diff options
Diffstat (limited to '24145-h')
| -rw-r--r-- | 24145-h/24145-h.htm | 3930 | ||||
| -rw-r--r-- | 24145-h/images/logo.jpg | bin | 0 -> 40925 bytes |
2 files changed, 3930 insertions, 0 deletions
diff --git a/24145-h/24145-h.htm b/24145-h/24145-h.htm new file mode 100644 index 0000000..f3774e1 --- /dev/null +++ b/24145-h/24145-h.htm @@ -0,0 +1,3930 @@ +<!DOCTYPE HTML PUBLIC "-//W3C//DTD HTML 4.01 Transitional//EN"> + +<html lang="eo"> + +<head> +<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=utf-8"> +<title>Doktoro Jekyll kaj Sinjoro Hyde</title> +<style type="text/css"> +body { font-family: Times New Roman; margin-left: 5%; margin-right: 5% } +p { text-align: Justify; text-indent: 1.5em; margin-top: 0; margin-bottom: 0 } +h1 { font-family: Lucida Calligraphy; font-size: 150%; font-weight: bold; + text-align: Center; margin-top: 2em; margin-bottom: 1em } +h2 { text-transform: uppercase; text-align: Center; font-size: 100%; font-weight: + bold; margin-top: 2em; margin-bottom: 1em } +h3 { text-align: Center; font-size: 100%; font-weight: bold; margin-top: 2em; + margin-bottom: 1em } +</style> +</head> + +<body> + + +<pre> + +The Project Gutenberg EBook of Doktoro Jekyll kaj Sinjoro Hyde, by +Robert Louis Stevenson + +This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with +almost no restrictions whatsoever. You may copy it, give it away or +re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included +with this eBook or online at www.gutenberg.org + + +Title: Doktoro Jekyll kaj Sinjoro Hyde + +Author: Robert Louis Stevenson + +Translator: William Morrison + William W. Mann + +Release Date: January 3, 2008 [EBook #24145] + +Language: Esperanto + +Character set encoding: UTF-8 + +*** START OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK DOKTORO JEKYLL KAJ SINJORO HYDE *** + + + + +Produced by Les and Arlyn Kerr + + + + + +</pre> + + +<div style="text-align: Center; margin-bottom: 6em"> +<b><font size="4">R. L. STEVENSON</font><br> +<br> +<br> +<font face="Lucida Calligraphy"><font size="6">Doktoro +Jekyll </font><br> +<font size="4">kaj</font><br> +<font size="6"> Sinjoro Hyde</font></font></b><br> +<br> +<br> +Kun permeso de Longmans & C<sup>o</sup><br> +<br> +Tradukita de<br> +<b>WILLIAM MORRISON, F. B. E. A.</b><br> +kaj<br> +<b>WILLIAM W. MANN</b><br> +<br> +<img src="images/logo.jpg" alt="Logo" width="58" height="48"><br> +<br> +<br> +LONDON, W. C.<br> +<b>THE BRITISH ESPERANTO ASSOCIATION</b><br> +133–136, High Holborn +</div> +<div> +<p><i>ROBERT LOUIS STEVENSON (Robert Lui Stivnson) naskiĝis +en Edinburgo en la jaro 1850. Sola filo de sufiĉe +riĉaj gepatroj, li estis grave malhelpata, dum sia tuta +vivado, de la ŝarĝo de malbona sano. Kiam, +ankoraŭ knabo, li devis resti en lito, lia patrino kaj +lia vartistino legadis al li tage kaj nokte ĉiajn +rakontojn kaj historiojn. Tiel estis frue vekita en li la +instinkto de l’ aŭtoreco. Edukita en la skota +ĉefurbo, li studadis la leĝosciencon kaj +fariĝis advokato. Dum sia libertempo, li vojaĝis +alilande kaj unu el tiuj ekskursoj li priskribas en sia unua +verko, «An Inland Voyage» (Enlanda Vojaĝo). La verko, +tamen, kiu unue alportis al li publikan famon, estis tiu nun +tradukita en la sekvantaj paĝoj. Post la morto de sia +patro en 1887, li forlasis Edinburgon kaj Eŭropon por +serĉi bonan sanon, kaj fine, post multaj vagadoj li +faris al si hejmon en Vailima en la Samoa insularo, kie li +mortis en 1894.</i></p> + +<p><i>La verkoj de Stevenson estas diversaj, ĉar li +estis poeto, romanisto, vojaĝinto, moralisto kaj +biografiisto. Li havis senteman kaj delikatan fantazion, kaj +li posedis stilon, kiu pro sia gracio kaj sia fleksebleco +estis malofte egalita.</i></p> + +<p><i>Prezentante tiun ĉi tradukon al la mondo +esperanta, ni deziras esprimi niajn grandajn dankojn al S-ro +J. M. Warden, Edinburgo, kaj al S-ro G. D. Buchanan, +Glasgovo, pro iliaj grandvaloraj kritikoj kaj sugestioj.</i></p> + +<p> </p> + +<table border="0" cellpadding="0" cellspacing="0" width="100%"> +<tr> +<td width="50%" valign="top" align="center">Oktobro 1909.</td> +<td width="50%" valign="top" align="left">W. Morrison, +Edinburgo.<br> +W. W. Mann, Londono.</td> +</tr> +</table> +</div> +<div align="center"> +<table border="0" cellpadding="0" cellspacing="0"> +<tr> +<td> +<h3>Ĉapitroj</h3> +<p><a href="#pordo">La rakonto pri la pordo</a></p> + +<p><a href="#sercxado">La serĉado por Sinjoro Hyde</a></p> + +<p><a href="#sengxena">Doktoro Jekyll estis tute +senĝena</a></p> + +<p><a href="#mortigo">La afero pri la Carew-mortigo</a></p> + +<p><a href="#letero">La okazo pri la letero</a></p> + +<p><a href="#lanyon">La rimarkinda okazo pri Doktoro Lanyon</a></p> + +<p><a href="#fenestro">La okazo ĉe la fenestro</a></p> + +<p><a href="#nokto">La lasta nokto</a></p> + +<p><a href="#rakonto">La rakonto de Doktoro Lanyon</a></p> + +<p><a href="#deklaro">La plena deklaro pri la afero; +skribita de Doktoro Jekyll</a></p> + +</td> +</tr> +</table> +</div> +<div> +<h1>Doktoro Jekyll kaj Sinjoro Hyde</h1> + + +<h2><a name="pordo">La rakonto pri la pordo</a></h2> + +<p>Sinjoro Utterson, la leĝisto, estis homo kun +malglata vizaĝo neniam lumigata de rideto; malvarma, +mankhava, kaj embarasata en sia parolado; malrapida en la +sentesprimo; malgrasa, longa, polva, enuiga, kaj tamen iel +aminda. Ĉe amikaj kunvenoj, kaj kiam la vino estis +laŭ lia gusto, io eminente homa brilegis en liaj +okuloj; io, ja, kio neniam penetris en lian interparoladon, +sed kio parolis ne nur per tiuj silentaj simboloj de la +postmanĝa vizaĝo, sed pli ofte, kaj laŭte, +per la agoj de lia vivo. Al si li estis severega; trinkis +ĝinon kiam li estis sola por mortigi inklinon al la +grandaj vinoj; kaj, kvankam li ĝuis la teatron, li ne +estis transpasinta la sojlon de teatro kiu ajn dum dudek +jaroj. Sed por aliaj, li havis elprovitan toleremon, +kelkfoje mirante preskaŭ kun envio, la altpremecon de +vervo kaj energio evidentigatan de iliaj malbonaj agoj; kaj +en ia ekstrema okazo, li estis pli inklina helpi ol +riproĉi.</p> + +<p>—Mi inklinas al la herezo de Kain, li kutimis kurioze +diri, mi lasas mian fraton iri al la diablo laŭ sia +propra maniero.—En tiu ĉi rolo, la sorto ofte faris, +ke li estu la lasta bonreputacia konato kaj la lasta bona +influo en la vivo de subirantaj homoj. Kaj al tiaj, dum ili +daŭrigis viziti lian ĉambraron, li neniam +elmontris eĉ nuancon de ŝanĝo en sia mieno.</p> + +<p>Por Sinjoro Utterson sendube tio estis facila faro, +ĉar eĉ en sia plej bona humoro li estis +sindetenema, kaj eĉ liaj amikiĝoj ŝajnis esti +fonditaj sur simila universaleco de bonkoreco.</p> + +<p>Jen la signo de modesta homo: akcepti sian amikan rondon +pretfaritan el la manoj de la okazo; kaj tio estis la +maniero de tiu leĝisto. Liaj amikoj estis el liaj +propraj samsanganoj, aŭ tiuj kiujn li konis dum plej +longa tempo; liaj preferoj, same kiel la hedero, kreskis kun +la tempo; ili necesigis nenian specialan taŭgecon +ĉe sia objekto. De tio sendube naskiĝis la ligo, +kiu kunligis lin kun S-ro Richard Enfield<a href="#_ftn1" name="_ftnref1">[1]</a>, +lia malproksima parenco, la konata urba elegantulo. Kion +tiuj du povis vidi unu en la alia, aŭ kiun temon +komunan al ambaŭ ili povis trovi, tio estis por multaj +personoj «nukso por fendi». Tiuj, kiuj renkontis ilin dum +iliaj ĉiudimanĉaj promenadoj, raportis, ke ili +kutime diras nenion, ŝajnas strange malgajaj, kaj +akceptadas kun videbla senĝeniĝo la alvenon de +amiko. Malgraŭ tio, la du viroj plej alte ŝatis +tiujn ekskursojn, taksis ilin la ĉefa juvelo de +ĉiu semajno, kaj ne nur flankenmetis okazojn de +plezuro, sed eĉ malcedis al la alvokoj de profesiaj +aferoj, por ke ili povu ĝui ilin neinterrompate.</p> + +<p>Okazis dum unu el tiuj vagpromenoj, ke ilia vojo kondukis +ilin tra flanka strato en vivoplena kvartalo de Londono. La +strato estis malgranda, kaj tia, kian oni nomas trankvila, +sed ĝi faris prosperan komercon en la laboraj tagoj de +l’ semajno<a href="#_ftn2" name="_ftnref2">[2]</a>. +Ŝajne la loĝantoj ĉiuj bone prosperadis, kaj +ĉiuj vetesperis sukcesi ankoraŭ pli bone, kaj la +superfluon de siaj gajnoj elspezis je koketaĵoj; +tiamaniere, ke la frontoj de la butikoj sur tiu vojo staris +kun invita mieno, kiel vicoj da ridetantaj vendistinoj.</p> + +<p>Eĉ dimanĉe, kiam ĝi vualis siajn pli +brilaĉajn ĉarmojn kaj estis kompare ne trairata, +la strato ellumis, kontraste al sia malgaja +ĉirkaŭaĵo, kiel fajro en arbarego; kaj per +siaj freŝe kolorigitaj fenestraj kovriloj, siaj bone +poluritaj latunaĵoj, sia ĝenerala pureco kaj +gajeco de tono, tuj ekkaptis kaj plaĉis la okulon de la +preteriranto.</p> + +<p>Du pordojn for de unu angulo, maldekstraflanke en orienta +direkto, la frontlinio estis rompita de korta enirejo, kaj +ĝuste ĉe tiu punkto ia malbonaŭspica masivo +de konstruaĵoj eltrudis sian <a name="gablo"></a>gablon<a href="#_ftn3" name="_ftnref3">[3]</a> +super la straton. Ĝi estis duetaĝa, montris nenian +fenestron, nenion krom pordo ĉe la malsupra etaĝo +kaj blinda kvazaŭfrunto de makulita muro ĉe la +supra; kaj portis en ĉiu trajto la signojn de +daŭra kaj avaraĉa malzorgo. La pordo, kiu posedis +nek sonorilon nek frapilon, estis vezikita kaj makulita. +Vagistoj sin trenadis en la pordalkovon kaj ekbruligis +alumetojn sur la paneloj; infanoj butikludis sur la +ŝtupoj; la lerneja knabo provadis sian +poŝtranĉilon sur la muldaĵoj, kaj en la +daŭro de preskaŭ tuta generacio, aperis neniu por +forpeli tiujn okazajn vizitantojn aŭ por ripari iliajn +ruinigaĵojn.</p> + +<p>S-ro Enfield kaj la leĝisto iris sur la alia flanko +de la strato; sed kiam ili alvenis ĝuste kontraŭ +la enirejo, la unua levis montre sian bastonon.</p> + +<p>—Ĉu vi iam rimarkis tiun pordon? li demandis; kaj +kiam lia kunulo respondis jese, —ĝi estas kunigita en +mia memoro, li aldonis, kun tre stranga historio.</p> + +<p>—Ĉu efektive? diris S-ro Utterson kun malgranda +ŝanĝo de voĉo. Kaj kio estis tio?</p> + +<p>—Nu, estis tiele, respondis S-ro Enfield. —Mi estis +revenanta hejmen de iu mondfina loko ĉirkaŭ la +tria horo de nigra vintra mateno, kaj mia vojo kondukis min +tra parto de la urbo, kie oni povis vidi absolute nenion +krom stratlanternoj. Estis strato post strato, kaj ĉiuj +loĝantoj estis dormantaj—strato post strato, +ĉiuj iluminitaj kvazaŭ por procesio, kaj ĉiuj +tiel malplenaj kiel preĝejo—ĝis fine mi +eniĝis en tiun staton de mento, en kiu oni +aŭskultas kaj aŭskultadas kaj komencas arde +deziri, ke sin montru policano. Subite, mi vidis du +figurojn: unu estis malgranda viro, kiu iris orienten +laŭ bona marŝpaŝado, kaj la alia, knabino +eble ok aŭ dekjara, kuranta tiel rapide, kiel ŝi +povis sur transa strato. Nu, sinjoro, ili ambaŭ, ja +sufiĉe kompreneble, kunfrapiĝis unu kontraŭ +la alian ĉe la angulo, kaj tiam okazis la terurega +parto de la afero; ĉar la viro trankvile premegis +subpiede la korpon de l’ infanino kaj lasis ŝin +kriegantan sur la tero. Tio, aŭdata, estas nenio, sed +vidata, ĝi estis infera. Ne estis kiel homo; estis +kvazaŭ iu malbenita Juggernaut. «He! haltu!» mi +kriegis, kaj lin kuratinginte, ekkaptis mian sinjoron je l’ +nuko kaj rekondukis lin tien, kie staris jam tuta grupo +ĉirkaŭ la krieganta infanino. Li estis tute +trankvila kaj faris nenian kontraŭstaron, sed li +ĵetis sur min unu rigardon, tiel malbelan, ke ĝi +ŝvitigis min kiel kurado. La personoj alvenintaj estis +la propra familio de la knabino; kaj baldaŭ aperis la +kuracisto, por kiu oni estis ŝin sendinta. Nu, la +infanino ne estis multe vundita, sed pli ĝuste +timigita, laŭ la diro de lia ostosegista moŝto; +kaj jen, vi povus supozi, estus la fino de la afero. Sed +estis unu stranga cirkonstanco. Jam ĉe la unua vido, la +viraĉo inspiris en mi naŭzon. Ankaŭ la +familio de la knabino ŝajnis senti same, kio estis ja +nur nature. Sed kio frapis min, estis la kazo de la +kuracisto. Li estis laŭ la ordinara tipo de apotekisto, +de neniu speciala aĝo aŭ koloro, kun forta +Edinburga parolmaniero, kaj ne pli emociema, ol sakfajfilo. +Nu, sinjoro, al li estis, kiel al ni ĉiuj: ĉiufoje +kiam li rigardis mian kaptiton, mi vidis, ke tiu ostosegisto +naŭziĝas kaj blankiĝas pro deziro lin +mortigi. Mi sciis, kio estas en lia mento same kiel li sciis +kio estas en la mia, kaj, ĉar mortigo estis neebla, ni +faris tion, kion ni juĝis krom tio plej bona. Ni diris +al la viro, ke ni povas fari, kaj ja faros, tian skandalon +el la okazintaĵo, ke lia nomo malbonodoros de unu fino +de Londono ĝis la alia. Ke, se li havas amikojn aŭ +kian ajn reputacion, ni bone zorgos, ke li ilin perdu. Kaj +la tutan tempon, dum ni lin tiele regalis per niaj brulaj +vortoj, ni fortenadis de li la virinojn kiel eble plej bone, +ĉar ili estis sovaĝaj kiel harpioj. Neniam mi +vidis rondon da tiel malamegaj vizaĝoj; kaj jen la viro +en la mezo, kun ia nigra ridaĉa trankvileco—timigita +tamen ankaŭ, mi povis rimarki—sed elportanta la +aferon, sinjoro, efektive kiel Satano.</p> + +<p>—Se vi elektas fari profiton el tiu ĉi +okazintaĵo, li diris, mi kompreneble ne povas malhelpi. +Ĉiu sinjoro deziras eviti skandalon, li diris. Nomu +vian sumon. —</p> + +<p>Nu, ni suprentordis lin ĝis 100 funtoj por la +familio de la knabino; li videble volis kontraŭstari; +sed ĉe ni ĉiuj estis io, kio minacis al li nenion +bonan, kaj fine li kapitulacis. Restis ricevi la monon; kaj +kien, vi pensas, li kondukis nin, se ne al tiu loko kun la +pordo? Li eltiris ŝlosilon el la poŝo, eniris kaj +tuj revenis kun dek funtoj en oro kaj ĉeko je Coutts<a href="#_ftn4" name="_ftnref4">[4]</a> +por la cetero, pagota al la portanto, kaj subskribita per +nomo, kiun mi ne povas citi, kvankam ĉi tio estas unu +el la punktoj de mia rakonto, sed ĝi estis nomo +almenaŭ tre bone konata kaj ofte presita. La sumo estis +granda; sed la subskribo estis bona por pli ol tiom, se nur +ĝi ne estis falsaĵo. Mi permesis al mi la +liberecon, rimarkigi al mia sinjoro, ke la tuta afero +ŝajnas apokrifa; kaj ke en la reala vivo oni ne eniras +tra pordo de kelo je la kvara matene por eliri kun la +ĉeko de alia homo por preskaŭ cent funtoj. Sed li +estis tute trankvila kaj mokrida.</p> + +<p>—Trankviligu vin, li diris, mi restos kun vi ĝis +la bankoj malfermiĝos, kaj tiam mi mem monerigos la +ĉekon.</p> + +<p>Tial ni ĉiuj ekiris, la kuracisto, la patro de la +infanino, nia amiko, kaj mi mem, kaj ni pasigis la +restaĵon de la nokto en mia ĉambraro; kaj, la +sekvintan matenon, post kiam ni manĝis, ni iris kune al +la banko. Mi mem prezentis la ĉekon kaj diris, ke mi +havas ĉiun kaŭzon por kredi, ke ĝi estas +falsaĵo. Sed tute ne. La ĉeko estis vera.</p> + +<p>—Tut-tut!<a href="#_ftn5" name="_ftnref5">[5]</a> diris +S-ro Utterson.</p> + +<p>—Mi vidas, ke vi sentas kiel mi, diris S-ro Enfield. +Jes, estas malbona afero. Ĉar mia homo estis tia, kun +kia neniu povus havi rilaton, homo vere malbeninda; kaj la +persono, kiu skribis la ĉekon, estas la vera esenco de +la konveneco, fama ankaŭ, kaj (kio pli malbonigas la +aferon) el tiuj, kiuj faras kion oni nomas «la bono». +Silentigmono, mi supozas; honestulo paganta karege iajn +malsaĝaĵojn de sia juneco. La Domo de la +Silentigmono, tiel mi nomas, sekve, tiun konstruaĵon +kun la pordo. Kvankam eĉ tio ja ne sufiĉas por +klarigi ĉion—li aldonis; kaj ĉe tiuj vortoj, li +enreviĝis.</p> + +<p>El tio li estis revokita de iom subita demando de S-ro +Utterson:</p> + +<p>—Kaj vi ne scias, ĉu la tratinto de la ĉeko +loĝas tie?</p> + +<p>—Verŝajna loko, ĉu ne? respondis S-ro +Enfield. Sed okazas, ke mi rimarkis lian adreson; li +loĝas ĉe iu placo.</p> + +<p>—Kaj vi neniam demandis pri … la loko kun la pordo? +diris S-ro Utterson.</p> + +<p>—Ne, sinjoro, mi estas diskretema, estis la respondo. +Mi havas tre decidan opinion pri la farado de demandoj; +ĝi tro inklinas al la stilo de la Lasta Juĝo. Vi +ekirigas demandon, kaj tio estas kvazaŭ ekirigi +ŝtonon. Vi sidadas kviete sur la supro de monteto; kaj +malsupreniras la ŝtono, ekirigante aliajn ŝtonojn, +kaj baldaŭ iu afabla maljunulo (la lasta pri kiu vi +povus pensi en tiu rilato) estas frapita je la kapo en sia +propra posta ĝardeno, kaj la familio devas +ŝanĝi sian nomon. Ne, sinjoro, mi faris al mi +regulon, ke, ju pli afero ŝajnas stranga, des malpli mi +demandojn faras.</p> + +<p>—Kaj, vere, tre bona regulo ĝi estas, diris la +leĝisto.</p> + +<p>—Sed mi esploris la lokon mi mem, daŭrigis S-ro +Enfield. Ĝi apenaŭ ŝajnas domo. Ne +troviĝas alia pordo, kaj neniu en- aŭ eliras per +tiu, krom, unufoje dum longa tempo, la sinjoro de mia +aventuro. Estas, en la supra etaĝo, tri fenestroj, kiuj +rigardas sur la korton; neniu malsupre; la fenestroj estas +ĉiam fermitaj, sed puraj. Kaj, plie, estas kamentubo, +kiu ĝenerale elĵetas fumon; tial iu sendube +loĝas tie. Kaj tamen tio ne estas certa; ĉar la +konstruaĵoj tiel sin interpremas ĉirkaŭ la +korto, ke malfacile estas diri, kie unu finiĝas kaj +alia komenciĝas.</p> + +<p>La paro denove antaŭenmarŝis silente dum iom da +tempo, kaj poste:</p> + +<p>—Enfield! diris Utterson, estas bona, via regulo.</p> + +<p>—Jes, tiel mi kredas, respondis Enfield.</p> + +<p>—Sed malgraŭ ĉio, daŭrigis la +leĝisto, estas unu punkto pri kiu mi deziras demandi; +mi deziras peti la nomon de tiu homo, kiu piedpremis la +infaninon.</p> + +<p>—Nu, diris S-ro Enfield, mi ne povas vidi, ke tio iel +malutilus. Estis homo nomita Hyde<a href="#_ftn6" name="_ftnref6">[6]</a>.</p> + +<p>—Hm, diris S-ro Utterson, kia homo, kiel li aspektas?</p> + +<p>—Ne estas facile lin priskribi. Estas io malagrabla +ĉe lia aspekto; io malplaĉa, io absolute +abomeninda. Mi neniam vidis homon, kiu tiom al mi +malplaĉis, kaj tamen mi apenaŭ scias kial. Li ja +nepre estas iel kriplita; li forte sentigas ian kriplecon, +kvankam mi ne povus precizigi ĝian lokon. Lia aspekto +estas iel eksterordinara kaj mi tamen ĉe li ne povas +citi nome ion kontraŭnorman. Ne, sinjoro, ne al mi +prosperas, mi ne povas lin priskribi. Kaj tio ne estas pro +manko de memoro; ĉar mi certigas, ke mi lin povas +revidi en ĉi tiu momento.</p> + +<p>S-ro Utterson denove iom marŝadis silente, kaj +evidente sub la pezo de ia pripensado.</p> + +<p>—Vi estas certa, ke li uzis ŝlosilon? li demandis +fine.</p> + +<p>—Mia kara sinjoro … , komencis Enfield, surprizita el +si.</p> + +<p>—Jes, mi scias, diris Utterson, mi scias, ke ĉi +tio devas ŝajni stranga. La fakto estas, ke se mi ne +petas al vi la nomon de la alia persono, tio estas ĉar +mi jam ĝin konas. Vi vidas, Richard, ke via rakonto +trafis. Se ĝi estis malĝusta pri iu punkto, pli +bone estus, ke vi ĝin korektu.</p> + +<p>—Ŝajnas al mi, ke via devo estis min averti, +respondis la alia, iom <a name="morose"></a>morose<a href="#_ftn7" name="_ftnref7">[7]</a>. +Sed mi estis pedante «ĝusta», kiel vi ĝin nomas. +La kanajlo havis ja ŝlosilon, kaj, plie, li +ankoraŭ ĝin havas. Mi lin vidis uzi ĝin +antaŭ malpli ol unu semajno.</p> + +<p>S-ro Utterson ekĝemis profunde, sed ne diris vorton; +kaj la junulo parolis denove:</p> + +<p>—Jen alia leciono, kiu admonas diri nenion. Mi hontas +pri mia longa lango. Ni interkonsentu, neniam ree aludi +ĉi tiun aferon.</p> + +<p>—Tutkore, diris la leĝisto. Mi donas pri tio la +manon, Richard.</p> + + +<h2><a name="sercxado">La serĉado por Sinjoro Hyde</a></h2> + +<p>Tiun saman vesperon S-ro Utterson revenis hejmen al sia +fraŭla domo en malgaja humoro kaj sidiĝis +vespermanĝi sen apetito. Estis dimanĉe lia kutimo, +post la finiĝo de tiu manĝo sidadi apud la fajro, +kun volumo de ia neinteresa religiaĵo sur sia pupitro, +ĝis la horloĝo de la apuda preĝejo sonorigis +la dekduan horon, kiam li sobre kaj dankeme iris +kuŝiĝi. Tiun nokton, tamen, tuj kiam oni forportis +la tablotukon, li prenis kandelon kaj eniris en sian +aferĉambron. Tie li malfermis sian fortan kofron, +elprenis el ĝia plej privata parto dokumenton +surskribitan «Testamento de Doktoro Jekyll»<a href="#_ftn8" name="_ftnref8">[8]</a>, +kaj sidiĝis kun nuba frunto por esplori ĝian +enhavon. La testamento estis holografa; ĉar S-ro +Utterson, kvankam li gardis ĝin nun kiam ĝi estas +farita, antaŭe rifuzis doni eĉ la plej malgrandan +helpon pri ĝia farado; ĝi kondiĉis ne nur ke, +en okazo de la morto de Henry Jekyll M.D., D.C.L., LL.D., +F.R.S., k.t.p. lia tuta havo transpasu en la manojn de lia +«amiko kaj bonfarinto, Edward Hyde»; sed ke, en okazo de +la «malapero aŭ neklarigita forestado de Doktoro +Jekyll dum kiu ajn periodo pli ol tri monatoj», la dirita +Edward Hyde anstataŭu la diritan Doktoron Jekyll sen +plua prokrasto kaj estu libera je ĉia ŝarĝo +aŭ devo, krom la alpago de kelkaj malgrandaj sumoj al +la anoj de la doktora domo. De longe ĉi tiu dokumento +estis la ĉefa abomenaĵo de la leĝisto. +Ĝi lin ofendis, ne nur kiel leĝiston, por kiu la +fantazieco estis nemodesta, sed ankaŭ kiel amanton de +la prudentaj kaj ordinaraj flankoj de la vivo. Kaj ĝis +tiam, estis lia nescio pri S-ro Hyde, kio ŝveligis lian +indignon; nun, per subita okazintaĵo, estis lia scio. +Sufiĉe malbone jam, ke la nomo estis nur nomo, pri kiu +li ne povas ion pluan sciiĝi. Estis ankoraŭ pli +malbone, kiam ĝi ekvestiĝis de abomenindaj ecoj; +kaj el la ŝanĝiĝemaj sensubstancaj nebuloj, +kiuj tiel trompadis lian okulon, eksaltis la subita, +difinita bildiĝo de demono.</p> + +<p>—Mi pensis ĝin frenezo, li diris, remetante en la +kofron la ofendantan paperon, kaj jam mi komencas timi, ke +ĝi estas malhonoro.</p> + +<p>Ĉe tio li estingis la kandelon, surmetis palton, kaj +ekiris sur la vojo al Cavendish Square<a href="#_ftn9" name="_ftnref9">[9]</a>, +tiu citadelo de la medicino, kie lia amiko, la fama Doktoro +Lanyon<a href="#_ftn10" name="_ftnref10">[10]</a>, havis +sian domon kaj akceptis sian amase venantan klientaron.</p> + +<p>—Se <i>iu</i> scias, tiu estas Lanyon, li pensis.</p> + +<p>La seriozmiena ĉefservisto konis kaj bonvenigis lin; +li ne estis devigita prokrasti sian eniron, sed kondukita +tuj de la pordo al la manĝoĉambro, kie sidis D-ro +Lanyon sola kun sia vino. Tiu estis bonkora, sana, eleganta, +ruĝvizaĝa sinjoro, kun amaso da haroj +antaŭtempe blankaj, kaj perforta decida maniero. +Vidante S-ron Utterson, li eksaltis de sia seĝo, kaj +bonvenigis lin per ambaŭ manoj. La bonvoleco, laŭ +lia speciala maniero, estis iome teatra; sed ĝi estis +bazita sur reala sento. Ĉar tiuj du estis malnovaj +kunuloj en la lernejo kaj la universitato, ambaŭ +plenege respektis sin mem kaj la alian, kaj, kio ne +ĉiam sekvas, ili estis homoj, kiuj plenege ĝuis +reciproke sian kunestadon. Post iom da vagada interparolado, +la leĝisto alproksimiĝis al la temo, kiu tiel +malagrable priokupadis liajn pensojn.</p> + +<p>—Mi supozas, Lanyon, li diris, ke vi kaj mi estas la du +plej malnovaj amikoj, kiujn havas Harry<a href="#_ftn11" name="_ftnref11">[11]</a> +Jekyll?</p> + +<p>—Mi dezirus, ke la amikoj estu pli junule freŝaj, +diris ride D-ro Lanyon. Nu, mi supozas, ke ni ja estas. Kaj +kio el tio? Mi lin vidas nun malofte.</p> + +<p>—Vere! diris Utterson. Mi kredis, ke vin ligas ia +komuna intereso.</p> + +<p>—Ĝi lig<i>is</i>, estis la respondo, sed pasis jam +pli ol dek jaroj, de kiam Harry Jekyll fariĝis tro +fantaziema por mi. Li komencis deflankiĝi, +deflankiĝi de la vojo de l’ prudento; kaj kvankam, +kompreneble, mi ankoraŭ interesiĝas pri li pro la +malnovaj tagoj, mi lin vidis, kaj vid<i>as</i>, tre malofte +… Tia nescienca sensencaĵo, aldonis la doktoro, +subite purpuriĝante, disigus ja Damon kaj Pitias.</p> + +<p>Tiu ĉi malgranda elmontro de kolero iom trankviligis +S-ron Utterson.</p> + +<p>—Ili nur malpacis pro iu punkto scienca, li pensis, +kaj, estante homo tute sen sciencaj pasioj, li eĉ +aldonis:</p> + +<p>—Estas pro nenio pli malbona ol tio!</p> + +<p>Li lasis al sia amiko kelkajn momentojn por +resereniĝi, kaj poste alproksimiĝis al la demando, +kiu estis la motivo de lia vizito.</p> + +<p>—Ĉu vi iam renkontis protektaton lian nomitan +Hyde? li demandis.</p> + +<p>—Hyde? ripetis Lanyon. Ne! Neniam aŭdis pri li. +Post mia tempo.</p> + +<p>Jen la sumo de la sciiĝoj, kiun la leĝisto +reportis kun si al ia granda malluma lito, sur kiu li en +malkvieta moviĝado kuŝis tra la fruaj horoj +ĝis la alveno de l’ mateno. Estis nokto malmulte +ripoziga por lia penanta mento, penanta en la mallumo kaj +sieĝata de demandoj.</p> + +<p>—Sonis la sesa per la sonoriloj de la preĝejo, kiu +staris tiel oportune apud la domo de S-ro Utterson, kaj +ankoraŭ li luktis kun la problemo. Ĝis nun tiu +problemo estis tuŝinta lin nur sur lia flanko +intelekta, sed nun ankaŭ lia imago estis okupata +aŭ, por diri pliĝuste, sklavigita; kaj, dum li tie +kuŝadis kaj ĵetiĝadis en la mallumegeco de la +nokto kaj de sia kurtendrapirita ĉambro, la rakonto de +S-ro Enfield preterpasis antaŭ lia mento kvazaŭ +sur rulaĵo de lumigitaj bildoj. Jen li vidas la longajn +vicojn de lanternoj de nokta urbo; poste, figuron de homo +rapide marŝanta; jen infaninon kurantan de la kuracista +domo, jen tiuj du kunfrapiĝas kaj tiu homa Juggernaut +piede subpremas la infaninon kaj antaŭenpaŝas, +neniel atentante pri ŝiaj krioj. Aŭ jen li vidas +ĉambron en riĉa domo, kie kuŝas lia amiko +dormanta, sonĝante, kaj ridetante pro siaj sonĝoj; +kaj jen la pordo malfermiĝas, la kurtenoj apartigas, la +dormanto revekiĝas, kaj jen! staras apud li figuro, al +kiu estas donita potenco, kaj eĉ je tiu senviva horo, +li devas leviĝi kaj fari laŭ ĝia ordono …</p> + +<p>La figuro en tiuj du fazoj obsedis la leĝiston dum +la tuta nokto; kaj se, je iu momento, li ekdormis, estis nur +por vidi ĝin gliti pli kaŝe tra dormantaj domoj +aŭ ŝoviĝi pli rapide, eĉ ĝis +kapturniĝo, tra pli larĝaj labirintoj de lanterne +lumata urbo, kaj, ĉe ĉiu angulo, surmarŝi sur +infaninon kaj ŝin lasi kriegantan. Kaj tamen la figuro +ne havis ian vizaĝon, per kiu li povus ĝin rekoni; +eĉ dum liaj sonĝoj, ĝi havis aŭ nenian +vizaĝon, aŭ unu, kiu trompis lin kaj +dissolviĝis antaŭ liaj okuloj; kaj tiel +naskiĝis en la spirito de la leĝisto kaj +pligrandiĝis strange forta, preskaŭ supermezura +scivolo rigardi la trajtojn de la vera S-ro Hyde. Se li +povus nur unufoje rigardi lin, li opiniis, la mistero +klarigus kaj eble forruliĝus, kiel estas la kutimo +ĉe misteraĵoj, kiam oni elesploras ilin. Li eble +povus ekvidi kaŭzon por la stranga prefero aŭ +sklaveco (nomu ĝin, kiel al vi plaĉas) de sia +amiko, kaj eĉ por la frapante strangaj kondiĉoj de +la testamento. Kaj almenaŭ ĝi estus vizaĝo +vidinda; la vizaĝo de homo tute senkompata; +vizaĝo, kiu devis nur sin ekmontri por naski, en la +mento de la neimpresiĝema Enfield, senton de +daŭronta malamego.</p> + +<p>De tiu tempo S-ro Utterson komencis konstante vizitadi la +pordon en la flankstrato de l’ butikoj. Matene, antaŭ +la horo de la oficeja laboro, tagmeze, kiam la negocoj estis +multaj kaj la tempo malmulta, nokte, sub la vizaĝo de +la nebula luno—ja en ĉiu horo la leĝisto estis +trovebla ĉe sia elektita posteno.</p> + +<p>—Se <i>li</i> estas sinjoro <i>Hyde</i>, li pensis, mi +estos sinjoro <i>Seek</i><a href="#_ftn12" name="_ftnref12">[12]</a>.</p> + +<p>Kaj fine lia pacienco estis rekompencita. Estis bela, +seka nokto; frosto en la aero; la stratoj tiel puraj, kiel +la planko de balĉambro; la lanternoj, skuataj de neniu +vento, desegnis regulajn formojn el lumo kaj ombro. Je la +deka, kiam la butikoj fermiĝis, la flankstrato estis +jam tre senhoma, kaj malgraŭ la mallaŭta +muĝado de Londono ĉie ĉirkaŭe, tre +silenta. Sinjoro Utterson jam staris dum kelkaj minutoj +ĉe sia posteno, kiam li eksciiĝis pri stranga +malpeza piedpaŝo alproksimiĝanta. En la daŭro +de siaj ĉiunoktaj patroloj, li jam de longe +kutimiĝis al la kurioza efekto, kun kiu la piedsonado +de sola persono, dum tiu estas ankoraŭ malproksimega, +subite elsaltegas klare distingebla el la vasta zumado kaj +bruado de la urbo. Tamen lia atento estis neniam antaŭe +tiel subite kaj decidige aldevigita; kaj estis kun forta +superstiĉa antaŭsento de sukceso, ke li retiris +sin en la enirejon de la korto. La paŝoj rapide +alproksimiĝis, kaj subite plilaŭtiĝis kiam +ili ĉirkaŭpasis la angulon de la strato. La +leĝisto, rigardante el la enirejo, povis baldaŭ +vidi, kun kia homo li devas trakti. Tiu ĉi estis +malgranda kaj tre simple vestita; kaj lia mieno, eĉ je +tiu malproksimeco, iel naskis en la observanto fortan +antipation. Sed li iris rekte al la pordo, transpasante +oblikve la straton por ne perdi tempon, kaj, dum li venis, +li eltiris ŝlosilon el la poŝo, kvazaŭ iu, +kiu alproksimiĝas al la hejmo.</p> + +<p>S-ro Utterson elpaŝis kaj tuŝis lin je la +ŝultro dum li preterpasis.</p> + +<p>—S-ro Hyde, mi kredas.</p> + +<p>S-ro Hyde kuntiriĝis malantaŭen kun sibla +enspiro. Sed lia timo estis nur momenta; kaj, kvankam li ne +rigardis la leĝiston rekte en la vizaĝon, li +respondis sufiĉe trankvile:</p> + +<p>—Tiu estas mia nomo. Kion vi deziras?</p> + +<p>—Mi vidas, ke vi estas enironta, diris la leĝisto. +Mi estas malnova amiko de Doktoro Jekyll—Sinjoro Utterson +de Gaunt Strato—vi sendube aŭdis mian nomon; kaj +renkontante vin tiel oportune, mi kredis, ke vi povos enlasi +min.</p> + +<p>—Vi ne trovos Doktoron Jekyll; li estas for, respondis +S-ro Hyde, enblovante en la truon de la ŝlosilo. Kaj +tiam subite, sed ne levante la rigardon:</p> + +<p>—Kiel vi konis min? li demandis.</p> + +<p>—Viaflanke, diris S-ro Utterson, ĉu vi faros al mi +komplezon?</p> + +<p>—Kun plezuro, respondis la alia, kio ĝi estu?</p> + +<p>—Ĉu vi permesos, ke mi vidu vian vizaĝon? +demandis la leĝisto.</p> + +<p>S-ro Hyde ŝajnis heziti; fine kvazaŭ post ia +subita pripenso, frontis al li kun mieno de defio, kaj la +paro sufiĉe fikse rigardadis sin reciproke dum kelkaj +momentoj.</p> + +<p>—Nun mi povos rekoni vin, diris S-ro Utterson. Eble +estos utile.</p> + +<p>—Jes, respondis S-ro Hyde, estas ja bone ke ni +renkontiĝis; kaj konvenas, ke vi havu mian adreson. Kaj +li donis numeron en strato de Soho<a href="#_ftn13" name="_ftnref13">[13]</a>.</p> + +<p>—Bona Dio! pensis S-ro Utterson, ĉu li ankaŭ +pensis pri la testamento?</p> + +<p>Sed li retenadis siajn sentojn kaj nur gruntis dankon pro +la dono de l’ adreso.</p> + +<p>—Kaj nun, diris la alia, kiel vi rekonis min?</p> + +<p>—Laŭ priparolo, estis la respondo.</p> + +<p>—Kies priparolo?</p> + +<p>—Ni havas komunajn amikojn, diris S-ro Utterson.</p> + +<p>—Komunajn amikojn! eĥis S-ro Hyde iom raŭke. +Kiuj ili estas?</p> + +<p>—Jekyll ekzemple, diris la leĝisto.</p> + +<p>—Li neniam diris al vi, kriis S-ro Hyde, kun +ekruĝiĝo de kolero. Mi ne kredis, ke vi mensogos.</p> + +<p>—Nu, diris S-ro Utterson, tia parolo ne estas deca.</p> + +<p>La alia rikanis laŭte en sovaĝan ridon; kaj jen +la sekvintan momenton, kun eksterordinara rapideco, li +malŝlosis la pordon kaj malaperis en la domon. La +leĝisto staris dum kelka tempo post kiam S-ro Hyde +forlasis lin, la bildo de l’ maltrankvileco. Tiam li +malrapide supreniris la straton, haltetante post ĉiuj +du-tri paŝoj, kaj metante la manon al la frunto, kiel +homo en ia menta <a name="perpleksi_1"></a>perpleksiteco<a href="#_ftn14" name="_ftnref14">[14]</a>. +La problemo, kiun li promenante tiele pripensis, estis el +speco, kiu malofte solviĝas. S-ro Hyde estis pala, kaj +havis pigmean eksteraĵon; li donis la impreson de +malbelformiteco sen ia nomebla malbeleco de formo, li havis +mallogan rideton, kaj li estis kondutinta kontraŭ la +leĝisto kun ia mortigula miksaĵo de timemeco kaj +trokuraĝo, kaj li parolis per raŭketa +mallaŭtaĉa kaj iom rompita voĉo—ĉiuj +ĉi punktoj estis kontraŭ li; sed ĉio ĉi +tio kune ne sufiĉis por klarigi la ĝis tiam +nekonitan naŭzon, abomenon kaj timon, kun kiu S-ro +Utterson rigardis lin:</p> + +<p>—<i>Devas</i> esti io plu, diris en si la <a name="perpleksi_2"></a>perpleksita<a href="#_ftn15" name="_ftnref15">[15]</a> +sinjoro. <i>Estas</i> ja io plu, se mi povus por ĝi +eltrovi nomon. Dio min benu! la viro ŝajnas apenaŭ +homa. Io troglodita, ni diru? aŭ ĉu estas tie nur +la radiado de malpurega animo, kiu tiel traspiras kaj +transfiguras sian argilan loĝejon? La lasta, mi pensas; +ĉar, ho mia malfeliĉa maljuna Harry Jekyll! se mi +iam legis sur vizaĝo la subskribon de Satano, estas sur +tiu de via nova amiko.</p> + +<p>Ĉirkaŭ la angulo de la flankstrato estis placo +kun antikvaj, belaspektaj domoj, jam plejparte +kadukiĝintaj el ilia antaŭa gloro, kaj luigitaj po +etaĝoj kaj ĉambraroj al homoj el ĉiuj specoj +kaj cirkonstancoj: mapgravuristoj, arĥitektoj, +fi-reputaciaj leĝistoj, kaj la agentoj de kaŝataj +entreprenoj. Unu konstruaĵo, tamen, la dua for de la +angulo, estis ankoraŭ tute okupata; kaj, antaŭ +ĝia pordo, kiu portis grandan ŝajnon de +riĉeco kaj komforto, kvankam ĝi estis nun +envolvita en mallumo, krom ĉe la fenestreto super +ĝi, S-ro Utterson haltis kaj frapis. Bone vestita, +maljuneta servisto malfermis la pordon.</p> + +<p>—Ĉu D-ro Jekyll estas hejme, Poole?<a href="#_ftn16" name="_ftnref16">[16]</a> +demandis la leĝisto.</p> + +<p>—Mi certigos, S-ro Utterson, diris Poole, dume +enlasante la vizitanton en grandan komfortan vestiblon kun +malalta plafono, pavimitan per kahelegoj, hejtatan (laŭ +la maniero de kampara domego) per hela malfermita fajro kaj +meblitan per multekostaj mebloj el kverko.</p> + +<p>—Ĉu vi volas atendi tie ĉi apud la fajro, +sinjoro? aŭ ĉu mi eklumigu por vi en la +manĝoĉambro?</p> + +<p>—Ĉi tie, mi dankas, diris la leĝisto; kaj li +alproksimiĝis kaj apogis sin sur la alta fajrgardilo. +Tiu ĉi vestiblo, en kiu li nun restis sola, estis +favorita fantazio de lia amiko la doktoro; kaj Utterson mem +kutimis paroli pri ĝi kiel la plej agrabla ĉambro +en Londono. Sed hodiaŭ nokte estis tremaĉo en lia +sango; la vizaĝo de Hyde kuŝis peze sur lia +memoro; li sentis—kio ĉe li estis malofta—naŭzon +kaj malŝaton pri la vivo; kaj en la malgajeco de sia +humoro, li kvazaŭ legis minacon en la flagrado de la +fajrlumo sur la poluritaj mebloj kaj en la maltrankvila +eksaltado de la ombraĵo sur la plafono. Li hontis pro +la trankviliĝo, kiun li sentis, kiam Poole baldaŭ +revenis por anonci, ke D-ro Jekyll estis elirinta.</p> + +<p>—Mi vidis S-ron Hyde eniri per la pordo de la iama +dissekcia ĉambro, Poole, li diris, ĉu tio estas +tute bona, kiam D-ro Jekyll estas for de l’ hejmo?</p> + +<p>—Tute bona, S-ro Utterson, respondis la servisto, S-ro +Hyde havas ŝlosilon.</p> + +<p>—Via mastro ŝajnas multe konfidi al tiu junulo, +Poole, daŭrigis la leĝisto reve.</p> + +<p>—Jes, sinjoro, tion li ja faras, diris Poole, ni +ĉiuj ricevis ordonojn, lin obei.</p> + +<p>—Mi ne pensas, ke mi iam renkontis lin ĉi tie, +diris Utterson.</p> + +<p>—Ho, ne, efektive, sinjoro. Li neniam estas tablogasto +tie ĉi. Mi ja vidas lin tre malofte ĉi-tiuflanke +de la domo; li plej ofte venas kaj iras per la laboratorio.</p> + +<p>—Nu, bonan nokton, Poole.</p> + +<p>—Bonan nokton, S-ro Utterson.</p> + +<p>Kaj la leĝisto ekiris al sia hejmo kun tre malgaja +koro.</p> + +<p>—Malfeliĉa Harry Jekyll, li pensis, miaj pensoj +min trompas se li ne perdiĝas en profundajn akvojn! Li +estis tre malbonkonduta, kiam li estis juna, antaŭ tre +longe, ja vere, sed en la leĝaro de Dio statuto de +limigo ne ekzistas. Ha! devas esti tio; la fantomo de iu +malnova peko; la kancero de iu kaŝita malhonoro; la +puno venanta, <i>pede claudo</i>, jarojn post kiam la memoro +forgesis kaj la memamo pardonis la kulpon.</p> + +<p>Kaj la leĝisto, timigita de la penso, zorgmeditis +dum iom da tempo pri sia propra estinta vivo, serĉante +en ĉiuj anguloj de sia memoro, timante ke, hazarde, ia +malnova pekaĵo el tie eksaltu al la lumo. Lia estinta +vivo estis sufiĉe senkulpa; malmultaj homoj povus legi +la arĥivojn de sia vivo kun malpli da antaŭtimo. +Li, tamen, estis humiligita ĝis la polvo pro la multaj +malbonaĵoj, kiujn li iam faris, kaj relevita en sobran +kaj timoplenan dankemecon pro tiuj multaj, kiujn li estis +tiel preskaŭe farinta sed tamen evitinta. Kaj poste, +revenante al sia antaŭa temo, li eklumigis radion de +espero.</p> + +<p>—Tiu ĉi S-ro Hyde, se oni lin esploradus, li +pensis, devas ja havi siajn proprajn sekretojn; nigrajn +sekretojn, laŭ sia mieno; sekretojn kompare al kiuj la +plej malbonaj de malfeliĉa Jekyll estus kvazaŭ +sunlumo. La afero ne povas daŭri tia, kia ĝi +estas. Mi malvarmiĝas, kiam mi pensas pri tiu ĉi +estaĵo rampanta kiel ŝtelisto al la lito de Harry! +Malfeliĉa Harry, kia vekiĝo! Kaj la danĝero! +Ĉar se tiu ĉi Hyde suspektas la ekziston de la +testamento, li povos malpacienciĝi pro deziro heredi. +Ha, mi devos meti la ŝultron al la tasko,—se nur +Jekyll tion al mi permesos, li aldonis. Ĉar denove li +vidis antaŭ la okulo interna, klarajn kiel +diafanaĵo, la strangajn kondiĉojn de la +testamento.</p> + + +<h2><a name="sengxena">Doktoro Jekyll estis tute +senĝena</a></h2> + +<p>Post du semajnoj, laŭ bonega bonŝanco, la +doktoro invitis al unu el siaj agrablaj vespermanĝoj +kvin aŭ ses malnovajn intimulojn, ĉiuj +inteligentaj estimindaj homoj, kaj ĉiuj kompetentuloj +pri la bona vino; kaj S-ro Utterson tiel manovris, ke li +restis post la foriro de la aliaj. Tio ne estis nova +aranĝo, sed jam okazis dekojn da fojoj. Kie Utterson +estis iel ŝatata, tie li estis tre multe ŝatata. +Dommastroj amis reteni la sekan leĝiston, kiam la +gajeguloj kaj la babilemuloj havis jam la piedon sur la +sojlo por foriri; ili amis sidi dum iom da tempo kun lia +netrudema kunesto, sin ekzercante por la soluleco, +sobrigante siajn mentojn en lia riĉa silento, post la +elspezado kaj streĉigado de l’ festeco. Al tiu +ĉi regulo, D-ro Jekyll ne estis escepto; kaj dum li nun +sidis ĉe la kontraŭa flanko de la fajro,—granda, +belforma, glatvizaĝa, kvindekjara viro, kun +eksteraĵo eble iom ruzeta, sed kun ĉia signo de +kapableco kaj bonkoreco,—oni povis ekvidi per liaj +rigardoj, ke li havas al S-ro Utterson sinceran kaj varman +korinklinon.</p> + +<p>—Mi deziris paroli kun vi, Jekyll, komencis tiu +ĉi. Vi konas tiun vian testamenton …</p> + +<p>Atenta observanto povus konstati, ke la temo estas +malagrabla; sed la doktoro elportis ĝin gaje.</p> + +<p>—Mia malfeliĉa Utterson, li diris, vi estas +kompatinda pro tia kliento. Mi neniam vidis homon tiel +afliktita, kiel vi estis pro mia testamento; escepte se +estus tiu ĉirkaŭligita pedanto Lanyon, pri tio, +kion li nomas miaj sciencaj herezoj. Ho, mi scias, ke li +estas bonegulo,—vi ne bezonas fari nuban vizaĝon,—efektiva +bonegulo, mi ĉiam intencas vidi lin pli ofte; sed li +tamen, malgraŭ ĉio, ĉirkaŭligita pedanto +ja estas; ignoranta, aroganta pedanto. Mi neniam pri iu +estis pli dolore trompita, ol pri Lanyon.</p> + +<p>—Vi scias, ke mi neniam aprobis ĝin, daŭrigis +Utterson, senkompate malatentante la novan temon.</p> + +<p>—Mian testamenton? Jes, certe, mi scias tion, diris la +doktoro iomete akre, tion vi jam diris al mi.</p> + +<p>—Nu, mi diras tion al vi denove, daŭrigis la +leĝisto; mi lastatempe eksciis ion rilate al la juna +Hyde.</p> + +<p>La granda bela vizaĝo de D-ro Jekyll paliĝis +ĝis la lipoj mem, kaj nigreco aperis ĉirkaŭ +liaj okuloj.</p> + +<p>—Mi ne volas aŭdi plu, li diris. Tiun temon, mi +pensis, ni konsentis ne plu aludi.</p> + +<p>—Tio, kion mi aŭdis, estis abomena, diris +Utterson.</p> + +<p>—Tio ne povas ŝanĝi la aferon. Vi ne +komprenas mian pozicion, respondis la doktoro, kun ia +nekonsekvenceco de maniero. Mi troviĝas en doloriga +situacio, Utterson. Mia pozicio estas tre stranga, ja tre +stranga. Estas unu el tiuj aferoj, kiujn la diskutado ne +povas ripari.</p> + +<p>—Jekyll, diris Utterson, vi min intime konas; mi estas +homo konfidinda. Faru pri ĉi tio plenan malkaŝan +konfeson, kaj mi neniel dubas, ke mi povos eltiri vin el via +embaraso.</p> + +<p>—Mia bona Utterson, diris la doktoro, estas treege bona +viaparte, kaj mi ne trovas vortojn, per kiuj vin danki. Mi +plene kredas vin; mi konfidus al vi plivole ol al ĉiu +alia vivanta, ja, plivole ol al mi mem, se mi povus fari la +elekton; sed vere ne estas tio, kion vi supozas, ne estas +tiel malbone; kaj ĝuste por trankviligi vian bonan +koron, mi diros al vi ĉi tion: Tuj kiam mi volos, mi +povos min liberigi de S-ro Hyde. Pri tio mi donas al vi mian +manon, kaj mi dankas vin ree kaj ree. Kaj mi aldonos nur unu +malgrandan vorton, Utterson, kiun,—mi estas certa pri tio,—vi +akceptos sen ofendiĝo: ke ĉi tio estas privata +afero, kaj mi vin petas, lasu ĝin dormadi.</p> + +<p>Utterson pripensadis dum kelkaj momentoj, rigardante en +la fajron.</p> + +<p>—Mi havas nenian dubon, ke vi estas tute prava, li +diris fine, stariĝante.</p> + +<p>—Nu, bone, sed ĉar ni tuŝis tiun ĉi +aferon, kaj por la lasta fojo, kiel mi esperas, +daŭrigis la doktoro, estas unu punkto, kiun mi dezirus +al vi komprenigi. Mi havas vere grandan intereson al la +malfeliĉa Hyde. Mi scias, ke vi vidis lin; li tion +diris al mi; kaj mi timas, ke li kondutis malĝentile. +Sed mi ja sincere havas grandan, grandegan intereson al tiu +junulo; kaj se mi estus forprenita, Utterson, mi deziras, ke +vi promesu al mi, toleri lin kaj havigi al li liajn rajtojn. +Vi tion farus, mi pensas, se vi scius ĉion; kaj estus +ŝarĝo forigita de mia animo, se vi promesus.</p> + +<p>—Mi ne povas ŝajnigi, ke mi iam amos lin, diris la +leĝisto.</p> + +<p>—Tion mi ne postulas, petegis Jekyll, metante sian +manon sur la brakon de la alia, mi postulas nur la justecon; +mi petas nur, ke vi helpu lin pro amo al mi, kiam mi ĉi +tie ne estos plu.</p> + +<p>Utterson ekĝemis malgraŭvole.</p> + +<p>—Nu, li diris, mi promesas.</p> + + +<h2><a name="mortigo">La afero pri la Carew</a><a href="#_ftn17" name="_ftnref17">[17]</a>-mortigo</h2> + +<p>Preskaŭ unu jaron poste, en la monato oktobro 18**, +Londono estis ektimigita de krimo de stranga kruelegeco, +kiun igis pli rimarkinda la alta rango de la viktimo. La +detaloj estis malmultaj kaj timigaj. Servistino, +loĝanta sola en domo ne malproksima de la rivero, estis +suprenirinta por kuŝiĝi ĉirkaŭ la +dekunua. Kvankam nebulo ruliĝadis super la urbo dum la +fruaj horoj, la unua parto de la nokto estis sennuba, kaj la +strateto, sur kiun rigardis la fenestro de la servistino, +estis brile lumigata de la plena luno. Ŝajnas, ke +ŝi estis romantikema, ĉar ŝi sidiĝis sur +sian keston, kiu staris ĝuste sub la fenestro, kaj +enprofundiĝis en revadon. Neniam,—ŝi kutimis +diri kun fluantaj larmoj, kiam ŝi rakontis la +okazintaĵon,—neniam ŝi estis sentinta sin pli en +paco kun ĉiuj homoj, aŭ pensinta pli bonvole pri +la mondo. Kaj dum ŝi tiel sidadis, ŝi ekvidis +maljunan, belan sinjoron kun blankaj haroj, +alproksimiĝantan sur la strateto; kaj +antaŭenirantan renkonte al li, alian tre malgrandan +sinjoron, kiun komence ŝi malpli atentis. Kiam ili +alvenis ĝis reciproka aŭdebleco—kio estis +ĝuste sub la okuloj de la servistino—la pli aĝa +viro klinsalutis kaj alparolis al la alia per tre bela +maniero de ĝentileco. Ne ŝajnis, ke la temo de lia +parolado estas grava; efektive, de lia montrado ŝajnis, +ke li nur demandas pri la vojo; sed la luno brilis sur lian +vizaĝon dum li parolis, kaj plaĉis al la knabino +ĝin observi, tiel senkulpan kaj malnovmodan bonkorecon +de maniero ĝi ŝajnis elspiri, tamen estis +ankaŭ ĉe ĝi io alta, kvazaŭ de ia +bonfondita memkontento. Baldaŭ ŝia rigardo vagis +al la alia, kaj ŝi estis surprizita rekoni en li unu +S-ron Hyde, kiu foje vizitis ŝian mastron, kaj al kiu +ŝi eksentis antipation. Li portis en la mano pezan +bastoneton, kiun li sencele manumis; sed li respondis nenian +vorton, kaj ŝajnis aŭskulti kun malfacile retenata +malpacienco. Kaj tiam subite li eksplodis en grandan +flamiĝon de kolero, frapante per la piedo, svingegante +sian bastonon, kaj kondutante,—kiel diris la servistino,—kvazaŭ +frenezulo. La maljunulo retiriĝis unu paŝon, kun +mieno de homo treege surprizita kaj iome ĉagrenita; kaj +ĉe tio, S-ro Hyde diskrevigis ĉiujn limojn kaj +bastonegis lin teren. Kaj jen tuj poste kun simia furiozo li +premegadis subpiede sian viktimon, kaj hajligis sur lin tian +ventegon da batoj, ke la ostoj aŭdeble frakasiĝis +kaj la korpo saltadis sur la vojo. Pro la teruro de tiu +vidaĵo kaj tiuj sonoj, la servistino svenis.</p> + +<p>Estis la dua horo, kiam ŝi rekonsciiĝis kaj +venigis la policon. La mortiginto jam antaŭ longe +foriris; sed tie kuŝis lia mortigito meze de la +strateto, nekredeble senformigita. La bastono per kiu la ago +estis farita, kvankam el iu malofta tre fortika kaj peza +ligno, rompiĝis ĉe la mezo per la egeco de tiu +sensenta krueleco, kaj unu splitigita duono estis +ruliĝinta en la defluilon, la alian sendube forportis +la mortiginto. Monujo kaj ora poŝhorloĝo estis +trovitaj sur la mortigito, sed nenia karto aŭ papero, +krom sigelita kaj afrankita koverto, kiun li kredeble portis +al la poŝto, kaj kiu surhavis la nomon kaj adreson de +S-ro Utterson. Tiun ĉi oni alportis la sekvintan +matenon al la leĝisto antaŭ ol li leviĝis; +kaj ĝin vidinte kaj sciiĝinte pri la +cirkonstancoj, li tuj elpuŝis solenan lipon.</p> + +<p>—Mi diros nenion, ĝis mi vidos la kadavron, li +diris, ĉi tio povas esti tre grava. Bonvolu atendi dum +mi vestiĝos.</p> + +<p>Kaj kun la sama serioza vizaĝo li rapide +matenmanĝis kaj veturadis al la policejo, kien oni +estis alportinta la kadavron. Tuj kiam li eniris en la +ĉambron, li faris jesan kapsignon.</p> + +<p>—Jes, li diris, mi rekonas lin. Mi bedaŭras diri, +ke tiu ĉi estas Sir Danvers Carew.</p> + +<p>—Mia Dio! sinjoro, ekkriis la policisto, ĉu estas +eble? Kaj tuj poste lia okulo ekbrilis pro profesia ambicio. +Tio ĉi faros grandan bruon, li diris, kaj eble vi povos +helpi nin kapti la krimulon. Kaj mallonge li rakontis tion, +kion la servistino estis vidinta, kaj almontris la rompitan +bastonon.</p> + +<p>S-ro Utterson jam tremis ĉe la nomo Hyde; sed kiam +oni metis antaŭ lin la bastonon, li ne povis dubi plu; +rompita kaj elbatita kvankam ĝi estis, li rekonis +ĝin kiel unu, kiun li mem donacis antaŭ multaj +jaroj al Harry Jekyll.</p> + +<p>—Ĉu tiu ĉi S-ro Hyde estas persono de malalta +kresko? li demandis.</p> + +<p>—Speciale malgranda kaj speciale fi-aspekta, tiel la +servistino lin nomas, diris la oficisto.</p> + +<p>S-ro Utterson pripensadis; poste, levante la kapon:</p> + +<p>—Se vi venos kun mi en mia veturilo, li diris, mi +kredas, ke mi povos konduki vin al lia domo.</p> + +<p>Estis jam preskaŭ la naŭa de la mateno, kaj +okazis la unua nebulo de la sezono. Granda +ĉokoladkolora vaporo malleviĝis de la ĉielo +kvazaŭ ĉerkokovrilo, sed la vento senĉese +atakegis kaj forpelis tiujn remparigitajn vaporojn; tiel, ke +dum la malrapida rampado de la fiakro el unu strato sur la +alian, S-ro Utterson povis vidi mirindan nombron da gradoj +kaj nuancoj de krepuska lumo; ĉar jen malhelis +kvazaŭ en la profundo de vespera ĉielo; jen la +ardado de riĉa flamstriita bruno, kiel la brilo de ia +stranga brulado, kaj jen, momente, la nebulo tute +distriĝis, kaj palega radio da taglumo traglitis inter +la turniĝantaj volvaĵoj de l’ vaporo. La +funebreca kvartalo Soho, vidata sub ĉi tiuj +ŝanĝiĝantaj ekrigardoj kun siaj kotaj vojoj +kaj malelegantaj preterirantoj, kaj siaj lanternoj, kiuj +estis aŭ ankoraŭ ne estingitaj aŭ +rebruligitaj por kontraŭbatali tiun ĉi +malĝojan reinvadon de la mallumo, ŝajnis, al la +okuloj de la leĝisto, simili kvartalon de urbo en ia +koŝmaro. Liaj pensoj, plie, estis tinkturitaj de la +plej malgajaj koloroj; kaj kiam li ekrigardis sian +veturkunulon, li sentis ian tuŝon de tiu teruro al la +leĝo kaj ĝiaj oficistoj, kiu foje povas ataki +eĉ la plej honestan. Kiam la veturilo haltis ĉe la +montrita adreso, la nebulo iome leviĝis, kaj li ekvidis +malhelan straton, ĝindrinkejon, francan +manĝejaĉon, multajn ĉifone vestitajn +infanojn, kunpremitajn en la domaj enirejoj, kaj multajn +virinojn, el diversaj nacioj, elirantajn kun ŝlosilo en +la mano por trinki matenan glason; kaj, la sekvintan +momenton, la nebulo, bruna kiel la umbro-tero, +remalsuprenvenis sur tiun lokon kaj fortranĉis lin de +la friponejo lin ĉirkaŭanta. Ĉi tie estis la +hejmo de la favorato de Henry Jekyll; de homo heredonta +kvaronon da miliono sterlinga.</p> + +<p>Arĝenthara maljunulino, kun vizaĝo kvazaŭ +el eburo, malfermis la pordon. Ŝi havis malbonan +vizaĝon, glatigitan per la hipokriteco; sed ŝia +maniero estis bonega.</p> + +<p>—Jes, ŝi diris, ja logas S-ro Hyde tie ĉi, +sed ne estas hejme, li estis en la domo lastan nokton tre +malfrue, sed reeliris post malpli ol unu horo; tio tute ne +estas stranga; liaj kutimoj estas tre neregulaj, kaj li ofte +forestas; ekzemple, ĝis hieraŭ ŝi ne vidis +lin jam de preskaŭ du monatoj.</p> + +<p>—Bone, ni do deziras vidi liajn ĉambrojn, diris la +leĝisto; kaj, kiam la virino komencis deklari, ke tio +estas neebla: Mi devas sciigi al vi, kiu estas ĉi tiu +kun mi, li aldonis: Tiu ĉi estas Inspektoro Newcomen, +el Scotland Yard<a href="#_ftn18" name="_ftnref18">[18]</a>.</p> + +<p>Ekbrilaĉo de malama ĝojo aperis sur la +vizaĝo de la virino.</p> + +<p>—Ha! ŝi diris, li estas serĉata! Kion li +faris?</p> + +<p>S-ro Utterson kaj la inspektoro rigardis sin reciproke.</p> + +<p>—Li ne ŝajnas esti tre populara persono, diris +ĉi tiu.</p> + +<p>—Kaj nun, mia bonulino, permesu, ke mi kaj tiu ĉi +sinjoro iome ĉirkaŭrigardu.</p> + +<p>El la tuta domo, kiu krom pro la maljunulino restis +senhoma, S-ro Hyde estis okupinta nur du ĉambrojn; sed +tiuj estis meblitaj lukse kaj bonguste. Ŝranko estis +plenigita de bona vino; la teleraro estis el arĝento, +la tukaro eleganta; bona pentraĵo pendis sur la muro, +donaco (Utterson supozis) de Henry Jekyll, kiu estis granda +virtuozo; kaj la tapiŝoj estis dikegaj kaj el agrablaj +koloroj. En tiu ĉi momento, tamen, la ĉambroj +portis ĉian signon de antaŭnelonga kaj rapida +traserĉado; dise sur la planko kuŝis +vestaĵoj, kun la poŝoj turnitaj eksteren; +ŝloseblaj tirkestoj staris malfermitaj, kaj sur la +fajrejo kuŝis amaso da griza cindro, kvazaŭ multe +da paperoj estis bruligitaj. El ĉi tiu cindramaso la +inspektoro eltiris la dikan ekstremaĵon de verda +ĉeklibro, kontraŭstarintan la efikon de la fajro; +la alia duono de la bastono estis trovita post la pordo; +kaj, ĉar tio ĉi certigis liajn suspektojn, la +policano deklaris sin ravita. Vizito al la banko, kie oni +sciigis lin, ke kelkmilo da funtoj sterlingaj kuŝas tie +je la kredito de la mortiginto, kompletigis lian +kontentecon.</p> + +<p>—Vi povas havi fidon, sinjoro, diris li al Sinjoro +Utterson, ke mi nun havas lin bone en la mano. Li sendube +perdis la kapon, alie li neniam lasus la bastonon, kaj, +antaŭ ĉio, neniam bruligus la ĉekaron. Nur +per mono li povas ja vivi. Ni havas nenion por fari, krom +atendi lin ĉe la banko kaj eldoni la afiŝetojn.</p> + +<p>Tiu ĉi lasta afero, tamen, ne estis tiel facila; +ĉar S-ro Hyde havis malmulte da konatoj, eĉ la +mastro de la servistino lin vidis nur dufoje, lian +parencaron oni povis eltrovi nenie, li estis neniam +fotografita, kaj la nemultaj, kiuj povis lin priskribi, tute +malkonsentis inter si, laŭ la kutimo de ordinaraj +observantoj. Pri nur unu sola punkto ili konsentis; kaj tiu +estis la obsedanta sento de neesprimita kripleco, per kiu la +fuĝinto impresis tiujn, kiuj lin vidis.</p> + + +<h2><a name="letero">La okazo pri la letero</a></h2> + +<p>Estis malfrue en la posttagmezo, kiam S-ro Utterson +alvenis al la pordo de D-ro Jekyll, kie li estis tuj +enlasita de Poole kaj kondukita malsupren preter la kuirejo +kaj trans korton, kiu iam estis ĝardeno, ĝis la +konstruaĵo, kiun oni nomis indiferente, la laboratorio +aŭ dissekca ĉambro. La doktoro aĉetis la +domon de la heredintoj de fama ĥirurgiisto; kaj +ĉar liaj propraj gustoj estis pli ĥemiaj ol +anatomiaj, li ŝanĝis la destinon de la +konstruaĵo en la posta parto de la ĝardeno. Estis +la unua fojo, kiam la leĝisto estis akceptita en tiu +parto de la loĝejo de sia amiko; kaj li observis la +malluman senfenestran konstruaĵon kun scivolo, kaj +ĉirkaŭen rigardis kun malagrabla sento de +strangeco, dum li transiris la operacian teatron, iam amase +plenigitan de fervoraj studentoj, nun malplenan kaj +silentan, kun la tabloj ŝarĝitaj de ĥemiaj +aparatoj, la planko kovrita de kestoj kaj pakpajlo, kaj la +lumo malklare falanta tra la nebula kupolo. Ĉe la +transa flanko, ŝtuparo suprenkondukis al pordo kovrita +de ruĝa <a name="bajeto_1"></a>bajeto<a href="#_ftn19" name="_ftnref19">[19]</a>, +kaj tra tiu S-ro Utterson estis fine akceptita en la +kabineton de la doktoro. Estis granda ĉambro, +ĉirkaugarnita je vitraj ŝrankoj, meblita interalie +per spegulego kaj skribtablo, kaj elrigardis sur la korton +per tri polvokovritaj fenestroj kun feraj baroj. Fajro +brulis sur la kameno, lampo ekbruligita staris sur la +kamenbreto, ĉar eĉ en la domoj la nebulo komencis +kuŝi dense, kaj tie, proksimege de la varmo, sidis +Doktoro Jekyll, ŝajne morte malsana. Li ne +stariĝis por akcepti sian vizitanton, sed etendis +nekore la manon kaj bonvenigis lin per ŝanĝita +voĉo.</p> + +<p>—Kaj nun, diris S-ro Utterson, tuj post la eliro de +Poole, vi aŭdis la novaĵon, ĉu ne ?</p> + +<p>La doktoro tremetis.</p> + +<p>—Oni kriis ĝin sur la placo, li diris. Mi +aŭdis tion de mia manĝoĉambro.</p> + +<p>—Unu vorton, diris la leĝisto. Carew estis mia +kliento, sed tio vi ankaŭ estas; kaj mi volas scii, +kion mi devas fari. Vi ja ne estis sufiĉe freneza, +kaŝi ie tiun ĉi kanajlon?</p> + +<p>—Utterson, mi ĵuras antaŭ Dio, ekkriis la +doktoro, mi ĵuras antaŭ Dio, ke mi neniam revidos +lin plu. Mi ligas min al vi per mia honoro, ke mi de nun +ĉesigos ĉian rilaton kun li en tiu ĉi mondo. +Ĉio finiĝis. Kaj, efektive, li ne bezonas ian +helpon; vi ne konas lin kiel mi; li estas for el +danĝero, tute for el danĝero. Atentu miajn +vortojn, oni pri li ne aŭdos plu.</p> + +<p>La leĝisto aŭskultis malgaje. Ne plaĉis al +li la febra maniero de lia amiko.</p> + +<p>—Vi ŝajnas tre certa pri li, li diris, kaj por vi +mem mi esperas, ke vi estos prava. Se okazus proceso, via +nomo eble aperus.</p> + +<p>—Mi estas tute certa pri li, respondis Jekyll, por tio +mi havas sciobazon, kiun mi povas konfidi al neniu. Sed +estas unu afero, pri kiu vi povas min konsili. Mi ricevis—mi +ricevis leteron, kaj min embarasas decidi, ĉu mi devus +montri ĝin al la polico. Mi volus lasi la aferon en +viaj manoj, Utterson; vi juĝus saĝe, mi estas +certa, tiel grandan konfidon mi havas al vi.</p> + +<p>—Vi timas, mi supozas, ke ĝi povus konduki al lia +troviĝo, ĉu ne? demandis la leĝisto.</p> + +<p>—Ne, diris la alia. Mi ne povas diri, ke min +tuŝas, kio fariĝos Hyde, kun li mi ne rilatos plu. +Mi pensis pri mia propra reputacio, kiun ĉi tiu +malaminda afero iom kompromitis.</p> + +<p>Utterson pripensadis iom. Lin mirigis la egoismo de lia +amiko kaj, tamen, trankviligis lin.</p> + +<p>—Nu, li diris fine, permesu, ke mi vidu la leteron.</p> + +<p>La letero estis skribita laŭ stranga vertikala +maniero, kaj subskribita «Edward Hyde»; kaj ĝi +sciigis, sufiĉe mallonge, ke la bonfarinto de la +skribinto, D-ro Jekyll, al kiu li estis de longe tiel +malinde repaginta milon da favoroj, ne bezonas timi pri lia +sendanĝereco, ĉar li havas rimedojn por forkuri, +al kiuj li havas absolutan fidon. Sufiĉe plaĉis al +la leĝisto ĉi tiu letero; ĝi donis pli bonan +aspekton al la intimeco, ol li jam atendis, kaj li kulpigis +sin pro kelkaj siaj antaŭaj suspektoj.</p> + +<p>—Ĉu vi havas la koverton? li demandis.</p> + +<p>—Mi bruligis ĝin, respondis Jekyll, antaŭ ol +konscii kion mi faris; sed ĝi portis nenian stampon de +l’ poŝto. Oni alportis ĝin private.</p> + +<p>—Ĉu mi konservu ĉi tion kaj dormu sur +ĝi?<a href="#_ftn20" name="_ftnref20">[20]</a> demandis +Utterson.</p> + +<p>—Mi deziras, ke vi decidu por mi tute, estis la +respondo. Mi perdis ĉian fidon al mi mem.</p> + +<p>—Nu, mi pripensos, diris la leĝisto. Kaj nun unu +vorton plu. Estis Hyde, ĉu ne, kiu diktis la +kondiĉojn en via testamento pri tiu malapero?</p> + +<p>La doktoron ŝajne kaptis eksveno. Li kunpremis la +lipojn kaj jesis per kapsigno.</p> + +<p>—Tion mi divenis, diris Utterson. Li intencis pereigi +vin. Nur iom plu, kaj vin jam estus trafinta la morto.</p> + +<p>—Min trafis io multe pli efika, respondis solene la +doktoro. Min trafis averto—ho Dio! Utterson, kia averto!</p> + +<p>Kaj li momente kovris la vizaĝon per la manoj.</p> + +<p>Elirante, la leĝisto haltis kaj iom kunparoladis kun +Poole.</p> + +<p>—Oni hodiaŭ alportis leteron, li diris. Kian +aspekton havis la portinto?</p> + +<p>Sed Poole estis certega, ke nenio venis krom poŝte, +kaj eĉ tiel nur cirkuleroj. Ĉi tiu novaĵo +forsendis la vizitinton kun renovigitaj timoj. Evidente la +letero alvenis per la laboratoria pordo. Eble ja ĝi +estis skribita en la kabineto, kaj se tiel estas, ĝi +devas esti juĝata alie kaj traktata kun tiom pli da +singardemo. La ĵurnalvendistoj, dum li iris, +sinraŭkige kriegis laŭlonge la trotuaroj:</p> + +<p>—Speciala eldono! Terura mortigo de Parlamentano!</p> + +<p>Tio estis la funebra parolado jam de unu amiko kaj +kliento. Kaj li ne povis ne timi, ke la bonfamo de +ankoraŭ alia amiko estos tirata malsupren en la +turniĝado de l’ skandalo. La decido, kiun li devos +fari estis almenaŭ iom delikata; kaj memfida kvankam li +estis laŭ kutimo, li komencis dorloti deziron, havi ies +konsilon.</p> + +<p>Baldaŭ poste, li sidis ĉe unu flanko de sia +propra kameno, kun S-ro Guest<a href="#_ftn21" name="_ftnref21">[21]</a>, +sia ĉefkomizo, ĉe la alia, kaj meze inter ili, je +delikate kalkulita distanco de la fajro, staris botelo da ia +speciala malnova vino, kiu de longe kuŝadis nesunumata +en la fundamentoj de lia domo. La nebulo ankoraŭ dormis +pendfluge super la droninta urbo, kie la lampoj lumetis kiel +karbunkoloj, kaj tra la obtuziganta kaŝanta amaso de +tiuj falintaj nuboj la procesio de la vivo de l’ urbo +ankoraŭ enruliĝadis tra la grandaj arterioj kun +sonego kvazaŭ de potenca vento. Sed la ĉambro +estis gaja en la lumo de l’ fajro. En la botelo la acidoj +estis jam de longe solviĝintaj; kun la daŭrado de +l’ tempo la imperia tinkturo dolĉiĝis tiel same, +kiel la koloro en koloritaj fenestroj alprenas nuancojn pli +riĉajn; kaj la ardeco de varmegaj aŭtunaj +posttagmezoj sur montetflankaj vinberejoj estis preta +liberiĝi kaj distri la nebulojn de Londono. Nesenteble +la leĝisto fandiĝis. Al neniu li kaŝis malpli +da sekretoj, ol al S-ro Guest. Li ja ne estis ĉiam +certa, ke li kaŝis tiom, kiom li intencis. Guest ofte +iris al la doktora domo pri aferoj. Li konis Poole, li povis +apenaŭ ne rimarki la intimecon de S-ro Hyde en tiu +domo; li povus fari konkludojn. Ĉu do ne estus +konsilinde, ke li vidu leteron, kiu tiun misteron klarigas? +Kaj antaŭ ĉio, ĉar Guest, estante fervora +studanto kaj kritikanto de skribmanieroj, konsiderus la +konfidon natura kaj kompleza? Guest plie estis konsilemulo; +li apenaŭ legus tian strangan dokumenton, ne eldirante +rimarkon, kaj laŭ tiu rimarko S-ro Utterson povos +direkti sian estontan agadon.</p> + +<p>—Estas malĝoja afero pri Sir Danvers, li diris.</p> + +<p>—Ja efektive ĝi estas, sinjoro. Ĝi elvokis +grandan publikan senton, respondis Guest.—Kompreneble la +krimulo estis freneza.</p> + +<p>—Mi multe dezirus aŭdi vian opinion pri tio, +respondis Utterson. Mi havas ĉi tie dokumenton de li +skribitan; estas tute inter ni, ĉar mi apenaŭ +scias, kion fari pri ĝi: eĉ plej bonaspekte la +afero estas malbela. Sed jen, tute laŭ via speciala +intereso: aŭtografo de mortiginto.</p> + +<p>La okuloj de Guest plibrilis, kaj li tuj komencis esplori +ĝin pasie.</p> + +<p>—Ne, sinjoro, li diris, ne freneza; sed estas stranga +skribmaniero.</p> + +<p>—Kaj laŭ ĉiuj diroj ankaŭ tre stranga +skribinto, aldonis la leĝisto.</p> + +<p>Ĝuste en tiu momento la servisto eniris kun +letereto.</p> + +<p>—Ĉu tiu estas de D-ro Jekyll, sinjoro? demandis la +komizo. Mi pensis, ke mi rekonas la skribon. Ĉu estas +io privata, S-ro Utterson?</p> + +<p>—Nur invito al vespermanĝo. Kial? Ĉu vi +deziras ĝin rigardi?</p> + +<p>—Momenton. Mi dankas vin, sinjoro, kaj la komizo metis +la du foliojn flankon ĉe flanko kaj zorge komparis +ilian enhavon.</p> + +<p>—Dankon, sinjoro, li fine diris, redonante ambaŭ, +estas tre interesa aŭtografo.</p> + +<p>Okazis longa paŭzo, dum kiu S-ro Utterson batalis +kontraŭ si mem.</p> + +<p>—Kial vi komparis ilin, Guest ? li subite demandis.</p> + +<p>—Nu, sinjoro, respondis la komizo, estas iom rimarkinda +simileco; la du skribmanieroj estas laŭ multaj punktoj +identaj, nur malsimile klinitaj.</p> + +<p>—Iom strange, diris Utterson.</p> + +<p>—Ja estas, kiel vi diras, iom strange, respondis Guest.</p> + +<p>—Bone estus, ne paroli pri tiu ĉi letero, vi +komprenas, diris la mastro.</p> + +<p>—Jes, sinjoro, diris la komizo, mi komprenas.</p> + +<p>Sed S-ro Utterson, tuj kiam li estis sola tiun nokton, +enŝlosis la leteron en sia forta kofro, kaj tie ĝi +ripozadis de tiam antaŭen.</p> + +<p>—Kio! li pensis, Harry Jekyll falsi por mortiginto!</p> + +<p>Kaj lia sango malvarmiĝis en liaj vejnoj.</p> + + +<h2><a name="lanyon">La rimarkinda okazo pri Doktoro Lanyon</a></h2> + +<p>La tempo pasadis; miloj da funtoj sterlingaj estis +proponitaj kiel rekompenco, ĉar la morto de Sir Danvers +ofendis kiel publika malfeliĉo, sed S-ro Hyde estis +malaperinta el la sciado de la polico kvazaŭ li neniam +ekzistis. Oni ja elfosis multon pri lia estinta vivado, kaj +ĉio estis malbonfama; rakontoj elsaltis pri lia +krueleco tiom senkompatema kiom perforta; pri lia malnobla +vivado, pri liaj strangaj kunuloj, pri la malamo, kiu +ŝajnis ĉirkaŭi lian karieron; sed pri lia +nuntempa kaŝejo, ne eĉ murmureto. De l’ tempo, +kiam li forlasis la domon en Soho, la matenon de la mortigo, +li simple malaperis; kaj iom post iom, kun la pasado de la +tempo, S-ro Utterson komencis perdi la unuan varmegecon de +sia timo kaj pli kvietiĝi en si mem. La morto de Sir +Danvers estis liaopinie pli ol kompensita per la malapero de +S-ro Hyde. Jam kiam tiu malbona influo estis forigita, nova +vivo komenciĝis por Doktoro Jekyll. Li elvenis el sia +soleco, renovigis rilatojn kun siaj amikoj, fariĝis +denove ilia familiara gasto kaj regalanto; kaj, kvankam li +estis ĉiam konita kiel bonfaranto, li nun estis ne +malpli fama pro sia pieco. Li estis tre okupata, li estis +multe en la libera aero, li faris la bonon; lia vizaĝo +ŝajnis malfermiĝi kaj pliheliĝi, kvazaŭ +pro interna konscio de servofarado; kaj dum pli ol du +monatoj la doktoro vivis en paco.</p> + +<p>La 8-an de januaro, Utterson estis manĝinta ĉe +la doktoro kun malgranda invititaro; Lanyon ĉeestis; +kaj la vizaĝo de la mastro rigardis de unu al la alia +kiel en la pasintaj tagoj, kiam la trio estis nedisigeblaj +amikoj.</p> + +<p>La 12-an, kaj ree la 14-an, la pordo restis fermita +kontraŭ la leĝisto.</p> + +<p>—La doktoro ne povas forlasi la domon, Poole diris, kaj +li akceptas neniun.</p> + +<p>La 15-an, li ree provis kaj ree estis rifuzita; kaj, +kutiminte dum la lastaj du monatoj vidi sian amikon jam +preskaŭ ĉiutage, li trovis ĉi tiun revenon al +la soleco iom peza sur sia animo. La kvinan nokton, li +invitis Guest vespermanĝi kun li, kaj, la sesan, li +iris al D-ro Lanyon.</p> + +<p>Tie almenaŭ oni ne rifuzis enlasi lin; sed enirante, +li estis terurita pro la ŝanĝo okazinta en la +mieno de la doktoro. Mortordono estis legeble skribita sur +lia vizaĝo. La iama rozkolora vizaĝo estis +paliĝinta; la karno konsumiĝis; li estis videble +pli senhara kaj pli maljuna; kaj, tamen, ne estis tiom tiuj +signoj de rapidega fizika disfalo, kiuj altiris la +observadon de la leĝisto, kiom rigardo el la okulo kaj +eco de maniero, kiuj ŝajnis atesti pri ia profunde +kuŝanta teruro de la mento. Ne verŝajne estis, ke +la doktoro timas la morton; kaj tion tamen Utterson estis +tentata suspekti.</p> + +<p>—Jes, li pensis, li estas kuracisto, li sendube konas +sian propran staton, kaj scias, ke liaj tagoj estas +kalkulitaj; kaj la scio estas pli, ol li povas toleri.</p> + +<p>Kaj tamen, kiam Utterson parolis pri lia malsana aspekto, +estis kun ŝajno de granda firmeco, ke Lanyon deklaris +sin kondamnita al la morto.</p> + +<p>—Min trafis granda ŝoko, li diris, kaj mi neniam +resaniĝos. Estas afero nur de semajnoj. Nu, la vivado +estis agrabla; mi ŝatis ĝin, jes, sinjoro, mi +kutimis ĝin ŝati. Mi foje pensas, ke se ni scius +ĉion, ni pli ĝojus foriri.</p> + +<p>—Jekyll estas ankaŭ malsana, diris Utterson, +ĉu vi vidis lin?</p> + +<p>Sed la vizaĝo de Lanyon ŝanĝiĝis, kaj +li levis tremantan manon.</p> + +<p>—Mi volas nek vidi nek aŭdi plu pri D-ro Jekyll, +li diris per laŭta ŝancelata voĉo. Kun tiu +persono mi ne rilatos plu, kaj mi petas, ke vi evitu +ĉian aludon al iu, kiun mi konsideras mortinta.</p> + +<p>—Tut, tut! diris S-ro Utterson. Kaj tiam, post longa +paŭzo:</p> + +<p>—Ĉu mi ne povas fari ion? li demandis, ni estas +tri tre malnovaj amikoj, Lanyon; ni ne vivados sufiĉe +longe, por fari aliajn.</p> + +<p>—Nenio estas farebla, respondis Lanyon, demandu al li +mem.</p> + +<p>—Li ne volas akcepti min, diris la leĝisto.</p> + +<p>—Tio min ne surprizas, estis la respondo. Iam, +Utterson, kiam mi estos mortinta, vi eble sciiĝos pri +la praveco kaj malpraveco de ĉi tiu afero. Mi ne povas +diri. Kaj dume, se vi povas sidadi kun mi kaj paroladi pri +aliaj aferoj, pro Dio restu kaj tiel faru; sed, se vi ne +povas eviti tiun malbenitan temon, je la nomo de Dio foriru, +ĉar tion mi ne povas elporti.</p> + +<p>Alveninte hejmen, Utterson tuj sidiĝis kaj skribis +al Jekyll, plendante pri sia eksigo de lia domo, kaj +demandante la kaŭzon de ĉi tiu malfeliĉa +disiĝo rilate Lanyon; kaj la morgaŭa tago alportis +al li longan respondon, jen tre kortuŝante verkitan, +jen kun senco mallume mistera. La malpaco kun Lanyon estis +nekuracebla.</p> + +<p>—Mi ne kulpigas mian malnovan amikon, Jekyll skribis, +sed mi partoprenas lian opinion, ke ni devas neniam revidi +unu la alian. Mi intencas de nun vivadi en ekstrema soleco; +vi devos ne esti surprizata, nek dubi pri mia amikeco, se +mia pordo estos ofte fermata eĉ kontraŭ vin. Vi +devos toleri, ke mi iradu laŭ mia propra malluma vojo. +Mi faligis sur min punon kaj danĝeron, kiujn mi ne +povas nomi. Se mi estas la ĉefa el pekintoj, mi estas +ankaŭ la ĉefa el suferantoj. Mi ne povis pensi, ke +tiu ĉi tero havas lokon por suferoj kaj teruroj tiel +animŝancelantaj; kaj por malpezigi tiun ĉi +fatalon, vi povas fari nur ĉi tion: respekti mian +silentadon.</p> + +<p>Utterson miregis; la malbona influo de Hyde estis +fortirita, la doktoro jam revenis al siaj kutimaj taskoj kaj +amikoj; antaŭ unu semajno, la estonteco estis ridetanta +kun ĉia promeso pri gaja kaj estimata maljuneco; kaj, +jen, subite, amikeco kaj paco de animo, kaj la tuta vojiro +de lia vivo ruiniĝis. Tiel granda kaj +neantaŭpensita ŝanĝo montris al frenezeco; +sed laŭ la teniĝo kaj paroloj de Lanyon, devas +ekzisti por ĝi kaŭzo pli profunda.</p> + +<p>Semajnon post tio D-ro Lanyon enlitiĝis, kaj +antaŭ ol pasis dekkvar tagoj li mortis. La nokton post +la enterigo, ĉe kiu li estis dolore kortuŝita, +Utterson ŝlosis la pordon de sia privata oficejo, kaj +sidante tie en la lumo de malgaja kandelo li eltiris kaj +metis antaŭ sin koverton adresitan per la mano kaj +sigelitan per la sigelilo de sia mortinta amiko. «PRIVATA: +por la manoj de J. G. Utterson SOLA, kaj en la okazo de lia +antaŭmorto, <i>detruota nelegite</i>», tiel ĝi +estis emfaze surskribita; kaj la leĝisto timegis +rigardi la enhavon.</p> + +<p>—Mi hodiaŭ enterigis jam unu amikon, li pensis, +kion fari, se ĉi tio kostos al mi alian?</p> + +<p>Kaj poste li kondamnis la timon kiel nelojalecon, kaj +rompis la sigelon. Interne troviĝis alia enmetaĵo, +ankaŭ sigelita, kaj signita sur la koverto jene: +«Malfermota nur post la morto aŭ malapero de Doktoro +Henry Jekyll.» Utterson ne povis fidi siajn okulojn. Jes, +la vorto estis ja <i>malapero</i>; kaj tie ĉi denove, +kiel en la freneza testamento, kiun li antaŭ longe +redonis al ĝia aŭtoro, jen denove estis kunligitaj +la ideo de malapero kaj la nomo de Harry Jekyll. Sed en la +testamento, tiu ideo naskiĝis el la fisugestio de la +viro Hyde; ĝi estis metita tien laŭ celo nur tro +evidenta kaj terura. Sed skribita de la mano de Lanyon, kion +ĝi povas signifi? Kreskis en la administranto granda +scivolo, malatenti la malpermeson kaj tuj esplori ĝis +la fundo tiujn misterojn; sed la profesia honoro kaj +fideleco al lia mortinta amiko estis severaj devoj; kaj la +pako kuŝis en la plej interna angulo de lia privata +forta kofro.</p> + +<p>Tamen, forŝovi la scivolecon ne estas ĝin +venki, kaj oni povas dubi, ĉu de tiu tago antaŭen +Utterson deziris la kunestadon de sia amiko kun tiom da +fervoro. Li pensis pri li bonkore, sed liaj pensoj estis +maltrankvilaj kaj plenaj de timo. Li ja iris viziti lian +domon; sed eble estis por li malembaraso, ke oni malpermesis +al li la eniron; eble, en sia koro, li preferis paroli kun +Poole sur la sojlo, ĉirkaŭate de la aero kaj la +sonoj de l’ malfermita urbo, ol esti tralasita en tiun +domon de propravola sklaveco por sidadi kaj paroli kun +ĝia nepenetrebla enfermita ermito. Poole ja havis +neniun agrablan novaĵon por komuniki. La doktoro, +ŝajnis, nun pli ol iam enfermis sin en la kabineto +super la laboratorio, kie li eĉ kelkafoje dormis; li +estis malgaja, fariĝis tre silenta; li ne legis; +ŝajnis, kvazaŭ io absorbas lian menton. Utterson +tiel kutimiĝis la ĉiaman samecon de tiuj raportoj, +ke li iom post iom maloftigis siajn vizitojn.</p> + + +<h2><a name="fenestro">La okazo ĉe la fenestro</a></h2> + +<p>Okazis unu dimanĉon, kiam S-ro Utterson promenadis +kiel kutime kun S-ro Enfield, ke ilia vojo kondukis denove +tra la flankstrato; kaj ke ambaŭ, veninte ĝis la +pordo, haltis por ĝin rigardi.</p> + +<p>—Nu, diris Enfield, almenaŭ tiu afero estas +finita. Ni neniam vidos plu S-ron Hyde.</p> + +<p>—Mi esperas ke ne, diris Utterson, ĉu mi iam diris +al vi, ke mi foje vidis lin kaj partoprenis vian senton de +antipatio?</p> + +<p>—Estis neeble fari unu, ne farante la alian, respondis +Enfield, kaj, rilate al tio, kia malsaĝulo vi sendube +juĝis min, ĉar mi ne sciis, ke tiu ĉi estis +posta enirejo al la domo de D-ro Jekyll! Vi estis parte +kulpa, ke mi eltrovis tion eĉ tiam, kiam mi ja ĝin +faris.</p> + +<p>—Vi do eltrovis, ĉu? diris Utterson, sed se tiel +estas, ni povas eniri en la korton kaj rigardi la +fenestrojn. Verdire, mi estas maltrankvila pri la kompatinda +Jekyll; kaj mi sentas, kvazaŭ la ĉeesto de amiko, +eĉ ekstere, povus fari al li bonon.</p> + +<p>La korto estis tre malvarmeta kaj iomete malseka, kaj +plena de antaŭtempa krepusko, kvankam la ĉielo +mem, alta supre, estis ankoraŭ hela de la sunsubira +lumo. La meza fenestro el la tri estis duone malfermita; +kaj, sidantan tute proksime de ĝi, ĝuantan la +aeron kun senlima malgajeco de mieno, kvazaŭ iu +senkonsola malliberulo, Utterson vidis D-ron Jekyll.</p> + +<p>—Kio! Jekyll! li ekkriis, mi esperas, ke vi pli bone +fartas.</p> + +<p>—Mi estas en tre malbona stato, Utterson, respondis la +doktoro senespere; tre malbona. Tio ne daŭros longe, +dankon al Dio.</p> + +<p>—Vi restas tro multe en la domo, diris la leĝisto. +Vi devus esti ekstere, vipante la sangiradon, kiel S-ro +Enfield kaj mi. Ĉi tiu estas mia kuzo—S-ro Enfield—D-ro +Jekyll. Venu do; prenu vian ĉapelon kaj faru kun ni +viglan promenadon.</p> + +<p>—Vi estas tre bona, ekĝemis la alia, mi tre +ŝatus tion; sed ne, ne, ne, estas tute neeble; mi ne +kuraĝas. Sed vere, Utterson, mi tre ĝojas vin +vidi; estas ja granda plezuro. Mi volus peti, ke vi kaj S-ro +Enfield suprenvenu, sed la loko ja ne estas en deca stato.</p> + +<p>—Nu, do, diris la leĝisto bonkore, ni ne povos pli +bone fari, ol resti tie ĉi kaj paroli kun vi de kie ni +estas.</p> + +<p>—Tiun proponon mi ĵus estis riskonta, respondis la +doktoro kun rideto. Sed apenaŭ la parolo eliris el lia +buŝo, la rideto estis forfrapita el lia vizaĝo kaj +sekvita de esprimo tiel profundege terura kaj malespera, ke +ĝi <i>glaciigis</i> la sangon mem al la du sinjoroj +malsupre. Ili ĝin vidis nur dum momento, ĉar la +fenestro estis rapidege malsuprentirita; sed la ekvido +sufiĉis, kaj ili sin turnis kaj forlasis la korton sen +vorto. Silente, ankaŭ, ili trairis la flankstraton, kaj +nur veninte en apudan straton, turnis S-ro Utterson por +rigardi sian kunulon. Ili estis ambaŭ palaj, kaj estis +respondo de terurego en iliaj okuloj.</p> + +<p>—Dio nin pardonu! Dio nin pardonu! diris S-ro Utterson.</p> + +<p>Sed S-ro Enfield nur seriozege skuis la kapon, kaj denove +antaŭen iris silente.</p> + + +<h2><a name="nokto">La lasta nokto</a></h2> + +<p>S-ro Utterson sidis apud la fajro unu vesperon post la +vespermanĝo, kiam li estis mirigita ricevi viziton de +Poole.</p> + +<p>—Dio min benu, Poole, kio kondukas vin ĉi tien? li +ekkriis, kaj poste, rigardinte lin duan fojon, kio estas? li +aldonis, ĉu la doktoro estas malsana?</p> + +<p>—S-ro Utterson, diris la viro, io malbona okazas.</p> + +<p>—Sidiĝu, kaj jen glaso da vino por vi, diris la +leĝisto. Nun, ne rapidu, kaj diru al mi klare tion, +kion vi deziras.</p> + +<p>—Vi konas la kutimojn de la doktoro, sinjoro, respondis +Poole, kaj vi scias, kiel li sin enfermadas. Nu, li estas +ree enfermita en sia kabineto; kaj la afero al mi ne +plaĉas, sinjoro,—mi mortu, se ĝi al mi +plaĉas! Sinjoro Utterson, mi ion timas!</p> + +<p>—Nu, mia brava, diris la leĝisto, klarigu plene. +Kion ja vi timas?</p> + +<p>—De preskaŭ unu semajno mi ion timas, respondis +Poole, obstine malatentante la demandon, kaj mi ne povas +elporti tion plu.</p> + +<p>Lia mieno plene konfirmis liajn parolojn; lia maniero +estis ŝanĝita; kaj krom en la momento kiam li +anoncis sian teruron, li ne eĉ unufoje rigardis la +leĝiston rekte en la vizaĝon. Eĉ nun li +ankoraŭ sidis kun la glaso da vino negustumita sur sia +genuo, la okuloj direktitaj al angulo de la planko.</p> + +<p>—Mi ne povas elporti tion plu, li rediris.</p> + +<p>—Nu, diris la leĝisto, mi vidas, ke vi ja havas +iun bonan motivon, Poole; mi komprenas, ke okazas io grave +maltrankviliga. Penu diri al mi, kio estas.</p> + +<p>—Mi pensas, ke efektiviĝis ia krimaĵo, diris +Poole raŭke.</p> + +<p>—Krimaĵo! ekkriis la leĝisto, multe timigita +kaj sekve iom kolerema. Kia krimo? Kion li ja volas diri?</p> + +<p>—Mi ne kuraĝas diri, sinjoro, estis la respondo; +sed, ĉu vi venos kun mi, vidi por vi mem?</p> + +<p>La sola respondo de S-ro Utterson estis leviĝi kaj +preni sian ĉapelon kaj superveston; sed li rimarkis kun +miro la altan gradon de la kontentigo, kiu esprimiĝis +sur la vizaĝo de la servisto, kaj konstatis eble kun ne +malpli da miro, ke la vino estas ankoraŭ ne gustumita, +kiam tiu ĝin remetas sur la tablon por sekvi lin.</p> + +<p>La placo, kiam ili tien alvenis, estis plena de vento kaj +polvo. Poole, kiu la tutan vojon estis marŝinta unu +aŭ du paŝojn antaŭe, nun haltis meze de la +trotuaro, kaj, malgraŭ la malvarmega vetero, deprenis +sian ĉapelon kaj sekigis la frunton per ruĝa +naztuko. Sed malgraŭ la rapideco de lia veno, tiu ne +estis la roso de la ekzercado, kiun li forviŝis, sed la +malseketaĵo de ia sufokanta angoro; ĉar lia +voĉo, kiam li parolis, estis maldolĉa kaj rompita, +kaj pala lia vizaĝo.</p> + +<p>—Nu, sinjoro, li diris, jen ni alvenis, kaj Dio +permesu, ke nenio malbona okazis.</p> + +<p>—Amen, Poole, diris la leĝisto.</p> + +<p>Ĉe tio la servisto frapis laŭ tre diskreta +maniero; la pordo estis malfermita sed ankoraŭ detenata +per la ĉeno, kaj voĉo de interne demandis:</p> + +<p>—Ĉu estas vi, Poole ?</p> + +<p>—Ĉio en ordo, diris Poole, tralasu nin.</p> + +<p>La vestiblo, kiam ili envenis, estis hele lumigita; la +fajro estis alte amasigita, kaj ĉirkaŭ la fajrejo +la tuta servistaro, viroj kaj virinoj, staris kunpremite +kiel ŝafaro. Vidinte S-ron Utterson, la +ĉambristino histerie ekploretis, kaj la kuiristino, +ekkriante: Dank’ al Dio! estas S-ro Utterson! +antaŭenkuris kvazaŭ ŝi dezirus lin enbrakigi.</p> + +<p>—Kio! Kio! Ĉu vi ĉiuj estas ĉi tie? +diris la leĝisto malkontente. Tre neregule, tre +maldece, via mastro estus tre malkontenta.</p> + +<p>—Ili ĉiuj timas, diris Poole.</p> + +<p>Absoluta silento sekvis; neniu protestis; nur la +ĉambristino altigis la voĉon kaj nun laŭte +ploris.</p> + +<p>—Fermu la buŝon! Poole diris al ŝi, kun +sovaĝeco de maniero, kiu atestis pri liaj propraj +malagorditaj nervoj, kaj, efektive, kiam la knabino tiel +subite altigis la noton de sia lamentado, ili ĉiuj +eksaltis kaj turnis sin al la interna pordo kun vizaĝoj +de teruroplena atendo.</p> + +<p>—Kaj nun, diris la ĉefservisto, turnante sin al la +tranĉilpurigisto, donu al mi kandelon, kaj ni tuj +plenumos la aferon.</p> + +<p>Kaj tiam, li petis al S-ro Utterson lin sekvi, kaj +elkondukis lin al la posta ĝardeno.</p> + +<p>—Nun, sinjoro, li diris, vi venu kiel eble plej +senbrue. Mi deziras, ke vi aŭdu, sed ke vi ne +aŭdiĝu. Kaj vidu, sinjoro, se okaze li petus al vi +eniri, ne faru.</p> + +<p>La nervoj de S-ro Utterson, ĉe tiu neatendita +finiĝo, faris eksalton, kiu preskaŭ renversis lin, +sed li reprenis sian kuraĝon kaj sekvis la serviston en +la laboratoriejon kaj tra la ĥirurgian teatron, kun +ĝia malordaĵo de ujoj kaj boteloj, ĝis la +malsupro de la ŝtuparo. Ĉi tie Poole signalis al +li, ke li staru flanke kaj aŭskultu, dum li mem, +demetante la kandelon kaj farante grandan kaj evidentan +alvokon al sia decidemo, supreniris la ŝtuparon kaj +frapis per iome ŝancela mano sur la ruĝan <a name="bajeto_2"></a>bajeton +de la kabineta pordo.</p> + +<p>—Jen S-ro Utterson, sinjoro, kiu deziras vin vidi, li +kriis, kaj, eĉ dum li ankoraŭ faris tion, li +denove agitate signalis al la leĝisto, ke li +aŭskultu.</p> + +<p>Voĉo el interne respondis:</p> + +<p>—Diru al li, ke mi ne povas akcepti kiun ajn, ĝi +diris plende.</p> + +<p>—Dankon, Sinjoro, diris Poole, kun noto kvazaŭ +triumfa en sia voĉo, kaj, relevante la kandelon, li +kondukis S-ron Utterson malantaŭen trans la korton kaj +en la grandan kuirejon, en kiu la fajro estis +estingiĝinta kaj la blatoj saltadis sur la planko.</p> + +<p>—Sinjoro, li diris, rigardante en la okulojn de S-ro +Utterson, ĉu tiu estis la voĉo de mia mastro?</p> + +<p>—Ĝi ŝajnis multe ŝanĝita, respondis +la leĝisto tre pala, sed redonante rigardon +kontraŭ rigardon.</p> + +<p>—Ŝanĝita! Nu, mi pensus ke jes! diris la +servisto. Ĉu mi estas dudek jarojn en la domo de tiu +ĉi homo, nur por trompiĝi pri lia voĉo? Ne, +sinjoro, la mastron oni ien forigis; li estis forigita +antaŭ ok tagoj, tiam, kiam ni aŭdis lin alvokantan +al la nomo de Dio, kaj kio estas tie interne anstataŭ +li, kaj kial ĝi restas tie, estas io, kio vokas al la +ĉielo, S-ro Utterson!</p> + +<p>—Tiu ĉi estas tre stranga rakonto, Poole; tiu +ĉi estas iome fantazia rakonto, mia bonulo, diris S-ro +Utterson, mordante sian fingron. Supozite ke ĉio estas +kiel vi opinias, supozite ke Doktoro Jekyll estis… nu, +mortigita, kio povus decidigi la mortiginton restadi ĉi +tie? Sensence estas. Tio ne rekomendas sin al la prudento.</p> + +<p>—Nu, S-ro Utterson, vi estas viro tre malfacile +konvinkebla, sed mi ja vin fine kredigos, diris Poole. Dum +tiu ĉi lasta semajno, li, aŭ ĝi, aŭ tio, +kio ajn loĝas en tiu kabineto, postuladis nokte kaj +tage iuspecan medikamenton, kaj ne povas ricevi ĝin +laŭ sia deziro. Estis iufoje lia kutimo (tio estas, la +kutimo de la mastro), skribi siajn ordonojn sur paperfolion +kaj ĵeti ĝin sur la ŝtuparon. Ni havis nenion +alian dum tiu ĉi semajno, nenion krom paperoj kaj +fermita pordo, kaj la manĝaĵoj mem devis esti +lasitaj tie por esti kontrabande enkaptataj kiam neniu +rigardis. Nu, sinjoro, ĉiutage, ja du-trifoje en la +sama tago, estis ordonoj kaj plendoj, kaj mi estis sendita +diskuri al ĉiuj pograndaj apotekistoj en la urbo. +Ĉiufoje kiam mi reportis la substancon, estis alia +papero dirante al mi, ke mi redonu ĝin, ĉar +ĝi ne estas pura, kaj poste venis alia mendo al alia +firmo. Tiu ĉi drogo estas treege bezonata—kiu ajn +estas la motivo.</p> + +<p>—Ĉu vi havas iun el tiuj paperoj? demandis S-ro +Utterson.</p> + +<p>Poole serĉis en sia poŝo, kaj eltiris +ĉifitan letereton, kiun la leĝisto, sin klinante +pliproksimen al la kandelo, zorge esploris. Ĝia enhavo +estis jena: «Doktoro Jekyll prezentas siajn komplimentojn +al Sinjoroj Maw. Li certigas al ili, ke ilia lasta specimeno +estas nepura kaj tute neutila por lia nuna celo. En la jaro +18**a, D-ro J. aĉetis de S-roj Maw iome grandan +kvanton. Li nun petegas, ke ili serĉu kun la plej +fervora zorgo kaj ke, se iom da sama kvalito restas, ili +ekspedu ĝin tuj al li. La kosto ne estas konsiderinda. +La graveco de ĉi tio al D-ro J. povas apenaŭ esti +trograndigata.»</p> + +<p>Ĝis tiu punkto la letero estis skribita sufiĉe +trankvile; sed, poste, kun subita plumknaro, la emocio de la +skribinto estis eksplodinta. «Pro Dio», li estis +aldoninta, «trovu por mi iom de la antaŭa.»</p> + +<p>—Tiu ĉi estas stranga letereto, diris S-ro +Utterson, kaj tiam, rapidavoĉe.—Kiamaniere okazas, ke +ĝi estas malfermita?</p> + +<p>—La viro ĉe Maw estis tre kolera, sinjoro, kaj +reĵetis ĝin al mi kvazaŭ ĝi estus tiom +da malpuraĵo, respondis Poole.</p> + +<p>—Ĉi tiu estas sendube la skribstilo de la doktoro, +vi scias? daŭrigis la leĝisto.</p> + +<p>—Mi pensis, ke ĝi similas, diris la servisto iom +malkontente; kaj, poste, per alia voĉo: Sed kion gravas +la stilo de l’ skribo? li diris; mi vidis lin.</p> + +<p>—Vidis lin! rediris Utterson. Nu?</p> + +<p>—Jen la nekompreneblaĵo! diris Poole. Mi eniris +subite en la teatron el la ĝardeno. Ŝajnis, ke li +elglitis por serĉi tiun drogon aŭ kion ajn ĝi +estas; ĉar la kabineta pordo estis nefermita, kaj jen +li estis ĉe la malproksima flanko de la ĉambro, +serĉante inter la ujoj. Li suprenrigardis kiam mi +envenis, eligis ian krion kaj suprenkuregis per la +ŝtuparo en la kabineton. Nur dum momento mi lin vidis, +sed la haroj stariĝis sur mia kapo kiel la pikiloj de +histriko. Sinjoro, se tiu estis mia mastro, kial li havis +maskon sur la vizaĝo? Se tiu estis mia mastro, kial li +ekkriis kiel rato kaj kuris for de mi? Mi servadis lin +sufiĉe longatempe. Kaj ja …</p> + +<p>La viro haltis, kaj pasigis la manon sur la vizaĝo.</p> + +<p>—Ĉio ĉi tio estas strangaj cirkonstancoj, +diris S-ro Utterson, sed mi kredas, ke mi ekvidas lumon. Via +mastro, Poole, estas evidente atakita de unu el tiuj +malsanoj, kiuj samtempe turmentegas kaj deformas la +suferanton. Tial, tiom kiom mi scias, la +ŝanĝiĝo de lia voĉo, tial la masko kaj +la evitado de siaj amikoj, tial la avideco trovi tiun +ĉi drogon, per kiu la malfeliĉulo konservas iom da +espero pri fina resaniĝo,—Dio permesu, ke li ne +trompiĝu! Jen mia klarigo; ĝi estas sufiĉe +malgaja, Poole, ja terurega por konsideri, sed ĝi estas +simpla kaj natura, konsekvencas bone kune kaj liberigas nin +de ĉiaj supermezuraj timoj.</p> + +<p>—Sinjoro, diris la servisto, makule paliĝante, tiu +aĵo ne estas mia mastro, kaj jen la vero. Mia mastro—li +ĉirkaŭrigardis kaj komencis subparoli—estas +altkreska, belforma homo, kaj la alia estis pliĝuste +malgrandegulo.</p> + +<p>Utterson provis nenian proteston.</p> + +<p>—Ho, sinjoro, ekkriis Poole, ĉu vi pensas, ke mi +ne konas mian mastron post dudekjara servado? Ĉu vi +pensas, ke mi ne scias ĝis kioma alto lia kapo atingas +ĉe la pordo de la kabineto, kie mi lin vidadis +ĉiumatene? Ne, sinjoro, tiu maskitaĵo neniam estis +D-ro Jekyll—Dio scias, kio ĝi estas, sed neniam +ĝi estis D-ro Jekyll, kaj estas la kredo de mia koro, +ke okazis mortigo.</p> + +<p>—Poole, respondis la leĝisto, se vi tion diras, +fariĝos mia devo certiĝi pri tio. Kvankam mi multe +deziras respekti la sentojn de via mastro, kvankam mi estas +multe embarasita pri tiu ĉi letereto, kiu ŝajnas +pruvi, ke li ankoraŭ vivas, mi konsideros, ke estas mia +devo, trabati tiun pordon.</p> + +<p>—Ha, S-ro Utterson, jen vi parolas! ekkriis la +servisto.</p> + +<p>—Kaj nun venas la dua demando, daŭrigis la +leĝisto, kiu tion faros?</p> + +<p>—Nu, vi kaj mi, sinjoro, estis la sentima respondo.</p> + +<p>—Tio estas bone dirita, respondis la leĝisto, kaj +kio ajn rezultos, mi zorgos pri tio, ke vi ne estos +perdanto.</p> + +<p>—Estas hakilo en la teatro, daŭrigis Poole, kaj vi +povas ekpreni la kuirejan fajrincitilon por vi mem.</p> + +<p>La leĝisto ekprenis en la manon tiun malelegantan +sed pezan ilon, kaj balancis ĝin.</p> + +<p>—Ĉu vi scias, Poole, li diris, suprenrigardante, +ke vi kaj mi estas metontaj nin en situacion iome +danĝeran?</p> + +<p>—Vi povas ja prave diri tion, respondis la servisto.</p> + +<p>—Estos do bone, ke ni estu sinceraj, diris la alia. Ni +ambaŭ pensas pli ol ni diris; ni malkaŝu nun +ĉion. Tiun maskitan figuron, kiun vi vidis, ĉu vi +ĝin rekonis?</p> + +<p>—Nu, sinjoro, ĝi iris tiel rapide kaj tiel +kunpremite, ke mi apenaŭ povas ĵuri pri tio, estis +la respondo. Sed se vi volas demandi, ĉu ĝi estis +S-ro Hyde?—Nu, mi pensas, ke jes! Ĝi ja estis simile +granda; kaj ĝi havis la saman rapidan malpezecon de +movado; kaj plie, kiu alia povus eniri per la pordo de l’ +laboratorio? Vi ne forgesis, sinjoro, ke, kiam okazis la +mortigo, li ankoraŭ havis sur li la ŝlosilon. Sed +tio ne estas ĉio. Mi ne scias, S-ro Utterson, ĉu +vi iam renkontis S-ron Hyde?</p> + +<p>—Jes, diris la leĝisto, mi unufoje parolis kun li.</p> + +<p>—Sekve vi devas scii, same kiel ni ceteraj, ke estis +ĉe tiu sinjoro io stranga—io, kio timigis homon—io, +kion oni sentis en sia spina cerbo.</p> + +<p>—Mi konfesas, ke mi sentis iom da tio, diris S-ro +Utterson.</p> + +<p>—Precize, sinjoro, respondis Poole, nu, kiam tiu +maskitaĵo eksaltis kvazaŭ simio el inter la +ĥemiaĵoj kaj kuregis en la kabineton, tio +malsupreniris mian spinon kiel glacio. Ho! mi scias, ke tio +ja ne estas pruvo, S-ro Utterson, sed homo havas siajn +sentojn, kaj mi donas al vi mian biblioĵuron, ke estis +S-ro Hyde.</p> + +<p>—Jes, jes, diris la leĝisto, miaj timoj inklinas +al la sama konkludo. Malbono, mi timas, malbono devis nepre +naskiĝi el tiu kunligo. Jes, vere, mi vin kredas, mi +kredas, ke malfeliĉa Harry estas mortigita, kaj mi +kredas, ke lia mortiginto (pro kia celo, Dio sole povas +diri) ankoraŭ sin kaŝas en la ĉambro de sia +viktimo! Nu, estu nia nomo la Venĝo! Alvoku Bradshaw!<a href="#_ftn22" name="_ftnref22">[22]</a></p> + +<p>La lakeo alvenis, tre nervema kaj pala.</p> + +<p>—Regu vin, Bradshaw, diris la leĝisto. Tiu ĉi +necerteco malbone efikas, mi scias, sur vin ĉiujn, sed +mi nun intencas meti al ĝi finon. Poole kaj mi perforte +trabatos al ni vojon en la kabineton. Se ĉio estas +bona, miaj ŝultroj estas sufiĉe larĝaj por +porti la kulpon. Dume, por la okazo se io estas vere +malbona, aŭ se iu malbonfarinto penos forkuri per la +posta elirejo, vi kaj la knabo devas ĉirkaŭiri la +angulon kun paro de taŭgaj bastonoj, kaj ekokupi +postenon ĉe la pordo de la laboratorio. Ni donas al vi +dek minutojn por atingi vian lokon.</p> + +<p>Ĉe la foriro de Bradshaw la leĝisto rigardis +sian poŝhorloĝon.</p> + +<p>—Kaj nun, Poole, ni iru al la nia, li diris; kaj, +prenante la fajrincitilon sub la brako, li antaŭeniris +en la korton. Estis jam tute mallume. La vento ĵetis la +lumon de la kandelo, jen tien jen reen, ĉirkaŭ +iliaj paŝoj, ĝis ili atingis la ŝirmon de la +teatro, kie ili silente sidiĝis por atendi. Londono +solene zumadis ĉirkaŭe, sed pli apude, la +senbrueco estis rompata nur de la sono de piedo, kiu +moviĝadis antaŭen-malantaŭen sur la kabineta +planko.</p> + +<p>—Tiamaniere ĝi marŝadas la tutan tagon, +sinjoro, murmuris Poole, jes, kaj pli grandan parton de la +nokto. Nur kiam nova specimeno venas de la apotekisto okazas +mallonga halteto. Ha! estas malbona konscienco, kiu estas +tiel malamika kontraŭ la ripozo. Ha, sinjoro! ĉiu +paŝo parolas pri sango kruele disverŝita. Sed +aŭskultu denove, iome pliapude, enmetu vian koron en +viajn orelojn, S-ro Utterson, kaj diru al mi, ĉu tio +estas la piedo de l’ doktoro?</p> + +<p>La paŝoj faladis malpeze kaj strange, kun difinita +svingado, kvankam ili iris tiel malrapide; tio efektive +estis tute malsama de la peza, grinca paŝado de Harry +Jekyll. Utterson ekĝemis.</p> + +<p>—Ĉu neniam okazis io alia? li demandis.</p> + +<p>Poole kapjesis.</p> + +<p>—Foje, li diris, foje mi aŭdis ĝin plorantan.</p> + +<p>—Plorantan! Kiel tio? diris la leĝisto, kun subita +frostotremo de teruro.</p> + +<p>—Plorantan kiel virino aŭ animo <a name="damnita"></a>damnita,<a href="#_ftn23" name="_ftnref23">[23]</a> +diris la servisto. Mi foriris kun tia sento en la koro, ke +mi mem povus ankaŭ plori.</p> + +<p>Sed nun la dek minutoj ekfiniĝis. Poole eltiris la +hakilon de sub amaso da pakpajlo; la kandelo estis starigita +sur la plej apuda tablo, por lumigi al ili dum la atako, kaj +ili alproksimiĝis kun haltigata spirado al tie, kie tiu +senlaca piedo ankoraŭ antaŭen-malantaŭeniris +en la senbrueco de la nokto.</p> + +<p>—Jekyll, kriis Utterson, per laŭta voĉo, mi +postulas vidi vin.</p> + +<p>Li paŭzis momenton, sed alvenis neniu respondo.</p> + +<p>—Mi sciigas al vi per justa averto, ke niaj suspektoj +estas vekitaj, ke mi devas kaj volas vin vidi, li +daŭrigis; se ne kun via propra kunsento, tiam per bruta +forto!</p> + +<p>—Utterson, diris la voĉo, pro Dio, kompatu!</p> + +<p>—Ha! tiu ne estas la voĉo de Jekyll—ĝi +estas tiu de Hyde! ekkriis Utterson. Trahaku la pordon, +Poole.</p> + +<p>Poole svingis la hakilon super sian ŝultron; la bato +skuis la konstruaĵon, kaj la ruĝtegita pordo +saltis kontraŭ la seruron kaj ĉarnirojn. <a name="lugubra"></a>Lugubra<a href="#_ftn24" name="_ftnref24">[24]</a> +kriego, kvazaŭ de nur besta teruro, sonis el la +kabineto. Supren denove la hakilo, kaj denove la paneloj +fendiĝis kaj saltis la kadro; kvarfoje falis la bato, +sed la ligno estis kuntenema kaj la metalaĵoj estis de +bonega fariteco; kaj nur post la kvina bato disrompiĝis +la seruro, kaj la ruinoj de la pordo trafalis internen sur +la tapiŝon.</p> + +<p>La sieĝantoj, timigite de sia propra tumulto kaj de +la silento kiu sekvis, destaris iome malantaŭen kaj +enrigardis. Tie antaŭ iliaj okuloj estis la kabineto en +la trankvila lumo de la lampo, bona fajro ardis kaj +kraketadis en la fajrujo, la kaldroneto kantis sian +kanteton, du-tri tirkestoj estis malfermitaj; paperoj nete +ordigitaj kuŝis sur la tablo, kaj pli proksime de la +fajro la manĝilaro estis metita por la temanĝo. La +plej trankvila ĉambro, oni dirus, kaj, se forestus la +vitraj ŝrankoj plenaj de ĥemiaĵoj, la plej +ordinara en Londono tiun nokton. Ĝuste en la mezo +kuŝis treege tordita korpo de homo, ankoraŭ +ekskuata. Ili alproksimiĝis piedfingre, turnis ĝin +sur ĝian dorson, kaj vidis la vizaĝon de Edward +Hyde. Li estis vestita per vestoj multe tro grandaj por li, +vestoj laŭ la staturo de la doktoro, la tendenoj de l’ +vizaĝo ankoraŭ moviĝis vivsimile, sed la vivo +estis efektive tute foriĝinta, kaj per la dispremita <a name="fiolo"></a>fiolo<a href="#_ftn25" name="_ftnref25">[25]</a> +en lia mano, kaj la forta odoro de migdalkernoj, kiu restis +en la aero, Utterson sciis, ke li rigardas la kadavron de +memdetruinto.</p> + +<p>—Ni venas tro malfrue, li diris severe, aŭ por +savi, aŭ por puni. Hyde estas irinta al sia juĝo, +kaj al ni restas nur trovi la korpon de via mastro.</p> + +<p>La plej granda parto de la konstruaĵo estis okupata +de la teatro, kiu plenigis preskaŭ la tutan +teretaĝon, kaj de la kabineto, kiu formis plisupran +etaĝon ĉe unu ekstremaĵo kaj rigardis sur la +korton. Koridoro kunigis la teatron kun la pordo en la +flankstrato. Estis ankaŭ kelkaj mallumaj kameroj kaj +vasta kelo. Ĉiujn ili nun traesploris. En ĉiun +kameron ili bezonis nur ekrigardi, ĉar ĉiuj estis +malplenaj. La kelo, ja, estis plenigita je ĉiuspeca +forĵetaĵo, sed jam dum ili malfermis la pordon, +ili estis avertitaj pri la neutileco de plua serĉado +per la falo de tuta mato da araneaĵo, kiu dum jaroj +sigelis la enirejon. Nenie troviĝis postsigno de Harry +Jekyll, senviva aŭ viva.</p> + +<p>Poole piedfrapis sur la kahelojn de la koridoro.</p> + +<p>—Li kredeble estas enterigita ĉi tie, li diris, +aŭskultante la sonon. Aŭ eble li forkuris, diris +Utterson, kaj turnis por ekzameni la pordon al la +flankstrato. Ĝi estis ŝlosita, kaj kuŝantan +apude sur la kaheloj, ili trovis la ŝlosilon, jam +makulitan per rusto.</p> + +<p>—Ĉi tio ne montras uzadon, rimarkis la +leĝisto.</p> + +<p>—Uzadon! eĥis Poole. Ĉu vi ne vidas, sinjoro, +ke ĝi estas rompita? kvazaŭ iu estus ĝin +piedfrapadinta.</p> + +<p>—Ha! daŭrigis Utterson, kaj la disrompoj +ankaŭ estas rustiĝintaj.</p> + +<p>La du viroj rigardis sin reciproke kun teruro.</p> + +<p>—Tio ĉi preteriras mian komprenon, Poole, diris la +leĝisto, ni revenu en la kabineton.</p> + +<p>Ili silente supreniris la ŝtuparon, kaj, de tempo al +tempo turnante timoplenan ekrigardon al la kadavro, +esploradis pli zorge la enhavon de la kabineto. Sur unu +tablo estis postsignoj de ĥemia laborado, diversaj +mezuritaj amasetoj de ia blanka salo kuŝis sur vitraj +pelvetoj, kvazaŭ por ia eksperimento, ĉe kiu la +malfeliĉulo estis malhelpita.</p> + +<p>—Tiu estas la sama drogo, kiun mi ĉiam alportadis +al li, diris Poole.</p> + +<p>Post tio, en la daŭrigo de sia esplorado de la +ĉambro, la serĉantoj alvenis ĝis la +spegulego, en kies profundon ili rigardis kun senvola +teruro.</p> + +<p>—Tiu ĉi spegulo vidis kelkajn strangaĵojn, +sinjoro, murmuris Poole.</p> + +<p>—Kaj certe neniun pli strangan, ol si mem, eĥis la +leĝisto per la sama tono. Ĉar por kio Jekyll povus +ĝin bezoni? li diris.</p> + +<p>—Tion vi ja povas demandi, sinjoro, diris Poole.</p> + +<p>Poste, ili sin turnis al la tablo. Sur la pupitro, inter +la orda aro da paperoj, plej supra kuŝis granda +koverto, kaj ĝi portis, skribitan per la mano de la +doktoro, la nomon de S-ro Utterson. La leĝisto rompis +la sigelon, kaj diversaj enfermitaĵoj falis planken. La +unua estis testamento verkita laŭ la samaj +eksterordinaraj kondiĉoj, kiel tiu, kiun li redonis +antaŭ ses monatoj por servi kiel testamento en okazo de +morto, kaj kiel donacakto en okazo de malapero; sed +anstataŭ la nomo de Edward Hyde, la leĝisto kun +nepriskribebla mirego legis la nomon de Gabriel John +Utterson. Li rigardis Poole, kaj poste denove la paperojn, +kaj fine la malbonfarinton, sternitan sur la tapiŝo.</p> + +<p>—Turniĝas al mi la kapo, li diris. Li jam +ĉiujn ĉi tagojn restadis ĉi tie kiel +posedanto; li ne havis kaŭzon por ami min; li devis +furiozi, vidante sin elpuŝita, kaj tiun ĉi +dokumenton li tamen ne detruis.</p> + +<p>Li levis la plej proksiman paperon; ĝi estis +mallonga letereto skribita de la doktoro, kun dato ĉe +la supro.</p> + +<p>—Ho, Poole! la leĝisto kriis, li estis viva, +ĉi tie, hodiaŭ. Lin forigi dum tiel mallonga +intertempo, oni ne povus; li devas ankoraŭ vivi, li +certe ien forkuris!</p> + +<p>Sed kial do forkuris? Kaj kiel? Kaj ĉi tion en tiu +okazo ni kuraĝu nomi memmortigo? Ho, ni devos esti +singardemaj. Mi antaŭvidas, ke ni ankoraŭ povas +impliki vian mastron en ian teruran katastrofon.</p> + +<p>—Kial vi ne legas ĝin, sinjoro? demandis Poole.</p> + +<p>—Ĉar mi timas, respondis la leĝisto solene. +Al Dio plaĉu, ke mi por tio ne havu kaŭzon!</p> + +<p>Kaj ĉe tio li proksimigis la paperon al sia okulo +kaj legis la jenan:<br> + </p> + +<p>«Mia kara Utterson!—Kiam tio ĉi venos en viajn +manojn, mi estos malaperinta, en cirkonstancoj, kiujn mi ne +havas la kapablon antaŭvidi; sed miaj instinktoj kaj +ĉiuj cirkonstancoj de mia sennoma situacio al mi diras, +ke la fino estas certa kaj devas baldaŭ veni. Iru, do, +kaj unue legu la rakonton, kiun Lanyon, laŭ sia averto, +estis metonta en viajn manojn: kaj se vi deziros scii ion +pli, turnu vin al la konfeso de<br> + +Via malinda kaj malfeliĉa amiko<br> + +Harry Jekyll»<br> + </p> + +<p>—Ĉu estis tria enfermitaĵo? demandis +Utterson.</p> + +<p>—Jen, sinjoro, diris Poole, kaj metis inter liajn +manojn sufiĉe grandan paketon sigelitan ĉe +diversaj lokoj. La leĝisto metis ĝin en sian +poŝon.</p> + +<p>—Pri ĉi tiu papero mi konsilus diri nenion. Se via +mastro forkuris aŭ mortis, ni povos tamen almenaŭ +savi lian reputacion. Estas nun la deka; estas necese, ke mi +iru hejmen legi ĉi tiujn dokumentojn en trankvileco; +sed mi revenos antaŭ noktomezo kaj tiam ni venigos la +policon.</p> + +<p>Ili eliris, ŝlosinte post si la pordon de la teatro, +kaj Utterson, denove lasinte la servistaron kuniĝintan +ĉirkaŭ la fajro en la vestiblo, malrapide reiris +al sia oficejo por legi la du rakontojn, per kiuj ĉi +tiu mistero estis nun klarigota.</p> + + +<h2><a name="rakonto">La rakonto de Doktoro Lanyon</a></h2> + +<p>La naŭan de januaro, jam antaŭ kvar tagoj, mi +ricevis per la vespera liverado rekomenditan leteron, +adresitan per la mano de mia kolego kaj malnova lerneja +kunulo, Harry Jekyll. Tio multe min surprizis, ĉar ni +tute ne kutimis interkorespondi; mi lin vidis, ja +kunmanĝis kun li, la antaŭan vesperon, kaj mi +povis imagi en nia interrilato nenion, kio povus pravigi la +formalaĵon de rekomendo. La enhavo pligrandigis mian +miron, ĉar la letero estis jene esprimita:<br> + <br> + +«Kara Lanyon,</p> + +<p>«Vi estas unu el miaj plej malnovaj amikoj, kaj kvankam +ni de tempo al tempo malkonsentis pri sciencaj aferoj, mi ne +povas rememori, almenaŭ miaflanke, ian rompiĝon en +nia amo unu al la alia. Neniam estis tago en kiu, se vi +estus dirinta al mi: Jekyll, mia vivo, mia honoro, mia +prudento dependas de vi,—mi ne oferus mian tutan havon +aŭ mian maldekstran manon por vin helpi. Lanyon, mia +vivo, mia honoro, mia prudento, ĉio estas en viaj +manoj; se vi mankos al mi hodiaŭ nokte, mi pereos. Vi +povus suspekti, post ĉi tiu antaŭparolo, ke mi +estas petonta al vi, cedi ion malhonorigan. Juĝu por vi +mem.</p> + +<p>«Mi deziras, ke vi prokrastu ĉiujn aliajn +rendevuojn por hodiaŭ nokte, eĉ ja se oni vin +alvokus al la lito de imperiestro; ke vi prenu veturilon, +escepte se via propra kaleŝo estus efektive ĉe la +pordo, kaj kun tiu ĉi letero en la mano, ke vi veturadu +rekte al mia domo. Poole, mia ĉefservisto, havas siajn +ordonojn; vi trovos lin atendantan kun seruristo vian +alvenon. Vi devas tiam perforte malfermi la pordon de mia +kabineto, kaj vi devas eniri sola; malfermi la vitran +ŝrankon (litero E) maldekstre, disrompante la seruron, +se ĝi estos ŝlosita, kaj eltiri, kun ĝia tuta +enhavo tia, kia ĝi staras, la kvaran tirkeston de la +supro aŭ (kio estas sama) la trian de la malsupro. En +mia ekstrema afliktiĝo mi havas <a name="morbida"></a>morbidan<a href="#_ftn26" name="_ftnref26">[26]</a> +timon, malĝuste direkti vin; sed, eĉ se mi eraras, +vi ekkonos la ĝustan tirkeston laŭ ĝia +enhavo: kelkaj pulvoroj, boteleto, kaj papera libro. Tiun +ĉi tirkeston mi petas vin reporti kun vi al Cavendish +Square ĝuste tian, kia ĝi estas.</p> + +<p>«Jen la unua parto de la servo; nun pri la dua. Vi devus +reveni; se vi ekiros tuj post kiam vi ricevos tiun ĉi +leteron, jam longe antaŭ la noktomezo; sed mi lasos al +vi ĝis tiam, ne nur pro timo al unu el tiuj malhelpoj, +kiujn oni povas nek forbari nek antaŭvidi, sed ĉar +horo, en kiu viaj servistoj estos jam kuŝiĝintaj, +estos preferinda por tio, kio tiam restos farota.</p> + +<p>«Je la noktomezo, do, mi petas, ke vi estu sola en via +konsultejo, ke vi enlasu en la domon per via propra mano +homon, kiu sin prezentos en mia nomo, kaj ke vi metu en +liajn manojn la tirkeston, kiun vi estos elportinta el mia +kabineto. Tiam vi estos plenuminta vian rolon, kaj +elgajninta mian koran dankon. Post kvin minutoj, se vi +insistos pri klarigo, vi estos kompreninta, ke ĉi tiuj +aranĝoj estas plej ekstreme gravaj; kaj ke, per la +neplenumo de eĉ unu el ili, kiel ajn fantaziaj ili +ŝajnas, vi povas esti ŝarĝinta vian +konsciencon je mia morto aŭ la pereo de mia prudento. +Kvankam mi fidas, ke vi ne konsideros kiel malseriozan tiun +ĉi peton, mia koro malleviĝas kaj mia mano tremas +jam ĉe la penso pri ties ebleco. Pripensu pri mi en tiu +ĉi horo, en stranga loko, suferanta sub mallumo de +mizero, kiun neniu imago povas trograndigi, kaj tamen bone +scianta, ke, se vi nur akurate min servos, miaj +ĉagrenoj forruliĝos kiel rakonto dirita. Servu +min, mia kara Lanyon, kaj savu vian amikon, + H. J.»<br> + </p> + +<p>«P.S. Mi jam sigelis ĉi tiun leteron, kiam frapis +mian animon alia teruro. Estas eble, ke mankos al mi la +poŝto, kaj ke ĉi tiu letero ĝis morgaŭ +matene ne estos inter viaj manoj. Tiuokaze, kara Lanyon, +plenumu mian komision dum la tago je momento por vi la plej +oportuna; kaj atendu je noktomezo la denovan alvenon de mia +sendito. Eble, tiam estos tro malfrue; kaj, se tiu nokto +pasos sen okazo, vi scios, ke Henry Jekyll vi jam ne revidos +plu.»<br> + </p> + +<p>Post la legado de tiu ĉi letero, mi decidis, ke mia +kolego estas nepre freneza; sed ĝis tiam, kiam tio +estos pruvita preter ĉia ebleco de dubo, mi sentis min +devigita plenumi lian peton. Ju malpli mi komprenis tiun +ĉi konfuzaĵon, des malpli mi trovis min kapabla +juĝi pri ĝia graveco; kaj alvokon tiamaniere +esprimitan, mi ne povus malatenti sen grava respondeco. Mi +do leviĝis tuj de l’ tablo, eniris fiakron kaj +veturis rekte al la domo de Jekyll. La servisto atendis mian +alvenon; li estis ricevinta per la sama liverado kiel mi, +rekomenditan leteron de instrukcio, kaj tuj venigis +seruriston kaj ĉarpentiston. Tiuj alvenis jam dum ni +parolis; kaj ni iris kune al la ĥirurgia teatro de la +iama D-ro Denman, de kie (kiel vi sendube scias) oni plej +oportune eniras en la privatan kabineton de D-ro Jekyll. La +pordo estis tre fortika, kaj la seruro bonega; sed fine, +post duhora laborado, la pordo staris malfermita. La +ŝranko markita E estis neŝlosita; kaj mi eltiris +la tirkeston, plenigis ĝin je pajlo, envolvis ĝin +en littukon kaj reportis ĝin kun mi al Cavendish +Square. Tie mi esploris ĝian enhavon. La pulvoroj estis +sufiĉe nete faritaj, sed ne kun la lerteco de la +profesia drogisto; do evidente estis, ke ili estas private +faritaj de D-ro Jekyll; kaj malferminte unu el la kovriloj, +mi trovis tion, kio ŝajnis al mi esti simpla kristaleca +salo blanka. La botelo, al kiu mi poste turnis la atenton, +estis duonplenigita de sangruĝa fluidaĵo tre akra +al la flaro, kaj kiu ŝajnis al mi enhavi fosforon kaj +ian volatilan eteron. Pri la aliaj ingrediencoj mi ne povis +diveni. La libro estis ordinara notlibreto, kaj enhavis +malmulton krom serio da datoj. Tiuj kovris periodon de +multaj jaroj; sed mi rimarkis, ke la enskriboj ĉesis +preskaŭ antaŭ unu jaro kaj tute abrupte. Jen jen +mallonga noto estis aldonita al dato, plej ofte ne pli ol +sola vorto; «duobla» okazis eble sesfoje tra tuto de +kelkcento da enskriboj; kaj unufoje «tuta malsukceso!!!» +Nu, kiel povus la ĉeesto de tiuj objektoj en mia domo +tuŝi aŭ la honoron, la mentosanecon, aŭ la +vivon de mia kaprica amiko? Se lia sendito povus iri al unu +loko, kial ne al alia? Kaj eĉ se ja estus efektive ia +malhelpo, kial mi devas akcepti tiun sinjoron sekrete? Ju +pli mi pripensadis, des pli mi konvinkiĝis, ke mi +interrilatas kun kazo de ia cerba malsano; kaj kvankam mi +forsendis mian servistaron kuŝiĝi, mi tamen +ŝarĝis malnovan revolveron, por ke mi povu +eventuale min defendi.</p> + +<p>La noktomeza horo apenaŭ sonoris super Londono, kiam +iu frapetis mallaŭte sur la pordo. Mi mem iris +malfermi, kaj trovis malgrandulon, sin duonapogantan +kontraŭ la kolonoj de la portiko.</p> + +<p>—Ĉu vi venis de D-ro Jekyll? mi demandis. Li jesis +per ĝenita gesto, kaj kiam mi petis lin enveni, li ne +obeis sen serĉa rigardeto posten en la mallumon de la +placo. Estis policano ne malproksime, alvenanta kun la lumo +de lia lanterno malkovrita, kaj ŝajnis al mi, ke +ĉe la vido mia vizitanto ektremas kaj plirapidas.</p> + +<p>Tiuj detaloj, mi konfesas, ja malagrable min impresis; +kaj dum mi sekvis lin en la helan lumon de mia konsultejo, +mi tenis mian manon preta sur mia defendilo. Ĉi tie +fine mi povis klare lin observi. Mi antaŭe neniam vidis +lin, pri tio mi estis certa. Li estis malgranda, kiel mi +diris; min frapis, krom tio, la abomeniga esprimo de lia +vizaĝo, kun ĝia rimarkinda kombino de granda +muskola moviĝemeco kun granda ŝajna malforteco de +konstitucio, kaj laste, sed ne malpleje, la stranga +subjektiva maltrankvileco kaŭzata de lia proksimeco.</p> + +<p>Tiu lasta iom similis ekatakon de rigoro, kaj estis +akompanata de tute rimarkebla malrapidiĝo de la pulso. +En la momento mem, mi atribuis tion al ia idiosinkrazia, +persona malplaĉa, kaj nur iom miris la akutecon de la +simptomoj; sed de tiu tempo io iel kredigis al mi, ke la +kaŭzo de tio kuŝas multe pli profunde en la homa +naturo mem, kaj dependas de io pli nobla, ol la principo de +l’ malamo.</p> + +<p>Tiu persono (kiu tiel, jam de la unua momento de sia +alveno, naskis ĉe mi kion mi povas nur nomi +naŭzoplena scivolo) estis vestita laŭ maniero, kiu +ĉe ordinara persono estus ridinda; t.e. liaj vestoj, +kvankam faritaj el riĉa kaj bongusta ŝtofo, estis +treege tro grandaj por li laŭ ĉiu mezuro. La +pantalono pendis ĉirkaŭ la kruroj kaj estis +suprenfaldita por teni ĝin for de la tero, la talio de +la redingoto troviĝis sub liaj koksoj, kaj ĝia +kolumo vastiĝis larĝe sur liaj ŝultroj. Sed, +strange diri, tiu ĉi ridindega vestaĵo tute ne +ridigis min. Pli ĝuste ja, tial ke estis io +kontraŭnorma kaj monstra en la esenco mem de la +estaĵo, kiu nun staris kontraŭ mi, io +enkateniganta, surprizanta kaj naŭzanta, ŝajnis, +ke tiu ĉi nova neegaleco nur ĝin konvenis, kaj +intensigis; tiel, ke al mia intereso pri la karaktero de tiu +homo estis aldonita scivolo pri lia deveno, lia vivo, lia +havo kaj rango en la mondo. Tiuj observoj, kvankam por meti +ilin sur paperon bezonis tiel grandan spacon, tamen okupis +nur kelkajn momentojn. Mia vizitanto ja brulis pro ia <a name="sombra"></a>sombra<a href="#_ftn27" name="_ftnref27">[27]</a> +eksciteco.</p> + +<p>—Ĉu vi ĝin havas? li kriegis, ĉu vi +ĝin havas?</p> + +<p>Kaj tiel viva estis lia malpacienco, ke li eĉ la +manon metis sur mian brakon kaj volis skui min. Mi +depuŝis lin, konsciante ĉe lia ektuŝo, ian +glacian spasmon tra miaj vejnoj.</p> + +<p>—Atendu, sinjoro, mi diris. Vi forgesas, ke mi +ankoraŭ ne havas la plezuron koni vin. Sidiĝu, mi +petas.</p> + +<p>—Pardonu al mi, D-ro Lanyon, li respondis, sufiĉe +ĝentile. Tio, kion vi diris, estas prava; kaj mia +malpacienco nun jam preterpasis mian ĝentilecon. Mi +venis ĉi tien laŭ la instigo de via kolego, D-ro +Harry Jekyll, pri afero iome grava; kaj mi sciiĝis…, +li paŭzis kaj levis la manon al la gorĝo kaj mi +povis rimarki, malgraŭ lia kvieta mieno, ke li baraktas +kontraŭ la alproksimiĝo de la histerio,—mi +sciiĝis, ke tirkesto…</p> + +<p>—Jen, sinjoro, mi diris, montrante la tirkeston, kie +ĝi kuŝis sur la planko post tablo kaj ankoraŭ +kovrita per tuko.</p> + +<p>Li eksaltis al ĝi kaj poste haltis kaj metis manon +al la koro; mi povis aŭdi, kiel grincas liaj dentoj pro +la konvulsia ago de liaj makzeloj; kaj lia vizaĝo +fariĝis tiel morte pala, ke mi ektimis pri lia vivo kaj +prudento.</p> + +<p>—Trankviligu vin! mi diris.</p> + +<p>Li turnis al mi terurigan rideton kaj, kvazaŭ kun la +decideco de la malespero, forŝiris la tukon. Vidante +ĝian enhavon, li aŭdigis unu laŭtan singulton +de tiel intensa senpremiĝo, ke mi sidis kiel +ŝtonigita. Kaj la momenton poste, per voĉo jam +sufiĉe regata:</p> + +<p>—Ĉu vi havas gradigitan glason? li demandis.</p> + +<p>Mi stariĝis iom sindevige kaj donis al li, kion li +petis.</p> + +<p>Li dankis min per rideto, mezuris kelke da gutoj de la +ruĝa fluidaĵo, kaj alŝutis unu el la +pulvoroj. La miksturo, kiu unue havis duberuĝan +nuancon, komencis, dum la solviĝado de la kristaloj, +plihele koloriĝi, aŭdeble ŝaŭmadi kaj +disĵeti fumetojn. Subite, kaj ĉe la sama momento, +la kvazaŭbolado ĉesis kaj la miksturo +transkoloriĝis en malpalan purpuron, kiu +malintensiĝis pli malrapide en palan verdon. Mia +vizitanto, kiu observadis tiujn metamorfozojn per vigla +okulo, ridetis, starigis la glason sur la tablon, kaj poste +sin turnis kaj rigardis min kun serĉa mieno.</p> + +<p>—Kaj nun, li diris, por decidi tion, kio restas. +Ĉu vi estos saĝa? Ĉu vi permesos gvidi vin? +Ĉu vi permesos, ke mi prenu ĉi tiun glason en mian +manon kaj eliru el via domo sen plua parolado? Aŭ +ĉu la avideco de l’ scivolo tro multe vin regas? +Pripensu antaŭ ol respondi, ĉar farata estos, kiel +vi decidos. Laŭ via decido, vi restos tiel sama kiel vi +antaŭe estis, nek pli riĉa, nek pli saĝa, +escepte se la sento pri servo farita al homo en morta +danĝero povas esti konsiderita ia riĉeco de l’ +animo. Aŭ, se vi preferos elekti novan regionon de la +scio kaj novajn vojojn al la renomo, la potenco por tio +estos malkaŝita al vi ĉi tie, en ĉi tiu +ĉambro, tuj kaj senprokraste kaj plenumiĝos +antaŭ via rigardo tia miregindaĵo, kia +ŝancelus la nekredemon de Satano.</p> + +<p>—Sinjoro, mi diris, ŝajnigante indiferentecon, +kiun mi vere tute ne havis, vi parolas per enigmoj, kaj vi +eble ne miros, ke mi vin aŭskultas ja sen tre forta +impreso de kredo. Sed mi jam iris tro malproksimen sur la +vojo de neklarigeblaj servoj, por halti antaŭ ol vidi +ĝian finon.</p> + +<p>—Estas bone, respondis mia vizitanto. Lanyon, vi +memoras viajn ĵurojn; kio sekvos, tio estos sub la +sigelo de nia profesio. Kaj nun, vi kiu jam de tiel longe +estas ligita al la plej mallarĝaj kaj materialismaj +ideoj, vi kiu neis la efikecon de la transcenda medicino, vi +kiu mokis viajn superulojn,—rigardu!</p> + +<p>Li almetis la glason al siaj lipoj, kaj eltrinkis per unu +engluto. Sekvis krio; li balanciĝis, +ŝanceliĝis, ekkaptis la tablon kaj tenegis, +rigardegante kun injektitaj okuloj, spiregante el malfermita +buŝo; kaj dum mi rigardis, venas, mi pensis, +ŝanĝo—li ŝajnis ŝveli—lia +vizaĝo subite nigriĝis kaj la trajtoj ŝajnis +fandiĝi kaj aliiĝi—kaj momenton poste mi +eksaltegis sur miajn piedojn kaj malantaŭen ĝis la +muro, kun la brako levita por min ŝirmi kontraŭ +tiu miregindaĵo, kun la mento premegata de teruro.</p> + +<p>—Dio! mi kriegis, kaj Dio! ree kaj ree; ĉar tie +antaŭ miaj okuloj—pala kaj skuita, kaj duonsvenanta, +kaj palpserĉanta antaŭ si per la manoj kvazaŭ +homo reveninta el la morto—tie staris Harry Jekyll!</p> + +<p>Tion, kion li diris al mi dum la sekvanta horo, mi ne +povas decidiĝi meti skribe sur paperon. Mi vidis tion, +kion mi vidis; mi aŭdis tion, kion mi aŭdis, kaj +ĝi naŭzis mian animon; kaj, tamen, nun kiam tiu +vidaĵo jam malaperis de miaj okuloj, mi al mi demandas, +ĉu mi ĝin kredas? kaj mi ne povas respondi. Mia +vivo estas skuita ĝis la radikoj; la dormo forlasis +min; la plej mortiga teruro kunsidas kun mi je ĉiuj +horoj de la tago kaj nokto; mi sentas, ke miaj tagoj estas +kalkulitaj, ke mi devos morti; kaj, tamen, mi mortos +nekredanta. Kaj la morala malnobleco, kiun tiu viro eĉ +kun larmoj de la pento senvualigis al mi, tion mi ne povas, +eĉ en mia memoro pripensi, sen eksalto de teruro. Nur +mi diros, Utterson, kaj tio (se vi povos vin devigi kredi +ĝin) jam pli ol sufiĉos. La estaĵo, kiu tiun +nokton englitis en mian domon, estis, laŭ la konfeso de +Jekyll mem, konata sub la nomo Hyde kaj serĉata en +ĉiuj anguloj de la lando kiel la mortiginto de Carew.</p> + +<p> +Hastie<a href="#_ftn28" name="_ftnref28">[28]</a> Lanyon.</p> + + +<h2><a name="deklaro">La plena deklaro pri la afero; +skribita de Doktoro Jekyll</a></h2> + +<p>Mi naskiĝis en la jaro 18…a, heredonto de granda +riĉeco, naturdotita plie per bonegaj talentoj, inklina +laŭ karaktero al la laboremo, amanta la estimon de la +saĝuloj kaj bonuloj inter miaj kunhomoj, kaj, tial—kion +oni povus supozi—kun ĉia garantio por honoroplena kaj +distingata estonteco. La plej malbona el miaj kulpoj, +efektive, estis ia malpacienca gajeco de temperamento, tia, +kia ĉe multaj faris la feliĉecon, sed kian mi +trovis malfacile akordigebla kun mia ĉiondeviga deziro +tenadi alte la kapon kaj elmontradi pli ol ordinare gravan +vizaĝon antaŭ la publiko. Okazis el tio, ke mi +kaŝis miajn plezurojn, kaj ke, atinginte la aĝon +de l’ pripensado kaj komencinte ĉirkaŭrigardi +kaj konsideri mian progreson kaj lokon en la mondo, mi jam +staris kompromitita en profunde trompa maniero de vivo. +Multaj homoj eĉ fanfaronegus tiajn neregulaĵojn, +pri kiaj mi estis kulpa; sed pro la altaj celoj, kiujn mi al +mi antaŭmetis, mi rigardis kaj kaŝis ilin kun +sento de honto preskaŭ morbida. Estis do pli la +postulema naturo de miaj aspiroj, ol ia speciala malnobleco +de miaj kulpoj, kiu faris min tio, kio mi estis, kaj per +fosaĵo eĉ pli profunda ol ĉe la plejmulto, +disigis en mi tiujn regionojn de la Bono kaj Malbono, kiuj +dividas kaj kompletigas la duoblan naturon de la homo.</p> + +<p>Kvankam mi estis tiel profunde duoblaganto, mi neniel +estis hipokritulo; miaj ambaŭ flankoj estis tute +seriozaj; mi ne estis pli mi mem, kiam mi forlasis la +sindetenadon kaj ĵetis min en la honton, ol kiam mi +laboradis malkaŝe pri la disvastigo de la scio, aŭ +pri la forigo de l’ doloro kaj la sufero. Kaj hazarde +okazis, ke la direkto de miaj sciencaj studoj, kiuj kondukis +tute al la mistikismo kaj al la transcendismo, reagis kaj +forte lumigis sur ĉi tiun konscion pri la ĉiama +batalado inter miaj membroj. Kun ĉiu tago, kaj de +ambaŭ flankoj de mia inteligento, la morala kaj la +intelekta, mi tiel alproksimiĝis konstante al tiu vero, +per kies parta eltrovo mi estas kondamnita al tia terura +pereo, nome: la vero, ke la homo efektive ne estas unu, sed +du. Estis ĉe la morala flanko, kaj en mia propra +persono, ke mi lernis konstati la entutan kaj primitivan +duecon de la homo, mi eksentis pri la du naturoj, kiuj +konkuradis en la kampo de mia konscienco, ke eĉ se oni +povus prave eliri, ke mi estas unu aŭ la alia, tio +estas nur tial, ke mi estis radike ambaŭ, kaj jam frue +en mia vivo, eĉ antaŭ ol la direkto de miaj +sciencaj eltrovoj komencis inspiri la plej nudan eblecon de +tia miraklo, mi kutimiĝis pensadi kun plezuro, kiel en +amata revo, pri la disigo de tiuj elementoj. Se nur +ĉiu, mi diris al mi, povus esti loĝigita en +apartan identaĵon, tiam de la vivo estus forprenita +ĉio, kio estis neelportebla; la maljustulo povus iri +laŭ sia vojo, liberigite de la aspiroj kaj +riproĉado de sia pli pia ĝemelo, kaj la justulo +povus iri konstante kaj sendanĝere sur sia vojo supren, +farante bonaĵojn, en kiuj troviĝas lia plezuro, +kaj jam ne plu elmetata kontraŭ la malhonoro kaj la +pentofarado pro ĉi tiu ekstera malbono. Por la homaro +estas ja malbeno, ke tiuj reciproke maltaŭgaj faskeroj +estis tiel kunligitaj, ke en la doloregata ventro de l’ +konscio, ĉi tiuj polusaj ĝemeloj senĉese +interbatalas. Kiel do ilin disigi?</p> + +<p>Ĝis tie atingis miaj pripensadoj, kiam, kiel mi jam +diris, la misteron komencis klarigi flanka lumo de la tablo +laboratoria. Mi komencis elsenti, pli profunde ol ĝis +nun estis dirite, la tremantan nemateriecon, la nebulsimilan +ŝanĝiĝemecon de ĉi tiu ŝajne +fortika korpo, en kiu ni marŝas vestitaj. Mi konstatis, +ke kelkaj ĥemiaj agentoj havas la kapablon, skui kaj +malantaŭentiri tiun karnan vestaĵon, tutsame kiel +vento povus skui la kurtenojn de pavilono. Mi ne nur rekonis +mian naturan korpon apartan de la nura aŭro kaj +radilumo de kelkaj el la potencoj el kiuj konsistis mia +spirito, sed ankaŭ sukcesis kunmeti drogon per kiu tiuj +potencoj povus esti detronigitaj de ilia supereco, kaj per +kiu dua formo kaj vizaĝo povus esti +anstataŭigitaj, neniel malpli naturaj al mi, pro tio ke +ili estis la esprimo de pli malnoblaj elementoj de mia +animo.</p> + +<p>Mi hezitis longe antaŭ ol provi praktike tiun +ĉi teorion. Mi bone sciis, ke mi riskas morti; pro tio, +ke iu drogo, kiu tiel potence regis kaj skuis la citadelon +mem de la individueco, povus, per la plej eta parto de +superdozo aŭ la plej malmulta maloportuneco pri la +momento de elmontro, tute forviŝi tiun nematerian +loĝejon, kies ŝanĝon per ĝia efiko mi +atendis. Sed la tento al eltrovo tiel eksterordinara kaj +profunda, fine venkis la sugestiojn de la timo. Mi jam +antaŭlonge pretigis mian tinkturaĵon; mi tuj +aĉetis, de firmo de apotekistoj, grandan kvanton de iu +speciala salo, kiun mi sciis per miaj eksperimentoj esti la +lasta ingredienco bezonata, kaj malfrue en unu malbenita +nokto, mi kunmetis la elementojn, rigardis ilin boli kaj +fumi kune en la glaso, kaj kiam la agitiĝo ĉesis, +kun forta ardo de kuraĝo mi eltrinkis la miksturon.</p> + +<p>Sekvis doloregoj plej turmentaj: grincado de la ostoj, +mortiga naŭzo, kaj teruro de spirito, ne malpli +intensa, ol tiu sentebla en horo de l’ naskiĝo +aŭ de l’ morto. Poste, tiuj agonioj rapide +ekkvietiĝis, kaj mi rekonsciiĝis kvazaŭ el +granda malsano. Estis io stranga en miaj sentoj, io +nepriskribeble nova, kaj, pro ĝia noveco, nekredeble +dolĉa. Mi sentis min pli juna, pli malpeza, pli +feliĉa en mia korpo; interne mi konsciis pri iu +kapturnanta senzorgeco, pri fluado de malordaj voluptemaj +imagoj, kurantaj kiel muelilfluo tra mia fantazio, pri +disiĝo de la ligiloj de l’ devo, pri nekonata sed ne +senkulpa animolibereco. Mi sciis, kun la unua enspiro de tiu +ĉi nova vivo, ke mi estas pli malvirta, dekoble pli +malnobla, ke mi vendiĝis kiel sklavo al mia originala +malbono, kaj la penso, en tiu momento, stimulis kaj gajigis +min kiel vino. Mi etendis la manojn, ĝojegante en la +noveco de tiuj sentoj, kaj ĉe tio, mi subite eksciis, +ke mia staturo iom malgrandiĝis. En tiu tempo ne estis +spegulo en mia ĉambro; tiu, kiu staras apud mi dum mi +nun skribas, estis tien portita poste, kaj por la celo mem +de tiuj aliformiĝoj. La nokto, tamen, jam preskaŭ +tagiĝis; la loĝantoj de mia domo kuŝadis plej +profunde dormantaj, kaj mi decidis, ekscitita kiel mi estis +de espero kaj triumfo, riski iri sub mia nova formo al mia +dormoĉambro. Mi transiris la korton, mi glitis tra la +koridorojn, kiel fremdulo en mia propra domo, kaj alveninte +en mian ĉambron, mi vidis, la unuan fojon, la aspekton +de Edward Hyde.</p> + +<p>Mi devas paroli ĉi tie pri mia teorio sole, ne +dirante tion, kion mi scias, sed tion, kion mi supozas la +plej verŝajna. La malbona parto de mia naturo estis +malpli fortika, malpli disvolvita, ol la bona, kiun mi +ĵus eksigis. Plie, en la daŭro de mia vivo, kiu +estis estinta, malgraŭ ĉio, naŭ dekone vivo +de l’ penado, de l’ virto kaj de l’ memregado, la +malbona parto estis multe malpli ekzercita kaj eluzita. Kaj +tial okazis, mi pensas, ke Edward Hyde estis tiom pli +malgranda, pli maldika, pli juna ol Harry Jekyll. Kiel la +bono ekbrilis el la vizaĝo de unu, tiel same la malbono +estis skribita larĝe kaj klare sur tiu de la alia. +Plie, la malbono lasis sur tiu korpo la stampon de kripleco +kaj kadukeco. Kaj tamen, kiam mi rigardis tiun malbelan +monstron en la spegulo, mi konsciis nenian antipation, +kontraŭe, mi sentis ja eksalton de bonveno. Ĉi +tio, ankaŭ, estis mi. Ĝi ŝajnis natura kaj +homa. Laŭ miaj okuloj, ĝi portis pli vivan bildon +de l’ spirito, ĝi ŝajnis pli difinita kaj +unuobla, ol la neperfekta kaj dividita vizaĝo, kiun mi +ĝis nun kutimis nomi la mia. Kaj ĝis tiu punkto mi +estis sendube prava. Mi rimarkis ke, kiam mi portis la +ŝajnon de Edward Hyde, neniu povis alproksimiĝi al +mi sen videbla antipatio de l’ karno. Ĉi tio, +laŭ mia opinio, estis tial, ke ĉiuj homoj, kiaj ni +renkontas ilin, estas kunmiksitaj el la bono kaj la malbono, +kaj, Edward Hyde, sola, en la vicoj de l’ homaro, estis +pura malbono. Nur momenton mi restis antaŭ la spegulo; +mi devis ankoraŭ provi la duan kaj decidigan +eksperimenton; restis ankoraŭ konstati, ĉu mi +perdis nerepreneble mian individuecon, kaj devos antaŭ +la tagiĝo forkuri el domo jam ne plu mia, kaj, +rapidante returnen al mia kabineto, mi denove pretigis kaj +trinkis la miksturon, denove suferis la turmentegojn de tiu +kvazaŭmorto kaj rekonsciiĝis denove kun la +karaktero, la staturo, kaj la vizaĝo de Harry Jekyll.</p> + +<p>En tiu nokto mi estis atinginta la fatalan kruciĝon +de l’ vojoj. Se mi estus alproksimiĝinta al mia +eltrovaĵo laŭ pli nobla spirito, se mi estus +riskinta mian eksperimenton dum mi estis sub la influo de +malavaraj aŭ piaj aspiroj, ĉio estus alie, kaj, el +tiuj agonioj de l’ morto kaj naskiĝo, mi estus +elirinta anĝelo anstataŭ diablo. La drogo povis +neniel distingi, nek diabla nek dia ĝi estis; ĝi +nur skuis la pordojn de l’ malliberejo de mia +temperamento, kaj, kiel ĉe la kaptitoj en Philippi, +elkuris tio, kio interne staris. En tiu tempo mia virto +dormetis; mia malvirto, vekadita de l’ ambicio, kaptis +vigle kaj rapide la okazon, kaj la rezultinta +elĵetaĵo estis Edward Hyde. Tial, kvankam mi nun +havis tiel du karakterojn, kiel ankaŭ du mienojn, unu +estis tute malbona, kaj la alia estis ankoraŭ la +malnova Harry Jekyll, tiu malharmonia kombinaĵo pri +kies virtigo kaj plibonigo mi jam lernis malesperi. La +ŝanĝo do estis tute al la pli malbona flanko.</p> + +<p>Eĉ en tiu tempo, mi ankoraŭ ne tute venkis mian +antipation kontraŭ la tedeco de vivo de studado. Mi +ankoraŭ foje havis inklinon al gajeco, kaj, pro tio, ke +miaj plezuroj estis, je l’ plej indulga nomo, ne tro +dignoplenaj, kaj ĉar mi ne nur estis bone konata kaj +honore estimata, sed ankoraŭ fariĝis maljunulo, +ĉi tiu nekonsekvenceco de mia vivo fariĝis por mi +ĉiutage pli ĝenanta. Estis ĉitiuflanke, ke +mia nova potenco tentis min ĝis sklaviĝo. Necesis +nur trinki la miksaĵon, por tuj demeti la korpon de l’ +fama profesoro, kaj surmeti, kiel densan mantelon, tiun de +Edward Hyde.</p> + +<p>Mi ridetis pro la ideo; ĝi ŝajnis al mi, +tiutempe, humoraĵo, kaj mi faris miajn pretigojn kun la +plej granda zorgo. Mi luis kaj meblis tiun domon en Soho, al +kiu Hyde estis postsigne sekvota de la polico; mi dungis, +kiel dommastrinon, virinon, kiun mi bone sciis silenta kaj +senskrupula. Aliflanke mi sciigis al mia servistaro, ke iu +S-ro Hyde (kiun mi priskribis) devos havi plenan liberecon +kaj aŭtoritaton en mia domo sur la placo; kaj por +ŝirmi min kontraŭ eventualaj akcidentoj, mi +eĉ faris tie vizitojn kaj igis min bone konata persono +en mia dua rolo. Poste mi faris tiun testamenton, kiun vi +tiom multe kontraŭparolis, tiamaniere ke, se io okazus +al mi en la persono de D-ro Jekyll, mi povus transiri en +tiun de Edward Hyde sen mona perdo. Kaj tiel +ĉirkaŭita de remparoj, kiel mi supozis, sur +ĉiu flanko, mi komencis profiti la strangan imunecon de +mia situacio.</p> + +<p>Jam okazis ja, ke la homoj dungis bravulaĉojn por +fari iliajn krimojn, dum ilia propra persono kaj reputacio +sidis ŝirmate. Mi estis la unua, kiu tion faris por +propra plezuro. Mi estis la unua, kiu povis tiel klopodi +antaŭ la publika okulo kun ŝarĝo de afabla +respektindeco, kaj jen, en la daŭro de momento, kiel ia +lerneja bubo deŝiri tiujn pruntaĵojn kaj salti +kapon antaŭe en la maron de l’ libereco. Sed por mi, +en mia netravidebla mantelo, la sendanĝereco estis +absoluta. Pensu nur—mi eĉ ne ekzistis! Nur permesu al +mi trakuri en mian laboratorion, donu al mi nur du-tri +sekundojn por miksi kaj gluti la trinkaĵon, kiu staris +ĉiam preta, kaj Edward Hyde, kion ajn li estus farinta, +forpasus kiel spirnebuleto sur spegulo, kaj jen, +anstataŭ li, kviete en sia hejmo, pretigante la +noktomezan lampon en sia studejo, homo, kiu povis senriske +ridi je l’ suspekto, troviĝus Harry Jekyll.</p> + +<p>La plezuroj, kiujn mi rapidis serĉi sub mia +alikorpaĵo, estis, kiel mi jam diris, maldecaj, sed, en +la manoj de Edward Hyde, ili baldaŭ ekfariĝis +monstraj. Reveninte de iu el tiuj ekskursoj, mi ofte +profundiĝis en ia mirado pri mia alikorpa malnobleco. +Tiu demono familiara, kiun mi elvokis el mia propra animo, +kaj forsendis solan por plenumi sian bonan plezuron, estis +estaĵo esence malica kaj kanajla; kun ĉiu lia ago +kaj penso centrita en si mem; kun besta avideco drinkanta la +plezuron el kia ajn grado de turmento, tiel +neŝancelebla, kiel homo el ŝtono.</p> + +<p>Harry Jekyll foje staris konsternegita antaŭ la agoj +de Edward Hyde; sed la situacio estis ekster la kampo de +ordinaraj leĝoj, kaj inside malpezigis la premon de la +konscienco. Estis ja Hyde, kaj Hyde sola, kiu estis kulpa. +Jekyll mem ne estis pli malbona; li revekiĝis al siaj +bonaj ecoj ŝajne nedifektita; li eĉ kutimis, kiam +tio estis ebla, rapidi por malfari la malbonon faritan de +Hyde. Kaj tiel lia konscienco dormetadis.</p> + +<p>Pri la detaloj de la malgloro, al kiu mi tiel +kunkonsentis (ĉar eĉ nun mi ne povas konfesi, ke +mi ĝin faris) mi ne intencas priparoli; mi volas nur +montri la avertojn kaj la intersekvajn paŝojn, per kiuj +alproksimiĝis mia puno. Unu malfeliĉo okazis, +kiun, pro tio, ke ĝi ne havis sekvon, mi nur aludetos. +Kruelega ago kontraŭ infanino vekis kontraŭ min la +koleron de preteriranto, kiun mi rekonis antaŭ kelkaj +tagoj kiel vian parencon; kuracisto kaj la familio de la +infanino kuniĝis kun li; estis momentoj, kiam mi timis +pri mia vivo, kaj fine, por kontentigi ilian tro justan +koleron, Edward Hyde devis alkonduki ilin al la pordo de +Harry Jekyll kaj pagi ilin per ĉeko subskribita per lia +nomo. Sed tiu ĉi danĝero estis facile forigita el +la estonteco, per la transmeto en alian bankon de monsumo +sub la nomo de Edward Hyde mem, kaj kiam, malantaŭen +klinante mian skribmanieron, mi provizis subskribon al mia +duulo, mi pensis, ke mi sidas jam ekster la atingo de la +fatalo.</p> + +<p>Preskaŭ du monatoj antaŭ la mortigo de Sir +Danvers, forestinte el la hejmo por unu el miaj aventuroj, +de kiu mi revenis je malfrua horo, mi vekiĝis la +sekvintan tagon en lito kun sentoj iom strangaj. Vane mi +ĉirkaŭrigardis, vane mi vidis la decan meblaron +kaj grandan amplekson de la ĉambro en mia domo sur la +placo, vane mi rekonis la desegnaĵon de la litkurtenoj, +io ankoraŭ insistadis, ke mi ne estas tie, kie mi +estas, ke mi ne vekiĝis tie, kie mi ŝajnas esti, +sed en la ĉambreto en Soho, en kiu mi kutimis dormi en +la korpo de Edward Hyde.</p> + +<p>Mi ridetis kaj, laŭ mia psikologia maniero, komencis +mallaboreme esplori la elementojn de ĉi tiu iluzio, +iafoje refalante dume en komfortan matenan dormeton. Mi +estis ankoraŭ tiel okupata kiam, dum unu el miaj pli +sendormaj momentoj, mia rigardo ektrafis mian manon. Nu, la +mano de Harry Jekyll estis profesia laŭ formo kaj +grandeco: granda, firma, blanka kaj de agrabla aspekto. Sed +la mano, kiun mi nun rigardadis, sufiĉe klare en la +flava lumo de Londona mateno, kuŝantan duonfermitan sur +la littukoj, estis malgrasa, sulkita, osta, sombre pala kaj +dense kovrita de nigra kresko da haroj. Ĝi estis la +mano de Edward Hyde.</p> + +<p>Mi certe rigardis ĝin dum preskaŭ duona minuto, +antaŭ ol la teruro vekiĝis en mia brusto tiel +subite kaj tremige kiel la ekbruego de cimbaloj, kaj +eksaltegante el la lito, mi kuregis al la spegulo. Ĉe +la vidaĵo, kiun renkontis miaj okuloj, mia sango +ŝanĝiĝis en ion treege maldensan kaj glacian. +Jes, mi kuŝiĝis Harry Jekyll, kaj vekiĝis +Edward Hyde. Kiel klarigi tion? mi al mi demandis, kaj +poste, kun alia eksaltego de teruro, kiel ripari tion? Estis +malfrue en la mateno, la servistaro jam leviĝis, +ĉiuj miaj drogoj estis en la kabineto—longa irado +estis ja malsupren sur du ŝtuparoj, tra la posta irejo, +trans la korton kaj tra la anatomia teatro, de tie, kie mi +tiam staris terurita. Mi ja povus eble kovri mian +vizaĝon, sed kion tio helpos, se mi ne povos kaŝi +la aliformigon de mia staturo? Kaj tiam kun trasentata +dolĉeco de senpremiĝo mi memoris, ke mia +servistaro jam kutimis la venadon kaj reiradon de mia duulo. +Jen baldaŭ mi vestis min, kiel eble plej bone, per +vestoj konvenaj al mia amplekso: baldaŭ pasis tra la +domo, kie Bradshaw min rigardegis kaj retiriĝis pro +tio, ke li vidas S-ron Hyde je tia horo kaj en tia stranga +vestaĵo, kaj, post dek minutoj, jen D-ro Jekyll +reeniris sian propran formon kaj sidiĝis kun +malheliĝinta frunto, por <a name="simuli"></a>simuli<a href="#_ftn29" name="_ftnref29">[29]</a> +matenmanĝon.</p> + +<p>Malgranda ja estis mia apetito. Ĉi tiu neklarigebla +okazaĵo, ĉi tiu renversiĝo de mia antaŭa +spertado, ŝajnis, kiel la Babilona fingro sur la muro, +elskribi la literojn de mia kondamniĝo, kaj mi +komencis, pli serioze ol iam, pripensi la rezultatojn kaj +eblecojn de mia duobla ekzistado. Tiu parto de mi, kiun mi +havis la povon projekcii, en la lasta tempo multe +ekzerciĝadis kaj nutriĝis; al mi en la lastaj +tagoj ŝajnadis kvazaŭ la korpo de Edward Hyde +pligrandiĝas, kvazaŭ (kiam mi portadis tiun +formon) mi konscias pli riĉan fluon de sango, kaj mi +komencis ekvidi danĝeron ke, se ĉi tio estos multe +daŭrigata, la ekvilibro de mia naturo povos esti por +ĉiam renversita, ke la kapablo de laŭvola +ŝanĝiĝo povos esti perdita, kaj la karaktero +de Edward Hyde fariĝos nerevokeble mia. La potenco de +la drogo ne ĉiam montriĝis egala. Unu fojon, tre +frue en mia karerio, ĝi restis tute senefika; de tiu +tempo je pli ol unu okazo, mi estis devigita duobligi, kaj +unufoje, kun granda risko de morto, triobligi la kvanton, +kaj tiu malofta necerteco ĵetis ĝis nun la solan +ombron sur mian kontentecon. Nun, tamen, pro la okazo de tiu +mateno, mi estis devigata konstati, ke dum komence la +malfacilaĵo estis, deĵeti la korpon de Jekyll, +lastatempe ĝi grade sed decide translokiĝis al la +alia flanko. Ĉio do ŝajnis montri al la jena +konkludo, ke mi malrapide perdas mian unuan kaj plibonan +memon, kaj iom post iom enkorpiĝas en mian duan kaj pli +malbonan.</p> + +<p>Inter tiuj du, mi komprenis, mi jam devas elekti. Miaj du +naturoj havis la komunan memoron, sed ĉiujn aliajn +fakultojn plej neegale posedis inter si. Jekyll (kiu estis +kunmetaĵo) jen kun la plej akraj timoj, jen kun avida +gustaĉo projektis kaj partoprenis la plezurojn kaj +aventurojn de Hyde: sed Hyde estis indiferenta pri Jekyll +aŭ nur memoris lin kiel la monta bandito memoras la +kavernon, en kiu li sin kaŝas kontraŭ la +persekutado. Jekyll sentis pli ol patran intereson; Hyde +sentis pli ol filan indiferentecon. Kunligi mian sorton kun +tiu de Jekyll, estus morti rilate al tiuj apetitoj, je kiuj +mi de longatempe min indulgadis kaj kiujn mi jam de kelka +tempo dorlotis. Kunligi ĝin kun Hyde, estus morti pri +mil interesoj kaj aspiroj kaj fariĝi por ĉiam +malestimata kaj senamika. La marĉando povus aperi +neegala, sed estis ankoraŭ alia afero kunpesinda; +ĉar, dum Jekyll turmente suferadus en la fajroj de la +abstinenco, Hyde eĉ ne konscius, kion li perdis.</p> + +<p>Kvankam strangaj estis miaj cirkonstancoj, la +kondiĉoj de tiu ĉi interbatalo estas tiel malnovaj +kaj banalaj, kiel la homo mem; efektive la samaj allogoj kaj +timoj ĵetas la ludkubon por kiu ajn tentata kaj +tremanta pekulo, kaj okazis ĉe mi, kiel okazas ĉe +la plej granda nombro de miaj similuloj, ke mi elektis la +pli bonan parton, kaj poste mankis al mi la forto, mian +elekton plenumadi.</p> + +<p>Jes, mi preferis la maljunan kaj malkontentan doktoron, +ĉirkaŭitan de amikoj kaj tenantan honestajn +esperojn, kaj mi diris decidan adiaŭon al la libereco, +al la rilata juneco, al la facila paŝo, saltanta pulso +kaj sekretaj plezuroj, kiujn mi ĝuis en la alivesto de +Hyde. Tiun ĉi elekton mi faris eble kun ia senkonscia +rezervo, ĉar mi nek forlasis la Soho’an domon, nek +detruis la vestojn de Edward Hyde, kiuj ankoraŭ +kuŝis pretaj en mia kabineto. Dum du monatoj, tamen, mi +restis fidela al mia decido; dum du monatoj mi vivadis +laŭ tia vivo de severmoreco, al kia mi neniam +antaŭe atingis, kaj ĝuis la kompensojn de +aprobanta konscienco. Sed kun la tempo fine foriĝis la +freŝeco de mia timo, la laŭdoj de mia konscienco +ekfariĝis kutimo; min ekturmentegis afliktiĝoj kaj +sopiroj, kvazaŭ Hyde baraktus por la liberiĝo, +kaj, fine, en horo de morala malforteco, mi denove kunmetis +kaj englutis la aliformigan trinkaĵon.</p> + +<p>Mia diablo estis tenita longatempe en kaĝo, li +liberiĝis furiozega. Mi sentis, eĉ jam dum mi +trinkis la miksturon, pli senbridan, pli furiozan emon al la +malbono. Mi supozas, ke sendube estis tio, kio vekis en mia +animo tiun ventegon de senpacienco, kun kiu mi +aŭskultis la ĝentilaĵojn de mia +malfeliĉa viktimo; almenaŭ mi deklaras antaŭ +Dio, ke neniu homo morale sana povus esti kulpa pri tia +krimo pro tiel bagatela incito, kaj ke mi frapis en humoro +ne pli racia ol tiu, en kiu malsana infano rompus ludilon.</p> + +<p>Tuj la spirito de la infero vekiĝis en mi, kaj +furiozis. Kun paroksismo de ĝojo mi disbategis la +pasivan korpon, gustumante ĝojegon ĉe ĉiu +bato, kaj nur kiam la laceco komencis sekvi, subite dum la +plej alta punkto de mia deliro, trapikegis mian koron +malvarma spasmo de teruro. Disiĝis nebulo; mi ekvidis, +ke mi metas mian vivon en danĝeron, kaj mi forkuregis +de la sceno de tiuj ekscesoj, fieriĝante eĉ dum mi +tremas, kun mia avideco por la malbono kontentigita kaj +stimulita, kaj mia amo al la vivo altigita ĝis la plej +ekstrema grado. Mi kuregis al la domo en Soho, kaj detruis +miajn paperojn; de tie mi ekiris tra la lanternolumitajn +stratojn, en la sama dividita ekstazo de spirito, +ĝojegante pri mia krimo, gajkore projektante aliajn por +la estonteco, kaj tamen, ankoraŭ rapidirante kaj +aŭskultante, ĉu sekvas min la paŝoj de la +venĝanto. Hyde havis kanton sur la lipoj dum li +kunmetis la miksturon, kaj trinkante ĝin li toastis la +mortinton. Apenaŭ la agonio de la transformiĝo +ekĉesis disŝiri lin, jam Harry Jekyll, kun +fluantaj larmoj de dankemeco kaj memriproĉo, falis +genuen kaj levis la kunplektitajn manojn al Dio. La vualo de +la memindulgo estis disŝirita de supre ĝis +malsupre, kaj mi vidis mian vivon kiel tuton: mi sekvis +ĝin de la tagoj de mia infaneco kiam mi iris manon +ĉe mano, kun mia patro, tra la memoferemaj penadoj de +mia profesia vivo, por alveni, foje kaj ree, kun la sama +sento de nerealeco, ĉe la malbenitaj teruraĵoj de +la vespero. Mi volis kriegi, mi penis kun larmoj kaj +preĝoj sufoki la amason da malbelegaj imagaĵoj kaj +sonoj, kiuj ariĝis en mia memoro kontraŭ mi, kaj, +ankoraŭ, inter miaj petegoj, la fi-vizaĝo de mia +kanajleco rigardadis fikse en mian animon. Kiam la akreco de +tiu ĉi memriproĉo ekmortiĝis, ĝi estis +sekvita de sento de ĝojo. De nun Hyde estos neebla; +ĉu mi volos, aŭ ne volos, mi estas de nun +enfermita en la plibona parto de mia ekzistado, kaj, ho, +kiel mi ĝojis pensi pri tio! Kun kia volonta humileco +mi akceptis denove la ĉirkaŭbarojn de l’ vivado +natura! Kun kia sincera spirito de forlaso mi ŝlosis la +pordon, per kiu mi tiel ofte iris kaj revenis, kaj +dispremegis la ŝlosilon sub mia piedo!</p> + +<p>Kun la sekvinta tago, venis la sciigo, ke la mortigo +estis observita, ke la kulpo de Hyde estas evidenta al la +mondo, kaj ke la viktimo estas viro alta en la publika +estimado. Ne nur krimo estis, sed tragedia +malsaĝaĵo. Mi pensas, ke mi ĝojis scii tion; +mi pensas, ke mi ĝojis pro tio, ke miajn pli bonajn +impulsojn tiel ĉirkaŭremparis kaj gardis la +teruroj de la eŝafodo. Jekyll estis nun mia +rifuĝejo; Hyde elrigardetu eĉ nur dum momento, kaj +la manoj de ĉiuj homoj tuj leviĝos por lin kapti +kaj mortigi.</p> + +<p>Mi decidis per mia estonta konduto reaĉeti la +estintecon, kaj mi povas honeste diri, ke mia decido portis +iom da bona frukto. Vi scias mem, kiel fervore dum la lastaj +monatoj de la pasinta jaro, mi laboradis por mildigi la +suferojn de aliaj; vi scias, ke multo estis farita, kaj ke +la tagoj pasis por mi trankvile kaj preskaŭ +feliĉe. Kaj mi ja ne povas vere diri, ke min enuigis +ĉi tiu bonfara kaj senkulpa vivado; mi kontraŭe +kredas, ke mi ĉiutage ĝuis ĝin pli plene; sed +min ankoraŭ malbenis mia dueco de intenco; kaj, kiam +fine iom post iom eluziĝis la unua akreco de mia pento, +mia pli malnobla parto, tiel longe dorlotita, tiel mallonge +enĉenigita, komencis ekmuĝi por liberiĝo. Mi +ja ne revis revivigi Hyde; tion eĉ ekpripensi tremigis +min ĝis frenezeco; ne, en mia propra personeco +stariĝis la tento ankoraŭ unu fojon petoli kun mia +konscienco, kaj kiel ordinara sekreta pekanto mi fine +submetiĝis al la atakoj de la tentado. Al ĉio +venas fino; la plej vasta mezurilo fine pleniĝas, kaj +ĉi tiu mallonga cedo al mia malboneco fine detruis la +ekvilibron de mia animo. Estis bela, klara, januara tago, +malseke subpiede, kie la frosto degelis, sed kun sennuba +ĉielo, kaj «Regent’s Park»<a href="#_ftn30" name="_ftnref30">[30]</a> +estis plena de vintraj pepadoj kaj dolĉa pro odoroj de +printempo. Mi sidis en la sunlumo sur benko; la besto en mi +lekadis la lipojn pro rememoro; la spirita parto estis iom +dormema, promesante postan penton sed ankoraŭ ne +incitita ĝis komenco. Nu, mi al mi diris, mi ja nur +similas al miaj najbaroj, kaj poste mi ridetis, komparante +min kun aliaj homoj, komparante mian ageman bonvolon kun la +maldiligenta krueleco de ilia malzorgo. Kaj en la momento +mem de tiu vanta fanfaronema penso, ekkaptis min spasmo, +terura naŭzo kaj plej mortiga tremo. Tiuj forpasis kaj +lasis min svenema, kaj poste, dum siavice la sveneco +kvietiĝis, mi ekkonstatis ŝanĝon en la +karaktero de miaj pensoj; pli grandan maltimecon, malestimon +al la danĝero, solviĝon de la ligiloj de l’ +devo. Mi rigardis malsupren, miaj vestoj pendis senforme sur +miaj malŝvelintaj membroj; la mano kuŝanta sur mia +genuo estis sulkoplena kaj vila. Mi estis denove Edward +Hyde. Antaŭ unu momento, al mi estis ankoraŭ +garantiita la estimo de ĉiuj homoj, mi estis riĉa, +amata—kun manĝo pretigata por mi en mia propra hejmo—kaj +nun mi estas jam la komuna persekutaĵo de l’ homaro, +ĉasata, sendoma, konata mortiginto, sklavo por la +pendigilo.</p> + +<p>Mia prudento ŝanceliĝis, sed ne tute min +forlasis. Miaj drogoj estis en ŝranko en mia kabineto, +kiel mi povos atingi ilin? Jen la problemo, kies solvon—premegante +per la manoj miajn tempiojn—mi nun devas entrepreni. La +laboratorian pordon mi mem jam fermis. Se mi provus eniri +per la domo, miaj propraj servistoj min sendus al la +eŝafodo. Mi ekkomprenis, ke mi devos uzi alian manon, +kaj pensis pri Lanyon. Kiel lin trafi? Kiel alkonsentigi +lin? Supozu, ke mi evitos kaptiĝon sur la stratoj, kiel +mi povos eniri en lian domon? Kaj kiel mi, nekonata kaj +malplaĉa vizitanto, povos decidigi la faman kuraciston +rabi la kabineton de sia kolego, D-ro Jekyll? Tiam mi +rememoris, ke restadas al mi unu parto de mia originala +karaktero: mi povas skribi laŭ mia propra skribmaniero. +Tuj kiam ekbrilis en mi tiu ideo, klariĝis al mi la +tuta vojo, kiun mi devos sekvi. Mi do ordigis mian vestaron +kiel eble plej bone, kaj, alvokante al pasanta fiakro, mi +veturigis min al hotelo sur Portland Street, kies nomon mi +per ia hazardo memoris. Pro mia aspekto,—kiu efektive +estis sufiĉe komika, kiel ajn tragedia la sorto, kiun +kovris ĉi tiuj vestoj,—la veturigisto ne povis +kaŝi sian ridemon. Mi grincigis la dentojn kontraŭ +lin kun ekventego de diabla furiozo; kaj la rideto forvelkis +sur lia vizaĝo,—feliĉe por li,—ankoraŭ +pli feliĉe por mi, ĉar, nur momenton plu, kaj mi +lin jam certe deŝiregus de sur lia sidejo. Enirinte la +hotelon, mi ĉirkaŭrigardis kun tia malluma mieno, +ke la servistoj ektremis; neniun rigardon ili +interŝanĝis dum mia ĉeesto; sed sklaveme +ricevis miajn ordonojn, kondukis min al privata ĉambro +kaj alportis al mi skribilaron. Hyde, en danĝero pri +sia vivo, estis al mi estaĵo nova; skuita de +supermezura kolero, streĉita ĝis mortigemo, +avidega kaŭzi al iu doloron. Li tamen estis ruzulo; +venkis sian koleregon per granda peno de l’ volado; verkis +siajn du gravajn leterojn, unu al Lanyon kaj unu al Poole, +kaj por ke li ricevu certigon, ke ili efektive estis metitaj +en la poŝton, li ordonis, ke oni ilin rekomendu. De +tiam, li sidadis la tutan tagon apud la fajro en la privata +ĉambro, mordetadante al si la ungojn; tie li +tagmanĝis, sidante sola kun siaj timoj, kun la kelnero +videble tremanta antaŭ lia okulo; kaj el tie, post +plena noktiĝo, li ekveturadis en angulo de fermita +veturilo kaj kondukigis sin tra la stratoj de la urbo. +«Li», mi diras; mi ne povas diri «mi». En tiu infano de +l’ infero estis nenio homa; loĝis en li nenio krom la +timo kaj la malamo. Kaj kiam fine,—pensante, ke la +veturigisto komencas ion suspekti,—li forsendis la +veturilon kaj riskis piediri, en sia neĝustalkorpa +vestaro, objekto nepre markita por la observado, inter la +noktajn preterirantojn, tiuj du malnoblaj pasioj furiozis en +li kvazaŭ uragano. Li marŝis rapide, persekutata +de siaj timoj; babilante al si mem, ŝtelirante tra la +malpli vizitataj stratoj, kalkulante la minutojn, kiuj +kvazaŭ barilo ankoraŭ apartigis lin de la +noktomezo. Fojon, virino alparolis al li, proponante, mi +pensas, skatolon da alumetoj. Li pugnis ŝin en la +vizaĝon, kaj ŝi forkuris. Kiam mi +rekonsciiĝis ĉe la domo de Lanyon, la teruro de +mia malnova amiko iom kortuŝis min; mi ne scias; estis +almenaŭ nur kvazaŭ guto en la maro, kompare al la +abomenego, kun kiu mi rigardis reen al tiuj horoj. Estis +okazinta en mi ia ŝanĝiĝo. Jam ne plu timo al +la eŝafodo, sed teruro fariĝi denove Hyde, +turmentegis min. La kondamnon de Lanyon mi ricevis duone en +sonĝo; duone en sonĝo revenis hejmen kaj +kuŝiĝis. Post la ellacigoj de la tago, mi +dormegis, en dormo tiel severa kaj profunda, ke ne sukcesis +ĝin rompi eĉ la teruraj koŝmaroj min +turmentantaj. Mi vekiĝis matene skuita, malfortigita, +sed refreŝiĝinta. Mi ankoraŭ malamis kaj +timis pensi pri la bruto, kiu en mi dormetis, kaj +kompreneble mi ne forgesis la konsternantajn danĝerojn +de l’ antaŭa tago; sed mi estis denove hejme, en mia +propra domo kaj apud miaj drogoj, kaj dankemeco pro mia savo +briladis en mia animo tiel forte, ke ĝi preskaŭ +konkuris la helecon de la espero mem.</p> + +<p>Mi estis nerapide transpaŝanta la korton post +matenmanĝo, entrinkante la malvarman aeron kun plezuro, +kiam ree min kaptis tiuj nepriskribeblaj sentoj, kiuj +heroldis la ŝanĝiĝon: kaj apenaŭ mi +havis la tempon atingi la ŝirmon de mia kabineto, tra +mi denove furiozas kaj glacias la pasioj de Hyde. Ĉi +tiun fojon, duobla dozo estis necesa por revoki min al mi +mem, kaj jen ho ve! post ses horoj, dum mi sidis malgaje +rigardadante la fajron, jam revenas la doloroj kaj la drogo +denove devas esti trinkata. Mallonge, de tiu tago +ŝajnis, ke nur per granda, kvazaŭ gimnastika +penado, kaj nur sub la rekta stimulo de la drogo, mi povas +porti la vizaĝon de Jekyll. Je ĉiu horo de la tago +kaj nokto min kaptis la avertanta ektremo; precipe se mi +dormis, aŭ eĉ dum momento dormetis sur mia +seĝo, ĉiam mi vekiĝis kiel Hyde. Sub la +streĉado de ĉi tiu senĉese minacanta fatalo, +kaj pro la maldormado, al kiu mi nun min kondamnis ja +eĉ super ĉia grado, kiun mi kredis ebla al la +homo, mi fariĝis en mia propra persono estaĵo +konsumita kaj elĉerpita de la febro, malforta, korpe +kaj mente, ĉiam okupata de unu sola penso: abomeno al +mia alia memo. Sed dum mi dormadis aŭ kiam la efekto de +la drogo elĉerpiĝis, mi saltis preskaŭ sen +transiro—ĉar la doloroj de la aliformiĝo +fariĝis ĉiutage malpli severaj—en la posedon de +imago plenega de teruraj fantazioj, de animo bolanta per +senkaŭzaj malamoj, kaj en la posedon de korpo, kiu +ŝajnis ne sufiĉe forta por enteni la furiozantajn +energiojn de la vivo. La povoj de Hyde ŝajnis des pli +kreski, ju pli kadukiĝis Jekyll. Kaj certe la malamo, +kiu apartigis ilin, estis nun ambaŭflanke egala. +Ĉe Jekyll, ĝi estis afero de esenca instinkto. Li +nun konsciis plene la malbelegecon de tiu estaĵo, kiu +partoprenis kun li kelkajn el la fenomenoj de l’ +konscienco, kaj kiu estis kunheredonto kun li de la morto; +kaj krom tiuj ligiloj de komuna posedo, kiuj en si faris la +plej doloregan parton de lia turmento, li pensis pri Hyde +kvazaŭ pri io ne nur infera sed neorganika. Jen la +terura afero: ke la ŝlimo de l’ abismo ŝajnas +aŭdigi kriojn kaj voĉojn; ke la amorfa polvo +gestaĉas kaj pekas; ke tio, kio estas senviva, kaj ne +havas formon, povas uzurpi la funkciojn de la vivo. Kaj jen +ankoraŭ: ke tiu ribelanta abomenaĵo estas ligita +al li pli intime ol edzino, pli proksime ol okulo; +kuŝas enkaĝigita en lia karno, kie li aŭdas +ĝin murmuri, sentas ĝin barakti al naskiĝo +kaj en ĉiu horo de malforteco, kaj dum la konfido de la +dormo, lin venkas kaj uzurpas lian vivon.</p> + +<p>La malamo de Hyde kontraŭ Jekyll estis de malsama +speco. Lia teruro pri la eŝafodo devigis lin +senĉese fari provizoran memmortigon, kaj reveni al lia +stato de subulo, fariĝi parto anstataŭ persono; +sed li abomenis la necesecon, li abomenis la malĝojegon +en kiun Jekyll jam enfalis, kaj lin akre indignigis la +malplaĉo, kiun li mem inspiris. Pro tio la +simio-similaj fipetoloj, kiujn li faris al mi, +skribaĉante laŭ mia propra skribstilo +blasfemaĵojn sur la paĝoj de miaj libroj; +bruligante la leterojn kaj portreton de mia patro; kaj vere, +se lin ne detenus timo pri propra morto, jam antaŭlonge +li estus ruiniginta sin por impliki min en la ruino. Sed lia +amo por la vivo estas miriga; mi diros plu: mi, kiu malsanas +kaj glaciiĝas pro simpla pensado pri li, mi, kiam mi +memoras la mizeraĉon kaj pasion de lia +sinalkroĉemo al la vivo, kaj kiam mi scias, kiom li +timas mian kapablon detranĉi lin per la memmortigo, mi +povas en mia koro lin kompati. Neutilas, kaj la tempo dolore +mankas al mi, plilongigi ĉi tiun priskribon; neniam iu +suferis tiajn turmentegojn, tio sufiĉu. Kaj tamen +eĉ al tiaj la kutimado alportis—ne, ne +malpeziĝon,—sed, ian kalecon de la animo, ian +submetiĝemon al la malespero; kaj mia puno povus ja +daŭradi dum jaroj, se ne estus okazinta tiu lasta +malfeliĉegaĵo, kiu nun fine min trafis kaj disigis +de mia propra vizaĝo kaj naturo. Mia provizo de la +salo, kiu neniam renoviĝis de post la dato de mia unua +eksperimento, komencis elĉerpiĝi. Mi venigis novan +provizon kaj kunmiksis la trinkaĵon: la +kvazaŭbolado sekvis, ankaŭ la unua +kolorŝanĝiĝo, sed ne la dua. Mi trinkis la +miksturon, ĝi ne efikis. Vi sciiĝos de Poole, kiel +mi traserĉigis la tutan Londonon; vane estis, kaj mi +estas nun konvinkita, ke mia unua provizo estis nepura, kaj +ke estis tiu nekonata nepuraĵo, kiu donis al la +miksaĵo efikecon.</p> + +<p>Proksimume unu semajno nun pasis, kaj mi finas ĉi +tiun rakonton sub la influo de la lasta el miaj malnovaj +pulvoroj. Ĉi tiu, do, estas la lasta fojo—se ne +okazos miraklo—kiam Harry Jekyll povas pensi siajn +proprajn pensojn aŭ vidi sian propran vizaĝon +(nun, ho ve! kiel malgaje aliigitan!) en la spegulo. Nek +devos mi prokrasti tro longe la finon de ĉi tiu +skribado, ĉar se mia rakonto ĝis nun evitis +detruiĝon, tio estis pro kombino de granda +antaŭzorgo kaj granda bonŝanco. Se la agonioj de +la ŝanĝo ekkaptos min dum mi ĝin skribas, +Hyde ĝin disŝiros; sed se iom da tempo pasos de +kiam mi estos ĝin flankenmetinta, lia mirinda egoismo +kaj absorbiteco en la pasanta momento, eble savos ĝin +denove kontraŭ la ago de lia simiosimila malico. Kaj +efektive, la fatalo, kiu proksimiĝas al ni ambaŭ, +jam ŝanĝis kaj premegis lin. Pasos nur duonhoro, +kaj mi denove kaj por ĉiam eniros tiun malamitan +personecon… Mi scias, kiel mi sidos ektremegante kaj +plorante sur mia seĝo, aŭ daŭros, en plej +streĉita kaj timopenetrita ekstazo de aŭskultado, +paŝadi tien kaj reen tra ĉi tiu ĉambreto—mia +lasta surtera rifuĝejo—kaj subaŭskulti ĉian +sonon de minaco. Ĉu Hyde mortos sur la eŝafodo? +aŭ ĉu li en la lasta momento trovos la +kuraĝon sin liberigi? Dio scias: al mi indiferente +estas; ĉi tiu estas la vera horo de mia morto, kaj tio, +kio nepre sekvos, koncernos alian ol min mem. Ĉi tie, +do, demetante mian plumon kaj eksigelante mian konfeson, mi +metas finon al la vivhistorio de tiu malfeliĉa Harry +Jekyll.</p> + +<p align="center" style="text-align: center; letter-spacing: 0.25em; text-indent: 0; margin-top: 3em; margin-bottom: 3em">FINO</p> + +</div> +<div> +<hr align="left" size="1" width="33%"> +<p><a href="#_ftnref1" name="_ftn1">[1]</a> Riĉard +Enfijld.</p> + +<p><a href="#_ftnref2" name="_ftn2">[2]</a> T.e. +ĉiutage krom dimanĉo, kiam en Anglujo la butikoj +restas fermitaj.</p> + +<p><a href="#_ftnref3" name="_ftn3">[3]</a> <i>Gablo</i>: +triangula elstaranta konstruaĵo aŭ pinta +tegmentofino super pordoj, fenestroj, k.t.p. laŭ la +gotika arĥitektura stilo. A. gable; Fr. gâble; G. +Giebel, Spitzverdachung; H. socarrén, alero.</p> + +<p><a href="#_ftnref4" name="_ftn4">[4]</a> Elp. <i>Kuts</i>: +fama Londona banko.</p> + +<p><a href="#_ftnref5" name="_ftn5">[5]</a> Ekkrio, kiu +montras protestan nekonsenton.</p> + +<p><a href="#_ftnref6" name="_ftn6">[6]</a> Elp. <i>Hajd</i>.</p> + +<p><a href="#_ftnref7" name="_ftn7">[7]</a> <i>Morosa</i>: +ĉagrenhumora, malgajaĉa, malkontentaĉa. A. +morose, sullen, surly; Fr. morose, maussade, bourru; G. mürrisch; +H. murrio; Lat. morosus.</p> + +<p><a href="#_ftnref8" name="_ftn8">[8]</a> Elp. <i>Ĝekil</i>.</p> + +<p><a href="#_ftnref9" name="_ftn9">[9]</a> Elp. <i>Kávendiŝ +Skŭer</i>: fama Londona placo.</p> + +<p><a href="#_ftnref10" name="_ftn10">[10]</a> Elp. <i>Lanjon</i>.</p> + +<p><a href="#_ftnref11" name="_ftn11">[11]</a> <i>Harry</i>. +intima formo de l’ nomo Henry (kvazaŭ <i>Henĉjo</i>).</p> + +<p><a href="#_ftnref12" name="_ftn12">[12]</a> Tio ĉi +estas vortŝerco. Hide and Seek (Hajd kaj Sik) estas +infana ludo, laŭ kiu unuj devas sin kaŝi (Hide) +kaj la aliaj ilin serĉi (Seek).</p> + +<p><a href="#_ftnref13" name="_ftn13">[13]</a> Malriĉa +kvartalo de Londono.</p> + +<p><a href="#_ftnref14" name="_ftn14">[14]</a> <i>Perpleksiteco</i>: +Tiu implikita stato de la mento, en kiu oni ne klare +komprenas, aŭ dubas aŭ hezitas, pro konfuzataj +ideoj (<i>Perpleksi</i> = meti en tiun staton). A. +perplexity, F. perplexité, G. Verworrenheit, H. +perplejidad.</p> + +<p><a href="#_ftnref15" name="_ftn15">[15]</a> <i>Perpleksita</i>: +A. perplexed, puzzled, F. embrouillé, embarrassé. G. +verwirrt, perplex, H. perplejo.</p> + +<p><a href="#_ftnref16" name="_ftn16">[16]</a> Elp. <i>Pul</i>.</p> + +<p><a href="#_ftnref17" name="_ftn17">[17]</a> Elp. <i>Karu</i>.</p> + +<p><a href="#_ftnref18" name="_ftn18">[18]</a> Elp. <i>Njukomen</i> +el <i>Skotland Jard</i> (la ĉefoficejo de la londona +detektiva polico).</p> + +<p><a href="#_ftnref19" name="_ftn19">[19]</a> <i>Bajeto</i>: +Speco de maldelikata flaneleca tuko. A. baize; Fr. bayette; +G. Boye; H. bayeta.</p> + +<p><a href="#_ftnref20" name="_ftn20">[20]</a> T.e. pripensi +pri ĝi.</p> + +<p><a href="#_ftnref21" name="_ftn21">[21]</a> Elp. <i>Gest</i>.</p> + +<p><a href="#_ftnref22" name="_ftn22">[22]</a> Elp. <i>Bradŝa</i>.</p> + +<p><a href="#_ftnref23" name="_ftn23">[23]</a> <i>Damni</i>: +kondamni al puno eterna. A. damned; Fr. damné; G. verdammt; +H. condenado a pena eterna.</p> + +<p><a href="#_ftnref24" name="_ftn24">[24]</a> <i>Lugubra</i>: +funebrecon, malĝojon inspiranta. A. lugubrious, +mournful, doleful; Fr. lugubre; G. traurig, kummervoll, +klagend; H. lúgubre.</p> + +<p><a href="#_ftnref25" name="_ftn25">[25]</a> <i>Fiolo</i>: +malgranda vitra botelo de formo speciala uzata en la +laboratorio. A. phial; Fr. fiole: G. Phiole, Fläschchen; H. +redoma, frasco.</p> + +<p><a href="#_ftnref26" name="_ftn26">[26]</a> <i>Morbida</i>: +Malsanaĉa, kvazaŭ malsaneta. A. morbid; Fr. +morbide; G. krankhaft; H. mórbido.</p> + +<p><a href="#_ftnref27" name="_ftn27">[27]</a> <i>Sombra</i>: +malluma, malhela, malgaja, ĉagrena, melankolia. A. +sombre; Fr. sombre; G. düster, finster, dunkel, trüb; H. +sombrio; obscuro, triste.</p> + +<p><a href="#_ftnref28" name="_ftn28">[28]</a> Elp. <i>Hesti</i>.</p> + +<p><a href="#_ftnref29" name="_ftn29">[29]</a> <i>Simuli</i>: +ŝajnigi, imitaĉi. A. simulate; Fr. simuler; G. +nachahmen, heucheln, simulieren; H. simular, fingir.</p> + +<p><a href="#_ftnref30" name="_ftn30">[30]</a> <i>Riĝents +Park</i>: Fama kaj bela Londona parko.</p> + +</div> +<div> +<p align="center" style="text-align: center; font-size: 125%; letter-spacing: 0.1em; text-indent: 0; margin-top: 2.4em">ALDONO</p> + +<h3>Lokoj en kiuj la tradukintoj uzis radikojn<br> +ne troveblajn en la plimulto da vortaroj</h3> +<p><span style="text-transform:uppercase">Gablo</span>: ia +malbonaŭspicia masivo de konstruaĵoj eltrudis sian +<i>gablon</i> super la straton (<a href="#gablo">*</a>).</p> + +<p><span style="text-transform:uppercase">Morose</span>: Via +devo estis min averti, respondis la alia, iom <i>morose</i> +(<a href="#morose">*</a>).</p> + +<p><span style="text-transform:uppercase">Perpleksi</span>: +metante la manon al la frunto, kiel homo en ia menta <i>perpleksiteco</i> +(<a href="#perpleksi_1">*</a>).—Devas esti io plu, diris +en si la <i>perpleksita</i> sinjoro (<a href="#perpleksi_2">*</a>).</p> + +<p><span style="text-transform:uppercase">Bajeto</span>: +pordo kovrita de ruĝa <i>bajeto</i> (<a href="#bajeto_1">*</a>). +Frapis per iome ŝancela mano sur la ruĝan <i>bajeton</i> +de la kabineta pordo (<a href="#bajeto_2">*</a>).</p> + +<p><span style="text-transform:uppercase">Damnita</span>: +Plorantan kiel virino aŭ animo <i>damnita</i> (<a href="#damnita">*</a>).</p> + +<p><span style="text-transform:uppercase">Lugubra</span>: <i>Lugubra</i> +kriego, kvazaŭ de nur besta teruro, sonis el la +kabineto (<a href="#lugubra">*</a>).</p> + +<p><span style="text-transform:uppercase">Fiolo</span>: … +per la dispremita <i>fiolo</i> en lia mano, kaj la forta +odoro de migdalkernoj, Utterson sciis, ke li rigardas +kadavron de memdetruinto (<a href="#fiolo">*</a>).</p> + +<p><span style="text-transform:uppercase">Morbida</span>: Mi +havas <i>morbidan</i> timon, malĝuste direkti vin (<a href="#morbida">*</a>).</p> + +<p><span style="text-transform:uppercase">Sombra</span>: Mia +vizitanto ja brulis pro ia <i>sombra</i> eksciteco (<a href="#sombra">*</a>).</p> + +<p><span style="text-transform:uppercase">Simuli</span>: … +sidiĝis kun malheliĝinta frunto, por <i>simuli</i> +matenmanĝon (<a href="#simuli">*</a>).</p> + +</div> +<div align="center" style="text-align: center; line-height: 150%; font-size: 80%; margin-top: 7.2em"> +CENTRA PRESEJO ESPERANTISTA<br> +V. Polgar-Politzer<br> +33, rue Lacépède, Paris +<hr size="1" width="10%"> +</div> + + + + + + + + +<pre> + + + + + +End of the Project Gutenberg EBook of Doktoro Jekyll kaj Sinjoro Hyde, by +Robert Louis Stevenson + +*** END OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK DOKTORO JEKYLL KAJ SINJORO HYDE *** + +***** This file should be named 24145-h.htm or 24145-h.zip ***** +This and all associated files of various formats will be found in: + http://www.gutenberg.org/2/4/1/4/24145/ + +Produced by Les and Arlyn Kerr + +Updated editions will replace the previous one--the old editions +will be renamed. + +Creating the works from public domain print editions means that no +one owns a United States copyright in these works, so the Foundation +(and you!) can copy and distribute it in the United States without +permission and without paying copyright royalties. Special rules, +set forth in the General Terms of Use part of this license, apply to +copying and distributing Project Gutenberg-tm electronic works to +protect the PROJECT GUTENBERG-tm concept and trademark. Project +Gutenberg is a registered trademark, and may not be used if you +charge for the eBooks, unless you receive specific permission. If you +do not charge anything for copies of this eBook, complying with the +rules is very easy. You may use this eBook for nearly any purpose +such as creation of derivative works, reports, performances and +research. They may be modified and printed and given away--you may do +practically ANYTHING with public domain eBooks. Redistribution is +subject to the trademark license, especially commercial +redistribution. + + + +*** START: FULL LICENSE *** + +THE FULL PROJECT GUTENBERG LICENSE +PLEASE READ THIS BEFORE YOU DISTRIBUTE OR USE THIS WORK + +To protect the Project Gutenberg-tm mission of promoting the free +distribution of electronic works, by using or distributing this work +(or any other work associated in any way with the phrase "Project +Gutenberg"), you agree to comply with all the terms of the Full Project +Gutenberg-tm License (available with this file or online at +http://gutenberg.org/license). + + +Section 1. General Terms of Use and Redistributing Project Gutenberg-tm +electronic works + +1.A. By reading or using any part of this Project Gutenberg-tm +electronic work, you indicate that you have read, understand, agree to +and accept all the terms of this license and intellectual property +(trademark/copyright) agreement. If you do not agree to abide by all +the terms of this agreement, you must cease using and return or destroy +all copies of Project Gutenberg-tm electronic works in your possession. +If you paid a fee for obtaining a copy of or access to a Project +Gutenberg-tm electronic work and you do not agree to be bound by the +terms of this agreement, you may obtain a refund from the person or +entity to whom you paid the fee as set forth in paragraph 1.E.8. + +1.B. "Project Gutenberg" is a registered trademark. It may only be +used on or associated in any way with an electronic work by people who +agree to be bound by the terms of this agreement. There are a few +things that you can do with most Project Gutenberg-tm electronic works +even without complying with the full terms of this agreement. See +paragraph 1.C below. There are a lot of things you can do with Project +Gutenberg-tm electronic works if you follow the terms of this agreement +and help preserve free future access to Project Gutenberg-tm electronic +works. See paragraph 1.E below. + +1.C. The Project Gutenberg Literary Archive Foundation ("the Foundation" +or PGLAF), owns a compilation copyright in the collection of Project +Gutenberg-tm electronic works. Nearly all the individual works in the +collection are in the public domain in the United States. If an +individual work is in the public domain in the United States and you are +located in the United States, we do not claim a right to prevent you from +copying, distributing, performing, displaying or creating derivative +works based on the work as long as all references to Project Gutenberg +are removed. Of course, we hope that you will support the Project +Gutenberg-tm mission of promoting free access to electronic works by +freely sharing Project Gutenberg-tm works in compliance with the terms of +this agreement for keeping the Project Gutenberg-tm name associated with +the work. You can easily comply with the terms of this agreement by +keeping this work in the same format with its attached full Project +Gutenberg-tm License when you share it without charge with others. + +1.D. The copyright laws of the place where you are located also govern +what you can do with this work. Copyright laws in most countries are in +a constant state of change. If you are outside the United States, check +the laws of your country in addition to the terms of this agreement +before downloading, copying, displaying, performing, distributing or +creating derivative works based on this work or any other Project +Gutenberg-tm work. The Foundation makes no representations concerning +the copyright status of any work in any country outside the United +States. + +1.E. Unless you have removed all references to Project Gutenberg: + +1.E.1. The following sentence, with active links to, or other immediate +access to, the full Project Gutenberg-tm License must appear prominently +whenever any copy of a Project Gutenberg-tm work (any work on which the +phrase "Project Gutenberg" appears, or with which the phrase "Project +Gutenberg" is associated) is accessed, displayed, performed, viewed, +copied or distributed: + +This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with +almost no restrictions whatsoever. You may copy it, give it away or +re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included +with this eBook or online at www.gutenberg.org + +1.E.2. If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is derived +from the public domain (does not contain a notice indicating that it is +posted with permission of the copyright holder), the work can be copied +and distributed to anyone in the United States without paying any fees +or charges. If you are redistributing or providing access to a work +with the phrase "Project Gutenberg" associated with or appearing on the +work, you must comply either with the requirements of paragraphs 1.E.1 +through 1.E.7 or obtain permission for the use of the work and the +Project Gutenberg-tm trademark as set forth in paragraphs 1.E.8 or +1.E.9. + +1.E.3. If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is posted +with the permission of the copyright holder, your use and distribution +must comply with both paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 and any additional +terms imposed by the copyright holder. Additional terms will be linked +to the Project Gutenberg-tm License for all works posted with the +permission of the copyright holder found at the beginning of this work. + +1.E.4. Do not unlink or detach or remove the full Project Gutenberg-tm +License terms from this work, or any files containing a part of this +work or any other work associated with Project Gutenberg-tm. + +1.E.5. Do not copy, display, perform, distribute or redistribute this +electronic work, or any part of this electronic work, without +prominently displaying the sentence set forth in paragraph 1.E.1 with +active links or immediate access to the full terms of the Project +Gutenberg-tm License. + +1.E.6. You may convert to and distribute this work in any binary, +compressed, marked up, nonproprietary or proprietary form, including any +word processing or hypertext form. However, if you provide access to or +distribute copies of a Project Gutenberg-tm work in a format other than +"Plain Vanilla ASCII" or other format used in the official version +posted on the official Project Gutenberg-tm web site (www.gutenberg.org), +you must, at no additional cost, fee or expense to the user, provide a +copy, a means of exporting a copy, or a means of obtaining a copy upon +request, of the work in its original "Plain Vanilla ASCII" or other +form. Any alternate format must include the full Project Gutenberg-tm +License as specified in paragraph 1.E.1. + +1.E.7. Do not charge a fee for access to, viewing, displaying, +performing, copying or distributing any Project Gutenberg-tm works +unless you comply with paragraph 1.E.8 or 1.E.9. + +1.E.8. You may charge a reasonable fee for copies of or providing +access to or distributing Project Gutenberg-tm electronic works provided +that + +- You pay a royalty fee of 20% of the gross profits you derive from + the use of Project Gutenberg-tm works calculated using the method + you already use to calculate your applicable taxes. The fee is + owed to the owner of the Project Gutenberg-tm trademark, but he + has agreed to donate royalties under this paragraph to the + Project Gutenberg Literary Archive Foundation. Royalty payments + must be paid within 60 days following each date on which you + prepare (or are legally required to prepare) your periodic tax + returns. Royalty payments should be clearly marked as such and + sent to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation at the + address specified in Section 4, "Information about donations to + the Project Gutenberg Literary Archive Foundation." + +- You provide a full refund of any money paid by a user who notifies + you in writing (or by e-mail) within 30 days of receipt that s/he + does not agree to the terms of the full Project Gutenberg-tm + License. You must require such a user to return or + destroy all copies of the works possessed in a physical medium + and discontinue all use of and all access to other copies of + Project Gutenberg-tm works. + +- You provide, in accordance with paragraph 1.F.3, a full refund of any + money paid for a work or a replacement copy, if a defect in the + electronic work is discovered and reported to you within 90 days + of receipt of the work. + +- You comply with all other terms of this agreement for free + distribution of Project Gutenberg-tm works. + +1.E.9. If you wish to charge a fee or distribute a Project Gutenberg-tm +electronic work or group of works on different terms than are set +forth in this agreement, you must obtain permission in writing from +both the Project Gutenberg Literary Archive Foundation and Michael +Hart, the owner of the Project Gutenberg-tm trademark. Contact the +Foundation as set forth in Section 3 below. + +1.F. + +1.F.1. Project Gutenberg volunteers and employees expend considerable +effort to identify, do copyright research on, transcribe and proofread +public domain works in creating the Project Gutenberg-tm +collection. Despite these efforts, Project Gutenberg-tm electronic +works, and the medium on which they may be stored, may contain +"Defects," such as, but not limited to, incomplete, inaccurate or +corrupt data, transcription errors, a copyright or other intellectual +property infringement, a defective or damaged disk or other medium, a +computer virus, or computer codes that damage or cannot be read by +your equipment. + +1.F.2. LIMITED WARRANTY, DISCLAIMER OF DAMAGES - Except for the "Right +of Replacement or Refund" described in paragraph 1.F.3, the Project +Gutenberg Literary Archive Foundation, the owner of the Project +Gutenberg-tm trademark, and any other party distributing a Project +Gutenberg-tm electronic work under this agreement, disclaim all +liability to you for damages, costs and expenses, including legal +fees. YOU AGREE THAT YOU HAVE NO REMEDIES FOR NEGLIGENCE, STRICT +LIABILITY, BREACH OF WARRANTY OR BREACH OF CONTRACT EXCEPT THOSE +PROVIDED IN PARAGRAPH F3. YOU AGREE THAT THE FOUNDATION, THE +TRADEMARK OWNER, AND ANY DISTRIBUTOR UNDER THIS AGREEMENT WILL NOT BE +LIABLE TO YOU FOR ACTUAL, DIRECT, INDIRECT, CONSEQUENTIAL, PUNITIVE OR +INCIDENTAL DAMAGES EVEN IF YOU GIVE NOTICE OF THE POSSIBILITY OF SUCH +DAMAGE. + +1.F.3. LIMITED RIGHT OF REPLACEMENT OR REFUND - If you discover a +defect in this electronic work within 90 days of receiving it, you can +receive a refund of the money (if any) you paid for it by sending a +written explanation to the person you received the work from. If you +received the work on a physical medium, you must return the medium with +your written explanation. The person or entity that provided you with +the defective work may elect to provide a replacement copy in lieu of a +refund. If you received the work electronically, the person or entity +providing it to you may choose to give you a second opportunity to +receive the work electronically in lieu of a refund. If the second copy +is also defective, you may demand a refund in writing without further +opportunities to fix the problem. + +1.F.4. Except for the limited right of replacement or refund set forth +in paragraph 1.F.3, this work is provided to you 'AS-IS' WITH NO OTHER +WARRANTIES OF ANY KIND, EXPRESS OR IMPLIED, INCLUDING BUT NOT LIMITED TO +WARRANTIES OF MERCHANTIBILITY OR FITNESS FOR ANY PURPOSE. + +1.F.5. Some states do not allow disclaimers of certain implied +warranties or the exclusion or limitation of certain types of damages. +If any disclaimer or limitation set forth in this agreement violates the +law of the state applicable to this agreement, the agreement shall be +interpreted to make the maximum disclaimer or limitation permitted by +the applicable state law. The invalidity or unenforceability of any +provision of this agreement shall not void the remaining provisions. + +1.F.6. INDEMNITY - You agree to indemnify and hold the Foundation, the +trademark owner, any agent or employee of the Foundation, anyone +providing copies of Project Gutenberg-tm electronic works in accordance +with this agreement, and any volunteers associated with the production, +promotion and distribution of Project Gutenberg-tm electronic works, +harmless from all liability, costs and expenses, including legal fees, +that arise directly or indirectly from any of the following which you do +or cause to occur: (a) distribution of this or any Project Gutenberg-tm +work, (b) alteration, modification, or additions or deletions to any +Project Gutenberg-tm work, and (c) any Defect you cause. + + +Section 2. Information about the Mission of Project Gutenberg-tm + +Project Gutenberg-tm is synonymous with the free distribution of +electronic works in formats readable by the widest variety of computers +including obsolete, old, middle-aged and new computers. It exists +because of the efforts of hundreds of volunteers and donations from +people in all walks of life. + +Volunteers and financial support to provide volunteers with the +assistance they need, is critical to reaching Project Gutenberg-tm's +goals and ensuring that the Project Gutenberg-tm collection will +remain freely available for generations to come. In 2001, the Project +Gutenberg Literary Archive Foundation was created to provide a secure +and permanent future for Project Gutenberg-tm and future generations. +To learn more about the Project Gutenberg Literary Archive Foundation +and how your efforts and donations can help, see Sections 3 and 4 +and the Foundation web page at http://www.pglaf.org. + + +Section 3. Information about the Project Gutenberg Literary Archive +Foundation + +The Project Gutenberg Literary Archive Foundation is a non profit +501(c)(3) educational corporation organized under the laws of the +state of Mississippi and granted tax exempt status by the Internal +Revenue Service. The Foundation's EIN or federal tax identification +number is 64-6221541. Its 501(c)(3) letter is posted at +http://pglaf.org/fundraising. Contributions to the Project Gutenberg +Literary Archive Foundation are tax deductible to the full extent +permitted by U.S. federal laws and your state's laws. + +The Foundation's principal office is located at 4557 Melan Dr. S. +Fairbanks, AK, 99712., but its volunteers and employees are scattered +throughout numerous locations. Its business office is located at +809 North 1500 West, Salt Lake City, UT 84116, (801) 596-1887, email +business@pglaf.org. Email contact links and up to date contact +information can be found at the Foundation's web site and official +page at http://pglaf.org + +For additional contact information: + Dr. Gregory B. Newby + Chief Executive and Director + gbnewby@pglaf.org + + +Section 4. Information about Donations to the Project Gutenberg +Literary Archive Foundation + +Project Gutenberg-tm depends upon and cannot survive without wide +spread public support and donations to carry out its mission of +increasing the number of public domain and licensed works that can be +freely distributed in machine readable form accessible by the widest +array of equipment including outdated equipment. Many small donations +($1 to $5,000) are particularly important to maintaining tax exempt +status with the IRS. + +The Foundation is committed to complying with the laws regulating +charities and charitable donations in all 50 states of the United +States. Compliance requirements are not uniform and it takes a +considerable effort, much paperwork and many fees to meet and keep up +with these requirements. We do not solicit donations in locations +where we have not received written confirmation of compliance. To +SEND DONATIONS or determine the status of compliance for any +particular state visit http://pglaf.org + +While we cannot and do not solicit contributions from states where we +have not met the solicitation requirements, we know of no prohibition +against accepting unsolicited donations from donors in such states who +approach us with offers to donate. + +International donations are gratefully accepted, but we cannot make +any statements concerning tax treatment of donations received from +outside the United States. U.S. laws alone swamp our small staff. + +Please check the Project Gutenberg Web pages for current donation +methods and addresses. Donations are accepted in a number of other +ways including checks, online payments and credit card donations. +To donate, please visit: http://pglaf.org/donate + + +Section 5. General Information About Project Gutenberg-tm electronic +works. + +Professor Michael S. Hart is the originator of the Project Gutenberg-tm +concept of a library of electronic works that could be freely shared +with anyone. For thirty years, he produced and distributed Project +Gutenberg-tm eBooks with only a loose network of volunteer support. + + +Project Gutenberg-tm eBooks are often created from several printed +editions, all of which are confirmed as Public Domain in the U.S. +unless a copyright notice is included. Thus, we do not necessarily +keep eBooks in compliance with any particular paper edition. + + +Most people start at our Web site which has the main PG search facility: + + http://www.gutenberg.org + +This Web site includes information about Project Gutenberg-tm, +including how to make donations to the Project Gutenberg Literary +Archive Foundation, how to help produce our new eBooks, and how to +subscribe to our email newsletter to hear about new eBooks. + + +</pre> + +</body> + +</html> diff --git a/24145-h/images/logo.jpg b/24145-h/images/logo.jpg Binary files differnew file mode 100644 index 0000000..b8d81c4 --- /dev/null +++ b/24145-h/images/logo.jpg |
