -maltrafis lin. Mia kuglo tuŝis lin ĉe la frunto, unu centimetron -super la maldekstra brovo: sanga signo ĝin pruvis. Sed, ĉu tial, -ke la pistolo estis malbone ŝargita, aŭ ke la pulvo estis malbona, -aŭ pli versimile ke la kuglo glitis sur la osto de l’ kranio, mia -pistolpafo produktis nur defrotaĵon!</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="249" height="261" src="images/imag198a.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>La nevundebla monstro sidigis min zorge sur la teron, kliniĝis -al mi, tiris mian orelon, kaj diris: «Kial vi provas la neeblon, -junulo? Mi antaŭsciigis vin, ke mia kapo ne estas trapafebla, kaj -vi scias, ke mi neniam mensogas. Ĉu oni ne rakontis ankaŭ al vi,<!-- p. 193 --> -ke Ibrahim min alpafigis de sep Egiptoj, kaj mi savis mian haŭton? -Mi esperas, ke vi ne pretendas esti pli lerta ol sep Egiptoj! Sed -aŭskultu: kvankam vi estas homo el la Nordo, vi havas la manon -rapida! Tio estas via afero! Diable! se mia patrino, pri kiu vi ĵus -parolis tiel senpripense, ne estus konstruinta min fortike, mi estus -homo enterigota. Iu ajn, en mia loko, estus mortinta, ne dirante -dankon. Miaflanke, tiaj okazaĵoj min rejunigas. Ili memorigas al -mi mian bonan tempon. Je via aĝo, mi elmetis mian vivon kvarfoje -en ĉiu tago, kaj mi digestis nur des pli bone. Nu, mi ne koleras -kontraŭ vi, kaj mi pardonas vian movon de malpacienco. Sed pro -tio, ke ĉiuj miaj regatoj ne estas netrapafeblaj, kaj ke vi povus -cedi denove al via nesingardemo, ni uzos por viaj manoj la saman -kuracon, ol por viaj piedoj. Nenio malhelpus nin, komenci tuj: tamen -mi atendos ĝis morgaŭ, pro intereso al via sano. Vi vidas, ke -la bastono estas ĝentila batalilo, kiu ne mortigas: vi mem ĵus -pruvis, ke bastonfrapita homo egalvaloras du. La morgaŭa ceremonio -okupos vin. La kaptitoj ne scias, kiamaniere pasigi sian tempon. -La senokupeco estas, kiu donis al vi malbonajn konsilojn. Cetere, -estu trankvila: tuj post alveno de via reaĉeto, mi kuracos viajn -defrotaĵojn. Restas ankoraŭ al mi iom da ŝmiraĵo de Luiĝi-bej. -Nenio vidiĝos plu post du tagoj, kaj vi povos valsi en la balo de la -palaco, ne sciigante al viaj kundancantinoj, ke ili apogas sin sur la -brako de elbatita sinjoro.»</p> - -<p>Mi ne estas Greko, mi, kaj la insultoj vundas min tiel grave, kiel la -batoj. Mi montris la pugnon al la maljuna pendindulo, kaj mi kriis -per ĉiuj miaj fortoj:</p> - -<p>«Ne, kanajlo, mia reaĉeto estos neniam pagita! ne! mi petis monon -de neniu! Ci ricevos el mi nur mian kapon, kiu neniel utilos al ci. -Prenu ĝin tuj, laŭ cia bontrovo. Ci faros servon al mi, kaj al ci -ankaŭ. Ci ŝparigos al mi du semajnojn da turmentoj, kaj la naŭzon -pro cia vido, kiu estas la plej grava el tiuj turmentoj. Kaj ci mem -ŝparos mian dusemajnan nutradon. Ne hezitu, ci ne ricevos alian -profiton de mi!»</p><!-- p. 194 --> - -<p>Li ridetis, levis la ŝultrojn kaj respondis: «Ta! ta! ta! ta! -Jen vere miaj junuloj! ili iras ĉiam tro antaŭen! Ĉe la unua -malhelpo, ili ĉion forlasas. Se mi aŭskultus vin, mi bedaŭrus ĝin -antaŭ ok tagoj, kaj vi ankaŭ. La Anglinoj pagos, mi estas certa. Mi -konas ankoraŭ la virinojn, kvankam delonge mi vivas izole. Kion oni -dirus, se mi mortigus vin hodiaŭ kaj la reaĉeto alvenus morgaŭ? -Oni diskonigus la famon, ke mi malrespektis mian parolon, kaj miaj -estontaj kaptitoj suferus buĉadon kiel ŝafidoj, ne petante unu -centimon de siaj parencoj. Ni ne malbonigu la metion!</p> - -<p>—Ha! Ci kredas, lerta homo, ke la Anglinoj cin pagis! Jes, ili pagis -cin, kiel ci meritis!</p> - -<p>—Vi estas tro afabla.</p> - -<p>—Ilia reaĉeto kostos al ci okdek mil frankojn, ĉu ci aŭdas? Okdek -mil frankojn el cia poŝo!</p> - -<p>—Ne diru do tiajn parolojn! Oni kredus, ke la bastonoj trafis vin -ĉe la kapon.</p> - -<p>—Mi tion diras, kio estas. Ĉu ci memoras la nomon de ciaj -kaptitinoj?</p> - -<p>—Ne, sed mi havas ĝin skribe.</p> - -<p>—Mi helpos cian memoron. La sinjorino estas nomata Simons.</p> - -<p>—Nu?</p> - -<p>—Asocianino de la firmo Barley, en Londono.</p> - -<p>—Mia bankiero?</p> - -<p>—Ĝuste.</p> - -<p>—Kiel ci scias la nomon de mia bankiero?</p> - -<p>—Kial ci diktis cian korespondadon en mia ĉeesto?</p> - -<p>—Cetere, tute egale? Ili ne povas friponi min; ili ne estas Grekoj, -ili estas Angloj; la tribunaloj.... Mi faros proceson!</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="143" height="318" src="images/imag201.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>—Kaj ci perdos. Ili havas kvitancon.</p> - -<p>—Estas vere. Sed pro kiu fataleco mi donis al ili kvitancon?</p> - -<p>—Pro tio, ke mi konsilis ĝin al ci, plendinda homo!</p> - -<p>—Kanajlo! malbone baptita hundo! infera skismano! ci senhavigis -min! ci perfidis min! ci friponis min! Okdek mil frankoj!<!-- p. 195 --> Mi havas -la respondecon! Se almenaŭ Barley kaj K<sup>o</sup> estus la bankieroj de -la Kompanio! mi perdus nur mian parton. Sed ili havas nur miajn -kapitalojn, mi perdos ĉion. Ĉu vere ci estas certa, ke ŝi estas el -la firmo Barley?</p> - -<p>—Same, kiel certa, ke mi mortos hodiaŭ.</p> - -<div class="left-illustration"> -<img width="322" height="270" src="images/imag201a.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>—Ne, ci mortos nur morgaŭ. Ci ne suferis sufiĉe. Oni trudos al ci -doloron por okdek mil frankoj. Kian turmenton mi elpensos? Okdek mil -frankoj? Okdek mil mortoj estus malmulto. Kion do mi faris al tiu -perfidulo, kiu ŝtelis de mi kvardek mil? Pfu! Infana ludo, ŝerco! -Li ne kriegis du horojn! Mi trovos ion pli konvenan. Sed, se ekzistus -du samnomaj firmoj?</p> - -<p>—Placo Cavendish, 31!</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="170" height="322" src="images/imag202.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>—Jes, tia estas la adreso. Malspritulo! kial ci ne informis min, -anstataŭ min perfidi? Mi estus postulinta de ili la duoblon. Ili -estus pagintaj; ili estas sufiĉe riĉaj. Mi ne estus doninta -kvitancon: mi ne donos plu tian.... Ne, ne! tiu fojo estas la -lasta!... Ricevite: cent mil frankojn de S<sup>ino</sup> Simons! Kia -malsprita frazo! Ĉu vere mi estas, kiu diktis tion?... Sed -mi pripensas! mi ne subsignis!... Jes, sed mia sigelo valoras -subskribon: ili havas dudek leterojn de mi. Kial ci petis de mi tiun -kvitancon? Kion ci atendis el tiuj du virinoj? Dek kvin mil frankojn -por cia reaĉeto.... Ĉie, la egoismo!... Ci devis alkonfidi cin al -mi: mi estus resendinta cin senpage; mi<!-- p. 196 --> estus eĉ paginta cin. Se -ci estas malriĉa, kiel ci diras, ci devas scii, kiel bona estas la -mono. Ĉu ci imagas nur, kio estas sumo da okdek mil frankoj? Ĉu ci -scias, kioman volumenon ĝi faras en ĉambro? kiom da ormoneroj ĝi -enhavas? kaj kiom da mono oni povas gajni en la negoco per okdek mil -frankoj? Ĝi estas riĉaĵo, kanajlo! Ci ŝtelis de mi riĉaĵon! Ci -senigis mian filinon, la solan estaĵon, kiun mi amas en la mondo. -Ŝi estas, por kiu mi laboras. Sed, se ci konas miajn aferojn, ci -scias, ke mi trakuras la montaron dum plena jaro por gajni kvardek -mil frankojn. Ci forprenis du jarojn el mia vivo: estas, kvazaŭ mi -dormis du jarojn!»</p> - -<p>Mi estis do fine trovinta la vundeblan lokon! La maljuna Palikaro -estis trafita ĉe la koro. Mi sciis, ke mia konto estas fermita, mi -esperis neniun pardonon, kaj tamen mi sentis maldolĉan ĝojon pro -la konfuziĝo de tiu kvietega vizaĝo kaj de tiu masko el ŝtono. -Plezure mi sekvis, sur la sulkoj de lia vizaĝo, la konvulsian movon -de la pasio, same kiel la ŝippereinto, vaganta sur furioza maro, -admiras malproksime la ondon, kiu lin englutos. Mi estis simila al -la pensanta kano, kiun la bruta universo premegas per sia maso, kaj -kiu mortante konsoliĝas pro la fiera konscio pri sia supereco<a href="#Footnote08" class="fnanchor">[8]</a>. Mi -pensis fierege: «Mi pereos en la turmentoj, sed mi estas estro de -mia estro, kaj turmentisto de mia turmentisto».</p><!-- p. 197 --> - - - - -<div class="section" id="reg07"> -<img width="383" height="326" src="images/imag203.jpg" alt="" /> -<p>VII</p> - -<h2>JOHN HARRIS</h2> -</div> - -<p>La Reĝo konsideradis sian venĝon, kiel homo, fastinte tri tagojn, -rigardas bonan manĝon. Li esploris intersekve ĉiujn pladojn, -mi volas diri, ĉiujn turmentojn; li pasigis la langon sur siaj -sekiĝintaj lipoj, sed li ne sciis, per kio li komencos, nek kion -li elektos. Ŝajnis, kvazaŭ pro troa malsato li estus perdinta la -apetiton. Li pugnofrapis sian kapon, kvazaŭ por ŝprucigi ion el -ĝi; sed la ideoj eliris tiel rapide kaj tiel kunpremite, ke estis -malfacile kapti unu el ili ĉe ĝia paso. «Parolu do! kriis li al -siaj regatoj. Konsilu al mi. Por kio vi estas utilaj, se vi ne estas -kapablaj doni konsilon? Ĉu mi atendos, ĝis kiam la Korfuano estos -reveninta, aŭ kiam Vasili aŭdigos sian voĉon el la fundo de la<!-- p. 198 --> -tombo? Trovu al mi, brutuloj, kiuj vi estas, turmenton, kiu valoru -okdek mil frankojn!»</p> - -<p>La juna <i>ĉibuĝi</i> diris al sia estro: «Al mi venas ideo. Unu -el ciaj oficiroj mortis, unu forestas, tria estas vundita. Faru -konkurson por iliaj oficoj. Promesu, ke tiuj, kiuj scios venĝi cin -la plej bone, anstataŭos Sofoklis, la Korfuanon kaj Vasili.»</p> - -<p>Haĝi-Stavros ridetis kompleze pri tiu elpenso. Li karesis la -mentonon de l’ knabo kaj diris:</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="124" height="207" src="images/imag204.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>«Ci estas ambicia, hometo! Bonege! La ambicio estas la risorto de -l’ kuraĝo. Konsentite pri la konkurso! Ĝi estas moderna ideo el -Eŭropo; tio plaĉas al mi. Por cin rekompenci, ci opinios unua, kaj -se ci trovos ion bela, Vasili ne havos alian heredonton, ol cin.</p> - -<p>—Mi volus, diris la knabo, eltiri kelkajn dentojn de la <i>milordo</i>, -meti enbuŝaĵon en sian buŝon, kaj kurigi lin, bridumitan, ĝis -kiam li falos pro laceco.</p> - -<p>—Liaj piedoj estas tro malsanaj: li falus ĉe la dua paŝo. Viavice, -nun! Tamburis, Mustakas, Koltzida, Milotis, parolu, mi aŭskultas -vin.</p> - -<p>—Mi, diris Koltzida, rompus bolantajn ovojn sub liaj akseloj. -Mi provis jam tion ĉe virino el Megara, kaj mi ricevis multe da -plezuro.</p> - -<div class="left-illustration"> -<img width="211" height="195" src="images/imag204a.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>—Mi, diris Tamburis, kuŝigus lin teren kun ŝtono da kvincent -funtoj sur la brusto. Oni elstreĉas la langon kaj oni kraĉas -sangon; ĝi estas sufiĉe bela spektaklo.</p> - -<p>—Mi, diris Milotis, metus vinagron en liajn naztruojn, kaj enpuŝus -dornojn sub liajn ungojn. Oni ternas rave, kaj oni ne scias, kien -meti siajn manojn.»</p> - -<p>Mustakas estis unu el la kuiristoj de la bando. Li proponis, ke oni -kuiru min malrapide. La vizaĝo de l’ Reĝo heliĝis.</p><!-- p. 199 --> - -<p>La monaĥo ĉeestis la konferencon kaj lasis paroli, ne esprimante -sian opinion. Tamen, li kompatis min, kiom ebligis lia sentemeco, kaj -helpis min, proporcie al lia inteligento. «Mustakas, diris li, estas -tro malbonkora. Oni povas ja turmenti la <i>milordon</i>, ne bruligante -lin vivantan. Se vi nutrus lin per peklaĵo, ne permesante, ke li -trinku, li daŭrus longe, li suferus multe, kaj la Reĝo kontentigus -sian venĝemon, ne elvokante tiun de Dio. Tute neprofiteman konsilon -mi donas al vi; ĝi produktos nenion al mi; sed mi volus, ke ĉiuj -estu kontentaj, ĉar la monaĥejo enspezis ja la dekonimposton.</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="108" height="317" src="images/imag205.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>—Haltu! interrompis la <i>kafeĝi</i>. «Bona maljunulo», mi havas -ideon, kiu egalvaloras la cian. Mi kondamnas la <i>milordon</i> je morto -pro malsato. La ceteraj faros al li tiom da malbono, kiom ili volos; -mi pretendas malhelpi nenion. Sed mi gardostaros antaŭ lia buŝo, -kaj mi zorgos por ke nek guto da akvo nek peceto da pano ĝin eniru. -La laceco duobligos lian malsaton, la vundoj ekbruligos lian soifon -kaj la tuta laboro de la ceteraj utilos fine al mia profito. Kion ci -diras pri tio, cia Reĝa Moŝto? Ĉu mi rezonis bone kaj ci donas al -mi la heredaĵon de Vasili?</p> - -<p>—Iru ĉiuj al la diablo! diris la Reĝo. Vi rezonus malpli kviete, -se la malnoblulo estus ŝtelinta de vi okdek mil frankojn! Forportu -lin en la tendaron, kaj amuzu vin per li. Sed ve al la mallertulo, -kiu mortigus lin pro nesingardo! Tiu ĉi homo devas morti nur per -mia mano. Mi volas, ke li repagu al mi per plezuro ĉion, kion li -forprenis de mi permone. Li verŝos gutope la sangon de siaj vejnoj, -kiel malbona ŝuldanto, kiu elpagas soldope.»</p> - -<p>Vi ne povas kredi, sinjoroj, per kiaj krampoj la plej malfeliĉa homo -estas ankoraŭ ligita kun la vivo. Certe, mi estis avidega morti; -kaj nenio pli feliĉa povis okazi al mi, ol perei per unu sola fojo. -Tamen, io ĝojis en mi ĉe tiu minaco de Haĝi-Stavros. Mi<!-- p. 200 --> benis la -longecon de mia turmentado. Espera instinkto tiklis la fundon de mia -koro. Se bonfarulo estus proponinta al mi, pafi en mian kapon, mi -estus hezitinta.</p> - -<p>Kvar rabistoj prenis min ĉe kapo kaj kruroj, kaj portis min, kiel -blekegantan pakon, tra la skribejo de l’ Reĝo. Mia voĉo vekis -Sofoklis sur lia kuŝejo. Li vokis siajn kunulojn, rakontigis al si -la novaĵojn, kaj petis vidi min el proksime. Ĝi estis kaprico de -malsanulo. Oni ĵetis min teren apud li:</p> - -<p>«<i>Milordo</i>, diris li al mi, ni estas ambaŭ en tre malbona stato; -sed oni povas veti multon, ke mi releviĝos antaŭ vi. Ŝajnas, ke -oni pripensas jam por doni al mi posteulon. Kiel maljustaj estas -la homoj! Mia ofico en konkurso! Nu mi volas ankaŭ konkursi kaj -stariĝi kiel kandidato. Vi atestos por mi, kaj vi pruvos per viaj -ĝemoj, ke Sofoklis ne mortis ankoraŭ. Oni tuj ligos viajn kvar -membrojn, kaj mi prenas sur min, turmenti vin per unu sola mano tiel -vigle, kiel la plej bonfarta el tiuj sinjoroj.»</p> - -<div class="left-illustration"> -<img width="377" height="259" src="images/imag206.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Por komplezi al la sentaŭgulo, oni ligis miajn brakojn. Li petis, -ke oni turnu lin al mi, kaj komencis fortiri miajn harojn, unu post -alia, kun la pacienco kaj la reguleco de profesia senharigistino. -Kiam mi vidis, ĝis kio malgraviĝas tiu nova turmento, mi kredis,<!-- p. 201 --> -ke la vundito, tuŝite de mia mizero kaj kompatante pro siaj propraj -suferoj, volas liberigi min de siaj kamaradoj kaj havigi al mi unu -horon da ripozo. La fortiro de unu haro estas multe malpli dolora -ol pinglopiko. La dudek unuaj foriris unu post la alia ne lasante -bedaŭron al mi, kaj mi deziris kore bonan vojaĝon al ili. Sed mi -devis baldaŭ kanti laŭ alia tono. La kranihaŭto, incitite de -multego da nesenteblaj vundoj, inflamis. Juko malpreciza, poste -iom pli akra, poste netolerebla, kuris ĉirkaŭ mia kapo. Mi volis -almeti la manojn tien; mi komprenis, pro kia intenco la sovaĝulo -min ligigis. La senpacienco pligrandigis la suferon; mia tuta sango -alfluis al la kapo. Ĉiufoje, kiam la mano de Sofoklis alproksimiĝis -al mia hararo, doloroza tremado disvastiĝis en la tutan korpon. Mil -neklarigeblaj jukoj turmentis miajn krurojn kaj brakojn. La nervaro, -ĉiuloke incitegita, envolvis min per reto pli dolora ol la tuniko de -Dejaniro. Mi ruliĝis tere, mi kriis, mi petis pardonon, mi bedaŭris -la bastonbatojn sur la piedplandoj. La turmentisto kompatis min, -nur kiam liaj fortoj estis komsumitaj. Kiam li sentis sian vidon -malklara, sian kapon peza kaj sian brakon laca, li faris lastan -penon, enŝovis la manon en miajn harojn, ekkaptis plenan tufon da -ili, kaj lasis sin refali sur sian kuŝejon, eltirante el mi krion de -malespero.</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="117" height="251" src="images/imag207.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>«Venu kun mi, diris Mustakas. Ci juĝos, apud mia fajro, ĉu mi tiom -valoras, kiom Sofoklis, kaj ĉu mi meritas leŭtenantan oficon.»</p> - -<p>Li levis min, kiel plumon, kaj portis min en la tendaron, antaŭ -amason de rezina ligno kaj dornaĵaro. Li malligis la ŝnurojn, -forprenis miajn vestaĵojn kaj ĉemizon, lasante al mi nur la -pantalonon. «Ci estos, diris li, mia kuireja helpanto. Ni ekbruligos -fajron kaj preparos kune la manĝon de l’ Reĝo.»</p> - -<p>Li ekflamigis la ŝtiparon kaj etendis min laŭdorse, je du futoj<!-- p. 202 --> de -monto el flamoj. La ligno kraketis; la brulruĝaj karboj falis hajle -ĉirkaŭ mi. La varmo estis netolerebla. Mi trenis min per la manoj -iom pli malproksimen, sed li revenis kun pato, kaj repuŝis min per -la piedo ĝis la loko, kien li estis metinta min.</p> - -<p>«Rigardu atente, diris li, kaj profitu miajn lecionojn. Jen la -internaĵo de tri ŝafidoj: ĝi sufiĉas por nutri dudek homojn. -La Reĝo elektos la plej delikatajn partojn; li disdonos la reston -al siaj amikoj. Ci ne estas tiumomente inter ĉi tiuj, kaj se ci -gustumos mian kuiraĵon, ĝi estos nur per la okuloj.»</p> - -<p>Mi aŭdis baldaŭ la fritaĵon, kiu bolas, kaj tiu bruo memorigis -al mi, ke mi fastas de hieraŭ. Mia stomako enviciĝis inter miajn -turmentistojn, kaj mi havis unu plian malamikon. Mustakas prezentis -la paton sub miajn okulojn, kaj briligis antaŭ miaj rigardoj la -apetitdonan koloron de la viando. Li skuis sub miaj naztruoj la -allogaj parfumoj de la rostita ŝafido. Subite, li rimarkis, ke -li forgesis ian spicon, kaj kuris por preni salon kaj pipron, -alkonfidante la paton al mia diligenteco. La unua ideo, kiu venis -al mi, estis, ŝteli pecon da viando; sed la rabistoj estis nur je -dek paŝoj; ili estus malhelpintaj min ĝustatempe. «Se, almenaŭ, -pensis mi, mi havus ankoraŭ mian pakon de arseniko!» Kion mi faris -el ĝi? Mi ne estis remetinta ĝin en la herbujon. Mi metis la manojn -en ambaŭ poŝojn. Mi prenis el ili malpuran paperon kaj plenmanon da -tiu bonfaronta polvo, kiu eble min savos kaj almenaŭ min venĝos.</p> - -<p>Mustakas revenis en la momento, kiam mia dekstra mano estis -malfermita super la pato. Li ekkaptis mian brakon, enigis sian -rigardon ĝis la fundo de miaj okuloj, kaj diris per minaca voĉo: -«Mi scias, kion ci faris.»</p> - -<p>Mia brako falis senkuraĝigite. La kuiristo daŭrigis:</p> - -<p>«Jes, ci ĵetis ion sur la manĝon de la Reĝo.</p> - -<p>—Kion do?</p> - -<p>—Sorĉaĵon. Sed tute egale. Iru, mia malfeliĉa <i>milordo</i>, -Haĝi-Stavros estas pli lerta sorĉisto ol ci. Mi tuj servos al li la -manĝon. Mi havos mian parton de ĝi, kaj ci ne gustumos ĝin.</p><!-- p. 203 --> -<!-- p. 204 --> - -<p>—Ĝi multe utilu al ci!»</p> - -<div class="illustration"> -<img width="822" height="512" src="images/imag209.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Li lasis min antaŭ la fajro, rekomendinte min al dekduo da rabistoj, -kiuj manĝis brunan panon kaj maldolĉajn olivojn. Tiuj Spartanoj -faris societon al mi dum unu aŭ du horoj. Ili aranĝis mian fajron -kun flegista atentado. Se foje mi provis rampi iom pli malproksimen -de mia turmento, ili ekkriis: «Atentu, ci malvarmumiĝus!» Kaj ili -puŝis min ĝis en la flamo per fortaj batoj de brulantaj bastonoj. -Mia dorso estis striita de ruĝaj makuloj, mia haŭto ŝvelis en -brulumaj veziketoj, miaj okulharoj friziĝis pro la varmeco de -l’ fajro, miaj haroj haladzis odoron de bruligita karno, kiu min -naŭzis; kaj tamen mi frotis miajn manojn pensante, ke la Reĝo -manĝos el mia kuiraĵo, kaj ke io nova okazos sur monto Parnis -antaŭ la finiĝo de l’ tago.</p> - -<p>Baldaŭ la kunmanĝintoj de Haĝi-Stavros reaperis en la tendaro, -kun plena stomako, brila okulo, hela vizaĝo. «Bone, pensis mi, via -ĝojo kaj via sano falos simile al masko, kaj vi malbenos sincere -ĉiun plenbuŝon el la festeno, kiun mi spicis por vi!» La fama -Lokusto, mi konjektas, pasigis agrablajn momentojn en sia vivo. -Kiam oni havas motivon por malami la homojn, estas iom dolĉe vidi -fortikan estaĵon, kiu iras, venas, kantas, portante en la intesto -ĝermon de morto, kiu kreskos kaj lin konsumos. Ĝi estas proksimume -tiu sama ĝojo, kiun sentas bona kuracisto vidante mortanton, kiun li -scias revivigi. Lokusto praktikis kontraŭmanieran medicinon, kaj mi -ankaŭ.</p> - -<p>Miajn malamemajn pripensojn interrompis stranga tumulto. La hundoj -bojis ĥore, kaj sufokiĝanta sciigisto aperis sur la plataĵo kun -la tuta hundaro post li. Ĝi estis Dimitri, la filo de Kristodulo. -Kelkaj ŝtonoj, ĵetitaj de la rabistoj, liberigis lin de lia -eskorto. Li kriis el kiel eble plej malproksime: «La Reĝon! mi -bezonas paroli al la Reĝo!» Kiam li estis je dudek paŝoj de mi, mi -vokis lin per plenda voĉo. Li estis terurita de la stato, en kiu li -trovas min, kaj li ekkriis: «Ho nesingarduloj! Plendinda junulino!</p><!-- p. 205 --> - -<p>—Mia bona Dimitri! diris mi al li, el kie ci venas? ĉu eble min -reaĉeto estas pagita?</p> - -<p>—La temo estas vere pri reaĉeto! sed timu nenion, mi alportas -bonajn novaĵojn. Bonajn por vi, malfeliĉajn por mi, por li, por -ŝi, por ĉiuj! Mi bezonas vidi Haĝi-Stavros. Ne unu minuto estas -perdota. Ĝis mia reveno, ne permesu ke oni suferigu vin: ŝi mortus -pro tio! Vi aŭdas, vi ceteraj! ne tuŝu la <i>milordon</i>. Ĝi kostus al -vi la vivon. La Reĝo distranĉigus vin en pecojn. Konduku min al la -Reĝo!»</p> - -<p>La mondo estas tiamaniere aranĝita, ke kiu ajn parolas kiel estro, -estas preskaŭ certa, ke oni lin obeos. Tiom da aŭtoritateco -aŭdiĝis en la voĉo de tiu servisto, kaj lia pasio parolis por -tiel komandema tono, ke miaj gardantoj, mirigitaj kaj timegigitaj, -forgesis restigi min apud la fajro. Mi rampis iom malproksimen, kaj -ripozigis dolĉege mian korpon sur malvarma ŝtonego ĝis la alveno -de Haĝi-Stavros.</p> - -<p>Li ŝajnis nek malpli emociita nek malpli agitita ol Dimitri. Li -prenis min en siajn brakojn, kiel malsanan infanon, kaj forportis -min rekte ĝis la fundo de tiu fatala ĉambro, kie Vasili estas -enterigita. Li metis min sur sian propran tapiŝon kun patrinaj -zorgoj; li faris du paŝojn malantaŭen, kaj rigardis min kun stranga -miksaĵo de malamo kaj de kompato. Li diris al Dimitri: «Mia infano, -por la unua fojo mi lasos tian krimon nepunita. Li mortigis Vasili, -tio estas nenio. Li volis mortigi min mem, mi pardonas ĝin al li. -Sed li friponis min, la sentaŭgulo! Okdek mil frankoj malplie en la -doto de Fotini? Mi estis serĉanta turmenton egalan al lia krimo. Ho! -estu certa! Mi estus trovinta!... Mi malfeliĉulo! Kial mi ne venkis -mian koleron? Mi agis vere maldolĉe kontraŭ li. Ŝi estas, kiu -pagos pro tio. Se ŝi ricevus dudek bastonfrapojn sur siaj piedetoj, -mi ne revidus ŝin. La viroj ne mortas pro tio, sed virino! Dek kvin -jara infanino!»</p> - -<div class="left-illustration"> -<img width="304" height="218" src="images/imag212.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Li forsendis el la ĉambro ĉiujn rabistojn, kiuj amasiĝis ĉirkaŭ -ni. Li malligis zorgatente la sangomakulitajn tolaĵojn, kiuj -kovris<!-- p. 206 --> miajn vundojn. Li sendis sian <i>ĉibuĝi</i> por la ŝmiraĵo -de Luiĝi-Bej. Li sidiĝis antaŭ mi sur la malsekan herbon, -prenis miajn piedojn en siajn manojn kaj rigardadis miajn vundojn. -Nekredebla fakto: li havis larmojn en la okuloj!</p> - -<p>«Malfeliĉa infano! diris li, vi certe suferas terure. Pardonu al -mi. Mi estas maljuna brutulo, monta lupo, Palikaro! Mi estas edukita -al krueleco, jam de mia dudeka jaro. Sed vi vidas, ke mia koro estas -bona, ĉar mi bedaŭras ja, kion mi faris. Mi estas pli malfeliĉa -ol vi, ĉar vi havas sekajn okulojn, dum mi ploras. Mi tuj liberigos -vin, ne perdante unu minuton; sed, ne, vi ne povas foriri en tia -stato. Mi volas antaŭe resanigi vin. La balzamo estas efikega, mi -flegos vin kvazaŭ filon, la saneco revenos baldaŭ. Necese estas, ke -vi estu kapabla marŝi morgaŭ. Ŝi ne povas resti unu tagon plie en -la manoj de via amiko.</p> - -<p>«Je la nomo de l’ ĉielo, rakontu al neniu nian hodiaŭan disputon! -vi scias, ke mi ne malamis vin; mi diris ĝin ofte al vi; mi havis -simpation al vi, mi konfidis al vi. Mi diris al vi miajn plej -intimajn sekretojn. Memoru, ke ni estis du amikoj ĝis la morto de -Vasili. Unu momento da kolero ne devas forgesigi al vi dek du tagojn -da bonaj agoj. Vi ne volas, ke mia patra koro estu ŝirita. Vi estas -bona junulo; via amiko devas esti tiel bona, kiel vi.</p><!-- p. 207 --> - -<p>—Sed kiu do? ekkriis mi.</p> - -<p>—Kiu? Tiu malbenata Harris! tiu infera Amerikano! tiu malaminda -kaperisto! tiu rabisto de infanoj! tiu mortiganto de junulinoj! tiu -malnoblulo, kiun mi volus teni kune kun ci por premegi vin en miaj -manoj, frapi vin unu kontraŭ alian, kaj ĵeti vin, pulvorigitajn, -al la vento de miaj montoj! Vi estas ĉiuj samaj, Eŭropanoj, raso -de perfiduloj, kiuj ne kuraĝas ataki la virojn, kaj havas kuraĝon -nur kontraŭ la infanoj. Ci legu, kion li ĵus skribis al mi, kaj -respondu, ĉu ekzistas turmentoj sufiĉe kruelaj por puni krimon -similan al la lia!»</p> - -<p>Li ĵetis brutece al mi ĉifitan leteron. Mi rekonis la skribon -unuavide, kaj mi legis:</p> - -<blockquote> -<p>«Dimanĉon, la 11<sup>an</sup> de majo, sur la ŝipo <i>Fancy</i>, en la -rodo apud Salamino.</p> - -<p>«Haĝi-Stavros, Fotini estas sur mia ŝipo, gardate de kvar Usonaj -kanonoj. Mi konservos ŝin kiel garantiulinon tiel longe, kiel -Hermann Schultz estos mallibera. Kiel ci agos kontraŭ mia amiko, -same mi agos kontraŭ cia filino. Ŝi pagos haron pro haro, denton -pro dento, kapon pro kapo. Respondu al mi senprokraste, se ne, mi -vizitos cin.</p> - -<p class="far_sig sc">«John Harris»</p> -</blockquote> - -<p>Legante tion, mi tute ne povis haltigi mian ĝojon. «Tiu bona -Harris! ekkriis mi laŭte. Kaj mi akuzis lin! Sed klarigu do al mi, -Dimitri, kial li ne helpis min pli frue.</p> - -<p>—Li forestis, sinjoro Hermann; li persekutis la kaperistojn. Li -revenis hieraŭ matene, tre malfeliĉe por ni. Kial do li ne restis -surmare!</p> - -<p>—Bonega Harris! li ne perdis unu solan tagon! Sed kie do li eltrovis -la filinon de tiu maljuna kanajlo?</p> - -<p>—En nia domo, sinjoro Hermann. Vi konas ŝin ja, Fotini. Vi -vespermanĝis pli ol unufoje kun ŝi.</p> - -<p>—La filino de la Reĝo de l’ montoj estis do tiu edukatino kun plata -nazo, kiu sopiris por John Harris!»</p><!-- p. 208 --> - -<p>El tio mi konkludis silente, ke la forlogo okazis sen uzo de forto.</p> - -<p>La <i>ĉibuĝi</i> revenis kun paketo da tolo kaj boteleto plena de -flavatra ŝmiraĵo. La Reĝo bandaĝis miajn du piedojn kiel sperta -ĥirurgiisto, kaj mi sentis tuj ian kvietiĝon. Haĝi-Stavros estis -tiumomente bela objekto por psikologia studo. En liaj okuloj estis -tiom da bruteco, kiom da delikateco en liaj manoj. Li volvis tiel -dolĉe la bandaĝojn ĉirkaŭ mia piedartiko, ke mi sentis apenaŭ -ion; sed lia rigardo diris laŭte: «Kiel volonte mi premus cian -kolon per ŝnuro!» Li enigis la pinglojn kun virina lerteco; sed kun -kioma plezuro li plantus sian <i>kanĝiaron</i> mezen de mia korpo!</p> - -<p>Kiam la aparato estis metita, li etendis la pugnon al la maro, kaj -diris kun kolera kriego:</p> - -<p>«Mi ne estas do plu la Reĝo, ke estas malpermesite al mi, satigi -mian koleron! Mi, kiu ĉiam ordonis, obeas al minaco. Tiu, kiu -tremigis milionon da homoj, hodiaŭ timas! Ili fanfaronos sendube; -ili diros ĝin al ĉiuj. Neeble estas, silentigi tiujn babilemajn -Eŭropanojn! Oni metos tion en ĉiujn ĵurnalojn, eble eĉ en la -librojn. Mi meritis tion! Kial mi edziĝis? Ĉu tia homo, kia mi -estas, devas havi idaron? Mi estas kreita por distranĉi soldatojn, -ne por luli knabinojn. La tondro ne havas idaron; kanono ne havas -idaron. Se ili havus, oni ne timus plu la fulmon, kaj la kuglegoj -ekhaltus survoje. Tiu John Harris, certe, ridegas pri mi! Se mi -proklamus al li militon! Se mi suratakus lian ŝipon! Mi kaptis ja -pli ol unu alian, kiam mi estis kaperisto, kaj mi atentis pri dudek -kanonoj kiel pri nenio! Sed mia filino ne estis sur tiuj ŝipoj. -Karulineto! Vi konis ŝin do, sinjoro Hermann! Kial vi ne diris al -mi, ke vi loĝas ĉe Kristodulo? Mi estus postulinta nenion de vi; mi -estus forlasinta vin tuj, pro amo al Fotini. Ĝuste, mi volas, ke ŝi -ellernu vian lingvon. Ŝi estos princino en Germanujo, iam aŭ tiam. -Ĉu ne vere, ŝi estos beleta princino? Sed mi pensas! Ĉar vi konas -ŝin, vi malpermesos, ke via amiko ŝin suferigu. Ĉu vi tolerus -vidi larmon falantan el ŝiaj karaj okuloj? Ŝi faris nenion al vi, -la malfeliĉa senkulpulino. Se iu devas punpagi viajn suferojn, -ĝi<!-- p. 209 --> estas mi. Diru al S<sup>ro</sup> John Harris, ke vi senhaŭtigis viajn -piedojn sur la vojoj; poste, vi tiom suferigos min, kiom plaĉos al -vi!»</p> - -<p>Dimitri haltigis tiun parolfluon. «Estas tre bedaŭrinde, diris li, -ke S<sup>ro</sup> Hermann estas vundita. Fotini ne estas sendanĝera meze -de tiuj herezuloj, kaj mi konas S<sup>ron</sup> Harris: li estas kapabla je -ĉio!»</p> - -<p>La Reĝo sulkigis la brovojn. La suspektemo de amanto eniĝis rekte -en sian patran koron. «Foriru, diris li al mi; se necese, mi portos -vin ĝis la piedo de l’ monto; vi atendos en iu vilaĝo ĉevalon, -veturilon, portilon; mi provizos, kion vi bezonos. Sed sciigu al li -jam hodiaŭ, ke vi estas libera, kaj ĵuru al mi, per la kapo de via -patrino, ke vi parolos al neniu pri la doloroj truditaj al vi!»</p> - -<p>Mi ne tre sciis, kiel mi elportos la laciĝojn de l’ transporto; sed -ĉio ŝajnis al mi preferinda, ol la kompanio de miaj turmentintoj. -Mi timis, ke nova barilo ekstariĝos inter mi kaj la libereco. Mi -diris al la Reĝo: «Ni foriru. Mi ĵuras al ci, per ĉio plej -sankta, ke oni ne tuŝos unu haron de cia filino.»</p> - -<p>Li levis min en siaj brakoj, ĵetis min sur sian ŝultron, kaj -supreniris la ŝtuparon al sia skribejo. La tuta bando alkuris -renkonten, kaj baris al ni la vojon. Mustafa, plumbeviola kiel -ĥolerulo, diris al li: «Kien ci iras? La Germano ensorĉis la -fritaĵon. Ni suferas ĉiuj kiel inferuloj. Ni tuj krevos pro lia -kulpo, kaj ni volas, ke li mortu, antaŭ ol ni mortos.»</p> - -<p>Mi falis tute laŭlonge el la supro de miaj esperoj. La alveno de -Dimitri, la providenca intermeto de John Harris, la ŝanĝiĝo de -Haĝi-Stavros, la humiliĝo de tiu fierega kapo antaŭ la piedoj de -lia kaptito, tiom da fariĝoj amasiĝintaj dum kvarono da horo, estis -konfuzigintaj mian cerbon: mi forgesis jam la estintecon, kaj ĵetis -min senpripense en la estontecon.</p> - -<p>La vido de Mustakas rememorigis al mi la venenon. Mi sentis, ke ĉiu -minuto rapidigos teruran okazaĵon. Mi ligis min al la Reĝo de l’ -montoj, mi ĵetis miajn brakojn ĉirkaŭ lian kolon, mi petegis, ke -li forportu min senprokraste. «La demando, diris mi<!-- p. 210 --> al li, estas -pri cia gloro. Pruvu al tiuj rabiuloj, ke ci estas la Reĝo! Ne -respondu: la paroloj estas neutilaj. Ni surmarŝu ilin. Ci mem ne -scias, kiom ci bezonas savi min. Cia filino amas John Harris; mi -estas certa pri tio, ŝi konfesis ĝin al mi!</p> - -<p>—Atendu, respondis li. Ni pasos unue; ni parolos poste.»</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="456" height="472" src="images/imag216.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Li demetis min zorge teren kaj kuris, kun fermitaj pugnoj, mezen de -la bandanoj. «Vi estas frenezaj! kriis li. La unua, kiu tuŝos la -<i>milordon</i>, devos paroli kun mi. Kiun sorĉaĵon vi imagas, faritan -de li? mi manĝis kun vi; ĉu mi estas malsana? Lasu lin foriri; li -estas honestulo; li estas mia amiko!»</p><!-- p. 211 --> - -<p>Subite lia vizaĝo ŝanĝiĝis; liaj kruroj fleksiĝis sub la pezo de -lia korpo. Li sidiĝis apud mi, kliniĝis al mia orelo, kaj diris al -mi kun pli da doloro ol da kolero:</p> - -<p>«Nesingardulo! Kial vi ne informis min, ke vi nin venenis?»</p> - -<p>Mi kaptis la manon de l’ Reĝo: ĝi estis malvarma. Liaj trajtoj -estis dismetitaj; lia marmora vizaĝo estis terkolore pala. Ĉe tiu -vido, la forto forlasis min tute, kaj mi sentis min mortanta. Mi -havis plu nenion por esperi en la mondo: ĉu mi ne kondamnis min mem, -mortigante la solan homon, kies utilo estas, min savi? Mi lasis la -kapon fali sur mian bruston, kaj mi restis senmova apud la palega kaj -glaciigita maljunulo.</p> - -<p>Jam Mustakas kaj kelkaj aliaj etendis la manojn por min preni kaj igi -min partopreni en la doloroj de ilia agonio. Haĝi-Stavros ne havis -plu forton por min defendi. De tempo al tempo, terura singulto skuis -tiun grandan korpon, kiel la hakilo de arbaristo ŝancelas centjaran -kverkon. La rabistoj estis konvinkitaj, ke li estas pereanta, kaj ke -la maljuna nevenkeblulo fine falos tuj, venkite de la morto. Ĉiuj -ligiloj, kiuj ligis ilin al ilia estro, ligiloj de utilo, de timo, de -espero kaj de dankemo, rompiĝis kiel araneofadenoj. La Grekoj estas -la plej malobeema nacio en la mondo. Ilia moviĝema kaj malmoderema -vanteco fleksiĝis kelkafoje, sed kiel risorto preta por resalti. Ili -scias, se necese, sin apogi sur iu pli forta, aŭ sin ŝovi modeste -post iu pli lerta, sed neniam ili pardonas al la estro, kiu ilin -protektas aŭ riĉigas. Depost tridek jarcentoj kaj plie, tiu popolo -konsistas el egoistaj kaj enviemaj unuoj, kiujn la neceseco kunigas, -dum la inklino ilin disigas, kaj neniu homa forto estas kapabla ilin -fandi en tutaĵon.</p> - -<p>Haĝi-Stavros eksciis per propra sperto, ke oni ne estras senpune -sesdek Grekojn. Lia aŭtoritateco ne postvivis dum unu minuto lian -moralan viglecon kaj lian korpan forton. Dum la malsaniĝintoj -montris al ni la pugnon, riproĉante nin pri siaj suferoj, la sanuloj -grupiĝis antaŭ sia rajta Reĝo, ĉirkaŭ dika bruta kamparano, -nomata Koltzida. Li estis la plej babilema kaj senhonta el la bando,<!-- p. 212 --> -senskrupula mallertulo sen talento nek kuraĝo, el tiuj, kiuj sin -kaŝas dum la batalo kaj portas la standardon post la venko; sed, en -tiaj okazoj, la sukceso estas por la senhontuloj kaj babilemuloj. -Koltzida, fiera pri siaj pulmoj, ĵetis plenŝovelilojn da insultoj -sur la korpon de Haĝi-Stavros, kiel fosisto ĵetas teron sur la -ĉerkon de mortinto: «Jen do ci estas, lerta homo, nevenkebla -generalo, ĉionpova reĝo, nevundebla mortulo! Ci vere meritis cian -gloron, kaj ni estis bone inspiritaj, kiam ni konfidis al ci! Kion ni -gajnis kun ci? Por kio ci utilis al ni? Ci donis al ni salajraĉon -po kvindek kvar frankoj ĉiumonate, taglaboristan pagon! Ci nutris -nin per bruna pano kaj ŝimita fromaĝo, kiun la hundoj malakceptus, -dum ci riĉiĝis kaj sendis al ĉiuj fremdaj bankieroj ŝipojn -ŝarĝitajn per oro. Kion ni ricevis el niaj venkoj kaj el tiu brava -sango, kiun ni verŝis sur la montaro? Nenion. Ci gardis ĉion por -ci, rabaĵon, akiraĵojn, kaj reaĉeton de la kaptitoj! Vere estas, -ke ci lasis al ni la bajonetvundojn: ili estas la sola profito, en -kiu ci neniam partoprenis. De du jaroj, kiujn mi pasigis kun ci, -mi ricevis ĉe la dorso dek kvar vundojn, kaj ci ne havas eĉ unu -cikatron por montri! Se almenaŭ ci scius nin konduki! Se ci estus -elektinta la bonajn okazojn, kiuj prezentas malmulte da risko kaj -multe da profito! Sed ci igis nin draŝataj de la trupo de linio; -ci fariĝis la ekzekutisto de niaj kamaradoj; ci kondukis nin en -la buŝon de la lupo! Ci atendas do tiel senpacience eksiĝon kaj -pension! Al ci urĝas do tre, ke ni estu ĉiuj enterigitaj apud -Vasili, ĉar ci liveras nin al tiu malbenata <i>milordo</i>, kiu ĵetis -sorĉaĵon al niaj plej bravaj soldatoj! Sed ne esperu eviti nian -venĝon. Mi scias, pro kio ci volas, ke li foriru: li pagis sian -reaĉeton. Sed por kio utilos al ci tiu mono? Ĉu ci kunportos -ĝin en la alian mondon? Ci estas vere malsana, mia malfeliĉa -Haĝi-Stavros. La <i>milordo</i> ne indulgis al ci: tuj ci mortos ankaŭ, -kaj estas juste! Miaj amikoj, ni estas niaj estroj. Ni obeos plu -neniun, ni agos laŭ nia bontrovo, ni manĝos la plej bonajn pecojn, -ni eltrinkos la Eginan vinon, ni bruligos tutajn arbarojn por kuiri -tutajn brutarojn, ni rabados la<!-- p. 213 --><!-- p. 214 --> reĝolandon! ni prenos Atenon, kaj -ni kampados en la ĝardenoj de l’ Palaco! Vi bezonos nur lasi konduki -vin; mi konas la bonajn lokojn. Por komenci, ni ĵetu la maljunulon -en la valon kun lia amegata <i>milordo</i>; poste, mi diros al vi, kion ni -havas por fari!»</p> - -<div class="illustration"> -<img width="778" height="520" src="images/imag219.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>La elokventeco de Koltzida ja preskaŭ kostis al ni la vivon, ĉar -ĉiuj aplaŭdis. La malnovaj kunbatalintoj de Haĝi-Stavros, dek aŭ -dek du sindonaj Palikaroj, kiuj povus helpi lin, estis manĝintaj -la restaĵojn el lia tablo: ili tordiĝis pro koliko. Sed popola -oratoro ne povas altiĝi al la potenco, ne naskante envion. Kiam -ŝajnis videble, ke Koltzida fariĝos estro de la bando, Tamburis -kaj kelkaj aliaj ambiciuloj returniĝis kaj stariĝis por ni. -Kiel kapitanon, ili preferis tiun, kiu scias ilin konduki, ol la -tromemfidan babilemulon, kies senvaloreco malplaĉis al ili. Cetere, -ili antaŭsentis, ke la Reĝo ne vivos plu longe, kaj ke li elektos -sian posteulon inter la fideluloj, kiuj restos ĉirkaŭ li. Tio ne -estis negrava. Estis tre versimile, ke la akciuloj akceptos plivole -la elekton faritan de Haĝi-Stavros, ol revolucian baloton. Ok aŭ -dek voĉoj aŭdiĝis por ni. Mi diras «ni», ĉar ni estis, de -nun, nedisigeblaj. Mi alkroĉiĝis al la Reĝo de la montoj, kaj li -mem ĉirkaŭigis mian kolon per unu brako. Tamburis kaj liaj amikoj -konsiliĝis per kvar vortoj; ili improvizis planon de defendo; tri -viroj profitis la bruon por kuri kun Dimitri al la batalilejo de -la bando, por kolekti batalilojn kaj municiojn, kaj ŝuti, tra la -vojon, longan linion de pulvo. Ili revenis miksante sin diskrete en -la amason. Ambaŭ partioj malkonfuziĝis de minuto al minuto; la -insultoj flugis de unu grupo al la alia. Niaj probatalantoj, apogante -sin dorse kontraŭ la ĉambro de Mary-Ann, gardis la ŝtuparon, -kovris nin per sia korpo, kaj forpuŝis la malamikojn al la skribejo -de l’ Reĝo. Dum la puŝado, pistolpafo aŭdiĝis. Fajra rubando -kuris tra la polvo, kaj la ŝtonegoj dissaltis kun terura bruego.</p> - -<p>Koltzida kaj liaj partianoj, surprizite de la eksplodbruo, kuris -ĉiuj al la batalilejo. Tamburis ne perdas unu minuton; li forprenas<!-- p. 215 --> -Haĝi-Stavros, malsupreniras la ŝtuparon per du paŝoj, demetas lin -en sendanĝeran lokon, revenas al mi, forportas min, kaj min ĵetas -ĉe la piedojn de l’ Reĝo. Niaj amikoj sin ŝirmas en la ĉambro, -faligas arbojn, baras la ŝtuparon, kaj organizas la defendon, antaŭ -ol Koltzida revenis de sia promenado kaj de sia surprizo.</p> - -<p>Tiam, ni komputas nin. Nia armeo konsistis el la Reĝo, liaj du -servistoj, Tamburis kun ok rabistoj, Dimitri kaj mi: sume, dek kvar -viroj, el kiuj tri ne batalkapablaj. La <i>kafeĝi</i> estis venenita kune -kun sia estro, kaj eksentis jam la unuajn atakojn de l’ malsano. -Sed ni havis po du pafiloj por ĉiu viro, kaj kartoĉojn laŭvole, -dum niaj malamikoj posedis nur la batalilojn kaj municiojn, kiujn -ili surhavis. Ili estis superaj rilate al nombro kaj loko. Ni ne -sciis ĝuste, kiom da bonfartaj viroj ili havas, sed ni devas atendi -dudek kvin aŭ tridek atakantojn. Mi ne bezonas priskribi al vi la -sieĝatan fortikaĵon: vi konas ĝin de longe. Kredu tamen, ke la -aspekto de la lokoj estis tre ŝanĝita, depost la tago, kiam mi -matenmanĝis tie por la unua fojo inter S<sup>ino</sup> Simons kaj Mary-Ann, -sub la rigardo de la Korfuano. Niaj belaj arboj havis siajn radikojn -en la aero, kaj la najtingalo estis malproksime. Kion vi bezonas -scii, estas ke, dekstre kaj maldekstre, ni estis defendataj de -ŝtonegoj nealireblaj, eĉ por nia malamiko. Li atakis nin el supre, -el la skribejo de l’ Reĝo, kaj observis nin el la fundo de la valo. -Ĉe unu flanko, lia pafado malsuprenvenis al ni; ĉe la alia, ni -povis malsuprenpafi al liaj gardostarantoj, sed tiel malproksimen, ke -tia pafado estus perdo de pulvo.</p> - -<p>Se Koltzida kaj liaj kunuloj estus havintaj ian ajn sperton pri -milito, estus finite pri ni. Ili devis ataki la barikadon, eniri -perforte, puŝi nin kontraŭ muron, aŭ nin faligi en la valon. Sed -la malspritulo, kiu havis pli ol du virojn kontraŭ unu, volis ŝpari -siajn municiojn, kaj dislokis kiel svarmistojn dudek mallertulojn, -kiuj ne sciis pafi. La niaj ne estis multe pli lertaj. Tamen, pli -bone komandataj kaj pli prudentaj, ili konvene rompis kvin kapojn -antaŭ la komenco de la nokto. Ĉiu batalanto konis la nomojn de -l’ aliaj.<!-- p. 216 --> Ili sin alparolis el malproksime, laŭ la maniero de la -Homeraj herooj. Unu provis konverti la alian alcelante lin, la alia -respondis per kuglo kaj per rezono. La batalo estis nur diskuto de -armitoj, en kiu de tempo al tempo la pulvo diris sian vorton.</p> - -<p>Miaflanke, kuŝante en angulo ŝirmata kontraŭ la kugloj, mi provis -malfari mian fatalan faraĵon kaj revivigi la malfeliĉan Reĝon -de la montoj. Li suferis kruele; li plendis pri arda soifo kaj -forta doloro ĉe la epigastro. Liaj malvarmegaj manoj kaj piedoj -kuntiriĝis fortege. La pulso estis malofta, la spirado neregula. -Lia stomako ŝajnis batali kontraŭ interna malamiko, ne sukcesante -lin elpeli. Tamen al lia spirito mankis nenio el ĝia viveco kaj -sagaceco; lia vigla kaj penetra rigardo serĉis ĉe la horizonto la -Salaminan rodon kaj la flotantan karceron de Fotini.</p> - -<p>Li diris al mi, kuntiriĝe premante mian manon per la sia: «Resanigu -min, mia kara infano! Vi estas doktoro, vi devas min resanigi. Mi ne -riproĉas vin pri tio, kion vi faris al mi; vi havis plenan rajton; -vi estis prava mortigante min, ĉar mi ĵuras, ke, sen via amiko -Harris, mi ne estus maltrafinta vin! Ĉu ekzistas nenio por estingi -la fajron, kiu min konsumas? Mi ne ŝategas la vivon, kredu min; -mi vivis ja sufiĉe; sed, se mi mortos, ili mortigos vin, kaj mia -malfeliĉa Fotini estos buĉata. Mi suferas. Palpu miajn manojn; al -mi ŝajnas, ke jam ili ne estas plu miaj. Sed ĉu vi kredas, ke tiu -Amerikano kuraĝos efektivigi siajn minacojn? Kion vi diris tuj al -mi? Fotini lin amas? La plendindulino! Mi estis edukinta ŝin, por -ke ŝi fariĝu reĝedzino. Mi preferus vidi ŝin mortinta ol.... Ne, -mi ĝojas, entute, ke ŝi havas amon al tiu junulo; eble li kompatos -al ŝi. Kio vi estas al li? amiko, nenio plie: vi eĉ ne estas lia -samlandano. Oni havas tiom da amikoj, kiom oni volas; oni ne povas -trovi du tiajn virinojn, kia estas Fotini. Certe, mi sufokus ĉiujn -miajn amikojn, se mi trovus per tio profiton; sed neniam mi mortigus -virinon, kiu havus amon al mi. Se almenaŭ li scius, kiel riĉa -ŝi estas! La Usonanoj estas pozitivemaj homoj, almenaŭ oni diras -tiel. Sed la malfeliĉa naivulino ne konas sian riĉecon. Mi<!-- p. 217 --> estus -devinta informi ŝin. Nuntempe, kiel mi povus sciigi al ŝi, ke ŝi -havos kvar milionojn da doto? Ni estas la kaptitoj de iu sinjoro -Koltzida! Resanigu min do, per ĉiuj sanktuloj de l’ paradizo, por ke -mi premegu tiun bestaĉon.»</p> - -<p>Mi ne estas kuracisto, kaj mi scias nur la malmulton da toksikologio, -kiu estas lernebla en la elementaj gvidlibroj; tamen mi memoris, ke -la veneniteco per arseniko estas kuracebla per metodo, kiu similas -iom al tiu de doktoro Sangrado<a href="#Footnote09" class="fnanchor">[9]</a>. Mi tiklis la ezofagon de la -malsanulo por liberigi lian stomakon de la pezo, kiu lin turmentas. -Miaj fingroj anstataŭis por li emetikon, kaj baldaŭ mi povis -esperi, ke la veneno estas grandaparte elpelita. La reagaj fenomenoj -okazis poste; la haŭto fariĝis varmega, la pulso akcelis sian -iradon, la vizaĝo koloriĝis, en la okuloj aperis ruĝaj linietoj. -Mi demandis lin, ĉu unu el liaj viroj estas sufiĉe lerta por -sangeltiri al li. Li bandaĝis mem sian brakon, kaj kviete malfermis -al si vejnon, sub la bruo de la pafado kaj meze de la perditaj -kugloj, kiuj resaltis ĝis li. Li ĵetis teren tutan funton da sango -kaj demandis min per dolĉa kaj kvieta voĉo, kion plie li devas -fari. Mi ordonis, ke li trinku, kaj trinku ankoraŭ, kaj ĉiam -trinku, ĝis kiam la lastaj eroj de l’ arseniko estos forportitaj de -la torento de l’ trinkaĵo. Precize, la felsako da blanka vino, kiu -kaŭzis la morton de Vasili, estis ankoraŭ en la ĉambro. Tiu vino, -en kiun ni miksis akvon, utilis por revivigi la reĝon. Li obeis al -mi kiel infano. Eĉ mi kredas, ke, kiam por la unua fojo mi prezentis -al li la pokalon, lia malfeliĉa maljuna malsana Reĝa Moŝto prenis -mian manon por ĝin kisi.</p> - -<p>Ĉirkaŭ la deka vespere, li fartis pli bone, sed lia <i>kafeĝi</i> -estis mortinta. La plendindulo povis nek liberiĝi de la veneno nek -revarmiĝi. Oni ĵetis lin en la valon, de la supro de la kaskado. -Ĉiuj niaj defendantoj ŝajnis en bona stato, sen unu vundo, sed -malsataj kiel lupoj en decembro. Miaflanke, mi fastis depost dudek -kvar horoj,<!-- p. 218 --> kaj mia stomako plendegis. La malamikoj, por nin moki, -pasigis la nokton trinkante kaj manĝante super niaj kapoj. Ili -ĵetis al ni ŝafostojn kaj malplenajn vinsakojn. La niaj respondis -per kelkaj pafoj, laŭhazarde. Ni aŭdis klare la kriojn pro ĝojo -kaj la mortminacajn kriojn. Koltzida estis ebria; la vunditoj kaj la -malsanuloj kriegis kune; Mustakas ne kriis longe. La tumulto igis min -maldormi la tutan nokton apud la maljuna Reĝo. Ha! sinjoro, kiel -longaj ŝajnas la noktoj al tiu, kiu timas, ke li mortos morgaŭ!</p> - -<p>La mateno de mardo estis malluma kaj pluva. La ĉielo kovriĝis je -la sunleviĝo, kaj griza pluvo falis senpartie sur niajn amikojn -kaj malamikojn. Sed, dum ni estis sufiĉe viglaj por ŝirmi niajn -batalilojn kaj municiojn, la armeo de generalo Koltzida ne estis -zorginta same. La unua ekbatalo estis tute favora al ni. La malamiko -sin kaŝis malbone, kaj pafis per ebria mano. La ludo ŝajnis al mi -tiel facila, ke mi prenis pafilon, same kiel la ceteraj. Kio okazis, -tion mi skribos al vi post kelkaj jaroj, se mi estos akceptita -kiel kuracisto. Mi jam konfesis al vi sufiĉe da mortigoj, ĉar -ĝi ne estas ja ankoraŭ mia metio. Haĝi-Stavros volis sekvi mian -ekzemplon; sed liaj manoj rifuzis la servon; liaj ekstremaĵoj estis -ŝvelintaj kaj doloraj, kaj mi informis lin kun mia kutima sincereco, -ke tiu labornekapableco daŭros eble tiel longe, kiel li.</p> - -<p>Ĉirkaŭ la naŭa, la malamiko, kiu ŝajnis tre diligenta por -respondi al ni, turnis subite la dorson. Mi aŭdis senhaltan pafadon -ne direktatan al ni, kaj mi konkludis, ke magistro Koltzida lasis -surprizi sin el malantaŭe. Kiu estas la nekonata amiko, kiu utilas -al ni tiel bone? Ĉu estas konsilinde kuniĝi kun li, disĵetante -niajn barikadojn? Mi deziris nenion alian, sed la Reĝo pensis pri -la trupo de linio, kaj Tamburis mordis sian lipbarbon. Niaj duboj -malaperis baldaŭ. Voĉo, bone konata de mi, kriis: <i>All right!</i> -Tri junuloj, armitaj de piedoj ĝis kapo, sin ĵetis antaŭen kiel -tigroj, supersaltis la barikadon, kaj falis mezen de ni. Harris kaj -Lobster tenis en ĉiu mano sesŝargan revolveron. Giacomo svingis -militregulan<!-- p. 219 --> pafilon kun suprenlevita ŝtipo, kiel bastonegon: nur -tiamaniere li komprenas la uzadon de fajrobataliloj.</p> - -<p>La tondro, tombante en la ĉambron, estus produktinta malpli magian -efekton, ol la eniro de tiuj viroj, kiuj disdonis kuglojn tiel -riĉege, kaj ŝajnis havi plenmanojn da morto. Miaj tri kungastoj, -ebriaj pro bruo, movo kaj venko, ekvidis nek Haĝi-Stavros, nek min; -ili vidis nur homojn mortigotajn, kaj Dio scias, ĉu ili rapidis sian -laboron. Niaj malfeliĉaj defendintoj, surprizitaj, malkvietegaj, -falis ne havinte tempon por sin defendi aŭ reprudentiĝi. Mi mem, -kiu volus savi ilian vivon, vane kriis el mia angulo; mia voĉo estis -kovrata de la bruo de l’ polvo kaj de la ekkrioj de la venkantoj. -Dimitri, ŝovkaŝate inter Haĝi-Stavros kaj mi, kunigis vane sian -voĉon al la mia. Harris, Lobster kaj Giacomo pafis, kuris, frapis, -komputante la batojn, ĉiu en sia lingvo.</p> - -<p><i lang="en">One!</i> diris Lobster.</p> - -<p><i lang="en">Two!</i> respondis Harris.</p> - -<p><i lang="it">Tre! quatro! cinque!</i> kriegis Giacomo. La kvina estis Tamburis. Lia -kapo diskrevis sub la pafilo kiel freŝa nukso sub ŝtono. La cerbo -elspruĉis ĉirkaŭen, kaj la korpo malleviĝis en la fonton, kiel -paketo de ĉifonaĵoj, kiun lavistino ĵetas apud la rivero. Miaj -amikoj estis belaj por vidi, en ilia terura laboro. Ili mortigis -ebriece, ili plezuriĝis en sia venĝo. Ili estis senĉapeligitaj pro -vento kaj kurado; iliaj haroj ondiĝis malantaŭe; iliaj rigardoj -radiis per tiel mortiga brilo, ke oni ekkonis malfacile, ĉu la morto -eliras el iliaj okuloj aŭ manoj. Ŝajnis, kvazaŭ la Detruo sin -enkorpigis en tiun spiregantan triunuon. Kiam ĉio estis ebenigita -ĉirkaŭ ili, kaj ili ne vidis plu aliajn malamikojn, ol tri aŭ -kvar tere rampantajn vunditojn, ili spiris. Harris, unua, memoris -min. Giacomo havis nur unu zorgon: li ne sciis, ĉu, inter aliaj, li -rompis la kapon de Haĝi-Stavros. Harris kriis per ĉiuj siaj fortoj: -«Hermann, kie vi estas?»</p> - -<p>—Ĉi tie!» respondis mi; kaj la tri detruistoj alkuris al mia voĉo.</p><!-- p. 220 --> - -<div class="left-illustration"> -<img width="308" height="320" src="images/imag226.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>La Reĝo de la montoj, kiel ajn malforta li estis, apogis manon sur -mian ŝultron kaj la dorson ĉe la ŝtonegon, rigardis fikse tiujn -virojn, kiuj mortigis tiom da homoj nur por alveni ĝis li, kaj diris -al ili per firma voĉo: «Mi estas Haĝi-Stavros».</p> - -<p>Vi scias, de kiom da tempo miaj amikoj atendis la okazon por puni -la maljunan Palikaron. Ili promesis al si lian morton, kiel feston. -Ili volis venĝi la knabinojn el Mistra, mil aliajn viktimojn, kaj -min, kaj sin mem. Kaj tamen, mi ne bezonis deteni iliajn brakojn. -En tiu elfalinta heroo estis tioma resto de grandeco, ke ilia -kolero kvietiĝis propramove kaj lasis lokon al la miro. Ili estis -ĉiuj junaj, en tiu aĝo, kie oni ne trovas plu siajn batalilojn -kontraŭ malarmita malamiko. Mi sciigis al ili per kelkaj vortoj, -kiel la Reĝo defendis min kontraŭ sia tuta bando, kvankam li -estis mortanta, kaj en la tago mem, kiam mi estis veneninta lin. Mi -klarigis al ili la batalon, kiun ili interrompis, la barikadojn, -kiujn ili ĵus superpasis, kaj tiun strangan militon, en kiun ili -intervenis por mortigi niajn defendantojn.</p><!-- p. 221 --> - -<p>«Tute egale! diris John Harris. Tutsame kiel la Justeco, ni havis -bandaĝon sur la okuloj. Se la sentaŭguloj havis bonan ekmovon -antaŭ ol morti, ĝi estos alskribita al ili en la ĉielo; al tio mi -ne kontraŭstaras.</p> - -<p>—Pri la helpantoj, je kiuj ni senigis vin, diris Lobster, ne zorgu. -Kun du revolveroj en la manoj kaj du aliaj enpoŝe, ĉiu el ni -valoras dudek kvar homojn. Ni mortigis ĉi tiujn; la ceteraj revenu, -se ili volas! Ĉu ne, Giacomo?</p> - -<p>—Mi, diris la Maltano, elbatus armeon da bovviroj: mi havas bonan -ŝancon! Ĉu ne estas bedaŭrinde, ke, kun du tiaj manoj, mi estas -devigita sigeli leteroj!»</p> - -<p>Sed la malamiko, rekonsciinte el sia mirego, estis rekomencinta la -sieĝon. Tri aŭ kvar rabistoj estis ŝovintaj la nazon super niaj -remparoj, kaj vidintaj la buĉadon. Koltzida ne sciis, kion pensi pri -tiuj tri skurĝoj, kiujn li estis vidinta frapantajn blinde sur liajn -amikojn kaj malamikojn; sed li konjektis, ke la fero aŭ la veneno -liberigis lin de la Reĝo de l’ montoj. Li ordonis, ke oni disĵetu -singarde niajn defendajn konstruaĵojn. Ni estis ekster lia vido, -ŝirmite kontraŭ muro, je dek paŝoj de la ŝtuparo. La bruo de la -falantaj materialoj avertis niajn amikojn, ke ili reŝargu siajn -batalilojn. Haĝi-Stavros ne malhelpis ilin. Poste, li diris al John -Harris:</p> - -<p>«Kie estas Fotini?</p> - -<p>—Sur mia ŝipo.</p> - -<p>—Vi ne suferigis ŝin?</p> - -<p>—Ĉu mi prenis lecionojn de vi por turmenti la junulinojn?</p> - -<p>—Vi estas prava, mi estas malestiminda maljunulo; pardonu al mi. -Promesu, ke vi pardonos al ŝi!</p> - -<p>—Kion, diable, mi farus al ŝi? Ĉar mi nun retrovis Hermann, mi -redonos ŝin al vi, kiam vi volos.</p> - -<p>—Sen reaĉeto?</p> - -<p>—Maljuna stultulo!</p> - -<p>—Vi tuj vidos, diris la Reĝo, ĉu mi estas maljuna stultulo.»</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="490" height="274" src="images/imag228.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Li metis la maldekstran brakon ĉirkaŭ la kolon de Dimitri,<!-- p. 222 --> etendis -sian kuntiritan kaj tremantan manon al la tenilo de sia sabro, tiris -klopode la klingon el la ingo, kaj marŝis al la ŝtuparo, kien la -ribelantoj de Koltzida sin riskis hezitante. Ili retroiris vidante -lin, kvazaŭ la tero estus malfermiĝinta por ellasi la grandan -juĝanton de l’ inferoj. Ili estis dek kvin aŭ dudek, ĉiuj armitaj: -neniu el ili kuraĝis sin defendi, peti pardonon, aŭ forkuri. Ili -staris tremantaj antaŭ la terura vizaĝo de la reviviĝinta Reĝo. -Haĝi-Stavros marŝis rekte al Koltzida, kiu sin kaŝis, pli pala kaj -pli timigita ol ĉiuj ceteraj. Li ĵetis la brakon malantaŭen per -nemezurebla peno, kaj per unu frapo detranĉis tiun kapon, abomenan -pro timego. La tremado rekaptis lin poste. Li lasis sian sabron fali -apud la kadavron, kaj ne bontrovis relevi ĝin.</p> - -<p>«Ni iru, diris li, mi kunportos mian glavingon senenhavan. La klingo -ne estas plu taŭga por io, nek mi ankaŭ; mi finis.»</p> - -<p>Liaj eks-kunuloj alproksimiĝis al li por peti pardonon. Kelkaj -petegis, ke li ne forlasu ilin; ili ne sciis, kion fari sen li. Li ne -honoris ilin per unu responda vorto. Li petis nin, ke ni konduku lin -al Kastia por preni ĉevalojn, kaj al Salamino por retrovi Fotini.</p><!-- p. 223 --> - -<p>La rabistoj lasis nin foriri sen kontraŭstaro. Post kelkaj paŝoj, -miaj amikoj vidis, ke mi trenas min malfacile; Giacomo subtenis min; -Harris demandis, ĉu mi estas vundita. La Reĝo ĵetis al mi petegan -rigardon: la plendindulo! Mi rakontis al miaj amikoj, ke mi provis -danĝeran fugon, dum kiu miaj piedoj difektiĝis. Ni malsupreniris -malrapide la vojetojn de l’ monto. La krioj de la vunditoj kaj la -voĉoj de la konsiliĝantaj bandanoj persekutis nin ĝis duono -da mejlkvarono. Laŭ tio, ke ni alproksimiĝis al la vilaĝo, la -vetero plibeliĝis, la vojoj sekiĝis sub niaj paŝoj. Kiel bela -ŝajnis al mi la unua sunradio! Haĝi-Stavros atentis malmulte la -eksteran mondon: li rigardis en sin mem. Ne estas malmulto, forlasi -kvindekjaran kutimon.</p> - -<p>Ĉe la unuaj domoj de Kastia, ni renkontis la monaĥon, kiu -transportas abelaron en sako. Li prezentis al ni siajn ĝentilaĵojn, -kaj petis pardonon, ke li ne vizitis nin depost hieraŭ. La pafoj -estis timigintaj lin. La Reĝo salutis lin permane kaj preterpasis.</p> - -<div class="left-illustration"> -<img width="419" height="125" src="images/imag229.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>La ĉevaloj de miaj amikoj atendis ilin kun ilia gvidisto apud la -fonto. Mi demandis, kial ili havas kvar ĉevalojn. Ili sciigis al -mi, ke S<sup>ro</sup> Mérinay partoprenis en la ekspedicio, sed ke li estis -desaltinta por konsideri kuriozan ŝtonon, kaj ne reaperis.</p> - -<p>Giacomo Fondi portis min sur mian selon, kompreneble per etendita -brako: ĝi estas nevenkebla kutimo. La Reĝo, helpate de Dimitri, -supreniĝis malfacile sur la sian. Harris kaj lia nevo saltis -sur siajn ĉevalojn; la Maltano, Dimitri kaj la gvidisto marŝis -antaŭe.</p><!-- p. 224 --> - -<p>Rajdante, mi alproksimiĝis al Harry, kaj li rakontis al mi, kiel la -filino de la Reĝo venis sub lian potencon.</p> - -<p>«Imagu, diris li, ke mi alvenis de mia krozado, sufiĉe kontenta -pri mi, kaj tute fiera, ĉar mi estis droninta seson da kaperŝipoj. -Mi elĵetas ankron ĉe Pireo, dimanĉon je la sesa, kaj alteriĝas; -kaj ĉar mi vivis de unu semajno sola kun mia stabo, mi promesis -al mi konversacian festeton. Mi dungas fiakron sur la haveno, kaj -mi luas ĝin por la tuta vespero. Mi alvenas al Kristodulo, meze -de ĝenerala konsterno: mi estus neniam kredinta, ke tiom da enuo -povas enspaciĝi en domo de kukisto. Ĉiuj estis kunvenintaj por la -vespermanĝo, Kristodulo, Marula, Dimitri, Giacomo, William, S<sup>ro</sup> -Mérinay, kaj la ĉiudimanĉa knabino, pli dimanĉevestita ol iam. -William rakontis al mi vian aventuron. Ĉu mi kriegis, mi ne bezonas -ĝin diri. Mi estis furioza, ke mi ne ĉeestis. La junulo certigas -al mi, ke li ĉion faris, kion li povis. Li trakuris la tutan urbon -por kolekti dek kvin mil frankojn, sed liaj gepatroj malfermis al li -tre malgrandan krediton; unuvorte, li ne trovis la sumon. Li turnis -sin, malesperante pri sukceso, al S<sup>ro</sup> Mérinay; sed la dolĉa -Mérinay certigas, ke lia tuta mono estas pruntita al intimaj amikoj, -malproksime de ĉi tie, tre malproksime; pli malproksime ol ĉe l’ -ekstremaĵo de l’ mondo.</p> - -<p>«He! diable, diris mi al Lobster, per mono el plumbo ni devas pagi -la maljunan krimulon. Pro kio utilas al ci, esti pli lerta ol Nemrod, -se ci uzas cian talenton nur por senanguligi la domon de Sokrato? Ni -organizu ĉason kontraŭ Palikaroj! Mi rifuzis iam fari vojaĝon al -Centra Afriko, kaj mi bedaŭras ĝin ankoraŭ. Estas duoble plezure -pafi al ĉasaĵo, kiu sin defendas. Provizu nin per pulvo kaj kugloj, -kaj morgaŭ matene ni ekmilitiros.» William konsentas, Giacomo donas -grandan pugnobaton sur la tablon; vi konas la pugnobatojn de Giacomo. -Li ĵuras, ke li akompanos nin, se nur ni havigos al li unuŝargan -pafilon. Sed la plej ekscitegita estis S<sup>ro</sup> Mérinay. Li volis -kolorigi siajn manojn per la sango de la kulpuloj. Oni akceptis liajn -servojn, sed mi proponis al li,<!-- p. 225 --> ke mi aĉetos la tutan ĉasaĵon, -kiun li reportos. Li ŝvelis plej ridige sian voĉeton, kaj diris, -montrante siajn junulinajn pugnojn, ke Haĝi-Stavros vidos, kiu li -estas.</p> - -<p>«Mi ridis bonhumore, ĉar oni estas ĉiam gaja, la antaŭtagon de -batalo. Lobster fariĝis tute vigla, pensante, ke li montros al la -rabistoj, kiajn progresojn li faris. Giacomo ne povis halti pro -ĝojo; la anguloj de lia buŝo atingis liajn orelojn; li rompis -siajn avelojn montrante vizaĝon de Nurnberga nuksrompilo. S<sup>ro</sup> -Mérinay havis radiojn ĉirkaŭ la kapo. Li ne estis plu homo, sed -artfajraĵo.</p> - -<p>«Ĉiuj ceteraj kunmanĝantoj havis vizaĝojn longajn je unu ulno. -La dika kukistino signadis sin kruce seninterrompe; Dimitri levis -la okulojn al la ĉielo, la <i>falanksa</i> leŭtenanto konsilis al -ni, ke ni pripensu dufoje antaŭ ol ataki la Reĝon de la montoj. -Sed la knabino kun platigita nazo, tiu, kiun vi baptis per la -nomo <i>Crinolina invariabilis</i>, montris ĉagrenon vere komikan. -Ŝi eklaŭtigis sopirojn de lignohakisto, ŝi manĝis nur pro -sintenado, kaj mi povus enmeti en mian maldekstran okulon la tutan -vespermanĝon, kiu trairis ŝian buŝon.</p> - -<p>—Ŝi estas bona knabino, Harris.</p> - -<p>—Bona knabino, kiom vi volos; sed mi trovas, ke via indulgo al ŝi -transpasas la limojn. Mi povis neniam pardoni al ŝi ŝiajn robojn, -kiuj enŝovas sin obstine sub la piedoj de mia seĝo, la odoron de -paĉolo, kiun ŝi disĵetas apud mi, kaj la svenajn rigardojn, kiujn -ŝi promenigas ĉirkaŭ la tablo. Ŝajnus, je la honoro, ke ŝi ne -estas kapabla rigardi karafon ne okuladante ĝin. Sed se vi ŝatas -ŝin tian, kia ŝi estas, mi havas nenion por diri. Ŝi foriris je la -naŭa al sia edukejo; mi deziris al ŝi bonan vojaĝon. Dek minutojn -poste, mi premas la manon de niaj amikoj, ni interkonsentas pri -rendevuo por la posta tago, mi eliras, mi vekas mian veturigiston, -kaj divenu do, kiun mi trovas en la fiakro? <i>Crinolina invariabilis</i>, -kun la servistino de l’ kukisto.</p> - -<p>«Ŝi apogas fingron sur sian buŝon, mi eniras silente, kaj ni<!-- p. 226 --> -forveturas. «Sinjoro Harris», diras ŝi al mi, en sufiĉe bona -Angla, laŭvere! «sinjoro Harris, ĵuru al mi, ke vi rezignos viajn -projektojn kontraŭ la Reĝo de l’ montoj.»</p> - -<p>«Mi ekridas, ŝi ekploras. Ŝi ĵuras, ke mi estos mortigata; -mi respondas, ke mi estas, kiu kutimas mortigi la aliajn; ŝi -malpermesas, ke oni mortigu Haĝi-Stavros; mi volas scii, kial; kaj -fine, konsuminte sian elokventecon, ŝi ekkrias, kiel en la kvina -akto de dramo: «Li estas mia patro!» Tiam, mi komencas pripensi -serioze: unu fojo ne faras kutimon. Mi pensas, ke estas al mi eble -regajni perditan amikon ne riskante du aŭ tri aliajn, kaj mi diras -al la juna Palikarino:</p> - -<p>«Ĉu via patro vin amas?</p> - -<p>—Pli ol sian vivon.</p> - -<p>—Ĉu li iam rifuzis ion al vi?</p> - -<p>—Nenion bezonatan de mi.</p> - -<p>—Kaj se vi skribus al li, ke vi bezonas S<sup>ron</sup> Hermann Schultz, ĉu -li sendus lin al vi per revenanta poŝto?</p> - -<p>—Ne.</p> - -<p>—Vi estas certa pri tio?</p> - -<p>—Tute.</p> - -<p>—Se estas tiel, fraŭlino, restas al mi nur unu rimedo. Kontraŭ -rabisto, duobla rabisto. Mi kunportos vin sur mian ŝipon, kaj mi -konservos vin kiel garantiulinon ĝis la reveno de Hermann.</p> - -<p>—Mi estis tuj propononta ĝin al vi, diris ŝi. Tiupreze, patreto -redonos vian amikon.»</p> - -<p>Ĉe tiu vorto mi interrompis la rakonton de John Harris.</p> - -<p>«Nu! diris mi, ĉu vi ne admiras la plendidulinon, kiu vin amas -sufiĉe por liveri sin inter viajn manojn?</p> - -<p>—Grava afero! respondis li; ŝi volis savi sian honorindan patron, -kaj ŝi sciis ja, ke, se la milito estos proklamita, ni ne maltrafos -lin. Mi promesis, ke mi agos kontraŭ ŝi kun la tuta respekto, kiun -ĝentilulo ŝuldas al virino. Ŝi ploris ĝis Pireo, mi konsolis ŝin -laŭ mia povo. Ŝi murmuris inter siaj dentoj: «Mi<!-- p. 227 --> estas perdita -junulino!» Mi pruvis al ŝi per A plus B, ke ŝi retroviĝos. Mi -igis ŝin deiri el la veturilo, mi enŝipigis ŝin kun la servistino -en mian grandan boaton, tiun saman, kiu nin atendas tie. Mi skribis -al la maljuna rabisto precizegan leteron, kaj mi resendis la virinon -al la urbo kun bileto por Dimitri.</p> - -<p>«De tiu momento, la bela plorantino ĝuas mian loĝejon sendivide. -Ordono, agi kontraŭ ŝi, kvazaŭ kun reĝidino. Mi atendis ĝis -lundo vespere la respondon de la patro; poste, mi perdis paciencon; -mi revenis al mia unua ideo; mi prenis miajn pistolojn, faris signon -al miaj amikoj, kaj vi scias la reston. Nun, viavice! vi devas havi -tutan volumon por rakonti.</p> - -<p>—Mi estas je via dispono, diris mi. Sed antaŭe, mi devas enŝovi -unu vorton en la orelon de Haĝi-Stavros.»</p> - -<p>Mi alproksimiĝis al la Reĝo de la montoj, kaj diris al li -mallaŭte: «Mi ne scias, kial mi rakontis al vi, ke Fotini amas -John Harris. Ŝajnas, ke la timo konfuzigis mian cerbon. Mi ĵus -konversaciis kun li, kaj mi ĵuras al vi per la kapo de mia patro, -ke ŝi estas tiel indiferenta kontraŭ li, kvazaŭ ili neniam -interparolis.»</p> - -<p>La maljunulo dankis min permane, kaj mi reiris al John, por rakonti -al li miajn aventurojn kun Mary-Ann. «Brave! ekkriis li. Mi trovis, -ke la romano ne estas kompleta, pro manko de iom da amo. Jen multo da -ĝi, kio difektas nenion.</p> - -<p>—Pardonu, diris mi. Ne ekzistas amo en ĉio tio: bona amikeco -unuflanke, iom da dankemo aliparte. Sed tio sufiĉas, laŭ mi, por -fari konvene harmonian edzparon.</p> - -<p>—Edziĝu, amiko, kaj prenu min kiel ĉeestanton de via feliĉo.</p> - -<p>—Vi ja meritis ĝin, John Harris.</p> - -<p>—Kiam vi revidos ŝin? Mi donus multon por ĉeesti la intervidon.</p> - -<p>—Mi volus fari al ŝi surprizon, kaj renkonti ŝin kvazaŭ pro -hazardo.</p> - -<div class="right-illustration"> -<img width="203" height="247" src="images/imag234.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>—Bona ideo! Postmorgaŭ, ĉe la kortega balo! Vi estas invitita, mi -ankaŭ. La letero atendas vin sur via tablo, ĉe Kristodulo. Ĝis<!-- p. 228 --> -tiam, amiko, vi devos resti sur mia ŝipo por vin ripari iomete. Viaj -haroj estas bruletitaj kaj viaj piedoj difektitaj: ni havas la tempon -por ĉion rebonigi.»</p> - -<p>Estis la sesa, kiam la granda boato de la <i>Fancy</i> kondukis nin -surŝipen. Oni portis la Reĝon de la montoj ĝis sur la ferdeko: -li ne povis plu sin subteni. Fotini ĵetis sin en liajn brakojn -plorante. Estis ĝojige por ŝi, konstati, ke ĉiuj, kiujn ŝi amas, -postvivas la batalon, sed ŝi trovis, ke ŝia patro plimaljuniĝis po -dudek jaroj. Eble ankaŭ ŝi suferis pro la indiferenteco de Harris. -Li liveris ŝin al la Reĝo kun tute Amerikana senĝeno, dirante: -«Ni estas kvitaj. Vi redonis al mi mian amikon, mi redonas al vi -la fraŭlinon. Kontante, kontante. Ĝustaj kalkuloj faras bonajn -amikojn. Kaj nun, honoreginda maljunulo, sub kiun ĉielbenitan -klimaton vi iros serĉi tiun, kiu vin pendigos? Vi ne estas homo, kiu -povos ĉesigi la negocon!</p> - -<p>—Pardonu, respondis li kun ia nobleco: mi diris adiaŭ al la rabado, -kaj por ĉiam. Kion mi farus sur la montoj? Ĉiuj miaj viroj estas -senvivaj, vunditaj aŭ disigitaj. Mi povus dungi aliajn; sed tiuj ĉi -manoj, kiuj klinigis tiom da kapoj, rifuzas nun servadon. La junuloj -prenu mian lokon; sed mi vetas, ke ili ne egalos mian sukceson kaj -mian famon. Kion mi faros el tiu restaĵo da maljuneco, kiun vi lasis -al mi? Mi ne scias ankoraŭ; sed estu certaj, ke miaj lastaj tagoj -estos bone plenigitaj. Mi devas edzinigi mian filinon, dikti miajn -rememorojn. Eble ankaŭ, se la skuoj de tiu semajno ne lacigis tro -mian cerbon, mi dediĉos miajn talentojn kaj sperton al la utilo de -la regno. Dio donu al mi la spiritan sanecon: antaŭ ses monatoj, mi -estos ĉefministro.»</p><!-- p. 229 --> - - - -<div class="section" id="reg08"> -<img width="279" height="194" src="images/imag235.jpg" alt="" /> -<p>VIII</p> - -<h2>LA KORTEGA BALO.</h2> -</div> - -<p>Ĵaŭdon la 15<sup>an</sup> de majo, je la sesa vespere, John Harris, en -granda uniformo, rekondukis min al Kristodulo. La kukisto kaj lia -edzino akceptis min feste, ne sen kelkaj sopiroj direktataj al la -Reĝo de l’ montoj. Miaflanke, mi kisis ilin volonte. Mi estis -feliĉa vivi, kaj ĉie mi vidis nur amikojn. Miaj piedoj estis -resaniĝintaj, miaj haroj tonditaj, mia stomako kontentigita. Dimitri -certigis al mi, ke S<sup>ino</sup> Simons, ŝia filino kaj ŝia frato estas -invititaj al la kortega balo, kaj ke la lavistino ĵus portis robon -al la Hotelo de la Fremduloj. Mi antaŭĝuis la surprizon kaj la -ĝojon de Mary-Ann. Kristodulo prezentis al mi glason da Santorina -vino. Mi imagis, ke, kun tiu adorinda trinkaĵo, mi glutas la -liberecon, la riĉecon kaj la feliĉecon. Mi supreniris la ŝtuparon -al mia ĉambro, sed antaŭ ol eniri, mi kredis, ke mi devas alfrapi -la pordon de S<sup>ro</sup> Mérinay. Li akceptis min meze de amasego -de libroj kaj paperoj. «Kara sinjoro, diris li, vi vidas homon -pereigitan de laboro. Pli supre ol vilaĝo Kastia, mi trovis antikvan -surskribon, kiu senigis min de la plezuro, batali por vi, kaj kiu, -de du tagoj, min turmentegas. Ĝi estas absolute neeldonita, mi ĵus -kontrolis tion. Neniu vidis ĝin antaŭ mi; mi havos la honoron de -la eltrovo; mi intencas kunligi mian nomon<!-- p. 230 --> kun ĝi. La ŝtono estas -malgranda monumento el konkoza kalkŝtono, alta 35 centimetrojn kaj -larĝa 22, kaj staranta hazarde apud la vojo. La literoj estas el la -bona epoko kaj tute perfekte skulptitaj. Jen la surskribo, kopiita -sur mia notlibreto:</p> - -<p class="centered">S.T.X.X.I.I.<br /> - M.D.C.C.C.L.I.</p> - -<p>«Se mi sukcesos ĝin klarigi, mi atingos la gloron. Mi estos membro -de la Akademio de Surskriboj kaj Beletrisko en Pont-Audemer! Sed la -tasko estas longa kaj malfacila. La antikva epoko konservas siajn -sekretojn kun ĵaluza zorgo. Mi timas tre, ke mi renkontis monumenton -rilatan al la misteroj en Eleŭzis. Tiuokaze, ekzistas eble du -klarigoj, unu «demotika», t. e. vulgara, la alia «hieratika», t. -e. sankta. Mi bezonos koni vian opinion.</p> - -<p>—Mia opinio, respondis mi, estas tiu de malklerulo. Mi opinias, ke -vi trovis limŝtonon, kiel oni vidas multajn laŭlonge de la vojoj, -kaj ke la surskribo, kiu okazigis al vi tiom da penoj, povas sen ia -malkonveno esti tradukata jene: «<i>Stadio</i> 22<sup>a</sup>, 1851.» Bonvesperon, -kara sinjoro Mérinay; mi ĵus skribos al mia patro kaj surmetos mian -belan ruĝan veston.»</p> - -<p>Mia letero al miaj gepatroj estis odo, himno, kanto de feliĉeco. -La ravo de mia koro fluis sur la paperon inter ambaŭ pintoj de mia -plumo. Mi invitis la familion al mia edziĝofesto, ne forgesante -la bonan onklinon Rosenthaler. Mi petis mian patron, ke li vendu -sian gastejon, eĉ, se necese, por malalta prezo. Mi postulis, ke -Frantz kaj Johano-Nikolao forlasu la militservon; mi petegis, ke -miaj aliaj fratoj elektu aliajn profesiojn. Mi prenis ĉion sur min; -mi garantiis la estonton de ĉiuj niaj. Ne perdante unu momenton, -mi sigelis la leteron kaj portigis ĝin tuj eksprese al Pireo, sur -vaporŝipo de la «Aŭstria Lloyd», kiu foriros vendredon matene je -la sesa. «Tiamaniere, pensis mi, ili ĝuos mian feliĉecon preskaŭ -samtempe kun mi.»</p> - -<p>Je tri kvaronoj post la oka, precizege, mi eniris la palacon<!-- p. 231 --> kun -John Harris. Nek Lobster, nek S<sup>ro</sup> Mérinay, nek Giacomo estis -invititaj. Mia trikorna ĉapelo havis nesenteble ruĝetan rebrilon, -sed, sub la lumo de la kandeloj, tiu negrava difekto ne estis -videbla. Mia spado estis sep aŭ ok centimetrojn tro mallonga; sed -tute egale: oni ne mezuras la kuraĝon laŭ la longeco de la spado, -kaj, sen fanfaronado, mi havis la rajton esti konsiderata kiel heroo. -La ruĝa frako estis iom mallarĝa; ĝi ĝenis min sub la brakoj, -kaj la refaldaĵo de la manikoj restis iom malproksime de miaj -manradikoj; sed la brodaĵo faris belan efekton, kiel patreto estis -antaŭdirinta.</p> - -<p>La balsalono, ornamita ne senguste, kaj belege lumigita, dividiĝis -en du partoj. Unuflanke estis la apogseĝoj rezervitaj por la -sinjorinoj, post la tronoj de la gereĝoj; ĉe l’ alia flanko estis -la seĝoj destinitaj al la malbela sekso. Mi ĉirkaŭrigardis avide -la spacon okupitan de la sinjorinoj. Mary-Ann ne ĉeestis ankoraŭ.</p> - -<p>Je la naŭa, mi vidis la eniron de la gereĝoj, kiujn antaŭiris la -ĉefestrino, la palacmarŝalo, la adjutantoj, la honorsinjorinoj, -kaj la helpoficiroj, inter kiuj oni montris al mi S<sup>ron</sup> Georgo -Mikrommatis. La Reĝo estis en belega kostumo de Palikaro, kaj la -reĝino surhavis riĉegan robon, kies perfektaj elegantaĵoj povis -veni nur el Parizo. La lukso de la roboj kaj la brilo de la naciaj -kostumoj ne blindigis min tiel, ke mi forgesu Mary-Ann. Miaj rigardoj -estis fiksitaj ĉe la pordo, kaj mi atendis.</p> - -<p>La membroj de la diplomataro kaj la plej eminentaj invititoj ordigis -sin laŭrende ĉirkaŭ la gereĝoj, kiuj disdonis al ili afablajn -parolojn dum proksimume horduono. Mi estis en la lasta vico, kun John -Harris. Oficiro, kiu staris antaŭ mi, retroiĝis tiel mallerte, ke -li marŝis sur mian piedon kaj mi eklaŭtigis krion. Li deturnis la -kapon, kaj mi rekonis kapitanon Perikles, tute freŝe kavalirigita -per la ordeno de l’ Savinto. Li petis mian pardonon, kaj demandis -min pri mia farto. Mi ne povis deteni min de la respondo, ke ĝi ne -koncernas lin. Harris, kiu sciis mian historion de l’ komenco ĝis la -fino, diris ĝentile al la kapitano:</p><!-- p. 232 --> - -<p>«Ĉu ĝi ne estas S<sup>ro</sup> Perikles, kiun mi havas la honoron -alparoli?</p> - -<p>—Li mem.</p> - -<p>—La renkonto min ĉarmas. Ĉu vi havus la komplezon akompani min dum -momento en la ludsalonon? Ĝi estas ankoraŭ dezerta, kaj ni estos -solaj.</p> - -<p>—Je viaj ordonoj, sinjoro.»</p> - -<p>S<sup>ro</sup> Perikles, pli pala ol soldato, kiu eliras el la hospitalo, -sekvis nin ridetante. Alveninte, li haltis kontraŭ John Harris, kaj -diris al li: «Sinjoro, mi atendas vian bontrovon.»</p> - -<p>Kiel sola respondo, Harris forŝiris lian ordenon kun la nova -rubando, kaj metis ĝin en sian poŝon dirante: «Jen, sinjoro, ĉio, -kion mi havis por diri al vi.</p> - -<p>—Sinjoro! diris la kapitano retroirante unu paŝon.</p> - -<p>—Ne faru bruon, sinjoro, mi petas. Se vi ŝategas tiun ludilon, -bonvolu sendi por ĝi du el viaj amikoj al S<sup>ro</sup> John Harris, -komandanto de la <i>Fancy</i>.</p> - -<p>—Sinjoro, diris Perikles, mi ne scias laŭ kiu rajto vi forprenas -de mi ordenon, kies valoro estas dek kvin frankoj, kaj kiun mi devos -anstataŭigi per mia elspezo.</p> - -<p>—Ne grave, sinjoro: jen sterlinga funto kun figuraĵo de la Brita -reĝino: dek kvin frankoj pro la ordeno, dek pro la rubando. Se -restos io, mi petas, ke vi trinku ĝin je mia sano.</p> - -<p>—Sinjoro, diris la oficiro enpoŝigante la moneron, al mi restas la -devo, vin danki.» Li salutis nin ne aldonante unu vorton, sed liaj -okuloj promesis nenion bonan.</p> - -<p>«Mia kara Hermann, diris Harris al mi, vi estos singarda forlasante -tiun landon kiel eble plej baldaŭ kun via fianĉino. Tiu ĝendarmo -havas, laŭ mi, la ŝajnon de perfekta rabisto. Miaflanke, mi restos -ok tagojn, por lasi al li la tempon, respondi al mi; poste, mi -plenumos la ordonon, kiu min sendas al la Japanaj maroj.</p> - -<p>—Mi bedaŭras tre, respondis mi, ke via viveco kondukis vin tiel -antaŭen. Mi ne volis forlasi Grekujon sen unu aŭ du ekzempleroj de -la <i>Boryana variabilis</i>. Mi havis unu nekompletan, sen la<!-- p. 233 --> radikoj, -kaj mi forgesis ĝin tie supre kun mia ferlada herbujo.</p> - -<p>—Lasu desegnaĵon de via vegetaĵo al Lobster aŭ al Giacomo. -Ili faros pilgrimon pro vi sur la monton. Sed, pro Dio! rapidu -sendanĝerigi vian feliĉecon!»</p> - -<p>Atendante, mia feliĉeco ne alvenis en la balon, kaj mi mortigis -miajn okulojn rigardadante ĉiujn dancantinojn. Ĉirkaŭ la dek-dua, -mi perdis la esperon. Mi eliris el la granda salono, kaj stariĝis -melankolie antaŭ vistotablo, kie kvar spertaj ludantoj kurigis -la kartojn kun admirinda lerteco. Mi komencis interesiĝi pri tiu -ĵongla ludo, kiam arĝentsona ekrido saltigis mian koron. Mary-Ann -estis tie, malantaŭ mi. Mi ne kuraĝis turni min al ŝi, sed mi -sentis, ke ŝi ĉeestas, kaj la ĝojo premis mian gorĝon sufoke. -Kio kaŭzis ŝian ridon, tion mi sciis neniam. Eble iu ridinda -kostumo: tiajn oni renkontas ĉiulande en la oficialaj baloj. La ideo -venis al mi, ke spegulo estas antaŭ mi. Mi levis la okulojn, kaj -nevidate vidis ŝin inter ŝia patrino kaj ŝia onklo, pli bela kaj -pli radia ol en la tago, kiam ŝi aperis al mi unuafoje. Tri vicoj -de karesemaj perloj ondiĝis mole ĉirkaŭ ŝia kolo kaj sekvis la -dolĉan konturon de ŝiaj diecaj ŝultroj. Ŝiaj belaj okuloj brilis -sub la flamo de la kandeloj, ŝiaj dentoj ridis kun neesprimebla -gracio, la lumo ludis pasie en la arbaro de ŝiaj haroj. Ŝia robo -estis la sama, kiel tiu de ĉiuj fraŭlinoj; ŝi ne surhavis, kiel -S<sup>ino</sup> Simons, paradizbirdon sur la kapo, sed tio igis ŝin ankoraŭ -pli bela; ŝia jupo estis ornamita per kelkaj bukedoj de naturaj -floroj; ŝi havis florojn ĉe la korsaĵo kaj en la haroj, kaj kiajn -florojn, sinjoro? Divenu, mi petas. Mi kredis, ke mi mortos pro -ĝojo, rekonante sur ŝi la <i>Boryana variabilis</i>. Ĉio samtempe falis -al mi de la ĉielo. Ĉu ekzistas io pli dolĉa, ol herbokolekti inter -la haroj de la amatino? Mi estis la plej feliĉa el la homoj kaj el -la naturesplorantoj! La troa feliĉeco forkondukis min trans la limoj -de la decreguloj. Mi turnis min subite al ŝi, prezentis al ŝi la -manojn, kaj kriis: «Mary-Ann! ĝi estas mi!»</p> - -<p>Ĉu vi kredos, sinjoro? ŝi retrosaltis kvazaŭ terurigita, -anstataŭ<!-- p. 234 --> fali en miajn brakojn. S<sup>ino</sup> Simons levis la kapon -tiel alten, ke ŝajnis al mi, ke ŝia paradizbirdo suprenflugas al -la plafono. La maljuna sinjoro prenis min ĉe la mano, kondukis min -aparten, ekzamenis min kvazaŭ kuriozan beston, kaj diris al mi: -«Sinjoro, ĉu vi estas prezentita al la sinjorinoj?</p> - -<div class="left-illustration"> -<img width="276" height="414" src="images/imag240.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>—La temo estas ja vere pri tio, mia respektinda sinjoro Sharper! mia -kara onklo! Mi estas Hermann! Hermann Schultz! ilia kunkaptito! ilia -savinto! Ha! mi trapasis belajn momentojn, vere! post ilia foriro. Mi -rakontos tion al vi dome.</p> - -<p>—<i>Yes, yes</i>, respondis li. Sed la Angla kutimo, sinjoro, postulas -absolute, ke oni estu prezentita al la sinjorinoj, antaŭ ol diri -rakontojn al ili.</p> - -<p>—Sed ili konas min ja, mia bona kaj bonega S<sup>ro</sup> Sharper! ni -vespermanĝis kune pli ol dekfoje! Mi faris al ili servon da cent mil -frankoj! vi scias ĝin ja? ĉe la Reĝo de l’ montoj?</p> - -<p>—<i lang="en">Yes, yes</i>; sed vi ne estas prezentita.</p> - -<p>—Sed ĉu vi ne scias do, ke mi elmetis min al mil mortoj por mia -kara Mary-Ann?</p> - -<p>—Tre bone; sed vi ne estas prezentita.</p> - -<p>—Sed fine, sinjoro, mi devas edziĝi kun ŝi; ŝia patrino ĝin -permesis. Ĉu oni ne diris al vi, ke mi edziĝos kun ŝi?</p> - -<p>—Ne antaŭ ol esti prezentita.</p> - -<p>—Prezentu min do mem!</p> - -<p>—<i lang="en">Yes, yes</i>; sed antaŭe, estas necese, ke vi prezentigu vin al mi.</p><!-- p. 235 --> - -<div class="right-illustration"> -<img width="455" height="354" src="images/imag241.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>—Atendu!»</p> - -<p>Mi kuris kiel frenezulo tra la balo; mi ektuŝegis pli ol ses grupojn -de gedancantoj; mia spado implikiĝis kun miaj kruroj, mi glitis sur -la pargeto kaj mi falis skandale laŭlonge. John Harris estas, kiu -min relevis.</p> - -<p>«Kiun vi serĉas? diris li.</p> - -<p>—Ili estas ĉi tie, mi vidis ilin; mi edziĝos kun Mary-Ann; sed -antaŭe, estas necese, ke mi estu prezentita al ili. Ĝi estas -la Angla modo. Helpu min! Kie ili estas? Ĉu vi ne vidis altan -sinjorinon kun paradizbirdo?</p> - -<p>—Jes, ŝi ĵus forlasis la balon kun vere bela fraŭlino.</p> - -<p>—Ŝi forlasis la balon! sed, mia amiko, ŝi estas la patrino de -Mary-Ann!</p> - -<p>—Kvietiĝu, ni retrovos ŝin. Mi vin prezentigos de la Usona -sendito.</p><!-- p. 236 --> - -<p>—Bonege. Mi tuj montros al vi mian onklon Edward Sharper. Mi -lasis lin ĉi tie. Kien, diable, li forkuris? Li ne povas esti -malproksime!»</p> - -<p>Onklo Edward estis malaperinta. Mi fortrenis Harris ĝis sur placo de -l’ Palaco, antaŭ la Hotelo de la Fremduloj. La loĝejo de S<sup>ino</sup> -Simons estis lumigita. Post kelkaj minutoj, la lumoj estingiĝis. -Ĉiuj estis en la lito.</p> - -<p>«Ni faru same, diris Harris. La dormo kvietigos vin. Morgaŭ, inter -la unua kaj la dua, mi aranĝos viajn aferojn.»</p> - -<p>Mi pasigis nokton pli malbonan ol tiuj de mia kaptiteco. Harris -dormis apud mi, t. e. ne dormis. Ni aŭdadis la veturilojn el la -balo, kiuj malsupreniris la straton Hermes ŝarĝite de uniformoj -kaj balroboj. Ĉirkaŭ la kvina, la laceco fermis miajn okulojn. -Tri horojn poste, Dimitri eniris mian ĉambron, dirante: «Grandaj -novaĵoj!</p> - -<p>—Kio?</p> - -<p>—Viaj Anglinoj ĵus forvojaĝis.</p> - -<p>—Kien?</p> - -<p>—Al Triesto.</p> - -<p>—Fatalulo! ĉu ci estas vere certa pri tio?</p> - -<p>—Mi estas, kiu kondukis ilin al la ŝipo.</p> - -<p>—Mia malfeliĉa amiko, diris Harris premante miajn manojn, la -dankeco estas trudebla, sed ne la amo.</p> - -<p>—Ho, ve!» diris Dimitri. Lia koro estis kapabla aŭdigi eĥon.</p> - -<p>De tiu tago, sinjoro, mi vivis kiel la bestoj, trinkante, manĝante -kaj spirante la aeron. Mi ekspedis miajn kolektojn al Hamburgo, sen -unu sola floro de <i>Boryana variabilis</i>. Miaj amikoj kondukis min -al la Franca ŝipo, la tagon post la balo. Ili opiniis, ke estas -prudente vojaĝi nokte, pro timo, renkonti la soldatojn de S<sup>ro</sup> -Perikles. Ni atingis Pireon ne malhelpite; sed, kiam nia boato estis -je dudek kvin klaftoj de la bordo, seso da nevideblaj pafiloj kantis -tute proksime de niaj oreloj. Ĝi estis la adiaŭo de la gracia -kapitano kaj de lia bela lando.</p><!-- p. 237 --> - -<div class="left-illustration"> -<img width="252" height="289" src="images/imag243.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>Mi travojaĝis la montojn de Malto, de Sicilio kaj de Italujo, -kaj mia kolekto riĉiĝis pli ol mi mem. Mia patro, kiu havis la -prudenton konservi sian gastejon, sciigis al mi, en Messina, ke miaj -sendaĵoj estas tre ŝatataj en Hamburgo. Eble mi trovos oficon -alvenante; sed mi trudis al mi la leĝon, ne plu konfidi al io ajn.</p> - -<p>Harris estas sur la vojo al Japanujo. Mi esperas ke, post unu aŭ -du jaroj, mi ricevos sciigojn pri li. Juna Lobster skribis al mi en -Romon; li ne ĉesis ekzerciĝi en la pistolpafado. Giacomo daŭras -sigeli leterojn dum la tago kaj rompi avelojn vespere. S<sup>ro</sup> -Mérinay trovis por sia ŝtono novan klarigon, multe pli sagacan ol -la mia. Lia granda studo pri Demosteno estos certe presata. La Reĝo -de l’ montoj paciĝis kun la aŭtoritato. Li konstruigas grandan -domon sur la vojo al monto Penteliko, kun gardejo por loĝigi dudek -kvin sindonajn Palikarojn. Atendante, li luprenis dometon en la -moderna urbo, apud la rivero. Li akceptas multajn personojn kaj -klopodas ageme por fariĝi ministro de la justeco; sed tio postulos -tempon. Fotini mastrumas lian domon. De tempo al tempo Dimitri iras -por vespermanĝi kaj sopiri en la kuirejo.</p> - -<p>Mi ne aŭdis plu ion pri S<sup>ino</sup> Simons, S<sup>ro</sup> Sharper kaj Mary-Ann. -Se tiu silento daŭros, mi baldaŭ forgesos ilin. Kelkafoje ankoraŭ, -meze de la nokto, mi sonĝas, ke mi estas antaŭ ŝi, kaj ke mia -longa maldika vizaĝo rebrilas en ŝiaj okuloj. Tiam, mi vekiĝas, mi -ploregas, kaj mi mordas furioze mian kapkusenon. Mia bedaŭro, kredu -min, ne rilatas al la virino, sed al la riĉeco kaj al la situacio, -kiujn mi maltrafis. Feliĉe estas, ke mi ne liveris mian koron, kaj -ĉiutage mi dankas mian naturan malvarmecon. Kiel plendinda mi estus, -mia kara sinjoro, se malbonsorte mi estus enamiĝinta!</p><!-- p. 238 --> - - - - -<div class="section" id="reg09"> -<img width="553" height="428" src="images/imag244.jpg" alt="" /> -<p>IX<a href="#Footnote10" class="fnanchor">[10]</a></p> - -<h2>LETERO EL ATENO.</h2> -</div> - -<div class="right-illustration"> -<img width="288" height="585" src="images/imag245.jpg" alt="" /> -</div> - -<p>La tago mem, kiam mi estis sendonta la rakonton de S<sup>ro</sup> Hermann -Schultz al la presejo, mia honorinda korespondanto en Ateno resendis -al mi la manuskripton kun la jena letero:</p> - -<blockquote> -<p class="salutation">«Sinjoro,</p> - -<p>«La historio de l’ Reĝo estas fantazio de iu malamiko de la vereco -kaj de la ĝendarmaro. Neniu el la cititaj personoj metis piedon -sur la teron de Grekujo. La polico kontrolis neniun pasporton, kiu -surhavis la nomon S<sup>ino</sup> Simons. La komandanto de Pireo<!-- p. 239 --> nenion -aŭdis pri la <i>Fancy</i> kaj S<sup>ro</sup> John Harris. Fratoj Philip ne -memoras, esti okupigintaj S<sup>ron</sup> William Lobster. Neniu diplomatia -agento konis en siaj oficejoj Maltanon nomatan Giacomo Fondi. La -Greka Nacia Banko havas multajn kulpojn por penti, sed ĝi neniam -havis deponitajn kapitalojn, devenintajn de rabado. Se ĝi estus -ricevinta tiajn, ĝi estus konsiderinta kiel devon, ilin konfiski por -sia profito. Mi povas disponigi al vi la liston de niaj oficiroj de -ĝendarmaro. Vi trovos sur ĝi nenian postsignon de S<sup>ro</sup> Perikles. -Mi konas nur du homojn kun tiu nomo: unu estas drinkejmastro en -Ateno, la alia spicisto en Tripolitza. Pri la fama Haĝi-Stavros, -kies nomon mi aŭdas hodiaŭ por la unua fojo, ĝi estas fabela -estaĵo, metota en la mitologion. Mi konfesas tutsincere, ke ekzistis -iam kelkaj rabistoj en la reĝolando. La ĉefajn detruis Herkulo -kaj Tezeo, kiuj povas esti konsiderataj kiel la fondintoj de la -Greka ĝendarmaro. Tiuj, kiujn ŝparis la brako de tiuj du herooj, -falis sub la batoj de nia nevenkebla armeo. La aŭtoro de la romano, -per kies sendo vi honoris min, montris tiom da nescio, kiom da -malbonfido, afektante konsideri la rabadon kiel nuntempan fakton. Mi -donus multon, por ke lia rakonto estu presita, ĉu en Francujo, ĉu -en<!-- p. 240 --> Anglujo, kun la portreto de S<sup>ro</sup> Schultz. La mondo scius fine, -per kiaj malhonestaj artifikoj oni provas suspektigi nin de ĉiuj -civilizitaj nacioj.</p> - -<p>«Pri vi, sinjoro, kiu ĉiam faris juston al ni, akceptu la certigon -de ĉiuj bonaj sentoj, kun kiuj mi havas la honoron esti</p> - -<p class="salutation">«Via tre danka servanto,</p> - -<div class="far_sig long-sig"> -<p class="centered sc">«Patriotis Pseftis,</p> - -<p>«Aŭtoro de volumo da ditiramboj pri la regenero de Grekujo; -redaktoro de la ĵurnalo <i>La Espero</i>; membro de la Arkeologia Societo -en Ateno; koresponda membro de la Akademio de Ioniaj Insuloj; akciulo -de la Nacia Kompanio de la Spartano Pavlos<a href="#Footnote11" class="fnanchor">[11]</a>».</p> -</div><!-- p. 241 --> -</blockquote> - - - - -<div class="section" id="reg10"> -<img width="562" height="191" src="images/imag247.jpg" alt="" /> -<p>X</p> - -<h2>LA AŬTORO REPRENAS LA PAROLON</h2> -</div> - -<p>Atenano, amiko mia, la plej veraj historioj ne estas tiuj, kiujo -okazis.</p> - -<p>FIN</p><!-- p. 242 --><!-- p. 243 --> - - -<div class="section" id="vortnoto"> -<h2>VORTARA NOTO</h2> -</div> - -<h3 class="sc">I.—Proponataj novaj radikoj</h3> - -<p>Ĉi tiu traduko postulis diversajn novajn radikojn, netroveblajn -en <i>Universala Vortaro</i>. La plimulto el ili troviĝas en la dua -eldono de la Esperanta-Germana Vortaro, redaktita sub la kontrolo de -D<sup>ro</sup> Zamenhof, kaj ne bezonas do pluan klarigon. La ceteraj estas -montritaj ĉi malsupre, kun iliaj Angla, Franca kaj Germana tradukoj. -Kelkaj el ili, apartenantaj al specialaj fakoj, troviĝas en la -Teknika Vortaro de S<sup>ro</sup> Verax kaj estas montritaj per la litero -(V); al tiuj, kiuj estas nomoj de vegetaĵoj, mi aldonis la latinan -tradukon.</p> - -<p>El la tute novaj radikoj, nur malmultaj postulas apartan klarigon.</p> - -<p>Antaŭ ĉiuj, la vorto <i>fugi</i>, kiu signifas <i>forkuri</i>. Ŝajnis al -mi, ke tiu lasta vorto ne estas sufiĉe ĝenerala, ĉar la esenco de -la Esperanta vortfarado estas, ke la elementoj de komponita vorto -konservas siajn apartajn sencojn; kaj la vorto <i>forkuri</i> enhavas do -la ideon de kuro, dum oni ofte fugas tute ne kurante, kaj tia estas -speciale la okazo en ĉi tiu romano, kiel oni vidos en ĉapitro 6<sup>a</sup>. -La Franca teksto uzas la vorton «évasion», kiu signifas speciale -«fugo el fermita loko»; kaj unu el la plej eminentaj esperantistaj -aŭtoroj konsilis, ke mi uzu la radikon <i>evado</i>, simila al <i>invado</i>, -kiu estas jam uzita por traduki la Francan «invasion». Sed mi ne -juĝis utile montri la tute ne internacian nuancon inter simpla fugo -kaj fugo el fermita loko.</p> - -<p>Oni kontraŭparolos eble, ke <i>fugo</i> estas jam uzata (ne en -<i>Universala Vortaro</i>), en muzika senco. Sed, unue, nenio malkelpas -ke teknika radiko havu ankaŭ ĝeneralan sencon; kaj aliparte, la -muzika internacia vorto <i>fugo</i> montras precize muzikaĵon, en kiu du -motivoj «fugas», t. e. forkuras, alterne unu antaŭ la alia. La -vorto <i>fugo</i>, por la ĝenerala ideo de forkuro, ŝajnas do al mi tute -rekomendinda.</p> - -<p>Anstataŭ <i>elparoli</i> (kiu devus signifi <i>paroli el</i>, tutsame kiel -<i>alparoli</i> signifas <i>paroli al</i>), oni proponis jam de longe apartan -radikon <i>prononci</i> aŭ <i>pronunci</i>. Kvankam kelkaj personoj jam uzas -la duan formon, mi preferis<!-- p. 244 --> <i>prononci</i>, pro simileco kun <i>anonci</i>, -ĉar la originalaj naciaj vortoj, al kiuj respondas tiuj du formoj, -estas identaj. Ŝajnas al mi, ke oni devas eviti ĉiun kapricon en la -reguloj de Esperanta transskribo.</p> - -<p>La vorto <i>svarmisto</i> devenas de <i>svarmi</i> (Esperanta-Germana Vortaro), -kiu signifas: a. «to swarm», fr. «grouiller, essaimer» kaj g. -«schwärmen, wimmeln».</p> - -<p>Fine, anstataŭ <i>terebinto</i> (vortaro de Verax), mi uzis <i>terebento</i>, -kiu respondas pli bone, laŭ la Esperanta metodo de transskribo, al -la prononco de tiu internacia vorto.</p> - -<p>Jen la listo de tiuj proponataj radikoj.</p> - -<table summary="Neologisms proposed by translator. Each row contains -the new word in the first column, followed by translations in -English, French, German, and miscellaneous."> -<tr><td><i>akuzi</i>,</td><td>a., to accuse</td><td>fr., accuser</td><td>g., anklagen</td><td>—</td></tr> -<tr><td><i>alceo</i> (V),</td><td>—</td><td>alcée</td><td>Stockrose</td><td>lat., althæa rosea</td></tr> -<tr><td><i>alerto</i></td><td>alert</td><td>alerte</td><td>Waffenruf</td><td>—</td></tr> -<tr><td><i>angoro</i> (V)</td><td>anguish</td><td>angoisse</td><td>Herzensangst</td><td>—</td></tr> -<tr><td><i>arbuto</i> (V)</td><td>arbute-tree</td><td>arbousier</td><td>Edbeerbaum</td><td>arbutus</td></tr> -<tr><td><i>asfodelo</i> (V)</td><td>asphodel</td><td>asphodèle</td><td>Asphodill</td><td>asphodelus</td></tr> -<tr><td><i>damaskeni</i> (V)</td><td>to damasken</td><td>damasquiner</td><td>damascieren</td><td>—</td></tr> -<tr><td><i>demotica</i></td><td>demotical</td><td>démotique</td><td>demotisch</td><td>—</td></tr> -<tr><td><i>dogano</i></td><td>customs</td><td>douane</td><td>Zoll</td><td>(itale, dogana)</td></tr> -<tr><td><i>emetiko</i> (V)</td><td>emetic</td><td>émétique</td><td>Brechpulver</td><td>—</td></tr> -<tr><td><i>epigastro</i> (V)</td><td>epigastrium</td><td>épigastre</td><td>Magengegend</td><td>—</td></tr> -<tr><td><i>filamento</i></td><td>filament</td><td>filament</td><td>Faser</td><td>—</td></tr> -<tr><td><i>flaĝoleto</i></td><td>flageolet</td><td>flageolet</td><td>Flageolet</td><td>—</td></tr> -<tr><td><i>fugo</i></td><td>flight</td><td>fuite</td><td>Flucht</td><td>(itale, fuga)</td></tr> -<tr><td><i>gamosepala</i></td><td>—</td><td>gamosépale</td><td>—</td><td>—</td></tr> -<tr><td><i>grimpi</i></td><td>to climb</td><td>grimper</td><td>klettern</td><td>—</td></tr> -<tr><td><i>grundo</i></td><td>ground</td><td>terrain</td><td>Grund, Boden</td><td>—</td></tr> -<tr><td><i>halucino</i> (V)</td><td>hallucination</td><td>hallucination</td><td>Hallucination</td><td>—</td></tr> -<tr><td><i>heziti</i></td><td>to hesitate</td><td>hésiter</td><td>zögern</td><td>—</td></tr> -<tr><td><i>hieratika</i></td><td>hieratical</td><td>hiératique</td><td>hieratisch</td><td>—</td></tr> -<tr><td><i>indiĝeno</i> (V)</td><td>native (indigenous)</td><td>indigène</td><td>Eingeborne</td><td>—</td></tr> -<tr><td><i>intersekco</i> (V)</td><td>intersection</td><td>intersection</td><td>Durchschnittspunkt</td><td>—</td></tr> -<tr><td><i>inventi</i></td><td>to invent</td><td>inventer</td><td>erfinden</td><td>—</td></tr> -<tr><td><i>kaliko</i> (V)</td><td>calyx</td><td>calice</td><td>Blumenkelch</td><td>—</td></tr> -<tr><td><i>kaverno</i></td><td>cavern</td><td>caverne</td><td>Höhle</td><td>—</td></tr> -<tr><td><i>komisuro</i></td><td>commissure</td><td>commissure</td><td>Vereinigungspunkt</td><td>—</td></tr> -<tr><td><i>komputi</i> (V)</td><td>to count</td><td>compter</td><td>zählen</td><td>—</td></tr> -<tr><td><i>korolo</i> (V)</td><td>corol</td><td>corolle</td><td>Blumenkrone</td><td>—</td></tr> -<tr><td><i>krinolino</i></td><td>crinoline</td><td>crinoline</td><td>Krinoline</td><td>—</td></tr> -<tr><td><i>latiro</i> (V)</td><td>sweet pea</td><td>pois de senteur</td><td>—</td><td>latirus</td></tr> -<tr><td><i>lentisko</i> (V)</td><td>lentisk</td><td>lentisque</td><td>Mastixbaum</td><td>pistacia lentiscus<!-- p. 245 --></td></tr> -<tr><td><i>ligustro</i> (V)</td><td>—</td><td>troène</td><td>Rainweide</td><td>ligustrum</td></tr> -<tr><td><i>lobhava</i> (V)</td><td>divided into lobes</td><td>lobé</td><td>gelappt</td><td>—</td></tr> -<tr><td><i>melio</i></td><td>—</td><td>mélia</td><td>—</td><td>melia</td></tr> -<tr><td><i>menaĝerio</i></td><td>menagery</td><td>ménagerie</td><td>Menagerie</td><td>—</td></tr> -<tr><td><i>metakarpeo</i> (V)</td><td>metacarpus</td><td>métacarpe</td><td>Mittelhand</td><td>—</td></tr> -<tr><td><i>minoraj ordenoj</i></td><td>minor orders</td><td>ordres mineurs</td><td>niedere Weihen</td><td>—</td></tr> -<tr><td><i>ornitogalo</i> (V)</td><td>—</td><td>ornithogale</td><td>Vogelmilch</td><td>ornitogalum</td></tr> -<tr><td><i>ovario</i> (V)</td><td>ovary</td><td>ovaire</td><td>Fruchtknoten</td><td>—</td></tr> -<tr><td><i>paĉolo</i> (V)</td><td>patch-leaf</td><td>patchouli</td><td>Patschuli</td><td>—</td></tr> -<tr><td><i>perkalo</i></td><td>cambric muslin</td><td>percale</td><td>Perkal</td><td>—</td></tr> -<tr><td><i>perkutpafilo</i></td><td>percussion rifle</td><td>fusil à percussion</td><td>Percussionsgewehr</td><td>—</td></tr> -<tr><td><i>petalo</i> (V)</td><td>petal</td><td>pétale</td><td>Blumenblatt</td><td>—</td></tr> -<tr><td><i>petunio</i></td><td>—</td><td>petunia</td><td>Petunie</td><td>—</td></tr> -<tr><td><i>prajmo</i> (V)</td><td>priming</td><td>amorce</td><td>Zündung</td><td>—</td></tr> -<tr><td><i>prononci</i></td><td>to pronounce</td><td>prononcer</td><td>aussprechen</td><td>—</td></tr> -<tr><td><i>Providenco</i></td><td>Providence</td><td>Providence</td><td>Vorsehung</td><td>—</td></tr> -<tr><td><i>retroiri</i></td><td>to recoil</td><td>reculer</td><td>zurücktreten</td><td>—</td></tr> -<tr><td><i>senioro</i></td><td>senior</td><td>plus ancien</td><td>Aeltere</td><td>—</td></tr> -<tr><td><i>sibarito</i></td><td>sybarite</td><td>sybarite</td><td>Sybarit</td><td>—</td></tr> -<tr><td><i>skabiozo</i> (V)</td><td>scabious</td><td>scabieuse</td><td>Skabiose</td><td>scabiosa</td></tr> -<tr><td><i>soldo</i></td><td>halfpenny</td><td>sou</td><td>Kreutzer</td><td>(itale: soldo)</td></tr> -<tr><td><i>stameno</i> (V)</td><td>stamen</td><td>étamine</td><td>Staubfaden</td><td>—</td></tr> -<tr><td><i>svarmisto</i></td><td>skirmisher</td><td>tirailleur</td><td>Plänkler</td><td>—</td></tr> -<tr><td><i>ŝorbeto</i></td><td>sherbet</td><td>sorbet</td><td>Sorbett</td><td>(Arabe, ŝorbat; Turke, ŝorbet)</td></tr> -<tr><td><i>terebento</i></td><td>turpentine-tree</td><td>térébinthe</td><td>Terpentinbaum</td><td>pistacia terebenthus</td></tr> -<tr><td><i>toksikologio</i></td><td>toxicology</td><td>toxicologie</td><td>Giftlehre, Toxicologie</td><td>—</td></tr> -<tr><td><i>tujo</i> (V)</td><td>—</td><td>thuya</td><td>Lebensbaum</td><td>thuya</td></tr> -<tr><td><i>viktimo</i></td><td>victim</td><td>victime</td><td>Opfer</td><td>—</td></tr> -<tr><td><i>volbo</i> (V)</td><td>vault</td><td>voûte</td><td>Gevölbe</td><td>—</td></tr> -</table> - - -<h3 class="sc">II.—Sufiksoj</h3> - -<p>Krom la ĝustediraj radikoj, ĉi tiu verko enhavas la proponatajn -sufiksojn <i>aĉ</i>, <i>atr</i>, <i>iz</i>, kaj <i>oz</i>, kiuj utilis por anstataŭi -neoportunajn perifrazojn.</p> - -<p>La sufikso <i>aĉ</i> estas jam tiel ĝenerale uzata, ke ĝi ne bezonas -komentarion.</p> - -<p><i>Atr</i> montras objekton, kiu havas ŝajne, aŭ parte, la econ -difinitan de la radiko. Mi uzis ĝin en la ekzemploj <i>flavatra</i>, -<i>grizatra</i>. Tiuj vortoj montras objektojn, kiuj estas kvazaŭ flavaj, -aŭ grizaj; sed tute ne «dubeflavaj»,<!-- p. 246 --> aŭ «dubegrizaj», laŭ la -esprimo nuntempe uzata: la koloro ne estas duba, ĝi estas difinita, -kaj similas al la flava aŭ al la griza.</p> - -<p><i>Iz</i>, kiu signifas «kovri, plenigi, smiri, aŭ ĝenerale provizi -per...», utilis por formi la vorton <i>elektrizi</i>.</p> - -<p>Fine <i>oz</i>, signifikanta «kiu enhavas, aŭ portas multon da...», -liveris la vortojn <i>anguloza</i>, <i>doloroza</i>, <i>famoza</i>, <i>fumoza</i>, -<i>furioza</i>, <i>haroza</i>, <i>konkoza</i>, <i>kotoza</i>, <i>odoroza</i>, <i>polvoza</i>, -<i>ŝlimoza</i>.</p> - -<h3 class="sc">III.—Propraj nomoj.</h3> - -<p>La Grekaj, Rusaj kaj Turkaj nomoj, kiuj troviĝas en ĉi tiu -verko, estas fonetike transskribitaj. La ceteraj, t. e. la nomoj -apartenantaj al lingvoj skribataj per latinaj literoj, estas presitaj -laŭ ilia nacia ortografio. Ĉar multaj el la legontoj ilin konas, -oni ne enpresis ilian prononcon en la teksto mem, por ne difekti la -aspekton de tiu lasta. Por la ceteraj personoj, tiu prononco estas -montrita ĉi sube.</p> - -<p>Oni eĉ lasis al la antaŭnomoj la formon, kiun ili havas en la -originala teksto: oni opiniis efektive, ke skribi «Johano Haris» -kaj «Jakobo Fondi», anstataŭ «John Harris» kaj «Giacomo -Fondi», estus vera difektigo de tiu teksto.</p> - -<p>Same, oni konservis en tiu traduko la fremdajn vortojn enhavatajn -en la originala teksto, donante nur, pli sube, ilian prononcon kaj -tradukon, por la personoj, kiuj ilin ne konas. Kompreneble, ne -montrita prononco estas la sama, kiel en Esperanto.</p> - -<p>En tiuj transskriboj, la literoj <i>â</i>, <i>ê</i>, <i>ô</i>, <i>û</i> montras la -Francajn «nazajn vokalojn». La personoj, kiuj ilin ne konas, povas -prononci ilin <i>an</i>, <i>en</i>, <i>on</i>, <i>en</i>, anstataŭigante <i>n</i> per <i>m</i> -antaŭ <i>b</i>, <i>p</i>, <i>f</i> kaj <i>v</i>.</p> - -<table summary="Table of proper names. The first column contains the -name, and the second an approximated pronunciation using Esperanto phoenetics."> -<tr><td><i>About</i> (<i>france</i>) <i>prononcu</i>:</td><td>Abu.</td></tr> - -<tr><td><i>Aurélien</i> (<i>fr.</i>)</td><td>Oreljê.</td></tr> - -<tr><td><i>Bareaud</i> (<i>fr.</i>)</td><td>Baro.</td></tr> - -<tr><td><i>Barley</i> (<i>angle</i>)</td><td>Balej.</td></tr> - -<tr><td><i>Bertrand</i> (<i>fr.</i>)</td><td>Bertrâ.</td></tr> - -<tr><td><i>Boryana</i> (<i>latine</i>)</td><td>Borjana.</td></tr> - -<tr><td><i>Bory de Saint-Vincent</i> (<i>fr.</i>)</td><td>Bori dsêvêsâ.</td></tr> - -<tr><td><i>Brainne</i> (<i>fr.</i>)</td><td>Bren.</td></tr> - -<tr><td><i>Byron</i> (<i>a.</i>)</td><td>Bajr’n.</td></tr> - -<tr><td><i>Calcraft</i> (<i>a.</i>)</td><td>Kalkraft.</td></tr> - -<tr><td><i>Calcutta</i> (<i>a.</i>)</td><td>Kalkuta.</td></tr> - -<tr><td><i>Caliban</i> (<i>a.</i>)</td><td>Kalib’n.</td></tr> - -<tr><td><i>Cavendish</i> (<i>a.</i>)</td><td>Kav’ndiŝ.</td></tr> - -<tr><td><i>Charles</i> (<i>fr.</i>)</td><td>Ŝarl.</td></tr> - -<tr><td><i>Daraud</i> (<i>fr.</i>)</td><td>Daro.</td></tr> - -<tr><td><i>Edmond</i> (<i>fr.</i>)</td><td>Edmô.</td></tr> - -<tr><td><i>Edward</i> (<i>a.</i>)</td><td>Edŭard.</td></tr> - -<tr><td><i>Fancy</i> (<i>a.</i>)</td><td>Fansi.</td></tr> - -<tr><td><i>Fauriel</i> (<i>fr.</i>)</td><td>Forjel.</td></tr> - -<tr><td><i>Frantz</i> (<i>germane</i>)</td><td>Franc.</td></tr><!-- p. 247 --> - -<tr><td><i>Gaston</i> (<i>fr.</i>)</td><td>Gastô.</td></tr> - -<tr><td><i>Giacomo</i> (<i>itale</i>)</td><td>Ĝjakomo.</td></tr> - -<tr><td><i>Gil Blas de Sintillane</i> (<i>fr.</i>)</td><td>Ĵilblas d’ sâtiljan.</td></tr> - -<tr><td><i>Gustave</i> (<i>fr.</i>)</td><td>Gistav.</td></tr> - -<tr><td><i>Hippolyte</i> (<i>fr.</i>)</td><td>Ipolit.</td></tr> - -<tr><td><i>Illinois</i> (<i>a.</i>)</td><td>Ilinojz.</td></tr> - -<tr><td><i>John</i> (<i>a.</i>)</td><td>Ĝon.</td></tr> - -<tr><td><i>Leipzig</i> (<i>g.</i>)</td><td>Lajpcig.</td></tr> - -<tr><td><i>Lesage</i> (<i>fr.</i>)</td><td>L’saĵ.</td></tr> - -<tr><td><i>Liverpool</i> (<i>a.</i>)</td><td>Liv’rpul.</td></tr> - -<tr><td><i>Lloyd</i> (<i>g.</i>)</td><td>Lojd.</td></tr> - -<tr><td><i>Macaire</i> (<i>fr.</i>).</td><td>Maker.</td></tr> - -<tr><td><i>Marseille</i> (<i>fr.</i>)</td><td>Marsej.</td></tr> - -<tr><td><i>Mary</i> (<i>a.</i>)</td><td>Meri.</td></tr> - -<tr><td><i>Mérinay</i> (<i>fr.</i>)</td><td>Merine.</td></tr> - -<tr><td><i>Moch</i> (<i>fr.</i>)</td><td>Mok.</td></tr> - -<tr><td><i>Niebuhr</i> (<i>g.</i>)</td><td>Nibur.</td></tr> - -<tr><td><i>Osnabruck</i> (<i>g.</i>)</td><td>Osnabruk.</td></tr> - -<tr><td><i>Pascal</i> (<i>fr.</i>)</td><td>Paskal.</td></tr> - -<tr><td><i>Pellisson</i> (<i>fr.</i>)</td><td>Pelisô.</td></tr> - -<tr><td><i>Pleyel</i> (<i>fr.</i>)</td><td>Plejel.</td></tr> - -<tr><td><i>Philip</i> (<i>a.</i>)</td><td>Filip.</td></tr> - -<tr><td><i>Piccadilly</i> (<i>a.</i>)</td><td>Pikadili.</td></tr> - -<tr><td><i>Piacenza</i> (<i>it.</i>)</td><td>Pjaĉenza.</td></tr> - -<tr><td><i>Pont-Audemer</i> (<i>fr.</i>)</td><td>Pôtodmer.</td></tr> - -<tr><td><i>Pradier</i> (<i>fr.</i>)</td><td>Pradje.</td></tr> - -<tr><td><i>Rebecca</i> (<i>a.</i>)</td><td>Rebeka.</td></tr> - -<tr><td><i>Reynault</i> (<i>fr.</i>)</td><td>Reno.</td></tr> - -<tr><td><i>Robert</i> (<i>fr.</i>)</td><td>Rober.</td></tr> - -<tr><td><i>Scholl</i> (<i>fr.</i>)</td><td>Ŝol.</td></tr> - -<tr><td><i>Schultz</i> (<i>a.</i>)</td><td>Ŝulc.</td></tr> - -<tr><td><i>Scott</i> (<i>a.</i>)</td><td>Skot.</td></tr> - -<tr><td><i>Sharper</i> (<i>a.</i>)</td><td>Ŝarper.</td></tr> - -<tr><td><i>Sheffield</i> (<i>a.</i>)</td><td>Ŝefild.</td></tr> - -<tr><td><i>Simons</i> (<i>a.</i>)</td><td>Sajmons.</td></tr> - -<tr><td colspan="2"><i>Suniono</i>, malnova internaciigita nomo de promontoro (lat., <i>Sunium</i>; novgreke, <i>Kolonnais</i>).</td></tr> - -<tr><td><i>Ternes</i> (<i>fr.</i>)</td><td>Tern.</td></tr> - -<tr><td><i>Vendôme</i> (<i>fr.</i>)</td><td>Vâdom.</td></tr> - -<tr><td><i>Vincennes</i> (<i>fr.</i>)</td><td>Vêsen.</td></tr> - -<tr><td><i>Walter</i> (<i>a.</i>)</td><td>Ŭot’r.</td></tr> - -<tr><td><i>Washington</i> (<i>a.</i>)</td><td>Ŭasingt’n.</td></tr> - -<tr><td><i>William</i> (<i>a.</i>)</td><td>Ŭiljam.</td></tr> - -<tr><td><i>Wolfgang</i> (<i>g.</i>)</td><td>Volfgang.</td></tr> - -<tr><td><i>Wyse</i> (<i>a.</i>)</td><td>Ŭajz.</td></tr> - -<tr><td><i>Yorkshire</i> (<i>a.</i>)</td><td>Jorkŝajr.</td></tr> - -<tr><td><i>Zimmerman</i> (<i>g.</i>)</td><td>Cim’rman.</td></tr> -</table> - -<h3 class="sc">IV.—Fremdaj vortoj.</h3> - -<ul> -<li><i>All right</i> (ol rajt), Angle: Bone!</li> - -<li><i>Babuŝo</i> (Turke, <i>babuŝ</i>, el la Persa <i>pa-puŝ</i>; fr. <i>babouche</i>), -speco de orienta pantoflo.</li> - -<li><i>Belle Jardinière</i> (bel ĵardinjer), la «Bela Ĝardenistino» nomo -de konata Pariza vestaĵmagazeno.</li> - -<li><i>Cant</i> (kant), Angle: speciala hipokrita prudeco.</li> - -<li><i>Brutta carogna</i> (bruta karonja), Itale: malbela putraĵo.</li> - -<li><i>Ĉibuĝi</i>, la servisto, kiu zorgas pri la <i>ĉibuk’</i>.</li> - -<li><i>Ĉibuk</i>, speco de Turka pipo.</li> - -<li><i>Falankso</i>, en antikva Grekujo, trupo de peze armita infanterio; -moderne, burĝa gvardio.</li><!-- p. 248 --> - -<li><i>Fanar</i>, Greka kvartalo de Konstantinoplo, kie sidas multaj bankoj.</li> - -<li><i>Foreign Office</i> (Forejn Ofis), Angla nomo de la ministrejo de -eksteraj aferoj.</li> - -<li><i>Franko</i>, nomo, kiun la Orientanoj donas al la Okcident-Eŭropanoj.</li> - -<li><i>Frondo</i>, Franca civila milito (1648-1653).</li> - -<li><i>Gutten Morgen</i>, germane: Bonmatenon!</li> - -<li><i>Halali</i>, (fr., g., el la identa malnovgreka militkrio), kornsignalo, -kiu signifas, ke la ĉasita besto estas kaptita.</li> - -<li><i>Kanĝiar</i>, granda ponardo, uzata en Turkujo kaj precipe en Albanio.</li> - -<li><i>Khan</i>, orienta gastejo.</li> - -<li><i>Khanĝi</i>, mastro de <i>Khan</i>.</li> - -<li><i>Klepto</i>, greko: rabisto.</li> - -<li><i>Kafeĝi</i>, en Oriento, la servisto, kiu preparas la kafon.</li> - -<li><i>Lasting</i>, Angla vorto: speco de lanaĵo.</li> - -<li><i>Lloyd</i> (lojd), nomo de diversaj ŝipasekuraj aŭ marveturaj -kompanioj.</li> - -<li><i>Milordo</i>, nomo, kiun la sudaj kaj orientaj popolanoj donas al -fremduloj, kiujn ili volas flati (angle, <i>mylord</i>, mia lordo). -Ŝajnis pli bone, konservi tiun nomon, ol diri «lordo».</li> - -<li><i>Nargileo</i>, orienta pipo kun akvujo.</li> - -<li><i>Nil admirari</i>, latine: miri pri nenio.</li> - -<li><i>One</i>, <i>two</i> (ŭan, tu), Angle: unu, du.</li> - -<li><i>Palikaro</i>, soldato de la Greka militantaro dum la milito de -liberigo; oni nomas ankoraŭ tiel la Grekojn, kiuj konservis la -nacion veston kun fustenjupo.</li> - -<li><i>Papas</i>, greke: pastro.</li> - -<li><i>Pickles</i> (pik’lz), Angle: legomoj konfititaj en vinagro.</li> - -<li><i>Rahat-lokum</i>, orienta konfitaĵo el rozoj.</li> - -<li><i>Rhaki</i>, orienta brando.</li> - -<li><i>Romaiko</i>, Greka nacia danco.</li> - -<li><i>Square</i> (skŭer), Angle: ortangula placo, plej ofte kun arboj kaj -floroj. Oni proponis por ĝi la vorton «skvaro».</li> - -<li><i>Stadio</i>, aŭ <i>Novstadio</i>, Greke: kilometro.</li> - -<li><i>Times</i> (tajmz), Angle: tempo. Nomo de fama ĵurnalo.</li> - -<li><i>Tre</i>, <i>quatro</i>, <i>cinque</i> (tre, kŭatro, ĉinkŭe), Itale: tri, kvar, -kvin.</li> - -<li><i>Yankee Doodle</i> (Janki Dudl), Usona nacia kanto.</li> - -<li><i>Yes</i> (jes), Angle: jes.</li> -</ul><!-- p. sennombra --> - -<p id="toc-head">TABELO DE ENHAVO</p> - -<table summary="Table of contents. Each row contains the title of -section and page in the original book."> -<tr><td class="sc"><a href="#dedicho">Dediĉo de l’ aŭtoro</a></td><td class="num">V</td></tr> - -<tr><td class="sc"><a href="#antauparolo">Antaŭparolo de l’ tradukinto</a></td><td class="num">VII</td></tr> - -<tr><td><a href="#reg01">S<sup>ro</sup> Hermann Schultz</a></td><td class="num">1</td></tr> - -<tr><td><a href="#reg02">Fotini</a></td><td class="num">6</td></tr> - -<tr><td><a href="#reg03">Mary-Ann</a></td><td class="num">33</td></tr> - -<tr><td><a href="#reg04">Haĝi-Stavros</a></td><td class="num">59</td></tr> - -<tr><td><a href="#reg05">La ĝendarmoj</a></td><td class="num">117</td></tr> - -<tr><td><a href="#reg06">La fugo</a></td><td class="num">154</td></tr> - -<tr><td><a href="#reg07">John Harris</a></td><td class="num">197</td></tr> - -<tr><td><a href="#reg08">La kortega balo</a></td><td class="num">229</td></tr> - -<tr><td><a href="#reg09">Letero el Ateno</a></td><td class="num">238</td></tr> - -<tr><td><a href="#reg10">La aŭtoro reprenas la parolon</a></td><td class="num">241</td></tr> - -<tr><td class="sc"><a href="#vortnoto">Vortara noto</a></td><td class="num">243</td></tr> -</table> - -<p class="smaller">FINO DE LA TABELO</p> - - - -<div class="footnotes"> -<p><b>Piednotoj de la tradukinto</b></p> - -<div class="footnote" id="Footnote01"> -<p><span class="label">[1]</span> Aludo al <i>Nuntempa Grekujo</i>, de Edmond About.</p></div> - -<div class="footnote" id="Footnote02"> -<p><span class="label">[2]</span> Oni nomis tiel, en Anglujo, urbetojn kiuj elektis unu deputaton, -kvankam ili havis tre malmulte da balotantoj, kiuj vendis sian voĉon.</p></div> - -<div class="footnote" id="Footnote03"> -<p><span class="label">[3]</span> Edukejo por la filinoj de la militistaj membroj de la -Honora Legio, apud Parizo.</p></div> - -<div class="footnote" id="Footnote04"> -<p><span class="label">[4]</span> Per tiu ŝercnomo, About montras sian amikon Aurélien -Scholl, ĵurnaliston kaj romaniston tre faman pro sia spriteco.</p></div> - -<div class="footnote" id="Footnote05"> -<p><span class="label">[5]</span> Oni memoru, ke la Ioniaj insuloj estis, en 1856, sub -Brita administro.</p></div> - -<div class="footnote" id="Footnote06"> -<p><span class="label">[6]</span> Oni nomis tiel, en Francujo, la maljunajn soldatojn de -la Napoleona gvardio.</p></div> - -<div class="footnote" id="Footnote07"> -<p><span class="label">[7]</span> Alia aludo al <i>Nuntempa Grekujo</i>.</p></div> - -<div class="footnote" id="Footnote08"> -<p><span class="label">[8]</span> Aludo al la parolo de Pascal: «La homo estas nur kano, la -plej malforta en la naturo, sed li estas pensanta kano. Ne estas -necese, ke la tuta universo sin armu, por lin premegi. Vaporo, -guto da akvo sufiĉas por lin mortigi. Sed, eĉ se la universo lin -premegus, la homo estus ankoraŭ pli nobla ol tio, kio lin mortigas, -ĉar li scias, ke li mortas; kaj la superecon, kiun la universo havas -kontraŭ li, la universo tute ignoras.»</p></div> - -<div class="footnote" id="Footnote09"> -<p><span class="label">[9]</span> Persono en la romano <i>Gil Blas de Santillane</i>, de Lesage, -kiu kuracis ĉiujn malsanojn per sangeltiro kaj varma akvo.</p></div> - -<div class="footnote" id="Footnote10"> -<p><span class="label">[10]</span> La ĉi supra ilustraĵo prezentas la friponojn Bertrand -kaj Robert Macaire, du famajn personojn de la Francaj teatro kaj -karikaturo.</p></div> - -<div class="footnote" id="Footnote11"> -<p><span class="label">[11]</span> Vidu diskuto pri Pavlos en la kvina ĉapitro.</p></div> -</div> - - -<!-- p. sennombra --> - - -<div class="reklamo"> -<p>Librejo HACHETTE & K<sup>io</sup>, 79, boul. Saint-Germain, PARIS.</p> - -<p style="font-size:200%;">KOLEKTO DE “LA REVUO”</p> - - -<p>INSTRUA FAKO</p> - -<table summary="Advertising table.The first column contains -description of a book, the second the original price."> -<tr><th colspan="2">Francaj verkoj</th></tr> - -<tr><td><b>Cours élémentaire pratique d’Esperanto</b>, d’après la -méthode directe combinée, par MM. <span class="sc">Michel</span> BECKER et -GROSJEAN-MAUPIN. - -<p>Cet ouvrage est conforme aux programmes officiels de -l’Enseignement des langues vivantes. Il convient merveilleusement -à ceux qui désirent apprendre seul, ainsi qu’aŭ professeurs qui -veulent enseigner l’Esperanto suivant la méthode directe. Un certain -nombre de vignettes illustrent cet ouvrage.</p></td><td> </td></tr> -<tr><td class="book-details">Un volume in-16, de 144 pages</td><td class="prezo">Fr. <b>1</b> »</td></tr> - -<tr><td><b>Grammaire complète d’Esperanto</b>, par <span class="sc">Camille</span> -AYMONIER. -<p>Convient particulièrement pour les cours supérieurs et -pédagogiques d’Esperanto. (Les «Versions» et les «Thèmes» du -«Cours méthodique» ci dessous, fournissent des textes utiles -à traduire. Ils concordent avec les régles données dans la -grammaire.)</p></td><td> </td></tr> -<tr><td class="book-details">Un volume in-16, de 166 pages</td><td class="prezo"><b>1 50</b></td></tr> - -<tr><td><b>Cours méthodique d’Esperanto—Versions</b>, par MM. -<span class="sc">Camille</span> AYMONIER et GROSJEAN-MAUPIN.</td><td> </td></tr> -<tr><td class="book-details">Un volume in-16, de 136 pages</td><td class="prezo"><b>1 20</b></td></tr> - -<tr><td><b>Cours méthodique d’Esperanto—Thèmes</b>, par MM. -GROSJEAN-MAUPIN et <span class="sc">Camille</span> AYMONIER.</td><td> </td></tr> -<tr><td class="book-details">Un volume in-16, de 136 pages</td><td class="prezo"><b>1 20</b></td></tr> - -<tr><td><b>Recueil de Phrases</b> (plus de 1800 phrases françaises avec la -traduction en Esperanto), par <span class="sc">Henri de</span> COPPET.</td><td> </td></tr> -<tr><td class="book-details">Un volume in-16, de 188 pages</td><td class="prezo"><b>1 80</b></td></tr> - -<tr><th colspan="2">Internaciaj verkoj</th></tr> - -<tr><td><b>Esperanta Sintakso</b>, laŭ verkoj de D<sup>r</sup> ZAMENHOF kaj aliaj -aŭtoroj, en Esperanto, verkita de <span class="sc">Paul</span> FRUICTIER.</td><td> </td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-16, 75-paĝa</td><td class="prezo"><b>1 50</b></td></tr> - -<tr><td><b>Frazaro</b>, (pli ol 1800 frazoj en Esperanto), de <span class="sc">H. de</span> -COPPET.</td><td> </td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-16, 108-paĝa</td><td class="prezo"><b>1</b> »</td></tr> - -<tr><td><b>Konkordanco de la vortoj de Ekzercaro</b>. Ellaboris <span class="sc">Alfred -E.</span> WACKRILL.</td><td> </td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-16, 95-paĝa</td><td class="prezo"><b>1</b> »</td></tr> - -<tr><td><b>Du mil novaj vortoj</b>, uzitaj de D<sup>ro</sup> ZAMENHOF kaj netroveblaj -en Universala Vortaro. Ellaboris <span class="sc">Paul</span> BOULET.</td><td> </td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-16, 72-paĝa (<i>nova eldono</i>)</td><td class="prezo"><b>1 50</b></td></tr> -</table> -<!-- p. sennombra --> - - -<p>LITERATURA FAKO</p> - -<table summary="Advertising table.The first column contains -description of a book, the second the original price."> -<tr><td><b>Angla lingvo sen profesoro</b>, unuakta komedio de -<span class="sc">Tristan</span> BERNARD, tradukita de <span class="sc">Gaston</span> MOCH.</td><td> </td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-8, 44-paĝa</td><td class="prezo">Fr. <b>1</b> »</td></tr> - -<tr><td><b>Aspazio</b>, tragedio en kvin aktoj, de A. SVJENTOĤOVSKI, trad. -de D<sup>ro</sup> <span class="sc">Leono</span> ZAMENHOF.</td><td> </td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-8, 154-paĝa</td><td class="prezo"><b>2 50</b></td></tr> - -<tr><td><b>Brazilio</b>, parolado de S<sup>o</sup> <span class="sc">Everardo</span> BACKHEUSER.</td><td> </td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-8, 28-paĝa, kun ilustraĵoj ekstertekste</td><td class="prezo"><b>1 -50</b></td></tr> - -<tr><td><b>Bukedo</b>, artikoloj pri literaturaj kaj beletristikaj demandoj, -de <span class="sc">Ch.</span> LAMBERT.</td><td> </td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-8, 159-paĝa</td><td class="prezo"><b>2</b> »</td></tr> - -<tr><td><b>Imenlago</b>, novelo de <span class="sc">Theodor</span> STORM, trad. de -<span class="sc">Alfred</span> BADER.</td><td> </td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-8, 33-paĝa</td><td class="prezo">» <b>75</b></td></tr> - -<tr><td><b>La libro de l’ Humoraĵo</b>, originale verkita de <span class="sc">Paul -de</span> LENGYEL.</td><td> </td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-8, 194-paĝa</td><td class="prezo"><b>2 50</b></td></tr> - -<tr><td><b>La Faraono</b>, romano de PRUS, tradukita el la pola lingvo de D<sup>o</sup> -BEIN.</td><td> </td></tr> -<tr><td class="book-details">Unua volumo in-8, 194-paĝa</td><td class="prezo"><b>2</b> »</td></tr> -<tr><td class="book-details">Dua volumo in-8, 238-paĝa</td><td class="prezo"><b>2</b> »</td></tr> -<tr><td class="book-details">Tria volumo in-8, 191-paĝa</td><td class="prezo"><b>2</b> »</td></tr> - -<tr><td><b>La Reĝo de la montoj</b>, de <span class="sc">Ed.</span> ABOUT, trad. de G. -MOCH. <span class="sc">>Gustave</span> DORÉ.</td><td> </td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-8, 245-paĝa</td><td class="prezo"><b>3 50</b></td></tr> - -<tr><td><b>La Rompantoj</b>, kvin monologoj originale verkitaj de -<span class="sc">Fr.</span> PUĴULA-VALJES.</td><td> </td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-8, kun ilustraĵoj, 40-paĝa</td><td class="prezo"><b>1</b> »</td></tr> - -<tr><td><b>La Tria</b>, memoraĵoj pri la Tria Kongreso.</td><td> </td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-8, 46-paĝa, ilustraĵoj ekstertekste</td><td class="prezo"><b>1 50</b></td></tr> - -<tr><td><b>Laŭroj</b>, kolekto de premiitaj verkoj en la Unua literatura -konkurso de «La Revuo».</td><td> </td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-8, 142-paĝa</td><td class="prezo"><b>2</b> »</td></tr> - -<tr><td><b>Makbeto</b>, kvinakta dramo de SHAKESPEARE, tradukita de D<sup>o</sup> -LAMBERT.</td><td> </td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-8, 125-paĝa</td><td class="prezo"><b>2</b> »</td></tr> -</table> -</div> -<!-- p. sennombra --> - -<div class="reklamo"> - -<p style="font-size:180%;">TEKNIKA KOLEKTO</p> -<table summary="Advertising table.The first column contains -description of a book, the second the original price."> -<tr><td><b>Anatomia vortaro</b> (en latina, franca, angla kaj esperanta -lingvoj), verkita de la <span class="sc">Medicina Esperantista Grupo</span>.</td><td> </td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-8</td><td class="prezo">Fr. <b>1 50</b></td></tr> - -<tr><td><b>Komercaj leteroj</b> en Esperanto, kun vortareto kvarlingva, de P. -BERTHELOT kaj <span class="sc"> Ch.</span> LAMBERT.</td><td> </td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-16</td><td class="prezo">» <b>50</b></td></tr> - -<tr><td><b>La komerca sekretario</b>, de <span class="sc">Ros.</span> SUDRIA.</td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-16</td><td class="prezo">» <b>50</b></td></tr> - -<tr><td><b>Matematika terminaro kaj krestomatio</b>, de R. BRICARD.</td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-16</td><td class="prezo">» <b>75</b></td></tr> - -<tr><td><b>Monadologio</b>, de LEIBNIZ, tradukita de E. BOIRAC.</td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-16</td><td class="prezo">» <b>60</b></td></tr> - -<tr><td><b>Muzika terminaro</b>, de <span class="sc">F. de</span> MÉNIL.</td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-8, 20-paĝa</td><td class="prezo">» <b>60</b></td></tr> - -<tr><td><b>Praktikaj komercaj leteroj</b> (en esperanta kaj franca lingvoj), -de J. C. O’CONNOR, Ph. Dr. M. A., kaj D. D. P. HUGON.</td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-16</td><td class="prezo">» <b>90</b></td></tr> - -<tr><td><b>Provo de Marista Terminaro</b>, verkita sub la direkto de M. -ROLLET DE L’ISLE.</td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-8 (<i>bindita</i>)</td><td class="prezo"><b>1 50</b></td></tr> - -<tr><td><b>Vocabulaire des mots spéciaux à la philatélie</b>, avec -modèles de lettres (en français et Esperanto), par R. LEMAIRE.</td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-8</td><td class="prezo">» <b>40</b></td></tr> - -<tr><td><b>Vocabulaire technique et technologique Français-Esperanto</b>, -par <span class="sc">Charles</span> VERAX.</td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-8 (<i>bindita</i>)</td><td class="prezo"><b>2 50</b></td></tr> -</table> -</div> - -<div class="reklamo"> - -<p style="font-size:180%;">MUZIKO</p> - -<table summary="Advertising table.The first column contains -description of a book, the second the original price."> -<tr><td><b>Himno al Zamenhof</b>, paroloj kaj muziko de R. DESHAYS</td><td class="prezo"><b>1</b> »</td></tr> - -<tr><td><b>La Vojo</b> (kanto kaj fortepiano), paroloj de D<sup>ro</sup> ZAMENHOF, -muziko de R. DESHAYS</td><td class="prezo">» <b>35</b></td></tr> - -<tr><td><b>Esperanto</b> (valso por fortepiano), muziko de <span class="sc">F. de</span> -MÉNIL</td><td class="prezo">» <b>50</b></td></tr> - -<tr><td><b>La kanto de l’ cigno</b> (melodio), poemo de SVIRIDOV, muziko de -<span class="sc">F. de</span> MÉNIL</td><td class="prezo"><b>1</b> »</td></tr> - -<tr><td><b>Mi aŭdas vin</b>, poezio de <span class="sc">Leono</span> ZAMENHOF, muziko de -<span class="sc">F. de</span> MÉNIL</td><td class="prezo"><b>1</b> »</td></tr> - -<tr><td><b>Kuŝas somero</b>, poezio de <span class="sc">Th.</span> KANALOSŜI-LEFFLER, -muziko de <span class="sc">F. de</span> MÉNIL</td><td class="prezo"><b>1</b> »</td></tr> -</table> -</div> -<!-- p. sennombra --> -<div class="reklamo"> - -<p style="font-size:180%;">KOLEKTO ESPERANTO</p> -<table summary="Advertising table.The first column contains -description of a book, the second the original price."> -<tr><td><b>Advokato Patelin</b>, unuakta komedio de BRUEYS et PALAPRAT, -tradukita de J. EVROT.</td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-16</td><td class="prezo">Fr. » <b>75</b></td></tr> - -<tr><td><b>Albumo de Konataj Esperantistoj</b>, de <span class="sc">Fritz</span> SCHUCK.</td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu luksa volumo, 55-paĝa (ekzistas ankoraŭ nur kelkaj -ekzempleroj).</td><td class="prezo"><b>3</b> »</td></tr> - -<tr><td><b>Cikado ĉe Formikoj</b>, el LABICHE et LEGOUVÉ, unuakta komedio.</td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-16</td><td class="prezo">» <b>60</b></td></tr> - -<tr><td><b>Ĉu li?</b> romano originale verkita de D<sup>ro</sup> VALLIENNE.</td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-16</td><td class="prezo"><b>4</b> »</td></tr> - -<tr><td><b>Diversaĵoj</b>, rakontoj tradukitaj de S<sup>roj</sup> LALLEMANT kaj -BEAU.</td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-16</td><td class="prezo"><b>1 25</b></td></tr> - -<tr><td><b>Don Juan</b>, kvinakta komedio de MOLIÈRE, tradukita de E. -BOIRAC.</td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-16</td><td class="prezo"><b>1 50</b></td></tr> - -<tr><td><b>Elektitaj Fabeloj</b> de Fratoj GRIMM, tradukitaj de D<sup>ro</sup> KABE.</td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-16</td><td class="prezo"><b>1 80</b></td></tr> - -<tr><td><b>Elektitaj Fabloj</b> de LA FONTAINE, esperantigitaj de G. -VAILLANT.</td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-16</td><td class="prezo">» <b>75</b></td></tr> - -<tr><td><b>Eneido</b>, de VIRGILIO, kantoj I-XII, tradukitaj de D<sup>ro</sup> -VALLIENNE.</td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-16</td><td class="prezo"><b>3</b> »</td></tr> - -<tr><td><b>Esperantaj Prozaĵoj</b>, de diversaj aŭtoroj.</td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-16</td><td class="prezo"><b>2 50</b></td></tr> - -<tr><td><b>Inter blinduloj</b>, de D<sup>ro</sup> JAVAL, tradukis S<sup>ino</sup> JAVAL.</td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-16</td><td class="prezo"><b>2</b> »</td></tr> - -<tr><td><b>Internacia Krestomatio</b>, elektis kaj tradukis D<sup>ro</sup> KABE.</td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-16</td><td class="prezo"><b>1 50</b></td></tr> - -<tr><td><b>Kastelo de Prelongo</b>, romano originale verkita de D<sup>ro</sup> -VALLIENNE.</td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-16</td><td class="prezo"><b>4</b> »</td></tr> - -<tr><td><b>Kiel ni plibeligos la vivon</b>, originale verkita de SAĜULO.</td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-16, 20-paĝa</td><td class="prezo">» <b>65</b></td></tr> - -<tr><td><b>Kondukanto de l’ interparolado kaj korespondado kun aldonita -Antologio Internacia</b>, de A. GRABOWSKI.</td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-16</td><td class="prezo"><b>2</b> »</td></tr> - -<tr><td><b>Kurso tutmonda</b>, de E. GASSE.</td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-16</td><td class="prezo">» <b>75</b></td></tr><!-- p. sennombra --> - -<tr><td><b>La Avarulo</b>, kvinakta komedio de MOLIÈRE, tradukita de S. MEYER.</td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-16</td><td class="prezo">» <b>75</b></td></tr> - -<tr><td><b>La fundo de l’ mizero</b>, romano de SIEROŜEVSKI -(<span class="sc">Vaclav</span>), tradukita de D<sup>ro</sup> KABE.</td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-16</td><td class="prezo">» <b>75</b></td></tr> - -<tr><td><b>La interrompita kanto</b>, romano de ORZESKO, tradukita de KABE.</td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-16</td><td class="prezo">» <b>75</b></td></tr> - -<tr><td><b>La kolorigisto aerveturanto</b>, gaja rakonto, de GODINEAU.</td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-16</td><td class="prezo">» <b>30</b></td></tr> - -<tr><td><b>La kvar Evangelioj</b>, kunigitaj en unu rakonto, de Pastro -LAISNEY.</td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-16</td><td class="prezo"><b>1 50</b></td></tr> - -<tr><td><b>La nevo kiel onklo</b>, triakta komedio de SCHILLER, tradukita de -STEWART.</td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-16</td><td class="prezo"><b>1</b> »</td></tr> - -<tr><td><b>Lernolibro de esperanta stenografio</b>, de F. SCHNEEBERGER.</td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-16</td><td class="prezo"><b>1</b> »</td></tr> - -<tr><td><b>Paĝoj el la Flandra literaturo</b>, tradukitaj de D<sup>ro</sup> SEYNAEVE -kaj D<sup>ro</sup> <span class="sc">van</span> MELCKEBEKE.</td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-16</td><td class="prezo"><b>1 50</b></td></tr> - -<tr><td><b>Pola Antologio</b>, elektita kaj tradukita de KABE.</td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-16</td><td class="prezo"><b>2</b> »</td></tr> - -<tr><td><b>Poŝkalendaro Esperantista 1909.</b></td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-16</td><td class="prezo"><b>1</b> »</td></tr> - -<tr><td><b>Poŝlibro internacia por aferistoj, turistoj, k. c.</b>, de -NORMAN.</td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-16 (<i>bindita</i>)</td><td class="prezo"><b>2</b> »</td></tr> - -<tr><td><b>Pri unu speco de kurbaj linioj</b>, von Prof. A. DOMBROVSKI.</td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-16</td><td class="prezo">» <b>60</b></td></tr> - -<tr><td><b>Rakontoj pri feinoj</b>, de PERRAULT (<span class="sc">Ch.</span>), tradukitaj de -S<sup>ino</sup> SARPY.</td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-16</td><td class="prezo"><b>1</b> »</td></tr> - -<tr><td><b>Sub la neĝo</b>, taglibro de juna loĝanto de la Jura montaro, de -J. J. PORCHAT, tradukita de J. BOREL.</td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-16, 144-paĝa</td><td class="prezo"><b>1 25</b></td></tr> - -<tr><td><b>Tri unuaktaj komedioj</b>, de A. v. KOTZEBUE, T. WILLIAMS, S<sup>ino</sup> -M. HANKEL.</td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-16, 96-paĝa</td><td class="prezo"><b>1</b> »</td></tr> - -<tr><td><b>Unua legolibro</b>, de D<sup>ro</sup> KABE.</td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-16</td><td class="prezo"><b>1 90</b></td></tr> - -<tr><td><b>Verdaj Fajreroj</b>, kolekto da versaĵoj de <span class="sc">Romano</span> -FRENKEL.</td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-16</td><td class="prezo"><b>1</b> »</td></tr> - -<tr><td><b>Verkaro</b>, libro I<sup>a</sup>, de DEVJATNIN.</td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-16</td><td class="prezo"><b>2</b> »</td></tr> - -<tr><td><b>Vojaĝo interne de mia ĉambro</b>, de MAISTRE, tradukita de S. -MEYER.</td></tr> -<tr><td class="book-details">Unu volumo in-16</td><td class="prezo">» <b>75</b></td></tr> -</table> -</div> -<!-- p. sennombra --> -<div class="reklamo"> - -<p class="centered" style="font-size:180%;">Franca Societo Esperanto kaj Ruĝa-Kruco</p> - -<p class="centered">(<i>Société Française Esperanto et Croix-Rouge.</i>)</p> - -<table summary="Advertising table.The first column contains -description of a book, the second the original price."> -<tr><td><b>Esperanto et Croix-Rouge</b>, par le lieutenant BAYOL, -Instructeur à l’École spéciale militaire de Saint-Cyr.</td><td> </td></tr> -<tr><td class="book-details">Brochure très précieuse pour les conférenciers militaires et de -la Croix-Rouge.</td><td> </td></tr> -<tr><td class="book-details">Un volume in-16</td><td class="prezo">Fr. <b>1</b> »</td></tr> - -<tr><td><b>Intercompréhension</b> dans les formations et établissements -sanitaires en temps de guerre.</td><td> </td></tr> - -<tr><td class="book-details">Un volume in-16</td><td class="prezo">Fr. » <b>50</b></td></tr> -</table> - -<p>MALGRANDAJ GVIDLIBRETOJ DE LA RUĜA-KRUCO EN ĈIUJ LINGVOJ</p> - -<ul> -<li>Eldono Franca: <b>Guide Esperanto de la Croix-Rouge</b>.</li> -<li>— Germana: <b>Esperanto-Führer für das Rote-Kreuz</b>.</li> -<li>— Itala: <b>Guida Esperanto de la Croce-Rossa</b>.</li> -<li>— Hispana: <b>Guia Esperanto de la Cruz-Roja</b>.</li> -</ul> - -<p><i>Eldonoj en aliaj lingvoj preparataj.</i></p> - -<p><i>Prezo</i>: 1 ekz. Fr. <b>0.10</b>; 20 ekz. Fr. <b>1,50</b>; 100 ekz. -Fr. <b>5</b>; 1000 ekz. Fr. <b>40</b>.</p> - -<p>Specimenoj estas senpage senditaj.</p> - -<p>Ĉiu propagandisto, ĉiu grupo, aĉetu tiujn ĉi malkarajn broŝurojn -por dissemi inter siaj amikoj kaj konatuloj.</p> -</div> - -<div class="reklamo"> -<p style="font-size:180%;">BILDAROJ</p> - -<p>Teksto en Esperanto.—25 malsamaj numeroj</p> - -<p>Tiuj bildaroj, kvankam skribitaj por infanoj, taŭgas perfekte por -la novaj adeptoj. Per ili la profesoroj povas rapide kutimigi la -lernantojn paroli esperante. Ili utilas ankaŭ por la propagando.</p> - -<p class="centered">Gepatroj, Profesoroj, Propagandistoj! Aĉetu kaj konigu la BILDAROJN.</p> - -<table summary="Advertising table. Contains prices for illustrated -booklets."> - -<tr><td rowspan="4">Prezo, serio da 25 numeroj</td><td rowspan="4" class="brace">{</td> -<td>Francujo kaj kolonioj</td><td>Fr.</td><td><b>1 50</b></td></tr> -<tr><td class="right">—per poŝto simpla</td><td>—</td><td><b>1 65</b></td></tr> -<tr><td> Aliaj landoj</td><td>—</td><td><b>2</b> »</td></tr> -<tr><td class="right">—per poŝto rekomendita</td><td>—</td><td><b>2 40</b></td></tr> -</table> - -<p class="centered"><i>Specialaj prezoj por la Grupoj.</i></p> -</div> - -<p>Coulommiers.—Imprimerie <span class="sc">Paul</span> BRODARD.</p> - -<div class="tnotes"> -<p><b>Noto de transskribinto:</b></p> - -<p>Mi senregistre ĝustigis diversajn mispresaĵojn de la originala libro. -Mi forigis la atribuadon al la tradukinto ĉe ĉiu piednoto, kaj reverkis -la 11a piednoto. Paĝkomencojn mi registris per html-aj komentoj.</p> -</div> - -<div style='display:block; margin-top:4em'>*** END OF THE PROJECT GUTENBERG EBOOK LA REĜO DE LA MONTOJ ***</div> -<div style='text-align:left'> - -<div style='display:block; margin:1em 0'> -Updated editions will replace the previous one—the old editions will -be renamed. -</div> - -<div style='display:block; margin:1em 0'> -Creating the works from print editions not protected by U.S. copyright -law means that no one owns a United States copyright in these works, -so the Foundation (and you!) can copy and distribute it in the United -States without permission and without paying copyright -royalties. Special rules, set forth in the General Terms of Use part -of this license, apply to copying and distributing Project -Gutenberg™ electronic works to protect the PROJECT GUTENBERG™ -concept and trademark. Project Gutenberg is a registered trademark, -and may not be used if you charge for an eBook, except by following -the terms of the trademark license, including paying royalties for use -of the Project Gutenberg trademark. If you do not charge anything for -copies of this eBook, complying with the trademark license is very -easy. You may use this eBook for nearly any purpose such as creation -of derivative works, reports, performances and research. Project -Gutenberg eBooks may be modified and printed and given away--you may -do practically ANYTHING in the United States with eBooks not protected -by U.S. copyright law. Redistribution is subject to the trademark -license, especially commercial redistribution. -</div> - -<div style='margin:0.83em 0; font-size:1.1em; text-align:center'>START: FULL LICENSE<br /> -<span style='font-size:smaller'>THE FULL PROJECT GUTENBERG LICENSE<br /> -PLEASE READ THIS BEFORE YOU DISTRIBUTE OR USE THIS WORK</span> -</div> - -<div style='display:block; margin:1em 0'> -To protect the Project Gutenberg™ mission of promoting the free -distribution of electronic works, by using or distributing this work -(or any other work associated in any way with the phrase “Project -Gutenberg”), you agree to comply with all the terms of the Full -Project Gutenberg™ License available with this file or online at -www.gutenberg.org/license. -</div> - -<div style='display:block; font-size:1.1em; margin:1em 0; font-weight:bold'> -Section 1. General Terms of Use and Redistributing Project Gutenberg™ electronic works -</div> - -<div style='display:block; margin:1em 0'> -1.A. By reading or using any part of this Project Gutenberg™ -electronic work, you indicate that you have read, understand, agree to -and accept all the terms of this license and intellectual property -(trademark/copyright) agreement. If you do not agree to abide by all -the terms of this agreement, you must cease using and return or -destroy all copies of Project Gutenberg™ electronic works in your -possession. If you paid a fee for obtaining a copy of or access to a -Project Gutenberg™ electronic work and you do not agree to be bound -by the terms of this agreement, you may obtain a refund from the person -or entity to whom you paid the fee as set forth in paragraph 1.E.8. -</div> - -<div style='display:block; margin:1em 0'> -1.B. “Project Gutenberg” is a registered trademark. It may only be -used on or associated in any way with an electronic work by people who -agree to be bound by the terms of this agreement. There are a few -things that you can do with most Project Gutenberg™ electronic works -even without complying with the full terms of this agreement. See -paragraph 1.C below. There are a lot of things you can do with Project -Gutenberg™ electronic works if you follow the terms of this -agreement and help preserve free future access to Project Gutenberg™ -electronic works. See paragraph 1.E below. -</div> - -<div style='display:block; margin:1em 0'> -1.C. The Project Gutenberg Literary Archive Foundation (“the -Foundation” or PGLAF), owns a compilation copyright in the collection -of Project Gutenberg™ electronic works. Nearly all the individual -works in the collection are in the public domain in the United -States. If an individual work is unprotected by copyright law in the -United States and you are located in the United States, we do not -claim a right to prevent you from copying, distributing, performing, -displaying or creating derivative works based on the work as long as -all references to Project Gutenberg are removed. Of course, we hope -that you will support the Project Gutenberg™ mission of promoting -free access to electronic works by freely sharing Project Gutenberg™ -works in compliance with the terms of this agreement for keeping the -Project Gutenberg™ name associated with the work. You can easily -comply with the terms of this agreement by keeping this work in the -same format with its attached full Project Gutenberg™ License when -you share it without charge with others. -</div> - -<div style='display:block; margin:1em 0'> -1.D. The copyright laws of the place where you are located also govern -what you can do with this work. Copyright laws in most countries are -in a constant state of change. If you are outside the United States, -check the laws of your country in addition to the terms of this -agreement before downloading, copying, displaying, performing, -distributing or creating derivative works based on this work or any -other Project Gutenberg™ work. The Foundation makes no -representations concerning the copyright status of any work in any -country other than the United States. -</div> - -<div style='display:block; margin:1em 0'> -1.E. Unless you have removed all references to Project Gutenberg: -</div> - -<div style='display:block; margin:1em 0'> -1.E.1. The following sentence, with active links to, or other -immediate access to, the full Project Gutenberg™ License must appear -prominently whenever any copy of a Project Gutenberg™ work (any work -on which the phrase “Project Gutenberg” appears, or with which the -phrase “Project Gutenberg” is associated) is accessed, displayed, -performed, viewed, copied or distributed: -</div> - -<blockquote> - <div style='display:block; margin:1em 0'> - This eBook is for the use of anyone anywhere in the United States and most - other parts of the world at no cost and with almost no restrictions - whatsoever. You may copy it, give it away or re-use it under the terms - of the Project Gutenberg License included with this eBook or online - at <a href="https://www.gutenberg.org">www.gutenberg.org</a>. If you - are not located in the United States, you will have to check the laws - of the country where you are located before using this eBook. - </div> -</blockquote> - -<div style='display:block; margin:1em 0'> -1.E.2. If an individual Project Gutenberg™ electronic work is -derived from texts not protected by U.S. copyright law (does not -contain a notice indicating that it is posted with permission of the -copyright holder), the work can be copied and distributed to anyone in -the United States without paying any fees or charges. If you are -redistributing or providing access to a work with the phrase “Project -Gutenberg” associated with or appearing on the work, you must comply -either with the requirements of paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 or -obtain permission for the use of the work and the Project Gutenberg™ -trademark as set forth in paragraphs 1.E.8 or 1.E.9. -</div> - -<div style='display:block; margin:1em 0'> -1.E.3. If an individual Project Gutenberg™ electronic work is posted -with the permission of the copyright holder, your use and distribution -must comply with both paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 and any -additional terms imposed by the copyright holder. Additional terms -will be linked to the Project Gutenberg™ License for all works -posted with the permission of the copyright holder found at the -beginning of this work. -</div> - -<div style='display:block; margin:1em 0'> -1.E.4. Do not unlink or detach or remove the full Project Gutenberg™ -License terms from this work, or any files containing a part of this -work or any other work associated with Project Gutenberg™. -</div> - -<div style='display:block; margin:1em 0'> -1.E.5. Do not copy, display, perform, distribute or redistribute this -electronic work, or any part of this electronic work, without -prominently displaying the sentence set forth in paragraph 1.E.1 with -active links or immediate access to the full terms of the Project -Gutenberg™ License. -</div> - -<div style='display:block; margin:1em 0'> -1.E.6. You may convert to and distribute this work in any binary, -compressed, marked up, nonproprietary or proprietary form, including -any word processing or hypertext form. However, if you provide access -to or distribute copies of a Project Gutenberg™ work in a format -other than “Plain Vanilla ASCII” or other format used in the official -version posted on the official Project Gutenberg™ website -(www.gutenberg.org), you must, at no additional cost, fee or expense -to the user, provide a copy, a means of exporting a copy, or a means -of obtaining a copy upon request, of the work in its original “Plain -Vanilla ASCII” or other form. Any alternate format must include the -full Project Gutenberg™ License as specified in paragraph 1.E.1. -</div> - -<div style='display:block; margin:1em 0'> -1.E.7. Do not charge a fee for access to, viewing, displaying, -performing, copying or distributing any Project Gutenberg™ works -unless you comply with paragraph 1.E.8 or 1.E.9. -</div> - -<div style='display:block; margin:1em 0'> -1.E.8. You may charge a reasonable fee for copies of or providing -access to or distributing Project Gutenberg™ electronic works -provided that: -</div> - -<div style='margin-left:0.7em;'> - <div style='text-indent:-0.7em'> - • You pay a royalty fee of 20% of the gross profits you derive from - the use of Project Gutenberg™ works calculated using the method - you already use to calculate your applicable taxes. The fee is owed - to the owner of the Project Gutenberg™ trademark, but he has - agreed to donate royalties under this paragraph to the Project - Gutenberg Literary Archive Foundation. Royalty payments must be paid - within 60 days following each date on which you prepare (or are - legally required to prepare) your periodic tax returns. Royalty - payments should be clearly marked as such and sent to the Project - Gutenberg Literary Archive Foundation at the address specified in - Section 4, “Information about donations to the Project Gutenberg - Literary Archive Foundation.” - </div> - - <div style='text-indent:-0.7em'> - • You provide a full refund of any money paid by a user who notifies - you in writing (or by e-mail) within 30 days of receipt that s/he - does not agree to the terms of the full Project Gutenberg™ - License. You must require such a user to return or destroy all - copies of the works possessed in a physical medium and discontinue - all use of and all access to other copies of Project Gutenberg™ - works. - </div> - - <div style='text-indent:-0.7em'> - • You provide, in accordance with paragraph 1.F.3, a full refund of - any money paid for a work or a replacement copy, if a defect in the - electronic work is discovered and reported to you within 90 days of - receipt of the work. - </div> - - <div style='text-indent:-0.7em'> - • You comply with all other terms of this agreement for free - distribution of Project Gutenberg™ works. - </div> -</div> - -<div style='display:block; margin:1em 0'> -1.E.9. If you wish to charge a fee or distribute a Project -Gutenberg™ electronic work or group of works on different terms than -are set forth in this agreement, you must obtain permission in writing -from the Project Gutenberg Literary Archive Foundation, the manager of -the Project Gutenberg™ trademark. Contact the Foundation as set -forth in Section 3 below. -</div> - -<div style='display:block; margin:1em 0'> -1.F. -</div> - -<div style='display:block; margin:1em 0'> -1.F.1. Project Gutenberg volunteers and employees expend considerable -effort to identify, do copyright research on, transcribe and proofread -works not protected by U.S. copyright law in creating the Project -Gutenberg™ collection. Despite these efforts, Project Gutenberg™ -electronic works, and the medium on which they may be stored, may -contain “Defects,” such as, but not limited to, incomplete, inaccurate -or corrupt data, transcription errors, a copyright or other -intellectual property infringement, a defective or damaged disk or -other medium, a computer virus, or computer codes that damage or -cannot be read by your equipment. -</div> - -<div style='display:block; margin:1em 0'> -1.F.2. LIMITED WARRANTY, DISCLAIMER OF DAMAGES - Except for the “Right -of Replacement or Refund” described in paragraph 1.F.3, the Project -Gutenberg Literary Archive Foundation, the owner of the Project -Gutenberg™ trademark, and any other party distributing a Project -Gutenberg™ electronic work under this agreement, disclaim all -liability to you for damages, costs and expenses, including legal -fees. YOU AGREE THAT YOU HAVE NO REMEDIES FOR NEGLIGENCE, STRICT -LIABILITY, BREACH OF WARRANTY OR BREACH OF CONTRACT EXCEPT THOSE -PROVIDED IN PARAGRAPH 1.F.3. YOU AGREE THAT THE FOUNDATION, THE -TRADEMARK OWNER, AND ANY DISTRIBUTOR UNDER THIS AGREEMENT WILL NOT BE -LIABLE TO YOU FOR ACTUAL, DIRECT, INDIRECT, CONSEQUENTIAL, PUNITIVE OR -INCIDENTAL DAMAGES EVEN IF YOU GIVE NOTICE OF THE POSSIBILITY OF SUCH -DAMAGE. -</div> - -<div style='display:block; margin:1em 0'> -1.F.3. LIMITED RIGHT OF REPLACEMENT OR REFUND - If you discover a -defect in this electronic work within 90 days of receiving it, you can -receive a refund of the money (if any) you paid for it by sending a -written explanation to the person you received the work from. If you -received the work on a physical medium, you must return the medium -with your written explanation. The person or entity that provided you -with the defective work may elect to provide a replacement copy in -lieu of a refund. If you received the work electronically, the person -or entity providing it to you may choose to give you a second -opportunity to receive the work electronically in lieu of a refund. If -the second copy is also defective, you may demand a refund in writing -without further opportunities to fix the problem. -</div> - -<div style='display:block; margin:1em 0'> -1.F.4. Except for the limited right of replacement or refund set forth -in paragraph 1.F.3, this work is provided to you ‘AS-IS’, WITH NO -OTHER WARRANTIES OF ANY KIND, EXPRESS OR IMPLIED, INCLUDING BUT NOT -LIMITED TO WARRANTIES OF MERCHANTABILITY OR FITNESS FOR ANY PURPOSE. -</div> - -<div style='display:block; margin:1em 0'> -1.F.5. Some states do not allow disclaimers of certain implied -warranties or the exclusion or limitation of certain types of -damages. If any disclaimer or limitation set forth in this agreement -violates the law of the state applicable to this agreement, the -agreement shall be interpreted to make the maximum disclaimer or -limitation permitted by the applicable state law. The invalidity or -unenforceability of any provision of this agreement shall not void the -remaining provisions. -</div> - -<div style='display:block; margin:1em 0'> -1.F.6. INDEMNITY - You agree to indemnify and hold the Foundation, the -trademark owner, any agent or employee of the Foundation, anyone -providing copies of Project Gutenberg™ electronic works in -accordance with this agreement, and any volunteers associated with the -production, promotion and distribution of Project Gutenberg™ -electronic works, harmless from all liability, costs and expenses, -including legal fees, that arise directly or indirectly from any of -the following which you do or cause to occur: (a) distribution of this -or any Project Gutenberg™ work, (b) alteration, modification, or -additions or deletions to any Project Gutenberg™ work, and (c) any -Defect you cause. -</div> - -<div style='display:block; font-size:1.1em; margin:1em 0; font-weight:bold'> -Section 2. Information about the Mission of Project Gutenberg™ -</div> - -<div style='display:block; margin:1em 0'> -Project Gutenberg™ is synonymous with the free distribution of -electronic works in formats readable by the widest variety of -computers including obsolete, old, middle-aged and new computers. It -exists because of the efforts of hundreds of volunteers and donations -from people in all walks of life. -</div> - -<div style='display:block; margin:1em 0'> -Volunteers and financial support to provide volunteers with the -assistance they need are critical to reaching Project Gutenberg™’s -goals and ensuring that the Project Gutenberg™ collection will -remain freely available for generations to come. In 2001, the Project -Gutenberg Literary Archive Foundation was created to provide a secure -and permanent future for Project Gutenberg™ and future -generations. To learn more about the Project Gutenberg Literary -Archive Foundation and how your efforts and donations can help, see -Sections 3 and 4 and the Foundation information page at www.gutenberg.org. -</div> - -<div style='display:block; font-size:1.1em; margin:1em 0; font-weight:bold'> -Section 3. Information about the Project Gutenberg Literary Archive Foundation -</div> - -<div style='display:block; margin:1em 0'> -The Project Gutenberg Literary Archive Foundation is a non-profit -501(c)(3) educational corporation organized under the laws of the -state of Mississippi and granted tax exempt status by the Internal -Revenue Service. The Foundation’s EIN or federal tax identification -number is 64-6221541. Contributions to the Project Gutenberg Literary -Archive Foundation are tax deductible to the full extent permitted by -U.S. federal laws and your state’s laws. -</div> - -<div style='display:block; margin:1em 0'> -The Foundation’s business office is located at 809 North 1500 West, -Salt Lake City, UT 84116, (801) 596-1887. Email contact links and up -to date contact information can be found at the Foundation’s website -and official page at www.gutenberg.org/contact -</div> - -<div style='display:block; font-size:1.1em; margin:1em 0; font-weight:bold'> -Section 4. Information about Donations to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation -</div> - -<div style='display:block; margin:1em 0'> -Project Gutenberg™ depends upon and cannot survive without widespread -public support and donations to carry out its mission of -increasing the number of public domain and licensed works that can be -freely distributed in machine-readable form accessible by the widest -array of equipment including outdated equipment. Many small donations -($1 to $5,000) are particularly important to maintaining tax exempt -status with the IRS. -</div> - -<div style='display:block; margin:1em 0'> -The Foundation is committed to complying with the laws regulating -charities and charitable donations in all 50 states of the United -States. Compliance requirements are not uniform and it takes a -considerable effort, much paperwork and many fees to meet and keep up -with these requirements. We do not solicit donations in locations -where we have not received written confirmation of compliance. To SEND -DONATIONS or determine the status of compliance for any particular state -visit <a href="https://www.gutenberg.org/donate/">www.gutenberg.org/donate</a>. -</div> - -<div style='display:block; margin:1em 0'> -While we cannot and do not solicit contributions from states where we -have not met the solicitation requirements, we know of no prohibition -against accepting unsolicited donations from donors in such states who -approach us with offers to donate. -</div> - -<div style='display:block; margin:1em 0'> -International donations are gratefully accepted, but we cannot make -any statements concerning tax treatment of donations received from -outside the United States. U.S. laws alone swamp our small staff. -</div> - -<div style='display:block; margin:1em 0'> -Please check the Project Gutenberg web pages for current donation -methods and addresses. Donations are accepted in a number of other -ways including checks, online payments and credit card donations. To -donate, please visit: www.gutenberg.org/donate -</div> - -<div style='display:block; font-size:1.1em; margin:1em 0; font-weight:bold'> -Section 5. General Information About Project Gutenberg™ electronic works -</div> - -<div style='display:block; margin:1em 0'> -Professor Michael S. Hart was the originator of the Project -Gutenberg™ concept of a library of electronic works that could be -freely shared with anyone. For forty years, he produced and -distributed Project Gutenberg™ eBooks with only a loose network of -volunteer support. -</div> - -<div style='display:block; margin:1em 0'> -Project Gutenberg™ eBooks are often created from several printed -editions, all of which are confirmed as not protected by copyright in -the U.S. unless a copyright notice is included. Thus, we do not -necessarily keep eBooks in compliance with any particular paper -edition. -</div> - -<div style='display:block; margin:1em 0'> -Most people start at our website which has the main PG search -facility: <a href="https://www.gutenberg.org">www.gutenberg.org</a>. -</div> - -<div style='display:block; margin:1em 0'> -This website includes information about Project Gutenberg™, -including how to make donations to the Project Gutenberg Literary -Archive Foundation, how to help produce our new eBooks, and how to -subscribe to our email newsletter to hear about new eBooks. -</div> - -</div> - -</body> -</html> diff --git a/old/65835-h/images/cover.jpg b/old/65835-h/images/cover.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 9bd9cef..0000000 --- a/old/65835-h/images/cover.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag002.jpg b/old/65835-h/images/imag002.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 8e8bb34..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag002.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag007.jpg b/old/65835-h/images/imag007.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 78539da..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag007.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag008.jpg b/old/65835-h/images/imag008.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 6045ee1..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag008.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag011.jpg b/old/65835-h/images/imag011.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 0cd4d48..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag011.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag012.jpg b/old/65835-h/images/imag012.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 6538fb7..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag012.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag014.jpg b/old/65835-h/images/imag014.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 10dea0c..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag014.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag015.jpg b/old/65835-h/images/imag015.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index b0df5a7..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag015.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag015a.jpg b/old/65835-h/images/imag015a.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 4e313f7..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag015a.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag016.jpg b/old/65835-h/images/imag016.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 096b2c8..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag016.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag016a.jpg b/old/65835-h/images/imag016a.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 8dffb40..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag016a.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag017.jpg b/old/65835-h/images/imag017.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 7edba41..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag017.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag018.jpg b/old/65835-h/images/imag018.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index e17676d..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag018.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag020.jpg b/old/65835-h/images/imag020.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 461790b..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag020.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag020a.jpg b/old/65835-h/images/imag020a.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index ec3da19..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag020a.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag021.jpg b/old/65835-h/images/imag021.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 6f0a5f1..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag021.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag022.jpg b/old/65835-h/images/imag022.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index c98c958..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag022.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag022a.jpg b/old/65835-h/images/imag022a.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 51e5aff..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag022a.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag023.jpg b/old/65835-h/images/imag023.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index e835643..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag023.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag024.jpg b/old/65835-h/images/imag024.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 8a56314..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag024.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag025.jpg b/old/65835-h/images/imag025.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index c3344a9..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag025.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag026.jpg b/old/65835-h/images/imag026.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index cb9aad3..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag026.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag026a.jpg b/old/65835-h/images/imag026a.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 1ada7e8..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag026a.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag027.jpg b/old/65835-h/images/imag027.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index f446e37..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag027.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag029.jpg b/old/65835-h/images/imag029.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index c126f4c..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag029.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag030.jpg b/old/65835-h/images/imag030.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index e0b4913..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag030.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag031.jpg b/old/65835-h/images/imag031.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 05f2ed7..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag031.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag032.jpg b/old/65835-h/images/imag032.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index c1dc30e..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag032.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag032a.jpg b/old/65835-h/images/imag032a.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 2e668e5..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag032a.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag035.jpg b/old/65835-h/images/imag035.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index c5a7841..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag035.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag038.jpg b/old/65835-h/images/imag038.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 581523f..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag038.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag039.jpg b/old/65835-h/images/imag039.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 1c74fd6..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag039.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag040.jpg b/old/65835-h/images/imag040.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 674db8b..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag040.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag042.jpg b/old/65835-h/images/imag042.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 0441a3b..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag042.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag042a.jpg b/old/65835-h/images/imag042a.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 7fe1599..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag042a.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag043.jpg b/old/65835-h/images/imag043.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 30a45ac..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag043.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag044.jpg b/old/65835-h/images/imag044.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 86900d6..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag044.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag048.jpg b/old/65835-h/images/imag048.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 036cb27..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag048.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag049.jpg b/old/65835-h/images/imag049.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 3955015..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag049.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag051.jpg b/old/65835-h/images/imag051.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 08972dd..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag051.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag053.jpg b/old/65835-h/images/imag053.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 59b7a5b..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag053.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag054.jpg b/old/65835-h/images/imag054.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index f6c6afe..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag054.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag055.jpg b/old/65835-h/images/imag055.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 4a2a9d8..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag055.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag057.jpg b/old/65835-h/images/imag057.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 58bbfdc..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag057.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag059.jpg b/old/65835-h/images/imag059.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 4dc51f9..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag059.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag062.jpg b/old/65835-h/images/imag062.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index f04a3c7..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag062.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag064.jpg b/old/65835-h/images/imag064.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 48143c8..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag064.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag065.jpg b/old/65835-h/images/imag065.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 22dd318..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag065.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag066.jpg b/old/65835-h/images/imag066.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index a1a767e..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag066.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag067.jpg b/old/65835-h/images/imag067.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 65b803a..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag067.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag069.jpg b/old/65835-h/images/imag069.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index fe12ecd..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag069.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag071.jpg b/old/65835-h/images/imag071.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index b2857de..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag071.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag073.jpg b/old/65835-h/images/imag073.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 3cc7e9d..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag073.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag074.jpg b/old/65835-h/images/imag074.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index e9c1d46..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag074.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag075.jpg b/old/65835-h/images/imag075.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 06de651..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag075.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag080.jpg b/old/65835-h/images/imag080.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 48a6b0c..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag080.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag082.jpg b/old/65835-h/images/imag082.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 4271da6..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag082.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag083.jpg b/old/65835-h/images/imag083.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 047c1be..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag083.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag084.jpg b/old/65835-h/images/imag084.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index e2c4866..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag084.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag085.jpg b/old/65835-h/images/imag085.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 5423a12..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag085.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag091.jpg b/old/65835-h/images/imag091.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 1c1994d..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag091.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag095.jpg b/old/65835-h/images/imag095.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 79c3ae1..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag095.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag098.jpg b/old/65835-h/images/imag098.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 3e27e26..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag098.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag098a.jpg b/old/65835-h/images/imag098a.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 7f8794e..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag098a.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag100.jpg b/old/65835-h/images/imag100.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index f92de8c..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag100.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag101.jpg b/old/65835-h/images/imag101.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index ae5beff..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag101.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag102.jpg b/old/65835-h/images/imag102.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 76bb85b..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag102.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag106.jpg b/old/65835-h/images/imag106.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 94aa239..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag106.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag107.jpg b/old/65835-h/images/imag107.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 12c9a23..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag107.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag108.jpg b/old/65835-h/images/imag108.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index e499744..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag108.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag112.jpg b/old/65835-h/images/imag112.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 2b2bfb4..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag112.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag113.jpg b/old/65835-h/images/imag113.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index de909c0..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag113.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag114.jpg b/old/65835-h/images/imag114.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index d516ff2..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag114.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag115.jpg b/old/65835-h/images/imag115.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index ba83adc..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag115.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag116.jpg b/old/65835-h/images/imag116.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 24b7189..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag116.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag117.jpg b/old/65835-h/images/imag117.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index f08e6b9..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag117.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag121.jpg b/old/65835-h/images/imag121.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 20f4589..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag121.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag121a.jpg b/old/65835-h/images/imag121a.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index d2eb3e0..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag121a.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag122.jpg b/old/65835-h/images/imag122.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 6223ff3..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag122.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag123.jpg b/old/65835-h/images/imag123.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index bf21650..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag123.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag129.jpg b/old/65835-h/images/imag129.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index d592827..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag129.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag134.jpg b/old/65835-h/images/imag134.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 2341181..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag134.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag136.jpg b/old/65835-h/images/imag136.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 8194f13..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag136.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag137.jpg b/old/65835-h/images/imag137.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index a3440df..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag137.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag138.jpg b/old/65835-h/images/imag138.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 97604b9..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag138.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag138a.jpg b/old/65835-h/images/imag138a.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 1efe146..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag138a.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag139.jpg b/old/65835-h/images/imag139.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index f52ea35..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag139.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag140.jpg b/old/65835-h/images/imag140.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index bbac28c..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag140.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag141.jpg b/old/65835-h/images/imag141.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 5f07d0d..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag141.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag143.jpg b/old/65835-h/images/imag143.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index f85190f..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag143.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag144.jpg b/old/65835-h/images/imag144.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index b3d007a..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag144.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag145.jpg b/old/65835-h/images/imag145.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index f6e664b..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag145.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag148.jpg b/old/65835-h/images/imag148.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 1d17fa2..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag148.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag151.jpg b/old/65835-h/images/imag151.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 5035ea6..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag151.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag155.jpg b/old/65835-h/images/imag155.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index ce16909..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag155.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag156.jpg b/old/65835-h/images/imag156.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 6daadfc..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag156.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag157.jpg b/old/65835-h/images/imag157.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 763e211..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag157.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag158.jpg b/old/65835-h/images/imag158.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 01c1484..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag158.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag159.jpg b/old/65835-h/images/imag159.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 3845a65..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag159.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag160.jpg b/old/65835-h/images/imag160.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index ca721a1..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag160.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag161.jpg b/old/65835-h/images/imag161.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index fbb17af..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag161.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag162.jpg b/old/65835-h/images/imag162.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index f0e80ef..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag162.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag163.jpg b/old/65835-h/images/imag163.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index b343632..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag163.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag164.jpg b/old/65835-h/images/imag164.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 64a835b..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag164.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag165.jpg b/old/65835-h/images/imag165.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 35f0568..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag165.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag167.jpg b/old/65835-h/images/imag167.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 1158f4a..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag167.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag168.jpg b/old/65835-h/images/imag168.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index ef86ff0..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag168.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag169.jpg b/old/65835-h/images/imag169.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 2e959ba..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag169.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag170.jpg b/old/65835-h/images/imag170.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 5df4ac6..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag170.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag171.jpg b/old/65835-h/images/imag171.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index fe51727..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag171.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag172.jpg b/old/65835-h/images/imag172.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index b1a19ae..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag172.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag173.jpg b/old/65835-h/images/imag173.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 300081e..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag173.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag173a.jpg b/old/65835-h/images/imag173a.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index af1ebb7..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag173a.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag174.jpg b/old/65835-h/images/imag174.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 63f82fe..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag174.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag175.jpg b/old/65835-h/images/imag175.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index cda79d8..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag175.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag176.jpg b/old/65835-h/images/imag176.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index ec0795d..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag176.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag177.jpg b/old/65835-h/images/imag177.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index aa79fa7..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag177.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag178.jpg b/old/65835-h/images/imag178.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 81a515f..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag178.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag180.jpg b/old/65835-h/images/imag180.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 43092ae..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag180.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag181.jpg b/old/65835-h/images/imag181.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 7c5e12a..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag181.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag183.jpg b/old/65835-h/images/imag183.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 379e407..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag183.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag184.jpg b/old/65835-h/images/imag184.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index b8bf69f..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag184.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag185.jpg b/old/65835-h/images/imag185.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 55ffe88..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag185.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag186.jpg b/old/65835-h/images/imag186.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 443842f..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag186.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag187.jpg b/old/65835-h/images/imag187.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 1bb62f7..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag187.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag188.jpg b/old/65835-h/images/imag188.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index fe3bc11..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag188.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag189.jpg b/old/65835-h/images/imag189.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index f38c1ea..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag189.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag191.jpg b/old/65835-h/images/imag191.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index f5e9d38..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag191.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag192.jpg b/old/65835-h/images/imag192.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 18be5e2..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag192.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag193.jpg b/old/65835-h/images/imag193.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 227bfe3..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag193.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag193a.jpg b/old/65835-h/images/imag193a.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 2229810..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag193a.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag195.jpg b/old/65835-h/images/imag195.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index c07f0f0..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag195.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag196.jpg b/old/65835-h/images/imag196.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index f0840c6..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag196.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag197.jpg b/old/65835-h/images/imag197.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 6a853a3..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag197.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag198.jpg b/old/65835-h/images/imag198.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 2753550..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag198.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag198a.jpg b/old/65835-h/images/imag198a.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index b813924..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag198a.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag201.jpg b/old/65835-h/images/imag201.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 55329f2..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag201.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag201a.jpg b/old/65835-h/images/imag201a.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index e1df432..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag201a.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag202.jpg b/old/65835-h/images/imag202.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index d21b4c3..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag202.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag203.jpg b/old/65835-h/images/imag203.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 6c4021a..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag203.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag204.jpg b/old/65835-h/images/imag204.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 2e065be..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag204.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag204a.jpg b/old/65835-h/images/imag204a.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index eff7ac3..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag204a.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag205.jpg b/old/65835-h/images/imag205.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 9693984..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag205.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag206.jpg b/old/65835-h/images/imag206.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 765800f..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag206.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag207.jpg b/old/65835-h/images/imag207.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 90fcdc5..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag207.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag209.jpg b/old/65835-h/images/imag209.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index dccdc17..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag209.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag212.jpg b/old/65835-h/images/imag212.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 7c89168..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag212.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag216.jpg b/old/65835-h/images/imag216.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index e805407..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag216.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag219.jpg b/old/65835-h/images/imag219.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index c7643bb..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag219.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag226.jpg b/old/65835-h/images/imag226.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 882e49e..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag226.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag228.jpg b/old/65835-h/images/imag228.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index cff1556..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag228.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag229.jpg b/old/65835-h/images/imag229.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 530ecbf..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag229.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag234.jpg b/old/65835-h/images/imag234.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index cf2ffbb..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag234.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag235.jpg b/old/65835-h/images/imag235.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 2b4bc0f..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag235.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag240.jpg b/old/65835-h/images/imag240.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 3d2bd94..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag240.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag241.jpg b/old/65835-h/images/imag241.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index e526b6e..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag241.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag243.jpg b/old/65835-h/images/imag243.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index b796d81..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag243.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag244.jpg b/old/65835-h/images/imag244.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index ed2ab8c..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag244.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag245.jpg b/old/65835-h/images/imag245.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 6bcab05..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag245.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/imag247.jpg b/old/65835-h/images/imag247.jpg Binary files differdeleted file mode 100644 index 5e93281..0000000 --- a/old/65835-h/images/imag247.jpg +++ /dev/null diff --git a/old/65835-h/images/kolekto.png b/old/65835-h/images/kolekto.png Binary files differdeleted file mode 100644 index e44cdb0..0000000 --- a/old/65835-h/images/kolekto.png +++ /dev/null |
