11 files changed, 18561 insertions, 0 deletions

diff --git a/.gitattributes b/.gitattributes
new file mode 100644
index 0000000..6833f05
--- /dev/null
+++ b/.gitattributes
@@ -0,0 +1,3 @@
+* text=auto
+*.txt text
+*.md text
diff --git a/22070-0.txt b/22070-0.txt
new file mode 100644
index 0000000..15ec518
--- /dev/null
+++ b/22070-0.txt
@@ -0,0 +1,4465 @@
+The Project Gutenberg EBook of La Karavano, by Wilhelm Hauff
+
+This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with
+almost no restrictions whatsoever.  You may copy it, give it away or
+re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included
+with this eBook or online at www.gutenberg.org
+
+
+Title: La Karavano
+
+Author: Wilhelm Hauff
+
+Translator: J. W. Eggleton
+
+Release Date: July 14, 2007 [EBook #22070]
+
+Language: Esperanto
+
+Character set encoding: UTF-8
+
+*** START OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK LA KARAVANO ***
+
+
+
+
+Produced by David G. Simpson
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+TRANSCRIBER'S NOTE:
+
+The Esperanto alphabet consists of 28 letters:  the 26 letters of
+the English alphabet, but with "q", "w", "x" and "y" removed, and
+six accented letters added.  The accented letters are "c", "g",
+"h", "j", and "s" (each with a circumflex accent), and "u" (with
+a breve accent).  Since these accented letters are not included
+in the ASCII character set, some other means must be used to
+represent them.  In this eBook, the accented letters are
+represented using UTF-8 encoding.
+
+
+
+
+
+
+
+
+LA KARAVANO
+
+
+
+
+WILHELM HAUFF
+
+
+EL GERMANA LINGVO TRADUKIS
+J. W. EGGLETON
+
+
+Dua eldono
+
+1921
+
+
+
+
+TABELO DE ENHAVO.
+
+Antaŭparolo
+La Karavano
+  La Historio pri Kalifo Cikonio
+  La Historio pri la Fantomŝipo
+  La Historio pri la Dehakita Mano
+  La Savo de Fatme
+  La Historio pri Malgranda Muk
+  La Fabelo pri la Falsa Princo
+
+
+
+
+ANTAŬPAROLO.
+
+
+Wilhelm Hauff naskiĝis en Stuttgart en 1802.  La famaj germanaj
+poetoj Uhland, Kerner, Mörike kaj Hölderlin, al kiuj,
+pro ilia komuna patrujo, oni donis la nomon "_Schwäbischer
+Dichterkreis_" (Svabuja poetaro), estis liaj samtempuloj kaj
+samlandanoj.  Kvankam Hauff mem, kiel literatura geniulo, staras
+eble malpli alte, ol la ĵus nomitaj, liajn verkojn oni ankoraŭ
+hodiaŭ legas kun plej granda ĝuo, kaj ĉi tiun popularecon la
+aŭtoro de la mondkonataj _Fabeloj_ certe ŝuldas precipe al sia
+ĉarma arto rakontista.  Kelkaj liaj fabeloj rememorigas forte
+pri _Mil kaj unu Noktoj_; aliaj estas laŭ stilo pure germanaj.
+Brilantan talenton de satiristo li ofte montras en siaj noveloj,
+k.e. en _Der Mann im Mond_ (la viro en la luno), verko, kiu unua
+alportis al li famon.  Alia lia ĉefverko estas lia
+_Lichtenstein_, rimarkinda kiel la unua grava historia romano en
+germana literaturo; ĝi estas grandparte imitaĵo laŭ Scott kaj
+baziĝas sur romantika legendo de la Hauff'a hejmlando
+(Württemberg).
+
+Ankaŭ bonegajn versaĵojn Hauff postlasis al ni: veraj
+"Volkslieder" (popolaj kantoj) fariĝis kelkaj liaj militistaj
+lirikoj, k.e. _Morgenrot_ (matenruĝo).  Frutempa morto trafis la
+poeton en lia naskurbo en la jaro 1827.
+
+Por konigi ankaŭ al la esperantista mondo gravan germanan
+verkiston, kaj por prezenti al ĉiuj karaj samideanoj novan
+amuzan legaĵon, espereble taŭgan por montri la absolutan
+sufiĉecon, ja la mirindajn kapablojn de la _sola_ Lingvo
+Internacia, mi entreprenis tiun ĉi tradukon de ses el la
+Hauff'aj fabeloj.  Neniel mi miros nek malĝojos, se la lingva
+stilo de tiu ĉi libreto ne plaĉos; sed mia laboro ne estos
+vana, se bonvolaj kritikantoj konsentos pri ĝia fideleco al la
+fundamento de la amata Lingvo, kaj se germanaj amikoj ĝin juĝos
+sufiĉe fidela al la originalo.  Mi plenumas agrablan devon, kiam
+mi esprimas ĉi tie mian plej koregan dankon al la Redaktoroj de
+_The British Esperantist_ -- kie, sub la titolo "_Fabeloj_,"
+_La Karavano_ jam aperis -- pro la multaj kaj grandvaloraj
+konsiloj, per kiuj ili afable kunlaboradis en la verkado de la
+sekvantaj paĝoj.
+
+J. W. Eggleton.
+
+Haubinda (Germanujo),
+  la 28an de Aprilo, 1910.
+
+
+
+
+LA KARAVANO.
+
+
+Trapasis foje la dezerton granda karavano.  Sur la vastega
+ebenaĵo, kie nenio vidiĝas krom sablo kaj ĉielo, jam aŭdiĝis
+malproksime sonoriletoj de kameloj kaj arĝentaj tintiletoj de
+ĉevaloj.  Densa polva nubo, ĝin antaŭiranta, anoncis ĝian
+proksimecon; kaj ĉiam, kiam vento dispelis la nubon, blindigis
+la okulojn brilegaj armiloj kaj vestoj lumradiantaj.
+
+Tiel montriĝis la karavano al homo, kiu de l' flanko alrajdis al
+ĝi.  Li sidis sur bela araba ĉevalo, kovrita per tigra felo; de
+la helruĝa rimenaĵo pendis arĝentaj sonoriletoj; kaj sur la
+kapo de l' ĉevalo flirtadis bela ardea plumfasko.  La rajdanto
+havis noblan aspekton, kaj liaj vestoj estis konformaj al la
+belegeco de lia ĉevalo.  Blanka turbano, riĉe brodita per oro,
+kovris lian kapon; la jako kaj la ampleksa pantalono estis fajre
+ruĝaj; kaj je lia flanko pendis kurba riĉtenila glavo.  Lia
+turbano, malsuprentirita survizaĝen; liaj nigraj okuloj,
+fulmebrilantaj el sub tufaj brovoj; lia longa barbo dependanta
+sub hoka nazo, -- ĉio ĉi tio donis al la rajdanto aspekton
+sovaĝan kaj maltimegan.  Kiam li troviĝis proksimume kvindek
+paŝojn de la fronto de l' karavano, li pikis la ĉevalon, kaj
+post kelke da momentoj atingis la antaŭgvardion.  Tiel
+eksterordinare estis vidi rajdanton, kiu sola trapasas la
+dezerton, ke la karavanaj gardistoj eketendis kontraŭ li siajn
+lancojn, pro timo pri ia atako.
+
+"Kion vi volas fari?" ekkriis la rajdanto, vidante ke oni tiel
+bataleme akceptas lin.  "Ĉu vi kredas, ke unu sola homo atakos
+vian karavanon?"
+
+La gardistoj, konfuziĝinte, relevis la lancojn; ilia estro
+alrajdis al la fremdulo kaj demandis, kion li deziras.
+
+"Kiu estas la posedanto de ĉi tiu karavano?" demandis la
+rajdanto.
+
+"Al _unu_ sinjoro ĝi ne apartenas," respondis la alia, "sed
+al kelkaj komercistoj, kiuj el Mekka vojiras hejmlanden, kaj
+kiujn ni kondukas tra la dezerto, ĉar ofte atakadas la
+vojaĝantojn ĉiuspeca kanajlaro."
+
+"Konduku min do al la komercistoj," petis la fremdulo.
+
+"Tio ne povas ankoraŭ fariĝi," respondis la oficiro, "ĉar
+ni devas antaŭeniri senhalte, kaj la komercistoj troviĝas
+malantaŭe, je interspaco de almenaŭ kvaronhora vojo.  Sed se vi
+volas rajdi kun mi, ĝis ni haltos por preni la tagmezan ripozon,
+mi plenumos vian deziron."
+
+La fremdulo respondis nenion; li deligis de la selo sian longan
+pipon kaj komencis forte fumi, rajdante apud la gardistestro.
+Tiu ĉi lasta tute ne sciis, kion li devas pensi pri la
+nekonatulo; li ne kuraĝis rekte demandi lin pri lia nomo; kaj
+kiam, ruze rimarkigante, "Jen bonan tabakon vi fumas," aŭ,
+"Belege paŝadas via ĉevalo," li tiel provis iniciati
+interparoladon, "Jes, jes!" respondis ĉiam la fremdulo,
+mallonge.  Fine ili alvenis al la loko, kie oni volis tagmeze
+ripozi.  Stariginte garde sian taĉmenton, la ĉefgardisto faris
+halton kaj atendis, kune kun la fremdulo, la alvenon de la
+karavano.  Preterpasis tridek peze ŝarĝitaj kameloj, kiujn
+kondukis armitaj homoj.  Poste venis, sur belaj ĉevaloj, la kvin
+komercistoj, al kiuj apartenas la karavano, -- plejparte
+grandaĝuloj, kun mieno tre serioza; unu el ili ŝajnis tamen
+multe pli juna, pli gaja kaj pli vigla, ol la aliaj.  La
+procesion fermis arego da kameloj kaj ŝarĝoĉevaloj.
+
+Oni starigis tendojn, ĉirkaŭ kiuj oni ronde lokis la kamelojn
+kaj ĉevalojn.  En la mezo staris granda tendo el blua silko.
+Tien la gardistestro alkondukis la fremdulon.  Enirinte tra la
+kurteno de l' tendo, ili ekvidis la kvin komercistojn, kiuj sidis
+sur orbroditaj kusenoj; nigraj sklavoj prezentis al ili
+manĝaĵojn kaj trinkaĵojn.
+
+"Kiun vi enirigas ĉi tien?" alparolis la plej juna komercisto
+la ĉefgardiston.
+
+Antaŭ ol tiu ĉi povis respondi, la fremdulo diris; "Mia nomo
+estas Selim Baruĥ, kaj mi venas el Bagdado.  Vojaĝante
+Mekka'on, mi estis kaptita de rabista bando, sed antaŭ tri tagoj
+mi sekrete liberigis min.  La granda Profeto aŭdigis al mi, de
+malproksime, la sonorilojn de via karavano; tiel fariĝis, ke jen
+mi estas ĉe vi.  Permesu, ke mi vojaĝu kun vi.  Vian protekton
+vi ne donos al malindulo; kaj kiam vi atingos Bagdadon, mi riĉe
+rekompencos vin, ĉar mi estas nevo de la grandveziro."
+
+La plej maljuna komercisto prenis la parolon.  "Selim Baruĥ,"
+diris li, "estu bonvena en nia ombro!  Ĝoje ni helpos vin.  Sed
+antaŭ ĉio sidiĝu, kaj manĝu kaj trinku kun ni."
+
+Selim Baruĥ sidiĝis ĉe la komercistoj kaj manĝis kaj trinkis
+kun ili.  Post la manĝado, la sklavoj forigis la vazaron kaj
+alportis longajn pipojn kaj turkan sorbedon.  Longatempe la
+komercistoj sidis silentaj, elspirante la bluajn tabaknubetojn
+kaj rigardante, kiel ili ringiĝas kaj malvolviĝas kaj fine
+malaperas en la aero.  Fine la juna komercisto rompis la
+trankvilon.
+
+"Jam de tri tagoj ni tiel sidadas," diris li, "jen ĉe tablo,
+jen sur ĉevalo, kaj neniam ni forpelis la tempon per ia amuza
+distraĵo.  Mi sentas grandan enuon, ĉar mi estas kutiminta vidi
+post manĝado dancistojn aŭ aŭdi kantojn kaj muzikon.  Ĉu vi
+scias pri nenia rimedo, amikoj miaj, por amuze pasigi la
+tempon?"
+
+La kvar pli maljunaj komercistoj daŭrigis fumi kaj ŝajnis
+profunde mediti, sed la fremdulo parolis: "Permesu, ke mi faru
+al vi jenan proponon.  Mi opinias ke, ĉe ĉiu restadejo, unu el
+ni povas ion rakonti al la aliaj.  Tiamaniere ni agrable pasigus
+la tempon."
+
+"Selim Baruĥ, vi diris la veron," ekkriis Aĥmet, la plej
+maljuna el la komercistoj.  "Ni akceptu la proponon."
+
+"Mi ĝojas, ke la propono plaĉas al vi," diris Selim; "kaj
+por ke vi sciu, ke mi deziras nenion maljustan, mi mem faros la
+komencon."
+
+La kvin komercistoj, tre kontentaj, pliproksimiĝis unu al alia
+kaj igis la fremdulon sidiĝi en la mezo.  La sklavoj replenigis
+la pokalojn, denove plenŝtopis la pipojn de siaj sinjoroj kaj
+alportis ardantajn karbojn por ekbruligi la tabakon.  Dume
+refreŝigis Selim sian voĉon per plengorĝo da sorbedo,
+forpuŝis de la buŝo sian longan barbon, kaj ekparolis: "Aŭdu
+do la historion pri Kalifo Cikonio."
+
+
+
+
+La Historio pri Kalifo Cikonio.
+
+
+I.
+
+
+Foje, en bela posttagmezo, sidis komforte sur sia kanapo Kalifo
+Ĥasid de Bagdado.  Li estis iom dorminta, ĉar varmege estis
+tiutage, kaj nun, post la dormeto, li havis tre bonhumoran
+mienon.  Li fumis per longa palisandra pipo, trinkis de tempo al
+tempo iom da kafo, kiun verŝis al li lia sklavo, kaj ĉiufoje,
+kiam plaĉis al li la gusto de l' trinkaĵo, li kontente karesis
+al si la barbon.  Unuvorte, la kalifo fartis videble tre bone.
+En ĉi tiu horo estis tre agrable interparoladi kun li, ĉar li
+estis tiam plej malsevera kaj afabla.  Ĝuste tial vizitis lin
+ĉiutage ĉirkaŭ tiu horo lia grandveziro Mansor.  Ankaŭ en ĉi
+tiu tago li venis; sed li havis, tute kontraŭ sia kutimo, tre
+enpensiĝan mienon.  La kalifo eligis iom la pipon el la buŝo
+kaj diris: "Pro kio vi faras tiel mediteman vizaĝon,
+grandveziro?"
+
+La grandveziro, kruciginte la brakojn sur la brusto, sin klinis
+antaŭ sia sinjoro kaj respondis: "Sinjoro, ĉu mi faras
+mediteman vizaĝon, mi ne scias: sed malsupre, antaŭ la palaco,
+staras kolportisto, kaj li havas tiel belajn vendotaĵojn ke mi
+ĉagreniĝas pro tio, ke mi ne havas provizon da superfluaj
+moneroj."
+
+La kalifo, kiu jam de longe volis fari al sia grandveziro ian
+amikaĵon, sendis malsupren sian nigran sklavon, por alvenigi la
+kolportiston.  Post momento revenis la sklavo, kune kun la
+kolportisto.  Ĉi tiu estis dika malaltkreskulo, nigrebrunvizaĝa
+kaj ĉifone vestita.  Li portis keston, en kiu troviĝis
+ĉiuspecaj vendotaĵoj: perloj kaj ringoj, riĉe ornamitaj
+pistoloj, pokaloj kaj kombiloj.  La kalifo kaj lia veziro
+esploris ĉion; fine, la kalifo aĉetis por si mem kaj por Mansor
+belajn pistolojn; por la edzino de l' veziro, kombilon.  Kiam la
+kolportisto komencis refermi sian kofron, la kalifo ekvidis
+malgrandan tirkeston kaj demandis, ĉu ankaŭ tie troviĝas
+komercaĵoj.  La kolportisto malfermis la tirkeston, kaj oni
+vidis en ĝi skatoleton plenan de nigreta pulvoro kaj paperfolion
+kun stranga skribaĵo kiun nek la kalifo nek Mansor povis legi.
+
+"Mi ricevis ĉi tiujn ambaŭ objektojn de komercisto, kiu trovis
+ilin sur la strato en Mekka," diris la kolportisto.  "Mi ne
+scias, kion ili enhavas.  Por malalta prezo mi metas ilin je via
+dispono; al mi ili utilas nenion."
+
+La kalifo, kiu amis havi en sia biblioteko antikvajn
+manuskriptojn, eĉ se li ne povis legi ilin, aĉetis la
+skribaĵon kaj la skatolon kaj forpermesis la kolportiston.  Sed
+la kalifo pensis, ke li plezurege sciiĝus, kion la skribaĵo
+enhavas.  Tial li demandis la veziron, ĉu li ne konas iun, kiu
+povas ĝin deĉifri.
+
+"Favora mia estro!" respondis ĉi tiu; "apud la granda moskeo
+loĝas homo, kiun oni nomas Selim la Saĝa; tiu komprenas ĉiujn
+lingvojn; venigu lin; eble li konas la misterajn figuraĵojn."
+
+Baldaŭ aperis la saĝa Selim.
+
+"Selim," parolis al li la kalifo, "vi estas, laŭdire, tre
+saĝa; rigardu do ĉi tiun skribaĵon kaj sciigu min, ĉu vi
+povas ĝin legi.  Se vi sukcesos ĝin legi, vi ricevos de mi
+novan festenan veston; sed se ne, vi ricevos dek-du survangojn
+kaj dudek-kvin plandobatojn, ĉar en tiu okazo oni malprave nomas
+vin Selim la Saĝa."
+
+Selim sin klinis kaj diris: "Efektiviĝu via volo, sinjoro!"
+
+Dum longa tempo li atente rigardis la skribaĵon, poste ekkriis
+subite: "Tio estas latinaĵo, sinjoro; oni pendigu min, se ĝi
+ne estas latinaĵo."
+
+"Diru, kion ĝi enhavas," ordonis la kalifo, "se latinaĵo ĝi
+estas."
+
+Selim tradukis: "Ho vi, kiu ajn trovos ĉi tion, laŭdu Allah'on
+pro lia favorkoreco!  Kiu enflaros la pulvoron en ĉi tiu
+skatoleto kaj diros: _Mutabor_, tiu povos sin aliformigi en kiun
+ajn beston kaj komprenos la lingvon de la bestoj.  Por reveni en
+sian homan figuron, li klinu sin trifoje orienten kaj rediru tiun
+saman vorton.  Sed, post la aliformiĝo, gardu vin, ke vi ne
+ridu; alie la sorĉvorto tute malaperos el via memoro, kaj vi
+restos besto."
+
+Kiam Selim la Saĝa finis legi, pleniĝis de ĝojo la koro de l'
+kalifo.  Li ordonis al la saĝulo ĵure promesi, ke li al neniu
+malkovros la sekreton, donacis al li belan veston kaj foririgis
+lin.  Kaj al sia grandveziro li diris: "Jen bonegan aĉeton ni
+faris, Mansor.  Kiel ĝoje mi atendas la momenton, kiam mi fariĝos
+besto!  Morgaŭ matene vi venu al mi.  Poste ni iros kune sur la
+kamparon, enflaros iomete el mia skatoleto, kaj aŭskultos, kion
+oni paroladas en aero kaj sub akvo, en arbaro kaj sur kampo."
+
+
+II.
+
+
+En la sekvinta tago, Kalifo Ĥasid apenaŭ matenmanĝis kaj sin
+vestis, jam venis la grandveziro, por akompani lin, laŭ ordono,
+dum la promeno.  La kalifo metis en sian zonon la skatoleton kun
+la magia pulvoro; kaj ordoninte al sia sekvantaro resti hejme, li
+ekvojiris kun la sola grandveziro.  Ili iris en la komenco tra la
+vastaj ĝardenoj de l' kalifo; sed vane ili ĉirkaŭspionadis je
+io vivanta, por ekprovi la grandfaraĵon.  Fine la veziro
+proponis, ke oni iru ĝis lageto, kie li ofte vidis multe da
+bestoj, precipe cikonioj, kiuj ĉiam kaptis lian atenton per sia
+blekado kaj grava sintenado.
+
+La kalifo aprobis la proponon de sia veziro, kaj ili ambaŭ iris
+al la lageto.  Alveninte, ili ekvidis cikonion, kiu gravmiene
+paŝadis tien kaj ĉi tien, serĉante ranojn kaj iom blekante de
+tempo al tempo.  Sammomente ili ekvidis, tre alte en la aero,
+duan cikonion, alflugantan tiuregionen.
+
+"Mi vetas je mia barbo, nobla sinjoro," diris la grandveziro,
+"ĉi tiuj ambaŭ longakruruloj kondukas unu kun la alia belan
+interparoladon.  Se ni do fariĝus cikonioj?"
+
+"Bone dirita," respondis la kalifo.  "Sed ni antaŭe pripensu,
+kiamaniere oni rehomiĝas. -- Jen mi trovis: trifoje kliniĝinte
+orienten kaj dirinte _Mutabor_, tiel mi refariĝas kalifo, kaj vi
+veziro.  Sed pro la ĉielo ne ridu, alie ni pereos."
+
+Dirante tion, la kalifo rimarkis, ke la alia cikonio, fluganta
+super ilia kapo, proksimiĝas malrapide al la tero.  Tuj li
+eltiris el la zono la skatoleton, enflaris forte, prezentis ĝin
+al la grandveziro, kiu ankaŭ enflaris, kaj ambaŭ kriis:
+_Mutabor!_
+
+Malŝvelis al ili la kruroj kaj iĝis maldikaj kaj ruĝaj: la
+belaj flavaj pantofloj de l' kalifo kaj de lia kunulo fariĝis
+malbelformaj cikoniaj piedoj; la brakoj fariĝis flugiloj; la
+kolo eliĝis el la ŝultroj kaj longiĝis unu ulnon; la barbo ne
+estis plu, kaj molaj plumoj kovris la korpon.
+
+"Vere, vi havas tre belan bekon, grandvezira moŝto," parolis
+la kalifo, post longedaŭra mirego.  "Per la barbo de l'
+Profeto, de kiam mi vivas, mi vidis nenion similan."
+
+"Mi dankas plej humile," respondis la grandveziro,
+riverencante; "sed miaflanke, mi kuraĝas certigi vin, ke Via
+Alteco havas preskaŭ pli belan aspekton kiel cikonio, ol kiel
+kalifo.  Sed, se plaĉas al vi, ni iru aŭskulti tiujn niajn
+samrasanojn, kaj ekscii, ĉu ni efektive povas paroli cikonie."
+
+Intertempe, la alia cikonio atingis la teron.  Ĝi purigis al si
+la piedojn per la beko, ordigis sian plumaron kaj ekproksimiĝis
+al la unua cikonio.  La novaj cikonioj rapidiris antaŭen, kaj
+aŭdis, je sia granda miro, jenan interparoladon: --
+
+"Bonan tagon, Sinjorino Longakrur'; jam tiel frue sur kampo?"
+
+"Plej bonan dankon, kara Fraŭlino Blekbek'.  Mi ĵus serĉis
+mian matenmanĝeton.  Ĉu vi ne volas akcepti ranfemureton aŭ
+kvaroneton de lacerto?"
+
+"Mi humile vin dankas; hodiaŭ mi absolute ne havas apetiton.
+Cetere mi venis sur la herbejon pro tute alia motivo.  Mi devas
+danci hodiaŭ antaŭ la gastoj de mia patro; tial mi volas nun,
+private, ekzerci min iome."
+
+Nun la cikoniino faris tra la kampo plej strangajn paŝojn.  La
+kalifo kaj Mansor, mirigitaj, sekvis ŝin per la okuloj.  Sed
+kiam ŝi stariĝis pentrinde sur unu piedo kaj samtempe svingadis
+gracie la flugilojn, ili ne plu povis sin deteni; elliberiĝis el
+iliaj bekoj nekontraŭstarebla ridado; kaj pasis longa tempo,
+antaŭ ol ili reakiris la memregadon.  La kalifo unua ekregis
+sin.  "Vere, tio estis ŝerco," ekkriis li, "kiu per oro ne
+estus pagebla.  Domaĝe, ke la malsaĝaj bestoj lasis sin
+fortimiĝi per nia ridado; alie ili certe estus ankaŭ
+kantintaj!"
+
+Sed nun al la grandveziro venis en la kapon, ke malpermesite
+estas ridi en la aliformiĝa stato.  Li diris al la kalifo sian
+timon.
+
+"Per Mekka kaj Medina!  Malbona ŝerco estus, se mi devus resti
+cikonio.  Penu do rememori la vortaĉon; al mi ĝi ne volas
+reveni.
+
+"Trifoje ni devas kliniĝi orienten, dirante samtempe:  Mu --,
+Mu --, Mu --."
+
+Ili turnis sin orienten kaj seninterrompe kliniĝis, tiel ke
+iliaj bekoj preskaŭ tuŝis la teron.  Sed, ho ve!  Forfluginta
+estis la magia vorto; kiel ajn ofte la kalifo kliniĝadis, kaj
+kiel ajn pasie lia veziro kunkriadis Mu --, Mu --, ĉiu memoro
+pri ĝi estis perdita; kaj la kompatinda kalifo kaj lia veziro
+estis kaj restis -- cikonioj!
+
+
+III.
+
+
+Malĝojaj, la ensorĉitoj vagadis tra la kamparo.  Ili tute ne
+sciis, kion fari en ĉi tiu malfeliĉo.  El sia cikonia haŭto
+ili ne povis eliri; eĉ en la urbon ili ne povis reveni, por sin
+rekonigi; ĉar kiu kredus al cikonio, ke ĝi estas la kalifo?
+Kaj eĉ se oni kredus tion, ĉu la Bagdadanoj nomus kalifo
+cikonion?
+
+Dum multe da tagoj ili ĉirkaŭvagadis, mizere nutrante sin per
+kampaj fruktoj, kiuj ne estis por ili facile manĝeblaj pro iliaj
+longaj bekoj.  Cetere ili ne havis apetiton por lacertoj kaj
+ranoj, ĉar ili timis difekti al si la stomakon per tiaj
+frandaĵoj.  Ilia sola plezuro en ĉi tiu malĝoja situacio estis
+tio, ke ili povas flugi; kaj ofte ili flugis sur la tegmentojn de
+Bagdado, por vidi, kio okazas en la urbo.
+
+En la unuaj tagoj ili rimarkis grandan movadon kaj funebron sur
+la stratoj.  Sed ĉirkaŭ la kvara tago post ilia ensorĉo,
+sidante sur la palaco de l' kalifo, ili ekvidis, malsupre sur la
+strato, belegan procesion.  Eksonis tamburoj kaj fajfiloj.  Homo
+en ruĝa orebrodita mantelo sidis sur multornamita ĉevalo;
+ĉirkaŭis lin brilaj servistoj.  La duona Bagdado kuradis post
+li; kaj ĉiuj kriadis: "Vivu Mizra!  Saluton al la estro de
+Bagdado!"  Nun rigardis sin reciproke la du cikonioj sur la
+palaca tegmento, kaj Kalifo Ĥasid parolis:
+
+"Ĉu vi jam ekkomprenas, kial mi estas ensorĉita, grandveziro?
+Tiu Mizra estas filo de mia ĝismorta malamiko, la potenca
+sorĉisto Kaŝnur, kiu, en malbona horo, ĵuris venĝon al mi.
+Tamen mi ankoraŭ ne perdis esperon.  Venu, fidela partoprenanto
+de mia malfeliĉo; ni iru al la tombo de l' Profeto; eble en
+sankta loko la sorĉo malplenumiĝos."
+
+Ili leviĝis de la tegmento de l' palaco kaj ekflugis laŭ la
+direkto de Medina.
+
+Sed ne bone prosperis al ili la flugado, ĉar ambaŭ cikonioj
+ankoraŭ malmulte sin ekzercadis.
+
+"Ho ve!" ekĝemis la grandveziro post kelke da horoj, "kun
+afabla permeso de via kalifa moŝto, baldaŭ finiĝos miaj
+fortoj; vi flugas ja multe tro rapide.  Cetere, jam vesperiĝis,
+kaj ni farus bone, serĉante restadejon por la nokto."
+
+Ĥasid aŭskultis favore la peton de sia servisto; kaj ĉar li
+ekvidis, malsupre en la valo, ruinon, kiu ŝajnis, kvazaŭ ĝi
+donus rifuĝejon, ili flugis tien.  La loko, kie ili intencis
+pasigi ĉi tiun nokton, estis en pasinta tempo, laŭŝajne,
+kastelo.  Belaj kolonoj elstaris el la ruinoj.  Kelkaj pli-malpli
+bone konservitaj ĉambroj atestis pri la iama belegeco de la
+domo.  Ĥasid kaj lia akompananto ĉirkaŭiris tra la koridoroj,
+serĉante sekan loketon.  Subite haltis cikonio Mansor.
+
+"Granda sinjoro," li diris mallaŭte, "estas ja, mi scias,
+malsaĝe de la flanko de grandveziro, eĉ pli malsaĝe de la
+flanko de cikonio, timi fantomojn.  Sed maltrankvilege estas al
+mi en la koro, ĉar tutproksime mi bone aŭdis plendsonojn kaj
+ĝemegojn."
+
+Nun haltis ankaŭ la kalifo kaj klare ekaŭdis mallaŭtan
+ploradon, kiu pli kredeble apartenis al homo, ol al besto.  Plena
+de espero, li volis direkti sin tien, el kie venis la plendaj
+sonoj; sed la veziro kaptis lin je la flugilo per la beko, kaj
+petegis lin, ke li ne ĵetu ilin en novajn nekonatajn danĝerojn.
+Sed vane!  La kalifo, kiu havis brave batantan koron eĉ sub la
+cikonia flugilo, elŝiris sin kun perdo de kelke da plumoj kaj
+rapidiris antaŭen en malluman koridoron.  Li alvenis baldaŭ al
+pordo, kiu ŝajnis nur duone fermita kaj tra kiu li klare
+ekaŭdis ĝemetojn kaj iom da plorkriado.  Li puŝe malfermis la
+pordon per la beko, sed, mirigita, ekhaltis sur la sojlo.  En la
+ruiniĝinta ĉambro, kiun eta kradfenestro nesufiĉe lumigis, li
+ekvidis grandan striginon, sidantan sur la tero.  Grandaj larmoj
+rulfluadis el ŝiaj rondaj okulegoj, kaj per raŭka voĉo ŝi
+elsonigis el la kurba beko siajn ĝemojn.  Sed kiam ŝi ekvidis
+la kalifon kaj lian veziron, kiu intertempe ankaŭ eniris, tiam
+ŝi eligis laŭtan ĝojkriadon.  Gracie, per la brunemakulita
+flugilo, ŝi elviŝis el la okuloj la larmojn; kaj, je la granda
+miro de l' du ĉeestantoj, ŝi ekkriis en bona, homa lingvo
+araba:
+
+"Ho cikonioj, estu bonvenaj!  Vi estas por mi bona antaŭsigno
+de mia saviĝo; ĉar estas al mi antaŭdirite, ke per cikonioj
+venos al mi granda feliĉo."
+
+Rekonsciiĝinte de sia mirego, la kalifo faris riverencon per sia
+longa kolo, gracie aranĝis siajn maldikajn krurojn, kaj diris:
+
+"Strigino!  Juĝante laŭ viaj vortoj, mi devas vin kredi mia
+kunsuferantino.  Sed ho ve!  Via espero, ke per ni venos via
+savo, estas vana.  Vi mem konfesos nian senpovecon, kiam vi
+aŭdos nian historion."
+
+La strigino petis lin rakonti, kaj la kalifo rakontis, kion ni
+jam scias.
+
+
+IV.
+
+
+Kiam la kalifo finis sian historion, la strigino dankis lin kaj
+diris:
+
+"Aŭdu ankaŭ mian historion kaj sciiĝu, ke mi estas ne malpli
+malfeliĉa, ol vi.  Mia patro estas la Reĝo de Hindujo; mi, lia
+malfeliĉa solfilino, nomiĝas Lusa.  Tiu sorĉisto Kaŝnur, kiu
+ensorĉis vin, ĵetis ankaŭ min en la malfeliĉon.  Unu tagon li
+venis al mia patro kaj petis pri mia mano por sia filo Mizra.
+Sed mia patro, homo ekkolerema, ordonis malsuprenĵeti lin de la
+ŝtuparo.  Tamen prosperis al la malnoblulo sub alia formo denove
+alŝteliri proksime al mi.  Foje, kiam mi volis trinki en mia
+ĝardeno ion refreŝigan, li alportis al mi, sin alivestinte kiel
+sklavo, trinkaĵon, kiu ŝanĝis min en ĉi tiun abomenan
+figuron.  Svenintan pro teruro, li portis min ĉi tien, kaj
+kriegis en miajn orelojn, per terura voĉo:  'Ĉi tie vi restu,
+malbelega, eĉ de la bestoj malestimata, ĝis via morto, aŭ ĝis
+iu deziros propravole edziĝi kun vi eĉ en ĉi tiu monstra
+formo.  Tiel mi venĝas min al vi kaj al via malhumila patro.'
+De tiu tempo forpasis multe da monatoj.  Sola kaj malĝoja, mi
+vivas kiel ermitino en ĉi tiu ruino, abomenata de la mondo kaj
+eĉ de la bestoj.  La bela naturo estas fermita por mia rigardo;
+ĉar tage mi estas blinda, kaj nur kiam la luno superŝutas per
+sia pala lumo ĉi tiujn murojn, defalas de miaj okuloj la
+vualo."
+
+La strigino ĉesis paroli, kaj denove forviŝis per la flugilo la
+larmojn, kiujn eltiris la rakontado pri ŝia doloro.
+
+La kalifo estis, dum la rakontado de l' reĝidino, profundiĝinta
+en medito.
+
+"Se mi ne tute eraras," diris li, "estas sekreta rilato inter
+via malfeliĉo kaj mia.  Sed kie mi trovos la solvon de ĉi tiu
+enigmo?"
+
+La strigino respondis: "Ho sinjoro, mi havas la saman
+antaŭsenton, kiel vi; ĉar foje, en mia plej juna aĝo,
+antaŭdiris al mi saĝa virino, ke cikonio alportos al mi grandan
+feliĉon.  Eble mi scias ankaŭ, kiel ni povos nin savi."
+
+La kalifo, tre mirigita, demandis, pri kia savrimedo ŝi pensas.
+
+"La sorĉisto, kiu nin ambaŭ malfeliĉigis," diris ŝi,
+"venas ĉiumonate unu fojon en ĉi tiun ruinon.  Ne malproksime
+de ĉi tiu ĉambro estas salono.  Tie li havas la kutimon
+festenadi kun multaj siaj similuloj.  Multfoje mi jam
+subaŭskultis ilin tie.  Tiahore ili rakontas unuj al aliaj siajn
+hontindajn faraĵojn.  Eble li tiam elparolos la sorĉvorton,
+kiun vi forgesis."
+
+"Kara mia reĝidino," ekkriis la kalifo, "parolu!  Kiam li
+venos?  Kie estas la ĉambrego?"
+
+La strigino momenton silentis; poste ŝi parolis: "Ne malplaĉu
+al vi mia peto!  Nur laŭ unu kondiĉo mi povos plenumi vian
+deziron."
+
+"Parolu, parolu!" kriis Ĥasid.  "Ordonu!  Ĉian kondiĉon mi
+akceptos."
+
+"Mi do tre dezirus esti samtempe libera, kiel vi; sed tio povos
+fariĝi, nur se unu el vi donos al mi sian manon."
+
+La propono ŝajnis iom konsterni la cikoniojn; kaj la kalifo
+faris signon al sia servisto, ke li eliru kun li por unu momento.
+
+"Grandveziro," diris la kalifo, kiam ili staris aliflanke de l'
+pordo, "tio estas sensenca negoco; sed vi -- vi ja povas bone
+ŝin preni."
+
+"Kion vi diras!" respondis la alia; "por ke mia edzino elgratu
+al mi la okulojn, kiam mi revenos hejmen?  Krom tio, mi estas jam
+grandaĝulo, kaj vi, kontraŭe, ankoraŭ juna kaj fraŭla; vi do
+povus pli konvene doni la manon al juna kaj bela reĝidino."
+
+"Ĝuste jen estas!" ekĝemis la kalifo, melankolie mallevante la
+flugilojn.  "De kie vi scias, ke ŝi estas juna kaj bela?  Jen
+kion mi nomas: 'Aĉeti katon en fermita sako'!"
+
+Dum longa tempo ili penadis por influi unu la alian.  Sed fine
+konvinkiĝinte, ke lia veziro preferus resti cikonio, ol edziĝi
+kun la strigino, la kalifo mem decidiĝis plenumi la kondiĉon.
+Granda estis la ĝojo de l' strigino.  Ŝi konfesis, ke ili ne
+povus veni en pli oportuna tempo, ĉar jam en ĉi tiu nokto
+verŝajne kunvenos la sorĉistoj.
+
+Kune kun la cikonioj ŝi forlasis la ĉambron, por konduki ilin
+en la salonon.  Ili iris longatempe tra malluma koridoro.  Fine,
+renkonte al ili, tra duone ruiniĝinta muro, elradiis hela lumo.
+Kiam ili tie alvenis, la strigino konsilis al ili sin teni
+absolute senbrue.  Tra la truo, antaŭ kiu ili staris, ili povis
+superrigardi grandan salonon.  Ĝi estis ĉirkaŭita de kolonoj
+kaj belege ornamita.  Multe da koloraj lampoj anstataŭis la
+tagan lumon.  En la mezo de l' ĉambrego staris ronda tablo,
+ŝarĝita per multaj elektitaj manĝaĵoj.  Ĉirkaŭ la tablo
+etendiĝis kanapo, sur kiu sidis ok viroj.  En unu el tiuj ĉi la
+cikonioj rekonis la kolportiston, kiu vendis al ili la
+sorĉpulvoron.  Lia najbaro petis lin, ke li rakontu siajn plej
+novajn faraĵojn.  Li do rakontis interalie la historion pri la
+kalifo kaj lia veziro.
+
+"Kaj kian vorton vi donis al ili?" demandis lin alia sorĉisto.
+
+"Tre malfacilan latinan vorton: _Mutabor_."
+
+
+V.
+
+
+Aŭdinte tion ĉe sia murtruo, la cikonioj preskaŭ
+senkonsciiĝis de ĝojo.  Ili kuris tiel rapide per siaj longaj
+kruroj al la pordego de l' ruino, ke la strigino apenaŭ povis
+ilin sekvi.  Tie diris la kalifo, kortuŝita, al la strigino:
+
+"Savintino de mia vivo kaj de la vivo de mia amiko, akceptu min
+kiel vian edzon, en eterna dankemo pro tio, kion vi faris por
+ni."
+
+Poste li turnis sin orienten.  Trifoje la cikonioj klinis siajn
+longajn kolojn al la suno, kiu ĵus leviĝis malantaŭ la montoj;
+_Mutabor_, ili kriis; kaj en la sama momento ili estis
+reŝanĝitaj.  Ĝojegante pro la retrovita vivo, ĉirkaŭprenis
+sin reciproke sinjoro kaj servisto, kun rido kaj ploro.  Sed kiel
+priskribi ilian miregon, kiam ili rigardis ĉirkaŭen?  Bela
+sinjorino, brilege vestita, staris antaŭ ili.  Ridetante, ŝi
+donis al la kalifo la manon.  "Ĉu vi ne rekonas plu vian
+striginon?" ŝi diris.  Estis ŝi!  Tiagrade ĉarmis la kalifon
+ŝiaj beleco kaj gracieco, ke li ekkriis: estas lia plej granda
+feliĉo, ke li fariĝis cikonio.
+
+Nun ili ĉiuj ekvojaĝis kune Bagdadon.  La kalifo trovis en siaj
+vestoj ne sole la skatoleton kun la magia pulvoro, sed ankaŭ
+sian monujon.  Li do aĉetis en la plej proksima vilaĝo ĉion,
+kion ili bezonis por la vojaĝo; kaj baldaŭ ili atingis la
+pordegojn de Bagdado.  La alveno de l' kalifo elvekis tie grandan
+miron.  Oni estis proklaminta lin mortinta; tial multe ĝojis la
+popolo, rehavante sian amatan estron.
+
+Sed des pli forte ekbrulis ilia malamo al la trompisto Mizra.
+Ili are eniris en la palacon, kaj kaptis la maljunan sorĉiston
+kaj lian filon.  La maljunulon forsendis la kalifo en la saman
+ruinan ĉambron, kie loĝis iam la reĝidino, kiel strigino, kaj
+tie li ordonis pendigi lin.  Sed al la filo, kiu nenion komprenis
+pri la artifikoj de la patro, la kalifo permesis elekti, ĉu li
+volas morti aŭ enflari.  Kiam li elektis tion ĉi lastan, la
+grandveziro prezentis al li la skatoleton.  Unu fortan enflaron;
+kaj la magiplena vorto de l' kalifo aliformigis lin cikonio.  La
+kalifo ordonis enfermi lin en fera kaĝo, kiun oni starigis en la
+ĝardeno de l' palaco.
+
+Longe kaj feliĉe vivis Kalifo Ĥasid kun sia edzino, la
+reĝidino.  Liaj plej feliĉaj horoj estis ĉiam tiuj, en kiuj la
+grandveziro, posttagmeze, vizitis lin.  Tiam ili paroladis ofte
+pri la cikonio-aventuro; kaj se la kalifo estis pli ol kutime
+gajhumora, li bonvole konsentis imiti la grandveziron, montrante
+kian mienon li havis kiel cikonio.  Serioze, per tre rektigitaj
+kruroj, li marŝadis tra la ĉambro, blekadis, svingadis la
+brakojn, kvazaŭ ili estus flugiloj, kaj montris, kiel la
+grandveziro vane sin klinis orienten kaj kriis, "Mu --, Mu --."
+Al Sinjorino Kalifedzino kaj ŝiaj infanoj ĉi tiu prezentado
+faris ĉiufoje grandan plezuron; sed se la kalifo ne volis ĉesi
+blekadi kaj kliniĝadi kaj kriadi, "Mu --, Mu --," la veziro,
+ridetante, minacis sciigi al Sinjorino Kalifedzino, kion oni
+pridiskutadis ĉe la pordo de Reĝidino Strigino.
+
+Kiam Selim Baruĥ finis sian rakonton, la komercistoj esprimis
+grandan kontentiĝon pri lia historio.  "Efektive, forpasis
+nerimarkite la tuta posttagmezo," diris unu el ili, disŝovante
+la kovrilon de la tendo.  "Malvarmete blovas la vespera vento;
+ni do povus bone daŭrigi nian vojaĝon."  Liaj kunvojaĝantoj
+konsentis; oni kunmetis la tendojn, kaj la karavano reekiris en
+sia kutima marŝordo.
+
+Preskaŭ la tutan nokton ili rajdis antaŭen; ĉar brulvarmege
+estis dum la tago, sed la stelplenaj noktoj estis tre
+refreŝigaj.  Fine ili alvenis al oportuna restadejo, starigis la
+tendojn, kaj kuŝiĝis dormi.  Pri la fremdulo la komercistoj
+zorgis kvazaŭ pri sia plej honorinda gasto.  Unu donis al li
+kusenojn, alia kovrilojn, tria sklavojn; unuvorte, en ĉiuj
+rilatoj oni servis lin, kvazaŭ li estus hejme.  Jam komenciĝis
+la plej varmegaj horoj de l' tago, kiam ili ree leviĝis; kaj
+unuanime ili decidis resti ĉi tie ĝis la vespero.  Post komuna
+tagmanĝo, ili denove pliproksimiĝis unu al alia; kaj la juna
+komercisto sin turnis al la plej aĝa kaj diris:
+
+"Selim Baruĥ agrabligis por ni la hieraŭan posttagmezon; nu,
+Aĥmet, ĉu ankaŭ vi rakontus al ni ion, aŭ okazintaĵon el via
+longa vivo, kiu sendube estas riĉa je aventuroj, aŭ iun belan
+fabelon?"
+
+Aĥmet silentis dum kelka tempo, kvazaŭ sendecida, ĉu li diros
+tion aŭ alion; fine li parolis:
+
+"Karaj amikoj!  Fidelaj kamaradoj vi montris vin dum ĉi tiu
+vojaĝo, kaj ankaŭ Selim meritas mian konfidon.  Propran
+travivitaĵon mi do sciigos al vi, -- ion, pri kio, en aliaj
+cirkonstancoj, mi nevolonte parolus, kaj kion mi tre malofte
+rakontis."
+
+
+
+
+La Historio pri la Fantomŝipo.
+
+
+Mia patro havis malgrandan butikon en Balsoro.  Li estis nek
+malriĉa nek riĉa, -- unu el tiuj homoj, kiuj nevolonte ion
+riskas, timante perdi la malmulton, kiun ili havas.  Li edukis
+min simple kaj virte, tiel ke, post nelonga tempo, mi povis esti
+al li utila.  Kiam mi ĵus fariĝis dekokjara kaj li faris sian
+unuan gravan spekulacion, li mortis, kredeble de ĉagreno pro
+tio, ke li lasis mil ormonerojn al la gardo de la maro.  Post
+nelonge mi havis kaŭzon juĝi lin feliĉa pro lia morto; ĉar
+kiam pasis malmulte da semajnoj, mi eksciis, ke la ŝipo, al kiu
+li komisiis siajn komercaĵojn, alprofundiĝis.  Sed ĉi tiu
+malfeliĉo ne povis malvarmigi mian kuraĝon de junulo.
+Ŝanĝinte en monon ĉion, kion postlasis mia patro, mi
+ekforiris, por provi en fremdlando la fortunon.  Akompanis min
+nur unu maljuna servisto de mia patro; longjare korinklina al nia
+familio, li ankaŭ nun ne volis disiĝi de mi, nek de mia sorto.
+
+Favoris nin la vento, kiam ni enŝipiĝis en la haveno de
+Balsoro.  La ŝipo, sur kiun mi dungigis min, destiniĝis al
+Hindujo.  Jam de dek kvin tagoj ni veturis sur la kutima vojo,
+kiam la ŝipestro al ni antaŭanoncis ventegon.  Lia vizaĝo
+malkaŝis lian maltrankvilecon: ŝajnis, ke li ne sufiĉe konis
+la tieajn marvojojn, por povi senzorge renkonti ventegon.  Li
+ordonis faldi ĉiujn velojn, kaj tre malrapide ni veturis
+antaŭen.  Venis la nokto, hela kaj malvarma: la ŝipestro do
+kredis, ke li trompiĝis pri la signoj de l' ventego.  Subite,
+tutproksime al la nia, preterveturis ŝipo, kiun ni ne vidis
+antaŭe.  Sovaĝa ĝojkriado elsonis al ni de ĝia ferdeko, --
+pro kio mi multe miris en tia maltrankviliga antaŭventega horo.
+La ŝipestro, kiu staris ĉe mia flanko, fariĝis morte pala.
+
+"Mia ŝipo estas perdita," li kriis; "jen veturas la Morto!"
+
+Antaŭ ol mi povis lin demandi pri la signifo de tiu stranga
+ekkrio, alkuregis la maristoj, kriegante, ploregante.
+
+"Ĉu vi ĝin vidis?" ili kriis.  "Ve! ve! sonis nun nia lasta
+horo!"
+
+La ŝipestro ordonis voĉe legi konsolajn sentencojn el la
+Korano, kaj li mem prenis la direktilon.  Sed vane!  Videble
+plifortiĝis la ventego; kaj antaŭ ol forpasis eĉ unu horo,
+surteriĝis la ŝipo kun granda krakego.  Oni surakvigis la
+boatojn; kaj apenaŭ la lastaj maristoj sin savis, jam alfundiris
+antaŭ niaj okuloj la ŝipo; kaj mi, senhava mizerulo, forveturis
+sur la maro.  Sed niaj ĉagrenoj ankoraŭ ne finiĝis.  Ĉiam pli
+terure furiozis la ventego, kaj ne plu estis eble, direkti la
+boaton.  Mian maljunan serviston mi forte ĉirkaŭprenis, kaj nun
+ni ĵure promesis, ke ni neniam forlasos unu la alian.  Fine
+revenis la tago.  Sed ĉe la unua apero de l' matena ruĝo kaptis
+la vento la boaton, en kiu ni sidis, kaj renversis.  Neniam mi
+revidis iun el miaj kunŝipanoj.  Mi estis senkonsciigita de l'
+falego.  Revekiĝinte, mi min trovis en la brakoj de mia fidela
+servisto, kiu jam sin savis sur la renversitan boaton kaj
+suprentiris min post si.  Ne blovis plu la ventego.  Nenie estis
+videbla nia ŝipo.  Sed ne malproksime ni ja ekvidis alian, al
+kiu alportadis nin la ondoj.  Pliproksimiĝinte, mi rekonis ĝin
+kiel tiun saman, kiu nokte nin preterveturis kaj tiel forte
+timigis la ŝipestron.  Al mi inspiris tiu ŝipo strangan
+teruron.  Teruris min la tiel timege efektiviĝinta diro de l'
+ŝipestro; teruris min ankaŭ la dezertega aspekto de l' ŝipo,
+sur kiu neniu montriĝis, indiferente kiom ajn ni alproksimiĝis,
+kiom ajn ni kriegis.  Tamen por ni ĝi estis la sola savrimedo;
+tial ni alte gloris la Profeton, kiu tiel mirakle gardis nian
+vivon.
+
+De la antaŭa parto de l' ŝipo pendis longa ŝnurego, al kiu ni
+remis mane kaj piede, celante ĝin kapti.  Fine ni sukcesis tion
+fari.  Mi eligis laŭtan krion, sed seninterrompe daŭris sur la
+ŝipo la silento.  Nun ni suprenrampis per la ŝnurego, mi, la
+pli juna, antaŭe.  Sed, ho teruro!  Kia sceno sin prezentis al
+mia rigardo, kiam mi ekpaŝis sur la ferdekon!  Sango ruĝigis la
+plankon.  Dudekkelke da kadavroj en turkaj vestoj kuŝis
+ĉirkaŭe.  Ĉe la meza masto staris homo, riĉe vestita, kun
+sabro en la mano; sed lia vizaĝo estis pala kaj distordita, kaj
+tra lia frunto iris granda najlo, lin senmoviginta je l' masto:
+ankaŭ li estis senviva.  Teruro malakcelis miajn paŝojn;
+apenaŭ mi kuraĝis spiri.  Nun suprenvenis ankaŭ mia kunulo.
+Tiun ĉi miregigis, same kiel min, la aspekto de la ferdeko, sur
+kiu vidiĝis nenio vivanta, nenio krom tiuj timegigaj kadavroj.
+Fine, dirinte preĝon al la Profeto, ni kuraĝis iri antaŭen.
+Ĉe ĉiu paŝo ni rigardis ĉirkaŭen pro timo, ke io nova ne sin
+montru, io eĉ pli terurega.  Sed ĉio restis neŝanĝita.  Longe
+kaj larĝe nenio vivanta, -- nur ni kaj la senlima oceano.  Ni
+eĉ ne kuraĝis laŭte paroli timante, ke la senviva, alpikita al
+la masto, kapitano ne turnu al ni siajn rigidajn okulojn, aŭ ke
+iu el la mortigitoj ne ekmovu sian kapon.  Fine ni atingis
+ŝtuparon, kondukantan en la ŝipan internon.  Tie ni nevole
+ekhaltis kaj rigardis unu la alian, ĉar neniu el ni kuraĝis
+esprimi siajn pensojn.
+
+"Sinjoro," parolis mia fidela servisto, "teruraĵo okazis ĉi
+tie.  Tamen, eĉ se, tie malsupre, la ŝipo estas plena de
+mortigistoj, mi plivolas kapitulaci al ili senkondiĉe, ol resti
+pli longe kun tiuj senvivuloj."
+
+Mi same pensis, kiel li; kaj, plikuraĝiĝinte, ni iris,
+time-scivolaj, malsupren.  Sed ankaŭ ĉi tie regis tomba silento
+kaj sole niaj paŝoj faris eĥon sur la ŝtuparo.  Ni staris ĉe
+la sojlo de l' kajuto.  Metinte porden mian orelon, mi
+aŭskultis: nenio aŭdebla!  Mi malfermis.  La ĉambro prezentis
+ĥaosan aspekton.  Vestaĵoj, armiloj kaj alia ilaro
+ĉirkaŭkuŝis intermiksite.  Nenio en ordo.  La ŝipanaro, aŭ
+almenaŭ ĝia estro, kredeble estis ĵus drinkinta, ĉar ĉio
+ankoraŭ kuŝis ĉirkaŭe.  Ni iris antaŭen de ĉambro al
+ĉambro, de apartamento al apartamento.  Ĉie ni trovis luksajn
+provizojn da silko, perloj, sukero, kaj alio diversa.  Ĝojegigis
+min supermezure ĉi tiu vidaĵo, ĉar konsiderante, ke estas
+neniu sur la ŝipo, mi opiniis min rajtigita, ĉion ĉi proprigi
+al mi.  Sed Ibrahimo atentigis min, ke ni verŝajne estas
+ankoraŭ tre malproksime de l' marbordo, kiun ni ne povas atingi
+solaj kaj sen homa kunhelpo.
+
+Ni refreŝigis nin per la manĝaĵoj kaj trinkaĵoj, kiujn ni
+trovis en tia superfluo, kaj fine ni resupreniris sur la
+ferdekon.  Sed ĉi tie sentigis al ni senfinan teruron la vido de
+la abomenaj kadavroj.  Por liberigi nin de ili, ni do decidis,
+ilin ĵeti en la maron.  Sed kia timego ekkaptis nin, kiam ni
+trovis, ke neniu el ili estas delokigebla!  Kvazaŭ enradikitaj,
+ili kuŝis sur la planko; por forigi ilin, necese estus eltiri la
+tabulojn de l' ferdeko, sed por tio mankis al ni ĉiuj iloj.
+Neeble estis ankaŭ, disigi de lia masto la kapitanon; el lia
+mano rigida ni eĉ ne povis fortiregi lian sabron.  En malĝoja
+meditado pri nia situacio ni pasigis ĉi tiun tagon.  Je la
+noktiĝo mi permesis al Ibrahimo kuŝiĝi por dormi: mi mem volis
+resti garde sur la ferdeko, por elrigardi je savo.  Tamen, kiam
+leviĝis la luno, kaj mi kalkulis laŭ la steloj, ke estas la
+dekunua horo, ekregis min tiel nekontraŭstarebla dormemo, ke,
+kontraŭvole, mi kuŝiĝis malantaŭ barelo, kiu staris sur la
+ferdeko.  Sed estis plivere duonsveno ol dormo, ĉar mi bone
+aŭdis la maron frapadi la flankon de l' ŝipo kaj la velojn
+knaradi kaj fajfadi en la vento.  Subite mi kredis aŭdi voĉojn
+kaj piedsonojn sur la ferdeko.  Mi volis leviĝi, por rigardi
+tiuflanken, sed nevidebla potenco tenis enkatenitaj miajn
+membrojn; mi eĉ ne povis malfermi la okulojn.  La voĉoj
+fariĝis ĉiam pli klaraj; ŝajnis al mi, kvazaŭ gaja ŝipanaro
+kuradas tien kaj reen sur la ferdeko.  Interalie mi kredis aŭdi
+la fortan voĉon de iu ordonanta; mi ankaŭ klare aŭdis, kiel
+ŝnuregoj kaj veloj supren-malsuprentiriĝas.  Sed iom post iom
+mi senkonsciiĝis kaj pliprofundiĝis en dormo, en kiu mi kredis
+aŭdi nur bruadon de armiloj, kaj nur tiam vekiĝis, kiam la suno
+jam alte staris kaj brulradiis sur mian vizaĝon.  Mirigita, mi
+ĉirkaŭrigardis.  Ventego, ŝipo, mortintoj, -- ĉio, kion mi
+aŭdis dum la nokto, ŝajnis al mi kvazaŭ sonĝo; sed kiam mi
+suprenrigardis, mi ĉion trovis kiel hieraŭ.  Senmove kuŝis la
+mortintoj; senmove la kapitano estis alfiksita al la masto.
+Ridante pri mia sonĝo, mi leviĝis, por serĉi mian maljunan
+serviston.  Tiu ĉi sidis en la kajuto kaj profunde meditis.
+
+"Ho sinjoro!" ekkriis li, kiam mi eniris, "mi preferus
+kuŝi sur la plejprofundejoj de l' maro, ol pasigi ankoraŭ unu
+nokton en tiu ĉi ensorĉita ŝipo."
+
+Mi demandis lin pri la kaŭzo de lia maltrankvileco, kaj li
+respondis:
+
+"Post kelkhora dormado mi vekiĝis kaj ekaŭdis, kiel oni
+kuradas tien kaj ĉi tien super mia kapo.  Unue mi kredis, ke
+estas vi; sed estis almenaŭ dudek, kiuj tie ĉirkaŭkuradis; mi
+aŭdis ankaŭ vokadon kaj kriadon.  Fine malsuprenvenis la
+ŝtuparon pezaj paŝoj.  Forlasis min nun plene la konscio.  Nur
+de tempo al tempo mi rekonsciiĝis, kaj tiam mi vidis tiun saman
+homon, kiu estas najlita al la masto tie supre, sidantan kantante
+kaj trinkante ĉe tiu ĉi tablo; kaj tiu skarlate-vestito, kiu
+kuŝas ne malproksime de li sur la ferdeko, sidis kuntrinkante
+ĉe lia flanko."
+
+Tiel rakontis mia maljuna servisto.  Mi sentis min absolute ne
+bone, pri tio mi povas certigi vin.  Tio do ne estis iluzio: mi
+ankaŭ ja estis bone aŭdinta la mortintojn.  Ŝipveturi en tia
+societo, tio estis al mi plejaltgrade terura.  Dume mia Ibrahimo
+profundiĝis en medito.  "Jen mi trovis!" ekkriis li fine.
+Venis al li en la kapon sentenco, kiun lernigis al li iam lia
+avo, sperta kaj multvojaĝinta homo; ĝi povus efiki kontraŭ
+ĉiuspecaj fantomoj kaj sorĉaĵoj.  Li certigis ankaŭ, ke tiu
+dormemo, kiu nin ekposedis, estos en la venonta nokto facile
+malhelpebla, se ni senlace ripetos preĝsentencojn el la Korano.
+La propono de l' maljunulo tre plaĉis al mi.  Maltrankvilanime
+ni vidis veni la nokton.  Apud la kajuto estis ĉambreto, en kiun
+ni decidis retiriĝi.  Ni traboris tra la pordo kelkajn truojn,
+sufiĉe grandajn por superrigardi tra ili la tutan kajuton.
+Poste ni firmfermis laŭ eblo la pordon de interne; kaj Ibrahimo
+surskribis en ĉiuj kvar anguloj la nomon de l' Profeto.  Tion
+farinte, ni atendis la teruraĵojn de l' nokto.
+
+Denove estis, mi kredas, la dekunua horo proksimume, kiam mi
+forte ekdormemiĝis.  Mia kunulo tial konsilis al mi preĝdiri
+kelke da Koransentencoj; kaj vere tio kontraŭefikis.  Subite
+fariĝis supre granda movado.  Knaris la ŝnuregoj; piedaj paŝoj
+sonis sur la ferdeko; kaj kelkaj voĉoj estis klare aŭdeblaj.
+Dum kelkaj minutoj ni sidis tie, korpremate atendante.  Fine ni
+ekaŭdis iun malsuprenveni la ŝtuparon de l' kajuto.  Tion
+aŭdante, la maljunulo komencis eldiri la sentencon, kiun
+lernigis al li lia avo kontraŭ fantomoj kaj sorĉaĵoj:
+
+  "Ĉu vi el aero venis,
+    Aŭ en tomb' malluma dormis,
+  Aŭ vin mara fundo tenis,
+    Aŭ infera fajr' vin formis,--
+  Granda Allaho ordonas al vi:
+  Ĉiuj fantomoj obeas al li."
+
+Mi devas konfesi, ke mi ne multe kredis je ĉi tiu sentenco, kaj
+stariĝis al mi la haroj sur la kapo, kiam la pordo
+malfermegiĝis.  Envenis tiu granda majesta viro, kiun mi vidis
+najlitan al la masto.  La najlo ankoraŭ traestis lian cerbon,
+sed li jam reeningigis sian glavon.  Post li envenis alia malpli
+riĉe vestita, kiun mi ankaŭ vidis supre kuŝantan.  La
+kapitano, -- estis ja klarerekoneble li, -- havis palan vizaĝon,
+grandan nigran barbon, kaj sovaĝe ruliĝantajn okulojn, per kiuj
+li ĉirkaŭrigardis la tutan ĉambron.  Dum li preteriris nian
+pordon, mi povis lin vidi tre klare; li, siaflanke, ŝajnis tute
+ne rigardi al la kaŝanta nin pordo.  Ili ambaŭ sidiĝis ĉe la
+tablo, kiu staris en la mezo de l' kajuto, kaj laŭte, preskaŭ
+kriante interparoladis en nekonata lingvo.  Ili pli kaj pli
+laŭtiĝis kaj koleriĝis; fine ekfrapis la kapitano la tablon
+per pugnigita mano, ektremigante la tutan ĉambron.  Sovaĝe
+ridante, la alia salte leviĝis kaj faris signon al la kapitano,
+ke li sekvu lin.  Tiu ĉi sin levis, eltiregis sian sabron el la
+ingo, kaj ambaŭ forlasis la ĉambron.  Ni spiris pli libere,
+kiam ili estis for; sed nia timo ankoraŭ neniel finiĝis.  Sur
+la ferdeko fariĝis ĉiam pli kaj pli laŭte.  Aŭdiĝis rapida
+kurado, ridado, kriegado.  Fine eksplodis tumulto vere infera:
+armiltintegado kaj kriado; ni kredis, ke malleviĝas sur nin eĉ
+la ferdeko, kune kun la tuta velaro: subite -- profunda silento!
+Post multe da horoj, kuraĝinte resupreniri, ni trovis ĉion en
+antaŭa stato; alie ol antaŭe kuŝis eĉ ne unu; ĉiuj estis
+rigidaj kiel ligno.
+
+Ni tiel pasigis sur la ŝipo multe da tagoj.  Ĝi veturadis ĉiam
+orienten, kie, laŭ mia kalkulo, sendube kuŝis la tero.  Sed,
+eĉ se ĝi transiris multe da mejloj dum la tago, nokte ĝi
+ŝajnis ĉiam veturi returnen; ĉar, kiam la suno leviĝis, ni
+ĉiufoje retroviĝis sur la sama loko.  Ĉi tion ni ne povis
+klarigi al ni alimaniere, ol supozante, ke la mortintoj ĉiunokte
+veturis plenvele returnen.  Por tion malebligi, ni ferlis
+antaŭnoktiĝe ĉiujn velojn kaj uzis tiun saman rimedon, kiun ni
+jam antaŭe provis ĉe la pordo en la kajuto: ni skribis sur
+pergamenon la nomon de l' Profeto kune kun la sentenco de la avo,
+kaj ĉirkaŭligis per tio la ferlitajn velojn.  Maltrankvilanime
+ni atendis en nia ĉambreto la sekvon.  Ĉi tiun fojon la
+fantomoj ŝajnis eĉ pli terure furiozi, ol antaŭe; sed jen, la
+sekvintan matenon, kunvolvitaj estis la veloj, tute kiel ni ilin
+lasis.  Ni streĉis dum la tago nur tiom da veloj, kiom ni
+bezonis, por peleti la ŝipon antaŭen; kaj tiamaniere ni
+transiris en kvin tagoj spacon sufiĉe grandan.
+
+Fine, la sesan tagon matene, ni ekvidis, en malgranda interspaco,
+la teron, kaj ni dankis Allah'on kaj lian Profeton pro nia
+mirinda savo.  Dum tiu tago kaj la sekvinta ĝin nokto ni
+veturadis laŭlonge de l' marbordo, kaj la sepan matenon ni
+kredis ekvidi urbon, nemalproksime kuŝantan.  Kun granda peno ni
+ĵetis ankron, kiu tuj enfundiĝis; poste, surakviginte
+malgrandan boaton, kiu staris sur la ferdeko, ni remis per ĉiuj
+fortoj al la urbo.  Post duonhoro, enirinte riveron kiu enfluis
+tie en la maron, ni surbordiĝis.  Ĉe la urba pordego ni
+informiĝis pri la nomo de la urbo kaj sciiĝis, ke ĝi estas
+Hinda urbo, kuŝanta ne malproksime de la sama regiono, kien mi
+intencis marveturi en la komenco.  Ni eniris en karavanejon, kie
+ni refreŝigis nin post nia aventurplena vojaĝo.  Mi ankaŭ
+serĉis tie saĝan kaj prudentan homon, sciigante al la mastro,
+ke mi tian bezonas, kiu ion komprenas pri la sorĉarto.  Li
+kondukis min en malmulteuzatan flankstraton ĝis senpretenda
+domo, kies pordon li frapis, kaj oni lasis min eniri, dirante, ke
+mi demandu pri Mulej.
+
+En la domo venis renkonte al mi maljuna vireto, kun griza barbo
+kaj longa nazo, kaj demandis, kion mi deziras.  Mi diris al li,
+ke mi serĉas la saĝan Mulej'on, kaj li respondis al mi, ke tio
+estas li mem.  Mi petis de li konsilon, kion fari je la
+mortintoj, kaj kion ekaranĝi por forigi ilin el la ŝipo.  Li
+respondis, ke la ŝipanaro estas verŝajne, pro iu krimo,
+sorĉetenita surmare; la sorĉo, diris li, kredeble
+malefektiviĝos, se oni alportos ilin teren, sed tio povos nur
+fariĝi, se oni forigos la tabulojn, sur kiuj ili kuŝas.  Al mi,
+li kredis, apartenas ĉiarajte la ŝipo, kune kun ĝia tuta
+ŝarĝo, tial ke mi kvazaŭ ĝin trovis; tamen mi nepre
+prisilentu la tutan aferon kaj faru al li el mia superfluo
+malgrandan donacon, redone de kiu li, per siaj sklavoj, helpos
+min forigi la mortintojn.  Mi promesis, ke mi riĉe rekompencos
+lin, kaj ni ekvojiris kun kvin sklavoj, kiuj estis provizitaj per
+segiloj kaj hakiloj.  Survoje la sorĉisto Mulej ne ĉesis laŭdi
+nian feliĉan ideon ĉirkaŭvolvi la velojn per sentencoj de l'
+Korano.  Li diris, ke tio estis nia sola savrimedo.
+
+Estis ankoraŭ iom frue en la tago, kiam ni alvenis la ŝipon.
+Ni tiuj komencis labori, kaj kvar el la mortintoj kuŝis jam post
+unu horo en la barketo.  Kelkaj el la sklavoj, por entombigi
+ilin, devis remtransporti ilin al la tero.  Reveninte, ili
+rakontis, ke la mortintoj evitigis al ili la penon de enterigo
+per tio, ke ili disfalis en polvon, tuj kiam oni kuŝigis ilin
+teren.  Ni daŭrigis desegi la mortintojn, kaj jam antaŭvespere
+ĉiuj estis alportitaj al la tero.  Fine estis plu neniu surŝipe
+krom tiu, kiu estis najlita al la masto.  Vane ni penis eltiri la
+najlon el la ligno; nenia potenco povis ekmovi ĝin eĉ je unu
+hareto.  Mi ne sciis, kion ekfari: ni ja ne povis dehaki la
+maston por transportigi lin teren.  Tamen de ĉi tiu embaraso
+liberigis nin Mulej.  Li ordonis al sklavo, rapide remi
+marborden, por alporti poton da tero.  Ricevinte ĉi tion, la
+sorĉisto elparolis super ĝi misterplenajn vortojn kaj
+superŝutis per la tero la kapon de l' mortinto.  En la sama
+momento tiu ĉi malfermis la okulojn kaj profunde enspiris, kaj
+la vundo de la najlo en lia frunto eksangis.  Facile nun ni
+eltiris la najlon, kaj la vundito falis en la brakojn de unu el
+la sklavoj.
+
+"Kiu kondukis min ĉi tien?" parolis li, laŭŝajne reakirinte
+kelkagrade la fortojn.
+
+Mulej montris min per la fingro.  Mi alproksimiĝis.
+
+"Dankon al vi, fremdlanda nekonato!  Vi savis min el
+longedaŭraj turmentoj.  Jam de kvindek jaroj mia korpo
+ŝipveturadas tra ĉi tiuj ondoj, kaj mia animo estis kondamnita
+ĉiunokte reeniri en ĝin.  Sed nun fine mia kapo ektuŝis la
+teron, kaj mi povas iri, repaciĝinte, al miaj prauloj."
+
+Mi petis lin rakonti al ni, kiel kaptis lin ĉi tiu terura stato,
+kaj li parolis:
+
+"Antaŭ kvindek jaroj mi estis respektata potenculo kaj loĝis
+en Alĝero.  Sed avareco puŝis min ekipi ŝipon kaj min doni al
+la marrabado.  Foje, daŭriginte jam de kelka tempo ĉi tiun
+fikomercon, mi enŝipigis en Zante'o derviŝon, kiu deziris
+vojaĝi senpage.  Mi kaj miaj kunuloj estis malĝentilegaj homoj
+kaj neniel respektis la sanktecon de tiu viro; kontraŭe, mi
+insulte mokadis lin.  Sed foje li en sankta fervoro riproĉis min
+pro mia pekoplena vivado.  Tiam min, post multa trinkado kun mia
+manovrestro, ekregis nokte en mia kajuto la kolero.  Furiozega
+pro tio, kion al mi diris derviŝo kaj kion mi eĉ al sultano ne
+permesus al mi diri, mi kuregis sur la ferdekon kaj trapikis al
+li la bruston per mia ponardo.  Mortante, li malbenis min kaj
+mian ŝipanaron, ke ni ne povu vivi nek morti, ĝis ni kuŝigos
+teren nian kapon.  La derviŝo mortis, kaj ni ĵetis lin en la
+maron kaj ridis pri liaj minacoj.  Sed jam en tiu sama nokto
+plenumiĝis liaj vortoj.  Kelkaj el miaj ŝipanoj ribelis
+kontraŭ mi.  Kun terura kolerego oni interbatalis, ĝis miaj
+partianoj submetiĝis kaj mi estis alnajlita al la masto.  Sed
+ankaŭ la ribelintoj pereis de siaj vundoj; kaj baldaŭ mia
+ŝipo estis nenio alia krom granda tombo.  Al mi ankaŭ
+estingiĝis la lumo de la okuloj: mi ĉesis spiri kaj kredis, ke
+mi mortas.  Sed tio estis nur rigidiĝo, kiu tenis min
+enkatenita.  En la sekvinta nokto, je la sama horo, je kiu ni
+ĵetis maren la derviŝon, mi kaj ĉiuj miaj kunuloj revekiĝis.
+Revenis al ni nia vivo; sed estis al ni neeble ion alian fari aŭ
+paroli, krom tio, kion ni parolis kaj faris en tiu nokto.  Tiel
+ni marveturadas jam de kvindek jaroj, ne povante vivi nek morti;
+ĉar kiel ni povis atingi la teron?  Kun freneza ĝojo ni ĉiam
+veturis plenvele tra la ventego, ĉar ni esperis disfrakasiĝi
+fine kontraŭ iu krutaĵo kaj nian lacan kapon sur la fundo de la
+maro kuŝigi al ripozo.  Tio ne prosperis al ni.  Sed nun mi
+mortos.  Denove mi dankas vin, nekonata savinto!  Se trezoroj
+povas vin rekompenci, prenu mian ŝipon, kiel signon de mia
+dankemo."
+
+Tiel parolinte, la kapitano klinis la kapon kaj mortis.  En la
+sama momento li ankaŭ, kiel antaŭe liaj kunuloj, disfalis en
+polvon.  Ĉi tion ni kolektis en kesteto kaj enterigis.  El la
+urbo mi venigis laboristojn, kiuj rebonigis mian ŝipon.
+Grandprofite interŝanĝinte kontraŭ aliaj la komercaĵojn,
+kiujn mi havis surŝipe, mi dungis maristojn, faris al mia amiko
+Mulej riĉajn donacojn, kaj forŝipiĝis al mia patrujo.  Tamen
+mi faris grandan ĉirkaŭveturadon, surbordiĝante en multaj
+insuloj kaj landoj, kie mi vendis miajn komercaĵojn.  La Profeto
+benis mian entreprenon.  Post tri kvaronjaroj mi alvenis Balsoron
+duoble pli riĉa, ol faris min la mortanta kapitano.  Miaj
+samurbanoj miregis pro miaj riĉaĵoj kaj mia feliĉo: neeble
+estis malkredigi al ili, ke mi eltrovis la diamantan valon de l'
+fama vojaĝanto Sindbado.  Mi ne maltrompis ilin.  Sed de nun la
+junaj Balsoranoj, apenaŭ atinginte sian dekokan jaron, devis
+forvojaĝi en la mondon, por fari, simile al mi, sian feliĉon.
+Mi, miaparte, vivadis trankvile kaj pace.  Ĉiukvinjare mi
+vojaĝis Mekka'on, por danki la Sinjoron en sankta loko pro lia
+beno kaj por peti pro la kapitano kaj liaj kunuloj, ke li akceptu
+ilin en sian paradizon.
+
+En la sekvinta tago la karavano vojiris seninterrompe antaŭen.
+Post kiam la vojaĝantoj ripozis en siaj tendoj, parolis Selim,
+la fremdulo, al Mulej, la plej juna komercisto: "Vi ja estas el
+ni la plej juna, kaj ĉiam gajhumora; sendube vi do scias por ni
+iun bonan ŝercrakonton.  Nu, prezentu ĝin por nia regalo, ke
+ĝi refortigu nin post la varmego de l' tago."  "Kun plezuro mi
+rakontus al vi ion amuzan," respondis Mulej, "sed al juneco, en
+ĉiuj cirkonstancoj, konvenas modesteco; kaj tial mi devas cedi
+la unuan lokon al miaj pliaĝaj kunvojaĝantoj.  Sed Zaleŭkos
+estas ĉiam tiel serioza kaj malbabilema; kial do li ne rakontu
+al ni tion, kio malĝojigis lian vivon?  Eble ni povos malpliigi
+lian ĉagrenon, se ĉagrenon li havas; ĉar fraton ni helpas
+volonte, eĉ se li estas alikredano."
+
+La tiel alvokata estis greka komercisto, mezaĝa, bela, forta,
+sed tre seriozmiena.  Kvankam li estis "nefidelulo" (ne
+mahometano), liaj kunvojaĝantoj tre amis lin; ĉar lia tuta
+personeco vekis ĉe ili estimon kaj konfidon.  Plie, li havis nur
+unu manon, kaj kelkaj supozis, ke de ĉi tiu perdo venas lia
+seriozeco.
+
+Zaleŭkos respondis al la afabla demando de Mulej: "Tre honoras
+min via konfido.  Ĉagrenon mi havas nenian, almenaŭ nenian, de
+kiu vi povus liberigi min, kiom ajn vi tion dezirus.  Tamen, ĉar
+Mulej ŝajnas riproĉeti al mi mian seriozecon, mi rakontos al vi
+ion, kio, espereble, senkulpigos min, se mi estas pli serioza ol
+aliaj.  Kiel vi vidas, mi perdis mian maldekstran manon.  Ne de
+mia naskiĝo ĝi mankas al mi, sed mi perdis ĝin en la plej
+teruraj tagoj de mia vivo.  Ĉu pro tio mi estas kulpa: ĉu ne
+estas pardoneble, ke mi estu de tiuj tagoj pli serioza, ol
+pravigas mia nuna situacio: volu mem juĝi, aŭdinte la historion
+pri la dehakita mano."
+
+
+
+
+La Historio pri la Dehakita Mano.
+
+
+Mi naskiĝis en Konstantinopolo.  Mia patro estis dragomano[1]
+ĉe La Porto,[2] kaj, krom tio, profite komercis silkajn
+ŝtofojn kaj bonodorajn oleojn.  Li donis al mi bonan edukadon,
+parte instruante min proprapene, parte instruigante min de unu el
+niaj pastroj.  En la komenco li destinis min kiel transprenonton
+de sia magazeno: sed fine, ĉar mi vidigis neesperitajn de li
+kapablojn, li decidis, laŭ konsilo de siaj amikoj, farigi min
+kuracisto, ĉar kuracisto, kiu ellernis iom pli multe ol
+ordinaraj ĉarlatanoj, povas en Konstantinopolo riĉiĝi.
+
+En nian domon venadis multe da Frankoj.[3]   Unu el ili
+konsentigis mian patron, lasi min forvojaĝi en lian hejman
+landon, al la urbo Parizo, kie, li diris, oni povas senkoste kaj
+plej bone akiri tiuspecajn sciaĵojn.  Li proponis konduki min
+tien proprapage, kiam li reiros hejmlanden.  Mia patro, kiu
+ankaŭ jam faris vojaĝojn en sia juneco, akceptis la proponon,
+kaj la Franko diris al mi, ke mi estu preta ekvojaĝi post tri
+monatoj.  Mi estis elekscitita de ĝojo pro la espero vidi
+fremdajn landojn, kaj apenaŭ mi povis atendi ĝis la momento de
+la enŝipiĝo.  Jam ordigis la Franko siajn aferojn kaj pretiĝis
+por la vojaĝo.  En la antaŭtago, mia patro kondukis min en sian
+dormoĉambreton.  Tie mi vidis belajn vestojn kaj armilojn,
+kuŝantajn sur la tablo.  Sed pli ol ĉio altiris miajn rigardojn
+granda amaso da oro, ĉar neniam ankoraŭ mi vidis tian multegon,
+kolektitan unuloken.  Mia patro ĉirkaŭprenis min kaj diris:
+
+"Vidu, filo mia, jen mi havigis al vi vestojn por via vojaĝo.
+Ĉi tiuj armiloj estas viaj; ili estas tiuj samaj, kiujn alligis
+al mi via avo, kiam mi ekforiris fremdlanden.  Mi scias, ke vi
+povas ilin uzi.  Tamen, uzu ilin nur en la okazo, se oni atakos
+vin; kaj tiam ja frapu tutforte.  Mia havo ne estas granda.  Mi
+dividis ĝin, kiel vi vidas, en tri partojn; unu estas via; unu
+estu mia vivteno kaj rezervkapitalo; sed la tria devas esti
+sankta, netuŝebla trezoro, kiu servu al vi en horo de urĝega
+bezono."
+
+Tiel parolis mia maljuna patro.  Larmoj ĵetiĝis al liaj okuloj,
+eble pro ia antaŭsento, ĉar de post tiu tago mi neniam revidis
+lin plu.
+
+La vojaĝo plenumiĝis sen ia malfeliĉo.  Baldaŭ ni alvenis
+Franklandon; kaj, post plua sestaga vojiro, ni atingis la grandan
+urbon Parizon.  Ĉi tie mia franka amiko luis por mi ĉambron,
+kaj konsilis al mi, elspezi saĝe mian monon, kiu sumiĝis je du
+mil taleroj.  En tiu urbo mi vivis tri jarojn, kaj ĉion
+ellernis, kion bona kuracisto devas scii.  Sed mensoge mi
+parolus, se mi dirus, ke mi estis tie feliĉa, ĉar tute ne
+plaĉis al mi la moroj de tiu popolo, kaj, plie, mi havis ĉe ili
+nur malmulte da bonaj amikoj; tamen ĉi tiuj estis ja noblaj
+junuloj.
+
+Pli kaj pli potence regis min la deziro revidi mian patrujon.
+Dum la tuta tempo de mia foresto mi aŭdis nenion pri mia patro.
+Tial, kiam prezentiĝis favora okazo por reiri hejmen, mi tuj
+profitis ĝin.
+
+Sciiĝinte, ke tre baldaŭ iros senditaro el Franklando al La
+Porto, mi dungiĝis kiel ĥirurgo en la sekvantaron de l'
+ambasadoro, kaj tiel sukcesis reveni Stambulon.  Sed mi trovis
+fermita la domon de mia patro, kaj la mirantaj pro mia reveno
+najbaroj diris al mi, ke mia patro mortis antaŭ du monatoj.  Tiu
+pastro, kiu instruis min en mia juneco, alportis al mi la
+ŝlosilon; kaj nun, sola kaj de ĉiuj forlasita, mi eniris en la
+dezertan domon.  Mi retrovis ĉion en sama stato, kiel mia patro
+ĝin lasis; mankis nur la oro, kiun li promesis konservi por mi.
+Mi demandis pri tio la pastron, kaj ĉi tiu sin klinis kaj diris:
+"Via patro mortis kiel sankta homo; al la eklezio li testamentis
+sian oron."  Ĉi tion mi tute ne povis, kaj ankoraŭ nun ne
+povas, kompreni.  Sed kion fari?  Mi havis neniun, kiu povus
+atesti kontraŭ la pastro; kaj vere mi devis min juĝi feliĉa
+pro tio, ke li ne konsideris ankaŭ la domon kaj la komercaĵojn
+de mia patro kiel testamentaĵon.  Tio estis la unua malfeliĉo,
+kiu trafis min.  Kaj nun venis aliaj, en seninterrompa sinsekvo.
+Mia famo kuracista tute ne disvastiĝis, ĉar mi hontis ludi
+rolon ĉarlatanan, kaj mankis al mi en ĉiuj okazoj la rekomendo
+de mia patro, kiu estus prezentinta min al riĉuloj kaj
+eminentuloj, kiuj jam ne pensis plu pri la malfeliĉa Zaleŭkos.
+Ankaŭ la komercaĵojn de mia patro mi ne povis vendi, ĉar jam
+tuj post lia morto disforiĝis lia klientaro, kaj nur iom post
+iom oni akiras novan.  Foje, dum mi malĝoje meditis pri mia
+situacio, revenis en mian memoron, ke mi jam ofte vidis en
+Franklando sampatrujanojn, kiuj travojaĝadas la landon kaj
+elmontras siajn vendotaĵojn sur la foirejoj de la urboj.  Mi
+rememoris, ke oni volonte aĉetas de ili, ĉar ili venas el
+fremdaj landoj, kaj ke tiaj komercistoj povas fari centoblan
+profiton.  Mi tuj prenis decidon.  Vendinte mian patran domon, mi
+donis parton de la tiel enspezita mono al fidinda amiko, por ke
+li tenu ĝin garde, kaj per la cetero mi aĉetis objektojn, kiuj
+en Franklando estas maloftaj, ekzemple, ŝalojn, silkajn
+ŝtofojn, kuracajn ŝmiraĵojn kaj oleojn.  Poste, luinte lokon
+sur ŝipo, mi ekvojaĝis duafoje Franklandon.
+
+Apenaŭ mi preterveturis la kastelojn de l' bordoj Dardanelaj,
+denove ŝajnis la sorto fari al mi favoran rideton.  Nia vojaĝo
+estis mallongedaŭra kaj feliĉa.  Mi trapasis la urbojn kaj
+urbetojn franklandajn, kaj ĉie mi trovis tre aĉetemajn
+klientojn.  Mia amiko en Stambulo sendis al mi ree kaj ree novajn
+provizojn da vendotaĵoj, kaj de tago al tago mi fariĝis pli
+riĉa.  Fine, opiniante, ke mi jam sufiĉe ŝparis, por povi
+riski pli gravan entreprenon, mi enpakis miajn komercaĵojn kaj
+foriris Italujon.  Sed mi ne forgesu ektuŝi alian aferon, kiu
+donis al mi ŝatindan profiton: mi helpis min ankaŭ per mia
+kuracarto.  Alveninte en urbon, mi anoncigis per afiŝoj, ke jen
+prezentas sin greka kuracisto, kiu jam resanigis multe da
+malfeliĉuloj; kaj vere mia balzamo kaj miaj medikamentoj
+enspezigis al mi ne malmulte da zekinoj.[4]  Tiel mi venis fine
+al la urbo Firenzo en Italujo.  Mi intencis resti longatempe en
+ĉi tiu urbo, ne sole ĉar ĝi tre plaĉis al mi, sed ankaŭ pro
+tio, ke mi volis mallaciĝi post la penegoj de miaj vagadoj.  Mi
+luis magazenon en la kvartalo _Santa Croce_ (santa kroĉe), kaj
+ne malproksime de tie, en gastejo, kelkajn belajn ĉambrojn kun
+altano.[5]  Senprokraste mi ĉirkaŭportigis miajn afiŝojn,
+kiuj anoncis min kiel kuraciston-komerciston.  Apenaŭ mi
+malfermis mian magazenon, alvenis arege la aĉetontoj; kaj
+kvankam mi havis prezojn iom altajn, mi vendis pli multe ol
+aliaj, ĉar mi estis komplezema kaj afabla al miaj klientoj.
+
+Mi jam travivis en Firenzo kvar agrablajn tagojn, kiam unu
+vesperon, antaŭ ol fermi la magazenon, mi pririgardis ankoraŭ
+unu fojon, laŭkutime, la enhavon de miaj sanigilujoj, kaj jen,
+en malgranda skatolo, mi trovis bileton, kiu, laŭ mia memoro, ne
+estis enmetita tien de mi.  Mi malfermis la bileton, kaj legis en
+ĝi ordonon, ke mi troviĝu akurate je la dekdua horo tiunokte
+sur la ponto nomata _Ponte vecchio_ (ponte vékkio).
+Longatempe mi meditis, demandante min vane, kiu ordonas min tien;
+sed ĉar mi ne konis en Firenzo eĉ unu homan estaĵon, mi fine
+diris al mi, ke eble oni volas konduki min kaŝe al iu malsanulo:
+jam pli ol unu fojon tio okazis al mi.  Mi do decidis tien iri;
+sed mi alligis antaŭzorge la sabron, kiun donacis al mi iam mia
+patro.
+
+Mallonge antaŭ noktomezo mi eliris, kaj baldaŭ alvenis al
+_Ponte vecchio_.  Mi trovis la ponton senhoma kaj dezerta kaj
+decidis atendi, ĝis tiu aperos, kiu min vokis.  Estis malvarma
+nokto; la luno brilis hele, kaj mi rigardadis malsupren en la
+ondojn de Arno, kiuj fulmetadis malproksimen en la lumo.  Eksonis
+la dekdua horo ĉe la preĝejoj de la urbo.  Mi elrektiĝis, kaj
+jen antaŭ mi staris altkreska viro, tute envolvita en ruĝan
+mantelon, kies unu brustrandon li tenis antaŭvizaĝe.  Komence
+mi iom ektimis, ĉar tiel subite li ekstaris malantaŭ mi tie.
+Sed tuj mi retrankviliĝis kaj diris:
+
+"Se estas vi, kiu venigis min ĉi tien, diru, per kio mi devas
+vin servi?"
+
+La ruĝmantelulo turnis sin kaj diris, mallonge: "Sekvu!"
+
+Nu, estis al mi iom timige, iri sola kun tiu nekonato.  Mi do
+restis staranta kaj diris:
+
+"Tiel ne estu, sinjoro!  Volu antaŭe sciigi min, kien.  Mi
+petas vin ankaŭ montri al mi iom vian vizaĝon, por ke mi vidu,
+ĉu vi bone intencas al mi."
+
+Sed la ruĝulo ŝajnis tute ne atenti mian peton.  "Se vi ne
+volas, Zaleŭkos, restu do hejme," respondis li, ekforirante.
+
+Ĉe tio, ekregis min la kolero.
+
+"Ĉu vi kredas," ekkriis mi, "ke homo miaspeca lasas sin
+ridinduligi de ĉiu fispritulo, kiu volus lin atendigi senutile
+en malvarma nokto?"
+
+Per tri saltoj mi atingis lin, kaptis je la mantelo kaj, kriante
+ankoraŭ pli forte, ekprenis per la alia mano mian sabron; sed la
+mantelo restis en mia mano, kaj la nekonato malaperis je la
+angulo de l' plej proksima strato.  Iom post iom moderiĝis mia
+kolero; almenaŭ mi havis la mantelon, kaj ĉi tiu devis ja doni
+la ŝlosilon de l' stranga aventuro.  Mi ĵetis ĝin ĉirkaŭ la
+ŝultrojn kaj ekvojiris hejmen.  Apenaŭ mi faris cent paŝojn,
+preteriris min tuŝproksime alia persono, kiu flustris
+franklingve: "Estu singarda, grafo!  Tiuĉinokte nenio
+farebla!"  Sed antaŭ ol mi povis rigardi ĉirkaŭen, jam la
+persono estis preterpasinta, kaj mi vidis nur kvazaŭ ombron,
+ŝtelirantan laŭlonge de la domoj.  Ke tiu alparolo rilatis ne
+min, sed la mantelon, tion mi bone komprenis; sed la aferon ĝi
+lumigis neniel.  Je la sekvanta mateno mi pripensis, kion mi
+devas fari.  En la komenco mi intencis publike anoncigi la
+mantelon, kvazaŭ mi trovis ĝin ie; sed se mi tion farus, la
+nekonato povus reprenigi ĝin triapersone, kaj mi havus nenian
+klarigon pri la afero.  Tiel pripensante, mi rigardis pli atente
+la mantelon.  Ĝi estis el peza genova veluro purpura, borderita
+per astrakana felo kaj riĉe brodita per oro.  La belega aspekto
+de l' mantelo venigis al mi ideon, kiun mi decidis efektivigi.
+
+Mi portis ĝin en mian magazenon kaj elmetis kiel vendotaĵon;
+sed mi postulis por ĝi prezon tiel altan, ke mi estis certa
+trovi neniun, kiu konsentos aĉeti.  Mia celo estis, fikse
+rigardi en la okulojn ĉiun, kiu demandos pri la prezo de la
+pelto.  La fremdulon mi ja rekonus inter miloj; ĉar, post kiam
+li perdis la mantelon, mi tre klare, kvankam nur momente, ekvidis
+lian figuron.  Aperis multe da aĉetemuloj, por vidi la mantelon,
+kies neordinara beleco altiris ĉies rigardojn; sed neniu similis
+eĉ iomete la nekonaton, kaj neniu volis pagi la altan sumon de
+ducent zekinoj.  Mi ankaŭ rimarkis, ke ĉiu, kiun mi demandis,
+ĉu vere ne troviĝas en Firenzo aliaj similaj manteloj,
+respondis per ne kaj certigis, ke li neniam vidis laboraĵon tiel
+valoregan kaj delikatan.
+
+Fine, ĉirkaŭ vesperiĝo, venis junulo, kiu ofte estis ĉe mi
+kaj jam tiun saman tagon, proponis por la mantelo grandan sumon
+da mono.  Ĵetante sakon da zekinoj sur la tablon, li ekkriis:
+"Per Dio, Zaleŭkos, mi nepre devas havi vian mantelon, eĉ se
+mi pro tio ruiniĝos": kaj siajn ormonerojn li samtempe komencis
+kalkuli.  Mi estis en granda embaraso.  Elpendigante la mantelon,
+mi havis celon, altiri sur ĝin, se eble, la rigardojn de mia
+nekonato; kaj nun venis tiu juna malsaĝulo, por pagi la
+difinitan prezegon.  En tiuj cirkonstancoj, restis al mi nenio
+alia por fari, krom konsenti pri la negoco.  Cetere, logis min la
+penso, ricevi por mia nokta aventuro tiel belan kompensaĵon.  La
+junulo surmetis la mantelon kaj foriris.  Sed ĉe la sojlo li
+turnis sin kaj deprenis de la mantelo kroĉitan al ĝi
+paperfolieton, kiun li ĵetis al mi, dirante: "Jen, Zaleŭkos,
+io, kio certe ne apartenas al la mantelo."  Mi prenis,
+indiferenta, la bileton; sed ve! jen la vortoj, kiujn mi trovis
+tie skribitaj: "Alportu la mantelon hodiaŭ nokte je la konata
+horo al _Ponte vecchio_: atendas vin kvar cent zekinoj."  Mi
+staris kvazaŭ fulmofrapita.  Tiel do, facilanime, mi ludperdis
+mian feliĉon kaj tute maltrafis mian celon!  Sed ne longe
+daŭris mia meditado.  Ekpreninte amase la ducent zekinojn, mi
+ekkuris post la aĉetinto de la mantelo kaj diris al li:
+"Reprenu viajn zekinojn, amiko mia, kaj redonu al mi la
+mantelon: mi tute ne povas ĝin vendi."  Unuamomente li kredis,
+ke mi parolas nur ŝerce; sed, konvinkiĝinte, ke mi estas tute
+serioza, li koleriĝis pro mia postulo kaj nomis min malsaĝulo.
+Fine ni ekbatalis.  Dum la bataleto, prosperis al mi deŝiregi de
+li la mantelon; kaj mi jam ekforiris kun mia akiro, kiam la
+junulo alvokis policanojn kaj trenigis min antaŭ la tribunalon.
+La juĝisto, kiun multe mirigis la plendo, aljuĝis la mantelon
+al mia kontraŭulo.  Tamen mi proponis al la junulo dudek,
+kvindek, okdek, eĉ cent zekinojn plie ol liaj ducent, se li
+recedus al mi la mantelon.  Kion ne povis fari miaj petoj, tion
+efektivigis mia oro; li akceptis miajn bonajn zekinojn.  Mi,
+miaflanke, foriris triumfante kun mia mantelo kaj devis toleri,
+ke ĉiuj Firenzanoj opiniadis min frenezulo.  Je l' fino, ilia
+opinio estis por mi tute indiferenta; mi ja sciis pli bone ol
+ili, ke mi faris profitan negocon.
+
+Senpacience mi atendis la nokton.  Ĉirkaŭ la sama horo kiel
+hieraŭ mi iris, kun la mantelo sub la brako, al _Ponte vecchio_.
+Je la lasta sonorila ekbato, elvenis figuro el la nokto kaj
+alproksimiĝis al mi.  Estis klarerekoneble la homo de hieraŭ.
+"Ĉu vi havas la mantelon?" li demandis.  "Jes, sinjoro,"
+respondis mi, "sed ĝi kostis al mi cent zekinojn kontante."
+"Mi scias," rediris li; "rigardu ĉi tien: jen vi havas kvar
+cent."  Li proksimiĝis kun mi al la larĝa balustrado de l'
+ponto, kie li elkalkulis la monerojn.  Kvar cent oraj moneroj:
+belege ili rebrilis en la lumo de la luno.  Mia koro ĝojis je
+tiu vidaĵo, neniel antaŭsentante, ke tio estos ĝia lasta
+feliĉo.  Mi enpoŝigis mian monon; kaj nun mi ekdeziris vidi pli
+bone la malavaran nekonaton; sed antaŭ la vizaĝo li havis
+maskon, tra kiu nigraj fulmebrilantaj okuloj rigardis min terure.
+"Mi dankas vin, sinjoro, pro via boneco," mi diris; "kion vi
+nun postulas de mi?  Sed antaŭe mi devas kondiĉi, ke ĝi ne
+estu io malbona."  "Vi vane estas maltrankvila," respondis li;
+"mi bezonas vian kuracistan helpon; tamen, ne por vivanto, sed
+por mortinto!"
+
+Mirigita, mi ekkriis: "Kiel tio povas esti?"
+
+"Mi venis kun mia fratino el malproksima lando," rakontis li,
+kaj samtempe li faris signon, ke mi sekvu lin: "ni loĝis ĉi
+tie ĉe amiko de nia familio.  Hieraŭ mia fratino subite mortis
+de malsano, kaj la parencoj volas enterigi ŝin morgaŭ.  Sed,
+laŭ malnova kutimo de nia familio, ĉiuj samfamilianoj devas
+kuŝi en la kripto de siaj prapatroj: multaj, kvankam ili mortis
+fremdlande, ripozas nun, enbalzamigitaj, en la hejma tombejo.
+Nu, al miaj parencoj mi ne domaĝas ŝian korpon, sed al mia
+patro mi devas alporti almenaŭ la kapon de lia filino, por ke li
+vidu ŝin ankoraŭ unu fojon."
+
+Ĉi tiu kutimo, dehaki al amataj parencoj la kapon, ŝajnis al
+mi, verdire, sufiĉagrade terura; tamen, mi ne kuraĝis ion
+kontraŭdiri, timante ofendi la nekonaton.  Mi do diris al li, ke
+mi bone scias enbalzamigi kadavrojn, kaj petis konduki min al la
+mortinta sinjorino.  Survoje, mi ne povis deteni min de la
+demando, kial ĉio ĉi tio devas fariĝi nokte kaj tiel sekrete.
+Li respondis al mi, ke liaj parencoj, kiuj konsideras lian
+intencon kruela, malhelpus ĝin, se li provus plenumi ĝin tage;
+sed se la kapo estos definitive detranĉita, ili jam ne povos
+multe diri pri la afero; li mem, diris li, povus alporti al mi la
+kapon, sed natura sento malebligas, ke li detranĉu ĝin
+propramane.
+
+Dume ni alvenis antaŭ grandan belegan domon.  Mia akompananto
+ĝin montris al mi kiel la celon de nia nokta promeno.  Ni
+preterpasis la ĉefan enirejon de l' domo; eniris tra malgranda
+pordo, kiun la nekonato zorge refermis; kaj fine, en la mallumo,
+supreniris mallarĝan tordŝtuparon.  Ĝi kondukis en nesufiĉe
+lumigitan koridoron, el kiu ni venis en ĉambron, kiun heligis
+lampeto fiksita sur la plafono.
+
+En ĉi tiu ĉambro estis lito, en kiu kuŝis kadavro.  La
+nekonato deturnis sian vizaĝon, kvazaŭ li volus kaŝi siajn
+larmojn.  Li montris per la fingro la liton, ordonis al mi
+plenumi bone kaj rapide mian taskon, kaj forlasis la ĉambron.
+
+Mi elpakis miajn tranĉilojn, kiujn, kiel kuracisto, mi ĉiam
+havis ĉe mi, kaj proksimiĝis al la lito.  Je la tuta kadavro,
+estis videbla nur la kapo, sed ĉi tiu estis tiel bela, ke,
+vole-nevole, kaptis min plej profunda kompato.  La longaj nigraj
+harligoj pendis, plektitaj, malsupren; la vizaĝo estis pala; la
+okuloj, fermitaj.  Komence mi entranĉis la haŭton, same kiel
+faras ĥirurgoj, ekamputante korpmembron.  Poste mi prenis mian
+plej akran tranĉilon, kaj tratranĉis, per unu bato, la gorĝon.
+Sed kia terurego!  La mortintino malfermis la okulojn, sed tuj
+refermis ilin, kaj, ekĝemante profunde, ŝajnis nur en tiu
+momento ellasi la lastan spiron.  Samtempe la varma sango
+elŝprucis el la vundo.  Nun mi estis certa, ke mortigis la
+malfeliĉulinon neniu alia krom mi.  Ke ŝi jam ne plu vivis,
+estis tute ne dubeble, ĉar, post tia vundo, nenio povus ŝin
+savi.  Dum kelke da minutoj mi staris tie, korpremata de tiu
+teruraĵo.  Ĉu la ruĝmantelulo trompis min? aŭ ĉu eble la
+fratino estis antaŭe nur ŝajnmortinta?  Ĉi tio ŝajnis al mi
+la pli kredebla supozo.  Sed mi ne povis diri al la frato, ke
+malpli rapida tranĉo estus revekinta ŝin, ne mortigante; sekve
+mi pretiĝis por findetranĉi la kapon.  Sed ankoraŭ unu fojon
+ekĝemis la mortanta, streĉetendis sin per dolorega ekmovo, kaj
+mortis.  Ĉe tio, venkis min la teruro, kaj, preskaŭ freneza de
+timo, mi elkuregis el la ĉambro.  Sur la koridoro regis plena
+mallumo, ĉar la lampo estis estingita; de mia akompaninto ne
+estis videbla eĉ ia postsigno; kaj mi devis palpiri laŭlonge de
+la muro, por atingi la tordŝtuparon.  Fine mi trovis ĝin kaj
+malsupreniris, duone falante, duone glitante.  Ankaŭ malsupre
+estis neniu.  Mi trovis la pordon nur duone fermita; kaj mi
+spiris pli libere, estante denove sur la strato, ĉar en tiu domo
+fariĝis al mi neelporteble terure.  Antaŭenpelata de timo, mi
+kuregis en mian loĝejon kaj enprofundiĝis en la kusenojn de mia
+lito, por forgesi mian abomenan faraĵon.  Sed dormo ne venis al
+miaj okuloj, kaj nur post la tagiĝo mi iom retrankviliĝis.
+Estis, laŭ mia opinio, tre neverŝajne, ke la homo, kiu
+subinstigis min plenumi tiun krimon (mi nun ja konsideris mian
+faron kiel krimon), denuncos min antaŭ tribunalo.  Tial mi tuj
+decidis reiri en mian magazenon, daŭrigi mian komercadon kaj
+fari kiel eble plej senzorgan mienon.  Sed ho ve! nova
+cirkonstanco, kiun mi antaŭe ne rimarkis, pliigis nun mian
+maltrankvilecon.  Mia ĉapo kaj mia zono, ja ankaŭ miaj
+tranĉiloj malestis, kaj mi ne sciis certe, ĉu mi forgese lasis
+ilin en la ĉambro de l' mortigita, aŭ perdis poste dum mia
+forkuro.  Pli kredebla ŝajnis al mi, bedaŭrinde, la unua
+konjekto: oni do povus eltrovi min kiel mortiginton!
+
+Je kutima horo mi malfermis mian magazenon.  Baldaŭ poste venis
+al mi mia najbaro, kiel li ĉiumatene kutimis fari, ĉar li estis
+homo tre babilema.
+
+"Nu, kion vi diras," ekparolis li, "pri la terura afero, kiu
+okazis en la lasta nokto?"
+
+Mi ŝajnigis scii nenion.
+
+"Kiel! ĉu vi ne scias, pri kio parolas la tuta urbo? ne scias,
+ke la plej bela floro de Firenzo, Bianka, la filino de l'
+gubernatoro, estas pasintanokte mortigita?  Ho ve!  Hieraŭ mi
+vidis ŝin, ankoraŭ tiel gajan, veturantan tra la stratoj kune
+kun ŝia fianĉo; ĉar hodiaŭ ili volis edziĝi."
+
+Ĉiu vorto de la najbaro estis al mi kvazaŭ pikego en la koron.
+Kaj ofte ripetiĝis mia turmentego, ĉar ĉiu mia kliento
+rakontis la aferon, unu pli terure ol alia; tamen ili ne povis
+diri ion samgrade teruran, kiel tio vidita de mi mem.
+
+Ĉirkaŭ tagmezo venis en mian magazenon juĝeja oficisto.
+Petinte min foririgi la apudestantojn, "Sinjoro Zaleŭkos,"
+parolis li, montrante la perditajn de mi objektojn, "ĉu tiuj
+ĉi apartenas al vi?"  Mi pripensis momenton, ĉu mi ne tion
+neu; sed ekvidinte tra la duone malfermita pordo mian
+domluiganton kaj aliajn konatojn, kiuj eble povus kontraŭatesti,
+mi decidis, ne plimalbonigi la aferon per mensogo, kaj konfesis
+min kiel posedanton de la montritaj objektoj.  La oficisto
+ordonis al mi sekvi lin, kaj kondukis min en grandan
+konstruaĵon, kiun mi baldaŭ rekonis kiel malliberejon.  Tie li
+asignis al mi ĉambron, kie mi restu ĝis nova ordono.
+
+Terura sin montris al mi mia situacio, dum mi meditis pri ĝi en
+tiu soleco.  La penso, ke, kvankam nevole, mi tamen iun mortigis,
+revenis ree kaj ree al mia spirito.  Ankaŭ mi devis konfesi al
+mi mem, ke brilo de oro turnis al mi la kapon; alie mi ne estus
+irinta tiel blinde en la kaptilon.  Du horojn post mia aresto,
+oni elkondukis min el mia ĉambro, kelkajn ŝtuparojn malsupren,
+en grandan salonon.  Tie, ĉirkaŭ longa nigrekovrita tablo,
+sidis dek du viroj, plejparte grandaĝuloj.  Ĉe la flankoj de l'
+salono etendiĝis benkoj, sur kiuj sidis la plejeminentuloj de
+Firenzo.  Sur alkonstruitaj pli supre galerioj staris densamase
+la rigardantoj.  Kiam mi stariĝis antaŭ la nigra tablo,
+leviĝis homo kun severa, malgaja mieno: estis la gubernatoro.
+Alparolante la kunvenintaron, li diris, ke li, kiel patro, ne
+povas juĝi la nunan aferon: tiun ĉi fojon li do cedas sian
+lokon al la plej maljuna senatano.  La plej maljuna senatano
+estis grandaĝulo almenaŭ naŭdekjara.  Li tenis sin
+antaŭenkliniĝe, kaj maldensaj blankaj haroj kovretis liajn
+tempiojn: sed fajre fulmetadis ankoraŭ liaj okuloj, kaj lia
+voĉo estis sentrema kaj forta.  Unue, li demandis min, ĉu mi
+volas konfesi la mortigon.  Mi petis lin favore aŭskulti min,
+kaj rakontis sentime kaj klarvoĉe, kion mi faris kaj kion mi
+sciis.  Mi rimarkis, ke la gubernatoro, dum mia rakontado, jen
+paliĝis, jen ruĝiĝis; kaj kiam mi finis, li kriis al mi
+kolerege: "Kiel, abomenulo! ĉu al senkulpulo vi volas imputi
+krimegon, kiun, pro avareco, plenumis vi mem?"  La senatano
+faris al li riproĉon pro lia interrompo, ĉar sian rajton li
+libervole rezignis; krom tio, estas neniel pruvite, ke mi krimis
+pro avareco, ĉar, laŭ lia propra diro, oni ja nenion forrabis
+al lia mortigita filino.  Li eĉ diris al la gubernatoro, ke li
+devas fari raporton pri la ĝistiama vivo de sia filino, ĉar nur
+tiamaniere oni povas decidi, ĉu mi diris la veron, aŭ ne.  Tiel
+parolinte, li fermis por tiu tago la juĝan kunsidon, por
+elĉerpi konsilon, diris li, el la paperaĵoj de l' mortinta,
+kiujn al li transdonos la gubernatoro.  Oni rekondukis min en
+mian malliberejon, kie mi pasigis malĝojan tagon, turmentata de
+la dezirego, ke oni eltrovu ian interrilaton inter la mortigita
+sinjorino kaj la ruĝmantelulo.
+
+Plena de espero, mi revenis, la morgaŭan tagon, en la juĝejon.
+Sur la tablo vidiĝis aro da leteroj.  La maljuna senatano
+demandis min, ĉu ili estas de mia mano.  Mi rigardis ilin atente
+kaj konvinkiĝis, ke ili estas de la sama mano, kiel tiuj ambaŭ
+biletoj, kiujn mi jam ricevis.  Tion mi sciigis al la senatano,
+sed oni ŝajnis ne atenti miajn vortojn kaj respondis, ke mi
+sendube skribis kaj la unujn kaj la aliajn, ĉar la subskribo de
+la leteroj estas nedisputeble Z., la ĉeflitero de mia nomo.
+Tiuj leteroj enhavis minacojn kontraŭ la mortintino kaj
+avertojn, ke ŝi ne plenumu la projektitan edziniĝon.  Ŝajnis,
+ke la gubernatoro estis doninta strangajn informojn pri mi; ĉar
+en tiu tago oni traktis min ankoraŭ pli malkonfideme kaj severe.
+Por min pravigi, mi apelaciis al miaj paperaĵoj, kiuj sendube
+troviĝas en mia ĉambro; sed oni diris al mi, ke oni jam serĉis
+ilin kaj ne trovis.  Tiel, jam antaŭ la fino de tiu juĝtago, mi
+perdis ĉiun esperon, kaj kiam, la trian tagon, mi estis
+enkondukita en la salonon, oni laŭtlegis al mi la verdikton, ke
+mi estas pruve kulpigita pri laŭintenca mortigo kaj kondamnita
+al morto.  Jen nun la terura sorto, kiu atendis min!  Forlasita
+de ĉiuj, kiuj estis al mi karaj sur la tero, malproksima de mia
+hejmo, mi devis morti senkulpa, en floranta aĝo, sub la
+ekzekutista hakilo!
+
+En la vespero de tiu terura tago, kiu determinis mian sorton, mi
+sidis, sola kaj senespera, en mia malliberejo kaj seriozege
+direktadis miajn pensojn sur la morton, kiam jen -- malfermiĝis
+la pordo de mia karcero kaj enpaŝis viro, kiu, nenion dirante,
+min longatempe observis.  "Ĉu en ĉi tia situacio mi retrovas
+vin, Zaleŭkos?" diris li fine.  Ĉe la unua rigardo, pro la
+malforta lumo de mia lampo, mi ne rekonis lin; sed la sono de lia
+voĉo revekis en mi malnovajn memorojn.  Estis Valetio, unu el
+tiuj malmultaj amikoj, kiujn mi konis en la urbo Parizo dum la
+tempo de mia studado.  Li diris, ke la okazo kondukis lin al
+Firenzo, kie loĝas, altrespektata, lia patro; li jam sciiĝis
+pri mia historio kaj estas nun veninta, por min vidi ankoraŭ unu
+fojon kaj por ekscii de mi mem, kiel mi povis ĝis tia grado
+kulpiĝi.  Mi rakontis al li la tutan aferon.  Li ŝajnis tre
+mirigita kaj petegis, ke mi ĉion diru al li, mia sola amiko, por
+ke mi ne foriru el la mondo kun mensogo sur la lipoj.  Mi ĵuris
+al li, per plej forta ĵuro, ke mi diris la veron kaj ke premas
+min nenia alia kulpo krom tiu, ke, blindigita de brilo de oro, mi
+ne rimarkis la neverŝajnecon de la rakonto de l' nekonato.  "Ĉu
+vi do ne konis Biankan?" li demandis.  Mi certigis lin, ke mi
+neniam ŝin vidis.  Valetio nun rakontis al mi, ke ĉirkaŭvolvas
+la aferon granda mistero, ke la gubernatoro tre rapideme
+plenumigis mian kondamnon, kaj ke kuras famo, laŭ kiu mi jam de
+longe konas Biankan kaj mortigis ŝin por min venĝi pro ŝia
+edziniĝo kun alia.  Mi rimarkigis al li, ke ĉio ĉi tio tre
+bone diraplikiĝas al la ruĝmantelulo, sed ke mi neniel povas
+pruvi lian kunkulpecon.  Valetio ĉirkaŭprenis min, plorante,
+kaj promesis fari ĉion eblan por almenaŭ savi mian vivon.  Mi
+havis ne multe da espero; tamen mi sciis, ke Valetio estas
+prudenta kaj leĝoscia homo, kaj ke li faros sian eblon, por min
+savi.  Dum du longaj tagoj mi estis en necerteco; fine aperis
+Valetio.  "Mi alportas konsolon, sed doloran.  Vi vivos kaj
+estos libera, sed kun perdo de unu mano."  Kortuŝita, mi dankis
+mian amikon pro mia vivo.  Li diris al mi, ke la gubernatoro
+obstine rifuzis reesplorigi la aferon, sed ke fine, por ne
+montriĝi maljusta, li konsentis, ke se oni trovos en la libroj
+pri firenza historio similan aferon, mia puno konformiĝu al tie
+eldirita.  Li kaj lia patro tralegis tage kaj nokte la malnovajn
+librojn kaj fine trovis proceson, kiu plene similas la mian.
+Jen, laŭtekste, la puno: oni dehaku al li la maldekstran manon,
+konfisku lian havon, kaj lin mem ekzilu por ĉiam.  Tia nun
+estas, diris li, ankaŭ mia puno, kaj mi devas min pretigi por la
+dolorplena horo, kiu atendas min.  Sed mi ne volas priskribi tiun
+teruran horon, en kiu, sur la publika vendoplaco, mi metis mian
+manon sur la blokon, kaj ĵetkovris min, elŝprucegante, mia
+propra sango.
+
+Valetio akceptis min en sian domon, ĝis mi resaniĝis; poste li
+noblanime provizis min per vojaĝa mono; ĉar ĉio, kion mi
+laborenspezis kun tiom da penego, estis rabakirita de la
+juĝistaro.  El Firenzo mi vojaĝis Sicilion, kaj de tie per la
+unua ŝipo, kiun mi trovis, al Konstantinopolo.  Mian tutan
+esperon mi metis sur la monsumon, kiun mi antaŭe alkonfidis al
+mia amiko; mi ankaŭ petis, ke li permesu al mi loĝi ĉe li; sed
+kiel granda estis mia miro, kiam li demandis min, kial mi ne
+volas ekloĝi en mia propra domo.  Li diris al mi, ke fremda homo
+jam aĉetis en mia nomo domon en la greka kvartalo; la sama homo
+ankaŭ diris al la najbaroj, ke mi mem alvenos baldaŭ.  Mi tuj
+iris tien kun mia amiko.  Ĝoje akceptis min ĉiuj miaj konatoj.
+Maljuna komercisto transdonis al mi leteron, kiun postlasis tie
+la aĉetinto de la domo.
+
+Mi legis: "Zaleŭkos! du manoj estas nun pretaj senripoze
+labori, por ke vi ne sentu la perdon de unu.  Al vi apartenas la
+domo, kiun vi vidas ĉi tie, kune kun ĝia tuta enhavo; kaj
+ĉiujare oni al vi transdonos tiel multe, ke vi enkalkuliĝos
+inter la plej riĉaj el viaj samlandanoj.  Ke vi pardonu al tiu,
+kiu estas pli malfeliĉa ol vi!"  Mi povis bone diveni, kiu
+estas la aŭtoro de tiu letero; kaj la komercisto diris al mi,
+responde al mia demando, ke ĝi estis homo, kiun li prenis por
+Franko: li surhavis ruĝan mantelon.  Nun mi sciis sufiĉe, por
+konfesi al mi mem, ke la nekonato, malgraŭ ĉio, ne estas tute
+senigita je ĉiu nobla inklino.  En mia nova domo mi trovis ĉion
+plej bone aranĝita, -- interalie, magazenon kun komercaĵoj pli
+belaj ol mi iam havis antaŭe.  De tiu tempo forpasis dek jaroj.
+Plivere pro kutimo, ol pro tio, ke mi bezonas tion fari, mi
+daŭrigas miajn vojaĝojn; sed tiun landon, kie mi fariĝis tiel
+malfeliĉa, mi neniam revidis plu.  Ĉiujare mi ricevis, de post
+tiu tempo, mil ormonerojn; sed kvankam mi ĝojas scii, ke tiu
+malfeliĉulo estas nobla homo, tamen li ne povas foraĉeti la
+ĉagrenon de mia animo, ĉar ĉiam vivos en mi la terura bildo de
+la mortigita Bianka.
+
+Zaleŭkos, la greka komercisto, jam finis sian rakonton.  La
+aliaj aŭskultis lin kun varmega kunsento; sed pli ol ĉiuj
+kortuŝita ŝajnis la fremdulo.  Kelke da fojoj, dum la
+rakontado, li profunde ekĝemis; kaj al Mulej ŝajnis, kvazaŭ
+liaj okuloj pleniĝis unufoje de larmoj.  Ankoraŭ longatempe ili
+priparoladis la historion.
+
+La fremdulo demandis: "Ĉu vi do ne malamas la nekonaton, kiu
+tiel malnoble perdigis al vi gravan korpmembron, elmetante al
+danĝero eĉ vian vivon?"
+
+"Verdire," respondis la greko, "estis iam horoj, en kiuj mia
+koro akuzadis lin antaŭ Dio, ke li alportis al mi tiun ĉi
+malfeliĉon kaj venenis mian vivon; sed mi trovis konsolon en la
+kredo de miaj prapatroj, kaj tiu ĉi ordonas al mi ami miajn
+malamikojn; cetere, li sendube estas eĉ pli malfeliĉa ol mi."
+
+"Vi estas nobla homo!" ekkriis la fremdulo; kaj, emociita, li
+premis al la greko la manon.
+
+Sed nun la gardistarestro interrompis ilian interparoladon.  Kun
+zorgoplena mieno li envenis en la tendon kaj anoncis, ke ili ne
+sin donu al ripozo, ĉar ĉi tie estas la loko, kie oni plej ofte
+surfalas karavanojn; krom tio, liaj gardistoj kredas vidi en la
+malproksimo aron da rajdantoj.
+
+Tre konsternis la komercistojn ĉi tiu sciigo; sed la fremdulo
+miris pri ilia maltrankvileco, ĉar li opiniis, ke ili estas
+sufiĉe bone armitaj, por ne timi araĉon da rabemaj araboj.
+
+"Jes, sinjoro," respondis al li la gardistarestro, "se ĝi
+estus nur tia kanajlaro, oni povus senzorge kuŝiĝi por ripozi;
+sed de kelka tempo vidigas sin denove la terura Orbasano; kaj pro
+tio estas necese, ke ni tenu nin prete."
+
+La fremdulo demandis, kiu do estas tiu Orbasano, kaj Aĥmet, la
+maljuna komercisto, respondis: "Rondiras pri tiu mirinda homo
+ĉiuspecaj legendoj.  Unuj kredas lin superhoma estaĵo, ĉar jam
+ofte li venke batalis sola kontraŭ kvin eĉ ses atakantoj; aliaj
+opinias lin iu kuraĝa franko, kiun malfeliĉo forpelis en ĉi
+tiun regionon; sed el ĉiuj pridiroj nur la jena estas
+nedisputebla: ke li estas fireputacia rabisto kaj ŝtelisto."
+
+"Tion vi tamen ne povas certigi," protestis Leza, unu el la
+komercistoj.  "Kvankam li estas rabisto, tamen li estas nobla
+homo, kaj tia li montris sin al mia frato, kiel mi ja povus
+rakonti al vi.  El sia tuta samgentanaro li faris homojn bone
+ordigitajn: kaj dum li trairadas la dezerton, neniu alia gento
+kuraĝas sin montri.  Plie, li ne rabadas kiel faras aliaj, sed
+li postulas de la karavanoj protektan imposton; kaj kiu volonte
+tion pagas, povas sendanĝere daŭrigi sian vojon, ĉar Orbasano
+estas la sinjoro de la dezerto."
+
+Tiel interparoladis la vojaĝantoj en la tendo.  La
+gardostarantoj, aliflanke, kiuj postenis ĉirkaŭ la tendaro,
+komencis maltrankviliĝi.  Granda amaso da rajdantoj vidiĝis en
+interspaco de duonhora vojo: ili ŝajnis alrajdi rekte al la
+tendaro.  Unu el la gardistoj eniris tial en la tendon kaj
+sciigis, ke verŝajne oni baldaŭ atakos la karavanon.  La
+komercistoj interkonsiliĝis, kion ili devas fari: ĉu iri
+renkonte al la malamikoj, aŭ atendi la atakon.  Aĥmet kaj la du
+pli maljunaj komercistoj volis tion ĉi lastan; sed la flamiĝema
+Mulej kaj Zaleŭkos postulis la unuan kaj vokis al helpo la
+fremdulon.  Tiu ĉi, trankvilanima, eltiris el sia zono bluan
+tuketon kun ruĝaj steloj, alligis ĝin al lanco kaj ordonis al
+sklavo starigi ĝin sur la tendo; li donas garantie sian vivon,
+li diris, ke la rajdantoj pace preteriros, kiam ili ekvidos tiun
+signon.  La sklavo starigis la lancon sur la tendo; sed Mulej ne
+volis kredi, ke la rimedo sukcesos.  Dume ekarmis sin ĉiuj, kiuj
+estis en la tendaro, kaj, ekscitite atendante, ili rigardadis
+renkonte al la rajdantoj.  Ŝajnis tamen, ke tiuj ĉi jam ekvidis
+la signon sur la tendo, ĉar ili subite dekliniĝis de sia
+antaŭa direkto kaj ekforrajdis flanken per granda ĉirkaŭiro.
+
+Mirigite la vojaĝantoj staris tie dum kelkaj momentoj,
+rigardante jen al la rajdantoj, jen al la fremdulo.  Tiu ĉi
+staris antaŭ la tendo, tute indiferenta, kvazaŭ nenio okazis,
+kaj rigardadis malproksimen tra la ebenaĵo.  Fine Mulej
+interrompis la silenton: "Kiu vi estas, ho potenca nekonato,"
+ekkriis li, "kiu per sola movo de l' mano obeigas la sovaĝajn
+rabistajn bandojn de l' dezerto?" -- "Vi taksas mian arton pli
+alta ol ĝia vera valoro," respondis Selim Baruĥ.  "Per ĉi
+tiu signo mi provizis min, kiam mi forsaviĝis el mallibereco.
+Kion ĝi signifas, tion mi mem ne scias; mi scias nur jenon: kiu
+vojaĝas kun ĉi tiu signo, troviĝas sub potenca protekto."
+
+La komercistoj dankis la fremdulon kaj nomis lin ilia savinto.
+Efektive, la rajdantaro estis tiel multenombra, ke la karavano
+certe ne povus fari al ĝi longan kontraŭstaradon.
+
+Pli trankvilanime oni nun kuŝiĝis ripozi; kaj kiam la suno
+komencis subiri kaj la vespera vento blovadis tra la sabla
+ebenaĵo, ili ekforiris pluen.
+
+La morgaŭan tagon ili haltis en interspaco de unutaga vojo de la
+eliro el la dezerto.  Kiam la vojaĝantoj denove kunvenis en la
+granda tendo, Leza, la komercisto, prenis la parolon: "Mi diris
+al vi hieraŭ, ke la timata Orbasano estas nobla homo; permesu,
+ke mi hodiaŭ ĝin pruvu, rakontante al vi la sorton de mia
+frato. -- Mia patro estis kadio[6] en Akaro.  Li havis tri
+infanojn.  Mi estis la plej aĝa; mia frato kaj mia fratino estis
+multe pli junaj ol mi.  Kiam mi havis dudek jarojn, la frato de
+mia patro lasis min voki.  Li destinis min esti heredonto de siaj
+bienoj, kondiĉe ke ĝis lia morto mi restu ĉe li.  Sed ĉar li
+atingis grandan aĝon, mi revenis ne pli frue ol antaŭ du jaroj
+en mian hejmon, ne sciiĝinte ion pri la terura sorto, kiu
+intertempe trafis mian familion, nek kiel Allah ĝin favorkore
+bonigis."
+
+
+
+
+La Savo de Fatme.
+
+
+Mia frato Mustafa kaj mia fratino Fatme havis preskaŭ la saman
+aĝon.  La unua estis maksimume du jarojn pli aĝa.  El la tuta
+koro ili amis unu la alian, kaj en ĉio ili kunlaboradis por
+malplipezigi al nia malsanema patro la ŝarĝon de lia granda
+maljuneco.  Kiam venis la dek-sesa naskotago de mia fratino, mia
+frato aranĝis feston.  Li invitigis al si ĉiujn ŝiajn
+kunludantinojn, prezentigis al ili en la ĝardeno de l' patro
+elektitajn manĝaĵojn, kaj, ĉe la vesperiĝo, invitis ilin fari
+plezurvetureton surmaran en barko, kiun li jam luis kaj feste
+ornamis.  Fatme kaj ŝiaj amikinoj ĝoje konsentis; ĉar la
+vespero estis bela kaj la urbo, precipe kiam oni ĝin rigardis
+vespere de sur la maro, prezentis belegan vidaĵon.  Al la
+knabinoj estis tiel bone sur la barko, ke ili konsentigis mian
+fraton veturi ĉiam pli kaj pli antaŭen en direkto al la plena
+maro.  Sed Mustafa konsentis iom kontraŭvole, ĉar jam antaŭ
+kelkaj tagoj oni vidis tie korsaron.  Ne malproksime de la urbo
+elstaras en la maron promontoro.  Ĝis tie la knabinoj volis
+veturi, por vidi la sunon subiranta en la maron.  Ĉirkaŭremante
+la promontoron, ili ekvidis, en malgranda interspaco, barkon
+plenan de viroj armitaj.  Antaŭvidante ion ne bonan, mia frato
+ordonis al la remistoj turni la boaton kaj alremi al la tero.
+Kaj efektive lia timo ŝajnis realiĝi: la alia barko sekvis
+rapide tiun de mia frato, atingis ĝin, ĉar ĝi havis pli multe
+da remistoj, kaj sin tenis ĉiam inter nia barko kaj la marbordo.
+La knabinoj, ekkonsciinte pri la minacanta ilin danĝero, salte
+leviĝis, kriadis, ploradis; vane Mustafa penis ilin
+retrankviligi, vane li admonis ilin resti senmovaj, ĉar ili
+elmetas la barkon al la danĝero esti renversita per tia tien --
+kaj reenkurado.  Nenio helpis.  Fine, kiam alproksimiĝis la alia
+boato, ili ĉiuj kuregis al la posta parto de l' barko, kaj tiu
+ĉi renversiĝis.  Dume oni jam observis de sur la tero la movojn
+de la fremda boato; kaj ĉar oni jam de kelka tempo estis
+maltrankvila pro korsaroj, tiu ĉi boato vekis suspekton; tial
+debordiĝis kelkaj barkoj, por helpi la nian.  Sed ili alvenis
+nur ĝustatempe por enŝipigi la dronantojn.  En la konfuzo, la
+malamika boato jam malaperis.  Sur la du barkoj, kiuj surprenis
+la dronantojn, oni ne sciis certe, ĉu ĉiuj estas savitaj.  Oni
+reciproke proksimiĝis; kaj ho ve! oni eksciis, ke mia fratino
+kaj unu el ŝiaj kunludantinoj malestis; samtempe oni ekvidis en
+unu el la barkoj fremdulon, kiun konis neniu.  Minacite de
+Mustafa, li konfesis, ke li apartenas al la malamika ŝipo, kiu
+ankrostaras je du mejloj oriente, kaj ke liaj kunuloj,
+forrapidegante, lin lasis al lia sorto en la momento, kiam li
+ekkunsavis la knabinojn; li ankaŭ diris, ke li rimarkis, kiel
+oni entrenis du el ili en la barkon.
+
+Senlima estis la doloro de mia maljuna patro.  Ankaŭ Mustafa
+estis morte afliktita, ne nur pro tio, ke li perdis sian amatan
+fratinon, kaj ke li devas sin mem kulpigi pri ŝia malfeliĉo,
+sed plie -- tiu amikino de Fatme, kiu partoprenis ŝian
+malfeliĉon, estis de siaj gepatroj promesita al li kiel edzino,
+kaj tion li ankoraŭ ne kuraĝis konfesi al nia patro, ĉar ŝiaj
+gepatroj estis malriĉaj kaj de malaltranga deveno.  Sed mia
+patro estis homo severa.  Kiam lia ĉagrenego iom malpliiĝis, li
+venigis al si Mustafan kaj diris al li: "Via malsaĝeco nun
+rabis de mi la konsolon de miaj lastaj jaroj kaj la ĝojon de
+miaj okuloj.  For de mi! mi forpelas vin por eterne de antaŭ mia
+vizaĝo; mi malbenas vin kaj viajn posteulojn; kaj ne pli frue ol
+tiam, kiam vi rekondukos al mi Fatme'on, via kapo liberiĝos de
+la malbeno de l' patro."
+
+Tion mia malfeliĉa frato tute ne atendis.  Jam antaŭe li firme
+decidis elserĉi sian fratinon kaj ŝian amikinon: por tio li nur
+volis elpetegi al si la benon de la patro, kaj nun tiu ĉi
+forpelis lin, malbenitan, en la mondon.  Tamen, kvankam granda
+jam estis lia aflikto, tiu ĉi nova malfeliĉo, kiun li ja ne
+meritis, plifortigis nun lian kuraĝon.  Li iris al la kaptita
+korsaro kaj demandis lin, kien veturas lia ŝipo, kaj eksciis, ke
+ili komercas pri sklavoj kaj faras kutime grandan publikan
+sklavovendadon en Balsoro.
+
+Kiam li revenis hejmen, por pretigi sin por la vojaĝo, la kolero
+de la patro ŝajnis iom kvietiĝinta, ĉar li sendis al li sakon
+da oro, kiel subtenon dum la vojaĝo.  La gepatrojn de Zorajde --
+tiel nomiĝis lia forrabita fianĉino -- Mustafa, plorante,
+adiaŭis; poste li ekforiris Balsoron.  Li faris la vojaĝon
+surtere, ĉar de nia urbeto al Balsoro nenia ŝipo tiutempe
+veturis.  Tial li devis fari tre streĉitajn tagvojirojn, por
+alveni Balsoron ne tro longatempe post la korsaroj.  Ĉar li
+havis bonan ĉevalon kaj nenian pakaĵon, li esperis atingi la
+urbon en la fino de la sesa tago.  Sed en la vespero de la kvara
+tago, dum li tute sola rajdis sian vojon, surfalis lin subite tri
+viroj.  Rimarkinte, ke ili estas bone armitaj kaj fortaj kaj ke
+ili celas lian monon kaj lian ĉevalon plivere ol lian vivon, li
+kriis al ili, ke li volas kapitulaci.  Ili desaltis de siaj
+seloj, kunligis al li la piedojn sub la ventro de lia ĉevalo,
+kaj, metinte lin meze inter sin, dum unu el ili ekprenis lian
+bridon, ili ekfortrotis rapide, ne parolante eĉ unu vorton.
+
+Mustafa fordonis sin al premanta malespero.  Ŝajnis, ke jam nun
+plenumiĝis por la malfeliĉulo la malbeno de lia patro; ĉar
+kiel li povas esperi savi sian fratinon kaj Zorajde'on, se,
+senigita je ĉiuj rimedoj, li nenion povas doni, por ilin
+liberigi, krom sia mizera vivo?  Mustafa kaj liaj senparolaj
+akompanantoj jam rajdis eble unu horon proksimume, kiam ili
+deturniĝis en malgrandan flankvaleton.  La valeto estis
+ĉirkaŭborderita de altaj arboj.  Mola, malpale verda herbejo,
+tra kies mezo rivereto fluis rapide, invitis al ripozo.  Kaj
+efektive li ekvidis, starigitajn tie, dek kvin ĝis dudek
+tendojn.  Al la palisetoj de l' tendoj estis ligitaj kameloj kaj
+belaj ĉevaloj; kaj el unu el la tendoj elsonis gajaj melodioj de
+citro kaj du belaj voĉoj de viroj.  Al mia frato ŝajnis,
+kvazaŭ homoj, kiuj elektis tiel agrablan tendarejon, ne povus
+intenci kontraŭ li ion malbonan; tial li obeis sentime la
+ordonon de siaj kondukantoj, kiuj, disiginte liajn ligilojn,
+faris al li signon, ke li desaltu de ĉevalo.  Oni kondukis lin
+en tendon pli grandan ol la ceteraj, belete, preskaŭ kokete
+ornamitan interne.  Belegaj orbroditaj kusenoj, teksitaj
+tapiŝoj, oritaj incensujoj estus montrintaj aliloke riĉecon kaj
+komforton; sed ĉi tie ili ŝajnis nur kuraĝaĉa rabaĵo.  Sur
+unu el la kusenoj sidis maljuna vireto; lia vizaĝo estis
+malbela, lia haŭto nigre bruna kaj brilanta; kaj malloga trajto
+de malica ruzo ĉirkaŭ okuloj kaj buŝo faris malameginda lian
+vidiĝon.  Kvankam ĉi tiu viro penadis donigi al si kiom eble da
+respekto, tamen Mustafa baldaŭ rimarkis, ke ne por li oni tiel
+riĉe ornamis la tendon; kaj la alparolmaniero de liaj
+kondukantoj ŝajnis lin pravigi en lia supozo.  "Kie estas la
+Forta?" demandis ili la malgrandulon.  "Li faras ĉaseton,"
+respondis ĉi tiu; "sed li komisiis min okupi, kiel
+anstataŭanto, sian lokon." -- "Ne saĝe li agis, tion
+farante," rediris unu el la rabistoj, "ĉar baldaŭ oni devos
+decidi, ĉu tiu ĉi hundo devas morti aŭ pagi; kaj tion scias la
+Forta pli bone ol vi."
+
+La malgrandulo, kiu havis, laŭŝajne, deziron sin venĝi per
+bato, sin levis en la sento de sia indeco kaj elrektigis sin
+alten, por atingi per siaj fingropintoj la orelon de sia
+kontraŭulo.  Sed vidante, ke liaj penoj restas senfruktaj, li
+komencis insulti; kaj vere, ĉiun lian malĝentilaĵon la aliaj
+plenvalore repagis, ke la tuta tendo rebruegis de la
+interinsultado.  Subite malfermiĝis la pordo de l' tendo, kaj
+enpaŝis altkreska majesta viro, juna kaj bela kiel princo de
+Perslando.  Liaj vestoj kaj armiloj estis, esceptinte nur lian
+belegan sabron kaj lian riĉe ornamitan ponardon, neatentindaj
+kaj simplaj; sed lia severa rigardo, ja lia tuta teniĝo, kvankam
+neniel timigaj, inspiris respekton.
+
+"Kiu ĝi estas, kiu kuraĝas ekmalpaci en mia tendo?" kriis li
+al la timigitaj apudestantoj.  Dum kelkaj momentoj regis profunda
+silento; fine rakontis unu el tiuj, kiuj alvenigis Mustafan, kiel
+la afero okazis.  Ĉe tio ruĝiĝis de kolero la vizaĝo de tiu,
+kiun oni nomis "la Forta."  "Ĉu vi kredas, ke mi iam min
+lasus anstataŭiĝi de vi, Hasano?" kriis li, per terura voĉo,
+al la malgrandulo.  Tiu ĉi kvazaŭ kuntiriĝis pro timo, tiel ke
+li ŝajnis eĉ multe pli malgranda ol antaŭe, kaj ekŝteliĝis
+al la elirejo de la tendo.  Sed bontrafa piedekbato de la Forta
+igis lin, per granda neordinara salto, elflugi tra la pordo.
+
+Kiam la hometo estis malaperinta, la tri viroj kondukis Mustafan
+antaŭ sian hetmanon, kiu jam sidigis sin sur la kusenoj.  "Jen
+ni alvenigas tiun, kiun vi ordonis al ni kapti."  La ĉefo longe
+observis la kaptiton; poste li parolis: "Baŝao de Suliejka! via
+propra konscienco ja diras al vi, kial vi nun staras antaŭ
+Orbasano."  Aŭdinte tion, mia frato sin ĵetis antaŭ li genue
+kaj respondis: "Ho sinjoro! al mi ŝajnas, ke vi eraras; mizera
+malfeliĉulo mi ja estas, sed ne tiu baŝao, kiun vi serĉas!"
+Mirigis ĉi tiuj vortoj ĉiujn, kiuj estis en la tendo.  Sed la
+sinjoro de la tendo parolis: "Ne multe utilos al vi viaj
+ŝajnmanovroj, ĉar mi tuj alkondukigos al vi personojn, kiuj vin
+bone rekonos."  Li ordonis alkonduki Zulejman.  Oni venigis en
+la tendon maljunan virinon, kiu, al la demando, ĉu ŝi ne
+rekonas en mia frato la Baŝaon de Suliejka, respondis: "Jes,
+ja!  Kaj mi ĵuras per la tombo de l' Profeto, ĝi estas la
+baŝao kaj neniu alia." -- "Vidu nun, abomenulo, kiel vi vane
+estis ruza," ekparolis kolere la Forta.  "Vi estas por mi tro
+malestiminda, por ke mi malpurigu per via sango mian bonan
+ponardon; sed al la vosto de mia ĉevalo mi alligos vin morgaŭ,
+kiam la suno leviĝos, kaj mi trarajdegos kun vi la arbarojn,
+ĝis ĝi subiros malantaŭ la montoj de Suliejka!"  Nun ekperdis
+mia malfeliĉa frato la kuraĝon.  "Tio estas la malbeno de mia
+kruela patro," ekkriis li, plorante; "jen ĝi alpelas min al
+malhonora morto; kaj ankaŭ vi estas perdita, dolĉa fratino, kaj
+vi, Zorajde!" -- "Via ludaĉo nenion utilas al vi," diris unu
+el la rabistoj, ligante al li la manojn malantaŭ la dorso;
+"eliru tuj el la tendo, ĉar la Forta ekmordas la lipojn kaj
+rigardas al sia ponardo.  Se vi volas travivi ankoraŭ unu
+nokton, venu!"
+
+Ekforkondukante mian fraton, la rabistoj renkontis tri aliajn,
+antaŭenpelantajn kaptiton.  Ili eniris kun li en la tendon.
+"Jen tiu baŝao, kiun ni nun venigas al vi laŭ via ordono,"
+diris ili, kaj ili kondukis la kaptiton antaŭ la kusenon de la
+Forta.  Kiam la kaptito estis tien kondukita, mia frato havis
+bonan okazon, por observi lin, kaj al li mem falis en la okulojn
+la simileco, kiun havis tiu homo kun li; nur lia barbo estis pli
+nigra, kaj pli bruna lia vizaĝo.  Ŝajnis, ke la apero de la dua
+kaptito tre mirigis la Fortan.  "Kiu el vi estas la ĝusta?" li
+demandis, rigardante jen mian fraton, jen la alian.  "Se vi
+aludas la Baŝaon de Suliejka," respondis, per fiera tono, la
+kaptito, "tio estas ja mi!"  Longe kaj fikse la Forta rigardis
+la baŝaon, per sia severa terura rigardo; poste, nenion dirante,
+li faris signon, ke oni konduku lin for.  Kiam ĉi tio estis
+farita, li alproksimiĝis al mia frato, distranĉis ponarde liajn
+ligilojn kaj faris signon, ke li sidiĝu apud li sur la kuseno.
+"Mi estas vere afliktita, fremdulo," diris li, "ke mi prenis
+vin por tiu monstro, sed alskribu ĝin al stranga dispono de l'
+ĉielo, kiu faligis vin en la manojn de miaj fratoj, en la horo
+mem, kiu estas dediĉita al la pereo de tiu kanajlo."  Mia frato
+petis lin pri unu sola favoro: ke li permesu al li daŭrigi tuj
+lian vojaĝon, ĉar ĉiu prokrasto povas esti por li pereiga.  La
+Forta informigis sin pri liaj urĝaj aferoj; kaj post kiam
+Mustafa ĉion rakontis al li, li konsilis al li pasigi ĉi tiun
+nokton en lia tendo; li kaj lia ĉevalo sendube bezonas ripozon;
+sed la morgaŭan tagon li montros al li vojon, kiu kondukos lin
+al Balsoro post unu kaj duono da tago.  Mia frato konsentis,
+estis bonege regalita, kaj dormis trankvile ĝis la mateno en la
+tendo de l' rabisto.
+
+Kiam li revekiĝis, li vidis sin tute sola en la tendo, sed
+antaŭ la kurteno li ekaŭdis kelkajn voĉojn kune parolantajn:
+ili ŝajnis aparteni al la sinjoro de l' tendo kaj al la
+malgranda nigrebruna vireto.  Li subaŭskultis iome, kaj aŭdis,
+je sia konsternego, kiel la malgrandulo insiste postulas de la
+alia, ke li mortigu la fremdulon, ĉar, se li estos liberigita,
+li povos ilin ĉiujn perfidi.
+
+Mustafa tuj rimarkis, ke la vireto portas koleron kontraŭ li,
+ĉar li estis la kaŭzo de tio, ke oni traktis lin hieraŭ tiel
+malbone.  Dum kelkaj momentoj la Forta ŝajnis pripensi.  "Ne,"
+parolis li fine, "li estas mia gasto, kaj por mi la gastrajto
+estas sankta; krom tio, ŝajnas al mi, ke li ne havas tian
+mienon, kvazaŭ li volus nin perfidi."
+
+Dirinte tion, li forŝovis la kurtenon kaj eniris en la tendon.
+"Pacon al vi, Mustafa," diris li; "ni gustumu la matenan
+trinkon; poste vi pretiĝu por la foriro."  Li prezentis al mia
+frato pokalon da sorbedo kaj, kiam ili estis trinkintaj, ili
+bridis la ĉevalojn, kaj kun koro multe pli kuraĝa ol ĉe sia
+alveno Mustafa surĉevaliĝis.  Ili baldaŭ preterrajdis la
+tendaron, kaj nun ili deturniĝis en larĝan vojon, kondukantan
+en la arbaron.  La Forta rakontis al mia frato, ke tiu baŝao,
+kiun ili kaptis dum la ĉasado, promesis toleri, ke ili restu
+sendanĝere en lia regiono; sed antaŭ kelkaj semajnoj li kaptis
+unu el la plej bravaj de la bando kaj, post plej teruraj
+turmentegoj, lasis lin pendigi.  Jam de longe li tenis lin sub
+spionado, kaj hodiaŭ li devas morti.  Mustafa ne kuraĝis ion
+kontraŭdiri, ĉar li estas feliĉa, ke li mem saviĝis kun
+sendifekta haŭto.
+
+Ĉe la eliro de la arbaro la Forta haltigis sian ĉevalon,
+priskribis al mia frato la vojon, etendis al li sian manon por
+adiaŭi, kaj parolis: "Mustafa, vi fariĝis, en stranga maniero,
+gasto de la rabisto Orbasano.  Mi ne volas ordoni, ke vi nepre
+prisilentu, kion vi vidis kaj aŭdis.  Kvankam senkulpa, vi
+elsuferis la antaŭtimon de l' morto, kaj mi ŝuldas al vi
+kompenson.  Prenu, kiel memoraĵon, ĉi tiun ponardon; kaj kiam
+ajn vi bezonos helpon, ĝin sendu al mi, kaj mi rapidos por vin
+defendi.  Eble ankaŭ ĉi tiu saketo utilos al vi por via
+vojaĝo."  Mia frato dankis lin pro lia noblanimeco; li prenis
+la ponardon, sed la saketon li ne volis akcepti.  Ankoraŭ unu
+fojon Orbasano premis al li la manon, faligis teren la saketon
+kaj ekforgalopis ventegorapide en la arbaron.  Vidante, ke jam ne
+plu estas eble lin kuratingi, Mustafa desaltis de sia ĉevalo,
+por reeklevi la saketon, kaj ekmiregis pro la grandanimeco de sia
+gastiginto, ĉar la saketo enhavis multegon da oro.  Li dankis
+Allah'on pro sia saviĝo, kaj rekomendinte al lia favorkoreco la
+noblan rabiston, li ekdaŭrigis gajakore sian vojon al Balsoro.
+
+Leza silentiĝis kaj demande rigardis Aĥmet'on, la maljunan
+komerciston.
+
+"Ne, se estas tiel," diris ĉi tiu, "volonte mi plibonigas
+mian juĝon pri Orbasano; ĉar vere, bele li agis kontraŭ via
+frato."
+
+"Li agis kiel brava Islamano," ekkriis Mulej; "sed mi esperas,
+ke tio ne estas jam la fino de via rakonto, ĉar, se mi ne
+eraras, ni ĉiuj deziregas aŭdi plue, kio okazis al via frato,
+kaj ĉu li liberigis Fatme'on, vian fratinon, kaj la belan
+Zorajde'on."
+
+"Se tio vin ne enuigas, mi volonte daŭrigos la rakonton,"
+respondis Leza, "ĉar, efektive, la historio de mia frato estas
+aventuroplena kaj miriga."
+
+Ĉe la tagmezo de la sepa tago post sia foriro, Mustafa enrajdis
+tra la pordego de Balsoro.  Enirinte en karavanejon, li tuj
+demandis, kiam komenciĝos la sklavovendado, kiu ĉiujare
+fariĝas ĉi tie.  Sed li ricevis la teruran respondon, ke li
+venas tro malfrue je du tagoj.  Oni esprimis bedaŭron pro lia
+malfruiĝo kaj rakontis al li, ke li multe perdis, ĉar, en la
+plej lasta tago de l' vendado, alvenis du sklavinoj tiel superege
+belaj, ke ili altiris sur sin la rigardojn de ĉiuj aĉetantoj.
+Tiuj ĉi lastaj, oni diris, interbatiĝis kaj interdisŝiriĝis
+en plej bona maniero pro tiuj belulinoj, kiuj fine ja estis
+venditaj, sed por prezo tiel alta, ke nur ilia nuna sinjoro povis
+ĝin pagi.  Mia frato informiĝis pli detale pri la sklavinoj kaj
+jam ne dubis plu, ke tio estas la samaj malfeliĉulinoj, kiujn li
+nun serĉas.  Li eksciis plie, ke tiu, kiu ilin aĉetis, loĝas
+je kvardek horoj de Balsoro kaj nomiĝas Tiuli-Kos, eminenta,
+riĉa, sed jam iom maljuna viro, kiu en pasinta tempo estis
+Kapudan-baŝao[7] de l' kalifo, sed nun estas eksiĝinta, por
+elripozi kun siaj amasigitaj riĉaĵoj.
+
+Komence Mustafa volis tuj residiĝi sur sian ĉevalon, por
+rapidatingi Tiulin, kiu apenaŭ povis esti antaŭiĝinta eĉ je
+unutaga vojiro.  Sed ekpensinte, ke li, solulo, neniel povas
+sukcesi kontraŭ tiu potenca vojaĝanto, nek rekapti de li lian
+akiron, li penis elpensi alian agmanieron, kaj baldaŭ li trovis
+ĝin.  Lia maldistingiĝo je la Baŝao de Suliejka, -- konfuzo,
+kiu siatempe minacis fariĝi por li tiel danĝera, -- venigis al
+li la penson, eniri sub tiu nomo en la domon de Tiuli kaj
+tiumaniere riski unu ekprovon por liberigi la du malfeliĉajn
+knabinojn.  Li do dungis kelke da servistoj kaj ĉevaloj, -- por
+tio bonege utilis al li la mono de Orbasano, -- havigis al si mem
+kaj al siaj servistoj belegajn vestojn, kaj ekvojiris al la
+kastelo de Tiuli.  Post kvin tagoj li alvenis proksimen de tiu
+kastelo.  Ĝi kuŝis sur bela ebenaĵo.  De ĉiuj flankoj
+ĉirkaŭfermis ĝin altaj muroj, kiujn la konstruaĵoj nur tre
+malmulte superstaris.  Alveninte tien, Mustafa kolorigis nigraj
+siajn harojn kaj sian barbon kaj ŝmiris sian vizaĝon per la
+suko de iu kreskaĵo, kiu donis al ĝi ĝuste tiun saman brunetan
+koloron, kiun havis la vizaĝo de l' Baŝao.  Poste li sendis en
+la kastelon unu el siaj servistoj, kiu petis por li, en la nomo
+de l' Baŝao de Suliejka, pri nokta ripozejo.  Baldaŭ revenis la
+servisto kun kvar bele vestitaj sklavoj, kiuj prenis per la brido
+la ĉevalon de Mustafa kaj kondukis sur la korton de l' kastelo.
+Tie ili helpis lin deĉevaliĝi, kaj kvar aliaj kondukis lin sur
+larĝa marmora ŝtuparo supren al Tiuli.
+
+Tiu ĉi, maljuna gajhumora bravulo, akceptis mian fraton kun
+respekto kaj ordonis meti antaŭ li la plej bonan, kiun povis
+prepari lia kuiristo.  Post la manĝo Mustafa iom post iom igis
+la paroladon ektuŝi la novajn sklavojn, kaj Tiuli laŭdis ilian
+belecon, plendante nur pri tio, ke ili estas ĉiam tiel
+malĝojaj; tamen li kredis, ke tio baldaŭ forpasos.  Tre
+ĝojigite pro ĉi tiu akcepto mia frato kuŝiĝis ripozi kun plej
+belaj esperoj.  Li jam dormis eble unu horon proksimume, kiam
+revekis lin la brilo de lampo, kiu pikis blindige liajn okulojn.
+Li suprensidiĝis en la lito, sed kredis, ke li ankoraŭ sonĝas,
+ĉar antaŭ li staris tiu nigre-bruna hometo el la tendo de
+Orbasano, tenante lampon en la mano kaj distordante sian
+buŝaĉon en malagrablegan rideton.  Mustafa ekpremetis al si la
+brakon kaj ŝirpinĉis la nazon, por sin konvinki, ĉu li vere
+maldormas; sed la aperaĵo restis kiel antaŭe.  "Kion vi volas
+apud mia lito?" ekkriis Mustafa, rekonsciiĝinte el sia mirego.
+"Nu, ne tiel ekscitiĝu, sinjoro," parolis la hometo; "mi bone
+divenis, kial vi venis ĉi tien.  Vian estimindan vizaĝon mi
+ankaŭ ne forgesis; tamen, por diri la veron, se mi ne estus, per
+mia propra mano, helpinta pendigi la Baŝaon, vi eble min
+trompus.  Sed nun mi estas ĉi tie, por fari al vi demandon."
+
+"Antaŭ ĉio diru, kiel vi ĉi tien venis," rediris al li
+Mustafa, kiu koleregis pro tio, ke li nun estas elperfidita. --
+"Tion mi ja tre volonte diros al vi," respondis la alia.  "Ĉar
+mi ne povis plu vivi en bona interrilato kun la Forta, mi
+forkuris.  Sed vi, Mustafa, estis en realeco la kaŭzo de nia
+malpaco, kaj tial vi devas doni al mi vian fratinon, kiel
+edzinon, rekompence de kio mi helpos vin ambaŭ forkuri.  Se vi
+ŝin ne donos, mi iros al mia nova sinjoro kaj rakontos al li iom
+pri la nova Baŝao."
+
+Mustafa freneziĝis de teruro kaj kolero.  Nun, kiam li kredis,
+ke li certe atingis la celon de siaj deziroj, venis tiu mizerulo
+kaj ilin vanigis.  Estis nur unu rimedo, kiu povus sukcesigi lian
+projekton: la malhometon li nepre devas mortigi.  Per unu salto
+li do elĵetiĝis al li el la lito; sed lia malamiko, sendube
+antaŭvidinte ion similan, lasis fali la lampon, ke ĝi
+estingiĝis, kaj forkuregis en la mallumo, freneze kriante por
+helpo.
+
+Nun estis tre kriza la situacio de Mustafa.  La knabinojn li
+devis por tiu momento forlasi kaj prizorgi nur sian propran
+saviĝon.  Li iris tial al la fenestro, por vidi, ĉu li ne povas
+tie trasalti.  Ĝis la tero estis priatentinda profundo kaj
+kontraŭflanke staris alta muro, super kiun li devus grimpi.  Dum
+li staris meditante ĉe la fenestro, subite li ekaŭdis multajn
+voĉojn, proksimiĝantajn al lia ĉambro.  Ili jam atingis la
+pordon.  Senespera, li nun ekkaptis sian ponardon kaj siajn
+vestojn kaj elsaltis tra la fenestro.  La falo estis malfacila,
+sed li sentis, ke li ne rompis al si ian korpmembron; li do tuj
+releviĝis kaj kuris al la muro, kiu ĉirkaŭis la korton, ĝin
+suprenrampis, je la mirego de siaj persekutantoj, kaj baldaŭ sin
+trovis sur libera kamparo.  Li daŭrigis kuri, ĝis li alvenis
+malgrandan arbaron, kie li ĵetis sin teren, ellacigita.  Tie li
+pripensis, kion li devas fari.  Siajn ĉevalojn kaj servistojn li
+devis forlasi; sed prosperis al li konservi sian monon, kiun li
+portis en sia zono.  Baldaŭ montris al li lia elpensema kapo
+alian savrimedon.  Li iris pluen en la arbaro, ĝis li alvenis
+vilaĝon, kie por malalta prezo li aĉetis ĉevalon, kiu baldaŭ
+lin portis en urbon.  Tie li informiĝis pri kuracisto, kaj oni
+rekomendis al li iun spertan maljunulon.  Tiun ĉi, pere de kelke
+da oraj moneroj, li konsentigis konigi al li kuracilon, kiu
+kaŭzos mortsimilan dormon, tuj per dua rimedo reforigeblan.
+Akirinte tiun rimedon, li aĉetis longan artefaritan barbon,
+nigran talaron kaj ĉiuspecajn skatolojn kaj retortojn, tiel ke
+li povis bone prezenti vojaĝantan kuraciston, surŝarĝis siajn
+posedaĵojn sur azenon kaj ekvojaĝis returne en la kastelon de
+Tiuli-Kos.  Li povis esti certa, ke tiuĉifoje oni lin ne
+rekonos, ĉar la barbo lin aliformigis ĝis tia grado, ke li ja
+apenaŭ rekonis sin mem.  Alveninte ĉe Tiuli, li anoncigis sin
+kiel la kuraciston Ŝakamankabudibaba.  Kiel li pensis, tiel
+okazis.  La belega nomo tiel bone rekomendis lin al la maljuna
+malsaĝulo, ke tiu ĉi tuj invitis lin manĝi.  Ŝakamankabudibaba
+aperis antaŭ Tiuli; kaj apenaŭ ili interparoladis unu plenan
+horon, la maljunulo decidis submeti ĉiujn siajn sklavinojn al la
+kuracado de l' saĝa medicinisto.  Tiu ĉi apenaŭ povis kaŝi
+sian ĝojon, ke li nun revidos sian amatan fratinon: kaj kun
+frapanta koro li sekvis Tiulin, kiu kondukis lin en la serajlon.
+Ili venis en ĉambron bele ornamitan, sed en ĝi troviĝis neniu.
+"Kara doktoro Ŝambaba, aŭ kiel ajn vi estas nomata," parolis
+Tiuli-Kos, "rigardu atente la truon en tiu muro; tra tiu truo
+eletendos sian brakon ĉiu mia sklavino, kaj tiam vi povos
+ekzameni, ĉu la pulso estas malsana aŭ ne."  Mustafa vane
+petegis kaj argumentis; permeson li ne ricevis por vidi la
+knabinojn; tamen ilia sinjoro konsentis diri al li, kiel ĉiu el
+ili kutimas farti.  Nun eltiris Tiuli el sia zono longan
+paperaĵon kaj per laŭta voĉo eknomis unuope siajn sklavinojn.
+Ĉe ĉiu alvoko eletendiĝis tra la muro unu mano, kaj la
+kuracisto ekzamenis la pulson.  Jam estis voĉe legitaj ses
+nomoj, kaj ĉiujn oni deklaris bonsanaj; kaj nun legis Tiuli,
+kiel sepan nomon, "Fatme," kaj malgranda blanka mano eliĝis
+tra la muro.  Tremante de ĝojo, Mustafa ekkaptis ĝin kaj, kun
+serioza mieno, deklaris grave malsana.  Tiuli tre
+maltrankviliĝis kaj ordonis al sia saĝa Ŝakamankabudibaba,
+rapide prepari kuracilon.  La kuracisto eliris el la ĉambro kaj
+skribis sur papereton: "Fatme! mi volas vin savi; sed por tio
+necese estas, ke vi decidiĝu preni medikamenton, kiu faros vin
+dum du tagoj senviva!  Tamen mi posedas rimedon, kiu redonos al
+vi la vivon.  Se vi tion konsentas, diru nur, ke ĉi tiu
+trinkaĵo nenion helpis, kaj tio estos por mi signo, ke vi
+akceptas mian proponon."
+
+Baldaŭ li revenis en la ĉambron, kie Tiuli atendis lin.  Li
+kunportis trinketon ne malutilan, palpis ankoraŭ unufoje la
+pulson de l' malsana Fatme kaj ŝovis samtempe la papereton sub
+ŝian braceleton; la trinketon li transdonis al ŝi tra la
+aperturo en la muro.  Tiuli ŝajnis tre maltrankvila pro Fatme
+kaj prokrastis ĝis pli oportuna tempo la ekzamenon de la ceteraj
+sklavinoj.  Forlasinte, kune kun Mustafa, la ĉambron, li parolis
+per malĝoja tono: "Ŝadibaba, diru malkaŝe, kion vi pensas pri
+la malsano de Fatme?"  Ŝakamankabudibaba respondis kun profunda
+ekĝemo: "Ho sinjoro, ke la Profeto donu al vi konsolon!  Ŝi
+havas febron malrapidiran, kiu ja eble estos ŝia finiĝo."  Ĉe
+tio ekflamis la kolero de Tiuli: "Kion vi diras, malbenita
+medicinista hundo?  Ĉu ŝi, pro kiu mi elpagis du mil
+ormonerojn, devos mortaĉi kiel bovino?  Sciu, ke se vi ne
+sukcesos ŝin savi, mi dehakos al vi la kapon!"  Nun mia frato
+ekkomprenis, ke li agis mallerte, kaj penis redoni al Tiuli
+esperon.  Dum ili tiel interparolis, venis el la serojlo nigra
+sklavo, por sciigi al la kuracisto, ke la trinketo nenion helpis.
+"Uzu vian tutan arton, Ŝakamdababelda, aŭ kiel ajn vi vin
+skribas; mi pagos al vi ĉion, kion vi postulos," kriis
+Tiuli-Kos, preskaŭ plorante pro timo, ke li perdos tiom da oro.
+"Mi donos al ŝi sukaĵeton, kiu liberigos ŝin de ĉia
+premego," respondis la kuracisto.  "Jes, jes, donu al ŝi
+sukaĵeton," plorparolis la maljuna Tiuli.  Plena de espero,
+Mustafa foriris serĉi sian dormigilon; kaj doninte ĝin al la
+nigra sklavo kaj klariginte kiom oni per unu fojo devas preni, li
+iris al Tiuli kaj diris, ke li devas ankoraŭ serĉi apud la lago
+iujn sanigajn herbojn.  Dirinte tion, li elforrapidis tra la
+pordego.  Apud la lago, kiu kuŝis ne malproksime de la kastelo,
+li demetis siajn falsajn vestojn kaj ĵetis en la akvon, ke ili
+gaje naĝis ĉirkaŭe; sin mem li kaŝis en la arbetaĵaro,
+atendis tie la nokton, kaj poste enŝteliĝis en la tombejon apud
+la kastelo de Tiuli.
+
+Mustafa forestis eble apenaŭ unu horon el la kastelo, kiam oni
+alportis al Tiuli la sciigon, ke lia sklavino Fatme mortiĝas.
+Li forsendis servistojn al la lago, por tuj venigi la kuraciston,
+sed baldaŭ revenis solaj liaj senditoj kaj raportis, ke la
+malfeliĉa kuracisto falis en la akvon kaj dronis; oni povas vidi
+lian nigran talaron naĝantan en la lago; tie kaj ĉi tie
+elrigardetas ankaŭ el la ondoj lia majesta barbo.  Jam ne
+esperante pri savo, Tiuli malbenis sin mem kaj la tutan mondon,
+elŝiris al si la barbon kaj ekkuris, kapantaŭen, kontraŭ la
+muron.  Sed ĉio ĉi tio utilis nenion, ĉar Fatme baldaŭ
+ellasis la lastan spiron sub la manoj de la aliaj virinoj.
+Sciiĝinte pri ŝia morto, Tiuli ordonis, ke oni rapide faru
+ĉerkon, ĉar li ne povis toleri mortinton en la domo; kaj la
+kadavron li lasis forigi en la maŭzojeon.  La portistoj alportis
+tien la ĉerkon, rapide metis ĝin teren kaj forkuris, ĉar ili
+ekaŭdis el inter la aliaj ĉerkoj ve-kriadon kaj ĝemegojn.
+
+Mustafa, kiu kaŝis sin malantaŭ la ĉerkoj kaj de tie
+forkurigis la portistojn, elvenis nun el sia kaŝejo kaj
+eklumigis lampon, kiun li por tiu celo jam kunportis.  Poste,
+ekpreninte boteleton, kiu enhavis la vekontan medikamenton, li
+levis la kovrilon de la ĉerko de Fatme.  Sed kia teruro ekkaptis
+lin, kiam sin montris al li, ĉe la lumo de la lampo, trajtoj
+tute nekonataj!  Nek mia fratino nek Zorajde, sed iu tute alia
+kuŝis en la ĉerko.  Multe da tempo li bezonis, por reekregi sin
+post ĉi tiu nova bato de l' sorto; sed fine kompato venkis lian
+koleron.  Li malŝtopis sian boteleton kaj verŝetis al ŝi la
+medikamenton inter la lipojn.  Ŝi ekspiris, ekmalfermis la
+okulojn kaj ŝajnis longe pripensi, kie ŝi estas.  Fine ŝi
+rememoris, kio okazis; sin levis el la ĉerko; kaj sin ĵetis al
+la piedoj de Mustafa.  "Kiel mi povas vin danki, ho favorkora
+estaĵo," ŝi ekkriis, "ke vi savis min el mia terura
+mallibereco!"  Mustafa interrompis ŝiajn dankesprimojn per la
+demando, kiel fariĝis, ke ŝi kaj ne Fatme, lia fratino, estas
+savita.  Ŝi rigardis lin, mirigita.  "Nun fine mi ekkomprenas
+mian saviĝon, kiu ĝis nun estis al mi neklarigebla," ŝi
+respondis; "sciu, ke en tiu kastelo oni nomis _min_ Fatme, kaj
+al _mi_ vi donis vian papereton kaj la savtrinkaĵon."  Mia
+frato petegis la savitan knabinon, ke ŝi donu al li sciigojn pri
+lia fratino kaj Zorajde; kaj li eksciis, ke ili ambaŭ sin trovas
+en la kastelo, sed jam ricevis, laŭ la kutimo de Tiuli, aliajn
+nomojn; ili nun estas nomataj Mirza kaj Nurmahal.
+
+Vidante, ke mia frato tiagrade malĝojas pro ĉi tiu malsukceso,
+Fatme, la savita sklavino, ekpenis lin rekuraĝigi kaj promesis
+sciigi al li rimedon, por liberigi spite ĉio ambaŭ knabinojn.
+Revigligita de ĉi tiu penso, Mustafa elĉerpis novan esperon; li
+petis ŝin nomi tiun rimedon, kaj ŝi parolis: "Mi ja estas nur
+de kvin monatoj sklavino de Tiuli, tamen tuj de la komenco mi
+pripensis saviĝon, sed por mi sola ĝi estis tro malfacila.  Sur
+la interna korto de l' kastelo vi sendube ekvidis puton, kiu
+elĵetas akvon el dek tubegoj; tiun puton mi ankaŭ rimarkis.  Mi
+memoris, ke mi jam vidis en la domo de mia patro similan puton,
+kies akvo alfluadas tra vasta kondukilaro.  Nu, kun la celo
+ekscii, ĉu ankaŭ ĉi tiu puto estas same konstruita, mi laŭdis
+unu tagon en ĉeesto de Tiuli ĝian belecon kaj demandis pri ĝia
+arĥitekturisto.  'Mi mem konstruis ĝin,' li respondis, 'kaj
+tio, kion vi vidas ĉi tie, estas la malplej rimarkinda; ĉar la
+akvo alvenas el rivereto je almenaŭ mil paŝoj de tie ĉi kaj
+trafluadas volbitan kondukilegon, kiu havas almenaŭ la alton de
+homo; kaj de ĉio ĉi tio mi mem faris la planon.'  Aŭdinte
+tion, mi ofte deziris havi, nur dum unu momento, forton de viro,
+por povi ellevi unu el la ŝtonegoj el la flanko de l' puto; tiam
+mi povus forkuri, kien ajn mi nur volus.  Mi do montros al vi nun
+la kondukilegon; vi povos penetri tra ĝi nokte en la kastelon
+kaj forsavi viajn amatojn.  Sed almenaŭ du virojn vi devos havi
+kun vi, por superforti la sklavojn, kiuj nokte gardas la
+serajlon."
+
+Tiel ŝi parolis.  Mia frato, kvankam jam du fojojn lin trompis
+liaj esperoj, denove rekuraĝiĝis kaj esperis, kun helpo de
+Allah, plenumi la planon de l' sklavino.  Li promesis al ŝi, ke
+li poste prizorgos ŝian forvenon en ŝian hejmon, se ŝi lin
+helpos penetri en la kastelon.  Tamen faris al li zorgojn
+ankoraŭ jena pripenso: kie li povos trovi du -- tri fidelajn
+helpontojn.  Subite li ekpensis pri la ponardo de Orbasano kaj
+pri la promeso, kiun donis al li la rabisto, rapidi lin helpi,
+kie ajn li bezonus lin.  Li do forlasis, kune kun Fatme, la
+tombejon, por iri serĉi la rabiston.
+
+En la sama urbo, en kiu li sin ŝanĝis en kuraciston, li aĉetis
+per sia lasta mono ĉevalon kaj dungigis Fatme'on al malriĉa
+virino, kiu loĝis en la antaŭurbo.  Li mem rapidis al la
+montaro, kie li la unuan fojon renkontis Orbasanon, kaj alvenis
+tien post tri tagoj.  Baldaŭ li retrovis la tendaron kaj aperis
+neatendite antaŭ Orbasano, kiu lin amike bonvenigis.  Li
+rakontis al li siajn malsukcesajn klopodojn, ĉe kio, de tempo al
+tempo, la seriozema Orbasano ne povis ne ridi iome, precipe kiam
+li image prezentis al si la kuraciston Ŝakamankabudibaba.  Sed
+pri la perfido de la malgrandulo li tre koleriĝis, kaj ĵuris,
+ke li pendigos lin propramane, kie ajn li lin trovos.  Al mia
+frato li certigis, ke li tuj estos preta lin helpi, kiam li
+antaŭe refortiĝos post la vojaĝo.  Mustafa tial denove restis
+dum tiu nokto en la tendo de Orbasano; sed kun la unua matenruĝo
+ili ekforiris, kaj Orbasano kunprenis tri siajn plej kuraĝajn
+virojn, provizitajn per bonaj ĉevaloj kaj armiloj.  Ili rajdis
+rapide antaŭen kaj venis post du tagoj en la urbeton, kie
+Mustafa jam lasis la liberigitan Fatme'on.  Kune kun ŝi, ili
+rajdis pluen de tiu urbeto ĝis la malgranda arbaro, de kie oni
+povis vidi la kastelon de Tiuli, ne malproksime kuŝantan.  Tie
+ili ekkampis, por atendi la nokton.  Kiam fariĝis mallume, ili
+tuj alŝteliĝis, kondukataj de Fatme, al la rivereto, kie estis
+la deirpunkto de la akvokondukilego; kaj baldaŭ ili ĉi tiun
+trovis.  Fatme'on kaj unu serviston ili lasis tie starantajn kun
+la ĉevaloj kaj ekmalleviĝis en la kondukilegon; sed antaŭ ol
+ili eniris, Fatme ankoraŭ unufoje ĉion precize ripetis al ili,
+nome: ke ili venos tra la puto sur la internan korton de l'
+kastelo; tie estas en la dekstra kaj maldekstra anguloj du turoj;
+en la ĉambro malantaŭ la sesa pordo, se oni kalkulas de la
+dekstra turo, sin trovas Fatme kal Zorajde, gardataj de du nigraj
+sklavoj.  Bone provizitaj per armiloj kaj feraj leviloj, Mustafa,
+Orbasano kaj du aliaj malsupreniris en la akvokondukilon.  Ili ja
+enakviĝis ĝis la zono; tamen ili energie trapuŝis sin
+antaŭen.  Post duono da horo ili alvenis la puton mem kaj tuj
+enŝovis siajn levilojn.  La muro estis dika kaj firma, sed al la
+kunigitaj fortoj de la kvar homoj ĝi ne povis longe
+kontraŭstari; ili baldaŭ enrompis truegon, sufiĉe grandan, por
+ke oni povu facile traŝoviĝi.  Orbasano eniris la unuan kaj
+posthelpis la aliajn.  Kiam ĉiuj sin trovis sur la korto, ili
+esploris la kontraŭan flankon de l' kastelo, por eltrovi la jam
+priskribitan pordon.  Sed ili ne povis interkonsenti, pri kiu
+pordo ĝi estas, ĉar, kalkulante de la dekstra turo al la
+maldekstra, ili trovis pordon murfermitan kaj nun ne sciis, ĉu
+Fatme ĉi tiun preterforgesis aŭ kunkalkulis.  Sed ne longe
+pripensis Orbasano: "Ĉiun pordon malfermos al mi mia bona
+glavo," li ekkriis; li proksimiĝis al la sesa pordo, kaj la
+aliaj lin sekvis.  Malferminte la pordon, ili trovis ses nigrajn
+sklavojn, kuŝantajn tere kaj dormantajn.  Ili estis tuj
+retiriĝontaj senbrue, ĉar ili vidis, ke ili maltrafis la
+ĝustan pordon, kiam figuro sin levis en la angulo kaj, per bone
+konata voĉo, ekkriis por helpo.  Ĝi estis la malgrandulo el la
+tendaro de Orbasano.  Sed antaŭ ol la nigruloj plene konsciis,
+kio okazas, jen ĵetiĝis Orbasano al la malgrandulo, disŝiris
+je du pecoj lian zonon, fermŝtopis al li la buŝon kaj kunligis
+la manojn malantaŭ la dorso.  Poste li sin turnis al la sklavoj,
+el kiuj kelkaj estis jam duone ligitaj de Mustafa kaj la du
+aliaj, kaj helpis subigi ilin tute.  Metinte al la sklavoj
+ponardon kontraŭ la brusto, oni demandis ilin, kie estas
+Nurmahal kaj Mirza; kaj ili konfesis, ke ili estas en la apuda
+ĉambro.  Mustafa kuregis en la ĉambron kaj trovis tie Fatme'on
+kaj Zorajde'on, kiujn jam vekis la bruado.  Rapide la knabinoj
+kolektis siajn ornamaĵojn kaj vestaĵojn kaj sekvis Mustafan.
+Dume proponis la du rabistoj, ke oni ĉion forrabu, kion oni
+povus trovi; sed tion Orbasano malpermesis, dirante: "Oni neniam
+diru pri Orbasano, ke li eniris nokte la domojn, por ŝteli
+oron."  Mustafa kaj la savitaj knabinoj malsupreniris rapide en
+la akvokondukilon, dum Orbasano promesis sekvi ilin baldaŭ.
+Sed, kune kun alia rabisto, li antaŭe kaptis la malgrandulon kaj
+elkondukis sur la korton; tie ili ligis ĉirkaŭ lia kolo silkan
+ŝnuron, kiun ili por tiu celo jam kunportis, kaj pendigis lin
+ĉe la plej alta supro de l' puto.  Tiel puninte la perfidon de
+la mizerulo, ili ankaŭ siavice malsupreniris en la
+akvokondukiion kaj sekvis Mustafan.  Kun larmoj dankis ambaŭ
+knabinoj sian noblan savinton Orbasano; sed tiu ĉi instigis ilin
+forkuri kiel eble plej rapide, ĉar estas tre kredeble, ke
+Tiuli-Kos ilin persekutigos en ĉiujn direktojn.  La sekvintan
+tagon Mustafa kaj liaj savitoj, profunde kortuŝitaj, disiĝis de
+Orbasano; vere! ili forgesos lin neniam.  Fatme, la liberigita
+sklavino, iris alivestita al Balsoro, por tie enŝipiĝi al sia
+hejmo.
+
+Post mallonga agrabla vojaĝo alvenis hejmen la miaj.  Preskaŭ
+mortigis mian maljunan patron la ĝojo de la revido; en la tago
+sekvinta ilian alvenon li aranĝis grandan feston, en kiu
+partoprenis la tuta urbo.  Antaŭ granda kunvenintaro de parencoj
+kaj amikoj, mia frato devis rakonti sian historion, kaj unuvoĉe
+ili laŭdis tiel lin kiel ankaŭ la noblan rabiston.
+
+Kaj kiam li finis la rakonton, leviĝis mia patro kaj alkondukis
+al li Zorajde'on.  "Tiel," li diris per solena voĉo, "de via
+kapo mi nun forigas la malbenon; ricevu, ĉi tiun knabinon, kiel
+batalakiritan rekompencon pro via senripoza agemeco; akceptu mian
+patran benon; kaj al nia urbo neniam manku viroj, kiuj similas al
+vi pri frata amo, prudento kaj fervoro."
+
+Jam atingis la karavano la finon de la dezerto, kaj ĝoje la
+vojaĝantoj salutis la verdajn herbejojn kaj la folioriĉajn
+arbojn, kies ĉarma vidaĵo jam de multaj tagoj ne trafis iliajn
+okulojn.  En bela valo kuŝis karavanejo, kiun ili elektis kiel
+noktan restadejon; kaj kvankam ĝi prezentis nur malmulte da
+komforto kaj refreŝigo, tamen la tuta vojaĝantaro estis pli
+gaja kaj interamikiĝema ol antaŭe, ĉar la penso, ke ili nun
+elsaviĝis el la danĝeroj kaj malagrablaĵoj, kiujn okazigas
+vojaĝo tra la dezerto, malfermis ĉiujn korojn kaj inklinis
+ĉies spiriton al ŝercado kaj amuziĝado.  Mulej, la juna gaja
+komercisto, dancis dancon ridigan, ĝin akompanante per kantoj,
+kiuj eĉ de la seriozema greko Zaleŭkos ellogis rideton.  Sed,
+ne kontenta de tio, ke li gajigis siajn kunvojaĝantojn per ludo
+kaj danco, li volis ankaŭ rakonti al ili la historion, kiun li
+jam antaŭe promesis; kaj, iom mallaciĝinte post sia saltado,
+li ekparolis laŭjene: --
+
+
+
+
+La Historio pri Malgranda Muk.
+
+
+En Niceo, mia kara naskurbo, loĝis iam homo, kiun oni nomis
+Malgranda Muk.  Kvankam mi estis tiam tre juna, mi ankoraŭ
+memoras lin bone, precipe pro tio, ke estas li, al kiu mi dankas
+la teruran bastonadon, per kiu regalis min foje mia patro.  Kiam
+mi konatiĝis kun li, li estis jam grandaĝulo; tamen li havis
+nur tri aŭ kvar futojn da alto.  Krom tio, li havis eksteraĵon
+tre strangan; ĉar lia korpo, kvankam malgranda kaj delikata,
+devis porti kapon multe pli grandan kaj pli dikan, ol la kapo de
+ordinara mortemulo.  Li loĝis tute sola en granda domo: eĉ sian
+kuiradon li faradis propramane.  Nur unu fojon en kvar semajnoj
+li iradis promeni; kaj nur la fuma kolonego, kiu ĉiutagmeze
+supreniris el lia kameno, sciigadis al liaj samurbanoj, ĉu li
+vivas aŭ mortis.  Oni ofte lin vidis vespere tien kaj reen
+irantan supre sur lia domo, kaj tiam, suprenrigardante de sur la
+strato, oni povis tre bone imagi al si, ke sola lia granda kapo
+ĉirkaŭkuradas sur la tegmento.  Mi kaj miaj ludkamaradoj estis
+senkompataj buboj, kiuj ĝojis moki kaj kolerigeti aliajn; sekve,
+ĉiufoje kiam Malgranda Muk eliris promeni, tio estis por ni vera
+festokazo.  En la difinita tago ni kolektiĝadis antaŭ lia domo,
+por tie atendi, ĝis li elvenos; kaj fine, kiam malfermiĝis la
+pordo kaj elrigardis unue la granda kapo kun la ankoraŭ pli
+granda turbano, kiam postvenis la cetera korpeto, vestita per
+eluzita manteleto, vasta pantalono kaj larĝa zono, ĉe kiu
+pendis longa ponardo, -- tiel longa, ke oni ne sciis, ĉu Muk
+alkroĉiĝas al la ponardo aŭ la ponardo al Muk, -- kiam li tiel
+eliris el la domo, ekbruis la aero pro nia ĝoja kriado, ni
+ĵetis supren niajn ĉapojn kaj ekdancis ĉirkaŭ li kiel
+frenezaj.  Siavice, Malgranda Muk faris al ni seriozan kapsaluton
+kaj, per malrapidaj paŝoj, ekmarŝis tra la strato.  Survoje li
+trenadis iom la piedojn, ĉar li surhavis grandajn, larĝajn
+pantoflojn, kiajn mi neniam vidis antaŭe.  Ni infanoj kuradis
+post li, kriante senĉese: "Malgranda Muk, Malgranda Muk!"  Ni
+ankaŭ havis gajan versaĵeton, kiun ni kantis iufoje pro lia
+honoro; jen ĝia teksto:
+
+  "Muk, Muk, Malgranda Muk!
+  Loĝas vi en granda domo;
+  Estas brava eta homo;
+  Unu fojon en monato
+  Promenadas sur la strato;
+  Grandkapulo, turnu vin!
+  Kuru, Muk, kaj kaptu nin!"
+
+Tiamaniere ni jam ofte amuziĝis, kaj kun honto mi devas konfesi,
+ke la plej forte incitadis lin mi, ĉar ofte mi ektiris lin je
+lia manteleto, kaj foje mi de malantaŭe metis la piedon sur lian
+grandan pantoflon, ke li falis sur la vizaĝon.  Unuamomente mi
+trovis tion ekstreme ridinda; sed ĉesis mia ridado, kiam mi
+rimarkis, ke Malgranda Muk sin direktas al la domo de mia patro.
+Kaj efektive, jen li tien eniris, kaj sufiĉe longan tempon li
+tie restis.  Mi kaŝis min proksime de l' pordo, kaj vidis lin
+reeliri en akompano de mia patro, kiu tre respektoplene lin tenis
+je la mano kaj, multfoje kliniĝante, adiaŭis ĉe la pordo.  Al
+mi estis ne tute trankvile en la koro, kaj longatempe mi restis
+en mia kaŝejo.  Sed fine elpelis min la malsato, kiun mi timis
+multe pli, ol batojn; kaj humila, kun klinita kapo, mi aperis
+antaŭ mia patro.  "Mi aŭdis, ke vi ofendis la bonan Muk'on,"
+li parolis, per tono tre serioza; "nu, mi nun rakontos al vi la
+historion de tiu ĉi Muk, ĉar mi ne dubas, ke, kiam ĝi estos de
+vi konata, vi jam ne ridos lin plu.  Sed antaŭ kaj post la
+rakonto vi devos ricevi la _kutiman_."  La "kutima" estis
+dudek kvin batoj, kiujn li ĉiam tre kaj tre konscience
+elkalkuladis sur mia dorso.  Li do prenis sian longan piptubon,
+deŝraŭbis ĝian sukcenan buŝpecon kaj prilaboris min pli
+senindulge ol iam antaŭe.  Kiam la dudek kvin estis plennombre
+pagitaj, li ordonis al mi atenti kaj ekrakontis la historion pri
+Malgranda Muk.
+
+La patro de Malgranda Muk, kies ĝusta nomo estas Mukra, estis
+respektata, sed malriĉa homo, ĉi tie en Niceo.  Li vivis
+preskaŭ tiel same ermite, kiel nuntempe lia filo.  Tiun ĉi li
+tute ne amis, ĉar li hontis lian pigmean staturon, kaj tial li
+lasis lin pliaĝiĝi en granda senscieco.  Ankoraŭ en sia
+dek-sesa jaro Malgranda Muk estis facilanima infano; kaj la
+patro, homo serioza, ne ĉesis lin riproĉi, ke li, kiu jam de
+longe ne plu devus porti siajn ŝuojn de infano, estas ankoraŭ
+tiel naivega kaj malsprita.
+
+Sed okazis foje, ke la maljunulo falis ie malsupren, sin tiel
+grave vundante, ke li baldaŭ poste mortis; kaj nun Malgranda Muk
+sin trovis sola en la mondo, senhava kaj senscia.  La senkompataj
+parencoj, al kiuj la formortinto ŝuldis pli, ol kiom li povis
+repagi, forpelis la malfeliĉuleton el la domo kaj konsilis al li
+eliri en la mondon, por elserĉi sian feliĉon.  Malgranda Muk
+respondis, ke li jam estas preta por la vojaĝo; kaj ĉar nenion
+plu li petis por si, krom la vestaro de l' patro, oni plenumis
+lian deziron.  Lia patro estis altkreska kaj vastkorpa viro;
+sekve la vestoj tute ne almezuriĝis al la filo.  Sed Muk baldaŭ
+elpensis rimedon: li detranĉis de la vestoj tiom da ŝtofo, por
+malpli_long_igi ilin laŭbezone, kaj poste li ilin surmetis.  Sed
+pri la same necesa malpli_larĝ_igo li tute forgesis; kaj el tio
+rezultas tiu stranga vestaro, kiun oni ankoraŭ hodiaŭ povas
+vidi sur li; la granda turbano, la larĝa zono, la ampleksa
+pantalono, la blua manteleto, ĉio ĉi tio estas heredaĵoj de
+lia patro, kiujn li depost tiu tempo surportas ankoraŭ.  Fine,
+alliginte al sia zono la longan Damaskan ponardon de l' patro kaj
+preninte bastoneton en la manon, li trapaŝis tra la pordego de
+la urbo kaj ekforiris "en la mondon."
+
+Ĝoje li vojiris antaŭen la tutan tagon, ĉar ĉiuokaze li ja
+volis elserĉi sian feliĉon.  Ĉiufoje kiam li ekvidis sur la
+tero vitropeceton, brilantan sub la sunaj radioj, li nepre
+eklevis ĝin kaj metis en sian poŝon, kredante, ke ĝi
+ŝanĝiĝos en plej belan diamanton.  Ekvidinte en la malproksimo
+la kupolojn de moskeo, brilegantajn kiel fajro, aŭ lagon
+lum-reĵetantan kvazaŭ spegulo, li ekrapidis tien kun koro plena
+de ĝojo, ĉar li kredis, ke li venas en ensorĉitan landon.  Sed
+ho ve!  Malaperis tiuj trompobildoj, kiam li iom pli
+proksimiĝis; kaj baldaŭ tro baldaŭ rememorigis lin lia laceco
+kaj lia malsate doloranta stomako, ke li ankoraŭ sin trovas en
+lando de mortemuloj.  Dum du tagoj li tiel vojaĝis, malsata kaj
+malĝoja, kaj jam li ekmalesperis trovi sian feliĉon.  Kampaj
+fruktoj estis lia sola nutraĵo; la malmola tero -- lia nokta
+kuŝejo.  Fine, la trian tagon matene, li ekvidis de sur monteto
+grandan urbon.  Sur ĝiaj muroj kaj turoj brilege lumis la
+kvaronluno, dum gajaspektaj flagoj flirtadis sur la tegmentoj kaj
+ŝajnis fari signon al Malgranda Muk, ke li alproksimiĝu.
+Mirigita, li haltis kaj longe rigardis la urbon kaj ĝiajn
+ĉirkaŭaĵojn.  "Jes," li diris al si mem, "tie Malgranda Muk
+trovos sian feliĉon, tie aŭ nenie"; kaj, malgraŭ sia laceco,
+li eksaltis de ĝojo.  Li kolektis siajn fortojn kaj ekiris pluen
+al la urbo.  Sed kvankam ĝi ŝajnis tute proksima, li ne povis
+ĝin atingi antaŭ la tagmezo, ĉar liaj mallongaj kruretoj
+preskaŭ rifuzis lin porti, kaj ofte en la ombro de palmo li
+devis sidiĝi ripozi.  Fine li alvenis antaŭ la pordegon.  Li
+ordigis sian manteleton, pli bele ĉirkaŭligis la turbanon, pli
+larĝe alĝustigis la zonon kaj alkroĉis pli oblikve la longan
+ponardon; poste li forviŝis de sur siaj ŝuoj la polvon, prenis
+sian bastoneton en la manon kaj eniris kuraĝe tra la urba
+pordego.
+
+Li jam trapasis kelke da stratoj, sed nenie malfermiĝis por li
+eĉ unu dompordo, nenie oni vokis laŭ lia espero: "Venu,
+Malgranda Muk! manĝu kaj trinku ĉe ni kaj ripozigu la etajn
+piedojn!"
+
+Antaŭ granda bela domo li nun haltis kaj rigardis ĝin per
+sopiroplenaj okuloj, kiam malfermiĝis unu el la fenestroj kaj
+maljuna virino sin klinis eksteren kaj vokis, kvazaŭ kantante:
+
+      "Envenu, envenu,
+      Ni gaje festenu;
+      Bongusta la kaĉo;
+      Vi manĝos kun plaĉo;
+  Farita el gri', Kuirita por vi,
+  Najbaroj, la kaĉo atendas ĉe mi!"
+
+La pordo de l' domo malfermiĝis, kaj Muk vidis eniri multegon da
+hundoj kaj katoj.  Dum kelkaj momentoj li staris sendecide, ĉu
+li sekvu la inviton; sed fine li faris al si kuraĝon kaj eniris
+en la domon.  Antaŭiris lin du katidoj, kaj ĉi tiujn li decidis
+sekvi, ĉar kredeble ili pli bone scias, ol li, kie estas la
+kuirejo.
+
+Kiam li atingis la supron de l' ŝtuparo, renkontis lin tiu sama
+maljuna virino, kiun li jam vidis elrigardantan tra la fenestro.
+Ŝi rigardis lin tre malafable kaj demandis, kion li volas.  "Vi
+ja ĉiun invitis al via kaĉo," respondis Malgranda Muk, "kaj
+ĉar mi estas tiom malsata, mi do venis."  La maljunulino
+ekridis kaj diris: "De kie vi venas, stranga hometo?  La tuta
+urbo scias, ke mi kuiradas por neniu krom miaj karaj katoj; kaj
+kelkfoje, kiel vi vidas, mi invitas najbarojn kunmanĝi kun
+ili."  Malgranda Muk rakontis al ŝi, kiel mizera estis lia vivo
+depost la morto de lia patro, kaj petis ŝian permeson fariĝi
+hodiaŭ tablogasto de l' katoj.  La virino, al kiu tre plaĉis la
+nekaŝema rakonto de la simplanima Muk, konsentis, ke li sidiĝu
+ĉe ŝia tablo, kaj donis al li sate da manĝaĵo kaj trinkaĵo.
+Kiam li estis satiĝinta kaj refortiĝinta, ŝi longe observis
+lin kaj poste diris: "Malgranda Muk, restu ĉe mi en mia servo;
+vi havos nur malmulte da laboro, kaj mi regalos vin bone."
+Malgranda Muk, al kiu la kata kaĉo estis treege bongusta,
+akceptis la proponon kaj tuj fariĝis servisto de Sinjorino
+Ahavzi.  La devoj de lia ofico estis facilaj sed neordinaraj.
+Sinjorino Ahavzi havis du katojn kaj kvar katinojn.  Al tiuj ĉi
+bestoj Malgranda Muk devis ĉiumatene kombi la felon kaj froti
+per bonodoraj oleoj; ĉiufoje kiam la mastrino eliris en la
+urbon, li devis zorgi pri la katoj; kiam ili volis tagmanĝi, li
+devis meti antaŭ ili la pladojn; kaj ĉiunokte li kuŝigis ilin
+sur silkaj kusenoj kaj ĉirkaŭvolvis per veluraj kovriloj.
+Plie, estis en la domo kelke da malgrandaj hundoj, al kiuj li
+devis servadi; sed tiuj ĉi postulis malpli da priatentado, ol la
+katoj, kiujn Sinjorino Ahavzi traktadis kiel proprajn infanojn.
+Cetere, Malgranda Muk vivis tute same solece, kiel en la domo de
+sia patro, ĉar, krom la mastrino, li vidis dum la tuta tago nur
+hundojn kaj katojn.  Dum kelka tempo estis al li tre bone en la
+nova hejmo; ĉiam li havis plene da manĝaĵo kaj malmulte da
+laboro, kaj la maljunulino ŝajnis tute kontenta pri li.  Sed iom
+post iom la katoj fariĝis malbonkondutaj: kiam la maljunulino
+forestis el la domo, ili ĉirkaŭsaltadis en la ĉambro kiel
+frenezaj, disĵetadis ĉion, kio baris al ili la vojon, kaj
+disrompis multe da belaj vazoj.  Sed tuj, kiam ili ekaŭdis sian
+mastrinon suprenvenantan sur la ŝtuparo, ili forrampadis sur
+siajn kusenojn kaj svingadis la voston, kvazaŭ nenio okazis.
+Sinjorino Ahavzi koleriĝadis, kiam ŝi vidis sian ĉambron tiel
+ruinigita, kaj kulpigadis Muk'on pri ĉio; li tiam vane asertis
+sian senkulpecon: al siaj katoj, kiuj ja havis mienon tiel
+senpekan, ŝi kredis pli, ol al sia servisto.
+
+Tre malĝoja pro tio, ke ankaŭ ĉi tie li ne trovis sian
+feliĉon, Malgranda Muk decidis eksiĝi el la servo de Sinjorino
+Ahavzi.  Sed ĉar la sperto instruis al li, jam dum lia unua
+vojaĝo, kiel malfacile estas vivi sen mono, li nun ekpensis, per
+kia rimedo li povas havigi al si la salajron, kiun ĉiam lia
+mastrino al li promesis, sed neniam donis.  En la domo de
+Sinjorino Ahavzi estis ĉambro, kiu ĉiam restis ŝlosita, kaj
+kies internon li neniam vidis, kvankam li jam ofte aŭdis la
+virinon ĉirkaŭbruadi malantaŭ la pordo.  Multe li donus por
+tio, se li povus ekscii, kion ŝi tenas tie kaŝita; kaj nun, dum
+li pensis pri sia vojaĝa mono, venis al li en la kapon, ke eble
+tie troviĝas kaŝitaj la trezoroj de l' virino.  Sed ĉiam la
+pordo restis ŝlosita, kaj estis al li neeble atingi la
+trezorojn.
+
+Foje, matene, kiam Sinjorino Ahavzi estis elirinta, unu el la
+hundetoj, kiun ŝi ĉiam duonpatrine traktadis, sed kies favoron
+Malgranda Muk plejaltagrade akiris al si per ĉiuspecaj amservoj,
+kaptis lin je lia vasta pantalono kaj forte tiradis, kvazaŭ por
+diri, ke Muk ĝin sekvu.  Muk, kiu amis ludi kun la hundeto,
+sekvis ĝin; kaj jen kondukis lin la hundeto en la
+dormoĉambreton de Sinjorino Ahavzi kaj antaŭ malgrandan pordon,
+kiun li tie neniam vidis antaŭe.  La pordo estis duone
+malfermita.  La hundeto eniris, kaj Muk ĝin sekvis.  Miris kaj
+ĝojis la malgrandulo, sin trovante nun en la ĉambro, kiu jam de
+longe estis la celo de liaj deziroj.  Li esploris ĝin de ĉiuj
+flankoj, esperante trovi monon, sed trovis nenion krom malnovaj
+vestaĵoj kaj vazoj strange formitaj.  Unu el ĉi tiuj vazoj
+kaptis lian apartan atenton.  Ĝi estis el kristalo, kun belaj
+entranĉitaj figuraĵoj.  Li eklevis ĝin kaj turnadis en ĉiuj
+direktoj.  Sed, ho teruro!  Li ne rimarkis, ke ĝi havas kovrilon
+nur malfirme surmetitan.  La kovrilo defalis sur la plankon kaj
+disrompiĝis je milo da pecetoj.
+
+Dum longa tempo Malgranda Muk staris tie, kvazaŭ senviva de
+teruro.  Nun lia sorto estis decidita; nun li nepre devis
+forkuri, alie la maljunulino lin certe batus ĝismorte.  Li do
+decidis komenci senprokraste la vojaĝon, sed antaŭe li
+ĉirkaŭrigardis ankoraŭ unu fojon, ĉu ne utilus al li dum lia
+marŝado tiu aŭ alia havaĵo de Sinjorino Ahavzi.  Subite
+renkontis liajn okulojn paro da grandegaj pantofloj; verdire, ili
+tute ne estis belaj; sed liaj propraj ŝuoj jam ne povis plu
+vojaĝi; kaj, krom tio, allogis lin tiuj pantoflegoj ĝuste pro
+sia grandeco, ĉar se li ilin surhavus, espereble vidus el tio
+ĉiuj lin rigardantaj, ke li jam ne portas plu siajn ŝuojn de
+infano!  Siajn proprajn pantofletojn li do rapide demetis kaj
+surmetis la grandajn.  Poste, ekvidinte en angulo promenadan
+bastoneton kun bele skulptita leonokapo, kaj opiniante, ke ĝi
+tie ne havas sufiĉe por fari, li ankaŭ ĉi tion proprigis al
+si, kaj forrapidis el la ĉambro.  Li tuj kuris en sian propran
+ĉambreton, surmetis sian manteleton kaj la patrodevenan
+turbanon, alkroĉis al sia zono la ponardon kaj, kiel eble plej
+rapide, elkuris el la domo kaj for el la urbo.  Lia timo antaŭ
+la maljunulino igis lin kuri kaj kuri, ĝis liaj fortoj preskaŭ
+finiĝis.  Antaŭe neniam li kuris tiel rapide; eĉ ŝajnis al
+li, kvazaŭ li ne povas ĉesi kuri, kvazaŭ nevidebla potenco
+peladas lin pluen.  Fine venis al li la penso, ke sendube la
+pantofloj havas ian specialecon, ĉar ili ĵetegis sin senhalte
+antaŭen, lin kunfortrenante.  Per ĉiuj eblaj rimedoj li penis
+haltigi ilin; sed nenio helpis, ĝis fine, en terura korpremiĝo,
+li kriis al si mem, kvazaŭ al ĉevalo; "Pru! halt'! pru-u-u!"
+Nun haltis tuj la pantofloj, kaj Muk sin ĵetis, ellaciĝinta,
+sur la teron.
+
+La pantofloj ĝojigis lin treege; ĉar nun ja fine li akiris al
+si, per siaj servoj, ion, kio povas utili al li en la mondo, por
+trovi lian feliĉon.  Sed, malgraŭ sia ĝojo, li endormiĝis pro
+laceco; ĉar la korpeto de Malgranda Muk, pro la peza kapo, kiun
+ĉiam ĝi devis kunporti, ne povis multe elteni.  Dum li dormis,
+aperis al li en sonĝo la sama hundeto, kiu, en la domo de
+Sinjorino Ahavzi, helpis lin akiri la pantoflojn, kaj parolis:
+"Kara Muk, vi ankoraŭ ne bone komprenas la uzadon de viaj
+pantofloj.  Sciu, ke se vi vin turnos en ili tri fojojn sur la
+kalkanumo, vi povos flugi, kien ajn vi nur volos.  Kaj per la
+bastoneto vi povas trovi trezorojn, ĉar ĉie, kie oro estas
+enterigita, ĝi frapos trifoje la teron; por arĝento, dufoje."
+Tiel sonĝis Malgranda Muk.  Revekiĝinte, li pripensis la
+mirigan sonĝon kaj decidis ekprovi la aferon.  Li surmetis la
+pantoflojn, levis unu piedon kaj komencis sin turni sur la
+kalkanumo.  Sed kiu iam provis plenumi ĉi tiun lertaĵon trifoje
+intersekve en gigante vasta pantoflo, tiu ne miros pro tio, ke
+Malgranda Muk ne tuj sukcesis, precipe konsiderante, ke lia peza
+kapo transklinis lin jen sur unu flankon, jen sur la alian.
+
+Kelke da fojoj la kompatindulo falis forte sur la nazon; tamen li
+ne lasis sin senkuraĝigi, sed ripetis la provon, ĝis li fine
+sukcesis.  Kiel rado li turniĝis sur sia kalkanumo, ekdeziris
+sin en la plej proksiman urbon, kaj -- ekveturis la pantofloj
+supren en la aeron, kuregis ventorapide tra la nuboj, kaj antaŭ
+ol Malgranda Muk povis konscii, kio fariĝas kun li, li jam sin
+trovis sur granda foirejo, kie staris multe da budoj kaj
+sennombraj multokupataj homoj iradis tien kaj reen.  Komence li
+iom promenis tra tiu ĉi popolamaso; sed baldaŭ li trovis ĝin
+pli konsilinda, sin direkti en straton malpli movoplenan, ĉar
+sur la foirejo oni piedpremis liajn pantoflojn, ke li ofte
+falŝanceliĝis, kaj nur kun granda peno prosperis al li eviti la
+batojn de tiu aŭ alia, kun kiu kunpuŝiĝis lia elstareganta
+ponardo.
+
+Nun Malgranda Muk serioze pripensis kion fari, por enspezi iom da
+mono.  Li ja havis bastoneton, kiu malkovrus al li sekretajn
+trezorojn; sed kie li trovos la lokon, kie kuŝas subtere oro kaj
+arĝento?  En okazo de bezono li povus sin montri ekspozicie, por
+sin riĉigi je kelke da groŝoj; sed por tio li ja estis tro
+fiera.  Fine li rememorigis al si la rapidecon de siaj piedoj.
+Eble, li diris al si en la pensoj, miaj pantofloj povos subteni
+mian vivon; kaj li decidis dungigi sin kiel kurieron.  Esperante,
+ke plej bone pagus tiajn servojn la reĝo de la urbo, li demandis
+pri la vojo al la palaco.  Antaŭ la pordo de l' palaco estis
+gardostaranto, kiu demandis lin, kion li serĉas ĉi tie.  Je lia
+respondo, ke li serĉas oficon, oni kondukis lin al la estro de
+la sklavoj.  Al tiu ĉi lasta li sciigis sian deziron kaj petis
+lin, ke li havigu al li oficon inter la reĝaj kurieroj.  La
+sklavestro mezuris lin per sia rigardo de la kapo ĝis la piedoj
+kaj parolis: "Kiel?  Kun tiaj piedetoj, kiuj havas apenaŭ la
+longon eĉ de unu manstreĉo, vi volas esti reĝa kuriero?  For
+de ĉi tie!  Kun tiaj malsaĝuloj mi ne havas tempon por
+ŝerci."  Malgranda Muk certigis lin, ke li parolis tute
+serioze, kaj ke li estas preta fari konkurskuron kontraŭ la plej
+rapidpieda kuriero.  La sklavestro trovis la aferon treege
+ridinda; tamen li ordonis, ke li tenu sin prete vetkuri jam
+antaŭ la vespero, kondukis lin en la kuirejon kaj zorgis, ke oni
+donu al li sufiĉe da manĝaĵoj kaj trinkaĵoj.  Li mem iris al
+la reĝo kaj rakontis al li pri la malgranda homo kaj lia
+propono.  La reĝo estis gajhumora sinjoro kaj ĝojis multe, ke
+la sklavestro retenis Malgrandan Muk'on por celo de amuzo.  Li
+ordonis al li, ke li faru sur granda herbejo malantaŭ la palaco
+la necesajn aranĝojn, por ke la tuta kortego povu bone kaj
+komforte rigardi la kuradon; kaj denove li admonis, ke oni bone
+regalu la hometon.  La reĝo rakontis al siaj princoj kaj
+princinoj, kian spektaklon ili havos hodiaŭ vespere.  Tiuj ĉi
+rerakontis ĝin al siaj servistoj; kaj kiam alproksimiĝis la
+vespero, regis ĉe la kortego kaj en la urbo plej ĝoja ekscito
+kaj ĉiuj, kvazaŭ torento, direktiĝis amase al la herbejo, kie
+oni jam starigis tribunojn, por vidi kuradi la fanfaroneman
+hometon.
+
+Kiam la reĝo kaj liaj filoj kaj filinoj sidiĝis sur la tribuno,
+Malgranda Muk elpaŝis sur la herbejon kaj faris antaŭ la
+geeminentuloj treege gracian riverencon.  Ĝojokrioj eksonis de
+ĉiuj flankoj, kiam la malgrandulo aperis: tian strangan figuron
+oni tie neniam vidis antaŭe.  La korpeto kun la giganta kapo, la
+manteleto kaj la vasta pantalono, la longa ponardo en la larĝa
+zono, la malgrandaj piedetoj en la grandegaj pantofloj -- vere,
+ĉio tio aspektis tro komike, por ke oni ne eksplodu per rido.
+Tamen Malgranda Muk ne lasis sin konfuzi per ilia ridado.  Li
+stariĝis tie fiere, apogante sin sur sia bastoneto, kaj atendis
+sian kontraŭulon.  La sklavestro jam elektis, laŭ la deziro de
+Muk mem, la plej rapidpiedan el la reĝaj kuristoj.  Tiu ĉi fine
+elpaŝis, stariĝis flanke de l' malgrandulo, kaj ambaŭ atendis
+la signalon.  Nun, laŭaranĝe, eksvingis Reĝidino Amarza sian
+vualon, kaj, kvazaŭ du sagoj, forpafitaj al la sama celo,
+ekflugis ambaŭ vetkurantoj tra la herbejo.
+
+Tuj ĉe la komenco la reĝa kuristo antaŭiĝis je sufiĉe granda
+interspaco, sed Muk lin sekvis ĉaskurege per siaj
+pantoflo-kuriloj, atingis lin, preterpasis, kaj jam de longe
+staris ĉe la celo, kiam la alia, senspira, alvenis.  Kvazaŭ
+glaciiĝinte pro miro, la rigardantoj silentis dum kelkaj
+momentoj; sed kiam unua la reĝo ekplaŭdis per la manoj, hurais
+la popola amaso kaj ĉiuj ekkriis: "Vivu la venkinto de l'
+vetkuro!  Vivu Malgranda Muk!"
+
+Dume oni alkondukis Malgrandan Muk'on, kiu ĵetis sin teren
+antaŭ la reĝo kaj parolis: "Plejpotenca reĝo! nur malgrandan
+prezenton de mia arto mi ĵus faris; volu nun favore permesi, ke
+oni donu al mi oficon inter viaj kurieroj." -- "Ne," respondis
+al li la reĝo, "vi estos mia korpokuristo kaj plej intima
+servisto, kara Muk; cent ormonerojn vi ĉiujare ricevos kiel
+salajron; kaj ĉe la tablo de miaj plej altaj servistoj vi
+manĝos."
+
+Nun kredis nia Muk, ke fine li ja trovis la tiel longe serĉitan
+feliĉon, kaj ĝoje kaj gaje estis al li en la koro.  Krom tio,
+li ĝuis la apartan favoron de la reĝo, ĉar tiu ĉi konfidadis
+al li siajn plej urĝajn kaj sekretajn komisiojn, kiujn Muk
+plenumadis kun plej perfekta precizeco kaj neimagebla rapideco.
+
+Tamen tute ne amis lin la ceteraj servistoj de l' reĝo; ili
+koleradis pro tio, ke hometo, kiu ja taŭgas por nenio krom
+rapida kurado, arogas al si sola la favoron de ilia sinjoro.
+Tial ili organizis kontraŭ li multe da konspiroj; sed ĉiuj ĉi
+konspiroj malsukcesis kaŭze de l' granda konfido, kiun havis la
+reĝo al sia _Sekreta Ĉef-Korpokuristo_ (ja: eĉ ĝis ĉi tiu
+alta rango li sin levis en tiel malmulte da tempo!).
+
+Muk, kiu bone rimarkis, ke oni agitadas kontraŭ li, tute ne
+volis sin venĝi; por tio li ja estis tro bonkora; kontraŭe, li
+pripensis rimedojn, por fariĝi amata de siaj malamikoj kaj
+necesega por ili.  Fine li rememorigis al si sian bastoneton, pri
+kiu en sia feliĉo li jam ne pensis plu; se li trovos trezorojn,
+li diris al si en la pensoj, la sinjoroj ja tiam eksentos por li
+iom pli da inklino.  Jam ofte li aŭdis, ke la patro de l' nuna
+reĝo enterigis multajn el siaj trezoroj, kiam la malamikoj
+enfalis en lian landon: oni ankaŭ diris, ke li en tiu tempo
+mortis, ne povinte sciigi al sia filo sian sekreton.  De nun
+Malgranda Muk kunportis ĉiam kaj ĉie sian bastoneton,
+esperante, ke iafoje li preterpasos la lokon, kie la mono de l'
+mortinta reĝo estas enterigita.  Unu vesperon, okaze veninte en
+malproksiman parton de l' palaca ĝardeno, kiun li malofte
+vizitadis, subite li sentis, kiel la bastoneto en lia mano
+ekmoviĝas.  Tri fojojn ĝi frapis la teron.  Nun li eltiris sian
+ponardon, faris kelke da signoj en la arbojn ĉirkaŭstarantajn
+kaj reenŝteliĝis en la palacon.  Tie li havigis al si fosilon,
+kaj, atendinte la nokton, li eliris, dum favorkovris lin la
+mallumo, plenumi sian entreprenon.
+
+Sed la elfosado de l' trezoro faris al Muk pli da klopodo, ol
+kiom li atendis.  Liaj brakoj estis ja multe tro malfortaj, sed
+granda kaj peza lia fosilo; kaj ĉirkaŭ du horojn li devis
+labori, por fari fosaĵon nur du-tri futojn profundan.  Fine lia
+fosilo ekfrapis ion malmolan, kiu eksonis kiel fero.  Ĉe tio li
+fosis ankoraŭ pli diligente, kaj baldaŭ li elterigis grandan
+feran kovrilon.  Malsuprenirinte en la fosaĵon, por vidi, kio
+kuŝis sub la kovrilo, li trovis grandan urnon plenplenan de oraj
+moneroj.  Sed ĉar liaj malgrandaj fortoj tute ne sufiĉis por
+suprenlevi la urnon, li do metis en sian pantalonon kaj en sian
+zonon nur tiom da moneroj, kiom li povis porti, kaj ankaŭ sian
+manteleton li plenigis per oro.  Poste, li zorge rekovris la
+urnon kaj surŝarĝis sur sian dorson la plenigitan manteleton.
+Sed vere, sen tio, ke li havis sur siaj piedoj la famajn
+pantoflojn, li neniam formoviĝus de la loko, ĉar terure
+premegis lin la ŝarĝo de la oro.  Tamen li sukcesis atingi
+nerimarkite sian ĉambron kaj kaŝis tie sian oron sub la
+kusenojn de sia kanapo.
+
+Kiam Malgranda Muk sin vidis posedanto de tiom da oro, li kredis,
+ke nun ja ĉio ŝanĝiĝos, kaj ke li akiros al si el inter siaj
+kortegaj malamikoj multe da protektantoj kaj sindonaj servantoj.
+Sed ĝuste el tio estas videble, ke la bona Muk certe ne estis
+tro zorge edukita, alie li ja ne imagus al si, ke pere de oro li
+povos akiri amikojn.  Ho ve! kiom pli saĝe li estus tiutempe
+farinta, bone ŝmirante siajn pantoflojn kaj tuj forkurante kun
+sia manteleto plena de oro!
+
+La oro, kiun de nun Malgranda Muk plenmane disdonadis, vekis ĉe
+la kortegaj servistoj nur envion.  La kuirejestro Ahuli diris:
+"Li estas falsmoneristo."  La sklavestro Aĥmet diris: "Li
+ĝin flatakiris de la reĝo."  Sed Arĥaz, la reĝa kasisto, lia
+morta malamiko, kiu mem de tempo al tempo enmetis la manon en la
+kason de sia sinjoro, diris sen ĉirkaŭfrazo: "Li ja ŝtelis
+ĝin."  Por havi certecon pri la afero, ili nun
+interkonsiliĝis; kaj la ĉeftrinkaĵoverŝisto Korĥuz aperis
+unu tagon, kun mieno tre malĝoja, antaŭ la okuloj de l' reĝo.
+Li tiel trudmontradis sian melankolian teniĝon, ke la reĝo
+demandis lin, kio al li estas.  "Ho ve!" li respondis, "mi
+malĝojas, ke mi perdis la favoron de mia sinjoro." -- "Kion vi
+fablas, amiko Korĥuz?" rediris al li la reĝo.  "De kiam mi
+plu ne lasas lumi sur vi la sunon de mia favoro?"  La
+ĉeftrinkaĵoverŝisto respondis, ke li ja superŝutas per oro la
+sekretan ĉefkorpokuriston, sed al siaj malfeliĉaj fidelaj
+servistoj li donas nenion.  Tre mirigis la reĝon ĉi tiu sciigo.
+Oni rakontis al li pri la ordisdonadoj de Malgranda Muk, kaj
+senpene la konspirantoj vekis ĉe li la suspekton, ke Muk
+forŝtelis iel la monon el la kasejo.  Multe ĝojis la
+ĉefkasisto, ke la afero prenis ĉi tiun turniĝon; ĉar en ĉiu
+okazo li tute ne amis fari kalkulon pri la stato de l' kaso.  La
+reĝo donis ordonon, sekrete observadi ĉiujn movojn de Malgranda
+Muk, por lin kapti, se eble, ĉe plena farado.
+
+Ĝuste en la nokto, kiu sekvis tiun malfeliĉan tagon, Malgranda
+Muk, rimarkinte ke lia disdonacemo preskaŭ remalplenigis lian
+kason, sin armis per sia fosilo kaj enŝteliĝis en la palacan
+ĝardenon, por preni tie el sia sekreta trezoro novan provizon da
+mono.  En sufiĉe granda distanco sekvis lin la spionoj,
+kondukataj de la kuirejestro Ahuli kaj la ĉefkasisto Arĥaz;
+kaj, en la momento, kiam li komencis transmeti la oron el la urno
+en sian manteleton, ili sin ĵetis sur lin, kunkatenis al li la
+manojn kaj tuj kondukis lin antaŭ la reĝon.  Kompreneble, ĉi
+tiu interrompo de lia dormado jam metis lian reĝan moŝton en
+tre malbonan humoron; li do akceptis tre malfavore sian
+malfeliĉan sekretan ĉefkorpokuriston kaj ordonis, ke la juĝa
+esploro senprokraste komenciĝu.  Oni jam elterigis la urnon kaj
+metis, kune kun la fosilo kaj la plenigita per oro manteleto, ĉe
+la piedoj de la reĝo.  La ĉefkasisto atestis, ke li kaj liaj
+observistoj surprizis Muk'on en la momento, kiam li tiun ĉi
+urnon kun ĝia ora enhavo enfosis en la teron.
+
+Ĉe tio ĉi la reĝo demandis la kulpigiton, ĉu tio estas vera,
+kaj de kie li ricevis la oron, kiun li tiel enterigis.  Malgranda
+Muk, en la sento de sia senkulpeco, certigis, ke li trovis la
+urnon en la ĝardeno, kaj ke li tute ne volis ĝin _en_ sed nur
+_el_-terigi.
+
+Ekridis ĉiuj alestantoj pri ĉi tiu senkulpiĝo, sed la reĝo
+furioze koleriĝis pri la supozata senhonteco de la malgrandulo.
+"Kio, abomenulo!" ekkriis li; "ĉu ankaŭ trompmensogi vi
+volas, malsprite kaj senhonte trompmensogi al via reĝo, kiun vi
+jam priŝtelis?  Ĉefkasisto Arĥaz, mi ordonas al vi diri, ĉu
+vi rekonas, en ĉi tiu sumo da oro, tiun saman, kiu mankas en mia
+trezorejo."
+
+La ĉefkasisto respondis, ke li havas absolutan certecon pri la
+afero: jam de kelka tempo mankas en la reĝa kaso eĉ pli multe
+da oro, kaj li povas ĵure atesti, ke tio ĉi estas la sumo
+ŝtelita.
+
+Nun la reĝo ordonis forte kateni Malgrandan Muk'on kaj ĵeti en
+la turon; kaj al la ĉefkasisto li transdonis la oron, por ke li
+ĝin remetu en la reĝan trezorejon.  Ĝojanta, ke la afero tiel
+bone finiĝis, la ĉefkasisto foriris kaj elkalkulis hejme la
+brilantajn orajn monerojn; sed neniam la malnoblulo raportis, ke
+malsupre en la urno kuŝis papereto, sur kiu estis skribita:
+
+"La malamikoj penetris en mian landon; tial mi kaŝis ĉi tie
+parton de miaj trezoroj; kiu ajn ĝin trovos, sur tiun falu la
+malbeno de lia reĝo, se li ne tuj transdonos ĝin al mia filo.
+-- Reĝo Sadi."
+
+Sidante en sia karcero, Malgranda Muk profundiĝis en malĝoja
+medito.  Li sciis, ke per morto oni punas tiun, kiu ŝtelis
+reĝajn propraĵojn, kaj tamen li ne volis malkovri al la reĝo
+la sekreton pri la bastoneto, ĉar li prave timis, ke oni tiam
+forprenos de li ne sole la bastoneton, sed eble eĉ liajn
+pantoflojn.  Ankaŭ tiuj ĉi lastaj ne povis nun multe utili al
+li, ĉar fortaj ĉenoj tenis lin firme al la muro, kaj, kiom ajn
+li penadis, estis al li neeble sin turni sur la kalkanumo.  Sed
+kiam, la morgaŭan tagon, oni sciigis al li, ke li estas
+kondamnita al morto, li ekopiniis, ke fine pli bone estas vivi
+sen ia magia vergeto, ol morti, tion havante; kaj tial li petigis
+de la reĝo privatan aŭdiencon kaj malkaŝis al li la sekreton.
+En la komenco la reĝo ne volis kredi al lia konfeso; sed
+Malgranda Muk promesis fari provprezentadon de sia arto, kondiĉe
+ke la reĝo konsentu, ke li ne estu mortigita.  La reĝo donis al
+li sian vorton de honoro; kaj, dum Muk ne vidis tion, li lasis
+enterigi iom da oro kaj poste ordonis al la malgrandulo ĝin
+serĉi.  Post malmulte da momentoj li jam ĝin trovis, ĉar klare
+la bastoneto frapis trifoje la teron.  Nun ekkonvinkiĝis la
+reĝo, ke lia ĉefkasisto lin trompis; kaj li sendis al li, laŭ
+orientlanda kutimo, silkan ŝnuron, por ke li sufoku sin mem.
+Kaj al Malgranda Muk li diris: "Mi ja promesis al vi vian vivon,
+sed ĉar al mi ŝajnis, ke vi havas ankoraŭ aliajn sekretojn, vi
+do restos en ĝismorta mallibereco, se vi ne konsentos klarigi,
+kiamaniere vi kuras tiel rapide."  Malgranda Muk, kiu jam
+pasigis unu nokton en la turo kaj tial perdis ĉiun deziron al
+plua mallibereco, konfesis, ke lia tuta arto kuŝas en liaj
+pantofloj; tamen li ne instruis al la reĝo la sekreton pri la
+trifoja turniĝo sur la kalkanumo.  Nun ankaŭ la reĝo surmetis
+la pantoflojn, por fari la provon, kaj kiel freneza li
+ĉirkaŭkuregis en la ĝardeno.  Ofte li provis haltigi la
+pantoflojn, sed vane; kaj Malgranda Muk, kiu ne povis rifuzi al
+si mem ĉi tiun venĝeton, lasis lin kuri kaj kuri, ĝis li falis
+teren sveninta.
+
+Kiam li rekonsciiĝis, la reĝo terure koleris kontraŭ Malgranda
+Muk, kiu lasis lin tiel kuradi ĝis plena senspireco.  "Mi ja
+donis al vi mian reĝan vorton," li diris, "ke vi konservos
+liberecon kaj vivon; sed en la templimo de dek du horoj vi iru
+for el mia lando, alie mi lasos vin pendigi."  Sed la pantoflojn
+kaj la bastoneton li ordonis meti en sian trezorejon.
+
+Tiel same malriĉa kiel iam antaŭe, Malgranda Muk forlasis la
+landon, malbenante sian malsaĝon, kiu trompkredigis al li, ke li
+povas ludi gravan rolon ĉe la kortego.  La lando, el kiu oni lin
+forpelis, estis, feliĉe, negranda; sekve, jam post ok horoj li
+sin trovis ĉe la landlimo, kvankam, alkutimiĝinte al siaj karaj
+pantofloj, li nun trovis tre malfacila la ordinaran irmanieron.
+
+Transpasinte la landlimon, li dekliniĝis de la kutima vojo, por
+serĉi la plej dezertajn solejojn kaj tie vivi ermite, ĉar nun
+li portis koleron kontraŭ la tuta homaro.  En densa arbaro li
+venis al loko, kiu al li ŝajnis tre taŭga por lia celo.
+Invitis lin klara rivereto, borderita de ombroplenaj figarboj;
+ĝi trafluis molan herbejon, sur kiu li ĵetis sin teren, firme
+decidinte, ke li jam nenion plu manĝos sed atendos ĉi tie la
+morton.  Profundiĝinta en malĝoja primorta medito, li fine
+ekdormis; sed kiam li revekiĝis kaj ekturmentis lin lia malplena
+stomako, li tamen pripensis, ke morto permalsata estas ja io
+danĝera; kaj tial li ekrigardis ĉirkaŭen, ĉu li ne povas
+trovi ion manĝeblan.
+
+Bongustegaj maturaj figoj pendis de la arbo, sub kiu li ĵus
+dormis.  Li suprenrampis por ilin deŝiri, satmanĝis kun bona
+apetito, kaj poste grimpis malsupren al la rivereto, por kvietigi
+sian soifon.  Sed kia teruro ekregis lin, kiam la akvo montris al
+li lian kapon ornamitan per du grandegaj oreloj kaj longa dika
+nazego!  En granda konsterniĝo li ekkaptis per la manoj siajn
+orelojn: vere, ili havis pli ol duonan ulnon da longo!
+
+"Mi ja bone meritas orelojn de azeno," li ekkriis, "ĉar, kiel
+azeno, mi piedforbatis mian feliĉon." -- Dum kelka tempo li
+ĉirkaŭvagadis tra la arbaro; sed sentante sin denove malsata,
+li devis ankoraŭ unu fojon alkuri al la figoj, ĉar nenion alian
+li trovis tie por manĝi.  Ĉe ĉi tiu dua figmanĝado venis al
+li en la kapon, ke eble liaj oreloj jam ne havas lokon sub lia
+granda turbano; tial, timante aspekti ankoraŭ pli ridinda, li
+denove palpserĉis siajn orelojn, sed jen ili estis malaperintaj!
+Li tuj kuris al la rivereto, por certiĝi pri tio, kaj vere, ĝi
+estis tiele: liaj oreloj nun havis sian antaŭan formon, kaj la
+longan malbelegan nazon li jam ne havis plu.  Nun fine li
+ekkomprenis, kiel ĉi tio fariĝis: de la unua figarbo li ricevis
+la longan nazon kaj la azenajn orelojn; per la dua li resaniĝis.
+Kun ĝojo li ekkonsciis, ke lia favorema sorto donis al li
+ankoraŭ unu fojon rimedon por esti feliĉa.  Li do deŝiris de
+ĉiu el la du arboj tiom da figoj, kiom li povis kunporti, kaj
+reiris en la landon, kiun li antaŭ tiel mallonga tempo forlasis.
+Tie, en la unua urbeto, en kiun li venis, li faris sin, per aliaj
+vestaĵoj, tute nerekonebla; poste, li iris pluen al la urbo, kie
+loĝis la reĝo, kaj baldaŭ li tien alvenis.
+
+Estis tiam sezono, kiam maturaj fruktoj estis ankoraŭ sufiĉe
+maloftaj.  Tial Malgranda Muk sidiĝis antaŭ la pordego de l'
+palaco, ĉar el pasinta tempo li bone sciis, ke ĉi tie la
+kuirejestro aĉetadas tiajn frandaĵojn por la reĝa tablo.  Li
+ankoraŭ ne longe sidis tie, kiam, trapaŝantan tra la korto, li
+ekvidis la kuirejestron.  Tiu ĉi esploris la komercaĵojn de l'
+vendistoj, kiuj kolektiĝis ĉe la pordego de l' palaco, kaj fine
+liaj okuloj renkontis la korbeton de Muk.  "Ho! jen frandaĵo
+neordinara," li diris, "kiu certe plaĉos al lia reĝa moŝto;
+kiom vi postulas por la tuta korbo?"  Malgranda Muk difinis
+prezon moderan, kaj baldaŭ ili faris interkonsenton.  La
+kuirejestro transdonis la korbon al sklavo kaj daŭrigis sian
+iradon; sed Malgranda Muk forkuris de tie kiel eble plej rapide,
+timante ke, kiam la malfeliĉego vidiĝos ĉe la kapoj de l'
+korteganoj, oni lin serĉos kaj punos, kiel vendinton de la
+figoj.
+
+La reĝo estis ĉe tablo en treege gaja humoro; ree kaj ree li
+laŭdis la kuirejestron pro lia bona kuirado kaj pro la zorgemo,
+kun kiu li ĉiam elektas por li la plej maloftajn frandaĵojn;
+sed la kuirejestro, kiu ja sciis, kiajn bongustaĵojn li ankoraŭ
+havas en rezervo, ridetis afable kaj respondis per orakolaj
+sentencoj, kiel: "Post tag' hodiaŭa, venos tago morgaŭa,"
+aŭ: "Fino bona, ĉio bona," tiel ke la reĝidinoj fariĝis pli
+kaj pli scivolaj, kion li ankoraŭ metos sur la tablon.  Sed kiam
+li alservis la belajn allogantajn figojn, eliĝis el ĉiuj buŝoj
+unuvoĉa "A-a!" de admiro.  "Kiel maturaj! kiel apetitaj!"
+ekkriis la reĝo.  "Kuirejestro, vi estas vera majstro kaj
+meritas nian tute apartan favoron!"  Tiel parolante, la reĝo,
+kiu je tiaj frandaĵoj estis ĉiam tre maldonacema, disdonis
+propramane la figojn.  Ĉiu reĝido kaj ĉiu reĝidino ricevis
+du, al la honoraj fraŭlinoj kaj al la veziroj kaj agaoj[8] li
+donis po unu, kaj la ceterajn li metis antaŭ si mem kaj komencis
+gluti kun granda apetito.
+
+"Dio mia! kiel strange vi aspektas, patro!" ekkriis subite
+Reĝidino Amarza.  Ĉiuj, mirigitaj, rigardis al la reĝo:
+grandegaj oreloj elstaris el lia kapo kaj longa nazego pendis
+malsupren antaŭ lia mentono; ankaŭ sin mem ili reciproke
+rigardis kun mirego kaj teruro: ĉiuj estis pli-malpli riĉe
+provizitaj per la strangaj kapornamaĵoj.
+
+Oni prezentu al si la konsterniĝon de la kortego!  Oni tuj
+sendis voki ĉiujn kuracistojn de la urbo; ili alvenis amasege
+kaj ordonis pilolojn kaj miksturojn, sed la oreloj kaj nazoj
+restis.  Oni operaciis unu el la reĝidoj, sed liaj oreloj tuj
+rekreskis.
+
+En sia kaŝejo, en kiun li retiriĝis, Malgranda Muk baldaŭ
+eksciis pri la tuta okazintaĵo; kaj nun li plene konsciis, ke
+venis la tempo reokupiĝi pri la afero.  Jam antaŭe, per la
+mono, kiun li enspezis per sia figvendado, li aĉetis vestaron,
+kiu sufiĉe bone taŭgus por aspektigi lin kiel klerulon; longa
+barbo el kaproharoj perfektigis la trompvestiĝon.  Kun sako da
+figoj li eniris en la palacon de l' reĝo kaj proponis, kiel
+fremda kuracisto, sian helpon.  Komence oni estis iom nekredema;
+sed kiam Malgranda Muk manĝigis figon al unu el la reĝidoj kaj
+tiel revenigis liajn orelojn kaj lian nazon al ilia antaŭa
+stato, ekdeziregis ĉiuj, ke la fremda kuracisto ilin sammaniere
+resanigu.  Dume la reĝo, nenion dirante, lin prenis je la mano
+kaj kondukis en sian ĉambron.  Tie li malfermis pordon
+kondukantan en la trezorejon, kaj faris al Muk signon, ke li
+sekvu lin.  "Jen estas miaj trezoroj," diris la reĝo;
+"elektu, kion ajn vi volas; mi nenion rifuzos al vi, se vi nur
+liberigos min de ĉi tiu malhonoranta malsano." Tio estis
+kvazaŭ dolĉa muziko en la oreloj de Malgranda Muk.  Enirante en
+la trezorejon, li jam ekvidis sur la planko siajn pantoflojn, kaj
+tutproksime de ili kuŝis lia vergeto.  Nun li ĉirkaŭiris en la
+salono, kvazaŭ li volus admiri la trezorojn de l' reĝo; sed
+apenaŭ li atingis siajn pantoflojn, li rapide ensaltis, kaptis
+lian bastoneton, deŝiris sian falsan barbon kaj vidigis al la
+miranta reĝo la bone konatan vizaĝon de l' forpelita Muk.
+"Perfida reĝo," li parolis, "kiu pagas fidelajn servojn per
+sendankeco, konservu, kiel bone merititan punon, vian nunan
+fi-figuron.  Mi postlasas al vi la orelojn, kiel ĉiutagan
+memoraĵon pri Malgranda Muk."  Eldirinte la lastajn vortojn, li
+sin turnis rapide sur la kalkanumo, ekdeziris sin malproksimen de
+tie, kaj antaŭ ol la reĝo povis krii eĉ unu fojon por helpo,
+Malgranda Muk estis jam forfluginta.  De tiu tempo li loĝas ĉi
+tie en granda riĉeco, sed tute sola, ĉar li malestimas la
+homojn.  Lia spertoriĉa vivo faris lin granda saĝulo, kaj,
+malgraŭ lia stranga eksteraĵo, li meritas vian admiron, pli ol
+vian mokadon. --
+
+Tiel rakontis al mi mia patro.  Mi certigis al li mian penton pri
+mia malĝentila konduto kontraŭ la bona hometo, kaj mia patro
+pardone liberigis min de la postrakonta "kutima," kiun li
+destinis al mi en la komenco.  Mi rakontis al miaj kamaradoj la
+mirigajn aventurojn de Malgranda Muk, kaj baldaŭ ni tiom lin
+amis, ke neniam ni insultis lin plu.  Male, ĝis li mortis, ni
+alte respektis lin, kaj ĉiam ni kliniĝadis antaŭ li tute same
+profunde, kiel antaŭ kadio kaj muftio.[9]
+
+La vojaĝantoj interkonsente decidis ripozi la sekvantan tagon en
+tiu ĉi karavanejo, por refortigi sin mem kaj siajn bestojn por
+la plua vojaĝo.  Ankaŭ en ĉi tiun tagon ĝisdaŭris la
+hieraŭa gajeco, kaj ili sin donis al ĉiuspecaj ludoj kaj
+amuzaĵoj.  Post komuna tagmanĝo ili alvokis la kvinan
+komerciston, Ali Siza, ke nun li pagu sian ŝuldon, kiel jam
+faris la aliaj, kaj rakontu sian historion.  Li respondis, ke lia
+vivo estas tro malriĉa je frapantaj okazintaĵoj, kaj tial li ne
+volas paroli pri ĝi, sed rakontos al ili ion alian, nome: la
+fabelon pri la falsa princo.
+
+
+
+
+La Fabelo pri la Falsa Princo.
+
+
+Estis iam respektinda subtajloro, nomata Labakano, kiu
+lernoservis ĉe lerta majstro en Aleksandrio.  Oni ne povas diri,
+ke Labakano kudradis mallerte; kontraŭe, li povosciis fari
+laboraĵojn aparte delikatajn.  Kaj ni estus maljustaj, dirante,
+ke li estis mallaborema.  Tamen ne ĉio estis en ordo en la kapo
+de la subtajloro.  Okazis ofte, ke li kudradis seninterrompe dum
+tutaj horoj, tiel ke la kudrilo fariĝis brulruĝa en lia mano
+kaj ekfumiĝis lia fadeno; en tiaj okazoj li plenumadis
+laboraĵojn tute neimiteblajn.  Sed alitempe, -- kaj,
+bedaŭrinde, tio okazis plej ofte, -- li sidadis absorbita en
+siaj pensoj, kun fiksaj sencelaj okuloj; kaj en lia vizaĝo kaj
+tuta teniĝo estis io tiel stranga, ke lia majstro kaj liaj
+kunsubuloj, vidante lian distrecan mienon, diris ĉiufoje:
+"Labakano havas denove sian aristokratan vizaĝon."
+
+Vendrede, kiam aliaj homoj pace revenadis de la matena preĝo
+hejmen al sia laboro, Labakano, surhavanta belan, penege
+ŝparakiritan veston, elpaŝis el la moskeo, trairis per
+malrapidaj fieraj paŝoj la placojn kaj stratojn de la urbo, kaj
+kiam iu el liaj kamaradoj lin salutis, dirante: "Pacon al vi,
+Labakano," aŭ: "Kiel vi fartas, amiko?" li eksvingis
+grandanime la manon aŭ, en specialaj okazoj, klinis belmaniere
+la kapon.  Kaj kiam lia majstro diris al li, ŝerce: "Naskita
+princo vi ja estas, Labakano," li ĝojis pro tio kaj respondis:
+"Ĉu ankaŭ vi rimarkis tion?" aŭ: "Mi jam de longe tiel
+pensas!"
+
+Tia estis jam de longa tempo la stranga konduto de la respektinda
+subtajloro Labakano, sed ĉar li estis en ceteraj rilatoj
+bonkonduta kaj lerta laboristo, lia majstro toleradis liajn
+kapricojn.  Okazis ĝuste tiutempe, ke Selim, la frato de l'
+sultano, haltis travojaĝe en Aleksandrio; kaj unu tagon li
+sendis festveston al la majstro, por ke ĝi estu de li korektita,
+kaj la majstro transdonis ĝin al Labakano, ĉar tiu ĉi faradis
+la plej delikatajn laboraĵojn.  Vespere, kiam la majstro kaj la
+aliaj subuloj foriris, por mallaciĝi post la ŝarĝpenado de l'
+tago, Labakano, puŝata de nekontraŭstarebla sopiro, reeniris en
+la laborejon, kie pendis la vesto de la imperiestra frato.  Longe
+li staris tie antaŭ la vesto, enpense admirante jen la belegan
+brodaĵon, jen la briletantajn ŝanĝkolorojn de la silko kaj
+veluro.  Li ne povis sin deteni: kvazaŭ mallibervole li surmetis
+ĝin, kaj jen, ho miro! ĝi vestis lin tiel perfekte, kiel se ĝi
+estus por li farita.  "Ĉu mi ne estas princo tute same bona
+kiel iu alia?" li demandis sin, paŝante en la ĉambro tien kaj
+reen.  "Ĉu la majstro mem ne diris, ke mi estas princo
+naskita?"  Surmetante la veston, la subtajloro ŝajnis samtempe
+alpreni tute reĝan karakteron; li ne povis forigi el sia spirito
+la penson, ke li estas nekonata reĝido, kaj kiel nekonata
+reĝido li nun decidis forvojaĝi en la mondon kaj tian lokon
+forlasi, kie la homoj estas tiel malsaĝaj, ke ili ne povas vidi,
+sub la kovraĵo de lia malalta vivstato, lian ennaskitan indecon.
+Ŝajnis al li, kvazaŭ la belega vesto estas al li sendita de iu
+bonvola feino; li do bone sin gardis malŝati tiel multvaloran
+donacon, enpoŝigis la malmultan monon, kiun li havis kontante,
+kaj, dum favorkovris lin la mallumo de la nokto, li ekformarŝis
+el la pordego de Aleksandrio.
+
+Dum li vojaĝadis, la nova princo elvokis ĉiuloke grandan miron,
+ĉar la belega vesto kaj lia serioza, majesta teniĝo tute ne
+konvenis al piediranto.  Kiam, pri tio, oni faris al li ian
+demandon, li ĉiufoje respondis kun misteroplena mieno, ke la
+afero havas kaŭzon tute specialan.  Sed vidante, ke li faras sin
+ridinda per sia piedirademo, li aĉetis por malalta prezo
+maljunan ĉevalon, kiu trafe al li konvenis, ĉar, havante
+neŝanceleblan trankvilecon kaj mildecon de animo, neniam ĝi
+embarase devigis lin prezentiĝi kiel lerta rajdisto, kio tute ne
+estis lia forta flanko.
+
+Unu tagon, dum li vojiris malrapide antaŭen sur sia Murva, --
+tiel li nomis sian ĉevalon, -- alvenis alia rajdanto, kiu petis
+permeson rajdi en lia societo, ĉar, diris li, per interparolado
+mallongiĝos al ili la vojo.  La rajdanto estis gaja junulo, bela
+kaj ĝentilmaniera.  Li tuj komencis kun Labakano interparoladon
+pri "kien" kaj "de kie,"; kaj montriĝis, ke ankaŭ li, same
+kiel la subtajloro, eliris sencele en la mondon.  Li diris, ke li
+nomiĝas Omar, estas nevo de l' bejo Elfi, la malfeliĉa Paŝao
+de Kajro, kaj nun vojaĝas de loko al loko, por plenumi komision,
+kiun konfidis al li lia onklo sur sia lito de morto.  Kun sama
+nekaŝemeco Labakano ne volis rakonti pri siaj propraj
+cirkonstancoj, sed malklare komprenigis al la noveveninto, ke li
+estas de alta deveno kaj vojaĝas pro sia plezuro.
+
+La ambaŭ junuloj plaĉis multe unu al la alia kaj daŭrigis kune
+la vojon.  La duan tagon de l' komuna vojaĝo Labakano demandis
+sian kunrajdanton pri la komisio, kiun li devas prizorgi, kaj
+eksciis, je sia granda miro, jenon: -- Elfi Bejo, la Paŝao de
+Kajro, edukis Omar'on de lia plej frua infaneco, kaj tiu ĉi
+neniam konis siajn gepatrojn.  Fine, kiam la Bejo estis surprize
+atakita de siaj malamikoj kaj, post tri malfeliĉaj bataloj,
+devis forkuri, mortige vundita, li malkaŝis al sia zorgato, ke
+li ne estas lia nevo, sed la filo de potenca monarĥo, kiu, pro
+timo de la profetaĵoj de siaj astrologoj, forigis la junan
+princidon de sia kortego, ĵurante, ke li ne volas lin revidi pli
+frue ol je lia dudek-dua naskotago.  Elfi Bejo ne diris al li la
+nomon de lia patro, sed donis al li plej precizajn ordonojn, ke,
+la kvaran de la venonta monato Ramadan, je kiu tago li atingos la
+aĝon de dudek du jaroj, li troviĝu ĉe la famekonata kolono
+El-Seruja, je kvar tagvojaĝoj, oriente de Aleksandrio; tie li
+transdonu al la viroj, kiuj staros apud la kolono, ponardon, kiun
+li donis al li, kaj diru al ili: "Jen mi estas kiun vi
+serĉas"; se ili respondos: "Laŭdata estu la Profeto, kiu vin
+gardis," li tiam sekvu ilin; ili kondukos lin al lia patro.
+
+Tre mirigis la subtajloron Labakanon ĉi tiu sciigo.  Per
+enviemaj okuloj li de nun rigardis la princidon.  Kolerigis lin
+la penso, ke al tiu ĉi Omar, kiu jam sen tio havas la famon esti
+nevo de potenca paŝao, la sorto plie donis rangon de princido,
+sed al li mem, kiu ja posedas ĉiujn princajn ecojn, ĝi donacis,
+kvazaŭ por moko, senfaman naskiĝon kaj vivovojon tute
+ordinaran.  Li faris komparojn inter si mem kaj la princido.  Li
+devis konfesi al si, ke tiu ĉi lasta havas trajtojn de vizaĝo
+treege allogajn: belaj vivecaj okuloj, agla nazo, mildaj servemaj
+manieroj, unuvorte, ĉiuj eksteraj perfektaĵoj, kiuj povas iun
+rekomendi, estis liaj.  Sed kvankam li ne povis ne konfesi la
+meritojn de sia kunulo, tamen li trovis nekontraŭdirebla, ke
+homo tia, kia li Labakano, estus, sen ia dubo, eĉ pli bonvena al
+la princa patro, ol la vera princido.
+
+Ĉi tiuj pripensoj persekutadis Labakanon dum la tuta tago, kaj
+la sekvintan nokton li eĉ ekdormis kun ili.  Sed kiam li
+malfermis matene la okulojn, kaj lia unua rigardo renkontis la
+kuŝantan apud li Omar'on, kiu povis dormi tiel trankvile kaj
+sonĝi pri sia certa feliĉo, vekiĝis en li la penso, tion akiri
+al si, aŭ ruze aŭ perforte, kion malfavora sorto rifuzis.  La
+ponardo, tiu ekkona signo de la hejmen revenanta princido,
+kroĉiĝis al la zono de l' dormanto; singarde, senbrue li
+eltiris ĝin, por enpuŝi en la bruston de ĝia posedanto.  Sed
+eĉ la penso de mortigo teruris lian paceman tajloran animon; li
+do kontentiĝis alproprigante la ponardon kaj bridante por si mem
+la pli rapidan ĉevalon de l' princido; kaj antaŭ ol Omar
+vekiĝis kaj sin vidis senigita je ĉiuj siaj esperoj, lia
+perfida kunvojaĝanto jam malproksimiĝis je sufiĉe multe da
+mejloj.
+
+Estis ĝuste la unua tago de la sankta monato Ramadan, kiam
+Labakano prirabis la princidon; li do havis ankoraŭ kvar tagojn,
+por atingi la kolonon El-Seruja, kiu estis de li bone konata.
+Kvankam la loko, kie troviĝis ĉi tiu kolono, estis malproksima
+je ne pli ol du tagvojaĝoj, tamen li tre rapidis por tien
+alveni, ĉar ĉiam li timis, ke la vera princido alvenos unua.
+En la fino de l' dua tago Labakano ekvidis la kolonon El-Seruja.
+Ĝi staris sur malgranda monteto en vasta ebenaĵo kaj estis
+videbla el du-trihora distanco.  Ĉe tiu ĉi vido, la koro de
+Labakano ekbatis pli laŭte.  Kvankam, dum la du ĵus pasintaj
+tagoj, li jam havis sufiĉe da tempo por pripensi la rolon, kiun
+li devos ludi, tamen lia malbona konscienco faris lin iom timema;
+sed fine la penso, ke li ja estas naskita princo, revekis lian
+kuraĝon, kaj kun renovigita memfido li aliris sian celon.
+
+La ĉirkaŭaĵoj de la kolono El-Seruja estis senhomaj kaj
+dezertaj; kaj se la nova princido ne havus, jam por kelkaj tagoj,
+sufiĉe da provizaĵoj, embarasus lin iome la zorgo pri lia
+vivteno.  Li nun haltis kun sia ĉevalo sub kelkaj palmoj kaj tie
+atendis, kion sendos al li lia sorto.  Ĉirkaŭ la morgaŭa
+tagmezo li ekvidis grandan procesion de ĉevaloj kaj kameloj,
+venantan tra la ebenaĵo en direkto al la kolono El-Seruja.  La
+procesio haltis ĉe la malsupro de l' monteto, sur kiu staris la
+kolono; oni starigis belegajn tendojn, kaj la tuto aspektis kiel
+karavano de riĉa paŝao aŭ ŝejko.  Labakano prave konjektis,
+ke ĝuste pro li tiuj multaj homoj alvenis; kaj volonte li
+vidigus al ili jam hodiaŭ ilian estontan estron, sed li
+moderigis sian deziregon prezentiĝi kiel princo, ĉar ĉiuokaze
+la venonta mateno ja plene realigos liajn plej ambiciajn
+esperojn.
+
+La matena suno vekis la feliĉegan tajloron por la plej grava
+momento de lia vivo, kiam li leviĝos el sia malalta sfero kaj
+stariĝos flanke de princa patro.  Estas ja vero, ke, bridante
+sian ĉevalon, por alrajdi al la kolono, li ekpensis momente pri
+la maljusteco de sia entrepreno, kaj image li prezentis al si la
+doloron de l' princa junulo, trompita de liaj belaj esperoj; sed
+la kubo estis ĵetita, li jam ne povis malfari, kio estis farita,
+kaj lia memestimo diris al li en la orelon, ke li havas aspekton
+sufiĉe majestan, por sin prezenti kiel filo al la plej potenca
+el la reĝoj.  Sentimigite de ĉi tiu penso, li sidiĝis sur sian
+ĉevalon, prenis sian tutan kuraĝon en manoj por igi ĝin orde
+galopi, kaj post malpli ol kvarono da horo li jam atingis la
+malsupron de l' monteto.  Li desaltis de sia ĉevalo kaj alligis
+ĝin al unu el la arbustoj, kiuj kreskis tie en sufiĉe granda
+nombro; poste li eltiris la ponardon de l' princido Omar kaj
+eksupreniris la monteton.  Ĉe la piedo de l' kolono staris ses
+viroj.  Tiuj ĉi akompanis maljunulon kun nobla reĝa mieno: lia
+belega orbrodita kaftano, zonita per blanka kaŝmira ŝalo, lia
+blanka turbano, ornamita per fulmetantaj juveloj, montris lin
+homo riĉa kaj altranga.  Labakano, alpaŝinte, sin klinis antaŭ
+li malalte kaj parolis, prezentante al li la ponardon:
+
+"Jen mi estas, kiun vi serĉas."
+
+"Laŭdata estu la Profeto, kiu vin gardis," respondis la
+maljunulo, kun larmoj de ĝojo; "ĉirkaŭprenu vian maljunan
+patron, kara mia filo Omar!"
+
+La bona tajloro estis de ĉi tiuj solenaj vortoj tre kortuŝita
+kaj ĵetis sin, duone ĝojante, duone hontante, en la brakojn de
+l' maljuna princo.  Sed nur dum unu momento estis al li permesate
+ĝui la feliĉegon de lia nova rango.  Elrektiĝinte el la brakoj
+de l' princa maljunulo, li ekvidis rajdanton rapidantan tra la
+ebenaĵo en direkto al la monteto.  La rajdanto kaj lia ĉevalo
+prezentis strangan vidaĵon; ĉu pro obstineco, ĉu pro laceco,
+la ĉevalo, ŝajne, tute ne volis pluen: ĝi ŝoviĝis antaŭen
+per falŝanceliĝa irado, kiu estis nek paŝado nek trotado, kaj
+per manoj kaj piedoj la rajdanto instigadis ĝin al pli rapida
+kurado.  Baldaŭ, tro baldaŭ Labakano rekonis sian ĉevalon
+Murva kaj la veran princidon Omar; sed jam ekloĝis en li la
+demono Mensogo, kaj li decidis, kio ajn okazos, valorigi kun fera
+frunto siajn uzurpitajn pretendojn.
+
+Jam el malproksimo oni vidis la rajdanton signogestadi per la
+mano; kaj nun, malgraŭ la malbona irado de l' ĉevalo Murva, li
+jam alvenis, desaltis teren kaj eksupreniris kurege la monteton.
+"Haltu!" li kriis, "kiu ajn vi estas, haltu! kaj ne lasu vin
+trompi de plej malnobla mensogulo.  Estas _mi_, kiu nomiĝas
+Omar; kaj neniu mortemulo kuraĝu profani mian nomon!"
+
+Granda miro pentriĝis sur la vizaĝoj de la apudstarantoj pro
+ĉi tiu ŝanĝiĝo de aferoj; sed pli ol ĉiuj konsternita
+ŝajnis la maljunulo, kiu nun direktadis demandajn rigardojn jen
+al tiu, jen al alia.  Dume Labakano parolis kun penege akirita
+trankvileco: "Favora mia estro kaj patro, ne lasu vin trompi de
+tiu homo.  Ĝi estas, kiom mi scias, iu freneza tajloro el
+Aleksandrio, nomata Labakano, kiu meritas nian kompaton, pli ol
+nian koleron."
+
+Ĝis furiozeco incitis tiuj vortoj la princidon.  Ŝaŭmante de
+kolerego, li volis trapuŝiĝi ĝis Labakano, sed la
+ĉirkaŭstarantoj sin ĵetis inter ilin kaj tenis lin firme, kaj
+la maljuna princo parolis: "Vere, filo mia, la kompatindulo
+estas freneza; oni ligu lin kaj sidigu sur unu el niaj
+dromedaroj; eble ni povos iel helpi la malfeliĉulon."
+
+Jam kvietiĝis la kolerego de l' princido; plorante, li kriis al
+la princo: "Mia koro al mi diras, ke vi estas mia patro; mi
+ĵurpetas vin, pro memoro de mia patrino, aŭskultu min!"
+
+"Sankta mia Dio!" respondis la alia; "li jam rekomencas
+deliri; kiel la frenezaj ideoj nur venas al li en la kapon?"
+Dirinte tion, li prenis Labakanon je la brako kaj lasis sin
+konduki malsupren de la monteto.  Ili ambaŭ sidiĝis sur belajn
+ĉevalojn, drapiritajn per riĉaj kovriloj, kaj ekforrajdis tra
+la ebenaĵo fronte de l' tuta procesio.  Sed al la malfeliĉa
+princido oni kunkatenis la manojn kaj ligis lin firme sur
+dromedaro, kaj apud li restis ĉiam du rajdistoj, kiuj havis por
+ĉiu lia movo plej atenteman okulon.
+
+La maljuna princo estis Saaŭd, sultano de la Veĥabanoj.[10]
+Longan tempon li vivis seninfana, ĝis fine al li naskiĝis
+princido, pri kiu li jam de tiel longe sopiris.  Sed la
+astrologoj, kiujn li demandis pri la sorto de l' knabo, deklaris,
+ke ĝis lia dudek-dua vivjaro minacados lin la danĝero, esti
+forpelita de iu malamiko.  Por tion eviti, la sultano fordonis la
+infanon al sia malnova fidinda amiko Elfi Bejo, por esti de li
+edukata; kaj de tiu tempo, dum dudek du dolorplenaj jaroj, li
+atendis lian aperon.  Ĉi tion la sultano rakontis al sia
+supozata filo, kaj esprimis grandan kontentiĝon pri lia bela
+staturo kaj lia dignoplena teniĝo.
+
+Kiam ili venis en la landon de l' sultano, ĉie la loĝantoj
+akceptis ilin per ĝojokrioj, ĉar jam tra ĉiuj urboj kaj
+vilaĝoj disvastiĝis kun rapideco de fulmo la famo pri la alveno
+de la sultanido.  Sur la stratoj, sur kiuj ili trapasis, oni jam
+starigis arkojn el floroj kaj branĉoj, brilegaj ĉiukoloraj
+tapiŝoj ornamis la domojn, kaj la popolo laŭte gloris Dion kaj
+lian Profeton, kiuj sendis al ili tiel belan sultanidon.  Ĉio
+ĉi tio plenigis per feliĉo kaj ĝojo la fieran koron de l'
+tajloro; sed des pli malfeliĉa sendube sin sentis la vera Omar,
+kiu, ankoraŭ mankatenita, sekvis en silenta malespero la
+procesion.  Neniu atentis lin ĉe la ĝenerala ĝojego, kiu tamen
+en realeco rilatis ja lin.  La nomon Omar kriadis miloj kaj miloj
+da voĉoj, sed pri li, la laŭrajta portanto de la nomo, neniu
+interesiĝis; nur tiu aŭ alia demandis, kiun oni kunforkondukas
+tiel firme ligitan, kaj terure sonis en la orelo de l' sultanido
+la respondo de liaj gardantoj: "Ĝi estas freneza tajloro."
+
+Fine la procesio alvenis en la ĉefurbon de l' sultano, kie oni
+jam faris, por ilin akcepti, preparojn eĉ pli grandiozajn, ol en
+la aliaj urboj.  La sultanino, maljuneta altrespektinda virino,
+atendis ilin kun sia tuta korteganaro en la plej belega salono de
+l' palaco.  La plankon de ĉi tiu salono kovris grandega tapiŝo;
+la muroj estis ornamitaj per helblua ŝtofo, kiu pendis de
+grandaj arĝentaj hokoj per oraj ŝnuroj kaj kvastoj.
+
+Estis mallume, kiam la procesio alvenis; tial oni jam ekbruligis
+en la salono multe da kuglerondaj koloraj lampoj, kiuj faris el
+la nokto helan tagon.  Ili elradiadis plej klare kaj plej
+multkolore en la profundo de l' salono, kie sur trono sidis la
+sultanino.  La trono staris sur kvar ŝtupoj kaj estis
+ĉirkaŭforĝita per senmiksa oro kaj enmete ornamita per grandaj
+ametistoj.  La kvar plej eminentaj emiroj tenadis super la kapo
+de l' sultanino baldakenon el ruĝa silko, kaj la Ŝejko de
+Medina ventumadis ŝin per ventumilo el pavaj plumoj.
+
+Tiel la sultanino atendis sian edzon kaj sian filon.  Tiun ĉi
+lastan ankaŭ ŝi neniam revidis de lia naskiĝo, sed
+signifoplenaj sonĝoj jam aperigis al ŝi la infanon, pri kiu
+sopiris ŝia koro, kaj tial ŝi estis certa, ke eĉ el inter
+miloj da aliaj ŝi tuj lin povus rekoni.  Nun ekaŭdiĝis la bruo
+de la alproksimiĝanta procesio, trumpetado kaj tamburado
+intermiksiĝis kun la ĝoja aplaŭdado de l' popola amaso, la
+hufofrapado de la ĉevaloj eksonis sur la korto de l' palaco,
+ĉiam pli kaj pli proksime bruadis la paŝoj de la venantoj,
+malfermegiĝis la pordoj de l' salono, kaj tra la vicoj de la
+falantaj sur la vizaĝon servistoj rapidis la sultano, tenante
+sian filon per la mano, antaŭ la tronon de l' patrino.
+
+"Jen," li parolis, "mi alkondukas al vi tiun, pri kiu vi de
+tiel longe sopiras."
+
+Sed la sultanino interrompis lin.  "Tio ne estas mia filo," ŝi
+ekkriis; "tio ne estas la trajtoj de vizaĝo, kiujn la Profeto
+al mi montris en sonĝo!"
+
+En la momento, kiam la sultano volis fari al ŝi riproĉojn pri
+ŝia superstiĉo, malfermiĝis subite la pordo, kaj, persekutata
+de siaj gardantoj, de kiuj li sin deŝiris per streĉo de ĉiuj
+siaj fortoj, Princido Omar enkuregis en la salonon.  Senspira li
+ĵetis sin teren antaŭ la trono: "Ĉi tie mi volas morti;
+prenu, ho patro kruela, mian vivon, ĉar toleri tiun ĉi honton
+mi jam ne povas!"  Ĉiujn konsternegis liaj vortoj, oni amase
+interpuŝiĝis ĉirkaŭ la malfeliĉulo, kaj jam la alrapidantaj
+gardistoj estis pretaj lin kapti kaj religi, kiam la sultanino,
+kiu en senparola mirego rigardis ĉion ĉi tion, salte leviĝis
+de la trono.  "Haltu!" ŝi kriis; "ĉi tiu kaj neniu alia
+estas la ĝusta; ĉi tiu homo estas, kiun miaj okuloj neniam
+vidis kaj tamen rekonas mia koro!"
+
+La gardistoj jam nevole deturniĝis de Omar, sed la sultano,
+bolante de furioza kolero, kriis al ili, ke ili ligu la
+frenezulon.  "Al mi apartenas decidi," li parolis per komanda
+voĉo, "kaj ĉi tie oni ne juĝas laŭ sonĝoj de virinoj, sed
+laŭ certaj, neerarigaj signoj; ĉi tiu (montrante Labakanon)
+estas mia filo, ĉar li alportis al mi la ponardon, la atestan
+signon de mia amiko."
+
+"Li ŝtelis ĝin," kriis Omar; "li malnoble profitis mian
+sensuspektan konfidon, por min pereigi!"  Sed la sultano ne
+aŭskultis la voĉon de sia filo, ĉar en ĉiuj aferoj li kutimis
+sekvi nur sian propran juĝon; la malfeliĉan Omar'on li do lasis
+perforte fortreni el la salono, dum li mem foriris kun Labakano
+en sian privatan ĉambron, plena de kolero kontraŭ sia sultanino
+edzino, kun kiu li tamen jam de dudek kvin jaroj kunvivis en
+paco.
+
+La sultanino, siaflanke, profunde malĝojis pro la ĵusaj
+okazintaĵoj; ŝi havis la firman konvinkecon, ke iu trompisto
+ekposedis la koron de l' sultano, ĉar ĝuste tiun saman
+malfeliĉulon tiom multe da signifoplenaj sonĝoj jam aperigis al
+ŝi kiel ŝian veran filon.  Kiam ŝia afliktiĝo iome
+kvietiĝis, ŝi pripensis rimedojn, por konvinki sian edzon pri
+lia maljusteco.  Verdire ĉi tio ne estis facila, ĉar tiu, kiu
+pretendis esti ŝia filo, jam transdonis al la sultano la
+ekkonilan ponardon, kaj krom tio li tiel detale informiĝis pri
+la pasinta vivo de Omar, ke nun li ludis sian rolon kun plej
+perfekta memfido.  Ŝi sendis voki la virojn, kiuj akompanis la
+sultanon al la kolono El-Seruja, kaj ordonis, ke ili ĉion plej
+precize rakontu al ŝi, kaj poste ŝi konsiliĝis kun siaj plej
+fidindaj sklavinoj.  Ili jen elektis, jen malelektis tiun kaj
+alian rimedon; fine parolis Meleĥsala, maljuna saĝa Ĉerkesino:
+"Se mi bone aŭdis, estimegata estrino, la transdoninto de l'
+ponardo asertis, ke tiu, kiun vi kredas via filo, nomiĝas
+Labakano kaj estas freneza tajloro?" -- "Jes, ĝi estas
+tiele," respondis la sultanino; "sed kion vi celas per tio?"
+-- "Ĉu vi do ne opinias ebla, ke tiu trompisto alfiksis al via
+filo sian propran nomon?  Kaj se tiel estas, ekzistas, por kapti
+lin, bonega rimedo, kiun mi nun tutkaŝe sciigu al vi." -- La
+sultanino klinis sian orelon, kaj la sklavino alflustris
+konsilon, kiu ŝajne tre plaĉis al ŝia sinjorino, ĉar tiu ĉi
+tuj leviĝis, por iri al la sultano.
+
+La sultanino estis saĝa virino, kiu bone konis la malfortajn
+flankojn de l' sultano kaj sciis ilin profiti.  Ŝi do ŝajnigis
+esti preta ekcedi kaj akcepti la falsan sultanidon; nur unu
+kondiĉon ŝi petis por ŝi.  La sultano, kiu nun pentis sian
+ekflamon de kolero kontraŭ sia edzino, konsentis pri la
+kondiĉo, kaj ŝi parolis: "Mi tre dezirus submeti ilin ambaŭ
+al provo de lerteco; alia eble igus ilin vetrajdi aŭ
+interbatiĝi aŭ ĵeti sagegojn, sed tio estas aferoj, kiujn ĉiu
+povas ja fari; ne, mi volus doni al ili taskon, kiu postulas
+sagacecon: mi do proponas, ke ĉiu el ili faru kaftanon kaj
+pantalonon, kaj tiam ni vidos, kiu faras la plej belajn."
+
+La sultano ekridis kaj diris: "Aj! aj! jen saĝe vi elpensis!
+Mia filo devos konkursi kun via freneza tajloro, kiu el ili
+kunkudros la plej bonan kaftanon?  Ne! jen kio estas vere
+sensenca!"
+
+Sed la sultanino atentigis lin al tio, ke li jam antaŭpromesis
+al ŝi la plenumon de la kondiĉo, kaj la sultano, homo
+vortotenema, cedis en la fino, ĵurante tamen, ke kiel ajn bele
+la freneza tajloro faros sian kaftanon, li por nenio povos lin
+akcepti kiel filon.  Li mem iris al sia supozata filo kaj petis,
+ke li komplezu al la kaprico de sia patrino, kiu nun nepre volas
+vidi kaftanon de lia mano.  Pleniĝis per ĝojo la koro de l'
+bona Labakano: se nur de tio ĝi dependas, li diris al si en la
+pensoj, sinjorino sultanino baldaŭ kontentiĝos kun mi.
+
+Oni jam pretigis du ĉambrojn, unu por la princido, la alian por
+la tajloro; tie ili devis elprovi sian arton; kaj al ĉiu el ili
+oni donis nur pecon da silka ŝtofo sufiĉe grandan, tondilon,
+kudrilon kaj iom da fadeno.
+
+La sultano estis tre scivola, kian kaftanaĉon faros lia filo;
+kaj ankaŭ al la sultanino batis maltrankvile la koro, ĉu ŝia
+ruzo bone sukcesos aŭ ne.  Du tagojn oni difinis al la
+konkurantoj por ilia laboro; la trian tagon la sultano sendis
+voki sian edzinon, kaj kiam ŝi aperis, li sendis venigi el la du
+ĉambroj la ambaŭ kaftanojn kaj la kaftanfarintojn.  Triumfe
+Labakano enpaŝis kaj sternis sian kaftanon antaŭ la mirantaj
+rigardoj de l' sultano.  "Jen vidu, patro," li parolis, "jen
+vidu, respekteginda patrino, ĉu tio ĉi ne estas majstraĵo?
+Kontraŭ la plej lerta kortega tajloro mi kuraĝus veti, ke fari
+tiel belan kaftanon li ne povus."
+
+La sultanino ridetis kaj turnis sin al Omar: "Kaj vi, filo mia,
+kion vi plenumis?"  Indigne li ĵetis sur la plankon la silkan
+ŝtofon kaj la tondilon.  "Dresi ĉevalojn oni instruis al mi
+kaj svingi la sabron, kaj ĉe ĉiu turnira vetbatalo mia lanco
+trafas sian celon; sed la artoj de la kudrilo estas al mi
+fremdaj; ja eĉ malhonoraj ili estus por zorgato de Elfi Bejo, la
+estro de Kajro."
+
+"Ho vera filo de mia reĝa sinjoro!" ekkriis la sultanino.
+"Kial ne estas al mi permesite vin ĉirkaŭpreni, vin nomi mia
+filo!  Pardonu, mia edzo kaj estro," ŝi daŭrigis, sin turninte
+al la sultano, "ke mi uzis kontraŭ vi ĉi tiun ruzon.  Ĉu vi
+ankoraŭ ne komprenas, kiu estas princo kaj kiu tajloro?  Vere,
+belega estas la kaftano, kiun faris sinjoro via filo, kaj mi tre
+dezirus lin demandi, ĉe kiu majstro li lernis."
+
+La sultano dronis en profunda medito, malkonfideme rigardante jen
+sian edzinon, jen Labakanon, kiu vane penadis kaŝi sian
+ruĝiĝon kaj venki sian ĉagrenon, ke li tiel stulte perfidis
+sin.  "Ankaŭ ĉi tiu pruvo ne sufiĉas," diris la sultano.
+"Sed, laŭdata estu Allaho, mi konas rimedon por certe sciiĝi,
+ĉu mi estas trompita."
+
+Li ordonis alkonduki sian plej rapidan ĉevalon, salte
+surĉevaliĝis kaj ekforrajdis en arbaron, kiu komenciĝis ne
+malproksime de la urbo.  Tie laŭ malnova legendo, loĝis bonvola
+feino, nomata Adolzajdo, kiu jam ofte per siaj konsiloj helpis la
+reĝojn de lia gento en horoj de urĝega bezono; tien rapidis la
+sultano.  En la mezo de la arbaro estis maldensejo, ĉirkaŭita
+de altaj cedroj.  Tie, laŭ la legendo, loĝis la feino, kaj
+malofte oni kuraĝis tien penetri, ĉar jam de tempo antikva la
+loko inspiris nedifineblan timon, kiu herede transdoniĝis de
+patro al filo.  Apenaŭ li alvenis, la sultano desaltis de sia
+ĉevalo, ĝin alligis al unu el la arboj, stariĝis en la mezo de
+la loko, kaj ekparolis per laŭta voĉo: "Se estas vero, ke vi
+donis al miaj prapatroj bonan konsilon en horo de granda bezono,
+aŭskultu favore la peton de ilia nepo kaj konsilu al mi en
+afero, kie homa prudento nenion vidas."
+
+Apenaŭ li eldiris la lastajn vortojn, malfermiĝis unu el la
+cedroj, kaj elpaŝis vualita virino vestita per longa blanka
+robo.  "Mi scias, pro kio vi venis al mi, Sultano Saaŭd; via
+deziro estas honesta, kaj tial mi volonte vin helpos.  Prenu ĉi
+tiujn du kestetojn.  Ordonu al tiuj ambaŭ homoj, kiuj pretendas
+esti viaj filoj, ke ili elektu.  Mi scias, ke ne maltrafe elektos
+tiu, kiu en vero estas via filo."  Tiel parolis la vualita kaj
+donis al li du malgrandajn eburajn kestetojn, riĉe ornamitajn
+per oro kaj perloj; sur la kovriloj, kiujn la sultano vane
+penadis eklevi, estis surskriboj el enmetitaj diamantoj.
+
+Rajdante hejmen, la sultano pripensis kaj pripensis, kio nur
+povas troviĝi en la kestetoj, kiujn, eĉ per streĉo de ĉiuj
+siaj fortoj, malfermi li ne povis.  Ankaŭ la surskriboj donis al
+li nenian lumon en la afero, ĉar sur unu li legis: _Honoro kaj
+Gloro_, sur la alia: _Feliĉo kaj Riĉeco_.  La sultano pensis en
+si mem, ke ankaŭ al li estus malfacile elekti inter la du
+objektoj, kiuj estis egale belaj, egale allogaj.
+
+Reveninte en sian palacon, li sendis voki la sultaninon kaj
+raportis al ŝi, kion diris la feino; kaj nun plenigis ŝian
+koron mistera espero, ke tiu, al kiu ŝi sentis sin tiel forte
+altirata, elektos la kesteton, kiu pruvos lian reĝan devenon.
+
+Antaŭ la trono de l' sultano oni starigis du tablojn; per sia
+propra mano la sultano metis sur ilin la du kestetojn; poste li
+supreniris la tronon kaj faris signon al unu el siaj sklavoj, ke
+li malfermu la pordon de l' salono.  Brilanta procesio de paŝaoj
+kaj emiroj de la regno, kiujn alvokis al si la sultano, envenis
+arege tra la malfermita pordo.  Ili sidiĝis sur belegaj kusenoj
+laŭlonge de la muroj.  Kiam ili ĉiuj sidiĝis, la sultano
+denove faris signon, kaj oni alkondukis Labakanon.  Per fieraj
+paŝoj li trairis la salonon, ĵetis sin teren antaŭ la trono
+kaj diris: "Kion ordonas mia sinjoro kaj patro?"
+
+La sultano rektiĝis sur sia trono kaj diris: "Mia filo! pri la
+praveco de viaj pretendoj je tiu ĉi nomo oni laŭtigis dubojn;
+unu el tiuj kestetoj certigos per sia enhavo la purecon de via
+naskiĝo; elektu! mi ne dubas, ke vi elektos la ĝustan!"
+
+Labakano leviĝis kaj alpaŝis antaŭ la kestetojn.  Longe li
+pripensis, kiun li elektu, fine li parolis: "Altrespektata
+patro! kio pli alta ol la feliĉo esti via filo?  Kio pli nobla
+ol la riĉeco de via favoro?  Mi elektas la kesteton, kiu montras
+la surskribon: Feliĉo kaj Riĉeco."
+
+"Ni baldaŭ scios, ĉu vi bone elektis; intertempe sidiĝu sur
+tiu kuseno apud la Paŝao de Medina," diris la sultano kaj faris
+signon al sia sklavo.
+
+Oni alkondukis Omar'on.  Lia rigardo estis malluma, lia mieno
+malĝoja, kaj lia tuta aspekto vekis ĝeneralan kompaton ĉe la
+apudestantoj.  Li ĵetis sin teren antaŭ la trono kaj demandis
+pri la volo de l' sultano.  La sultano klarigis al li, ke li
+devas elekti unu el la kestetoj; li leviĝis kaj alpaŝis antaŭ
+la tablon.  Atente li legis ambaŭ surskribojn, poste li parolis:
+"La lastaj tagoj instruis al mi, kiel necerta estas la feliĉo,
+kiel pasemaj ĉiuj riĉaĵoj.  Sed krom tio ili instruis al mi,
+ke en la brusto de homo kuraĝa loĝas nedetruebla trezoro, la
+honoro, kaj ke la brile lumanta stelo de l' gloro neniam forpasas
+samtempe kun la feliĉo.  Do, eĉ se por ĉiam mi perdas nun mian
+kronon, jen falis la kubo!  Honoro kaj Gloro, vin mi elektas!"
+
+Li metis sian manon sur la elektitan kesteton; sed la sultano
+ordonis, ke li haltu, kaj faris signon al Labakano, ke ankaŭ li
+alpaŝu antaŭ sian tablon kaj metu la manon sur sian kesteton.
+Dume la sultano ordonis, ke oni alportu al li pelvon kun akvo el
+la sankta fontano Zemzem en Mekka, antaŭlavis siajn manojn por
+preĝi, turnis sian vizaĝon orienten, ĵetis sin teren kaj
+preĝis.  "Dio de miaj prapatroj, kiu de jarcentoj konservis
+nian genton pura kaj senmiksa, malhelpu, ke la nomo de la
+Abasidoj estu profanita de iu malnoblulo, protektu kaj helpu mian
+veran filon en tiu ĉi horo de l' provo."
+
+Li leviĝis kaj resupreniris sian tronon.  Ĝenerala scivolego
+tenis kvazaŭ enkatenitaj ĉiujn apudestantojn; korpremate
+atentaj, apenaŭ ili kuraĝis spiri; eĉ museton oni povus aŭdi
+kurantan tra la salono, tiel senbrue sin tenis la tuta
+korteganaro: la postestarantoj etendis la kolon super la kapojn
+de la antaŭstarantaj vicoj, por rigardi al la kestetoj.  Nun
+ekparolis la sultano: "Malfermu la kestetojn," kaj tiuj ĉi
+lastaj, kiujn ĝis nun nenia potenco povis malfermi, eksalte
+malfermiĝis per si mem.
+
+En la de Omar elektita kesteto kuŝis, sur velura kuseno,
+malgranda ora kroneto kaj sceptro; en la kesteto de Labakano --
+granda kudrilo kaj iom da fadeno.  La sultano ordonis al ambaŭ,
+ke ili alportu al li siajn kestetojn.  Li prenis en sian manon la
+kroneton de sur la kuseno; kaj, jen mirinda vidaĵo! en tiu sama
+momento ĝi ekpligrandiĝis, kaj ĉiam ĝi fariĝis pli kaj pli
+granda, ĝis ĝi atingis la grandecon de vera krono.  Li metis la
+kronon sur la kapon de sia filo Omar, kiu staris antaŭ li genue,
+kisis lin sur la frunto kaj ordonis al li sidiĝi ĉe lia dekstra
+mano.  Sed al Labakano li turnis sin kaj parolis: "Estas malnova
+proverbo: _Restu tajloro ĉe via laboro!_  Vere, vi ne meritas
+mian favoron, sed petis pro vi iu, al kiu mi hodiaŭ nenion povas
+rifuzi; tial mi pardone lasas al vi vian mizeran vivon, sed se vi
+ŝatas mian konsilon, vi iru, kiel eble plej rapide, for el mia
+lando."
+
+Hontigita, kvazaŭ dispremegita kiel li estis, la kompatinda
+subtajloro nenion povis respondi; li ĵetis sin teren antaŭ la
+princo, kaj larmoj ĵetiĝis el liaj okuloj.  "Ĉu vi povas
+pardoni al mi, princo?" li diris.
+
+"Al amikoj fideleco, al malamikoj grandanimeco, jen pri kio
+fieras ĉiu Abasido," respondis la princo, igante lin leviĝi;
+"foriru en paco." -- "Ho vera filo mia!" ekkriis, kortuŝita,
+la maljuna sultano kaj ĵetis sin sur la bruston de la filo; la
+emiroj kaj paŝaoj kaj ĉiuj eminentuloj de l' regno leviĝis de
+siaj sidejoj kaj kriis: "Vivu la nova reĝido!" kaj, dum la
+ĝenerala ĝojego, Labakano, tenante sub la brako sian kesteton,
+elŝteliĝis el la salono.
+
+Li malsupreniris en la stalon de l' sultano, bridis sian ĉevalon
+Murva kaj elrajdis tra la pordego en direkto al Aleksandrio.
+Kvazaŭ sonĝo aperis al li lia tuta princa vivo, kaj sole la
+belega kesteto, riĉe ornamita per perloj kaj diamantoj,
+rememorigis al li, ke sonĝo ĝi ja tute ne estis.  Reveninte
+fine Aleksandrion, li alrajdis al la domo de sia estinta majstro,
+desaltis teren, alligis sian ĉevalon al la pordo kaj enpaŝis en
+la laborejon.  La majstro, kiu en la komenco lin ne rekonis,
+faris multe da ceremonioj kaj demandis, per kio li povas lin
+servi.  Sed rigardinte de pli proksime sian vizitanton kaj
+rekoninte sian iaman lernanton, li alvokis siajn subulojn, kaj
+ĉiuj sin ĵetis kiel frenezaj kontraŭ la kompatinda Labakano,
+kiu tute ne atendis tian ĝentilan akcepton: ili prilaboris lin
+per gladiloj kaj ulnoj, pikis per kudriloj kaj pinĉis per akraj
+tondiloj, ĝis li falis ellacigita sur amason da malnovaj
+vestaĵoj.
+
+Dum li tie kuŝis, faris al li la majstro furiozajn riproĉojn
+pro la ŝtelita vesto; vane Labakano certigis lin, ke ĝuste pro
+tio li revenis, ĉar li volas ĉion kompensi; vane li proponis
+trioblan kompensaĵon; la majstro kaj liaj subuloj sin ĵetis sur
+lin denove, lin orde trabastonis kaj forpelis el la domo.
+Vundbatita kaj ĉifonita, li sidiĝis sur sian ĉevalon Murva kaj
+rajdis en karavanejon.  Tie li kuŝigis sian lacan disbatitan
+kapon kaj ekmeditis pri la suferoj de l' vivo surtera, pri la
+tiel ofte nekonfesata merito kaj pri la senvaloreco kaj pasemeco
+de ĉiuj mondaj trezoroj.  Li ekdormis kun la decido, rezigni pri
+ĉia grandeco kaj fariĝi respektinda burĝo de la urbo.  Kaj la
+morgaŭan tagon li ne pentis pri sia decido, ĉar la peza mano de
+l' majstro kaj la egale pezaj manoj de liaj subuloj jam
+definitive forbastonis el lia doloranta korpo lian tutan
+moŝtecon.
+
+Por alta prezo li vendis al juvelisto sian kesteton, aĉetis al
+si domon kaj starigis tajloran laborejon.  Fininte ĉiujn
+antaŭaranĝojn kaj alkroĉinte antaŭ sia fenestro elpendaĵon
+kun la surskribo: "Labakano, tajloro," li sidiĝis en sia
+laborejo, kaj, per la kudrilo kaj fadeno, kiujn li trovis en la
+kesteto, li komencis fliki la veston, kiun la majstro tiel kruele
+disŝiris.  Sed foje oni vokis lin por kelkaj momentoj for de lia
+laboro, kaj kiam li volis denove sin preni al ĝi, kia stranga
+vidaĵo sin prezentis al lia rigardo!  Kvankam gvidate de neniu,
+la kudrilo daŭrigis diligente kudradi; ĝi faris delikatajn,
+graciajn stebojn, kiajn Labakano mem ne faris eĉ en siaj plej
+artoriĉaj momentoj!
+
+Vere, eĉ la plej malgranda donaco de bonvola feino estas utila
+kaj grandvalora!  Kaj ankoraŭ alian valoron havis ĉi tiu
+donaco: kiel ajn diligente laboris la kudrilo, la fadeno neniam
+finiĝis.
+
+Labakano akiris grandan klientaron kaj estis baldaŭ la plej fama
+tajloro, longe kaj larĝe.  Li altranĉadis la vestojn kaj
+faradis la unuan stebon per la kudrilo, kaj tuj ĉi tiu laboris
+plue kaj senĉese, ĝis la vesto estis preta.  Majstro Labakano
+havis baldaŭ la tutan urbon kiel klientaron, ĉar li laboradis
+bele kaj treege malkare; nur pri unu sola afero la Aleksandrianoj
+skuadis malaprobe la kapon, nome: ke li laboradis tute sen
+lernantoj kaj ĉiam post ŝlositaj pordoj.
+
+Tiel la kesteta sentenco, promesinta _feliĉon_ kaj _riĉecon_,
+fine plenumiĝis; feliĉo kaj riĉeco, almenaŭ en meza mezuro,
+akompanadis la paŝojn de la bona tajloro; kaj ĉiufoje kiam li
+aŭdis pri la gloro de la juna sultano Omar, kiu nun vivis en
+ĉies buŝo, -- kiam li aŭdis, ke tiu kuraĝulo estas la fiero
+kaj la amo de sia popolo kaj la teruro de siaj malamikoj, tiam la
+iama princo pensis en si mem: "Tamen pli bone ja estas, ke mi
+restis tajloro, ĉar honoro kaj gloro estas ja danĝeraj
+aferoj."  Tiel vivis Labakano, kun si mem kontenta, de siaj
+samurbanoj respektata; kaj se la kudrilo ne perdis sian magian
+povon, certe ĝi ankoraŭ ĉiam kudradas per la eterna fadeno de
+la bona feino Adolzajdo.
+
+Ĉe la subiro de la suno la karavano reekvojiris pluen, kaj
+baldaŭ ĝi atingis Birket el Had, "Fontanon de l'
+Pilgrimantoj," de kie ĝis Kajro estas nur trihora irado.  Oni
+sciis, ke ĉirkaŭ tiu tempo la karavano alvenos, kaj baldaŭ la
+komercistoj havis la ĝojon vidi siajn amikojn venantajn renkonte
+al ili el Kajro.  Ili eniris en la urbon tra la pordego Bab el
+Falk, ĉar ĝi estis rigardata kiel feliĉa antaŭsigno, eniri
+tra tiu pordego, tra kiu en pasinta tempo trapasis la Profeto.
+
+Sur la foirejo la kvar turkaj komercistoj adiaŭis la fremdulon
+kaj la grekan komerciston Zaleŭkos kaj iris hejmen kun siaj
+amikoj.  Zaleŭkos kondukis la fremdulon al bona karavanejo kaj
+invitis tie tagmanĝi.  La fremdulo akceptis la inviton, sed li
+antaŭe foriris ŝanĝi sian vestaron, promesinte baldaŭ reveni.
+
+La greko jam faris ĉiun antaŭaranĝon, por bone regali la
+fremdulon, por kiu li eksentis dum la vojaĝo apartan
+korinklinon; kaj kiam la manĝaĵoj kaj trinkaĵoj staris bonorde
+sur la tablo, li sidiĝis, por atendi sian gaston.
+
+Nun fine li aŭdis lin, alproksimiĝantan per malrapidaj pezaj
+paŝoj laŭlonge de la koridoro, kiu kondukis al lia ĉambro.  Li
+leviĝis, por iri renkonte al li kaj fari al li tutkoran
+akcepton; sed, malferminte la pordon, li ekpaŝis malantaŭen,
+terurita, ĉar jen renkontis lin ĉe la sojlo tiu timiga
+ruĝmantelulo!  Ankoraŭ unu rigardon li ĵetis sur lin: iluzio
+ĝi ne estis; la sama alta majesta figuro, la masko, tra kiu la
+nigraj okuloj rigardis lin fulme, la ruĝa mantelo kun la oraj
+brodaĵoj -- ĉio tio, el la plej teruraj horoj de lia vivo,
+estis al li ja nur tro bone konata.  Interbatalantaj sentoj
+skuadis ekscite la bruston de Zaleŭkos.  Estas vero, ke li jam
+repaciĝis kun tiu bildo de sia memoro, kaj tamen la vido de tiu
+nekonato, kiun li jam de longe pardonis, dismalfermis denove
+ĉiujn vundojn de lia koro: tiuj doloroplenaj horoj de
+antaŭmorta timo, tiu ĉagrenego, kiu venenis por ĉiam lian
+junan vivon, denove preterpasis antaŭ lia animo kvazaŭ per
+unumomenta ekflugo.
+
+Ĉiam senmove staris la aperaĵo sur la sojlo.  "Kion vi volas,
+terura?" ekkriis la greko.  "For de miaj okuloj, ke mi ne
+malbenu vin!"
+
+"Zaleŭkos!" parolis el sub la masko konata voĉo; "ĉu tiel
+vi akceptas vian gaston?"  La parolanto demetis la maskon kaj
+disŝovis de sia brusto la mantelon: ĝi estis Selim Baruĥ, la
+fremdulo.
+
+Sed Zaleŭkos ŝajnis ankoraŭ ne trankviligita: terure estis al
+li en ĉeesto de tiu fremdulo, ĉar nur tro klare li rekonis en
+li la nekonaton de _Ponte vecchio_.  Tamen tiu ĉi sento cedis
+fine al lia kutima gastamo; kaj, nenion dirante, li faris signon
+al la fremdulo, ke li sidiĝu kun li al la tablo.
+
+"Mi divenas viajn pensojn," prenis Selim Baruĥ la parolon,
+kiam ili sidiĝis, "ĉar vi rigardas min per elokvente
+demandantaj okuloj.  Mi povus silenti kaj neniam plu min montri
+al viaj rigardoj, sed mi ŝuldas al vi klarigon pri mia konduto,
+kaj tial mi kuraĝis, eĉ riskante vian malbenon, aperi antaŭ vi
+en mia iama vestmaniero.  Vi iam diris al mi: 'Laŭ la kredo de
+miaj prapatroj mi devas lin ami; cetere, li sendube estas eĉ pli
+malfeliĉa ol mi.'  Tion ĉi lastan vi kredu nur, amiko
+Zaleŭkos; kaj nun aŭdu mian senkulpiĝon.
+
+"Mi devas reveni ĝis la komenco, por min bone komprenigi.  Mi
+naskiĝis en Aleksandrio, de kristanaj gepatroj.  Mia patro, la
+pli juna filo de malnova glora franca familio, estis konsulo de
+sia lando en Aleksandrio.  De mia deka jaro oni edukis min en
+Francujo ĉe frato de mia patrino; kaj pasis jam kelkaj jaroj de
+post la komenco de la revolucio, kiam mi forlasis mian patrujon,
+por serĉi trans la maro rifuĝejon ĉe miaj gepatroj; akompanis
+min mia onklo, kiun minacis nun en la lando de liaj prapatroj
+plej grandaj danĝeroj.  Plenaj de espero, ke ni reakiros en la
+gepatra hejmo la trankvilon kaj pacon, je kiu senigis nin la
+furioza franca popolo, ni albordiĝis en Aleksandrio.  Sed ho ve!
+ne ĉion mi trovis en la domo de mia patro, kiel ĝi devas esti.
+Estas vero, ke la eksteraj ventegoj de tiu malkvieta tempo
+ankoraŭ ne atingis ĝis tie; sed des pli neatendite trafis la
+malfeliĉo mian familion en ĝia plej profunda interno.  Malmulte
+da tempo antaŭe, mia frato, esperoplena junulo, ĉefsekretario
+de mia patro, edziĝis kun juna knabino, filino de firenza
+nobelo, kiu loĝis en nia najbaraĵo; du tagojn antaŭ nia
+alveno, ŝi subite malaperis, kaj eĉ la plej malgrandan
+postesignon de la malfeliĉa knabino nek nia familio nek ŝia
+patro povis trovi.  Oni fine konvinkiĝis, ke ŝi nesingardeme
+promenis tro malproksimen de la urbo kaj falis en la manojn de
+rabistoj.  Por mia kompatinda frato ĉi tiu penso estus eble
+malpli aflikta, ol la hontinda vero, kiun ni nur tro baldaŭ
+eksciis: la perfidulino enŝipiĝis kaj forveturis eksterlandon
+kun juna Napolano, kiun ŝi ekkonis en la domo de sia patro.
+Kvazaŭ freneza de kolero, mia frato faris ĉion eblan por venigi
+al juĝo la kulpulinon; sed vane: liaj klopodoj, kiuj faris
+sensacion en Napolo kaj Firenzo, servis nur por plenumi lian
+propran malfeliĉon kaj ĉiujn nin pereigi.  La firenza nobelo
+foriris returne en sian patrujon; al ni li kredigis, ke li volas
+havigi justecon al mia frato, sed en realeco li celis nian
+ruinon.  En Firenzo li malprosperigis ĉiun esploron, kiun
+entreprenis mia frato; kaj la influon, kiun li akiris al si per
+ĉiuj eblaj rimedoj, li lerte profitis por altiri sur mian patron
+kaj mian fraton la suspekton de la franca registaro: per plej
+hontindaj tromprimedoj oni kaptis ilin, fortrenis Francujon kaj
+igis tie mortigi per la ekzekutista hakilo.  Mia malfeliĉa
+patrino fariĝis freneza, kaj pasis dek longaj monatoj, antaŭ ol
+la morto liberigis ŝin de ŝia terura stato, kiu tamen en la
+lastaj tagoj ŝanĝiĝis en plenan, klaran konscion.  Tiel mi nun
+troviĝis tute sola en la mondo, sed nur _unu_ penso okupis mian
+spiriton, nur _unu_ penso igis min forgesi pri mia funebro; kaj
+tiu penso, kiun, en sia lasta horo, mia patrino mem ekbruligis en
+mi, baldaŭ fariĝis kvazaŭ ardega flamo en mia animo.
+
+"Kiel mi jam diris, mallonge antaŭ ŝia fino revenis al ŝi la
+konscio; ŝi lasis min voki kaj parolis trankvilanime pri nia
+malfeliĉo kaj pri sia propra morto.  Poste ŝi petis ĉiujn
+aliajn forlasi la ĉambron; kun solena mieno ŝi sidiĝis
+rektiĝinte sur sia mizera kuŝejo kaj diris, ke mi povas akiri
+ŝian benon, se mi ĵuros tion plenumi, kion ŝi nun ordonos al
+mi.  Kortuŝita de la vortoj de l' mortanta patrino, mi ĵure
+promesis plenumi ŝian volon.  Ĉe tio ŝi komencis denove
+surŝuti per insultoj la Firenzanon kaj lian filinon kaj ordonis
+al mi, kun plej teruraj minacoj de ŝia malbeno, venĝi kontraŭ
+li mian malfeliĉan familion.  Ŝi mortis en miaj brakoj.  Jam de
+longe dormetis en mia animo tiu penso pri venĝo; nun ĝi
+plenforte vekiĝis.  Mi kolektis la reston de mia patra havo kaj
+ĵuris al mi mem, ke mi uzos ĉiun eblan rimedon, por plenumi
+mian venĝon, eĉ se mi per tio pereos.
+
+"Baldaŭ mi alvenis Firenzon, kie mi tenis min kiel eble plej
+kaŝite.  Multe malhelpis mian planon la situacio, en kiu sin
+trovis miaj malamikoj.  La maljuna Firenzano fariĝis intertempe
+gubernatoro, kaj nun ĉe la plej malgranda suspekto li havis en
+mano ĉiujn rimedojn, por min pereigi.  Akcidento venis al mia
+helpo.  Unu vesperon mi ekvidis, irantan tra la stratoj, homon en
+konata livreo; lia ŝanceliĝa irado, lia malgaja mieno kaj lia
+kolera murmurado de _santo sacramento_ kaj _maledetto diavolo_
+rekonigis al mi la maljunan Pietron, serviston de la Firenzano,
+kiun mi jam konis en Aleksandrio.  Mi ne dubis, ke li koleras
+kontraŭ sia sinjoro, kaj mi decidis profiti lian malbonan
+humoron.  Li ŝajnis tre mirigita, vidante min tie, forte
+plendis, ke de l' tempo, kiam lia sinjoro fariĝis gubernatoro,
+li per nenio jam povas lin kontentigi; kaj baldaŭ mia oro,
+subtenata de lia kolero, translogis lin definitive al mia flanko.
+La ĉefa malhelpo estis tiel forigita; mi havis dungitan
+serviston, kiu en ĉiu horo malfermos por mi la pordon de mia
+malamiko; kaj de nun maturiĝis ĉiam pli rapide mia plano de
+venĝo.  Al mi ŝajnis, ke la mizera vivo de la maljuna Firenzano
+tute ne havas ian egalpezon kun la pereo de mia familio; ne, sian
+plej amatan li devas vidi mortigita: kaj tio estis Bianka, lia
+filino.  Ĉu ĝi ne estis ŝi, kiu tiel hontinde krimis kontraŭ
+mia frato? -- ŝi ja, kiu estis la ĉefa kaŭzo de nia
+malfeliĉo?  Eĉ ĝojigis mian venĝosoifantan koron la novaĵo,
+ke ĝuste tiutempe Bianka intencis la duan fojon edziniĝi; mi
+tuj prenis decidon: nun morti ŝi nepre _devas_.  Tamen mi timis
+plenumi propramane la krimon, kaj ankaŭ Pietron mi ne juĝis
+kapabla ĝin fari; tial ni ĉirkaŭesploris, por trovi iun, kiu
+povus prizorgi la aferon.  El la Firenzanoj mi kuraĝis dungi
+neniun, ĉar neniu entreprenus ion tian kontraŭ la gubernatoro.
+Fine naskiĝis en la kapo de Pietro la plano, kiun mi poste
+plenumis; samtempe, ĉar vi estas fremdlandano kaj kuracisto, li
+proponis vin kiel plej taŭgan ekzekutiston.  Pri la plua irado
+de la afero vi ja scias.  Nur via tro granda singardemo kaj
+honesteco preskaŭ malprosperigis mian entreprenon: de tio venis
+la epizodo de la mantelo.
+
+"Pietro malfermis por ni la pordeton en la palaco de l'
+gubernatoro, kaj ne malpli kaŝe li volis nin poste reelkonduki
+sur la straton; sed tra fendo en la pordo ni povis bone vidi
+ĉiun detalon de la mortigo, kaj, terurite de la infera
+spektaklo, ni forkuregis el la domo.  Antaŭenpelate de timo kaj
+pento, mi kuris pli ol du cent paŝojn, ĝis mi falis senforta
+sur la ŝtupojn de preĝejo.  Kiam mi fine reakiris la
+memregadon, mia unua penso estis pri vi kaj via terura sorto, se
+oni vin trovos en la palaco.  Mi alŝteliĝis tien, sed nek de vi
+nek de Pietro mi povas trovi eĉ la plej malgrandan, postsignon;
+sed la pordeto ankoraŭ staris malfermita, kaj tial mi almenaŭ
+povis esperi, ke vi jam profitis la okazon por forkuri el la
+domo.
+
+"Kiam fariĝis tago, timo antaŭ eltroviĝo kaj premanta sento
+de pento igis por mi neeble, ke mi restu plue en Firenzo.  Mi tuj
+foriris Romon.  Sed prezentu al vi mian konsterniĝon, kiam oni
+tie post kelkaj tagoj rakontadis ĉie la aferon, kun la aldono,
+ke la mortigisto, greka kuracisto, estas kaptita.  Maltrankvila,
+timoplena, mi reiris Firenzon: jam antaŭe mia venĝo ekŝajnis
+al mi iom supermezura, sed nun mi ĝin eĉ malbenis, ĉar multe
+tro kare mi pagus por ĝi, se la prezo estus via vivo.  Mi
+alvenis Firenzon en la sama tago, kiu rabis al vi vian manon.
+Kion mi sentis, vidante vin suriri la eŝafodon kaj tiel heroe
+suferi, pri tio mi ne volas paroli; sufiĉas diri, ke kiam via
+sango tie elŝprucis, jam fariĝis neŝancelebla mia decido,
+dolĉigi al vi la reston de via vivo.  Vi mem ja ĉion scias, kio
+poste okazis, kaj restas al mi nur klarigi, kial mi faris kun vi
+ĉi tiun vojaĝon.  Kiel peza ŝarĝo premis min la penso, ke vi
+ankoraŭ ne pardonis min; tial mi decidis kunvivi kun vi dum
+multaj tagoj kaj fine fari plenan malkaŝan konfeson pri mia
+kulpo."
+
+Ĝis nun, dum lia gasto parolis, la greko silentis; nun, kiam li
+finis sian rakonton, li etendis al li, kun milda rigardo, sian
+manon.  "Mi bone sciis, ke vi estas pli malfeliĉa ol mi, ĉar
+ĉiam, kvazaŭ per nigra nubo, mallumigos tiu krimo la tagojn de
+via vivo; el mia tuta koro mi pardonas al vi.  Sed permesu, ke mi
+faru al vi ankoraŭ unu demandon: kiel fariĝis, ke vi venis sub
+tiu ĉi formo en la dezerton?  Kion vi faris poste, aĉetinte por
+mi la domon en Konstantinopolo?"
+
+"Mi reiris Aleksandrion," respondis la alia.  "Malamo al ĉiuj
+homoj bolis en mia brusto, flamanta malamo precipe al tiuj
+nacioj, kiujn oni nomas 'kulturaj': kredu al mi, ĉe miaj
+Muslimoj mi sentis min multe pli bone.  Nur de malmulte da
+monatoj mi jam estis en Aleksandrio, kiam okazis la invado de
+miaj samlandanoj.  Mi vidis en ili nur la ekzekutintojn de mia
+patro kaj de mia frato; tial mi kolektis el inter miaj konatoj
+kelke da samepensantaj junuloj kaj aliĝis al tiuj kuraĝaj
+Mamelukoj, kiuj tiel ofte fariĝis la teruro de la franca armeo.
+Post la militiro, mi ne povis decidi reveni al la laboroj de l'
+paco.  Mi vivis kun mia areto da samideanaj amikoj sovaĝan vivon
+de vagisto, dediĉitan al batalo kaj ĉaso.  Kun tiuj homoj, kiuj
+respektas min kiel hetmanon, mi vivas kontenta; ĉar kvankam miaj
+Azianoj ne estas tiel kulturitaj, kiel viaj Eŭropanoj, tamen ili
+estas tute netuŝitaj de envio kaj kalumniemo, de egoismo kaj
+ambicio."
+
+Zaleŭkos dankis la fremdulon pro lia sciigo, sed esprimis sian
+opinion, ke estus pli konforme al lia alta instruiteca rango, se
+li vivus kaj laborus en la kristanaj landoj de Eŭropo.  Li
+prenis lian manon kaj petis lin veni kun li, ke ili kune vivu kaj
+mortu.
+
+Kortuŝita, la gasto rigardis lin.  "El tio mi scias," li
+diris, "ke vere vi min pardonis, ke vi vere min amas.  Akceptu
+pro tio mian plej varman dankon."  Li salte leviĝis kaj
+ekstaris plenstature antaŭ la greko, kiun preskaŭ teruris la
+militista teniĝo, la nigraj fulmebrilantaj okuloj, la profunda
+misteroplena voĉo de lia gasto.  "Via propono estas bela,"
+parolis tiu ĉi plue; "por ĉiu alia ĝi estus alloga, sed mi --
+ne povas ĝin akcepti.  Jam staras selita mia ĉevalo, jam
+atendas min miaj servistoj; adiaŭ, Zaleŭkos!"
+
+La amikoj, kiujn la sorto tiel mirinde kunigis, ĉirkaŭprenis
+sin adiaŭante.  "Kaj kiel mi devas vin nomi?  Kiel nomiĝas mia
+gasto, kiu vivos eterne en mia memoro?" demandis la greko.
+
+La fremdulo rigardis lin longe, ankoraŭ unu fojon premis al li
+la manon kaj diris: "Oni nomas min la sinjoro de la dezerto; mi
+estas _la rabisto Orbasano_."
+
+
+FINO.
+
+
+
+
+[1] Turka interpretisto (vorto internacia).
+
+[2] La turka registaro: angl., _The Porte_; fr., _La (Sublime)
+Porte_; germ., _Die (hohe) Pforte_.
+
+[3] Nomo, kiun donas orientanoj al ĉiuj okcident-eŭropanoj:
+_Franko_ estas do, laŭ tio, _ne_ identa al _Franco_.
+
+[4] Estinta itala ormonero: ital., _zecchino_; hisp., _zequi_;
+france kaj angle, _sequin_; germ., _Zechine_.
+
+[5] _Altano_: germane, _Altan_: balkonsimila teraseto aŭ estrado,
+alkonstruita al doma fasado kaj portata de subkonstruaĵo (ĉu
+muroj, ĉu kolonoj); en ĉi tiu rilato ĝi diferencas de ordinara
+balkono, kiu elstaras el la muro de l' domo.  La germana vorto
+_Altan_ devenas de la itala _altana_.
+
+[6] Turka juĝisto.
+
+[7] En la moderna turka lingvo _Kapitan-Paŝao_, ĉefadmiralo de
+la turka militŝiparo.
+
+[8] _Agao_, turka oficiro.
+
+[9] _Kadio_: turka juĝisto; _muftio_: turka ĉefpastro.
+
+[10] Mahometana sekto, fondita de Abd ul Wahab, ĉirkaŭ la jaro,
+1745.
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+End of the Project Gutenberg EBook of La Karavano, by Wilhelm Hauff
+
+*** END OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK LA KARAVANO ***
+
+***** This file should be named 22070-0.txt or 22070-0.zip *****
+This and all associated files of various formats will be found in:
+        https://www.gutenberg.org/2/2/0/7/22070/
+
+Produced by David G. Simpson
+
+Updated editions will replace the previous one--the old editions
+will be renamed.
+
+Creating the works from public domain print editions means that no
+one owns a United States copyright in these works, so the Foundation
+(and you!) can copy and distribute it in the United States without
+permission and without paying copyright royalties.  Special rules,
+set forth in the General Terms of Use part of this license, apply to
+copying and distributing Project Gutenberg-tm electronic works to
+protect the PROJECT GUTENBERG-tm concept and trademark.  Project
+Gutenberg is a registered trademark, and may not be used if you
+charge for the eBooks, unless you receive specific permission.  If you
+do not charge anything for copies of this eBook, complying with the
+rules is very easy.  You may use this eBook for nearly any purpose
+such as creation of derivative works, reports, performances and
+research.  They may be modified and printed and given away--you may do
+practically ANYTHING with public domain eBooks.  Redistribution is
+subject to the trademark license, especially commercial
+redistribution.
+
+
+
+*** START: FULL LICENSE ***
+
+THE FULL PROJECT GUTENBERG LICENSE
+PLEASE READ THIS BEFORE YOU DISTRIBUTE OR USE THIS WORK
+
+To protect the Project Gutenberg-tm mission of promoting the free
+distribution of electronic works, by using or distributing this work
+(or any other work associated in any way with the phrase "Project
+Gutenberg"), you agree to comply with all the terms of the Full Project
+Gutenberg-tm License (available with this file or online at
+https://gutenberg.org/license).
+
+
+Section 1.  General Terms of Use and Redistributing Project Gutenberg-tm
+electronic works
+
+1.A.  By reading or using any part of this Project Gutenberg-tm
+electronic work, you indicate that you have read, understand, agree to
+and accept all the terms of this license and intellectual property
+(trademark/copyright) agreement.  If you do not agree to abide by all
+the terms of this agreement, you must cease using and return or destroy
+all copies of Project Gutenberg-tm electronic works in your possession.
+If you paid a fee for obtaining a copy of or access to a Project
+Gutenberg-tm electronic work and you do not agree to be bound by the
+terms of this agreement, you may obtain a refund from the person or
+entity to whom you paid the fee as set forth in paragraph 1.E.8.
+
+1.B.  "Project Gutenberg" is a registered trademark.  It may only be
+used on or associated in any way with an electronic work by people who
+agree to be bound by the terms of this agreement.  There are a few
+things that you can do with most Project Gutenberg-tm electronic works
+even without complying with the full terms of this agreement.  See
+paragraph 1.C below.  There are a lot of things you can do with Project
+Gutenberg-tm electronic works if you follow the terms of this agreement
+and help preserve free future access to Project Gutenberg-tm electronic
+works.  See paragraph 1.E below.
+
+1.C.  The Project Gutenberg Literary Archive Foundation ("the Foundation"
+or PGLAF), owns a compilation copyright in the collection of Project
+Gutenberg-tm electronic works.  Nearly all the individual works in the
+collection are in the public domain in the United States.  If an
+individual work is in the public domain in the United States and you are
+located in the United States, we do not claim a right to prevent you from
+copying, distributing, performing, displaying or creating derivative
+works based on the work as long as all references to Project Gutenberg
+are removed.  Of course, we hope that you will support the Project
+Gutenberg-tm mission of promoting free access to electronic works by
+freely sharing Project Gutenberg-tm works in compliance with the terms of
+this agreement for keeping the Project Gutenberg-tm name associated with
+the work.  You can easily comply with the terms of this agreement by
+keeping this work in the same format with its attached full Project
+Gutenberg-tm License when you share it without charge with others.
+
+1.D.  The copyright laws of the place where you are located also govern
+what you can do with this work.  Copyright laws in most countries are in
+a constant state of change.  If you are outside the United States, check
+the laws of your country in addition to the terms of this agreement
+before downloading, copying, displaying, performing, distributing or
+creating derivative works based on this work or any other Project
+Gutenberg-tm work.  The Foundation makes no representations concerning
+the copyright status of any work in any country outside the United
+States.
+
+1.E.  Unless you have removed all references to Project Gutenberg:
+
+1.E.1.  The following sentence, with active links to, or other immediate
+access to, the full Project Gutenberg-tm License must appear prominently
+whenever any copy of a Project Gutenberg-tm work (any work on which the
+phrase "Project Gutenberg" appears, or with which the phrase "Project
+Gutenberg" is associated) is accessed, displayed, performed, viewed,
+copied or distributed:
+
+This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with
+almost no restrictions whatsoever.  You may copy it, give it away or
+re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included
+with this eBook or online at www.gutenberg.org
+
+1.E.2.  If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is derived
+from the public domain (does not contain a notice indicating that it is
+posted with permission of the copyright holder), the work can be copied
+and distributed to anyone in the United States without paying any fees
+or charges.  If you are redistributing or providing access to a work
+with the phrase "Project Gutenberg" associated with or appearing on the
+work, you must comply either with the requirements of paragraphs 1.E.1
+through 1.E.7 or obtain permission for the use of the work and the
+Project Gutenberg-tm trademark as set forth in paragraphs 1.E.8 or
+1.E.9.
+
+1.E.3.  If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is posted
+with the permission of the copyright holder, your use and distribution
+must comply with both paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 and any additional
+terms imposed by the copyright holder.  Additional terms will be linked
+to the Project Gutenberg-tm License for all works posted with the
+permission of the copyright holder found at the beginning of this work.
+
+1.E.4.  Do not unlink or detach or remove the full Project Gutenberg-tm
+License terms from this work, or any files containing a part of this
+work or any other work associated with Project Gutenberg-tm.
+
+1.E.5.  Do not copy, display, perform, distribute or redistribute this
+electronic work, or any part of this electronic work, without
+prominently displaying the sentence set forth in paragraph 1.E.1 with
+active links or immediate access to the full terms of the Project
+Gutenberg-tm License.
+
+1.E.6.  You may convert to and distribute this work in any binary,
+compressed, marked up, nonproprietary or proprietary form, including any
+word processing or hypertext form.  However, if you provide access to or
+distribute copies of a Project Gutenberg-tm work in a format other than
+"Plain Vanilla ASCII" or other format used in the official version
+posted on the official Project Gutenberg-tm web site (www.gutenberg.org),
+you must, at no additional cost, fee or expense to the user, provide a
+copy, a means of exporting a copy, or a means of obtaining a copy upon
+request, of the work in its original "Plain Vanilla ASCII" or other
+form.  Any alternate format must include the full Project Gutenberg-tm
+License as specified in paragraph 1.E.1.
+
+1.E.7.  Do not charge a fee for access to, viewing, displaying,
+performing, copying or distributing any Project Gutenberg-tm works
+unless you comply with paragraph 1.E.8 or 1.E.9.
+
+1.E.8.  You may charge a reasonable fee for copies of or providing
+access to or distributing Project Gutenberg-tm electronic works provided
+that
+
+- You pay a royalty fee of 20% of the gross profits you derive from
+     the use of Project Gutenberg-tm works calculated using the method
+     you already use to calculate your applicable taxes.  The fee is
+     owed to the owner of the Project Gutenberg-tm trademark, but he
+     has agreed to donate royalties under this paragraph to the
+     Project Gutenberg Literary Archive Foundation.  Royalty payments
+     must be paid within 60 days following each date on which you
+     prepare (or are legally required to prepare) your periodic tax
+     returns.  Royalty payments should be clearly marked as such and
+     sent to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation at the
+     address specified in Section 4, "Information about donations to
+     the Project Gutenberg Literary Archive Foundation."
+
+- You provide a full refund of any money paid by a user who notifies
+     you in writing (or by e-mail) within 30 days of receipt that s/he
+     does not agree to the terms of the full Project Gutenberg-tm
+     License.  You must require such a user to return or
+     destroy all copies of the works possessed in a physical medium
+     and discontinue all use of and all access to other copies of
+     Project Gutenberg-tm works.
+
+- You provide, in accordance with paragraph 1.F.3, a full refund of any
+     money paid for a work or a replacement copy, if a defect in the
+     electronic work is discovered and reported to you within 90 days
+     of receipt of the work.
+
+- You comply with all other terms of this agreement for free
+     distribution of Project Gutenberg-tm works.
+
+1.E.9.  If you wish to charge a fee or distribute a Project Gutenberg-tm
+electronic work or group of works on different terms than are set
+forth in this agreement, you must obtain permission in writing from
+both the Project Gutenberg Literary Archive Foundation and Michael
+Hart, the owner of the Project Gutenberg-tm trademark.  Contact the
+Foundation as set forth in Section 3 below.
+
+1.F.
+
+1.F.1.  Project Gutenberg volunteers and employees expend considerable
+effort to identify, do copyright research on, transcribe and proofread
+public domain works in creating the Project Gutenberg-tm
+collection.  Despite these efforts, Project Gutenberg-tm electronic
+works, and the medium on which they may be stored, may contain
+"Defects," such as, but not limited to, incomplete, inaccurate or
+corrupt data, transcription errors, a copyright or other intellectual
+property infringement, a defective or damaged disk or other medium, a
+computer virus, or computer codes that damage or cannot be read by
+your equipment.
+
+1.F.2.  LIMITED WARRANTY, DISCLAIMER OF DAMAGES - Except for the "Right
+of Replacement or Refund" described in paragraph 1.F.3, the Project
+Gutenberg Literary Archive Foundation, the owner of the Project
+Gutenberg-tm trademark, and any other party distributing a Project
+Gutenberg-tm electronic work under this agreement, disclaim all
+liability to you for damages, costs and expenses, including legal
+fees.  YOU AGREE THAT YOU HAVE NO REMEDIES FOR NEGLIGENCE, STRICT
+LIABILITY, BREACH OF WARRANTY OR BREACH OF CONTRACT EXCEPT THOSE
+PROVIDED IN PARAGRAPH F3.  YOU AGREE THAT THE FOUNDATION, THE
+TRADEMARK OWNER, AND ANY DISTRIBUTOR UNDER THIS AGREEMENT WILL NOT BE
+LIABLE TO YOU FOR ACTUAL, DIRECT, INDIRECT, CONSEQUENTIAL, PUNITIVE OR
+INCIDENTAL DAMAGES EVEN IF YOU GIVE NOTICE OF THE POSSIBILITY OF SUCH
+DAMAGE.
+
+1.F.3.  LIMITED RIGHT OF REPLACEMENT OR REFUND - If you discover a
+defect in this electronic work within 90 days of receiving it, you can
+receive a refund of the money (if any) you paid for it by sending a
+written explanation to the person you received the work from.  If you
+received the work on a physical medium, you must return the medium with
+your written explanation.  The person or entity that provided you with
+the defective work may elect to provide a replacement copy in lieu of a
+refund.  If you received the work electronically, the person or entity
+providing it to you may choose to give you a second opportunity to
+receive the work electronically in lieu of a refund.  If the second copy
+is also defective, you may demand a refund in writing without further
+opportunities to fix the problem.
+
+1.F.4.  Except for the limited right of replacement or refund set forth
+in paragraph 1.F.3, this work is provided to you 'AS-IS' WITH NO OTHER
+WARRANTIES OF ANY KIND, EXPRESS OR IMPLIED, INCLUDING BUT NOT LIMITED TO
+WARRANTIES OF MERCHANTIBILITY OR FITNESS FOR ANY PURPOSE.
+
+1.F.5.  Some states do not allow disclaimers of certain implied
+warranties or the exclusion or limitation of certain types of damages.
+If any disclaimer or limitation set forth in this agreement violates the
+law of the state applicable to this agreement, the agreement shall be
+interpreted to make the maximum disclaimer or limitation permitted by
+the applicable state law.  The invalidity or unenforceability of any
+provision of this agreement shall not void the remaining provisions.
+
+1.F.6.  INDEMNITY - You agree to indemnify and hold the Foundation, the
+trademark owner, any agent or employee of the Foundation, anyone
+providing copies of Project Gutenberg-tm electronic works in accordance
+with this agreement, and any volunteers associated with the production,
+promotion and distribution of Project Gutenberg-tm electronic works,
+harmless from all liability, costs and expenses, including legal fees,
+that arise directly or indirectly from any of the following which you do
+or cause to occur: (a) distribution of this or any Project Gutenberg-tm
+work, (b) alteration, modification, or additions or deletions to any
+Project Gutenberg-tm work, and (c) any Defect you cause.
+
+
+Section  2.  Information about the Mission of Project Gutenberg-tm
+
+Project Gutenberg-tm is synonymous with the free distribution of
+electronic works in formats readable by the widest variety of computers
+including obsolete, old, middle-aged and new computers.  It exists
+because of the efforts of hundreds of volunteers and donations from
+people in all walks of life.
+
+Volunteers and financial support to provide volunteers with the
+assistance they need, is critical to reaching Project Gutenberg-tm's
+goals and ensuring that the Project Gutenberg-tm collection will
+remain freely available for generations to come.  In 2001, the Project
+Gutenberg Literary Archive Foundation was created to provide a secure
+and permanent future for Project Gutenberg-tm and future generations.
+To learn more about the Project Gutenberg Literary Archive Foundation
+and how your efforts and donations can help, see Sections 3 and 4
+and the Foundation web page at https://www.pglaf.org.
+
+
+Section 3.  Information about the Project Gutenberg Literary Archive
+Foundation
+
+The Project Gutenberg Literary Archive Foundation is a non profit
+501(c)(3) educational corporation organized under the laws of the
+state of Mississippi and granted tax exempt status by the Internal
+Revenue Service.  The Foundation's EIN or federal tax identification
+number is 64-6221541.  Its 501(c)(3) letter is posted at
+https://pglaf.org/fundraising.  Contributions to the Project Gutenberg
+Literary Archive Foundation are tax deductible to the full extent
+permitted by U.S. federal laws and your state's laws.
+
+The Foundation's principal office is located at 4557 Melan Dr. S.
+Fairbanks, AK, 99712., but its volunteers and employees are scattered
+throughout numerous locations.  Its business office is located at
+809 North 1500 West, Salt Lake City, UT 84116, (801) 596-1887, email
+business@pglaf.org.  Email contact links and up to date contact
+information can be found at the Foundation's web site and official
+page at https://pglaf.org
+
+For additional contact information:
+     Dr. Gregory B. Newby
+     Chief Executive and Director
+     gbnewby@pglaf.org
+
+
+Section 4.  Information about Donations to the Project Gutenberg
+Literary Archive Foundation
+
+Project Gutenberg-tm depends upon and cannot survive without wide
+spread public support and donations to carry out its mission of
+increasing the number of public domain and licensed works that can be
+freely distributed in machine readable form accessible by the widest
+array of equipment including outdated equipment.  Many small donations
+($1 to $5,000) are particularly important to maintaining tax exempt
+status with the IRS.
+
+The Foundation is committed to complying with the laws regulating
+charities and charitable donations in all 50 states of the United
+States.  Compliance requirements are not uniform and it takes a
+considerable effort, much paperwork and many fees to meet and keep up
+with these requirements.  We do not solicit donations in locations
+where we have not received written confirmation of compliance.  To
+SEND DONATIONS or determine the status of compliance for any
+particular state visit https://pglaf.org
+
+While we cannot and do not solicit contributions from states where we
+have not met the solicitation requirements, we know of no prohibition
+against accepting unsolicited donations from donors in such states who
+approach us with offers to donate.
+
+International donations are gratefully accepted, but we cannot make
+any statements concerning tax treatment of donations received from
+outside the United States.  U.S. laws alone swamp our small staff.
+
+Please check the Project Gutenberg Web pages for current donation
+methods and addresses.  Donations are accepted in a number of other
+ways including checks, online payments and credit card donations.
+To donate, please visit: https://pglaf.org/donate
+
+
+Section 5.  General Information About Project Gutenberg-tm electronic
+works.
+
+Professor Michael S. Hart was the originator of the Project Gutenberg-tm
+concept of a library of electronic works that could be freely shared
+with anyone.  For thirty years, he produced and distributed Project
+Gutenberg-tm eBooks with only a loose network of volunteer support.
+
+
+Project Gutenberg-tm eBooks are often created from several printed
+editions, all of which are confirmed as Public Domain in the U.S.
+unless a copyright notice is included.  Thus, we do not necessarily
+keep eBooks in compliance with any particular paper edition.
+
+
+Most people start at our Web site which has the main PG search facility:
+
+     https://www.gutenberg.org
+
+This Web site includes information about Project Gutenberg-tm,
+including how to make donations to the Project Gutenberg Literary
+Archive Foundation, how to help produce our new eBooks, and how to
+subscribe to our email newsletter to hear about new eBooks.
diff --git a/22070-0.zip b/22070-0.zip
new file mode 100644
index 0000000..40f639c
--- /dev/null
+++ b/22070-0.zip
diff --git a/22070-8.txt b/22070-8.txt
new file mode 100644
index 0000000..e2cf270
--- /dev/null
+++ b/22070-8.txt
@@ -0,0 +1,4465 @@
+The Project Gutenberg EBook of La Karavano, by Wilhelm Hauff
+
+This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with
+almost no restrictions whatsoever.  You may copy it, give it away or
+re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included
+with this eBook or online at www.gutenberg.org
+
+
+Title: La Karavano
+
+Author: Wilhelm Hauff
+
+Translator: J. W. Eggleton
+
+Release Date: July 14, 2007 [EBook #22070]
+
+Language: Esperanto
+
+Character set encoding: ISO-8859-3
+
+*** START OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK LA KARAVANO ***
+
+
+
+
+Produced by David G. Simpson
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+TRANSCRIBER'S NOTE:
+
+The Esperanto alphabet consists of 28 letters:  the 26 letters of
+the English alphabet, but with "q", "w", "x" and "y" removed, and
+six accented letters added.  The accented letters are "c", "g",
+"h", "j", and "s" (each with a circumflex accent), and "u" (with
+a breve accent).  Since these accented letters are not included
+in the ASCII character set, some other means must be used to
+represent them.  In this eBook, the accented letters are
+represented using ISO-8859-3 (Latin-3) encoding.
+
+
+
+
+
+
+
+
+LA KARAVANO
+
+
+
+
+WILHELM HAUFF
+
+
+EL GERMANA LINGVO TRADUKIS
+J. W. EGGLETON
+
+
+Dua eldono
+
+1921
+
+
+
+
+TABELO DE ENHAVO.
+
+Anta�parolo
+La Karavano
+  La Historio pri Kalifo Cikonio
+  La Historio pri la Fantom�ipo
+  La Historio pri la Dehakita Mano
+  La Savo de Fatme
+  La Historio pri Malgranda Muk
+  La Fabelo pri la Falsa Princo
+
+
+
+
+ANTA�PAROLO.
+
+
+Wilhelm Hauff naski�is en Stuttgart en 1802.  La famaj germanaj
+poetoj Uhland, Kerner, M�rike kaj H�lderlin, al kiuj,
+pro ilia komuna patrujo, oni donis la nomon "_Schw�bischer
+Dichterkreis_" (Svabuja poetaro), estis liaj samtempuloj kaj
+samlandanoj.  Kvankam Hauff mem, kiel literatura geniulo, staras
+eble malpli alte, ol la �us nomitaj, liajn verkojn oni ankora�
+hodia� legas kun plej granda �uo, kaj �i tiun popularecon la
+a�toro de la mondkonataj _Fabeloj_ certe �uldas precipe al sia
+�arma arto rakontista.  Kelkaj liaj fabeloj rememorigas forte
+pri _Mil kaj unu Noktoj_; aliaj estas la� stilo pure germanaj.
+Brilantan talenton de satiristo li ofte montras en siaj noveloj,
+k.e. en _Der Mann im Mond_ (la viro en la luno), verko, kiu unua
+alportis al li famon.  Alia lia �efverko estas lia
+_Lichtenstein_, rimarkinda kiel la unua grava historia romano en
+germana literaturo; �i estas grandparte imita�o la� Scott kaj
+bazi�as sur romantika legendo de la Hauff'a hejmlando
+(W�rttemberg).
+
+Anka� bonegajn versa�ojn Hauff postlasis al ni: veraj
+"Volkslieder" (popolaj kantoj) fari�is kelkaj liaj militistaj
+lirikoj, k.e. _Morgenrot_ (matenru�o).  Frutempa morto trafis la
+poeton en lia naskurbo en la jaro 1827.
+
+Por konigi anka� al la esperantista mondo gravan germanan
+verkiston, kaj por prezenti al �iuj karaj samideanoj novan
+amuzan lega�on, espereble ta�gan por montri la absolutan
+sufi�econ, ja la mirindajn kapablojn de la _sola_ Lingvo
+Internacia, mi entreprenis tiun �i tradukon de ses el la
+Hauff'aj fabeloj.  Neniel mi miros nek mal�ojos, se la lingva
+stilo de tiu �i libreto ne pla�os; sed mia laboro ne estos
+vana, se bonvolaj kritikantoj konsentos pri �ia fideleco al la
+fundamento de la amata Lingvo, kaj se germanaj amikoj �in ju�os
+sufi�e fidela al la originalo.  Mi plenumas agrablan devon, kiam
+mi esprimas �i tie mian plej koregan dankon al la Redaktoroj de
+_The British Esperantist_ -- kie, sub la titolo "_Fabeloj_,"
+_La Karavano_ jam aperis -- pro la multaj kaj grandvaloraj
+konsiloj, per kiuj ili afable kunlaboradis en la verkado de la
+sekvantaj pa�oj.
+
+J. W. Eggleton.
+
+Haubinda (Germanujo),
+  la 28an de Aprilo, 1910.
+
+
+
+
+LA KARAVANO.
+
+
+Trapasis foje la dezerton granda karavano.  Sur la vastega
+ebena�o, kie nenio vidi�as krom sablo kaj �ielo, jam a�di�is
+malproksime sonoriletoj de kameloj kaj ar�entaj tintiletoj de
+�evaloj.  Densa polva nubo, �in anta�iranta, anoncis �ian
+proksimecon; kaj �iam, kiam vento dispelis la nubon, blindigis
+la okulojn brilegaj armiloj kaj vestoj lumradiantaj.
+
+Tiel montri�is la karavano al homo, kiu de l' flanko alrajdis al
+�i.  Li sidis sur bela araba �evalo, kovrita per tigra felo; de
+la helru�a rimena�o pendis ar�entaj sonoriletoj; kaj sur la
+kapo de l' �evalo flirtadis bela ardea plumfasko.  La rajdanto
+havis noblan aspekton, kaj liaj vestoj estis konformaj al la
+belegeco de lia �evalo.  Blanka turbano, ri�e brodita per oro,
+kovris lian kapon; la jako kaj la ampleksa pantalono estis fajre
+ru�aj; kaj je lia flanko pendis kurba ri�tenila glavo.  Lia
+turbano, malsuprentirita surviza�en; liaj nigraj okuloj,
+fulmebrilantaj el sub tufaj brovoj; lia longa barbo dependanta
+sub hoka nazo, -- �io �i tio donis al la rajdanto aspekton
+sova�an kaj maltimegan.  Kiam li trovi�is proksimume kvindek
+pa�ojn de la fronto de l' karavano, li pikis la �evalon, kaj
+post kelke da momentoj atingis la anta�gvardion.  Tiel
+eksterordinare estis vidi rajdanton, kiu sola trapasas la
+dezerton, ke la karavanaj gardistoj eketendis kontra� li siajn
+lancojn, pro timo pri ia atako.
+
+"Kion vi volas fari?" ekkriis la rajdanto, vidante ke oni tiel
+bataleme akceptas lin.  "�u vi kredas, ke unu sola homo atakos
+vian karavanon?"
+
+La gardistoj, konfuzi�inte, relevis la lancojn; ilia estro
+alrajdis al la fremdulo kaj demandis, kion li deziras.
+
+"Kiu estas la posedanto de �i tiu karavano?" demandis la
+rajdanto.
+
+"Al _unu_ sinjoro �i ne apartenas," respondis la alia, "sed
+al kelkaj komercistoj, kiuj el Mekka vojiras hejmlanden, kaj
+kiujn ni kondukas tra la dezerto, �ar ofte atakadas la
+voja�antojn �iuspeca kanajlaro."
+
+"Konduku min do al la komercistoj," petis la fremdulo.
+
+"Tio ne povas ankora� fari�i," respondis la oficiro, "�ar
+ni devas anta�eniri senhalte, kaj la komercistoj trovi�as
+malanta�e, je interspaco de almena� kvaronhora vojo.  Sed se vi
+volas rajdi kun mi, �is ni haltos por preni la tagmezan ripozon,
+mi plenumos vian deziron."
+
+La fremdulo respondis nenion; li deligis de la selo sian longan
+pipon kaj komencis forte fumi, rajdante apud la gardistestro.
+Tiu �i lasta tute ne sciis, kion li devas pensi pri la
+nekonatulo; li ne kura�is rekte demandi lin pri lia nomo; kaj
+kiam, ruze rimarkigante, "Jen bonan tabakon vi fumas," a�,
+"Belege pa�adas via �evalo," li tiel provis iniciati
+interparoladon, "Jes, jes!" respondis �iam la fremdulo,
+mallonge.  Fine ili alvenis al la loko, kie oni volis tagmeze
+ripozi.  Stariginte garde sian ta�menton, la �efgardisto faris
+halton kaj atendis, kune kun la fremdulo, la alvenon de la
+karavano.  Preterpasis tridek peze �ar�itaj kameloj, kiujn
+kondukis armitaj homoj.  Poste venis, sur belaj �evaloj, la kvin
+komercistoj, al kiuj apartenas la karavano, -- plejparte
+granda�uloj, kun mieno tre serioza; unu el ili �ajnis tamen
+multe pli juna, pli gaja kaj pli vigla, ol la aliaj.  La
+procesion fermis arego da kameloj kaj �ar�o�evaloj.
+
+Oni starigis tendojn, �irka� kiuj oni ronde lokis la kamelojn
+kaj �evalojn.  En la mezo staris granda tendo el blua silko.
+Tien la gardistestro alkondukis la fremdulon.  Enirinte tra la
+kurteno de l' tendo, ili ekvidis la kvin komercistojn, kiuj sidis
+sur orbroditaj kusenoj; nigraj sklavoj prezentis al ili
+man�a�ojn kaj trinka�ojn.
+
+"Kiun vi enirigas �i tien?" alparolis la plej juna komercisto
+la �efgardiston.
+
+Anta� ol tiu �i povis respondi, la fremdulo diris; "Mia nomo
+estas Selim Baru�, kaj mi venas el Bagdado.  Voja�ante
+Mekka'on, mi estis kaptita de rabista bando, sed anta� tri tagoj
+mi sekrete liberigis min.  La granda Profeto a�digis al mi, de
+malproksime, la sonorilojn de via karavano; tiel fari�is, ke jen
+mi estas �e vi.  Permesu, ke mi voja�u kun vi.  Vian protekton
+vi ne donos al malindulo; kaj kiam vi atingos Bagdadon, mi ri�e
+rekompencos vin, �ar mi estas nevo de la grandveziro."
+
+La plej maljuna komercisto prenis la parolon.  "Selim Baru�,"
+diris li, "estu bonvena en nia ombro!  �oje ni helpos vin.  Sed
+anta� �io sidi�u, kaj man�u kaj trinku kun ni."
+
+Selim Baru� sidi�is �e la komercistoj kaj man�is kaj trinkis
+kun ili.  Post la man�ado, la sklavoj forigis la vazaron kaj
+alportis longajn pipojn kaj turkan sorbedon.  Longatempe la
+komercistoj sidis silentaj, elspirante la bluajn tabaknubetojn
+kaj rigardante, kiel ili ringi�as kaj malvolvi�as kaj fine
+malaperas en la aero.  Fine la juna komercisto rompis la
+trankvilon.
+
+"Jam de tri tagoj ni tiel sidadas," diris li, "jen �e tablo,
+jen sur �evalo, kaj neniam ni forpelis la tempon per ia amuza
+distra�o.  Mi sentas grandan enuon, �ar mi estas kutiminta vidi
+post man�ado dancistojn a� a�di kantojn kaj muzikon.  �u vi
+scias pri nenia rimedo, amikoj miaj, por amuze pasigi la
+tempon?"
+
+La kvar pli maljunaj komercistoj da�rigis fumi kaj �ajnis
+profunde mediti, sed la fremdulo parolis: "Permesu, ke mi faru
+al vi jenan proponon.  Mi opinias ke, �e �iu restadejo, unu el
+ni povas ion rakonti al la aliaj.  Tiamaniere ni agrable pasigus
+la tempon."
+
+"Selim Baru�, vi diris la veron," ekkriis A�met, la plej
+maljuna el la komercistoj.  "Ni akceptu la proponon."
+
+"Mi �ojas, ke la propono pla�as al vi," diris Selim; "kaj
+por ke vi sciu, ke mi deziras nenion maljustan, mi mem faros la
+komencon."
+
+La kvin komercistoj, tre kontentaj, pliproksimi�is unu al alia
+kaj igis la fremdulon sidi�i en la mezo.  La sklavoj replenigis
+la pokalojn, denove plen�topis la pipojn de siaj sinjoroj kaj
+alportis ardantajn karbojn por ekbruligi la tabakon.  Dume
+refre�igis Selim sian vo�on per plengor�o da sorbedo,
+forpu�is de la bu�o sian longan barbon, kaj ekparolis: "A�du
+do la historion pri Kalifo Cikonio."
+
+
+
+
+La Historio pri Kalifo Cikonio.
+
+
+I.
+
+
+Foje, en bela posttagmezo, sidis komforte sur sia kanapo Kalifo
+�asid de Bagdado.  Li estis iom dorminta, �ar varmege estis
+tiutage, kaj nun, post la dormeto, li havis tre bonhumoran
+mienon.  Li fumis per longa palisandra pipo, trinkis de tempo al
+tempo iom da kafo, kiun ver�is al li lia sklavo, kaj �iufoje,
+kiam pla�is al li la gusto de l' trinka�o, li kontente karesis
+al si la barbon.  Unuvorte, la kalifo fartis videble tre bone.
+En �i tiu horo estis tre agrable interparoladi kun li, �ar li
+estis tiam plej malsevera kaj afabla.  �uste tial vizitis lin
+�iutage �irka� tiu horo lia grandveziro Mansor.  Anka� en �i
+tiu tago li venis; sed li havis, tute kontra� sia kutimo, tre
+enpensi�an mienon.  La kalifo eligis iom la pipon el la bu�o
+kaj diris: "Pro kio vi faras tiel mediteman viza�on,
+grandveziro?"
+
+La grandveziro, kruciginte la brakojn sur la brusto, sin klinis
+anta� sia sinjoro kaj respondis: "Sinjoro, �u mi faras
+mediteman viza�on, mi ne scias: sed malsupre, anta� la palaco,
+staras kolportisto, kaj li havas tiel belajn vendota�ojn ke mi
+�agreni�as pro tio, ke mi ne havas provizon da superfluaj
+moneroj."
+
+La kalifo, kiu jam de longe volis fari al sia grandveziro ian
+amika�on, sendis malsupren sian nigran sklavon, por alvenigi la
+kolportiston.  Post momento revenis la sklavo, kune kun la
+kolportisto.  �i tiu estis dika malaltkreskulo, nigrebrunviza�a
+kaj �ifone vestita.  Li portis keston, en kiu trovi�is
+�iuspecaj vendota�oj: perloj kaj ringoj, ri�e ornamitaj
+pistoloj, pokaloj kaj kombiloj.  La kalifo kaj lia veziro
+esploris �ion; fine, la kalifo a�etis por si mem kaj por Mansor
+belajn pistolojn; por la edzino de l' veziro, kombilon.  Kiam la
+kolportisto komencis refermi sian kofron, la kalifo ekvidis
+malgrandan tirkeston kaj demandis, �u anka� tie trovi�as
+komerca�oj.  La kolportisto malfermis la tirkeston, kaj oni
+vidis en �i skatoleton plenan de nigreta pulvoro kaj paperfolion
+kun stranga skriba�o kiun nek la kalifo nek Mansor povis legi.
+
+"Mi ricevis �i tiujn amba� objektojn de komercisto, kiu trovis
+ilin sur la strato en Mekka," diris la kolportisto.  "Mi ne
+scias, kion ili enhavas.  Por malalta prezo mi metas ilin je via
+dispono; al mi ili utilas nenion."
+
+La kalifo, kiu amis havi en sia biblioteko antikvajn
+manuskriptojn, e� se li ne povis legi ilin, a�etis la
+skriba�on kaj la skatolon kaj forpermesis la kolportiston.  Sed
+la kalifo pensis, ke li plezurege scii�us, kion la skriba�o
+enhavas.  Tial li demandis la veziron, �u li ne konas iun, kiu
+povas �in de�ifri.
+
+"Favora mia estro!" respondis �i tiu; "apud la granda moskeo
+lo�as homo, kiun oni nomas Selim la Sa�a; tiu komprenas �iujn
+lingvojn; venigu lin; eble li konas la misterajn figura�ojn."
+
+Balda� aperis la sa�a Selim.
+
+"Selim," parolis al li la kalifo, "vi estas, la�dire, tre
+sa�a; rigardu do �i tiun skriba�on kaj sciigu min, �u vi
+povas �in legi.  Se vi sukcesos �in legi, vi ricevos de mi
+novan festenan veston; sed se ne, vi ricevos dek-du survangojn
+kaj dudek-kvin plandobatojn, �ar en tiu okazo oni malprave nomas
+vin Selim la Sa�a."
+
+Selim sin klinis kaj diris: "Efektivi�u via volo, sinjoro!"
+
+Dum longa tempo li atente rigardis la skriba�on, poste ekkriis
+subite: "Tio estas latina�o, sinjoro; oni pendigu min, se �i
+ne estas latina�o."
+
+"Diru, kion �i enhavas," ordonis la kalifo, "se latina�o �i
+estas."
+
+Selim tradukis: "Ho vi, kiu ajn trovos �i tion, la�du Allah'on
+pro lia favorkoreco!  Kiu enflaros la pulvoron en �i tiu
+skatoleto kaj diros: _Mutabor_, tiu povos sin aliformigi en kiun
+ajn beston kaj komprenos la lingvon de la bestoj.  Por reveni en
+sian homan figuron, li klinu sin trifoje orienten kaj rediru tiun
+saman vorton.  Sed, post la aliformi�o, gardu vin, ke vi ne
+ridu; alie la sor�vorto tute malaperos el via memoro, kaj vi
+restos besto."
+
+Kiam Selim la Sa�a finis legi, pleni�is de �ojo la koro de l'
+kalifo.  Li ordonis al la sa�ulo �ure promesi, ke li al neniu
+malkovros la sekreton, donacis al li belan veston kaj foririgis
+lin.  Kaj al sia grandveziro li diris: "Jen bonegan a�eton ni
+faris, Mansor.  Kiel �oje mi atendas la momenton, kiam mi fari�os
+besto!  Morga� matene vi venu al mi.  Poste ni iros kune sur la
+kamparon, enflaros iomete el mia skatoleto, kaj a�skultos, kion
+oni paroladas en aero kaj sub akvo, en arbaro kaj sur kampo."
+
+
+II.
+
+
+En la sekvinta tago, Kalifo �asid apena� matenman�is kaj sin
+vestis, jam venis la grandveziro, por akompani lin, la� ordono,
+dum la promeno.  La kalifo metis en sian zonon la skatoleton kun
+la magia pulvoro; kaj ordoninte al sia sekvantaro resti hejme, li
+ekvojiris kun la sola grandveziro.  Ili iris en la komenco tra la
+vastaj �ardenoj de l' kalifo; sed vane ili �irka�spionadis je
+io vivanta, por ekprovi la grandfara�on.  Fine la veziro
+proponis, ke oni iru �is lageto, kie li ofte vidis multe da
+bestoj, precipe cikonioj, kiuj �iam kaptis lian atenton per sia
+blekado kaj grava sintenado.
+
+La kalifo aprobis la proponon de sia veziro, kaj ili amba� iris
+al la lageto.  Alveninte, ili ekvidis cikonion, kiu gravmiene
+pa�adis tien kaj �i tien, ser�ante ranojn kaj iom blekante de
+tempo al tempo.  Sammomente ili ekvidis, tre alte en la aero,
+duan cikonion, alflugantan tiuregionen.
+
+"Mi vetas je mia barbo, nobla sinjoro," diris la grandveziro,
+"�i tiuj amba� longakruruloj kondukas unu kun la alia belan
+interparoladon.  Se ni do fari�us cikonioj?"
+
+"Bone dirita," respondis la kalifo.  "Sed ni anta�e pripensu,
+kiamaniere oni rehomi�as. -- Jen mi trovis: trifoje klini�inte
+orienten kaj dirinte _Mutabor_, tiel mi refari�as kalifo, kaj vi
+veziro.  Sed pro la �ielo ne ridu, alie ni pereos."
+
+Dirante tion, la kalifo rimarkis, ke la alia cikonio, fluganta
+super ilia kapo, proksimi�as malrapide al la tero.  Tuj li
+eltiris el la zono la skatoleton, enflaris forte, prezentis �in
+al la grandveziro, kiu anka� enflaris, kaj amba� kriis:
+_Mutabor!_
+
+Mal�velis al ili la kruroj kaj i�is maldikaj kaj ru�aj: la
+belaj flavaj pantofloj de l' kalifo kaj de lia kunulo fari�is
+malbelformaj cikoniaj piedoj; la brakoj fari�is flugiloj; la
+kolo eli�is el la �ultroj kaj longi�is unu ulnon; la barbo ne
+estis plu, kaj molaj plumoj kovris la korpon.
+
+"Vere, vi havas tre belan bekon, grandvezira mo�to," parolis
+la kalifo, post longeda�ra mirego.  "Per la barbo de l'
+Profeto, de kiam mi vivas, mi vidis nenion similan."
+
+"Mi dankas plej humile," respondis la grandveziro,
+riverencante; "sed miaflanke, mi kura�as certigi vin, ke Via
+Alteco havas preska� pli belan aspekton kiel cikonio, ol kiel
+kalifo.  Sed, se pla�as al vi, ni iru a�skulti tiujn niajn
+samrasanojn, kaj ekscii, �u ni efektive povas paroli cikonie."
+
+Intertempe, la alia cikonio atingis la teron.  �i purigis al si
+la piedojn per la beko, ordigis sian plumaron kaj ekproksimi�is
+al la unua cikonio.  La novaj cikonioj rapidiris anta�en, kaj
+a�dis, je sia granda miro, jenan interparoladon: --
+
+"Bonan tagon, Sinjorino Longakrur'; jam tiel frue sur kampo?"
+
+"Plej bonan dankon, kara Fra�lino Blekbek'.  Mi �us ser�is
+mian matenman�eton.  �u vi ne volas akcepti ranfemureton a�
+kvaroneton de lacerto?"
+
+"Mi humile vin dankas; hodia� mi absolute ne havas apetiton.
+Cetere mi venis sur la herbejon pro tute alia motivo.  Mi devas
+danci hodia� anta� la gastoj de mia patro; tial mi volas nun,
+private, ekzerci min iome."
+
+Nun la cikoniino faris tra la kampo plej strangajn pa�ojn.  La
+kalifo kaj Mansor, mirigitaj, sekvis �in per la okuloj.  Sed
+kiam �i stari�is pentrinde sur unu piedo kaj samtempe svingadis
+gracie la flugilojn, ili ne plu povis sin deteni; elliberi�is el
+iliaj bekoj nekontra�starebla ridado; kaj pasis longa tempo,
+anta� ol ili reakiris la memregadon.  La kalifo unua ekregis
+sin.  "Vere, tio estis �erco," ekkriis li, "kiu per oro ne
+estus pagebla.  Doma�e, ke la malsa�aj bestoj lasis sin
+fortimi�i per nia ridado; alie ili certe estus anka�
+kantintaj!"
+
+Sed nun al la grandveziro venis en la kapon, ke malpermesite
+estas ridi en la aliformi�a stato.  Li diris al la kalifo sian
+timon.
+
+"Per Mekka kaj Medina!  Malbona �erco estus, se mi devus resti
+cikonio.  Penu do rememori la vorta�on; al mi �i ne volas
+reveni.
+
+"Trifoje ni devas klini�i orienten, dirante samtempe:  Mu --,
+Mu --, Mu --."
+
+Ili turnis sin orienten kaj seninterrompe klini�is, tiel ke
+iliaj bekoj preska� tu�is la teron.  Sed, ho ve!  Forfluginta
+estis la magia vorto; kiel ajn ofte la kalifo klini�adis, kaj
+kiel ajn pasie lia veziro kunkriadis Mu --, Mu --, �iu memoro
+pri �i estis perdita; kaj la kompatinda kalifo kaj lia veziro
+estis kaj restis -- cikonioj!
+
+
+III.
+
+
+Mal�ojaj, la ensor�itoj vagadis tra la kamparo.  Ili tute ne
+sciis, kion fari en �i tiu malfeli�o.  El sia cikonia ha�to
+ili ne povis eliri; e� en la urbon ili ne povis reveni, por sin
+rekonigi; �ar kiu kredus al cikonio, ke �i estas la kalifo?
+Kaj e� se oni kredus tion, �u la Bagdadanoj nomus kalifo
+cikonion?
+
+Dum multe da tagoj ili �irka�vagadis, mizere nutrante sin per
+kampaj fruktoj, kiuj ne estis por ili facile man�eblaj pro iliaj
+longaj bekoj.  Cetere ili ne havis apetiton por lacertoj kaj
+ranoj, �ar ili timis difekti al si la stomakon per tiaj
+franda�oj.  Ilia sola plezuro en �i tiu mal�oja situacio estis
+tio, ke ili povas flugi; kaj ofte ili flugis sur la tegmentojn de
+Bagdado, por vidi, kio okazas en la urbo.
+
+En la unuaj tagoj ili rimarkis grandan movadon kaj funebron sur
+la stratoj.  Sed �irka� la kvara tago post ilia ensor�o,
+sidante sur la palaco de l' kalifo, ili ekvidis, malsupre sur la
+strato, belegan procesion.  Eksonis tamburoj kaj fajfiloj.  Homo
+en ru�a orebrodita mantelo sidis sur multornamita �evalo;
+�irka�is lin brilaj servistoj.  La duona Bagdado kuradis post
+li; kaj �iuj kriadis: "Vivu Mizra!  Saluton al la estro de
+Bagdado!"  Nun rigardis sin reciproke la du cikonioj sur la
+palaca tegmento, kaj Kalifo �asid parolis:
+
+"�u vi jam ekkomprenas, kial mi estas ensor�ita, grandveziro?
+Tiu Mizra estas filo de mia �ismorta malamiko, la potenca
+sor�isto Ka�nur, kiu, en malbona horo, �uris ven�on al mi.
+Tamen mi ankora� ne perdis esperon.  Venu, fidela partoprenanto
+de mia malfeli�o; ni iru al la tombo de l' Profeto; eble en
+sankta loko la sor�o malplenumi�os."
+
+Ili levi�is de la tegmento de l' palaco kaj ekflugis la� la
+direkto de Medina.
+
+Sed ne bone prosperis al ili la flugado, �ar amba� cikonioj
+ankora� malmulte sin ekzercadis.
+
+"Ho ve!" ek�emis la grandveziro post kelke da horoj, "kun
+afabla permeso de via kalifa mo�to, balda� fini�os miaj
+fortoj; vi flugas ja multe tro rapide.  Cetere, jam vesperi�is,
+kaj ni farus bone, ser�ante restadejon por la nokto."
+
+�asid a�skultis favore la peton de sia servisto; kaj �ar li
+ekvidis, malsupre en la valo, ruinon, kiu �ajnis, kvaza� �i
+donus rifu�ejon, ili flugis tien.  La loko, kie ili intencis
+pasigi �i tiun nokton, estis en pasinta tempo, la��ajne,
+kastelo.  Belaj kolonoj elstaris el la ruinoj.  Kelkaj pli-malpli
+bone konservitaj �ambroj atestis pri la iama belegeco de la
+domo.  �asid kaj lia akompananto �irka�iris tra la koridoroj,
+ser�ante sekan loketon.  Subite haltis cikonio Mansor.
+
+"Granda sinjoro," li diris malla�te, "estas ja, mi scias,
+malsa�e de la flanko de grandveziro, e� pli malsa�e de la
+flanko de cikonio, timi fantomojn.  Sed maltrankvilege estas al
+mi en la koro, �ar tutproksime mi bone a�dis plendsonojn kaj
+�emegojn."
+
+Nun haltis anka� la kalifo kaj klare eka�dis malla�tan
+ploradon, kiu pli kredeble apartenis al homo, ol al besto.  Plena
+de espero, li volis direkti sin tien, el kie venis la plendaj
+sonoj; sed la veziro kaptis lin je la flugilo per la beko, kaj
+petegis lin, ke li ne �etu ilin en novajn nekonatajn dan�erojn.
+Sed vane!  La kalifo, kiu havis brave batantan koron e� sub la
+cikonia flugilo, el�iris sin kun perdo de kelke da plumoj kaj
+rapidiris anta�en en malluman koridoron.  Li alvenis balda� al
+pordo, kiu �ajnis nur duone fermita kaj tra kiu li klare
+eka�dis �emetojn kaj iom da plorkriado.  Li pu�e malfermis la
+pordon per la beko, sed, mirigita, ekhaltis sur la sojlo.  En la
+ruini�inta �ambro, kiun eta kradfenestro nesufi�e lumigis, li
+ekvidis grandan striginon, sidantan sur la tero.  Grandaj larmoj
+rulfluadis el �iaj rondaj okulegoj, kaj per ra�ka vo�o �i
+elsonigis el la kurba beko siajn �emojn.  Sed kiam �i ekvidis
+la kalifon kaj lian veziron, kiu intertempe anka� eniris, tiam
+�i eligis la�tan �ojkriadon.  Gracie, per la brunemakulita
+flugilo, �i elvi�is el la okuloj la larmojn; kaj, je la granda
+miro de l' du �eestantoj, �i ekkriis en bona, homa lingvo
+araba:
+
+"Ho cikonioj, estu bonvenaj!  Vi estas por mi bona anta�signo
+de mia savi�o; �ar estas al mi anta�dirite, ke per cikonioj
+venos al mi granda feli�o."
+
+Rekonscii�inte de sia mirego, la kalifo faris riverencon per sia
+longa kolo, gracie aran�is siajn maldikajn krurojn, kaj diris:
+
+"Strigino!  Ju�ante la� viaj vortoj, mi devas vin kredi mia
+kunsuferantino.  Sed ho ve!  Via espero, ke per ni venos via
+savo, estas vana.  Vi mem konfesos nian senpovecon, kiam vi
+a�dos nian historion."
+
+La strigino petis lin rakonti, kaj la kalifo rakontis, kion ni
+jam scias.
+
+
+IV.
+
+
+Kiam la kalifo finis sian historion, la strigino dankis lin kaj
+diris:
+
+"A�du anka� mian historion kaj scii�u, ke mi estas ne malpli
+malfeli�a, ol vi.  Mia patro estas la Re�o de Hindujo; mi, lia
+malfeli�a solfilino, nomi�as Lusa.  Tiu sor�isto Ka�nur, kiu
+ensor�is vin, �etis anka� min en la malfeli�on.  Unu tagon li
+venis al mia patro kaj petis pri mia mano por sia filo Mizra.
+Sed mia patro, homo ekkolerema, ordonis malsupren�eti lin de la
+�tuparo.  Tamen prosperis al la malnoblulo sub alia formo denove
+al�teliri proksime al mi.  Foje, kiam mi volis trinki en mia
+�ardeno ion refre�igan, li alportis al mi, sin alivestinte kiel
+sklavo, trinka�on, kiu �an�is min en �i tiun abomenan
+figuron.  Svenintan pro teruro, li portis min �i tien, kaj
+kriegis en miajn orelojn, per terura vo�o:  '�i tie vi restu,
+malbelega, e� de la bestoj malestimata, �is via morto, a� �is
+iu deziros propravole edzi�i kun vi e� en �i tiu monstra
+formo.  Tiel mi ven�as min al vi kaj al via malhumila patro.'
+De tiu tempo forpasis multe da monatoj.  Sola kaj mal�oja, mi
+vivas kiel ermitino en �i tiu ruino, abomenata de la mondo kaj
+e� de la bestoj.  La bela naturo estas fermita por mia rigardo;
+�ar tage mi estas blinda, kaj nur kiam la luno super�utas per
+sia pala lumo �i tiujn murojn, defalas de miaj okuloj la
+vualo."
+
+La strigino �esis paroli, kaj denove forvi�is per la flugilo la
+larmojn, kiujn eltiris la rakontado pri �ia doloro.
+
+La kalifo estis, dum la rakontado de l' re�idino, profundi�inta
+en medito.
+
+"Se mi ne tute eraras," diris li, "estas sekreta rilato inter
+via malfeli�o kaj mia.  Sed kie mi trovos la solvon de �i tiu
+enigmo?"
+
+La strigino respondis: "Ho sinjoro, mi havas la saman
+anta�senton, kiel vi; �ar foje, en mia plej juna a�o,
+anta�diris al mi sa�a virino, ke cikonio alportos al mi grandan
+feli�on.  Eble mi scias anka�, kiel ni povos nin savi."
+
+La kalifo, tre mirigita, demandis, pri kia savrimedo �i pensas.
+
+"La sor�isto, kiu nin amba� malfeli�igis," diris �i,
+"venas �iumonate unu fojon en �i tiun ruinon.  Ne malproksime
+de �i tiu �ambro estas salono.  Tie li havas la kutimon
+festenadi kun multaj siaj similuloj.  Multfoje mi jam
+suba�skultis ilin tie.  Tiahore ili rakontas unuj al aliaj siajn
+hontindajn fara�ojn.  Eble li tiam elparolos la sor�vorton,
+kiun vi forgesis."
+
+"Kara mia re�idino," ekkriis la kalifo, "parolu!  Kiam li
+venos?  Kie estas la �ambrego?"
+
+La strigino momenton silentis; poste �i parolis: "Ne malpla�u
+al vi mia peto!  Nur la� unu kondi�o mi povos plenumi vian
+deziron."
+
+"Parolu, parolu!" kriis �asid.  "Ordonu!  �ian kondi�on mi
+akceptos."
+
+"Mi do tre dezirus esti samtempe libera, kiel vi; sed tio povos
+fari�i, nur se unu el vi donos al mi sian manon."
+
+La propono �ajnis iom konsterni la cikoniojn; kaj la kalifo
+faris signon al sia servisto, ke li eliru kun li por unu momento.
+
+"Grandveziro," diris la kalifo, kiam ili staris aliflanke de l'
+pordo, "tio estas sensenca negoco; sed vi -- vi ja povas bone
+�in preni."
+
+"Kion vi diras!" respondis la alia; "por ke mia edzino elgratu
+al mi la okulojn, kiam mi revenos hejmen?  Krom tio, mi estas jam
+granda�ulo, kaj vi, kontra�e, ankora� juna kaj fra�la; vi do
+povus pli konvene doni la manon al juna kaj bela re�idino."
+
+"�uste jen estas!" ek�emis la kalifo, melankolie mallevante la
+flugilojn.  "De kie vi scias, ke �i estas juna kaj bela?  Jen
+kion mi nomas: 'A�eti katon en fermita sako'!"
+
+Dum longa tempo ili penadis por influi unu la alian.  Sed fine
+konvinki�inte, ke lia veziro preferus resti cikonio, ol edzi�i
+kun la strigino, la kalifo mem decidi�is plenumi la kondi�on.
+Granda estis la �ojo de l' strigino.  �i konfesis, ke ili ne
+povus veni en pli oportuna tempo, �ar jam en �i tiu nokto
+ver�ajne kunvenos la sor�istoj.
+
+Kune kun la cikonioj �i forlasis la �ambron, por konduki ilin
+en la salonon.  Ili iris longatempe tra malluma koridoro.  Fine,
+renkonte al ili, tra duone ruini�inta muro, elradiis hela lumo.
+Kiam ili tie alvenis, la strigino konsilis al ili sin teni
+absolute senbrue.  Tra la truo, anta� kiu ili staris, ili povis
+superrigardi grandan salonon.  �i estis �irka�ita de kolonoj
+kaj belege ornamita.  Multe da koloraj lampoj anstata�is la
+tagan lumon.  En la mezo de l' �ambrego staris ronda tablo,
+�ar�ita per multaj elektitaj man�a�oj.  �irka� la tablo
+etendi�is kanapo, sur kiu sidis ok viroj.  En unu el tiuj �i la
+cikonioj rekonis la kolportiston, kiu vendis al ili la
+sor�pulvoron.  Lia najbaro petis lin, ke li rakontu siajn plej
+novajn fara�ojn.  Li do rakontis interalie la historion pri la
+kalifo kaj lia veziro.
+
+"Kaj kian vorton vi donis al ili?" demandis lin alia sor�isto.
+
+"Tre malfacilan latinan vorton: _Mutabor_."
+
+
+V.
+
+
+A�dinte tion �e sia murtruo, la cikonioj preska�
+senkonscii�is de �ojo.  Ili kuris tiel rapide per siaj longaj
+kruroj al la pordego de l' ruino, ke la strigino apena� povis
+ilin sekvi.  Tie diris la kalifo, kortu�ita, al la strigino:
+
+"Savintino de mia vivo kaj de la vivo de mia amiko, akceptu min
+kiel vian edzon, en eterna dankemo pro tio, kion vi faris por
+ni."
+
+Poste li turnis sin orienten.  Trifoje la cikonioj klinis siajn
+longajn kolojn al la suno, kiu �us levi�is malanta� la montoj;
+_Mutabor_, ili kriis; kaj en la sama momento ili estis
+re�an�itaj.  �ojegante pro la retrovita vivo, �irka�prenis
+sin reciproke sinjoro kaj servisto, kun rido kaj ploro.  Sed kiel
+priskribi ilian miregon, kiam ili rigardis �irka�en?  Bela
+sinjorino, brilege vestita, staris anta� ili.  Ridetante, �i
+donis al la kalifo la manon.  "�u vi ne rekonas plu vian
+striginon?" �i diris.  Estis �i!  Tiagrade �armis la kalifon
+�iaj beleco kaj gracieco, ke li ekkriis: estas lia plej granda
+feli�o, ke li fari�is cikonio.
+
+Nun ili �iuj ekvoja�is kune Bagdadon.  La kalifo trovis en siaj
+vestoj ne sole la skatoleton kun la magia pulvoro, sed anka�
+sian monujon.  Li do a�etis en la plej proksima vila�o �ion,
+kion ili bezonis por la voja�o; kaj balda� ili atingis la
+pordegojn de Bagdado.  La alveno de l' kalifo elvekis tie grandan
+miron.  Oni estis proklaminta lin mortinta; tial multe �ojis la
+popolo, rehavante sian amatan estron.
+
+Sed des pli forte ekbrulis ilia malamo al la trompisto Mizra.
+Ili are eniris en la palacon, kaj kaptis la maljunan sor�iston
+kaj lian filon.  La maljunulon forsendis la kalifo en la saman
+ruinan �ambron, kie lo�is iam la re�idino, kiel strigino, kaj
+tie li ordonis pendigi lin.  Sed al la filo, kiu nenion komprenis
+pri la artifikoj de la patro, la kalifo permesis elekti, �u li
+volas morti a� enflari.  Kiam li elektis tion �i lastan, la
+grandveziro prezentis al li la skatoleton.  Unu fortan enflaron;
+kaj la magiplena vorto de l' kalifo aliformigis lin cikonio.  La
+kalifo ordonis enfermi lin en fera ka�o, kiun oni starigis en la
+�ardeno de l' palaco.
+
+Longe kaj feli�e vivis Kalifo �asid kun sia edzino, la
+re�idino.  Liaj plej feli�aj horoj estis �iam tiuj, en kiuj la
+grandveziro, posttagmeze, vizitis lin.  Tiam ili paroladis ofte
+pri la cikonio-aventuro; kaj se la kalifo estis pli ol kutime
+gajhumora, li bonvole konsentis imiti la grandveziron, montrante
+kian mienon li havis kiel cikonio.  Serioze, per tre rektigitaj
+kruroj, li mar�adis tra la �ambro, blekadis, svingadis la
+brakojn, kvaza� ili estus flugiloj, kaj montris, kiel la
+grandveziro vane sin klinis orienten kaj kriis, "Mu --, Mu --."
+Al Sinjorino Kalifedzino kaj �iaj infanoj �i tiu prezentado
+faris �iufoje grandan plezuron; sed se la kalifo ne volis �esi
+blekadi kaj klini�adi kaj kriadi, "Mu --, Mu --," la veziro,
+ridetante, minacis sciigi al Sinjorino Kalifedzino, kion oni
+pridiskutadis �e la pordo de Re�idino Strigino.
+
+Kiam Selim Baru� finis sian rakonton, la komercistoj esprimis
+grandan kontenti�on pri lia historio.  "Efektive, forpasis
+nerimarkite la tuta posttagmezo," diris unu el ili, dis�ovante
+la kovrilon de la tendo.  "Malvarmete blovas la vespera vento;
+ni do povus bone da�rigi nian voja�on."  Liaj kunvoja�antoj
+konsentis; oni kunmetis la tendojn, kaj la karavano reekiris en
+sia kutima mar�ordo.
+
+Preska� la tutan nokton ili rajdis anta�en; �ar brulvarmege
+estis dum la tago, sed la stelplenaj noktoj estis tre
+refre�igaj.  Fine ili alvenis al oportuna restadejo, starigis la
+tendojn, kaj ku�i�is dormi.  Pri la fremdulo la komercistoj
+zorgis kvaza� pri sia plej honorinda gasto.  Unu donis al li
+kusenojn, alia kovrilojn, tria sklavojn; unuvorte, en �iuj
+rilatoj oni servis lin, kvaza� li estus hejme.  Jam komenci�is
+la plej varmegaj horoj de l' tago, kiam ili ree levi�is; kaj
+unuanime ili decidis resti �i tie �is la vespero.  Post komuna
+tagman�o, ili denove pliproksimi�is unu al alia; kaj la juna
+komercisto sin turnis al la plej a�a kaj diris:
+
+"Selim Baru� agrabligis por ni la hiera�an posttagmezon; nu,
+A�met, �u anka� vi rakontus al ni ion, a� okazinta�on el via
+longa vivo, kiu sendube estas ri�a je aventuroj, a� iun belan
+fabelon?"
+
+A�met silentis dum kelka tempo, kvaza� sendecida, �u li diros
+tion a� alion; fine li parolis:
+
+"Karaj amikoj!  Fidelaj kamaradoj vi montris vin dum �i tiu
+voja�o, kaj anka� Selim meritas mian konfidon.  Propran
+travivita�on mi do sciigos al vi, -- ion, pri kio, en aliaj
+cirkonstancoj, mi nevolonte parolus, kaj kion mi tre malofte
+rakontis."
+
+
+
+
+La Historio pri la Fantom�ipo.
+
+
+Mia patro havis malgrandan butikon en Balsoro.  Li estis nek
+malri�a nek ri�a, -- unu el tiuj homoj, kiuj nevolonte ion
+riskas, timante perdi la malmulton, kiun ili havas.  Li edukis
+min simple kaj virte, tiel ke, post nelonga tempo, mi povis esti
+al li utila.  Kiam mi �us fari�is dekokjara kaj li faris sian
+unuan gravan spekulacion, li mortis, kredeble de �agreno pro
+tio, ke li lasis mil ormonerojn al la gardo de la maro.  Post
+nelonge mi havis ka�zon ju�i lin feli�a pro lia morto; �ar
+kiam pasis malmulte da semajnoj, mi eksciis, ke la �ipo, al kiu
+li komisiis siajn komerca�ojn, alprofundi�is.  Sed �i tiu
+malfeli�o ne povis malvarmigi mian kura�on de junulo.
+�an�inte en monon �ion, kion postlasis mia patro, mi
+ekforiris, por provi en fremdlando la fortunon.  Akompanis min
+nur unu maljuna servisto de mia patro; longjare korinklina al nia
+familio, li anka� nun ne volis disi�i de mi, nek de mia sorto.
+
+Favoris nin la vento, kiam ni en�ipi�is en la haveno de
+Balsoro.  La �ipo, sur kiun mi dungigis min, destini�is al
+Hindujo.  Jam de dek kvin tagoj ni veturis sur la kutima vojo,
+kiam la �ipestro al ni anta�anoncis ventegon.  Lia viza�o
+malka�is lian maltrankvilecon: �ajnis, ke li ne sufi�e konis
+la tieajn marvojojn, por povi senzorge renkonti ventegon.  Li
+ordonis faldi �iujn velojn, kaj tre malrapide ni veturis
+anta�en.  Venis la nokto, hela kaj malvarma: la �ipestro do
+kredis, ke li trompi�is pri la signoj de l' ventego.  Subite,
+tutproksime al la nia, preterveturis �ipo, kiun ni ne vidis
+anta�e.  Sova�a �ojkriado elsonis al ni de �ia ferdeko, --
+pro kio mi multe miris en tia maltrankviliga anta�ventega horo.
+La �ipestro, kiu staris �e mia flanko, fari�is morte pala.
+
+"Mia �ipo estas perdita," li kriis; "jen veturas la Morto!"
+
+Anta� ol mi povis lin demandi pri la signifo de tiu stranga
+ekkrio, alkuregis la maristoj, kriegante, ploregante.
+
+"�u vi �in vidis?" ili kriis.  "Ve! ve! sonis nun nia lasta
+horo!"
+
+La �ipestro ordonis vo�e legi konsolajn sentencojn el la
+Korano, kaj li mem prenis la direktilon.  Sed vane!  Videble
+pliforti�is la ventego; kaj anta� ol forpasis e� unu horo,
+surteri�is la �ipo kun granda krakego.  Oni surakvigis la
+boatojn; kaj apena� la lastaj maristoj sin savis, jam alfundiris
+anta� niaj okuloj la �ipo; kaj mi, senhava mizerulo, forveturis
+sur la maro.  Sed niaj �agrenoj ankora� ne fini�is.  �iam pli
+terure furiozis la ventego, kaj ne plu estis eble, direkti la
+boaton.  Mian maljunan serviston mi forte �irka�prenis, kaj nun
+ni �ure promesis, ke ni neniam forlasos unu la alian.  Fine
+revenis la tago.  Sed �e la unua apero de l' matena ru�o kaptis
+la vento la boaton, en kiu ni sidis, kaj renversis.  Neniam mi
+revidis iun el miaj kun�ipanoj.  Mi estis senkonsciigita de l'
+falego.  Reveki�inte, mi min trovis en la brakoj de mia fidela
+servisto, kiu jam sin savis sur la renversitan boaton kaj
+suprentiris min post si.  Ne blovis plu la ventego.  Nenie estis
+videbla nia �ipo.  Sed ne malproksime ni ja ekvidis alian, al
+kiu alportadis nin la ondoj.  Pliproksimi�inte, mi rekonis �in
+kiel tiun saman, kiu nokte nin preterveturis kaj tiel forte
+timigis la �ipestron.  Al mi inspiris tiu �ipo strangan
+teruron.  Teruris min la tiel timege efektivi�inta diro de l'
+�ipestro; teruris min anka� la dezertega aspekto de l' �ipo,
+sur kiu neniu montri�is, indiferente kiom ajn ni alproksimi�is,
+kiom ajn ni kriegis.  Tamen por ni �i estis la sola savrimedo;
+tial ni alte gloris la Profeton, kiu tiel mirakle gardis nian
+vivon.
+
+De la anta�a parto de l' �ipo pendis longa �nurego, al kiu ni
+remis mane kaj piede, celante �in kapti.  Fine ni sukcesis tion
+fari.  Mi eligis la�tan krion, sed seninterrompe da�ris sur la
+�ipo la silento.  Nun ni suprenrampis per la �nurego, mi, la
+pli juna, anta�e.  Sed, ho teruro!  Kia sceno sin prezentis al
+mia rigardo, kiam mi ekpa�is sur la ferdekon!  Sango ru�igis la
+plankon.  Dudekkelke da kadavroj en turkaj vestoj ku�is
+�irka�e.  �e la meza masto staris homo, ri�e vestita, kun
+sabro en la mano; sed lia viza�o estis pala kaj distordita, kaj
+tra lia frunto iris granda najlo, lin senmoviginta je l' masto:
+anka� li estis senviva.  Teruro malakcelis miajn pa�ojn;
+apena� mi kura�is spiri.  Nun suprenvenis anka� mia kunulo.
+Tiun �i miregigis, same kiel min, la aspekto de la ferdeko, sur
+kiu vidi�is nenio vivanta, nenio krom tiuj timegigaj kadavroj.
+Fine, dirinte pre�on al la Profeto, ni kura�is iri anta�en.
+�e �iu pa�o ni rigardis �irka�en pro timo, ke io nova ne sin
+montru, io e� pli terurega.  Sed �io restis ne�an�ita.  Longe
+kaj lar�e nenio vivanta, -- nur ni kaj la senlima oceano.  Ni
+e� ne kura�is la�te paroli timante, ke la senviva, alpikita al
+la masto, kapitano ne turnu al ni siajn rigidajn okulojn, a� ke
+iu el la mortigitoj ne ekmovu sian kapon.  Fine ni atingis
+�tuparon, kondukantan en la �ipan internon.  Tie ni nevole
+ekhaltis kaj rigardis unu la alian, �ar neniu el ni kura�is
+esprimi siajn pensojn.
+
+"Sinjoro," parolis mia fidela servisto, "terura�o okazis �i
+tie.  Tamen, e� se, tie malsupre, la �ipo estas plena de
+mortigistoj, mi plivolas kapitulaci al ili senkondi�e, ol resti
+pli longe kun tiuj senvivuloj."
+
+Mi same pensis, kiel li; kaj, plikura�i�inte, ni iris,
+time-scivolaj, malsupren.  Sed anka� �i tie regis tomba silento
+kaj sole niaj pa�oj faris e�on sur la �tuparo.  Ni staris �e
+la sojlo de l' kajuto.  Metinte porden mian orelon, mi
+a�skultis: nenio a�debla!  Mi malfermis.  La �ambro prezentis
+�aosan aspekton.  Vesta�oj, armiloj kaj alia ilaro
+�irka�ku�is intermiksite.  Nenio en ordo.  La �ipanaro, a�
+almena� �ia estro, kredeble estis �us drinkinta, �ar �io
+ankora� ku�is �irka�e.  Ni iris anta�en de �ambro al
+�ambro, de apartamento al apartamento.  �ie ni trovis luksajn
+provizojn da silko, perloj, sukero, kaj alio diversa.  �ojegigis
+min supermezure �i tiu vida�o, �ar konsiderante, ke estas
+neniu sur la �ipo, mi opiniis min rajtigita, �ion �i proprigi
+al mi.  Sed Ibrahimo atentigis min, ke ni ver�ajne estas
+ankora� tre malproksime de l' marbordo, kiun ni ne povas atingi
+solaj kaj sen homa kunhelpo.
+
+Ni refre�igis nin per la man�a�oj kaj trinka�oj, kiujn ni
+trovis en tia superfluo, kaj fine ni resupreniris sur la
+ferdekon.  Sed �i tie sentigis al ni senfinan teruron la vido de
+la abomenaj kadavroj.  Por liberigi nin de ili, ni do decidis,
+ilin �eti en la maron.  Sed kia timego ekkaptis nin, kiam ni
+trovis, ke neniu el ili estas delokigebla!  Kvaza� enradikitaj,
+ili ku�is sur la planko; por forigi ilin, necese estus eltiri la
+tabulojn de l' ferdeko, sed por tio mankis al ni �iuj iloj.
+Neeble estis anka�, disigi de lia masto la kapitanon; el lia
+mano rigida ni e� ne povis fortiregi lian sabron.  En mal�oja
+meditado pri nia situacio ni pasigis �i tiun tagon.  Je la
+nokti�o mi permesis al Ibrahimo ku�i�i por dormi: mi mem volis
+resti garde sur la ferdeko, por elrigardi je savo.  Tamen, kiam
+levi�is la luno, kaj mi kalkulis la� la steloj, ke estas la
+dekunua horo, ekregis min tiel nekontra�starebla dormemo, ke,
+kontra�vole, mi ku�i�is malanta� barelo, kiu staris sur la
+ferdeko.  Sed estis plivere duonsveno ol dormo, �ar mi bone
+a�dis la maron frapadi la flankon de l' �ipo kaj la velojn
+knaradi kaj fajfadi en la vento.  Subite mi kredis a�di vo�ojn
+kaj piedsonojn sur la ferdeko.  Mi volis levi�i, por rigardi
+tiuflanken, sed nevidebla potenco tenis enkatenitaj miajn
+membrojn; mi e� ne povis malfermi la okulojn.  La vo�oj
+fari�is �iam pli klaraj; �ajnis al mi, kvaza� gaja �ipanaro
+kuradas tien kaj reen sur la ferdeko.  Interalie mi kredis a�di
+la fortan vo�on de iu ordonanta; mi anka� klare a�dis, kiel
+�nuregoj kaj veloj supren-malsuprentiri�as.  Sed iom post iom
+mi senkonscii�is kaj pliprofundi�is en dormo, en kiu mi kredis
+a�di nur bruadon de armiloj, kaj nur tiam veki�is, kiam la suno
+jam alte staris kaj brulradiis sur mian viza�on.  Mirigita, mi
+�irka�rigardis.  Ventego, �ipo, mortintoj, -- �io, kion mi
+a�dis dum la nokto, �ajnis al mi kvaza� son�o; sed kiam mi
+suprenrigardis, mi �ion trovis kiel hiera�.  Senmove ku�is la
+mortintoj; senmove la kapitano estis alfiksita al la masto.
+Ridante pri mia son�o, mi levi�is, por ser�i mian maljunan
+serviston.  Tiu �i sidis en la kajuto kaj profunde meditis.
+
+"Ho sinjoro!" ekkriis li, kiam mi eniris, "mi preferus
+ku�i sur la plejprofundejoj de l' maro, ol pasigi ankora� unu
+nokton en tiu �i ensor�ita �ipo."
+
+Mi demandis lin pri la ka�zo de lia maltrankvileco, kaj li
+respondis:
+
+"Post kelkhora dormado mi veki�is kaj eka�dis, kiel oni
+kuradas tien kaj �i tien super mia kapo.  Unue mi kredis, ke
+estas vi; sed estis almena� dudek, kiuj tie �irka�kuradis; mi
+a�dis anka� vokadon kaj kriadon.  Fine malsuprenvenis la
+�tuparon pezaj pa�oj.  Forlasis min nun plene la konscio.  Nur
+de tempo al tempo mi rekonscii�is, kaj tiam mi vidis tiun saman
+homon, kiu estas najlita al la masto tie supre, sidantan kantante
+kaj trinkante �e tiu �i tablo; kaj tiu skarlate-vestito, kiu
+ku�as ne malproksime de li sur la ferdeko, sidis kuntrinkante
+�e lia flanko."
+
+Tiel rakontis mia maljuna servisto.  Mi sentis min absolute ne
+bone, pri tio mi povas certigi vin.  Tio do ne estis iluzio: mi
+anka� ja estis bone a�dinta la mortintojn.  �ipveturi en tia
+societo, tio estis al mi plejaltgrade terura.  Dume mia Ibrahimo
+profundi�is en medito.  "Jen mi trovis!" ekkriis li fine.
+Venis al li en la kapon sentenco, kiun lernigis al li iam lia
+avo, sperta kaj multvoja�inta homo; �i povus efiki kontra�
+�iuspecaj fantomoj kaj sor�a�oj.  Li certigis anka�, ke tiu
+dormemo, kiu nin ekposedis, estos en la venonta nokto facile
+malhelpebla, se ni senlace ripetos pre�sentencojn el la Korano.
+La propono de l' maljunulo tre pla�is al mi.  Maltrankvilanime
+ni vidis veni la nokton.  Apud la kajuto estis �ambreto, en kiun
+ni decidis retiri�i.  Ni traboris tra la pordo kelkajn truojn,
+sufi�e grandajn por superrigardi tra ili la tutan kajuton.
+Poste ni firmfermis la� eblo la pordon de interne; kaj Ibrahimo
+surskribis en �iuj kvar anguloj la nomon de l' Profeto.  Tion
+farinte, ni atendis la terura�ojn de l' nokto.
+
+Denove estis, mi kredas, la dekunua horo proksimume, kiam mi
+forte ekdormemi�is.  Mia kunulo tial konsilis al mi pre�diri
+kelke da Koransentencoj; kaj vere tio kontra�efikis.  Subite
+fari�is supre granda movado.  Knaris la �nuregoj; piedaj pa�oj
+sonis sur la ferdeko; kaj kelkaj vo�oj estis klare a�deblaj.
+Dum kelkaj minutoj ni sidis tie, korpremate atendante.  Fine ni
+eka�dis iun malsuprenveni la �tuparon de l' kajuto.  Tion
+a�dante, la maljunulo komencis eldiri la sentencon, kiun
+lernigis al li lia avo kontra� fantomoj kaj sor�a�oj:
+
+  "�u vi el aero venis,
+    A� en tomb' malluma dormis,
+  A� vin mara fundo tenis,
+    A� infera fajr' vin formis,--
+  Granda Allaho ordonas al vi:
+  �iuj fantomoj obeas al li."
+
+Mi devas konfesi, ke mi ne multe kredis je �i tiu sentenco, kaj
+stari�is al mi la haroj sur la kapo, kiam la pordo
+malfermegi�is.  Envenis tiu granda majesta viro, kiun mi vidis
+najlitan al la masto.  La najlo ankora� traestis lian cerbon,
+sed li jam reeningigis sian glavon.  Post li envenis alia malpli
+ri�e vestita, kiun mi anka� vidis supre ku�antan.  La
+kapitano, -- estis ja klarerekoneble li, -- havis palan viza�on,
+grandan nigran barbon, kaj sova�e ruli�antajn okulojn, per kiuj
+li �irka�rigardis la tutan �ambron.  Dum li preteriris nian
+pordon, mi povis lin vidi tre klare; li, siaflanke, �ajnis tute
+ne rigardi al la ka�anta nin pordo.  Ili amba� sidi�is �e la
+tablo, kiu staris en la mezo de l' kajuto, kaj la�te, preska�
+kriante interparoladis en nekonata lingvo.  Ili pli kaj pli
+la�ti�is kaj koleri�is; fine ekfrapis la kapitano la tablon
+per pugnigita mano, ektremigante la tutan �ambron.  Sova�e
+ridante, la alia salte levi�is kaj faris signon al la kapitano,
+ke li sekvu lin.  Tiu �i sin levis, eltiregis sian sabron el la
+ingo, kaj amba� forlasis la �ambron.  Ni spiris pli libere,
+kiam ili estis for; sed nia timo ankora� neniel fini�is.  Sur
+la ferdeko fari�is �iam pli kaj pli la�te.  A�di�is rapida
+kurado, ridado, kriegado.  Fine eksplodis tumulto vere infera:
+armiltintegado kaj kriado; ni kredis, ke mallevi�as sur nin e�
+la ferdeko, kune kun la tuta velaro: subite -- profunda silento!
+Post multe da horoj, kura�inte resupreniri, ni trovis �ion en
+anta�a stato; alie ol anta�e ku�is e� ne unu; �iuj estis
+rigidaj kiel ligno.
+
+Ni tiel pasigis sur la �ipo multe da tagoj.  �i veturadis �iam
+orienten, kie, la� mia kalkulo, sendube ku�is la tero.  Sed,
+e� se �i transiris multe da mejloj dum la tago, nokte �i
+�ajnis �iam veturi returnen; �ar, kiam la suno levi�is, ni
+�iufoje retrovi�is sur la sama loko.  �i tion ni ne povis
+klarigi al ni alimaniere, ol supozante, ke la mortintoj �iunokte
+veturis plenvele returnen.  Por tion malebligi, ni ferlis
+anta�nokti�e �iujn velojn kaj uzis tiun saman rimedon, kiun ni
+jam anta�e provis �e la pordo en la kajuto: ni skribis sur
+pergamenon la nomon de l' Profeto kune kun la sentenco de la avo,
+kaj �irka�ligis per tio la ferlitajn velojn.  Maltrankvilanime
+ni atendis en nia �ambreto la sekvon.  �i tiun fojon la
+fantomoj �ajnis e� pli terure furiozi, ol anta�e; sed jen, la
+sekvintan matenon, kunvolvitaj estis la veloj, tute kiel ni ilin
+lasis.  Ni stre�is dum la tago nur tiom da veloj, kiom ni
+bezonis, por peleti la �ipon anta�en; kaj tiamaniere ni
+transiris en kvin tagoj spacon sufi�e grandan.
+
+Fine, la sesan tagon matene, ni ekvidis, en malgranda interspaco,
+la teron, kaj ni dankis Allah'on kaj lian Profeton pro nia
+mirinda savo.  Dum tiu tago kaj la sekvinta �in nokto ni
+veturadis la�longe de l' marbordo, kaj la sepan matenon ni
+kredis ekvidi urbon, nemalproksime ku�antan.  Kun granda peno ni
+�etis ankron, kiu tuj enfundi�is; poste, surakviginte
+malgrandan boaton, kiu staris sur la ferdeko, ni remis per �iuj
+fortoj al la urbo.  Post duonhoro, enirinte riveron kiu enfluis
+tie en la maron, ni surbordi�is.  �e la urba pordego ni
+informi�is pri la nomo de la urbo kaj scii�is, ke �i estas
+Hinda urbo, ku�anta ne malproksime de la sama regiono, kien mi
+intencis marveturi en la komenco.  Ni eniris en karavanejon, kie
+ni refre�igis nin post nia aventurplena voja�o.  Mi anka�
+ser�is tie sa�an kaj prudentan homon, sciigante al la mastro,
+ke mi tian bezonas, kiu ion komprenas pri la sor�arto.  Li
+kondukis min en malmulteuzatan flankstraton �is senpretenda
+domo, kies pordon li frapis, kaj oni lasis min eniri, dirante, ke
+mi demandu pri Mulej.
+
+En la domo venis renkonte al mi maljuna vireto, kun griza barbo
+kaj longa nazo, kaj demandis, kion mi deziras.  Mi diris al li,
+ke mi ser�as la sa�an Mulej'on, kaj li respondis al mi, ke tio
+estas li mem.  Mi petis de li konsilon, kion fari je la
+mortintoj, kaj kion ekaran�i por forigi ilin el la �ipo.  Li
+respondis, ke la �ipanaro estas ver�ajne, pro iu krimo,
+sor�etenita surmare; la sor�o, diris li, kredeble
+malefektivi�os, se oni alportos ilin teren, sed tio povos nur
+fari�i, se oni forigos la tabulojn, sur kiuj ili ku�as.  Al mi,
+li kredis, apartenas �iarajte la �ipo, kune kun �ia tuta
+�ar�o, tial ke mi kvaza� �in trovis; tamen mi nepre
+prisilentu la tutan aferon kaj faru al li el mia superfluo
+malgrandan donacon, redone de kiu li, per siaj sklavoj, helpos
+min forigi la mortintojn.  Mi promesis, ke mi ri�e rekompencos
+lin, kaj ni ekvojiris kun kvin sklavoj, kiuj estis provizitaj per
+segiloj kaj hakiloj.  Survoje la sor�isto Mulej ne �esis la�di
+nian feli�an ideon �irka�volvi la velojn per sentencoj de l'
+Korano.  Li diris, ke tio estis nia sola savrimedo.
+
+Estis ankora� iom frue en la tago, kiam ni alvenis la �ipon.
+Ni tiuj komencis labori, kaj kvar el la mortintoj ku�is jam post
+unu horo en la barketo.  Kelkaj el la sklavoj, por entombigi
+ilin, devis remtransporti ilin al la tero.  Reveninte, ili
+rakontis, ke la mortintoj evitigis al ili la penon de enterigo
+per tio, ke ili disfalis en polvon, tuj kiam oni ku�igis ilin
+teren.  Ni da�rigis desegi la mortintojn, kaj jam anta�vespere
+�iuj estis alportitaj al la tero.  Fine estis plu neniu sur�ipe
+krom tiu, kiu estis najlita al la masto.  Vane ni penis eltiri la
+najlon el la ligno; nenia potenco povis ekmovi �in e� je unu
+hareto.  Mi ne sciis, kion ekfari: ni ja ne povis dehaki la
+maston por transportigi lin teren.  Tamen de �i tiu embaraso
+liberigis nin Mulej.  Li ordonis al sklavo, rapide remi
+marborden, por alporti poton da tero.  Ricevinte �i tion, la
+sor�isto elparolis super �i misterplenajn vortojn kaj
+super�utis per la tero la kapon de l' mortinto.  En la sama
+momento tiu �i malfermis la okulojn kaj profunde enspiris, kaj
+la vundo de la najlo en lia frunto eksangis.  Facile nun ni
+eltiris la najlon, kaj la vundito falis en la brakojn de unu el
+la sklavoj.
+
+"Kiu kondukis min �i tien?" parolis li, la��ajne reakirinte
+kelkagrade la fortojn.
+
+Mulej montris min per la fingro.  Mi alproksimi�is.
+
+"Dankon al vi, fremdlanda nekonato!  Vi savis min el
+longeda�raj turmentoj.  Jam de kvindek jaroj mia korpo
+�ipveturadas tra �i tiuj ondoj, kaj mia animo estis kondamnita
+�iunokte reeniri en �in.  Sed nun fine mia kapo ektu�is la
+teron, kaj mi povas iri, repaci�inte, al miaj prauloj."
+
+Mi petis lin rakonti al ni, kiel kaptis lin �i tiu terura stato,
+kaj li parolis:
+
+"Anta� kvindek jaroj mi estis respektata potenculo kaj lo�is
+en Al�ero.  Sed avareco pu�is min ekipi �ipon kaj min doni al
+la marrabado.  Foje, da�riginte jam de kelka tempo �i tiun
+fikomercon, mi en�ipigis en Zante'o dervi�on, kiu deziris
+voja�i senpage.  Mi kaj miaj kunuloj estis mal�entilegaj homoj
+kaj neniel respektis la sanktecon de tiu viro; kontra�e, mi
+insulte mokadis lin.  Sed foje li en sankta fervoro ripro�is min
+pro mia pekoplena vivado.  Tiam min, post multa trinkado kun mia
+manovrestro, ekregis nokte en mia kajuto la kolero.  Furiozega
+pro tio, kion al mi diris dervi�o kaj kion mi e� al sultano ne
+permesus al mi diri, mi kuregis sur la ferdekon kaj trapikis al
+li la bruston per mia ponardo.  Mortante, li malbenis min kaj
+mian �ipanaron, ke ni ne povu vivi nek morti, �is ni ku�igos
+teren nian kapon.  La dervi�o mortis, kaj ni �etis lin en la
+maron kaj ridis pri liaj minacoj.  Sed jam en tiu sama nokto
+plenumi�is liaj vortoj.  Kelkaj el miaj �ipanoj ribelis
+kontra� mi.  Kun terura kolerego oni interbatalis, �is miaj
+partianoj submeti�is kaj mi estis alnajlita al la masto.  Sed
+anka� la ribelintoj pereis de siaj vundoj; kaj balda� mia
+�ipo estis nenio alia krom granda tombo.  Al mi anka�
+estingi�is la lumo de la okuloj: mi �esis spiri kaj kredis, ke
+mi mortas.  Sed tio estis nur rigidi�o, kiu tenis min
+enkatenita.  En la sekvinta nokto, je la sama horo, je kiu ni
+�etis maren la dervi�on, mi kaj �iuj miaj kunuloj reveki�is.
+Revenis al ni nia vivo; sed estis al ni neeble ion alian fari a�
+paroli, krom tio, kion ni parolis kaj faris en tiu nokto.  Tiel
+ni marveturadas jam de kvindek jaroj, ne povante vivi nek morti;
+�ar kiel ni povis atingi la teron?  Kun freneza �ojo ni �iam
+veturis plenvele tra la ventego, �ar ni esperis disfrakasi�i
+fine kontra� iu kruta�o kaj nian lacan kapon sur la fundo de la
+maro ku�igi al ripozo.  Tio ne prosperis al ni.  Sed nun mi
+mortos.  Denove mi dankas vin, nekonata savinto!  Se trezoroj
+povas vin rekompenci, prenu mian �ipon, kiel signon de mia
+dankemo."
+
+Tiel parolinte, la kapitano klinis la kapon kaj mortis.  En la
+sama momento li anka�, kiel anta�e liaj kunuloj, disfalis en
+polvon.  �i tion ni kolektis en kesteto kaj enterigis.  El la
+urbo mi venigis laboristojn, kiuj rebonigis mian �ipon.
+Grandprofite inter�an�inte kontra� aliaj la komerca�ojn,
+kiujn mi havis sur�ipe, mi dungis maristojn, faris al mia amiko
+Mulej ri�ajn donacojn, kaj for�ipi�is al mia patrujo.  Tamen
+mi faris grandan �irka�veturadon, surbordi�ante en multaj
+insuloj kaj landoj, kie mi vendis miajn komerca�ojn.  La Profeto
+benis mian entreprenon.  Post tri kvaronjaroj mi alvenis Balsoron
+duoble pli ri�a, ol faris min la mortanta kapitano.  Miaj
+samurbanoj miregis pro miaj ri�a�oj kaj mia feli�o: neeble
+estis malkredigi al ili, ke mi eltrovis la diamantan valon de l'
+fama voja�anto Sindbado.  Mi ne maltrompis ilin.  Sed de nun la
+junaj Balsoranoj, apena� atinginte sian dekokan jaron, devis
+forvoja�i en la mondon, por fari, simile al mi, sian feli�on.
+Mi, miaparte, vivadis trankvile kaj pace.  �iukvinjare mi
+voja�is Mekka'on, por danki la Sinjoron en sankta loko pro lia
+beno kaj por peti pro la kapitano kaj liaj kunuloj, ke li akceptu
+ilin en sian paradizon.
+
+En la sekvinta tago la karavano vojiris seninterrompe anta�en.
+Post kiam la voja�antoj ripozis en siaj tendoj, parolis Selim,
+la fremdulo, al Mulej, la plej juna komercisto: "Vi ja estas el
+ni la plej juna, kaj �iam gajhumora; sendube vi do scias por ni
+iun bonan �ercrakonton.  Nu, prezentu �in por nia regalo, ke
+�i refortigu nin post la varmego de l' tago."  "Kun plezuro mi
+rakontus al vi ion amuzan," respondis Mulej, "sed al juneco, en
+�iuj cirkonstancoj, konvenas modesteco; kaj tial mi devas cedi
+la unuan lokon al miaj plia�aj kunvoja�antoj.  Sed Zale�kos
+estas �iam tiel serioza kaj malbabilema; kial do li ne rakontu
+al ni tion, kio mal�ojigis lian vivon?  Eble ni povos malpliigi
+lian �agrenon, se �agrenon li havas; �ar fraton ni helpas
+volonte, e� se li estas alikredano."
+
+La tiel alvokata estis greka komercisto, meza�a, bela, forta,
+sed tre seriozmiena.  Kvankam li estis "nefidelulo" (ne
+mahometano), liaj kunvoja�antoj tre amis lin; �ar lia tuta
+personeco vekis �e ili estimon kaj konfidon.  Plie, li havis nur
+unu manon, kaj kelkaj supozis, ke de �i tiu perdo venas lia
+seriozeco.
+
+Zale�kos respondis al la afabla demando de Mulej: "Tre honoras
+min via konfido.  �agrenon mi havas nenian, almena� nenian, de
+kiu vi povus liberigi min, kiom ajn vi tion dezirus.  Tamen, �ar
+Mulej �ajnas ripro�eti al mi mian seriozecon, mi rakontos al vi
+ion, kio, espereble, senkulpigos min, se mi estas pli serioza ol
+aliaj.  Kiel vi vidas, mi perdis mian maldekstran manon.  Ne de
+mia naski�o �i mankas al mi, sed mi perdis �in en la plej
+teruraj tagoj de mia vivo.  �u pro tio mi estas kulpa: �u ne
+estas pardoneble, ke mi estu de tiuj tagoj pli serioza, ol
+pravigas mia nuna situacio: volu mem ju�i, a�dinte la historion
+pri la dehakita mano."
+
+
+
+
+La Historio pri la Dehakita Mano.
+
+
+Mi naski�is en Konstantinopolo.  Mia patro estis dragomano[1]
+�e La Porto,[2] kaj, krom tio, profite komercis silkajn
+�tofojn kaj bonodorajn oleojn.  Li donis al mi bonan edukadon,
+parte instruante min proprapene, parte instruigante min de unu el
+niaj pastroj.  En la komenco li destinis min kiel transprenonton
+de sia magazeno: sed fine, �ar mi vidigis neesperitajn de li
+kapablojn, li decidis, la� konsilo de siaj amikoj, farigi min
+kuracisto, �ar kuracisto, kiu ellernis iom pli multe ol
+ordinaraj �arlatanoj, povas en Konstantinopolo ri�i�i.
+
+En nian domon venadis multe da Frankoj.[3]   Unu el ili
+konsentigis mian patron, lasi min forvoja�i en lian hejman
+landon, al la urbo Parizo, kie, li diris, oni povas senkoste kaj
+plej bone akiri tiuspecajn scia�ojn.  Li proponis konduki min
+tien proprapage, kiam li reiros hejmlanden.  Mia patro, kiu
+anka� jam faris voja�ojn en sia juneco, akceptis la proponon,
+kaj la Franko diris al mi, ke mi estu preta ekvoja�i post tri
+monatoj.  Mi estis elekscitita de �ojo pro la espero vidi
+fremdajn landojn, kaj apena� mi povis atendi �is la momento de
+la en�ipi�o.  Jam ordigis la Franko siajn aferojn kaj preti�is
+por la voja�o.  En la anta�tago, mia patro kondukis min en sian
+dormo�ambreton.  Tie mi vidis belajn vestojn kaj armilojn,
+ku�antajn sur la tablo.  Sed pli ol �io altiris miajn rigardojn
+granda amaso da oro, �ar neniam ankora� mi vidis tian multegon,
+kolektitan unuloken.  Mia patro �irka�prenis min kaj diris:
+
+"Vidu, filo mia, jen mi havigis al vi vestojn por via voja�o.
+�i tiuj armiloj estas viaj; ili estas tiuj samaj, kiujn alligis
+al mi via avo, kiam mi ekforiris fremdlanden.  Mi scias, ke vi
+povas ilin uzi.  Tamen, uzu ilin nur en la okazo, se oni atakos
+vin; kaj tiam ja frapu tutforte.  Mia havo ne estas granda.  Mi
+dividis �in, kiel vi vidas, en tri partojn; unu estas via; unu
+estu mia vivteno kaj rezervkapitalo; sed la tria devas esti
+sankta, netu�ebla trezoro, kiu servu al vi en horo de ur�ega
+bezono."
+
+Tiel parolis mia maljuna patro.  Larmoj �eti�is al liaj okuloj,
+eble pro ia anta�sento, �ar de post tiu tago mi neniam revidis
+lin plu.
+
+La voja�o plenumi�is sen ia malfeli�o.  Balda� ni alvenis
+Franklandon; kaj, post plua sestaga vojiro, ni atingis la grandan
+urbon Parizon.  �i tie mia franka amiko luis por mi �ambron,
+kaj konsilis al mi, elspezi sa�e mian monon, kiu sumi�is je du
+mil taleroj.  En tiu urbo mi vivis tri jarojn, kaj �ion
+ellernis, kion bona kuracisto devas scii.  Sed mensoge mi
+parolus, se mi dirus, ke mi estis tie feli�a, �ar tute ne
+pla�is al mi la moroj de tiu popolo, kaj, plie, mi havis �e ili
+nur malmulte da bonaj amikoj; tamen �i tiuj estis ja noblaj
+junuloj.
+
+Pli kaj pli potence regis min la deziro revidi mian patrujon.
+Dum la tuta tempo de mia foresto mi a�dis nenion pri mia patro.
+Tial, kiam prezenti�is favora okazo por reiri hejmen, mi tuj
+profitis �in.
+
+Scii�inte, ke tre balda� iros senditaro el Franklando al La
+Porto, mi dungi�is kiel �irurgo en la sekvantaron de l'
+ambasadoro, kaj tiel sukcesis reveni Stambulon.  Sed mi trovis
+fermita la domon de mia patro, kaj la mirantaj pro mia reveno
+najbaroj diris al mi, ke mia patro mortis anta� du monatoj.  Tiu
+pastro, kiu instruis min en mia juneco, alportis al mi la
+�losilon; kaj nun, sola kaj de �iuj forlasita, mi eniris en la
+dezertan domon.  Mi retrovis �ion en sama stato, kiel mia patro
+�in lasis; mankis nur la oro, kiun li promesis konservi por mi.
+Mi demandis pri tio la pastron, kaj �i tiu sin klinis kaj diris:
+"Via patro mortis kiel sankta homo; al la eklezio li testamentis
+sian oron."  �i tion mi tute ne povis, kaj ankora� nun ne
+povas, kompreni.  Sed kion fari?  Mi havis neniun, kiu povus
+atesti kontra� la pastro; kaj vere mi devis min ju�i feli�a
+pro tio, ke li ne konsideris anka� la domon kaj la komerca�ojn
+de mia patro kiel testamenta�on.  Tio estis la unua malfeli�o,
+kiu trafis min.  Kaj nun venis aliaj, en seninterrompa sinsekvo.
+Mia famo kuracista tute ne disvasti�is, �ar mi hontis ludi
+rolon �arlatanan, kaj mankis al mi en �iuj okazoj la rekomendo
+de mia patro, kiu estus prezentinta min al ri�uloj kaj
+eminentuloj, kiuj jam ne pensis plu pri la malfeli�a Zale�kos.
+Anka� la komerca�ojn de mia patro mi ne povis vendi, �ar jam
+tuj post lia morto disfori�is lia klientaro, kaj nur iom post
+iom oni akiras novan.  Foje, dum mi mal�oje meditis pri mia
+situacio, revenis en mian memoron, ke mi jam ofte vidis en
+Franklando sampatrujanojn, kiuj travoja�adas la landon kaj
+elmontras siajn vendota�ojn sur la foirejoj de la urboj.  Mi
+rememoris, ke oni volonte a�etas de ili, �ar ili venas el
+fremdaj landoj, kaj ke tiaj komercistoj povas fari centoblan
+profiton.  Mi tuj prenis decidon.  Vendinte mian patran domon, mi
+donis parton de la tiel enspezita mono al fidinda amiko, por ke
+li tenu �in garde, kaj per la cetero mi a�etis objektojn, kiuj
+en Franklando estas maloftaj, ekzemple, �alojn, silkajn
+�tofojn, kuracajn �mira�ojn kaj oleojn.  Poste, luinte lokon
+sur �ipo, mi ekvoja�is duafoje Franklandon.
+
+Apena� mi preterveturis la kastelojn de l' bordoj Dardanelaj,
+denove �ajnis la sorto fari al mi favoran rideton.  Nia voja�o
+estis mallongeda�ra kaj feli�a.  Mi trapasis la urbojn kaj
+urbetojn franklandajn, kaj �ie mi trovis tre a�etemajn
+klientojn.  Mia amiko en Stambulo sendis al mi ree kaj ree novajn
+provizojn da vendota�oj, kaj de tago al tago mi fari�is pli
+ri�a.  Fine, opiniante, ke mi jam sufi�e �paris, por povi
+riski pli gravan entreprenon, mi enpakis miajn komerca�ojn kaj
+foriris Italujon.  Sed mi ne forgesu ektu�i alian aferon, kiu
+donis al mi �atindan profiton: mi helpis min anka� per mia
+kuracarto.  Alveninte en urbon, mi anoncigis per afi�oj, ke jen
+prezentas sin greka kuracisto, kiu jam resanigis multe da
+malfeli�uloj; kaj vere mia balzamo kaj miaj medikamentoj
+enspezigis al mi ne malmulte da zekinoj.[4]  Tiel mi venis fine
+al la urbo Firenzo en Italujo.  Mi intencis resti longatempe en
+�i tiu urbo, ne sole �ar �i tre pla�is al mi, sed anka� pro
+tio, ke mi volis mallaci�i post la penegoj de miaj vagadoj.  Mi
+luis magazenon en la kvartalo _Santa Croce_ (santa kro�e), kaj
+ne malproksime de tie, en gastejo, kelkajn belajn �ambrojn kun
+altano.[5]  Senprokraste mi �irka�portigis miajn afi�ojn,
+kiuj anoncis min kiel kuraciston-komerciston.  Apena� mi
+malfermis mian magazenon, alvenis arege la a�etontoj; kaj
+kvankam mi havis prezojn iom altajn, mi vendis pli multe ol
+aliaj, �ar mi estis komplezema kaj afabla al miaj klientoj.
+
+Mi jam travivis en Firenzo kvar agrablajn tagojn, kiam unu
+vesperon, anta� ol fermi la magazenon, mi pririgardis ankora�
+unu fojon, la�kutime, la enhavon de miaj sanigilujoj, kaj jen,
+en malgranda skatolo, mi trovis bileton, kiu, la� mia memoro, ne
+estis enmetita tien de mi.  Mi malfermis la bileton, kaj legis en
+�i ordonon, ke mi trovi�u akurate je la dekdua horo tiunokte
+sur la ponto nomata _Ponte vecchio_ (ponte v�kkio).
+Longatempe mi meditis, demandante min vane, kiu ordonas min tien;
+sed �ar mi ne konis en Firenzo e� unu homan esta�on, mi fine
+diris al mi, ke eble oni volas konduki min ka�e al iu malsanulo:
+jam pli ol unu fojon tio okazis al mi.  Mi do decidis tien iri;
+sed mi alligis anta�zorge la sabron, kiun donacis al mi iam mia
+patro.
+
+Mallonge anta� noktomezo mi eliris, kaj balda� alvenis al
+_Ponte vecchio_.  Mi trovis la ponton senhoma kaj dezerta kaj
+decidis atendi, �is tiu aperos, kiu min vokis.  Estis malvarma
+nokto; la luno brilis hele, kaj mi rigardadis malsupren en la
+ondojn de Arno, kiuj fulmetadis malproksimen en la lumo.  Eksonis
+la dekdua horo �e la pre�ejoj de la urbo.  Mi elrekti�is, kaj
+jen anta� mi staris altkreska viro, tute envolvita en ru�an
+mantelon, kies unu brustrandon li tenis anta�viza�e.  Komence
+mi iom ektimis, �ar tiel subite li ekstaris malanta� mi tie.
+Sed tuj mi retrankvili�is kaj diris:
+
+"Se estas vi, kiu venigis min �i tien, diru, per kio mi devas
+vin servi?"
+
+La ru�mantelulo turnis sin kaj diris, mallonge: "Sekvu!"
+
+Nu, estis al mi iom timige, iri sola kun tiu nekonato.  Mi do
+restis staranta kaj diris:
+
+"Tiel ne estu, sinjoro!  Volu anta�e sciigi min, kien.  Mi
+petas vin anka� montri al mi iom vian viza�on, por ke mi vidu,
+�u vi bone intencas al mi."
+
+Sed la ru�ulo �ajnis tute ne atenti mian peton.  "Se vi ne
+volas, Zale�kos, restu do hejme," respondis li, ekforirante.
+
+�e tio, ekregis min la kolero.
+
+"�u vi kredas," ekkriis mi, "ke homo miaspeca lasas sin
+ridinduligi de �iu fispritulo, kiu volus lin atendigi senutile
+en malvarma nokto?"
+
+Per tri saltoj mi atingis lin, kaptis je la mantelo kaj, kriante
+ankora� pli forte, ekprenis per la alia mano mian sabron; sed la
+mantelo restis en mia mano, kaj la nekonato malaperis je la
+angulo de l' plej proksima strato.  Iom post iom moderi�is mia
+kolero; almena� mi havis la mantelon, kaj �i tiu devis ja doni
+la �losilon de l' stranga aventuro.  Mi �etis �in �irka� la
+�ultrojn kaj ekvojiris hejmen.  Apena� mi faris cent pa�ojn,
+preteriris min tu�proksime alia persono, kiu flustris
+franklingve: "Estu singarda, grafo!  Tiu�inokte nenio
+farebla!"  Sed anta� ol mi povis rigardi �irka�en, jam la
+persono estis preterpasinta, kaj mi vidis nur kvaza� ombron,
+�telirantan la�longe de la domoj.  Ke tiu alparolo rilatis ne
+min, sed la mantelon, tion mi bone komprenis; sed la aferon �i
+lumigis neniel.  Je la sekvanta mateno mi pripensis, kion mi
+devas fari.  En la komenco mi intencis publike anoncigi la
+mantelon, kvaza� mi trovis �in ie; sed se mi tion farus, la
+nekonato povus reprenigi �in triapersone, kaj mi havus nenian
+klarigon pri la afero.  Tiel pripensante, mi rigardis pli atente
+la mantelon.  �i estis el peza genova veluro purpura, borderita
+per astrakana felo kaj ri�e brodita per oro.  La belega aspekto
+de l' mantelo venigis al mi ideon, kiun mi decidis efektivigi.
+
+Mi portis �in en mian magazenon kaj elmetis kiel vendota�on;
+sed mi postulis por �i prezon tiel altan, ke mi estis certa
+trovi neniun, kiu konsentos a�eti.  Mia celo estis, fikse
+rigardi en la okulojn �iun, kiu demandos pri la prezo de la
+pelto.  La fremdulon mi ja rekonus inter miloj; �ar, post kiam
+li perdis la mantelon, mi tre klare, kvankam nur momente, ekvidis
+lian figuron.  Aperis multe da a�etemuloj, por vidi la mantelon,
+kies neordinara beleco altiris �ies rigardojn; sed neniu similis
+e� iomete la nekonaton, kaj neniu volis pagi la altan sumon de
+ducent zekinoj.  Mi anka� rimarkis, ke �iu, kiun mi demandis,
+�u vere ne trovi�as en Firenzo aliaj similaj manteloj,
+respondis per ne kaj certigis, ke li neniam vidis labora�on tiel
+valoregan kaj delikatan.
+
+Fine, �irka� vesperi�o, venis junulo, kiu ofte estis �e mi
+kaj jam tiun saman tagon, proponis por la mantelo grandan sumon
+da mono.  �etante sakon da zekinoj sur la tablon, li ekkriis:
+"Per Dio, Zale�kos, mi nepre devas havi vian mantelon, e� se
+mi pro tio ruini�os": kaj siajn ormonerojn li samtempe komencis
+kalkuli.  Mi estis en granda embaraso.  Elpendigante la mantelon,
+mi havis celon, altiri sur �in, se eble, la rigardojn de mia
+nekonato; kaj nun venis tiu juna malsa�ulo, por pagi la
+difinitan prezegon.  En tiuj cirkonstancoj, restis al mi nenio
+alia por fari, krom konsenti pri la negoco.  Cetere, logis min la
+penso, ricevi por mia nokta aventuro tiel belan kompensa�on.  La
+junulo surmetis la mantelon kaj foriris.  Sed �e la sojlo li
+turnis sin kaj deprenis de la mantelo kro�itan al �i
+paperfolieton, kiun li �etis al mi, dirante: "Jen, Zale�kos,
+io, kio certe ne apartenas al la mantelo."  Mi prenis,
+indiferenta, la bileton; sed ve! jen la vortoj, kiujn mi trovis
+tie skribitaj: "Alportu la mantelon hodia� nokte je la konata
+horo al _Ponte vecchio_: atendas vin kvar cent zekinoj."  Mi
+staris kvaza� fulmofrapita.  Tiel do, facilanime, mi ludperdis
+mian feli�on kaj tute maltrafis mian celon!  Sed ne longe
+da�ris mia meditado.  Ekpreninte amase la ducent zekinojn, mi
+ekkuris post la a�etinto de la mantelo kaj diris al li:
+"Reprenu viajn zekinojn, amiko mia, kaj redonu al mi la
+mantelon: mi tute ne povas �in vendi."  Unuamomente li kredis,
+ke mi parolas nur �erce; sed, konvinki�inte, ke mi estas tute
+serioza, li koleri�is pro mia postulo kaj nomis min malsa�ulo.
+Fine ni ekbatalis.  Dum la bataleto, prosperis al mi de�iregi de
+li la mantelon; kaj mi jam ekforiris kun mia akiro, kiam la
+junulo alvokis policanojn kaj trenigis min anta� la tribunalon.
+La ju�isto, kiun multe mirigis la plendo, alju�is la mantelon
+al mia kontra�ulo.  Tamen mi proponis al la junulo dudek,
+kvindek, okdek, e� cent zekinojn plie ol liaj ducent, se li
+recedus al mi la mantelon.  Kion ne povis fari miaj petoj, tion
+efektivigis mia oro; li akceptis miajn bonajn zekinojn.  Mi,
+miaflanke, foriris triumfante kun mia mantelo kaj devis toleri,
+ke �iuj Firenzanoj opiniadis min frenezulo.  Je l' fino, ilia
+opinio estis por mi tute indiferenta; mi ja sciis pli bone ol
+ili, ke mi faris profitan negocon.
+
+Senpacience mi atendis la nokton.  �irka� la sama horo kiel
+hiera� mi iris, kun la mantelo sub la brako, al _Ponte vecchio_.
+Je la lasta sonorila ekbato, elvenis figuro el la nokto kaj
+alproksimi�is al mi.  Estis klarerekoneble la homo de hiera�.
+"�u vi havas la mantelon?" li demandis.  "Jes, sinjoro,"
+respondis mi, "sed �i kostis al mi cent zekinojn kontante."
+"Mi scias," rediris li; "rigardu �i tien: jen vi havas kvar
+cent."  Li proksimi�is kun mi al la lar�a balustrado de l'
+ponto, kie li elkalkulis la monerojn.  Kvar cent oraj moneroj:
+belege ili rebrilis en la lumo de la luno.  Mia koro �ojis je
+tiu vida�o, neniel anta�sentante, ke tio estos �ia lasta
+feli�o.  Mi enpo�igis mian monon; kaj nun mi ekdeziris vidi pli
+bone la malavaran nekonaton; sed anta� la viza�o li havis
+maskon, tra kiu nigraj fulmebrilantaj okuloj rigardis min terure.
+"Mi dankas vin, sinjoro, pro via boneco," mi diris; "kion vi
+nun postulas de mi?  Sed anta�e mi devas kondi�i, ke �i ne
+estu io malbona."  "Vi vane estas maltrankvila," respondis li;
+"mi bezonas vian kuracistan helpon; tamen, ne por vivanto, sed
+por mortinto!"
+
+Mirigita, mi ekkriis: "Kiel tio povas esti?"
+
+"Mi venis kun mia fratino el malproksima lando," rakontis li,
+kaj samtempe li faris signon, ke mi sekvu lin: "ni lo�is �i
+tie �e amiko de nia familio.  Hiera� mia fratino subite mortis
+de malsano, kaj la parencoj volas enterigi �in morga�.  Sed,
+la� malnova kutimo de nia familio, �iuj samfamilianoj devas
+ku�i en la kripto de siaj prapatroj: multaj, kvankam ili mortis
+fremdlande, ripozas nun, enbalzamigitaj, en la hejma tombejo.
+Nu, al miaj parencoj mi ne doma�as �ian korpon, sed al mia
+patro mi devas alporti almena� la kapon de lia filino, por ke li
+vidu �in ankora� unu fojon."
+
+�i tiu kutimo, dehaki al amataj parencoj la kapon, �ajnis al
+mi, verdire, sufi�agrade terura; tamen, mi ne kura�is ion
+kontra�diri, timante ofendi la nekonaton.  Mi do diris al li, ke
+mi bone scias enbalzamigi kadavrojn, kaj petis konduki min al la
+mortinta sinjorino.  Survoje, mi ne povis deteni min de la
+demando, kial �io �i tio devas fari�i nokte kaj tiel sekrete.
+Li respondis al mi, ke liaj parencoj, kiuj konsideras lian
+intencon kruela, malhelpus �in, se li provus plenumi �in tage;
+sed se la kapo estos definitive detran�ita, ili jam ne povos
+multe diri pri la afero; li mem, diris li, povus alporti al mi la
+kapon, sed natura sento malebligas, ke li detran�u �in
+propramane.
+
+Dume ni alvenis anta� grandan belegan domon.  Mia akompananto
+�in montris al mi kiel la celon de nia nokta promeno.  Ni
+preterpasis la �efan enirejon de l' domo; eniris tra malgranda
+pordo, kiun la nekonato zorge refermis; kaj fine, en la mallumo,
+supreniris mallar�an tord�tuparon.  �i kondukis en nesufi�e
+lumigitan koridoron, el kiu ni venis en �ambron, kiun heligis
+lampeto fiksita sur la plafono.
+
+En �i tiu �ambro estis lito, en kiu ku�is kadavro.  La
+nekonato deturnis sian viza�on, kvaza� li volus ka�i siajn
+larmojn.  Li montris per la fingro la liton, ordonis al mi
+plenumi bone kaj rapide mian taskon, kaj forlasis la �ambron.
+
+Mi elpakis miajn tran�ilojn, kiujn, kiel kuracisto, mi �iam
+havis �e mi, kaj proksimi�is al la lito.  Je la tuta kadavro,
+estis videbla nur la kapo, sed �i tiu estis tiel bela, ke,
+vole-nevole, kaptis min plej profunda kompato.  La longaj nigraj
+harligoj pendis, plektitaj, malsupren; la viza�o estis pala; la
+okuloj, fermitaj.  Komence mi entran�is la ha�ton, same kiel
+faras �irurgoj, ekamputante korpmembron.  Poste mi prenis mian
+plej akran tran�ilon, kaj tratran�is, per unu bato, la gor�on.
+Sed kia terurego!  La mortintino malfermis la okulojn, sed tuj
+refermis ilin, kaj, ek�emante profunde, �ajnis nur en tiu
+momento ellasi la lastan spiron.  Samtempe la varma sango
+el�prucis el la vundo.  Nun mi estis certa, ke mortigis la
+malfeli�ulinon neniu alia krom mi.  Ke �i jam ne plu vivis,
+estis tute ne dubeble, �ar, post tia vundo, nenio povus �in
+savi.  Dum kelke da minutoj mi staris tie, korpremata de tiu
+terura�o.  �u la ru�mantelulo trompis min? a� �u eble la
+fratino estis anta�e nur �ajnmortinta?  �i tio �ajnis al mi
+la pli kredebla supozo.  Sed mi ne povis diri al la frato, ke
+malpli rapida tran�o estus revekinta �in, ne mortigante; sekve
+mi preti�is por findetran�i la kapon.  Sed ankora� unu fojon
+ek�emis la mortanta, stre�etendis sin per dolorega ekmovo, kaj
+mortis.  �e tio, venkis min la teruro, kaj, preska� freneza de
+timo, mi elkuregis el la �ambro.  Sur la koridoro regis plena
+mallumo, �ar la lampo estis estingita; de mia akompaninto ne
+estis videbla e� ia postsigno; kaj mi devis palpiri la�longe de
+la muro, por atingi la tord�tuparon.  Fine mi trovis �in kaj
+malsupreniris, duone falante, duone glitante.  Anka� malsupre
+estis neniu.  Mi trovis la pordon nur duone fermita; kaj mi
+spiris pli libere, estante denove sur la strato, �ar en tiu domo
+fari�is al mi neelporteble terure.  Anta�enpelata de timo, mi
+kuregis en mian lo�ejon kaj enprofundi�is en la kusenojn de mia
+lito, por forgesi mian abomenan fara�on.  Sed dormo ne venis al
+miaj okuloj, kaj nur post la tagi�o mi iom retrankvili�is.
+Estis, la� mia opinio, tre never�ajne, ke la homo, kiu
+subinstigis min plenumi tiun krimon (mi nun ja konsideris mian
+faron kiel krimon), denuncos min anta� tribunalo.  Tial mi tuj
+decidis reiri en mian magazenon, da�rigi mian komercadon kaj
+fari kiel eble plej senzorgan mienon.  Sed ho ve! nova
+cirkonstanco, kiun mi anta�e ne rimarkis, pliigis nun mian
+maltrankvilecon.  Mia �apo kaj mia zono, ja anka� miaj
+tran�iloj malestis, kaj mi ne sciis certe, �u mi forgese lasis
+ilin en la �ambro de l' mortigita, a� perdis poste dum mia
+forkuro.  Pli kredebla �ajnis al mi, beda�rinde, la unua
+konjekto: oni do povus eltrovi min kiel mortiginton!
+
+Je kutima horo mi malfermis mian magazenon.  Balda� poste venis
+al mi mia najbaro, kiel li �iumatene kutimis fari, �ar li estis
+homo tre babilema.
+
+"Nu, kion vi diras," ekparolis li, "pri la terura afero, kiu
+okazis en la lasta nokto?"
+
+Mi �ajnigis scii nenion.
+
+"Kiel! �u vi ne scias, pri kio parolas la tuta urbo? ne scias,
+ke la plej bela floro de Firenzo, Bianka, la filino de l'
+gubernatoro, estas pasintanokte mortigita?  Ho ve!  Hiera� mi
+vidis �in, ankora� tiel gajan, veturantan tra la stratoj kune
+kun �ia fian�o; �ar hodia� ili volis edzi�i."
+
+�iu vorto de la najbaro estis al mi kvaza� pikego en la koron.
+Kaj ofte ripeti�is mia turmentego, �ar �iu mia kliento
+rakontis la aferon, unu pli terure ol alia; tamen ili ne povis
+diri ion samgrade teruran, kiel tio vidita de mi mem.
+
+�irka� tagmezo venis en mian magazenon ju�eja oficisto.
+Petinte min foririgi la apudestantojn, "Sinjoro Zale�kos,"
+parolis li, montrante la perditajn de mi objektojn, "�u tiuj
+�i apartenas al vi?"  Mi pripensis momenton, �u mi ne tion
+neu; sed ekvidinte tra la duone malfermita pordo mian
+domluiganton kaj aliajn konatojn, kiuj eble povus kontra�atesti,
+mi decidis, ne plimalbonigi la aferon per mensogo, kaj konfesis
+min kiel posedanton de la montritaj objektoj.  La oficisto
+ordonis al mi sekvi lin, kaj kondukis min en grandan
+konstrua�on, kiun mi balda� rekonis kiel malliberejon.  Tie li
+asignis al mi �ambron, kie mi restu �is nova ordono.
+
+Terura sin montris al mi mia situacio, dum mi meditis pri �i en
+tiu soleco.  La penso, ke, kvankam nevole, mi tamen iun mortigis,
+revenis ree kaj ree al mia spirito.  Anka� mi devis konfesi al
+mi mem, ke brilo de oro turnis al mi la kapon; alie mi ne estus
+irinta tiel blinde en la kaptilon.  Du horojn post mia aresto,
+oni elkondukis min el mia �ambro, kelkajn �tuparojn malsupren,
+en grandan salonon.  Tie, �irka� longa nigrekovrita tablo,
+sidis dek du viroj, plejparte granda�uloj.  �e la flankoj de l'
+salono etendi�is benkoj, sur kiuj sidis la plejeminentuloj de
+Firenzo.  Sur alkonstruitaj pli supre galerioj staris densamase
+la rigardantoj.  Kiam mi stari�is anta� la nigra tablo,
+levi�is homo kun severa, malgaja mieno: estis la gubernatoro.
+Alparolante la kunvenintaron, li diris, ke li, kiel patro, ne
+povas ju�i la nunan aferon: tiun �i fojon li do cedas sian
+lokon al la plej maljuna senatano.  La plej maljuna senatano
+estis granda�ulo almena� na�dekjara.  Li tenis sin
+anta�enklini�e, kaj maldensaj blankaj haroj kovretis liajn
+tempiojn: sed fajre fulmetadis ankora� liaj okuloj, kaj lia
+vo�o estis sentrema kaj forta.  Unue, li demandis min, �u mi
+volas konfesi la mortigon.  Mi petis lin favore a�skulti min,
+kaj rakontis sentime kaj klarvo�e, kion mi faris kaj kion mi
+sciis.  Mi rimarkis, ke la gubernatoro, dum mia rakontado, jen
+pali�is, jen ru�i�is; kaj kiam mi finis, li kriis al mi
+kolerege: "Kiel, abomenulo! �u al senkulpulo vi volas imputi
+krimegon, kiun, pro avareco, plenumis vi mem?"  La senatano
+faris al li ripro�on pro lia interrompo, �ar sian rajton li
+libervole rezignis; krom tio, estas neniel pruvite, ke mi krimis
+pro avareco, �ar, la� lia propra diro, oni ja nenion forrabis
+al lia mortigita filino.  Li e� diris al la gubernatoro, ke li
+devas fari raporton pri la �istiama vivo de sia filino, �ar nur
+tiamaniere oni povas decidi, �u mi diris la veron, a� ne.  Tiel
+parolinte, li fermis por tiu tago la ju�an kunsidon, por
+el�erpi konsilon, diris li, el la papera�oj de l' mortinta,
+kiujn al li transdonos la gubernatoro.  Oni rekondukis min en
+mian malliberejon, kie mi pasigis mal�ojan tagon, turmentata de
+la dezirego, ke oni eltrovu ian interrilaton inter la mortigita
+sinjorino kaj la ru�mantelulo.
+
+Plena de espero, mi revenis, la morga�an tagon, en la ju�ejon.
+Sur la tablo vidi�is aro da leteroj.  La maljuna senatano
+demandis min, �u ili estas de mia mano.  Mi rigardis ilin atente
+kaj konvinki�is, ke ili estas de la sama mano, kiel tiuj amba�
+biletoj, kiujn mi jam ricevis.  Tion mi sciigis al la senatano,
+sed oni �ajnis ne atenti miajn vortojn kaj respondis, ke mi
+sendube skribis kaj la unujn kaj la aliajn, �ar la subskribo de
+la leteroj estas nedisputeble Z., la �eflitero de mia nomo.
+Tiuj leteroj enhavis minacojn kontra� la mortintino kaj
+avertojn, ke �i ne plenumu la projektitan edzini�on.  �ajnis,
+ke la gubernatoro estis doninta strangajn informojn pri mi; �ar
+en tiu tago oni traktis min ankora� pli malkonfideme kaj severe.
+Por min pravigi, mi apelaciis al miaj papera�oj, kiuj sendube
+trovi�as en mia �ambro; sed oni diris al mi, ke oni jam ser�is
+ilin kaj ne trovis.  Tiel, jam anta� la fino de tiu ju�tago, mi
+perdis �iun esperon, kaj kiam, la trian tagon, mi estis
+enkondukita en la salonon, oni la�tlegis al mi la verdikton, ke
+mi estas pruve kulpigita pri la�intenca mortigo kaj kondamnita
+al morto.  Jen nun la terura sorto, kiu atendis min!  Forlasita
+de �iuj, kiuj estis al mi karaj sur la tero, malproksima de mia
+hejmo, mi devis morti senkulpa, en floranta a�o, sub la
+ekzekutista hakilo!
+
+En la vespero de tiu terura tago, kiu determinis mian sorton, mi
+sidis, sola kaj senespera, en mia malliberejo kaj seriozege
+direktadis miajn pensojn sur la morton, kiam jen -- malfermi�is
+la pordo de mia karcero kaj enpa�is viro, kiu, nenion dirante,
+min longatempe observis.  "�u en �i tia situacio mi retrovas
+vin, Zale�kos?" diris li fine.  �e la unua rigardo, pro la
+malforta lumo de mia lampo, mi ne rekonis lin; sed la sono de lia
+vo�o revekis en mi malnovajn memorojn.  Estis Valetio, unu el
+tiuj malmultaj amikoj, kiujn mi konis en la urbo Parizo dum la
+tempo de mia studado.  Li diris, ke la okazo kondukis lin al
+Firenzo, kie lo�as, altrespektata, lia patro; li jam scii�is
+pri mia historio kaj estas nun veninta, por min vidi ankora� unu
+fojon kaj por ekscii de mi mem, kiel mi povis �is tia grado
+kulpi�i.  Mi rakontis al li la tutan aferon.  Li �ajnis tre
+mirigita kaj petegis, ke mi �ion diru al li, mia sola amiko, por
+ke mi ne foriru el la mondo kun mensogo sur la lipoj.  Mi �uris
+al li, per plej forta �uro, ke mi diris la veron kaj ke premas
+min nenia alia kulpo krom tiu, ke, blindigita de brilo de oro, mi
+ne rimarkis la never�ajnecon de la rakonto de l' nekonato.  "�u
+vi do ne konis Biankan?" li demandis.  Mi certigis lin, ke mi
+neniam �in vidis.  Valetio nun rakontis al mi, ke �irka�volvas
+la aferon granda mistero, ke la gubernatoro tre rapideme
+plenumigis mian kondamnon, kaj ke kuras famo, la� kiu mi jam de
+longe konas Biankan kaj mortigis �in por min ven�i pro �ia
+edzini�o kun alia.  Mi rimarkigis al li, ke �io �i tio tre
+bone dirapliki�as al la ru�mantelulo, sed ke mi neniel povas
+pruvi lian kunkulpecon.  Valetio �irka�prenis min, plorante,
+kaj promesis fari �ion eblan por almena� savi mian vivon.  Mi
+havis ne multe da espero; tamen mi sciis, ke Valetio estas
+prudenta kaj le�oscia homo, kaj ke li faros sian eblon, por min
+savi.  Dum du longaj tagoj mi estis en necerteco; fine aperis
+Valetio.  "Mi alportas konsolon, sed doloran.  Vi vivos kaj
+estos libera, sed kun perdo de unu mano."  Kortu�ita, mi dankis
+mian amikon pro mia vivo.  Li diris al mi, ke la gubernatoro
+obstine rifuzis reesplorigi la aferon, sed ke fine, por ne
+montri�i maljusta, li konsentis, ke se oni trovos en la libroj
+pri firenza historio similan aferon, mia puno konformi�u al tie
+eldirita.  Li kaj lia patro tralegis tage kaj nokte la malnovajn
+librojn kaj fine trovis proceson, kiu plene similas la mian.
+Jen, la�tekste, la puno: oni dehaku al li la maldekstran manon,
+konfisku lian havon, kaj lin mem ekzilu por �iam.  Tia nun
+estas, diris li, anka� mia puno, kaj mi devas min pretigi por la
+dolorplena horo, kiu atendas min.  Sed mi ne volas priskribi tiun
+teruran horon, en kiu, sur la publika vendoplaco, mi metis mian
+manon sur la blokon, kaj �etkovris min, el�prucegante, mia
+propra sango.
+
+Valetio akceptis min en sian domon, �is mi resani�is; poste li
+noblanime provizis min per voja�a mono; �ar �io, kion mi
+laborenspezis kun tiom da penego, estis rabakirita de la
+ju�istaro.  El Firenzo mi voja�is Sicilion, kaj de tie per la
+unua �ipo, kiun mi trovis, al Konstantinopolo.  Mian tutan
+esperon mi metis sur la monsumon, kiun mi anta�e alkonfidis al
+mia amiko; mi anka� petis, ke li permesu al mi lo�i �e li; sed
+kiel granda estis mia miro, kiam li demandis min, kial mi ne
+volas eklo�i en mia propra domo.  Li diris al mi, ke fremda homo
+jam a�etis en mia nomo domon en la greka kvartalo; la sama homo
+anka� diris al la najbaroj, ke mi mem alvenos balda�.  Mi tuj
+iris tien kun mia amiko.  �oje akceptis min �iuj miaj konatoj.
+Maljuna komercisto transdonis al mi leteron, kiun postlasis tie
+la a�etinto de la domo.
+
+Mi legis: "Zale�kos! du manoj estas nun pretaj senripoze
+labori, por ke vi ne sentu la perdon de unu.  Al vi apartenas la
+domo, kiun vi vidas �i tie, kune kun �ia tuta enhavo; kaj
+�iujare oni al vi transdonos tiel multe, ke vi enkalkuli�os
+inter la plej ri�aj el viaj samlandanoj.  Ke vi pardonu al tiu,
+kiu estas pli malfeli�a ol vi!"  Mi povis bone diveni, kiu
+estas la a�toro de tiu letero; kaj la komercisto diris al mi,
+responde al mia demando, ke �i estis homo, kiun li prenis por
+Franko: li surhavis ru�an mantelon.  Nun mi sciis sufi�e, por
+konfesi al mi mem, ke la nekonato, malgra� �io, ne estas tute
+senigita je �iu nobla inklino.  En mia nova domo mi trovis �ion
+plej bone aran�ita, -- interalie, magazenon kun komerca�oj pli
+belaj ol mi iam havis anta�e.  De tiu tempo forpasis dek jaroj.
+Plivere pro kutimo, ol pro tio, ke mi bezonas tion fari, mi
+da�rigas miajn voja�ojn; sed tiun landon, kie mi fari�is tiel
+malfeli�a, mi neniam revidis plu.  �iujare mi ricevis, de post
+tiu tempo, mil ormonerojn; sed kvankam mi �ojas scii, ke tiu
+malfeli�ulo estas nobla homo, tamen li ne povas fora�eti la
+�agrenon de mia animo, �ar �iam vivos en mi la terura bildo de
+la mortigita Bianka.
+
+Zale�kos, la greka komercisto, jam finis sian rakonton.  La
+aliaj a�skultis lin kun varmega kunsento; sed pli ol �iuj
+kortu�ita �ajnis la fremdulo.  Kelke da fojoj, dum la
+rakontado, li profunde ek�emis; kaj al Mulej �ajnis, kvaza�
+liaj okuloj pleni�is unufoje de larmoj.  Ankora� longatempe ili
+priparoladis la historion.
+
+La fremdulo demandis: "�u vi do ne malamas la nekonaton, kiu
+tiel malnoble perdigis al vi gravan korpmembron, elmetante al
+dan�ero e� vian vivon?"
+
+"Verdire," respondis la greko, "estis iam horoj, en kiuj mia
+koro akuzadis lin anta� Dio, ke li alportis al mi tiun �i
+malfeli�on kaj venenis mian vivon; sed mi trovis konsolon en la
+kredo de miaj prapatroj, kaj tiu �i ordonas al mi ami miajn
+malamikojn; cetere, li sendube estas e� pli malfeli�a ol mi."
+
+"Vi estas nobla homo!" ekkriis la fremdulo; kaj, emociita, li
+premis al la greko la manon.
+
+Sed nun la gardistarestro interrompis ilian interparoladon.  Kun
+zorgoplena mieno li envenis en la tendon kaj anoncis, ke ili ne
+sin donu al ripozo, �ar �i tie estas la loko, kie oni plej ofte
+surfalas karavanojn; krom tio, liaj gardistoj kredas vidi en la
+malproksimo aron da rajdantoj.
+
+Tre konsternis la komercistojn �i tiu sciigo; sed la fremdulo
+miris pri ilia maltrankvileco, �ar li opiniis, ke ili estas
+sufi�e bone armitaj, por ne timi ara�on da rabemaj araboj.
+
+"Jes, sinjoro," respondis al li la gardistarestro, "se �i
+estus nur tia kanajlaro, oni povus senzorge ku�i�i por ripozi;
+sed de kelka tempo vidigas sin denove la terura Orbasano; kaj pro
+tio estas necese, ke ni tenu nin prete."
+
+La fremdulo demandis, kiu do estas tiu Orbasano, kaj A�met, la
+maljuna komercisto, respondis: "Rondiras pri tiu mirinda homo
+�iuspecaj legendoj.  Unuj kredas lin superhoma esta�o, �ar jam
+ofte li venke batalis sola kontra� kvin e� ses atakantoj; aliaj
+opinias lin iu kura�a franko, kiun malfeli�o forpelis en �i
+tiun regionon; sed el �iuj pridiroj nur la jena estas
+nedisputebla: ke li estas fireputacia rabisto kaj �telisto."
+
+"Tion vi tamen ne povas certigi," protestis Leza, unu el la
+komercistoj.  "Kvankam li estas rabisto, tamen li estas nobla
+homo, kaj tia li montris sin al mia frato, kiel mi ja povus
+rakonti al vi.  El sia tuta samgentanaro li faris homojn bone
+ordigitajn: kaj dum li trairadas la dezerton, neniu alia gento
+kura�as sin montri.  Plie, li ne rabadas kiel faras aliaj, sed
+li postulas de la karavanoj protektan imposton; kaj kiu volonte
+tion pagas, povas sendan�ere da�rigi sian vojon, �ar Orbasano
+estas la sinjoro de la dezerto."
+
+Tiel interparoladis la voja�antoj en la tendo.  La
+gardostarantoj, aliflanke, kiuj postenis �irka� la tendaro,
+komencis maltrankvili�i.  Granda amaso da rajdantoj vidi�is en
+interspaco de duonhora vojo: ili �ajnis alrajdi rekte al la
+tendaro.  Unu el la gardistoj eniris tial en la tendon kaj
+sciigis, ke ver�ajne oni balda� atakos la karavanon.  La
+komercistoj interkonsili�is, kion ili devas fari: �u iri
+renkonte al la malamikoj, a� atendi la atakon.  A�met kaj la du
+pli maljunaj komercistoj volis tion �i lastan; sed la flami�ema
+Mulej kaj Zale�kos postulis la unuan kaj vokis al helpo la
+fremdulon.  Tiu �i, trankvilanima, eltiris el sia zono bluan
+tuketon kun ru�aj steloj, alligis �in al lanco kaj ordonis al
+sklavo starigi �in sur la tendo; li donas garantie sian vivon,
+li diris, ke la rajdantoj pace preteriros, kiam ili ekvidos tiun
+signon.  La sklavo starigis la lancon sur la tendo; sed Mulej ne
+volis kredi, ke la rimedo sukcesos.  Dume ekarmis sin �iuj, kiuj
+estis en la tendaro, kaj, ekscitite atendante, ili rigardadis
+renkonte al la rajdantoj.  �ajnis tamen, ke tiuj �i jam ekvidis
+la signon sur la tendo, �ar ili subite deklini�is de sia
+anta�a direkto kaj ekforrajdis flanken per granda �irka�iro.
+
+Mirigite la voja�antoj staris tie dum kelkaj momentoj,
+rigardante jen al la rajdantoj, jen al la fremdulo.  Tiu �i
+staris anta� la tendo, tute indiferenta, kvaza� nenio okazis,
+kaj rigardadis malproksimen tra la ebena�o.  Fine Mulej
+interrompis la silenton: "Kiu vi estas, ho potenca nekonato,"
+ekkriis li, "kiu per sola movo de l' mano obeigas la sova�ajn
+rabistajn bandojn de l' dezerto?" -- "Vi taksas mian arton pli
+alta ol �ia vera valoro," respondis Selim Baru�.  "Per �i
+tiu signo mi provizis min, kiam mi forsavi�is el mallibereco.
+Kion �i signifas, tion mi mem ne scias; mi scias nur jenon: kiu
+voja�as kun �i tiu signo, trovi�as sub potenca protekto."
+
+La komercistoj dankis la fremdulon kaj nomis lin ilia savinto.
+Efektive, la rajdantaro estis tiel multenombra, ke la karavano
+certe ne povus fari al �i longan kontra�staradon.
+
+Pli trankvilanime oni nun ku�i�is ripozi; kaj kiam la suno
+komencis subiri kaj la vespera vento blovadis tra la sabla
+ebena�o, ili ekforiris pluen.
+
+La morga�an tagon ili haltis en interspaco de unutaga vojo de la
+eliro el la dezerto.  Kiam la voja�antoj denove kunvenis en la
+granda tendo, Leza, la komercisto, prenis la parolon: "Mi diris
+al vi hiera�, ke la timata Orbasano estas nobla homo; permesu,
+ke mi hodia� �in pruvu, rakontante al vi la sorton de mia
+frato. -- Mia patro estis kadio[6] en Akaro.  Li havis tri
+infanojn.  Mi estis la plej a�a; mia frato kaj mia fratino estis
+multe pli junaj ol mi.  Kiam mi havis dudek jarojn, la frato de
+mia patro lasis min voki.  Li destinis min esti heredonto de siaj
+bienoj, kondi�e ke �is lia morto mi restu �e li.  Sed �ar li
+atingis grandan a�on, mi revenis ne pli frue ol anta� du jaroj
+en mian hejmon, ne scii�inte ion pri la terura sorto, kiu
+intertempe trafis mian familion, nek kiel Allah �in favorkore
+bonigis."
+
+
+
+
+La Savo de Fatme.
+
+
+Mia frato Mustafa kaj mia fratino Fatme havis preska� la saman
+a�on.  La unua estis maksimume du jarojn pli a�a.  El la tuta
+koro ili amis unu la alian, kaj en �io ili kunlaboradis por
+malplipezigi al nia malsanema patro la �ar�on de lia granda
+maljuneco.  Kiam venis la dek-sesa naskotago de mia fratino, mia
+frato aran�is feston.  Li invitigis al si �iujn �iajn
+kunludantinojn, prezentigis al ili en la �ardeno de l' patro
+elektitajn man�a�ojn, kaj, �e la vesperi�o, invitis ilin fari
+plezurvetureton surmaran en barko, kiun li jam luis kaj feste
+ornamis.  Fatme kaj �iaj amikinoj �oje konsentis; �ar la
+vespero estis bela kaj la urbo, precipe kiam oni �in rigardis
+vespere de sur la maro, prezentis belegan vida�on.  Al la
+knabinoj estis tiel bone sur la barko, ke ili konsentigis mian
+fraton veturi �iam pli kaj pli anta�en en direkto al la plena
+maro.  Sed Mustafa konsentis iom kontra�vole, �ar jam anta�
+kelkaj tagoj oni vidis tie korsaron.  Ne malproksime de la urbo
+elstaras en la maron promontoro.  �is tie la knabinoj volis
+veturi, por vidi la sunon subiranta en la maron.  �irka�remante
+la promontoron, ili ekvidis, en malgranda interspaco, barkon
+plenan de viroj armitaj.  Anta�vidante ion ne bonan, mia frato
+ordonis al la remistoj turni la boaton kaj alremi al la tero.
+Kaj efektive lia timo �ajnis reali�i: la alia barko sekvis
+rapide tiun de mia frato, atingis �in, �ar �i havis pli multe
+da remistoj, kaj sin tenis �iam inter nia barko kaj la marbordo.
+La knabinoj, ekkonsciinte pri la minacanta ilin dan�ero, salte
+levi�is, kriadis, ploradis; vane Mustafa penis ilin
+retrankviligi, vane li admonis ilin resti senmovaj, �ar ili
+elmetas la barkon al la dan�ero esti renversita per tia tien --
+kaj reenkurado.  Nenio helpis.  Fine, kiam alproksimi�is la alia
+boato, ili �iuj kuregis al la posta parto de l' barko, kaj tiu
+�i renversi�is.  Dume oni jam observis de sur la tero la movojn
+de la fremda boato; kaj �ar oni jam de kelka tempo estis
+maltrankvila pro korsaroj, tiu �i boato vekis suspekton; tial
+debordi�is kelkaj barkoj, por helpi la nian.  Sed ili alvenis
+nur �ustatempe por en�ipigi la dronantojn.  En la konfuzo, la
+malamika boato jam malaperis.  Sur la du barkoj, kiuj surprenis
+la dronantojn, oni ne sciis certe, �u �iuj estas savitaj.  Oni
+reciproke proksimi�is; kaj ho ve! oni eksciis, ke mia fratino
+kaj unu el �iaj kunludantinoj malestis; samtempe oni ekvidis en
+unu el la barkoj fremdulon, kiun konis neniu.  Minacite de
+Mustafa, li konfesis, ke li apartenas al la malamika �ipo, kiu
+ankrostaras je du mejloj oriente, kaj ke liaj kunuloj,
+forrapidegante, lin lasis al lia sorto en la momento, kiam li
+ekkunsavis la knabinojn; li anka� diris, ke li rimarkis, kiel
+oni entrenis du el ili en la barkon.
+
+Senlima estis la doloro de mia maljuna patro.  Anka� Mustafa
+estis morte afliktita, ne nur pro tio, ke li perdis sian amatan
+fratinon, kaj ke li devas sin mem kulpigi pri �ia malfeli�o,
+sed plie -- tiu amikino de Fatme, kiu partoprenis �ian
+malfeli�on, estis de siaj gepatroj promesita al li kiel edzino,
+kaj tion li ankora� ne kura�is konfesi al nia patro, �ar �iaj
+gepatroj estis malri�aj kaj de malaltranga deveno.  Sed mia
+patro estis homo severa.  Kiam lia �agrenego iom malplii�is, li
+venigis al si Mustafan kaj diris al li: "Via malsa�eco nun
+rabis de mi la konsolon de miaj lastaj jaroj kaj la �ojon de
+miaj okuloj.  For de mi! mi forpelas vin por eterne de anta� mia
+viza�o; mi malbenas vin kaj viajn posteulojn; kaj ne pli frue ol
+tiam, kiam vi rekondukos al mi Fatme'on, via kapo liberi�os de
+la malbeno de l' patro."
+
+Tion mia malfeli�a frato tute ne atendis.  Jam anta�e li firme
+decidis elser�i sian fratinon kaj �ian amikinon: por tio li nur
+volis elpetegi al si la benon de la patro, kaj nun tiu �i
+forpelis lin, malbenitan, en la mondon.  Tamen, kvankam granda
+jam estis lia aflikto, tiu �i nova malfeli�o, kiun li ja ne
+meritis, plifortigis nun lian kura�on.  Li iris al la kaptita
+korsaro kaj demandis lin, kien veturas lia �ipo, kaj eksciis, ke
+ili komercas pri sklavoj kaj faras kutime grandan publikan
+sklavovendadon en Balsoro.
+
+Kiam li revenis hejmen, por pretigi sin por la voja�o, la kolero
+de la patro �ajnis iom kvieti�inta, �ar li sendis al li sakon
+da oro, kiel subtenon dum la voja�o.  La gepatrojn de Zorajde --
+tiel nomi�is lia forrabita fian�ino -- Mustafa, plorante,
+adia�is; poste li ekforiris Balsoron.  Li faris la voja�on
+surtere, �ar de nia urbeto al Balsoro nenia �ipo tiutempe
+veturis.  Tial li devis fari tre stre�itajn tagvojirojn, por
+alveni Balsoron ne tro longatempe post la korsaroj.  �ar li
+havis bonan �evalon kaj nenian paka�on, li esperis atingi la
+urbon en la fino de la sesa tago.  Sed en la vespero de la kvara
+tago, dum li tute sola rajdis sian vojon, surfalis lin subite tri
+viroj.  Rimarkinte, ke ili estas bone armitaj kaj fortaj kaj ke
+ili celas lian monon kaj lian �evalon plivere ol lian vivon, li
+kriis al ili, ke li volas kapitulaci.  Ili desaltis de siaj
+seloj, kunligis al li la piedojn sub la ventro de lia �evalo,
+kaj, metinte lin meze inter sin, dum unu el ili ekprenis lian
+bridon, ili ekfortrotis rapide, ne parolante e� unu vorton.
+
+Mustafa fordonis sin al premanta malespero.  �ajnis, ke jam nun
+plenumi�is por la malfeli�ulo la malbeno de lia patro; �ar
+kiel li povas esperi savi sian fratinon kaj Zorajde'on, se,
+senigita je �iuj rimedoj, li nenion povas doni, por ilin
+liberigi, krom sia mizera vivo?  Mustafa kaj liaj senparolaj
+akompanantoj jam rajdis eble unu horon proksimume, kiam ili
+deturni�is en malgrandan flankvaleton.  La valeto estis
+�irka�borderita de altaj arboj.  Mola, malpale verda herbejo,
+tra kies mezo rivereto fluis rapide, invitis al ripozo.  Kaj
+efektive li ekvidis, starigitajn tie, dek kvin �is dudek
+tendojn.  Al la palisetoj de l' tendoj estis ligitaj kameloj kaj
+belaj �evaloj; kaj el unu el la tendoj elsonis gajaj melodioj de
+citro kaj du belaj vo�oj de viroj.  Al mia frato �ajnis,
+kvaza� homoj, kiuj elektis tiel agrablan tendarejon, ne povus
+intenci kontra� li ion malbonan; tial li obeis sentime la
+ordonon de siaj kondukantoj, kiuj, disiginte liajn ligilojn,
+faris al li signon, ke li desaltu de �evalo.  Oni kondukis lin
+en tendon pli grandan ol la ceteraj, belete, preska� kokete
+ornamitan interne.  Belegaj orbroditaj kusenoj, teksitaj
+tapi�oj, oritaj incensujoj estus montrintaj aliloke ri�econ kaj
+komforton; sed �i tie ili �ajnis nur kura�a�a raba�o.  Sur
+unu el la kusenoj sidis maljuna vireto; lia viza�o estis
+malbela, lia ha�to nigre bruna kaj brilanta; kaj malloga trajto
+de malica ruzo �irka� okuloj kaj bu�o faris malameginda lian
+vidi�on.  Kvankam �i tiu viro penadis donigi al si kiom eble da
+respekto, tamen Mustafa balda� rimarkis, ke ne por li oni tiel
+ri�e ornamis la tendon; kaj la alparolmaniero de liaj
+kondukantoj �ajnis lin pravigi en lia supozo.  "Kie estas la
+Forta?" demandis ili la malgrandulon.  "Li faras �aseton,"
+respondis �i tiu; "sed li komisiis min okupi, kiel
+anstata�anto, sian lokon." -- "Ne sa�e li agis, tion
+farante," rediris unu el la rabistoj, "�ar balda� oni devos
+decidi, �u tiu �i hundo devas morti a� pagi; kaj tion scias la
+Forta pli bone ol vi."
+
+La malgrandulo, kiu havis, la��ajne, deziron sin ven�i per
+bato, sin levis en la sento de sia indeco kaj elrektigis sin
+alten, por atingi per siaj fingropintoj la orelon de sia
+kontra�ulo.  Sed vidante, ke liaj penoj restas senfruktaj, li
+komencis insulti; kaj vere, �iun lian mal�entila�on la aliaj
+plenvalore repagis, ke la tuta tendo rebruegis de la
+interinsultado.  Subite malfermi�is la pordo de l' tendo, kaj
+enpa�is altkreska majesta viro, juna kaj bela kiel princo de
+Perslando.  Liaj vestoj kaj armiloj estis, esceptinte nur lian
+belegan sabron kaj lian ri�e ornamitan ponardon, neatentindaj
+kaj simplaj; sed lia severa rigardo, ja lia tuta teni�o, kvankam
+neniel timigaj, inspiris respekton.
+
+"Kiu �i estas, kiu kura�as ekmalpaci en mia tendo?" kriis li
+al la timigitaj apudestantoj.  Dum kelkaj momentoj regis profunda
+silento; fine rakontis unu el tiuj, kiuj alvenigis Mustafan, kiel
+la afero okazis.  �e tio ru�i�is de kolero la viza�o de tiu,
+kiun oni nomis "la Forta."  "�u vi kredas, ke mi iam min
+lasus anstata�i�i de vi, Hasano?" kriis li, per terura vo�o,
+al la malgrandulo.  Tiu �i kvaza� kuntiri�is pro timo, tiel ke
+li �ajnis e� multe pli malgranda ol anta�e, kaj ek�teli�is
+al la elirejo de la tendo.  Sed bontrafa piedekbato de la Forta
+igis lin, per granda neordinara salto, elflugi tra la pordo.
+
+Kiam la hometo estis malaperinta, la tri viroj kondukis Mustafan
+anta� sian hetmanon, kiu jam sidigis sin sur la kusenoj.  "Jen
+ni alvenigas tiun, kiun vi ordonis al ni kapti."  La �efo longe
+observis la kaptiton; poste li parolis: "Ba�ao de Suliejka! via
+propra konscienco ja diras al vi, kial vi nun staras anta�
+Orbasano."  A�dinte tion, mia frato sin �etis anta� li genue
+kaj respondis: "Ho sinjoro! al mi �ajnas, ke vi eraras; mizera
+malfeli�ulo mi ja estas, sed ne tiu ba�ao, kiun vi ser�as!"
+Mirigis �i tiuj vortoj �iujn, kiuj estis en la tendo.  Sed la
+sinjoro de la tendo parolis: "Ne multe utilos al vi viaj
+�ajnmanovroj, �ar mi tuj alkondukigos al vi personojn, kiuj vin
+bone rekonos."  Li ordonis alkonduki Zulejman.  Oni venigis en
+la tendon maljunan virinon, kiu, al la demando, �u �i ne
+rekonas en mia frato la Ba�aon de Suliejka, respondis: "Jes,
+ja!  Kaj mi �uras per la tombo de l' Profeto, �i estas la
+ba�ao kaj neniu alia." -- "Vidu nun, abomenulo, kiel vi vane
+estis ruza," ekparolis kolere la Forta.  "Vi estas por mi tro
+malestiminda, por ke mi malpurigu per via sango mian bonan
+ponardon; sed al la vosto de mia �evalo mi alligos vin morga�,
+kiam la suno levi�os, kaj mi trarajdegos kun vi la arbarojn,
+�is �i subiros malanta� la montoj de Suliejka!"  Nun ekperdis
+mia malfeli�a frato la kura�on.  "Tio estas la malbeno de mia
+kruela patro," ekkriis li, plorante; "jen �i alpelas min al
+malhonora morto; kaj anka� vi estas perdita, dol�a fratino, kaj
+vi, Zorajde!" -- "Via luda�o nenion utilas al vi," diris unu
+el la rabistoj, ligante al li la manojn malanta� la dorso;
+"eliru tuj el la tendo, �ar la Forta ekmordas la lipojn kaj
+rigardas al sia ponardo.  Se vi volas travivi ankora� unu
+nokton, venu!"
+
+Ekforkondukante mian fraton, la rabistoj renkontis tri aliajn,
+anta�enpelantajn kaptiton.  Ili eniris kun li en la tendon.
+"Jen tiu ba�ao, kiun ni nun venigas al vi la� via ordono,"
+diris ili, kaj ili kondukis la kaptiton anta� la kusenon de la
+Forta.  Kiam la kaptito estis tien kondukita, mia frato havis
+bonan okazon, por observi lin, kaj al li mem falis en la okulojn
+la simileco, kiun havis tiu homo kun li; nur lia barbo estis pli
+nigra, kaj pli bruna lia viza�o.  �ajnis, ke la apero de la dua
+kaptito tre mirigis la Fortan.  "Kiu el vi estas la �usta?" li
+demandis, rigardante jen mian fraton, jen la alian.  "Se vi
+aludas la Ba�aon de Suliejka," respondis, per fiera tono, la
+kaptito, "tio estas ja mi!"  Longe kaj fikse la Forta rigardis
+la ba�aon, per sia severa terura rigardo; poste, nenion dirante,
+li faris signon, ke oni konduku lin for.  Kiam �i tio estis
+farita, li alproksimi�is al mia frato, distran�is ponarde liajn
+ligilojn kaj faris signon, ke li sidi�u apud li sur la kuseno.
+"Mi estas vere afliktita, fremdulo," diris li, "ke mi prenis
+vin por tiu monstro, sed alskribu �in al stranga dispono de l'
+�ielo, kiu faligis vin en la manojn de miaj fratoj, en la horo
+mem, kiu estas dedi�ita al la pereo de tiu kanajlo."  Mia frato
+petis lin pri unu sola favoro: ke li permesu al li da�rigi tuj
+lian voja�on, �ar �iu prokrasto povas esti por li pereiga.  La
+Forta informigis sin pri liaj ur�aj aferoj; kaj post kiam
+Mustafa �ion rakontis al li, li konsilis al li pasigi �i tiun
+nokton en lia tendo; li kaj lia �evalo sendube bezonas ripozon;
+sed la morga�an tagon li montros al li vojon, kiu kondukos lin
+al Balsoro post unu kaj duono da tago.  Mia frato konsentis,
+estis bonege regalita, kaj dormis trankvile �is la mateno en la
+tendo de l' rabisto.
+
+Kiam li reveki�is, li vidis sin tute sola en la tendo, sed
+anta� la kurteno li eka�dis kelkajn vo�ojn kune parolantajn:
+ili �ajnis aparteni al la sinjoro de l' tendo kaj al la
+malgranda nigrebruna vireto.  Li suba�skultis iome, kaj a�dis,
+je sia konsternego, kiel la malgrandulo insiste postulas de la
+alia, ke li mortigu la fremdulon, �ar, se li estos liberigita,
+li povos ilin �iujn perfidi.
+
+Mustafa tuj rimarkis, ke la vireto portas koleron kontra� li,
+�ar li estis la ka�zo de tio, ke oni traktis lin hiera� tiel
+malbone.  Dum kelkaj momentoj la Forta �ajnis pripensi.  "Ne,"
+parolis li fine, "li estas mia gasto, kaj por mi la gastrajto
+estas sankta; krom tio, �ajnas al mi, ke li ne havas tian
+mienon, kvaza� li volus nin perfidi."
+
+Dirinte tion, li for�ovis la kurtenon kaj eniris en la tendon.
+"Pacon al vi, Mustafa," diris li; "ni gustumu la matenan
+trinkon; poste vi preti�u por la foriro."  Li prezentis al mia
+frato pokalon da sorbedo kaj, kiam ili estis trinkintaj, ili
+bridis la �evalojn, kaj kun koro multe pli kura�a ol �e sia
+alveno Mustafa sur�evali�is.  Ili balda� preterrajdis la
+tendaron, kaj nun ili deturni�is en lar�an vojon, kondukantan
+en la arbaron.  La Forta rakontis al mia frato, ke tiu ba�ao,
+kiun ili kaptis dum la �asado, promesis toleri, ke ili restu
+sendan�ere en lia regiono; sed anta� kelkaj semajnoj li kaptis
+unu el la plej bravaj de la bando kaj, post plej teruraj
+turmentegoj, lasis lin pendigi.  Jam de longe li tenis lin sub
+spionado, kaj hodia� li devas morti.  Mustafa ne kura�is ion
+kontra�diri, �ar li estas feli�a, ke li mem savi�is kun
+sendifekta ha�to.
+
+�e la eliro de la arbaro la Forta haltigis sian �evalon,
+priskribis al mia frato la vojon, etendis al li sian manon por
+adia�i, kaj parolis: "Mustafa, vi fari�is, en stranga maniero,
+gasto de la rabisto Orbasano.  Mi ne volas ordoni, ke vi nepre
+prisilentu, kion vi vidis kaj a�dis.  Kvankam senkulpa, vi
+elsuferis la anta�timon de l' morto, kaj mi �uldas al vi
+kompenson.  Prenu, kiel memora�on, �i tiun ponardon; kaj kiam
+ajn vi bezonos helpon, �in sendu al mi, kaj mi rapidos por vin
+defendi.  Eble anka� �i tiu saketo utilos al vi por via
+voja�o."  Mia frato dankis lin pro lia noblanimeco; li prenis
+la ponardon, sed la saketon li ne volis akcepti.  Ankora� unu
+fojon Orbasano premis al li la manon, faligis teren la saketon
+kaj ekforgalopis ventegorapide en la arbaron.  Vidante, ke jam ne
+plu estas eble lin kuratingi, Mustafa desaltis de sia �evalo,
+por reeklevi la saketon, kaj ekmiregis pro la grandanimeco de sia
+gastiginto, �ar la saketo enhavis multegon da oro.  Li dankis
+Allah'on pro sia savi�o, kaj rekomendinte al lia favorkoreco la
+noblan rabiston, li ekda�rigis gajakore sian vojon al Balsoro.
+
+Leza silenti�is kaj demande rigardis A�met'on, la maljunan
+komerciston.
+
+"Ne, se estas tiel," diris �i tiu, "volonte mi plibonigas
+mian ju�on pri Orbasano; �ar vere, bele li agis kontra� via
+frato."
+
+"Li agis kiel brava Islamano," ekkriis Mulej; "sed mi esperas,
+ke tio ne estas jam la fino de via rakonto, �ar, se mi ne
+eraras, ni �iuj deziregas a�di plue, kio okazis al via frato,
+kaj �u li liberigis Fatme'on, vian fratinon, kaj la belan
+Zorajde'on."
+
+"Se tio vin ne enuigas, mi volonte da�rigos la rakonton,"
+respondis Leza, "�ar, efektive, la historio de mia frato estas
+aventuroplena kaj miriga."
+
+�e la tagmezo de la sepa tago post sia foriro, Mustafa enrajdis
+tra la pordego de Balsoro.  Enirinte en karavanejon, li tuj
+demandis, kiam komenci�os la sklavovendado, kiu �iujare
+fari�as �i tie.  Sed li ricevis la teruran respondon, ke li
+venas tro malfrue je du tagoj.  Oni esprimis beda�ron pro lia
+malfrui�o kaj rakontis al li, ke li multe perdis, �ar, en la
+plej lasta tago de l' vendado, alvenis du sklavinoj tiel superege
+belaj, ke ili altiris sur sin la rigardojn de �iuj a�etantoj.
+Tiuj �i lastaj, oni diris, interbati�is kaj interdis�iri�is
+en plej bona maniero pro tiuj belulinoj, kiuj fine ja estis
+venditaj, sed por prezo tiel alta, ke nur ilia nuna sinjoro povis
+�in pagi.  Mia frato informi�is pli detale pri la sklavinoj kaj
+jam ne dubis plu, ke tio estas la samaj malfeli�ulinoj, kiujn li
+nun ser�as.  Li eksciis plie, ke tiu, kiu ilin a�etis, lo�as
+je kvardek horoj de Balsoro kaj nomi�as Tiuli-Kos, eminenta,
+ri�a, sed jam iom maljuna viro, kiu en pasinta tempo estis
+Kapudan-ba�ao[7] de l' kalifo, sed nun estas eksi�inta, por
+elripozi kun siaj amasigitaj ri�a�oj.
+
+Komence Mustafa volis tuj residi�i sur sian �evalon, por
+rapidatingi Tiulin, kiu apena� povis esti anta�i�inta e� je
+unutaga vojiro.  Sed ekpensinte, ke li, solulo, neniel povas
+sukcesi kontra� tiu potenca voja�anto, nek rekapti de li lian
+akiron, li penis elpensi alian agmanieron, kaj balda� li trovis
+�in.  Lia maldistingi�o je la Ba�ao de Suliejka, -- konfuzo,
+kiu siatempe minacis fari�i por li tiel dan�era, -- venigis al
+li la penson, eniri sub tiu nomo en la domon de Tiuli kaj
+tiumaniere riski unu ekprovon por liberigi la du malfeli�ajn
+knabinojn.  Li do dungis kelke da servistoj kaj �evaloj, -- por
+tio bonege utilis al li la mono de Orbasano, -- havigis al si mem
+kaj al siaj servistoj belegajn vestojn, kaj ekvojiris al la
+kastelo de Tiuli.  Post kvin tagoj li alvenis proksimen de tiu
+kastelo.  �i ku�is sur bela ebena�o.  De �iuj flankoj
+�irka�fermis �in altaj muroj, kiujn la konstrua�oj nur tre
+malmulte superstaris.  Alveninte tien, Mustafa kolorigis nigraj
+siajn harojn kaj sian barbon kaj �miris sian viza�on per la
+suko de iu kreska�o, kiu donis al �i �uste tiun saman brunetan
+koloron, kiun havis la viza�o de l' Ba�ao.  Poste li sendis en
+la kastelon unu el siaj servistoj, kiu petis por li, en la nomo
+de l' Ba�ao de Suliejka, pri nokta ripozejo.  Balda� revenis la
+servisto kun kvar bele vestitaj sklavoj, kiuj prenis per la brido
+la �evalon de Mustafa kaj kondukis sur la korton de l' kastelo.
+Tie ili helpis lin de�evali�i, kaj kvar aliaj kondukis lin sur
+lar�a marmora �tuparo supren al Tiuli.
+
+Tiu �i, maljuna gajhumora bravulo, akceptis mian fraton kun
+respekto kaj ordonis meti anta� li la plej bonan, kiun povis
+prepari lia kuiristo.  Post la man�o Mustafa iom post iom igis
+la paroladon ektu�i la novajn sklavojn, kaj Tiuli la�dis ilian
+belecon, plendante nur pri tio, ke ili estas �iam tiel
+mal�ojaj; tamen li kredis, ke tio balda� forpasos.  Tre
+�ojigite pro �i tiu akcepto mia frato ku�i�is ripozi kun plej
+belaj esperoj.  Li jam dormis eble unu horon proksimume, kiam
+revekis lin la brilo de lampo, kiu pikis blindige liajn okulojn.
+Li suprensidi�is en la lito, sed kredis, ke li ankora� son�as,
+�ar anta� li staris tiu nigre-bruna hometo el la tendo de
+Orbasano, tenante lampon en la mano kaj distordante sian
+bu�a�on en malagrablegan rideton.  Mustafa ekpremetis al si la
+brakon kaj �irpin�is la nazon, por sin konvinki, �u li vere
+maldormas; sed la apera�o restis kiel anta�e.  "Kion vi volas
+apud mia lito?" ekkriis Mustafa, rekonscii�inte el sia mirego.
+"Nu, ne tiel eksciti�u, sinjoro," parolis la hometo; "mi bone
+divenis, kial vi venis �i tien.  Vian estimindan viza�on mi
+anka� ne forgesis; tamen, por diri la veron, se mi ne estus, per
+mia propra mano, helpinta pendigi la Ba�aon, vi eble min
+trompus.  Sed nun mi estas �i tie, por fari al vi demandon."
+
+"Anta� �io diru, kiel vi �i tien venis," rediris al li
+Mustafa, kiu koleregis pro tio, ke li nun estas elperfidita. --
+"Tion mi ja tre volonte diros al vi," respondis la alia.  "�ar
+mi ne povis plu vivi en bona interrilato kun la Forta, mi
+forkuris.  Sed vi, Mustafa, estis en realeco la ka�zo de nia
+malpaco, kaj tial vi devas doni al mi vian fratinon, kiel
+edzinon, rekompence de kio mi helpos vin amba� forkuri.  Se vi
+�in ne donos, mi iros al mia nova sinjoro kaj rakontos al li iom
+pri la nova Ba�ao."
+
+Mustafa frenezi�is de teruro kaj kolero.  Nun, kiam li kredis,
+ke li certe atingis la celon de siaj deziroj, venis tiu mizerulo
+kaj ilin vanigis.  Estis nur unu rimedo, kiu povus sukcesigi lian
+projekton: la malhometon li nepre devas mortigi.  Per unu salto
+li do el�eti�is al li el la lito; sed lia malamiko, sendube
+anta�vidinte ion similan, lasis fali la lampon, ke �i
+estingi�is, kaj forkuregis en la mallumo, freneze kriante por
+helpo.
+
+Nun estis tre kriza la situacio de Mustafa.  La knabinojn li
+devis por tiu momento forlasi kaj prizorgi nur sian propran
+savi�on.  Li iris tial al la fenestro, por vidi, �u li ne povas
+tie trasalti.  �is la tero estis priatentinda profundo kaj
+kontra�flanke staris alta muro, super kiun li devus grimpi.  Dum
+li staris meditante �e la fenestro, subite li eka�dis multajn
+vo�ojn, proksimi�antajn al lia �ambro.  Ili jam atingis la
+pordon.  Senespera, li nun ekkaptis sian ponardon kaj siajn
+vestojn kaj elsaltis tra la fenestro.  La falo estis malfacila,
+sed li sentis, ke li ne rompis al si ian korpmembron; li do tuj
+relevi�is kaj kuris al la muro, kiu �irka�is la korton, �in
+suprenrampis, je la mirego de siaj persekutantoj, kaj balda� sin
+trovis sur libera kamparo.  Li da�rigis kuri, �is li alvenis
+malgrandan arbaron, kie li �etis sin teren, ellacigita.  Tie li
+pripensis, kion li devas fari.  Siajn �evalojn kaj servistojn li
+devis forlasi; sed prosperis al li konservi sian monon, kiun li
+portis en sia zono.  Balda� montris al li lia elpensema kapo
+alian savrimedon.  Li iris pluen en la arbaro, �is li alvenis
+vila�on, kie por malalta prezo li a�etis �evalon, kiu balda�
+lin portis en urbon.  Tie li informi�is pri kuracisto, kaj oni
+rekomendis al li iun spertan maljunulon.  Tiun �i, pere de kelke
+da oraj moneroj, li konsentigis konigi al li kuracilon, kiu
+ka�zos mortsimilan dormon, tuj per dua rimedo reforigeblan.
+Akirinte tiun rimedon, li a�etis longan artefaritan barbon,
+nigran talaron kaj �iuspecajn skatolojn kaj retortojn, tiel ke
+li povis bone prezenti voja�antan kuraciston, sur�ar�is siajn
+poseda�ojn sur azenon kaj ekvoja�is returne en la kastelon de
+Tiuli-Kos.  Li povis esti certa, ke tiu�ifoje oni lin ne
+rekonos, �ar la barbo lin aliformigis �is tia grado, ke li ja
+apena� rekonis sin mem.  Alveninte �e Tiuli, li anoncigis sin
+kiel la kuraciston �akamankabudibaba.  Kiel li pensis, tiel
+okazis.  La belega nomo tiel bone rekomendis lin al la maljuna
+malsa�ulo, ke tiu �i tuj invitis lin man�i.  �akamankabudibaba
+aperis anta� Tiuli; kaj apena� ili interparoladis unu plenan
+horon, la maljunulo decidis submeti �iujn siajn sklavinojn al la
+kuracado de l' sa�a medicinisto.  Tiu �i apena� povis ka�i
+sian �ojon, ke li nun revidos sian amatan fratinon: kaj kun
+frapanta koro li sekvis Tiulin, kiu kondukis lin en la serajlon.
+Ili venis en �ambron bele ornamitan, sed en �i trovi�is neniu.
+"Kara doktoro �ambaba, a� kiel ajn vi estas nomata," parolis
+Tiuli-Kos, "rigardu atente la truon en tiu muro; tra tiu truo
+eletendos sian brakon �iu mia sklavino, kaj tiam vi povos
+ekzameni, �u la pulso estas malsana a� ne."  Mustafa vane
+petegis kaj argumentis; permeson li ne ricevis por vidi la
+knabinojn; tamen ilia sinjoro konsentis diri al li, kiel �iu el
+ili kutimas farti.  Nun eltiris Tiuli el sia zono longan
+papera�on kaj per la�ta vo�o eknomis unuope siajn sklavinojn.
+�e �iu alvoko eletendi�is tra la muro unu mano, kaj la
+kuracisto ekzamenis la pulson.  Jam estis vo�e legitaj ses
+nomoj, kaj �iujn oni deklaris bonsanaj; kaj nun legis Tiuli,
+kiel sepan nomon, "Fatme," kaj malgranda blanka mano eli�is
+tra la muro.  Tremante de �ojo, Mustafa ekkaptis �in kaj, kun
+serioza mieno, deklaris grave malsana.  Tiuli tre
+maltrankvili�is kaj ordonis al sia sa�a �akamankabudibaba,
+rapide prepari kuracilon.  La kuracisto eliris el la �ambro kaj
+skribis sur papereton: "Fatme! mi volas vin savi; sed por tio
+necese estas, ke vi decidi�u preni medikamenton, kiu faros vin
+dum du tagoj senviva!  Tamen mi posedas rimedon, kiu redonos al
+vi la vivon.  Se vi tion konsentas, diru nur, ke �i tiu
+trinka�o nenion helpis, kaj tio estos por mi signo, ke vi
+akceptas mian proponon."
+
+Balda� li revenis en la �ambron, kie Tiuli atendis lin.  Li
+kunportis trinketon ne malutilan, palpis ankora� unufoje la
+pulson de l' malsana Fatme kaj �ovis samtempe la papereton sub
+�ian braceleton; la trinketon li transdonis al �i tra la
+aperturo en la muro.  Tiuli �ajnis tre maltrankvila pro Fatme
+kaj prokrastis �is pli oportuna tempo la ekzamenon de la ceteraj
+sklavinoj.  Forlasinte, kune kun Mustafa, la �ambron, li parolis
+per mal�oja tono: "�adibaba, diru malka�e, kion vi pensas pri
+la malsano de Fatme?"  �akamankabudibaba respondis kun profunda
+ek�emo: "Ho sinjoro, ke la Profeto donu al vi konsolon!  �i
+havas febron malrapidiran, kiu ja eble estos �ia fini�o."  �e
+tio ekflamis la kolero de Tiuli: "Kion vi diras, malbenita
+medicinista hundo?  �u �i, pro kiu mi elpagis du mil
+ormonerojn, devos morta�i kiel bovino?  Sciu, ke se vi ne
+sukcesos �in savi, mi dehakos al vi la kapon!"  Nun mia frato
+ekkomprenis, ke li agis mallerte, kaj penis redoni al Tiuli
+esperon.  Dum ili tiel interparolis, venis el la serojlo nigra
+sklavo, por sciigi al la kuracisto, ke la trinketo nenion helpis.
+"Uzu vian tutan arton, �akamdababelda, a� kiel ajn vi vin
+skribas; mi pagos al vi �ion, kion vi postulos," kriis
+Tiuli-Kos, preska� plorante pro timo, ke li perdos tiom da oro.
+"Mi donos al �i suka�eton, kiu liberigos �in de �ia
+premego," respondis la kuracisto.  "Jes, jes, donu al �i
+suka�eton," plorparolis la maljuna Tiuli.  Plena de espero,
+Mustafa foriris ser�i sian dormigilon; kaj doninte �in al la
+nigra sklavo kaj klariginte kiom oni per unu fojo devas preni, li
+iris al Tiuli kaj diris, ke li devas ankora� ser�i apud la lago
+iujn sanigajn herbojn.  Dirinte tion, li elforrapidis tra la
+pordego.  Apud la lago, kiu ku�is ne malproksime de la kastelo,
+li demetis siajn falsajn vestojn kaj �etis en la akvon, ke ili
+gaje na�is �irka�e; sin mem li ka�is en la arbeta�aro,
+atendis tie la nokton, kaj poste en�teli�is en la tombejon apud
+la kastelo de Tiuli.
+
+Mustafa forestis eble apena� unu horon el la kastelo, kiam oni
+alportis al Tiuli la sciigon, ke lia sklavino Fatme morti�as.
+Li forsendis servistojn al la lago, por tuj venigi la kuraciston,
+sed balda� revenis solaj liaj senditoj kaj raportis, ke la
+malfeli�a kuracisto falis en la akvon kaj dronis; oni povas vidi
+lian nigran talaron na�antan en la lago; tie kaj �i tie
+elrigardetas anka� el la ondoj lia majesta barbo.  Jam ne
+esperante pri savo, Tiuli malbenis sin mem kaj la tutan mondon,
+el�iris al si la barbon kaj ekkuris, kapanta�en, kontra� la
+muron.  Sed �io �i tio utilis nenion, �ar Fatme balda�
+ellasis la lastan spiron sub la manoj de la aliaj virinoj.
+Scii�inte pri �ia morto, Tiuli ordonis, ke oni rapide faru
+�erkon, �ar li ne povis toleri mortinton en la domo; kaj la
+kadavron li lasis forigi en la ma�zojeon.  La portistoj alportis
+tien la �erkon, rapide metis �in teren kaj forkuris, �ar ili
+eka�dis el inter la aliaj �erkoj ve-kriadon kaj �emegojn.
+
+Mustafa, kiu ka�is sin malanta� la �erkoj kaj de tie
+forkurigis la portistojn, elvenis nun el sia ka�ejo kaj
+eklumigis lampon, kiun li por tiu celo jam kunportis.  Poste,
+ekpreninte boteleton, kiu enhavis la vekontan medikamenton, li
+levis la kovrilon de la �erko de Fatme.  Sed kia teruro ekkaptis
+lin, kiam sin montris al li, �e la lumo de la lampo, trajtoj
+tute nekonataj!  Nek mia fratino nek Zorajde, sed iu tute alia
+ku�is en la �erko.  Multe da tempo li bezonis, por reekregi sin
+post �i tiu nova bato de l' sorto; sed fine kompato venkis lian
+koleron.  Li mal�topis sian boteleton kaj ver�etis al �i la
+medikamenton inter la lipojn.  �i ekspiris, ekmalfermis la
+okulojn kaj �ajnis longe pripensi, kie �i estas.  Fine �i
+rememoris, kio okazis; sin levis el la �erko; kaj sin �etis al
+la piedoj de Mustafa.  "Kiel mi povas vin danki, ho favorkora
+esta�o," �i ekkriis, "ke vi savis min el mia terura
+mallibereco!"  Mustafa interrompis �iajn dankesprimojn per la
+demando, kiel fari�is, ke �i kaj ne Fatme, lia fratino, estas
+savita.  �i rigardis lin, mirigita.  "Nun fine mi ekkomprenas
+mian savi�on, kiu �is nun estis al mi neklarigebla," �i
+respondis; "sciu, ke en tiu kastelo oni nomis _min_ Fatme, kaj
+al _mi_ vi donis vian papereton kaj la savtrinka�on."  Mia
+frato petegis la savitan knabinon, ke �i donu al li sciigojn pri
+lia fratino kaj Zorajde; kaj li eksciis, ke ili amba� sin trovas
+en la kastelo, sed jam ricevis, la� la kutimo de Tiuli, aliajn
+nomojn; ili nun estas nomataj Mirza kaj Nurmahal.
+
+Vidante, ke mia frato tiagrade mal�ojas pro �i tiu malsukceso,
+Fatme, la savita sklavino, ekpenis lin rekura�igi kaj promesis
+sciigi al li rimedon, por liberigi spite �io amba� knabinojn.
+Revigligita de �i tiu penso, Mustafa el�erpis novan esperon; li
+petis �in nomi tiun rimedon, kaj �i parolis: "Mi ja estas nur
+de kvin monatoj sklavino de Tiuli, tamen tuj de la komenco mi
+pripensis savi�on, sed por mi sola �i estis tro malfacila.  Sur
+la interna korto de l' kastelo vi sendube ekvidis puton, kiu
+el�etas akvon el dek tubegoj; tiun puton mi anka� rimarkis.  Mi
+memoris, ke mi jam vidis en la domo de mia patro similan puton,
+kies akvo alfluadas tra vasta kondukilaro.  Nu, kun la celo
+ekscii, �u anka� �i tiu puto estas same konstruita, mi la�dis
+unu tagon en �eesto de Tiuli �ian belecon kaj demandis pri �ia
+ar�itekturisto.  'Mi mem konstruis �in,' li respondis, 'kaj
+tio, kion vi vidas �i tie, estas la malplej rimarkinda; �ar la
+akvo alvenas el rivereto je almena� mil pa�oj de tie �i kaj
+trafluadas volbitan kondukilegon, kiu havas almena� la alton de
+homo; kaj de �io �i tio mi mem faris la planon.'  A�dinte
+tion, mi ofte deziris havi, nur dum unu momento, forton de viro,
+por povi ellevi unu el la �tonegoj el la flanko de l' puto; tiam
+mi povus forkuri, kien ajn mi nur volus.  Mi do montros al vi nun
+la kondukilegon; vi povos penetri tra �i nokte en la kastelon
+kaj forsavi viajn amatojn.  Sed almena� du virojn vi devos havi
+kun vi, por superforti la sklavojn, kiuj nokte gardas la
+serajlon."
+
+Tiel �i parolis.  Mia frato, kvankam jam du fojojn lin trompis
+liaj esperoj, denove rekura�i�is kaj esperis, kun helpo de
+Allah, plenumi la planon de l' sklavino.  Li promesis al �i, ke
+li poste prizorgos �ian forvenon en �ian hejmon, se �i lin
+helpos penetri en la kastelon.  Tamen faris al li zorgojn
+ankora� jena pripenso: kie li povos trovi du -- tri fidelajn
+helpontojn.  Subite li ekpensis pri la ponardo de Orbasano kaj
+pri la promeso, kiun donis al li la rabisto, rapidi lin helpi,
+kie ajn li bezonus lin.  Li do forlasis, kune kun Fatme, la
+tombejon, por iri ser�i la rabiston.
+
+En la sama urbo, en kiu li sin �an�is en kuraciston, li a�etis
+per sia lasta mono �evalon kaj dungigis Fatme'on al malri�a
+virino, kiu lo�is en la anta�urbo.  Li mem rapidis al la
+montaro, kie li la unuan fojon renkontis Orbasanon, kaj alvenis
+tien post tri tagoj.  Balda� li retrovis la tendaron kaj aperis
+neatendite anta� Orbasano, kiu lin amike bonvenigis.  Li
+rakontis al li siajn malsukcesajn klopodojn, �e kio, de tempo al
+tempo, la seriozema Orbasano ne povis ne ridi iome, precipe kiam
+li image prezentis al si la kuraciston �akamankabudibaba.  Sed
+pri la perfido de la malgrandulo li tre koleri�is, kaj �uris,
+ke li pendigos lin propramane, kie ajn li lin trovos.  Al mia
+frato li certigis, ke li tuj estos preta lin helpi, kiam li
+anta�e reforti�os post la voja�o.  Mustafa tial denove restis
+dum tiu nokto en la tendo de Orbasano; sed kun la unua matenru�o
+ili ekforiris, kaj Orbasano kunprenis tri siajn plej kura�ajn
+virojn, provizitajn per bonaj �evaloj kaj armiloj.  Ili rajdis
+rapide anta�en kaj venis post du tagoj en la urbeton, kie
+Mustafa jam lasis la liberigitan Fatme'on.  Kune kun �i, ili
+rajdis pluen de tiu urbeto �is la malgranda arbaro, de kie oni
+povis vidi la kastelon de Tiuli, ne malproksime ku�antan.  Tie
+ili ekkampis, por atendi la nokton.  Kiam fari�is mallume, ili
+tuj al�teli�is, kondukataj de Fatme, al la rivereto, kie estis
+la deirpunkto de la akvokondukilego; kaj balda� ili �i tiun
+trovis.  Fatme'on kaj unu serviston ili lasis tie starantajn kun
+la �evaloj kaj ekmallevi�is en la kondukilegon; sed anta� ol
+ili eniris, Fatme ankora� unufoje �ion precize ripetis al ili,
+nome: ke ili venos tra la puto sur la internan korton de l'
+kastelo; tie estas en la dekstra kaj maldekstra anguloj du turoj;
+en la �ambro malanta� la sesa pordo, se oni kalkulas de la
+dekstra turo, sin trovas Fatme kal Zorajde, gardataj de du nigraj
+sklavoj.  Bone provizitaj per armiloj kaj feraj leviloj, Mustafa,
+Orbasano kaj du aliaj malsupreniris en la akvokondukilon.  Ili ja
+enakvi�is �is la zono; tamen ili energie trapu�is sin
+anta�en.  Post duono da horo ili alvenis la puton mem kaj tuj
+en�ovis siajn levilojn.  La muro estis dika kaj firma, sed al la
+kunigitaj fortoj de la kvar homoj �i ne povis longe
+kontra�stari; ili balda� enrompis truegon, sufi�e grandan, por
+ke oni povu facile tra�ovi�i.  Orbasano eniris la unuan kaj
+posthelpis la aliajn.  Kiam �iuj sin trovis sur la korto, ili
+esploris la kontra�an flankon de l' kastelo, por eltrovi la jam
+priskribitan pordon.  Sed ili ne povis interkonsenti, pri kiu
+pordo �i estas, �ar, kalkulante de la dekstra turo al la
+maldekstra, ili trovis pordon murfermitan kaj nun ne sciis, �u
+Fatme �i tiun preterforgesis a� kunkalkulis.  Sed ne longe
+pripensis Orbasano: "�iun pordon malfermos al mi mia bona
+glavo," li ekkriis; li proksimi�is al la sesa pordo, kaj la
+aliaj lin sekvis.  Malferminte la pordon, ili trovis ses nigrajn
+sklavojn, ku�antajn tere kaj dormantajn.  Ili estis tuj
+retiri�ontaj senbrue, �ar ili vidis, ke ili maltrafis la
+�ustan pordon, kiam figuro sin levis en la angulo kaj, per bone
+konata vo�o, ekkriis por helpo.  �i estis la malgrandulo el la
+tendaro de Orbasano.  Sed anta� ol la nigruloj plene konsciis,
+kio okazas, jen �eti�is Orbasano al la malgrandulo, dis�iris
+je du pecoj lian zonon, ferm�topis al li la bu�on kaj kunligis
+la manojn malanta� la dorso.  Poste li sin turnis al la sklavoj,
+el kiuj kelkaj estis jam duone ligitaj de Mustafa kaj la du
+aliaj, kaj helpis subigi ilin tute.  Metinte al la sklavoj
+ponardon kontra� la brusto, oni demandis ilin, kie estas
+Nurmahal kaj Mirza; kaj ili konfesis, ke ili estas en la apuda
+�ambro.  Mustafa kuregis en la �ambron kaj trovis tie Fatme'on
+kaj Zorajde'on, kiujn jam vekis la bruado.  Rapide la knabinoj
+kolektis siajn ornama�ojn kaj vesta�ojn kaj sekvis Mustafan.
+Dume proponis la du rabistoj, ke oni �ion forrabu, kion oni
+povus trovi; sed tion Orbasano malpermesis, dirante: "Oni neniam
+diru pri Orbasano, ke li eniris nokte la domojn, por �teli
+oron."  Mustafa kaj la savitaj knabinoj malsupreniris rapide en
+la akvokondukilon, dum Orbasano promesis sekvi ilin balda�.
+Sed, kune kun alia rabisto, li anta�e kaptis la malgrandulon kaj
+elkondukis sur la korton; tie ili ligis �irka� lia kolo silkan
+�nuron, kiun ili por tiu celo jam kunportis, kaj pendigis lin
+�e la plej alta supro de l' puto.  Tiel puninte la perfidon de
+la mizerulo, ili anka� siavice malsupreniris en la
+akvokondukiion kaj sekvis Mustafan.  Kun larmoj dankis amba�
+knabinoj sian noblan savinton Orbasano; sed tiu �i instigis ilin
+forkuri kiel eble plej rapide, �ar estas tre kredeble, ke
+Tiuli-Kos ilin persekutigos en �iujn direktojn.  La sekvintan
+tagon Mustafa kaj liaj savitoj, profunde kortu�itaj, disi�is de
+Orbasano; vere! ili forgesos lin neniam.  Fatme, la liberigita
+sklavino, iris alivestita al Balsoro, por tie en�ipi�i al sia
+hejmo.
+
+Post mallonga agrabla voja�o alvenis hejmen la miaj.  Preska�
+mortigis mian maljunan patron la �ojo de la revido; en la tago
+sekvinta ilian alvenon li aran�is grandan feston, en kiu
+partoprenis la tuta urbo.  Anta� granda kunvenintaro de parencoj
+kaj amikoj, mia frato devis rakonti sian historion, kaj unuvo�e
+ili la�dis tiel lin kiel anka� la noblan rabiston.
+
+Kaj kiam li finis la rakonton, levi�is mia patro kaj alkondukis
+al li Zorajde'on.  "Tiel," li diris per solena vo�o, "de via
+kapo mi nun forigas la malbenon; ricevu, �i tiun knabinon, kiel
+batalakiritan rekompencon pro via senripoza agemeco; akceptu mian
+patran benon; kaj al nia urbo neniam manku viroj, kiuj similas al
+vi pri frata amo, prudento kaj fervoro."
+
+Jam atingis la karavano la finon de la dezerto, kaj �oje la
+voja�antoj salutis la verdajn herbejojn kaj la foliori�ajn
+arbojn, kies �arma vida�o jam de multaj tagoj ne trafis iliajn
+okulojn.  En bela valo ku�is karavanejo, kiun ili elektis kiel
+noktan restadejon; kaj kvankam �i prezentis nur malmulte da
+komforto kaj refre�igo, tamen la tuta voja�antaro estis pli
+gaja kaj interamiki�ema ol anta�e, �ar la penso, ke ili nun
+elsavi�is el la dan�eroj kaj malagrabla�oj, kiujn okazigas
+voja�o tra la dezerto, malfermis �iujn korojn kaj inklinis
+�ies spiriton al �ercado kaj amuzi�ado.  Mulej, la juna gaja
+komercisto, dancis dancon ridigan, �in akompanante per kantoj,
+kiuj e� de la seriozema greko Zale�kos ellogis rideton.  Sed,
+ne kontenta de tio, ke li gajigis siajn kunvoja�antojn per ludo
+kaj danco, li volis anka� rakonti al ili la historion, kiun li
+jam anta�e promesis; kaj, iom mallaci�inte post sia saltado,
+li ekparolis la�jene: --
+
+
+
+
+La Historio pri Malgranda Muk.
+
+
+En Niceo, mia kara naskurbo, lo�is iam homo, kiun oni nomis
+Malgranda Muk.  Kvankam mi estis tiam tre juna, mi ankora�
+memoras lin bone, precipe pro tio, ke estas li, al kiu mi dankas
+la teruran bastonadon, per kiu regalis min foje mia patro.  Kiam
+mi konati�is kun li, li estis jam granda�ulo; tamen li havis
+nur tri a� kvar futojn da alto.  Krom tio, li havis ekstera�on
+tre strangan; �ar lia korpo, kvankam malgranda kaj delikata,
+devis porti kapon multe pli grandan kaj pli dikan, ol la kapo de
+ordinara mortemulo.  Li lo�is tute sola en granda domo: e� sian
+kuiradon li faradis propramane.  Nur unu fojon en kvar semajnoj
+li iradis promeni; kaj nur la fuma kolonego, kiu �iutagmeze
+supreniris el lia kameno, sciigadis al liaj samurbanoj, �u li
+vivas a� mortis.  Oni ofte lin vidis vespere tien kaj reen
+irantan supre sur lia domo, kaj tiam, suprenrigardante de sur la
+strato, oni povis tre bone imagi al si, ke sola lia granda kapo
+�irka�kuradas sur la tegmento.  Mi kaj miaj ludkamaradoj estis
+senkompataj buboj, kiuj �ojis moki kaj kolerigeti aliajn; sekve,
+�iufoje kiam Malgranda Muk eliris promeni, tio estis por ni vera
+festokazo.  En la difinita tago ni kolekti�adis anta� lia domo,
+por tie atendi, �is li elvenos; kaj fine, kiam malfermi�is la
+pordo kaj elrigardis unue la granda kapo kun la ankora� pli
+granda turbano, kiam postvenis la cetera korpeto, vestita per
+eluzita manteleto, vasta pantalono kaj lar�a zono, �e kiu
+pendis longa ponardo, -- tiel longa, ke oni ne sciis, �u Muk
+alkro�i�as al la ponardo a� la ponardo al Muk, -- kiam li tiel
+eliris el la domo, ekbruis la aero pro nia �oja kriado, ni
+�etis supren niajn �apojn kaj ekdancis �irka� li kiel
+frenezaj.  Siavice, Malgranda Muk faris al ni seriozan kapsaluton
+kaj, per malrapidaj pa�oj, ekmar�is tra la strato.  Survoje li
+trenadis iom la piedojn, �ar li surhavis grandajn, lar�ajn
+pantoflojn, kiajn mi neniam vidis anta�e.  Ni infanoj kuradis
+post li, kriante sen�ese: "Malgranda Muk, Malgranda Muk!"  Ni
+anka� havis gajan versa�eton, kiun ni kantis iufoje pro lia
+honoro; jen �ia teksto:
+
+  "Muk, Muk, Malgranda Muk!
+  Lo�as vi en granda domo;
+  Estas brava eta homo;
+  Unu fojon en monato
+  Promenadas sur la strato;
+  Grandkapulo, turnu vin!
+  Kuru, Muk, kaj kaptu nin!"
+
+Tiamaniere ni jam ofte amuzi�is, kaj kun honto mi devas konfesi,
+ke la plej forte incitadis lin mi, �ar ofte mi ektiris lin je
+lia manteleto, kaj foje mi de malanta�e metis la piedon sur lian
+grandan pantoflon, ke li falis sur la viza�on.  Unuamomente mi
+trovis tion ekstreme ridinda; sed �esis mia ridado, kiam mi
+rimarkis, ke Malgranda Muk sin direktas al la domo de mia patro.
+Kaj efektive, jen li tien eniris, kaj sufi�e longan tempon li
+tie restis.  Mi ka�is min proksime de l' pordo, kaj vidis lin
+reeliri en akompano de mia patro, kiu tre respektoplene lin tenis
+je la mano kaj, multfoje klini�ante, adia�is �e la pordo.  Al
+mi estis ne tute trankvile en la koro, kaj longatempe mi restis
+en mia ka�ejo.  Sed fine elpelis min la malsato, kiun mi timis
+multe pli, ol batojn; kaj humila, kun klinita kapo, mi aperis
+anta� mia patro.  "Mi a�dis, ke vi ofendis la bonan Muk'on,"
+li parolis, per tono tre serioza; "nu, mi nun rakontos al vi la
+historion de tiu �i Muk, �ar mi ne dubas, ke, kiam �i estos de
+vi konata, vi jam ne ridos lin plu.  Sed anta� kaj post la
+rakonto vi devos ricevi la _kutiman_."  La "kutima" estis
+dudek kvin batoj, kiujn li �iam tre kaj tre konscience
+elkalkuladis sur mia dorso.  Li do prenis sian longan piptubon,
+de�ra�bis �ian sukcenan bu�pecon kaj prilaboris min pli
+senindulge ol iam anta�e.  Kiam la dudek kvin estis plennombre
+pagitaj, li ordonis al mi atenti kaj ekrakontis la historion pri
+Malgranda Muk.
+
+La patro de Malgranda Muk, kies �usta nomo estas Mukra, estis
+respektata, sed malri�a homo, �i tie en Niceo.  Li vivis
+preska� tiel same ermite, kiel nuntempe lia filo.  Tiun �i li
+tute ne amis, �ar li hontis lian pigmean staturon, kaj tial li
+lasis lin plia�i�i en granda senscieco.  Ankora� en sia
+dek-sesa jaro Malgranda Muk estis facilanima infano; kaj la
+patro, homo serioza, ne �esis lin ripro�i, ke li, kiu jam de
+longe ne plu devus porti siajn �uojn de infano, estas ankora�
+tiel naivega kaj malsprita.
+
+Sed okazis foje, ke la maljunulo falis ie malsupren, sin tiel
+grave vundante, ke li balda� poste mortis; kaj nun Malgranda Muk
+sin trovis sola en la mondo, senhava kaj senscia.  La senkompataj
+parencoj, al kiuj la formortinto �uldis pli, ol kiom li povis
+repagi, forpelis la malfeli�uleton el la domo kaj konsilis al li
+eliri en la mondon, por elser�i sian feli�on.  Malgranda Muk
+respondis, ke li jam estas preta por la voja�o; kaj �ar nenion
+plu li petis por si, krom la vestaro de l' patro, oni plenumis
+lian deziron.  Lia patro estis altkreska kaj vastkorpa viro;
+sekve la vestoj tute ne almezuri�is al la filo.  Sed Muk balda�
+elpensis rimedon: li detran�is de la vestoj tiom da �tofo, por
+malpli_long_igi ilin la�bezone, kaj poste li ilin surmetis.  Sed
+pri la same necesa malpli_lar�_igo li tute forgesis; kaj el tio
+rezultas tiu stranga vestaro, kiun oni ankora� hodia� povas
+vidi sur li; la granda turbano, la lar�a zono, la ampleksa
+pantalono, la blua manteleto, �io �i tio estas hereda�oj de
+lia patro, kiujn li depost tiu tempo surportas ankora�.  Fine,
+alliginte al sia zono la longan Damaskan ponardon de l' patro kaj
+preninte bastoneton en la manon, li trapa�is tra la pordego de
+la urbo kaj ekforiris "en la mondon."
+
+�oje li vojiris anta�en la tutan tagon, �ar �iuokaze li ja
+volis elser�i sian feli�on.  �iufoje kiam li ekvidis sur la
+tero vitropeceton, brilantan sub la sunaj radioj, li nepre
+eklevis �in kaj metis en sian po�on, kredante, ke �i
+�an�i�os en plej belan diamanton.  Ekvidinte en la malproksimo
+la kupolojn de moskeo, brilegantajn kiel fajro, a� lagon
+lum-re�etantan kvaza� spegulo, li ekrapidis tien kun koro plena
+de �ojo, �ar li kredis, ke li venas en ensor�itan landon.  Sed
+ho ve!  Malaperis tiuj trompobildoj, kiam li iom pli
+proksimi�is; kaj balda� tro balda� rememorigis lin lia laceco
+kaj lia malsate doloranta stomako, ke li ankora� sin trovas en
+lando de mortemuloj.  Dum du tagoj li tiel voja�is, malsata kaj
+mal�oja, kaj jam li ekmalesperis trovi sian feli�on.  Kampaj
+fruktoj estis lia sola nutra�o; la malmola tero -- lia nokta
+ku�ejo.  Fine, la trian tagon matene, li ekvidis de sur monteto
+grandan urbon.  Sur �iaj muroj kaj turoj brilege lumis la
+kvaronluno, dum gajaspektaj flagoj flirtadis sur la tegmentoj kaj
+�ajnis fari signon al Malgranda Muk, ke li alproksimi�u.
+Mirigita, li haltis kaj longe rigardis la urbon kaj �iajn
+�irka�a�ojn.  "Jes," li diris al si mem, "tie Malgranda Muk
+trovos sian feli�on, tie a� nenie"; kaj, malgra� sia laceco,
+li eksaltis de �ojo.  Li kolektis siajn fortojn kaj ekiris pluen
+al la urbo.  Sed kvankam �i �ajnis tute proksima, li ne povis
+�in atingi anta� la tagmezo, �ar liaj mallongaj kruretoj
+preska� rifuzis lin porti, kaj ofte en la ombro de palmo li
+devis sidi�i ripozi.  Fine li alvenis anta� la pordegon.  Li
+ordigis sian manteleton, pli bele �irka�ligis la turbanon, pli
+lar�e al�ustigis la zonon kaj alkro�is pli oblikve la longan
+ponardon; poste li forvi�is de sur siaj �uoj la polvon, prenis
+sian bastoneton en la manon kaj eniris kura�e tra la urba
+pordego.
+
+Li jam trapasis kelke da stratoj, sed nenie malfermi�is por li
+e� unu dompordo, nenie oni vokis la� lia espero: "Venu,
+Malgranda Muk! man�u kaj trinku �e ni kaj ripozigu la etajn
+piedojn!"
+
+Anta� granda bela domo li nun haltis kaj rigardis �in per
+sopiroplenaj okuloj, kiam malfermi�is unu el la fenestroj kaj
+maljuna virino sin klinis eksteren kaj vokis, kvaza� kantante:
+
+      "Envenu, envenu,
+      Ni gaje festenu;
+      Bongusta la ka�o;
+      Vi man�os kun pla�o;
+  Farita el gri', Kuirita por vi,
+  Najbaroj, la ka�o atendas �e mi!"
+
+La pordo de l' domo malfermi�is, kaj Muk vidis eniri multegon da
+hundoj kaj katoj.  Dum kelkaj momentoj li staris sendecide, �u
+li sekvu la inviton; sed fine li faris al si kura�on kaj eniris
+en la domon.  Anta�iris lin du katidoj, kaj �i tiujn li decidis
+sekvi, �ar kredeble ili pli bone scias, ol li, kie estas la
+kuirejo.
+
+Kiam li atingis la supron de l' �tuparo, renkontis lin tiu sama
+maljuna virino, kiun li jam vidis elrigardantan tra la fenestro.
+�i rigardis lin tre malafable kaj demandis, kion li volas.  "Vi
+ja �iun invitis al via ka�o," respondis Malgranda Muk, "kaj
+�ar mi estas tiom malsata, mi do venis."  La maljunulino
+ekridis kaj diris: "De kie vi venas, stranga hometo?  La tuta
+urbo scias, ke mi kuiradas por neniu krom miaj karaj katoj; kaj
+kelkfoje, kiel vi vidas, mi invitas najbarojn kunman�i kun
+ili."  Malgranda Muk rakontis al �i, kiel mizera estis lia vivo
+depost la morto de lia patro, kaj petis �ian permeson fari�i
+hodia� tablogasto de l' katoj.  La virino, al kiu tre pla�is la
+neka�ema rakonto de la simplanima Muk, konsentis, ke li sidi�u
+�e �ia tablo, kaj donis al li sate da man�a�o kaj trinka�o.
+Kiam li estis sati�inta kaj reforti�inta, �i longe observis
+lin kaj poste diris: "Malgranda Muk, restu �e mi en mia servo;
+vi havos nur malmulte da laboro, kaj mi regalos vin bone."
+Malgranda Muk, al kiu la kata ka�o estis treege bongusta,
+akceptis la proponon kaj tuj fari�is servisto de Sinjorino
+Ahavzi.  La devoj de lia ofico estis facilaj sed neordinaraj.
+Sinjorino Ahavzi havis du katojn kaj kvar katinojn.  Al tiuj �i
+bestoj Malgranda Muk devis �iumatene kombi la felon kaj froti
+per bonodoraj oleoj; �iufoje kiam la mastrino eliris en la
+urbon, li devis zorgi pri la katoj; kiam ili volis tagman�i, li
+devis meti anta� ili la pladojn; kaj �iunokte li ku�igis ilin
+sur silkaj kusenoj kaj �irka�volvis per veluraj kovriloj.
+Plie, estis en la domo kelke da malgrandaj hundoj, al kiuj li
+devis servadi; sed tiuj �i postulis malpli da priatentado, ol la
+katoj, kiujn Sinjorino Ahavzi traktadis kiel proprajn infanojn.
+Cetere, Malgranda Muk vivis tute same solece, kiel en la domo de
+sia patro, �ar, krom la mastrino, li vidis dum la tuta tago nur
+hundojn kaj katojn.  Dum kelka tempo estis al li tre bone en la
+nova hejmo; �iam li havis plene da man�a�o kaj malmulte da
+laboro, kaj la maljunulino �ajnis tute kontenta pri li.  Sed iom
+post iom la katoj fari�is malbonkondutaj: kiam la maljunulino
+forestis el la domo, ili �irka�saltadis en la �ambro kiel
+frenezaj, dis�etadis �ion, kio baris al ili la vojon, kaj
+disrompis multe da belaj vazoj.  Sed tuj, kiam ili eka�dis sian
+mastrinon suprenvenantan sur la �tuparo, ili forrampadis sur
+siajn kusenojn kaj svingadis la voston, kvaza� nenio okazis.
+Sinjorino Ahavzi koleri�adis, kiam �i vidis sian �ambron tiel
+ruinigita, kaj kulpigadis Muk'on pri �io; li tiam vane asertis
+sian senkulpecon: al siaj katoj, kiuj ja havis mienon tiel
+senpekan, �i kredis pli, ol al sia servisto.
+
+Tre mal�oja pro tio, ke anka� �i tie li ne trovis sian
+feli�on, Malgranda Muk decidis eksi�i el la servo de Sinjorino
+Ahavzi.  Sed �ar la sperto instruis al li, jam dum lia unua
+voja�o, kiel malfacile estas vivi sen mono, li nun ekpensis, per
+kia rimedo li povas havigi al si la salajron, kiun �iam lia
+mastrino al li promesis, sed neniam donis.  En la domo de
+Sinjorino Ahavzi estis �ambro, kiu �iam restis �losita, kaj
+kies internon li neniam vidis, kvankam li jam ofte a�dis la
+virinon �irka�bruadi malanta� la pordo.  Multe li donus por
+tio, se li povus ekscii, kion �i tenas tie ka�ita; kaj nun, dum
+li pensis pri sia voja�a mono, venis al li en la kapon, ke eble
+tie trovi�as ka�itaj la trezoroj de l' virino.  Sed �iam la
+pordo restis �losita, kaj estis al li neeble atingi la
+trezorojn.
+
+Foje, matene, kiam Sinjorino Ahavzi estis elirinta, unu el la
+hundetoj, kiun �i �iam duonpatrine traktadis, sed kies favoron
+Malgranda Muk plejaltagrade akiris al si per �iuspecaj amservoj,
+kaptis lin je lia vasta pantalono kaj forte tiradis, kvaza� por
+diri, ke Muk �in sekvu.  Muk, kiu amis ludi kun la hundeto,
+sekvis �in; kaj jen kondukis lin la hundeto en la
+dormo�ambreton de Sinjorino Ahavzi kaj anta� malgrandan pordon,
+kiun li tie neniam vidis anta�e.  La pordo estis duone
+malfermita.  La hundeto eniris, kaj Muk �in sekvis.  Miris kaj
+�ojis la malgrandulo, sin trovante nun en la �ambro, kiu jam de
+longe estis la celo de liaj deziroj.  Li esploris �in de �iuj
+flankoj, esperante trovi monon, sed trovis nenion krom malnovaj
+vesta�oj kaj vazoj strange formitaj.  Unu el �i tiuj vazoj
+kaptis lian apartan atenton.  �i estis el kristalo, kun belaj
+entran�itaj figura�oj.  Li eklevis �in kaj turnadis en �iuj
+direktoj.  Sed, ho teruro!  Li ne rimarkis, ke �i havas kovrilon
+nur malfirme surmetitan.  La kovrilo defalis sur la plankon kaj
+disrompi�is je milo da pecetoj.
+
+Dum longa tempo Malgranda Muk staris tie, kvaza� senviva de
+teruro.  Nun lia sorto estis decidita; nun li nepre devis
+forkuri, alie la maljunulino lin certe batus �ismorte.  Li do
+decidis komenci senprokraste la voja�on, sed anta�e li
+�irka�rigardis ankora� unu fojon, �u ne utilus al li dum lia
+mar�ado tiu a� alia hava�o de Sinjorino Ahavzi.  Subite
+renkontis liajn okulojn paro da grandegaj pantofloj; verdire, ili
+tute ne estis belaj; sed liaj propraj �uoj jam ne povis plu
+voja�i; kaj, krom tio, allogis lin tiuj pantoflegoj �uste pro
+sia grandeco, �ar se li ilin surhavus, espereble vidus el tio
+�iuj lin rigardantaj, ke li jam ne portas plu siajn �uojn de
+infano!  Siajn proprajn pantofletojn li do rapide demetis kaj
+surmetis la grandajn.  Poste, ekvidinte en angulo promenadan
+bastoneton kun bele skulptita leonokapo, kaj opiniante, ke �i
+tie ne havas sufi�e por fari, li anka� �i tion proprigis al
+si, kaj forrapidis el la �ambro.  Li tuj kuris en sian propran
+�ambreton, surmetis sian manteleton kaj la patrodevenan
+turbanon, alkro�is al sia zono la ponardon kaj, kiel eble plej
+rapide, elkuris el la domo kaj for el la urbo.  Lia timo anta�
+la maljunulino igis lin kuri kaj kuri, �is liaj fortoj preska�
+fini�is.  Anta�e neniam li kuris tiel rapide; e� �ajnis al
+li, kvaza� li ne povas �esi kuri, kvaza� nevidebla potenco
+peladas lin pluen.  Fine venis al li la penso, ke sendube la
+pantofloj havas ian specialecon, �ar ili �etegis sin senhalte
+anta�en, lin kunfortrenante.  Per �iuj eblaj rimedoj li penis
+haltigi ilin; sed nenio helpis, �is fine, en terura korpremi�o,
+li kriis al si mem, kvaza� al �evalo; "Pru! halt'! pru-u-u!"
+Nun haltis tuj la pantofloj, kaj Muk sin �etis, ellaci�inta,
+sur la teron.
+
+La pantofloj �ojigis lin treege; �ar nun ja fine li akiris al
+si, per siaj servoj, ion, kio povas utili al li en la mondo, por
+trovi lian feli�on.  Sed, malgra� sia �ojo, li endormi�is pro
+laceco; �ar la korpeto de Malgranda Muk, pro la peza kapo, kiun
+�iam �i devis kunporti, ne povis multe elteni.  Dum li dormis,
+aperis al li en son�o la sama hundeto, kiu, en la domo de
+Sinjorino Ahavzi, helpis lin akiri la pantoflojn, kaj parolis:
+"Kara Muk, vi ankora� ne bone komprenas la uzadon de viaj
+pantofloj.  Sciu, ke se vi vin turnos en ili tri fojojn sur la
+kalkanumo, vi povos flugi, kien ajn vi nur volos.  Kaj per la
+bastoneto vi povas trovi trezorojn, �ar �ie, kie oro estas
+enterigita, �i frapos trifoje la teron; por ar�ento, dufoje."
+Tiel son�is Malgranda Muk.  Reveki�inte, li pripensis la
+mirigan son�on kaj decidis ekprovi la aferon.  Li surmetis la
+pantoflojn, levis unu piedon kaj komencis sin turni sur la
+kalkanumo.  Sed kiu iam provis plenumi �i tiun lerta�on trifoje
+intersekve en gigante vasta pantoflo, tiu ne miros pro tio, ke
+Malgranda Muk ne tuj sukcesis, precipe konsiderante, ke lia peza
+kapo transklinis lin jen sur unu flankon, jen sur la alian.
+
+Kelke da fojoj la kompatindulo falis forte sur la nazon; tamen li
+ne lasis sin senkura�igi, sed ripetis la provon, �is li fine
+sukcesis.  Kiel rado li turni�is sur sia kalkanumo, ekdeziris
+sin en la plej proksiman urbon, kaj -- ekveturis la pantofloj
+supren en la aeron, kuregis ventorapide tra la nuboj, kaj anta�
+ol Malgranda Muk povis konscii, kio fari�as kun li, li jam sin
+trovis sur granda foirejo, kie staris multe da budoj kaj
+sennombraj multokupataj homoj iradis tien kaj reen.  Komence li
+iom promenis tra tiu �i popolamaso; sed balda� li trovis �in
+pli konsilinda, sin direkti en straton malpli movoplenan, �ar
+sur la foirejo oni piedpremis liajn pantoflojn, ke li ofte
+fal�anceli�is, kaj nur kun granda peno prosperis al li eviti la
+batojn de tiu a� alia, kun kiu kunpu�i�is lia elstareganta
+ponardo.
+
+Nun Malgranda Muk serioze pripensis kion fari, por enspezi iom da
+mono.  Li ja havis bastoneton, kiu malkovrus al li sekretajn
+trezorojn; sed kie li trovos la lokon, kie ku�as subtere oro kaj
+ar�ento?  En okazo de bezono li povus sin montri ekspozicie, por
+sin ri�igi je kelke da gro�oj; sed por tio li ja estis tro
+fiera.  Fine li rememorigis al si la rapidecon de siaj piedoj.
+Eble, li diris al si en la pensoj, miaj pantofloj povos subteni
+mian vivon; kaj li decidis dungigi sin kiel kurieron.  Esperante,
+ke plej bone pagus tiajn servojn la re�o de la urbo, li demandis
+pri la vojo al la palaco.  Anta� la pordo de l' palaco estis
+gardostaranto, kiu demandis lin, kion li ser�as �i tie.  Je lia
+respondo, ke li ser�as oficon, oni kondukis lin al la estro de
+la sklavoj.  Al tiu �i lasta li sciigis sian deziron kaj petis
+lin, ke li havigu al li oficon inter la re�aj kurieroj.  La
+sklavestro mezuris lin per sia rigardo de la kapo �is la piedoj
+kaj parolis: "Kiel?  Kun tiaj piedetoj, kiuj havas apena� la
+longon e� de unu manstre�o, vi volas esti re�a kuriero?  For
+de �i tie!  Kun tiaj malsa�uloj mi ne havas tempon por
+�erci."  Malgranda Muk certigis lin, ke li parolis tute
+serioze, kaj ke li estas preta fari konkurskuron kontra� la plej
+rapidpieda kuriero.  La sklavestro trovis la aferon treege
+ridinda; tamen li ordonis, ke li tenu sin prete vetkuri jam
+anta� la vespero, kondukis lin en la kuirejon kaj zorgis, ke oni
+donu al li sufi�e da man�a�oj kaj trinka�oj.  Li mem iris al
+la re�o kaj rakontis al li pri la malgranda homo kaj lia
+propono.  La re�o estis gajhumora sinjoro kaj �ojis multe, ke
+la sklavestro retenis Malgrandan Muk'on por celo de amuzo.  Li
+ordonis al li, ke li faru sur granda herbejo malanta� la palaco
+la necesajn aran�ojn, por ke la tuta kortego povu bone kaj
+komforte rigardi la kuradon; kaj denove li admonis, ke oni bone
+regalu la hometon.  La re�o rakontis al siaj princoj kaj
+princinoj, kian spektaklon ili havos hodia� vespere.  Tiuj �i
+rerakontis �in al siaj servistoj; kaj kiam alproksimi�is la
+vespero, regis �e la kortego kaj en la urbo plej �oja ekscito
+kaj �iuj, kvaza� torento, direkti�is amase al la herbejo, kie
+oni jam starigis tribunojn, por vidi kuradi la fanfaroneman
+hometon.
+
+Kiam la re�o kaj liaj filoj kaj filinoj sidi�is sur la tribuno,
+Malgranda Muk elpa�is sur la herbejon kaj faris anta� la
+geeminentuloj treege gracian riverencon.  �ojokrioj eksonis de
+�iuj flankoj, kiam la malgrandulo aperis: tian strangan figuron
+oni tie neniam vidis anta�e.  La korpeto kun la giganta kapo, la
+manteleto kaj la vasta pantalono, la longa ponardo en la lar�a
+zono, la malgrandaj piedetoj en la grandegaj pantofloj -- vere,
+�io tio aspektis tro komike, por ke oni ne eksplodu per rido.
+Tamen Malgranda Muk ne lasis sin konfuzi per ilia ridado.  Li
+stari�is tie fiere, apogante sin sur sia bastoneto, kaj atendis
+sian kontra�ulon.  La sklavestro jam elektis, la� la deziro de
+Muk mem, la plej rapidpiedan el la re�aj kuristoj.  Tiu �i fine
+elpa�is, stari�is flanke de l' malgrandulo, kaj amba� atendis
+la signalon.  Nun, la�aran�e, eksvingis Re�idino Amarza sian
+vualon, kaj, kvaza� du sagoj, forpafitaj al la sama celo,
+ekflugis amba� vetkurantoj tra la herbejo.
+
+Tuj �e la komenco la re�a kuristo anta�i�is je sufi�e granda
+interspaco, sed Muk lin sekvis �askurege per siaj
+pantoflo-kuriloj, atingis lin, preterpasis, kaj jam de longe
+staris �e la celo, kiam la alia, senspira, alvenis.  Kvaza�
+glacii�inte pro miro, la rigardantoj silentis dum kelkaj
+momentoj; sed kiam unua la re�o ekpla�dis per la manoj, hurais
+la popola amaso kaj �iuj ekkriis: "Vivu la venkinto de l'
+vetkuro!  Vivu Malgranda Muk!"
+
+Dume oni alkondukis Malgrandan Muk'on, kiu �etis sin teren
+anta� la re�o kaj parolis: "Plejpotenca re�o! nur malgrandan
+prezenton de mia arto mi �us faris; volu nun favore permesi, ke
+oni donu al mi oficon inter viaj kurieroj." -- "Ne," respondis
+al li la re�o, "vi estos mia korpokuristo kaj plej intima
+servisto, kara Muk; cent ormonerojn vi �iujare ricevos kiel
+salajron; kaj �e la tablo de miaj plej altaj servistoj vi
+man�os."
+
+Nun kredis nia Muk, ke fine li ja trovis la tiel longe ser�itan
+feli�on, kaj �oje kaj gaje estis al li en la koro.  Krom tio,
+li �uis la apartan favoron de la re�o, �ar tiu �i konfidadis
+al li siajn plej ur�ajn kaj sekretajn komisiojn, kiujn Muk
+plenumadis kun plej perfekta precizeco kaj neimagebla rapideco.
+
+Tamen tute ne amis lin la ceteraj servistoj de l' re�o; ili
+koleradis pro tio, ke hometo, kiu ja ta�gas por nenio krom
+rapida kurado, arogas al si sola la favoron de ilia sinjoro.
+Tial ili organizis kontra� li multe da konspiroj; sed �iuj �i
+konspiroj malsukcesis ka�ze de l' granda konfido, kiun havis la
+re�o al sia _Sekreta �ef-Korpokuristo_ (ja: e� �is �i tiu alta
+rango li sin levis en tiel malmulte da tempo!).
+
+Muk, kiu bone rimarkis, ke oni agitadas kontra� li, tute ne
+volis sin ven�i; por tio li ja estis tro bonkora; kontra�e, li
+pripensis rimedojn, por fari�i amata de siaj malamikoj kaj
+necesega por ili.  Fine li rememorigis al si sian bastoneton, pri
+kiu en sia feli�o li jam ne pensis plu; se li trovos trezorojn,
+li diris al si en la pensoj, la sinjoroj ja tiam eksentos por li
+iom pli da inklino.  Jam ofte li a�dis, ke la patro de l' nuna
+re�o enterigis multajn el siaj trezoroj, kiam la malamikoj
+enfalis en lian landon: oni anka� diris, ke li en tiu tempo
+mortis, ne povinte sciigi al sia filo sian sekreton.  De nun
+Malgranda Muk kunportis �iam kaj �ie sian bastoneton,
+esperante, ke iafoje li preterpasos la lokon, kie la mono de l'
+mortinta re�o estas enterigita.  Unu vesperon, okaze veninte en
+malproksiman parton de l' palaca �ardeno, kiun li malofte
+vizitadis, subite li sentis, kiel la bastoneto en lia mano
+ekmovi�as.  Tri fojojn �i frapis la teron.  Nun li eltiris sian
+ponardon, faris kelke da signoj en la arbojn �irka�starantajn
+kaj reen�teli�is en la palacon.  Tie li havigis al si fosilon,
+kaj, atendinte la nokton, li eliris, dum favorkovris lin la
+mallumo, plenumi sian entreprenon.
+
+Sed la elfosado de l' trezoro faris al Muk pli da klopodo, ol
+kiom li atendis.  Liaj brakoj estis ja multe tro malfortaj, sed
+granda kaj peza lia fosilo; kaj �irka� du horojn li devis
+labori, por fari fosa�on nur du-tri futojn profundan.  Fine lia
+fosilo ekfrapis ion malmolan, kiu eksonis kiel fero.  �e tio li
+fosis ankora� pli diligente, kaj balda� li elterigis grandan
+feran kovrilon.  Malsuprenirinte en la fosa�on, por vidi, kio
+ku�is sub la kovrilo, li trovis grandan urnon plenplenan de oraj
+moneroj.  Sed �ar liaj malgrandaj fortoj tute ne sufi�is por
+suprenlevi la urnon, li do metis en sian pantalonon kaj en sian
+zonon nur tiom da moneroj, kiom li povis porti, kaj anka� sian
+manteleton li plenigis per oro.  Poste, li zorge rekovris la
+urnon kaj sur�ar�is sur sian dorson la plenigitan manteleton.
+Sed vere, sen tio, ke li havis sur siaj piedoj la famajn
+pantoflojn, li neniam formovi�us de la loko, �ar terure
+premegis lin la �ar�o de la oro.  Tamen li sukcesis atingi
+nerimarkite sian �ambron kaj ka�is tie sian oron sub la
+kusenojn de sia kanapo.
+
+Kiam Malgranda Muk sin vidis posedanto de tiom da oro, li kredis,
+ke nun ja �io �an�i�os, kaj ke li akiros al si el inter siaj
+kortegaj malamikoj multe da protektantoj kaj sindonaj servantoj.
+Sed �uste el tio estas videble, ke la bona Muk certe ne estis
+tro zorge edukita, alie li ja ne imagus al si, ke pere de oro li
+povos akiri amikojn.  Ho ve! kiom pli sa�e li estus tiutempe
+farinta, bone �mirante siajn pantoflojn kaj tuj forkurante kun
+sia manteleto plena de oro!
+
+La oro, kiun de nun Malgranda Muk plenmane disdonadis, vekis �e
+la kortegaj servistoj nur envion.  La kuirejestro Ahuli diris:
+"Li estas falsmoneristo."  La sklavestro A�met diris: "Li
+�in flatakiris de la re�o."  Sed Ar�az, la re�a kasisto, lia
+morta malamiko, kiu mem de tempo al tempo enmetis la manon en la
+kason de sia sinjoro, diris sen �irka�frazo: "Li ja �telis
+�in."  Por havi certecon pri la afero, ili nun
+interkonsili�is; kaj la �eftrinka�over�isto Kor�uz aperis
+unu tagon, kun mieno tre mal�oja, anta� la okuloj de l' re�o.
+Li tiel trudmontradis sian melankolian teni�on, ke la re�o
+demandis lin, kio al li estas.  "Ho ve!" li respondis, "mi
+mal�ojas, ke mi perdis la favoron de mia sinjoro." -- "Kion vi
+fablas, amiko Kor�uz?" rediris al li la re�o.  "De kiam mi
+plu ne lasas lumi sur vi la sunon de mia favoro?"  La
+�eftrinka�over�isto respondis, ke li ja super�utas per oro la
+sekretan �efkorpokuriston, sed al siaj malfeli�aj fidelaj
+servistoj li donas nenion.  Tre mirigis la re�on �i tiu sciigo.
+Oni rakontis al li pri la ordisdonadoj de Malgranda Muk, kaj
+senpene la konspirantoj vekis �e li la suspekton, ke Muk
+for�telis iel la monon el la kasejo.  Multe �ojis la
+�efkasisto, ke la afero prenis �i tiun turni�on; �ar en �iu
+okazo li tute ne amis fari kalkulon pri la stato de l' kaso.  La
+re�o donis ordonon, sekrete observadi �iujn movojn de Malgranda
+Muk, por lin kapti, se eble, �e plena farado.
+
+�uste en la nokto, kiu sekvis tiun malfeli�an tagon, Malgranda
+Muk, rimarkinte ke lia disdonacemo preska� remalplenigis lian
+kason, sin armis per sia fosilo kaj en�teli�is en la palacan
+�ardenon, por preni tie el sia sekreta trezoro novan provizon da
+mono.  En sufi�e granda distanco sekvis lin la spionoj,
+kondukataj de la kuirejestro Ahuli kaj la �efkasisto Ar�az;
+kaj, en la momento, kiam li komencis transmeti la oron el la urno
+en sian manteleton, ili sin �etis sur lin, kunkatenis al li la
+manojn kaj tuj kondukis lin anta� la re�on.  Kompreneble, �i
+tiu interrompo de lia dormado jam metis lian re�an mo�ton en
+tre malbonan humoron; li do akceptis tre malfavore sian
+malfeli�an sekretan �efkorpokuriston kaj ordonis, ke la ju�a
+esploro senprokraste komenci�u.  Oni jam elterigis la urnon kaj
+metis, kune kun la fosilo kaj la plenigita per oro manteleto, �e
+la piedoj de la re�o.  La �efkasisto atestis, ke li kaj liaj
+observistoj surprizis Muk'on en la momento, kiam li tiun �i
+urnon kun �ia ora enhavo enfosis en la teron.
+
+�e tio �i la re�o demandis la kulpigiton, �u tio estas vera,
+kaj de kie li ricevis la oron, kiun li tiel enterigis.  Malgranda
+Muk, en la sento de sia senkulpeco, certigis, ke li trovis la
+urnon en la �ardeno, kaj ke li tute ne volis �in _en_ sed nur
+_el_-terigi.
+
+Ekridis �iuj alestantoj pri �i tiu senkulpi�o, sed la re�o
+furioze koleri�is pri la supozata senhonteco de la malgrandulo.
+"Kio, abomenulo!" ekkriis li; "�u anka� trompmensogi vi
+volas, malsprite kaj senhonte trompmensogi al via re�o, kiun vi
+jam pri�telis?  �efkasisto Ar�az, mi ordonas al vi diri, �u
+vi rekonas, en �i tiu sumo da oro, tiun saman, kiu mankas en mia
+trezorejo."
+
+La �efkasisto respondis, ke li havas absolutan certecon pri la
+afero: jam de kelka tempo mankas en la re�a kaso e� pli multe
+da oro, kaj li povas �ure atesti, ke tio �i estas la sumo
+�telita.
+
+Nun la re�o ordonis forte kateni Malgrandan Muk'on kaj �eti en
+la turon; kaj al la �efkasisto li transdonis la oron, por ke li
+�in remetu en la re�an trezorejon.  �ojanta, ke la afero tiel
+bone fini�is, la �efkasisto foriris kaj elkalkulis hejme la
+brilantajn orajn monerojn; sed neniam la malnoblulo raportis, ke
+malsupre en la urno ku�is papereto, sur kiu estis skribita:
+
+"La malamikoj penetris en mian landon; tial mi ka�is �i tie
+parton de miaj trezoroj; kiu ajn �in trovos, sur tiun falu la
+malbeno de lia re�o, se li ne tuj transdonos �in al mia filo.
+-- Re�o Sadi."
+
+Sidante en sia karcero, Malgranda Muk profundi�is en mal�oja
+medito.  Li sciis, ke per morto oni punas tiun, kiu �telis
+re�ajn propra�ojn, kaj tamen li ne volis malkovri al la re�o
+la sekreton pri la bastoneto, �ar li prave timis, ke oni tiam
+forprenos de li ne sole la bastoneton, sed eble e� liajn
+pantoflojn.  Anka� tiuj �i lastaj ne povis nun multe utili al
+li, �ar fortaj �enoj tenis lin firme al la muro, kaj, kiom ajn
+li penadis, estis al li neeble sin turni sur la kalkanumo.  Sed
+kiam, la morga�an tagon, oni sciigis al li, ke li estas
+kondamnita al morto, li ekopiniis, ke fine pli bone estas vivi
+sen ia magia vergeto, ol morti, tion havante; kaj tial li petigis
+de la re�o privatan a�diencon kaj malka�is al li la sekreton.
+En la komenco la re�o ne volis kredi al lia konfeso; sed
+Malgranda Muk promesis fari provprezentadon de sia arto, kondi�e
+ke la re�o konsentu, ke li ne estu mortigita.  La re�o donis al
+li sian vorton de honoro; kaj, dum Muk ne vidis tion, li lasis
+enterigi iom da oro kaj poste ordonis al la malgrandulo �in
+ser�i.  Post malmulte da momentoj li jam �in trovis, �ar klare
+la bastoneto frapis trifoje la teron.  Nun ekkonvinki�is la
+re�o, ke lia �efkasisto lin trompis; kaj li sendis al li, la�
+orientlanda kutimo, silkan �nuron, por ke li sufoku sin mem.
+Kaj al Malgranda Muk li diris: "Mi ja promesis al vi vian vivon,
+sed �ar al mi �ajnis, ke vi havas ankora� aliajn sekretojn, vi
+do restos en �ismorta mallibereco, se vi ne konsentos klarigi,
+kiamaniere vi kuras tiel rapide."  Malgranda Muk, kiu jam
+pasigis unu nokton en la turo kaj tial perdis �iun deziron al
+plua mallibereco, konfesis, ke lia tuta arto ku�as en liaj
+pantofloj; tamen li ne instruis al la re�o la sekreton pri la
+trifoja turni�o sur la kalkanumo.  Nun anka� la re�o surmetis
+la pantoflojn, por fari la provon, kaj kiel freneza li
+�irka�kuregis en la �ardeno.  Ofte li provis haltigi la
+pantoflojn, sed vane; kaj Malgranda Muk, kiu ne povis rifuzi al
+si mem �i tiun ven�eton, lasis lin kuri kaj kuri, �is li falis
+teren sveninta.
+
+Kiam li rekonscii�is, la re�o terure koleris kontra� Malgranda
+Muk, kiu lasis lin tiel kuradi �is plena senspireco.  "Mi ja
+donis al vi mian re�an vorton," li diris, "ke vi konservos
+liberecon kaj vivon; sed en la templimo de dek du horoj vi iru
+for el mia lando, alie mi lasos vin pendigi."  Sed la pantoflojn
+kaj la bastoneton li ordonis meti en sian trezorejon.
+
+Tiel same malri�a kiel iam anta�e, Malgranda Muk forlasis la
+landon, malbenante sian malsa�on, kiu trompkredigis al li, ke li
+povas ludi gravan rolon �e la kortego.  La lando, el kiu oni lin
+forpelis, estis, feli�e, negranda; sekve, jam post ok horoj li
+sin trovis �e la landlimo, kvankam, alkutimi�inte al siaj karaj
+pantofloj, li nun trovis tre malfacila la ordinaran irmanieron.
+
+Transpasinte la landlimon, li deklini�is de la kutima vojo, por
+ser�i la plej dezertajn solejojn kaj tie vivi ermite, �ar nun
+li portis koleron kontra� la tuta homaro.  En densa arbaro li
+venis al loko, kiu al li �ajnis tre ta�ga por lia celo.
+Invitis lin klara rivereto, borderita de ombroplenaj figarboj;
+�i trafluis molan herbejon, sur kiu li �etis sin teren, firme
+decidinte, ke li jam nenion plu man�os sed atendos �i tie la
+morton.  Profundi�inta en mal�oja primorta medito, li fine
+ekdormis; sed kiam li reveki�is kaj ekturmentis lin lia malplena
+stomako, li tamen pripensis, ke morto permalsata estas ja io
+dan�era; kaj tial li ekrigardis �irka�en, �u li ne povas
+trovi ion man�eblan.
+
+Bongustegaj maturaj figoj pendis de la arbo, sub kiu li �us
+dormis.  Li suprenrampis por ilin de�iri, satman�is kun bona
+apetito, kaj poste grimpis malsupren al la rivereto, por kvietigi
+sian soifon.  Sed kia teruro ekregis lin, kiam la akvo montris al
+li lian kapon ornamitan per du grandegaj oreloj kaj longa dika
+nazego!  En granda konsterni�o li ekkaptis per la manoj siajn
+orelojn: vere, ili havis pli ol duonan ulnon da longo!
+
+"Mi ja bone meritas orelojn de azeno," li ekkriis, "�ar, kiel
+azeno, mi piedforbatis mian feli�on." -- Dum kelka tempo li
+�irka�vagadis tra la arbaro; sed sentante sin denove malsata,
+li devis ankora� unu fojon alkuri al la figoj, �ar nenion alian
+li trovis tie por man�i.  �e �i tiu dua figman�ado venis al
+li en la kapon, ke eble liaj oreloj jam ne havas lokon sub lia
+granda turbano; tial, timante aspekti ankora� pli ridinda, li
+denove palpser�is siajn orelojn, sed jen ili estis malaperintaj!
+Li tuj kuris al la rivereto, por certi�i pri tio, kaj vere, �i
+estis tiele: liaj oreloj nun havis sian anta�an formon, kaj la
+longan malbelegan nazon li jam ne havis plu.  Nun fine li
+ekkomprenis, kiel �i tio fari�is: de la unua figarbo li ricevis
+la longan nazon kaj la azenajn orelojn; per la dua li resani�is.
+Kun �ojo li ekkonsciis, ke lia favorema sorto donis al li
+ankora� unu fojon rimedon por esti feli�a.  Li do de�iris de
+�iu el la du arboj tiom da figoj, kiom li povis kunporti, kaj
+reiris en la landon, kiun li anta� tiel mallonga tempo forlasis.
+Tie, en la unua urbeto, en kiun li venis, li faris sin, per aliaj
+vesta�oj, tute nerekonebla; poste, li iris pluen al la urbo, kie
+lo�is la re�o, kaj balda� li tien alvenis.
+
+Estis tiam sezono, kiam maturaj fruktoj estis ankora� sufi�e
+maloftaj.  Tial Malgranda Muk sidi�is anta� la pordego de l'
+palaco, �ar el pasinta tempo li bone sciis, ke �i tie la
+kuirejestro a�etadas tiajn franda�ojn por la re�a tablo.  Li
+ankora� ne longe sidis tie, kiam, trapa�antan tra la korto, li
+ekvidis la kuirejestron.  Tiu �i esploris la komerca�ojn de l'
+vendistoj, kiuj kolekti�is �e la pordego de l' palaco, kaj fine
+liaj okuloj renkontis la korbeton de Muk.  "Ho! jen franda�o
+neordinara," li diris, "kiu certe pla�os al lia re�a mo�to;
+kiom vi postulas por la tuta korbo?"  Malgranda Muk difinis
+prezon moderan, kaj balda� ili faris interkonsenton.  La
+kuirejestro transdonis la korbon al sklavo kaj da�rigis sian
+iradon; sed Malgranda Muk forkuris de tie kiel eble plej rapide,
+timante ke, kiam la malfeli�ego vidi�os �e la kapoj de l'
+korteganoj, oni lin ser�os kaj punos, kiel vendinton de la
+figoj.
+
+La re�o estis �e tablo en treege gaja humoro; ree kaj ree li
+la�dis la kuirejestron pro lia bona kuirado kaj pro la zorgemo,
+kun kiu li �iam elektas por li la plej maloftajn franda�ojn;
+sed la kuirejestro, kiu ja sciis, kiajn bongusta�ojn li ankora�
+havas en rezervo, ridetis afable kaj respondis per orakolaj
+sentencoj, kiel: "Post tag' hodia�a, venos tago morga�a,"
+a�: "Fino bona, �io bona," tiel ke la re�idinoj fari�is pli
+kaj pli scivolaj, kion li ankora� metos sur la tablon.  Sed kiam
+li alservis la belajn allogantajn figojn, eli�is el �iuj bu�oj
+unuvo�a "A-a!" de admiro.  "Kiel maturaj! kiel apetitaj!"
+ekkriis la re�o.  "Kuirejestro, vi estas vera majstro kaj
+meritas nian tute apartan favoron!"  Tiel parolante, la re�o,
+kiu je tiaj franda�oj estis �iam tre maldonacema, disdonis
+propramane la figojn.  �iu re�ido kaj �iu re�idino ricevis
+du, al la honoraj fra�linoj kaj al la veziroj kaj agaoj[8] li
+donis po unu, kaj la ceterajn li metis anta� si mem kaj komencis
+gluti kun granda apetito.
+
+"Dio mia! kiel strange vi aspektas, patro!" ekkriis subite
+Re�idino Amarza.  �iuj, mirigitaj, rigardis al la re�o:
+grandegaj oreloj elstaris el lia kapo kaj longa nazego pendis
+malsupren anta� lia mentono; anka� sin mem ili reciproke
+rigardis kun mirego kaj teruro: �iuj estis pli-malpli ri�e
+provizitaj per la strangaj kapornama�oj.
+
+Oni prezentu al si la konsterni�on de la kortego!  Oni tuj
+sendis voki �iujn kuracistojn de la urbo; ili alvenis amasege
+kaj ordonis pilolojn kaj miksturojn, sed la oreloj kaj nazoj
+restis.  Oni operaciis unu el la re�idoj, sed liaj oreloj tuj
+rekreskis.
+
+En sia ka�ejo, en kiun li retiri�is, Malgranda Muk balda�
+eksciis pri la tuta okazinta�o; kaj nun li plene konsciis, ke
+venis la tempo reokupi�i pri la afero.  Jam anta�e, per la
+mono, kiun li enspezis per sia figvendado, li a�etis vestaron,
+kiu sufi�e bone ta�gus por aspektigi lin kiel klerulon; longa
+barbo el kaproharoj perfektigis la trompvesti�on.  Kun sako da
+figoj li eniris en la palacon de l' re�o kaj proponis, kiel
+fremda kuracisto, sian helpon.  Komence oni estis iom nekredema;
+sed kiam Malgranda Muk man�igis figon al unu el la re�idoj kaj
+tiel revenigis liajn orelojn kaj lian nazon al ilia anta�a
+stato, ekdeziregis �iuj, ke la fremda kuracisto ilin sammaniere
+resanigu.  Dume la re�o, nenion dirante, lin prenis je la mano
+kaj kondukis en sian �ambron.  Tie li malfermis pordon
+kondukantan en la trezorejon, kaj faris al Muk signon, ke li
+sekvu lin.  "Jen estas miaj trezoroj," diris la re�o;
+"elektu, kion ajn vi volas; mi nenion rifuzos al vi, se vi nur
+liberigos min de �i tiu malhonoranta malsano." Tio estis
+kvaza� dol�a muziko en la oreloj de Malgranda Muk.  Enirante en
+la trezorejon, li jam ekvidis sur la planko siajn pantoflojn, kaj
+tutproksime de ili ku�is lia vergeto.  Nun li �irka�iris en la
+salono, kvaza� li volus admiri la trezorojn de l' re�o; sed
+apena� li atingis siajn pantoflojn, li rapide ensaltis, kaptis
+lian bastoneton, de�iris sian falsan barbon kaj vidigis al la
+miranta re�o la bone konatan viza�on de l' forpelita Muk.
+"Perfida re�o," li parolis, "kiu pagas fidelajn servojn per
+sendankeco, konservu, kiel bone merititan punon, vian nunan
+fi-figuron.  Mi postlasas al vi la orelojn, kiel �iutagan
+memora�on pri Malgranda Muk."  Eldirinte la lastajn vortojn, li
+sin turnis rapide sur la kalkanumo, ekdeziris sin malproksimen de
+tie, kaj anta� ol la re�o povis krii e� unu fojon por helpo,
+Malgranda Muk estis jam forfluginta.  De tiu tempo li lo�as �i
+tie en granda ri�eco, sed tute sola, �ar li malestimas la
+homojn.  Lia spertori�a vivo faris lin granda sa�ulo, kaj,
+malgra� lia stranga ekstera�o, li meritas vian admiron, pli ol
+vian mokadon. --
+
+Tiel rakontis al mi mia patro.  Mi certigis al li mian penton pri
+mia mal�entila konduto kontra� la bona hometo, kaj mia patro
+pardone liberigis min de la postrakonta "kutima," kiun li
+destinis al mi en la komenco.  Mi rakontis al miaj kamaradoj la
+mirigajn aventurojn de Malgranda Muk, kaj balda� ni tiom lin
+amis, ke neniam ni insultis lin plu.  Male, �is li mortis, ni
+alte respektis lin, kaj �iam ni klini�adis anta� li tute same
+profunde, kiel anta� kadio kaj muftio.[9]
+
+La voja�antoj interkonsente decidis ripozi la sekvantan tagon en
+tiu �i karavanejo, por refortigi sin mem kaj siajn bestojn por
+la plua voja�o.  Anka� en �i tiun tagon �isda�ris la
+hiera�a gajeco, kaj ili sin donis al �iuspecaj ludoj kaj
+amuza�oj.  Post komuna tagman�o ili alvokis la kvinan
+komerciston, Ali Siza, ke nun li pagu sian �uldon, kiel jam
+faris la aliaj, kaj rakontu sian historion.  Li respondis, ke lia
+vivo estas tro malri�a je frapantaj okazinta�oj, kaj tial li ne
+volas paroli pri �i, sed rakontos al ili ion alian, nome: la
+fabelon pri la falsa princo.
+
+
+
+
+La Fabelo pri la Falsa Princo.
+
+
+Estis iam respektinda subtajloro, nomata Labakano, kiu
+lernoservis �e lerta majstro en Aleksandrio.  Oni ne povas diri,
+ke Labakano kudradis mallerte; kontra�e, li povosciis fari
+labora�ojn aparte delikatajn.  Kaj ni estus maljustaj, dirante,
+ke li estis mallaborema.  Tamen ne �io estis en ordo en la kapo
+de la subtajloro.  Okazis ofte, ke li kudradis seninterrompe dum
+tutaj horoj, tiel ke la kudrilo fari�is brulru�a en lia mano
+kaj ekfumi�is lia fadeno; en tiaj okazoj li plenumadis
+labora�ojn tute neimiteblajn.  Sed alitempe, -- kaj,
+beda�rinde, tio okazis plej ofte, -- li sidadis absorbita en
+siaj pensoj, kun fiksaj sencelaj okuloj; kaj en lia viza�o kaj
+tuta teni�o estis io tiel stranga, ke lia majstro kaj liaj
+kunsubuloj, vidante lian distrecan mienon, diris �iufoje:
+"Labakano havas denove sian aristokratan viza�on."
+
+Vendrede, kiam aliaj homoj pace revenadis de la matena pre�o
+hejmen al sia laboro, Labakano, surhavanta belan, penege
+�parakiritan veston, elpa�is el la moskeo, trairis per
+malrapidaj fieraj pa�oj la placojn kaj stratojn de la urbo, kaj
+kiam iu el liaj kamaradoj lin salutis, dirante: "Pacon al vi,
+Labakano," a�: "Kiel vi fartas, amiko?" li eksvingis
+grandanime la manon a�, en specialaj okazoj, klinis belmaniere
+la kapon.  Kaj kiam lia majstro diris al li, �erce: "Naskita
+princo vi ja estas, Labakano," li �ojis pro tio kaj respondis:
+"�u anka� vi rimarkis tion?" a�: "Mi jam de longe tiel
+pensas!"
+
+Tia estis jam de longa tempo la stranga konduto de la respektinda
+subtajloro Labakano, sed �ar li estis en ceteraj rilatoj
+bonkonduta kaj lerta laboristo, lia majstro toleradis liajn
+kapricojn.  Okazis �uste tiutempe, ke Selim, la frato de l'
+sultano, haltis travoja�e en Aleksandrio; kaj unu tagon li
+sendis festveston al la majstro, por ke �i estu de li korektita,
+kaj la majstro transdonis �in al Labakano, �ar tiu �i faradis
+la plej delikatajn labora�ojn.  Vespere, kiam la majstro kaj la
+aliaj subuloj foriris, por mallaci�i post la �ar�penado de l'
+tago, Labakano, pu�ata de nekontra�starebla sopiro, reeniris en
+la laborejon, kie pendis la vesto de la imperiestra frato.  Longe
+li staris tie anta� la vesto, enpense admirante jen la belegan
+broda�on, jen la briletantajn �an�kolorojn de la silko kaj
+veluro.  Li ne povis sin deteni: kvaza� mallibervole li surmetis
+�in, kaj jen, ho miro! �i vestis lin tiel perfekte, kiel se �i
+estus por li farita.  "�u mi ne estas princo tute same bona
+kiel iu alia?" li demandis sin, pa�ante en la �ambro tien kaj
+reen.  "�u la majstro mem ne diris, ke mi estas princo
+naskita?"  Surmetante la veston, la subtajloro �ajnis samtempe
+alpreni tute re�an karakteron; li ne povis forigi el sia spirito
+la penson, ke li estas nekonata re�ido, kaj kiel nekonata
+re�ido li nun decidis forvoja�i en la mondon kaj tian lokon
+forlasi, kie la homoj estas tiel malsa�aj, ke ili ne povas vidi,
+sub la kovra�o de lia malalta vivstato, lian ennaskitan indecon.
+�ajnis al li, kvaza� la belega vesto estas al li sendita de iu
+bonvola feino; li do bone sin gardis mal�ati tiel multvaloran
+donacon, enpo�igis la malmultan monon, kiun li havis kontante,
+kaj, dum favorkovris lin la mallumo de la nokto, li ekformar�is
+el la pordego de Aleksandrio.
+
+Dum li voja�adis, la nova princo elvokis �iuloke grandan miron,
+�ar la belega vesto kaj lia serioza, majesta teni�o tute ne
+konvenis al piediranto.  Kiam, pri tio, oni faris al li ian
+demandon, li �iufoje respondis kun misteroplena mieno, ke la
+afero havas ka�zon tute specialan.  Sed vidante, ke li faras sin
+ridinda per sia piedirademo, li a�etis por malalta prezo
+maljunan �evalon, kiu trafe al li konvenis, �ar, havante
+ne�anceleblan trankvilecon kaj mildecon de animo, neniam �i
+embarase devigis lin prezenti�i kiel lerta rajdisto, kio tute ne
+estis lia forta flanko.
+
+Unu tagon, dum li vojiris malrapide anta�en sur sia Murva, --
+tiel li nomis sian �evalon, -- alvenis alia rajdanto, kiu petis
+permeson rajdi en lia societo, �ar, diris li, per interparolado
+mallongi�os al ili la vojo.  La rajdanto estis gaja junulo, bela
+kaj �entilmaniera.  Li tuj komencis kun Labakano interparoladon
+pri "kien" kaj "de kie,"; kaj montri�is, ke anka� li, same
+kiel la subtajloro, eliris sencele en la mondon.  Li diris, ke li
+nomi�as Omar, estas nevo de l' bejo Elfi, la malfeli�a Pa�ao
+de Kajro, kaj nun voja�as de loko al loko, por plenumi komision,
+kiun konfidis al li lia onklo sur sia lito de morto.  Kun sama
+neka�emeco Labakano ne volis rakonti pri siaj propraj
+cirkonstancoj, sed malklare komprenigis al la noveveninto, ke li
+estas de alta deveno kaj voja�as pro sia plezuro.
+
+La amba� junuloj pla�is multe unu al la alia kaj da�rigis kune
+la vojon.  La duan tagon de l' komuna voja�o Labakano demandis
+sian kunrajdanton pri la komisio, kiun li devas prizorgi, kaj
+eksciis, je sia granda miro, jenon: -- Elfi Bejo, la Pa�ao de
+Kajro, edukis Omar'on de lia plej frua infaneco, kaj tiu �i
+neniam konis siajn gepatrojn.  Fine, kiam la Bejo estis surprize
+atakita de siaj malamikoj kaj, post tri malfeli�aj bataloj,
+devis forkuri, mortige vundita, li malka�is al sia zorgato, ke
+li ne estas lia nevo, sed la filo de potenca monar�o, kiu, pro
+timo de la profeta�oj de siaj astrologoj, forigis la junan
+princidon de sia kortego, �urante, ke li ne volas lin revidi pli
+frue ol je lia dudek-dua naskotago.  Elfi Bejo ne diris al li la
+nomon de lia patro, sed donis al li plej precizajn ordonojn, ke,
+la kvaran de la venonta monato Ramadan, je kiu tago li atingos la
+a�on de dudek du jaroj, li trovi�u �e la famekonata kolono
+El-Seruja, je kvar tagvoja�oj, oriente de Aleksandrio; tie li
+transdonu al la viroj, kiuj staros apud la kolono, ponardon, kiun
+li donis al li, kaj diru al ili: "Jen mi estas kiun vi
+ser�as"; se ili respondos: "La�data estu la Profeto, kiu vin
+gardis," li tiam sekvu ilin; ili kondukos lin al lia patro.
+
+Tre mirigis la subtajloron Labakanon �i tiu sciigo.  Per
+enviemaj okuloj li de nun rigardis la princidon.  Kolerigis lin
+la penso, ke al tiu �i Omar, kiu jam sen tio havas la famon esti
+nevo de potenca pa�ao, la sorto plie donis rangon de princido,
+sed al li mem, kiu ja posedas �iujn princajn ecojn, �i donacis,
+kvaza� por moko, senfaman naski�on kaj vivovojon tute
+ordinaran.  Li faris komparojn inter si mem kaj la princido.  Li
+devis konfesi al si, ke tiu �i lasta havas trajtojn de viza�o
+treege allogajn: belaj vivecaj okuloj, agla nazo, mildaj servemaj
+manieroj, unuvorte, �iuj eksteraj perfekta�oj, kiuj povas iun
+rekomendi, estis liaj.  Sed kvankam li ne povis ne konfesi la
+meritojn de sia kunulo, tamen li trovis nekontra�direbla, ke
+homo tia, kia li Labakano, estus, sen ia dubo, e� pli bonvena al
+la princa patro, ol la vera princido.
+
+�i tiuj pripensoj persekutadis Labakanon dum la tuta tago, kaj
+la sekvintan nokton li e� ekdormis kun ili.  Sed kiam li
+malfermis matene la okulojn, kaj lia unua rigardo renkontis la
+ku�antan apud li Omar'on, kiu povis dormi tiel trankvile kaj
+son�i pri sia certa feli�o, veki�is en li la penso, tion akiri
+al si, a� ruze a� perforte, kion malfavora sorto rifuzis.  La
+ponardo, tiu ekkona signo de la hejmen revenanta princido,
+kro�i�is al la zono de l' dormanto; singarde, senbrue li
+eltiris �in, por enpu�i en la bruston de �ia posedanto.  Sed
+e� la penso de mortigo teruris lian paceman tajloran animon; li
+do kontenti�is alproprigante la ponardon kaj bridante por si mem
+la pli rapidan �evalon de l' princido; kaj anta� ol Omar
+veki�is kaj sin vidis senigita je �iuj siaj esperoj, lia
+perfida kunvoja�anto jam malproksimi�is je sufi�e multe da
+mejloj.
+
+Estis �uste la unua tago de la sankta monato Ramadan, kiam
+Labakano prirabis la princidon; li do havis ankora� kvar tagojn,
+por atingi la kolonon El-Seruja, kiu estis de li bone konata.
+Kvankam la loko, kie trovi�is �i tiu kolono, estis malproksima
+je ne pli ol du tagvoja�oj, tamen li tre rapidis por tien
+alveni, �ar �iam li timis, ke la vera princido alvenos unua.
+En la fino de l' dua tago Labakano ekvidis la kolonon El-Seruja.
+�i staris sur malgranda monteto en vasta ebena�o kaj estis
+videbla el du-trihora distanco.  �e tiu �i vido, la koro de
+Labakano ekbatis pli la�te.  Kvankam, dum la du �us pasintaj
+tagoj, li jam havis sufi�e da tempo por pripensi la rolon, kiun
+li devos ludi, tamen lia malbona konscienco faris lin iom timema;
+sed fine la penso, ke li ja estas naskita princo, revekis lian
+kura�on, kaj kun renovigita memfido li aliris sian celon.
+
+La �irka�a�oj de la kolono El-Seruja estis senhomaj kaj
+dezertaj; kaj se la nova princido ne havus, jam por kelkaj tagoj,
+sufi�e da proviza�oj, embarasus lin iome la zorgo pri lia
+vivteno.  Li nun haltis kun sia �evalo sub kelkaj palmoj kaj tie
+atendis, kion sendos al li lia sorto.  �irka� la morga�a
+tagmezo li ekvidis grandan procesion de �evaloj kaj kameloj,
+venantan tra la ebena�o en direkto al la kolono El-Seruja.  La
+procesio haltis �e la malsupro de l' monteto, sur kiu staris la
+kolono; oni starigis belegajn tendojn, kaj la tuto aspektis kiel
+karavano de ri�a pa�ao a� �ejko.  Labakano prave konjektis,
+ke �uste pro li tiuj multaj homoj alvenis; kaj volonte li
+vidigus al ili jam hodia� ilian estontan estron, sed li
+moderigis sian deziregon prezenti�i kiel princo, �ar �iuokaze
+la venonta mateno ja plene realigos liajn plej ambiciajn
+esperojn.
+
+La matena suno vekis la feli�egan tajloron por la plej grava
+momento de lia vivo, kiam li levi�os el sia malalta sfero kaj
+stari�os flanke de princa patro.  Estas ja vero, ke, bridante
+sian �evalon, por alrajdi al la kolono, li ekpensis momente pri
+la maljusteco de sia entrepreno, kaj image li prezentis al si la
+doloron de l' princa junulo, trompita de liaj belaj esperoj; sed
+la kubo estis �etita, li jam ne povis malfari, kio estis farita,
+kaj lia memestimo diris al li en la orelon, ke li havas aspekton
+sufi�e majestan, por sin prezenti kiel filo al la plej potenca
+el la re�oj.  Sentimigite de �i tiu penso, li sidi�is sur sian
+�evalon, prenis sian tutan kura�on en manoj por igi �in orde
+galopi, kaj post malpli ol kvarono da horo li jam atingis la
+malsupron de l' monteto.  Li desaltis de sia �evalo kaj alligis
+�in al unu el la arbustoj, kiuj kreskis tie en sufi�e granda
+nombro; poste li eltiris la ponardon de l' princido Omar kaj
+eksupreniris la monteton.  �e la piedo de l' kolono staris ses
+viroj.  Tiuj �i akompanis maljunulon kun nobla re�a mieno: lia
+belega orbrodita kaftano, zonita per blanka ka�mira �alo, lia
+blanka turbano, ornamita per fulmetantaj juveloj, montris lin
+homo ri�a kaj altranga.  Labakano, alpa�inte, sin klinis anta�
+li malalte kaj parolis, prezentante al li la ponardon:
+
+"Jen mi estas, kiun vi ser�as."
+
+"La�data estu la Profeto, kiu vin gardis," respondis la
+maljunulo, kun larmoj de �ojo; "�irka�prenu vian maljunan
+patron, kara mia filo Omar!"
+
+La bona tajloro estis de �i tiuj solenaj vortoj tre kortu�ita
+kaj �etis sin, duone �ojante, duone hontante, en la brakojn de
+l' maljuna princo.  Sed nur dum unu momento estis al li permesate
+�ui la feli�egon de lia nova rango.  Elrekti�inte el la brakoj
+de l' princa maljunulo, li ekvidis rajdanton rapidantan tra la
+ebena�o en direkto al la monteto.  La rajdanto kaj lia �evalo
+prezentis strangan vida�on; �u pro obstineco, �u pro laceco,
+la �evalo, �ajne, tute ne volis pluen: �i �ovi�is anta�en
+per fal�anceli�a irado, kiu estis nek pa�ado nek trotado, kaj
+per manoj kaj piedoj la rajdanto instigadis �in al pli rapida
+kurado.  Balda�, tro balda� Labakano rekonis sian �evalon
+Murva kaj la veran princidon Omar; sed jam eklo�is en li la
+demono Mensogo, kaj li decidis, kio ajn okazos, valorigi kun fera
+frunto siajn uzurpitajn pretendojn.
+
+Jam el malproksimo oni vidis la rajdanton signogestadi per la
+mano; kaj nun, malgra� la malbona irado de l' �evalo Murva, li
+jam alvenis, desaltis teren kaj eksupreniris kurege la monteton.
+"Haltu!" li kriis, "kiu ajn vi estas, haltu! kaj ne lasu vin
+trompi de plej malnobla mensogulo.  Estas _mi_, kiu nomi�as
+Omar; kaj neniu mortemulo kura�u profani mian nomon!"
+
+Granda miro pentri�is sur la viza�oj de la apudstarantoj pro
+�i tiu �an�i�o de aferoj; sed pli ol �iuj konsternita
+�ajnis la maljunulo, kiu nun direktadis demandajn rigardojn jen
+al tiu, jen al alia.  Dume Labakano parolis kun penege akirita
+trankvileco: "Favora mia estro kaj patro, ne lasu vin trompi de
+tiu homo.  �i estas, kiom mi scias, iu freneza tajloro el
+Aleksandrio, nomata Labakano, kiu meritas nian kompaton, pli ol
+nian koleron."
+
+�is furiozeco incitis tiuj vortoj la princidon.  �a�mante de
+kolerego, li volis trapu�i�i �is Labakano, sed la
+�irka�starantoj sin �etis inter ilin kaj tenis lin firme, kaj
+la maljuna princo parolis: "Vere, filo mia, la kompatindulo
+estas freneza; oni ligu lin kaj sidigu sur unu el niaj
+dromedaroj; eble ni povos iel helpi la malfeli�ulon."
+
+Jam kvieti�is la kolerego de l' princido; plorante, li kriis al
+la princo: "Mia koro al mi diras, ke vi estas mia patro; mi
+�urpetas vin, pro memoro de mia patrino, a�skultu min!"
+
+"Sankta mia Dio!" respondis la alia; "li jam rekomencas
+deliri; kiel la frenezaj ideoj nur venas al li en la kapon?"
+Dirinte tion, li prenis Labakanon je la brako kaj lasis sin
+konduki malsupren de la monteto.  Ili amba� sidi�is sur belajn
+�evalojn, drapiritajn per ri�aj kovriloj, kaj ekforrajdis tra
+la ebena�o fronte de l' tuta procesio.  Sed al la malfeli�a
+princido oni kunkatenis la manojn kaj ligis lin firme sur
+dromedaro, kaj apud li restis �iam du rajdistoj, kiuj havis por
+�iu lia movo plej atenteman okulon.
+
+La maljuna princo estis Saa�d, sultano de la Ve�abanoj.[10]
+Longan tempon li vivis seninfana, �is fine al li naski�is
+princido, pri kiu li jam de tiel longe sopiris.  Sed la
+astrologoj, kiujn li demandis pri la sorto de l' knabo, deklaris,
+ke �is lia dudek-dua vivjaro minacados lin la dan�ero, esti
+forpelita de iu malamiko.  Por tion eviti, la sultano fordonis la
+infanon al sia malnova fidinda amiko Elfi Bejo, por esti de li
+edukata; kaj de tiu tempo, dum dudek du dolorplenaj jaroj, li
+atendis lian aperon.  �i tion la sultano rakontis al sia
+supozata filo, kaj esprimis grandan kontenti�on pri lia bela
+staturo kaj lia dignoplena teni�o.
+
+Kiam ili venis en la landon de l' sultano, �ie la lo�antoj
+akceptis ilin per �ojokrioj, �ar jam tra �iuj urboj kaj
+vila�oj disvasti�is kun rapideco de fulmo la famo pri la alveno
+de la sultanido.  Sur la stratoj, sur kiuj ili trapasis, oni jam
+starigis arkojn el floroj kaj bran�oj, brilegaj �iukoloraj
+tapi�oj ornamis la domojn, kaj la popolo la�te gloris Dion kaj
+lian Profeton, kiuj sendis al ili tiel belan sultanidon.  �io
+�i tio plenigis per feli�o kaj �ojo la fieran koron de l'
+tajloro; sed des pli malfeli�a sendube sin sentis la vera Omar,
+kiu, ankora� mankatenita, sekvis en silenta malespero la
+procesion.  Neniu atentis lin �e la �enerala �ojego, kiu tamen
+en realeco rilatis ja lin.  La nomon Omar kriadis miloj kaj miloj
+da vo�oj, sed pri li, la la�rajta portanto de la nomo, neniu
+interesi�is; nur tiu a� alia demandis, kiun oni kunforkondukas
+tiel firme ligitan, kaj terure sonis en la orelo de l' sultanido
+la respondo de liaj gardantoj: "�i estas freneza tajloro."
+
+Fine la procesio alvenis en la �efurbon de l' sultano, kie oni
+jam faris, por ilin akcepti, preparojn e� pli grandiozajn, ol en
+la aliaj urboj.  La sultanino, maljuneta altrespektinda virino,
+atendis ilin kun sia tuta korteganaro en la plej belega salono de
+l' palaco.  La plankon de �i tiu salono kovris grandega tapi�o;
+la muroj estis ornamitaj per helblua �tofo, kiu pendis de
+grandaj ar�entaj hokoj per oraj �nuroj kaj kvastoj.
+
+Estis mallume, kiam la procesio alvenis; tial oni jam ekbruligis
+en la salono multe da kuglerondaj koloraj lampoj, kiuj faris el
+la nokto helan tagon.  Ili elradiadis plej klare kaj plej
+multkolore en la profundo de l' salono, kie sur trono sidis la
+sultanino.  La trono staris sur kvar �tupoj kaj estis
+�irka�for�ita per senmiksa oro kaj enmete ornamita per grandaj
+ametistoj.  La kvar plej eminentaj emiroj tenadis super la kapo
+de l' sultanino baldakenon el ru�a silko, kaj la �ejko de
+Medina ventumadis �in per ventumilo el pavaj plumoj.
+
+Tiel la sultanino atendis sian edzon kaj sian filon.  Tiun �i
+lastan anka� �i neniam revidis de lia naski�o, sed
+signifoplenaj son�oj jam aperigis al �i la infanon, pri kiu
+sopiris �ia koro, kaj tial �i estis certa, ke e� el inter
+miloj da aliaj �i tuj lin povus rekoni.  Nun eka�di�is la bruo
+de la alproksimi�anta procesio, trumpetado kaj tamburado
+intermiksi�is kun la �oja apla�dado de l' popola amaso, la
+hufofrapado de la �evaloj eksonis sur la korto de l' palaco,
+�iam pli kaj pli proksime bruadis la pa�oj de la venantoj,
+malfermegi�is la pordoj de l' salono, kaj tra la vicoj de la
+falantaj sur la viza�on servistoj rapidis la sultano, tenante
+sian filon per la mano, anta� la tronon de l' patrino.
+
+"Jen," li parolis, "mi alkondukas al vi tiun, pri kiu vi de
+tiel longe sopiras."
+
+Sed la sultanino interrompis lin.  "Tio ne estas mia filo," �i
+ekkriis; "tio ne estas la trajtoj de viza�o, kiujn la Profeto
+al mi montris en son�o!"
+
+En la momento, kiam la sultano volis fari al �i ripro�ojn pri
+�ia supersti�o, malfermi�is subite la pordo, kaj, persekutata
+de siaj gardantoj, de kiuj li sin de�iris per stre�o de �iuj
+siaj fortoj, Princido Omar enkuregis en la salonon.  Senspira li
+�etis sin teren anta� la trono: "�i tie mi volas morti;
+prenu, ho patro kruela, mian vivon, �ar toleri tiun �i honton
+mi jam ne povas!"  �iujn konsternegis liaj vortoj, oni amase
+interpu�i�is �irka� la malfeli�ulo, kaj jam la alrapidantaj
+gardistoj estis pretaj lin kapti kaj religi, kiam la sultanino,
+kiu en senparola mirego rigardis �ion �i tion, salte levi�is
+de la trono.  "Haltu!" �i kriis; "�i tiu kaj neniu alia
+estas la �usta; �i tiu homo estas, kiun miaj okuloj neniam
+vidis kaj tamen rekonas mia koro!"
+
+La gardistoj jam nevole deturni�is de Omar, sed la sultano,
+bolante de furioza kolero, kriis al ili, ke ili ligu la
+frenezulon.  "Al mi apartenas decidi," li parolis per komanda
+vo�o, "kaj �i tie oni ne ju�as la� son�oj de virinoj, sed
+la� certaj, neerarigaj signoj; �i tiu (montrante Labakanon)
+estas mia filo, �ar li alportis al mi la ponardon, la atestan
+signon de mia amiko."
+
+"Li �telis �in," kriis Omar; "li malnoble profitis mian
+sensuspektan konfidon, por min pereigi!"  Sed la sultano ne
+a�skultis la vo�on de sia filo, �ar en �iuj aferoj li kutimis
+sekvi nur sian propran ju�on; la malfeli�an Omar'on li do lasis
+perforte fortreni el la salono, dum li mem foriris kun Labakano
+en sian privatan �ambron, plena de kolero kontra� sia sultanino
+edzino, kun kiu li tamen jam de dudek kvin jaroj kunvivis en
+paco.
+
+La sultanino, siaflanke, profunde mal�ojis pro la �usaj
+okazinta�oj; �i havis la firman konvinkecon, ke iu trompisto
+ekposedis la koron de l' sultano, �ar �uste tiun saman
+malfeli�ulon tiom multe da signifoplenaj son�oj jam aperigis al
+�i kiel �ian veran filon.  Kiam �ia aflikti�o iome
+kvieti�is, �i pripensis rimedojn, por konvinki sian edzon pri
+lia maljusteco.  Verdire �i tio ne estis facila, �ar tiu, kiu
+pretendis esti �ia filo, jam transdonis al la sultano la
+ekkonilan ponardon, kaj krom tio li tiel detale informi�is pri
+la pasinta vivo de Omar, ke nun li ludis sian rolon kun plej
+perfekta memfido.  �i sendis voki la virojn, kiuj akompanis la
+sultanon al la kolono El-Seruja, kaj ordonis, ke ili �ion plej
+precize rakontu al �i, kaj poste �i konsili�is kun siaj plej
+fidindaj sklavinoj.  Ili jen elektis, jen malelektis tiun kaj
+alian rimedon; fine parolis Mele�sala, maljuna sa�a �erkesino:
+"Se mi bone a�dis, estimegata estrino, la transdoninto de l'
+ponardo asertis, ke tiu, kiun vi kredas via filo, nomi�as
+Labakano kaj estas freneza tajloro?" -- "Jes, �i estas
+tiele," respondis la sultanino; "sed kion vi celas per tio?"
+-- "�u vi do ne opinias ebla, ke tiu trompisto alfiksis al via
+filo sian propran nomon?  Kaj se tiel estas, ekzistas, por kapti
+lin, bonega rimedo, kiun mi nun tutka�e sciigu al vi." -- La
+sultanino klinis sian orelon, kaj la sklavino alflustris
+konsilon, kiu �ajne tre pla�is al �ia sinjorino, �ar tiu �i
+tuj levi�is, por iri al la sultano.
+
+La sultanino estis sa�a virino, kiu bone konis la malfortajn
+flankojn de l' sultano kaj sciis ilin profiti.  �i do �ajnigis
+esti preta ekcedi kaj akcepti la falsan sultanidon; nur unu
+kondi�on �i petis por �i.  La sultano, kiu nun pentis sian
+ekflamon de kolero kontra� sia edzino, konsentis pri la
+kondi�o, kaj �i parolis: "Mi tre dezirus submeti ilin amba�
+al provo de lerteco; alia eble igus ilin vetrajdi a�
+interbati�i a� �eti sagegojn, sed tio estas aferoj, kiujn �iu
+povas ja fari; ne, mi volus doni al ili taskon, kiu postulas
+sagacecon: mi do proponas, ke �iu el ili faru kaftanon kaj
+pantalonon, kaj tiam ni vidos, kiu faras la plej belajn."
+
+La sultano ekridis kaj diris: "Aj! aj! jen sa�e vi elpensis!
+Mia filo devos konkursi kun via freneza tajloro, kiu el ili
+kunkudros la plej bonan kaftanon?  Ne! jen kio estas vere
+sensenca!"
+
+Sed la sultanino atentigis lin al tio, ke li jam anta�promesis
+al �i la plenumon de la kondi�o, kaj la sultano, homo
+vortotenema, cedis en la fino, �urante tamen, ke kiel ajn bele
+la freneza tajloro faros sian kaftanon, li por nenio povos lin
+akcepti kiel filon.  Li mem iris al sia supozata filo kaj petis,
+ke li komplezu al la kaprico de sia patrino, kiu nun nepre volas
+vidi kaftanon de lia mano.  Pleni�is per �ojo la koro de l'
+bona Labakano: se nur de tio �i dependas, li diris al si en la
+pensoj, sinjorino sultanino balda� kontenti�os kun mi.
+
+Oni jam pretigis du �ambrojn, unu por la princido, la alian por
+la tajloro; tie ili devis elprovi sian arton; kaj al �iu el ili
+oni donis nur pecon da silka �tofo sufi�e grandan, tondilon,
+kudrilon kaj iom da fadeno.
+
+La sultano estis tre scivola, kian kaftana�on faros lia filo;
+kaj anka� al la sultanino batis maltrankvile la koro, �u �ia
+ruzo bone sukcesos a� ne.  Du tagojn oni difinis al la
+konkurantoj por ilia laboro; la trian tagon la sultano sendis
+voki sian edzinon, kaj kiam �i aperis, li sendis venigi el la du
+�ambroj la amba� kaftanojn kaj la kaftanfarintojn.  Triumfe
+Labakano enpa�is kaj sternis sian kaftanon anta� la mirantaj
+rigardoj de l' sultano.  "Jen vidu, patro," li parolis, "jen
+vidu, respekteginda patrino, �u tio �i ne estas majstra�o?
+Kontra� la plej lerta kortega tajloro mi kura�us veti, ke fari
+tiel belan kaftanon li ne povus."
+
+La sultanino ridetis kaj turnis sin al Omar: "Kaj vi, filo mia,
+kion vi plenumis?"  Indigne li �etis sur la plankon la silkan
+�tofon kaj la tondilon.  "Dresi �evalojn oni instruis al mi
+kaj svingi la sabron, kaj �e �iu turnira vetbatalo mia lanco
+trafas sian celon; sed la artoj de la kudrilo estas al mi
+fremdaj; ja e� malhonoraj ili estus por zorgato de Elfi Bejo, la
+estro de Kajro."
+
+"Ho vera filo de mia re�a sinjoro!" ekkriis la sultanino.
+"Kial ne estas al mi permesite vin �irka�preni, vin nomi mia
+filo!  Pardonu, mia edzo kaj estro," �i da�rigis, sin turninte
+al la sultano, "ke mi uzis kontra� vi �i tiun ruzon.  �u vi
+ankora� ne komprenas, kiu estas princo kaj kiu tajloro?  Vere,
+belega estas la kaftano, kiun faris sinjoro via filo, kaj mi tre
+dezirus lin demandi, �e kiu majstro li lernis."
+
+La sultano dronis en profunda medito, malkonfideme rigardante jen
+sian edzinon, jen Labakanon, kiu vane penadis ka�i sian
+ru�i�on kaj venki sian �agrenon, ke li tiel stulte perfidis
+sin.  "Anka� �i tiu pruvo ne sufi�as," diris la sultano.
+"Sed, la�data estu Allaho, mi konas rimedon por certe scii�i,
+�u mi estas trompita."
+
+Li ordonis alkonduki sian plej rapidan �evalon, salte
+sur�evali�is kaj ekforrajdis en arbaron, kiu komenci�is ne
+malproksime de la urbo.  Tie la� malnova legendo, lo�is bonvola
+feino, nomata Adolzajdo, kiu jam ofte per siaj konsiloj helpis la
+re�ojn de lia gento en horoj de ur�ega bezono; tien rapidis la
+sultano.  En la mezo de la arbaro estis maldensejo, �irka�ita
+de altaj cedroj.  Tie, la� la legendo, lo�is la feino, kaj
+malofte oni kura�is tien penetri, �ar jam de tempo antikva la
+loko inspiris nedifineblan timon, kiu herede transdoni�is de
+patro al filo.  Apena� li alvenis, la sultano desaltis de sia
+�evalo, �in alligis al unu el la arboj, stari�is en la mezo de
+la loko, kaj ekparolis per la�ta vo�o: "Se estas vero, ke vi
+donis al miaj prapatroj bonan konsilon en horo de granda bezono,
+a�skultu favore la peton de ilia nepo kaj konsilu al mi en
+afero, kie homa prudento nenion vidas."
+
+Apena� li eldiris la lastajn vortojn, malfermi�is unu el la
+cedroj, kaj elpa�is vualita virino vestita per longa blanka
+robo.  "Mi scias, pro kio vi venis al mi, Sultano Saa�d; via
+deziro estas honesta, kaj tial mi volonte vin helpos.  Prenu �i
+tiujn du kestetojn.  Ordonu al tiuj amba� homoj, kiuj pretendas
+esti viaj filoj, ke ili elektu.  Mi scias, ke ne maltrafe elektos
+tiu, kiu en vero estas via filo."  Tiel parolis la vualita kaj
+donis al li du malgrandajn eburajn kestetojn, ri�e ornamitajn
+per oro kaj perloj; sur la kovriloj, kiujn la sultano vane
+penadis eklevi, estis surskriboj el enmetitaj diamantoj.
+
+Rajdante hejmen, la sultano pripensis kaj pripensis, kio nur
+povas trovi�i en la kestetoj, kiujn, e� per stre�o de �iuj
+siaj fortoj, malfermi li ne povis.  Anka� la surskriboj donis al
+li nenian lumon en la afero, �ar sur unu li legis: _Honoro kaj
+Gloro_, sur la alia: _Feli�o kaj Ri�eco_.  La sultano pensis en
+si mem, ke anka� al li estus malfacile elekti inter la du
+objektoj, kiuj estis egale belaj, egale allogaj.
+
+Reveninte en sian palacon, li sendis voki la sultaninon kaj
+raportis al �i, kion diris la feino; kaj nun plenigis �ian
+koron mistera espero, ke tiu, al kiu �i sentis sin tiel forte
+altirata, elektos la kesteton, kiu pruvos lian re�an devenon.
+
+Anta� la trono de l' sultano oni starigis du tablojn; per sia
+propra mano la sultano metis sur ilin la du kestetojn; poste li
+supreniris la tronon kaj faris signon al unu el siaj sklavoj, ke
+li malfermu la pordon de l' salono.  Brilanta procesio de pa�aoj
+kaj emiroj de la regno, kiujn alvokis al si la sultano, envenis
+arege tra la malfermita pordo.  Ili sidi�is sur belegaj kusenoj
+la�longe de la muroj.  Kiam ili �iuj sidi�is, la sultano
+denove faris signon, kaj oni alkondukis Labakanon.  Per fieraj
+pa�oj li trairis la salonon, �etis sin teren anta� la trono
+kaj diris: "Kion ordonas mia sinjoro kaj patro?"
+
+La sultano rekti�is sur sia trono kaj diris: "Mia filo! pri la
+praveco de viaj pretendoj je tiu �i nomo oni la�tigis dubojn;
+unu el tiuj kestetoj certigos per sia enhavo la purecon de via
+naski�o; elektu! mi ne dubas, ke vi elektos la �ustan!"
+
+Labakano levi�is kaj alpa�is anta� la kestetojn.  Longe li
+pripensis, kiun li elektu, fine li parolis: "Altrespektata
+patro! kio pli alta ol la feli�o esti via filo?  Kio pli nobla
+ol la ri�eco de via favoro?  Mi elektas la kesteton, kiu montras
+la surskribon: Feli�o kaj Ri�eco."
+
+"Ni balda� scios, �u vi bone elektis; intertempe sidi�u sur
+tiu kuseno apud la Pa�ao de Medina," diris la sultano kaj faris
+signon al sia sklavo.
+
+Oni alkondukis Omar'on.  Lia rigardo estis malluma, lia mieno
+mal�oja, kaj lia tuta aspekto vekis �eneralan kompaton �e la
+apudestantoj.  Li �etis sin teren anta� la trono kaj demandis
+pri la volo de l' sultano.  La sultano klarigis al li, ke li
+devas elekti unu el la kestetoj; li levi�is kaj alpa�is anta�
+la tablon.  Atente li legis amba� surskribojn, poste li parolis:
+"La lastaj tagoj instruis al mi, kiel necerta estas la feli�o,
+kiel pasemaj �iuj ri�a�oj.  Sed krom tio ili instruis al mi,
+ke en la brusto de homo kura�a lo�as nedetruebla trezoro, la
+honoro, kaj ke la brile lumanta stelo de l' gloro neniam forpasas
+samtempe kun la feli�o.  Do, e� se por �iam mi perdas nun mian
+kronon, jen falis la kubo!  Honoro kaj Gloro, vin mi elektas!"
+
+Li metis sian manon sur la elektitan kesteton; sed la sultano
+ordonis, ke li haltu, kaj faris signon al Labakano, ke anka� li
+alpa�u anta� sian tablon kaj metu la manon sur sian kesteton.
+Dume la sultano ordonis, ke oni alportu al li pelvon kun akvo el
+la sankta fontano Zemzem en Mekka, anta�lavis siajn manojn por
+pre�i, turnis sian viza�on orienten, �etis sin teren kaj
+pre�is.  "Dio de miaj prapatroj, kiu de jarcentoj konservis
+nian genton pura kaj senmiksa, malhelpu, ke la nomo de la
+Abasidoj estu profanita de iu malnoblulo, protektu kaj helpu mian
+veran filon en tiu �i horo de l' provo."
+
+Li levi�is kaj resupreniris sian tronon.  �enerala scivolego
+tenis kvaza� enkatenitaj �iujn apudestantojn; korpremate
+atentaj, apena� ili kura�is spiri; e� museton oni povus a�di
+kurantan tra la salono, tiel senbrue sin tenis la tuta
+korteganaro: la postestarantoj etendis la kolon super la kapojn
+de la anta�starantaj vicoj, por rigardi al la kestetoj.  Nun
+ekparolis la sultano: "Malfermu la kestetojn," kaj tiuj �i
+lastaj, kiujn �is nun nenia potenco povis malfermi, eksalte
+malfermi�is per si mem.
+
+En la de Omar elektita kesteto ku�is, sur velura kuseno,
+malgranda ora kroneto kaj sceptro; en la kesteto de Labakano --
+granda kudrilo kaj iom da fadeno.  La sultano ordonis al amba�,
+ke ili alportu al li siajn kestetojn.  Li prenis en sian manon la
+kroneton de sur la kuseno; kaj, jen mirinda vida�o! en tiu sama
+momento �i ekpligrandi�is, kaj �iam �i fari�is pli kaj pli
+granda, �is �i atingis la grandecon de vera krono.  Li metis la
+kronon sur la kapon de sia filo Omar, kiu staris anta� li genue,
+kisis lin sur la frunto kaj ordonis al li sidi�i �e lia dekstra
+mano.  Sed al Labakano li turnis sin kaj parolis: "Estas malnova
+proverbo: _Restu tajloro �e via laboro!_  Vere, vi ne meritas
+mian favoron, sed petis pro vi iu, al kiu mi hodia� nenion povas
+rifuzi; tial mi pardone lasas al vi vian mizeran vivon, sed se vi
+�atas mian konsilon, vi iru, kiel eble plej rapide, for el mia
+lando."
+
+Hontigita, kvaza� dispremegita kiel li estis, la kompatinda
+subtajloro nenion povis respondi; li �etis sin teren anta� la
+princo, kaj larmoj �eti�is el liaj okuloj.  "�u vi povas
+pardoni al mi, princo?" li diris.
+
+"Al amikoj fideleco, al malamikoj grandanimeco, jen pri kio
+fieras �iu Abasido," respondis la princo, igante lin levi�i;
+"foriru en paco." -- "Ho vera filo mia!" ekkriis, kortu�ita,
+la maljuna sultano kaj �etis sin sur la bruston de la filo; la
+emiroj kaj pa�aoj kaj �iuj eminentuloj de l' regno levi�is de
+siaj sidejoj kaj kriis: "Vivu la nova re�ido!" kaj, dum la
+�enerala �ojego, Labakano, tenante sub la brako sian kesteton,
+el�teli�is el la salono.
+
+Li malsupreniris en la stalon de l' sultano, bridis sian �evalon
+Murva kaj elrajdis tra la pordego en direkto al Aleksandrio.
+Kvaza� son�o aperis al li lia tuta princa vivo, kaj sole la
+belega kesteto, ri�e ornamita per perloj kaj diamantoj,
+rememorigis al li, ke son�o �i ja tute ne estis.  Reveninte
+fine Aleksandrion, li alrajdis al la domo de sia estinta majstro,
+desaltis teren, alligis sian �evalon al la pordo kaj enpa�is en
+la laborejon.  La majstro, kiu en la komenco lin ne rekonis,
+faris multe da ceremonioj kaj demandis, per kio li povas lin
+servi.  Sed rigardinte de pli proksime sian vizitanton kaj
+rekoninte sian iaman lernanton, li alvokis siajn subulojn, kaj
+�iuj sin �etis kiel frenezaj kontra� la kompatinda Labakano,
+kiu tute ne atendis tian �entilan akcepton: ili prilaboris lin
+per gladiloj kaj ulnoj, pikis per kudriloj kaj pin�is per akraj
+tondiloj, �is li falis ellacigita sur amason da malnovaj
+vesta�oj.
+
+Dum li tie ku�is, faris al li la majstro furiozajn ripro�ojn
+pro la �telita vesto; vane Labakano certigis lin, ke �uste pro
+tio li revenis, �ar li volas �ion kompensi; vane li proponis
+trioblan kompensa�on; la majstro kaj liaj subuloj sin �etis sur
+lin denove, lin orde trabastonis kaj forpelis el la domo.
+Vundbatita kaj �ifonita, li sidi�is sur sian �evalon Murva kaj
+rajdis en karavanejon.  Tie li ku�igis sian lacan disbatitan
+kapon kaj ekmeditis pri la suferoj de l' vivo surtera, pri la
+tiel ofte nekonfesata merito kaj pri la senvaloreco kaj pasemeco
+de �iuj mondaj trezoroj.  Li ekdormis kun la decido, rezigni pri
+�ia grandeco kaj fari�i respektinda bur�o de la urbo.  Kaj la
+morga�an tagon li ne pentis pri sia decido, �ar la peza mano de
+l' majstro kaj la egale pezaj manoj de liaj subuloj jam
+definitive forbastonis el lia doloranta korpo lian tutan
+mo�tecon.
+
+Por alta prezo li vendis al juvelisto sian kesteton, a�etis al
+si domon kaj starigis tajloran laborejon.  Fininte �iujn
+anta�aran�ojn kaj alkro�inte anta� sia fenestro elpenda�on
+kun la surskribo: "Labakano, tajloro," li sidi�is en sia
+laborejo, kaj, per la kudrilo kaj fadeno, kiujn li trovis en la
+kesteto, li komencis fliki la veston, kiun la majstro tiel kruele
+dis�iris.  Sed foje oni vokis lin por kelkaj momentoj for de lia
+laboro, kaj kiam li volis denove sin preni al �i, kia stranga
+vida�o sin prezentis al lia rigardo!  Kvankam gvidate de neniu,
+la kudrilo da�rigis diligente kudradi; �i faris delikatajn,
+graciajn stebojn, kiajn Labakano mem ne faris e� en siaj plej
+artori�aj momentoj!
+
+Vere, e� la plej malgranda donaco de bonvola feino estas utila
+kaj grandvalora!  Kaj ankora� alian valoron havis �i tiu
+donaco: kiel ajn diligente laboris la kudrilo, la fadeno neniam
+fini�is.
+
+Labakano akiris grandan klientaron kaj estis balda� la plej fama
+tajloro, longe kaj lar�e.  Li altran�adis la vestojn kaj
+faradis la unuan stebon per la kudrilo, kaj tuj �i tiu laboris
+plue kaj sen�ese, �is la vesto estis preta.  Majstro Labakano
+havis balda� la tutan urbon kiel klientaron, �ar li laboradis
+bele kaj treege malkare; nur pri unu sola afero la Aleksandrianoj
+skuadis malaprobe la kapon, nome: ke li laboradis tute sen
+lernantoj kaj �iam post �lositaj pordoj.
+
+Tiel la kesteta sentenco, promesinta _feli�on_ kaj _ri�econ_,
+fine plenumi�is; feli�o kaj ri�eco, almena� en meza mezuro,
+akompanadis la pa�ojn de la bona tajloro; kaj �iufoje kiam li
+a�dis pri la gloro de la juna sultano Omar, kiu nun vivis en
+�ies bu�o, -- kiam li a�dis, ke tiu kura�ulo estas la fiero
+kaj la amo de sia popolo kaj la teruro de siaj malamikoj, tiam la
+iama princo pensis en si mem: "Tamen pli bone ja estas, ke mi
+restis tajloro, �ar honoro kaj gloro estas ja dan�eraj
+aferoj."  Tiel vivis Labakano, kun si mem kontenta, de siaj
+samurbanoj respektata; kaj se la kudrilo ne perdis sian magian
+povon, certe �i ankora� �iam kudradas per la eterna fadeno de
+la bona feino Adolzajdo.
+
+�e la subiro de la suno la karavano reekvojiris pluen, kaj
+balda� �i atingis Birket el Had, "Fontanon de l'
+Pilgrimantoj," de kie �is Kajro estas nur trihora irado.  Oni
+sciis, ke �irka� tiu tempo la karavano alvenos, kaj balda� la
+komercistoj havis la �ojon vidi siajn amikojn venantajn renkonte
+al ili el Kajro.  Ili eniris en la urbon tra la pordego Bab el
+Falk, �ar �i estis rigardata kiel feli�a anta�signo, eniri
+tra tiu pordego, tra kiu en pasinta tempo trapasis la Profeto.
+
+Sur la foirejo la kvar turkaj komercistoj adia�is la fremdulon
+kaj la grekan komerciston Zale�kos kaj iris hejmen kun siaj
+amikoj.  Zale�kos kondukis la fremdulon al bona karavanejo kaj
+invitis tie tagman�i.  La fremdulo akceptis la inviton, sed li
+anta�e foriris �an�i sian vestaron, promesinte balda� reveni.
+
+La greko jam faris �iun anta�aran�on, por bone regali la
+fremdulon, por kiu li eksentis dum la voja�o apartan
+korinklinon; kaj kiam la man�a�oj kaj trinka�oj staris bonorde
+sur la tablo, li sidi�is, por atendi sian gaston.
+
+Nun fine li a�dis lin, alproksimi�antan per malrapidaj pezaj
+pa�oj la�longe de la koridoro, kiu kondukis al lia �ambro.  Li
+levi�is, por iri renkonte al li kaj fari al li tutkoran
+akcepton; sed, malferminte la pordon, li ekpa�is malanta�en,
+terurita, �ar jen renkontis lin �e la sojlo tiu timiga
+ru�mantelulo!  Ankora� unu rigardon li �etis sur lin: iluzio
+�i ne estis; la sama alta majesta figuro, la masko, tra kiu la
+nigraj okuloj rigardis lin fulme, la ru�a mantelo kun la oraj
+broda�oj -- �io tio, el la plej teruraj horoj de lia vivo,
+estis al li ja nur tro bone konata.  Interbatalantaj sentoj
+skuadis ekscite la bruston de Zale�kos.  Estas vero, ke li jam
+repaci�is kun tiu bildo de sia memoro, kaj tamen la vido de tiu
+nekonato, kiun li jam de longe pardonis, dismalfermis denove
+�iujn vundojn de lia koro: tiuj doloroplenaj horoj de
+anta�morta timo, tiu �agrenego, kiu venenis por �iam lian
+junan vivon, denove preterpasis anta� lia animo kvaza� per
+unumomenta ekflugo.
+
+�iam senmove staris la apera�o sur la sojlo.  "Kion vi volas,
+terura?" ekkriis la greko.  "For de miaj okuloj, ke mi ne
+malbenu vin!"
+
+"Zale�kos!" parolis el sub la masko konata vo�o; "�u tiel
+vi akceptas vian gaston?"  La parolanto demetis la maskon kaj
+dis�ovis de sia brusto la mantelon: �i estis Selim Baru�, la
+fremdulo.
+
+Sed Zale�kos �ajnis ankora� ne trankviligita: terure estis al
+li en �eesto de tiu fremdulo, �ar nur tro klare li rekonis en
+li la nekonaton de _Ponte vecchio_.  Tamen tiu �i sento cedis
+fine al lia kutima gastamo; kaj, nenion dirante, li faris signon
+al la fremdulo, ke li sidi�u kun li al la tablo.
+
+"Mi divenas viajn pensojn," prenis Selim Baru� la parolon,
+kiam ili sidi�is, "�ar vi rigardas min per elokvente
+demandantaj okuloj.  Mi povus silenti kaj neniam plu min montri
+al viaj rigardoj, sed mi �uldas al vi klarigon pri mia konduto,
+kaj tial mi kura�is, e� riskante vian malbenon, aperi anta� vi
+en mia iama vestmaniero.  Vi iam diris al mi: 'La� la kredo de
+miaj prapatroj mi devas lin ami; cetere, li sendube estas e� pli
+malfeli�a ol mi.'  Tion �i lastan vi kredu nur, amiko
+Zale�kos; kaj nun a�du mian senkulpi�on.
+
+"Mi devas reveni �is la komenco, por min bone komprenigi.  Mi
+naski�is en Aleksandrio, de kristanaj gepatroj.  Mia patro, la
+pli juna filo de malnova glora franca familio, estis konsulo de
+sia lando en Aleksandrio.  De mia deka jaro oni edukis min en
+Francujo �e frato de mia patrino; kaj pasis jam kelkaj jaroj de
+post la komenco de la revolucio, kiam mi forlasis mian patrujon,
+por ser�i trans la maro rifu�ejon �e miaj gepatroj; akompanis
+min mia onklo, kiun minacis nun en la lando de liaj prapatroj
+plej grandaj dan�eroj.  Plenaj de espero, ke ni reakiros en la
+gepatra hejmo la trankvilon kaj pacon, je kiu senigis nin la
+furioza franca popolo, ni albordi�is en Aleksandrio.  Sed ho ve!
+ne �ion mi trovis en la domo de mia patro, kiel �i devas esti.
+Estas vero, ke la eksteraj ventegoj de tiu malkvieta tempo
+ankora� ne atingis �is tie; sed des pli neatendite trafis la
+malfeli�o mian familion en �ia plej profunda interno.  Malmulte
+da tempo anta�e, mia frato, esperoplena junulo, �efsekretario
+de mia patro, edzi�is kun juna knabino, filino de firenza
+nobelo, kiu lo�is en nia najbara�o; du tagojn anta� nia
+alveno, �i subite malaperis, kaj e� la plej malgrandan
+postesignon de la malfeli�a knabino nek nia familio nek �ia
+patro povis trovi.  Oni fine konvinki�is, ke �i nesingardeme
+promenis tro malproksimen de la urbo kaj falis en la manojn de
+rabistoj.  Por mia kompatinda frato �i tiu penso estus eble
+malpli aflikta, ol la hontinda vero, kiun ni nur tro balda�
+eksciis: la perfidulino en�ipi�is kaj forveturis eksterlandon
+kun juna Napolano, kiun �i ekkonis en la domo de sia patro.
+Kvaza� freneza de kolero, mia frato faris �ion eblan por venigi
+al ju�o la kulpulinon; sed vane: liaj klopodoj, kiuj faris
+sensacion en Napolo kaj Firenzo, servis nur por plenumi lian
+propran malfeli�on kaj �iujn nin pereigi.  La firenza nobelo
+foriris returne en sian patrujon; al ni li kredigis, ke li volas
+havigi justecon al mia frato, sed en realeco li celis nian
+ruinon.  En Firenzo li malprosperigis �iun esploron, kiun
+entreprenis mia frato; kaj la influon, kiun li akiris al si per
+�iuj eblaj rimedoj, li lerte profitis por altiri sur mian patron
+kaj mian fraton la suspekton de la franca registaro: per plej
+hontindaj tromprimedoj oni kaptis ilin, fortrenis Francujon kaj
+igis tie mortigi per la ekzekutista hakilo.  Mia malfeli�a
+patrino fari�is freneza, kaj pasis dek longaj monatoj, anta� ol
+la morto liberigis �in de �ia terura stato, kiu tamen en la
+lastaj tagoj �an�i�is en plenan, klaran konscion.  Tiel mi nun
+trovi�is tute sola en la mondo, sed nur _unu_ penso okupis mian
+spiriton, nur _unu_ penso igis min forgesi pri mia funebro; kaj
+tiu penso, kiun, en sia lasta horo, mia patrino mem ekbruligis en
+mi, balda� fari�is kvaza� ardega flamo en mia animo.
+
+"Kiel mi jam diris, mallonge anta� �ia fino revenis al �i la
+konscio; �i lasis min voki kaj parolis trankvilanime pri nia
+malfeli�o kaj pri sia propra morto.  Poste �i petis �iujn
+aliajn forlasi la �ambron; kun solena mieno �i sidi�is
+rekti�inte sur sia mizera ku�ejo kaj diris, ke mi povas akiri
+�ian benon, se mi �uros tion plenumi, kion �i nun ordonos al
+mi.  Kortu�ita de la vortoj de l' mortanta patrino, mi �ure
+promesis plenumi �ian volon.  �e tio �i komencis denove
+sur�uti per insultoj la Firenzanon kaj lian filinon kaj ordonis
+al mi, kun plej teruraj minacoj de �ia malbeno, ven�i kontra�
+li mian malfeli�an familion.  �i mortis en miaj brakoj.  Jam de
+longe dormetis en mia animo tiu penso pri ven�o; nun �i
+plenforte veki�is.  Mi kolektis la reston de mia patra havo kaj
+�uris al mi mem, ke mi uzos �iun eblan rimedon, por plenumi
+mian ven�on, e� se mi per tio pereos.
+
+"Balda� mi alvenis Firenzon, kie mi tenis min kiel eble plej
+ka�ite.  Multe malhelpis mian planon la situacio, en kiu sin
+trovis miaj malamikoj.  La maljuna Firenzano fari�is intertempe
+gubernatoro, kaj nun �e la plej malgranda suspekto li havis en
+mano �iujn rimedojn, por min pereigi.  Akcidento venis al mia
+helpo.  Unu vesperon mi ekvidis, irantan tra la stratoj, homon en
+konata livreo; lia �anceli�a irado, lia malgaja mieno kaj lia
+kolera murmurado de _santo sacramento_ kaj _maledetto diavolo_
+rekonigis al mi la maljunan Pietron, serviston de la Firenzano,
+kiun mi jam konis en Aleksandrio.  Mi ne dubis, ke li koleras
+kontra� sia sinjoro, kaj mi decidis profiti lian malbonan
+humoron.  Li �ajnis tre mirigita, vidante min tie, forte
+plendis, ke de l' tempo, kiam lia sinjoro fari�is gubernatoro,
+li per nenio jam povas lin kontentigi; kaj balda� mia oro,
+subtenata de lia kolero, translogis lin definitive al mia flanko.
+La �efa malhelpo estis tiel forigita; mi havis dungitan
+serviston, kiu en �iu horo malfermos por mi la pordon de mia
+malamiko; kaj de nun maturi�is �iam pli rapide mia plano de
+ven�o.  Al mi �ajnis, ke la mizera vivo de la maljuna Firenzano
+tute ne havas ian egalpezon kun la pereo de mia familio; ne, sian
+plej amatan li devas vidi mortigita: kaj tio estis Bianka, lia
+filino.  �u �i ne estis �i, kiu tiel hontinde krimis kontra�
+mia frato? -- �i ja, kiu estis la �efa ka�zo de nia
+malfeli�o?  E� �ojigis mian ven�osoifantan koron la nova�o,
+ke �uste tiutempe Bianka intencis la duan fojon edzini�i; mi
+tuj prenis decidon: nun morti �i nepre _devas_.  Tamen mi timis
+plenumi propramane la krimon, kaj anka� Pietron mi ne ju�is
+kapabla �in fari; tial ni �irka�esploris, por trovi iun, kiu
+povus prizorgi la aferon.  El la Firenzanoj mi kura�is dungi
+neniun, �ar neniu entreprenus ion tian kontra� la gubernatoro.
+Fine naski�is en la kapo de Pietro la plano, kiun mi poste
+plenumis; samtempe, �ar vi estas fremdlandano kaj kuracisto, li
+proponis vin kiel plej ta�gan ekzekutiston.  Pri la plua irado
+de la afero vi ja scias.  Nur via tro granda singardemo kaj
+honesteco preska� malprosperigis mian entreprenon: de tio venis
+la epizodo de la mantelo.
+
+"Pietro malfermis por ni la pordeton en la palaco de l'
+gubernatoro, kaj ne malpli ka�e li volis nin poste reelkonduki
+sur la straton; sed tra fendo en la pordo ni povis bone vidi
+�iun detalon de la mortigo, kaj, terurite de la infera
+spektaklo, ni forkuregis el la domo.  Anta�enpelate de timo kaj
+pento, mi kuris pli ol du cent pa�ojn, �is mi falis senforta
+sur la �tupojn de pre�ejo.  Kiam mi fine reakiris la
+memregadon, mia unua penso estis pri vi kaj via terura sorto, se
+oni vin trovos en la palaco.  Mi al�teli�is tien, sed nek de vi
+nek de Pietro mi povas trovi e� la plej malgrandan, postsignon;
+sed la pordeto ankora� staris malfermita, kaj tial mi almena�
+povis esperi, ke vi jam profitis la okazon por forkuri el la
+domo.
+
+"Kiam fari�is tago, timo anta� eltrovi�o kaj premanta sento
+de pento igis por mi neeble, ke mi restu plue en Firenzo.  Mi tuj
+foriris Romon.  Sed prezentu al vi mian konsterni�on, kiam oni
+tie post kelkaj tagoj rakontadis �ie la aferon, kun la aldono,
+ke la mortigisto, greka kuracisto, estas kaptita.  Maltrankvila,
+timoplena, mi reiris Firenzon: jam anta�e mia ven�o ek�ajnis
+al mi iom supermezura, sed nun mi �in e� malbenis, �ar multe
+tro kare mi pagus por �i, se la prezo estus via vivo.  Mi
+alvenis Firenzon en la sama tago, kiu rabis al vi vian manon.
+Kion mi sentis, vidante vin suriri la e�afodon kaj tiel heroe
+suferi, pri tio mi ne volas paroli; sufi�as diri, ke kiam via
+sango tie el�prucis, jam fari�is ne�ancelebla mia decido,
+dol�igi al vi la reston de via vivo.  Vi mem ja �ion scias, kio
+poste okazis, kaj restas al mi nur klarigi, kial mi faris kun vi
+�i tiun voja�on.  Kiel peza �ar�o premis min la penso, ke vi
+ankora� ne pardonis min; tial mi decidis kunvivi kun vi dum
+multaj tagoj kaj fine fari plenan malka�an konfeson pri mia
+kulpo."
+
+�is nun, dum lia gasto parolis, la greko silentis; nun, kiam li
+finis sian rakonton, li etendis al li, kun milda rigardo, sian
+manon.  "Mi bone sciis, ke vi estas pli malfeli�a ol mi, �ar
+�iam, kvaza� per nigra nubo, mallumigos tiu krimo la tagojn de
+via vivo; el mia tuta koro mi pardonas al vi.  Sed permesu, ke mi
+faru al vi ankora� unu demandon: kiel fari�is, ke vi venis sub
+tiu �i formo en la dezerton?  Kion vi faris poste, a�etinte por
+mi la domon en Konstantinopolo?"
+
+"Mi reiris Aleksandrion," respondis la alia.  "Malamo al �iuj
+homoj bolis en mia brusto, flamanta malamo precipe al tiuj
+nacioj, kiujn oni nomas 'kulturaj': kredu al mi, �e miaj
+Muslimoj mi sentis min multe pli bone.  Nur de malmulte da
+monatoj mi jam estis en Aleksandrio, kiam okazis la invado de
+miaj samlandanoj.  Mi vidis en ili nur la ekzekutintojn de mia
+patro kaj de mia frato; tial mi kolektis el inter miaj konatoj
+kelke da samepensantaj junuloj kaj ali�is al tiuj kura�aj
+Mamelukoj, kiuj tiel ofte fari�is la teruro de la franca armeo.
+Post la militiro, mi ne povis decidi reveni al la laboroj de l'
+paco.  Mi vivis kun mia areto da samideanaj amikoj sova�an vivon
+de vagisto, dedi�itan al batalo kaj �aso.  Kun tiuj homoj, kiuj
+respektas min kiel hetmanon, mi vivas kontenta; �ar kvankam miaj
+Azianoj ne estas tiel kulturitaj, kiel viaj E�ropanoj, tamen ili
+estas tute netu�itaj de envio kaj kalumniemo, de egoismo kaj
+ambicio."
+
+Zale�kos dankis la fremdulon pro lia sciigo, sed esprimis sian
+opinion, ke estus pli konforme al lia alta instruiteca rango, se
+li vivus kaj laborus en la kristanaj landoj de E�ropo.  Li
+prenis lian manon kaj petis lin veni kun li, ke ili kune vivu kaj
+mortu.
+
+Kortu�ita, la gasto rigardis lin.  "El tio mi scias," li
+diris, "ke vere vi min pardonis, ke vi vere min amas.  Akceptu
+pro tio mian plej varman dankon."  Li salte levi�is kaj
+ekstaris plenstature anta� la greko, kiun preska� teruris la
+militista teni�o, la nigraj fulmebrilantaj okuloj, la profunda
+misteroplena vo�o de lia gasto.  "Via propono estas bela,"
+parolis tiu �i plue; "por �iu alia �i estus alloga, sed mi --
+ne povas �in akcepti.  Jam staras selita mia �evalo, jam
+atendas min miaj servistoj; adia�, Zale�kos!"
+
+La amikoj, kiujn la sorto tiel mirinde kunigis, �irka�prenis
+sin adia�ante.  "Kaj kiel mi devas vin nomi?  Kiel nomi�as mia
+gasto, kiu vivos eterne en mia memoro?" demandis la greko.
+
+La fremdulo rigardis lin longe, ankora� unu fojon premis al li
+la manon kaj diris: "Oni nomas min la sinjoro de la dezerto; mi
+estas _la rabisto Orbasano_."
+
+
+FINO.
+
+
+
+
+[1] Turka interpretisto (vorto internacia).
+
+[2] La turka registaro: angl., _The Porte_; fr., _La (Sublime)
+Porte_; germ., _Die (hohe) Pforte_.
+
+[3] Nomo, kiun donas orientanoj al �iuj okcident-e�ropanoj:
+_Franko_ estas do, la� tio, _ne_ identa al _Franco_.
+
+[4] Estinta itala ormonero: ital., _zecchino_; hisp., _zequi_;
+france kaj angle, _sequin_; germ., _Zechine_.
+
+[5] _Altano_: germane, _Altan_: balkonsimila teraseto a� estrado,
+alkonstruita al doma fasado kaj portata de subkonstrua�o (�u
+muroj, �u kolonoj); en �i tiu rilato �i diferencas de ordinara
+balkono, kiu elstaras el la muro de l' domo.  La germana vorto
+_Altan_ devenas de la itala _altana_.
+
+[6] Turka ju�isto.
+
+[7] En la moderna turka lingvo _Kapitan-Pa�ao_, �efadmiralo de
+la turka milit�iparo.
+
+[8] _Agao_, turka oficiro.
+
+[9] _Kadio_: turka ju�isto; _muftio_: turka �efpastro.
+
+[10] Mahometana sekto, fondita de Abd ul Wahab, �irka� la jaro,
+1745.
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+End of the Project Gutenberg EBook of La Karavano, by Wilhelm Hauff
+
+*** END OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK LA KARAVANO ***
+
+***** This file should be named 22070-8.txt or 22070-8.zip *****
+This and all associated files of various formats will be found in:
+        https://www.gutenberg.org/2/2/0/7/22070/
+
+Produced by David G. Simpson
+
+Updated editions will replace the previous one--the old editions
+will be renamed.
+
+Creating the works from public domain print editions means that no
+one owns a United States copyright in these works, so the Foundation
+(and you!) can copy and distribute it in the United States without
+permission and without paying copyright royalties.  Special rules,
+set forth in the General Terms of Use part of this license, apply to
+copying and distributing Project Gutenberg-tm electronic works to
+protect the PROJECT GUTENBERG-tm concept and trademark.  Project
+Gutenberg is a registered trademark, and may not be used if you
+charge for the eBooks, unless you receive specific permission.  If you
+do not charge anything for copies of this eBook, complying with the
+rules is very easy.  You may use this eBook for nearly any purpose
+such as creation of derivative works, reports, performances and
+research.  They may be modified and printed and given away--you may do
+practically ANYTHING with public domain eBooks.  Redistribution is
+subject to the trademark license, especially commercial
+redistribution.
+
+
+
+*** START: FULL LICENSE ***
+
+THE FULL PROJECT GUTENBERG LICENSE
+PLEASE READ THIS BEFORE YOU DISTRIBUTE OR USE THIS WORK
+
+To protect the Project Gutenberg-tm mission of promoting the free
+distribution of electronic works, by using or distributing this work
+(or any other work associated in any way with the phrase "Project
+Gutenberg"), you agree to comply with all the terms of the Full Project
+Gutenberg-tm License (available with this file or online at
+https://gutenberg.org/license).
+
+
+Section 1.  General Terms of Use and Redistributing Project Gutenberg-tm
+electronic works
+
+1.A.  By reading or using any part of this Project Gutenberg-tm
+electronic work, you indicate that you have read, understand, agree to
+and accept all the terms of this license and intellectual property
+(trademark/copyright) agreement.  If you do not agree to abide by all
+the terms of this agreement, you must cease using and return or destroy
+all copies of Project Gutenberg-tm electronic works in your possession.
+If you paid a fee for obtaining a copy of or access to a Project
+Gutenberg-tm electronic work and you do not agree to be bound by the
+terms of this agreement, you may obtain a refund from the person or
+entity to whom you paid the fee as set forth in paragraph 1.E.8.
+
+1.B.  "Project Gutenberg" is a registered trademark.  It may only be
+used on or associated in any way with an electronic work by people who
+agree to be bound by the terms of this agreement.  There are a few
+things that you can do with most Project Gutenberg-tm electronic works
+even without complying with the full terms of this agreement.  See
+paragraph 1.C below.  There are a lot of things you can do with Project
+Gutenberg-tm electronic works if you follow the terms of this agreement
+and help preserve free future access to Project Gutenberg-tm electronic
+works.  See paragraph 1.E below.
+
+1.C.  The Project Gutenberg Literary Archive Foundation ("the Foundation"
+or PGLAF), owns a compilation copyright in the collection of Project
+Gutenberg-tm electronic works.  Nearly all the individual works in the
+collection are in the public domain in the United States.  If an
+individual work is in the public domain in the United States and you are
+located in the United States, we do not claim a right to prevent you from
+copying, distributing, performing, displaying or creating derivative
+works based on the work as long as all references to Project Gutenberg
+are removed.  Of course, we hope that you will support the Project
+Gutenberg-tm mission of promoting free access to electronic works by
+freely sharing Project Gutenberg-tm works in compliance with the terms of
+this agreement for keeping the Project Gutenberg-tm name associated with
+the work.  You can easily comply with the terms of this agreement by
+keeping this work in the same format with its attached full Project
+Gutenberg-tm License when you share it without charge with others.
+
+1.D.  The copyright laws of the place where you are located also govern
+what you can do with this work.  Copyright laws in most countries are in
+a constant state of change.  If you are outside the United States, check
+the laws of your country in addition to the terms of this agreement
+before downloading, copying, displaying, performing, distributing or
+creating derivative works based on this work or any other Project
+Gutenberg-tm work.  The Foundation makes no representations concerning
+the copyright status of any work in any country outside the United
+States.
+
+1.E.  Unless you have removed all references to Project Gutenberg:
+
+1.E.1.  The following sentence, with active links to, or other immediate
+access to, the full Project Gutenberg-tm License must appear prominently
+whenever any copy of a Project Gutenberg-tm work (any work on which the
+phrase "Project Gutenberg" appears, or with which the phrase "Project
+Gutenberg" is associated) is accessed, displayed, performed, viewed,
+copied or distributed:
+
+This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with
+almost no restrictions whatsoever.  You may copy it, give it away or
+re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included
+with this eBook or online at www.gutenberg.org
+
+1.E.2.  If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is derived
+from the public domain (does not contain a notice indicating that it is
+posted with permission of the copyright holder), the work can be copied
+and distributed to anyone in the United States without paying any fees
+or charges.  If you are redistributing or providing access to a work
+with the phrase "Project Gutenberg" associated with or appearing on the
+work, you must comply either with the requirements of paragraphs 1.E.1
+through 1.E.7 or obtain permission for the use of the work and the
+Project Gutenberg-tm trademark as set forth in paragraphs 1.E.8 or
+1.E.9.
+
+1.E.3.  If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is posted
+with the permission of the copyright holder, your use and distribution
+must comply with both paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 and any additional
+terms imposed by the copyright holder.  Additional terms will be linked
+to the Project Gutenberg-tm License for all works posted with the
+permission of the copyright holder found at the beginning of this work.
+
+1.E.4.  Do not unlink or detach or remove the full Project Gutenberg-tm
+License terms from this work, or any files containing a part of this
+work or any other work associated with Project Gutenberg-tm.
+
+1.E.5.  Do not copy, display, perform, distribute or redistribute this
+electronic work, or any part of this electronic work, without
+prominently displaying the sentence set forth in paragraph 1.E.1 with
+active links or immediate access to the full terms of the Project
+Gutenberg-tm License.
+
+1.E.6.  You may convert to and distribute this work in any binary,
+compressed, marked up, nonproprietary or proprietary form, including any
+word processing or hypertext form.  However, if you provide access to or
+distribute copies of a Project Gutenberg-tm work in a format other than
+"Plain Vanilla ASCII" or other format used in the official version
+posted on the official Project Gutenberg-tm web site (www.gutenberg.org),
+you must, at no additional cost, fee or expense to the user, provide a
+copy, a means of exporting a copy, or a means of obtaining a copy upon
+request, of the work in its original "Plain Vanilla ASCII" or other
+form.  Any alternate format must include the full Project Gutenberg-tm
+License as specified in paragraph 1.E.1.
+
+1.E.7.  Do not charge a fee for access to, viewing, displaying,
+performing, copying or distributing any Project Gutenberg-tm works
+unless you comply with paragraph 1.E.8 or 1.E.9.
+
+1.E.8.  You may charge a reasonable fee for copies of or providing
+access to or distributing Project Gutenberg-tm electronic works provided
+that
+
+- You pay a royalty fee of 20% of the gross profits you derive from
+     the use of Project Gutenberg-tm works calculated using the method
+     you already use to calculate your applicable taxes.  The fee is
+     owed to the owner of the Project Gutenberg-tm trademark, but he
+     has agreed to donate royalties under this paragraph to the
+     Project Gutenberg Literary Archive Foundation.  Royalty payments
+     must be paid within 60 days following each date on which you
+     prepare (or are legally required to prepare) your periodic tax
+     returns.  Royalty payments should be clearly marked as such and
+     sent to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation at the
+     address specified in Section 4, "Information about donations to
+     the Project Gutenberg Literary Archive Foundation."
+
+- You provide a full refund of any money paid by a user who notifies
+     you in writing (or by e-mail) within 30 days of receipt that s/he
+     does not agree to the terms of the full Project Gutenberg-tm
+     License.  You must require such a user to return or
+     destroy all copies of the works possessed in a physical medium
+     and discontinue all use of and all access to other copies of
+     Project Gutenberg-tm works.
+
+- You provide, in accordance with paragraph 1.F.3, a full refund of any
+     money paid for a work or a replacement copy, if a defect in the
+     electronic work is discovered and reported to you within 90 days
+     of receipt of the work.
+
+- You comply with all other terms of this agreement for free
+     distribution of Project Gutenberg-tm works.
+
+1.E.9.  If you wish to charge a fee or distribute a Project Gutenberg-tm
+electronic work or group of works on different terms than are set
+forth in this agreement, you must obtain permission in writing from
+both the Project Gutenberg Literary Archive Foundation and Michael
+Hart, the owner of the Project Gutenberg-tm trademark.  Contact the
+Foundation as set forth in Section 3 below.
+
+1.F.
+
+1.F.1.  Project Gutenberg volunteers and employees expend considerable
+effort to identify, do copyright research on, transcribe and proofread
+public domain works in creating the Project Gutenberg-tm
+collection.  Despite these efforts, Project Gutenberg-tm electronic
+works, and the medium on which they may be stored, may contain
+"Defects," such as, but not limited to, incomplete, inaccurate or
+corrupt data, transcription errors, a copyright or other intellectual
+property infringement, a defective or damaged disk or other medium, a
+computer virus, or computer codes that damage or cannot be read by
+your equipment.
+
+1.F.2.  LIMITED WARRANTY, DISCLAIMER OF DAMAGES - Except for the "Right
+of Replacement or Refund" described in paragraph 1.F.3, the Project
+Gutenberg Literary Archive Foundation, the owner of the Project
+Gutenberg-tm trademark, and any other party distributing a Project
+Gutenberg-tm electronic work under this agreement, disclaim all
+liability to you for damages, costs and expenses, including legal
+fees.  YOU AGREE THAT YOU HAVE NO REMEDIES FOR NEGLIGENCE, STRICT
+LIABILITY, BREACH OF WARRANTY OR BREACH OF CONTRACT EXCEPT THOSE
+PROVIDED IN PARAGRAPH F3.  YOU AGREE THAT THE FOUNDATION, THE
+TRADEMARK OWNER, AND ANY DISTRIBUTOR UNDER THIS AGREEMENT WILL NOT BE
+LIABLE TO YOU FOR ACTUAL, DIRECT, INDIRECT, CONSEQUENTIAL, PUNITIVE OR
+INCIDENTAL DAMAGES EVEN IF YOU GIVE NOTICE OF THE POSSIBILITY OF SUCH
+DAMAGE.
+
+1.F.3.  LIMITED RIGHT OF REPLACEMENT OR REFUND - If you discover a
+defect in this electronic work within 90 days of receiving it, you can
+receive a refund of the money (if any) you paid for it by sending a
+written explanation to the person you received the work from.  If you
+received the work on a physical medium, you must return the medium with
+your written explanation.  The person or entity that provided you with
+the defective work may elect to provide a replacement copy in lieu of a
+refund.  If you received the work electronically, the person or entity
+providing it to you may choose to give you a second opportunity to
+receive the work electronically in lieu of a refund.  If the second copy
+is also defective, you may demand a refund in writing without further
+opportunities to fix the problem.
+
+1.F.4.  Except for the limited right of replacement or refund set forth
+in paragraph 1.F.3, this work is provided to you 'AS-IS' WITH NO OTHER
+WARRANTIES OF ANY KIND, EXPRESS OR IMPLIED, INCLUDING BUT NOT LIMITED TO
+WARRANTIES OF MERCHANTIBILITY OR FITNESS FOR ANY PURPOSE.
+
+1.F.5.  Some states do not allow disclaimers of certain implied
+warranties or the exclusion or limitation of certain types of damages.
+If any disclaimer or limitation set forth in this agreement violates the
+law of the state applicable to this agreement, the agreement shall be
+interpreted to make the maximum disclaimer or limitation permitted by
+the applicable state law.  The invalidity or unenforceability of any
+provision of this agreement shall not void the remaining provisions.
+
+1.F.6.  INDEMNITY - You agree to indemnify and hold the Foundation, the
+trademark owner, any agent or employee of the Foundation, anyone
+providing copies of Project Gutenberg-tm electronic works in accordance
+with this agreement, and any volunteers associated with the production,
+promotion and distribution of Project Gutenberg-tm electronic works,
+harmless from all liability, costs and expenses, including legal fees,
+that arise directly or indirectly from any of the following which you do
+or cause to occur: (a) distribution of this or any Project Gutenberg-tm
+work, (b) alteration, modification, or additions or deletions to any
+Project Gutenberg-tm work, and (c) any Defect you cause.
+
+
+Section  2.  Information about the Mission of Project Gutenberg-tm
+
+Project Gutenberg-tm is synonymous with the free distribution of
+electronic works in formats readable by the widest variety of computers
+including obsolete, old, middle-aged and new computers.  It exists
+because of the efforts of hundreds of volunteers and donations from
+people in all walks of life.
+
+Volunteers and financial support to provide volunteers with the
+assistance they need, is critical to reaching Project Gutenberg-tm's
+goals and ensuring that the Project Gutenberg-tm collection will
+remain freely available for generations to come.  In 2001, the Project
+Gutenberg Literary Archive Foundation was created to provide a secure
+and permanent future for Project Gutenberg-tm and future generations.
+To learn more about the Project Gutenberg Literary Archive Foundation
+and how your efforts and donations can help, see Sections 3 and 4
+and the Foundation web page at https://www.pglaf.org.
+
+
+Section 3.  Information about the Project Gutenberg Literary Archive
+Foundation
+
+The Project Gutenberg Literary Archive Foundation is a non profit
+501(c)(3) educational corporation organized under the laws of the
+state of Mississippi and granted tax exempt status by the Internal
+Revenue Service.  The Foundation's EIN or federal tax identification
+number is 64-6221541.  Its 501(c)(3) letter is posted at
+https://pglaf.org/fundraising.  Contributions to the Project Gutenberg
+Literary Archive Foundation are tax deductible to the full extent
+permitted by U.S. federal laws and your state's laws.
+
+The Foundation's principal office is located at 4557 Melan Dr. S.
+Fairbanks, AK, 99712., but its volunteers and employees are scattered
+throughout numerous locations.  Its business office is located at
+809 North 1500 West, Salt Lake City, UT 84116, (801) 596-1887, email
+business@pglaf.org.  Email contact links and up to date contact
+information can be found at the Foundation's web site and official
+page at https://pglaf.org
+
+For additional contact information:
+     Dr. Gregory B. Newby
+     Chief Executive and Director
+     gbnewby@pglaf.org
+
+
+Section 4.  Information about Donations to the Project Gutenberg
+Literary Archive Foundation
+
+Project Gutenberg-tm depends upon and cannot survive without wide
+spread public support and donations to carry out its mission of
+increasing the number of public domain and licensed works that can be
+freely distributed in machine readable form accessible by the widest
+array of equipment including outdated equipment.  Many small donations
+($1 to $5,000) are particularly important to maintaining tax exempt
+status with the IRS.
+
+The Foundation is committed to complying with the laws regulating
+charities and charitable donations in all 50 states of the United
+States.  Compliance requirements are not uniform and it takes a
+considerable effort, much paperwork and many fees to meet and keep up
+with these requirements.  We do not solicit donations in locations
+where we have not received written confirmation of compliance.  To
+SEND DONATIONS or determine the status of compliance for any
+particular state visit https://pglaf.org
+
+While we cannot and do not solicit contributions from states where we
+have not met the solicitation requirements, we know of no prohibition
+against accepting unsolicited donations from donors in such states who
+approach us with offers to donate.
+
+International donations are gratefully accepted, but we cannot make
+any statements concerning tax treatment of donations received from
+outside the United States.  U.S. laws alone swamp our small staff.
+
+Please check the Project Gutenberg Web pages for current donation
+methods and addresses.  Donations are accepted in a number of other
+ways including checks, online payments and credit card donations.
+To donate, please visit: https://pglaf.org/donate
+
+
+Section 5.  General Information About Project Gutenberg-tm electronic
+works.
+
+Professor Michael S. Hart was the originator of the Project Gutenberg-tm
+concept of a library of electronic works that could be freely shared
+with anyone.  For thirty years, he produced and distributed Project
+Gutenberg-tm eBooks with only a loose network of volunteer support.
+
+
+Project Gutenberg-tm eBooks are often created from several printed
+editions, all of which are confirmed as Public Domain in the U.S.
+unless a copyright notice is included.  Thus, we do not necessarily
+keep eBooks in compliance with any particular paper edition.
+
+
+Most people start at our Web site which has the main PG search facility:
+
+     https://www.gutenberg.org
+
+This Web site includes information about Project Gutenberg-tm,
+including how to make donations to the Project Gutenberg Literary
+Archive Foundation, how to help produce our new eBooks, and how to
+subscribe to our email newsletter to hear about new eBooks.
diff --git a/22070-8.zip b/22070-8.zip
new file mode 100644
index 0000000..6fcf0dd
--- /dev/null
+++ b/22070-8.zip
diff --git a/22070-h.zip b/22070-h.zip
new file mode 100644
index 0000000..0108581
--- /dev/null
+++ b/22070-h.zip
diff --git a/22070-h/22070-h.htm b/22070-h/22070-h.htm
new file mode 100644
index 0000000..9cbd4cc
--- /dev/null
+++ b/22070-h/22070-h.htm
@@ -0,0 +1,5137 @@
+<!DOCTYPE HTML PUBLIC "-//W3C//DTD HTML 4.01 Transitional//EN" "http://www.w3.org/TR/html4/loose.dtd">
+
+<HTML LANG="eo">
+
+<HEAD>
+<TITLE>La Karavano</TITLE>
+<META HTTP-EQUIV="Content-Type" CONTENT="text/html; charset=UTF-8">
+</HEAD>
+
+<BODY>
+
+
+<pre>
+
+The Project Gutenberg EBook of La Karavano, by Wilhelm Hauff
+
+This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with
+almost no restrictions whatsoever.  You may copy it, give it away or
+re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included
+with this eBook or online at www.gutenberg.org
+
+
+Title: La Karavano
+
+Author: Wilhelm Hauff
+
+Translator: J. W. Eggleton
+
+Release Date: July 14, 2007 [EBook #22070]
+
+Language: Esperanto
+
+Character set encoding: UTF-8
+
+*** START OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK LA KARAVANO ***
+
+
+
+
+<b>Produced by David G. Simpson</b>
+
+
+
+
+
+</pre>
+
+
+<DIV ALIGN=CENTER>
+<B><BR><BR><BR><BR><BR><BR>
+<BIG><BIG><BIG><BIG>La Karavano</BIG></BIG></BIG></BIG>
+<BR><BR><BR><BR>
+de Wilhelm Hauff<BR><BR>
+<BR><BR>
+el germana lingvo tradukis<BR>
+J. W. Eggleton<BR><BR>
+<BR><BR>
+Dua Eldono<BR><BR>
+<BR>
+1921</B>
+</DIV>
+<BR><BR><BR><BR>
+
+<P>
+
+
+<B>TABELO DE ENHAVO.</B>
+
+<P>
+
+<A HREF="#antauparolo">Anta&#365;parolo</A><BR>
+<A HREF="#karavano">La Karavano</A><BR>
+  &nbsp;&nbsp;&nbsp;<A HREF="#cikonio">La Historio pri Kalifo Cikonio</A><BR>
+  &nbsp;&nbsp;&nbsp;<A HREF="#fantomshipo">La Historio pri la Fantom&#349;ipo</A><BR>
+  &nbsp;&nbsp;&nbsp;<A HREF="#dehakita">La Historio pri la Dehakita Mano</A><BR>
+  &nbsp;&nbsp;&nbsp;<A HREF="#fatme">La Savo de Fatme</A><BR>
+  &nbsp;&nbsp;&nbsp;<A HREF="#muk">La Historio pri Malgranda Muk</A><BR>
+  &nbsp;&nbsp;&nbsp;<A HREF="#princo">La Fabelo pri la Falsa Princo</A><BR>
+
+<P>
+
+
+<H2 ALIGN=CENTER><A NAME="antauparolo">ANTA&#364;PAROLO.</A></H2><BR>
+
+<P>
+
+Wilhelm Hauff naski&#285;is en Stuttgart en 1802.  La famaj germanaj
+poetoj Uhland, Kerner, M&ouml;rike kaj H&ouml;lderlin, al kiuj,
+pro ilia komuna patrujo, oni donis la nomon &quot;<I>Schw&auml;bischer
+Dichterkreis</I>&quot; (Svabuja poetaro), estis liaj samtempuloj kaj
+samlandanoj.  Kvankam Hauff mem, kiel literatura geniulo, staras
+eble malpli alte, ol la &#309;us nomitaj, liajn verkojn oni ankora&#365;
+hodia&#365; legas kun plej granda &#285;uo, kaj &#265;i tiun popularecon la
+a&#365;toro de la mondkonataj <I>Fabeloj</I> certe &#349;uldas precipe al sia
+&#265;arma arto rakontista.  Kelkaj liaj fabeloj rememorigas forte
+pri <I>Mil kaj unu Noktoj</I>; aliaj estas la&#365; stilo pure germanaj.
+Brilantan talenton de satiristo li ofte montras en siaj noveloj,
+k.e. en <I>Der Mann im Mond</I> (la viro en la luno), verko, kiu unua
+alportis al li famon.  Alia lia &#265;efverko estas lia
+<I>Lichtenstein</I>, rimarkinda kiel la unua grava historia romano en
+germana literaturo; &#285;i estas grandparte imita&#309;o la&#365; Scott kaj
+bazi&#285;as sur romantika legendo de la Hauff'a hejmlando
+(W&uuml;rttemberg).
+
+<P>
+
+Anka&#365; bonegajn versa&#309;ojn Hauff postlasis al ni: veraj
+&quot;Volkslieder&quot; (popolaj kantoj) fari&#285;is kelkaj liaj militistaj
+lirikoj, k.e. <I>Morgenrot</I> (matenru&#285;o).  Frutempa morto trafis la
+poeton en lia naskurbo en la jaro 1827.
+
+<P>
+
+Por konigi anka&#365; al la esperantista mondo gravan germanan
+verkiston, kaj por prezenti al &#265;iuj karaj samideanoj novan
+amuzan lega&#309;on, espereble ta&#365;gan por montri la absolutan
+sufi&#265;econ, ja la mirindajn kapablojn de la <I>sola</I> Lingvo
+Internacia, mi entreprenis tiun &#265;i tradukon de ses el la
+Hauff'aj fabeloj.  Neniel mi miros nek mal&#285;ojos, se la lingva
+stilo de tiu &#265;i libreto ne pla&#265;os; sed mia laboro ne estos
+vana, se bonvolaj kritikantoj konsentos pri &#285;ia fideleco al la
+fundamento de la amata Lingvo, kaj se germanaj amikoj &#285;in ju&#285;os
+sufi&#265;e fidela al la originalo.  Mi plenumas agrablan devon, kiam
+mi esprimas &#265;i tie mian plej koregan dankon al la Redaktoroj de
+<I>The British Esperantist</I> &#8212; kie, sub la titolo &quot;<I>Fabeloj</I>,&quot;
+<I>La Karavano</I> jam aperis &#8212; pro la multaj kaj grandvaloraj
+konsiloj, per kiuj ili afable kunlaboradis en la verkado de la
+sekvantaj pa&#285;oj.
+
+<P>
+
+J. W. Eggleton.
+
+<P>
+
+Haubinda (Germanujo),<BR>
+  &nbsp;&nbsp;&nbsp;la 28an de Aprilo, 1910.
+
+
+
+
+<H2 ALIGN=CENTER><A NAME="karavano">LA KARAVANO.</A></H2>
+
+
+Trapasis foje la dezerton granda karavano.  Sur la vastega
+ebena&#309;o, kie nenio vidi&#285;as krom sablo kaj &#265;ielo, jam a&#365;di&#285;is
+malproksime sonoriletoj de kameloj kaj ar&#285;entaj tintiletoj de
+&#265;evaloj.  Densa polva nubo, &#285;in anta&#365;iranta, anoncis &#285;ian
+proksimecon; kaj &#265;iam, kiam vento dispelis la nubon, blindigis
+la okulojn brilegaj armiloj kaj vestoj lumradiantaj.
+
+<P>
+
+Tiel montri&#285;is la karavano al homo, kiu de l' flanko alrajdis al
+&#285;i.  Li sidis sur bela araba &#265;evalo, kovrita per tigra felo; de
+la helru&#285;a rimena&#309;o pendis ar&#285;entaj sonoriletoj; kaj sur la
+kapo de l' &#265;evalo flirtadis bela ardea plumfasko.  La rajdanto
+havis noblan aspekton, kaj liaj vestoj estis konformaj al la
+belegeco de lia &#265;evalo.  Blanka turbano, ri&#265;e brodita per oro,
+kovris lian kapon; la jako kaj la ampleksa pantalono estis fajre
+ru&#285;aj; kaj je lia flanko pendis kurba ri&#265;tenila glavo.  Lia
+turbano, malsuprentirita surviza&#285;en; liaj nigraj okuloj,
+fulmebrilantaj el sub tufaj brovoj; lia longa barbo dependanta
+sub hoka nazo, &#8212; &#265;io &#265;i tio donis al la rajdanto aspekton
+sova&#285;an kaj maltimegan.  Kiam li trovi&#285;is proksimume kvindek
+pa&#349;ojn de la fronto de l' karavano, li pikis la &#265;evalon, kaj
+post kelke da momentoj atingis la anta&#365;gvardion.  Tiel
+eksterordinare estis vidi rajdanton, kiu sola trapasas la
+dezerton, ke la karavanaj gardistoj eketendis kontra&#365; li siajn
+lancojn, pro timo pri ia atako.
+
+<P>
+
+&quot;Kion vi volas fari?&quot; ekkriis la rajdanto, vidante ke oni tiel
+bataleme akceptas lin.  &quot;&#264;u vi kredas, ke unu sola homo atakos
+vian karavanon?&quot;
+
+<P>
+
+La gardistoj, konfuzi&#285;inte, relevis la lancojn; ilia estro
+alrajdis al la fremdulo kaj demandis, kion li deziras.
+
+<P>
+
+&quot;Kiu estas la posedanto de &#265;i tiu karavano?&quot; demandis la
+rajdanto.
+
+<P>
+
+&quot;Al <I>unu</I> sinjoro &#285;i ne apartenas,&quot; respondis la alia, &quot;sed
+al kelkaj komercistoj, kiuj el Mekka vojiras hejmlanden, kaj
+kiujn ni kondukas tra la dezerto, &#265;ar ofte atakadas la
+voja&#285;antojn &#265;iuspeca kanajlaro.&quot;
+
+<P>
+
+&quot;Konduku min do al la komercistoj,&quot; petis la fremdulo.
+
+<P>
+
+&quot;Tio ne povas ankora&#365; fari&#285;i,&quot; respondis la oficiro, &quot;&#265;ar
+ni devas anta&#365;eniri senhalte, kaj la komercistoj trovi&#285;as
+malanta&#365;e, je interspaco de almena&#365; kvaronhora vojo.  Sed se vi
+volas rajdi kun mi, &#285;is ni haltos por preni la tagmezan ripozon,
+mi plenumos vian deziron.&quot;
+
+<P>
+
+La fremdulo respondis nenion; li deligis de la selo sian longan
+pipon kaj komencis forte fumi, rajdante apud la gardistestro.
+Tiu &#265;i lasta tute ne sciis, kion li devas pensi pri la
+nekonatulo; li ne kura&#285;is rekte demandi lin pri lia nomo; kaj
+kiam, ruze rimarkigante, &quot;Jen bonan tabakon vi fumas,&quot; a&#365;,
+&quot;Belege pa&#349;adas via &#265;evalo,&quot; li tiel provis iniciati
+interparoladon, &quot;Jes, jes!&quot; respondis &#265;iam la fremdulo,
+mallonge.  Fine ili alvenis al la loko, kie oni volis tagmeze
+ripozi.  Stariginte garde sian ta&#265;menton, la &#265;efgardisto faris
+halton kaj atendis, kune kun la fremdulo, la alvenon de la
+karavano.  Preterpasis tridek peze &#349;ar&#285;itaj kameloj, kiujn
+kondukis armitaj homoj.  Poste venis, sur belaj &#265;evaloj, la kvin
+komercistoj, al kiuj apartenas la karavano, &#8212; plejparte
+granda&#285;uloj, kun mieno tre serioza; unu el ili &#349;ajnis tamen
+multe pli juna, pli gaja kaj pli vigla, ol la aliaj.  La
+procesion fermis arego da kameloj kaj &#349;ar&#285;o&#265;evaloj.
+
+<P>
+
+Oni starigis tendojn, &#265;irka&#365; kiuj oni ronde lokis la kamelojn
+kaj &#265;evalojn.  En la mezo staris granda tendo el blua silko.
+Tien la gardistestro alkondukis la fremdulon.  Enirinte tra la
+kurteno de l' tendo, ili ekvidis la kvin komercistojn, kiuj sidis
+sur orbroditaj kusenoj; nigraj sklavoj prezentis al ili
+man&#285;a&#309;ojn kaj trinka&#309;ojn.
+
+<P>
+
+&quot;Kiun vi enirigas &#265;i tien?&quot; alparolis la plej juna komercisto
+la &#265;efgardiston.
+
+<P>
+
+Anta&#365; ol tiu &#265;i povis respondi, la fremdulo diris; &quot;Mia nomo
+estas Selim Baru&#293;, kaj mi venas el Bagdado.  Voja&#285;ante
+Mekka'on, mi estis kaptita de rabista bando, sed anta&#365; tri tagoj
+mi sekrete liberigis min.  La granda Profeto a&#365;digis al mi, de
+malproksime, la sonorilojn de via karavano; tiel fari&#285;is, ke jen
+mi estas &#265;e vi.  Permesu, ke mi voja&#285;u kun vi.  Vian protekton
+vi ne donos al malindulo; kaj kiam vi atingos Bagdadon, mi ri&#265;e
+rekompencos vin, &#265;ar mi estas nevo de la grandveziro.&quot;
+
+<P>
+
+La plej maljuna komercisto prenis la parolon.  &quot;Selim Baru&#293;,&quot;
+diris li, &quot;estu bonvena en nia ombro!  &#284;oje ni helpos vin.  Sed
+anta&#365; &#265;io sidi&#285;u, kaj man&#285;u kaj trinku kun ni.&quot;
+
+<P>
+
+Selim Baru&#293; sidi&#285;is &#265;e la komercistoj kaj man&#285;is kaj trinkis
+kun ili.  Post la man&#285;ado, la sklavoj forigis la vazaron kaj
+alportis longajn pipojn kaj turkan sorbedon.  Longatempe la
+komercistoj sidis silentaj, elspirante la bluajn tabaknubetojn
+kaj rigardante, kiel ili ringi&#285;as kaj malvolvi&#285;as kaj fine
+malaperas en la aero.  Fine la juna komercisto rompis la
+trankvilon.
+
+<P>
+
+&quot;Jam de tri tagoj ni tiel sidadas,&quot; diris li, &quot;jen &#265;e tablo,
+jen sur &#265;evalo, kaj neniam ni forpelis la tempon per ia amuza
+distra&#309;o.  Mi sentas grandan enuon, &#265;ar mi estas kutiminta vidi
+post man&#285;ado dancistojn a&#365; a&#365;di kantojn kaj muzikon.  &#264;u vi
+scias pri nenia rimedo, amikoj miaj, por amuze pasigi la
+tempon?&quot;
+
+<P>
+
+La kvar pli maljunaj komercistoj da&#365;rigis fumi kaj &#349;ajnis
+profunde mediti, sed la fremdulo parolis: &quot;Permesu, ke mi faru
+al vi jenan proponon.  Mi opinias ke, &#265;e &#265;iu restadejo, unu el
+ni povas ion rakonti al la aliaj.  Tiamaniere ni agrable pasigus
+la tempon.&quot;
+
+<P>
+
+&quot;Selim Baru&#293;, vi diris la veron,&quot; ekkriis A&#293;met, la plej
+maljuna el la komercistoj.  &quot;Ni akceptu la proponon.&quot;
+
+<P>
+
+&quot;Mi &#285;ojas, ke la propono pla&#265;as al vi,&quot; diris Selim; &quot;kaj
+por ke vi sciu, ke mi deziras nenion maljustan, mi mem faros la
+komencon.&quot;
+
+<P>
+
+La kvin komercistoj, tre kontentaj, pliproksimi&#285;is unu al alia
+kaj igis la fremdulon sidi&#285;i en la mezo.  La sklavoj replenigis
+la pokalojn, denove plen&#349;topis la pipojn de siaj sinjoroj kaj
+alportis ardantajn karbojn por ekbruligi la tabakon.  Dume
+refre&#349;igis Selim sian vo&#265;on per plengor&#285;o da sorbedo,
+forpu&#349;is de la bu&#349;o sian longan barbon, kaj ekparolis: &quot;A&#365;du
+do la historion pri Kalifo Cikonio.&quot;
+
+
+
+
+<H2 ALIGN=CENTER><A NAME="cikonio">La Historio pri Kalifo Cikonio.</A></H2>
+
+
+<H3 ALIGN=CENTER>I.</H3>
+
+
+Foje, en bela posttagmezo, sidis komforte sur sia kanapo Kalifo
+&#292;asid de Bagdado.  Li estis iom dorminta, &#265;ar varmege estis
+tiutage, kaj nun, post la dormeto, li havis tre bonhumoran
+mienon.  Li fumis per longa palisandra pipo, trinkis de tempo al
+tempo iom da kafo, kiun ver&#349;is al li lia sklavo, kaj &#265;iufoje,
+kiam pla&#265;is al li la gusto de l' trinka&#309;o, li kontente karesis
+al si la barbon.  Unuvorte, la kalifo fartis videble tre bone.
+En &#265;i tiu horo estis tre agrable interparoladi kun li, &#265;ar li
+estis tiam plej malsevera kaj afabla.  &#284;uste tial vizitis lin
+&#265;iutage &#265;irka&#365; tiu horo lia grandveziro Mansor.  Anka&#365; en &#265;i
+tiu tago li venis; sed li havis, tute kontra&#365; sia kutimo, tre
+enpensi&#285;an mienon.  La kalifo eligis iom la pipon el la bu&#349;o
+kaj diris: &quot;Pro kio vi faras tiel mediteman viza&#285;on,
+grandveziro?&quot;
+
+<P>
+
+La grandveziro, kruciginte la brakojn sur la brusto, sin klinis
+anta&#365; sia sinjoro kaj respondis: &quot;Sinjoro, &#265;u mi faras
+mediteman viza&#285;on, mi ne scias: sed malsupre, anta&#365; la palaco,
+staras kolportisto, kaj li havas tiel belajn vendota&#309;ojn ke mi
+&#265;agreni&#285;as pro tio, ke mi ne havas provizon da superfluaj
+moneroj.&quot;
+
+<P>
+
+La kalifo, kiu jam de longe volis fari al sia grandveziro ian
+amika&#309;on, sendis malsupren sian nigran sklavon, por alvenigi la
+kolportiston.  Post momento revenis la sklavo, kune kun la
+kolportisto.  &#264;i tiu estis dika malaltkreskulo, nigrebrunviza&#285;a
+kaj &#265;ifone vestita.  Li portis keston, en kiu trovi&#285;is
+&#265;iuspecaj vendota&#309;oj: perloj kaj ringoj, ri&#265;e ornamitaj
+pistoloj, pokaloj kaj kombiloj.  La kalifo kaj lia veziro
+esploris &#265;ion; fine, la kalifo a&#265;etis por si mem kaj por Mansor
+belajn pistolojn; por la edzino de l' veziro, kombilon.  Kiam la
+kolportisto komencis refermi sian kofron, la kalifo ekvidis
+malgrandan tirkeston kaj demandis, &#265;u anka&#365; tie trovi&#285;as
+komerca&#309;oj.  La kolportisto malfermis la tirkeston, kaj oni
+vidis en &#285;i skatoleton plenan de nigreta pulvoro kaj paperfolion
+kun stranga skriba&#309;o kiun nek la kalifo nek Mansor povis legi.
+
+<P>
+
+&quot;Mi ricevis &#265;i tiujn amba&#365; objektojn de komercisto, kiu trovis
+ilin sur la strato en Mekka,&quot; diris la kolportisto.  &quot;Mi ne
+scias, kion ili enhavas.  Por malalta prezo mi metas ilin je via
+dispono; al mi ili utilas nenion.&quot;
+
+<P>
+
+La kalifo, kiu amis havi en sia biblioteko antikvajn
+manuskriptojn, e&#265; se li ne povis legi ilin, a&#265;etis la
+skriba&#309;on kaj la skatolon kaj forpermesis la kolportiston.  Sed
+la kalifo pensis, ke li plezurege scii&#285;us, kion la skriba&#309;o
+enhavas.  Tial li demandis la veziron, &#265;u li ne konas iun, kiu
+povas &#285;in de&#265;ifri.
+
+<P>
+
+&quot;Favora mia estro!&quot; respondis &#265;i tiu; &quot;apud la granda moskeo
+lo&#285;as homo, kiun oni nomas Selim la Sa&#285;a; tiu komprenas &#265;iujn
+lingvojn; venigu lin; eble li konas la misterajn figura&#309;ojn.&quot;
+
+<P>
+
+Balda&#365; aperis la sa&#285;a Selim.
+
+<P>
+
+&quot;Selim,&quot; parolis al li la kalifo, &quot;vi estas, la&#365;dire, tre
+sa&#285;a; rigardu do &#265;i tiun skriba&#309;on kaj sciigu min, &#265;u vi
+povas &#285;in legi.  Se vi sukcesos &#285;in legi, vi ricevos de mi
+novan festenan veston; sed se ne, vi ricevos dek-du survangojn
+kaj dudek-kvin plandobatojn, &#265;ar en tiu okazo oni malprave nomas
+vin Selim la Sa&#285;a.&quot;
+
+<P>
+
+Selim sin klinis kaj diris: &quot;Efektivi&#285;u via volo, sinjoro!&quot;
+
+<P>
+
+Dum longa tempo li atente rigardis la skriba&#309;on, poste ekkriis
+subite: &quot;Tio estas latina&#309;o, sinjoro; oni pendigu min, se &#285;i
+ne estas latina&#309;o.&quot;
+
+<P>
+
+&quot;Diru, kion &#285;i enhavas,&quot; ordonis la kalifo, &quot;se latina&#309;o &#285;i
+estas.&quot;
+
+<P>
+
+Selim tradukis: &quot;Ho vi, kiu ajn trovos &#265;i tion, la&#365;du Allah'on
+pro lia favorkoreco!  Kiu enflaros la pulvoron en &#265;i tiu
+skatoleto kaj diros: <I>Mutabor</I>, tiu povos sin aliformigi en kiun
+ajn beston kaj komprenos la lingvon de la bestoj.  Por reveni en
+sian homan figuron, li klinu sin trifoje orienten kaj rediru tiun
+saman vorton.  Sed, post la aliformi&#285;o, gardu vin, ke vi ne
+ridu; alie la sor&#265;vorto tute malaperos el via memoro, kaj vi
+restos besto.&quot;
+
+<P>
+
+Kiam Selim la Sa&#285;a finis legi, pleni&#285;is de &#285;ojo la koro de l'
+kalifo.  Li ordonis al la sa&#285;ulo &#309;ure promesi, ke li al neniu
+malkovros la sekreton, donacis al li belan veston kaj foririgis
+lin.  Kaj al sia grandveziro li diris: &quot;Jen bonegan a&#265;eton ni
+faris, Mansor.  Kiel &#285;oje mi atendas la momenton, kiam mi fari&#285;os
+besto!  Morga&#365; matene vi venu al mi.  Poste ni iros kune sur la
+kamparon, enflaros iomete el mia skatoleto, kaj a&#365;skultos, kion
+oni paroladas en aero kaj sub akvo, en arbaro kaj sur kampo.&quot;
+
+
+<H3 ALIGN=CENTER>II.</H3>
+
+
+En la sekvinta tago, Kalifo &#292;asid apena&#365; matenman&#285;is kaj sin
+vestis, jam venis la grandveziro, por akompani lin, la&#365; ordono,
+dum la promeno.  La kalifo metis en sian zonon la skatoleton kun
+la magia pulvoro; kaj ordoninte al sia sekvantaro resti hejme, li
+ekvojiris kun la sola grandveziro.  Ili iris en la komenco tra la
+vastaj &#285;ardenoj de l' kalifo; sed vane ili &#265;irka&#365;spionadis je
+io vivanta, por ekprovi la grandfara&#309;on.  Fine la veziro
+proponis, ke oni iru &#285;is lageto, kie li ofte vidis multe da
+bestoj, precipe cikonioj, kiuj &#265;iam kaptis lian atenton per sia
+blekado kaj grava sintenado.
+
+<P>
+
+La kalifo aprobis la proponon de sia veziro, kaj ili amba&#365; iris
+al la lageto.  Alveninte, ili ekvidis cikonion, kiu gravmiene
+pa&#349;adis tien kaj &#265;i tien, ser&#265;ante ranojn kaj iom blekante de
+tempo al tempo.  Sammomente ili ekvidis, tre alte en la aero,
+duan cikonion, alflugantan tiuregionen.
+
+<P>
+
+&quot;Mi vetas je mia barbo, nobla sinjoro,&quot; diris la grandveziro,
+&quot;&#265;i tiuj amba&#365; longakruruloj kondukas unu kun la alia belan
+interparoladon.  Se ni do fari&#285;us cikonioj?&quot;
+
+<P>
+
+&quot;Bone dirita,&quot; respondis la kalifo.  &quot;Sed ni anta&#365;e pripensu,
+kiamaniere oni rehomi&#285;as. &#8212; Jen mi trovis: trifoje klini&#285;inte
+orienten kaj dirinte <I>Mutabor</I>, tiel mi refari&#285;as kalifo, kaj vi
+veziro.  Sed pro la &#265;ielo ne ridu, alie ni pereos.&quot;
+
+<P>
+
+Dirante tion, la kalifo rimarkis, ke la alia cikonio, fluganta
+super ilia kapo, proksimi&#285;as malrapide al la tero.  Tuj li
+eltiris el la zono la skatoleton, enflaris forte, prezentis &#285;in
+al la grandveziro, kiu anka&#365; enflaris, kaj amba&#365; kriis:
+<I>Mutabor!</I>
+
+<P>
+
+Mal&#349;velis al ili la kruroj kaj i&#285;is maldikaj kaj ru&#285;aj: la
+belaj flavaj pantofloj de l' kalifo kaj de lia kunulo fari&#285;is
+malbelformaj cikoniaj piedoj; la brakoj fari&#285;is flugiloj; la
+kolo eli&#285;is el la &#349;ultroj kaj longi&#285;is unu ulnon; la barbo ne
+estis plu, kaj molaj plumoj kovris la korpon.
+
+<P>
+
+&quot;Vere, vi havas tre belan bekon, grandvezira mo&#349;to,&quot; parolis
+la kalifo, post longeda&#365;ra mirego.  &quot;Per la barbo de l'
+Profeto, de kiam mi vivas, mi vidis nenion similan.&quot;
+
+<P>
+
+&quot;Mi dankas plej humile,&quot; respondis la grandveziro,
+riverencante; &quot;sed miaflanke, mi kura&#285;as certigi vin, ke Via
+Alteco havas preska&#365; pli belan aspekton kiel cikonio, ol kiel
+kalifo.  Sed, se pla&#265;as al vi, ni iru a&#365;skulti tiujn niajn
+samrasanojn, kaj ekscii, &#265;u ni efektive povas paroli cikonie.&quot;
+
+<P>
+
+Intertempe, la alia cikonio atingis la teron.  &#284;i purigis al si
+la piedojn per la beko, ordigis sian plumaron kaj ekproksimi&#285;is
+al la unua cikonio.  La novaj cikonioj rapidiris anta&#365;en, kaj
+a&#365;dis, je sia granda miro, jenan interparoladon: &#8212;
+
+<P>
+
+&quot;Bonan tagon, Sinjorino Longakrur'; jam tiel frue sur kampo?&quot;
+
+<P>
+
+&quot;Plej bonan dankon, kara Fra&#365;lino Blekbek'.  Mi &#309;us ser&#265;is
+mian matenman&#285;eton.  &#264;u vi ne volas akcepti ranfemureton a&#365;
+kvaroneton de lacerto?&quot;
+
+<P>
+
+&quot;Mi humile vin dankas; hodia&#365; mi absolute ne havas apetiton.
+Cetere mi venis sur la herbejon pro tute alia motivo.  Mi devas
+danci hodia&#365; anta&#365; la gastoj de mia patro; tial mi volas nun,
+private, ekzerci min iome.&quot;
+
+<P>
+
+Nun la cikoniino faris tra la kampo plej strangajn pa&#349;ojn.  La
+kalifo kaj Mansor, mirigitaj, sekvis &#349;in per la okuloj.  Sed
+kiam &#349;i stari&#285;is pentrinde sur unu piedo kaj samtempe svingadis
+gracie la flugilojn, ili ne plu povis sin deteni; elliberi&#285;is el
+iliaj bekoj nekontra&#365;starebla ridado; kaj pasis longa tempo,
+anta&#365; ol ili reakiris la memregadon.  La kalifo unua ekregis
+sin.  &quot;Vere, tio estis &#349;erco,&quot; ekkriis li, &quot;kiu per oro ne
+estus pagebla.  Doma&#285;e, ke la malsa&#285;aj bestoj lasis sin
+fortimi&#285;i per nia ridado; alie ili certe estus anka&#365;
+kantintaj!&quot;
+
+<P>
+
+Sed nun al la grandveziro venis en la kapon, ke malpermesite
+estas ridi en la aliformi&#285;a stato.  Li diris al la kalifo sian
+timon.
+
+<P>
+
+&quot;Per Mekka kaj Medina!  Malbona &#349;erco estus, se mi devus resti
+cikonio.  Penu do rememori la vorta&#265;on; al mi &#285;i ne volas
+reveni.
+
+<P>
+
+&quot;Trifoje ni devas klini&#285;i orienten, dirante samtempe:  Mu &#8212;,
+Mu &#8212;, Mu &#8212;.&quot;
+
+<P>
+
+Ili turnis sin orienten kaj seninterrompe klini&#285;is, tiel ke
+iliaj bekoj preska&#365; tu&#349;is la teron.  Sed, ho ve!  Forfluginta
+estis la magia vorto; kiel ajn ofte la kalifo klini&#285;adis, kaj
+kiel ajn pasie lia veziro kunkriadis Mu &#8212;, Mu &#8212;, &#265;iu memoro
+pri &#285;i estis perdita; kaj la kompatinda kalifo kaj lia veziro
+estis kaj restis &#8212; cikonioj!
+
+
+<H3 ALIGN=CENTER>III.</H3>
+
+
+Mal&#285;ojaj, la ensor&#265;itoj vagadis tra la kamparo.  Ili tute ne
+sciis, kion fari en &#265;i tiu malfeli&#265;o.  El sia cikonia ha&#365;to
+ili ne povis eliri; e&#265; en la urbon ili ne povis reveni, por sin
+rekonigi; &#265;ar kiu kredus al cikonio, ke &#285;i estas la kalifo?
+Kaj e&#265; se oni kredus tion, &#265;u la Bagdadanoj nomus kalifo
+cikonion?
+
+<P>
+
+Dum multe da tagoj ili &#265;irka&#365;vagadis, mizere nutrante sin per
+kampaj fruktoj, kiuj ne estis por ili facile man&#285;eblaj pro iliaj
+longaj bekoj.  Cetere ili ne havis apetiton por lacertoj kaj
+ranoj, &#265;ar ili timis difekti al si la stomakon per tiaj
+franda&#309;oj.  Ilia sola plezuro en &#265;i tiu mal&#285;oja situacio estis
+tio, ke ili povas flugi; kaj ofte ili flugis sur la tegmentojn de
+Bagdado, por vidi, kio okazas en la urbo.
+
+<P>
+
+En la unuaj tagoj ili rimarkis grandan movadon kaj funebron sur
+la stratoj.  Sed &#265;irka&#365; la kvara tago post ilia ensor&#265;o,
+sidante sur la palaco de l' kalifo, ili ekvidis, malsupre sur la
+strato, belegan procesion.  Eksonis tamburoj kaj fajfiloj.  Homo
+en ru&#285;a orebrodita mantelo sidis sur multornamita &#265;evalo;
+&#265;irka&#365;is lin brilaj servistoj.  La duona Bagdado kuradis post
+li; kaj &#265;iuj kriadis: &quot;Vivu Mizra!  Saluton al la estro de
+Bagdado!&quot;  Nun rigardis sin reciproke la du cikonioj sur la
+palaca tegmento, kaj Kalifo &#292;asid parolis:
+
+<P>
+
+&quot;&#264;u vi jam ekkomprenas, kial mi estas ensor&#265;ita, grandveziro?
+Tiu Mizra estas filo de mia &#285;ismorta malamiko, la potenca
+sor&#265;isto Ka&#349;nur, kiu, en malbona horo, &#309;uris ven&#285;on al mi.
+Tamen mi ankora&#365; ne perdis esperon.  Venu, fidela partoprenanto
+de mia malfeli&#265;o; ni iru al la tombo de l' Profeto; eble en
+sankta loko la sor&#265;o malplenumi&#285;os.&quot;
+
+<P>
+
+Ili levi&#285;is de la tegmento de l' palaco kaj ekflugis la&#365; la
+direkto de Medina.
+
+<P>
+
+Sed ne bone prosperis al ili la flugado, &#265;ar amba&#365; cikonioj
+ankora&#365; malmulte sin ekzercadis.
+
+<P>
+
+&quot;Ho ve!&quot; ek&#285;emis la grandveziro post kelke da horoj, &quot;kun
+afabla permeso de via kalifa mo&#349;to, balda&#365; fini&#285;os miaj
+fortoj; vi flugas ja multe tro rapide.  Cetere, jam vesperi&#285;is,
+kaj ni farus bone, ser&#265;ante restadejon por la nokto.&quot;
+
+<P>
+
+&#292;asid a&#365;skultis favore la peton de sia servisto; kaj &#265;ar li
+ekvidis, malsupre en la valo, ruinon, kiu &#349;ajnis, kvaza&#365; &#285;i
+donus rifu&#285;ejon, ili flugis tien.  La loko, kie ili intencis
+pasigi &#265;i tiun nokton, estis en pasinta tempo, la&#365;&#349;ajne,
+kastelo.  Belaj kolonoj elstaris el la ruinoj.  Kelkaj pli-malpli
+bone konservitaj &#265;ambroj atestis pri la iama belegeco de la
+domo.  &#292;asid kaj lia akompananto &#265;irka&#365;iris tra la koridoroj,
+ser&#265;ante sekan loketon.  Subite haltis cikonio Mansor.
+
+<P>
+
+&quot;Granda sinjoro,&quot; li diris malla&#365;te, &quot;estas ja, mi scias,
+malsa&#285;e de la flanko de grandveziro, e&#265; pli malsa&#285;e de la
+flanko de cikonio, timi fantomojn.  Sed maltrankvilege estas al
+mi en la koro, &#265;ar tutproksime mi bone a&#365;dis plendsonojn kaj
+&#285;emegojn.&quot;
+
+<P>
+
+Nun haltis anka&#365; la kalifo kaj klare eka&#365;dis malla&#365;tan
+ploradon, kiu pli kredeble apartenis al homo, ol al besto.  Plena
+de espero, li volis direkti sin tien, el kie venis la plendaj
+sonoj; sed la veziro kaptis lin je la flugilo per la beko, kaj
+petegis lin, ke li ne &#309;etu ilin en novajn nekonatajn dan&#285;erojn.
+Sed vane!  La kalifo, kiu havis brave batantan koron e&#265; sub la
+cikonia flugilo, el&#349;iris sin kun perdo de kelke da plumoj kaj
+rapidiris anta&#365;en en malluman koridoron.  Li alvenis balda&#365; al
+pordo, kiu &#349;ajnis nur duone fermita kaj tra kiu li klare
+eka&#365;dis &#285;emetojn kaj iom da plorkriado.  Li pu&#349;e malfermis la
+pordon per la beko, sed, mirigita, ekhaltis sur la sojlo.  En la
+ruini&#285;inta &#265;ambro, kiun eta kradfenestro nesufi&#265;e lumigis, li
+ekvidis grandan striginon, sidantan sur la tero.  Grandaj larmoj
+rulfluadis el &#349;iaj rondaj okulegoj, kaj per ra&#365;ka vo&#265;o &#349;i
+elsonigis el la kurba beko siajn &#285;emojn.  Sed kiam &#349;i ekvidis
+la kalifon kaj lian veziron, kiu intertempe anka&#365; eniris, tiam
+&#349;i eligis la&#365;tan &#285;ojkriadon.  Gracie, per la brunemakulita
+flugilo, &#349;i elvi&#349;is el la okuloj la larmojn; kaj, je la granda
+miro de l' du &#265;eestantoj, &#349;i ekkriis en bona, homa lingvo
+araba:
+
+<P>
+
+&quot;Ho cikonioj, estu bonvenaj!  Vi estas por mi bona anta&#365;signo
+de mia savi&#285;o; &#265;ar estas al mi anta&#365;dirite, ke per cikonioj
+venos al mi granda feli&#265;o.&quot;
+
+<P>
+
+Rekonscii&#285;inte de sia mirego, la kalifo faris riverencon per sia
+longa kolo, gracie aran&#285;is siajn maldikajn krurojn, kaj diris:
+
+<P>
+
+&quot;Strigino!  Ju&#285;ante la&#365; viaj vortoj, mi devas vin kredi mia
+kunsuferantino.  Sed ho ve!  Via espero, ke per ni venos via
+savo, estas vana.  Vi mem konfesos nian senpovecon, kiam vi
+a&#365;dos nian historion.&quot;
+
+<P>
+
+La strigino petis lin rakonti, kaj la kalifo rakontis, kion ni
+jam scias.
+
+
+<H3 ALIGN=CENTER>IV.</H3>
+
+
+Kiam la kalifo finis sian historion, la strigino dankis lin kaj
+diris:
+
+<P>
+
+&quot;A&#365;du anka&#365; mian historion kaj scii&#285;u, ke mi estas ne malpli
+malfeli&#265;a, ol vi.  Mia patro estas la Re&#285;o de Hindujo; mi, lia
+malfeli&#265;a solfilino, nomi&#285;as Lusa.  Tiu sor&#265;isto Ka&#349;nur, kiu
+ensor&#265;is vin, &#309;etis anka&#365; min en la malfeli&#265;on.  Unu tagon li
+venis al mia patro kaj petis pri mia mano por sia filo Mizra.
+Sed mia patro, homo ekkolerema, ordonis malsupren&#309;eti lin de la
+&#349;tuparo.  Tamen prosperis al la malnoblulo sub alia formo denove
+al&#349;teliri proksime al mi.  Foje, kiam mi volis trinki en mia
+&#285;ardeno ion refre&#349;igan, li alportis al mi, sin alivestinte kiel
+sklavo, trinka&#309;on, kiu &#349;an&#285;is min en &#265;i tiun abomenan
+figuron. Svenintan pro teruro, li portis min &#265;i tien, kaj
+kriegis en miajn orelojn, per terura vo&#265;o:  '&#264;i tie vi restu,
+malbelega, e&#265; de la bestoj malestimata, &#285;is via morto, a&#365; &#285;is
+iu deziros propravole edzi&#285;i kun vi e&#265; en &#265;i tiu monstra
+formo.  Tiel mi ven&#285;as min al vi kaj al via malhumila patro.'
+De tiu tempo forpasis multe da monatoj.  Sola kaj mal&#285;oja, mi
+vivas kiel ermitino en &#265;i tiu ruino, abomenata de la mondo kaj
+e&#265; de la bestoj.  La bela naturo estas fermita por mia rigardo;
+&#265;ar tage mi estas blinda, kaj nur kiam la luno super&#349;utas per
+sia pala lumo &#265;i tiujn murojn, defalas de miaj okuloj la
+vualo.&quot;
+
+<P>
+
+La strigino &#265;esis paroli, kaj denove forvi&#349;is per la flugilo la
+larmojn, kiujn eltiris la rakontado pri &#349;ia doloro.
+
+<P>
+
+La kalifo estis, dum la rakontado de l' re&#285;idino, profundi&#285;inta
+en medito.
+
+<P>
+
+&quot;Se mi ne tute eraras,&quot; diris li, &quot;estas sekreta rilato inter
+via malfeli&#265;o kaj mia.  Sed kie mi trovos la solvon de &#265;i tiu
+enigmo?&quot;
+
+<P>
+
+La strigino respondis: &quot;Ho sinjoro, mi havas la saman
+anta&#365;senton, kiel vi; &#265;ar foje, en mia plej juna a&#285;o,
+anta&#365;diris al mi sa&#285;a virino, ke cikonio alportos al mi grandan
+feli&#265;on.  Eble mi scias anka&#365;, kiel ni povos nin savi.&quot;
+
+<P>
+
+La kalifo, tre mirigita, demandis, pri kia savrimedo &#349;i pensas.
+
+<P>
+
+&quot;La sor&#265;isto, kiu nin amba&#365; malfeli&#265;igis,&quot; diris &#349;i,
+&quot;venas &#265;iumonate unu fojon en &#265;i tiun ruinon.  Ne malproksime
+de &#265;i tiu &#265;ambro estas salono.  Tie li havas la kutimon
+festenadi kun multaj siaj similuloj.  Multfoje mi jam
+suba&#365;skultis ilin tie.  Tiahore ili rakontas unuj al aliaj siajn
+hontindajn fara&#309;ojn.  Eble li tiam elparolos la sor&#265;vorton,
+kiun vi forgesis.&quot;
+
+<P>
+
+&quot;Kara mia re&#285;idino,&quot; ekkriis la kalifo, &quot;parolu!  Kiam li
+venos?  Kie estas la &#265;ambrego?&quot;
+
+<P>
+
+La strigino momenton silentis; poste &#349;i parolis: &quot;Ne malpla&#265;u
+al vi mia peto!  Nur la&#365; unu kondi&#265;o mi povos plenumi vian
+deziron.&quot;
+
+<P>
+
+&quot;Parolu, parolu!&quot; kriis &#292;asid.  &quot;Ordonu!  &#264;ian kondi&#265;on mi
+akceptos.&quot;
+
+<P>
+
+&quot;Mi do tre dezirus esti samtempe libera, kiel vi; sed tio povos
+fari&#285;i, nur se unu el vi donos al mi sian manon.&quot;
+
+<P>
+
+La propono &#349;ajnis iom konsterni la cikoniojn; kaj la kalifo
+faris signon al sia servisto, ke li eliru kun li por unu momento.
+
+<P>
+
+&quot;Grandveziro,&quot; diris la kalifo, kiam ili staris aliflanke de l'
+pordo, &quot;tio estas sensenca negoco; sed vi &#8212; vi ja povas bone
+&#349;in preni.&quot;
+
+<P>
+
+&quot;Kion vi diras!&quot; respondis la alia; &quot;por ke mia edzino elgratu
+al mi la okulojn, kiam mi revenos hejmen?  Krom tio, mi estas jam
+granda&#285;ulo, kaj vi, kontra&#365;e, ankora&#365; juna kaj fra&#365;la; vi do
+povus pli konvene doni la manon al juna kaj bela re&#285;idino.&quot;
+
+<P>
+
+&quot;&#284;uste jen estas!&quot; ek&#285;emis la kalifo, melankolie mallevante la
+flugilojn.  &quot;De kie vi scias, ke &#349;i estas juna kaj bela?  Jen
+kion mi nomas: 'A&#265;eti katon en fermita sako'!&quot;
+
+<P>
+
+Dum longa tempo ili penadis por influi unu la alian.  Sed fine
+konvinki&#285;inte, ke lia veziro preferus resti cikonio, ol edzi&#285;i
+kun la strigino, la kalifo mem decidi&#285;is plenumi la kondi&#265;on.
+Granda estis la &#285;ojo de l' strigino.  &#348;i konfesis, ke ili ne
+povus veni en pli oportuna tempo, &#265;ar jam en &#265;i tiu nokto
+ver&#349;ajne kunvenos la sor&#265;istoj.
+
+<P>
+
+Kune kun la cikonioj &#349;i forlasis la &#265;ambron, por konduki ilin
+en la salonon.  Ili iris longatempe tra malluma koridoro.  Fine,
+renkonte al ili, tra duone ruini&#285;inta muro, elradiis hela lumo.
+Kiam ili tie alvenis, la strigino konsilis al ili sin teni
+absolute senbrue.  Tra la truo, anta&#365; kiu ili staris, ili povis
+superrigardi grandan salonon.  &#284;i estis &#265;irka&#365;ita de kolonoj
+kaj belege ornamita.  Multe da koloraj lampoj anstata&#365;is la
+tagan lumon.  En la mezo de l' &#265;ambrego staris ronda tablo,
+&#349;ar&#285;ita per multaj elektitaj man&#285;a&#309;oj.  &#264;irka&#365; la tablo
+etendi&#285;is kanapo, sur kiu sidis ok viroj.  En unu el tiuj &#265;i la
+cikonioj rekonis la kolportiston, kiu vendis al ili la
+sor&#265;pulvoron.  Lia najbaro petis lin, ke li rakontu siajn plej
+novajn fara&#309;ojn.  Li do rakontis interalie la historion pri la
+kalifo kaj lia veziro.
+
+<P>
+
+&quot;Kaj kian vorton vi donis al ili?&quot; demandis lin alia sor&#265;isto.
+
+<P>
+
+&quot;Tre malfacilan latinan vorton: <I>Mutabor</I>.&quot;
+
+
+<H3 ALIGN=CENTER>V.</H3>
+
+
+A&#365;dinte tion &#265;e sia murtruo, la cikonioj preska&#365;
+senkonscii&#285;is de &#285;ojo.  Ili kuris tiel rapide per siaj longaj
+kruroj al la pordego de l' ruino, ke la strigino apena&#365; povis
+ilin sekvi.  Tie diris la kalifo, kortu&#349;ita, al la strigino:
+
+<P>
+
+&quot;Savintino de mia vivo kaj de la vivo de mia amiko, akceptu min
+kiel vian edzon, en eterna dankemo pro tio, kion vi faris por
+ni.&quot;
+
+<P>
+
+Poste li turnis sin orienten.  Trifoje la cikonioj klinis siajn
+longajn kolojn al la suno, kiu &#309;us levi&#285;is malanta&#365; la montoj;
+<I>Mutabor</I>, ili kriis; kaj en la sama momento ili estis
+re&#349;an&#285;itaj.  &#284;ojegante pro la retrovita vivo, &#265;irka&#365;prenis
+sin reciproke sinjoro kaj servisto, kun rido kaj ploro.  Sed kiel
+priskribi ilian miregon, kiam ili rigardis &#265;irka&#365;en?  Bela
+sinjorino, brilege vestita, staris anta&#365; ili.  Ridetante, &#349;i
+donis al la kalifo la manon.  &quot;&#264;u vi ne rekonas plu vian
+striginon?&quot; &#349;i diris.  Estis &#349;i!  Tiagrade &#265;armis la kalifon
+&#349;iaj beleco kaj gracieco, ke li ekkriis: estas lia plej granda
+feli&#265;o, ke li fari&#285;is cikonio.
+
+<P>
+
+Nun ili &#265;iuj ekvoja&#285;is kune Bagdadon.  La kalifo trovis en siaj
+vestoj ne sole la skatoleton kun la magia pulvoro, sed anka&#365;
+sian monujon.  Li do a&#265;etis en la plej proksima vila&#285;o &#265;ion,
+kion ili bezonis por la voja&#285;o; kaj balda&#365; ili atingis la
+pordegojn de Bagdado.  La alveno de l' kalifo elvekis tie grandan
+miron.  Oni estis proklaminta lin mortinta; tial multe &#285;ojis la
+popolo, rehavante sian amatan estron.
+
+<P>
+
+Sed des pli forte ekbrulis ilia malamo al la trompisto Mizra.
+Ili are eniris en la palacon, kaj kaptis la maljunan sor&#265;iston
+kaj lian filon.  La maljunulon forsendis la kalifo en la saman
+ruinan &#265;ambron, kie lo&#285;is iam la re&#285;idino, kiel strigino, kaj
+tie li ordonis pendigi lin.  Sed al la filo, kiu nenion komprenis
+pri la artifikoj de la patro, la kalifo permesis elekti, &#265;u li
+volas morti a&#365; enflari.  Kiam li elektis tion &#265;i lastan, la
+grandveziro prezentis al li la skatoleton.  Unu fortan enflaron;
+kaj la magiplena vorto de l' kalifo aliformigis lin cikonio.  La
+kalifo ordonis enfermi lin en fera ka&#285;o, kiun oni starigis en la
+&#285;ardeno de l' palaco.
+
+<P>
+
+Longe kaj feli&#265;e vivis Kalifo &#292;asid kun sia edzino, la
+re&#285;idino.  Liaj plej feli&#265;aj horoj estis &#265;iam tiuj, en kiuj la
+grandveziro, posttagmeze, vizitis lin.  Tiam ili paroladis ofte
+pri la cikonio-aventuro; kaj se la kalifo estis pli ol kutime
+gajhumora, li bonvole konsentis imiti la grandveziron, montrante
+kian mienon li havis kiel cikonio.  Serioze, per tre rektigitaj
+kruroj, li mar&#349;adis tra la &#265;ambro, blekadis, svingadis la
+brakojn, kvaza&#365; ili estus flugiloj, kaj montris, kiel la
+grandveziro vane sin klinis orienten kaj kriis, &quot;Mu &#8212;, Mu &#8212;.&quot;
+Al Sinjorino Kalifedzino kaj &#349;iaj infanoj &#265;i tiu prezentado
+faris &#265;iufoje grandan plezuron; sed se la kalifo ne volis &#265;esi
+blekadi kaj klini&#285;adi kaj kriadi, &quot;Mu &#8212;, Mu &#8212;,&quot; la veziro,
+ridetante, minacis sciigi al Sinjorino Kalifedzino, kion oni
+pridiskutadis &#265;e la pordo de Re&#285;idino Strigino.
+
+<P>
+
+Kiam Selim Baru&#293; finis sian rakonton, la komercistoj esprimis
+grandan kontenti&#285;on pri lia historio.  &quot;Efektive, forpasis
+nerimarkite la tuta posttagmezo,&quot; diris unu el ili, dis&#349;ovante
+la kovrilon de la tendo.  &quot;Malvarmete blovas la vespera vento;
+ni do povus bone da&#365;rigi nian voja&#285;on.&quot;  Liaj kunvoja&#285;antoj
+konsentis; oni kunmetis la tendojn, kaj la karavano reekiris en
+sia kutima mar&#349;ordo.
+
+<P>
+
+Preska&#365; la tutan nokton ili rajdis anta&#365;en; &#265;ar brulvarmege
+estis dum la tago, sed la stelplenaj noktoj estis tre
+refre&#349;igaj.  Fine ili alvenis al oportuna restadejo, starigis la
+tendojn, kaj ku&#349;i&#285;is dormi.  Pri la fremdulo la komercistoj
+zorgis kvaza&#365; pri sia plej honorinda gasto.  Unu donis al li
+kusenojn, alia kovrilojn, tria sklavojn; unuvorte, en &#265;iuj
+rilatoj oni servis lin, kvaza&#365; li estus hejme.  Jam komenci&#285;is
+la plej varmegaj horoj de l' tago, kiam ili ree levi&#285;is; kaj
+unuanime ili decidis resti &#265;i tie &#285;is la vespero.  Post komuna
+tagman&#285;o, ili denove pliproksimi&#285;is unu al alia; kaj la juna
+komercisto sin turnis al la plej a&#285;a kaj diris:
+
+<P>
+
+&quot;Selim Baru&#293; agrabligis por ni la hiera&#365;an posttagmezon; nu,
+A&#293;met, &#265;u anka&#365; vi rakontus al ni ion, a&#365; okazinta&#309;on el via
+longa vivo, kiu sendube estas ri&#265;a je aventuroj, a&#365; iun belan
+fabelon?&quot;
+
+<P>
+
+A&#293;met silentis dum kelka tempo, kvaza&#365; sendecida, &#265;u li diros
+tion a&#365; alion; fine li parolis:
+
+<P>
+
+&quot;Karaj amikoj!  Fidelaj kamaradoj vi montris vin dum &#265;i tiu
+voja&#285;o, kaj anka&#365; Selim meritas mian konfidon.  Propran
+travivita&#309;on mi do sciigos al vi, &#8212; ion, pri kio, en aliaj
+cirkonstancoj, mi nevolonte parolus, kaj kion mi tre malofte
+rakontis.&quot;
+
+
+
+
+<H2 ALIGN=CENTER><A NAME="fantomshipo">La Historio pri la Fantom&#349;ipo.</A></H2>
+
+
+Mia patro havis malgrandan butikon en Balsoro.  Li estis nek
+malri&#265;a nek ri&#265;a, &#8212; unu el tiuj homoj, kiuj nevolonte ion
+riskas, timante perdi la malmulton, kiun ili havas.  Li edukis
+min simple kaj virte, tiel ke, post nelonga tempo, mi povis esti
+al li utila.  Kiam mi &#309;us fari&#285;is dekokjara kaj li faris sian
+unuan gravan spekulacion, li mortis, kredeble de &#265;agreno pro
+tio, ke li lasis mil ormonerojn al la gardo de la maro.  Post
+nelonge mi havis ka&#365;zon ju&#285;i lin feli&#265;a pro lia morto; &#265;ar
+kiam pasis malmulte da semajnoj, mi eksciis, ke la &#349;ipo, al kiu
+li komisiis siajn komerca&#309;ojn, alprofundi&#285;is.  Sed &#265;i tiu
+malfeli&#265;o ne povis malvarmigi mian kura&#285;on de junulo.
+&#348;an&#285;inte en monon &#265;ion, kion postlasis mia patro, mi
+ekforiris, por provi en fremdlando la fortunon.  Akompanis min
+nur unu maljuna servisto de mia patro; longjare korinklina al nia
+familio, li anka&#365; nun ne volis disi&#285;i de mi, nek de mia sorto.
+
+<P>
+
+Favoris nin la vento, kiam ni en&#349;ipi&#285;is en la haveno de
+Balsoro.  La &#349;ipo, sur kiun mi dungigis min, destini&#285;is al
+Hindujo.  Jam de dek kvin tagoj ni veturis sur la kutima vojo,
+kiam la &#349;ipestro al ni anta&#365;anoncis ventegon.  Lia viza&#285;o
+malka&#349;is lian maltrankvilecon: &#349;ajnis, ke li ne sufi&#265;e konis
+la tieajn marvojojn, por povi senzorge renkonti ventegon.  Li
+ordonis faldi &#265;iujn velojn, kaj tre malrapide ni veturis
+anta&#365;en.  Venis la nokto, hela kaj malvarma: la &#349;ipestro do
+kredis, ke li trompi&#285;is pri la signoj de l' ventego.  Subite,
+tutproksime al la nia, preterveturis &#349;ipo, kiun ni ne vidis
+anta&#365;e.  Sova&#285;a &#285;ojkriado elsonis al ni de &#285;ia ferdeko, &#8212;
+pro kio mi multe miris en tia maltrankviliga anta&#365;ventega horo.
+La &#349;ipestro, kiu staris &#265;e mia flanko, fari&#285;is morte pala.
+
+<P>
+
+&quot;Mia &#349;ipo estas perdita,&quot; li kriis; &quot;jen veturas la Morto!&quot;
+
+<P>
+
+Anta&#365; ol mi povis lin demandi pri la signifo de tiu stranga
+ekkrio, alkuregis la maristoj, kriegante, ploregante.
+
+<P>
+
+&quot;&#264;u vi &#285;in vidis?&quot; ili kriis.  &quot;Ve! ve! sonis nun nia lasta
+horo!&quot;
+
+<P>
+
+La &#349;ipestro ordonis vo&#265;e legi konsolajn sentencojn el la
+Korano, kaj li mem prenis la direktilon.  Sed vane!  Videble
+pliforti&#285;is la ventego; kaj anta&#365; ol forpasis e&#265; unu horo,
+surteri&#285;is la &#349;ipo kun granda krakego.  Oni surakvigis la
+boatojn; kaj apena&#365; la lastaj maristoj sin savis, jam alfundiris
+anta&#365; niaj okuloj la &#349;ipo; kaj mi, senhava mizerulo, forveturis
+sur la maro.  Sed niaj &#265;agrenoj ankora&#365; ne fini&#285;is.  &#264;iam pli
+terure furiozis la ventego, kaj ne plu estis eble, direkti la
+boaton.  Mian maljunan serviston mi forte &#265;irka&#365;prenis, kaj nun
+ni &#309;ure promesis, ke ni neniam forlasos unu la alian.  Fine
+revenis la tago.  Sed &#265;e la unua apero de l' matena ru&#285;o kaptis
+la vento la boaton, en kiu ni sidis, kaj renversis.  Neniam mi
+revidis iun el miaj kun&#349;ipanoj.  Mi estis senkonsciigita de l'
+falego.  Reveki&#285;inte, mi min trovis en la brakoj de mia fidela
+servisto, kiu jam sin savis sur la renversitan boaton kaj
+suprentiris min post si.  Ne blovis plu la ventego.  Nenie estis
+videbla nia &#349;ipo.  Sed ne malproksime ni ja ekvidis alian, al
+kiu alportadis nin la ondoj.  Pliproksimi&#285;inte, mi rekonis &#285;in
+kiel tiun saman, kiu nokte nin preterveturis kaj tiel forte
+timigis la &#349;ipestron.  Al mi inspiris tiu &#349;ipo strangan
+teruron.  Teruris min la tiel timege efektivi&#285;inta diro de l'
+&#349;ipestro; teruris min anka&#365; la dezertega aspekto de l' &#349;ipo,
+sur kiu neniu montri&#285;is, indiferente kiom ajn ni alproksimi&#285;is,
+kiom ajn ni kriegis.  Tamen por ni &#285;i estis la sola savrimedo;
+tial ni alte gloris la Profeton, kiu tiel mirakle gardis nian
+vivon.
+
+<P>
+
+De la anta&#365;a parto de l' &#349;ipo pendis longa &#349;nurego, al kiu ni
+remis mane kaj piede, celante &#285;in kapti.  Fine ni sukcesis tion
+fari.  Mi eligis la&#365;tan krion, sed seninterrompe da&#365;ris sur la
+&#349;ipo la silento.  Nun ni suprenrampis per la &#349;nurego, mi, la
+pli juna, anta&#365;e.  Sed, ho teruro!  Kia sceno sin prezentis al
+mia rigardo, kiam mi ekpa&#349;is sur la ferdekon!  Sango ru&#285;igis la
+plankon.  Dudekkelke da kadavroj en turkaj vestoj ku&#349;is
+&#265;irka&#365;e.  &#264;e la meza masto staris homo, ri&#265;e vestita, kun
+sabro en la mano; sed lia viza&#285;o estis pala kaj distordita, kaj
+tra lia frunto iris granda najlo, lin senmoviginta je l' masto:
+anka&#365; li estis senviva.  Teruro malakcelis miajn pa&#349;ojn;
+apena&#365; mi kura&#285;is spiri.  Nun suprenvenis anka&#365; mia kunulo.
+Tiun &#265;i miregigis, same kiel min, la aspekto de la ferdeko, sur
+kiu vidi&#285;is nenio vivanta, nenio krom tiuj timegigaj kadavroj.
+Fine, dirinte pre&#285;on al la Profeto, ni kura&#285;is iri anta&#365;en.
+&#264;e &#265;iu pa&#349;o ni rigardis &#265;irka&#365;en pro timo, ke io nova ne sin
+montru, io e&#265; pli terurega.  Sed &#265;io restis ne&#349;an&#285;ita.  Longe
+kaj lar&#285;e nenio vivanta, &#8212; nur ni kaj la senlima oceano.  Ni
+e&#265; ne kura&#285;is la&#365;te paroli timante, ke la senviva, alpikita al
+la masto, kapitano ne turnu al ni siajn rigidajn okulojn, a&#365; ke
+iu el la mortigitoj ne ekmovu sian kapon.  Fine ni atingis
+&#349;tuparon, kondukantan en la &#349;ipan internon.  Tie ni nevole
+ekhaltis kaj rigardis unu la alian, &#265;ar neniu el ni kura&#285;is
+esprimi siajn pensojn.
+
+<P>
+
+&quot;Sinjoro,&quot; parolis mia fidela servisto, &quot;terura&#309;o okazis &#265;i
+tie.  Tamen, e&#265; se, tie malsupre, la &#349;ipo estas plena de
+mortigistoj, mi plivolas kapitulaci al ili senkondi&#265;e, ol resti
+pli longe kun tiuj senvivuloj.&quot;
+
+<P>
+
+Mi same pensis, kiel li; kaj, plikura&#285;i&#285;inte, ni iris,
+time-scivolaj, malsupren.  Sed anka&#365; &#265;i tie regis tomba silento
+kaj sole niaj pa&#349;oj faris e&#293;on sur la &#349;tuparo.  Ni staris &#265;e
+la sojlo de l' kajuto.  Metinte porden mian orelon, mi
+a&#365;skultis: nenio a&#365;debla!  Mi malfermis.  La &#265;ambro prezentis
+&#293;aosan aspekton.  Vesta&#309;oj, armiloj kaj alia ilaro
+&#265;irka&#365;ku&#349;is intermiksite.  Nenio en ordo.  La &#349;ipanaro, a&#365;
+almena&#365; &#285;ia estro, kredeble estis &#309;us drinkinta, &#265;ar &#265;io
+ankora&#365; ku&#349;is &#265;irka&#365;e.  Ni iris anta&#365;en de &#265;ambro al
+&#265;ambro, de apartamento al apartamento.  &#264;ie ni trovis luksajn
+provizojn da silko, perloj, sukero, kaj alio diversa.  &#284;ojegigis
+min supermezure &#265;i tiu vida&#309;o, &#265;ar konsiderante, ke estas
+neniu sur la &#349;ipo, mi opiniis min rajtigita, &#265;ion &#265;i proprigi
+al mi.  Sed Ibrahimo atentigis min, ke ni ver&#349;ajne estas
+ankora&#365; tre malproksime de l' marbordo, kiun ni ne povas atingi
+solaj kaj sen homa kunhelpo.
+
+<P>
+
+Ni refre&#349;igis nin per la man&#285;a&#309;oj kaj trinka&#309;oj, kiujn ni
+trovis en tia superfluo, kaj fine ni resupreniris sur la
+ferdekon.  Sed &#265;i tie sentigis al ni senfinan teruron la vido de
+la abomenaj kadavroj.  Por liberigi nin de ili, ni do decidis,
+ilin &#309;eti en la maron.  Sed kia timego ekkaptis nin, kiam ni
+trovis, ke neniu el ili estas delokigebla!  Kvaza&#365; enradikitaj,
+ili ku&#349;is sur la planko; por forigi ilin, necese estus eltiri la
+tabulojn de l' ferdeko, sed por tio mankis al ni &#265;iuj iloj.
+Neeble estis anka&#365;, disigi de lia masto la kapitanon; el lia
+mano rigida ni e&#265; ne povis fortiregi lian sabron.  En mal&#285;oja
+meditado pri nia situacio ni pasigis &#265;i tiun tagon.  Je la
+nokti&#285;o mi permesis al Ibrahimo ku&#349;i&#285;i por dormi: mi mem volis
+resti garde sur la ferdeko, por elrigardi je savo.  Tamen, kiam
+levi&#285;is la luno, kaj mi kalkulis la&#365; la steloj, ke estas la
+dekunua horo, ekregis min tiel nekontra&#365;starebla dormemo, ke,
+kontra&#365;vole, mi ku&#349;i&#285;is malanta&#365; barelo, kiu staris sur la
+ferdeko.  Sed estis plivere duonsveno ol dormo, &#265;ar mi bone
+a&#365;dis la maron frapadi la flankon de l' &#349;ipo kaj la velojn
+knaradi kaj fajfadi en la vento.  Subite mi kredis a&#365;di vo&#265;ojn
+kaj piedsonojn sur la ferdeko.  Mi volis levi&#285;i, por rigardi
+tiuflanken, sed nevidebla potenco tenis enkatenitaj miajn
+membrojn; mi e&#265; ne povis malfermi la okulojn.  La vo&#265;oj
+fari&#285;is &#265;iam pli klaraj; &#349;ajnis al mi, kvaza&#365; gaja &#349;ipanaro
+kuradas tien kaj reen sur la ferdeko.  Interalie mi kredis a&#365;di
+la fortan vo&#265;on de iu ordonanta; mi anka&#365; klare a&#365;dis, kiel
+&#349;nuregoj kaj veloj supren-malsuprentiri&#285;as.  Sed iom post iom
+mi senkonscii&#285;is kaj pliprofundi&#285;is en dormo, en kiu mi kredis
+a&#365;di nur bruadon de armiloj, kaj nur tiam veki&#285;is, kiam la suno
+jam alte staris kaj brulradiis sur mian viza&#285;on.  Mirigita, mi
+&#265;irka&#365;rigardis.  Ventego, &#349;ipo, mortintoj, &#8212; &#265;io, kion mi
+a&#365;dis dum la nokto, &#349;ajnis al mi kvaza&#365; son&#285;o; sed kiam mi
+suprenrigardis, mi &#265;ion trovis kiel hiera&#365;.  Senmove ku&#349;is la
+mortintoj; senmove la kapitano estis alfiksita al la masto.
+Ridante pri mia son&#285;o, mi levi&#285;is, por ser&#265;i mian maljunan
+serviston.  Tiu &#265;i sidis en la kajuto kaj profunde meditis.
+
+<P>
+
+&quot;Ho sinjoro!&quot; ekkriis li, kiam mi eniris, &quot;mi preferus
+ku&#349;i sur la plejprofundejoj de l' maro, ol pasigi ankora&#365; unu
+nokton en tiu &#265;i ensor&#265;ita &#349;ipo.&quot;
+
+<P>
+
+Mi demandis lin pri la ka&#365;zo de lia maltrankvileco, kaj li
+respondis:
+
+<P>
+
+&quot;Post kelkhora dormado mi veki&#285;is kaj eka&#365;dis, kiel oni
+kuradas tien kaj &#265;i tien super mia kapo.  Unue mi kredis, ke
+estas vi; sed estis almena&#365; dudek, kiuj tie &#265;irka&#365;kuradis; mi
+a&#365;dis anka&#365; vokadon kaj kriadon.  Fine malsuprenvenis la
+&#349;tuparon pezaj pa&#349;oj.  Forlasis min nun plene la konscio.  Nur
+de tempo al tempo mi rekonscii&#285;is, kaj tiam mi vidis tiun saman
+homon, kiu estas najlita al la masto tie supre, sidantan kantante
+kaj trinkante &#265;e tiu &#265;i tablo; kaj tiu skarlate-vestito, kiu
+ku&#349;as ne malproksime de li sur la ferdeko, sidis kuntrinkante
+&#265;e lia flanko.&quot;
+
+<P>
+
+Tiel rakontis mia maljuna servisto.  Mi sentis min absolute ne
+bone, pri tio mi povas certigi vin.  Tio do ne estis iluzio: mi
+anka&#365; ja estis bone a&#365;dinta la mortintojn.  &#348;ipveturi en tia
+societo, tio estis al mi plejaltgrade terura.  Dume mia Ibrahimo
+profundi&#285;is en medito.  &quot;Jen mi trovis!&quot; ekkriis li fine.
+Venis al li en la kapon sentenco, kiun lernigis al li iam lia
+avo, sperta kaj multvoja&#285;inta homo; &#285;i povus efiki kontra&#365;
+&#265;iuspecaj fantomoj kaj sor&#265;a&#309;oj.  Li certigis anka&#365;, ke tiu
+dormemo, kiu nin ekposedis, estos en la venonta nokto facile
+malhelpebla, se ni senlace ripetos pre&#285;sentencojn el la Korano.
+La propono de l' maljunulo tre pla&#265;is al mi.  Maltrankvilanime
+ni vidis veni la nokton.  Apud la kajuto estis &#265;ambreto, en kiun
+ni decidis retiri&#285;i.  Ni traboris tra la pordo kelkajn truojn,
+sufi&#265;e grandajn por superrigardi tra ili la tutan kajuton.
+Poste ni firmfermis la&#365; eblo la pordon de interne; kaj Ibrahimo
+surskribis en &#265;iuj kvar anguloj la nomon de l' Profeto.  Tion
+farinte, ni atendis la terura&#309;ojn de l' nokto.
+
+<P>
+
+Denove estis, mi kredas, la dekunua horo proksimume, kiam mi
+forte ekdormemi&#285;is.  Mia kunulo tial konsilis al mi pre&#285;diri
+kelke da Koransentencoj; kaj vere tio kontra&#365;efikis.  Subite
+fari&#285;is supre granda movado.  Knaris la &#349;nuregoj; piedaj pa&#349;oj
+sonis sur la ferdeko; kaj kelkaj vo&#265;oj estis klare a&#365;deblaj.
+Dum kelkaj minutoj ni sidis tie, korpremate atendante.  Fine ni
+eka&#365;dis iun malsuprenveni la &#349;tuparon de l' kajuto.  Tion
+a&#365;dante, la maljunulo komencis eldiri la sentencon, kiun
+lernigis al li lia avo kontra&#365; fantomoj kaj sor&#265;a&#309;oj:
+
+<P>
+
+<BLOCKQUOTE>
+
+  &quot;&#264;u vi el aero venis,<BR>
+    &nbsp;&nbsp;&nbsp;A&#365; en tomb' malluma dormis,<BR>
+  A&#365; vin mara fundo tenis,<BR>
+    &nbsp;&nbsp;&nbsp;A&#365; infera fajr' vin formis,&#8212;<BR>
+  Granda Allaho ordonas al vi:<BR>
+  &#264;iuj fantomoj obeas al li.&quot;
+
+</BLOCKQUOTE>
+
+<P>
+
+Mi devas konfesi, ke mi ne multe kredis je &#265;i tiu sentenco, kaj
+stari&#285;is al mi la haroj sur la kapo, kiam la pordo
+malfermegi&#285;is.  Envenis tiu granda majesta viro, kiun mi vidis
+najlitan al la masto.  La najlo ankora&#365; traestis lian cerbon,
+sed li jam reeningigis sian glavon.  Post li envenis alia malpli
+ri&#265;e vestita, kiun mi anka&#365; vidis supre ku&#349;antan.  La
+kapitano, &#8212; estis ja klarerekoneble li, &#8212; havis palan viza&#285;on,
+grandan nigran barbon, kaj sova&#285;e ruli&#285;antajn okulojn, per kiuj
+li &#265;irka&#365;rigardis la tutan &#265;ambron.  Dum li preteriris nian
+pordon, mi povis lin vidi tre klare; li, siaflanke, &#349;ajnis tute
+ne rigardi al la ka&#349;anta nin pordo.  Ili amba&#365; sidi&#285;is &#265;e la
+tablo, kiu staris en la mezo de l' kajuto, kaj la&#365;te, preska&#365;
+kriante interparoladis en nekonata lingvo.  Ili pli kaj pli
+la&#365;ti&#285;is kaj koleri&#285;is; fine ekfrapis la kapitano la tablon
+per pugnigita mano, ektremigante la tutan &#265;ambron.  Sova&#285;e
+ridante, la alia salte levi&#285;is kaj faris signon al la kapitano,
+ke li sekvu lin.  Tiu &#265;i sin levis, eltiregis sian sabron el la
+ingo, kaj amba&#365; forlasis la &#265;ambron.  Ni spiris pli libere,
+kiam ili estis for; sed nia timo ankora&#365; neniel fini&#285;is.  Sur
+la ferdeko fari&#285;is &#265;iam pli kaj pli la&#365;te.  A&#365;di&#285;is rapida
+kurado, ridado, kriegado.  Fine eksplodis tumulto vere infera:
+armiltintegado kaj kriado; ni kredis, ke mallevi&#285;as sur nin e&#265;
+la ferdeko, kune kun la tuta velaro: subite &#8212; profunda silento!
+Post multe da horoj, kura&#285;inte resupreniri, ni trovis &#265;ion en
+anta&#365;a stato; alie ol anta&#365;e ku&#349;is e&#265; ne unu; &#265;iuj estis
+rigidaj kiel ligno.
+
+<P>
+
+Ni tiel pasigis sur la &#349;ipo multe da tagoj.  &#284;i veturadis &#265;iam
+orienten, kie, la&#365; mia kalkulo, sendube ku&#349;is la tero.  Sed,
+e&#265; se &#285;i transiris multe da mejloj dum la tago, nokte &#285;i
+&#349;ajnis &#265;iam veturi returnen; &#265;ar, kiam la suno levi&#285;is, ni
+&#265;iufoje retrovi&#285;is sur la sama loko.  &#264;i tion ni ne povis
+klarigi al ni alimaniere, ol supozante, ke la mortintoj &#265;iunokte
+veturis plenvele returnen.  Por tion malebligi, ni ferlis
+anta&#365;nokti&#285;e &#265;iujn velojn kaj uzis tiun saman rimedon, kiun ni
+jam anta&#365;e provis &#265;e la pordo en la kajuto: ni skribis sur
+pergamenon la nomon de l' Profeto kune kun la sentenco de la avo,
+kaj &#265;irka&#365;ligis per tio la ferlitajn velojn.  Maltrankvilanime
+ni atendis en nia &#265;ambreto la sekvon.  &#264;i tiun fojon la
+fantomoj &#349;ajnis e&#265; pli terure furiozi, ol anta&#365;e; sed jen, la
+sekvintan matenon, kunvolvitaj estis la veloj, tute kiel ni ilin
+lasis.  Ni stre&#265;is dum la tago nur tiom da veloj, kiom ni
+bezonis, por peleti la &#349;ipon anta&#365;en; kaj tiamaniere ni
+transiris en kvin tagoj spacon sufi&#265;e grandan.
+
+<P>
+
+Fine, la sesan tagon matene, ni ekvidis, en malgranda interspaco,
+la teron, kaj ni dankis Allah'on kaj lian Profeton pro nia
+mirinda savo.  Dum tiu tago kaj la sekvinta &#285;in nokto ni
+veturadis la&#365;longe de l' marbordo, kaj la sepan matenon ni
+kredis ekvidi urbon, nemalproksime ku&#349;antan.  Kun granda peno ni
+&#309;etis ankron, kiu tuj enfundi&#285;is; poste, surakviginte
+malgrandan boaton, kiu staris sur la ferdeko, ni remis per &#265;iuj
+fortoj al la urbo.  Post duonhoro, enirinte riveron kiu enfluis
+tie en la maron, ni surbordi&#285;is.  &#264;e la urba pordego ni
+informi&#285;is pri la nomo de la urbo kaj scii&#285;is, ke &#285;i estas
+Hinda urbo, ku&#349;anta ne malproksime de la sama regiono, kien mi
+intencis marveturi en la komenco.  Ni eniris en karavanejon, kie
+ni refre&#349;igis nin post nia aventurplena voja&#285;o.  Mi anka&#365;
+ser&#265;is tie sa&#285;an kaj prudentan homon, sciigante al la mastro,
+ke mi tian bezonas, kiu ion komprenas pri la sor&#265;arto.  Li
+kondukis min en malmulteuzatan flankstraton &#285;is senpretenda
+domo, kies pordon li frapis, kaj oni lasis min eniri, dirante, ke
+mi demandu pri Mulej.
+
+<P>
+
+En la domo venis renkonte al mi maljuna vireto, kun griza barbo
+kaj longa nazo, kaj demandis, kion mi deziras.  Mi diris al li,
+ke mi ser&#265;as la sa&#285;an Mulej'on, kaj li respondis al mi, ke tio
+estas li mem.  Mi petis de li konsilon, kion fari je la
+mortintoj, kaj kion ekaran&#285;i por forigi ilin el la &#349;ipo.  Li
+respondis, ke la &#349;ipanaro estas ver&#349;ajne, pro iu krimo,
+sor&#265;etenita surmare; la sor&#265;o, diris li, kredeble
+malefektivi&#285;os, se oni alportos ilin teren, sed tio povos nur
+fari&#285;i, se oni forigos la tabulojn, sur kiuj ili ku&#349;as.  Al mi,
+li kredis, apartenas &#265;iarajte la &#349;ipo, kune kun &#285;ia tuta
+&#349;ar&#285;o, tial ke mi kvaza&#365; &#285;in trovis; tamen mi nepre
+prisilentu la tutan aferon kaj faru al li el mia superfluo
+malgrandan donacon, redone de kiu li, per siaj sklavoj, helpos
+min forigi la mortintojn.  Mi promesis, ke mi ri&#265;e rekompencos
+lin, kaj ni ekvojiris kun kvin sklavoj, kiuj estis provizitaj per
+segiloj kaj hakiloj.  Survoje la sor&#265;isto Mulej ne &#265;esis la&#365;di
+nian feli&#265;an ideon &#265;irka&#365;volvi la velojn per sentencoj de l'
+Korano.  Li diris, ke tio estis nia sola savrimedo.
+
+<P>
+
+Estis ankora&#365; iom frue en la tago, kiam ni alvenis la &#349;ipon.
+Ni tiuj komencis labori, kaj kvar el la mortintoj ku&#349;is jam post
+unu horo en la barketo.  Kelkaj el la sklavoj, por entombigi
+ilin, devis remtransporti ilin al la tero.  Reveninte, ili
+rakontis, ke la mortintoj evitigis al ili la penon de enterigo
+per tio, ke ili disfalis en polvon, tuj kiam oni ku&#349;igis ilin
+teren.  Ni da&#365;rigis desegi la mortintojn, kaj jam anta&#365;vespere
+&#265;iuj estis alportitaj al la tero.  Fine estis plu neniu sur&#349;ipe
+krom tiu, kiu estis najlita al la masto.  Vane ni penis eltiri la
+najlon el la ligno; nenia potenco povis ekmovi &#285;in e&#265; je unu
+hareto.  Mi ne sciis, kion ekfari: ni ja ne povis dehaki la
+maston por transportigi lin teren.  Tamen de &#265;i tiu embaraso
+liberigis nin Mulej.  Li ordonis al sklavo, rapide remi
+marborden, por alporti poton da tero.  Ricevinte &#265;i tion, la
+sor&#265;isto elparolis super &#285;i misterplenajn vortojn kaj
+super&#349;utis per la tero la kapon de l' mortinto.  En la sama
+momento tiu &#265;i malfermis la okulojn kaj profunde enspiris, kaj
+la vundo de la najlo en lia frunto eksangis.  Facile nun ni
+eltiris la najlon, kaj la vundito falis en la brakojn de unu el
+la sklavoj.
+
+<P>
+
+&quot;Kiu kondukis min &#265;i tien?&quot; parolis li, la&#365;&#349;ajne reakirinte
+kelkagrade la fortojn.
+
+<P>
+
+Mulej montris min per la fingro.  Mi alproksimi&#285;is.
+
+<P>
+
+&quot;Dankon al vi, fremdlanda nekonato!  Vi savis min el
+longeda&#365;raj turmentoj.  Jam de kvindek jaroj mia korpo
+&#349;ipveturadas tra &#265;i tiuj ondoj, kaj mia animo estis kondamnita
+&#265;iunokte reeniri en &#285;in.  Sed nun fine mia kapo ektu&#349;is la
+teron, kaj mi povas iri, repaci&#285;inte, al miaj prauloj.&quot;
+
+<P>
+
+Mi petis lin rakonti al ni, kiel kaptis lin &#265;i tiu terura stato,
+kaj li parolis:
+
+<P>
+
+&quot;Anta&#365; kvindek jaroj mi estis respektata potenculo kaj lo&#285;is
+en Al&#285;ero.  Sed avareco pu&#349;is min ekipi &#349;ipon kaj min doni al
+la marrabado.  Foje, da&#365;riginte jam de kelka tempo &#265;i tiun
+fikomercon, mi en&#349;ipigis en Zante'o dervi&#349;on, kiu deziris
+voja&#285;i senpage.  Mi kaj miaj kunuloj estis mal&#285;entilegaj homoj
+kaj neniel respektis la sanktecon de tiu viro; kontra&#365;e, mi
+insulte mokadis lin.  Sed foje li en sankta fervoro ripro&#265;is min
+pro mia pekoplena vivado.  Tiam min, post multa trinkado kun mia
+manovrestro, ekregis nokte en mia kajuto la kolero.  Furiozega
+pro tio, kion al mi diris dervi&#349;o kaj kion mi e&#265; al sultano ne
+permesus al mi diri, mi kuregis sur la ferdekon kaj trapikis al
+li la bruston per mia ponardo.  Mortante, li malbenis min kaj
+mian &#349;ipanaron, ke ni ne povu vivi nek morti, &#285;is ni ku&#349;igos
+teren nian kapon.  La dervi&#349;o mortis, kaj ni &#309;etis lin en la
+maron kaj ridis pri liaj minacoj.  Sed jam en tiu sama nokto
+plenumi&#285;is liaj vortoj.  Kelkaj el miaj &#349;ipanoj ribelis
+kontra&#365; mi.  Kun terura kolerego oni interbatalis, &#285;is miaj
+partianoj submeti&#285;is kaj mi estis alnajlita al la masto.  Sed
+anka&#365; la ribelintoj pereis de siaj vundoj; kaj balda&#365; mia
+&#349;ipo estis nenio alia krom granda tombo.  Al mi anka&#365;
+estingi&#285;is la lumo de la okuloj: mi &#265;esis spiri kaj kredis, ke
+mi mortas.  Sed tio estis nur rigidi&#285;o, kiu tenis min
+enkatenita.  En la sekvinta nokto, je la sama horo, je kiu ni
+&#309;etis maren la dervi&#349;on, mi kaj &#265;iuj miaj kunuloj reveki&#285;is.
+Revenis al ni nia vivo; sed estis al ni neeble ion alian fari a&#365;
+paroli, krom tio, kion ni parolis kaj faris en tiu nokto.  Tiel
+ni marveturadas jam de kvindek jaroj, ne povante vivi nek morti;
+&#265;ar kiel ni povis atingi la teron?  Kun freneza &#285;ojo ni &#265;iam
+veturis plenvele tra la ventego, &#265;ar ni esperis disfrakasi&#285;i
+fine kontra&#365; iu kruta&#309;o kaj nian lacan kapon sur la fundo de la
+maro ku&#349;igi al ripozo.  Tio ne prosperis al ni.  Sed nun mi
+mortos.  Denove mi dankas vin, nekonata savinto!  Se trezoroj
+povas vin rekompenci, prenu mian &#349;ipon, kiel signon de mia
+dankemo.&quot;
+
+<P>
+
+Tiel parolinte, la kapitano klinis la kapon kaj mortis.  En la
+sama momento li anka&#365;, kiel anta&#365;e liaj kunuloj, disfalis en
+polvon.  &#264;i tion ni kolektis en kesteto kaj enterigis.  El la
+urbo mi venigis laboristojn, kiuj rebonigis mian &#349;ipon.
+Grandprofite inter&#349;an&#285;inte kontra&#365; aliaj la komerca&#309;ojn,
+kiujn mi havis sur&#349;ipe, mi dungis maristojn, faris al mia amiko
+Mulej ri&#265;ajn donacojn, kaj for&#349;ipi&#285;is al mia patrujo.  Tamen
+mi faris grandan &#265;irka&#365;veturadon, surbordi&#285;ante en multaj
+insuloj kaj landoj, kie mi vendis miajn komerca&#309;ojn.  La Profeto
+benis mian entreprenon.  Post tri kvaronjaroj mi alvenis Balsoron
+duoble pli ri&#265;a, ol faris min la mortanta kapitano.  Miaj
+samurbanoj miregis pro miaj ri&#265;a&#309;oj kaj mia feli&#265;o: neeble
+estis malkredigi al ili, ke mi eltrovis la diamantan valon de l'
+fama voja&#285;anto Sindbado.  Mi ne maltrompis ilin.  Sed de nun la
+junaj Balsoranoj, apena&#365; atinginte sian dekokan jaron, devis
+forvoja&#285;i en la mondon, por fari, simile al mi, sian feli&#265;on.
+Mi, miaparte, vivadis trankvile kaj pace.  &#264;iukvinjare mi
+voja&#285;is Mekka'on, por danki la Sinjoron en sankta loko pro lia
+beno kaj por peti pro la kapitano kaj liaj kunuloj, ke li akceptu
+ilin en sian paradizon.
+
+<P>
+
+En la sekvinta tago la karavano vojiris seninterrompe anta&#365;en.
+Post kiam la voja&#285;antoj ripozis en siaj tendoj, parolis Selim,
+la fremdulo, al Mulej, la plej juna komercisto: &quot;Vi ja estas el
+ni la plej juna, kaj &#265;iam gajhumora; sendube vi do scias por ni
+iun bonan &#349;ercrakonton.  Nu, prezentu &#285;in por nia regalo, ke
+&#285;i refortigu nin post la varmego de l' tago.&quot;  &quot;Kun plezuro mi
+rakontus al vi ion amuzan,&quot; respondis Mulej, &quot;sed al juneco, en
+&#265;iuj cirkonstancoj, konvenas modesteco; kaj tial mi devas cedi
+la unuan lokon al miaj plia&#285;aj kunvoja&#285;antoj.  Sed Zale&#365;kos
+estas &#265;iam tiel serioza kaj malbabilema; kial do li ne rakontu
+al ni tion, kio mal&#285;ojigis lian vivon?  Eble ni povos malpliigi
+lian &#265;agrenon, se &#265;agrenon li havas; &#265;ar fraton ni helpas
+volonte, e&#265; se li estas alikredano.&quot;
+
+<P>
+
+La tiel alvokata estis greka komercisto, meza&#285;a, bela, forta,
+sed tre seriozmiena.  Kvankam li estis &quot;nefidelulo&quot; (ne
+mahometano), liaj kunvoja&#285;antoj tre amis lin; &#265;ar lia tuta
+personeco vekis &#265;e ili estimon kaj konfidon.  Plie, li havis nur
+unu manon, kaj kelkaj supozis, ke de &#265;i tiu perdo venas lia
+seriozeco.
+
+<P>
+
+Zale&#365;kos respondis al la afabla demando de Mulej: &quot;Tre honoras
+min via konfido.  &#264;agrenon mi havas nenian, almena&#365; nenian, de
+kiu vi povus liberigi min, kiom ajn vi tion dezirus.  Tamen, &#265;ar
+Mulej &#349;ajnas ripro&#265;eti al mi mian seriozecon, mi rakontos al vi
+ion, kio, espereble, senkulpigos min, se mi estas pli serioza ol
+aliaj.  Kiel vi vidas, mi perdis mian maldekstran manon.  Ne de
+mia naski&#285;o &#285;i mankas al mi, sed mi perdis &#285;in en la plej
+teruraj tagoj de mia vivo.  &#264;u pro tio mi estas kulpa: &#265;u ne
+estas pardoneble, ke mi estu de tiuj tagoj pli serioza, ol
+pravigas mia nuna situacio: volu mem ju&#285;i, a&#365;dinte la historion
+pri la dehakita mano.&quot;
+
+
+
+
+<H2 ALIGN=CENTER><A NAME="dehakita">La Historio pri la Dehakita Mano.</A></H2>
+
+
+Mi naski&#285;is en Konstantinopolo.  Mia patro estis dragomano<A HREF="#footnotes"><SUP>1</SUP></A>
+&#265;e La Porto,<A HREF="#footnotes"><SUP>2</SUP></A> kaj, krom tio, profite komercis silkajn
+&#349;tofojn kaj bonodorajn oleojn.  Li donis al mi bonan edukadon,
+parte instruante min proprapene, parte instruigante min de unu el
+niaj pastroj.  En la komenco li destinis min kiel transprenonton
+de sia magazeno: sed fine, &#265;ar mi vidigis neesperitajn de li
+kapablojn, li decidis, la&#365; konsilo de siaj amikoj, farigi min
+kuracisto, &#265;ar kuracisto, kiu ellernis iom pli multe ol
+ordinaraj &#265;arlatanoj, povas en Konstantinopolo ri&#265;i&#285;i.
+
+<P>
+
+En nian domon venadis multe da Frankoj.<A HREF="#footnotes"><SUP>3</SUP></A>   Unu el ili
+konsentigis mian patron, lasi min forvoja&#285;i en lian hejman
+landon, al la urbo Parizo, kie, li diris, oni povas senkoste kaj
+plej bone akiri tiuspecajn scia&#309;ojn.  Li proponis konduki min
+tien proprapage, kiam li reiros hejmlanden.  Mia patro, kiu
+anka&#365; jam faris voja&#285;ojn en sia juneco, akceptis la proponon,
+kaj la Franko diris al mi, ke mi estu preta ekvoja&#285;i post tri
+monatoj.  Mi estis elekscitita de &#285;ojo pro la espero vidi
+fremdajn landojn, kaj apena&#365; mi povis atendi &#285;is la momento de
+la en&#349;ipi&#285;o.  Jam ordigis la Franko siajn aferojn kaj preti&#285;is
+por la voja&#285;o.  En la anta&#365;tago, mia patro kondukis min en sian
+dormo&#265;ambreton.  Tie mi vidis belajn vestojn kaj armilojn,
+ku&#349;antajn sur la tablo.  Sed pli ol &#265;io altiris miajn rigardojn
+granda amaso da oro, &#265;ar neniam ankora&#365; mi vidis tian multegon,
+kolektitan unuloken.  Mia patro &#265;irka&#365;prenis min kaj diris:
+
+<P>
+
+&quot;Vidu, filo mia, jen mi havigis al vi vestojn por via voja&#285;o.
+&#264;i tiuj armiloj estas viaj; ili estas tiuj samaj, kiujn alligis
+al mi via avo, kiam mi ekforiris fremdlanden.  Mi scias, ke vi
+povas ilin uzi.  Tamen, uzu ilin nur en la okazo, se oni atakos
+vin; kaj tiam ja frapu tutforte.  Mia havo ne estas granda.  Mi
+dividis &#285;in, kiel vi vidas, en tri partojn; unu estas via; unu
+estu mia vivteno kaj rezervkapitalo; sed la tria devas esti
+sankta, netu&#349;ebla trezoro, kiu servu al vi en horo de ur&#285;ega
+bezono.&quot;
+
+<P>
+
+Tiel parolis mia maljuna patro.  Larmoj &#309;eti&#285;is al liaj okuloj,
+eble pro ia anta&#365;sento, &#265;ar de post tiu tago mi neniam revidis
+lin plu.
+
+<P>
+
+La voja&#285;o plenumi&#285;is sen ia malfeli&#265;o.  Balda&#365; ni alvenis
+Franklandon; kaj, post plua sestaga vojiro, ni atingis la grandan
+urbon Parizon.  &#264;i tie mia franka amiko luis por mi &#265;ambron,
+kaj konsilis al mi, elspezi sa&#285;e mian monon, kiu sumi&#285;is je du
+mil taleroj.  En tiu urbo mi vivis tri jarojn, kaj &#265;ion
+ellernis, kion bona kuracisto devas scii.  Sed mensoge mi
+parolus, se mi dirus, ke mi estis tie feli&#265;a, &#265;ar tute ne
+pla&#265;is al mi la moroj de tiu popolo, kaj, plie, mi havis &#265;e ili
+nur malmulte da bonaj amikoj; tamen &#265;i tiuj estis ja noblaj
+junuloj.
+
+<P>
+
+Pli kaj pli potence regis min la deziro revidi mian patrujon.
+Dum la tuta tempo de mia foresto mi a&#365;dis nenion pri mia patro.
+Tial, kiam prezenti&#285;is favora okazo por reiri hejmen, mi tuj
+profitis &#285;in.
+
+<P>
+
+Scii&#285;inte, ke tre balda&#365; iros senditaro el Franklando al La
+Porto, mi dungi&#285;is kiel &#293;irurgo en la sekvantaron de l'
+ambasadoro, kaj tiel sukcesis reveni Stambulon.  Sed mi trovis
+fermita la domon de mia patro, kaj la mirantaj pro mia reveno
+najbaroj diris al mi, ke mia patro mortis anta&#365; du monatoj.  Tiu
+pastro, kiu instruis min en mia juneco, alportis al mi la
+&#349;losilon; kaj nun, sola kaj de &#265;iuj forlasita, mi eniris en la
+dezertan domon.  Mi retrovis &#265;ion en sama stato, kiel mia patro
+&#285;in lasis; mankis nur la oro, kiun li promesis konservi por mi.
+Mi demandis pri tio la pastron, kaj &#265;i tiu sin klinis kaj diris:
+&quot;Via patro mortis kiel sankta homo; al la eklezio li testamentis
+sian oron.&quot;  &#264;i tion mi tute ne povis, kaj ankora&#365; nun ne
+povas, kompreni.  Sed kion fari?  Mi havis neniun, kiu povus
+atesti kontra&#365; la pastro; kaj vere mi devis min ju&#285;i feli&#265;a
+pro tio, ke li ne konsideris anka&#365; la domon kaj la komerca&#309;ojn
+de mia patro kiel testamenta&#309;on.  Tio estis la unua malfeli&#265;o,
+kiu trafis min.  Kaj nun venis aliaj, en seninterrompa sinsekvo.
+Mia famo kuracista tute ne disvasti&#285;is, &#265;ar mi hontis ludi
+rolon &#265;arlatanan, kaj mankis al mi en &#265;iuj okazoj la rekomendo
+de mia patro, kiu estus prezentinta min al ri&#265;uloj kaj
+eminentuloj, kiuj jam ne pensis plu pri la malfeli&#265;a Zale&#365;kos.
+Anka&#365; la komerca&#309;ojn de mia patro mi ne povis vendi, &#265;ar jam
+tuj post lia morto disfori&#285;is lia klientaro, kaj nur iom post
+iom oni akiras novan.  Foje, dum mi mal&#285;oje meditis pri mia
+situacio, revenis en mian memoron, ke mi jam ofte vidis en
+Franklando sampatrujanojn, kiuj travoja&#285;adas la landon kaj
+elmontras siajn vendota&#309;ojn sur la foirejoj de la urboj.  Mi
+rememoris, ke oni volonte a&#265;etas de ili, &#265;ar ili venas el
+fremdaj landoj, kaj ke tiaj komercistoj povas fari centoblan
+profiton.  Mi tuj prenis decidon.  Vendinte mian patran domon, mi
+donis parton de la tiel enspezita mono al fidinda amiko, por ke
+li tenu &#285;in garde, kaj per la cetero mi a&#265;etis objektojn, kiuj
+en Franklando estas maloftaj, ekzemple, &#349;alojn, silkajn
+&#349;tofojn, kuracajn &#349;mira&#309;ojn kaj oleojn.  Poste, luinte lokon
+sur &#349;ipo, mi ekvoja&#285;is duafoje Franklandon.
+
+<P>
+
+Apena&#365; mi preterveturis la kastelojn de l' bordoj Dardanelaj,
+denove &#349;ajnis la sorto fari al mi favoran rideton.  Nia voja&#285;o
+estis mallongeda&#365;ra kaj feli&#265;a.  Mi trapasis la urbojn kaj
+urbetojn franklandajn, kaj &#265;ie mi trovis tre a&#265;etemajn
+klientojn.  Mia amiko en Stambulo sendis al mi ree kaj ree novajn
+provizojn da vendota&#309;oj, kaj de tago al tago mi fari&#285;is pli
+ri&#265;a.  Fine, opiniante, ke mi jam sufi&#265;e &#349;paris, por povi
+riski pli gravan entreprenon, mi enpakis miajn komerca&#309;ojn kaj
+foriris Italujon.  Sed mi ne forgesu ektu&#349;i alian aferon, kiu
+donis al mi &#349;atindan profiton: mi helpis min anka&#365; per mia
+kuracarto.  Alveninte en urbon, mi anoncigis per afi&#349;oj, ke jen
+prezentas sin greka kuracisto, kiu jam resanigis multe da
+malfeli&#265;uloj; kaj vere mia balzamo kaj miaj medikamentoj
+enspezigis al mi ne malmulte da zekinoj.<A HREF="#footnotes"><SUP>4</SUP></A>  Tiel mi venis fine
+al la urbo Firenzo en Italujo.  Mi intencis resti longatempe en
+&#265;i tiu urbo, ne sole &#265;ar &#285;i tre pla&#265;is al mi, sed anka&#365; pro
+tio, ke mi volis mallaci&#285;i post la penegoj de miaj vagadoj.  Mi
+luis magazenon en la kvartalo <I>Santa Croce</I> (santa kro&#265;e), kaj
+ne malproksime de tie, en gastejo, kelkajn belajn &#265;ambrojn kun
+altano.<A HREF="#footnotes"><SUP>5</SUP></A>  Senprokraste mi &#265;irka&#365;portigis miajn afi&#349;ojn,
+kiuj anoncis min kiel kuraciston-komerciston.  Apena&#365; mi
+malfermis mian magazenon, alvenis arege la a&#265;etontoj; kaj
+kvankam mi havis prezojn iom altajn, mi vendis pli multe ol
+aliaj, &#265;ar mi estis komplezema kaj afabla al miaj klientoj.
+
+<P>
+
+Mi jam travivis en Firenzo kvar agrablajn tagojn, kiam unu
+vesperon, anta&#365; ol fermi la magazenon, mi pririgardis ankora&#365;
+unu fojon, la&#365;kutime, la enhavon de miaj sanigilujoj, kaj jen,
+en malgranda skatolo, mi trovis bileton, kiu, la&#365; mia memoro, ne
+estis enmetita tien de mi.  Mi malfermis la bileton, kaj legis en
+&#285;i ordonon, ke mi trovi&#285;u akurate je la dekdua horo tiunokte
+sur la ponto nomata <I>Ponte vecchio</I> (ponte v&eacute;kkio).
+Longatempe mi meditis, demandante min vane, kiu ordonas min tien;
+sed &#265;ar mi ne konis en Firenzo e&#265; unu homan esta&#309;on, mi fine
+diris al mi, ke eble oni volas konduki min ka&#349;e al iu malsanulo:
+jam pli ol unu fojon tio okazis al mi.  Mi do decidis tien iri;
+sed mi alligis anta&#365;zorge la sabron, kiun donacis al mi iam mia
+patro.
+
+<P>
+
+Mallonge anta&#365; noktomezo mi eliris, kaj balda&#365; alvenis al
+<I>Ponte vecchio</I>.  Mi trovis la ponton senhoma kaj dezerta kaj
+decidis atendi, &#285;is tiu aperos, kiu min vokis.  Estis malvarma
+nokto; la luno brilis hele, kaj mi rigardadis malsupren en la
+ondojn de Arno, kiuj fulmetadis malproksimen en la lumo.  Eksonis
+la dekdua horo &#265;e la pre&#285;ejoj de la urbo.  Mi elrekti&#285;is, kaj
+jen anta&#365; mi staris altkreska viro, tute envolvita en ru&#285;an
+mantelon, kies unu brustrandon li tenis anta&#365;viza&#285;e.  Komence
+mi iom ektimis, &#265;ar tiel subite li ekstaris malanta&#365; mi tie.
+Sed tuj mi retrankvili&#285;is kaj diris:
+
+<P>
+
+&quot;Se estas vi, kiu venigis min &#265;i tien, diru, per kio mi devas
+vin servi?&quot;
+
+<P>
+
+La ru&#285;mantelulo turnis sin kaj diris, mallonge: &quot;Sekvu!&quot;
+
+<P>
+
+Nu, estis al mi iom timige, iri sola kun tiu nekonato.  Mi do
+restis staranta kaj diris:
+
+<P>
+
+&quot;Tiel ne estu, sinjoro!  Volu anta&#365;e sciigi min, kien.  Mi
+petas vin anka&#365; montri al mi iom vian viza&#285;on, por ke mi vidu,
+&#265;u vi bone intencas al mi.&quot;
+
+<P>
+
+Sed la ru&#285;ulo &#349;ajnis tute ne atenti mian peton. &quot;Se vi ne
+volas, Zale&#365;kos, restu do hejme,&quot; respondis li, ekforirante.
+
+<P>
+
+&#264;e tio, ekregis min la kolero.
+
+<P>
+
+&quot;&#264;u vi kredas,&quot; ekkriis mi, &quot;ke homo miaspeca lasas sin
+ridinduligi de &#265;iu fispritulo, kiu volus lin atendigi senutile
+en malvarma nokto?&quot;
+
+<P>
+
+Per tri saltoj mi atingis lin, kaptis je la mantelo kaj, kriante
+ankora&#365; pli forte, ekprenis per la alia mano mian sabron; sed la
+mantelo restis en mia mano, kaj la nekonato malaperis je la
+angulo de l' plej proksima strato.  Iom post iom moderi&#285;is mia
+kolero; almena&#365; mi havis la mantelon, kaj &#265;i tiu devis ja doni
+la &#349;losilon de l' stranga aventuro.  Mi &#309;etis &#285;in &#265;irka&#365; la
+&#349;ultrojn kaj ekvojiris hejmen.  Apena&#365; mi faris cent pa&#349;ojn,
+preteriris min tu&#349;proksime alia persono, kiu flustris
+franklingve: &quot;Estu singarda, grafo!  Tiu&#265;inokte nenio
+farebla!&quot;  Sed anta&#365; ol mi povis rigardi &#265;irka&#365;en, jam la
+persono estis preterpasinta, kaj mi vidis nur kvaza&#365; ombron,
+&#349;telirantan la&#365;longe de la domoj.  Ke tiu alparolo rilatis ne
+min, sed la mantelon, tion mi bone komprenis; sed la aferon &#285;i
+lumigis neniel.  Je la sekvanta mateno mi pripensis, kion mi
+devas fari.  En la komenco mi intencis publike anoncigi la
+mantelon, kvaza&#365; mi trovis &#285;in ie; sed se mi tion farus, la
+nekonato povus reprenigi &#285;in triapersone, kaj mi havus nenian
+klarigon pri la afero.  Tiel pripensante, mi rigardis pli atente
+la mantelon.  &#284;i estis el peza genova veluro purpura, borderita
+per astrakana felo kaj ri&#265;e brodita per oro.  La belega aspekto
+de l' mantelo venigis al mi ideon, kiun mi decidis efektivigi.
+
+<P>
+
+Mi portis &#285;in en mian magazenon kaj elmetis kiel vendota&#309;on;
+sed mi postulis por &#285;i prezon tiel altan, ke mi estis certa
+trovi neniun, kiu konsentos a&#265;eti.  Mia celo estis, fikse
+rigardi en la okulojn &#265;iun, kiu demandos pri la prezo de la
+pelto.  La fremdulon mi ja rekonus inter miloj; &#265;ar, post kiam
+li perdis la mantelon, mi tre klare, kvankam nur momente, ekvidis
+lian figuron.  Aperis multe da a&#265;etemuloj, por vidi la mantelon,
+kies neordinara beleco altiris &#265;ies rigardojn; sed neniu similis
+e&#265; iomete la nekonaton, kaj neniu volis pagi la altan sumon de
+ducent zekinoj.  Mi anka&#365; rimarkis, ke &#265;iu, kiun mi demandis,
+&#265;u vere ne trovi&#285;as en Firenzo aliaj similaj manteloj,
+respondis per ne kaj certigis, ke li neniam vidis labora&#309;on tiel
+valoregan kaj delikatan.
+
+<P>
+
+Fine, &#265;irka&#365; vesperi&#285;o, venis junulo, kiu ofte estis &#265;e mi
+kaj jam tiun saman tagon, proponis por la mantelo grandan sumon
+da mono.  &#308;etante sakon da zekinoj sur la tablon, li ekkriis:
+&quot;Per Dio, Zale&#365;kos, mi nepre devas havi vian mantelon, e&#265; se
+mi pro tio ruini&#285;os&quot;: kaj siajn ormonerojn li samtempe komencis
+kalkuli.  Mi estis en granda embaraso.  Elpendigante la mantelon,
+mi havis celon, altiri sur &#285;in, se eble, la rigardojn de mia
+nekonato; kaj nun venis tiu juna malsa&#285;ulo, por pagi la
+difinitan prezegon.  En tiuj cirkonstancoj, restis al mi nenio
+alia por fari, krom konsenti pri la negoco.  Cetere, logis min la
+penso, ricevi por mia nokta aventuro tiel belan kompensa&#309;on.  La
+junulo surmetis la mantelon kaj foriris.  Sed &#265;e la sojlo li
+turnis sin kaj deprenis de la mantelo kro&#265;itan al &#285;i
+paperfolieton, kiun li &#309;etis al mi, dirante: &quot;Jen, Zale&#365;kos,
+io, kio certe ne apartenas al la mantelo.&quot;  Mi prenis,
+indiferenta, la bileton; sed ve! jen la vortoj, kiujn mi trovis
+tie skribitaj: &quot;Alportu la mantelon hodia&#365; nokte je la konata
+horo al <I>Ponte vecchio</I>: atendas vin kvar cent zekinoj.&quot;  Mi
+staris kvaza&#365; fulmofrapita.  Tiel do, facilanime, mi ludperdis
+mian feli&#265;on kaj tute maltrafis mian celon!  Sed ne longe
+da&#365;ris mia meditado.  Ekpreninte amase la ducent zekinojn, mi
+ekkuris post la a&#265;etinto de la mantelo kaj diris al li:
+&quot;Reprenu viajn zekinojn, amiko mia, kaj redonu al mi la
+mantelon: mi tute ne povas &#285;in vendi.&quot;  Unuamomente li kredis,
+ke mi parolas nur &#349;erce; sed, konvinki&#285;inte, ke mi estas tute
+serioza, li koleri&#285;is pro mia postulo kaj nomis min malsa&#285;ulo.
+Fine ni ekbatalis.  Dum la bataleto, prosperis al mi de&#349;iregi de
+li la mantelon; kaj mi jam ekforiris kun mia akiro, kiam la
+junulo alvokis policanojn kaj trenigis min anta&#365; la tribunalon.
+La ju&#285;isto, kiun multe mirigis la plendo, alju&#285;is la mantelon
+al mia kontra&#365;ulo.  Tamen mi proponis al la junulo dudek,
+kvindek, okdek, e&#265; cent zekinojn plie ol liaj ducent, se li
+recedus al mi la mantelon.  Kion ne povis fari miaj petoj, tion
+efektivigis mia oro; li akceptis miajn bonajn zekinojn.  Mi,
+miaflanke, foriris triumfante kun mia mantelo kaj devis toleri,
+ke &#265;iuj Firenzanoj opiniadis min frenezulo.  Je l' fino, ilia
+opinio estis por mi tute indiferenta; mi ja sciis pli bone ol
+ili, ke mi faris profitan negocon.
+
+<P>
+
+Senpacience mi atendis la nokton.  &#264;irka&#365; la sama horo kiel
+hiera&#365; mi iris, kun la mantelo sub la brako, al <I>Ponte vecchio</I>.
+Je la lasta sonorila ekbato, elvenis figuro el la nokto kaj
+alproksimi&#285;is al mi.  Estis klarerekoneble la homo de hiera&#365;.
+&quot;&#264;u vi havas la mantelon?&quot; li demandis.  &quot;Jes, sinjoro,&quot;
+respondis mi, &quot;sed &#285;i kostis al mi cent zekinojn kontante.&quot;
+&quot;Mi scias,&quot; rediris li; &quot;rigardu &#265;i tien: jen vi havas kvar
+cent.&quot;  Li proksimi&#285;is kun mi al la lar&#285;a balustrado de l'
+ponto, kie li elkalkulis la monerojn.  Kvar cent oraj moneroj:
+belege ili rebrilis en la lumo de la luno.  Mia koro &#285;ojis je
+tiu vida&#309;o, neniel anta&#365;sentante, ke tio estos &#285;ia lasta
+feli&#265;o.  Mi enpo&#349;igis mian monon; kaj nun mi ekdeziris vidi pli
+bone la malavaran nekonaton; sed anta&#365; la viza&#285;o li havis
+maskon, tra kiu nigraj fulmebrilantaj okuloj rigardis min terure.
+&quot;Mi dankas vin, sinjoro, pro via boneco,&quot; mi diris; &quot;kion vi
+nun postulas de mi?  Sed anta&#365;e mi devas kondi&#265;i, ke &#285;i ne
+estu io malbona.&quot;  &quot;Vi vane estas maltrankvila,&quot; respondis li;
+&quot;mi bezonas vian kuracistan helpon; tamen, ne por vivanto, sed
+por mortinto!&quot;
+
+<P>
+
+Mirigita, mi ekkriis: &quot;Kiel tio povas esti?&quot;
+
+<P>
+
+&quot;Mi venis kun mia fratino el malproksima lando,&quot; rakontis li,
+kaj samtempe li faris signon, ke mi sekvu lin: &quot;ni lo&#285;is &#265;i
+tie &#265;e amiko de nia familio.  Hiera&#365; mia fratino subite mortis
+de malsano, kaj la parencoj volas enterigi &#349;in morga&#365;.  Sed,
+la&#365; malnova kutimo de nia familio, &#265;iuj samfamilianoj devas
+ku&#349;i en la kripto de siaj prapatroj: multaj, kvankam ili mortis
+fremdlande, ripozas nun, enbalzamigitaj, en la hejma tombejo.
+Nu, al miaj parencoj mi ne doma&#285;as &#349;ian korpon, sed al mia
+patro mi devas alporti almena&#365; la kapon de lia filino, por ke li
+vidu &#349;in ankora&#365; unu fojon.&quot;
+
+<P>
+
+&#264;i tiu kutimo, dehaki al amataj parencoj la kapon, &#349;ajnis al
+mi, verdire, sufi&#265;agrade terura; tamen, mi ne kura&#285;is ion
+kontra&#365;diri, timante ofendi la nekonaton.  Mi do diris al li, ke
+mi bone scias enbalzamigi kadavrojn, kaj petis konduki min al la
+mortinta sinjorino.  Survoje, mi ne povis deteni min de la
+demando, kial &#265;io &#265;i tio devas fari&#285;i nokte kaj tiel sekrete.
+Li respondis al mi, ke liaj parencoj, kiuj konsideras lian
+intencon kruela, malhelpus &#285;in, se li provus plenumi &#285;in tage;
+sed se la kapo estos definitive detran&#265;ita, ili jam ne povos
+multe diri pri la afero; li mem, diris li, povus alporti al mi la
+kapon, sed natura sento malebligas, ke li detran&#265;u &#285;in
+propramane.
+
+<P>
+
+Dume ni alvenis anta&#365; grandan belegan domon.  Mia akompananto
+&#285;in montris al mi kiel la celon de nia nokta promeno.  Ni
+preterpasis la &#265;efan enirejon de l' domo; eniris tra malgranda
+pordo, kiun la nekonato zorge refermis; kaj fine, en la mallumo,
+supreniris mallar&#285;an tord&#349;tuparon.  &#284;i kondukis en nesufi&#265;e
+lumigitan koridoron, el kiu ni venis en &#265;ambron, kiun heligis
+lampeto fiksita sur la plafono.
+
+<P>
+
+En &#265;i tiu &#265;ambro estis lito, en kiu ku&#349;is kadavro.  La
+nekonato deturnis sian viza&#285;on, kvaza&#365; li volus ka&#349;i siajn
+larmojn.  Li montris per la fingro la liton, ordonis al mi
+plenumi bone kaj rapide mian taskon, kaj forlasis la &#265;ambron.
+
+<P>
+
+Mi elpakis miajn tran&#265;ilojn, kiujn, kiel kuracisto, mi &#265;iam
+havis &#265;e mi, kaj proksimi&#285;is al la lito.  Je la tuta kadavro,
+estis videbla nur la kapo, sed &#265;i tiu estis tiel bela, ke,
+vole-nevole, kaptis min plej profunda kompato.  La longaj nigraj
+harligoj pendis, plektitaj, malsupren; la viza&#285;o estis pala; la
+okuloj, fermitaj.  Komence mi entran&#265;is la ha&#365;ton, same kiel
+faras &#293;irurgoj, ekamputante korpmembron.  Poste mi prenis mian
+plej akran tran&#265;ilon, kaj tratran&#265;is, per unu bato, la gor&#285;on.
+Sed kia terurego!  La mortintino malfermis la okulojn, sed tuj
+refermis ilin, kaj, ek&#285;emante profunde, &#349;ajnis nur en tiu
+momento ellasi la lastan spiron.  Samtempe la varma sango
+el&#349;prucis el la vundo.  Nun mi estis certa, ke mortigis la
+malfeli&#265;ulinon neniu alia krom mi.  Ke &#349;i jam ne plu vivis,
+estis tute ne dubeble, &#265;ar, post tia vundo, nenio povus &#349;in
+savi.  Dum kelke da minutoj mi staris tie, korpremata de tiu
+terura&#309;o.  &#264;u la ru&#285;mantelulo trompis min? a&#365; &#265;u eble la
+fratino estis anta&#365;e nur &#349;ajnmortinta?  &#264;i tio &#349;ajnis al mi
+la pli kredebla supozo.  Sed mi ne povis diri al la frato, ke
+malpli rapida tran&#265;o estus revekinta &#349;in, ne mortigante; sekve
+mi preti&#285;is por findetran&#265;i la kapon.  Sed ankora&#365; unu fojon
+ek&#285;emis la mortanta, stre&#265;etendis sin per dolorega ekmovo, kaj
+mortis.  &#264;e tio, venkis min la teruro, kaj, preska&#365; freneza de
+timo, mi elkuregis el la &#265;ambro.  Sur la koridoro regis plena
+mallumo, &#265;ar la lampo estis estingita; de mia akompaninto ne
+estis videbla e&#265; ia postsigno; kaj mi devis palpiri la&#365;longe de
+la muro, por atingi la tord&#349;tuparon.  Fine mi trovis &#285;in kaj
+malsupreniris, duone falante, duone glitante.  Anka&#365; malsupre
+estis neniu.  Mi trovis la pordon nur duone fermita; kaj mi
+spiris pli libere, estante denove sur la strato, &#265;ar en tiu domo
+fari&#285;is al mi neelporteble terure.  Anta&#365;enpelata de timo, mi
+kuregis en mian lo&#285;ejon kaj enprofundi&#285;is en la kusenojn de mia
+lito, por forgesi mian abomenan fara&#309;on.  Sed dormo ne venis al
+miaj okuloj, kaj nur post la tagi&#285;o mi iom retrankvili&#285;is.
+Estis, la&#365; mia opinio, tre never&#349;ajne, ke la homo, kiu
+subinstigis min plenumi tiun krimon (mi nun ja konsideris mian
+faron kiel krimon), denuncos min anta&#365; tribunalo.  Tial mi tuj
+decidis reiri en mian magazenon, da&#365;rigi mian komercadon kaj
+fari kiel eble plej senzorgan mienon.  Sed ho ve! nova
+cirkonstanco, kiun mi anta&#365;e ne rimarkis, pliigis nun mian
+maltrankvilecon.  Mia &#265;apo kaj mia zono, ja anka&#365; miaj
+tran&#265;iloj malestis, kaj mi ne sciis certe, &#265;u mi forgese lasis
+ilin en la &#265;ambro de l' mortigita, a&#365; perdis poste dum mia
+forkuro.  Pli kredebla &#349;ajnis al mi, beda&#365;rinde, la unua
+konjekto: oni do povus eltrovi min kiel mortiginton!
+
+<P>
+
+Je kutima horo mi malfermis mian magazenon.  Balda&#365; poste venis
+al mi mia najbaro, kiel li &#265;iumatene kutimis fari, &#265;ar li estis
+homo tre babilema.
+
+<P>
+
+&quot;Nu, kion vi diras,&quot; ekparolis li, &quot;pri la terura afero, kiu
+okazis en la lasta nokto?&quot;
+
+<P>
+
+Mi &#349;ajnigis scii nenion.
+
+<P>
+
+&quot;Kiel! &#265;u vi ne scias, pri kio parolas la tuta urbo? ne scias,
+ke la plej bela floro de Firenzo, Bianka, la filino de l'
+gubernatoro, estas pasintanokte mortigita?  Ho ve!  Hiera&#365; mi
+vidis &#349;in, ankora&#365; tiel gajan, veturantan tra la stratoj kune
+kun &#349;ia fian&#265;o; &#265;ar hodia&#365; ili volis edzi&#285;i.&quot;
+
+<P>
+
+&#264;iu vorto de la najbaro estis al mi kvaza&#365; pikego en la koron.
+Kaj ofte ripeti&#285;is mia turmentego, &#265;ar &#265;iu mia kliento
+rakontis la aferon, unu pli terure ol alia; tamen ili ne povis
+diri ion samgrade teruran, kiel tio vidita de mi mem.
+
+<P>
+
+&#264;irka&#365; tagmezo venis en mian magazenon ju&#285;eja oficisto.
+Petinte min foririgi la apudestantojn, &quot;Sinjoro Zale&#365;kos,&quot;
+parolis li, montrante la perditajn de mi objektojn, &quot;&#265;u tiuj
+&#265;i apartenas al vi?&quot;  Mi pripensis momenton, &#265;u mi ne tion
+neu; sed ekvidinte tra la duone malfermita pordo mian
+domluiganton kaj aliajn konatojn, kiuj eble povus kontra&#365;atesti,
+mi decidis, ne plimalbonigi la aferon per mensogo, kaj konfesis
+min kiel posedanton de la montritaj objektoj.  La oficisto
+ordonis al mi sekvi lin, kaj kondukis min en grandan
+konstrua&#309;on, kiun mi balda&#365; rekonis kiel malliberejon.  Tie li
+asignis al mi &#265;ambron, kie mi restu &#285;is nova ordono.
+
+<P>
+
+Terura sin montris al mi mia situacio, dum mi meditis pri &#285;i en
+tiu soleco.  La penso, ke, kvankam nevole, mi tamen iun mortigis,
+revenis ree kaj ree al mia spirito.  Anka&#365; mi devis konfesi al
+mi mem, ke brilo de oro turnis al mi la kapon; alie mi ne estus
+irinta tiel blinde en la kaptilon.  Du horojn post mia aresto,
+oni elkondukis min el mia &#265;ambro, kelkajn &#349;tuparojn malsupren,
+en grandan salonon.  Tie, &#265;irka&#365; longa nigrekovrita tablo,
+sidis dek du viroj, plejparte granda&#285;uloj.  &#264;e la flankoj de l'
+salono etendi&#285;is benkoj, sur kiuj sidis la plejeminentuloj de
+Firenzo.  Sur alkonstruitaj pli supre galerioj staris densamase
+la rigardantoj.  Kiam mi stari&#285;is anta&#365; la nigra tablo,
+levi&#285;is homo kun severa, malgaja mieno: estis la gubernatoro.
+Alparolante la kunvenintaron, li diris, ke li, kiel patro, ne
+povas ju&#285;i la nunan aferon: tiun &#265;i fojon li do cedas sian
+lokon al la plej maljuna senatano.  La plej maljuna senatano
+estis granda&#285;ulo almena&#365; na&#365;dekjara.  Li tenis sin
+anta&#365;enklini&#285;e, kaj maldensaj blankaj haroj kovretis liajn
+tempiojn: sed fajre fulmetadis ankora&#365; liaj okuloj, kaj lia
+vo&#265;o estis sentrema kaj forta.  Unue, li demandis min, &#265;u mi
+volas konfesi la mortigon.  Mi petis lin favore a&#365;skulti min,
+kaj rakontis sentime kaj klarvo&#265;e, kion mi faris kaj kion mi
+sciis.  Mi rimarkis, ke la gubernatoro, dum mia rakontado, jen
+pali&#285;is, jen ru&#285;i&#285;is; kaj kiam mi finis, li kriis al mi
+kolerege: &quot;Kiel, abomenulo! &#265;u al senkulpulo vi volas imputi
+krimegon, kiun, pro avareco, plenumis vi mem?&quot;  La senatano
+faris al li ripro&#265;on pro lia interrompo, &#265;ar sian rajton li
+libervole rezignis; krom tio, estas neniel pruvite, ke mi krimis
+pro avareco, &#265;ar, la&#365; lia propra diro, oni ja nenion forrabis
+al lia mortigita filino.  Li e&#265; diris al la gubernatoro, ke li
+devas fari raporton pri la &#285;istiama vivo de sia filino, &#265;ar nur
+tiamaniere oni povas decidi, &#265;u mi diris la veron, a&#365; ne.  Tiel
+parolinte, li fermis por tiu tago la ju&#285;an kunsidon, por
+el&#265;erpi konsilon, diris li, el la papera&#309;oj de l' mortinta,
+kiujn al li transdonos la gubernatoro.  Oni rekondukis min en
+mian malliberejon, kie mi pasigis mal&#285;ojan tagon, turmentata de
+la dezirego, ke oni eltrovu ian interrilaton inter la mortigita
+sinjorino kaj la ru&#285;mantelulo.
+
+<P>
+
+Plena de espero, mi revenis, la morga&#365;an tagon, en la ju&#285;ejon.
+Sur la tablo vidi&#285;is aro da leteroj.  La maljuna senatano
+demandis min, &#265;u ili estas de mia mano.  Mi rigardis ilin atente
+kaj konvinki&#285;is, ke ili estas de la sama mano, kiel tiuj amba&#365;
+biletoj, kiujn mi jam ricevis.  Tion mi sciigis al la senatano,
+sed oni &#349;ajnis ne atenti miajn vortojn kaj respondis, ke mi
+sendube skribis kaj la unujn kaj la aliajn, &#265;ar la subskribo de
+la leteroj estas nedisputeble Z., la &#265;eflitero de mia nomo.
+Tiuj leteroj enhavis minacojn kontra&#365; la mortintino kaj
+avertojn, ke &#349;i ne plenumu la projektitan edzini&#285;on.  &#348;ajnis,
+ke la gubernatoro estis doninta strangajn informojn pri mi; &#265;ar
+en tiu tago oni traktis min ankora&#365; pli malkonfideme kaj severe.
+Por min pravigi, mi apelaciis al miaj papera&#309;oj, kiuj sendube
+trovi&#285;as en mia &#265;ambro; sed oni diris al mi, ke oni jam ser&#265;is
+ilin kaj ne trovis.  Tiel, jam anta&#365; la fino de tiu ju&#285;tago, mi
+perdis &#265;iun esperon, kaj kiam, la trian tagon, mi estis
+enkondukita en la salonon, oni la&#365;tlegis al mi la verdikton, ke
+mi estas pruve kulpigita pri la&#365;intenca mortigo kaj kondamnita
+al morto.  Jen nun la terura sorto, kiu atendis min!  Forlasita
+de &#265;iuj, kiuj estis al mi karaj sur la tero, malproksima de mia
+hejmo, mi devis morti senkulpa, en floranta a&#285;o, sub la
+ekzekutista hakilo!
+
+<P>
+
+En la vespero de tiu terura tago, kiu determinis mian sorton, mi
+sidis, sola kaj senespera, en mia malliberejo kaj seriozege
+direktadis miajn pensojn sur la morton, kiam jen &#8212; malfermi&#285;is
+la pordo de mia karcero kaj enpa&#349;is viro, kiu, nenion dirante,
+min longatempe observis.  &quot;&#264;u en &#265;i tia situacio mi retrovas
+vin, Zale&#365;kos?&quot; diris li fine.  &#264;e la unua rigardo, pro la
+malforta lumo de mia lampo, mi ne rekonis lin; sed la sono de lia
+vo&#265;o revekis en mi malnovajn memorojn.  Estis Valetio, unu el
+tiuj malmultaj amikoj, kiujn mi konis en la urbo Parizo dum la
+tempo de mia studado.  Li diris, ke la okazo kondukis lin al
+Firenzo, kie lo&#285;as, altrespektata, lia patro; li jam scii&#285;is
+pri mia historio kaj estas nun veninta, por min vidi ankora&#365; unu
+fojon kaj por ekscii de mi mem, kiel mi povis &#285;is tia grado
+kulpi&#285;i.  Mi rakontis al li la tutan aferon.  Li &#349;ajnis tre
+mirigita kaj petegis, ke mi &#265;ion diru al li, mia sola amiko, por
+ke mi ne foriru el la mondo kun mensogo sur la lipoj.  Mi &#309;uris
+al li, per plej forta &#309;uro, ke mi diris la veron kaj ke premas
+min nenia alia kulpo krom tiu, ke, blindigita de brilo de oro, mi
+ne rimarkis la never&#349;ajnecon de la rakonto de l' nekonato. &quot;&#264;u
+vi do ne konis Biankan?&quot; li demandis.  Mi certigis lin, ke mi
+neniam &#349;in vidis.  Valetio nun rakontis al mi, ke &#265;irka&#365;volvas
+la aferon granda mistero, ke la gubernatoro tre rapideme
+plenumigis mian kondamnon, kaj ke kuras famo, la&#365; kiu mi jam de
+longe konas Biankan kaj mortigis &#349;in por min ven&#285;i pro &#349;ia
+edzini&#285;o kun alia.  Mi rimarkigis al li, ke &#265;io &#265;i tio tre
+bone dirapliki&#285;as al la ru&#285;mantelulo, sed ke mi neniel povas
+pruvi lian kunkulpecon.  Valetio &#265;irka&#365;prenis min, plorante,
+kaj promesis fari &#265;ion eblan por almena&#365; savi mian vivon.  Mi
+havis ne multe da espero; tamen mi sciis, ke Valetio estas
+prudenta kaj le&#285;oscia homo, kaj ke li faros sian eblon, por min
+savi.  Dum du longaj tagoj mi estis en necerteco; fine aperis
+Valetio.  &quot;Mi alportas konsolon, sed doloran.  Vi vivos kaj
+estos libera, sed kun perdo de unu mano.&quot;  Kortu&#349;ita, mi dankis
+mian amikon pro mia vivo.  Li diris al mi, ke la gubernatoro
+obstine rifuzis reesplorigi la aferon, sed ke fine, por ne
+montri&#285;i maljusta, li konsentis, ke se oni trovos en la libroj
+pri firenza historio similan aferon, mia puno konformi&#285;u al tie
+eldirita.  Li kaj lia patro tralegis tage kaj nokte la malnovajn
+librojn kaj fine trovis proceson, kiu plene similas la mian.
+Jen, la&#365;tekste, la puno: oni dehaku al li la maldekstran manon,
+konfisku lian havon, kaj lin mem ekzilu por &#265;iam.  Tia nun
+estas, diris li, anka&#365; mia puno, kaj mi devas min pretigi por la
+dolorplena horo, kiu atendas min.  Sed mi ne volas priskribi tiun
+teruran horon, en kiu, sur la publika vendoplaco, mi metis mian
+manon sur la blokon, kaj &#309;etkovris min, el&#349;prucegante, mia
+propra sango.
+
+<P>
+
+Valetio akceptis min en sian domon, &#285;is mi resani&#285;is; poste li
+noblanime provizis min per voja&#285;a mono; &#265;ar &#265;io, kion mi
+laborenspezis kun tiom da penego, estis rabakirita de la
+ju&#285;istaro.  El Firenzo mi voja&#285;is Sicilion, kaj de tie per la
+unua &#349;ipo, kiun mi trovis, al Konstantinopolo.  Mian tutan
+esperon mi metis sur la monsumon, kiun mi anta&#365;e alkonfidis al
+mia amiko; mi anka&#365; petis, ke li permesu al mi lo&#285;i &#265;e li; sed
+kiel granda estis mia miro, kiam li demandis min, kial mi ne
+volas eklo&#285;i en mia propra domo.  Li diris al mi, ke fremda homo
+jam a&#265;etis en mia nomo domon en la greka kvartalo; la sama homo
+anka&#365; diris al la najbaroj, ke mi mem alvenos balda&#365;.  Mi tuj
+iris tien kun mia amiko.  &#284;oje akceptis min &#265;iuj miaj konatoj.
+Maljuna komercisto transdonis al mi leteron, kiun postlasis tie
+la a&#265;etinto de la domo.
+
+<P>
+
+Mi legis: &quot;Zale&#365;kos! du manoj estas nun pretaj senripoze
+labori, por ke vi ne sentu la perdon de unu.  Al vi apartenas la
+domo, kiun vi vidas &#265;i tie, kune kun &#285;ia tuta enhavo; kaj
+&#265;iujare oni al vi transdonos tiel multe, ke vi enkalkuli&#285;os
+inter la plej ri&#265;aj el viaj samlandanoj.  Ke vi pardonu al tiu,
+kiu estas pli malfeli&#265;a ol vi!&quot;  Mi povis bone diveni, kiu
+estas la a&#365;toro de tiu letero; kaj la komercisto diris al mi,
+responde al mia demando, ke &#285;i estis homo, kiun li prenis por
+Franko: li surhavis ru&#285;an mantelon.  Nun mi sciis sufi&#265;e, por
+konfesi al mi mem, ke la nekonato, malgra&#365; &#265;io, ne estas tute
+senigita je &#265;iu nobla inklino.  En mia nova domo mi trovis &#265;ion
+plej bone aran&#285;ita, &#8212; interalie, magazenon kun komerca&#309;oj pli
+belaj ol mi iam havis anta&#365;e.  De tiu tempo forpasis dek jaroj.
+Plivere pro kutimo, ol pro tio, ke mi bezonas tion fari, mi
+da&#365;rigas miajn voja&#285;ojn; sed tiun landon, kie mi fari&#285;is tiel
+malfeli&#265;a, mi neniam revidis plu.  &#264;iujare mi ricevis, de post
+tiu tempo, mil ormonerojn; sed kvankam mi &#285;ojas scii, ke tiu
+malfeli&#265;ulo estas nobla homo, tamen li ne povas fora&#265;eti la
+&#265;agrenon de mia animo, &#265;ar &#265;iam vivos en mi la terura bildo de
+la mortigita Bianka.
+
+<P>
+
+Zale&#365;kos, la greka komercisto, jam finis sian rakonton.  La
+aliaj a&#365;skultis lin kun varmega kunsento; sed pli ol &#265;iuj
+kortu&#349;ita &#349;ajnis la fremdulo.  Kelke da fojoj, dum la
+rakontado, li profunde ek&#285;emis; kaj al Mulej &#349;ajnis, kvaza&#365;
+liaj okuloj pleni&#285;is unufoje de larmoj.  Ankora&#365; longatempe ili
+priparoladis la historion.
+
+<P>
+
+La fremdulo demandis: &quot;&#264;u vi do ne malamas la nekonaton, kiu
+tiel malnoble perdigis al vi gravan korpmembron, elmetante al
+dan&#285;ero e&#265; vian vivon?&quot;
+
+<P>
+
+&quot;Verdire,&quot; respondis la greko, &quot;estis iam horoj, en kiuj mia
+koro akuzadis lin anta&#365; Dio, ke li alportis al mi tiun &#265;i
+malfeli&#265;on kaj venenis mian vivon; sed mi trovis konsolon en la
+kredo de miaj prapatroj, kaj tiu &#265;i ordonas al mi ami miajn
+malamikojn; cetere, li sendube estas e&#265; pli malfeli&#265;a ol mi.&quot;
+
+<P>
+
+&quot;Vi estas nobla homo!&quot; ekkriis la fremdulo; kaj, emociita, li
+premis al la greko la manon.
+
+<P>
+
+Sed nun la gardistarestro interrompis ilian interparoladon.  Kun
+zorgoplena mieno li envenis en la tendon kaj anoncis, ke ili ne
+sin donu al ripozo, &#265;ar &#265;i tie estas la loko, kie oni plej ofte
+surfalas karavanojn; krom tio, liaj gardistoj kredas vidi en la
+malproksimo aron da rajdantoj.
+
+<P>
+
+Tre konsternis la komercistojn &#265;i tiu sciigo; sed la fremdulo
+miris pri ilia maltrankvileco, &#265;ar li opiniis, ke ili estas
+sufi&#265;e bone armitaj, por ne timi ara&#265;on da rabemaj araboj.
+
+<P>
+
+&quot;Jes, sinjoro,&quot; respondis al li la gardistarestro, &quot;se &#285;i
+estus nur tia kanajlaro, oni povus senzorge ku&#349;i&#285;i por ripozi;
+sed de kelka tempo vidigas sin denove la terura Orbasano; kaj pro
+tio estas necese, ke ni tenu nin prete.&quot;
+
+<P>
+
+La fremdulo demandis, kiu do estas tiu Orbasano, kaj A&#293;met, la
+maljuna komercisto, respondis: &quot;Rondiras pri tiu mirinda homo
+&#265;iuspecaj legendoj.  Unuj kredas lin superhoma esta&#309;o, &#265;ar jam
+ofte li venke batalis sola kontra&#365; kvin e&#265; ses atakantoj; aliaj
+opinias lin iu kura&#285;a franko, kiun malfeli&#265;o forpelis en &#265;i
+tiun regionon; sed el &#265;iuj pridiroj nur la jena estas
+nedisputebla: ke li estas fireputacia rabisto kaj &#349;telisto.&quot;
+
+<P>
+
+&quot;Tion vi tamen ne povas certigi,&quot; protestis Leza, unu el la
+komercistoj.  &quot;Kvankam li estas rabisto, tamen li estas nobla
+homo, kaj tia li montris sin al mia frato, kiel mi ja povus
+rakonti al vi.  El sia tuta samgentanaro li faris homojn bone
+ordigitajn: kaj dum li trairadas la dezerton, neniu alia gento
+kura&#285;as sin montri.  Plie, li ne rabadas kiel faras aliaj, sed
+li postulas de la karavanoj protektan imposton; kaj kiu volonte
+tion pagas, povas sendan&#285;ere da&#365;rigi sian vojon, &#265;ar Orbasano
+estas la sinjoro de la dezerto.&quot;
+
+<P>
+
+Tiel interparoladis la voja&#285;antoj en la tendo.  La
+gardostarantoj, aliflanke, kiuj postenis &#265;irka&#365; la tendaro,
+komencis maltrankvili&#285;i.  Granda amaso da rajdantoj vidi&#285;is en
+interspaco de duonhora vojo: ili &#349;ajnis alrajdi rekte al la
+tendaro.  Unu el la gardistoj eniris tial en la tendon kaj
+sciigis, ke ver&#349;ajne oni balda&#365; atakos la karavanon.  La
+komercistoj interkonsili&#285;is, kion ili devas fari: &#265;u iri
+renkonte al la malamikoj, a&#365; atendi la atakon.  A&#293;met kaj la du
+pli maljunaj komercistoj volis tion &#265;i lastan; sed la flami&#285;ema
+Mulej kaj Zale&#365;kos postulis la unuan kaj vokis al helpo la
+fremdulon.  Tiu &#265;i, trankvilanima, eltiris el sia zono bluan
+tuketon kun ru&#285;aj steloj, alligis &#285;in al lanco kaj ordonis al
+sklavo starigi &#285;in sur la tendo; li donas garantie sian vivon,
+li diris, ke la rajdantoj pace preteriros, kiam ili ekvidos tiun
+signon.  La sklavo starigis la lancon sur la tendo; sed Mulej ne
+volis kredi, ke la rimedo sukcesos.  Dume ekarmis sin &#265;iuj, kiuj
+estis en la tendaro, kaj, ekscitite atendante, ili rigardadis
+renkonte al la rajdantoj.  &#348;ajnis tamen, ke tiuj &#265;i jam ekvidis
+la signon sur la tendo, &#265;ar ili subite deklini&#285;is de sia
+anta&#365;a direkto kaj ekforrajdis flanken per granda &#265;irka&#365;iro.
+
+<P>
+
+Mirigite la voja&#285;antoj staris tie dum kelkaj momentoj,
+rigardante jen al la rajdantoj, jen al la fremdulo.  Tiu &#265;i
+staris anta&#365; la tendo, tute indiferenta, kvaza&#365; nenio okazis,
+kaj rigardadis malproksimen tra la ebena&#309;o.  Fine Mulej
+interrompis la silenton: &quot;Kiu vi estas, ho potenca nekonato,&quot;
+ekkriis li, &quot;kiu per sola movo de l' mano obeigas la sova&#285;ajn
+rabistajn bandojn de l' dezerto?&quot; &#8212; &quot;Vi taksas mian arton pli
+alta ol &#285;ia vera valoro,&quot; respondis Selim Baru&#293;.  &quot;Per &#265;i
+tiu signo mi provizis min, kiam mi forsavi&#285;is el mallibereco.
+Kion &#285;i signifas, tion mi mem ne scias; mi scias nur jenon: kiu
+voja&#285;as kun &#265;i tiu signo, trovi&#285;as sub potenca protekto.&quot;
+
+<P>
+
+La komercistoj dankis la fremdulon kaj nomis lin ilia savinto.
+Efektive, la rajdantaro estis tiel multenombra, ke la karavano
+certe ne povus fari al &#285;i longan kontra&#365;staradon.
+
+<P>
+
+Pli trankvilanime oni nun ku&#349;i&#285;is ripozi; kaj kiam la suno
+komencis subiri kaj la vespera vento blovadis tra la sabla
+ebena&#309;o, ili ekforiris pluen.
+
+<P>
+
+La morga&#365;an tagon ili haltis en interspaco de unutaga vojo de la
+eliro el la dezerto.  Kiam la voja&#285;antoj denove kunvenis en la
+granda tendo, Leza, la komercisto, prenis la parolon: &quot;Mi diris
+al vi hiera&#365;, ke la timata Orbasano estas nobla homo; permesu,
+ke mi hodia&#365; &#285;in pruvu, rakontante al vi la sorton de mia
+frato. &#8212; Mia patro estis kadio<A HREF="#footnotes"><SUP>6</SUP></A> en Akaro.  Li havis tri
+infanojn.  Mi estis la plej a&#285;a; mia frato kaj mia fratino estis
+multe pli junaj ol mi.  Kiam mi havis dudek jarojn, la frato de
+mia patro lasis min voki.  Li destinis min esti heredonto de siaj
+bienoj, kondi&#265;e ke &#285;is lia morto mi restu &#265;e li.  Sed &#265;ar li
+atingis grandan a&#285;on, mi revenis ne pli frue ol anta&#365; du jaroj
+en mian hejmon, ne scii&#285;inte ion pri la terura sorto, kiu
+intertempe trafis mian familion, nek kiel Allah &#285;in favorkore
+bonigis.&quot;
+
+
+
+
+<H2 ALIGN=CENTER><A NAME="fatme">La Savo de Fatme.</A></H2>
+
+
+Mia frato Mustafa kaj mia fratino Fatme havis preska&#365; la saman
+a&#285;on.  La unua estis maksimume du jarojn pli a&#285;a.  El la tuta
+koro ili amis unu la alian, kaj en &#265;io ili kunlaboradis por
+malplipezigi al nia malsanema patro la &#349;ar&#285;on de lia granda
+maljuneco.  Kiam venis la dek-sesa naskotago de mia fratino, mia
+frato aran&#285;is feston.  Li invitigis al si &#265;iujn &#349;iajn
+kunludantinojn, prezentigis al ili en la &#285;ardeno de l' patro
+elektitajn man&#285;a&#309;ojn, kaj, &#265;e la vesperi&#285;o, invitis ilin fari
+plezurvetureton surmaran en barko, kiun li jam luis kaj feste
+ornamis.  Fatme kaj &#349;iaj amikinoj &#285;oje konsentis; &#265;ar la
+vespero estis bela kaj la urbo, precipe kiam oni &#285;in rigardis
+vespere de sur la maro, prezentis belegan vida&#309;on.  Al la
+knabinoj estis tiel bone sur la barko, ke ili konsentigis mian
+fraton veturi &#265;iam pli kaj pli anta&#365;en en direkto al la plena
+maro.  Sed Mustafa konsentis iom kontra&#365;vole, &#265;ar jam anta&#365;
+kelkaj tagoj oni vidis tie korsaron.  Ne malproksime de la urbo
+elstaras en la maron promontoro.  &#284;is tie la knabinoj volis
+veturi, por vidi la sunon subiranta en la maron.  &#264;irka&#365;remante
+la promontoron, ili ekvidis, en malgranda interspaco, barkon
+plenan de viroj armitaj.  Anta&#365;vidante ion ne bonan, mia frato
+ordonis al la remistoj turni la boaton kaj alremi al la tero.
+Kaj efektive lia timo &#349;ajnis reali&#285;i: la alia barko sekvis
+rapide tiun de mia frato, atingis &#285;in, &#265;ar &#285;i havis pli multe
+da remistoj, kaj sin tenis &#265;iam inter nia barko kaj la marbordo.
+La knabinoj, ekkonsciinte pri la minacanta ilin dan&#285;ero, salte
+levi&#285;is, kriadis, ploradis; vane Mustafa penis ilin
+retrankviligi, vane li admonis ilin resti senmovaj, &#265;ar ili
+elmetas la barkon al la dan&#285;ero esti renversita per tia tien &#8212;
+kaj reenkurado.  Nenio helpis.  Fine, kiam alproksimi&#285;is la alia
+boato, ili &#265;iuj kuregis al la posta parto de l' barko, kaj tiu
+&#265;i renversi&#285;is.  Dume oni jam observis de sur la tero la movojn
+de la fremda boato; kaj &#265;ar oni jam de kelka tempo estis
+maltrankvila pro korsaroj, tiu &#265;i boato vekis suspekton; tial
+debordi&#285;is kelkaj barkoj, por helpi la nian.  Sed ili alvenis
+nur &#285;ustatempe por en&#349;ipigi la dronantojn.  En la konfuzo, la
+malamika boato jam malaperis.  Sur la du barkoj, kiuj surprenis
+la dronantojn, oni ne sciis certe, &#265;u &#265;iuj estas savitaj.  Oni
+reciproke proksimi&#285;is; kaj ho ve! oni eksciis, ke mia fratino
+kaj unu el &#349;iaj kunludantinoj malestis; samtempe oni ekvidis en
+unu el la barkoj fremdulon, kiun konis neniu.  Minacite de
+Mustafa, li konfesis, ke li apartenas al la malamika &#349;ipo, kiu
+ankrostaras je du mejloj oriente, kaj ke liaj kunuloj,
+forrapidegante, lin lasis al lia sorto en la momento, kiam li
+ekkunsavis la knabinojn; li anka&#365; diris, ke li rimarkis, kiel
+oni entrenis du el ili en la barkon.
+
+<P>
+
+Senlima estis la doloro de mia maljuna patro.  Anka&#365; Mustafa
+estis morte afliktita, ne nur pro tio, ke li perdis sian amatan
+fratinon, kaj ke li devas sin mem kulpigi pri &#349;ia malfeli&#265;o,
+sed plie &#8212; tiu amikino de Fatme, kiu partoprenis &#349;ian
+malfeli&#265;on, estis de siaj gepatroj promesita al li kiel edzino,
+kaj tion li ankora&#365; ne kura&#285;is konfesi al nia patro, &#265;ar &#349;iaj
+gepatroj estis malri&#265;aj kaj de malaltranga deveno.  Sed mia
+patro estis homo severa.  Kiam lia &#265;agrenego iom malplii&#285;is, li
+venigis al si Mustafan kaj diris al li: &quot;Via malsa&#285;eco nun
+rabis de mi la konsolon de miaj lastaj jaroj kaj la &#285;ojon de
+miaj okuloj.  For de mi! mi forpelas vin por eterne de anta&#365; mia
+viza&#285;o; mi malbenas vin kaj viajn posteulojn; kaj ne pli frue ol
+tiam, kiam vi rekondukos al mi Fatme'on, via kapo liberi&#285;os de
+la malbeno de l' patro.&quot;
+
+<P>
+
+Tion mia malfeli&#265;a frato tute ne atendis.  Jam anta&#365;e li firme
+decidis elser&#265;i sian fratinon kaj &#349;ian amikinon: por tio li nur
+volis elpetegi al si la benon de la patro, kaj nun tiu &#265;i
+forpelis lin, malbenitan, en la mondon.  Tamen, kvankam granda
+jam estis lia aflikto, tiu &#265;i nova malfeli&#265;o, kiun li ja ne
+meritis, plifortigis nun lian kura&#285;on.  Li iris al la kaptita
+korsaro kaj demandis lin, kien veturas lia &#349;ipo, kaj eksciis, ke
+ili komercas pri sklavoj kaj faras kutime grandan publikan
+sklavovendadon en Balsoro.
+
+<P>
+
+Kiam li revenis hejmen, por pretigi sin por la voja&#285;o, la kolero
+de la patro &#349;ajnis iom kvieti&#285;inta, &#265;ar li sendis al li sakon
+da oro, kiel subtenon dum la voja&#285;o.  La gepatrojn de Zorajde &#8212;
+tiel nomi&#285;is lia forrabita fian&#265;ino &#8212; Mustafa, plorante,
+adia&#365;is; poste li ekforiris Balsoron.  Li faris la voja&#285;on
+surtere, &#265;ar de nia urbeto al Balsoro nenia &#349;ipo tiutempe
+veturis.  Tial li devis fari tre stre&#265;itajn tagvojirojn, por
+alveni Balsoron ne tro longatempe post la korsaroj.  &#264;ar li
+havis bonan &#265;evalon kaj nenian paka&#309;on, li esperis atingi la
+urbon en la fino de la sesa tago.  Sed en la vespero de la kvara
+tago, dum li tute sola rajdis sian vojon, surfalis lin subite tri
+viroj.  Rimarkinte, ke ili estas bone armitaj kaj fortaj kaj ke
+ili celas lian monon kaj lian &#265;evalon plivere ol lian vivon, li
+kriis al ili, ke li volas kapitulaci.  Ili desaltis de siaj
+seloj, kunligis al li la piedojn sub la ventro de lia &#265;evalo,
+kaj, metinte lin meze inter sin, dum unu el ili ekprenis lian
+bridon, ili ekfortrotis rapide, ne parolante e&#265; unu vorton.
+
+<P>
+
+Mustafa fordonis sin al premanta malespero.  &#348;ajnis, ke jam nun
+plenumi&#285;is por la malfeli&#265;ulo la malbeno de lia patro; &#265;ar
+kiel li povas esperi savi sian fratinon kaj Zorajde'on, se,
+senigita je &#265;iuj rimedoj, li nenion povas doni, por ilin
+liberigi, krom sia mizera vivo?  Mustafa kaj liaj senparolaj
+akompanantoj jam rajdis eble unu horon proksimume, kiam ili
+deturni&#285;is en malgrandan flankvaleton.  La valeto estis
+&#265;irka&#365;borderita de altaj arboj.  Mola, malpale verda herbejo,
+tra kies mezo rivereto fluis rapide, invitis al ripozo.  Kaj
+efektive li ekvidis, starigitajn tie, dek kvin &#285;is dudek
+tendojn.  Al la palisetoj de l' tendoj estis ligitaj kameloj kaj
+belaj &#265;evaloj; kaj el unu el la tendoj elsonis gajaj melodioj de
+citro kaj du belaj vo&#265;oj de viroj.  Al mia frato &#349;ajnis,
+kvaza&#365; homoj, kiuj elektis tiel agrablan tendarejon, ne povus
+intenci kontra&#365; li ion malbonan; tial li obeis sentime la
+ordonon de siaj kondukantoj, kiuj, disiginte liajn ligilojn,
+faris al li signon, ke li desaltu de &#265;evalo.  Oni kondukis lin
+en tendon pli grandan ol la ceteraj, belete, preska&#365; kokete
+ornamitan interne.  Belegaj orbroditaj kusenoj, teksitaj
+tapi&#349;oj, oritaj incensujoj estus montrintaj aliloke ri&#265;econ kaj
+komforton; sed &#265;i tie ili &#349;ajnis nur kura&#285;a&#265;a raba&#309;o.  Sur
+unu el la kusenoj sidis maljuna vireto; lia viza&#285;o estis
+malbela, lia ha&#365;to nigre bruna kaj brilanta; kaj malloga trajto
+de malica ruzo &#265;irka&#365; okuloj kaj bu&#349;o faris malameginda lian
+vidi&#285;on.  Kvankam &#265;i tiu viro penadis donigi al si kiom eble da
+respekto, tamen Mustafa balda&#365; rimarkis, ke ne por li oni tiel
+ri&#265;e ornamis la tendon; kaj la alparolmaniero de liaj
+kondukantoj &#349;ajnis lin pravigi en lia supozo.  &quot;Kie estas la
+Forta?&quot; demandis ili la malgrandulon.  &quot;Li faras &#265;aseton,&quot;
+respondis &#265;i tiu; &quot;sed li komisiis min okupi, kiel
+anstata&#365;anto, sian lokon.&quot; &#8212; &quot;Ne sa&#285;e li agis, tion
+farante,&quot; rediris unu el la rabistoj, &quot;&#265;ar balda&#365; oni devos
+decidi, &#265;u tiu &#265;i hundo devas morti a&#365; pagi; kaj tion scias la
+Forta pli bone ol vi.&quot;
+
+<P>
+
+La malgrandulo, kiu havis, la&#365;&#349;ajne, deziron sin ven&#285;i per
+bato, sin levis en la sento de sia indeco kaj elrektigis sin
+alten, por atingi per siaj fingropintoj la orelon de sia
+kontra&#365;ulo.  Sed vidante, ke liaj penoj restas senfruktaj, li
+komencis insulti; kaj vere, &#265;iun lian mal&#285;entila&#309;on la aliaj
+plenvalore repagis, ke la tuta tendo rebruegis de la
+interinsultado.  Subite malfermi&#285;is la pordo de l' tendo, kaj
+enpa&#349;is altkreska majesta viro, juna kaj bela kiel princo de
+Perslando.  Liaj vestoj kaj armiloj estis, esceptinte nur lian
+belegan sabron kaj lian ri&#265;e ornamitan ponardon, neatentindaj
+kaj simplaj; sed lia severa rigardo, ja lia tuta teni&#285;o, kvankam
+neniel timigaj, inspiris respekton.
+
+<P>
+
+&quot;Kiu &#285;i estas, kiu kura&#285;as ekmalpaci en mia tendo?&quot; kriis li
+al la timigitaj apudestantoj.  Dum kelkaj momentoj regis profunda
+silento; fine rakontis unu el tiuj, kiuj alvenigis Mustafan, kiel
+la afero okazis.  &#264;e tio ru&#285;i&#285;is de kolero la viza&#285;o de tiu,
+kiun oni nomis &quot;la Forta.&quot;  &quot;&#264;u vi kredas, ke mi iam min
+lasus anstata&#365;i&#285;i de vi, Hasano?&quot; kriis li, per terura vo&#265;o,
+al la malgrandulo.  Tiu &#265;i kvaza&#365; kuntiri&#285;is pro timo, tiel ke
+li &#349;ajnis e&#265; multe pli malgranda ol anta&#365;e, kaj ek&#349;teli&#285;is
+al la elirejo de la tendo.  Sed bontrafa piedekbato de la Forta
+igis lin, per granda neordinara salto, elflugi tra la pordo.
+
+<P>
+
+Kiam la hometo estis malaperinta, la tri viroj kondukis Mustafan
+anta&#365; sian hetmanon, kiu jam sidigis sin sur la kusenoj.  &quot;Jen
+ni alvenigas tiun, kiun vi ordonis al ni kapti.&quot;  La &#265;efo longe
+observis la kaptiton; poste li parolis: &quot;Ba&#349;ao de Suliejka! via
+propra konscienco ja diras al vi, kial vi nun staras anta&#365;
+Orbasano.&quot;  A&#365;dinte tion, mia frato sin &#309;etis anta&#365; li genue
+kaj respondis: &quot;Ho sinjoro! al mi &#349;ajnas, ke vi eraras; mizera
+malfeli&#265;ulo mi ja estas, sed ne tiu ba&#349;ao, kiun vi ser&#265;as!&quot;
+Mirigis &#265;i tiuj vortoj &#265;iujn, kiuj estis en la tendo.  Sed la
+sinjoro de la tendo parolis: &quot;Ne multe utilos al vi viaj
+&#349;ajnmanovroj, &#265;ar mi tuj alkondukigos al vi personojn, kiuj vin
+bone rekonos.&quot;  Li ordonis alkonduki Zulejman.  Oni venigis en
+la tendon maljunan virinon, kiu, al la demando, &#265;u &#349;i ne
+rekonas en mia frato la Ba&#349;aon de Suliejka, respondis: &quot;Jes,
+ja!  Kaj mi &#309;uras per la tombo de l' Profeto, &#285;i estas la
+ba&#349;ao kaj neniu alia.&quot; &#8212; &quot;Vidu nun, abomenulo, kiel vi vane
+estis ruza,&quot; ekparolis kolere la Forta.  &quot;Vi estas por mi tro
+malestiminda, por ke mi malpurigu per via sango mian bonan
+ponardon; sed al la vosto de mia &#265;evalo mi alligos vin morga&#365;,
+kiam la suno levi&#285;os, kaj mi trarajdegos kun vi la arbarojn,
+&#285;is &#285;i subiros malanta&#365; la montoj de Suliejka!&quot;  Nun ekperdis
+mia malfeli&#265;a frato la kura&#285;on.  &quot;Tio estas la malbeno de mia
+kruela patro,&quot; ekkriis li, plorante; &quot;jen &#285;i alpelas min al
+malhonora morto; kaj anka&#365; vi estas perdita, dol&#265;a fratino, kaj
+vi, Zorajde!&quot; &#8212; &quot;Via luda&#265;o nenion utilas al vi,&quot; diris unu
+el la rabistoj, ligante al li la manojn malanta&#365; la dorso;
+&quot;eliru tuj el la tendo, &#265;ar la Forta ekmordas la lipojn kaj
+rigardas al sia ponardo.  Se vi volas travivi ankora&#365; unu
+nokton, venu!&quot;
+
+<P>
+
+Ekforkondukante mian fraton, la rabistoj renkontis tri aliajn,
+anta&#365;enpelantajn kaptiton.  Ili eniris kun li en la tendon.
+&quot;Jen tiu ba&#349;ao, kiun ni nun venigas al vi la&#365; via ordono,&quot;
+diris ili, kaj ili kondukis la kaptiton anta&#365; la kusenon de la
+Forta.  Kiam la kaptito estis tien kondukita, mia frato havis
+bonan okazon, por observi lin, kaj al li mem falis en la okulojn
+la simileco, kiun havis tiu homo kun li; nur lia barbo estis pli
+nigra, kaj pli bruna lia viza&#285;o.  &#348;ajnis, ke la apero de la dua
+kaptito tre mirigis la Fortan.  &quot;Kiu el vi estas la &#285;usta?&quot; li
+demandis, rigardante jen mian fraton, jen la alian.  &quot;Se vi
+aludas la Ba&#349;aon de Suliejka,&quot; respondis, per fiera tono, la
+kaptito, &quot;tio estas ja mi!&quot;  Longe kaj fikse la Forta rigardis
+la ba&#349;aon, per sia severa terura rigardo; poste, nenion dirante,
+li faris signon, ke oni konduku lin for.  Kiam &#265;i tio estis
+farita, li alproksimi&#285;is al mia frato, distran&#265;is ponarde liajn
+ligilojn kaj faris signon, ke li sidi&#285;u apud li sur la kuseno.
+&quot;Mi estas vere afliktita, fremdulo,&quot; diris li, &quot;ke mi prenis
+vin por tiu monstro, sed alskribu &#285;in al stranga dispono de l'
+&#265;ielo, kiu faligis vin en la manojn de miaj fratoj, en la horo
+mem, kiu estas dedi&#265;ita al la pereo de tiu kanajlo.&quot;  Mia frato
+petis lin pri unu sola favoro: ke li permesu al li da&#365;rigi tuj
+lian voja&#285;on, &#265;ar &#265;iu prokrasto povas esti por li pereiga.  La
+Forta informigis sin pri liaj ur&#285;aj aferoj; kaj post kiam
+Mustafa &#265;ion rakontis al li, li konsilis al li pasigi &#265;i tiun
+nokton en lia tendo; li kaj lia &#265;evalo sendube bezonas ripozon;
+sed la morga&#365;an tagon li montros al li vojon, kiu kondukos lin
+al Balsoro post unu kaj duono da tago.  Mia frato konsentis,
+estis bonege regalita, kaj dormis trankvile &#285;is la mateno en la
+tendo de l' rabisto.
+
+<P>
+
+Kiam li reveki&#285;is, li vidis sin tute sola en la tendo, sed
+anta&#365; la kurteno li eka&#365;dis kelkajn vo&#265;ojn kune parolantajn:
+ili &#349;ajnis aparteni al la sinjoro de l' tendo kaj al la
+malgranda nigrebruna vireto.  Li suba&#365;skultis iome, kaj a&#365;dis,
+je sia konsternego, kiel la malgrandulo insiste postulas de la
+alia, ke li mortigu la fremdulon, &#265;ar, se li estos liberigita,
+li povos ilin &#265;iujn perfidi.
+
+<P>
+
+Mustafa tuj rimarkis, ke la vireto portas koleron kontra&#365; li,
+&#265;ar li estis la ka&#365;zo de tio, ke oni traktis lin hiera&#365; tiel
+malbone.  Dum kelkaj momentoj la Forta &#349;ajnis pripensi.  &quot;Ne,&quot;
+parolis li fine, &quot;li estas mia gasto, kaj por mi la gastrajto
+estas sankta; krom tio, &#349;ajnas al mi, ke li ne havas tian
+mienon, kvaza&#365; li volus nin perfidi.&quot;
+
+<P>
+
+Dirinte tion, li for&#349;ovis la kurtenon kaj eniris en la tendon.
+&quot;Pacon al vi, Mustafa,&quot; diris li; &quot;ni gustumu la matenan
+trinkon; poste vi preti&#285;u por la foriro.&quot;  Li prezentis al mia
+frato pokalon da sorbedo kaj, kiam ili estis trinkintaj, ili
+bridis la &#265;evalojn, kaj kun koro multe pli kura&#285;a ol &#265;e sia
+alveno Mustafa sur&#265;evali&#285;is.  Ili balda&#365; preterrajdis la
+tendaron, kaj nun ili deturni&#285;is en lar&#285;an vojon, kondukantan
+en la arbaron.  La Forta rakontis al mia frato, ke tiu ba&#349;ao,
+kiun ili kaptis dum la &#265;asado, promesis toleri, ke ili restu
+sendan&#285;ere en lia regiono; sed anta&#365; kelkaj semajnoj li kaptis
+unu el la plej bravaj de la bando kaj, post plej teruraj
+turmentegoj, lasis lin pendigi.  Jam de longe li tenis lin sub
+spionado, kaj hodia&#365; li devas morti.  Mustafa ne kura&#285;is ion
+kontra&#365;diri, &#265;ar li estas feli&#265;a, ke li mem savi&#285;is kun
+sendifekta ha&#365;to.
+
+<P>
+
+&#264;e la eliro de la arbaro la Forta haltigis sian &#265;evalon,
+priskribis al mia frato la vojon, etendis al li sian manon por
+adia&#365;i, kaj parolis: &quot;Mustafa, vi fari&#285;is, en stranga maniero,
+gasto de la rabisto Orbasano.  Mi ne volas ordoni, ke vi nepre
+prisilentu, kion vi vidis kaj a&#365;dis.  Kvankam senkulpa, vi
+elsuferis la anta&#365;timon de l' morto, kaj mi &#349;uldas al vi
+kompenson.  Prenu, kiel memora&#309;on, &#265;i tiun ponardon; kaj kiam
+ajn vi bezonos helpon, &#285;in sendu al mi, kaj mi rapidos por vin
+defendi.  Eble anka&#365; &#265;i tiu saketo utilos al vi por via
+voja&#285;o.&quot;  Mia frato dankis lin pro lia noblanimeco; li prenis
+la ponardon, sed la saketon li ne volis akcepti.  Ankora&#365; unu
+fojon Orbasano premis al li la manon, faligis teren la saketon
+kaj ekforgalopis ventegorapide en la arbaron.  Vidante, ke jam ne
+plu estas eble lin kuratingi, Mustafa desaltis de sia &#265;evalo,
+por reeklevi la saketon, kaj ekmiregis pro la grandanimeco de sia
+gastiginto, &#265;ar la saketo enhavis multegon da oro.  Li dankis
+Allah'on pro sia savi&#285;o, kaj rekomendinte al lia favorkoreco la
+noblan rabiston, li ekda&#365;rigis gajakore sian vojon al Balsoro.
+
+<P>
+
+Leza silenti&#285;is kaj demande rigardis A&#293;met'on, la maljunan
+komerciston.
+
+<P>
+
+&quot;Ne, se estas tiel,&quot; diris &#265;i tiu, &quot;volonte mi plibonigas
+mian ju&#285;on pri Orbasano; &#265;ar vere, bele li agis kontra&#365; via
+frato.&quot;
+
+<P>
+
+&quot;Li agis kiel brava Islamano,&quot; ekkriis Mulej; &quot;sed mi esperas,
+ke tio ne estas jam la fino de via rakonto, &#265;ar, se mi ne
+eraras, ni &#265;iuj deziregas a&#365;di plue, kio okazis al via frato,
+kaj &#265;u li liberigis Fatme'on, vian fratinon, kaj la belan
+Zorajde'on.&quot;
+
+<P>
+
+&quot;Se tio vin ne enuigas, mi volonte da&#365;rigos la rakonton,&quot;
+respondis Leza, &quot;&#265;ar, efektive, la historio de mia frato estas
+aventuroplena kaj miriga.&quot;
+
+<P>
+
+&#264;e la tagmezo de la sepa tago post sia foriro, Mustafa enrajdis
+tra la pordego de Balsoro.  Enirinte en karavanejon, li tuj
+demandis, kiam komenci&#285;os la sklavovendado, kiu &#265;iujare
+fari&#285;as &#265;i tie.  Sed li ricevis la teruran respondon, ke li
+venas tro malfrue je du tagoj.  Oni esprimis beda&#365;ron pro lia
+malfrui&#285;o kaj rakontis al li, ke li multe perdis, &#265;ar, en la
+plej lasta tago de l' vendado, alvenis du sklavinoj tiel superege
+belaj, ke ili altiris sur sin la rigardojn de &#265;iuj a&#265;etantoj.
+Tiuj &#265;i lastaj, oni diris, interbati&#285;is kaj interdis&#349;iri&#285;is
+en plej bona maniero pro tiuj belulinoj, kiuj fine ja estis
+venditaj, sed por prezo tiel alta, ke nur ilia nuna sinjoro povis
+&#285;in pagi.  Mia frato informi&#285;is pli detale pri la sklavinoj kaj
+jam ne dubis plu, ke tio estas la samaj malfeli&#265;ulinoj, kiujn li
+nun ser&#265;as.  Li eksciis plie, ke tiu, kiu ilin a&#265;etis, lo&#285;as
+je kvardek horoj de Balsoro kaj nomi&#285;as Tiuli-Kos, eminenta,
+ri&#265;a, sed jam iom maljuna viro, kiu en pasinta tempo estis
+Kapudan-ba&#349;ao<A HREF="#footnotes"><SUP>7</SUP></A> de l' kalifo, sed nun estas eksi&#285;inta, por
+elripozi kun siaj amasigitaj ri&#265;a&#309;oj.
+
+<P>
+
+Komence Mustafa volis tuj residi&#285;i sur sian &#265;evalon, por
+rapidatingi Tiulin, kiu apena&#365; povis esti anta&#365;i&#285;inta e&#265; je
+unutaga vojiro.  Sed ekpensinte, ke li, solulo, neniel povas
+sukcesi kontra&#365; tiu potenca voja&#285;anto, nek rekapti de li lian
+akiron, li penis elpensi alian agmanieron, kaj balda&#365; li trovis
+&#285;in.  Lia maldistingi&#285;o je la Ba&#349;ao de Suliejka, &#8212; konfuzo,
+kiu siatempe minacis fari&#285;i por li tiel dan&#285;era, &#8212; venigis al
+li la penson, eniri sub tiu nomo en la domon de Tiuli kaj
+tiumaniere riski unu ekprovon por liberigi la du malfeli&#265;ajn
+knabinojn.  Li do dungis kelke da servistoj kaj &#265;evaloj, &#8212; por
+tio bonege utilis al li la mono de Orbasano, &#8212; havigis al si mem
+kaj al siaj servistoj belegajn vestojn, kaj ekvojiris al la
+kastelo de Tiuli.  Post kvin tagoj li alvenis proksimen de tiu
+kastelo.  &#284;i ku&#349;is sur bela ebena&#309;o.  De &#265;iuj flankoj
+&#265;irka&#365;fermis &#285;in altaj muroj, kiujn la konstrua&#309;oj nur tre
+malmulte superstaris.  Alveninte tien, Mustafa kolorigis nigraj
+siajn harojn kaj sian barbon kaj &#349;miris sian viza&#285;on per la
+suko de iu kreska&#309;o, kiu donis al &#285;i &#285;uste tiun saman brunetan
+koloron, kiun havis la viza&#285;o de l' Ba&#349;ao.  Poste li sendis en
+la kastelon unu el siaj servistoj, kiu petis por li, en la nomo
+de l' Ba&#349;ao de Suliejka, pri nokta ripozejo.  Balda&#365; revenis la
+servisto kun kvar bele vestitaj sklavoj, kiuj prenis per la brido
+la &#265;evalon de Mustafa kaj kondukis sur la korton de l' kastelo.
+Tie ili helpis lin de&#265;evali&#285;i, kaj kvar aliaj kondukis lin sur
+lar&#285;a marmora &#349;tuparo supren al Tiuli.
+
+<P>
+
+Tiu &#265;i, maljuna gajhumora bravulo, akceptis mian fraton kun
+respekto kaj ordonis meti anta&#365; li la plej bonan, kiun povis
+prepari lia kuiristo.  Post la man&#285;o Mustafa iom post iom igis
+la paroladon ektu&#349;i la novajn sklavojn, kaj Tiuli la&#365;dis ilian
+belecon, plendante nur pri tio, ke ili estas &#265;iam tiel
+mal&#285;ojaj; tamen li kredis, ke tio balda&#365; forpasos.  Tre
+&#285;ojigite pro &#265;i tiu akcepto mia frato ku&#349;i&#285;is ripozi kun plej
+belaj esperoj.  Li jam dormis eble unu horon proksimume, kiam
+revekis lin la brilo de lampo, kiu pikis blindige liajn okulojn.
+Li suprensidi&#285;is en la lito, sed kredis, ke li ankora&#365; son&#285;as,
+&#265;ar anta&#365; li staris tiu nigre-bruna hometo el la tendo de
+Orbasano, tenante lampon en la mano kaj distordante sian
+bu&#349;a&#265;on en malagrablegan rideton.  Mustafa ekpremetis al si la
+brakon kaj &#349;irpin&#265;is la nazon, por sin konvinki, &#265;u li vere
+maldormas; sed la apera&#309;o restis kiel anta&#365;e.  &quot;Kion vi volas
+apud mia lito?&quot; ekkriis Mustafa, rekonscii&#285;inte el sia mirego.
+&quot;Nu, ne tiel eksciti&#285;u, sinjoro,&quot; parolis la hometo; &quot;mi bone
+divenis, kial vi venis &#265;i tien.  Vian estimindan viza&#285;on mi
+anka&#365; ne forgesis; tamen, por diri la veron, se mi ne estus, per
+mia propra mano, helpinta pendigi la Ba&#349;aon, vi eble min
+trompus.  Sed nun mi estas &#265;i tie, por fari al vi demandon.&quot;
+
+<P>
+
+&quot;Anta&#365; &#265;io diru, kiel vi &#265;i tien venis,&quot; rediris al li
+Mustafa, kiu koleregis pro tio, ke li nun estas elperfidita. &#8212;
+&quot;Tion mi ja tre volonte diros al vi,&quot; respondis la alia. &quot;&#264;ar
+mi ne povis plu vivi en bona interrilato kun la Forta, mi
+forkuris.  Sed vi, Mustafa, estis en realeco la ka&#365;zo de nia
+malpaco, kaj tial vi devas doni al mi vian fratinon, kiel
+edzinon, rekompence de kio mi helpos vin amba&#365; forkuri.  Se vi
+&#349;in ne donos, mi iros al mia nova sinjoro kaj rakontos al li iom
+pri la nova Ba&#349;ao.&quot;
+
+<P>
+
+Mustafa frenezi&#285;is de teruro kaj kolero.  Nun, kiam li kredis,
+ke li certe atingis la celon de siaj deziroj, venis tiu mizerulo
+kaj ilin vanigis.  Estis nur unu rimedo, kiu povus sukcesigi lian
+projekton: la malhometon li nepre devas mortigi.  Per unu salto
+li do el&#309;eti&#285;is al li el la lito; sed lia malamiko, sendube
+anta&#365;vidinte ion similan, lasis fali la lampon, ke &#285;i
+estingi&#285;is, kaj forkuregis en la mallumo, freneze kriante por
+helpo.
+
+<P>
+
+Nun estis tre kriza la situacio de Mustafa.  La knabinojn li
+devis por tiu momento forlasi kaj prizorgi nur sian propran
+savi&#285;on.  Li iris tial al la fenestro, por vidi, &#265;u li ne povas
+tie trasalti.  &#284;is la tero estis priatentinda profundo kaj
+kontra&#365;flanke staris alta muro, super kiun li devus grimpi.  Dum
+li staris meditante &#265;e la fenestro, subite li eka&#365;dis multajn
+vo&#265;ojn, proksimi&#285;antajn al lia &#265;ambro.  Ili jam atingis la
+pordon.  Senespera, li nun ekkaptis sian ponardon kaj siajn
+vestojn kaj elsaltis tra la fenestro.  La falo estis malfacila,
+sed li sentis, ke li ne rompis al si ian korpmembron; li do tuj
+relevi&#285;is kaj kuris al la muro, kiu &#265;irka&#365;is la korton, &#285;in
+suprenrampis, je la mirego de siaj persekutantoj, kaj balda&#365; sin
+trovis sur libera kamparo.  Li da&#365;rigis kuri, &#285;is li alvenis
+malgrandan arbaron, kie li &#309;etis sin teren, ellacigita.  Tie li
+pripensis, kion li devas fari.  Siajn &#265;evalojn kaj servistojn li
+devis forlasi; sed prosperis al li konservi sian monon, kiun li
+portis en sia zono.  Balda&#365; montris al li lia elpensema kapo
+alian savrimedon.  Li iris pluen en la arbaro, &#285;is li alvenis
+vila&#285;on, kie por malalta prezo li a&#265;etis &#265;evalon, kiu balda&#365;
+lin portis en urbon.  Tie li informi&#285;is pri kuracisto, kaj oni
+rekomendis al li iun spertan maljunulon.  Tiun &#265;i, pere de kelke
+da oraj moneroj, li konsentigis konigi al li kuracilon, kiu
+ka&#365;zos mortsimilan dormon, tuj per dua rimedo reforigeblan.
+Akirinte tiun rimedon, li a&#265;etis longan artefaritan barbon,
+nigran talaron kaj &#265;iuspecajn skatolojn kaj retortojn, tiel ke
+li povis bone prezenti voja&#285;antan kuraciston, sur&#349;ar&#285;is siajn
+poseda&#309;ojn sur azenon kaj ekvoja&#285;is returne en la kastelon de
+Tiuli-Kos.  Li povis esti certa, ke tiu&#265;ifoje oni lin ne
+rekonos, &#265;ar la barbo lin aliformigis &#285;is tia grado, ke li ja
+apena&#365; rekonis sin mem.  Alveninte &#265;e Tiuli, li anoncigis sin
+kiel la kuraciston &#348;akamankabudibaba.  Kiel li pensis, tiel
+okazis.  La belega nomo tiel bone rekomendis lin al la maljuna
+malsa&#285;ulo, ke tiu &#265;i tuj invitis lin man&#285;i. &#348;akamankabudibaba
+aperis anta&#365; Tiuli; kaj apena&#365; ili interparoladis unu plenan
+horon, la maljunulo decidis submeti &#265;iujn siajn sklavinojn al la
+kuracado de l' sa&#285;a medicinisto. Tiu &#265;i apena&#365; povis ka&#349;i
+sian &#285;ojon, ke li nun revidos sian amatan fratinon: kaj kun
+frapanta koro li sekvis Tiulin, kiu kondukis lin en la serajlon.
+Ili venis en &#265;ambron bele ornamitan, sed en &#285;i trovi&#285;is neniu.
+&quot;Kara doktoro &#348;ambaba, a&#365; kiel ajn vi estas nomata,&quot; parolis
+Tiuli-Kos, &quot;rigardu atente la truon en tiu muro; tra tiu truo
+eletendos sian brakon &#265;iu mia sklavino, kaj tiam vi povos
+ekzameni, &#265;u la pulso estas malsana a&#365; ne.&quot;  Mustafa vane
+petegis kaj argumentis; permeson li ne ricevis por vidi la
+knabinojn; tamen ilia sinjoro konsentis diri al li, kiel &#265;iu el
+ili kutimas farti.  Nun eltiris Tiuli el sia zono longan
+papera&#309;on kaj per la&#365;ta vo&#265;o eknomis unuope siajn sklavinojn.
+&#264;e &#265;iu alvoko eletendi&#285;is tra la muro unu mano, kaj la
+kuracisto ekzamenis la pulson.  Jam estis vo&#265;e legitaj ses
+nomoj, kaj &#265;iujn oni deklaris bonsanaj; kaj nun legis Tiuli,
+kiel sepan nomon, &quot;Fatme,&quot; kaj malgranda blanka mano eli&#285;is
+tra la muro.  Tremante de &#285;ojo, Mustafa ekkaptis &#285;in kaj, kun
+serioza mieno, deklaris grave malsana.  Tiuli tre
+maltrankvili&#285;is kaj ordonis al sia sa&#285;a &#348;akamankabudibaba,
+rapide prepari kuracilon.  La kuracisto eliris el la &#265;ambro kaj
+skribis sur papereton: &quot;Fatme! mi volas vin savi; sed por tio
+necese estas, ke vi decidi&#285;u preni medikamenton, kiu faros vin
+dum du tagoj senviva!  Tamen mi posedas rimedon, kiu redonos al
+vi la vivon.  Se vi tion konsentas, diru nur, ke &#265;i tiu
+trinka&#309;o nenion helpis, kaj tio estos por mi signo, ke vi
+akceptas mian proponon.&quot;
+
+<P>
+
+Balda&#365; li revenis en la &#265;ambron, kie Tiuli atendis lin.  Li
+kunportis trinketon ne malutilan, palpis ankora&#365; unufoje la
+pulson de l' malsana Fatme kaj &#349;ovis samtempe la papereton sub
+&#349;ian braceleton; la trinketon li transdonis al &#349;i tra la
+aperturo en la muro.  Tiuli &#349;ajnis tre maltrankvila pro Fatme
+kaj prokrastis &#285;is pli oportuna tempo la ekzamenon de la ceteraj
+sklavinoj.  Forlasinte, kune kun Mustafa, la &#265;ambron, li parolis
+per mal&#285;oja tono: &quot;&#348;adibaba, diru malka&#349;e, kion vi pensas pri
+la malsano de Fatme?&quot;  &#348;akamankabudibaba respondis kun profunda
+ek&#285;emo: &quot;Ho sinjoro, ke la Profeto donu al vi konsolon!  &#348;i
+havas febron malrapidiran, kiu ja eble estos &#349;ia fini&#285;o.&quot;  &#264;e
+tio ekflamis la kolero de Tiuli: &quot;Kion vi diras, malbenita
+medicinista hundo?  &#264;u &#349;i, pro kiu mi elpagis du mil
+ormonerojn, devos morta&#265;i kiel bovino?  Sciu, ke se vi ne
+sukcesos &#349;in savi, mi dehakos al vi la kapon!&quot;  Nun mia frato
+ekkomprenis, ke li agis mallerte, kaj penis redoni al Tiuli
+esperon.  Dum ili tiel interparolis, venis el la serojlo nigra
+sklavo, por sciigi al la kuracisto, ke la trinketo nenion helpis.
+&quot;Uzu vian tutan arton, &#348;akamdababelda, a&#365; kiel ajn vi vin
+skribas; mi pagos al vi &#265;ion, kion vi postulos,&quot; kriis
+Tiuli-Kos, preska&#365; plorante pro timo, ke li perdos tiom da oro.
+&quot;Mi donos al &#349;i suka&#309;eton, kiu liberigos &#349;in de &#265;ia
+premego,&quot; respondis la kuracisto.  &quot;Jes, jes, donu al &#349;i
+suka&#309;eton,&quot; plorparolis la maljuna Tiuli.  Plena de espero,
+Mustafa foriris ser&#265;i sian dormigilon; kaj doninte &#285;in al la
+nigra sklavo kaj klariginte kiom oni per unu fojo devas preni, li
+iris al Tiuli kaj diris, ke li devas ankora&#365; ser&#265;i apud la lago
+iujn sanigajn herbojn.  Dirinte tion, li elforrapidis tra la
+pordego.  Apud la lago, kiu ku&#349;is ne malproksime de la kastelo,
+li demetis siajn falsajn vestojn kaj &#309;etis en la akvon, ke ili
+gaje na&#285;is &#265;irka&#365;e; sin mem li ka&#349;is en la arbeta&#309;aro,
+atendis tie la nokton, kaj poste en&#349;teli&#285;is en la tombejon apud
+la kastelo de Tiuli.
+
+<P>
+
+Mustafa forestis eble apena&#365; unu horon el la kastelo, kiam oni
+alportis al Tiuli la sciigon, ke lia sklavino Fatme morti&#285;as.
+Li forsendis servistojn al la lago, por tuj venigi la kuraciston,
+sed balda&#365; revenis solaj liaj senditoj kaj raportis, ke la
+malfeli&#265;a kuracisto falis en la akvon kaj dronis; oni povas vidi
+lian nigran talaron na&#285;antan en la lago; tie kaj &#265;i tie
+elrigardetas anka&#365; el la ondoj lia majesta barbo.  Jam ne
+esperante pri savo, Tiuli malbenis sin mem kaj la tutan mondon,
+el&#349;iris al si la barbon kaj ekkuris, kapanta&#365;en, kontra&#365; la
+muron.  Sed &#265;io &#265;i tio utilis nenion, &#265;ar Fatme balda&#365;
+ellasis la lastan spiron sub la manoj de la aliaj virinoj.
+Scii&#285;inte pri &#349;ia morto, Tiuli ordonis, ke oni rapide faru
+&#265;erkon, &#265;ar li ne povis toleri mortinton en la domo; kaj la
+kadavron li lasis forigi en la ma&#365;zojeon.  La portistoj alportis
+tien la &#265;erkon, rapide metis &#285;in teren kaj forkuris, &#265;ar ili
+eka&#365;dis el inter la aliaj &#265;erkoj ve-kriadon kaj &#285;emegojn.
+
+<P>
+
+Mustafa, kiu ka&#349;is sin malanta&#365; la &#265;erkoj kaj de tie
+forkurigis la portistojn, elvenis nun el sia ka&#349;ejo kaj
+eklumigis lampon, kiun li por tiu celo jam kunportis.  Poste,
+ekpreninte boteleton, kiu enhavis la vekontan medikamenton, li
+levis la kovrilon de la &#265;erko de Fatme.  Sed kia teruro ekkaptis
+lin, kiam sin montris al li, &#265;e la lumo de la lampo, trajtoj
+tute nekonataj!  Nek mia fratino nek Zorajde, sed iu tute alia
+ku&#349;is en la &#265;erko.  Multe da tempo li bezonis, por reekregi sin
+post &#265;i tiu nova bato de l' sorto; sed fine kompato venkis lian
+koleron.  Li mal&#349;topis sian boteleton kaj ver&#349;etis al &#349;i la
+medikamenton inter la lipojn.  &#348;i ekspiris, ekmalfermis la
+okulojn kaj &#349;ajnis longe pripensi, kie &#349;i estas.  Fine &#349;i
+rememoris, kio okazis; sin levis el la &#265;erko; kaj sin &#309;etis al
+la piedoj de Mustafa.  &quot;Kiel mi povas vin danki, ho favorkora
+esta&#309;o,&quot; &#349;i ekkriis, &quot;ke vi savis min el mia terura
+mallibereco!&quot;  Mustafa interrompis &#349;iajn dankesprimojn per la
+demando, kiel fari&#285;is, ke &#349;i kaj ne Fatme, lia fratino, estas
+savita.  &#348;i rigardis lin, mirigita.  &quot;Nun fine mi ekkomprenas
+mian savi&#285;on, kiu &#285;is nun estis al mi neklarigebla,&quot; &#349;i
+respondis; &quot;sciu, ke en tiu kastelo oni nomis <I>min</I> Fatme, kaj
+al <I>mi</I> vi donis vian papereton kaj la savtrinka&#309;on.&quot;  Mia
+frato petegis la savitan knabinon, ke &#349;i donu al li sciigojn pri
+lia fratino kaj Zorajde; kaj li eksciis, ke ili amba&#365; sin trovas
+en la kastelo, sed jam ricevis, la&#365; la kutimo de Tiuli, aliajn
+nomojn; ili nun estas nomataj Mirza kaj Nurmahal.
+
+<P>
+
+Vidante, ke mia frato tiagrade mal&#285;ojas pro &#265;i tiu malsukceso,
+Fatme, la savita sklavino, ekpenis lin rekura&#285;igi kaj promesis
+sciigi al li rimedon, por liberigi spite &#265;io amba&#365; knabinojn.
+Revigligita de &#265;i tiu penso, Mustafa el&#265;erpis novan esperon; li
+petis &#349;in nomi tiun rimedon, kaj &#349;i parolis: &quot;Mi ja estas nur
+de kvin monatoj sklavino de Tiuli, tamen tuj de la komenco mi
+pripensis savi&#285;on, sed por mi sola &#285;i estis tro malfacila.  Sur
+la interna korto de l' kastelo vi sendube ekvidis puton, kiu
+el&#309;etas akvon el dek tubegoj; tiun puton mi anka&#365; rimarkis.  Mi
+memoris, ke mi jam vidis en la domo de mia patro similan puton,
+kies akvo alfluadas tra vasta kondukilaro.  Nu, kun la celo
+ekscii, &#265;u anka&#365; &#265;i tiu puto estas same konstruita, mi la&#365;dis
+unu tagon en &#265;eesto de Tiuli &#285;ian belecon kaj demandis pri &#285;ia
+ar&#293;itekturisto.  'Mi mem konstruis &#285;in,' li respondis, 'kaj
+tio, kion vi vidas &#265;i tie, estas la malplej rimarkinda; &#265;ar la
+akvo alvenas el rivereto je almena&#365; mil pa&#349;oj de tie &#265;i kaj
+trafluadas volbitan kondukilegon, kiu havas almena&#365; la alton de
+homo; kaj de &#265;io &#265;i tio mi mem faris la planon.'  A&#365;dinte
+tion, mi ofte deziris havi, nur dum unu momento, forton de viro,
+por povi ellevi unu el la &#349;tonegoj el la flanko de l' puto; tiam
+mi povus forkuri, kien ajn mi nur volus.  Mi do montros al vi nun
+la kondukilegon; vi povos penetri tra &#285;i nokte en la kastelon
+kaj forsavi viajn amatojn.  Sed almena&#365; du virojn vi devos havi
+kun vi, por superforti la sklavojn, kiuj nokte gardas la
+serajlon.&quot;
+
+<P>
+
+Tiel &#349;i parolis.  Mia frato, kvankam jam du fojojn lin trompis
+liaj esperoj, denove rekura&#285;i&#285;is kaj esperis, kun helpo de
+Allah, plenumi la planon de l' sklavino.  Li promesis al &#349;i, ke
+li poste prizorgos &#349;ian forvenon en &#349;ian hejmon, se &#349;i lin
+helpos penetri en la kastelon.  Tamen faris al li zorgojn
+ankora&#365; jena pripenso: kie li povos trovi du &#8212; tri fidelajn
+helpontojn.  Subite li ekpensis pri la ponardo de Orbasano kaj
+pri la promeso, kiun donis al li la rabisto, rapidi lin helpi,
+kie ajn li bezonus lin.  Li do forlasis, kune kun Fatme, la
+tombejon, por iri ser&#265;i la rabiston.
+
+<P>
+
+En la sama urbo, en kiu li sin &#349;an&#285;is en kuraciston, li a&#265;etis
+per sia lasta mono &#265;evalon kaj dungigis Fatme'on al malri&#265;a
+virino, kiu lo&#285;is en la anta&#365;urbo.  Li mem rapidis al la
+montaro, kie li la unuan fojon renkontis Orbasanon, kaj alvenis
+tien post tri tagoj.  Balda&#365; li retrovis la tendaron kaj aperis
+neatendite anta&#365; Orbasano, kiu lin amike bonvenigis.  Li
+rakontis al li siajn malsukcesajn klopodojn, &#265;e kio, de tempo al
+tempo, la seriozema Orbasano ne povis ne ridi iome, precipe kiam
+li image prezentis al si la kuraciston &#348;akamankabudibaba.  Sed
+pri la perfido de la malgrandulo li tre koleri&#285;is, kaj &#309;uris,
+ke li pendigos lin propramane, kie ajn li lin trovos.  Al mia
+frato li certigis, ke li tuj estos preta lin helpi, kiam li
+anta&#365;e reforti&#285;os post la voja&#285;o.  Mustafa tial denove restis
+dum tiu nokto en la tendo de Orbasano; sed kun la unua matenru&#285;o
+ili ekforiris, kaj Orbasano kunprenis tri siajn plej kura&#285;ajn
+virojn, provizitajn per bonaj &#265;evaloj kaj armiloj.  Ili rajdis
+rapide anta&#365;en kaj venis post du tagoj en la urbeton, kie
+Mustafa jam lasis la liberigitan Fatme'on.  Kune kun &#349;i, ili
+rajdis pluen de tiu urbeto &#285;is la malgranda arbaro, de kie oni
+povis vidi la kastelon de Tiuli, ne malproksime ku&#349;antan.  Tie
+ili ekkampis, por atendi la nokton.  Kiam fari&#285;is mallume, ili
+tuj al&#349;teli&#285;is, kondukataj de Fatme, al la rivereto, kie estis
+la deirpunkto de la akvokondukilego; kaj balda&#365; ili &#265;i tiun
+trovis.  Fatme'on kaj unu serviston ili lasis tie starantajn kun
+la &#265;evaloj kaj ekmallevi&#285;is en la kondukilegon; sed anta&#365; ol
+ili eniris, Fatme ankora&#365; unufoje &#265;ion precize ripetis al ili,
+nome: ke ili venos tra la puto sur la internan korton de l'
+kastelo; tie estas en la dekstra kaj maldekstra anguloj du turoj;
+en la &#265;ambro malanta&#365; la sesa pordo, se oni kalkulas de la
+dekstra turo, sin trovas Fatme kal Zorajde, gardataj de du nigraj
+sklavoj.  Bone provizitaj per armiloj kaj feraj leviloj, Mustafa,
+Orbasano kaj du aliaj malsupreniris en la akvokondukilon.  Ili ja
+enakvi&#285;is &#285;is la zono; tamen ili energie trapu&#349;is sin
+anta&#365;en.  Post duono da horo ili alvenis la puton mem kaj tuj
+en&#349;ovis siajn levilojn.  La muro estis dika kaj firma, sed al la
+kunigitaj fortoj de la kvar homoj &#285;i ne povis longe
+kontra&#365;stari; ili balda&#365; enrompis truegon, sufi&#265;e grandan, por
+ke oni povu facile tra&#349;ovi&#285;i.  Orbasano eniris la unuan kaj
+posthelpis la aliajn.  Kiam &#265;iuj sin trovis sur la korto, ili
+esploris la kontra&#365;an flankon de l' kastelo, por eltrovi la jam
+priskribitan pordon.  Sed ili ne povis interkonsenti, pri kiu
+pordo &#285;i estas, &#265;ar, kalkulante de la dekstra turo al la
+maldekstra, ili trovis pordon murfermitan kaj nun ne sciis, &#265;u
+Fatme &#265;i tiun preterforgesis a&#365; kunkalkulis.  Sed ne longe
+pripensis Orbasano: &quot;&#264;iun pordon malfermos al mi mia bona
+glavo,&quot; li ekkriis; li proksimi&#285;is al la sesa pordo, kaj la
+aliaj lin sekvis.  Malferminte la pordon, ili trovis ses nigrajn
+sklavojn, ku&#349;antajn tere kaj dormantajn.  Ili estis tuj
+retiri&#285;ontaj senbrue, &#265;ar ili vidis, ke ili maltrafis la
+&#285;ustan pordon, kiam figuro sin levis en la angulo kaj, per bone
+konata vo&#265;o, ekkriis por helpo.  &#284;i estis la malgrandulo el la
+tendaro de Orbasano.  Sed anta&#365; ol la nigruloj plene konsciis,
+kio okazas, jen &#309;eti&#285;is Orbasano al la malgrandulo, dis&#349;iris
+je du pecoj lian zonon, ferm&#349;topis al li la bu&#349;on kaj kunligis
+la manojn malanta&#365; la dorso.  Poste li sin turnis al la sklavoj,
+el kiuj kelkaj estis jam duone ligitaj de Mustafa kaj la du
+aliaj, kaj helpis subigi ilin tute.  Metinte al la sklavoj
+ponardon kontra&#365; la brusto, oni demandis ilin, kie estas
+Nurmahal kaj Mirza; kaj ili konfesis, ke ili estas en la apuda
+&#265;ambro.  Mustafa kuregis en la &#265;ambron kaj trovis tie Fatme'on
+kaj Zorajde'on, kiujn jam vekis la bruado.  Rapide la knabinoj
+kolektis siajn ornama&#309;ojn kaj vesta&#309;ojn kaj sekvis Mustafan.
+Dume proponis la du rabistoj, ke oni &#265;ion forrabu, kion oni
+povus trovi; sed tion Orbasano malpermesis, dirante: &quot;Oni neniam
+diru pri Orbasano, ke li eniris nokte la domojn, por &#349;teli
+oron.&quot;  Mustafa kaj la savitaj knabinoj malsupreniris rapide en
+la akvokondukilon, dum Orbasano promesis sekvi ilin balda&#365;.
+Sed, kune kun alia rabisto, li anta&#365;e kaptis la malgrandulon kaj
+elkondukis sur la korton; tie ili ligis &#265;irka&#365; lia kolo silkan
+&#349;nuron, kiun ili por tiu celo jam kunportis, kaj pendigis lin
+&#265;e la plej alta supro de l' puto.  Tiel puninte la perfidon de
+la mizerulo, ili anka&#365; siavice malsupreniris en la
+akvokondukiion kaj sekvis Mustafan.  Kun larmoj dankis amba&#365;
+knabinoj sian noblan savinton Orbasano; sed tiu &#265;i instigis ilin
+forkuri kiel eble plej rapide, &#265;ar estas tre kredeble, ke
+Tiuli-Kos ilin persekutigos en &#265;iujn direktojn.  La sekvintan
+tagon Mustafa kaj liaj savitoj, profunde kortu&#349;itaj, disi&#285;is de
+Orbasano; vere! ili forgesos lin neniam.  Fatme, la liberigita
+sklavino, iris alivestita al Balsoro, por tie en&#349;ipi&#285;i al sia
+hejmo.
+
+<P>
+
+Post mallonga agrabla voja&#285;o alvenis hejmen la miaj.  Preska&#365;
+mortigis mian maljunan patron la &#285;ojo de la revido; en la tago
+sekvinta ilian alvenon li aran&#285;is grandan feston, en kiu
+partoprenis la tuta urbo.  Anta&#365; granda kunvenintaro de parencoj
+kaj amikoj, mia frato devis rakonti sian historion, kaj unuvo&#265;e
+ili la&#365;dis tiel lin kiel anka&#365; la noblan rabiston.
+
+<P>
+
+Kaj kiam li finis la rakonton, levi&#285;is mia patro kaj alkondukis
+al li Zorajde'on.  &quot;Tiel,&quot; li diris per solena vo&#265;o, &quot;de via
+kapo mi nun forigas la malbenon; ricevu, &#265;i tiun knabinon, kiel
+batalakiritan rekompencon pro via senripoza agemeco; akceptu mian
+patran benon; kaj al nia urbo neniam manku viroj, kiuj similas al
+vi pri frata amo, prudento kaj fervoro.&quot;
+
+<P>
+
+Jam atingis la karavano la finon de la dezerto, kaj &#285;oje la
+voja&#285;antoj salutis la verdajn herbejojn kaj la foliori&#265;ajn
+arbojn, kies &#265;arma vida&#309;o jam de multaj tagoj ne trafis iliajn
+okulojn.  En bela valo ku&#349;is karavanejo, kiun ili elektis kiel
+noktan restadejon; kaj kvankam &#285;i prezentis nur malmulte da
+komforto kaj refre&#349;igo, tamen la tuta voja&#285;antaro estis pli
+gaja kaj interamiki&#285;ema ol anta&#365;e, &#265;ar la penso, ke ili nun
+elsavi&#285;is el la dan&#285;eroj kaj malagrabla&#309;oj, kiujn okazigas
+voja&#285;o tra la dezerto, malfermis &#265;iujn korojn kaj inklinis
+&#265;ies spiriton al &#349;ercado kaj amuzi&#285;ado.  Mulej, la juna gaja
+komercisto, dancis dancon ridigan, &#285;in akompanante per kantoj,
+kiuj e&#265; de la seriozema greko Zale&#365;kos ellogis rideton.  Sed,
+ne kontenta de tio, ke li gajigis siajn kunvoja&#285;antojn per ludo
+kaj danco, li volis anka&#365; rakonti al ili la historion, kiun li
+jam anta&#365;e promesis; kaj, iom mallaci&#285;inte post sia saltado,
+li ekparolis la&#365;jene: &#8212;
+
+
+
+
+<H2 ALIGN=CENTER><A NAME="muk">La Historio pri Malgranda Muk.</A></H2>
+
+
+En Niceo, mia kara naskurbo, lo&#285;is iam homo, kiun oni nomis
+Malgranda Muk.  Kvankam mi estis tiam tre juna, mi ankora&#365;
+memoras lin bone, precipe pro tio, ke estas li, al kiu mi dankas
+la teruran bastonadon, per kiu regalis min foje mia patro.  Kiam
+mi konati&#285;is kun li, li estis jam granda&#285;ulo; tamen li havis
+nur tri a&#365; kvar futojn da alto.  Krom tio, li havis ekstera&#309;on
+tre strangan; &#265;ar lia korpo, kvankam malgranda kaj delikata,
+devis porti kapon multe pli grandan kaj pli dikan, ol la kapo de
+ordinara mortemulo.  Li lo&#285;is tute sola en granda domo: e&#265; sian
+kuiradon li faradis propramane.  Nur unu fojon en kvar semajnoj
+li iradis promeni; kaj nur la fuma kolonego, kiu &#265;iutagmeze
+supreniris el lia kameno, sciigadis al liaj samurbanoj, &#265;u li
+vivas a&#365; mortis.  Oni ofte lin vidis vespere tien kaj reen
+irantan supre sur lia domo, kaj tiam, suprenrigardante de sur la
+strato, oni povis tre bone imagi al si, ke sola lia granda kapo
+&#265;irka&#365;kuradas sur la tegmento.  Mi kaj miaj ludkamaradoj estis
+senkompataj buboj, kiuj &#285;ojis moki kaj kolerigeti aliajn; sekve,
+&#265;iufoje kiam Malgranda Muk eliris promeni, tio estis por ni vera
+festokazo.  En la difinita tago ni kolekti&#285;adis anta&#365; lia domo,
+por tie atendi, &#285;is li elvenos; kaj fine, kiam malfermi&#285;is la
+pordo kaj elrigardis unue la granda kapo kun la ankora&#365; pli
+granda turbano, kiam postvenis la cetera korpeto, vestita per
+eluzita manteleto, vasta pantalono kaj lar&#285;a zono, &#265;e kiu
+pendis longa ponardo, &#8212; tiel longa, ke oni ne sciis, &#265;u Muk
+alkro&#265;i&#285;as al la ponardo a&#365; la ponardo al Muk, &#8212; kiam li tiel
+eliris el la domo, ekbruis la aero pro nia &#285;oja kriado, ni
+&#309;etis supren niajn &#265;apojn kaj ekdancis &#265;irka&#365; li kiel
+frenezaj.  Siavice, Malgranda Muk faris al ni seriozan kapsaluton
+kaj, per malrapidaj pa&#349;oj, ekmar&#349;is tra la strato.  Survoje li
+trenadis iom la piedojn, &#265;ar li surhavis grandajn, lar&#285;ajn
+pantoflojn, kiajn mi neniam vidis anta&#365;e.  Ni infanoj kuradis
+post li, kriante sen&#265;ese: &quot;Malgranda Muk, Malgranda Muk!&quot;  Ni
+anka&#365; havis gajan versa&#309;eton, kiun ni kantis iufoje pro lia
+honoro; jen &#285;ia teksto:
+
+<P>
+
+<BLOCKQUOTE>
+
+  &quot;Muk, Muk, Malgranda Muk!<BR>
+  Lo&#285;as vi en granda domo;<BR>
+  Estas brava eta homo;<BR>
+  Unu fojon en monato<BR>
+  Promenadas sur la strato;<BR>
+  Grandkapulo, turnu vin!<BR>
+  Kuru, Muk, kaj kaptu nin!&quot;
+
+</BLOCKQUOTE>
+
+<P>
+
+Tiamaniere ni jam ofte amuzi&#285;is, kaj kun honto mi devas konfesi,
+ke la plej forte incitadis lin mi, &#265;ar ofte mi ektiris lin je
+lia manteleto, kaj foje mi de malanta&#365;e metis la piedon sur lian
+grandan pantoflon, ke li falis sur la viza&#285;on.  Unuamomente mi
+trovis tion ekstreme ridinda; sed &#265;esis mia ridado, kiam mi
+rimarkis, ke Malgranda Muk sin direktas al la domo de mia patro.
+Kaj efektive, jen li tien eniris, kaj sufi&#265;e longan tempon li
+tie restis.  Mi ka&#349;is min proksime de l' pordo, kaj vidis lin
+reeliri en akompano de mia patro, kiu tre respektoplene lin tenis
+je la mano kaj, multfoje klini&#285;ante, adia&#365;is &#265;e la pordo.  Al
+mi estis ne tute trankvile en la koro, kaj longatempe mi restis
+en mia ka&#349;ejo.  Sed fine elpelis min la malsato, kiun mi timis
+multe pli, ol batojn; kaj humila, kun klinita kapo, mi aperis
+anta&#365; mia patro.  &quot;Mi a&#365;dis, ke vi ofendis la bonan Muk'on,&quot;
+li parolis, per tono tre serioza; &quot;nu, mi nun rakontos al vi la
+historion de tiu &#265;i Muk, &#265;ar mi ne dubas, ke, kiam &#285;i estos de
+vi konata, vi jam ne ridos lin plu.  Sed anta&#365; kaj post la
+rakonto vi devos ricevi la <I>kutiman</I>.&quot;  La &quot;kutima&quot; estis
+dudek kvin batoj, kiujn li &#265;iam tre kaj tre konscience
+elkalkuladis sur mia dorso.  Li do prenis sian longan piptubon,
+de&#349;ra&#365;bis &#285;ian sukcenan bu&#349;pecon kaj prilaboris min pli
+senindulge ol iam anta&#365;e.  Kiam la dudek kvin estis plennombre
+pagitaj, li ordonis al mi atenti kaj ekrakontis la historion pri
+Malgranda Muk.
+
+<P>
+
+La patro de Malgranda Muk, kies &#285;usta nomo estas Mukra, estis
+respektata, sed malri&#265;a homo, &#265;i tie en Niceo.  Li vivis
+preska&#365; tiel same ermite, kiel nuntempe lia filo.  Tiun &#265;i li
+tute ne amis, &#265;ar li hontis lian pigmean staturon, kaj tial li
+lasis lin plia&#285;i&#285;i en granda senscieco.  Ankora&#365; en sia
+dek-sesa jaro Malgranda Muk estis facilanima infano; kaj la
+patro, homo serioza, ne &#265;esis lin ripro&#265;i, ke li, kiu jam de
+longe ne plu devus porti siajn &#349;uojn de infano, estas ankora&#365;
+tiel naivega kaj malsprita.
+
+<P>
+
+Sed okazis foje, ke la maljunulo falis ie malsupren, sin tiel
+grave vundante, ke li balda&#365; poste mortis; kaj nun Malgranda Muk
+sin trovis sola en la mondo, senhava kaj senscia.  La senkompataj
+parencoj, al kiuj la formortinto &#349;uldis pli, ol kiom li povis
+repagi, forpelis la malfeli&#265;uleton el la domo kaj konsilis al li
+eliri en la mondon, por elser&#265;i sian feli&#265;on.  Malgranda Muk
+respondis, ke li jam estas preta por la voja&#285;o; kaj &#265;ar nenion
+plu li petis por si, krom la vestaro de l' patro, oni plenumis
+lian deziron.  Lia patro estis altkreska kaj vastkorpa viro;
+sekve la vestoj tute ne almezuri&#285;is al la filo.  Sed Muk balda&#365;
+elpensis rimedon: li detran&#265;is de la vestoj tiom da &#349;tofo, por
+malpli<I>long</I>igi ilin la&#365;bezone, kaj poste li ilin surmetis.  Sed
+pri la same necesa malpli<I>lar&#285;</I>igo li tute forgesis; kaj el tio
+rezultas tiu stranga vestaro, kiun oni ankora&#365; hodia&#365; povas
+vidi sur li; la granda turbano, la lar&#285;a zono, la ampleksa
+pantalono, la blua manteleto, &#265;io &#265;i tio estas hereda&#309;oj de
+lia patro, kiujn li depost tiu tempo surportas ankora&#365;.  Fine,
+alliginte al sia zono la longan Damaskan ponardon de l' patro kaj
+preninte bastoneton en la manon, li trapa&#349;is tra la pordego de
+la urbo kaj ekforiris &quot;en la mondon.&quot;
+
+<P>
+
+&#284;oje li vojiris anta&#365;en la tutan tagon, &#265;ar &#265;iuokaze li ja
+volis elser&#265;i sian feli&#265;on.  &#264;iufoje kiam li ekvidis sur la
+tero vitropeceton, brilantan sub la sunaj radioj, li nepre
+eklevis &#285;in kaj metis en sian po&#349;on, kredante, ke &#285;i
+&#349;an&#285;i&#285;os en plej belan diamanton.  Ekvidinte en la malproksimo
+la kupolojn de moskeo, brilegantajn kiel fajro, a&#365; lagon
+lum-re&#309;etantan kvaza&#365; spegulo, li ekrapidis tien kun koro plena
+de &#285;ojo, &#265;ar li kredis, ke li venas en ensor&#265;itan landon.  Sed
+ho ve!  Malaperis tiuj trompobildoj, kiam li iom pli
+proksimi&#285;is; kaj balda&#365; tro balda&#365; rememorigis lin lia laceco
+kaj lia malsate doloranta stomako, ke li ankora&#365; sin trovas en
+lando de mortemuloj.  Dum du tagoj li tiel voja&#285;is, malsata kaj
+mal&#285;oja, kaj jam li ekmalesperis trovi sian feli&#265;on.  Kampaj
+fruktoj estis lia sola nutra&#309;o; la malmola tero &#8212; lia nokta
+ku&#349;ejo.  Fine, la trian tagon matene, li ekvidis de sur monteto
+grandan urbon.  Sur &#285;iaj muroj kaj turoj brilege lumis la
+kvaronluno, dum gajaspektaj flagoj flirtadis sur la tegmentoj kaj
+&#349;ajnis fari signon al Malgranda Muk, ke li alproksimi&#285;u.
+Mirigita, li haltis kaj longe rigardis la urbon kaj &#285;iajn
+&#265;irka&#365;a&#309;ojn.  &quot;Jes,&quot; li diris al si mem, &quot;tie Malgranda Muk
+trovos sian feli&#265;on, tie a&#365; nenie&quot;; kaj, malgra&#365; sia laceco,
+li eksaltis de &#285;ojo.  Li kolektis siajn fortojn kaj ekiris pluen
+al la urbo.  Sed kvankam &#285;i &#349;ajnis tute proksima, li ne povis
+&#285;in atingi anta&#365; la tagmezo, &#265;ar liaj mallongaj kruretoj
+preska&#365; rifuzis lin porti, kaj ofte en la ombro de palmo li
+devis sidi&#285;i ripozi.  Fine li alvenis anta&#365; la pordegon.  Li
+ordigis sian manteleton, pli bele &#265;irka&#365;ligis la turbanon, pli
+lar&#285;e al&#285;ustigis la zonon kaj alkro&#265;is pli oblikve la longan
+ponardon; poste li forvi&#349;is de sur siaj &#349;uoj la polvon, prenis
+sian bastoneton en la manon kaj eniris kura&#285;e tra la urba
+pordego.
+
+<P>
+
+Li jam trapasis kelke da stratoj, sed nenie malfermi&#285;is por li
+e&#265; unu dompordo, nenie oni vokis la&#365; lia espero: &quot;Venu,
+Malgranda Muk! man&#285;u kaj trinku &#265;e ni kaj ripozigu la etajn
+piedojn!&quot;
+
+<P>
+
+Anta&#365; granda bela domo li nun haltis kaj rigardis &#285;in per
+sopiroplenaj okuloj, kiam malfermi&#285;is unu el la fenestroj kaj
+maljuna virino sin klinis eksteren kaj vokis, kvaza&#365; kantante:
+
+<P>
+
+<BLOCKQUOTE>
+
+      &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&quot;Envenu, envenu,<BR>
+      &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Ni gaje festenu;<BR>
+      &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Bongusta la ka&#265;o;<BR>
+      &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Vi man&#285;os kun pla&#265;o;<BR>
+  Farita el gri', Kuirita por vi,<BR>
+  Najbaroj, la ka&#265;o atendas &#265;e mi!&quot;
+
+</BLOCKQUOTE>
+
+<P>
+
+La pordo de l' domo malfermi&#285;is, kaj Muk vidis eniri multegon da
+hundoj kaj katoj.  Dum kelkaj momentoj li staris sendecide, &#265;u
+li sekvu la inviton; sed fine li faris al si kura&#285;on kaj eniris
+en la domon.  Anta&#365;iris lin du katidoj, kaj &#265;i tiujn li decidis
+sekvi, &#265;ar kredeble ili pli bone scias, ol li, kie estas la
+kuirejo.
+
+<P>
+
+Kiam li atingis la supron de l' &#349;tuparo, renkontis lin tiu sama
+maljuna virino, kiun li jam vidis elrigardantan tra la fenestro.
+&#348;i rigardis lin tre malafable kaj demandis, kion li volas.  &quot;Vi
+ja &#265;iun invitis al via ka&#265;o,&quot; respondis Malgranda Muk, &quot;kaj
+&#265;ar mi estas tiom malsata, mi do venis.&quot;  La maljunulino
+ekridis kaj diris: &quot;De kie vi venas, stranga hometo?  La tuta
+urbo scias, ke mi kuiradas por neniu krom miaj karaj katoj; kaj
+kelkfoje, kiel vi vidas, mi invitas najbarojn kunman&#285;i kun
+ili.&quot;  Malgranda Muk rakontis al &#349;i, kiel mizera estis lia vivo
+depost la morto de lia patro, kaj petis &#349;ian permeson fari&#285;i
+hodia&#365; tablogasto de l' katoj.  La virino, al kiu tre pla&#265;is la
+neka&#349;ema rakonto de la simplanima Muk, konsentis, ke li sidi&#285;u
+&#265;e &#349;ia tablo, kaj donis al li sate da man&#285;a&#309;o kaj trinka&#309;o.
+Kiam li estis sati&#285;inta kaj reforti&#285;inta, &#349;i longe observis
+lin kaj poste diris: &quot;Malgranda Muk, restu &#265;e mi en mia servo;
+vi havos nur malmulte da laboro, kaj mi regalos vin bone.&quot;
+Malgranda Muk, al kiu la kata ka&#265;o estis treege bongusta,
+akceptis la proponon kaj tuj fari&#285;is servisto de Sinjorino
+Ahavzi.  La devoj de lia ofico estis facilaj sed neordinaraj.
+Sinjorino Ahavzi havis du katojn kaj kvar katinojn.  Al tiuj &#265;i
+bestoj Malgranda Muk devis &#265;iumatene kombi la felon kaj froti
+per bonodoraj oleoj; &#265;iufoje kiam la mastrino eliris en la
+urbon, li devis zorgi pri la katoj; kiam ili volis tagman&#285;i, li
+devis meti anta&#365; ili la pladojn; kaj &#265;iunokte li ku&#349;igis ilin
+sur silkaj kusenoj kaj &#265;irka&#365;volvis per veluraj kovriloj.
+Plie, estis en la domo kelke da malgrandaj hundoj, al kiuj li
+devis servadi; sed tiuj &#265;i postulis malpli da priatentado, ol la
+katoj, kiujn Sinjorino Ahavzi traktadis kiel proprajn infanojn.
+Cetere, Malgranda Muk vivis tute same solece, kiel en la domo de
+sia patro, &#265;ar, krom la mastrino, li vidis dum la tuta tago nur
+hundojn kaj katojn.  Dum kelka tempo estis al li tre bone en la
+nova hejmo; &#265;iam li havis plene da man&#285;a&#309;o kaj malmulte da
+laboro, kaj la maljunulino &#349;ajnis tute kontenta pri li.  Sed iom
+post iom la katoj fari&#285;is malbonkondutaj: kiam la maljunulino
+forestis el la domo, ili &#265;irka&#365;saltadis en la &#265;ambro kiel
+frenezaj, dis&#309;etadis &#265;ion, kio baris al ili la vojon, kaj
+disrompis multe da belaj vazoj.  Sed tuj, kiam ili eka&#365;dis sian
+mastrinon suprenvenantan sur la &#349;tuparo, ili forrampadis sur
+siajn kusenojn kaj svingadis la voston, kvaza&#365; nenio okazis.
+Sinjorino Ahavzi koleri&#285;adis, kiam &#349;i vidis sian &#265;ambron tiel
+ruinigita, kaj kulpigadis Muk'on pri &#265;io; li tiam vane asertis
+sian senkulpecon: al siaj katoj, kiuj ja havis mienon tiel
+senpekan, &#349;i kredis pli, ol al sia servisto.
+
+<P>
+
+Tre mal&#285;oja pro tio, ke anka&#365; &#265;i tie li ne trovis sian
+feli&#265;on, Malgranda Muk decidis eksi&#285;i el la servo de Sinjorino
+Ahavzi.  Sed &#265;ar la sperto instruis al li, jam dum lia unua
+voja&#285;o, kiel malfacile estas vivi sen mono, li nun ekpensis, per
+kia rimedo li povas havigi al si la salajron, kiun &#265;iam lia
+mastrino al li promesis, sed neniam donis.  En la domo de
+Sinjorino Ahavzi estis &#265;ambro, kiu &#265;iam restis &#349;losita, kaj
+kies internon li neniam vidis, kvankam li jam ofte a&#365;dis la
+virinon &#265;irka&#365;bruadi malanta&#365; la pordo.  Multe li donus por
+tio, se li povus ekscii, kion &#349;i tenas tie ka&#349;ita; kaj nun, dum
+li pensis pri sia voja&#285;a mono, venis al li en la kapon, ke eble
+tie trovi&#285;as ka&#349;itaj la trezoroj de l' virino.  Sed &#265;iam la
+pordo restis &#349;losita, kaj estis al li neeble atingi la
+trezorojn.
+
+<P>
+
+Foje, matene, kiam Sinjorino Ahavzi estis elirinta, unu el la
+hundetoj, kiun &#349;i &#265;iam duonpatrine traktadis, sed kies favoron
+Malgranda Muk plejaltagrade akiris al si per &#265;iuspecaj amservoj,
+kaptis lin je lia vasta pantalono kaj forte tiradis, kvaza&#365; por
+diri, ke Muk &#285;in sekvu.  Muk, kiu amis ludi kun la hundeto,
+sekvis &#285;in; kaj jen kondukis lin la hundeto en la
+dormo&#265;ambreton de Sinjorino Ahavzi kaj anta&#365; malgrandan pordon,
+kiun li tie neniam vidis anta&#365;e.  La pordo estis duone
+malfermita.  La hundeto eniris, kaj Muk &#285;in sekvis.  Miris kaj
+&#285;ojis la malgrandulo, sin trovante nun en la &#265;ambro, kiu jam de
+longe estis la celo de liaj deziroj.  Li esploris &#285;in de &#265;iuj
+flankoj, esperante trovi monon, sed trovis nenion krom malnovaj
+vesta&#309;oj kaj vazoj strange formitaj.  Unu el &#265;i tiuj vazoj
+kaptis lian apartan atenton.  &#284;i estis el kristalo, kun belaj
+entran&#265;itaj figura&#309;oj.  Li eklevis &#285;in kaj turnadis en &#265;iuj
+direktoj.  Sed, ho teruro!  Li ne rimarkis, ke &#285;i havas kovrilon
+nur malfirme surmetitan.  La kovrilo defalis sur la plankon kaj
+disrompi&#285;is je milo da pecetoj.
+
+<P>
+
+Dum longa tempo Malgranda Muk staris tie, kvaza&#365; senviva de
+teruro.  Nun lia sorto estis decidita; nun li nepre devis
+forkuri, alie la maljunulino lin certe batus &#285;ismorte.  Li do
+decidis komenci senprokraste la voja&#285;on, sed anta&#365;e li
+&#265;irka&#365;rigardis ankora&#365; unu fojon, &#265;u ne utilus al li dum lia
+mar&#349;ado tiu a&#365; alia hava&#309;o de Sinjorino Ahavzi.  Subite
+renkontis liajn okulojn paro da grandegaj pantofloj; verdire, ili
+tute ne estis belaj; sed liaj propraj &#349;uoj jam ne povis plu
+voja&#285;i; kaj, krom tio, allogis lin tiuj pantoflegoj &#285;uste pro
+sia grandeco, &#265;ar se li ilin surhavus, espereble vidus el tio
+&#265;iuj lin rigardantaj, ke li jam ne portas plu siajn &#349;uojn de
+infano!  Siajn proprajn pantofletojn li do rapide demetis kaj
+surmetis la grandajn.  Poste, ekvidinte en angulo promenadan
+bastoneton kun bele skulptita leonokapo, kaj opiniante, ke &#285;i
+tie ne havas sufi&#265;e por fari, li anka&#365; &#265;i tion proprigis al
+si, kaj forrapidis el la &#265;ambro.  Li tuj kuris en sian propran
+&#265;ambreton, surmetis sian manteleton kaj la patrodevenan
+turbanon, alkro&#265;is al sia zono la ponardon kaj, kiel eble plej
+rapide, elkuris el la domo kaj for el la urbo.  Lia timo anta&#365;
+la maljunulino igis lin kuri kaj kuri, &#285;is liaj fortoj preska&#365;
+fini&#285;is.  Anta&#365;e neniam li kuris tiel rapide; e&#265; &#349;ajnis al
+li, kvaza&#365; li ne povas &#265;esi kuri, kvaza&#365; nevidebla potenco
+peladas lin pluen.  Fine venis al li la penso, ke sendube la
+pantofloj havas ian specialecon, &#265;ar ili &#309;etegis sin senhalte
+anta&#365;en, lin kunfortrenante.  Per &#265;iuj eblaj rimedoj li penis
+haltigi ilin; sed nenio helpis, &#285;is fine, en terura korpremi&#285;o,
+li kriis al si mem, kvaza&#365; al &#265;evalo; &quot;Pru! halt'! pru-u-u!&quot;
+Nun haltis tuj la pantofloj, kaj Muk sin &#309;etis, ellaci&#285;inta,
+sur la teron.
+
+<P>
+
+La pantofloj &#285;ojigis lin treege; &#265;ar nun ja fine li akiris al
+si, per siaj servoj, ion, kio povas utili al li en la mondo, por
+trovi lian feli&#265;on.  Sed, malgra&#365; sia &#285;ojo, li endormi&#285;is pro
+laceco; &#265;ar la korpeto de Malgranda Muk, pro la peza kapo, kiun
+&#265;iam &#285;i devis kunporti, ne povis multe elteni.  Dum li dormis,
+aperis al li en son&#285;o la sama hundeto, kiu, en la domo de
+Sinjorino Ahavzi, helpis lin akiri la pantoflojn, kaj parolis:
+&quot;Kara Muk, vi ankora&#365; ne bone komprenas la uzadon de viaj
+pantofloj.  Sciu, ke se vi vin turnos en ili tri fojojn sur la
+kalkanumo, vi povos flugi, kien ajn vi nur volos.  Kaj per la
+bastoneto vi povas trovi trezorojn, &#265;ar &#265;ie, kie oro estas
+enterigita, &#285;i frapos trifoje la teron; por ar&#285;ento, dufoje.&quot;
+Tiel son&#285;is Malgranda Muk.  Reveki&#285;inte, li pripensis la
+mirigan son&#285;on kaj decidis ekprovi la aferon.  Li surmetis la
+pantoflojn, levis unu piedon kaj komencis sin turni sur la
+kalkanumo.  Sed kiu iam provis plenumi &#265;i tiun lerta&#309;on trifoje
+intersekve en gigante vasta pantoflo, tiu ne miros pro tio, ke
+Malgranda Muk ne tuj sukcesis, precipe konsiderante, ke lia peza
+kapo transklinis lin jen sur unu flankon, jen sur la alian.
+
+<P>
+
+Kelke da fojoj la kompatindulo falis forte sur la nazon; tamen li
+ne lasis sin senkura&#285;igi, sed ripetis la provon, &#285;is li fine
+sukcesis.  Kiel rado li turni&#285;is sur sia kalkanumo, ekdeziris
+sin en la plej proksiman urbon, kaj &#8212; ekveturis la pantofloj
+supren en la aeron, kuregis ventorapide tra la nuboj, kaj anta&#365;
+ol Malgranda Muk povis konscii, kio fari&#285;as kun li, li jam sin
+trovis sur granda foirejo, kie staris multe da budoj kaj
+sennombraj multokupataj homoj iradis tien kaj reen.  Komence li
+iom promenis tra tiu &#265;i popolamaso; sed balda&#365; li trovis &#285;in
+pli konsilinda, sin direkti en straton malpli movoplenan, &#265;ar
+sur la foirejo oni piedpremis liajn pantoflojn, ke li ofte
+fal&#349;anceli&#285;is, kaj nur kun granda peno prosperis al li eviti la
+batojn de tiu a&#365; alia, kun kiu kunpu&#349;i&#285;is lia elstareganta
+ponardo.
+
+<P>
+
+Nun Malgranda Muk serioze pripensis kion fari, por enspezi iom da
+mono.  Li ja havis bastoneton, kiu malkovrus al li sekretajn
+trezorojn; sed kie li trovos la lokon, kie ku&#349;as subtere oro kaj
+ar&#285;ento?  En okazo de bezono li povus sin montri ekspozicie, por
+sin ri&#265;igi je kelke da gro&#349;oj; sed por tio li ja estis tro
+fiera.  Fine li rememorigis al si la rapidecon de siaj piedoj.
+Eble, li diris al si en la pensoj, miaj pantofloj povos subteni
+mian vivon; kaj li decidis dungigi sin kiel kurieron.  Esperante,
+ke plej bone pagus tiajn servojn la re&#285;o de la urbo, li demandis
+pri la vojo al la palaco.  Anta&#365; la pordo de l' palaco estis
+gardostaranto, kiu demandis lin, kion li ser&#265;as &#265;i tie.  Je lia
+respondo, ke li ser&#265;as oficon, oni kondukis lin al la estro de
+la sklavoj.  Al tiu &#265;i lasta li sciigis sian deziron kaj petis
+lin, ke li havigu al li oficon inter la re&#285;aj kurieroj.  La
+sklavestro mezuris lin per sia rigardo de la kapo &#285;is la piedoj
+kaj parolis: &quot;Kiel?  Kun tiaj piedetoj, kiuj havas apena&#365; la
+longon e&#265; de unu manstre&#265;o, vi volas esti re&#285;a kuriero?  For
+de &#265;i tie!  Kun tiaj malsa&#285;uloj mi ne havas tempon por
+&#349;erci.&quot;  Malgranda Muk certigis lin, ke li parolis tute
+serioze, kaj ke li estas preta fari konkurskuron kontra&#365; la plej
+rapidpieda kuriero.  La sklavestro trovis la aferon treege
+ridinda; tamen li ordonis, ke li tenu sin prete vetkuri jam
+anta&#365; la vespero, kondukis lin en la kuirejon kaj zorgis, ke oni
+donu al li sufi&#265;e da man&#285;a&#309;oj kaj trinka&#309;oj.  Li mem iris al
+la re&#285;o kaj rakontis al li pri la malgranda homo kaj lia
+propono.  La re&#285;o estis gajhumora sinjoro kaj &#285;ojis multe, ke
+la sklavestro retenis Malgrandan Muk'on por celo de amuzo.  Li
+ordonis al li, ke li faru sur granda herbejo malanta&#365; la palaco
+la necesajn aran&#285;ojn, por ke la tuta kortego povu bone kaj
+komforte rigardi la kuradon; kaj denove li admonis, ke oni bone
+regalu la hometon.  La re&#285;o rakontis al siaj princoj kaj
+princinoj, kian spektaklon ili havos hodia&#365; vespere.  Tiuj &#265;i
+rerakontis &#285;in al siaj servistoj; kaj kiam alproksimi&#285;is la
+vespero, regis &#265;e la kortego kaj en la urbo plej &#285;oja ekscito
+kaj &#265;iuj, kvaza&#365; torento, direkti&#285;is amase al la herbejo, kie
+oni jam starigis tribunojn, por vidi kuradi la fanfaroneman
+hometon.
+
+<P>
+
+Kiam la re&#285;o kaj liaj filoj kaj filinoj sidi&#285;is sur la tribuno,
+Malgranda Muk elpa&#349;is sur la herbejon kaj faris anta&#365; la
+geeminentuloj treege gracian riverencon.  &#284;ojokrioj eksonis de
+&#265;iuj flankoj, kiam la malgrandulo aperis: tian strangan figuron
+oni tie neniam vidis anta&#365;e.  La korpeto kun la giganta kapo, la
+manteleto kaj la vasta pantalono, la longa ponardo en la lar&#285;a
+zono, la malgrandaj piedetoj en la grandegaj pantofloj &#8212; vere,
+&#265;io tio aspektis tro komike, por ke oni ne eksplodu per rido.
+Tamen Malgranda Muk ne lasis sin konfuzi per ilia ridado.  Li
+stari&#285;is tie fiere, apogante sin sur sia bastoneto, kaj atendis
+sian kontra&#365;ulon.  La sklavestro jam elektis, la&#365; la deziro de
+Muk mem, la plej rapidpiedan el la re&#285;aj kuristoj.  Tiu &#265;i fine
+elpa&#349;is, stari&#285;is flanke de l' malgrandulo, kaj amba&#365; atendis
+la signalon.  Nun, la&#365;aran&#285;e, eksvingis Re&#285;idino Amarza sian
+vualon, kaj, kvaza&#365; du sagoj, forpafitaj al la sama celo,
+ekflugis amba&#365; vetkurantoj tra la herbejo.
+
+<P>
+
+Tuj &#265;e la komenco la re&#285;a kuristo anta&#365;i&#285;is je sufi&#265;e granda
+interspaco, sed Muk lin sekvis &#265;askurege per siaj
+pantoflo-kuriloj, atingis lin, preterpasis, kaj jam de longe
+staris &#265;e la celo, kiam la alia, senspira, alvenis.  Kvaza&#365;
+glacii&#285;inte pro miro, la rigardantoj silentis dum kelkaj
+momentoj; sed kiam unua la re&#285;o ekpla&#365;dis per la manoj, hurais
+la popola amaso kaj &#265;iuj ekkriis: &quot;Vivu la venkinto de l'
+vetkuro!  Vivu Malgranda Muk!&quot;
+
+<P>
+
+Dume oni alkondukis Malgrandan Muk'on, kiu &#309;etis sin teren
+anta&#365; la re&#285;o kaj parolis: &quot;Plejpotenca re&#285;o! nur malgrandan
+prezenton de mia arto mi &#309;us faris; volu nun favore permesi, ke
+oni donu al mi oficon inter viaj kurieroj.&quot; &#8212; &quot;Ne,&quot; respondis
+al li la re&#285;o, &quot;vi estos mia korpokuristo kaj plej intima
+servisto, kara Muk; cent ormonerojn vi &#265;iujare ricevos kiel
+salajron; kaj &#265;e la tablo de miaj plej altaj servistoj vi
+man&#285;os.&quot;
+
+<P>
+
+Nun kredis nia Muk, ke fine li ja trovis la tiel longe ser&#265;itan
+feli&#265;on, kaj &#285;oje kaj gaje estis al li en la koro.  Krom tio,
+li &#285;uis la apartan favoron de la re&#285;o, &#265;ar tiu &#265;i konfidadis
+al li siajn plej ur&#285;ajn kaj sekretajn komisiojn, kiujn Muk
+plenumadis kun plej perfekta precizeco kaj neimagebla rapideco.
+
+<P>
+
+Tamen tute ne amis lin la ceteraj servistoj de l' re&#285;o; ili
+koleradis pro tio, ke hometo, kiu ja ta&#365;gas por nenio krom
+rapida kurado, arogas al si sola la favoron de ilia sinjoro. Tial
+ili organizis kontra&#365; li multe da konspiroj; sed &#265;iuj &#265;i
+konspiroj malsukcesis ka&#365;ze de l' granda konfido, kiun havis la
+re&#285;o al sia <I>Sekreta &#264;ef-Korpokuristo</I> (ja: e&#265; &#285;is &#265;i tiu
+alta rango li sin levis en tiel malmulte da tempo!).
+
+<P>
+
+Muk, kiu bone rimarkis, ke oni agitadas kontra&#365; li, tute ne
+volis sin ven&#285;i; por tio li ja estis tro bonkora; kontra&#365;e, li
+pripensis rimedojn, por fari&#285;i amata de siaj malamikoj kaj
+necesega por ili.  Fine li rememorigis al si sian bastoneton, pri
+kiu en sia feli&#265;o li jam ne pensis plu; se li trovos trezorojn,
+li diris al si en la pensoj, la sinjoroj ja tiam eksentos por li
+iom pli da inklino.  Jam ofte li a&#365;dis, ke la patro de l' nuna
+re&#285;o enterigis multajn el siaj trezoroj, kiam la malamikoj
+enfalis en lian landon: oni anka&#365; diris, ke li en tiu tempo
+mortis, ne povinte sciigi al sia filo sian sekreton.  De nun
+Malgranda Muk kunportis &#265;iam kaj &#265;ie sian bastoneton,
+esperante, ke iafoje li preterpasos la lokon, kie la mono de l'
+mortinta re&#285;o estas enterigita.  Unu vesperon, okaze veninte en
+malproksiman parton de l' palaca &#285;ardeno, kiun li malofte
+vizitadis, subite li sentis, kiel la bastoneto en lia mano
+ekmovi&#285;as.  Tri fojojn &#285;i frapis la teron.  Nun li eltiris sian
+ponardon, faris kelke da signoj en la arbojn &#265;irka&#365;starantajn
+kaj reen&#349;teli&#285;is en la palacon.  Tie li havigis al si fosilon,
+kaj, atendinte la nokton, li eliris, dum favorkovris lin la
+mallumo, plenumi sian entreprenon.
+
+<P>
+
+Sed la elfosado de l' trezoro faris al Muk pli da klopodo, ol
+kiom li atendis.  Liaj brakoj estis ja multe tro malfortaj, sed
+granda kaj peza lia fosilo; kaj &#265;irka&#365; du horojn li devis
+labori, por fari fosa&#309;on nur du-tri futojn profundan.  Fine lia
+fosilo ekfrapis ion malmolan, kiu eksonis kiel fero.  &#264;e tio li
+fosis ankora&#365; pli diligente, kaj balda&#365; li elterigis grandan
+feran kovrilon.  Malsuprenirinte en la fosa&#309;on, por vidi, kio
+ku&#349;is sub la kovrilo, li trovis grandan urnon plenplenan de oraj
+moneroj.  Sed &#265;ar liaj malgrandaj fortoj tute ne sufi&#265;is por
+suprenlevi la urnon, li do metis en sian pantalonon kaj en sian
+zonon nur tiom da moneroj, kiom li povis porti, kaj anka&#365; sian
+manteleton li plenigis per oro.  Poste, li zorge rekovris la
+urnon kaj sur&#349;ar&#285;is sur sian dorson la plenigitan manteleton.
+Sed vere, sen tio, ke li havis sur siaj piedoj la famajn
+pantoflojn, li neniam formovi&#285;us de la loko, &#265;ar terure
+premegis lin la &#349;ar&#285;o de la oro.  Tamen li sukcesis atingi
+nerimarkite sian &#265;ambron kaj ka&#349;is tie sian oron sub la
+kusenojn de sia kanapo.
+
+<P>
+
+Kiam Malgranda Muk sin vidis posedanto de tiom da oro, li kredis,
+ke nun ja &#265;io &#349;an&#285;i&#285;os, kaj ke li akiros al si el inter siaj
+kortegaj malamikoj multe da protektantoj kaj sindonaj servantoj.
+Sed &#285;uste el tio estas videble, ke la bona Muk certe ne estis
+tro zorge edukita, alie li ja ne imagus al si, ke pere de oro li
+povos akiri amikojn.  Ho ve! kiom pli sa&#285;e li estus tiutempe
+farinta, bone &#349;mirante siajn pantoflojn kaj tuj forkurante kun
+sia manteleto plena de oro!
+
+<P>
+
+La oro, kiun de nun Malgranda Muk plenmane disdonadis, vekis &#265;e
+la kortegaj servistoj nur envion.  La kuirejestro Ahuli diris:
+&quot;Li estas falsmoneristo.&quot;  La sklavestro A&#293;met diris: &quot;Li
+&#285;in flatakiris de la re&#285;o.&quot;  Sed Ar&#293;az, la re&#285;a kasisto, lia
+morta malamiko, kiu mem de tempo al tempo enmetis la manon en la
+kason de sia sinjoro, diris sen &#265;irka&#365;frazo: &quot;Li ja &#349;telis
+&#285;in.&quot;  Por havi certecon pri la afero, ili nun
+interkonsili&#285;is; kaj la &#265;eftrinka&#309;over&#349;isto Kor&#293;uz aperis
+unu tagon, kun mieno tre mal&#285;oja, anta&#365; la okuloj de l' re&#285;o.
+Li tiel trudmontradis sian melankolian teni&#285;on, ke la re&#285;o
+demandis lin, kio al li estas.  &quot;Ho ve!&quot; li respondis, &quot;mi
+mal&#285;ojas, ke mi perdis la favoron de mia sinjoro.&quot; &#8212; &quot;Kion vi
+fablas, amiko Kor&#293;uz?&quot; rediris al li la re&#285;o.  &quot;De kiam mi
+plu ne lasas lumi sur vi la sunon de mia favoro?&quot;  La
+&#265;eftrinka&#309;over&#349;isto respondis, ke li ja super&#349;utas per oro la
+sekretan &#265;efkorpokuriston, sed al siaj malfeli&#265;aj fidelaj
+servistoj li donas nenion.  Tre mirigis la re&#285;on &#265;i tiu sciigo.
+Oni rakontis al li pri la ordisdonadoj de Malgranda Muk, kaj
+senpene la konspirantoj vekis &#265;e li la suspekton, ke Muk
+for&#349;telis iel la monon el la kasejo.  Multe &#285;ojis la
+&#265;efkasisto, ke la afero prenis &#265;i tiun turni&#285;on; &#265;ar en &#265;iu
+okazo li tute ne amis fari kalkulon pri la stato de l' kaso.  La
+re&#285;o donis ordonon, sekrete observadi &#265;iujn movojn de Malgranda
+Muk, por lin kapti, se eble, &#265;e plena farado.
+
+<P>
+
+&#284;uste en la nokto, kiu sekvis tiun malfeli&#265;an tagon, Malgranda
+Muk, rimarkinte ke lia disdonacemo preska&#365; remalplenigis lian
+kason, sin armis per sia fosilo kaj en&#349;teli&#285;is en la palacan
+&#285;ardenon, por preni tie el sia sekreta trezoro novan provizon da
+mono.  En sufi&#265;e granda distanco sekvis lin la spionoj,
+kondukataj de la kuirejestro Ahuli kaj la &#265;efkasisto Ar&#293;az;
+kaj, en la momento, kiam li komencis transmeti la oron el la urno
+en sian manteleton, ili sin &#309;etis sur lin, kunkatenis al li la
+manojn kaj tuj kondukis lin anta&#365; la re&#285;on.  Kompreneble, &#265;i
+tiu interrompo de lia dormado jam metis lian re&#285;an mo&#349;ton en
+tre malbonan humoron; li do akceptis tre malfavore sian
+malfeli&#265;an sekretan &#265;efkorpokuriston kaj ordonis, ke la ju&#285;a
+esploro senprokraste komenci&#285;u.  Oni jam elterigis la urnon kaj
+metis, kune kun la fosilo kaj la plenigita per oro manteleto, &#265;e
+la piedoj de la re&#285;o.  La &#265;efkasisto atestis, ke li kaj liaj
+observistoj surprizis Muk'on en la momento, kiam li tiun &#265;i
+urnon kun &#285;ia ora enhavo enfosis en la teron.
+
+<P>
+
+&#264;e tio &#265;i la re&#285;o demandis la kulpigiton, &#265;u tio estas vera,
+kaj de kie li ricevis la oron, kiun li tiel enterigis.  Malgranda
+Muk, en la sento de sia senkulpeco, certigis, ke li trovis la
+urnon en la &#285;ardeno, kaj ke li tute ne volis &#285;in <I>en</I> sed nur
+<I>el</I>-terigi.
+
+<P>
+
+Ekridis &#265;iuj alestantoj pri &#265;i tiu senkulpi&#285;o, sed la re&#285;o
+furioze koleri&#285;is pri la supozata senhonteco de la malgrandulo.
+&quot;Kio, abomenulo!&quot; ekkriis li; &quot;&#265;u anka&#365; trompmensogi vi
+volas, malsprite kaj senhonte trompmensogi al via re&#285;o, kiun vi
+jam pri&#349;telis?  &#264;efkasisto Ar&#293;az, mi ordonas al vi diri, &#265;u
+vi rekonas, en &#265;i tiu sumo da oro, tiun saman, kiu mankas en mia
+trezorejo.&quot;
+
+<P>
+
+La &#265;efkasisto respondis, ke li havas absolutan certecon pri la
+afero: jam de kelka tempo mankas en la re&#285;a kaso e&#265; pli multe
+da oro, kaj li povas &#309;ure atesti, ke tio &#265;i estas la sumo
+&#349;telita.
+
+<P>
+
+Nun la re&#285;o ordonis forte kateni Malgrandan Muk'on kaj &#309;eti en
+la turon; kaj al la &#265;efkasisto li transdonis la oron, por ke li
+&#285;in remetu en la re&#285;an trezorejon.  &#284;ojanta, ke la afero tiel
+bone fini&#285;is, la &#265;efkasisto foriris kaj elkalkulis hejme la
+brilantajn orajn monerojn; sed neniam la malnoblulo raportis, ke
+malsupre en la urno ku&#349;is papereto, sur kiu estis skribita:
+
+<P>
+
+&quot;La malamikoj penetris en mian landon; tial mi ka&#349;is &#265;i tie
+parton de miaj trezoroj; kiu ajn &#285;in trovos, sur tiun falu la
+malbeno de lia re&#285;o, se li ne tuj transdonos &#285;in al mia filo.
+&#8212; Re&#285;o Sadi.&quot;
+
+<P>
+
+Sidante en sia karcero, Malgranda Muk profundi&#285;is en mal&#285;oja
+medito.  Li sciis, ke per morto oni punas tiun, kiu &#349;telis
+re&#285;ajn propra&#309;ojn, kaj tamen li ne volis malkovri al la re&#285;o
+la sekreton pri la bastoneto, &#265;ar li prave timis, ke oni tiam
+forprenos de li ne sole la bastoneton, sed eble e&#265; liajn
+pantoflojn.  Anka&#365; tiuj &#265;i lastaj ne povis nun multe utili al
+li, &#265;ar fortaj &#265;enoj tenis lin firme al la muro, kaj, kiom ajn
+li penadis, estis al li neeble sin turni sur la kalkanumo.  Sed
+kiam, la morga&#365;an tagon, oni sciigis al li, ke li estas
+kondamnita al morto, li ekopiniis, ke fine pli bone estas vivi
+sen ia magia vergeto, ol morti, tion havante; kaj tial li petigis
+de la re&#285;o privatan a&#365;diencon kaj malka&#349;is al li la sekreton.
+En la komenco la re&#285;o ne volis kredi al lia konfeso; sed
+Malgranda Muk promesis fari provprezentadon de sia arto, kondi&#265;e
+ke la re&#285;o konsentu, ke li ne estu mortigita.  La re&#285;o donis al
+li sian vorton de honoro; kaj, dum Muk ne vidis tion, li lasis
+enterigi iom da oro kaj poste ordonis al la malgrandulo &#285;in
+ser&#265;i.  Post malmulte da momentoj li jam &#285;in trovis, &#265;ar klare
+la bastoneto frapis trifoje la teron.  Nun ekkonvinki&#285;is la
+re&#285;o, ke lia &#265;efkasisto lin trompis; kaj li sendis al li, la&#365;
+orientlanda kutimo, silkan &#349;nuron, por ke li sufoku sin mem.
+Kaj al Malgranda Muk li diris: &quot;Mi ja promesis al vi vian vivon,
+sed &#265;ar al mi &#349;ajnis, ke vi havas ankora&#365; aliajn sekretojn, vi
+do restos en &#285;ismorta mallibereco, se vi ne konsentos klarigi,
+kiamaniere vi kuras tiel rapide.&quot;  Malgranda Muk, kiu jam
+pasigis unu nokton en la turo kaj tial perdis &#265;iun deziron al
+plua mallibereco, konfesis, ke lia tuta arto ku&#349;as en liaj
+pantofloj; tamen li ne instruis al la re&#285;o la sekreton pri la
+trifoja turni&#285;o sur la kalkanumo.  Nun anka&#365; la re&#285;o surmetis
+la pantoflojn, por fari la provon, kaj kiel freneza li
+&#265;irka&#365;kuregis en la &#285;ardeno.  Ofte li provis haltigi la
+pantoflojn, sed vane; kaj Malgranda Muk, kiu ne povis rifuzi al
+si mem &#265;i tiun ven&#285;eton, lasis lin kuri kaj kuri, &#285;is li falis
+teren sveninta.
+
+<P>
+
+Kiam li rekonscii&#285;is, la re&#285;o terure koleris kontra&#365; Malgranda
+Muk, kiu lasis lin tiel kuradi &#285;is plena senspireco.  &quot;Mi ja
+donis al vi mian re&#285;an vorton,&quot; li diris, &quot;ke vi konservos
+liberecon kaj vivon; sed en la templimo de dek du horoj vi iru
+for el mia lando, alie mi lasos vin pendigi.&quot;  Sed la pantoflojn
+kaj la bastoneton li ordonis meti en sian trezorejon.
+
+<P>
+
+Tiel same malri&#265;a kiel iam anta&#365;e, Malgranda Muk forlasis la
+landon, malbenante sian malsa&#285;on, kiu trompkredigis al li, ke li
+povas ludi gravan rolon &#265;e la kortego.  La lando, el kiu oni lin
+forpelis, estis, feli&#265;e, negranda; sekve, jam post ok horoj li
+sin trovis &#265;e la landlimo, kvankam, alkutimi&#285;inte al siaj karaj
+pantofloj, li nun trovis tre malfacila la ordinaran irmanieron.
+
+<P>
+
+Transpasinte la landlimon, li deklini&#285;is de la kutima vojo, por
+ser&#265;i la plej dezertajn solejojn kaj tie vivi ermite, &#265;ar nun
+li portis koleron kontra&#365; la tuta homaro.  En densa arbaro li
+venis al loko, kiu al li &#349;ajnis tre ta&#365;ga por lia celo.
+Invitis lin klara rivereto, borderita de ombroplenaj figarboj;
+&#285;i trafluis molan herbejon, sur kiu li &#309;etis sin teren, firme
+decidinte, ke li jam nenion plu man&#285;os sed atendos &#265;i tie la
+morton.  Profundi&#285;inta en mal&#285;oja primorta medito, li fine
+ekdormis; sed kiam li reveki&#285;is kaj ekturmentis lin lia malplena
+stomako, li tamen pripensis, ke morto permalsata estas ja io
+dan&#285;era; kaj tial li ekrigardis &#265;irka&#365;en, &#265;u li ne povas
+trovi ion man&#285;eblan.
+
+<P>
+
+Bongustegaj maturaj figoj pendis de la arbo, sub kiu li &#309;us
+dormis.  Li suprenrampis por ilin de&#349;iri, satman&#285;is kun bona
+apetito, kaj poste grimpis malsupren al la rivereto, por kvietigi
+sian soifon.  Sed kia teruro ekregis lin, kiam la akvo montris al
+li lian kapon ornamitan per du grandegaj oreloj kaj longa dika
+nazego!  En granda konsterni&#285;o li ekkaptis per la manoj siajn
+orelojn: vere, ili havis pli ol duonan ulnon da longo!
+
+<P>
+
+&quot;Mi ja bone meritas orelojn de azeno,&quot; li ekkriis, &quot;&#265;ar, kiel
+azeno, mi piedforbatis mian feli&#265;on.&quot; &#8212; Dum kelka tempo li
+&#265;irka&#365;vagadis tra la arbaro; sed sentante sin denove malsata,
+li devis ankora&#365; unu fojon alkuri al la figoj, &#265;ar nenion alian
+li trovis tie por man&#285;i.  &#264;e &#265;i tiu dua figman&#285;ado venis al
+li en la kapon, ke eble liaj oreloj jam ne havas lokon sub lia
+granda turbano; tial, timante aspekti ankora&#365; pli ridinda, li
+denove palpser&#265;is siajn orelojn, sed jen ili estis malaperintaj!
+Li tuj kuris al la rivereto, por certi&#285;i pri tio, kaj vere, &#285;i
+estis tiele: liaj oreloj nun havis sian anta&#365;an formon, kaj la
+longan malbelegan nazon li jam ne havis plu.  Nun fine li
+ekkomprenis, kiel &#265;i tio fari&#285;is: de la unua figarbo li ricevis
+la longan nazon kaj la azenajn orelojn; per la dua li resani&#285;is.
+Kun &#285;ojo li ekkonsciis, ke lia favorema sorto donis al li
+ankora&#365; unu fojon rimedon por esti feli&#265;a.  Li do de&#349;iris de
+&#265;iu el la du arboj tiom da figoj, kiom li povis kunporti, kaj
+reiris en la landon, kiun li anta&#365; tiel mallonga tempo forlasis.
+Tie, en la unua urbeto, en kiun li venis, li faris sin, per aliaj
+vesta&#309;oj, tute nerekonebla; poste, li iris pluen al la urbo, kie
+lo&#285;is la re&#285;o, kaj balda&#365; li tien alvenis.
+
+<P>
+
+Estis tiam sezono, kiam maturaj fruktoj estis ankora&#365; sufi&#265;e
+maloftaj.  Tial Malgranda Muk sidi&#285;is anta&#365; la pordego de l'
+palaco, &#265;ar el pasinta tempo li bone sciis, ke &#265;i tie la
+kuirejestro a&#265;etadas tiajn franda&#309;ojn por la re&#285;a tablo.  Li
+ankora&#365; ne longe sidis tie, kiam, trapa&#349;antan tra la korto, li
+ekvidis la kuirejestron.  Tiu &#265;i esploris la komerca&#309;ojn de l'
+vendistoj, kiuj kolekti&#285;is &#265;e la pordego de l' palaco, kaj fine
+liaj okuloj renkontis la korbeton de Muk.  &quot;Ho! jen franda&#309;o
+neordinara,&quot; li diris, &quot;kiu certe pla&#265;os al lia re&#285;a mo&#349;to;
+kiom vi postulas por la tuta korbo?&quot;  Malgranda Muk difinis
+prezon moderan, kaj balda&#365; ili faris interkonsenton.  La
+kuirejestro transdonis la korbon al sklavo kaj da&#365;rigis sian
+iradon; sed Malgranda Muk forkuris de tie kiel eble plej rapide,
+timante ke, kiam la malfeli&#265;ego vidi&#285;os &#265;e la kapoj de l'
+korteganoj, oni lin ser&#265;os kaj punos, kiel vendinton de la
+figoj.
+
+<P>
+
+La re&#285;o estis &#265;e tablo en treege gaja humoro; ree kaj ree li
+la&#365;dis la kuirejestron pro lia bona kuirado kaj pro la zorgemo,
+kun kiu li &#265;iam elektas por li la plej maloftajn franda&#309;ojn;
+sed la kuirejestro, kiu ja sciis, kiajn bongusta&#309;ojn li ankora&#365;
+havas en rezervo, ridetis afable kaj respondis per orakolaj
+sentencoj, kiel: &quot;Post tag' hodia&#365;a, venos tago morga&#365;a,&quot;
+a&#365;: &quot;Fino bona, &#265;io bona,&quot; tiel ke la re&#285;idinoj fari&#285;is pli
+kaj pli scivolaj, kion li ankora&#365; metos sur la tablon.  Sed kiam
+li alservis la belajn allogantajn figojn, eli&#285;is el &#265;iuj bu&#349;oj
+unuvo&#265;a &quot;A-a!&quot; de admiro.  &quot;Kiel maturaj! kiel apetitaj!&quot;
+ekkriis la re&#285;o.  &quot;Kuirejestro, vi estas vera majstro kaj
+meritas nian tute apartan favoron!&quot;  Tiel parolante, la re&#285;o,
+kiu je tiaj franda&#309;oj estis &#265;iam tre maldonacema, disdonis
+propramane la figojn.  &#264;iu re&#285;ido kaj &#265;iu re&#285;idino ricevis
+du, al la honoraj fra&#365;linoj kaj al la veziroj kaj agaoj<A HREF="#footnotes"><SUP>8</SUP></A> li
+donis po unu, kaj la ceterajn li metis anta&#365; si mem kaj komencis
+gluti kun granda apetito.
+
+<P>
+
+&quot;Dio mia! kiel strange vi aspektas, patro!&quot; ekkriis subite
+Re&#285;idino Amarza.  &#264;iuj, mirigitaj, rigardis al la re&#285;o:
+grandegaj oreloj elstaris el lia kapo kaj longa nazego pendis
+malsupren anta&#365; lia mentono; anka&#365; sin mem ili reciproke
+rigardis kun mirego kaj teruro: &#265;iuj estis pli-malpli ri&#265;e
+provizitaj per la strangaj kapornama&#309;oj.
+
+<P>
+
+Oni prezentu al si la konsterni&#285;on de la kortego!  Oni tuj
+sendis voki &#265;iujn kuracistojn de la urbo; ili alvenis amasege
+kaj ordonis pilolojn kaj miksturojn, sed la oreloj kaj nazoj
+restis.  Oni operaciis unu el la re&#285;idoj, sed liaj oreloj tuj
+rekreskis.
+
+<P>
+
+En sia ka&#349;ejo, en kiun li retiri&#285;is, Malgranda Muk balda&#365;
+eksciis pri la tuta okazinta&#309;o; kaj nun li plene konsciis, ke
+venis la tempo reokupi&#285;i pri la afero.  Jam anta&#365;e, per la
+mono, kiun li enspezis per sia figvendado, li a&#265;etis vestaron,
+kiu sufi&#265;e bone ta&#365;gus por aspektigi lin kiel klerulon; longa
+barbo el kaproharoj perfektigis la trompvesti&#285;on.  Kun sako da
+figoj li eniris en la palacon de l' re&#285;o kaj proponis, kiel
+fremda kuracisto, sian helpon.  Komence oni estis iom nekredema;
+sed kiam Malgranda Muk man&#285;igis figon al unu el la re&#285;idoj kaj
+tiel revenigis liajn orelojn kaj lian nazon al ilia anta&#365;a
+stato, ekdeziregis &#265;iuj, ke la fremda kuracisto ilin sammaniere
+resanigu.  Dume la re&#285;o, nenion dirante, lin prenis je la mano
+kaj kondukis en sian &#265;ambron.  Tie li malfermis pordon
+kondukantan en la trezorejon, kaj faris al Muk signon, ke li
+sekvu lin.  &quot;Jen estas miaj trezoroj,&quot; diris la re&#285;o;
+&quot;elektu, kion ajn vi volas; mi nenion rifuzos al vi, se vi nur
+liberigos min de &#265;i tiu malhonoranta malsano.&quot; Tio estis
+kvaza&#365; dol&#265;a muziko en la oreloj de Malgranda Muk.  Enirante en
+la trezorejon, li jam ekvidis sur la planko siajn pantoflojn, kaj
+tutproksime de ili ku&#349;is lia vergeto.  Nun li &#265;irka&#365;iris en la
+salono, kvaza&#365; li volus admiri la trezorojn de l' re&#285;o; sed
+apena&#365; li atingis siajn pantoflojn, li rapide ensaltis, kaptis
+lian bastoneton, de&#349;iris sian falsan barbon kaj vidigis al la
+miranta re&#285;o la bone konatan viza&#285;on de l' forpelita Muk.
+&quot;Perfida re&#285;o,&quot; li parolis, &quot;kiu pagas fidelajn servojn per
+sendankeco, konservu, kiel bone merititan punon, vian nunan
+fi-figuron.  Mi postlasas al vi la orelojn, kiel &#265;iutagan
+memora&#309;on pri Malgranda Muk.&quot;  Eldirinte la lastajn vortojn, li
+sin turnis rapide sur la kalkanumo, ekdeziris sin malproksimen de
+tie, kaj anta&#365; ol la re&#285;o povis krii e&#265; unu fojon por helpo,
+Malgranda Muk estis jam forfluginta.  De tiu tempo li lo&#285;as &#265;i
+tie en granda ri&#265;eco, sed tute sola, &#265;ar li malestimas la
+homojn.  Lia spertori&#265;a vivo faris lin granda sa&#285;ulo, kaj,
+malgra&#365; lia stranga ekstera&#309;o, li meritas vian admiron, pli ol
+vian mokadon. &#8212;
+
+<P>
+
+Tiel rakontis al mi mia patro.  Mi certigis al li mian penton pri
+mia mal&#285;entila konduto kontra&#365; la bona hometo, kaj mia patro
+pardone liberigis min de la postrakonta &quot;kutima,&quot; kiun li
+destinis al mi en la komenco.  Mi rakontis al miaj kamaradoj la
+mirigajn aventurojn de Malgranda Muk, kaj balda&#365; ni tiom lin
+amis, ke neniam ni insultis lin plu.  Male, &#285;is li mortis, ni
+alte respektis lin, kaj &#265;iam ni klini&#285;adis anta&#365; li tute same
+profunde, kiel anta&#365; kadio kaj muftio.<A HREF="#footnotes"><SUP>9</SUP></A>
+
+<P>
+
+La voja&#285;antoj interkonsente decidis ripozi la sekvantan tagon en
+tiu &#265;i karavanejo, por refortigi sin mem kaj siajn bestojn por
+la plua voja&#285;o.  Anka&#365; en &#265;i tiun tagon &#285;isda&#365;ris la
+hiera&#365;a gajeco, kaj ili sin donis al &#265;iuspecaj ludoj kaj
+amuza&#309;oj.  Post komuna tagman&#285;o ili alvokis la kvinan
+komerciston, Ali Siza, ke nun li pagu sian &#349;uldon, kiel jam
+faris la aliaj, kaj rakontu sian historion.  Li respondis, ke lia
+vivo estas tro malri&#265;a je frapantaj okazinta&#309;oj, kaj tial li ne
+volas paroli pri &#285;i, sed rakontos al ili ion alian, nome: la
+fabelon pri la falsa princo.
+
+
+
+
+<H2 ALIGN=CENTER><A NAME="princo">La Fabelo pri la Falsa Princo.</A></H2>
+
+
+Estis iam respektinda subtajloro, nomata Labakano, kiu
+lernoservis &#265;e lerta majstro en Aleksandrio.  Oni ne povas diri,
+ke Labakano kudradis mallerte; kontra&#365;e, li povosciis fari
+labora&#309;ojn aparte delikatajn.  Kaj ni estus maljustaj, dirante,
+ke li estis mallaborema.  Tamen ne &#265;io estis en ordo en la kapo
+de la subtajloro.  Okazis ofte, ke li kudradis seninterrompe dum
+tutaj horoj, tiel ke la kudrilo fari&#285;is brulru&#285;a en lia mano
+kaj ekfumi&#285;is lia fadeno; en tiaj okazoj li plenumadis
+labora&#309;ojn tute neimiteblajn.  Sed alitempe, &#8212; kaj,
+beda&#365;rinde, tio okazis plej ofte, &#8212; li sidadis absorbita en
+siaj pensoj, kun fiksaj sencelaj okuloj; kaj en lia viza&#285;o kaj
+tuta teni&#285;o estis io tiel stranga, ke lia majstro kaj liaj
+kunsubuloj, vidante lian distrecan mienon, diris &#265;iufoje:
+&quot;Labakano havas denove sian aristokratan viza&#285;on.&quot;
+
+<P>
+
+Vendrede, kiam aliaj homoj pace revenadis de la matena pre&#285;o
+hejmen al sia laboro, Labakano, surhavanta belan, penege
+&#349;parakiritan veston, elpa&#349;is el la moskeo, trairis per
+malrapidaj fieraj pa&#349;oj la placojn kaj stratojn de la urbo, kaj
+kiam iu el liaj kamaradoj lin salutis, dirante: &quot;Pacon al vi,
+Labakano,&quot; a&#365;: &quot;Kiel vi fartas, amiko?&quot; li eksvingis
+grandanime la manon a&#365;, en specialaj okazoj, klinis belmaniere
+la kapon.  Kaj kiam lia majstro diris al li, &#349;erce: &quot;Naskita
+princo vi ja estas, Labakano,&quot; li &#285;ojis pro tio kaj respondis:
+&quot;&#264;u anka&#365; vi rimarkis tion?&quot; a&#365;: &quot;Mi jam de longe tiel
+pensas!&quot;
+
+<P>
+
+Tia estis jam de longa tempo la stranga konduto de la respektinda
+subtajloro Labakano, sed &#265;ar li estis en ceteraj rilatoj
+bonkonduta kaj lerta laboristo, lia majstro toleradis liajn
+kapricojn.  Okazis &#285;uste tiutempe, ke Selim, la frato de l'
+sultano, haltis travoja&#285;e en Aleksandrio; kaj unu tagon li
+sendis festveston al la majstro, por ke &#285;i estu de li korektita,
+kaj la majstro transdonis &#285;in al Labakano, &#265;ar tiu &#265;i faradis
+la plej delikatajn labora&#309;ojn.  Vespere, kiam la majstro kaj la
+aliaj subuloj foriris, por mallaci&#285;i post la &#349;ar&#285;penado de l'
+tago, Labakano, pu&#349;ata de nekontra&#365;starebla sopiro, reeniris en
+la laborejon, kie pendis la vesto de la imperiestra frato.  Longe
+li staris tie anta&#365; la vesto, enpense admirante jen la belegan
+broda&#309;on, jen la briletantajn &#349;an&#285;kolorojn de la silko kaj
+veluro.  Li ne povis sin deteni: kvaza&#365; mallibervole li surmetis
+&#285;in, kaj jen, ho miro! &#285;i vestis lin tiel perfekte, kiel se &#285;i
+estus por li farita.  &quot;&#264;u mi ne estas princo tute same bona
+kiel iu alia?&quot; li demandis sin, pa&#349;ante en la &#265;ambro tien kaj
+reen.  &quot;&#264;u la majstro mem ne diris, ke mi estas princo
+naskita?&quot;  Surmetante la veston, la subtajloro &#349;ajnis samtempe
+alpreni tute re&#285;an karakteron; li ne povis forigi el sia spirito
+la penson, ke li estas nekonata re&#285;ido, kaj kiel nekonata
+re&#285;ido li nun decidis forvoja&#285;i en la mondon kaj tian lokon
+forlasi, kie la homoj estas tiel malsa&#285;aj, ke ili ne povas vidi,
+sub la kovra&#309;o de lia malalta vivstato, lian ennaskitan indecon.
+&#348;ajnis al li, kvaza&#365; la belega vesto estas al li sendita de iu
+bonvola feino; li do bone sin gardis mal&#349;ati tiel multvaloran
+donacon, enpo&#349;igis la malmultan monon, kiun li havis kontante,
+kaj, dum favorkovris lin la mallumo de la nokto, li ekformar&#349;is
+el la pordego de Aleksandrio.
+
+<P>
+
+Dum li voja&#285;adis, la nova princo elvokis &#265;iuloke grandan miron,
+&#265;ar la belega vesto kaj lia serioza, majesta teni&#285;o tute ne
+konvenis al piediranto.  Kiam, pri tio, oni faris al li ian
+demandon, li &#265;iufoje respondis kun misteroplena mieno, ke la
+afero havas ka&#365;zon tute specialan.  Sed vidante, ke li faras sin
+ridinda per sia piedirademo, li a&#265;etis por malalta prezo
+maljunan &#265;evalon, kiu trafe al li konvenis, &#265;ar, havante
+ne&#349;anceleblan trankvilecon kaj mildecon de animo, neniam &#285;i
+embarase devigis lin prezenti&#285;i kiel lerta rajdisto, kio tute ne
+estis lia forta flanko.
+
+<P>
+
+Unu tagon, dum li vojiris malrapide anta&#365;en sur sia Murva, &#8212;
+tiel li nomis sian &#265;evalon, &#8212; alvenis alia rajdanto, kiu petis
+permeson rajdi en lia societo, &#265;ar, diris li, per interparolado
+mallongi&#285;os al ili la vojo.  La rajdanto estis gaja junulo, bela
+kaj &#285;entilmaniera.  Li tuj komencis kun Labakano interparoladon
+pri &quot;kien&quot; kaj &quot;de kie,&quot;; kaj montri&#285;is, ke anka&#365; li, same
+kiel la subtajloro, eliris sencele en la mondon.  Li diris, ke li
+nomi&#285;as Omar, estas nevo de l' bejo Elfi, la malfeli&#265;a Pa&#349;ao
+de Kajro, kaj nun voja&#285;as de loko al loko, por plenumi komision,
+kiun konfidis al li lia onklo sur sia lito de morto.  Kun sama
+neka&#349;emeco Labakano ne volis rakonti pri siaj propraj
+cirkonstancoj, sed malklare komprenigis al la noveveninto, ke li
+estas de alta deveno kaj voja&#285;as pro sia plezuro.
+
+<P>
+
+La amba&#365; junuloj pla&#265;is multe unu al la alia kaj da&#365;rigis kune
+la vojon.  La duan tagon de l' komuna voja&#285;o Labakano demandis
+sian kunrajdanton pri la komisio, kiun li devas prizorgi, kaj
+eksciis, je sia granda miro, jenon: &#8212; Elfi Bejo, la Pa&#349;ao de
+Kajro, edukis Omar'on de lia plej frua infaneco, kaj tiu &#265;i
+neniam konis siajn gepatrojn.  Fine, kiam la Bejo estis surprize
+atakita de siaj malamikoj kaj, post tri malfeli&#265;aj bataloj,
+devis forkuri, mortige vundita, li malka&#349;is al sia zorgato, ke
+li ne estas lia nevo, sed la filo de potenca monar&#293;o, kiu, pro
+timo de la profeta&#309;oj de siaj astrologoj, forigis la junan
+princidon de sia kortego, &#309;urante, ke li ne volas lin revidi pli
+frue ol je lia dudek-dua naskotago.  Elfi Bejo ne diris al li la
+nomon de lia patro, sed donis al li plej precizajn ordonojn, ke,
+la kvaran de la venonta monato Ramadan, je kiu tago li atingos la
+a&#285;on de dudek du jaroj, li trovi&#285;u &#265;e la famekonata kolono
+El-Seruja, je kvar tagvoja&#285;oj, oriente de Aleksandrio; tie li
+transdonu al la viroj, kiuj staros apud la kolono, ponardon, kiun
+li donis al li, kaj diru al ili: &quot;Jen mi estas kiun vi
+ser&#265;as&quot;; se ili respondos: &quot;La&#365;data estu la Profeto, kiu vin
+gardis,&quot; li tiam sekvu ilin; ili kondukos lin al lia patro.
+
+<P>
+
+Tre mirigis la subtajloron Labakanon &#265;i tiu sciigo.  Per
+enviemaj okuloj li de nun rigardis la princidon.  Kolerigis lin
+la penso, ke al tiu &#265;i Omar, kiu jam sen tio havas la famon esti
+nevo de potenca pa&#349;ao, la sorto plie donis rangon de princido,
+sed al li mem, kiu ja posedas &#265;iujn princajn ecojn, &#285;i donacis,
+kvaza&#365; por moko, senfaman naski&#285;on kaj vivovojon tute
+ordinaran.  Li faris komparojn inter si mem kaj la princido.  Li
+devis konfesi al si, ke tiu &#265;i lasta havas trajtojn de viza&#285;o
+treege allogajn: belaj vivecaj okuloj, agla nazo, mildaj servemaj
+manieroj, unuvorte, &#265;iuj eksteraj perfekta&#309;oj, kiuj povas iun
+rekomendi, estis liaj.  Sed kvankam li ne povis ne konfesi la
+meritojn de sia kunulo, tamen li trovis nekontra&#365;direbla, ke
+homo tia, kia li Labakano, estus, sen ia dubo, e&#265; pli bonvena al
+la princa patro, ol la vera princido.
+
+<P>
+
+&#264;i tiuj pripensoj persekutadis Labakanon dum la tuta tago, kaj
+la sekvintan nokton li e&#265; ekdormis kun ili.  Sed kiam li
+malfermis matene la okulojn, kaj lia unua rigardo renkontis la
+ku&#349;antan apud li Omar'on, kiu povis dormi tiel trankvile kaj
+son&#285;i pri sia certa feli&#265;o, veki&#285;is en li la penso, tion akiri
+al si, a&#365; ruze a&#365; perforte, kion malfavora sorto rifuzis.  La
+ponardo, tiu ekkona signo de la hejmen revenanta princido,
+kro&#265;i&#285;is al la zono de l' dormanto; singarde, senbrue li
+eltiris &#285;in, por enpu&#349;i en la bruston de &#285;ia posedanto.  Sed
+e&#265; la penso de mortigo teruris lian paceman tajloran animon; li
+do kontenti&#285;is alproprigante la ponardon kaj bridante por si mem
+la pli rapidan &#265;evalon de l' princido; kaj anta&#365; ol Omar
+veki&#285;is kaj sin vidis senigita je &#265;iuj siaj esperoj, lia
+perfida kunvoja&#285;anto jam malproksimi&#285;is je sufi&#265;e multe da
+mejloj.
+
+<P>
+
+Estis &#285;uste la unua tago de la sankta monato Ramadan, kiam
+Labakano prirabis la princidon; li do havis ankora&#365; kvar tagojn,
+por atingi la kolonon El-Seruja, kiu estis de li bone konata.
+Kvankam la loko, kie trovi&#285;is &#265;i tiu kolono, estis malproksima
+je ne pli ol du tagvoja&#285;oj, tamen li tre rapidis por tien
+alveni, &#265;ar &#265;iam li timis, ke la vera princido alvenos unua.
+En la fino de l' dua tago Labakano ekvidis la kolonon El-Seruja.
+&#284;i staris sur malgranda monteto en vasta ebena&#309;o kaj estis
+videbla el du-trihora distanco.  &#264;e tiu &#265;i vido, la koro de
+Labakano ekbatis pli la&#365;te.  Kvankam, dum la du &#309;us pasintaj
+tagoj, li jam havis sufi&#265;e da tempo por pripensi la rolon, kiun
+li devos ludi, tamen lia malbona konscienco faris lin iom timema;
+sed fine la penso, ke li ja estas naskita princo, revekis lian
+kura&#285;on, kaj kun renovigita memfido li aliris sian celon.
+
+<P>
+
+La &#265;irka&#365;a&#309;oj de la kolono El-Seruja estis senhomaj kaj
+dezertaj; kaj se la nova princido ne havus, jam por kelkaj tagoj,
+sufi&#265;e da proviza&#309;oj, embarasus lin iome la zorgo pri lia
+vivteno.  Li nun haltis kun sia &#265;evalo sub kelkaj palmoj kaj tie
+atendis, kion sendos al li lia sorto.  &#264;irka&#365; la morga&#365;a
+tagmezo li ekvidis grandan procesion de &#265;evaloj kaj kameloj,
+venantan tra la ebena&#309;o en direkto al la kolono El-Seruja.  La
+procesio haltis &#265;e la malsupro de l' monteto, sur kiu staris la
+kolono; oni starigis belegajn tendojn, kaj la tuto aspektis kiel
+karavano de ri&#265;a pa&#349;ao a&#365; &#349;ejko.  Labakano prave konjektis,
+ke &#285;uste pro li tiuj multaj homoj alvenis; kaj volonte li
+vidigus al ili jam hodia&#365; ilian estontan estron, sed li
+moderigis sian deziregon prezenti&#285;i kiel princo, &#265;ar &#265;iuokaze
+la venonta mateno ja plene realigos liajn plej ambiciajn
+esperojn.
+
+<P>
+
+La matena suno vekis la feli&#265;egan tajloron por la plej grava
+momento de lia vivo, kiam li levi&#285;os el sia malalta sfero kaj
+stari&#285;os flanke de princa patro.  Estas ja vero, ke, bridante
+sian &#265;evalon, por alrajdi al la kolono, li ekpensis momente pri
+la maljusteco de sia entrepreno, kaj image li prezentis al si la
+doloron de l' princa junulo, trompita de liaj belaj esperoj; sed
+la kubo estis &#309;etita, li jam ne povis malfari, kio estis farita,
+kaj lia memestimo diris al li en la orelon, ke li havas aspekton
+sufi&#265;e majestan, por sin prezenti kiel filo al la plej potenca
+el la re&#285;oj.  Sentimigite de &#265;i tiu penso, li sidi&#285;is sur sian
+&#265;evalon, prenis sian tutan kura&#285;on en manoj por igi &#285;in orde
+galopi, kaj post malpli ol kvarono da horo li jam atingis la
+malsupron de l' monteto.  Li desaltis de sia &#265;evalo kaj alligis
+&#285;in al unu el la arbustoj, kiuj kreskis tie en sufi&#265;e granda
+nombro; poste li eltiris la ponardon de l' princido Omar kaj
+eksupreniris la monteton.  &#264;e la piedo de l' kolono staris ses
+viroj.  Tiuj &#265;i akompanis maljunulon kun nobla re&#285;a mieno: lia
+belega orbrodita kaftano, zonita per blanka ka&#349;mira &#349;alo, lia
+blanka turbano, ornamita per fulmetantaj juveloj, montris lin
+homo ri&#265;a kaj altranga.  Labakano, alpa&#349;inte, sin klinis anta&#365;
+li malalte kaj parolis, prezentante al li la ponardon:
+
+<P>
+
+&quot;Jen mi estas, kiun vi ser&#265;as.&quot;
+
+<P>
+
+&quot;La&#365;data estu la Profeto, kiu vin gardis,&quot; respondis la
+maljunulo, kun larmoj de &#285;ojo; &quot;&#265;irka&#365;prenu vian maljunan
+patron, kara mia filo Omar!&quot;
+
+<P>
+
+La bona tajloro estis de &#265;i tiuj solenaj vortoj tre kortu&#349;ita
+kaj &#309;etis sin, duone &#285;ojante, duone hontante, en la brakojn de
+l' maljuna princo.  Sed nur dum unu momento estis al li permesate
+&#285;ui la feli&#265;egon de lia nova rango.  Elrekti&#285;inte el la brakoj
+de l' princa maljunulo, li ekvidis rajdanton rapidantan tra la
+ebena&#309;o en direkto al la monteto.  La rajdanto kaj lia &#265;evalo
+prezentis strangan vida&#309;on; &#265;u pro obstineco, &#265;u pro laceco,
+la &#265;evalo, &#349;ajne, tute ne volis pluen: &#285;i &#349;ovi&#285;is anta&#365;en
+per fal&#349;anceli&#285;a irado, kiu estis nek pa&#349;ado nek trotado, kaj
+per manoj kaj piedoj la rajdanto instigadis &#285;in al pli rapida
+kurado.  Balda&#365;, tro balda&#365; Labakano rekonis sian &#265;evalon
+Murva kaj la veran princidon Omar; sed jam eklo&#285;is en li la
+demono Mensogo, kaj li decidis, kio ajn okazos, valorigi kun fera
+frunto siajn uzurpitajn pretendojn.
+
+<P>
+
+Jam el malproksimo oni vidis la rajdanton signogestadi per la
+mano; kaj nun, malgra&#365; la malbona irado de l' &#265;evalo Murva, li
+jam alvenis, desaltis teren kaj eksupreniris kurege la monteton.
+&quot;Haltu!&quot; li kriis, &quot;kiu ajn vi estas, haltu! kaj ne lasu vin
+trompi de plej malnobla mensogulo.  Estas <I>mi</I>, kiu nomi&#285;as
+Omar; kaj neniu mortemulo kura&#285;u profani mian nomon!&quot;
+
+<P>
+
+Granda miro pentri&#285;is sur la viza&#285;oj de la apudstarantoj pro
+&#265;i tiu &#349;an&#285;i&#285;o de aferoj; sed pli ol &#265;iuj konsternita
+&#349;ajnis la maljunulo, kiu nun direktadis demandajn rigardojn jen
+al tiu, jen al alia.  Dume Labakano parolis kun penege akirita
+trankvileco: &quot;Favora mia estro kaj patro, ne lasu vin trompi de
+tiu homo.  &#284;i estas, kiom mi scias, iu freneza tajloro el
+Aleksandrio, nomata Labakano, kiu meritas nian kompaton, pli ol
+nian koleron.&quot;
+
+<P>
+
+&#284;is furiozeco incitis tiuj vortoj la princidon.  &#348;a&#365;mante de
+kolerego, li volis trapu&#349;i&#285;i &#285;is Labakano, sed la
+&#265;irka&#365;starantoj sin &#309;etis inter ilin kaj tenis lin firme, kaj
+la maljuna princo parolis: &quot;Vere, filo mia, la kompatindulo
+estas freneza; oni ligu lin kaj sidigu sur unu el niaj
+dromedaroj; eble ni povos iel helpi la malfeli&#265;ulon.&quot;
+
+<P>
+
+Jam kvieti&#285;is la kolerego de l' princido; plorante, li kriis al
+la princo: &quot;Mia koro al mi diras, ke vi estas mia patro; mi
+&#309;urpetas vin, pro memoro de mia patrino, a&#365;skultu min!&quot;
+
+<P>
+
+&quot;Sankta mia Dio!&quot; respondis la alia; &quot;li jam rekomencas
+deliri; kiel la frenezaj ideoj nur venas al li en la kapon?&quot;
+Dirinte tion, li prenis Labakanon je la brako kaj lasis sin
+konduki malsupren de la monteto.  Ili amba&#365; sidi&#285;is sur belajn
+&#265;evalojn, drapiritajn per ri&#265;aj kovriloj, kaj ekforrajdis tra
+la ebena&#309;o fronte de l' tuta procesio.  Sed al la malfeli&#265;a
+princido oni kunkatenis la manojn kaj ligis lin firme sur
+dromedaro, kaj apud li restis &#265;iam du rajdistoj, kiuj havis por
+&#265;iu lia movo plej atenteman okulon.
+
+<P>
+
+La maljuna princo estis Saa&#365;d, sultano de la Ve&#293;abanoj.<A HREF="#footnotes"><SUP>10</SUP></A>
+Longan tempon li vivis seninfana, &#285;is fine al li naski&#285;is
+princido, pri kiu li jam de tiel longe sopiris.  Sed la
+astrologoj, kiujn li demandis pri la sorto de l' knabo, deklaris,
+ke &#285;is lia dudek-dua vivjaro minacados lin la dan&#285;ero, esti
+forpelita de iu malamiko.  Por tion eviti, la sultano fordonis la
+infanon al sia malnova fidinda amiko Elfi Bejo, por esti de li
+edukata; kaj de tiu tempo, dum dudek du dolorplenaj jaroj, li
+atendis lian aperon.  &#264;i tion la sultano rakontis al sia
+supozata filo, kaj esprimis grandan kontenti&#285;on pri lia bela
+staturo kaj lia dignoplena teni&#285;o.
+
+<P>
+
+Kiam ili venis en la landon de l' sultano, &#265;ie la lo&#285;antoj
+akceptis ilin per &#285;ojokrioj, &#265;ar jam tra &#265;iuj urboj kaj
+vila&#285;oj disvasti&#285;is kun rapideco de fulmo la famo pri la alveno
+de la sultanido.  Sur la stratoj, sur kiuj ili trapasis, oni jam
+starigis arkojn el floroj kaj bran&#265;oj, brilegaj &#265;iukoloraj
+tapi&#349;oj ornamis la domojn, kaj la popolo la&#365;te gloris Dion kaj
+lian Profeton, kiuj sendis al ili tiel belan sultanidon.  &#264;io
+&#265;i tio plenigis per feli&#265;o kaj &#285;ojo la fieran koron de l'
+tajloro; sed des pli malfeli&#265;a sendube sin sentis la vera Omar,
+kiu, ankora&#365; mankatenita, sekvis en silenta malespero la
+procesion.  Neniu atentis lin &#265;e la &#285;enerala &#285;ojego, kiu tamen
+en realeco rilatis ja lin.  La nomon Omar kriadis miloj kaj miloj
+da vo&#265;oj, sed pri li, la la&#365;rajta portanto de la nomo, neniu
+interesi&#285;is; nur tiu a&#365; alia demandis, kiun oni kunforkondukas
+tiel firme ligitan, kaj terure sonis en la orelo de l' sultanido
+la respondo de liaj gardantoj: &quot;&#284;i estas freneza tajloro.&quot;
+
+<P>
+
+Fine la procesio alvenis en la &#265;efurbon de l' sultano, kie oni
+jam faris, por ilin akcepti, preparojn e&#265; pli grandiozajn, ol en
+la aliaj urboj.  La sultanino, maljuneta altrespektinda virino,
+atendis ilin kun sia tuta korteganaro en la plej belega salono de
+l' palaco.  La plankon de &#265;i tiu salono kovris grandega tapi&#349;o;
+la muroj estis ornamitaj per helblua &#349;tofo, kiu pendis de
+grandaj ar&#285;entaj hokoj per oraj &#349;nuroj kaj kvastoj.
+
+<P>
+
+Estis mallume, kiam la procesio alvenis; tial oni jam ekbruligis
+en la salono multe da kuglerondaj koloraj lampoj, kiuj faris el
+la nokto helan tagon.  Ili elradiadis plej klare kaj plej
+multkolore en la profundo de l' salono, kie sur trono sidis la
+sultanino.  La trono staris sur kvar &#349;tupoj kaj estis
+&#265;irka&#365;for&#285;ita per senmiksa oro kaj enmete ornamita per grandaj
+ametistoj.  La kvar plej eminentaj emiroj tenadis super la kapo
+de l' sultanino baldakenon el ru&#285;a silko, kaj la &#348;ejko de
+Medina ventumadis &#349;in per ventumilo el pavaj plumoj.
+
+<P>
+
+Tiel la sultanino atendis sian edzon kaj sian filon.  Tiun &#265;i
+lastan anka&#365; &#349;i neniam revidis de lia naski&#285;o, sed
+signifoplenaj son&#285;oj jam aperigis al &#349;i la infanon, pri kiu
+sopiris &#349;ia koro, kaj tial &#349;i estis certa, ke e&#265; el inter
+miloj da aliaj &#349;i tuj lin povus rekoni.  Nun eka&#365;di&#285;is la bruo
+de la alproksimi&#285;anta procesio, trumpetado kaj tamburado
+intermiksi&#285;is kun la &#285;oja apla&#365;dado de l' popola amaso, la
+hufofrapado de la &#265;evaloj eksonis sur la korto de l' palaco,
+&#265;iam pli kaj pli proksime bruadis la pa&#349;oj de la venantoj,
+malfermegi&#285;is la pordoj de l' salono, kaj tra la vicoj de la
+falantaj sur la viza&#285;on servistoj rapidis la sultano, tenante
+sian filon per la mano, anta&#365; la tronon de l' patrino.
+
+<P>
+
+&quot;Jen,&quot; li parolis, &quot;mi alkondukas al vi tiun, pri kiu vi de
+tiel longe sopiras.&quot;
+
+<P>
+
+Sed la sultanino interrompis lin.  &quot;Tio ne estas mia filo,&quot; &#349;i
+ekkriis; &quot;tio ne estas la trajtoj de viza&#285;o, kiujn la Profeto
+al mi montris en son&#285;o!&quot;
+
+<P>
+
+En la momento, kiam la sultano volis fari al &#349;i ripro&#265;ojn pri
+&#349;ia supersti&#265;o, malfermi&#285;is subite la pordo, kaj, persekutata
+de siaj gardantoj, de kiuj li sin de&#349;iris per stre&#265;o de &#265;iuj
+siaj fortoj, Princido Omar enkuregis en la salonon.  Senspira li
+&#309;etis sin teren anta&#365; la trono: &quot;&#264;i tie mi volas morti;
+prenu, ho patro kruela, mian vivon, &#265;ar toleri tiun &#265;i honton
+mi jam ne povas!&quot;  &#264;iujn konsternegis liaj vortoj, oni amase
+interpu&#349;i&#285;is &#265;irka&#365; la malfeli&#265;ulo, kaj jam la alrapidantaj
+gardistoj estis pretaj lin kapti kaj religi, kiam la sultanino,
+kiu en senparola mirego rigardis &#265;ion &#265;i tion, salte levi&#285;is
+de la trono.  &quot;Haltu!&quot; &#349;i kriis; &quot;&#265;i tiu kaj neniu alia
+estas la &#285;usta; &#265;i tiu homo estas, kiun miaj okuloj neniam
+vidis kaj tamen rekonas mia koro!&quot;
+
+<P>
+
+La gardistoj jam nevole deturni&#285;is de Omar, sed la sultano,
+bolante de furioza kolero, kriis al ili, ke ili ligu la
+frenezulon.  &quot;Al mi apartenas decidi,&quot; li parolis per komanda
+vo&#265;o, &quot;kaj &#265;i tie oni ne ju&#285;as la&#365; son&#285;oj de virinoj, sed
+la&#365; certaj, neerarigaj signoj; &#265;i tiu (montrante Labakanon)
+estas mia filo, &#265;ar li alportis al mi la ponardon, la atestan
+signon de mia amiko.&quot;
+
+<P>
+
+&quot;Li &#349;telis &#285;in,&quot; kriis Omar; &quot;li malnoble profitis mian
+sensuspektan konfidon, por min pereigi!&quot;  Sed la sultano ne
+a&#365;skultis la vo&#265;on de sia filo, &#265;ar en &#265;iuj aferoj li kutimis
+sekvi nur sian propran ju&#285;on; la malfeli&#265;an Omar'on li do lasis
+perforte fortreni el la salono, dum li mem foriris kun Labakano
+en sian privatan &#265;ambron, plena de kolero kontra&#365; sia sultanino
+edzino, kun kiu li tamen jam de dudek kvin jaroj kunvivis en
+paco.
+
+<P>
+
+La sultanino, siaflanke, profunde mal&#285;ojis pro la &#309;usaj
+okazinta&#309;oj; &#349;i havis la firman konvinkecon, ke iu trompisto
+ekposedis la koron de l' sultano, &#265;ar &#285;uste tiun saman
+malfeli&#265;ulon tiom multe da signifoplenaj son&#285;oj jam aperigis al
+&#349;i kiel &#349;ian veran filon.  Kiam &#349;ia aflikti&#285;o iome
+kvieti&#285;is, &#349;i pripensis rimedojn, por konvinki sian edzon pri
+lia maljusteco.  Verdire &#265;i tio ne estis facila, &#265;ar tiu, kiu
+pretendis esti &#349;ia filo, jam transdonis al la sultano la
+ekkonilan ponardon, kaj krom tio li tiel detale informi&#285;is pri
+la pasinta vivo de Omar, ke nun li ludis sian rolon kun plej
+perfekta memfido.  &#348;i sendis voki la virojn, kiuj akompanis la
+sultanon al la kolono El-Seruja, kaj ordonis, ke ili &#265;ion plej
+precize rakontu al &#349;i, kaj poste &#349;i konsili&#285;is kun siaj plej
+fidindaj sklavinoj.  Ili jen elektis, jen malelektis tiun kaj
+alian rimedon; fine parolis Mele&#293;sala, maljuna sa&#285;a &#264;erkesino:
+&quot;Se mi bone a&#365;dis, estimegata estrino, la transdoninto de l'
+ponardo asertis, ke tiu, kiun vi kredas via filo, nomi&#285;as
+Labakano kaj estas freneza tajloro?&quot; &#8212; &quot;Jes, &#285;i estas
+tiele,&quot; respondis la sultanino; &quot;sed kion vi celas per tio?&quot;
+&#8212; &quot;&#264;u vi do ne opinias ebla, ke tiu trompisto alfiksis al via
+filo sian propran nomon?  Kaj se tiel estas, ekzistas, por kapti
+lin, bonega rimedo, kiun mi nun tutka&#349;e sciigu al vi.&quot; &#8212; La
+sultanino klinis sian orelon, kaj la sklavino alflustris
+konsilon, kiu &#349;ajne tre pla&#265;is al &#349;ia sinjorino, &#265;ar tiu &#265;i
+tuj levi&#285;is, por iri al la sultano.
+
+<P>
+
+La sultanino estis sa&#285;a virino, kiu bone konis la malfortajn
+flankojn de l' sultano kaj sciis ilin profiti.  &#348;i do &#349;ajnigis
+esti preta ekcedi kaj akcepti la falsan sultanidon; nur unu
+kondi&#265;on &#349;i petis por &#349;i.  La sultano, kiu nun pentis sian
+ekflamon de kolero kontra&#365; sia edzino, konsentis pri la
+kondi&#265;o, kaj &#349;i parolis: &quot;Mi tre dezirus submeti ilin amba&#365;
+al provo de lerteco; alia eble igus ilin vetrajdi a&#365;
+interbati&#285;i a&#365; &#309;eti sagegojn, sed tio estas aferoj, kiujn &#265;iu
+povas ja fari; ne, mi volus doni al ili taskon, kiu postulas
+sagacecon: mi do proponas, ke &#265;iu el ili faru kaftanon kaj
+pantalonon, kaj tiam ni vidos, kiu faras la plej belajn.&quot;
+
+<P>
+
+La sultano ekridis kaj diris: &quot;Aj! aj! jen sa&#285;e vi elpensis!
+Mia filo devos konkursi kun via freneza tajloro, kiu el ili
+kunkudros la plej bonan kaftanon?  Ne! jen kio estas vere
+sensenca!&quot;
+
+<P>
+
+Sed la sultanino atentigis lin al tio, ke li jam anta&#365;promesis
+al &#349;i la plenumon de la kondi&#265;o, kaj la sultano, homo
+vortotenema, cedis en la fino, &#309;urante tamen, ke kiel ajn bele
+la freneza tajloro faros sian kaftanon, li por nenio povos lin
+akcepti kiel filon.  Li mem iris al sia supozata filo kaj petis,
+ke li komplezu al la kaprico de sia patrino, kiu nun nepre volas
+vidi kaftanon de lia mano.  Pleni&#285;is per &#285;ojo la koro de l'
+bona Labakano: se nur de tio &#285;i dependas, li diris al si en la
+pensoj, sinjorino sultanino balda&#365; kontenti&#285;os kun mi.
+
+<P>
+
+Oni jam pretigis du &#265;ambrojn, unu por la princido, la alian por
+la tajloro; tie ili devis elprovi sian arton; kaj al &#265;iu el ili
+oni donis nur pecon da silka &#349;tofo sufi&#265;e grandan, tondilon,
+kudrilon kaj iom da fadeno.
+
+<P>
+
+La sultano estis tre scivola, kian kaftana&#265;on faros lia filo;
+kaj anka&#365; al la sultanino batis maltrankvile la koro, &#265;u &#349;ia
+ruzo bone sukcesos a&#365; ne.  Du tagojn oni difinis al la
+konkurantoj por ilia laboro; la trian tagon la sultano sendis
+voki sian edzinon, kaj kiam &#349;i aperis, li sendis venigi el la du
+&#265;ambroj la amba&#365; kaftanojn kaj la kaftanfarintojn.  Triumfe
+Labakano enpa&#349;is kaj sternis sian kaftanon anta&#365; la mirantaj
+rigardoj de l' sultano.  &quot;Jen vidu, patro,&quot; li parolis, &quot;jen
+vidu, respekteginda patrino, &#265;u tio &#265;i ne estas majstra&#309;o?
+Kontra&#365; la plej lerta kortega tajloro mi kura&#285;us veti, ke fari
+tiel belan kaftanon li ne povus.&quot;
+
+<P>
+
+La sultanino ridetis kaj turnis sin al Omar: &quot;Kaj vi, filo mia,
+kion vi plenumis?&quot;  Indigne li &#309;etis sur la plankon la silkan
+&#349;tofon kaj la tondilon.  &quot;Dresi &#265;evalojn oni instruis al mi
+kaj svingi la sabron, kaj &#265;e &#265;iu turnira vetbatalo mia lanco
+trafas sian celon; sed la artoj de la kudrilo estas al mi
+fremdaj; ja e&#265; malhonoraj ili estus por zorgato de Elfi Bejo, la
+estro de Kajro.&quot;
+
+<P>
+
+&quot;Ho vera filo de mia re&#285;a sinjoro!&quot; ekkriis la sultanino.
+&quot;Kial ne estas al mi permesite vin &#265;irka&#365;preni, vin nomi mia
+filo!  Pardonu, mia edzo kaj estro,&quot; &#349;i da&#365;rigis, sin turninte
+al la sultano, &quot;ke mi uzis kontra&#365; vi &#265;i tiun ruzon.  &#264;u vi
+ankora&#365; ne komprenas, kiu estas princo kaj kiu tajloro?  Vere,
+belega estas la kaftano, kiun faris sinjoro via filo, kaj mi tre
+dezirus lin demandi, &#265;e kiu majstro li lernis.&quot;
+
+<P>
+
+La sultano dronis en profunda medito, malkonfideme rigardante jen
+sian edzinon, jen Labakanon, kiu vane penadis ka&#349;i sian
+ru&#285;i&#285;on kaj venki sian &#265;agrenon, ke li tiel stulte perfidis
+sin.  &quot;Anka&#365; &#265;i tiu pruvo ne sufi&#265;as,&quot; diris la sultano.
+&quot;Sed, la&#365;data estu Allaho, mi konas rimedon por certe scii&#285;i,
+&#265;u mi estas trompita.&quot;
+
+<P>
+
+Li ordonis alkonduki sian plej rapidan &#265;evalon, salte
+sur&#265;evali&#285;is kaj ekforrajdis en arbaron, kiu komenci&#285;is ne
+malproksime de la urbo.  Tie la&#365; malnova legendo, lo&#285;is bonvola
+feino, nomata Adolzajdo, kiu jam ofte per siaj konsiloj helpis la
+re&#285;ojn de lia gento en horoj de ur&#285;ega bezono; tien rapidis la
+sultano.  En la mezo de la arbaro estis maldensejo, &#265;irka&#365;ita
+de altaj cedroj.  Tie, la&#365; la legendo, lo&#285;is la feino, kaj
+malofte oni kura&#285;is tien penetri, &#265;ar jam de tempo antikva la
+loko inspiris nedifineblan timon, kiu herede transdoni&#285;is de
+patro al filo.  Apena&#365; li alvenis, la sultano desaltis de sia
+&#265;evalo, &#285;in alligis al unu el la arboj, stari&#285;is en la mezo de
+la loko, kaj ekparolis per la&#365;ta vo&#265;o: &quot;Se estas vero, ke vi
+donis al miaj prapatroj bonan konsilon en horo de granda bezono,
+a&#365;skultu favore la peton de ilia nepo kaj konsilu al mi en
+afero, kie homa prudento nenion vidas.&quot;
+
+<P>
+
+Apena&#365; li eldiris la lastajn vortojn, malfermi&#285;is unu el la
+cedroj, kaj elpa&#349;is vualita virino vestita per longa blanka
+robo.  &quot;Mi scias, pro kio vi venis al mi, Sultano Saa&#365;d; via
+deziro estas honesta, kaj tial mi volonte vin helpos.  Prenu &#265;i
+tiujn du kestetojn.  Ordonu al tiuj amba&#365; homoj, kiuj pretendas
+esti viaj filoj, ke ili elektu.  Mi scias, ke ne maltrafe elektos
+tiu, kiu en vero estas via filo.&quot;  Tiel parolis la vualita kaj
+donis al li du malgrandajn eburajn kestetojn, ri&#265;e ornamitajn
+per oro kaj perloj; sur la kovriloj, kiujn la sultano vane
+penadis eklevi, estis surskriboj el enmetitaj diamantoj.
+
+<P>
+
+Rajdante hejmen, la sultano pripensis kaj pripensis, kio nur
+povas trovi&#285;i en la kestetoj, kiujn, e&#265; per stre&#265;o de &#265;iuj
+siaj fortoj, malfermi li ne povis.  Anka&#365; la surskriboj donis al
+li nenian lumon en la afero, &#265;ar sur unu li legis: <I>Honoro kaj
+Gloro</I>, sur la alia: <I>Feli&#265;o kaj Ri&#265;eco</I>.  La sultano pensis en
+si mem, ke anka&#365; al li estus malfacile elekti inter la du
+objektoj, kiuj estis egale belaj, egale allogaj.
+
+<P>
+
+Reveninte en sian palacon, li sendis voki la sultaninon kaj
+raportis al &#349;i, kion diris la feino; kaj nun plenigis &#349;ian
+koron mistera espero, ke tiu, al kiu &#349;i sentis sin tiel forte
+altirata, elektos la kesteton, kiu pruvos lian re&#285;an devenon.
+
+<P>
+
+Anta&#365; la trono de l' sultano oni starigis du tablojn; per sia
+propra mano la sultano metis sur ilin la du kestetojn; poste li
+supreniris la tronon kaj faris signon al unu el siaj sklavoj, ke
+li malfermu la pordon de l' salono.  Brilanta procesio de pa&#349;aoj
+kaj emiroj de la regno, kiujn alvokis al si la sultano, envenis
+arege tra la malfermita pordo.  Ili sidi&#285;is sur belegaj kusenoj
+la&#365;longe de la muroj.  Kiam ili &#265;iuj sidi&#285;is, la sultano
+denove faris signon, kaj oni alkondukis Labakanon.  Per fieraj
+pa&#349;oj li trairis la salonon, &#309;etis sin teren anta&#365; la trono
+kaj diris: &quot;Kion ordonas mia sinjoro kaj patro?&quot;
+
+<P>
+
+La sultano rekti&#285;is sur sia trono kaj diris: &quot;Mia filo! pri la
+praveco de viaj pretendoj je tiu &#265;i nomo oni la&#365;tigis dubojn;
+unu el tiuj kestetoj certigos per sia enhavo la purecon de via
+naski&#285;o; elektu! mi ne dubas, ke vi elektos la &#285;ustan!&quot;
+
+<P>
+
+Labakano levi&#285;is kaj alpa&#349;is anta&#365; la kestetojn.  Longe li
+pripensis, kiun li elektu, fine li parolis: &quot;Altrespektata
+patro! kio pli alta ol la feli&#265;o esti via filo?  Kio pli nobla
+ol la ri&#265;eco de via favoro?  Mi elektas la kesteton, kiu montras
+la surskribon: Feli&#265;o kaj Ri&#265;eco.&quot;
+
+<P>
+
+&quot;Ni balda&#365; scios, &#265;u vi bone elektis; intertempe sidi&#285;u sur
+tiu kuseno apud la Pa&#349;ao de Medina,&quot; diris la sultano kaj faris
+signon al sia sklavo.
+
+<P>
+
+Oni alkondukis Omar'on.  Lia rigardo estis malluma, lia mieno
+mal&#285;oja, kaj lia tuta aspekto vekis &#285;eneralan kompaton &#265;e la
+apudestantoj.  Li &#309;etis sin teren anta&#365; la trono kaj demandis
+pri la volo de l' sultano.  La sultano klarigis al li, ke li
+devas elekti unu el la kestetoj; li levi&#285;is kaj alpa&#349;is anta&#365;
+la tablon.  Atente li legis amba&#365; surskribojn, poste li parolis:
+&quot;La lastaj tagoj instruis al mi, kiel necerta estas la feli&#265;o,
+kiel pasemaj &#265;iuj ri&#265;a&#309;oj.  Sed krom tio ili instruis al mi,
+ke en la brusto de homo kura&#285;a lo&#285;as nedetruebla trezoro, la
+honoro, kaj ke la brile lumanta stelo de l' gloro neniam forpasas
+samtempe kun la feli&#265;o.  Do, e&#265; se por &#265;iam mi perdas nun mian
+kronon, jen falis la kubo!  Honoro kaj Gloro, vin mi elektas!&quot;
+
+<P>
+
+Li metis sian manon sur la elektitan kesteton; sed la sultano
+ordonis, ke li haltu, kaj faris signon al Labakano, ke anka&#365; li
+alpa&#349;u anta&#365; sian tablon kaj metu la manon sur sian kesteton.
+Dume la sultano ordonis, ke oni alportu al li pelvon kun akvo el
+la sankta fontano Zemzem en Mekka, anta&#365;lavis siajn manojn por
+pre&#285;i, turnis sian viza&#285;on orienten, &#309;etis sin teren kaj
+pre&#285;is.  &quot;Dio de miaj prapatroj, kiu de jarcentoj konservis
+nian genton pura kaj senmiksa, malhelpu, ke la nomo de la
+Abasidoj estu profanita de iu malnoblulo, protektu kaj helpu mian
+veran filon en tiu &#265;i horo de l' provo.&quot;
+
+<P>
+
+Li levi&#285;is kaj resupreniris sian tronon.  &#284;enerala scivolego
+tenis kvaza&#365; enkatenitaj &#265;iujn apudestantojn; korpremate
+atentaj, apena&#365; ili kura&#285;is spiri; e&#265; museton oni povus a&#365;di
+kurantan tra la salono, tiel senbrue sin tenis la tuta
+korteganaro: la postestarantoj etendis la kolon super la kapojn
+de la anta&#365;starantaj vicoj, por rigardi al la kestetoj.  Nun
+ekparolis la sultano: &quot;Malfermu la kestetojn,&quot; kaj tiuj &#265;i
+lastaj, kiujn &#285;is nun nenia potenco povis malfermi, eksalte
+malfermi&#285;is per si mem.
+
+<P>
+
+En la de Omar elektita kesteto ku&#349;is, sur velura kuseno,
+malgranda ora kroneto kaj sceptro; en la kesteto de Labakano &#8212;
+granda kudrilo kaj iom da fadeno.  La sultano ordonis al amba&#365;,
+ke ili alportu al li siajn kestetojn.  Li prenis en sian manon la
+kroneton de sur la kuseno; kaj, jen mirinda vida&#309;o! en tiu sama
+momento &#285;i ekpligrandi&#285;is, kaj &#265;iam &#285;i fari&#285;is pli kaj pli
+granda, &#285;is &#285;i atingis la grandecon de vera krono.  Li metis la
+kronon sur la kapon de sia filo Omar, kiu staris anta&#365; li genue,
+kisis lin sur la frunto kaj ordonis al li sidi&#285;i &#265;e lia dekstra
+mano.  Sed al Labakano li turnis sin kaj parolis: &quot;Estas malnova
+proverbo: <I>Restu tajloro &#265;e via laboro!</I>  Vere, vi ne meritas
+mian favoron, sed petis pro vi iu, al kiu mi hodia&#365; nenion povas
+rifuzi; tial mi pardone lasas al vi vian mizeran vivon, sed se vi
+&#349;atas mian konsilon, vi iru, kiel eble plej rapide, for el mia
+lando.&quot;
+
+<P>
+
+Hontigita, kvaza&#365; dispremegita kiel li estis, la kompatinda
+subtajloro nenion povis respondi; li &#309;etis sin teren anta&#365; la
+princo, kaj larmoj &#309;eti&#285;is el liaj okuloj.  &quot;&#264;u vi povas
+pardoni al mi, princo?&quot; li diris.
+
+<P>
+
+&quot;Al amikoj fideleco, al malamikoj grandanimeco, jen pri kio
+fieras &#265;iu Abasido,&quot; respondis la princo, igante lin levi&#285;i;
+&quot;foriru en paco.&quot; &#8212; &quot;Ho vera filo mia!&quot; ekkriis, kortu&#349;ita,
+la maljuna sultano kaj &#309;etis sin sur la bruston de la filo; la
+emiroj kaj pa&#349;aoj kaj &#265;iuj eminentuloj de l' regno levi&#285;is de
+siaj sidejoj kaj kriis: &quot;Vivu la nova re&#285;ido!&quot; kaj, dum la
+&#285;enerala &#285;ojego, Labakano, tenante sub la brako sian kesteton,
+el&#349;teli&#285;is el la salono.
+
+<P>
+
+Li malsupreniris en la stalon de l' sultano, bridis sian &#265;evalon
+Murva kaj elrajdis tra la pordego en direkto al Aleksandrio.
+Kvaza&#365; son&#285;o aperis al li lia tuta princa vivo, kaj sole la
+belega kesteto, ri&#265;e ornamita per perloj kaj diamantoj,
+rememorigis al li, ke son&#285;o &#285;i ja tute ne estis.  Reveninte
+fine Aleksandrion, li alrajdis al la domo de sia estinta majstro,
+desaltis teren, alligis sian &#265;evalon al la pordo kaj enpa&#349;is en
+la laborejon.  La majstro, kiu en la komenco lin ne rekonis,
+faris multe da ceremonioj kaj demandis, per kio li povas lin
+servi.  Sed rigardinte de pli proksime sian vizitanton kaj
+rekoninte sian iaman lernanton, li alvokis siajn subulojn, kaj
+&#265;iuj sin &#309;etis kiel frenezaj kontra&#365; la kompatinda Labakano,
+kiu tute ne atendis tian &#285;entilan akcepton: ili prilaboris lin
+per gladiloj kaj ulnoj, pikis per kudriloj kaj pin&#265;is per akraj
+tondiloj, &#285;is li falis ellacigita sur amason da malnovaj
+vesta&#309;oj.
+
+<P>
+
+Dum li tie ku&#349;is, faris al li la majstro furiozajn ripro&#265;ojn
+pro la &#349;telita vesto; vane Labakano certigis lin, ke &#285;uste pro
+tio li revenis, &#265;ar li volas &#265;ion kompensi; vane li proponis
+trioblan kompensa&#309;on; la majstro kaj liaj subuloj sin &#309;etis sur
+lin denove, lin orde trabastonis kaj forpelis el la domo.
+Vundbatita kaj &#265;ifonita, li sidi&#285;is sur sian &#265;evalon Murva kaj
+rajdis en karavanejon.  Tie li ku&#349;igis sian lacan disbatitan
+kapon kaj ekmeditis pri la suferoj de l' vivo surtera, pri la
+tiel ofte nekonfesata merito kaj pri la senvaloreco kaj pasemeco
+de &#265;iuj mondaj trezoroj.  Li ekdormis kun la decido, rezigni pri
+&#265;ia grandeco kaj fari&#285;i respektinda bur&#285;o de la urbo.  Kaj la
+morga&#365;an tagon li ne pentis pri sia decido, &#265;ar la peza mano de
+l' majstro kaj la egale pezaj manoj de liaj subuloj jam
+definitive forbastonis el lia doloranta korpo lian tutan
+mo&#349;tecon.
+
+<P>
+
+Por alta prezo li vendis al juvelisto sian kesteton, a&#265;etis al
+si domon kaj starigis tajloran laborejon.  Fininte &#265;iujn
+anta&#365;aran&#285;ojn kaj alkro&#265;inte anta&#365; sia fenestro elpenda&#309;on
+kun la surskribo: &quot;Labakano, tajloro,&quot; li sidi&#285;is en sia
+laborejo, kaj, per la kudrilo kaj fadeno, kiujn li trovis en la
+kesteto, li komencis fliki la veston, kiun la majstro tiel kruele
+dis&#349;iris.  Sed foje oni vokis lin por kelkaj momentoj for de lia
+laboro, kaj kiam li volis denove sin preni al &#285;i, kia stranga
+vida&#309;o sin prezentis al lia rigardo!  Kvankam gvidate de neniu,
+la kudrilo da&#365;rigis diligente kudradi; &#285;i faris delikatajn,
+graciajn stebojn, kiajn Labakano mem ne faris e&#265; en siaj plej
+artori&#265;aj momentoj!
+
+<P>
+
+Vere, e&#265; la plej malgranda donaco de bonvola feino estas utila
+kaj grandvalora!  Kaj ankora&#365; alian valoron havis &#265;i tiu
+donaco: kiel ajn diligente laboris la kudrilo, la fadeno neniam
+fini&#285;is.
+
+<P>
+
+Labakano akiris grandan klientaron kaj estis balda&#365; la plej fama
+tajloro, longe kaj lar&#285;e.  Li altran&#265;adis la vestojn kaj
+faradis la unuan stebon per la kudrilo, kaj tuj &#265;i tiu laboris
+plue kaj sen&#265;ese, &#285;is la vesto estis preta.  Majstro Labakano
+havis balda&#365; la tutan urbon kiel klientaron, &#265;ar li laboradis
+bele kaj treege malkare; nur pri unu sola afero la Aleksandrianoj
+skuadis malaprobe la kapon, nome: ke li laboradis tute sen
+lernantoj kaj &#265;iam post &#349;lositaj pordoj.
+
+<P>
+
+Tiel la kesteta sentenco, promesinta <I>feli&#265;on</I> kaj <I>ri&#265;econ</I>,
+fine plenumi&#285;is; feli&#265;o kaj ri&#265;eco, almena&#365; en meza mezuro,
+akompanadis la pa&#349;ojn de la bona tajloro; kaj &#265;iufoje kiam li
+a&#365;dis pri la gloro de la juna sultano Omar, kiu nun vivis en
+&#265;ies bu&#349;o, &#8212; kiam li a&#365;dis, ke tiu kura&#285;ulo estas la fiero
+kaj la amo de sia popolo kaj la teruro de siaj malamikoj, tiam la
+iama princo pensis en si mem: &quot;Tamen pli bone ja estas, ke mi
+restis tajloro, &#265;ar honoro kaj gloro estas ja dan&#285;eraj
+aferoj.&quot;  Tiel vivis Labakano, kun si mem kontenta, de siaj
+samurbanoj respektata; kaj se la kudrilo ne perdis sian magian
+povon, certe &#285;i ankora&#365; &#265;iam kudradas per la eterna fadeno de
+la bona feino Adolzajdo.
+
+<P>
+
+&#264;e la subiro de la suno la karavano reekvojiris pluen, kaj
+balda&#365; &#285;i atingis Birket el Had, &quot;Fontanon de l'
+Pilgrimantoj,&quot; de kie &#285;is Kajro estas nur trihora irado.  Oni
+sciis, ke &#265;irka&#365; tiu tempo la karavano alvenos, kaj balda&#365; la
+komercistoj havis la &#285;ojon vidi siajn amikojn venantajn renkonte
+al ili el Kajro.  Ili eniris en la urbon tra la pordego Bab el
+Falk, &#265;ar &#285;i estis rigardata kiel feli&#265;a anta&#365;signo, eniri
+tra tiu pordego, tra kiu en pasinta tempo trapasis la Profeto.
+
+<P>
+
+Sur la foirejo la kvar turkaj komercistoj adia&#365;is la fremdulon
+kaj la grekan komerciston Zale&#365;kos kaj iris hejmen kun siaj
+amikoj.  Zale&#365;kos kondukis la fremdulon al bona karavanejo kaj
+invitis tie tagman&#285;i.  La fremdulo akceptis la inviton, sed li
+anta&#365;e foriris &#349;an&#285;i sian vestaron, promesinte balda&#365; reveni.
+
+<P>
+
+La greko jam faris &#265;iun anta&#365;aran&#285;on, por bone regali la
+fremdulon, por kiu li eksentis dum la voja&#285;o apartan
+korinklinon; kaj kiam la man&#285;a&#309;oj kaj trinka&#309;oj staris bonorde
+sur la tablo, li sidi&#285;is, por atendi sian gaston.
+
+<P>
+
+Nun fine li a&#365;dis lin, alproksimi&#285;antan per malrapidaj pezaj
+pa&#349;oj la&#365;longe de la koridoro, kiu kondukis al lia &#265;ambro.  Li
+levi&#285;is, por iri renkonte al li kaj fari al li tutkoran
+akcepton; sed, malferminte la pordon, li ekpa&#349;is malanta&#365;en,
+terurita, &#265;ar jen renkontis lin &#265;e la sojlo tiu timiga
+ru&#285;mantelulo!  Ankora&#365; unu rigardon li &#309;etis sur lin: iluzio
+&#285;i ne estis; la sama alta majesta figuro, la masko, tra kiu la
+nigraj okuloj rigardis lin fulme, la ru&#285;a mantelo kun la oraj
+broda&#309;oj &#8212; &#265;io tio, el la plej teruraj horoj de lia vivo,
+estis al li ja nur tro bone konata.  Interbatalantaj sentoj
+skuadis ekscite la bruston de Zale&#365;kos.  Estas vero, ke li jam
+repaci&#285;is kun tiu bildo de sia memoro, kaj tamen la vido de tiu
+nekonato, kiun li jam de longe pardonis, dismalfermis denove
+&#265;iujn vundojn de lia koro: tiuj doloroplenaj horoj de
+anta&#365;morta timo, tiu &#265;agrenego, kiu venenis por &#265;iam lian
+junan vivon, denove preterpasis anta&#365; lia animo kvaza&#365; per
+unumomenta ekflugo.
+
+<P>
+
+&#264;iam senmove staris la apera&#309;o sur la sojlo.  &quot;Kion vi volas,
+terura?&quot; ekkriis la greko.  &quot;For de miaj okuloj, ke mi ne
+malbenu vin!&quot;
+
+<P>
+
+&quot;Zale&#365;kos!&quot; parolis el sub la masko konata vo&#265;o; &quot;&#265;u tiel
+vi akceptas vian gaston?&quot;  La parolanto demetis la maskon kaj
+dis&#349;ovis de sia brusto la mantelon: &#285;i estis Selim Baru&#293;, la
+fremdulo.
+
+<P>
+
+Sed Zale&#365;kos &#349;ajnis ankora&#365; ne trankviligita: terure estis al
+li en &#265;eesto de tiu fremdulo, &#265;ar nur tro klare li rekonis en
+li la nekonaton de <I>Ponte vecchio</I>.  Tamen tiu &#265;i sento cedis
+fine al lia kutima gastamo; kaj, nenion dirante, li faris signon
+al la fremdulo, ke li sidi&#285;u kun li al la tablo.
+
+<P>
+
+&quot;Mi divenas viajn pensojn,&quot; prenis Selim Baru&#293; la parolon,
+kiam ili sidi&#285;is, &quot;&#265;ar vi rigardas min per elokvente
+demandantaj okuloj.  Mi povus silenti kaj neniam plu min montri
+al viaj rigardoj, sed mi &#349;uldas al vi klarigon pri mia konduto,
+kaj tial mi kura&#285;is, e&#265; riskante vian malbenon, aperi anta&#365; vi
+en mia iama vestmaniero.  Vi iam diris al mi: 'La&#365; la kredo de
+miaj prapatroj mi devas lin ami; cetere, li sendube estas e&#265; pli
+malfeli&#265;a ol mi.'  Tion &#265;i lastan vi kredu nur, amiko
+Zale&#365;kos; kaj nun a&#365;du mian senkulpi&#285;on.
+
+<P>
+
+&quot;Mi devas reveni &#285;is la komenco, por min bone komprenigi.  Mi
+naski&#285;is en Aleksandrio, de kristanaj gepatroj.  Mia patro, la
+pli juna filo de malnova glora franca familio, estis konsulo de
+sia lando en Aleksandrio.  De mia deka jaro oni edukis min en
+Francujo &#265;e frato de mia patrino; kaj pasis jam kelkaj jaroj de
+post la komenco de la revolucio, kiam mi forlasis mian patrujon,
+por ser&#265;i trans la maro rifu&#285;ejon &#265;e miaj gepatroj; akompanis
+min mia onklo, kiun minacis nun en la lando de liaj prapatroj
+plej grandaj dan&#285;eroj.  Plenaj de espero, ke ni reakiros en la
+gepatra hejmo la trankvilon kaj pacon, je kiu senigis nin la
+furioza franca popolo, ni albordi&#285;is en Aleksandrio.  Sed ho ve!
+ne &#265;ion mi trovis en la domo de mia patro, kiel &#285;i devas esti.
+Estas vero, ke la eksteraj ventegoj de tiu malkvieta tempo
+ankora&#365; ne atingis &#285;is tie; sed des pli neatendite trafis la
+malfeli&#265;o mian familion en &#285;ia plej profunda interno.  Malmulte
+da tempo anta&#365;e, mia frato, esperoplena junulo, &#265;efsekretario
+de mia patro, edzi&#285;is kun juna knabino, filino de firenza
+nobelo, kiu lo&#285;is en nia najbara&#309;o; du tagojn anta&#365; nia
+alveno, &#349;i subite malaperis, kaj e&#265; la plej malgrandan
+postesignon de la malfeli&#265;a knabino nek nia familio nek &#349;ia
+patro povis trovi.  Oni fine konvinki&#285;is, ke &#349;i nesingardeme
+promenis tro malproksimen de la urbo kaj falis en la manojn de
+rabistoj.  Por mia kompatinda frato &#265;i tiu penso estus eble
+malpli aflikta, ol la hontinda vero, kiun ni nur tro balda&#365;
+eksciis: la perfidulino en&#349;ipi&#285;is kaj forveturis eksterlandon
+kun juna Napolano, kiun &#349;i ekkonis en la domo de sia patro.
+Kvaza&#365; freneza de kolero, mia frato faris &#265;ion eblan por venigi
+al ju&#285;o la kulpulinon; sed vane: liaj klopodoj, kiuj faris
+sensacion en Napolo kaj Firenzo, servis nur por plenumi lian
+propran malfeli&#265;on kaj &#265;iujn nin pereigi.  La firenza nobelo
+foriris returne en sian patrujon; al ni li kredigis, ke li volas
+havigi justecon al mia frato, sed en realeco li celis nian
+ruinon.  En Firenzo li malprosperigis &#265;iun esploron, kiun
+entreprenis mia frato; kaj la influon, kiun li akiris al si per
+&#265;iuj eblaj rimedoj, li lerte profitis por altiri sur mian patron
+kaj mian fraton la suspekton de la franca registaro: per plej
+hontindaj tromprimedoj oni kaptis ilin, fortrenis Francujon kaj
+igis tie mortigi per la ekzekutista hakilo.  Mia malfeli&#265;a
+patrino fari&#285;is freneza, kaj pasis dek longaj monatoj, anta&#365; ol
+la morto liberigis &#349;in de &#349;ia terura stato, kiu tamen en la
+lastaj tagoj &#349;an&#285;i&#285;is en plenan, klaran konscion.  Tiel mi nun
+trovi&#285;is tute sola en la mondo, sed nur <I>unu</I> penso okupis mian
+spiriton, nur <I>unu</I> penso igis min forgesi pri mia funebro; kaj
+tiu penso, kiun, en sia lasta horo, mia patrino mem ekbruligis en
+mi, balda&#365; fari&#285;is kvaza&#365; ardega flamo en mia animo.
+
+<P>
+
+&quot;Kiel mi jam diris, mallonge anta&#365; &#349;ia fino revenis al &#349;i la
+konscio; &#349;i lasis min voki kaj parolis trankvilanime pri nia
+malfeli&#265;o kaj pri sia propra morto.  Poste &#349;i petis &#265;iujn
+aliajn forlasi la &#265;ambron; kun solena mieno &#349;i sidi&#285;is
+rekti&#285;inte sur sia mizera ku&#349;ejo kaj diris, ke mi povas akiri
+&#349;ian benon, se mi &#309;uros tion plenumi, kion &#349;i nun ordonos al
+mi.  Kortu&#349;ita de la vortoj de l' mortanta patrino, mi &#309;ure
+promesis plenumi &#349;ian volon.  &#264;e tio &#349;i komencis denove
+sur&#349;uti per insultoj la Firenzanon kaj lian filinon kaj ordonis
+al mi, kun plej teruraj minacoj de &#349;ia malbeno, ven&#285;i kontra&#365;
+li mian malfeli&#265;an familion.  &#348;i mortis en miaj brakoj.  Jam de
+longe dormetis en mia animo tiu penso pri ven&#285;o; nun &#285;i
+plenforte veki&#285;is.  Mi kolektis la reston de mia patra havo kaj
+&#309;uris al mi mem, ke mi uzos &#265;iun eblan rimedon, por plenumi
+mian ven&#285;on, e&#265; se mi per tio pereos.
+
+<P>
+
+&quot;Balda&#365; mi alvenis Firenzon, kie mi tenis min kiel eble plej
+ka&#349;ite.  Multe malhelpis mian planon la situacio, en kiu sin
+trovis miaj malamikoj.  La maljuna Firenzano fari&#285;is intertempe
+gubernatoro, kaj nun &#265;e la plej malgranda suspekto li havis en
+mano &#265;iujn rimedojn, por min pereigi.  Akcidento venis al mia
+helpo.  Unu vesperon mi ekvidis, irantan tra la stratoj, homon en
+konata livreo; lia &#349;anceli&#285;a irado, lia malgaja mieno kaj lia
+kolera murmurado de <I>santo sacramento</I> kaj <I>maledetto diavolo</I>
+rekonigis al mi la maljunan Pietron, serviston de la Firenzano,
+kiun mi jam konis en Aleksandrio.  Mi ne dubis, ke li koleras
+kontra&#365; sia sinjoro, kaj mi decidis profiti lian malbonan
+humoron.  Li &#349;ajnis tre mirigita, vidante min tie, forte
+plendis, ke de l' tempo, kiam lia sinjoro fari&#285;is gubernatoro,
+li per nenio jam povas lin kontentigi; kaj balda&#365; mia oro,
+subtenata de lia kolero, translogis lin definitive al mia flanko.
+La &#265;efa malhelpo estis tiel forigita; mi havis dungitan
+serviston, kiu en &#265;iu horo malfermos por mi la pordon de mia
+malamiko; kaj de nun maturi&#285;is &#265;iam pli rapide mia plano de
+ven&#285;o.  Al mi &#349;ajnis, ke la mizera vivo de la maljuna Firenzano
+tute ne havas ian egalpezon kun la pereo de mia familio; ne, sian
+plej amatan li devas vidi mortigita: kaj tio estis Bianka, lia
+filino.  &#264;u &#285;i ne estis &#349;i, kiu tiel hontinde krimis kontra&#365;
+mia frato? &#8212; &#349;i ja, kiu estis la &#265;efa ka&#365;zo de nia
+malfeli&#265;o?  E&#265; &#285;ojigis mian ven&#285;osoifantan koron la nova&#309;o,
+ke &#285;uste tiutempe Bianka intencis la duan fojon edzini&#285;i; mi
+tuj prenis decidon: nun morti &#349;i nepre <I>devas</I>.  Tamen mi timis
+plenumi propramane la krimon, kaj anka&#365; Pietron mi ne ju&#285;is
+kapabla &#285;in fari; tial ni &#265;irka&#365;esploris, por trovi iun, kiu
+povus prizorgi la aferon.  El la Firenzanoj mi kura&#285;is dungi
+neniun, &#265;ar neniu entreprenus ion tian kontra&#365; la gubernatoro.
+Fine naski&#285;is en la kapo de Pietro la plano, kiun mi poste
+plenumis; samtempe, &#265;ar vi estas fremdlandano kaj kuracisto, li
+proponis vin kiel plej ta&#365;gan ekzekutiston.  Pri la plua irado
+de la afero vi ja scias.  Nur via tro granda singardemo kaj
+honesteco preska&#365; malprosperigis mian entreprenon: de tio venis
+la epizodo de la mantelo.
+
+<P>
+
+&quot;Pietro malfermis por ni la pordeton en la palaco de l'
+gubernatoro, kaj ne malpli ka&#349;e li volis nin poste reelkonduki
+sur la straton; sed tra fendo en la pordo ni povis bone vidi
+&#265;iun detalon de la mortigo, kaj, terurite de la infera
+spektaklo, ni forkuregis el la domo.  Anta&#365;enpelate de timo kaj
+pento, mi kuris pli ol du cent pa&#349;ojn, &#285;is mi falis senforta
+sur la &#349;tupojn de pre&#285;ejo.  Kiam mi fine reakiris la
+memregadon, mia unua penso estis pri vi kaj via terura sorto, se
+oni vin trovos en la palaco.  Mi al&#349;teli&#285;is tien, sed nek de vi
+nek de Pietro mi povas trovi e&#265; la plej malgrandan, postsignon;
+sed la pordeto ankora&#365; staris malfermita, kaj tial mi almena&#365;
+povis esperi, ke vi jam profitis la okazon por forkuri el la
+domo.
+
+<P>
+
+&quot;Kiam fari&#285;is tago, timo anta&#365; eltrovi&#285;o kaj premanta sento
+de pento igis por mi neeble, ke mi restu plue en Firenzo.  Mi tuj
+foriris Romon.  Sed prezentu al vi mian konsterni&#285;on, kiam oni
+tie post kelkaj tagoj rakontadis &#265;ie la aferon, kun la aldono,
+ke la mortigisto, greka kuracisto, estas kaptita.  Maltrankvila,
+timoplena, mi reiris Firenzon: jam anta&#365;e mia ven&#285;o ek&#349;ajnis
+al mi iom supermezura, sed nun mi &#285;in e&#265; malbenis, &#265;ar multe
+tro kare mi pagus por &#285;i, se la prezo estus via vivo.  Mi
+alvenis Firenzon en la sama tago, kiu rabis al vi vian manon.
+Kion mi sentis, vidante vin suriri la e&#349;afodon kaj tiel heroe
+suferi, pri tio mi ne volas paroli; sufi&#265;as diri, ke kiam via
+sango tie el&#349;prucis, jam fari&#285;is ne&#349;ancelebla mia decido,
+dol&#265;igi al vi la reston de via vivo.  Vi mem ja &#265;ion scias, kio
+poste okazis, kaj restas al mi nur klarigi, kial mi faris kun vi
+&#265;i tiun voja&#285;on.  Kiel peza &#349;ar&#285;o premis min la penso, ke vi
+ankora&#365; ne pardonis min; tial mi decidis kunvivi kun vi dum
+multaj tagoj kaj fine fari plenan malka&#349;an konfeson pri mia
+kulpo.&quot;
+
+<P>
+
+&#284;is nun, dum lia gasto parolis, la greko silentis; nun, kiam li
+finis sian rakonton, li etendis al li, kun milda rigardo, sian
+manon.  &quot;Mi bone sciis, ke vi estas pli malfeli&#265;a ol mi, &#265;ar
+&#265;iam, kvaza&#365; per nigra nubo, mallumigos tiu krimo la tagojn de
+via vivo; el mia tuta koro mi pardonas al vi.  Sed permesu, ke mi
+faru al vi ankora&#365; unu demandon: kiel fari&#285;is, ke vi venis sub
+tiu &#265;i formo en la dezerton?  Kion vi faris poste, a&#265;etinte por
+mi la domon en Konstantinopolo?&quot;
+
+<P>
+
+&quot;Mi reiris Aleksandrion,&quot; respondis la alia.  &quot;Malamo al &#265;iuj
+homoj bolis en mia brusto, flamanta malamo precipe al tiuj
+nacioj, kiujn oni nomas 'kulturaj': kredu al mi, &#265;e miaj
+Muslimoj mi sentis min multe pli bone.  Nur de malmulte da
+monatoj mi jam estis en Aleksandrio, kiam okazis la invado de
+miaj samlandanoj.  Mi vidis en ili nur la ekzekutintojn de mia
+patro kaj de mia frato; tial mi kolektis el inter miaj konatoj
+kelke da samepensantaj junuloj kaj ali&#285;is al tiuj kura&#285;aj
+Mamelukoj, kiuj tiel ofte fari&#285;is la teruro de la franca armeo.
+Post la militiro, mi ne povis decidi reveni al la laboroj de l'
+paco.  Mi vivis kun mia areto da samideanaj amikoj sova&#285;an vivon
+de vagisto, dedi&#265;itan al batalo kaj &#265;aso.  Kun tiuj homoj, kiuj
+respektas min kiel hetmanon, mi vivas kontenta; &#265;ar kvankam miaj
+Azianoj ne estas tiel kulturitaj, kiel viaj E&#365;ropanoj, tamen ili
+estas tute netu&#349;itaj de envio kaj kalumniemo, de egoismo kaj
+ambicio.&quot;
+
+<P>
+
+Zale&#365;kos dankis la fremdulon pro lia sciigo, sed esprimis sian
+opinion, ke estus pli konforme al lia alta instruiteca rango, se
+li vivus kaj laborus en la kristanaj landoj de E&#365;ropo.  Li
+prenis lian manon kaj petis lin veni kun li, ke ili kune vivu kaj
+mortu.
+
+<P>
+
+Kortu&#349;ita, la gasto rigardis lin.  &quot;El tio mi scias,&quot; li
+diris, &quot;ke vere vi min pardonis, ke vi vere min amas.  Akceptu
+pro tio mian plej varman dankon.&quot;  Li salte levi&#285;is kaj
+ekstaris plenstature anta&#365; la greko, kiun preska&#365; teruris la
+militista teni&#285;o, la nigraj fulmebrilantaj okuloj, la profunda
+misteroplena vo&#265;o de lia gasto.  &quot;Via propono estas bela,&quot;
+parolis tiu &#265;i plue; &quot;por &#265;iu alia &#285;i estus alloga, sed mi &#8212;
+ne povas &#285;in akcepti.  Jam staras selita mia &#265;evalo, jam
+atendas min miaj servistoj; adia&#365;, Zale&#365;kos!&quot;
+
+<P>
+
+La amikoj, kiujn la sorto tiel mirinde kunigis, &#265;irka&#365;prenis
+sin adia&#365;ante.  &quot;Kaj kiel mi devas vin nomi?  Kiel nomi&#285;as mia
+gasto, kiu vivos eterne en mia memoro?&quot; demandis la greko.
+
+<P>
+
+La fremdulo rigardis lin longe, ankora&#365; unu fojon premis al li
+la manon kaj diris: &quot;Oni nomas min la sinjoro de la dezerto; mi
+estas <I>la rabisto Orbasano</I>.&quot;
+
+
+<P>
+
+<CENTER>FINO.</CENTER>
+
+<P>
+
+<BR><BR>
+
+<A NAME="footnotes">&nbsp;</A><BR>
+
+<SUP>1</SUP> Turka interpretisto (vorto internacia).<BR>
+
+<SUP>2</SUP> La turka registaro: angl., <I>The Porte</I>; fr., <I>La (Sublime)
+Porte</I>; germ., <I>Die (hohe) Pforte</I>.<BR>
+
+<SUP>3</SUP> Nomo, kiun donas orientanoj al &#265;iuj okcident-e&#365;ropanoj:
+<I>Franko</I> estas do, la&#365; tio, <I>ne</I> identa al <I>Franco</I>.<BR>
+
+<SUP>4</SUP> Estinta itala ormonero: ital., <I>zecchino</I>; hisp., <I>zequi</I>;
+france kaj angle, <I>sequin</I>; germ., <I>Zechine</I>.<BR>
+
+<SUP>5</SUP> <I>Altano</I>: germane, <I>Altan</I>: balkonsimila teraseto a&#365; estrado,
+alkonstruita al doma fasado kaj portata de subkonstrua&#309;o (&#265;u
+muroj, &#265;u kolonoj); en &#265;i tiu rilato &#285;i diferencas de ordinara
+balkono, kiu elstaras el la muro de l' domo.  La germana vorto
+<I>Altan</I> devenas de la itala <I>altana</I>.<BR>
+
+<SUP>6</SUP> Turka ju&#285;isto.<BR>
+
+<SUP>7</SUP> En la moderna turka lingvo <I>Kapitan-Pa&#349;ao</I>, &#265;efadmiralo de
+la turka milit&#349;iparo.<BR>
+
+<SUP>8</SUP> <I>Agao</I>, turka oficiro.<BR>
+
+<SUP>9</SUP> <I>Kadio</I>: turka ju&#285;isto; <I>muftio</I>: turka &#265;efpastro.<BR>
+
+<SUP>10</SUP> Mahometana sekto, fondita de Abd ul Wahab, &#265;irka&#365; la jaro,
+1745.
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+<pre>
+
+
+
+
+
+End of the Project Gutenberg EBook of La Karavano, by Wilhelm Hauff
+
+*** END OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK LA KARAVANO ***
+
+***** This file should be named 22070-h.htm or 22070-h.zip *****
+This and all associated files of various formats will be found in:
+        https://www.gutenberg.org/2/2/0/7/22070/
+
+Produced by David G. Simpson
+
+Updated editions will replace the previous one--the old editions
+will be renamed.
+
+Creating the works from public domain print editions means that no
+one owns a United States copyright in these works, so the Foundation
+(and you!) can copy and distribute it in the United States without
+permission and without paying copyright royalties.  Special rules,
+set forth in the General Terms of Use part of this license, apply to
+copying and distributing Project Gutenberg-tm electronic works to
+protect the PROJECT GUTENBERG-tm concept and trademark.  Project
+Gutenberg is a registered trademark, and may not be used if you
+charge for the eBooks, unless you receive specific permission.  If you
+do not charge anything for copies of this eBook, complying with the
+rules is very easy.  You may use this eBook for nearly any purpose
+such as creation of derivative works, reports, performances and
+research.  They may be modified and printed and given away--you may do
+practically ANYTHING with public domain eBooks.  Redistribution is
+subject to the trademark license, especially commercial
+redistribution.
+
+
+
+*** START: FULL LICENSE ***
+
+THE FULL PROJECT GUTENBERG LICENSE
+PLEASE READ THIS BEFORE YOU DISTRIBUTE OR USE THIS WORK
+
+To protect the Project Gutenberg-tm mission of promoting the free
+distribution of electronic works, by using or distributing this work
+(or any other work associated in any way with the phrase "Project
+Gutenberg"), you agree to comply with all the terms of the Full Project
+Gutenberg-tm License (available with this file or online at
+https://gutenberg.org/license).
+
+
+Section 1.  General Terms of Use and Redistributing Project Gutenberg-tm
+electronic works
+
+1.A.  By reading or using any part of this Project Gutenberg-tm
+electronic work, you indicate that you have read, understand, agree to
+and accept all the terms of this license and intellectual property
+(trademark/copyright) agreement.  If you do not agree to abide by all
+the terms of this agreement, you must cease using and return or destroy
+all copies of Project Gutenberg-tm electronic works in your possession.
+If you paid a fee for obtaining a copy of or access to a Project
+Gutenberg-tm electronic work and you do not agree to be bound by the
+terms of this agreement, you may obtain a refund from the person or
+entity to whom you paid the fee as set forth in paragraph 1.E.8.
+
+1.B.  "Project Gutenberg" is a registered trademark.  It may only be
+used on or associated in any way with an electronic work by people who
+agree to be bound by the terms of this agreement.  There are a few
+things that you can do with most Project Gutenberg-tm electronic works
+even without complying with the full terms of this agreement.  See
+paragraph 1.C below.  There are a lot of things you can do with Project
+Gutenberg-tm electronic works if you follow the terms of this agreement
+and help preserve free future access to Project Gutenberg-tm electronic
+works.  See paragraph 1.E below.
+
+1.C.  The Project Gutenberg Literary Archive Foundation ("the Foundation"
+or PGLAF), owns a compilation copyright in the collection of Project
+Gutenberg-tm electronic works.  Nearly all the individual works in the
+collection are in the public domain in the United States.  If an
+individual work is in the public domain in the United States and you are
+located in the United States, we do not claim a right to prevent you from
+copying, distributing, performing, displaying or creating derivative
+works based on the work as long as all references to Project Gutenberg
+are removed.  Of course, we hope that you will support the Project
+Gutenberg-tm mission of promoting free access to electronic works by
+freely sharing Project Gutenberg-tm works in compliance with the terms of
+this agreement for keeping the Project Gutenberg-tm name associated with
+the work.  You can easily comply with the terms of this agreement by
+keeping this work in the same format with its attached full Project
+Gutenberg-tm License when you share it without charge with others.
+
+1.D.  The copyright laws of the place where you are located also govern
+what you can do with this work.  Copyright laws in most countries are in
+a constant state of change.  If you are outside the United States, check
+the laws of your country in addition to the terms of this agreement
+before downloading, copying, displaying, performing, distributing or
+creating derivative works based on this work or any other Project
+Gutenberg-tm work.  The Foundation makes no representations concerning
+the copyright status of any work in any country outside the United
+States.
+
+1.E.  Unless you have removed all references to Project Gutenberg:
+
+1.E.1.  The following sentence, with active links to, or other immediate
+access to, the full Project Gutenberg-tm License must appear prominently
+whenever any copy of a Project Gutenberg-tm work (any work on which the
+phrase "Project Gutenberg" appears, or with which the phrase "Project
+Gutenberg" is associated) is accessed, displayed, performed, viewed,
+copied or distributed:
+
+This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with
+almost no restrictions whatsoever.  You may copy it, give it away or
+re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included
+with this eBook or online at www.gutenberg.org
+
+1.E.2.  If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is derived
+from the public domain (does not contain a notice indicating that it is
+posted with permission of the copyright holder), the work can be copied
+and distributed to anyone in the United States without paying any fees
+or charges.  If you are redistributing or providing access to a work
+with the phrase "Project Gutenberg" associated with or appearing on the
+work, you must comply either with the requirements of paragraphs 1.E.1
+through 1.E.7 or obtain permission for the use of the work and the
+Project Gutenberg-tm trademark as set forth in paragraphs 1.E.8 or
+1.E.9.
+
+1.E.3.  If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is posted
+with the permission of the copyright holder, your use and distribution
+must comply with both paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 and any additional
+terms imposed by the copyright holder.  Additional terms will be linked
+to the Project Gutenberg-tm License for all works posted with the
+permission of the copyright holder found at the beginning of this work.
+
+1.E.4.  Do not unlink or detach or remove the full Project Gutenberg-tm
+License terms from this work, or any files containing a part of this
+work or any other work associated with Project Gutenberg-tm.
+
+1.E.5.  Do not copy, display, perform, distribute or redistribute this
+electronic work, or any part of this electronic work, without
+prominently displaying the sentence set forth in paragraph 1.E.1 with
+active links or immediate access to the full terms of the Project
+Gutenberg-tm License.
+
+1.E.6.  You may convert to and distribute this work in any binary,
+compressed, marked up, nonproprietary or proprietary form, including any
+word processing or hypertext form.  However, if you provide access to or
+distribute copies of a Project Gutenberg-tm work in a format other than
+"Plain Vanilla ASCII" or other format used in the official version
+posted on the official Project Gutenberg-tm web site (www.gutenberg.org),
+you must, at no additional cost, fee or expense to the user, provide a
+copy, a means of exporting a copy, or a means of obtaining a copy upon
+request, of the work in its original "Plain Vanilla ASCII" or other
+form.  Any alternate format must include the full Project Gutenberg-tm
+License as specified in paragraph 1.E.1.
+
+1.E.7.  Do not charge a fee for access to, viewing, displaying,
+performing, copying or distributing any Project Gutenberg-tm works
+unless you comply with paragraph 1.E.8 or 1.E.9.
+
+1.E.8.  You may charge a reasonable fee for copies of or providing
+access to or distributing Project Gutenberg-tm electronic works provided
+that
+
+- You pay a royalty fee of 20% of the gross profits you derive from
+     the use of Project Gutenberg-tm works calculated using the method
+     you already use to calculate your applicable taxes.  The fee is
+     owed to the owner of the Project Gutenberg-tm trademark, but he
+     has agreed to donate royalties under this paragraph to the
+     Project Gutenberg Literary Archive Foundation.  Royalty payments
+     must be paid within 60 days following each date on which you
+     prepare (or are legally required to prepare) your periodic tax
+     returns.  Royalty payments should be clearly marked as such and
+     sent to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation at the
+     address specified in Section 4, "Information about donations to
+     the Project Gutenberg Literary Archive Foundation."
+
+- You provide a full refund of any money paid by a user who notifies
+     you in writing (or by e-mail) within 30 days of receipt that s/he
+     does not agree to the terms of the full Project Gutenberg-tm
+     License.  You must require such a user to return or
+     destroy all copies of the works possessed in a physical medium
+     and discontinue all use of and all access to other copies of
+     Project Gutenberg-tm works.
+
+- You provide, in accordance with paragraph 1.F.3, a full refund of any
+     money paid for a work or a replacement copy, if a defect in the
+     electronic work is discovered and reported to you within 90 days
+     of receipt of the work.
+
+- You comply with all other terms of this agreement for free
+     distribution of Project Gutenberg-tm works.
+
+1.E.9.  If you wish to charge a fee or distribute a Project Gutenberg-tm
+electronic work or group of works on different terms than are set
+forth in this agreement, you must obtain permission in writing from
+both the Project Gutenberg Literary Archive Foundation and Michael
+Hart, the owner of the Project Gutenberg-tm trademark.  Contact the
+Foundation as set forth in Section 3 below.
+
+1.F.
+
+1.F.1.  Project Gutenberg volunteers and employees expend considerable
+effort to identify, do copyright research on, transcribe and proofread
+public domain works in creating the Project Gutenberg-tm
+collection.  Despite these efforts, Project Gutenberg-tm electronic
+works, and the medium on which they may be stored, may contain
+"Defects," such as, but not limited to, incomplete, inaccurate or
+corrupt data, transcription errors, a copyright or other intellectual
+property infringement, a defective or damaged disk or other medium, a
+computer virus, or computer codes that damage or cannot be read by
+your equipment.
+
+1.F.2.  LIMITED WARRANTY, DISCLAIMER OF DAMAGES - Except for the "Right
+of Replacement or Refund" described in paragraph 1.F.3, the Project
+Gutenberg Literary Archive Foundation, the owner of the Project
+Gutenberg-tm trademark, and any other party distributing a Project
+Gutenberg-tm electronic work under this agreement, disclaim all
+liability to you for damages, costs and expenses, including legal
+fees.  YOU AGREE THAT YOU HAVE NO REMEDIES FOR NEGLIGENCE, STRICT
+LIABILITY, BREACH OF WARRANTY OR BREACH OF CONTRACT EXCEPT THOSE
+PROVIDED IN PARAGRAPH F3.  YOU AGREE THAT THE FOUNDATION, THE
+TRADEMARK OWNER, AND ANY DISTRIBUTOR UNDER THIS AGREEMENT WILL NOT BE
+LIABLE TO YOU FOR ACTUAL, DIRECT, INDIRECT, CONSEQUENTIAL, PUNITIVE OR
+INCIDENTAL DAMAGES EVEN IF YOU GIVE NOTICE OF THE POSSIBILITY OF SUCH
+DAMAGE.
+
+1.F.3.  LIMITED RIGHT OF REPLACEMENT OR REFUND - If you discover a
+defect in this electronic work within 90 days of receiving it, you can
+receive a refund of the money (if any) you paid for it by sending a
+written explanation to the person you received the work from.  If you
+received the work on a physical medium, you must return the medium with
+your written explanation.  The person or entity that provided you with
+the defective work may elect to provide a replacement copy in lieu of a
+refund.  If you received the work electronically, the person or entity
+providing it to you may choose to give you a second opportunity to
+receive the work electronically in lieu of a refund.  If the second copy
+is also defective, you may demand a refund in writing without further
+opportunities to fix the problem.
+
+1.F.4.  Except for the limited right of replacement or refund set forth
+in paragraph 1.F.3, this work is provided to you 'AS-IS' WITH NO OTHER
+WARRANTIES OF ANY KIND, EXPRESS OR IMPLIED, INCLUDING BUT NOT LIMITED TO
+WARRANTIES OF MERCHANTIBILITY OR FITNESS FOR ANY PURPOSE.
+
+1.F.5.  Some states do not allow disclaimers of certain implied
+warranties or the exclusion or limitation of certain types of damages.
+If any disclaimer or limitation set forth in this agreement violates the
+law of the state applicable to this agreement, the agreement shall be
+interpreted to make the maximum disclaimer or limitation permitted by
+the applicable state law.  The invalidity or unenforceability of any
+provision of this agreement shall not void the remaining provisions.
+
+1.F.6.  INDEMNITY - You agree to indemnify and hold the Foundation, the
+trademark owner, any agent or employee of the Foundation, anyone
+providing copies of Project Gutenberg-tm electronic works in accordance
+with this agreement, and any volunteers associated with the production,
+promotion and distribution of Project Gutenberg-tm electronic works,
+harmless from all liability, costs and expenses, including legal fees,
+that arise directly or indirectly from any of the following which you do
+or cause to occur: (a) distribution of this or any Project Gutenberg-tm
+work, (b) alteration, modification, or additions or deletions to any
+Project Gutenberg-tm work, and (c) any Defect you cause.
+
+
+Section  2.  Information about the Mission of Project Gutenberg-tm
+
+Project Gutenberg-tm is synonymous with the free distribution of
+electronic works in formats readable by the widest variety of computers
+including obsolete, old, middle-aged and new computers.  It exists
+because of the efforts of hundreds of volunteers and donations from
+people in all walks of life.
+
+Volunteers and financial support to provide volunteers with the
+assistance they need, is critical to reaching Project Gutenberg-tm's
+goals and ensuring that the Project Gutenberg-tm collection will
+remain freely available for generations to come.  In 2001, the Project
+Gutenberg Literary Archive Foundation was created to provide a secure
+and permanent future for Project Gutenberg-tm and future generations.
+To learn more about the Project Gutenberg Literary Archive Foundation
+and how your efforts and donations can help, see Sections 3 and 4
+and the Foundation web page at https://www.pglaf.org.
+
+
+Section 3.  Information about the Project Gutenberg Literary Archive
+Foundation
+
+The Project Gutenberg Literary Archive Foundation is a non profit
+501(c)(3) educational corporation organized under the laws of the
+state of Mississippi and granted tax exempt status by the Internal
+Revenue Service.  The Foundation's EIN or federal tax identification
+number is 64-6221541.  Its 501(c)(3) letter is posted at
+https://pglaf.org/fundraising.  Contributions to the Project Gutenberg
+Literary Archive Foundation are tax deductible to the full extent
+permitted by U.S. federal laws and your state's laws.
+
+The Foundation's principal office is located at 4557 Melan Dr. S.
+Fairbanks, AK, 99712., but its volunteers and employees are scattered
+throughout numerous locations.  Its business office is located at
+809 North 1500 West, Salt Lake City, UT 84116, (801) 596-1887, email
+business@pglaf.org.  Email contact links and up to date contact
+information can be found at the Foundation's web site and official
+page at https://pglaf.org
+
+For additional contact information:
+     Dr. Gregory B. Newby
+     Chief Executive and Director
+     gbnewby@pglaf.org
+
+
+Section 4.  Information about Donations to the Project Gutenberg
+Literary Archive Foundation
+
+Project Gutenberg-tm depends upon and cannot survive without wide
+spread public support and donations to carry out its mission of
+increasing the number of public domain and licensed works that can be
+freely distributed in machine readable form accessible by the widest
+array of equipment including outdated equipment.  Many small donations
+($1 to $5,000) are particularly important to maintaining tax exempt
+status with the IRS.
+
+The Foundation is committed to complying with the laws regulating
+charities and charitable donations in all 50 states of the United
+States.  Compliance requirements are not uniform and it takes a
+considerable effort, much paperwork and many fees to meet and keep up
+with these requirements.  We do not solicit donations in locations
+where we have not received written confirmation of compliance.  To
+SEND DONATIONS or determine the status of compliance for any
+particular state visit https://pglaf.org
+
+While we cannot and do not solicit contributions from states where we
+have not met the solicitation requirements, we know of no prohibition
+against accepting unsolicited donations from donors in such states who
+approach us with offers to donate.
+
+International donations are gratefully accepted, but we cannot make
+any statements concerning tax treatment of donations received from
+outside the United States.  U.S. laws alone swamp our small staff.
+
+Please check the Project Gutenberg Web pages for current donation
+methods and addresses.  Donations are accepted in a number of other
+ways including checks, online payments and credit card donations.
+To donate, please visit: https://pglaf.org/donate
+
+
+Section 5.  General Information About Project Gutenberg-tm electronic
+works.
+
+Professor Michael S. Hart was the originator of the Project Gutenberg-tm
+concept of a library of electronic works that could be freely shared
+with anyone.  For thirty years, he produced and distributed Project
+Gutenberg-tm eBooks with only a loose network of volunteer support.
+
+
+Project Gutenberg-tm eBooks are often created from several printed
+editions, all of which are confirmed as Public Domain in the U.S.
+unless a copyright notice is included.  Thus, we do not necessarily
+keep eBooks in compliance with any particular paper edition.
+
+
+Most people start at our Web site which has the main PG search facility:
+
+     https://www.gutenberg.org
+
+This Web site includes information about Project Gutenberg-tm,
+including how to make donations to the Project Gutenberg Literary
+Archive Foundation, how to help produce our new eBooks, and how to
+subscribe to our email newsletter to hear about new eBooks.
+
+
+</pre>
+
+</BODY>
+
+</HTML>
+
diff --git a/22070.txt b/22070.txt
new file mode 100644
index 0000000..2673598
--- /dev/null
+++ b/22070.txt
@@ -0,0 +1,4478 @@
+The Project Gutenberg EBook of La Karavano, by Wilhelm Hauff
+
+This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with
+almost no restrictions whatsoever.  You may copy it, give it away or
+re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included
+with this eBook or online at www.gutenberg.org
+
+
+Title: La Karavano
+
+Author: Wilhelm Hauff
+
+Translator: J. W. Eggleton
+
+Release Date: July 14, 2007 [EBook #22070]
+
+Language: Esperanto
+
+Character set encoding: ASCII
+
+*** START OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK LA KARAVANO ***
+
+
+
+
+Produced by David G. Simpson
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+TRANSCRIBER'S NOTE:
+
+The Esperanto alphabet consists of 28 letters:  the 26 letters of
+the English alphabet, but with "q", "w", "x" and "y" removed, and
+six accented letters added.  The accented letters are "c", "g",
+"h", "j", and "s" (each with a circumflex accent), and "u" (with
+a breve accent).  Since these accented letters are not included
+in the ASCII character set, some other means must be used to
+represent them.
+
+The rules of Esperanto grammar allow for alternative spellings if
+the accented letters are not available:  the accented letters may
+be replaced by "ch", "gh", "hh", "jh", "sh", and "u"
+(respectively). However, this system presents some difficulties
+for electronic applications, since it cannot be reliably
+converted automatically into other formats in which the accented
+characters can be displayed properly.  Many electronic Esperanto
+texts therefore write the accented letters as "cx", "gx", "hx",
+"jx", "sx", and "ux".  Since "x" does not appear in the Esperanto
+alphabet, this system allows the accented letters to be
+represented without ambiguity so that the text can be more
+reliably converted to other formats.  It is this "x" system that
+is used in this Project Gutenberg eBook.
+
+
+
+
+
+
+
+
+LA KARAVANO
+
+
+
+
+WILHELM HAUFF
+
+
+EL GERMANA LINGVO TRADUKIS
+J. W. EGGLETON
+
+
+Dua eldono
+
+1921
+
+
+
+
+TABELO DE ENHAVO.
+
+Antauxparolo
+La Karavano
+  La Historio pri Kalifo Cikonio
+  La Historio pri la Fantomsxipo
+  La Historio pri la Dehakita Mano
+  La Savo de Fatme
+  La Historio pri Malgranda Muk
+  La Fabelo pri la Falsa Princo
+
+
+
+
+ANTAUXPAROLO.
+
+
+Wilhelm Hauff naskigxis en Stuttgart en 1802.  La famaj germanaj
+poetoj Uhland, Kerner, Morike kaj Holderlin, al kiuj,
+pro ilia komuna patrujo, oni donis la nomon "_Schwabischer
+Dichterkreis_" (Svabuja poetaro), estis liaj samtempuloj kaj
+samlandanoj.  Kvankam Hauff mem, kiel literatura geniulo, staras
+eble malpli alte, ol la jxus nomitaj, liajn verkojn oni ankoraux
+hodiaux legas kun plej granda gxuo, kaj cxi tiun popularecon la
+auxtoro de la mondkonataj _Fabeloj_ certe sxuldas precipe al sia
+cxarma arto rakontista.  Kelkaj liaj fabeloj rememorigas forte
+pri _Mil kaj unu Noktoj_; aliaj estas laux stilo pure germanaj.
+Brilantan talenton de satiristo li ofte montras en siaj noveloj,
+k.e. en _Der Mann im Mond_ (la viro en la luno), verko, kiu unua
+alportis al li famon.  Alia lia cxefverko estas lia
+_Lichtenstein_, rimarkinda kiel la unua grava historia romano en
+germana literaturo; gxi estas grandparte imitajxo laux Scott kaj
+bazigxas sur romantika legendo de la Hauff'a hejmlando
+(Wurttemberg).
+
+Ankaux bonegajn versajxojn Hauff postlasis al ni: veraj
+"Volkslieder" (popolaj kantoj) farigxis kelkaj liaj militistaj
+lirikoj, k.e. _Morgenrot_ (matenrugxo).  Frutempa morto trafis la
+poeton en lia naskurbo en la jaro 1827.
+
+Por konigi ankaux al la esperantista mondo gravan germanan
+verkiston, kaj por prezenti al cxiuj karaj samideanoj novan
+amuzan legajxon, espereble tauxgan por montri la absolutan
+suficxecon, ja la mirindajn kapablojn de la _sola_ Lingvo
+Internacia, mi entreprenis tiun cxi tradukon de ses el la
+Hauff'aj fabeloj.  Neniel mi miros nek malgxojos, se la lingva
+stilo de tiu cxi libreto ne placxos; sed mia laboro ne estos
+vana, se bonvolaj kritikantoj konsentos pri gxia fideleco al la
+fundamento de la amata Lingvo, kaj se germanaj amikoj gxin jugxos
+suficxe fidela al la originalo.  Mi plenumas agrablan devon, kiam
+mi esprimas cxi tie mian plej koregan dankon al la Redaktoroj de
+_The British Esperantist_ -- kie, sub la titolo "_Fabeloj_,"
+_La Karavano_ jam aperis -- pro la multaj kaj grandvaloraj
+konsiloj, per kiuj ili afable kunlaboradis en la verkado de la
+sekvantaj pagxoj.
+
+J. W. Eggleton.
+
+Haubinda (Germanujo),
+  la 28an de Aprilo, 1910.
+
+
+
+
+LA KARAVANO.
+
+
+Trapasis foje la dezerton granda karavano.  Sur la vastega
+ebenajxo, kie nenio vidigxas krom sablo kaj cxielo, jam auxdigxis
+malproksime sonoriletoj de kameloj kaj argxentaj tintiletoj de
+cxevaloj.  Densa polva nubo, gxin antauxiranta, anoncis gxian
+proksimecon; kaj cxiam, kiam vento dispelis la nubon, blindigis
+la okulojn brilegaj armiloj kaj vestoj lumradiantaj.
+
+Tiel montrigxis la karavano al homo, kiu de l' flanko alrajdis al
+gxi.  Li sidis sur bela araba cxevalo, kovrita per tigra felo; de
+la helrugxa rimenajxo pendis argxentaj sonoriletoj; kaj sur la
+kapo de l' cxevalo flirtadis bela ardea plumfasko.  La rajdanto
+havis noblan aspekton, kaj liaj vestoj estis konformaj al la
+belegeco de lia cxevalo.  Blanka turbano, ricxe brodita per oro,
+kovris lian kapon; la jako kaj la ampleksa pantalono estis fajre
+rugxaj; kaj je lia flanko pendis kurba ricxtenila glavo.  Lia
+turbano, malsuprentirita survizagxen; liaj nigraj okuloj,
+fulmebrilantaj el sub tufaj brovoj; lia longa barbo dependanta
+sub hoka nazo, -- cxio cxi tio donis al la rajdanto aspekton
+sovagxan kaj maltimegan.  Kiam li trovigxis proksimume kvindek
+pasxojn de la fronto de l' karavano, li pikis la cxevalon, kaj
+post kelke da momentoj atingis la antauxgvardion.  Tiel
+eksterordinare estis vidi rajdanton, kiu sola trapasas la
+dezerton, ke la karavanaj gardistoj eketendis kontraux li siajn
+lancojn, pro timo pri ia atako.
+
+"Kion vi volas fari?" ekkriis la rajdanto, vidante ke oni tiel
+bataleme akceptas lin.  "Cxu vi kredas, ke unu sola homo atakos
+vian karavanon?"
+
+La gardistoj, konfuzigxinte, relevis la lancojn; ilia estro
+alrajdis al la fremdulo kaj demandis, kion li deziras.
+
+"Kiu estas la posedanto de cxi tiu karavano?" demandis la
+rajdanto.
+
+"Al _unu_ sinjoro gxi ne apartenas," respondis la alia, "sed
+al kelkaj komercistoj, kiuj el Mekka vojiras hejmlanden, kaj
+kiujn ni kondukas tra la dezerto, cxar ofte atakadas la
+vojagxantojn cxiuspeca kanajlaro."
+
+"Konduku min do al la komercistoj," petis la fremdulo.
+
+"Tio ne povas ankoraux farigxi," respondis la oficiro, "cxar
+ni devas antauxeniri senhalte, kaj la komercistoj trovigxas
+malantauxe, je interspaco de almenaux kvaronhora vojo.  Sed se vi
+volas rajdi kun mi, gxis ni haltos por preni la tagmezan ripozon,
+mi plenumos vian deziron."
+
+La fremdulo respondis nenion; li deligis de la selo sian longan
+pipon kaj komencis forte fumi, rajdante apud la gardistestro.
+Tiu cxi lasta tute ne sciis, kion li devas pensi pri la
+nekonatulo; li ne kuragxis rekte demandi lin pri lia nomo; kaj
+kiam, ruze rimarkigante, "Jen bonan tabakon vi fumas," aux,
+"Belege pasxadas via cxevalo," li tiel provis iniciati
+interparoladon, "Jes, jes!" respondis cxiam la fremdulo,
+mallonge.  Fine ili alvenis al la loko, kie oni volis tagmeze
+ripozi.  Stariginte garde sian tacxmenton, la cxefgardisto faris
+halton kaj atendis, kune kun la fremdulo, la alvenon de la
+karavano.  Preterpasis tridek peze sxargxitaj kameloj, kiujn
+kondukis armitaj homoj.  Poste venis, sur belaj cxevaloj, la kvin
+komercistoj, al kiuj apartenas la karavano, -- plejparte
+grandagxuloj, kun mieno tre serioza; unu el ili sxajnis tamen
+multe pli juna, pli gaja kaj pli vigla, ol la aliaj.  La
+procesion fermis arego da kameloj kaj sxargxocxevaloj.
+
+Oni starigis tendojn, cxirkaux kiuj oni ronde lokis la kamelojn
+kaj cxevalojn.  En la mezo staris granda tendo el blua silko.
+Tien la gardistestro alkondukis la fremdulon.  Enirinte tra la
+kurteno de l' tendo, ili ekvidis la kvin komercistojn, kiuj sidis
+sur orbroditaj kusenoj; nigraj sklavoj prezentis al ili
+mangxajxojn kaj trinkajxojn.
+
+"Kiun vi enirigas cxi tien?" alparolis la plej juna komercisto
+la cxefgardiston.
+
+Antaux ol tiu cxi povis respondi, la fremdulo diris; "Mia nomo
+estas Selim Baruhx, kaj mi venas el Bagdado.  Vojagxante
+Mekka'on, mi estis kaptita de rabista bando, sed antaux tri tagoj
+mi sekrete liberigis min.  La granda Profeto auxdigis al mi, de
+malproksime, la sonorilojn de via karavano; tiel farigxis, ke jen
+mi estas cxe vi.  Permesu, ke mi vojagxu kun vi.  Vian protekton
+vi ne donos al malindulo; kaj kiam vi atingos Bagdadon, mi ricxe
+rekompencos vin, cxar mi estas nevo de la grandveziro."
+
+La plej maljuna komercisto prenis la parolon.  "Selim Baruhx,"
+diris li, "estu bonvena en nia ombro!  Gxoje ni helpos vin.  Sed
+antaux cxio sidigxu, kaj mangxu kaj trinku kun ni."
+
+Selim Baruhx sidigxis cxe la komercistoj kaj mangxis kaj trinkis
+kun ili.  Post la mangxado, la sklavoj forigis la vazaron kaj
+alportis longajn pipojn kaj turkan sorbedon.  Longatempe la
+komercistoj sidis silentaj, elspirante la bluajn tabaknubetojn
+kaj rigardante, kiel ili ringigxas kaj malvolvigxas kaj fine
+malaperas en la aero.  Fine la juna komercisto rompis la
+trankvilon.
+
+"Jam de tri tagoj ni tiel sidadas," diris li, "jen cxe tablo,
+jen sur cxevalo, kaj neniam ni forpelis la tempon per ia amuza
+distrajxo.  Mi sentas grandan enuon, cxar mi estas kutiminta vidi
+post mangxado dancistojn aux auxdi kantojn kaj muzikon.  Cxu vi
+scias pri nenia rimedo, amikoj miaj, por amuze pasigi la
+tempon?"
+
+La kvar pli maljunaj komercistoj dauxrigis fumi kaj sxajnis
+profunde mediti, sed la fremdulo parolis: "Permesu, ke mi faru
+al vi jenan proponon.  Mi opinias ke, cxe cxiu restadejo, unu el
+ni povas ion rakonti al la aliaj.  Tiamaniere ni agrable pasigus
+la tempon."
+
+"Selim Baruhx, vi diris la veron," ekkriis Ahxmet, la plej
+maljuna el la komercistoj.  "Ni akceptu la proponon."
+
+"Mi gxojas, ke la propono placxas al vi," diris Selim; "kaj
+por ke vi sciu, ke mi deziras nenion maljustan, mi mem faros la
+komencon."
+
+La kvin komercistoj, tre kontentaj, pliproksimigxis unu al alia
+kaj igis la fremdulon sidigxi en la mezo.  La sklavoj replenigis
+la pokalojn, denove plensxtopis la pipojn de siaj sinjoroj kaj
+alportis ardantajn karbojn por ekbruligi la tabakon.  Dume
+refresxigis Selim sian vocxon per plengorgxo da sorbedo,
+forpusxis de la busxo sian longan barbon, kaj ekparolis: "Auxdu
+do la historion pri Kalifo Cikonio."
+
+
+
+
+La Historio pri Kalifo Cikonio.
+
+
+I.
+
+
+Foje, en bela posttagmezo, sidis komforte sur sia kanapo Kalifo
+Hxasid de Bagdado.  Li estis iom dorminta, cxar varmege estis
+tiutage, kaj nun, post la dormeto, li havis tre bonhumoran
+mienon.  Li fumis per longa palisandra pipo, trinkis de tempo al
+tempo iom da kafo, kiun versxis al li lia sklavo, kaj cxiufoje,
+kiam placxis al li la gusto de l' trinkajxo, li kontente karesis
+al si la barbon.  Unuvorte, la kalifo fartis videble tre bone.
+En cxi tiu horo estis tre agrable interparoladi kun li, cxar li
+estis tiam plej malsevera kaj afabla.  Gxuste tial vizitis lin
+cxiutage cxirkaux tiu horo lia grandveziro Mansor.  Ankaux en cxi
+tiu tago li venis; sed li havis, tute kontraux sia kutimo, tre
+enpensigxan mienon.  La kalifo eligis iom la pipon el la busxo
+kaj diris: "Pro kio vi faras tiel mediteman vizagxon,
+grandveziro?"
+
+La grandveziro, kruciginte la brakojn sur la brusto, sin klinis
+antaux sia sinjoro kaj respondis: "Sinjoro, cxu mi faras
+mediteman vizagxon, mi ne scias: sed malsupre, antaux la palaco,
+staras kolportisto, kaj li havas tiel belajn vendotajxojn ke mi
+cxagrenigxas pro tio, ke mi ne havas provizon da superfluaj
+moneroj."
+
+La kalifo, kiu jam de longe volis fari al sia grandveziro ian
+amikajxon, sendis malsupren sian nigran sklavon, por alvenigi la
+kolportiston.  Post momento revenis la sklavo, kune kun la
+kolportisto.  Cxi tiu estis dika malaltkreskulo, nigrebrunvizagxa
+kaj cxifone vestita.  Li portis keston, en kiu trovigxis
+cxiuspecaj vendotajxoj: perloj kaj ringoj, ricxe ornamitaj
+pistoloj, pokaloj kaj kombiloj.  La kalifo kaj lia veziro
+esploris cxion; fine, la kalifo acxetis por si mem kaj por Mansor
+belajn pistolojn; por la edzino de l' veziro, kombilon.  Kiam la
+kolportisto komencis refermi sian kofron, la kalifo ekvidis
+malgrandan tirkeston kaj demandis, cxu ankaux tie trovigxas
+komercajxoj.  La kolportisto malfermis la tirkeston, kaj oni
+vidis en gxi skatoleton plenan de nigreta pulvoro kaj paperfolion
+kun stranga skribajxo kiun nek la kalifo nek Mansor povis legi.
+
+"Mi ricevis cxi tiujn ambaux objektojn de komercisto, kiu trovis
+ilin sur la strato en Mekka," diris la kolportisto.  "Mi ne
+scias, kion ili enhavas.  Por malalta prezo mi metas ilin je via
+dispono; al mi ili utilas nenion."
+
+La kalifo, kiu amis havi en sia biblioteko antikvajn
+manuskriptojn, ecx se li ne povis legi ilin, acxetis la
+skribajxon kaj la skatolon kaj forpermesis la kolportiston.  Sed
+la kalifo pensis, ke li plezurege sciigxus, kion la skribajxo
+enhavas.  Tial li demandis la veziron, cxu li ne konas iun, kiu
+povas gxin decxifri.
+
+"Favora mia estro!" respondis cxi tiu; "apud la granda moskeo
+logxas homo, kiun oni nomas Selim la Sagxa; tiu komprenas cxiujn
+lingvojn; venigu lin; eble li konas la misterajn figurajxojn."
+
+Baldaux aperis la sagxa Selim.
+
+"Selim," parolis al li la kalifo, "vi estas, lauxdire, tre
+sagxa; rigardu do cxi tiun skribajxon kaj sciigu min, cxu vi
+povas gxin legi.  Se vi sukcesos gxin legi, vi ricevos de mi
+novan festenan veston; sed se ne, vi ricevos dek-du survangojn
+kaj dudek-kvin plandobatojn, cxar en tiu okazo oni malprave nomas
+vin Selim la Sagxa."
+
+Selim sin klinis kaj diris: "Efektivigxu via volo, sinjoro!"
+
+Dum longa tempo li atente rigardis la skribajxon, poste ekkriis
+subite: "Tio estas latinajxo, sinjoro; oni pendigu min, se gxi
+ne estas latinajxo."
+
+"Diru, kion gxi enhavas," ordonis la kalifo, "se latinajxo gxi
+estas."
+
+Selim tradukis: "Ho vi, kiu ajn trovos cxi tion, lauxdu Allah'on
+pro lia favorkoreco!  Kiu enflaros la pulvoron en cxi tiu
+skatoleto kaj diros: _Mutabor_, tiu povos sin aliformigi en kiun
+ajn beston kaj komprenos la lingvon de la bestoj.  Por reveni en
+sian homan figuron, li klinu sin trifoje orienten kaj rediru tiun
+saman vorton.  Sed, post la aliformigxo, gardu vin, ke vi ne
+ridu; alie la sorcxvorto tute malaperos el via memoro, kaj vi
+restos besto."
+
+Kiam Selim la Sagxa finis legi, plenigxis de gxojo la koro de l'
+kalifo.  Li ordonis al la sagxulo jxure promesi, ke li al neniu
+malkovros la sekreton, donacis al li belan veston kaj foririgis
+lin.  Kaj al sia grandveziro li diris: "Jen bonegan acxeton ni
+faris, Mansor.  Kiel gxoje mi atendas la momenton, kiam mi farigxos
+besto!  Morgaux matene vi venu al mi.  Poste ni iros kune sur la
+kamparon, enflaros iomete el mia skatoleto, kaj auxskultos, kion
+oni paroladas en aero kaj sub akvo, en arbaro kaj sur kampo."
+
+
+II.
+
+
+En la sekvinta tago, Kalifo Hxasid apenaux matenmangxis kaj sin
+vestis, jam venis la grandveziro, por akompani lin, laux ordono,
+dum la promeno.  La kalifo metis en sian zonon la skatoleton kun
+la magia pulvoro; kaj ordoninte al sia sekvantaro resti hejme, li
+ekvojiris kun la sola grandveziro.  Ili iris en la komenco tra la
+vastaj gxardenoj de l' kalifo; sed vane ili cxirkauxspionadis je
+io vivanta, por ekprovi la grandfarajxon.  Fine la veziro
+proponis, ke oni iru gxis lageto, kie li ofte vidis multe da
+bestoj, precipe cikonioj, kiuj cxiam kaptis lian atenton per sia
+blekado kaj grava sintenado.
+
+La kalifo aprobis la proponon de sia veziro, kaj ili ambaux iris
+al la lageto.  Alveninte, ili ekvidis cikonion, kiu gravmiene
+pasxadis tien kaj cxi tien, sercxante ranojn kaj iom blekante de
+tempo al tempo.  Sammomente ili ekvidis, tre alte en la aero,
+duan cikonion, alflugantan tiuregionen.
+
+"Mi vetas je mia barbo, nobla sinjoro," diris la grandveziro,
+"cxi tiuj ambaux longakruruloj kondukas unu kun la alia belan
+interparoladon.  Se ni do farigxus cikonioj?"
+
+"Bone dirita," respondis la kalifo.  "Sed ni antauxe pripensu,
+kiamaniere oni rehomigxas. -- Jen mi trovis: trifoje klinigxinte
+orienten kaj dirinte _Mutabor_, tiel mi refarigxas kalifo, kaj vi
+veziro.  Sed pro la cxielo ne ridu, alie ni pereos."
+
+Dirante tion, la kalifo rimarkis, ke la alia cikonio, fluganta
+super ilia kapo, proksimigxas malrapide al la tero.  Tuj li
+eltiris el la zono la skatoleton, enflaris forte, prezentis gxin
+al la grandveziro, kiu ankaux enflaris, kaj ambaux kriis:
+_Mutabor!_
+
+Malsxvelis al ili la kruroj kaj igxis maldikaj kaj rugxaj: la
+belaj flavaj pantofloj de l' kalifo kaj de lia kunulo farigxis
+malbelformaj cikoniaj piedoj; la brakoj farigxis flugiloj; la
+kolo eligxis el la sxultroj kaj longigxis unu ulnon; la barbo ne
+estis plu, kaj molaj plumoj kovris la korpon.
+
+"Vere, vi havas tre belan bekon, grandvezira mosxto," parolis
+la kalifo, post longedauxra mirego.  "Per la barbo de l'
+Profeto, de kiam mi vivas, mi vidis nenion similan."
+
+"Mi dankas plej humile," respondis la grandveziro,
+riverencante; "sed miaflanke, mi kuragxas certigi vin, ke Via
+Alteco havas preskaux pli belan aspekton kiel cikonio, ol kiel
+kalifo.  Sed, se placxas al vi, ni iru auxskulti tiujn niajn
+samrasanojn, kaj ekscii, cxu ni efektive povas paroli cikonie."
+
+Intertempe, la alia cikonio atingis la teron.  Gxi purigis al si
+la piedojn per la beko, ordigis sian plumaron kaj ekproksimigxis
+al la unua cikonio.  La novaj cikonioj rapidiris antauxen, kaj
+auxdis, je sia granda miro, jenan interparoladon: --
+
+"Bonan tagon, Sinjorino Longakrur'; jam tiel frue sur kampo?"
+
+"Plej bonan dankon, kara Frauxlino Blekbek'.  Mi jxus sercxis
+mian matenmangxeton.  Cxu vi ne volas akcepti ranfemureton aux
+kvaroneton de lacerto?"
+
+"Mi humile vin dankas; hodiaux mi absolute ne havas apetiton.
+Cetere mi venis sur la herbejon pro tute alia motivo.  Mi devas
+danci hodiaux antaux la gastoj de mia patro; tial mi volas nun,
+private, ekzerci min iome."
+
+Nun la cikoniino faris tra la kampo plej strangajn pasxojn.  La
+kalifo kaj Mansor, mirigitaj, sekvis sxin per la okuloj.  Sed
+kiam sxi starigxis pentrinde sur unu piedo kaj samtempe svingadis
+gracie la flugilojn, ili ne plu povis sin deteni; elliberigxis el
+iliaj bekoj nekontrauxstarebla ridado; kaj pasis longa tempo,
+antaux ol ili reakiris la memregadon.  La kalifo unua ekregis
+sin.  "Vere, tio estis sxerco," ekkriis li, "kiu per oro ne
+estus pagebla.  Domagxe, ke la malsagxaj bestoj lasis sin
+fortimigxi per nia ridado; alie ili certe estus ankaux
+kantintaj!"
+
+Sed nun al la grandveziro venis en la kapon, ke malpermesite
+estas ridi en la aliformigxa stato.  Li diris al la kalifo sian
+timon.
+
+"Per Mekka kaj Medina!  Malbona sxerco estus, se mi devus resti
+cikonio.  Penu do rememori la vortacxon; al mi gxi ne volas
+reveni.
+
+"Trifoje ni devas klinigxi orienten, dirante samtempe:  Mu --,
+Mu --, Mu --."
+
+Ili turnis sin orienten kaj seninterrompe klinigxis, tiel ke
+iliaj bekoj preskaux tusxis la teron.  Sed, ho ve!  Forfluginta
+estis la magia vorto; kiel ajn ofte la kalifo klinigxadis, kaj
+kiel ajn pasie lia veziro kunkriadis Mu --, Mu --, cxiu memoro
+pri gxi estis perdita; kaj la kompatinda kalifo kaj lia veziro
+estis kaj restis -- cikonioj!
+
+
+III.
+
+
+Malgxojaj, la ensorcxitoj vagadis tra la kamparo.  Ili tute ne
+sciis, kion fari en cxi tiu malfelicxo.  El sia cikonia hauxto
+ili ne povis eliri; ecx en la urbon ili ne povis reveni, por sin
+rekonigi; cxar kiu kredus al cikonio, ke gxi estas la kalifo?
+Kaj ecx se oni kredus tion, cxu la Bagdadanoj nomus kalifo
+cikonion?
+
+Dum multe da tagoj ili cxirkauxvagadis, mizere nutrante sin per
+kampaj fruktoj, kiuj ne estis por ili facile mangxeblaj pro iliaj
+longaj bekoj.  Cetere ili ne havis apetiton por lacertoj kaj
+ranoj, cxar ili timis difekti al si la stomakon per tiaj
+frandajxoj.  Ilia sola plezuro en cxi tiu malgxoja situacio estis
+tio, ke ili povas flugi; kaj ofte ili flugis sur la tegmentojn de
+Bagdado, por vidi, kio okazas en la urbo.
+
+En la unuaj tagoj ili rimarkis grandan movadon kaj funebron sur
+la stratoj.  Sed cxirkaux la kvara tago post ilia ensorcxo,
+sidante sur la palaco de l' kalifo, ili ekvidis, malsupre sur la
+strato, belegan procesion.  Eksonis tamburoj kaj fajfiloj.  Homo
+en rugxa orebrodita mantelo sidis sur multornamita cxevalo;
+cxirkauxis lin brilaj servistoj.  La duona Bagdado kuradis post
+li; kaj cxiuj kriadis: "Vivu Mizra!  Saluton al la estro de
+Bagdado!"  Nun rigardis sin reciproke la du cikonioj sur la
+palaca tegmento, kaj Kalifo Hxasid parolis:
+
+"Cxu vi jam ekkomprenas, kial mi estas ensorcxita, grandveziro?
+Tiu Mizra estas filo de mia gxismorta malamiko, la potenca
+sorcxisto Kasxnur, kiu, en malbona horo, jxuris vengxon al mi.
+Tamen mi ankoraux ne perdis esperon.  Venu, fidela partoprenanto
+de mia malfelicxo; ni iru al la tombo de l' Profeto; eble en
+sankta loko la sorcxo malplenumigxos."
+
+Ili levigxis de la tegmento de l' palaco kaj ekflugis laux la
+direkto de Medina.
+
+Sed ne bone prosperis al ili la flugado, cxar ambaux cikonioj
+ankoraux malmulte sin ekzercadis.
+
+"Ho ve!" ekgxemis la grandveziro post kelke da horoj, "kun
+afabla permeso de via kalifa mosxto, baldaux finigxos miaj
+fortoj; vi flugas ja multe tro rapide.  Cetere, jam vesperigxis,
+kaj ni farus bone, sercxante restadejon por la nokto."
+
+Hxasid auxskultis favore la peton de sia servisto; kaj cxar li
+ekvidis, malsupre en la valo, ruinon, kiu sxajnis, kvazaux gxi
+donus rifugxejon, ili flugis tien.  La loko, kie ili intencis
+pasigi cxi tiun nokton, estis en pasinta tempo, lauxsxajne,
+kastelo.  Belaj kolonoj elstaris el la ruinoj.  Kelkaj pli-malpli
+bone konservitaj cxambroj atestis pri la iama belegeco de la
+domo.  Hxasid kaj lia akompananto cxirkauxiris tra la koridoroj,
+sercxante sekan loketon.  Subite haltis cikonio Mansor.
+
+"Granda sinjoro," li diris mallauxte, "estas ja, mi scias,
+malsagxe de la flanko de grandveziro, ecx pli malsagxe de la
+flanko de cikonio, timi fantomojn.  Sed maltrankvilege estas al
+mi en la koro, cxar tutproksime mi bone auxdis plendsonojn kaj
+gxemegojn."
+
+Nun haltis ankaux la kalifo kaj klare ekauxdis mallauxtan
+ploradon, kiu pli kredeble apartenis al homo, ol al besto.  Plena
+de espero, li volis direkti sin tien, el kie venis la plendaj
+sonoj; sed la veziro kaptis lin je la flugilo per la beko, kaj
+petegis lin, ke li ne jxetu ilin en novajn nekonatajn dangxerojn.
+Sed vane!  La kalifo, kiu havis brave batantan koron ecx sub la
+cikonia flugilo, elsxiris sin kun perdo de kelke da plumoj kaj
+rapidiris antauxen en malluman koridoron.  Li alvenis baldaux al
+pordo, kiu sxajnis nur duone fermita kaj tra kiu li klare
+ekauxdis gxemetojn kaj iom da plorkriado.  Li pusxe malfermis la
+pordon per la beko, sed, mirigita, ekhaltis sur la sojlo.  En la
+ruinigxinta cxambro, kiun eta kradfenestro nesuficxe lumigis, li
+ekvidis grandan striginon, sidantan sur la tero.  Grandaj larmoj
+rulfluadis el sxiaj rondaj okulegoj, kaj per rauxka vocxo sxi
+elsonigis el la kurba beko siajn gxemojn.  Sed kiam sxi ekvidis
+la kalifon kaj lian veziron, kiu intertempe ankaux eniris, tiam
+sxi eligis lauxtan gxojkriadon.  Gracie, per la brunemakulita
+flugilo, sxi elvisxis el la okuloj la larmojn; kaj, je la granda
+miro de l' du cxeestantoj, sxi ekkriis en bona, homa lingvo
+araba:
+
+"Ho cikonioj, estu bonvenaj!  Vi estas por mi bona antauxsigno
+de mia savigxo; cxar estas al mi antauxdirite, ke per cikonioj
+venos al mi granda felicxo."
+
+Rekonsciigxinte de sia mirego, la kalifo faris riverencon per sia
+longa kolo, gracie arangxis siajn maldikajn krurojn, kaj diris:
+
+"Strigino!  Jugxante laux viaj vortoj, mi devas vin kredi mia
+kunsuferantino.  Sed ho ve!  Via espero, ke per ni venos via
+savo, estas vana.  Vi mem konfesos nian senpovecon, kiam vi
+auxdos nian historion."
+
+La strigino petis lin rakonti, kaj la kalifo rakontis, kion ni
+jam scias.
+
+
+IV.
+
+
+Kiam la kalifo finis sian historion, la strigino dankis lin kaj
+diris:
+
+"Auxdu ankaux mian historion kaj sciigxu, ke mi estas ne malpli
+malfelicxa, ol vi.  Mia patro estas la Regxo de Hindujo; mi, lia
+malfelicxa solfilino, nomigxas Lusa.  Tiu sorcxisto Kasxnur, kiu
+ensorcxis vin, jxetis ankaux min en la malfelicxon.  Unu tagon li
+venis al mia patro kaj petis pri mia mano por sia filo Mizra.
+Sed mia patro, homo ekkolerema, ordonis malsuprenjxeti lin de la
+sxtuparo.  Tamen prosperis al la malnoblulo sub alia formo denove
+alsxteliri proksime al mi.  Foje, kiam mi volis trinki en mia
+gxardeno ion refresxigan, li alportis al mi, sin alivestinte kiel
+sklavo, trinkajxon, kiu sxangxis min en cxi tiun abomenan
+figuron.  Svenintan pro teruro, li portis min cxi tien, kaj
+kriegis en miajn orelojn, per terura vocxo:  'Cxi tie vi restu,
+malbelega, ecx de la bestoj malestimata, gxis via morto, aux gxis
+iu deziros propravole edzigxi kun vi ecx en cxi tiu monstra
+formo.  Tiel mi vengxas min al vi kaj al via malhumila patro.'
+De tiu tempo forpasis multe da monatoj.  Sola kaj malgxoja, mi
+vivas kiel ermitino en cxi tiu ruino, abomenata de la mondo kaj
+ecx de la bestoj.  La bela naturo estas fermita por mia rigardo;
+cxar tage mi estas blinda, kaj nur kiam la luno supersxutas per
+sia pala lumo cxi tiujn murojn, defalas de miaj okuloj la
+vualo."
+
+La strigino cxesis paroli, kaj denove forvisxis per la flugilo la
+larmojn, kiujn eltiris la rakontado pri sxia doloro.
+
+La kalifo estis, dum la rakontado de l' regxidino, profundigxinta
+en medito.
+
+"Se mi ne tute eraras," diris li, "estas sekreta rilato inter
+via malfelicxo kaj mia.  Sed kie mi trovos la solvon de cxi tiu
+enigmo?"
+
+La strigino respondis: "Ho sinjoro, mi havas la saman
+antauxsenton, kiel vi; cxar foje, en mia plej juna agxo,
+antauxdiris al mi sagxa virino, ke cikonio alportos al mi grandan
+felicxon.  Eble mi scias ankaux, kiel ni povos nin savi."
+
+La kalifo, tre mirigita, demandis, pri kia savrimedo sxi pensas.
+
+"La sorcxisto, kiu nin ambaux malfelicxigis," diris sxi,
+"venas cxiumonate unu fojon en cxi tiun ruinon.  Ne malproksime
+de cxi tiu cxambro estas salono.  Tie li havas la kutimon
+festenadi kun multaj siaj similuloj.  Multfoje mi jam
+subauxskultis ilin tie.  Tiahore ili rakontas unuj al aliaj siajn
+hontindajn farajxojn.  Eble li tiam elparolos la sorcxvorton,
+kiun vi forgesis."
+
+"Kara mia regxidino," ekkriis la kalifo, "parolu!  Kiam li
+venos?  Kie estas la cxambrego?"
+
+La strigino momenton silentis; poste sxi parolis: "Ne malplacxu
+al vi mia peto!  Nur laux unu kondicxo mi povos plenumi vian
+deziron."
+
+"Parolu, parolu!" kriis Hxasid.  "Ordonu!  Cxian kondicxon mi
+akceptos."
+
+"Mi do tre dezirus esti samtempe libera, kiel vi; sed tio povos
+farigxi, nur se unu el vi donos al mi sian manon."
+
+La propono sxajnis iom konsterni la cikoniojn; kaj la kalifo
+faris signon al sia servisto, ke li eliru kun li por unu momento.
+
+"Grandveziro," diris la kalifo, kiam ili staris aliflanke de l'
+pordo, "tio estas sensenca negoco; sed vi -- vi ja povas bone
+sxin preni."
+
+"Kion vi diras!" respondis la alia; "por ke mia edzino elgratu
+al mi la okulojn, kiam mi revenos hejmen?  Krom tio, mi estas jam
+grandagxulo, kaj vi, kontrauxe, ankoraux juna kaj frauxla; vi do
+povus pli konvene doni la manon al juna kaj bela regxidino."
+
+"Gxuste jen estas!" ekgxemis la kalifo, melankolie mallevante la
+flugilojn.  "De kie vi scias, ke sxi estas juna kaj bela?  Jen
+kion mi nomas: 'Acxeti katon en fermita sako'!"
+
+Dum longa tempo ili penadis por influi unu la alian.  Sed fine
+konvinkigxinte, ke lia veziro preferus resti cikonio, ol edzigxi
+kun la strigino, la kalifo mem decidigxis plenumi la kondicxon.
+Granda estis la gxojo de l' strigino.  Sxi konfesis, ke ili ne
+povus veni en pli oportuna tempo, cxar jam en cxi tiu nokto
+versxajne kunvenos la sorcxistoj.
+
+Kune kun la cikonioj sxi forlasis la cxambron, por konduki ilin
+en la salonon.  Ili iris longatempe tra malluma koridoro.  Fine,
+renkonte al ili, tra duone ruinigxinta muro, elradiis hela lumo.
+Kiam ili tie alvenis, la strigino konsilis al ili sin teni
+absolute senbrue.  Tra la truo, antaux kiu ili staris, ili povis
+superrigardi grandan salonon.  Gxi estis cxirkauxita de kolonoj
+kaj belege ornamita.  Multe da koloraj lampoj anstatauxis la
+tagan lumon.  En la mezo de l' cxambrego staris ronda tablo,
+sxargxita per multaj elektitaj mangxajxoj.  Cxirkaux la tablo
+etendigxis kanapo, sur kiu sidis ok viroj.  En unu el tiuj cxi la
+cikonioj rekonis la kolportiston, kiu vendis al ili la
+sorcxpulvoron.  Lia najbaro petis lin, ke li rakontu siajn plej
+novajn farajxojn.  Li do rakontis interalie la historion pri la
+kalifo kaj lia veziro.
+
+"Kaj kian vorton vi donis al ili?" demandis lin alia sorcxisto.
+
+"Tre malfacilan latinan vorton: _Mutabor_."
+
+
+V.
+
+
+Auxdinte tion cxe sia murtruo, la cikonioj preskaux
+senkonsciigxis de gxojo.  Ili kuris tiel rapide per siaj longaj
+kruroj al la pordego de l' ruino, ke la strigino apenaux povis
+ilin sekvi.  Tie diris la kalifo, kortusxita, al la strigino:
+
+"Savintino de mia vivo kaj de la vivo de mia amiko, akceptu min
+kiel vian edzon, en eterna dankemo pro tio, kion vi faris por
+ni."
+
+Poste li turnis sin orienten.  Trifoje la cikonioj klinis siajn
+longajn kolojn al la suno, kiu jxus levigxis malantaux la montoj;
+_Mutabor_, ili kriis; kaj en la sama momento ili estis
+resxangxitaj.  Gxojegante pro la retrovita vivo, cxirkauxprenis
+sin reciproke sinjoro kaj servisto, kun rido kaj ploro.  Sed kiel
+priskribi ilian miregon, kiam ili rigardis cxirkauxen?  Bela
+sinjorino, brilege vestita, staris antaux ili.  Ridetante, sxi
+donis al la kalifo la manon.  "Cxu vi ne rekonas plu vian
+striginon?" sxi diris.  Estis sxi!  Tiagrade cxarmis la kalifon
+sxiaj beleco kaj gracieco, ke li ekkriis: estas lia plej granda
+felicxo, ke li farigxis cikonio.
+
+Nun ili cxiuj ekvojagxis kune Bagdadon.  La kalifo trovis en siaj
+vestoj ne sole la skatoleton kun la magia pulvoro, sed ankaux
+sian monujon.  Li do acxetis en la plej proksima vilagxo cxion,
+kion ili bezonis por la vojagxo; kaj baldaux ili atingis la
+pordegojn de Bagdado.  La alveno de l' kalifo elvekis tie grandan
+miron.  Oni estis proklaminta lin mortinta; tial multe gxojis la
+popolo, rehavante sian amatan estron.
+
+Sed des pli forte ekbrulis ilia malamo al la trompisto Mizra.
+Ili are eniris en la palacon, kaj kaptis la maljunan sorcxiston
+kaj lian filon.  La maljunulon forsendis la kalifo en la saman
+ruinan cxambron, kie logxis iam la regxidino, kiel strigino, kaj
+tie li ordonis pendigi lin.  Sed al la filo, kiu nenion komprenis
+pri la artifikoj de la patro, la kalifo permesis elekti, cxu li
+volas morti aux enflari.  Kiam li elektis tion cxi lastan, la
+grandveziro prezentis al li la skatoleton.  Unu fortan enflaron;
+kaj la magiplena vorto de l' kalifo aliformigis lin cikonio.  La
+kalifo ordonis enfermi lin en fera kagxo, kiun oni starigis en la
+gxardeno de l' palaco.
+
+Longe kaj felicxe vivis Kalifo Hxasid kun sia edzino, la
+regxidino.  Liaj plej felicxaj horoj estis cxiam tiuj, en kiuj la
+grandveziro, posttagmeze, vizitis lin.  Tiam ili paroladis ofte
+pri la cikonio-aventuro; kaj se la kalifo estis pli ol kutime
+gajhumora, li bonvole konsentis imiti la grandveziron, montrante
+kian mienon li havis kiel cikonio.  Serioze, per tre rektigitaj
+kruroj, li marsxadis tra la cxambro, blekadis, svingadis la
+brakojn, kvazaux ili estus flugiloj, kaj montris, kiel la
+grandveziro vane sin klinis orienten kaj kriis, "Mu --, Mu --."
+Al Sinjorino Kalifedzino kaj sxiaj infanoj cxi tiu prezentado
+faris cxiufoje grandan plezuron; sed se la kalifo ne volis cxesi
+blekadi kaj klinigxadi kaj kriadi, "Mu --, Mu --," la veziro,
+ridetante, minacis sciigi al Sinjorino Kalifedzino, kion oni
+pridiskutadis cxe la pordo de Regxidino Strigino.
+
+Kiam Selim Baruhx finis sian rakonton, la komercistoj esprimis
+grandan kontentigxon pri lia historio.  "Efektive, forpasis
+nerimarkite la tuta posttagmezo," diris unu el ili, dissxovante
+la kovrilon de la tendo.  "Malvarmete blovas la vespera vento;
+ni do povus bone dauxrigi nian vojagxon."  Liaj kunvojagxantoj
+konsentis; oni kunmetis la tendojn, kaj la karavano reekiris en
+sia kutima marsxordo.
+
+Preskaux la tutan nokton ili rajdis antauxen; cxar brulvarmege
+estis dum la tago, sed la stelplenaj noktoj estis tre
+refresxigaj.  Fine ili alvenis al oportuna restadejo, starigis la
+tendojn, kaj kusxigxis dormi.  Pri la fremdulo la komercistoj
+zorgis kvazaux pri sia plej honorinda gasto.  Unu donis al li
+kusenojn, alia kovrilojn, tria sklavojn; unuvorte, en cxiuj
+rilatoj oni servis lin, kvazaux li estus hejme.  Jam komencigxis
+la plej varmegaj horoj de l' tago, kiam ili ree levigxis; kaj
+unuanime ili decidis resti cxi tie gxis la vespero.  Post komuna
+tagmangxo, ili denove pliproksimigxis unu al alia; kaj la juna
+komercisto sin turnis al la plej agxa kaj diris:
+
+"Selim Baruhx agrabligis por ni la hierauxan posttagmezon; nu,
+Ahxmet, cxu ankaux vi rakontus al ni ion, aux okazintajxon el via
+longa vivo, kiu sendube estas ricxa je aventuroj, aux iun belan
+fabelon?"
+
+Ahxmet silentis dum kelka tempo, kvazaux sendecida, cxu li diros
+tion aux alion; fine li parolis:
+
+"Karaj amikoj!  Fidelaj kamaradoj vi montris vin dum cxi tiu
+vojagxo, kaj ankaux Selim meritas mian konfidon.  Propran
+travivitajxon mi do sciigos al vi, -- ion, pri kio, en aliaj
+cirkonstancoj, mi nevolonte parolus, kaj kion mi tre malofte
+rakontis."
+
+
+
+
+La Historio pri la Fantomsxipo.
+
+
+Mia patro havis malgrandan butikon en Balsoro.  Li estis nek
+malricxa nek ricxa, -- unu el tiuj homoj, kiuj nevolonte ion
+riskas, timante perdi la malmulton, kiun ili havas.  Li edukis
+min simple kaj virte, tiel ke, post nelonga tempo, mi povis esti
+al li utila.  Kiam mi jxus farigxis dekokjara kaj li faris sian
+unuan gravan spekulacion, li mortis, kredeble de cxagreno pro
+tio, ke li lasis mil ormonerojn al la gardo de la maro.  Post
+nelonge mi havis kauxzon jugxi lin felicxa pro lia morto; cxar
+kiam pasis malmulte da semajnoj, mi eksciis, ke la sxipo, al kiu
+li komisiis siajn komercajxojn, alprofundigxis.  Sed cxi tiu
+malfelicxo ne povis malvarmigi mian kuragxon de junulo.
+Sxangxinte en monon cxion, kion postlasis mia patro, mi
+ekforiris, por provi en fremdlando la fortunon.  Akompanis min
+nur unu maljuna servisto de mia patro; longjare korinklina al nia
+familio, li ankaux nun ne volis disigxi de mi, nek de mia sorto.
+
+Favoris nin la vento, kiam ni ensxipigxis en la haveno de
+Balsoro.  La sxipo, sur kiun mi dungigis min, destinigxis al
+Hindujo.  Jam de dek kvin tagoj ni veturis sur la kutima vojo,
+kiam la sxipestro al ni antauxanoncis ventegon.  Lia vizagxo
+malkasxis lian maltrankvilecon: sxajnis, ke li ne suficxe konis
+la tieajn marvojojn, por povi senzorge renkonti ventegon.  Li
+ordonis faldi cxiujn velojn, kaj tre malrapide ni veturis
+antauxen.  Venis la nokto, hela kaj malvarma: la sxipestro do
+kredis, ke li trompigxis pri la signoj de l' ventego.  Subite,
+tutproksime al la nia, preterveturis sxipo, kiun ni ne vidis
+antauxe.  Sovagxa gxojkriado elsonis al ni de gxia ferdeko, --
+pro kio mi multe miris en tia maltrankviliga antauxventega horo.
+La sxipestro, kiu staris cxe mia flanko, farigxis morte pala.
+
+"Mia sxipo estas perdita," li kriis; "jen veturas la Morto!"
+
+Antaux ol mi povis lin demandi pri la signifo de tiu stranga
+ekkrio, alkuregis la maristoj, kriegante, ploregante.
+
+"Cxu vi gxin vidis?" ili kriis.  "Ve! ve! sonis nun nia lasta
+horo!"
+
+La sxipestro ordonis vocxe legi konsolajn sentencojn el la
+Korano, kaj li mem prenis la direktilon.  Sed vane!  Videble
+plifortigxis la ventego; kaj antaux ol forpasis ecx unu horo,
+surterigxis la sxipo kun granda krakego.  Oni surakvigis la
+boatojn; kaj apenaux la lastaj maristoj sin savis, jam alfundiris
+antaux niaj okuloj la sxipo; kaj mi, senhava mizerulo, forveturis
+sur la maro.  Sed niaj cxagrenoj ankoraux ne finigxis.  Cxiam pli
+terure furiozis la ventego, kaj ne plu estis eble, direkti la
+boaton.  Mian maljunan serviston mi forte cxirkauxprenis, kaj nun
+ni jxure promesis, ke ni neniam forlasos unu la alian.  Fine
+revenis la tago.  Sed cxe la unua apero de l' matena rugxo kaptis
+la vento la boaton, en kiu ni sidis, kaj renversis.  Neniam mi
+revidis iun el miaj kunsxipanoj.  Mi estis senkonsciigita de l'
+falego.  Revekigxinte, mi min trovis en la brakoj de mia fidela
+servisto, kiu jam sin savis sur la renversitan boaton kaj
+suprentiris min post si.  Ne blovis plu la ventego.  Nenie estis
+videbla nia sxipo.  Sed ne malproksime ni ja ekvidis alian, al
+kiu alportadis nin la ondoj.  Pliproksimigxinte, mi rekonis gxin
+kiel tiun saman, kiu nokte nin preterveturis kaj tiel forte
+timigis la sxipestron.  Al mi inspiris tiu sxipo strangan
+teruron.  Teruris min la tiel timege efektivigxinta diro de l'
+sxipestro; teruris min ankaux la dezertega aspekto de l' sxipo,
+sur kiu neniu montrigxis, indiferente kiom ajn ni alproksimigxis,
+kiom ajn ni kriegis.  Tamen por ni gxi estis la sola savrimedo;
+tial ni alte gloris la Profeton, kiu tiel mirakle gardis nian
+vivon.
+
+De la antauxa parto de l' sxipo pendis longa sxnurego, al kiu ni
+remis mane kaj piede, celante gxin kapti.  Fine ni sukcesis tion
+fari.  Mi eligis lauxtan krion, sed seninterrompe dauxris sur la
+sxipo la silento.  Nun ni suprenrampis per la sxnurego, mi, la
+pli juna, antauxe.  Sed, ho teruro!  Kia sceno sin prezentis al
+mia rigardo, kiam mi ekpasxis sur la ferdekon!  Sango rugxigis la
+plankon.  Dudekkelke da kadavroj en turkaj vestoj kusxis
+cxirkauxe.  Cxe la meza masto staris homo, ricxe vestita, kun
+sabro en la mano; sed lia vizagxo estis pala kaj distordita, kaj
+tra lia frunto iris granda najlo, lin senmoviginta je l' masto:
+ankaux li estis senviva.  Teruro malakcelis miajn pasxojn;
+apenaux mi kuragxis spiri.  Nun suprenvenis ankaux mia kunulo.
+Tiun cxi miregigis, same kiel min, la aspekto de la ferdeko, sur
+kiu vidigxis nenio vivanta, nenio krom tiuj timegigaj kadavroj.
+Fine, dirinte pregxon al la Profeto, ni kuragxis iri antauxen.
+Cxe cxiu pasxo ni rigardis cxirkauxen pro timo, ke io nova ne sin
+montru, io ecx pli terurega.  Sed cxio restis nesxangxita.  Longe
+kaj largxe nenio vivanta, -- nur ni kaj la senlima oceano.  Ni
+ecx ne kuragxis lauxte paroli timante, ke la senviva, alpikita al
+la masto, kapitano ne turnu al ni siajn rigidajn okulojn, aux ke
+iu el la mortigitoj ne ekmovu sian kapon.  Fine ni atingis
+sxtuparon, kondukantan en la sxipan internon.  Tie ni nevole
+ekhaltis kaj rigardis unu la alian, cxar neniu el ni kuragxis
+esprimi siajn pensojn.
+
+"Sinjoro," parolis mia fidela servisto, "terurajxo okazis cxi
+tie.  Tamen, ecx se, tie malsupre, la sxipo estas plena de
+mortigistoj, mi plivolas kapitulaci al ili senkondicxe, ol resti
+pli longe kun tiuj senvivuloj."
+
+Mi same pensis, kiel li; kaj, plikuragxigxinte, ni iris,
+time-scivolaj, malsupren.  Sed ankaux cxi tie regis tomba silento
+kaj sole niaj pasxoj faris ehxon sur la sxtuparo.  Ni staris cxe
+la sojlo de l' kajuto.  Metinte porden mian orelon, mi
+auxskultis: nenio auxdebla!  Mi malfermis.  La cxambro prezentis
+hxaosan aspekton.  Vestajxoj, armiloj kaj alia ilaro
+cxirkauxkusxis intermiksite.  Nenio en ordo.  La sxipanaro, aux
+almenaux gxia estro, kredeble estis jxus drinkinta, cxar cxio
+ankoraux kusxis cxirkauxe.  Ni iris antauxen de cxambro al
+cxambro, de apartamento al apartamento.  Cxie ni trovis luksajn
+provizojn da silko, perloj, sukero, kaj alio diversa.  Gxojegigis
+min supermezure cxi tiu vidajxo, cxar konsiderante, ke estas
+neniu sur la sxipo, mi opiniis min rajtigita, cxion cxi proprigi
+al mi.  Sed Ibrahimo atentigis min, ke ni versxajne estas
+ankoraux tre malproksime de l' marbordo, kiun ni ne povas atingi
+solaj kaj sen homa kunhelpo.
+
+Ni refresxigis nin per la mangxajxoj kaj trinkajxoj, kiujn ni
+trovis en tia superfluo, kaj fine ni resupreniris sur la
+ferdekon.  Sed cxi tie sentigis al ni senfinan teruron la vido de
+la abomenaj kadavroj.  Por liberigi nin de ili, ni do decidis,
+ilin jxeti en la maron.  Sed kia timego ekkaptis nin, kiam ni
+trovis, ke neniu el ili estas delokigebla!  Kvazaux enradikitaj,
+ili kusxis sur la planko; por forigi ilin, necese estus eltiri la
+tabulojn de l' ferdeko, sed por tio mankis al ni cxiuj iloj.
+Neeble estis ankaux, disigi de lia masto la kapitanon; el lia
+mano rigida ni ecx ne povis fortiregi lian sabron.  En malgxoja
+meditado pri nia situacio ni pasigis cxi tiun tagon.  Je la
+noktigxo mi permesis al Ibrahimo kusxigxi por dormi: mi mem volis
+resti garde sur la ferdeko, por elrigardi je savo.  Tamen, kiam
+levigxis la luno, kaj mi kalkulis laux la steloj, ke estas la
+dekunua horo, ekregis min tiel nekontrauxstarebla dormemo, ke,
+kontrauxvole, mi kusxigxis malantaux barelo, kiu staris sur la
+ferdeko.  Sed estis plivere duonsveno ol dormo, cxar mi bone
+auxdis la maron frapadi la flankon de l' sxipo kaj la velojn
+knaradi kaj fajfadi en la vento.  Subite mi kredis auxdi vocxojn
+kaj piedsonojn sur la ferdeko.  Mi volis levigxi, por rigardi
+tiuflanken, sed nevidebla potenco tenis enkatenitaj miajn
+membrojn; mi ecx ne povis malfermi la okulojn.  La vocxoj
+farigxis cxiam pli klaraj; sxajnis al mi, kvazaux gaja sxipanaro
+kuradas tien kaj reen sur la ferdeko.  Interalie mi kredis auxdi
+la fortan vocxon de iu ordonanta; mi ankaux klare auxdis, kiel
+sxnuregoj kaj veloj supren-malsuprentirigxas.  Sed iom post iom
+mi senkonsciigxis kaj pliprofundigxis en dormo, en kiu mi kredis
+auxdi nur bruadon de armiloj, kaj nur tiam vekigxis, kiam la suno
+jam alte staris kaj brulradiis sur mian vizagxon.  Mirigita, mi
+cxirkauxrigardis.  Ventego, sxipo, mortintoj, -- cxio, kion mi
+auxdis dum la nokto, sxajnis al mi kvazaux songxo; sed kiam mi
+suprenrigardis, mi cxion trovis kiel hieraux.  Senmove kusxis la
+mortintoj; senmove la kapitano estis alfiksita al la masto.
+Ridante pri mia songxo, mi levigxis, por sercxi mian maljunan
+serviston.  Tiu cxi sidis en la kajuto kaj profunde meditis.
+
+"Ho sinjoro!" ekkriis li, kiam mi eniris, "mi preferus
+kusxi sur la plejprofundejoj de l' maro, ol pasigi ankoraux unu
+nokton en tiu cxi ensorcxita sxipo."
+
+Mi demandis lin pri la kauxzo de lia maltrankvileco, kaj li
+respondis:
+
+"Post kelkhora dormado mi vekigxis kaj ekauxdis, kiel oni
+kuradas tien kaj cxi tien super mia kapo.  Unue mi kredis, ke
+estas vi; sed estis almenaux dudek, kiuj tie cxirkauxkuradis; mi
+auxdis ankaux vokadon kaj kriadon.  Fine malsuprenvenis la
+sxtuparon pezaj pasxoj.  Forlasis min nun plene la konscio.  Nur
+de tempo al tempo mi rekonsciigxis, kaj tiam mi vidis tiun saman
+homon, kiu estas najlita al la masto tie supre, sidantan kantante
+kaj trinkante cxe tiu cxi tablo; kaj tiu skarlate-vestito, kiu
+kusxas ne malproksime de li sur la ferdeko, sidis kuntrinkante
+cxe lia flanko."
+
+Tiel rakontis mia maljuna servisto.  Mi sentis min absolute ne
+bone, pri tio mi povas certigi vin.  Tio do ne estis iluzio: mi
+ankaux ja estis bone auxdinta la mortintojn.  Sxipveturi en tia
+societo, tio estis al mi plejaltgrade terura.  Dume mia Ibrahimo
+profundigxis en medito.  "Jen mi trovis!" ekkriis li fine.
+Venis al li en la kapon sentenco, kiun lernigis al li iam lia
+avo, sperta kaj multvojagxinta homo; gxi povus efiki kontraux
+cxiuspecaj fantomoj kaj sorcxajxoj.  Li certigis ankaux, ke tiu
+dormemo, kiu nin ekposedis, estos en la venonta nokto facile
+malhelpebla, se ni senlace ripetos pregxsentencojn el la Korano.
+La propono de l' maljunulo tre placxis al mi.  Maltrankvilanime
+ni vidis veni la nokton.  Apud la kajuto estis cxambreto, en kiun
+ni decidis retirigxi.  Ni traboris tra la pordo kelkajn truojn,
+suficxe grandajn por superrigardi tra ili la tutan kajuton.
+Poste ni firmfermis laux eblo la pordon de interne; kaj Ibrahimo
+surskribis en cxiuj kvar anguloj la nomon de l' Profeto.  Tion
+farinte, ni atendis la terurajxojn de l' nokto.
+
+Denove estis, mi kredas, la dekunua horo proksimume, kiam mi
+forte ekdormemigxis.  Mia kunulo tial konsilis al mi pregxdiri
+kelke da Koransentencoj; kaj vere tio kontrauxefikis.  Subite
+farigxis supre granda movado.  Knaris la sxnuregoj; piedaj pasxoj
+sonis sur la ferdeko; kaj kelkaj vocxoj estis klare auxdeblaj.
+Dum kelkaj minutoj ni sidis tie, korpremate atendante.  Fine ni
+ekauxdis iun malsuprenveni la sxtuparon de l' kajuto.  Tion
+auxdante, la maljunulo komencis eldiri la sentencon, kiun
+lernigis al li lia avo kontraux fantomoj kaj sorcxajxoj:
+
+  "Cxu vi el aero venis,
+    Aux en tomb' malluma dormis,
+  Aux vin mara fundo tenis,
+    Aux infera fajr' vin formis,--
+  Granda Allaho ordonas al vi:
+  Cxiuj fantomoj obeas al li."
+
+Mi devas konfesi, ke mi ne multe kredis je cxi tiu sentenco, kaj
+starigxis al mi la haroj sur la kapo, kiam la pordo
+malfermegigxis.  Envenis tiu granda majesta viro, kiun mi vidis
+najlitan al la masto.  La najlo ankoraux traestis lian cerbon,
+sed li jam reeningigis sian glavon.  Post li envenis alia malpli
+ricxe vestita, kiun mi ankaux vidis supre kusxantan.  La
+kapitano, -- estis ja klarerekoneble li, -- havis palan vizagxon,
+grandan nigran barbon, kaj sovagxe ruligxantajn okulojn, per kiuj
+li cxirkauxrigardis la tutan cxambron.  Dum li preteriris nian
+pordon, mi povis lin vidi tre klare; li, siaflanke, sxajnis tute
+ne rigardi al la kasxanta nin pordo.  Ili ambaux sidigxis cxe la
+tablo, kiu staris en la mezo de l' kajuto, kaj lauxte, preskaux
+kriante interparoladis en nekonata lingvo.  Ili pli kaj pli
+lauxtigxis kaj kolerigxis; fine ekfrapis la kapitano la tablon
+per pugnigita mano, ektremigante la tutan cxambron.  Sovagxe
+ridante, la alia salte levigxis kaj faris signon al la kapitano,
+ke li sekvu lin.  Tiu cxi sin levis, eltiregis sian sabron el la
+ingo, kaj ambaux forlasis la cxambron.  Ni spiris pli libere,
+kiam ili estis for; sed nia timo ankoraux neniel finigxis.  Sur
+la ferdeko farigxis cxiam pli kaj pli lauxte.  Auxdigxis rapida
+kurado, ridado, kriegado.  Fine eksplodis tumulto vere infera:
+armiltintegado kaj kriado; ni kredis, ke mallevigxas sur nin ecx
+la ferdeko, kune kun la tuta velaro: subite -- profunda silento!
+Post multe da horoj, kuragxinte resupreniri, ni trovis cxion en
+antauxa stato; alie ol antauxe kusxis ecx ne unu; cxiuj estis
+rigidaj kiel ligno.
+
+Ni tiel pasigis sur la sxipo multe da tagoj.  Gxi veturadis cxiam
+orienten, kie, laux mia kalkulo, sendube kusxis la tero.  Sed,
+ecx se gxi transiris multe da mejloj dum la tago, nokte gxi
+sxajnis cxiam veturi returnen; cxar, kiam la suno levigxis, ni
+cxiufoje retrovigxis sur la sama loko.  Cxi tion ni ne povis
+klarigi al ni alimaniere, ol supozante, ke la mortintoj cxiunokte
+veturis plenvele returnen.  Por tion malebligi, ni ferlis
+antauxnoktigxe cxiujn velojn kaj uzis tiun saman rimedon, kiun ni
+jam antauxe provis cxe la pordo en la kajuto: ni skribis sur
+pergamenon la nomon de l' Profeto kune kun la sentenco de la avo,
+kaj cxirkauxligis per tio la ferlitajn velojn.  Maltrankvilanime
+ni atendis en nia cxambreto la sekvon.  Cxi tiun fojon la
+fantomoj sxajnis ecx pli terure furiozi, ol antauxe; sed jen, la
+sekvintan matenon, kunvolvitaj estis la veloj, tute kiel ni ilin
+lasis.  Ni strecxis dum la tago nur tiom da veloj, kiom ni
+bezonis, por peleti la sxipon antauxen; kaj tiamaniere ni
+transiris en kvin tagoj spacon suficxe grandan.
+
+Fine, la sesan tagon matene, ni ekvidis, en malgranda interspaco,
+la teron, kaj ni dankis Allah'on kaj lian Profeton pro nia
+mirinda savo.  Dum tiu tago kaj la sekvinta gxin nokto ni
+veturadis lauxlonge de l' marbordo, kaj la sepan matenon ni
+kredis ekvidi urbon, nemalproksime kusxantan.  Kun granda peno ni
+jxetis ankron, kiu tuj enfundigxis; poste, surakviginte
+malgrandan boaton, kiu staris sur la ferdeko, ni remis per cxiuj
+fortoj al la urbo.  Post duonhoro, enirinte riveron kiu enfluis
+tie en la maron, ni surbordigxis.  Cxe la urba pordego ni
+informigxis pri la nomo de la urbo kaj sciigxis, ke gxi estas
+Hinda urbo, kusxanta ne malproksime de la sama regiono, kien mi
+intencis marveturi en la komenco.  Ni eniris en karavanejon, kie
+ni refresxigis nin post nia aventurplena vojagxo.  Mi ankaux
+sercxis tie sagxan kaj prudentan homon, sciigante al la mastro,
+ke mi tian bezonas, kiu ion komprenas pri la sorcxarto.  Li
+kondukis min en malmulteuzatan flankstraton gxis senpretenda
+domo, kies pordon li frapis, kaj oni lasis min eniri, dirante, ke
+mi demandu pri Mulej.
+
+En la domo venis renkonte al mi maljuna vireto, kun griza barbo
+kaj longa nazo, kaj demandis, kion mi deziras.  Mi diris al li,
+ke mi sercxas la sagxan Mulej'on, kaj li respondis al mi, ke tio
+estas li mem.  Mi petis de li konsilon, kion fari je la
+mortintoj, kaj kion ekarangxi por forigi ilin el la sxipo.  Li
+respondis, ke la sxipanaro estas versxajne, pro iu krimo,
+sorcxetenita surmare; la sorcxo, diris li, kredeble
+malefektivigxos, se oni alportos ilin teren, sed tio povos nur
+farigxi, se oni forigos la tabulojn, sur kiuj ili kusxas.  Al mi,
+li kredis, apartenas cxiarajte la sxipo, kune kun gxia tuta
+sxargxo, tial ke mi kvazaux gxin trovis; tamen mi nepre
+prisilentu la tutan aferon kaj faru al li el mia superfluo
+malgrandan donacon, redone de kiu li, per siaj sklavoj, helpos
+min forigi la mortintojn.  Mi promesis, ke mi ricxe rekompencos
+lin, kaj ni ekvojiris kun kvin sklavoj, kiuj estis provizitaj per
+segiloj kaj hakiloj.  Survoje la sorcxisto Mulej ne cxesis lauxdi
+nian felicxan ideon cxirkauxvolvi la velojn per sentencoj de l'
+Korano.  Li diris, ke tio estis nia sola savrimedo.
+
+Estis ankoraux iom frue en la tago, kiam ni alvenis la sxipon.
+Ni tiuj komencis labori, kaj kvar el la mortintoj kusxis jam post
+unu horo en la barketo.  Kelkaj el la sklavoj, por entombigi
+ilin, devis remtransporti ilin al la tero.  Reveninte, ili
+rakontis, ke la mortintoj evitigis al ili la penon de enterigo
+per tio, ke ili disfalis en polvon, tuj kiam oni kusxigis ilin
+teren.  Ni dauxrigis desegi la mortintojn, kaj jam antauxvespere
+cxiuj estis alportitaj al la tero.  Fine estis plu neniu sursxipe
+krom tiu, kiu estis najlita al la masto.  Vane ni penis eltiri la
+najlon el la ligno; nenia potenco povis ekmovi gxin ecx je unu
+hareto.  Mi ne sciis, kion ekfari: ni ja ne povis dehaki la
+maston por transportigi lin teren.  Tamen de cxi tiu embaraso
+liberigis nin Mulej.  Li ordonis al sklavo, rapide remi
+marborden, por alporti poton da tero.  Ricevinte cxi tion, la
+sorcxisto elparolis super gxi misterplenajn vortojn kaj
+supersxutis per la tero la kapon de l' mortinto.  En la sama
+momento tiu cxi malfermis la okulojn kaj profunde enspiris, kaj
+la vundo de la najlo en lia frunto eksangis.  Facile nun ni
+eltiris la najlon, kaj la vundito falis en la brakojn de unu el
+la sklavoj.
+
+"Kiu kondukis min cxi tien?" parolis li, lauxsxajne reakirinte
+kelkagrade la fortojn.
+
+Mulej montris min per la fingro.  Mi alproksimigxis.
+
+"Dankon al vi, fremdlanda nekonato!  Vi savis min el
+longedauxraj turmentoj.  Jam de kvindek jaroj mia korpo
+sxipveturadas tra cxi tiuj ondoj, kaj mia animo estis kondamnita
+cxiunokte reeniri en gxin.  Sed nun fine mia kapo ektusxis la
+teron, kaj mi povas iri, repacigxinte, al miaj prauloj."
+
+Mi petis lin rakonti al ni, kiel kaptis lin cxi tiu terura stato,
+kaj li parolis:
+
+"Antaux kvindek jaroj mi estis respektata potenculo kaj logxis
+en Algxero.  Sed avareco pusxis min ekipi sxipon kaj min doni al
+la marrabado.  Foje, dauxriginte jam de kelka tempo cxi tiun
+fikomercon, mi ensxipigis en Zante'o dervisxon, kiu deziris
+vojagxi senpage.  Mi kaj miaj kunuloj estis malgxentilegaj homoj
+kaj neniel respektis la sanktecon de tiu viro; kontrauxe, mi
+insulte mokadis lin.  Sed foje li en sankta fervoro riprocxis min
+pro mia pekoplena vivado.  Tiam min, post multa trinkado kun mia
+manovrestro, ekregis nokte en mia kajuto la kolero.  Furiozega
+pro tio, kion al mi diris dervisxo kaj kion mi ecx al sultano ne
+permesus al mi diri, mi kuregis sur la ferdekon kaj trapikis al
+li la bruston per mia ponardo.  Mortante, li malbenis min kaj
+mian sxipanaron, ke ni ne povu vivi nek morti, gxis ni kusxigos
+teren nian kapon.  La dervisxo mortis, kaj ni jxetis lin en la
+maron kaj ridis pri liaj minacoj.  Sed jam en tiu sama nokto
+plenumigxis liaj vortoj.  Kelkaj el miaj sxipanoj ribelis
+kontraux mi.  Kun terura kolerego oni interbatalis, gxis miaj
+partianoj submetigxis kaj mi estis alnajlita al la masto.  Sed
+ankaux la ribelintoj pereis de siaj vundoj; kaj baldaux mia
+sxipo estis nenio alia krom granda tombo.  Al mi ankaux
+estingigxis la lumo de la okuloj: mi cxesis spiri kaj kredis, ke
+mi mortas.  Sed tio estis nur rigidigxo, kiu tenis min
+enkatenita.  En la sekvinta nokto, je la sama horo, je kiu ni
+jxetis maren la dervisxon, mi kaj cxiuj miaj kunuloj revekigxis.
+Revenis al ni nia vivo; sed estis al ni neeble ion alian fari aux
+paroli, krom tio, kion ni parolis kaj faris en tiu nokto.  Tiel
+ni marveturadas jam de kvindek jaroj, ne povante vivi nek morti;
+cxar kiel ni povis atingi la teron?  Kun freneza gxojo ni cxiam
+veturis plenvele tra la ventego, cxar ni esperis disfrakasigxi
+fine kontraux iu krutajxo kaj nian lacan kapon sur la fundo de la
+maro kusxigi al ripozo.  Tio ne prosperis al ni.  Sed nun mi
+mortos.  Denove mi dankas vin, nekonata savinto!  Se trezoroj
+povas vin rekompenci, prenu mian sxipon, kiel signon de mia
+dankemo."
+
+Tiel parolinte, la kapitano klinis la kapon kaj mortis.  En la
+sama momento li ankaux, kiel antauxe liaj kunuloj, disfalis en
+polvon.  Cxi tion ni kolektis en kesteto kaj enterigis.  El la
+urbo mi venigis laboristojn, kiuj rebonigis mian sxipon.
+Grandprofite intersxangxinte kontraux aliaj la komercajxojn,
+kiujn mi havis sursxipe, mi dungis maristojn, faris al mia amiko
+Mulej ricxajn donacojn, kaj forsxipigxis al mia patrujo.  Tamen
+mi faris grandan cxirkauxveturadon, surbordigxante en multaj
+insuloj kaj landoj, kie mi vendis miajn komercajxojn.  La Profeto
+benis mian entreprenon.  Post tri kvaronjaroj mi alvenis Balsoron
+duoble pli ricxa, ol faris min la mortanta kapitano.  Miaj
+samurbanoj miregis pro miaj ricxajxoj kaj mia felicxo: neeble
+estis malkredigi al ili, ke mi eltrovis la diamantan valon de l'
+fama vojagxanto Sindbado.  Mi ne maltrompis ilin.  Sed de nun la
+junaj Balsoranoj, apenaux atinginte sian dekokan jaron, devis
+forvojagxi en la mondon, por fari, simile al mi, sian felicxon.
+Mi, miaparte, vivadis trankvile kaj pace.  Cxiukvinjare mi
+vojagxis Mekka'on, por danki la Sinjoron en sankta loko pro lia
+beno kaj por peti pro la kapitano kaj liaj kunuloj, ke li akceptu
+ilin en sian paradizon.
+
+En la sekvinta tago la karavano vojiris seninterrompe antauxen.
+Post kiam la vojagxantoj ripozis en siaj tendoj, parolis Selim,
+la fremdulo, al Mulej, la plej juna komercisto: "Vi ja estas el
+ni la plej juna, kaj cxiam gajhumora; sendube vi do scias por ni
+iun bonan sxercrakonton.  Nu, prezentu gxin por nia regalo, ke
+gxi refortigu nin post la varmego de l' tago."  "Kun plezuro mi
+rakontus al vi ion amuzan," respondis Mulej, "sed al juneco, en
+cxiuj cirkonstancoj, konvenas modesteco; kaj tial mi devas cedi
+la unuan lokon al miaj pliagxaj kunvojagxantoj.  Sed Zaleuxkos
+estas cxiam tiel serioza kaj malbabilema; kial do li ne rakontu
+al ni tion, kio malgxojigis lian vivon?  Eble ni povos malpliigi
+lian cxagrenon, se cxagrenon li havas; cxar fraton ni helpas
+volonte, ecx se li estas alikredano."
+
+La tiel alvokata estis greka komercisto, mezagxa, bela, forta,
+sed tre seriozmiena.  Kvankam li estis "nefidelulo" (ne
+mahometano), liaj kunvojagxantoj tre amis lin; cxar lia tuta
+personeco vekis cxe ili estimon kaj konfidon.  Plie, li havis nur
+unu manon, kaj kelkaj supozis, ke de cxi tiu perdo venas lia
+seriozeco.
+
+Zaleuxkos respondis al la afabla demando de Mulej: "Tre honoras
+min via konfido.  Cxagrenon mi havas nenian, almenaux nenian, de
+kiu vi povus liberigi min, kiom ajn vi tion dezirus.  Tamen, cxar
+Mulej sxajnas riprocxeti al mi mian seriozecon, mi rakontos al vi
+ion, kio, espereble, senkulpigos min, se mi estas pli serioza ol
+aliaj.  Kiel vi vidas, mi perdis mian maldekstran manon.  Ne de
+mia naskigxo gxi mankas al mi, sed mi perdis gxin en la plej
+teruraj tagoj de mia vivo.  Cxu pro tio mi estas kulpa: cxu ne
+estas pardoneble, ke mi estu de tiuj tagoj pli serioza, ol
+pravigas mia nuna situacio: volu mem jugxi, auxdinte la historion
+pri la dehakita mano."
+
+
+
+
+La Historio pri la Dehakita Mano.
+
+
+Mi naskigxis en Konstantinopolo.  Mia patro estis dragomano[1]
+cxe La Porto,[2] kaj, krom tio, profite komercis silkajn
+sxtofojn kaj bonodorajn oleojn.  Li donis al mi bonan edukadon,
+parte instruante min proprapene, parte instruigante min de unu el
+niaj pastroj.  En la komenco li destinis min kiel transprenonton
+de sia magazeno: sed fine, cxar mi vidigis neesperitajn de li
+kapablojn, li decidis, laux konsilo de siaj amikoj, farigi min
+kuracisto, cxar kuracisto, kiu ellernis iom pli multe ol
+ordinaraj cxarlatanoj, povas en Konstantinopolo ricxigxi.
+
+En nian domon venadis multe da Frankoj.[3]   Unu el ili
+konsentigis mian patron, lasi min forvojagxi en lian hejman
+landon, al la urbo Parizo, kie, li diris, oni povas senkoste kaj
+plej bone akiri tiuspecajn sciajxojn.  Li proponis konduki min
+tien proprapage, kiam li reiros hejmlanden.  Mia patro, kiu
+ankaux jam faris vojagxojn en sia juneco, akceptis la proponon,
+kaj la Franko diris al mi, ke mi estu preta ekvojagxi post tri
+monatoj.  Mi estis elekscitita de gxojo pro la espero vidi
+fremdajn landojn, kaj apenaux mi povis atendi gxis la momento de
+la ensxipigxo.  Jam ordigis la Franko siajn aferojn kaj pretigxis
+por la vojagxo.  En la antauxtago, mia patro kondukis min en sian
+dormocxambreton.  Tie mi vidis belajn vestojn kaj armilojn,
+kusxantajn sur la tablo.  Sed pli ol cxio altiris miajn rigardojn
+granda amaso da oro, cxar neniam ankoraux mi vidis tian multegon,
+kolektitan unuloken.  Mia patro cxirkauxprenis min kaj diris:
+
+"Vidu, filo mia, jen mi havigis al vi vestojn por via vojagxo.
+Cxi tiuj armiloj estas viaj; ili estas tiuj samaj, kiujn alligis
+al mi via avo, kiam mi ekforiris fremdlanden.  Mi scias, ke vi
+povas ilin uzi.  Tamen, uzu ilin nur en la okazo, se oni atakos
+vin; kaj tiam ja frapu tutforte.  Mia havo ne estas granda.  Mi
+dividis gxin, kiel vi vidas, en tri partojn; unu estas via; unu
+estu mia vivteno kaj rezervkapitalo; sed la tria devas esti
+sankta, netusxebla trezoro, kiu servu al vi en horo de urgxega
+bezono."
+
+Tiel parolis mia maljuna patro.  Larmoj jxetigxis al liaj okuloj,
+eble pro ia antauxsento, cxar de post tiu tago mi neniam revidis
+lin plu.
+
+La vojagxo plenumigxis sen ia malfelicxo.  Baldaux ni alvenis
+Franklandon; kaj, post plua sestaga vojiro, ni atingis la grandan
+urbon Parizon.  Cxi tie mia franka amiko luis por mi cxambron,
+kaj konsilis al mi, elspezi sagxe mian monon, kiu sumigxis je du
+mil taleroj.  En tiu urbo mi vivis tri jarojn, kaj cxion
+ellernis, kion bona kuracisto devas scii.  Sed mensoge mi
+parolus, se mi dirus, ke mi estis tie felicxa, cxar tute ne
+placxis al mi la moroj de tiu popolo, kaj, plie, mi havis cxe ili
+nur malmulte da bonaj amikoj; tamen cxi tiuj estis ja noblaj
+junuloj.
+
+Pli kaj pli potence regis min la deziro revidi mian patrujon.
+Dum la tuta tempo de mia foresto mi auxdis nenion pri mia patro.
+Tial, kiam prezentigxis favora okazo por reiri hejmen, mi tuj
+profitis gxin.
+
+Sciigxinte, ke tre baldaux iros senditaro el Franklando al La
+Porto, mi dungigxis kiel hxirurgo en la sekvantaron de l'
+ambasadoro, kaj tiel sukcesis reveni Stambulon.  Sed mi trovis
+fermita la domon de mia patro, kaj la mirantaj pro mia reveno
+najbaroj diris al mi, ke mia patro mortis antaux du monatoj.  Tiu
+pastro, kiu instruis min en mia juneco, alportis al mi la
+sxlosilon; kaj nun, sola kaj de cxiuj forlasita, mi eniris en la
+dezertan domon.  Mi retrovis cxion en sama stato, kiel mia patro
+gxin lasis; mankis nur la oro, kiun li promesis konservi por mi.
+Mi demandis pri tio la pastron, kaj cxi tiu sin klinis kaj diris:
+"Via patro mortis kiel sankta homo; al la eklezio li testamentis
+sian oron."  Cxi tion mi tute ne povis, kaj ankoraux nun ne
+povas, kompreni.  Sed kion fari?  Mi havis neniun, kiu povus
+atesti kontraux la pastro; kaj vere mi devis min jugxi felicxa
+pro tio, ke li ne konsideris ankaux la domon kaj la komercajxojn
+de mia patro kiel testamentajxon.  Tio estis la unua malfelicxo,
+kiu trafis min.  Kaj nun venis aliaj, en seninterrompa sinsekvo.
+Mia famo kuracista tute ne disvastigxis, cxar mi hontis ludi
+rolon cxarlatanan, kaj mankis al mi en cxiuj okazoj la rekomendo
+de mia patro, kiu estus prezentinta min al ricxuloj kaj
+eminentuloj, kiuj jam ne pensis plu pri la malfelicxa Zaleuxkos.
+Ankaux la komercajxojn de mia patro mi ne povis vendi, cxar jam
+tuj post lia morto disforigxis lia klientaro, kaj nur iom post
+iom oni akiras novan.  Foje, dum mi malgxoje meditis pri mia
+situacio, revenis en mian memoron, ke mi jam ofte vidis en
+Franklando sampatrujanojn, kiuj travojagxadas la landon kaj
+elmontras siajn vendotajxojn sur la foirejoj de la urboj.  Mi
+rememoris, ke oni volonte acxetas de ili, cxar ili venas el
+fremdaj landoj, kaj ke tiaj komercistoj povas fari centoblan
+profiton.  Mi tuj prenis decidon.  Vendinte mian patran domon, mi
+donis parton de la tiel enspezita mono al fidinda amiko, por ke
+li tenu gxin garde, kaj per la cetero mi acxetis objektojn, kiuj
+en Franklando estas maloftaj, ekzemple, sxalojn, silkajn
+sxtofojn, kuracajn sxmirajxojn kaj oleojn.  Poste, luinte lokon
+sur sxipo, mi ekvojagxis duafoje Franklandon.
+
+Apenaux mi preterveturis la kastelojn de l' bordoj Dardanelaj,
+denove sxajnis la sorto fari al mi favoran rideton.  Nia vojagxo
+estis mallongedauxra kaj felicxa.  Mi trapasis la urbojn kaj
+urbetojn franklandajn, kaj cxie mi trovis tre acxetemajn
+klientojn.  Mia amiko en Stambulo sendis al mi ree kaj ree novajn
+provizojn da vendotajxoj, kaj de tago al tago mi farigxis pli
+ricxa.  Fine, opiniante, ke mi jam suficxe sxparis, por povi
+riski pli gravan entreprenon, mi enpakis miajn komercajxojn kaj
+foriris Italujon.  Sed mi ne forgesu ektusxi alian aferon, kiu
+donis al mi sxatindan profiton: mi helpis min ankaux per mia
+kuracarto.  Alveninte en urbon, mi anoncigis per afisxoj, ke jen
+prezentas sin greka kuracisto, kiu jam resanigis multe da
+malfelicxuloj; kaj vere mia balzamo kaj miaj medikamentoj
+enspezigis al mi ne malmulte da zekinoj.[4]  Tiel mi venis fine
+al la urbo Firenzo en Italujo.  Mi intencis resti longatempe en
+cxi tiu urbo, ne sole cxar gxi tre placxis al mi, sed ankaux pro
+tio, ke mi volis mallacigxi post la penegoj de miaj vagadoj.  Mi
+luis magazenon en la kvartalo _Santa Croce_ (santa krocxe), kaj
+ne malproksime de tie, en gastejo, kelkajn belajn cxambrojn kun
+altano.[5]  Senprokraste mi cxirkauxportigis miajn afisxojn,
+kiuj anoncis min kiel kuraciston-komerciston.  Apenaux mi
+malfermis mian magazenon, alvenis arege la acxetontoj; kaj
+kvankam mi havis prezojn iom altajn, mi vendis pli multe ol
+aliaj, cxar mi estis komplezema kaj afabla al miaj klientoj.
+
+Mi jam travivis en Firenzo kvar agrablajn tagojn, kiam unu
+vesperon, antaux ol fermi la magazenon, mi pririgardis ankoraux
+unu fojon, lauxkutime, la enhavon de miaj sanigilujoj, kaj jen,
+en malgranda skatolo, mi trovis bileton, kiu, laux mia memoro, ne
+estis enmetita tien de mi.  Mi malfermis la bileton, kaj legis en
+gxi ordonon, ke mi trovigxu akurate je la dekdua horo tiunokte
+sur la ponto nomata _Ponte vecchio_ (ponte vekkio).
+Longatempe mi meditis, demandante min vane, kiu ordonas min tien;
+sed cxar mi ne konis en Firenzo ecx unu homan estajxon, mi fine
+diris al mi, ke eble oni volas konduki min kasxe al iu malsanulo:
+jam pli ol unu fojon tio okazis al mi.  Mi do decidis tien iri;
+sed mi alligis antauxzorge la sabron, kiun donacis al mi iam mia
+patro.
+
+Mallonge antaux noktomezo mi eliris, kaj baldaux alvenis al
+_Ponte vecchio_.  Mi trovis la ponton senhoma kaj dezerta kaj
+decidis atendi, gxis tiu aperos, kiu min vokis.  Estis malvarma
+nokto; la luno brilis hele, kaj mi rigardadis malsupren en la
+ondojn de Arno, kiuj fulmetadis malproksimen en la lumo.  Eksonis
+la dekdua horo cxe la pregxejoj de la urbo.  Mi elrektigxis, kaj
+jen antaux mi staris altkreska viro, tute envolvita en rugxan
+mantelon, kies unu brustrandon li tenis antauxvizagxe.  Komence
+mi iom ektimis, cxar tiel subite li ekstaris malantaux mi tie.
+Sed tuj mi retrankviligxis kaj diris:
+
+"Se estas vi, kiu venigis min cxi tien, diru, per kio mi devas
+vin servi?"
+
+La rugxmantelulo turnis sin kaj diris, mallonge: "Sekvu!"
+
+Nu, estis al mi iom timige, iri sola kun tiu nekonato.  Mi do
+restis staranta kaj diris:
+
+"Tiel ne estu, sinjoro!  Volu antauxe sciigi min, kien.  Mi
+petas vin ankaux montri al mi iom vian vizagxon, por ke mi vidu,
+cxu vi bone intencas al mi."
+
+Sed la rugxulo sxajnis tute ne atenti mian peton.  "Se vi ne
+volas, Zaleuxkos, restu do hejme," respondis li, ekforirante.
+
+Cxe tio, ekregis min la kolero.
+
+"Cxu vi kredas," ekkriis mi, "ke homo miaspeca lasas sin
+ridinduligi de cxiu fispritulo, kiu volus lin atendigi senutile
+en malvarma nokto?"
+
+Per tri saltoj mi atingis lin, kaptis je la mantelo kaj, kriante
+ankoraux pli forte, ekprenis per la alia mano mian sabron; sed la
+mantelo restis en mia mano, kaj la nekonato malaperis je la
+angulo de l' plej proksima strato.  Iom post iom moderigxis mia
+kolero; almenaux mi havis la mantelon, kaj cxi tiu devis ja doni
+la sxlosilon de l' stranga aventuro.  Mi jxetis gxin cxirkaux la
+sxultrojn kaj ekvojiris hejmen.  Apenaux mi faris cent pasxojn,
+preteriris min tusxproksime alia persono, kiu flustris
+franklingve: "Estu singarda, grafo!  Tiucxinokte nenio
+farebla!"  Sed antaux ol mi povis rigardi cxirkauxen, jam la
+persono estis preterpasinta, kaj mi vidis nur kvazaux ombron,
+sxtelirantan lauxlonge de la domoj.  Ke tiu alparolo rilatis ne
+min, sed la mantelon, tion mi bone komprenis; sed la aferon gxi
+lumigis neniel.  Je la sekvanta mateno mi pripensis, kion mi
+devas fari.  En la komenco mi intencis publike anoncigi la
+mantelon, kvazaux mi trovis gxin ie; sed se mi tion farus, la
+nekonato povus reprenigi gxin triapersone, kaj mi havus nenian
+klarigon pri la afero.  Tiel pripensante, mi rigardis pli atente
+la mantelon.  Gxi estis el peza genova veluro purpura, borderita
+per astrakana felo kaj ricxe brodita per oro.  La belega aspekto
+de l' mantelo venigis al mi ideon, kiun mi decidis efektivigi.
+
+Mi portis gxin en mian magazenon kaj elmetis kiel vendotajxon;
+sed mi postulis por gxi prezon tiel altan, ke mi estis certa
+trovi neniun, kiu konsentos acxeti.  Mia celo estis, fikse
+rigardi en la okulojn cxiun, kiu demandos pri la prezo de la
+pelto.  La fremdulon mi ja rekonus inter miloj; cxar, post kiam
+li perdis la mantelon, mi tre klare, kvankam nur momente, ekvidis
+lian figuron.  Aperis multe da acxetemuloj, por vidi la mantelon,
+kies neordinara beleco altiris cxies rigardojn; sed neniu similis
+ecx iomete la nekonaton, kaj neniu volis pagi la altan sumon de
+ducent zekinoj.  Mi ankaux rimarkis, ke cxiu, kiun mi demandis,
+cxu vere ne trovigxas en Firenzo aliaj similaj manteloj,
+respondis per ne kaj certigis, ke li neniam vidis laborajxon tiel
+valoregan kaj delikatan.
+
+Fine, cxirkaux vesperigxo, venis junulo, kiu ofte estis cxe mi
+kaj jam tiun saman tagon, proponis por la mantelo grandan sumon
+da mono.  Jxetante sakon da zekinoj sur la tablon, li ekkriis:
+"Per Dio, Zaleuxkos, mi nepre devas havi vian mantelon, ecx se
+mi pro tio ruinigxos": kaj siajn ormonerojn li samtempe komencis
+kalkuli.  Mi estis en granda embaraso.  Elpendigante la mantelon,
+mi havis celon, altiri sur gxin, se eble, la rigardojn de mia
+nekonato; kaj nun venis tiu juna malsagxulo, por pagi la
+difinitan prezegon.  En tiuj cirkonstancoj, restis al mi nenio
+alia por fari, krom konsenti pri la negoco.  Cetere, logis min la
+penso, ricevi por mia nokta aventuro tiel belan kompensajxon.  La
+junulo surmetis la mantelon kaj foriris.  Sed cxe la sojlo li
+turnis sin kaj deprenis de la mantelo krocxitan al gxi
+paperfolieton, kiun li jxetis al mi, dirante: "Jen, Zaleuxkos,
+io, kio certe ne apartenas al la mantelo."  Mi prenis,
+indiferenta, la bileton; sed ve! jen la vortoj, kiujn mi trovis
+tie skribitaj: "Alportu la mantelon hodiaux nokte je la konata
+horo al _Ponte vecchio_: atendas vin kvar cent zekinoj."  Mi
+staris kvazaux fulmofrapita.  Tiel do, facilanime, mi ludperdis
+mian felicxon kaj tute maltrafis mian celon!  Sed ne longe
+dauxris mia meditado.  Ekpreninte amase la ducent zekinojn, mi
+ekkuris post la acxetinto de la mantelo kaj diris al li:
+"Reprenu viajn zekinojn, amiko mia, kaj redonu al mi la
+mantelon: mi tute ne povas gxin vendi."  Unuamomente li kredis,
+ke mi parolas nur sxerce; sed, konvinkigxinte, ke mi estas tute
+serioza, li kolerigxis pro mia postulo kaj nomis min malsagxulo.
+Fine ni ekbatalis.  Dum la bataleto, prosperis al mi desxiregi de
+li la mantelon; kaj mi jam ekforiris kun mia akiro, kiam la
+junulo alvokis policanojn kaj trenigis min antaux la tribunalon.
+La jugxisto, kiun multe mirigis la plendo, aljugxis la mantelon
+al mia kontrauxulo.  Tamen mi proponis al la junulo dudek,
+kvindek, okdek, ecx cent zekinojn plie ol liaj ducent, se li
+recedus al mi la mantelon.  Kion ne povis fari miaj petoj, tion
+efektivigis mia oro; li akceptis miajn bonajn zekinojn.  Mi,
+miaflanke, foriris triumfante kun mia mantelo kaj devis toleri,
+ke cxiuj Firenzanoj opiniadis min frenezulo.  Je l' fino, ilia
+opinio estis por mi tute indiferenta; mi ja sciis pli bone ol
+ili, ke mi faris profitan negocon.
+
+Senpacience mi atendis la nokton.  Cxirkaux la sama horo kiel
+hieraux mi iris, kun la mantelo sub la brako, al _Ponte vecchio_.
+Je la lasta sonorila ekbato, elvenis figuro el la nokto kaj
+alproksimigxis al mi.  Estis klarerekoneble la homo de hieraux.
+"Cxu vi havas la mantelon?" li demandis.  "Jes, sinjoro,"
+respondis mi, "sed gxi kostis al mi cent zekinojn kontante."
+"Mi scias," rediris li; "rigardu cxi tien: jen vi havas kvar
+cent."  Li proksimigxis kun mi al la largxa balustrado de l'
+ponto, kie li elkalkulis la monerojn.  Kvar cent oraj moneroj:
+belege ili rebrilis en la lumo de la luno.  Mia koro gxojis je
+tiu vidajxo, neniel antauxsentante, ke tio estos gxia lasta
+felicxo.  Mi enposxigis mian monon; kaj nun mi ekdeziris vidi pli
+bone la malavaran nekonaton; sed antaux la vizagxo li havis
+maskon, tra kiu nigraj fulmebrilantaj okuloj rigardis min terure.
+"Mi dankas vin, sinjoro, pro via boneco," mi diris; "kion vi
+nun postulas de mi?  Sed antauxe mi devas kondicxi, ke gxi ne
+estu io malbona."  "Vi vane estas maltrankvila," respondis li;
+"mi bezonas vian kuracistan helpon; tamen, ne por vivanto, sed
+por mortinto!"
+
+Mirigita, mi ekkriis: "Kiel tio povas esti?"
+
+"Mi venis kun mia fratino el malproksima lando," rakontis li,
+kaj samtempe li faris signon, ke mi sekvu lin: "ni logxis cxi
+tie cxe amiko de nia familio.  Hieraux mia fratino subite mortis
+de malsano, kaj la parencoj volas enterigi sxin morgaux.  Sed,
+laux malnova kutimo de nia familio, cxiuj samfamilianoj devas
+kusxi en la kripto de siaj prapatroj: multaj, kvankam ili mortis
+fremdlande, ripozas nun, enbalzamigitaj, en la hejma tombejo.
+Nu, al miaj parencoj mi ne domagxas sxian korpon, sed al mia
+patro mi devas alporti almenaux la kapon de lia filino, por ke li
+vidu sxin ankoraux unu fojon."
+
+Cxi tiu kutimo, dehaki al amataj parencoj la kapon, sxajnis al
+mi, verdire, suficxagrade terura; tamen, mi ne kuragxis ion
+kontrauxdiri, timante ofendi la nekonaton.  Mi do diris al li, ke
+mi bone scias enbalzamigi kadavrojn, kaj petis konduki min al la
+mortinta sinjorino.  Survoje, mi ne povis deteni min de la
+demando, kial cxio cxi tio devas farigxi nokte kaj tiel sekrete.
+Li respondis al mi, ke liaj parencoj, kiuj konsideras lian
+intencon kruela, malhelpus gxin, se li provus plenumi gxin tage;
+sed se la kapo estos definitive detrancxita, ili jam ne povos
+multe diri pri la afero; li mem, diris li, povus alporti al mi la
+kapon, sed natura sento malebligas, ke li detrancxu gxin
+propramane.
+
+Dume ni alvenis antaux grandan belegan domon.  Mia akompananto
+gxin montris al mi kiel la celon de nia nokta promeno.  Ni
+preterpasis la cxefan enirejon de l' domo; eniris tra malgranda
+pordo, kiun la nekonato zorge refermis; kaj fine, en la mallumo,
+supreniris mallargxan tordsxtuparon.  Gxi kondukis en nesuficxe
+lumigitan koridoron, el kiu ni venis en cxambron, kiun heligis
+lampeto fiksita sur la plafono.
+
+En cxi tiu cxambro estis lito, en kiu kusxis kadavro.  La
+nekonato deturnis sian vizagxon, kvazaux li volus kasxi siajn
+larmojn.  Li montris per la fingro la liton, ordonis al mi
+plenumi bone kaj rapide mian taskon, kaj forlasis la cxambron.
+
+Mi elpakis miajn trancxilojn, kiujn, kiel kuracisto, mi cxiam
+havis cxe mi, kaj proksimigxis al la lito.  Je la tuta kadavro,
+estis videbla nur la kapo, sed cxi tiu estis tiel bela, ke,
+vole-nevole, kaptis min plej profunda kompato.  La longaj nigraj
+harligoj pendis, plektitaj, malsupren; la vizagxo estis pala; la
+okuloj, fermitaj.  Komence mi entrancxis la hauxton, same kiel
+faras hxirurgoj, ekamputante korpmembron.  Poste mi prenis mian
+plej akran trancxilon, kaj tratrancxis, per unu bato, la gorgxon.
+Sed kia terurego!  La mortintino malfermis la okulojn, sed tuj
+refermis ilin, kaj, ekgxemante profunde, sxajnis nur en tiu
+momento ellasi la lastan spiron.  Samtempe la varma sango
+elsxprucis el la vundo.  Nun mi estis certa, ke mortigis la
+malfelicxulinon neniu alia krom mi.  Ke sxi jam ne plu vivis,
+estis tute ne dubeble, cxar, post tia vundo, nenio povus sxin
+savi.  Dum kelke da minutoj mi staris tie, korpremata de tiu
+terurajxo.  Cxu la rugxmantelulo trompis min? aux cxu eble la
+fratino estis antauxe nur sxajnmortinta?  Cxi tio sxajnis al mi
+la pli kredebla supozo.  Sed mi ne povis diri al la frato, ke
+malpli rapida trancxo estus revekinta sxin, ne mortigante; sekve
+mi pretigxis por findetrancxi la kapon.  Sed ankoraux unu fojon
+ekgxemis la mortanta, strecxetendis sin per dolorega ekmovo, kaj
+mortis.  Cxe tio, venkis min la teruro, kaj, preskaux freneza de
+timo, mi elkuregis el la cxambro.  Sur la koridoro regis plena
+mallumo, cxar la lampo estis estingita; de mia akompaninto ne
+estis videbla ecx ia postsigno; kaj mi devis palpiri lauxlonge de
+la muro, por atingi la tordsxtuparon.  Fine mi trovis gxin kaj
+malsupreniris, duone falante, duone glitante.  Ankaux malsupre
+estis neniu.  Mi trovis la pordon nur duone fermita; kaj mi
+spiris pli libere, estante denove sur la strato, cxar en tiu domo
+farigxis al mi neelporteble terure.  Antauxenpelata de timo, mi
+kuregis en mian logxejon kaj enprofundigxis en la kusenojn de mia
+lito, por forgesi mian abomenan farajxon.  Sed dormo ne venis al
+miaj okuloj, kaj nur post la tagigxo mi iom retrankviligxis.
+Estis, laux mia opinio, tre neversxajne, ke la homo, kiu
+subinstigis min plenumi tiun krimon (mi nun ja konsideris mian
+faron kiel krimon), denuncos min antaux tribunalo.  Tial mi tuj
+decidis reiri en mian magazenon, dauxrigi mian komercadon kaj
+fari kiel eble plej senzorgan mienon.  Sed ho ve! nova
+cirkonstanco, kiun mi antauxe ne rimarkis, pliigis nun mian
+maltrankvilecon.  Mia cxapo kaj mia zono, ja ankaux miaj
+trancxiloj malestis, kaj mi ne sciis certe, cxu mi forgese lasis
+ilin en la cxambro de l' mortigita, aux perdis poste dum mia
+forkuro.  Pli kredebla sxajnis al mi, bedauxrinde, la unua
+konjekto: oni do povus eltrovi min kiel mortiginton!
+
+Je kutima horo mi malfermis mian magazenon.  Baldaux poste venis
+al mi mia najbaro, kiel li cxiumatene kutimis fari, cxar li estis
+homo tre babilema.
+
+"Nu, kion vi diras," ekparolis li, "pri la terura afero, kiu
+okazis en la lasta nokto?"
+
+Mi sxajnigis scii nenion.
+
+"Kiel! cxu vi ne scias, pri kio parolas la tuta urbo? ne scias,
+ke la plej bela floro de Firenzo, Bianka, la filino de l'
+gubernatoro, estas pasintanokte mortigita?  Ho ve!  Hieraux mi
+vidis sxin, ankoraux tiel gajan, veturantan tra la stratoj kune
+kun sxia fiancxo; cxar hodiaux ili volis edzigxi."
+
+Cxiu vorto de la najbaro estis al mi kvazaux pikego en la koron.
+Kaj ofte ripetigxis mia turmentego, cxar cxiu mia kliento
+rakontis la aferon, unu pli terure ol alia; tamen ili ne povis
+diri ion samgrade teruran, kiel tio vidita de mi mem.
+
+Cxirkaux tagmezo venis en mian magazenon jugxeja oficisto.
+Petinte min foririgi la apudestantojn, "Sinjoro Zaleuxkos,"
+parolis li, montrante la perditajn de mi objektojn, "cxu tiuj
+cxi apartenas al vi?"  Mi pripensis momenton, cxu mi ne tion
+neu; sed ekvidinte tra la duone malfermita pordo mian
+domluiganton kaj aliajn konatojn, kiuj eble povus kontrauxatesti,
+mi decidis, ne plimalbonigi la aferon per mensogo, kaj konfesis
+min kiel posedanton de la montritaj objektoj.  La oficisto
+ordonis al mi sekvi lin, kaj kondukis min en grandan
+konstruajxon, kiun mi baldaux rekonis kiel malliberejon.  Tie li
+asignis al mi cxambron, kie mi restu gxis nova ordono.
+
+Terura sin montris al mi mia situacio, dum mi meditis pri gxi en
+tiu soleco.  La penso, ke, kvankam nevole, mi tamen iun mortigis,
+revenis ree kaj ree al mia spirito.  Ankaux mi devis konfesi al
+mi mem, ke brilo de oro turnis al mi la kapon; alie mi ne estus
+irinta tiel blinde en la kaptilon.  Du horojn post mia aresto,
+oni elkondukis min el mia cxambro, kelkajn sxtuparojn malsupren,
+en grandan salonon.  Tie, cxirkaux longa nigrekovrita tablo,
+sidis dek du viroj, plejparte grandagxuloj.  Cxe la flankoj de l'
+salono etendigxis benkoj, sur kiuj sidis la plejeminentuloj de
+Firenzo.  Sur alkonstruitaj pli supre galerioj staris densamase
+la rigardantoj.  Kiam mi starigxis antaux la nigra tablo,
+levigxis homo kun severa, malgaja mieno: estis la gubernatoro.
+Alparolante la kunvenintaron, li diris, ke li, kiel patro, ne
+povas jugxi la nunan aferon: tiun cxi fojon li do cedas sian
+lokon al la plej maljuna senatano.  La plej maljuna senatano
+estis grandagxulo almenaux nauxdekjara.  Li tenis sin
+antauxenklinigxe, kaj maldensaj blankaj haroj kovretis liajn
+tempiojn: sed fajre fulmetadis ankoraux liaj okuloj, kaj lia
+vocxo estis sentrema kaj forta.  Unue, li demandis min, cxu mi
+volas konfesi la mortigon.  Mi petis lin favore auxskulti min,
+kaj rakontis sentime kaj klarvocxe, kion mi faris kaj kion mi
+sciis.  Mi rimarkis, ke la gubernatoro, dum mia rakontado, jen
+paligxis, jen rugxigxis; kaj kiam mi finis, li kriis al mi
+kolerege: "Kiel, abomenulo! cxu al senkulpulo vi volas imputi
+krimegon, kiun, pro avareco, plenumis vi mem?"  La senatano
+faris al li riprocxon pro lia interrompo, cxar sian rajton li
+libervole rezignis; krom tio, estas neniel pruvite, ke mi krimis
+pro avareco, cxar, laux lia propra diro, oni ja nenion forrabis
+al lia mortigita filino.  Li ecx diris al la gubernatoro, ke li
+devas fari raporton pri la gxistiama vivo de sia filino, cxar nur
+tiamaniere oni povas decidi, cxu mi diris la veron, aux ne.  Tiel
+parolinte, li fermis por tiu tago la jugxan kunsidon, por
+elcxerpi konsilon, diris li, el la paperajxoj de l' mortinta,
+kiujn al li transdonos la gubernatoro.  Oni rekondukis min en
+mian malliberejon, kie mi pasigis malgxojan tagon, turmentata de
+la dezirego, ke oni eltrovu ian interrilaton inter la mortigita
+sinjorino kaj la rugxmantelulo.
+
+Plena de espero, mi revenis, la morgauxan tagon, en la jugxejon.
+Sur la tablo vidigxis aro da leteroj.  La maljuna senatano
+demandis min, cxu ili estas de mia mano.  Mi rigardis ilin atente
+kaj konvinkigxis, ke ili estas de la sama mano, kiel tiuj ambaux
+biletoj, kiujn mi jam ricevis.  Tion mi sciigis al la senatano,
+sed oni sxajnis ne atenti miajn vortojn kaj respondis, ke mi
+sendube skribis kaj la unujn kaj la aliajn, cxar la subskribo de
+la leteroj estas nedisputeble Z., la cxeflitero de mia nomo.
+Tiuj leteroj enhavis minacojn kontraux la mortintino kaj
+avertojn, ke sxi ne plenumu la projektitan edzinigxon.  Sxajnis,
+ke la gubernatoro estis doninta strangajn informojn pri mi; cxar
+en tiu tago oni traktis min ankoraux pli malkonfideme kaj severe.
+Por min pravigi, mi apelaciis al miaj paperajxoj, kiuj sendube
+trovigxas en mia cxambro; sed oni diris al mi, ke oni jam sercxis
+ilin kaj ne trovis.  Tiel, jam antaux la fino de tiu jugxtago, mi
+perdis cxiun esperon, kaj kiam, la trian tagon, mi estis
+enkondukita en la salonon, oni lauxtlegis al mi la verdikton, ke
+mi estas pruve kulpigita pri lauxintenca mortigo kaj kondamnita
+al morto.  Jen nun la terura sorto, kiu atendis min!  Forlasita
+de cxiuj, kiuj estis al mi karaj sur la tero, malproksima de mia
+hejmo, mi devis morti senkulpa, en floranta agxo, sub la
+ekzekutista hakilo!
+
+En la vespero de tiu terura tago, kiu determinis mian sorton, mi
+sidis, sola kaj senespera, en mia malliberejo kaj seriozege
+direktadis miajn pensojn sur la morton, kiam jen -- malfermigxis
+la pordo de mia karcero kaj enpasxis viro, kiu, nenion dirante,
+min longatempe observis.  "Cxu en cxi tia situacio mi retrovas
+vin, Zaleuxkos?" diris li fine.  Cxe la unua rigardo, pro la
+malforta lumo de mia lampo, mi ne rekonis lin; sed la sono de lia
+vocxo revekis en mi malnovajn memorojn.  Estis Valetio, unu el
+tiuj malmultaj amikoj, kiujn mi konis en la urbo Parizo dum la
+tempo de mia studado.  Li diris, ke la okazo kondukis lin al
+Firenzo, kie logxas, altrespektata, lia patro; li jam sciigxis
+pri mia historio kaj estas nun veninta, por min vidi ankoraux unu
+fojon kaj por ekscii de mi mem, kiel mi povis gxis tia grado
+kulpigxi.  Mi rakontis al li la tutan aferon.  Li sxajnis tre
+mirigita kaj petegis, ke mi cxion diru al li, mia sola amiko, por
+ke mi ne foriru el la mondo kun mensogo sur la lipoj.  Mi jxuris
+al li, per plej forta jxuro, ke mi diris la veron kaj ke premas
+min nenia alia kulpo krom tiu, ke, blindigita de brilo de oro, mi
+ne rimarkis la neversxajnecon de la rakonto de l' nekonato.  "Cxu
+vi do ne konis Biankan?" li demandis.  Mi certigis lin, ke mi
+neniam sxin vidis.  Valetio nun rakontis al mi, ke cxirkauxvolvas
+la aferon granda mistero, ke la gubernatoro tre rapideme
+plenumigis mian kondamnon, kaj ke kuras famo, laux kiu mi jam de
+longe konas Biankan kaj mortigis sxin por min vengxi pro sxia
+edzinigxo kun alia.  Mi rimarkigis al li, ke cxio cxi tio tre
+bone diraplikigxas al la rugxmantelulo, sed ke mi neniel povas
+pruvi lian kunkulpecon.  Valetio cxirkauxprenis min, plorante,
+kaj promesis fari cxion eblan por almenaux savi mian vivon.  Mi
+havis ne multe da espero; tamen mi sciis, ke Valetio estas
+prudenta kaj legxoscia homo, kaj ke li faros sian eblon, por min
+savi.  Dum du longaj tagoj mi estis en necerteco; fine aperis
+Valetio.  "Mi alportas konsolon, sed doloran.  Vi vivos kaj
+estos libera, sed kun perdo de unu mano."  Kortusxita, mi dankis
+mian amikon pro mia vivo.  Li diris al mi, ke la gubernatoro
+obstine rifuzis reesplorigi la aferon, sed ke fine, por ne
+montrigxi maljusta, li konsentis, ke se oni trovos en la libroj
+pri firenza historio similan aferon, mia puno konformigxu al tie
+eldirita.  Li kaj lia patro tralegis tage kaj nokte la malnovajn
+librojn kaj fine trovis proceson, kiu plene similas la mian.
+Jen, lauxtekste, la puno: oni dehaku al li la maldekstran manon,
+konfisku lian havon, kaj lin mem ekzilu por cxiam.  Tia nun
+estas, diris li, ankaux mia puno, kaj mi devas min pretigi por la
+dolorplena horo, kiu atendas min.  Sed mi ne volas priskribi tiun
+teruran horon, en kiu, sur la publika vendoplaco, mi metis mian
+manon sur la blokon, kaj jxetkovris min, elsxprucegante, mia
+propra sango.
+
+Valetio akceptis min en sian domon, gxis mi resanigxis; poste li
+noblanime provizis min per vojagxa mono; cxar cxio, kion mi
+laborenspezis kun tiom da penego, estis rabakirita de la
+jugxistaro.  El Firenzo mi vojagxis Sicilion, kaj de tie per la
+unua sxipo, kiun mi trovis, al Konstantinopolo.  Mian tutan
+esperon mi metis sur la monsumon, kiun mi antauxe alkonfidis al
+mia amiko; mi ankaux petis, ke li permesu al mi logxi cxe li; sed
+kiel granda estis mia miro, kiam li demandis min, kial mi ne
+volas eklogxi en mia propra domo.  Li diris al mi, ke fremda homo
+jam acxetis en mia nomo domon en la greka kvartalo; la sama homo
+ankaux diris al la najbaroj, ke mi mem alvenos baldaux.  Mi tuj
+iris tien kun mia amiko.  Gxoje akceptis min cxiuj miaj konatoj.
+Maljuna komercisto transdonis al mi leteron, kiun postlasis tie
+la acxetinto de la domo.
+
+Mi legis: "Zaleuxkos! du manoj estas nun pretaj senripoze
+labori, por ke vi ne sentu la perdon de unu.  Al vi apartenas la
+domo, kiun vi vidas cxi tie, kune kun gxia tuta enhavo; kaj
+cxiujare oni al vi transdonos tiel multe, ke vi enkalkuligxos
+inter la plej ricxaj el viaj samlandanoj.  Ke vi pardonu al tiu,
+kiu estas pli malfelicxa ol vi!"  Mi povis bone diveni, kiu
+estas la auxtoro de tiu letero; kaj la komercisto diris al mi,
+responde al mia demando, ke gxi estis homo, kiun li prenis por
+Franko: li surhavis rugxan mantelon.  Nun mi sciis suficxe, por
+konfesi al mi mem, ke la nekonato, malgraux cxio, ne estas tute
+senigita je cxiu nobla inklino.  En mia nova domo mi trovis cxion
+plej bone arangxita, -- interalie, magazenon kun komercajxoj pli
+belaj ol mi iam havis antauxe.  De tiu tempo forpasis dek jaroj.
+Plivere pro kutimo, ol pro tio, ke mi bezonas tion fari, mi
+dauxrigas miajn vojagxojn; sed tiun landon, kie mi farigxis tiel
+malfelicxa, mi neniam revidis plu.  Cxiujare mi ricevis, de post
+tiu tempo, mil ormonerojn; sed kvankam mi gxojas scii, ke tiu
+malfelicxulo estas nobla homo, tamen li ne povas foracxeti la
+cxagrenon de mia animo, cxar cxiam vivos en mi la terura bildo de
+la mortigita Bianka.
+
+Zaleuxkos, la greka komercisto, jam finis sian rakonton.  La
+aliaj auxskultis lin kun varmega kunsento; sed pli ol cxiuj
+kortusxita sxajnis la fremdulo.  Kelke da fojoj, dum la
+rakontado, li profunde ekgxemis; kaj al Mulej sxajnis, kvazaux
+liaj okuloj plenigxis unufoje de larmoj.  Ankoraux longatempe ili
+priparoladis la historion.
+
+La fremdulo demandis: "Cxu vi do ne malamas la nekonaton, kiu
+tiel malnoble perdigis al vi gravan korpmembron, elmetante al
+dangxero ecx vian vivon?"
+
+"Verdire," respondis la greko, "estis iam horoj, en kiuj mia
+koro akuzadis lin antaux Dio, ke li alportis al mi tiun cxi
+malfelicxon kaj venenis mian vivon; sed mi trovis konsolon en la
+kredo de miaj prapatroj, kaj tiu cxi ordonas al mi ami miajn
+malamikojn; cetere, li sendube estas ecx pli malfelicxa ol mi."
+
+"Vi estas nobla homo!" ekkriis la fremdulo; kaj, emociita, li
+premis al la greko la manon.
+
+Sed nun la gardistarestro interrompis ilian interparoladon.  Kun
+zorgoplena mieno li envenis en la tendon kaj anoncis, ke ili ne
+sin donu al ripozo, cxar cxi tie estas la loko, kie oni plej ofte
+surfalas karavanojn; krom tio, liaj gardistoj kredas vidi en la
+malproksimo aron da rajdantoj.
+
+Tre konsternis la komercistojn cxi tiu sciigo; sed la fremdulo
+miris pri ilia maltrankvileco, cxar li opiniis, ke ili estas
+suficxe bone armitaj, por ne timi aracxon da rabemaj araboj.
+
+"Jes, sinjoro," respondis al li la gardistarestro, "se gxi
+estus nur tia kanajlaro, oni povus senzorge kusxigxi por ripozi;
+sed de kelka tempo vidigas sin denove la terura Orbasano; kaj pro
+tio estas necese, ke ni tenu nin prete."
+
+La fremdulo demandis, kiu do estas tiu Orbasano, kaj Ahxmet, la
+maljuna komercisto, respondis: "Rondiras pri tiu mirinda homo
+cxiuspecaj legendoj.  Unuj kredas lin superhoma estajxo, cxar jam
+ofte li venke batalis sola kontraux kvin ecx ses atakantoj; aliaj
+opinias lin iu kuragxa franko, kiun malfelicxo forpelis en cxi
+tiun regionon; sed el cxiuj pridiroj nur la jena estas
+nedisputebla: ke li estas fireputacia rabisto kaj sxtelisto."
+
+"Tion vi tamen ne povas certigi," protestis Leza, unu el la
+komercistoj.  "Kvankam li estas rabisto, tamen li estas nobla
+homo, kaj tia li montris sin al mia frato, kiel mi ja povus
+rakonti al vi.  El sia tuta samgentanaro li faris homojn bone
+ordigitajn: kaj dum li trairadas la dezerton, neniu alia gento
+kuragxas sin montri.  Plie, li ne rabadas kiel faras aliaj, sed
+li postulas de la karavanoj protektan imposton; kaj kiu volonte
+tion pagas, povas sendangxere dauxrigi sian vojon, cxar Orbasano
+estas la sinjoro de la dezerto."
+
+Tiel interparoladis la vojagxantoj en la tendo.  La
+gardostarantoj, aliflanke, kiuj postenis cxirkaux la tendaro,
+komencis maltrankviligxi.  Granda amaso da rajdantoj vidigxis en
+interspaco de duonhora vojo: ili sxajnis alrajdi rekte al la
+tendaro.  Unu el la gardistoj eniris tial en la tendon kaj
+sciigis, ke versxajne oni baldaux atakos la karavanon.  La
+komercistoj interkonsiligxis, kion ili devas fari: cxu iri
+renkonte al la malamikoj, aux atendi la atakon.  Ahxmet kaj la du
+pli maljunaj komercistoj volis tion cxi lastan; sed la flamigxema
+Mulej kaj Zaleuxkos postulis la unuan kaj vokis al helpo la
+fremdulon.  Tiu cxi, trankvilanima, eltiris el sia zono bluan
+tuketon kun rugxaj steloj, alligis gxin al lanco kaj ordonis al
+sklavo starigi gxin sur la tendo; li donas garantie sian vivon,
+li diris, ke la rajdantoj pace preteriros, kiam ili ekvidos tiun
+signon.  La sklavo starigis la lancon sur la tendo; sed Mulej ne
+volis kredi, ke la rimedo sukcesos.  Dume ekarmis sin cxiuj, kiuj
+estis en la tendaro, kaj, ekscitite atendante, ili rigardadis
+renkonte al la rajdantoj.  Sxajnis tamen, ke tiuj cxi jam ekvidis
+la signon sur la tendo, cxar ili subite deklinigxis de sia
+antauxa direkto kaj ekforrajdis flanken per granda cxirkauxiro.
+
+Mirigite la vojagxantoj staris tie dum kelkaj momentoj,
+rigardante jen al la rajdantoj, jen al la fremdulo.  Tiu cxi
+staris antaux la tendo, tute indiferenta, kvazaux nenio okazis,
+kaj rigardadis malproksimen tra la ebenajxo.  Fine Mulej
+interrompis la silenton: "Kiu vi estas, ho potenca nekonato,"
+ekkriis li, "kiu per sola movo de l' mano obeigas la sovagxajn
+rabistajn bandojn de l' dezerto?" -- "Vi taksas mian arton pli
+alta ol gxia vera valoro," respondis Selim Baruhx.  "Per cxi
+tiu signo mi provizis min, kiam mi forsavigxis el mallibereco.
+Kion gxi signifas, tion mi mem ne scias; mi scias nur jenon: kiu
+vojagxas kun cxi tiu signo, trovigxas sub potenca protekto."
+
+La komercistoj dankis la fremdulon kaj nomis lin ilia savinto.
+Efektive, la rajdantaro estis tiel multenombra, ke la karavano
+certe ne povus fari al gxi longan kontrauxstaradon.
+
+Pli trankvilanime oni nun kusxigxis ripozi; kaj kiam la suno
+komencis subiri kaj la vespera vento blovadis tra la sabla
+ebenajxo, ili ekforiris pluen.
+
+La morgauxan tagon ili haltis en interspaco de unutaga vojo de la
+eliro el la dezerto.  Kiam la vojagxantoj denove kunvenis en la
+granda tendo, Leza, la komercisto, prenis la parolon: "Mi diris
+al vi hieraux, ke la timata Orbasano estas nobla homo; permesu,
+ke mi hodiaux gxin pruvu, rakontante al vi la sorton de mia
+frato. -- Mia patro estis kadio[6] en Akaro.  Li havis tri
+infanojn.  Mi estis la plej agxa; mia frato kaj mia fratino estis
+multe pli junaj ol mi.  Kiam mi havis dudek jarojn, la frato de
+mia patro lasis min voki.  Li destinis min esti heredonto de siaj
+bienoj, kondicxe ke gxis lia morto mi restu cxe li.  Sed cxar li
+atingis grandan agxon, mi revenis ne pli frue ol antaux du jaroj
+en mian hejmon, ne sciigxinte ion pri la terura sorto, kiu
+intertempe trafis mian familion, nek kiel Allah gxin favorkore
+bonigis."
+
+
+
+
+La Savo de Fatme.
+
+
+Mia frato Mustafa kaj mia fratino Fatme havis preskaux la saman
+agxon.  La unua estis maksimume du jarojn pli agxa.  El la tuta
+koro ili amis unu la alian, kaj en cxio ili kunlaboradis por
+malplipezigi al nia malsanema patro la sxargxon de lia granda
+maljuneco.  Kiam venis la dek-sesa naskotago de mia fratino, mia
+frato arangxis feston.  Li invitigis al si cxiujn sxiajn
+kunludantinojn, prezentigis al ili en la gxardeno de l' patro
+elektitajn mangxajxojn, kaj, cxe la vesperigxo, invitis ilin fari
+plezurvetureton surmaran en barko, kiun li jam luis kaj feste
+ornamis.  Fatme kaj sxiaj amikinoj gxoje konsentis; cxar la
+vespero estis bela kaj la urbo, precipe kiam oni gxin rigardis
+vespere de sur la maro, prezentis belegan vidajxon.  Al la
+knabinoj estis tiel bone sur la barko, ke ili konsentigis mian
+fraton veturi cxiam pli kaj pli antauxen en direkto al la plena
+maro.  Sed Mustafa konsentis iom kontrauxvole, cxar jam antaux
+kelkaj tagoj oni vidis tie korsaron.  Ne malproksime de la urbo
+elstaras en la maron promontoro.  Gxis tie la knabinoj volis
+veturi, por vidi la sunon subiranta en la maron.  Cxirkauxremante
+la promontoron, ili ekvidis, en malgranda interspaco, barkon
+plenan de viroj armitaj.  Antauxvidante ion ne bonan, mia frato
+ordonis al la remistoj turni la boaton kaj alremi al la tero.
+Kaj efektive lia timo sxajnis realigxi: la alia barko sekvis
+rapide tiun de mia frato, atingis gxin, cxar gxi havis pli multe
+da remistoj, kaj sin tenis cxiam inter nia barko kaj la marbordo.
+La knabinoj, ekkonsciinte pri la minacanta ilin dangxero, salte
+levigxis, kriadis, ploradis; vane Mustafa penis ilin
+retrankviligi, vane li admonis ilin resti senmovaj, cxar ili
+elmetas la barkon al la dangxero esti renversita per tia tien --
+kaj reenkurado.  Nenio helpis.  Fine, kiam alproksimigxis la alia
+boato, ili cxiuj kuregis al la posta parto de l' barko, kaj tiu
+cxi renversigxis.  Dume oni jam observis de sur la tero la movojn
+de la fremda boato; kaj cxar oni jam de kelka tempo estis
+maltrankvila pro korsaroj, tiu cxi boato vekis suspekton; tial
+debordigxis kelkaj barkoj, por helpi la nian.  Sed ili alvenis
+nur gxustatempe por ensxipigi la dronantojn.  En la konfuzo, la
+malamika boato jam malaperis.  Sur la du barkoj, kiuj surprenis
+la dronantojn, oni ne sciis certe, cxu cxiuj estas savitaj.  Oni
+reciproke proksimigxis; kaj ho ve! oni eksciis, ke mia fratino
+kaj unu el sxiaj kunludantinoj malestis; samtempe oni ekvidis en
+unu el la barkoj fremdulon, kiun konis neniu.  Minacite de
+Mustafa, li konfesis, ke li apartenas al la malamika sxipo, kiu
+ankrostaras je du mejloj oriente, kaj ke liaj kunuloj,
+forrapidegante, lin lasis al lia sorto en la momento, kiam li
+ekkunsavis la knabinojn; li ankaux diris, ke li rimarkis, kiel
+oni entrenis du el ili en la barkon.
+
+Senlima estis la doloro de mia maljuna patro.  Ankaux Mustafa
+estis morte afliktita, ne nur pro tio, ke li perdis sian amatan
+fratinon, kaj ke li devas sin mem kulpigi pri sxia malfelicxo,
+sed plie -- tiu amikino de Fatme, kiu partoprenis sxian
+malfelicxon, estis de siaj gepatroj promesita al li kiel edzino,
+kaj tion li ankoraux ne kuragxis konfesi al nia patro, cxar sxiaj
+gepatroj estis malricxaj kaj de malaltranga deveno.  Sed mia
+patro estis homo severa.  Kiam lia cxagrenego iom malpliigxis, li
+venigis al si Mustafan kaj diris al li: "Via malsagxeco nun
+rabis de mi la konsolon de miaj lastaj jaroj kaj la gxojon de
+miaj okuloj.  For de mi! mi forpelas vin por eterne de antaux mia
+vizagxo; mi malbenas vin kaj viajn posteulojn; kaj ne pli frue ol
+tiam, kiam vi rekondukos al mi Fatme'on, via kapo liberigxos de
+la malbeno de l' patro."
+
+Tion mia malfelicxa frato tute ne atendis.  Jam antauxe li firme
+decidis elsercxi sian fratinon kaj sxian amikinon: por tio li nur
+volis elpetegi al si la benon de la patro, kaj nun tiu cxi
+forpelis lin, malbenitan, en la mondon.  Tamen, kvankam granda
+jam estis lia aflikto, tiu cxi nova malfelicxo, kiun li ja ne
+meritis, plifortigis nun lian kuragxon.  Li iris al la kaptita
+korsaro kaj demandis lin, kien veturas lia sxipo, kaj eksciis, ke
+ili komercas pri sklavoj kaj faras kutime grandan publikan
+sklavovendadon en Balsoro.
+
+Kiam li revenis hejmen, por pretigi sin por la vojagxo, la kolero
+de la patro sxajnis iom kvietigxinta, cxar li sendis al li sakon
+da oro, kiel subtenon dum la vojagxo.  La gepatrojn de Zorajde --
+tiel nomigxis lia forrabita fiancxino -- Mustafa, plorante,
+adiauxis; poste li ekforiris Balsoron.  Li faris la vojagxon
+surtere, cxar de nia urbeto al Balsoro nenia sxipo tiutempe
+veturis.  Tial li devis fari tre strecxitajn tagvojirojn, por
+alveni Balsoron ne tro longatempe post la korsaroj.  Cxar li
+havis bonan cxevalon kaj nenian pakajxon, li esperis atingi la
+urbon en la fino de la sesa tago.  Sed en la vespero de la kvara
+tago, dum li tute sola rajdis sian vojon, surfalis lin subite tri
+viroj.  Rimarkinte, ke ili estas bone armitaj kaj fortaj kaj ke
+ili celas lian monon kaj lian cxevalon plivere ol lian vivon, li
+kriis al ili, ke li volas kapitulaci.  Ili desaltis de siaj
+seloj, kunligis al li la piedojn sub la ventro de lia cxevalo,
+kaj, metinte lin meze inter sin, dum unu el ili ekprenis lian
+bridon, ili ekfortrotis rapide, ne parolante ecx unu vorton.
+
+Mustafa fordonis sin al premanta malespero.  Sxajnis, ke jam nun
+plenumigxis por la malfelicxulo la malbeno de lia patro; cxar
+kiel li povas esperi savi sian fratinon kaj Zorajde'on, se,
+senigita je cxiuj rimedoj, li nenion povas doni, por ilin
+liberigi, krom sia mizera vivo?  Mustafa kaj liaj senparolaj
+akompanantoj jam rajdis eble unu horon proksimume, kiam ili
+deturnigxis en malgrandan flankvaleton.  La valeto estis
+cxirkauxborderita de altaj arboj.  Mola, malpale verda herbejo,
+tra kies mezo rivereto fluis rapide, invitis al ripozo.  Kaj
+efektive li ekvidis, starigitajn tie, dek kvin gxis dudek
+tendojn.  Al la palisetoj de l' tendoj estis ligitaj kameloj kaj
+belaj cxevaloj; kaj el unu el la tendoj elsonis gajaj melodioj de
+citro kaj du belaj vocxoj de viroj.  Al mia frato sxajnis,
+kvazaux homoj, kiuj elektis tiel agrablan tendarejon, ne povus
+intenci kontraux li ion malbonan; tial li obeis sentime la
+ordonon de siaj kondukantoj, kiuj, disiginte liajn ligilojn,
+faris al li signon, ke li desaltu de cxevalo.  Oni kondukis lin
+en tendon pli grandan ol la ceteraj, belete, preskaux kokete
+ornamitan interne.  Belegaj orbroditaj kusenoj, teksitaj
+tapisxoj, oritaj incensujoj estus montrintaj aliloke ricxecon kaj
+komforton; sed cxi tie ili sxajnis nur kuragxacxa rabajxo.  Sur
+unu el la kusenoj sidis maljuna vireto; lia vizagxo estis
+malbela, lia hauxto nigre bruna kaj brilanta; kaj malloga trajto
+de malica ruzo cxirkaux okuloj kaj busxo faris malameginda lian
+vidigxon.  Kvankam cxi tiu viro penadis donigi al si kiom eble da
+respekto, tamen Mustafa baldaux rimarkis, ke ne por li oni tiel
+ricxe ornamis la tendon; kaj la alparolmaniero de liaj
+kondukantoj sxajnis lin pravigi en lia supozo.  "Kie estas la
+Forta?" demandis ili la malgrandulon.  "Li faras cxaseton,"
+respondis cxi tiu; "sed li komisiis min okupi, kiel
+anstatauxanto, sian lokon." -- "Ne sagxe li agis, tion
+farante," rediris unu el la rabistoj, "cxar baldaux oni devos
+decidi, cxu tiu cxi hundo devas morti aux pagi; kaj tion scias la
+Forta pli bone ol vi."
+
+La malgrandulo, kiu havis, lauxsxajne, deziron sin vengxi per
+bato, sin levis en la sento de sia indeco kaj elrektigis sin
+alten, por atingi per siaj fingropintoj la orelon de sia
+kontrauxulo.  Sed vidante, ke liaj penoj restas senfruktaj, li
+komencis insulti; kaj vere, cxiun lian malgxentilajxon la aliaj
+plenvalore repagis, ke la tuta tendo rebruegis de la
+interinsultado.  Subite malfermigxis la pordo de l' tendo, kaj
+enpasxis altkreska majesta viro, juna kaj bela kiel princo de
+Perslando.  Liaj vestoj kaj armiloj estis, esceptinte nur lian
+belegan sabron kaj lian ricxe ornamitan ponardon, neatentindaj
+kaj simplaj; sed lia severa rigardo, ja lia tuta tenigxo, kvankam
+neniel timigaj, inspiris respekton.
+
+"Kiu gxi estas, kiu kuragxas ekmalpaci en mia tendo?" kriis li
+al la timigitaj apudestantoj.  Dum kelkaj momentoj regis profunda
+silento; fine rakontis unu el tiuj, kiuj alvenigis Mustafan, kiel
+la afero okazis.  Cxe tio rugxigxis de kolero la vizagxo de tiu,
+kiun oni nomis "la Forta."  "Cxu vi kredas, ke mi iam min
+lasus anstatauxigxi de vi, Hasano?" kriis li, per terura vocxo,
+al la malgrandulo.  Tiu cxi kvazaux kuntirigxis pro timo, tiel ke
+li sxajnis ecx multe pli malgranda ol antauxe, kaj eksxteligxis
+al la elirejo de la tendo.  Sed bontrafa piedekbato de la Forta
+igis lin, per granda neordinara salto, elflugi tra la pordo.
+
+Kiam la hometo estis malaperinta, la tri viroj kondukis Mustafan
+antaux sian hetmanon, kiu jam sidigis sin sur la kusenoj.  "Jen
+ni alvenigas tiun, kiun vi ordonis al ni kapti."  La cxefo longe
+observis la kaptiton; poste li parolis: "Basxao de Suliejka! via
+propra konscienco ja diras al vi, kial vi nun staras antaux
+Orbasano."  Auxdinte tion, mia frato sin jxetis antaux li genue
+kaj respondis: "Ho sinjoro! al mi sxajnas, ke vi eraras; mizera
+malfelicxulo mi ja estas, sed ne tiu basxao, kiun vi sercxas!"
+Mirigis cxi tiuj vortoj cxiujn, kiuj estis en la tendo.  Sed la
+sinjoro de la tendo parolis: "Ne multe utilos al vi viaj
+sxajnmanovroj, cxar mi tuj alkondukigos al vi personojn, kiuj vin
+bone rekonos."  Li ordonis alkonduki Zulejman.  Oni venigis en
+la tendon maljunan virinon, kiu, al la demando, cxu sxi ne
+rekonas en mia frato la Basxaon de Suliejka, respondis: "Jes,
+ja!  Kaj mi jxuras per la tombo de l' Profeto, gxi estas la
+basxao kaj neniu alia." -- "Vidu nun, abomenulo, kiel vi vane
+estis ruza," ekparolis kolere la Forta.  "Vi estas por mi tro
+malestiminda, por ke mi malpurigu per via sango mian bonan
+ponardon; sed al la vosto de mia cxevalo mi alligos vin morgaux,
+kiam la suno levigxos, kaj mi trarajdegos kun vi la arbarojn,
+gxis gxi subiros malantaux la montoj de Suliejka!"  Nun ekperdis
+mia malfelicxa frato la kuragxon.  "Tio estas la malbeno de mia
+kruela patro," ekkriis li, plorante; "jen gxi alpelas min al
+malhonora morto; kaj ankaux vi estas perdita, dolcxa fratino, kaj
+vi, Zorajde!" -- "Via ludacxo nenion utilas al vi," diris unu
+el la rabistoj, ligante al li la manojn malantaux la dorso;
+"eliru tuj el la tendo, cxar la Forta ekmordas la lipojn kaj
+rigardas al sia ponardo.  Se vi volas travivi ankoraux unu
+nokton, venu!"
+
+Ekforkondukante mian fraton, la rabistoj renkontis tri aliajn,
+antauxenpelantajn kaptiton.  Ili eniris kun li en la tendon.
+"Jen tiu basxao, kiun ni nun venigas al vi laux via ordono,"
+diris ili, kaj ili kondukis la kaptiton antaux la kusenon de la
+Forta.  Kiam la kaptito estis tien kondukita, mia frato havis
+bonan okazon, por observi lin, kaj al li mem falis en la okulojn
+la simileco, kiun havis tiu homo kun li; nur lia barbo estis pli
+nigra, kaj pli bruna lia vizagxo.  Sxajnis, ke la apero de la dua
+kaptito tre mirigis la Fortan.  "Kiu el vi estas la gxusta?" li
+demandis, rigardante jen mian fraton, jen la alian.  "Se vi
+aludas la Basxaon de Suliejka," respondis, per fiera tono, la
+kaptito, "tio estas ja mi!"  Longe kaj fikse la Forta rigardis
+la basxaon, per sia severa terura rigardo; poste, nenion dirante,
+li faris signon, ke oni konduku lin for.  Kiam cxi tio estis
+farita, li alproksimigxis al mia frato, distrancxis ponarde liajn
+ligilojn kaj faris signon, ke li sidigxu apud li sur la kuseno.
+"Mi estas vere afliktita, fremdulo," diris li, "ke mi prenis
+vin por tiu monstro, sed alskribu gxin al stranga dispono de l'
+cxielo, kiu faligis vin en la manojn de miaj fratoj, en la horo
+mem, kiu estas dedicxita al la pereo de tiu kanajlo."  Mia frato
+petis lin pri unu sola favoro: ke li permesu al li dauxrigi tuj
+lian vojagxon, cxar cxiu prokrasto povas esti por li pereiga.  La
+Forta informigis sin pri liaj urgxaj aferoj; kaj post kiam
+Mustafa cxion rakontis al li, li konsilis al li pasigi cxi tiun
+nokton en lia tendo; li kaj lia cxevalo sendube bezonas ripozon;
+sed la morgauxan tagon li montros al li vojon, kiu kondukos lin
+al Balsoro post unu kaj duono da tago.  Mia frato konsentis,
+estis bonege regalita, kaj dormis trankvile gxis la mateno en la
+tendo de l' rabisto.
+
+Kiam li revekigxis, li vidis sin tute sola en la tendo, sed
+antaux la kurteno li ekauxdis kelkajn vocxojn kune parolantajn:
+ili sxajnis aparteni al la sinjoro de l' tendo kaj al la
+malgranda nigrebruna vireto.  Li subauxskultis iome, kaj auxdis,
+je sia konsternego, kiel la malgrandulo insiste postulas de la
+alia, ke li mortigu la fremdulon, cxar, se li estos liberigita,
+li povos ilin cxiujn perfidi.
+
+Mustafa tuj rimarkis, ke la vireto portas koleron kontraux li,
+cxar li estis la kauxzo de tio, ke oni traktis lin hieraux tiel
+malbone.  Dum kelkaj momentoj la Forta sxajnis pripensi.  "Ne,"
+parolis li fine, "li estas mia gasto, kaj por mi la gastrajto
+estas sankta; krom tio, sxajnas al mi, ke li ne havas tian
+mienon, kvazaux li volus nin perfidi."
+
+Dirinte tion, li forsxovis la kurtenon kaj eniris en la tendon.
+"Pacon al vi, Mustafa," diris li; "ni gustumu la matenan
+trinkon; poste vi pretigxu por la foriro."  Li prezentis al mia
+frato pokalon da sorbedo kaj, kiam ili estis trinkintaj, ili
+bridis la cxevalojn, kaj kun koro multe pli kuragxa ol cxe sia
+alveno Mustafa surcxevaligxis.  Ili baldaux preterrajdis la
+tendaron, kaj nun ili deturnigxis en largxan vojon, kondukantan
+en la arbaron.  La Forta rakontis al mia frato, ke tiu basxao,
+kiun ili kaptis dum la cxasado, promesis toleri, ke ili restu
+sendangxere en lia regiono; sed antaux kelkaj semajnoj li kaptis
+unu el la plej bravaj de la bando kaj, post plej teruraj
+turmentegoj, lasis lin pendigi.  Jam de longe li tenis lin sub
+spionado, kaj hodiaux li devas morti.  Mustafa ne kuragxis ion
+kontrauxdiri, cxar li estas felicxa, ke li mem savigxis kun
+sendifekta hauxto.
+
+Cxe la eliro de la arbaro la Forta haltigis sian cxevalon,
+priskribis al mia frato la vojon, etendis al li sian manon por
+adiauxi, kaj parolis: "Mustafa, vi farigxis, en stranga maniero,
+gasto de la rabisto Orbasano.  Mi ne volas ordoni, ke vi nepre
+prisilentu, kion vi vidis kaj auxdis.  Kvankam senkulpa, vi
+elsuferis la antauxtimon de l' morto, kaj mi sxuldas al vi
+kompenson.  Prenu, kiel memorajxon, cxi tiun ponardon; kaj kiam
+ajn vi bezonos helpon, gxin sendu al mi, kaj mi rapidos por vin
+defendi.  Eble ankaux cxi tiu saketo utilos al vi por via
+vojagxo."  Mia frato dankis lin pro lia noblanimeco; li prenis
+la ponardon, sed la saketon li ne volis akcepti.  Ankoraux unu
+fojon Orbasano premis al li la manon, faligis teren la saketon
+kaj ekforgalopis ventegorapide en la arbaron.  Vidante, ke jam ne
+plu estas eble lin kuratingi, Mustafa desaltis de sia cxevalo,
+por reeklevi la saketon, kaj ekmiregis pro la grandanimeco de sia
+gastiginto, cxar la saketo enhavis multegon da oro.  Li dankis
+Allah'on pro sia savigxo, kaj rekomendinte al lia favorkoreco la
+noblan rabiston, li ekdauxrigis gajakore sian vojon al Balsoro.
+
+Leza silentigxis kaj demande rigardis Ahxmet'on, la maljunan
+komerciston.
+
+"Ne, se estas tiel," diris cxi tiu, "volonte mi plibonigas
+mian jugxon pri Orbasano; cxar vere, bele li agis kontraux via
+frato."
+
+"Li agis kiel brava Islamano," ekkriis Mulej; "sed mi esperas,
+ke tio ne estas jam la fino de via rakonto, cxar, se mi ne
+eraras, ni cxiuj deziregas auxdi plue, kio okazis al via frato,
+kaj cxu li liberigis Fatme'on, vian fratinon, kaj la belan
+Zorajde'on."
+
+"Se tio vin ne enuigas, mi volonte dauxrigos la rakonton,"
+respondis Leza, "cxar, efektive, la historio de mia frato estas
+aventuroplena kaj miriga."
+
+Cxe la tagmezo de la sepa tago post sia foriro, Mustafa enrajdis
+tra la pordego de Balsoro.  Enirinte en karavanejon, li tuj
+demandis, kiam komencigxos la sklavovendado, kiu cxiujare
+farigxas cxi tie.  Sed li ricevis la teruran respondon, ke li
+venas tro malfrue je du tagoj.  Oni esprimis bedauxron pro lia
+malfruigxo kaj rakontis al li, ke li multe perdis, cxar, en la
+plej lasta tago de l' vendado, alvenis du sklavinoj tiel superege
+belaj, ke ili altiris sur sin la rigardojn de cxiuj acxetantoj.
+Tiuj cxi lastaj, oni diris, interbatigxis kaj interdissxirigxis
+en plej bona maniero pro tiuj belulinoj, kiuj fine ja estis
+venditaj, sed por prezo tiel alta, ke nur ilia nuna sinjoro povis
+gxin pagi.  Mia frato informigxis pli detale pri la sklavinoj kaj
+jam ne dubis plu, ke tio estas la samaj malfelicxulinoj, kiujn li
+nun sercxas.  Li eksciis plie, ke tiu, kiu ilin acxetis, logxas
+je kvardek horoj de Balsoro kaj nomigxas Tiuli-Kos, eminenta,
+ricxa, sed jam iom maljuna viro, kiu en pasinta tempo estis
+Kapudan-basxao[7] de l' kalifo, sed nun estas eksigxinta, por
+elripozi kun siaj amasigitaj ricxajxoj.
+
+Komence Mustafa volis tuj residigxi sur sian cxevalon, por
+rapidatingi Tiulin, kiu apenaux povis esti antauxigxinta ecx je
+unutaga vojiro.  Sed ekpensinte, ke li, solulo, neniel povas
+sukcesi kontraux tiu potenca vojagxanto, nek rekapti de li lian
+akiron, li penis elpensi alian agmanieron, kaj baldaux li trovis
+gxin.  Lia maldistingigxo je la Basxao de Suliejka, -- konfuzo,
+kiu siatempe minacis farigxi por li tiel dangxera, -- venigis al
+li la penson, eniri sub tiu nomo en la domon de Tiuli kaj
+tiumaniere riski unu ekprovon por liberigi la du malfelicxajn
+knabinojn.  Li do dungis kelke da servistoj kaj cxevaloj, -- por
+tio bonege utilis al li la mono de Orbasano, -- havigis al si mem
+kaj al siaj servistoj belegajn vestojn, kaj ekvojiris al la
+kastelo de Tiuli.  Post kvin tagoj li alvenis proksimen de tiu
+kastelo.  Gxi kusxis sur bela ebenajxo.  De cxiuj flankoj
+cxirkauxfermis gxin altaj muroj, kiujn la konstruajxoj nur tre
+malmulte superstaris.  Alveninte tien, Mustafa kolorigis nigraj
+siajn harojn kaj sian barbon kaj sxmiris sian vizagxon per la
+suko de iu kreskajxo, kiu donis al gxi gxuste tiun saman brunetan
+koloron, kiun havis la vizagxo de l' Basxao.  Poste li sendis en
+la kastelon unu el siaj servistoj, kiu petis por li, en la nomo
+de l' Basxao de Suliejka, pri nokta ripozejo.  Baldaux revenis la
+servisto kun kvar bele vestitaj sklavoj, kiuj prenis per la brido
+la cxevalon de Mustafa kaj kondukis sur la korton de l' kastelo.
+Tie ili helpis lin decxevaligxi, kaj kvar aliaj kondukis lin sur
+largxa marmora sxtuparo supren al Tiuli.
+
+Tiu cxi, maljuna gajhumora bravulo, akceptis mian fraton kun
+respekto kaj ordonis meti antaux li la plej bonan, kiun povis
+prepari lia kuiristo.  Post la mangxo Mustafa iom post iom igis
+la paroladon ektusxi la novajn sklavojn, kaj Tiuli lauxdis ilian
+belecon, plendante nur pri tio, ke ili estas cxiam tiel
+malgxojaj; tamen li kredis, ke tio baldaux forpasos.  Tre
+gxojigite pro cxi tiu akcepto mia frato kusxigxis ripozi kun plej
+belaj esperoj.  Li jam dormis eble unu horon proksimume, kiam
+revekis lin la brilo de lampo, kiu pikis blindige liajn okulojn.
+Li suprensidigxis en la lito, sed kredis, ke li ankoraux songxas,
+cxar antaux li staris tiu nigre-bruna hometo el la tendo de
+Orbasano, tenante lampon en la mano kaj distordante sian
+busxacxon en malagrablegan rideton.  Mustafa ekpremetis al si la
+brakon kaj sxirpincxis la nazon, por sin konvinki, cxu li vere
+maldormas; sed la aperajxo restis kiel antauxe.  "Kion vi volas
+apud mia lito?" ekkriis Mustafa, rekonsciigxinte el sia mirego.
+"Nu, ne tiel ekscitigxu, sinjoro," parolis la hometo; "mi bone
+divenis, kial vi venis cxi tien.  Vian estimindan vizagxon mi
+ankaux ne forgesis; tamen, por diri la veron, se mi ne estus, per
+mia propra mano, helpinta pendigi la Basxaon, vi eble min
+trompus.  Sed nun mi estas cxi tie, por fari al vi demandon."
+
+"Antaux cxio diru, kiel vi cxi tien venis," rediris al li
+Mustafa, kiu koleregis pro tio, ke li nun estas elperfidita. --
+"Tion mi ja tre volonte diros al vi," respondis la alia.  "Cxar
+mi ne povis plu vivi en bona interrilato kun la Forta, mi
+forkuris.  Sed vi, Mustafa, estis en realeco la kauxzo de nia
+malpaco, kaj tial vi devas doni al mi vian fratinon, kiel
+edzinon, rekompence de kio mi helpos vin ambaux forkuri.  Se vi
+sxin ne donos, mi iros al mia nova sinjoro kaj rakontos al li iom
+pri la nova Basxao."
+
+Mustafa frenezigxis de teruro kaj kolero.  Nun, kiam li kredis,
+ke li certe atingis la celon de siaj deziroj, venis tiu mizerulo
+kaj ilin vanigis.  Estis nur unu rimedo, kiu povus sukcesigi lian
+projekton: la malhometon li nepre devas mortigi.  Per unu salto
+li do eljxetigxis al li el la lito; sed lia malamiko, sendube
+antauxvidinte ion similan, lasis fali la lampon, ke gxi
+estingigxis, kaj forkuregis en la mallumo, freneze kriante por
+helpo.
+
+Nun estis tre kriza la situacio de Mustafa.  La knabinojn li
+devis por tiu momento forlasi kaj prizorgi nur sian propran
+savigxon.  Li iris tial al la fenestro, por vidi, cxu li ne povas
+tie trasalti.  Gxis la tero estis priatentinda profundo kaj
+kontrauxflanke staris alta muro, super kiun li devus grimpi.  Dum
+li staris meditante cxe la fenestro, subite li ekauxdis multajn
+vocxojn, proksimigxantajn al lia cxambro.  Ili jam atingis la
+pordon.  Senespera, li nun ekkaptis sian ponardon kaj siajn
+vestojn kaj elsaltis tra la fenestro.  La falo estis malfacila,
+sed li sentis, ke li ne rompis al si ian korpmembron; li do tuj
+relevigxis kaj kuris al la muro, kiu cxirkauxis la korton, gxin
+suprenrampis, je la mirego de siaj persekutantoj, kaj baldaux sin
+trovis sur libera kamparo.  Li dauxrigis kuri, gxis li alvenis
+malgrandan arbaron, kie li jxetis sin teren, ellacigita.  Tie li
+pripensis, kion li devas fari.  Siajn cxevalojn kaj servistojn li
+devis forlasi; sed prosperis al li konservi sian monon, kiun li
+portis en sia zono.  Baldaux montris al li lia elpensema kapo
+alian savrimedon.  Li iris pluen en la arbaro, gxis li alvenis
+vilagxon, kie por malalta prezo li acxetis cxevalon, kiu baldaux
+lin portis en urbon.  Tie li informigxis pri kuracisto, kaj oni
+rekomendis al li iun spertan maljunulon.  Tiun cxi, pere de kelke
+da oraj moneroj, li konsentigis konigi al li kuracilon, kiu
+kauxzos mortsimilan dormon, tuj per dua rimedo reforigeblan.
+Akirinte tiun rimedon, li acxetis longan artefaritan barbon,
+nigran talaron kaj cxiuspecajn skatolojn kaj retortojn, tiel ke
+li povis bone prezenti vojagxantan kuraciston, sursxargxis siajn
+posedajxojn sur azenon kaj ekvojagxis returne en la kastelon de
+Tiuli-Kos.  Li povis esti certa, ke tiucxifoje oni lin ne
+rekonos, cxar la barbo lin aliformigis gxis tia grado, ke li ja
+apenaux rekonis sin mem.  Alveninte cxe Tiuli, li anoncigis sin
+kiel la kuraciston Sxakamankabudibaba.  Kiel li pensis, tiel
+okazis.  La belega nomo tiel bone rekomendis lin al la maljuna
+malsagxulo, ke tiu cxi tuj invitis lin mangxi.  Sxakamankabudibaba
+aperis antaux Tiuli; kaj apenaux ili interparoladis unu plenan
+horon, la maljunulo decidis submeti cxiujn siajn sklavinojn al la
+kuracado de l' sagxa medicinisto.  Tiu cxi apenaux povis kasxi
+sian gxojon, ke li nun revidos sian amatan fratinon: kaj kun
+frapanta koro li sekvis Tiulin, kiu kondukis lin en la serajlon.
+Ili venis en cxambron bele ornamitan, sed en gxi trovigxis neniu.
+"Kara doktoro Sxambaba, aux kiel ajn vi estas nomata," parolis
+Tiuli-Kos, "rigardu atente la truon en tiu muro; tra tiu truo
+eletendos sian brakon cxiu mia sklavino, kaj tiam vi povos
+ekzameni, cxu la pulso estas malsana aux ne."  Mustafa vane
+petegis kaj argumentis; permeson li ne ricevis por vidi la
+knabinojn; tamen ilia sinjoro konsentis diri al li, kiel cxiu el
+ili kutimas farti.  Nun eltiris Tiuli el sia zono longan
+paperajxon kaj per lauxta vocxo eknomis unuope siajn sklavinojn.
+Cxe cxiu alvoko eletendigxis tra la muro unu mano, kaj la
+kuracisto ekzamenis la pulson.  Jam estis vocxe legitaj ses
+nomoj, kaj cxiujn oni deklaris bonsanaj; kaj nun legis Tiuli,
+kiel sepan nomon, "Fatme," kaj malgranda blanka mano eligxis
+tra la muro.  Tremante de gxojo, Mustafa ekkaptis gxin kaj, kun
+serioza mieno, deklaris grave malsana.  Tiuli tre
+maltrankviligxis kaj ordonis al sia sagxa Sxakamankabudibaba,
+rapide prepari kuracilon.  La kuracisto eliris el la cxambro kaj
+skribis sur papereton: "Fatme! mi volas vin savi; sed por tio
+necese estas, ke vi decidigxu preni medikamenton, kiu faros vin
+dum du tagoj senviva!  Tamen mi posedas rimedon, kiu redonos al
+vi la vivon.  Se vi tion konsentas, diru nur, ke cxi tiu
+trinkajxo nenion helpis, kaj tio estos por mi signo, ke vi
+akceptas mian proponon."
+
+Baldaux li revenis en la cxambron, kie Tiuli atendis lin.  Li
+kunportis trinketon ne malutilan, palpis ankoraux unufoje la
+pulson de l' malsana Fatme kaj sxovis samtempe la papereton sub
+sxian braceleton; la trinketon li transdonis al sxi tra la
+aperturo en la muro.  Tiuli sxajnis tre maltrankvila pro Fatme
+kaj prokrastis gxis pli oportuna tempo la ekzamenon de la ceteraj
+sklavinoj.  Forlasinte, kune kun Mustafa, la cxambron, li parolis
+per malgxoja tono: "Sxadibaba, diru malkasxe, kion vi pensas pri
+la malsano de Fatme?"  Sxakamankabudibaba respondis kun profunda
+ekgxemo: "Ho sinjoro, ke la Profeto donu al vi konsolon!  Sxi
+havas febron malrapidiran, kiu ja eble estos sxia finigxo."  Cxe
+tio ekflamis la kolero de Tiuli: "Kion vi diras, malbenita
+medicinista hundo?  Cxu sxi, pro kiu mi elpagis du mil
+ormonerojn, devos mortacxi kiel bovino?  Sciu, ke se vi ne
+sukcesos sxin savi, mi dehakos al vi la kapon!"  Nun mia frato
+ekkomprenis, ke li agis mallerte, kaj penis redoni al Tiuli
+esperon.  Dum ili tiel interparolis, venis el la serojlo nigra
+sklavo, por sciigi al la kuracisto, ke la trinketo nenion helpis.
+"Uzu vian tutan arton, Sxakamdababelda, aux kiel ajn vi vin
+skribas; mi pagos al vi cxion, kion vi postulos," kriis
+Tiuli-Kos, preskaux plorante pro timo, ke li perdos tiom da oro.
+"Mi donos al sxi sukajxeton, kiu liberigos sxin de cxia
+premego," respondis la kuracisto.  "Jes, jes, donu al sxi
+sukajxeton," plorparolis la maljuna Tiuli.  Plena de espero,
+Mustafa foriris sercxi sian dormigilon; kaj doninte gxin al la
+nigra sklavo kaj klariginte kiom oni per unu fojo devas preni, li
+iris al Tiuli kaj diris, ke li devas ankoraux sercxi apud la lago
+iujn sanigajn herbojn.  Dirinte tion, li elforrapidis tra la
+pordego.  Apud la lago, kiu kusxis ne malproksime de la kastelo,
+li demetis siajn falsajn vestojn kaj jxetis en la akvon, ke ili
+gaje nagxis cxirkauxe; sin mem li kasxis en la arbetajxaro,
+atendis tie la nokton, kaj poste ensxteligxis en la tombejon apud
+la kastelo de Tiuli.
+
+Mustafa forestis eble apenaux unu horon el la kastelo, kiam oni
+alportis al Tiuli la sciigon, ke lia sklavino Fatme mortigxas.
+Li forsendis servistojn al la lago, por tuj venigi la kuraciston,
+sed baldaux revenis solaj liaj senditoj kaj raportis, ke la
+malfelicxa kuracisto falis en la akvon kaj dronis; oni povas vidi
+lian nigran talaron nagxantan en la lago; tie kaj cxi tie
+elrigardetas ankaux el la ondoj lia majesta barbo.  Jam ne
+esperante pri savo, Tiuli malbenis sin mem kaj la tutan mondon,
+elsxiris al si la barbon kaj ekkuris, kapantauxen, kontraux la
+muron.  Sed cxio cxi tio utilis nenion, cxar Fatme baldaux
+ellasis la lastan spiron sub la manoj de la aliaj virinoj.
+Sciigxinte pri sxia morto, Tiuli ordonis, ke oni rapide faru
+cxerkon, cxar li ne povis toleri mortinton en la domo; kaj la
+kadavron li lasis forigi en la mauxzojeon.  La portistoj alportis
+tien la cxerkon, rapide metis gxin teren kaj forkuris, cxar ili
+ekauxdis el inter la aliaj cxerkoj ve-kriadon kaj gxemegojn.
+
+Mustafa, kiu kasxis sin malantaux la cxerkoj kaj de tie
+forkurigis la portistojn, elvenis nun el sia kasxejo kaj
+eklumigis lampon, kiun li por tiu celo jam kunportis.  Poste,
+ekpreninte boteleton, kiu enhavis la vekontan medikamenton, li
+levis la kovrilon de la cxerko de Fatme.  Sed kia teruro ekkaptis
+lin, kiam sin montris al li, cxe la lumo de la lampo, trajtoj
+tute nekonataj!  Nek mia fratino nek Zorajde, sed iu tute alia
+kusxis en la cxerko.  Multe da tempo li bezonis, por reekregi sin
+post cxi tiu nova bato de l' sorto; sed fine kompato venkis lian
+koleron.  Li malsxtopis sian boteleton kaj versxetis al sxi la
+medikamenton inter la lipojn.  Sxi ekspiris, ekmalfermis la
+okulojn kaj sxajnis longe pripensi, kie sxi estas.  Fine sxi
+rememoris, kio okazis; sin levis el la cxerko; kaj sin jxetis al
+la piedoj de Mustafa.  "Kiel mi povas vin danki, ho favorkora
+estajxo," sxi ekkriis, "ke vi savis min el mia terura
+mallibereco!"  Mustafa interrompis sxiajn dankesprimojn per la
+demando, kiel farigxis, ke sxi kaj ne Fatme, lia fratino, estas
+savita.  Sxi rigardis lin, mirigita.  "Nun fine mi ekkomprenas
+mian savigxon, kiu gxis nun estis al mi neklarigebla," sxi
+respondis; "sciu, ke en tiu kastelo oni nomis _min_ Fatme, kaj
+al _mi_ vi donis vian papereton kaj la savtrinkajxon."  Mia
+frato petegis la savitan knabinon, ke sxi donu al li sciigojn pri
+lia fratino kaj Zorajde; kaj li eksciis, ke ili ambaux sin trovas
+en la kastelo, sed jam ricevis, laux la kutimo de Tiuli, aliajn
+nomojn; ili nun estas nomataj Mirza kaj Nurmahal.
+
+Vidante, ke mia frato tiagrade malgxojas pro cxi tiu malsukceso,
+Fatme, la savita sklavino, ekpenis lin rekuragxigi kaj promesis
+sciigi al li rimedon, por liberigi spite cxio ambaux knabinojn.
+Revigligita de cxi tiu penso, Mustafa elcxerpis novan esperon; li
+petis sxin nomi tiun rimedon, kaj sxi parolis: "Mi ja estas nur
+de kvin monatoj sklavino de Tiuli, tamen tuj de la komenco mi
+pripensis savigxon, sed por mi sola gxi estis tro malfacila.  Sur
+la interna korto de l' kastelo vi sendube ekvidis puton, kiu
+eljxetas akvon el dek tubegoj; tiun puton mi ankaux rimarkis.  Mi
+memoris, ke mi jam vidis en la domo de mia patro similan puton,
+kies akvo alfluadas tra vasta kondukilaro.  Nu, kun la celo
+ekscii, cxu ankaux cxi tiu puto estas same konstruita, mi lauxdis
+unu tagon en cxeesto de Tiuli gxian belecon kaj demandis pri gxia
+arhxitekturisto.  'Mi mem konstruis gxin,' li respondis, 'kaj
+tio, kion vi vidas cxi tie, estas la malplej rimarkinda; cxar la
+akvo alvenas el rivereto je almenaux mil pasxoj de tie cxi kaj
+trafluadas volbitan kondukilegon, kiu havas almenaux la alton de
+homo; kaj de cxio cxi tio mi mem faris la planon.'  Auxdinte
+tion, mi ofte deziris havi, nur dum unu momento, forton de viro,
+por povi ellevi unu el la sxtonegoj el la flanko de l' puto; tiam
+mi povus forkuri, kien ajn mi nur volus.  Mi do montros al vi nun
+la kondukilegon; vi povos penetri tra gxi nokte en la kastelon
+kaj forsavi viajn amatojn.  Sed almenaux du virojn vi devos havi
+kun vi, por superforti la sklavojn, kiuj nokte gardas la
+serajlon."
+
+Tiel sxi parolis.  Mia frato, kvankam jam du fojojn lin trompis
+liaj esperoj, denove rekuragxigxis kaj esperis, kun helpo de
+Allah, plenumi la planon de l' sklavino.  Li promesis al sxi, ke
+li poste prizorgos sxian forvenon en sxian hejmon, se sxi lin
+helpos penetri en la kastelon.  Tamen faris al li zorgojn
+ankoraux jena pripenso: kie li povos trovi du -- tri fidelajn
+helpontojn.  Subite li ekpensis pri la ponardo de Orbasano kaj
+pri la promeso, kiun donis al li la rabisto, rapidi lin helpi,
+kie ajn li bezonus lin.  Li do forlasis, kune kun Fatme, la
+tombejon, por iri sercxi la rabiston.
+
+En la sama urbo, en kiu li sin sxangxis en kuraciston, li acxetis
+per sia lasta mono cxevalon kaj dungigis Fatme'on al malricxa
+virino, kiu logxis en la antauxurbo.  Li mem rapidis al la
+montaro, kie li la unuan fojon renkontis Orbasanon, kaj alvenis
+tien post tri tagoj.  Baldaux li retrovis la tendaron kaj aperis
+neatendite antaux Orbasano, kiu lin amike bonvenigis.  Li
+rakontis al li siajn malsukcesajn klopodojn, cxe kio, de tempo al
+tempo, la seriozema Orbasano ne povis ne ridi iome, precipe kiam
+li image prezentis al si la kuraciston Sxakamankabudibaba.  Sed
+pri la perfido de la malgrandulo li tre kolerigxis, kaj jxuris,
+ke li pendigos lin propramane, kie ajn li lin trovos.  Al mia
+frato li certigis, ke li tuj estos preta lin helpi, kiam li
+antauxe refortigxos post la vojagxo.  Mustafa tial denove restis
+dum tiu nokto en la tendo de Orbasano; sed kun la unua matenrugxo
+ili ekforiris, kaj Orbasano kunprenis tri siajn plej kuragxajn
+virojn, provizitajn per bonaj cxevaloj kaj armiloj.  Ili rajdis
+rapide antauxen kaj venis post du tagoj en la urbeton, kie
+Mustafa jam lasis la liberigitan Fatme'on.  Kune kun sxi, ili
+rajdis pluen de tiu urbeto gxis la malgranda arbaro, de kie oni
+povis vidi la kastelon de Tiuli, ne malproksime kusxantan.  Tie
+ili ekkampis, por atendi la nokton.  Kiam farigxis mallume, ili
+tuj alsxteligxis, kondukataj de Fatme, al la rivereto, kie estis
+la deirpunkto de la akvokondukilego; kaj baldaux ili cxi tiun
+trovis.  Fatme'on kaj unu serviston ili lasis tie starantajn kun
+la cxevaloj kaj ekmallevigxis en la kondukilegon; sed antaux ol
+ili eniris, Fatme ankoraux unufoje cxion precize ripetis al ili,
+nome: ke ili venos tra la puto sur la internan korton de l'
+kastelo; tie estas en la dekstra kaj maldekstra anguloj du turoj;
+en la cxambro malantaux la sesa pordo, se oni kalkulas de la
+dekstra turo, sin trovas Fatme kal Zorajde, gardataj de du nigraj
+sklavoj.  Bone provizitaj per armiloj kaj feraj leviloj, Mustafa,
+Orbasano kaj du aliaj malsupreniris en la akvokondukilon.  Ili ja
+enakvigxis gxis la zono; tamen ili energie trapusxis sin
+antauxen.  Post duono da horo ili alvenis la puton mem kaj tuj
+ensxovis siajn levilojn.  La muro estis dika kaj firma, sed al la
+kunigitaj fortoj de la kvar homoj gxi ne povis longe
+kontrauxstari; ili baldaux enrompis truegon, suficxe grandan, por
+ke oni povu facile trasxovigxi.  Orbasano eniris la unuan kaj
+posthelpis la aliajn.  Kiam cxiuj sin trovis sur la korto, ili
+esploris la kontrauxan flankon de l' kastelo, por eltrovi la jam
+priskribitan pordon.  Sed ili ne povis interkonsenti, pri kiu
+pordo gxi estas, cxar, kalkulante de la dekstra turo al la
+maldekstra, ili trovis pordon murfermitan kaj nun ne sciis, cxu
+Fatme cxi tiun preterforgesis aux kunkalkulis.  Sed ne longe
+pripensis Orbasano: "Cxiun pordon malfermos al mi mia bona
+glavo," li ekkriis; li proksimigxis al la sesa pordo, kaj la
+aliaj lin sekvis.  Malferminte la pordon, ili trovis ses nigrajn
+sklavojn, kusxantajn tere kaj dormantajn.  Ili estis tuj
+retirigxontaj senbrue, cxar ili vidis, ke ili maltrafis la
+gxustan pordon, kiam figuro sin levis en la angulo kaj, per bone
+konata vocxo, ekkriis por helpo.  Gxi estis la malgrandulo el la
+tendaro de Orbasano.  Sed antaux ol la nigruloj plene konsciis,
+kio okazas, jen jxetigxis Orbasano al la malgrandulo, dissxiris
+je du pecoj lian zonon, fermsxtopis al li la busxon kaj kunligis
+la manojn malantaux la dorso.  Poste li sin turnis al la sklavoj,
+el kiuj kelkaj estis jam duone ligitaj de Mustafa kaj la du
+aliaj, kaj helpis subigi ilin tute.  Metinte al la sklavoj
+ponardon kontraux la brusto, oni demandis ilin, kie estas
+Nurmahal kaj Mirza; kaj ili konfesis, ke ili estas en la apuda
+cxambro.  Mustafa kuregis en la cxambron kaj trovis tie Fatme'on
+kaj Zorajde'on, kiujn jam vekis la bruado.  Rapide la knabinoj
+kolektis siajn ornamajxojn kaj vestajxojn kaj sekvis Mustafan.
+Dume proponis la du rabistoj, ke oni cxion forrabu, kion oni
+povus trovi; sed tion Orbasano malpermesis, dirante: "Oni neniam
+diru pri Orbasano, ke li eniris nokte la domojn, por sxteli
+oron."  Mustafa kaj la savitaj knabinoj malsupreniris rapide en
+la akvokondukilon, dum Orbasano promesis sekvi ilin baldaux.
+Sed, kune kun alia rabisto, li antauxe kaptis la malgrandulon kaj
+elkondukis sur la korton; tie ili ligis cxirkaux lia kolo silkan
+sxnuron, kiun ili por tiu celo jam kunportis, kaj pendigis lin
+cxe la plej alta supro de l' puto.  Tiel puninte la perfidon de
+la mizerulo, ili ankaux siavice malsupreniris en la
+akvokondukiion kaj sekvis Mustafan.  Kun larmoj dankis ambaux
+knabinoj sian noblan savinton Orbasano; sed tiu cxi instigis ilin
+forkuri kiel eble plej rapide, cxar estas tre kredeble, ke
+Tiuli-Kos ilin persekutigos en cxiujn direktojn.  La sekvintan
+tagon Mustafa kaj liaj savitoj, profunde kortusxitaj, disigxis de
+Orbasano; vere! ili forgesos lin neniam.  Fatme, la liberigita
+sklavino, iris alivestita al Balsoro, por tie ensxipigxi al sia
+hejmo.
+
+Post mallonga agrabla vojagxo alvenis hejmen la miaj.  Preskaux
+mortigis mian maljunan patron la gxojo de la revido; en la tago
+sekvinta ilian alvenon li arangxis grandan feston, en kiu
+partoprenis la tuta urbo.  Antaux granda kunvenintaro de parencoj
+kaj amikoj, mia frato devis rakonti sian historion, kaj unuvocxe
+ili lauxdis tiel lin kiel ankaux la noblan rabiston.
+
+Kaj kiam li finis la rakonton, levigxis mia patro kaj alkondukis
+al li Zorajde'on.  "Tiel," li diris per solena vocxo, "de via
+kapo mi nun forigas la malbenon; ricevu, cxi tiun knabinon, kiel
+batalakiritan rekompencon pro via senripoza agemeco; akceptu mian
+patran benon; kaj al nia urbo neniam manku viroj, kiuj similas al
+vi pri frata amo, prudento kaj fervoro."
+
+Jam atingis la karavano la finon de la dezerto, kaj gxoje la
+vojagxantoj salutis la verdajn herbejojn kaj la folioricxajn
+arbojn, kies cxarma vidajxo jam de multaj tagoj ne trafis iliajn
+okulojn.  En bela valo kusxis karavanejo, kiun ili elektis kiel
+noktan restadejon; kaj kvankam gxi prezentis nur malmulte da
+komforto kaj refresxigo, tamen la tuta vojagxantaro estis pli
+gaja kaj interamikigxema ol antauxe, cxar la penso, ke ili nun
+elsavigxis el la dangxeroj kaj malagrablajxoj, kiujn okazigas
+vojagxo tra la dezerto, malfermis cxiujn korojn kaj inklinis
+cxies spiriton al sxercado kaj amuzigxado.  Mulej, la juna gaja
+komercisto, dancis dancon ridigan, gxin akompanante per kantoj,
+kiuj ecx de la seriozema greko Zaleuxkos ellogis rideton.  Sed,
+ne kontenta de tio, ke li gajigis siajn kunvojagxantojn per ludo
+kaj danco, li volis ankaux rakonti al ili la historion, kiun li
+jam antauxe promesis; kaj, iom mallacigxinte post sia saltado,
+li ekparolis lauxjene: --
+
+
+
+
+La Historio pri Malgranda Muk.
+
+
+En Niceo, mia kara naskurbo, logxis iam homo, kiun oni nomis
+Malgranda Muk.  Kvankam mi estis tiam tre juna, mi ankoraux
+memoras lin bone, precipe pro tio, ke estas li, al kiu mi dankas
+la teruran bastonadon, per kiu regalis min foje mia patro.  Kiam
+mi konatigxis kun li, li estis jam grandagxulo; tamen li havis
+nur tri aux kvar futojn da alto.  Krom tio, li havis eksterajxon
+tre strangan; cxar lia korpo, kvankam malgranda kaj delikata,
+devis porti kapon multe pli grandan kaj pli dikan, ol la kapo de
+ordinara mortemulo.  Li logxis tute sola en granda domo: ecx sian
+kuiradon li faradis propramane.  Nur unu fojon en kvar semajnoj
+li iradis promeni; kaj nur la fuma kolonego, kiu cxiutagmeze
+supreniris el lia kameno, sciigadis al liaj samurbanoj, cxu li
+vivas aux mortis.  Oni ofte lin vidis vespere tien kaj reen
+irantan supre sur lia domo, kaj tiam, suprenrigardante de sur la
+strato, oni povis tre bone imagi al si, ke sola lia granda kapo
+cxirkauxkuradas sur la tegmento.  Mi kaj miaj ludkamaradoj estis
+senkompataj buboj, kiuj gxojis moki kaj kolerigeti aliajn; sekve,
+cxiufoje kiam Malgranda Muk eliris promeni, tio estis por ni vera
+festokazo.  En la difinita tago ni kolektigxadis antaux lia domo,
+por tie atendi, gxis li elvenos; kaj fine, kiam malfermigxis la
+pordo kaj elrigardis unue la granda kapo kun la ankoraux pli
+granda turbano, kiam postvenis la cetera korpeto, vestita per
+eluzita manteleto, vasta pantalono kaj largxa zono, cxe kiu
+pendis longa ponardo, -- tiel longa, ke oni ne sciis, cxu Muk
+alkrocxigxas al la ponardo aux la ponardo al Muk, -- kiam li tiel
+eliris el la domo, ekbruis la aero pro nia gxoja kriado, ni
+jxetis supren niajn cxapojn kaj ekdancis cxirkaux li kiel
+frenezaj.  Siavice, Malgranda Muk faris al ni seriozan kapsaluton
+kaj, per malrapidaj pasxoj, ekmarsxis tra la strato.  Survoje li
+trenadis iom la piedojn, cxar li surhavis grandajn, largxajn
+pantoflojn, kiajn mi neniam vidis antauxe.  Ni infanoj kuradis
+post li, kriante sencxese: "Malgranda Muk, Malgranda Muk!"  Ni
+ankaux havis gajan versajxeton, kiun ni kantis iufoje pro lia
+honoro; jen gxia teksto:
+
+  "Muk, Muk, Malgranda Muk!
+  Logxas vi en granda domo;
+  Estas brava eta homo;
+  Unu fojon en monato
+  Promenadas sur la strato;
+  Grandkapulo, turnu vin!
+  Kuru, Muk, kaj kaptu nin!"
+
+Tiamaniere ni jam ofte amuzigxis, kaj kun honto mi devas konfesi,
+ke la plej forte incitadis lin mi, cxar ofte mi ektiris lin je
+lia manteleto, kaj foje mi de malantauxe metis la piedon sur lian
+grandan pantoflon, ke li falis sur la vizagxon.  Unuamomente mi
+trovis tion ekstreme ridinda; sed cxesis mia ridado, kiam mi
+rimarkis, ke Malgranda Muk sin direktas al la domo de mia patro.
+Kaj efektive, jen li tien eniris, kaj suficxe longan tempon li
+tie restis.  Mi kasxis min proksime de l' pordo, kaj vidis lin
+reeliri en akompano de mia patro, kiu tre respektoplene lin tenis
+je la mano kaj, multfoje klinigxante, adiauxis cxe la pordo.  Al
+mi estis ne tute trankvile en la koro, kaj longatempe mi restis
+en mia kasxejo.  Sed fine elpelis min la malsato, kiun mi timis
+multe pli, ol batojn; kaj humila, kun klinita kapo, mi aperis
+antaux mia patro.  "Mi auxdis, ke vi ofendis la bonan Muk'on,"
+li parolis, per tono tre serioza; "nu, mi nun rakontos al vi la
+historion de tiu cxi Muk, cxar mi ne dubas, ke, kiam gxi estos de
+vi konata, vi jam ne ridos lin plu.  Sed antaux kaj post la
+rakonto vi devos ricevi la _kutiman_."  La "kutima" estis
+dudek kvin batoj, kiujn li cxiam tre kaj tre konscience
+elkalkuladis sur mia dorso.  Li do prenis sian longan piptubon,
+desxrauxbis gxian sukcenan busxpecon kaj prilaboris min pli
+senindulge ol iam antauxe.  Kiam la dudek kvin estis plennombre
+pagitaj, li ordonis al mi atenti kaj ekrakontis la historion pri
+Malgranda Muk.
+
+La patro de Malgranda Muk, kies gxusta nomo estas Mukra, estis
+respektata, sed malricxa homo, cxi tie en Niceo.  Li vivis
+preskaux tiel same ermite, kiel nuntempe lia filo.  Tiun cxi li
+tute ne amis, cxar li hontis lian pigmean staturon, kaj tial li
+lasis lin pliagxigxi en granda senscieco.  Ankoraux en sia
+dek-sesa jaro Malgranda Muk estis facilanima infano; kaj la
+patro, homo serioza, ne cxesis lin riprocxi, ke li, kiu jam de
+longe ne plu devus porti siajn sxuojn de infano, estas ankoraux
+tiel naivega kaj malsprita.
+
+Sed okazis foje, ke la maljunulo falis ie malsupren, sin tiel
+grave vundante, ke li baldaux poste mortis; kaj nun Malgranda Muk
+sin trovis sola en la mondo, senhava kaj senscia.  La senkompataj
+parencoj, al kiuj la formortinto sxuldis pli, ol kiom li povis
+repagi, forpelis la malfelicxuleton el la domo kaj konsilis al li
+eliri en la mondon, por elsercxi sian felicxon.  Malgranda Muk
+respondis, ke li jam estas preta por la vojagxo; kaj cxar nenion
+plu li petis por si, krom la vestaro de l' patro, oni plenumis
+lian deziron.  Lia patro estis altkreska kaj vastkorpa viro;
+sekve la vestoj tute ne almezurigxis al la filo.  Sed Muk baldaux
+elpensis rimedon: li detrancxis de la vestoj tiom da sxtofo, por
+malpli_long_igi ilin lauxbezone, kaj poste li ilin surmetis.  Sed
+pri la same necesa malpli_largx_igo li tute forgesis; kaj el tio
+rezultas tiu stranga vestaro, kiun oni ankoraux hodiaux povas
+vidi sur li; la granda turbano, la largxa zono, la ampleksa
+pantalono, la blua manteleto, cxio cxi tio estas heredajxoj de
+lia patro, kiujn li depost tiu tempo surportas ankoraux.  Fine,
+alliginte al sia zono la longan Damaskan ponardon de l' patro kaj
+preninte bastoneton en la manon, li trapasxis tra la pordego de
+la urbo kaj ekforiris "en la mondon."
+
+Gxoje li vojiris antauxen la tutan tagon, cxar cxiuokaze li ja
+volis elsercxi sian felicxon.  Cxiufoje kiam li ekvidis sur la
+tero vitropeceton, brilantan sub la sunaj radioj, li nepre
+eklevis gxin kaj metis en sian posxon, kredante, ke gxi
+sxangxigxos en plej belan diamanton.  Ekvidinte en la malproksimo
+la kupolojn de moskeo, brilegantajn kiel fajro, aux lagon
+lum-rejxetantan kvazaux spegulo, li ekrapidis tien kun koro plena
+de gxojo, cxar li kredis, ke li venas en ensorcxitan landon.  Sed
+ho ve!  Malaperis tiuj trompobildoj, kiam li iom pli
+proksimigxis; kaj baldaux tro baldaux rememorigis lin lia laceco
+kaj lia malsate doloranta stomako, ke li ankoraux sin trovas en
+lando de mortemuloj.  Dum du tagoj li tiel vojagxis, malsata kaj
+malgxoja, kaj jam li ekmalesperis trovi sian felicxon.  Kampaj
+fruktoj estis lia sola nutrajxo; la malmola tero -- lia nokta
+kusxejo.  Fine, la trian tagon matene, li ekvidis de sur monteto
+grandan urbon.  Sur gxiaj muroj kaj turoj brilege lumis la
+kvaronluno, dum gajaspektaj flagoj flirtadis sur la tegmentoj kaj
+sxajnis fari signon al Malgranda Muk, ke li alproksimigxu.
+Mirigita, li haltis kaj longe rigardis la urbon kaj gxiajn
+cxirkauxajxojn.  "Jes," li diris al si mem, "tie Malgranda Muk
+trovos sian felicxon, tie aux nenie"; kaj, malgraux sia laceco,
+li eksaltis de gxojo.  Li kolektis siajn fortojn kaj ekiris pluen
+al la urbo.  Sed kvankam gxi sxajnis tute proksima, li ne povis
+gxin atingi antaux la tagmezo, cxar liaj mallongaj kruretoj
+preskaux rifuzis lin porti, kaj ofte en la ombro de palmo li
+devis sidigxi ripozi.  Fine li alvenis antaux la pordegon.  Li
+ordigis sian manteleton, pli bele cxirkauxligis la turbanon, pli
+largxe algxustigis la zonon kaj alkrocxis pli oblikve la longan
+ponardon; poste li forvisxis de sur siaj sxuoj la polvon, prenis
+sian bastoneton en la manon kaj eniris kuragxe tra la urba
+pordego.
+
+Li jam trapasis kelke da stratoj, sed nenie malfermigxis por li
+ecx unu dompordo, nenie oni vokis laux lia espero: "Venu,
+Malgranda Muk! mangxu kaj trinku cxe ni kaj ripozigu la etajn
+piedojn!"
+
+Antaux granda bela domo li nun haltis kaj rigardis gxin per
+sopiroplenaj okuloj, kiam malfermigxis unu el la fenestroj kaj
+maljuna virino sin klinis eksteren kaj vokis, kvazaux kantante:
+
+      "Envenu, envenu,
+      Ni gaje festenu;
+      Bongusta la kacxo;
+      Vi mangxos kun placxo;
+  Farita el gri', Kuirita por vi,
+  Najbaroj, la kacxo atendas cxe mi!"
+
+La pordo de l' domo malfermigxis, kaj Muk vidis eniri multegon da
+hundoj kaj katoj.  Dum kelkaj momentoj li staris sendecide, cxu
+li sekvu la inviton; sed fine li faris al si kuragxon kaj eniris
+en la domon.  Antauxiris lin du katidoj, kaj cxi tiujn li decidis
+sekvi, cxar kredeble ili pli bone scias, ol li, kie estas la
+kuirejo.
+
+Kiam li atingis la supron de l' sxtuparo, renkontis lin tiu sama
+maljuna virino, kiun li jam vidis elrigardantan tra la fenestro.
+Sxi rigardis lin tre malafable kaj demandis, kion li volas.  "Vi
+ja cxiun invitis al via kacxo," respondis Malgranda Muk, "kaj
+cxar mi estas tiom malsata, mi do venis."  La maljunulino
+ekridis kaj diris: "De kie vi venas, stranga hometo?  La tuta
+urbo scias, ke mi kuiradas por neniu krom miaj karaj katoj; kaj
+kelkfoje, kiel vi vidas, mi invitas najbarojn kunmangxi kun
+ili."  Malgranda Muk rakontis al sxi, kiel mizera estis lia vivo
+depost la morto de lia patro, kaj petis sxian permeson farigxi
+hodiaux tablogasto de l' katoj.  La virino, al kiu tre placxis la
+nekasxema rakonto de la simplanima Muk, konsentis, ke li sidigxu
+cxe sxia tablo, kaj donis al li sate da mangxajxo kaj trinkajxo.
+Kiam li estis satigxinta kaj refortigxinta, sxi longe observis
+lin kaj poste diris: "Malgranda Muk, restu cxe mi en mia servo;
+vi havos nur malmulte da laboro, kaj mi regalos vin bone."
+Malgranda Muk, al kiu la kata kacxo estis treege bongusta,
+akceptis la proponon kaj tuj farigxis servisto de Sinjorino
+Ahavzi.  La devoj de lia ofico estis facilaj sed neordinaraj.
+Sinjorino Ahavzi havis du katojn kaj kvar katinojn.  Al tiuj cxi
+bestoj Malgranda Muk devis cxiumatene kombi la felon kaj froti
+per bonodoraj oleoj; cxiufoje kiam la mastrino eliris en la
+urbon, li devis zorgi pri la katoj; kiam ili volis tagmangxi, li
+devis meti antaux ili la pladojn; kaj cxiunokte li kusxigis ilin
+sur silkaj kusenoj kaj cxirkauxvolvis per veluraj kovriloj.
+Plie, estis en la domo kelke da malgrandaj hundoj, al kiuj li
+devis servadi; sed tiuj cxi postulis malpli da priatentado, ol la
+katoj, kiujn Sinjorino Ahavzi traktadis kiel proprajn infanojn.
+Cetere, Malgranda Muk vivis tute same solece, kiel en la domo de
+sia patro, cxar, krom la mastrino, li vidis dum la tuta tago nur
+hundojn kaj katojn.  Dum kelka tempo estis al li tre bone en la
+nova hejmo; cxiam li havis plene da mangxajxo kaj malmulte da
+laboro, kaj la maljunulino sxajnis tute kontenta pri li.  Sed iom
+post iom la katoj farigxis malbonkondutaj: kiam la maljunulino
+forestis el la domo, ili cxirkauxsaltadis en la cxambro kiel
+frenezaj, disjxetadis cxion, kio baris al ili la vojon, kaj
+disrompis multe da belaj vazoj.  Sed tuj, kiam ili ekauxdis sian
+mastrinon suprenvenantan sur la sxtuparo, ili forrampadis sur
+siajn kusenojn kaj svingadis la voston, kvazaux nenio okazis.
+Sinjorino Ahavzi kolerigxadis, kiam sxi vidis sian cxambron tiel
+ruinigita, kaj kulpigadis Muk'on pri cxio; li tiam vane asertis
+sian senkulpecon: al siaj katoj, kiuj ja havis mienon tiel
+senpekan, sxi kredis pli, ol al sia servisto.
+
+Tre malgxoja pro tio, ke ankaux cxi tie li ne trovis sian
+felicxon, Malgranda Muk decidis eksigxi el la servo de Sinjorino
+Ahavzi.  Sed cxar la sperto instruis al li, jam dum lia unua
+vojagxo, kiel malfacile estas vivi sen mono, li nun ekpensis, per
+kia rimedo li povas havigi al si la salajron, kiun cxiam lia
+mastrino al li promesis, sed neniam donis.  En la domo de
+Sinjorino Ahavzi estis cxambro, kiu cxiam restis sxlosita, kaj
+kies internon li neniam vidis, kvankam li jam ofte auxdis la
+virinon cxirkauxbruadi malantaux la pordo.  Multe li donus por
+tio, se li povus ekscii, kion sxi tenas tie kasxita; kaj nun, dum
+li pensis pri sia vojagxa mono, venis al li en la kapon, ke eble
+tie trovigxas kasxitaj la trezoroj de l' virino.  Sed cxiam la
+pordo restis sxlosita, kaj estis al li neeble atingi la
+trezorojn.
+
+Foje, matene, kiam Sinjorino Ahavzi estis elirinta, unu el la
+hundetoj, kiun sxi cxiam duonpatrine traktadis, sed kies favoron
+Malgranda Muk plejaltagrade akiris al si per cxiuspecaj amservoj,
+kaptis lin je lia vasta pantalono kaj forte tiradis, kvazaux por
+diri, ke Muk gxin sekvu.  Muk, kiu amis ludi kun la hundeto,
+sekvis gxin; kaj jen kondukis lin la hundeto en la
+dormocxambreton de Sinjorino Ahavzi kaj antaux malgrandan pordon,
+kiun li tie neniam vidis antauxe.  La pordo estis duone
+malfermita.  La hundeto eniris, kaj Muk gxin sekvis.  Miris kaj
+gxojis la malgrandulo, sin trovante nun en la cxambro, kiu jam de
+longe estis la celo de liaj deziroj.  Li esploris gxin de cxiuj
+flankoj, esperante trovi monon, sed trovis nenion krom malnovaj
+vestajxoj kaj vazoj strange formitaj.  Unu el cxi tiuj vazoj
+kaptis lian apartan atenton.  Gxi estis el kristalo, kun belaj
+entrancxitaj figurajxoj.  Li eklevis gxin kaj turnadis en cxiuj
+direktoj.  Sed, ho teruro!  Li ne rimarkis, ke gxi havas kovrilon
+nur malfirme surmetitan.  La kovrilo defalis sur la plankon kaj
+disrompigxis je milo da pecetoj.
+
+Dum longa tempo Malgranda Muk staris tie, kvazaux senviva de
+teruro.  Nun lia sorto estis decidita; nun li nepre devis
+forkuri, alie la maljunulino lin certe batus gxismorte.  Li do
+decidis komenci senprokraste la vojagxon, sed antauxe li
+cxirkauxrigardis ankoraux unu fojon, cxu ne utilus al li dum lia
+marsxado tiu aux alia havajxo de Sinjorino Ahavzi.  Subite
+renkontis liajn okulojn paro da grandegaj pantofloj; verdire, ili
+tute ne estis belaj; sed liaj propraj sxuoj jam ne povis plu
+vojagxi; kaj, krom tio, allogis lin tiuj pantoflegoj gxuste pro
+sia grandeco, cxar se li ilin surhavus, espereble vidus el tio
+cxiuj lin rigardantaj, ke li jam ne portas plu siajn sxuojn de
+infano!  Siajn proprajn pantofletojn li do rapide demetis kaj
+surmetis la grandajn.  Poste, ekvidinte en angulo promenadan
+bastoneton kun bele skulptita leonokapo, kaj opiniante, ke gxi
+tie ne havas suficxe por fari, li ankaux cxi tion proprigis al
+si, kaj forrapidis el la cxambro.  Li tuj kuris en sian propran
+cxambreton, surmetis sian manteleton kaj la patrodevenan
+turbanon, alkrocxis al sia zono la ponardon kaj, kiel eble plej
+rapide, elkuris el la domo kaj for el la urbo.  Lia timo antaux
+la maljunulino igis lin kuri kaj kuri, gxis liaj fortoj preskaux
+finigxis.  Antauxe neniam li kuris tiel rapide; ecx sxajnis al
+li, kvazaux li ne povas cxesi kuri, kvazaux nevidebla potenco
+peladas lin pluen.  Fine venis al li la penso, ke sendube la
+pantofloj havas ian specialecon, cxar ili jxetegis sin senhalte
+antauxen, lin kunfortrenante.  Per cxiuj eblaj rimedoj li penis
+haltigi ilin; sed nenio helpis, gxis fine, en terura korpremigxo,
+li kriis al si mem, kvazaux al cxevalo; "Pru! halt'! pru-u-u!"
+Nun haltis tuj la pantofloj, kaj Muk sin jxetis, ellacigxinta,
+sur la teron.
+
+La pantofloj gxojigis lin treege; cxar nun ja fine li akiris al
+si, per siaj servoj, ion, kio povas utili al li en la mondo, por
+trovi lian felicxon.  Sed, malgraux sia gxojo, li endormigxis pro
+laceco; cxar la korpeto de Malgranda Muk, pro la peza kapo, kiun
+cxiam gxi devis kunporti, ne povis multe elteni.  Dum li dormis,
+aperis al li en songxo la sama hundeto, kiu, en la domo de
+Sinjorino Ahavzi, helpis lin akiri la pantoflojn, kaj parolis:
+"Kara Muk, vi ankoraux ne bone komprenas la uzadon de viaj
+pantofloj.  Sciu, ke se vi vin turnos en ili tri fojojn sur la
+kalkanumo, vi povos flugi, kien ajn vi nur volos.  Kaj per la
+bastoneto vi povas trovi trezorojn, cxar cxie, kie oro estas
+enterigita, gxi frapos trifoje la teron; por argxento, dufoje."
+Tiel songxis Malgranda Muk.  Revekigxinte, li pripensis la
+mirigan songxon kaj decidis ekprovi la aferon.  Li surmetis la
+pantoflojn, levis unu piedon kaj komencis sin turni sur la
+kalkanumo.  Sed kiu iam provis plenumi cxi tiun lertajxon trifoje
+intersekve en gigante vasta pantoflo, tiu ne miros pro tio, ke
+Malgranda Muk ne tuj sukcesis, precipe konsiderante, ke lia peza
+kapo transklinis lin jen sur unu flankon, jen sur la alian.
+
+Kelke da fojoj la kompatindulo falis forte sur la nazon; tamen li
+ne lasis sin senkuragxigi, sed ripetis la provon, gxis li fine
+sukcesis.  Kiel rado li turnigxis sur sia kalkanumo, ekdeziris
+sin en la plej proksiman urbon, kaj -- ekveturis la pantofloj
+supren en la aeron, kuregis ventorapide tra la nuboj, kaj antaux
+ol Malgranda Muk povis konscii, kio farigxas kun li, li jam sin
+trovis sur granda foirejo, kie staris multe da budoj kaj
+sennombraj multokupataj homoj iradis tien kaj reen.  Komence li
+iom promenis tra tiu cxi popolamaso; sed baldaux li trovis gxin
+pli konsilinda, sin direkti en straton malpli movoplenan, cxar
+sur la foirejo oni piedpremis liajn pantoflojn, ke li ofte
+falsxanceligxis, kaj nur kun granda peno prosperis al li eviti la
+batojn de tiu aux alia, kun kiu kunpusxigxis lia elstareganta
+ponardo.
+
+Nun Malgranda Muk serioze pripensis kion fari, por enspezi iom da
+mono.  Li ja havis bastoneton, kiu malkovrus al li sekretajn
+trezorojn; sed kie li trovos la lokon, kie kusxas subtere oro kaj
+argxento?  En okazo de bezono li povus sin montri ekspozicie, por
+sin ricxigi je kelke da grosxoj; sed por tio li ja estis tro
+fiera.  Fine li rememorigis al si la rapidecon de siaj piedoj.
+Eble, li diris al si en la pensoj, miaj pantofloj povos subteni
+mian vivon; kaj li decidis dungigi sin kiel kurieron.  Esperante,
+ke plej bone pagus tiajn servojn la regxo de la urbo, li demandis
+pri la vojo al la palaco.  Antaux la pordo de l' palaco estis
+gardostaranto, kiu demandis lin, kion li sercxas cxi tie.  Je lia
+respondo, ke li sercxas oficon, oni kondukis lin al la estro de
+la sklavoj.  Al tiu cxi lasta li sciigis sian deziron kaj petis
+lin, ke li havigu al li oficon inter la regxaj kurieroj.  La
+sklavestro mezuris lin per sia rigardo de la kapo gxis la piedoj
+kaj parolis: "Kiel?  Kun tiaj piedetoj, kiuj havas apenaux la
+longon ecx de unu manstrecxo, vi volas esti regxa kuriero?  For
+de cxi tie!  Kun tiaj malsagxuloj mi ne havas tempon por
+sxerci."  Malgranda Muk certigis lin, ke li parolis tute
+serioze, kaj ke li estas preta fari konkurskuron kontraux la plej
+rapidpieda kuriero.  La sklavestro trovis la aferon treege
+ridinda; tamen li ordonis, ke li tenu sin prete vetkuri jam
+antaux la vespero, kondukis lin en la kuirejon kaj zorgis, ke oni
+donu al li suficxe da mangxajxoj kaj trinkajxoj.  Li mem iris al
+la regxo kaj rakontis al li pri la malgranda homo kaj lia
+propono.  La regxo estis gajhumora sinjoro kaj gxojis multe, ke
+la sklavestro retenis Malgrandan Muk'on por celo de amuzo.  Li
+ordonis al li, ke li faru sur granda herbejo malantaux la palaco
+la necesajn arangxojn, por ke la tuta kortego povu bone kaj
+komforte rigardi la kuradon; kaj denove li admonis, ke oni bone
+regalu la hometon.  La regxo rakontis al siaj princoj kaj
+princinoj, kian spektaklon ili havos hodiaux vespere.  Tiuj cxi
+rerakontis gxin al siaj servistoj; kaj kiam alproksimigxis la
+vespero, regis cxe la kortego kaj en la urbo plej gxoja ekscito
+kaj cxiuj, kvazaux torento, direktigxis amase al la herbejo, kie
+oni jam starigis tribunojn, por vidi kuradi la fanfaroneman
+hometon.
+
+Kiam la regxo kaj liaj filoj kaj filinoj sidigxis sur la tribuno,
+Malgranda Muk elpasxis sur la herbejon kaj faris antaux la
+geeminentuloj treege gracian riverencon.  Gxojokrioj eksonis de
+cxiuj flankoj, kiam la malgrandulo aperis: tian strangan figuron
+oni tie neniam vidis antauxe.  La korpeto kun la giganta kapo, la
+manteleto kaj la vasta pantalono, la longa ponardo en la largxa
+zono, la malgrandaj piedetoj en la grandegaj pantofloj -- vere,
+cxio tio aspektis tro komike, por ke oni ne eksplodu per rido.
+Tamen Malgranda Muk ne lasis sin konfuzi per ilia ridado.  Li
+starigxis tie fiere, apogante sin sur sia bastoneto, kaj atendis
+sian kontrauxulon.  La sklavestro jam elektis, laux la deziro de
+Muk mem, la plej rapidpiedan el la regxaj kuristoj.  Tiu cxi fine
+elpasxis, starigxis flanke de l' malgrandulo, kaj ambaux atendis
+la signalon.  Nun, lauxarangxe, eksvingis Regxidino Amarza sian
+vualon, kaj, kvazaux du sagoj, forpafitaj al la sama celo,
+ekflugis ambaux vetkurantoj tra la herbejo.
+
+Tuj cxe la komenco la regxa kuristo antauxigxis je suficxe granda
+interspaco, sed Muk lin sekvis cxaskurege per siaj
+pantoflo-kuriloj, atingis lin, preterpasis, kaj jam de longe
+staris cxe la celo, kiam la alia, senspira, alvenis.  Kvazaux
+glaciigxinte pro miro, la rigardantoj silentis dum kelkaj
+momentoj; sed kiam unua la regxo ekplauxdis per la manoj, hurais
+la popola amaso kaj cxiuj ekkriis: "Vivu la venkinto de l'
+vetkuro!  Vivu Malgranda Muk!"
+
+Dume oni alkondukis Malgrandan Muk'on, kiu jxetis sin teren
+antaux la regxo kaj parolis: "Plejpotenca regxo! nur malgrandan
+prezenton de mia arto mi jxus faris; volu nun favore permesi, ke
+oni donu al mi oficon inter viaj kurieroj." -- "Ne," respondis
+al li la regxo, "vi estos mia korpokuristo kaj plej intima
+servisto, kara Muk; cent ormonerojn vi cxiujare ricevos kiel
+salajron; kaj cxe la tablo de miaj plej altaj servistoj vi
+mangxos."
+
+Nun kredis nia Muk, ke fine li ja trovis la tiel longe sercxitan
+felicxon, kaj gxoje kaj gaje estis al li en la koro.  Krom tio,
+li gxuis la apartan favoron de la regxo, cxar tiu cxi konfidadis
+al li siajn plej urgxajn kaj sekretajn komisiojn, kiujn Muk
+plenumadis kun plej perfekta precizeco kaj neimagebla rapideco.
+
+Tamen tute ne amis lin la ceteraj servistoj de l' regxo; ili
+koleradis pro tio, ke hometo, kiu ja tauxgas por nenio krom
+rapida kurado, arogas al si sola la favoron de ilia sinjoro.
+Tial ili organizis kontraux li multe da konspiroj; sed cxiuj cxi
+konspiroj malsukcesis kauxze de l' granda konfido, kiun havis la
+regxo al sia _Sekreta Cxef-Korpokuristo_ (ja: ecx gxis cxi tiu
+alta rango li sin levis en tiel malmulte da tempo!).
+
+Muk, kiu bone rimarkis, ke oni agitadas kontraux li, tute ne
+volis sin vengxi; por tio li ja estis tro bonkora; kontrauxe, li
+pripensis rimedojn, por farigxi amata de siaj malamikoj kaj
+necesega por ili.  Fine li rememorigis al si sian bastoneton, pri
+kiu en sia felicxo li jam ne pensis plu; se li trovos trezorojn,
+li diris al si en la pensoj, la sinjoroj ja tiam eksentos por li
+iom pli da inklino.  Jam ofte li auxdis, ke la patro de l' nuna
+regxo enterigis multajn el siaj trezoroj, kiam la malamikoj
+enfalis en lian landon: oni ankaux diris, ke li en tiu tempo
+mortis, ne povinte sciigi al sia filo sian sekreton.  De nun
+Malgranda Muk kunportis cxiam kaj cxie sian bastoneton,
+esperante, ke iafoje li preterpasos la lokon, kie la mono de l'
+mortinta regxo estas enterigita.  Unu vesperon, okaze veninte en
+malproksiman parton de l' palaca gxardeno, kiun li malofte
+vizitadis, subite li sentis, kiel la bastoneto en lia mano
+ekmovigxas.  Tri fojojn gxi frapis la teron.  Nun li eltiris sian
+ponardon, faris kelke da signoj en la arbojn cxirkauxstarantajn
+kaj reensxteligxis en la palacon.  Tie li havigis al si fosilon,
+kaj, atendinte la nokton, li eliris, dum favorkovris lin la
+mallumo, plenumi sian entreprenon.
+
+Sed la elfosado de l' trezoro faris al Muk pli da klopodo, ol
+kiom li atendis.  Liaj brakoj estis ja multe tro malfortaj, sed
+granda kaj peza lia fosilo; kaj cxirkaux du horojn li devis
+labori, por fari fosajxon nur du-tri futojn profundan.  Fine lia
+fosilo ekfrapis ion malmolan, kiu eksonis kiel fero.  Cxe tio li
+fosis ankoraux pli diligente, kaj baldaux li elterigis grandan
+feran kovrilon.  Malsuprenirinte en la fosajxon, por vidi, kio
+kusxis sub la kovrilo, li trovis grandan urnon plenplenan de oraj
+moneroj.  Sed cxar liaj malgrandaj fortoj tute ne suficxis por
+suprenlevi la urnon, li do metis en sian pantalonon kaj en sian
+zonon nur tiom da moneroj, kiom li povis porti, kaj ankaux sian
+manteleton li plenigis per oro.  Poste, li zorge rekovris la
+urnon kaj sursxargxis sur sian dorson la plenigitan manteleton.
+Sed vere, sen tio, ke li havis sur siaj piedoj la famajn
+pantoflojn, li neniam formovigxus de la loko, cxar terure
+premegis lin la sxargxo de la oro.  Tamen li sukcesis atingi
+nerimarkite sian cxambron kaj kasxis tie sian oron sub la
+kusenojn de sia kanapo.
+
+Kiam Malgranda Muk sin vidis posedanto de tiom da oro, li kredis,
+ke nun ja cxio sxangxigxos, kaj ke li akiros al si el inter siaj
+kortegaj malamikoj multe da protektantoj kaj sindonaj servantoj.
+Sed gxuste el tio estas videble, ke la bona Muk certe ne estis
+tro zorge edukita, alie li ja ne imagus al si, ke pere de oro li
+povos akiri amikojn.  Ho ve! kiom pli sagxe li estus tiutempe
+farinta, bone sxmirante siajn pantoflojn kaj tuj forkurante kun
+sia manteleto plena de oro!
+
+La oro, kiun de nun Malgranda Muk plenmane disdonadis, vekis cxe
+la kortegaj servistoj nur envion.  La kuirejestro Ahuli diris:
+"Li estas falsmoneristo."  La sklavestro Ahxmet diris: "Li
+gxin flatakiris de la regxo."  Sed Arhxaz, la regxa kasisto, lia
+morta malamiko, kiu mem de tempo al tempo enmetis la manon en la
+kason de sia sinjoro, diris sen cxirkauxfrazo: "Li ja sxtelis
+gxin."  Por havi certecon pri la afero, ili nun
+interkonsiligxis; kaj la cxeftrinkajxoversxisto Korhxuz aperis
+unu tagon, kun mieno tre malgxoja, antaux la okuloj de l' regxo.
+Li tiel trudmontradis sian melankolian tenigxon, ke la regxo
+demandis lin, kio al li estas.  "Ho ve!" li respondis, "mi
+malgxojas, ke mi perdis la favoron de mia sinjoro." -- "Kion vi
+fablas, amiko Korhxuz?" rediris al li la regxo.  "De kiam mi
+plu ne lasas lumi sur vi la sunon de mia favoro?"  La
+cxeftrinkajxoversxisto respondis, ke li ja supersxutas per oro la
+sekretan cxefkorpokuriston, sed al siaj malfelicxaj fidelaj
+servistoj li donas nenion.  Tre mirigis la regxon cxi tiu sciigo.
+Oni rakontis al li pri la ordisdonadoj de Malgranda Muk, kaj
+senpene la konspirantoj vekis cxe li la suspekton, ke Muk
+forsxtelis iel la monon el la kasejo.  Multe gxojis la
+cxefkasisto, ke la afero prenis cxi tiun turnigxon; cxar en cxiu
+okazo li tute ne amis fari kalkulon pri la stato de l' kaso.  La
+regxo donis ordonon, sekrete observadi cxiujn movojn de Malgranda
+Muk, por lin kapti, se eble, cxe plena farado.
+
+Gxuste en la nokto, kiu sekvis tiun malfelicxan tagon, Malgranda
+Muk, rimarkinte ke lia disdonacemo preskaux remalplenigis lian
+kason, sin armis per sia fosilo kaj ensxteligxis en la palacan
+gxardenon, por preni tie el sia sekreta trezoro novan provizon da
+mono.  En suficxe granda distanco sekvis lin la spionoj,
+kondukataj de la kuirejestro Ahuli kaj la cxefkasisto Arhxaz;
+kaj, en la momento, kiam li komencis transmeti la oron el la urno
+en sian manteleton, ili sin jxetis sur lin, kunkatenis al li la
+manojn kaj tuj kondukis lin antaux la regxon.  Kompreneble, cxi
+tiu interrompo de lia dormado jam metis lian regxan mosxton en
+tre malbonan humoron; li do akceptis tre malfavore sian
+malfelicxan sekretan cxefkorpokuriston kaj ordonis, ke la jugxa
+esploro senprokraste komencigxu.  Oni jam elterigis la urnon kaj
+metis, kune kun la fosilo kaj la plenigita per oro manteleto, cxe
+la piedoj de la regxo.  La cxefkasisto atestis, ke li kaj liaj
+observistoj surprizis Muk'on en la momento, kiam li tiun cxi
+urnon kun gxia ora enhavo enfosis en la teron.
+
+Cxe tio cxi la regxo demandis la kulpigiton, cxu tio estas vera,
+kaj de kie li ricevis la oron, kiun li tiel enterigis.  Malgranda
+Muk, en la sento de sia senkulpeco, certigis, ke li trovis la
+urnon en la gxardeno, kaj ke li tute ne volis gxin _en_ sed nur
+_el_-terigi.
+
+Ekridis cxiuj alestantoj pri cxi tiu senkulpigxo, sed la regxo
+furioze kolerigxis pri la supozata senhonteco de la malgrandulo.
+"Kio, abomenulo!" ekkriis li; "cxu ankaux trompmensogi vi
+volas, malsprite kaj senhonte trompmensogi al via regxo, kiun vi
+jam prisxtelis?  Cxefkasisto Arhxaz, mi ordonas al vi diri, cxu
+vi rekonas, en cxi tiu sumo da oro, tiun saman, kiu mankas en mia
+trezorejo."
+
+La cxefkasisto respondis, ke li havas absolutan certecon pri la
+afero: jam de kelka tempo mankas en la regxa kaso ecx pli multe
+da oro, kaj li povas jxure atesti, ke tio cxi estas la sumo
+sxtelita.
+
+Nun la regxo ordonis forte kateni Malgrandan Muk'on kaj jxeti en
+la turon; kaj al la cxefkasisto li transdonis la oron, por ke li
+gxin remetu en la regxan trezorejon.  Gxojanta, ke la afero tiel
+bone finigxis, la cxefkasisto foriris kaj elkalkulis hejme la
+brilantajn orajn monerojn; sed neniam la malnoblulo raportis, ke
+malsupre en la urno kusxis papereto, sur kiu estis skribita:
+
+"La malamikoj penetris en mian landon; tial mi kasxis cxi tie
+parton de miaj trezoroj; kiu ajn gxin trovos, sur tiun falu la
+malbeno de lia regxo, se li ne tuj transdonos gxin al mia filo.
+-- Regxo Sadi."
+
+Sidante en sia karcero, Malgranda Muk profundigxis en malgxoja
+medito.  Li sciis, ke per morto oni punas tiun, kiu sxtelis
+regxajn proprajxojn, kaj tamen li ne volis malkovri al la regxo
+la sekreton pri la bastoneto, cxar li prave timis, ke oni tiam
+forprenos de li ne sole la bastoneton, sed eble ecx liajn
+pantoflojn.  Ankaux tiuj cxi lastaj ne povis nun multe utili al
+li, cxar fortaj cxenoj tenis lin firme al la muro, kaj, kiom ajn
+li penadis, estis al li neeble sin turni sur la kalkanumo.  Sed
+kiam, la morgauxan tagon, oni sciigis al li, ke li estas
+kondamnita al morto, li ekopiniis, ke fine pli bone estas vivi
+sen ia magia vergeto, ol morti, tion havante; kaj tial li petigis
+de la regxo privatan auxdiencon kaj malkasxis al li la sekreton.
+En la komenco la regxo ne volis kredi al lia konfeso; sed
+Malgranda Muk promesis fari provprezentadon de sia arto, kondicxe
+ke la regxo konsentu, ke li ne estu mortigita.  La regxo donis al
+li sian vorton de honoro; kaj, dum Muk ne vidis tion, li lasis
+enterigi iom da oro kaj poste ordonis al la malgrandulo gxin
+sercxi.  Post malmulte da momentoj li jam gxin trovis, cxar klare
+la bastoneto frapis trifoje la teron.  Nun ekkonvinkigxis la
+regxo, ke lia cxefkasisto lin trompis; kaj li sendis al li, laux
+orientlanda kutimo, silkan sxnuron, por ke li sufoku sin mem.
+Kaj al Malgranda Muk li diris: "Mi ja promesis al vi vian vivon,
+sed cxar al mi sxajnis, ke vi havas ankoraux aliajn sekretojn, vi
+do restos en gxismorta mallibereco, se vi ne konsentos klarigi,
+kiamaniere vi kuras tiel rapide."  Malgranda Muk, kiu jam
+pasigis unu nokton en la turo kaj tial perdis cxiun deziron al
+plua mallibereco, konfesis, ke lia tuta arto kusxas en liaj
+pantofloj; tamen li ne instruis al la regxo la sekreton pri la
+trifoja turnigxo sur la kalkanumo.  Nun ankaux la regxo surmetis
+la pantoflojn, por fari la provon, kaj kiel freneza li
+cxirkauxkuregis en la gxardeno.  Ofte li provis haltigi la
+pantoflojn, sed vane; kaj Malgranda Muk, kiu ne povis rifuzi al
+si mem cxi tiun vengxeton, lasis lin kuri kaj kuri, gxis li falis
+teren sveninta.
+
+Kiam li rekonsciigxis, la regxo terure koleris kontraux Malgranda
+Muk, kiu lasis lin tiel kuradi gxis plena senspireco.  "Mi ja
+donis al vi mian regxan vorton," li diris, "ke vi konservos
+liberecon kaj vivon; sed en la templimo de dek du horoj vi iru
+for el mia lando, alie mi lasos vin pendigi."  Sed la pantoflojn
+kaj la bastoneton li ordonis meti en sian trezorejon.
+
+Tiel same malricxa kiel iam antauxe, Malgranda Muk forlasis la
+landon, malbenante sian malsagxon, kiu trompkredigis al li, ke li
+povas ludi gravan rolon cxe la kortego.  La lando, el kiu oni lin
+forpelis, estis, felicxe, negranda; sekve, jam post ok horoj li
+sin trovis cxe la landlimo, kvankam, alkutimigxinte al siaj karaj
+pantofloj, li nun trovis tre malfacila la ordinaran irmanieron.
+
+Transpasinte la landlimon, li deklinigxis de la kutima vojo, por
+sercxi la plej dezertajn solejojn kaj tie vivi ermite, cxar nun
+li portis koleron kontraux la tuta homaro.  En densa arbaro li
+venis al loko, kiu al li sxajnis tre tauxga por lia celo.
+Invitis lin klara rivereto, borderita de ombroplenaj figarboj;
+gxi trafluis molan herbejon, sur kiu li jxetis sin teren, firme
+decidinte, ke li jam nenion plu mangxos sed atendos cxi tie la
+morton.  Profundigxinta en malgxoja primorta medito, li fine
+ekdormis; sed kiam li revekigxis kaj ekturmentis lin lia malplena
+stomako, li tamen pripensis, ke morto permalsata estas ja io
+dangxera; kaj tial li ekrigardis cxirkauxen, cxu li ne povas
+trovi ion mangxeblan.
+
+Bongustegaj maturaj figoj pendis de la arbo, sub kiu li jxus
+dormis.  Li suprenrampis por ilin desxiri, satmangxis kun bona
+apetito, kaj poste grimpis malsupren al la rivereto, por kvietigi
+sian soifon.  Sed kia teruro ekregis lin, kiam la akvo montris al
+li lian kapon ornamitan per du grandegaj oreloj kaj longa dika
+nazego!  En granda konsternigxo li ekkaptis per la manoj siajn
+orelojn: vere, ili havis pli ol duonan ulnon da longo!
+
+"Mi ja bone meritas orelojn de azeno," li ekkriis, "cxar, kiel
+azeno, mi piedforbatis mian felicxon." -- Dum kelka tempo li
+cxirkauxvagadis tra la arbaro; sed sentante sin denove malsata,
+li devis ankoraux unu fojon alkuri al la figoj, cxar nenion alian
+li trovis tie por mangxi.  Cxe cxi tiu dua figmangxado venis al
+li en la kapon, ke eble liaj oreloj jam ne havas lokon sub lia
+granda turbano; tial, timante aspekti ankoraux pli ridinda, li
+denove palpsercxis siajn orelojn, sed jen ili estis malaperintaj!
+Li tuj kuris al la rivereto, por certigxi pri tio, kaj vere, gxi
+estis tiele: liaj oreloj nun havis sian antauxan formon, kaj la
+longan malbelegan nazon li jam ne havis plu.  Nun fine li
+ekkomprenis, kiel cxi tio farigxis: de la unua figarbo li ricevis
+la longan nazon kaj la azenajn orelojn; per la dua li resanigxis.
+Kun gxojo li ekkonsciis, ke lia favorema sorto donis al li
+ankoraux unu fojon rimedon por esti felicxa.  Li do desxiris de
+cxiu el la du arboj tiom da figoj, kiom li povis kunporti, kaj
+reiris en la landon, kiun li antaux tiel mallonga tempo forlasis.
+Tie, en la unua urbeto, en kiun li venis, li faris sin, per aliaj
+vestajxoj, tute nerekonebla; poste, li iris pluen al la urbo, kie
+logxis la regxo, kaj baldaux li tien alvenis.
+
+Estis tiam sezono, kiam maturaj fruktoj estis ankoraux suficxe
+maloftaj.  Tial Malgranda Muk sidigxis antaux la pordego de l'
+palaco, cxar el pasinta tempo li bone sciis, ke cxi tie la
+kuirejestro acxetadas tiajn frandajxojn por la regxa tablo.  Li
+ankoraux ne longe sidis tie, kiam, trapasxantan tra la korto, li
+ekvidis la kuirejestron.  Tiu cxi esploris la komercajxojn de l'
+vendistoj, kiuj kolektigxis cxe la pordego de l' palaco, kaj fine
+liaj okuloj renkontis la korbeton de Muk.  "Ho! jen frandajxo
+neordinara," li diris, "kiu certe placxos al lia regxa mosxto;
+kiom vi postulas por la tuta korbo?"  Malgranda Muk difinis
+prezon moderan, kaj baldaux ili faris interkonsenton.  La
+kuirejestro transdonis la korbon al sklavo kaj dauxrigis sian
+iradon; sed Malgranda Muk forkuris de tie kiel eble plej rapide,
+timante ke, kiam la malfelicxego vidigxos cxe la kapoj de l'
+korteganoj, oni lin sercxos kaj punos, kiel vendinton de la
+figoj.
+
+La regxo estis cxe tablo en treege gaja humoro; ree kaj ree li
+lauxdis la kuirejestron pro lia bona kuirado kaj pro la zorgemo,
+kun kiu li cxiam elektas por li la plej maloftajn frandajxojn;
+sed la kuirejestro, kiu ja sciis, kiajn bongustajxojn li ankoraux
+havas en rezervo, ridetis afable kaj respondis per orakolaj
+sentencoj, kiel: "Post tag' hodiauxa, venos tago morgauxa,"
+aux: "Fino bona, cxio bona," tiel ke la regxidinoj farigxis pli
+kaj pli scivolaj, kion li ankoraux metos sur la tablon.  Sed kiam
+li alservis la belajn allogantajn figojn, eligxis el cxiuj busxoj
+unuvocxa "A-a!" de admiro.  "Kiel maturaj! kiel apetitaj!"
+ekkriis la regxo.  "Kuirejestro, vi estas vera majstro kaj
+meritas nian tute apartan favoron!"  Tiel parolante, la regxo,
+kiu je tiaj frandajxoj estis cxiam tre maldonacema, disdonis
+propramane la figojn.  Cxiu regxido kaj cxiu regxidino ricevis
+du, al la honoraj frauxlinoj kaj al la veziroj kaj agaoj[8] li
+donis po unu, kaj la ceterajn li metis antaux si mem kaj komencis
+gluti kun granda apetito.
+
+"Dio mia! kiel strange vi aspektas, patro!" ekkriis subite
+Regxidino Amarza.  Cxiuj, mirigitaj, rigardis al la regxo:
+grandegaj oreloj elstaris el lia kapo kaj longa nazego pendis
+malsupren antaux lia mentono; ankaux sin mem ili reciproke
+rigardis kun mirego kaj teruro: cxiuj estis pli-malpli ricxe
+provizitaj per la strangaj kapornamajxoj.
+
+Oni prezentu al si la konsternigxon de la kortego!  Oni tuj
+sendis voki cxiujn kuracistojn de la urbo; ili alvenis amasege
+kaj ordonis pilolojn kaj miksturojn, sed la oreloj kaj nazoj
+restis.  Oni operaciis unu el la regxidoj, sed liaj oreloj tuj
+rekreskis.
+
+En sia kasxejo, en kiun li retirigxis, Malgranda Muk baldaux
+eksciis pri la tuta okazintajxo; kaj nun li plene konsciis, ke
+venis la tempo reokupigxi pri la afero.  Jam antauxe, per la
+mono, kiun li enspezis per sia figvendado, li acxetis vestaron,
+kiu suficxe bone tauxgus por aspektigi lin kiel klerulon; longa
+barbo el kaproharoj perfektigis la trompvestigxon.  Kun sako da
+figoj li eniris en la palacon de l' regxo kaj proponis, kiel
+fremda kuracisto, sian helpon.  Komence oni estis iom nekredema;
+sed kiam Malgranda Muk mangxigis figon al unu el la regxidoj kaj
+tiel revenigis liajn orelojn kaj lian nazon al ilia antauxa
+stato, ekdeziregis cxiuj, ke la fremda kuracisto ilin sammaniere
+resanigu.  Dume la regxo, nenion dirante, lin prenis je la mano
+kaj kondukis en sian cxambron.  Tie li malfermis pordon
+kondukantan en la trezorejon, kaj faris al Muk signon, ke li
+sekvu lin.  "Jen estas miaj trezoroj," diris la regxo;
+"elektu, kion ajn vi volas; mi nenion rifuzos al vi, se vi nur
+liberigos min de cxi tiu malhonoranta malsano." Tio estis
+kvazaux dolcxa muziko en la oreloj de Malgranda Muk.  Enirante en
+la trezorejon, li jam ekvidis sur la planko siajn pantoflojn, kaj
+tutproksime de ili kusxis lia vergeto.  Nun li cxirkauxiris en la
+salono, kvazaux li volus admiri la trezorojn de l' regxo; sed
+apenaux li atingis siajn pantoflojn, li rapide ensaltis, kaptis
+lian bastoneton, desxiris sian falsan barbon kaj vidigis al la
+miranta regxo la bone konatan vizagxon de l' forpelita Muk.
+"Perfida regxo," li parolis, "kiu pagas fidelajn servojn per
+sendankeco, konservu, kiel bone merititan punon, vian nunan
+fi-figuron.  Mi postlasas al vi la orelojn, kiel cxiutagan
+memorajxon pri Malgranda Muk."  Eldirinte la lastajn vortojn, li
+sin turnis rapide sur la kalkanumo, ekdeziris sin malproksimen de
+tie, kaj antaux ol la regxo povis krii ecx unu fojon por helpo,
+Malgranda Muk estis jam forfluginta.  De tiu tempo li logxas cxi
+tie en granda ricxeco, sed tute sola, cxar li malestimas la
+homojn.  Lia spertoricxa vivo faris lin granda sagxulo, kaj,
+malgraux lia stranga eksterajxo, li meritas vian admiron, pli ol
+vian mokadon. --
+
+Tiel rakontis al mi mia patro.  Mi certigis al li mian penton pri
+mia malgxentila konduto kontraux la bona hometo, kaj mia patro
+pardone liberigis min de la postrakonta "kutima," kiun li
+destinis al mi en la komenco.  Mi rakontis al miaj kamaradoj la
+mirigajn aventurojn de Malgranda Muk, kaj baldaux ni tiom lin
+amis, ke neniam ni insultis lin plu.  Male, gxis li mortis, ni
+alte respektis lin, kaj cxiam ni klinigxadis antaux li tute same
+profunde, kiel antaux kadio kaj muftio.[9]
+
+La vojagxantoj interkonsente decidis ripozi la sekvantan tagon en
+tiu cxi karavanejo, por refortigi sin mem kaj siajn bestojn por
+la plua vojagxo.  Ankaux en cxi tiun tagon gxisdauxris la
+hierauxa gajeco, kaj ili sin donis al cxiuspecaj ludoj kaj
+amuzajxoj.  Post komuna tagmangxo ili alvokis la kvinan
+komerciston, Ali Siza, ke nun li pagu sian sxuldon, kiel jam
+faris la aliaj, kaj rakontu sian historion.  Li respondis, ke lia
+vivo estas tro malricxa je frapantaj okazintajxoj, kaj tial li ne
+volas paroli pri gxi, sed rakontos al ili ion alian, nome: la
+fabelon pri la falsa princo.
+
+
+
+
+La Fabelo pri la Falsa Princo.
+
+
+Estis iam respektinda subtajloro, nomata Labakano, kiu
+lernoservis cxe lerta majstro en Aleksandrio.  Oni ne povas diri,
+ke Labakano kudradis mallerte; kontrauxe, li povosciis fari
+laborajxojn aparte delikatajn.  Kaj ni estus maljustaj, dirante,
+ke li estis mallaborema.  Tamen ne cxio estis en ordo en la kapo
+de la subtajloro.  Okazis ofte, ke li kudradis seninterrompe dum
+tutaj horoj, tiel ke la kudrilo farigxis brulrugxa en lia mano
+kaj ekfumigxis lia fadeno; en tiaj okazoj li plenumadis
+laborajxojn tute neimiteblajn.  Sed alitempe, -- kaj,
+bedauxrinde, tio okazis plej ofte, -- li sidadis absorbita en
+siaj pensoj, kun fiksaj sencelaj okuloj; kaj en lia vizagxo kaj
+tuta tenigxo estis io tiel stranga, ke lia majstro kaj liaj
+kunsubuloj, vidante lian distrecan mienon, diris cxiufoje:
+"Labakano havas denove sian aristokratan vizagxon."
+
+Vendrede, kiam aliaj homoj pace revenadis de la matena pregxo
+hejmen al sia laboro, Labakano, surhavanta belan, penege
+sxparakiritan veston, elpasxis el la moskeo, trairis per
+malrapidaj fieraj pasxoj la placojn kaj stratojn de la urbo, kaj
+kiam iu el liaj kamaradoj lin salutis, dirante: "Pacon al vi,
+Labakano," aux: "Kiel vi fartas, amiko?" li eksvingis
+grandanime la manon aux, en specialaj okazoj, klinis belmaniere
+la kapon.  Kaj kiam lia majstro diris al li, sxerce: "Naskita
+princo vi ja estas, Labakano," li gxojis pro tio kaj respondis:
+"Cxu ankaux vi rimarkis tion?" aux: "Mi jam de longe tiel
+pensas!"
+
+Tia estis jam de longa tempo la stranga konduto de la respektinda
+subtajloro Labakano, sed cxar li estis en ceteraj rilatoj
+bonkonduta kaj lerta laboristo, lia majstro toleradis liajn
+kapricojn.  Okazis gxuste tiutempe, ke Selim, la frato de l'
+sultano, haltis travojagxe en Aleksandrio; kaj unu tagon li
+sendis festveston al la majstro, por ke gxi estu de li korektita,
+kaj la majstro transdonis gxin al Labakano, cxar tiu cxi faradis
+la plej delikatajn laborajxojn.  Vespere, kiam la majstro kaj la
+aliaj subuloj foriris, por mallacigxi post la sxargxpenado de l'
+tago, Labakano, pusxata de nekontrauxstarebla sopiro, reeniris en
+la laborejon, kie pendis la vesto de la imperiestra frato.  Longe
+li staris tie antaux la vesto, enpense admirante jen la belegan
+brodajxon, jen la briletantajn sxangxkolorojn de la silko kaj
+veluro.  Li ne povis sin deteni: kvazaux mallibervole li surmetis
+gxin, kaj jen, ho miro! gxi vestis lin tiel perfekte, kiel se gxi
+estus por li farita.  "Cxu mi ne estas princo tute same bona
+kiel iu alia?" li demandis sin, pasxante en la cxambro tien kaj
+reen.  "Cxu la majstro mem ne diris, ke mi estas princo
+naskita?"  Surmetante la veston, la subtajloro sxajnis samtempe
+alpreni tute regxan karakteron; li ne povis forigi el sia spirito
+la penson, ke li estas nekonata regxido, kaj kiel nekonata
+regxido li nun decidis forvojagxi en la mondon kaj tian lokon
+forlasi, kie la homoj estas tiel malsagxaj, ke ili ne povas vidi,
+sub la kovrajxo de lia malalta vivstato, lian ennaskitan indecon.
+Sxajnis al li, kvazaux la belega vesto estas al li sendita de iu
+bonvola feino; li do bone sin gardis malsxati tiel multvaloran
+donacon, enposxigis la malmultan monon, kiun li havis kontante,
+kaj, dum favorkovris lin la mallumo de la nokto, li ekformarsxis
+el la pordego de Aleksandrio.
+
+Dum li vojagxadis, la nova princo elvokis cxiuloke grandan miron,
+cxar la belega vesto kaj lia serioza, majesta tenigxo tute ne
+konvenis al piediranto.  Kiam, pri tio, oni faris al li ian
+demandon, li cxiufoje respondis kun misteroplena mieno, ke la
+afero havas kauxzon tute specialan.  Sed vidante, ke li faras sin
+ridinda per sia piedirademo, li acxetis por malalta prezo
+maljunan cxevalon, kiu trafe al li konvenis, cxar, havante
+nesxanceleblan trankvilecon kaj mildecon de animo, neniam gxi
+embarase devigis lin prezentigxi kiel lerta rajdisto, kio tute ne
+estis lia forta flanko.
+
+Unu tagon, dum li vojiris malrapide antauxen sur sia Murva, --
+tiel li nomis sian cxevalon, -- alvenis alia rajdanto, kiu petis
+permeson rajdi en lia societo, cxar, diris li, per interparolado
+mallongigxos al ili la vojo.  La rajdanto estis gaja junulo, bela
+kaj gxentilmaniera.  Li tuj komencis kun Labakano interparoladon
+pri "kien" kaj "de kie,"; kaj montrigxis, ke ankaux li, same
+kiel la subtajloro, eliris sencele en la mondon.  Li diris, ke li
+nomigxas Omar, estas nevo de l' bejo Elfi, la malfelicxa Pasxao
+de Kajro, kaj nun vojagxas de loko al loko, por plenumi komision,
+kiun konfidis al li lia onklo sur sia lito de morto.  Kun sama
+nekasxemeco Labakano ne volis rakonti pri siaj propraj
+cirkonstancoj, sed malklare komprenigis al la noveveninto, ke li
+estas de alta deveno kaj vojagxas pro sia plezuro.
+
+La ambaux junuloj placxis multe unu al la alia kaj dauxrigis kune
+la vojon.  La duan tagon de l' komuna vojagxo Labakano demandis
+sian kunrajdanton pri la komisio, kiun li devas prizorgi, kaj
+eksciis, je sia granda miro, jenon: -- Elfi Bejo, la Pasxao de
+Kajro, edukis Omar'on de lia plej frua infaneco, kaj tiu cxi
+neniam konis siajn gepatrojn.  Fine, kiam la Bejo estis surprize
+atakita de siaj malamikoj kaj, post tri malfelicxaj bataloj,
+devis forkuri, mortige vundita, li malkasxis al sia zorgato, ke
+li ne estas lia nevo, sed la filo de potenca monarhxo, kiu, pro
+timo de la profetajxoj de siaj astrologoj, forigis la junan
+princidon de sia kortego, jxurante, ke li ne volas lin revidi pli
+frue ol je lia dudek-dua naskotago.  Elfi Bejo ne diris al li la
+nomon de lia patro, sed donis al li plej precizajn ordonojn, ke,
+la kvaran de la venonta monato Ramadan, je kiu tago li atingos la
+agxon de dudek du jaroj, li trovigxu cxe la famekonata kolono
+El-Seruja, je kvar tagvojagxoj, oriente de Aleksandrio; tie li
+transdonu al la viroj, kiuj staros apud la kolono, ponardon, kiun
+li donis al li, kaj diru al ili: "Jen mi estas kiun vi
+sercxas"; se ili respondos: "Lauxdata estu la Profeto, kiu vin
+gardis," li tiam sekvu ilin; ili kondukos lin al lia patro.
+
+Tre mirigis la subtajloron Labakanon cxi tiu sciigo.  Per
+enviemaj okuloj li de nun rigardis la princidon.  Kolerigis lin
+la penso, ke al tiu cxi Omar, kiu jam sen tio havas la famon esti
+nevo de potenca pasxao, la sorto plie donis rangon de princido,
+sed al li mem, kiu ja posedas cxiujn princajn ecojn, gxi donacis,
+kvazaux por moko, senfaman naskigxon kaj vivovojon tute
+ordinaran.  Li faris komparojn inter si mem kaj la princido.  Li
+devis konfesi al si, ke tiu cxi lasta havas trajtojn de vizagxo
+treege allogajn: belaj vivecaj okuloj, agla nazo, mildaj servemaj
+manieroj, unuvorte, cxiuj eksteraj perfektajxoj, kiuj povas iun
+rekomendi, estis liaj.  Sed kvankam li ne povis ne konfesi la
+meritojn de sia kunulo, tamen li trovis nekontrauxdirebla, ke
+homo tia, kia li Labakano, estus, sen ia dubo, ecx pli bonvena al
+la princa patro, ol la vera princido.
+
+Cxi tiuj pripensoj persekutadis Labakanon dum la tuta tago, kaj
+la sekvintan nokton li ecx ekdormis kun ili.  Sed kiam li
+malfermis matene la okulojn, kaj lia unua rigardo renkontis la
+kusxantan apud li Omar'on, kiu povis dormi tiel trankvile kaj
+songxi pri sia certa felicxo, vekigxis en li la penso, tion akiri
+al si, aux ruze aux perforte, kion malfavora sorto rifuzis.  La
+ponardo, tiu ekkona signo de la hejmen revenanta princido,
+krocxigxis al la zono de l' dormanto; singarde, senbrue li
+eltiris gxin, por enpusxi en la bruston de gxia posedanto.  Sed
+ecx la penso de mortigo teruris lian paceman tajloran animon; li
+do kontentigxis alproprigante la ponardon kaj bridante por si mem
+la pli rapidan cxevalon de l' princido; kaj antaux ol Omar
+vekigxis kaj sin vidis senigita je cxiuj siaj esperoj, lia
+perfida kunvojagxanto jam malproksimigxis je suficxe multe da
+mejloj.
+
+Estis gxuste la unua tago de la sankta monato Ramadan, kiam
+Labakano prirabis la princidon; li do havis ankoraux kvar tagojn,
+por atingi la kolonon El-Seruja, kiu estis de li bone konata.
+Kvankam la loko, kie trovigxis cxi tiu kolono, estis malproksima
+je ne pli ol du tagvojagxoj, tamen li tre rapidis por tien
+alveni, cxar cxiam li timis, ke la vera princido alvenos unua.
+En la fino de l' dua tago Labakano ekvidis la kolonon El-Seruja.
+Gxi staris sur malgranda monteto en vasta ebenajxo kaj estis
+videbla el du-trihora distanco.  Cxe tiu cxi vido, la koro de
+Labakano ekbatis pli lauxte.  Kvankam, dum la du jxus pasintaj
+tagoj, li jam havis suficxe da tempo por pripensi la rolon, kiun
+li devos ludi, tamen lia malbona konscienco faris lin iom timema;
+sed fine la penso, ke li ja estas naskita princo, revekis lian
+kuragxon, kaj kun renovigita memfido li aliris sian celon.
+
+La cxirkauxajxoj de la kolono El-Seruja estis senhomaj kaj
+dezertaj; kaj se la nova princido ne havus, jam por kelkaj tagoj,
+suficxe da provizajxoj, embarasus lin iome la zorgo pri lia
+vivteno.  Li nun haltis kun sia cxevalo sub kelkaj palmoj kaj tie
+atendis, kion sendos al li lia sorto.  Cxirkaux la morgauxa
+tagmezo li ekvidis grandan procesion de cxevaloj kaj kameloj,
+venantan tra la ebenajxo en direkto al la kolono El-Seruja.  La
+procesio haltis cxe la malsupro de l' monteto, sur kiu staris la
+kolono; oni starigis belegajn tendojn, kaj la tuto aspektis kiel
+karavano de ricxa pasxao aux sxejko.  Labakano prave konjektis,
+ke gxuste pro li tiuj multaj homoj alvenis; kaj volonte li
+vidigus al ili jam hodiaux ilian estontan estron, sed li
+moderigis sian deziregon prezentigxi kiel princo, cxar cxiuokaze
+la venonta mateno ja plene realigos liajn plej ambiciajn
+esperojn.
+
+La matena suno vekis la felicxegan tajloron por la plej grava
+momento de lia vivo, kiam li levigxos el sia malalta sfero kaj
+starigxos flanke de princa patro.  Estas ja vero, ke, bridante
+sian cxevalon, por alrajdi al la kolono, li ekpensis momente pri
+la maljusteco de sia entrepreno, kaj image li prezentis al si la
+doloron de l' princa junulo, trompita de liaj belaj esperoj; sed
+la kubo estis jxetita, li jam ne povis malfari, kio estis farita,
+kaj lia memestimo diris al li en la orelon, ke li havas aspekton
+suficxe majestan, por sin prezenti kiel filo al la plej potenca
+el la regxoj.  Sentimigite de cxi tiu penso, li sidigxis sur sian
+cxevalon, prenis sian tutan kuragxon en manoj por igi gxin orde
+galopi, kaj post malpli ol kvarono da horo li jam atingis la
+malsupron de l' monteto.  Li desaltis de sia cxevalo kaj alligis
+gxin al unu el la arbustoj, kiuj kreskis tie en suficxe granda
+nombro; poste li eltiris la ponardon de l' princido Omar kaj
+eksupreniris la monteton.  Cxe la piedo de l' kolono staris ses
+viroj.  Tiuj cxi akompanis maljunulon kun nobla regxa mieno: lia
+belega orbrodita kaftano, zonita per blanka kasxmira sxalo, lia
+blanka turbano, ornamita per fulmetantaj juveloj, montris lin
+homo ricxa kaj altranga.  Labakano, alpasxinte, sin klinis antaux
+li malalte kaj parolis, prezentante al li la ponardon:
+
+"Jen mi estas, kiun vi sercxas."
+
+"Lauxdata estu la Profeto, kiu vin gardis," respondis la
+maljunulo, kun larmoj de gxojo; "cxirkauxprenu vian maljunan
+patron, kara mia filo Omar!"
+
+La bona tajloro estis de cxi tiuj solenaj vortoj tre kortusxita
+kaj jxetis sin, duone gxojante, duone hontante, en la brakojn de
+l' maljuna princo.  Sed nur dum unu momento estis al li permesate
+gxui la felicxegon de lia nova rango.  Elrektigxinte el la brakoj
+de l' princa maljunulo, li ekvidis rajdanton rapidantan tra la
+ebenajxo en direkto al la monteto.  La rajdanto kaj lia cxevalo
+prezentis strangan vidajxon; cxu pro obstineco, cxu pro laceco,
+la cxevalo, sxajne, tute ne volis pluen: gxi sxovigxis antauxen
+per falsxanceligxa irado, kiu estis nek pasxado nek trotado, kaj
+per manoj kaj piedoj la rajdanto instigadis gxin al pli rapida
+kurado.  Baldaux, tro baldaux Labakano rekonis sian cxevalon
+Murva kaj la veran princidon Omar; sed jam eklogxis en li la
+demono Mensogo, kaj li decidis, kio ajn okazos, valorigi kun fera
+frunto siajn uzurpitajn pretendojn.
+
+Jam el malproksimo oni vidis la rajdanton signogestadi per la
+mano; kaj nun, malgraux la malbona irado de l' cxevalo Murva, li
+jam alvenis, desaltis teren kaj eksupreniris kurege la monteton.
+"Haltu!" li kriis, "kiu ajn vi estas, haltu! kaj ne lasu vin
+trompi de plej malnobla mensogulo.  Estas _mi_, kiu nomigxas
+Omar; kaj neniu mortemulo kuragxu profani mian nomon!"
+
+Granda miro pentrigxis sur la vizagxoj de la apudstarantoj pro
+cxi tiu sxangxigxo de aferoj; sed pli ol cxiuj konsternita
+sxajnis la maljunulo, kiu nun direktadis demandajn rigardojn jen
+al tiu, jen al alia.  Dume Labakano parolis kun penege akirita
+trankvileco: "Favora mia estro kaj patro, ne lasu vin trompi de
+tiu homo.  Gxi estas, kiom mi scias, iu freneza tajloro el
+Aleksandrio, nomata Labakano, kiu meritas nian kompaton, pli ol
+nian koleron."
+
+Gxis furiozeco incitis tiuj vortoj la princidon.  Sxauxmante de
+kolerego, li volis trapusxigxi gxis Labakano, sed la
+cxirkauxstarantoj sin jxetis inter ilin kaj tenis lin firme, kaj
+la maljuna princo parolis: "Vere, filo mia, la kompatindulo
+estas freneza; oni ligu lin kaj sidigu sur unu el niaj
+dromedaroj; eble ni povos iel helpi la malfelicxulon."
+
+Jam kvietigxis la kolerego de l' princido; plorante, li kriis al
+la princo: "Mia koro al mi diras, ke vi estas mia patro; mi
+jxurpetas vin, pro memoro de mia patrino, auxskultu min!"
+
+"Sankta mia Dio!" respondis la alia; "li jam rekomencas
+deliri; kiel la frenezaj ideoj nur venas al li en la kapon?"
+Dirinte tion, li prenis Labakanon je la brako kaj lasis sin
+konduki malsupren de la monteto.  Ili ambaux sidigxis sur belajn
+cxevalojn, drapiritajn per ricxaj kovriloj, kaj ekforrajdis tra
+la ebenajxo fronte de l' tuta procesio.  Sed al la malfelicxa
+princido oni kunkatenis la manojn kaj ligis lin firme sur
+dromedaro, kaj apud li restis cxiam du rajdistoj, kiuj havis por
+cxiu lia movo plej atenteman okulon.
+
+La maljuna princo estis Saauxd, sultano de la Vehxabanoj.[10]
+Longan tempon li vivis seninfana, gxis fine al li naskigxis
+princido, pri kiu li jam de tiel longe sopiris.  Sed la
+astrologoj, kiujn li demandis pri la sorto de l' knabo, deklaris,
+ke gxis lia dudek-dua vivjaro minacados lin la dangxero, esti
+forpelita de iu malamiko.  Por tion eviti, la sultano fordonis la
+infanon al sia malnova fidinda amiko Elfi Bejo, por esti de li
+edukata; kaj de tiu tempo, dum dudek du dolorplenaj jaroj, li
+atendis lian aperon.  Cxi tion la sultano rakontis al sia
+supozata filo, kaj esprimis grandan kontentigxon pri lia bela
+staturo kaj lia dignoplena tenigxo.
+
+Kiam ili venis en la landon de l' sultano, cxie la logxantoj
+akceptis ilin per gxojokrioj, cxar jam tra cxiuj urboj kaj
+vilagxoj disvastigxis kun rapideco de fulmo la famo pri la alveno
+de la sultanido.  Sur la stratoj, sur kiuj ili trapasis, oni jam
+starigis arkojn el floroj kaj brancxoj, brilegaj cxiukoloraj
+tapisxoj ornamis la domojn, kaj la popolo lauxte gloris Dion kaj
+lian Profeton, kiuj sendis al ili tiel belan sultanidon.  Cxio
+cxi tio plenigis per felicxo kaj gxojo la fieran koron de l'
+tajloro; sed des pli malfelicxa sendube sin sentis la vera Omar,
+kiu, ankoraux mankatenita, sekvis en silenta malespero la
+procesion.  Neniu atentis lin cxe la gxenerala gxojego, kiu tamen
+en realeco rilatis ja lin.  La nomon Omar kriadis miloj kaj miloj
+da vocxoj, sed pri li, la lauxrajta portanto de la nomo, neniu
+interesigxis; nur tiu aux alia demandis, kiun oni kunforkondukas
+tiel firme ligitan, kaj terure sonis en la orelo de l' sultanido
+la respondo de liaj gardantoj: "Gxi estas freneza tajloro."
+
+Fine la procesio alvenis en la cxefurbon de l' sultano, kie oni
+jam faris, por ilin akcepti, preparojn ecx pli grandiozajn, ol en
+la aliaj urboj.  La sultanino, maljuneta altrespektinda virino,
+atendis ilin kun sia tuta korteganaro en la plej belega salono de
+l' palaco.  La plankon de cxi tiu salono kovris grandega tapisxo;
+la muroj estis ornamitaj per helblua sxtofo, kiu pendis de
+grandaj argxentaj hokoj per oraj sxnuroj kaj kvastoj.
+
+Estis mallume, kiam la procesio alvenis; tial oni jam ekbruligis
+en la salono multe da kuglerondaj koloraj lampoj, kiuj faris el
+la nokto helan tagon.  Ili elradiadis plej klare kaj plej
+multkolore en la profundo de l' salono, kie sur trono sidis la
+sultanino.  La trono staris sur kvar sxtupoj kaj estis
+cxirkauxforgxita per senmiksa oro kaj enmete ornamita per grandaj
+ametistoj.  La kvar plej eminentaj emiroj tenadis super la kapo
+de l' sultanino baldakenon el rugxa silko, kaj la Sxejko de
+Medina ventumadis sxin per ventumilo el pavaj plumoj.
+
+Tiel la sultanino atendis sian edzon kaj sian filon.  Tiun cxi
+lastan ankaux sxi neniam revidis de lia naskigxo, sed
+signifoplenaj songxoj jam aperigis al sxi la infanon, pri kiu
+sopiris sxia koro, kaj tial sxi estis certa, ke ecx el inter
+miloj da aliaj sxi tuj lin povus rekoni.  Nun ekauxdigxis la bruo
+de la alproksimigxanta procesio, trumpetado kaj tamburado
+intermiksigxis kun la gxoja aplauxdado de l' popola amaso, la
+hufofrapado de la cxevaloj eksonis sur la korto de l' palaco,
+cxiam pli kaj pli proksime bruadis la pasxoj de la venantoj,
+malfermegigxis la pordoj de l' salono, kaj tra la vicoj de la
+falantaj sur la vizagxon servistoj rapidis la sultano, tenante
+sian filon per la mano, antaux la tronon de l' patrino.
+
+"Jen," li parolis, "mi alkondukas al vi tiun, pri kiu vi de
+tiel longe sopiras."
+
+Sed la sultanino interrompis lin.  "Tio ne estas mia filo," sxi
+ekkriis; "tio ne estas la trajtoj de vizagxo, kiujn la Profeto
+al mi montris en songxo!"
+
+En la momento, kiam la sultano volis fari al sxi riprocxojn pri
+sxia supersticxo, malfermigxis subite la pordo, kaj, persekutata
+de siaj gardantoj, de kiuj li sin desxiris per strecxo de cxiuj
+siaj fortoj, Princido Omar enkuregis en la salonon.  Senspira li
+jxetis sin teren antaux la trono: "Cxi tie mi volas morti;
+prenu, ho patro kruela, mian vivon, cxar toleri tiun cxi honton
+mi jam ne povas!"  Cxiujn konsternegis liaj vortoj, oni amase
+interpusxigxis cxirkaux la malfelicxulo, kaj jam la alrapidantaj
+gardistoj estis pretaj lin kapti kaj religi, kiam la sultanino,
+kiu en senparola mirego rigardis cxion cxi tion, salte levigxis
+de la trono.  "Haltu!" sxi kriis; "cxi tiu kaj neniu alia
+estas la gxusta; cxi tiu homo estas, kiun miaj okuloj neniam
+vidis kaj tamen rekonas mia koro!"
+
+La gardistoj jam nevole deturnigxis de Omar, sed la sultano,
+bolante de furioza kolero, kriis al ili, ke ili ligu la
+frenezulon.  "Al mi apartenas decidi," li parolis per komanda
+vocxo, "kaj cxi tie oni ne jugxas laux songxoj de virinoj, sed
+laux certaj, neerarigaj signoj; cxi tiu (montrante Labakanon)
+estas mia filo, cxar li alportis al mi la ponardon, la atestan
+signon de mia amiko."
+
+"Li sxtelis gxin," kriis Omar; "li malnoble profitis mian
+sensuspektan konfidon, por min pereigi!"  Sed la sultano ne
+auxskultis la vocxon de sia filo, cxar en cxiuj aferoj li kutimis
+sekvi nur sian propran jugxon; la malfelicxan Omar'on li do lasis
+perforte fortreni el la salono, dum li mem foriris kun Labakano
+en sian privatan cxambron, plena de kolero kontraux sia sultanino
+edzino, kun kiu li tamen jam de dudek kvin jaroj kunvivis en
+paco.
+
+La sultanino, siaflanke, profunde malgxojis pro la jxusaj
+okazintajxoj; sxi havis la firman konvinkecon, ke iu trompisto
+ekposedis la koron de l' sultano, cxar gxuste tiun saman
+malfelicxulon tiom multe da signifoplenaj songxoj jam aperigis al
+sxi kiel sxian veran filon.  Kiam sxia afliktigxo iome
+kvietigxis, sxi pripensis rimedojn, por konvinki sian edzon pri
+lia maljusteco.  Verdire cxi tio ne estis facila, cxar tiu, kiu
+pretendis esti sxia filo, jam transdonis al la sultano la
+ekkonilan ponardon, kaj krom tio li tiel detale informigxis pri
+la pasinta vivo de Omar, ke nun li ludis sian rolon kun plej
+perfekta memfido.  Sxi sendis voki la virojn, kiuj akompanis la
+sultanon al la kolono El-Seruja, kaj ordonis, ke ili cxion plej
+precize rakontu al sxi, kaj poste sxi konsiligxis kun siaj plej
+fidindaj sklavinoj.  Ili jen elektis, jen malelektis tiun kaj
+alian rimedon; fine parolis Melehxsala, maljuna sagxa Cxerkesino:
+"Se mi bone auxdis, estimegata estrino, la transdoninto de l'
+ponardo asertis, ke tiu, kiun vi kredas via filo, nomigxas
+Labakano kaj estas freneza tajloro?" -- "Jes, gxi estas
+tiele," respondis la sultanino; "sed kion vi celas per tio?"
+-- "Cxu vi do ne opinias ebla, ke tiu trompisto alfiksis al via
+filo sian propran nomon?  Kaj se tiel estas, ekzistas, por kapti
+lin, bonega rimedo, kiun mi nun tutkasxe sciigu al vi." -- La
+sultanino klinis sian orelon, kaj la sklavino alflustris
+konsilon, kiu sxajne tre placxis al sxia sinjorino, cxar tiu cxi
+tuj levigxis, por iri al la sultano.
+
+La sultanino estis sagxa virino, kiu bone konis la malfortajn
+flankojn de l' sultano kaj sciis ilin profiti.  Sxi do sxajnigis
+esti preta ekcedi kaj akcepti la falsan sultanidon; nur unu
+kondicxon sxi petis por sxi.  La sultano, kiu nun pentis sian
+ekflamon de kolero kontraux sia edzino, konsentis pri la
+kondicxo, kaj sxi parolis: "Mi tre dezirus submeti ilin ambaux
+al provo de lerteco; alia eble igus ilin vetrajdi aux
+interbatigxi aux jxeti sagegojn, sed tio estas aferoj, kiujn cxiu
+povas ja fari; ne, mi volus doni al ili taskon, kiu postulas
+sagacecon: mi do proponas, ke cxiu el ili faru kaftanon kaj
+pantalonon, kaj tiam ni vidos, kiu faras la plej belajn."
+
+La sultano ekridis kaj diris: "Aj! aj! jen sagxe vi elpensis!
+Mia filo devos konkursi kun via freneza tajloro, kiu el ili
+kunkudros la plej bonan kaftanon?  Ne! jen kio estas vere
+sensenca!"
+
+Sed la sultanino atentigis lin al tio, ke li jam antauxpromesis
+al sxi la plenumon de la kondicxo, kaj la sultano, homo
+vortotenema, cedis en la fino, jxurante tamen, ke kiel ajn bele
+la freneza tajloro faros sian kaftanon, li por nenio povos lin
+akcepti kiel filon.  Li mem iris al sia supozata filo kaj petis,
+ke li komplezu al la kaprico de sia patrino, kiu nun nepre volas
+vidi kaftanon de lia mano.  Plenigxis per gxojo la koro de l'
+bona Labakano: se nur de tio gxi dependas, li diris al si en la
+pensoj, sinjorino sultanino baldaux kontentigxos kun mi.
+
+Oni jam pretigis du cxambrojn, unu por la princido, la alian por
+la tajloro; tie ili devis elprovi sian arton; kaj al cxiu el ili
+oni donis nur pecon da silka sxtofo suficxe grandan, tondilon,
+kudrilon kaj iom da fadeno.
+
+La sultano estis tre scivola, kian kaftanacxon faros lia filo;
+kaj ankaux al la sultanino batis maltrankvile la koro, cxu sxia
+ruzo bone sukcesos aux ne.  Du tagojn oni difinis al la
+konkurantoj por ilia laboro; la trian tagon la sultano sendis
+voki sian edzinon, kaj kiam sxi aperis, li sendis venigi el la du
+cxambroj la ambaux kaftanojn kaj la kaftanfarintojn.  Triumfe
+Labakano enpasxis kaj sternis sian kaftanon antaux la mirantaj
+rigardoj de l' sultano.  "Jen vidu, patro," li parolis, "jen
+vidu, respekteginda patrino, cxu tio cxi ne estas majstrajxo?
+Kontraux la plej lerta kortega tajloro mi kuragxus veti, ke fari
+tiel belan kaftanon li ne povus."
+
+La sultanino ridetis kaj turnis sin al Omar: "Kaj vi, filo mia,
+kion vi plenumis?"  Indigne li jxetis sur la plankon la silkan
+sxtofon kaj la tondilon.  "Dresi cxevalojn oni instruis al mi
+kaj svingi la sabron, kaj cxe cxiu turnira vetbatalo mia lanco
+trafas sian celon; sed la artoj de la kudrilo estas al mi
+fremdaj; ja ecx malhonoraj ili estus por zorgato de Elfi Bejo, la
+estro de Kajro."
+
+"Ho vera filo de mia regxa sinjoro!" ekkriis la sultanino.
+"Kial ne estas al mi permesite vin cxirkauxpreni, vin nomi mia
+filo!  Pardonu, mia edzo kaj estro," sxi dauxrigis, sin turninte
+al la sultano, "ke mi uzis kontraux vi cxi tiun ruzon.  Cxu vi
+ankoraux ne komprenas, kiu estas princo kaj kiu tajloro?  Vere,
+belega estas la kaftano, kiun faris sinjoro via filo, kaj mi tre
+dezirus lin demandi, cxe kiu majstro li lernis."
+
+La sultano dronis en profunda medito, malkonfideme rigardante jen
+sian edzinon, jen Labakanon, kiu vane penadis kasxi sian
+rugxigxon kaj venki sian cxagrenon, ke li tiel stulte perfidis
+sin.  "Ankaux cxi tiu pruvo ne suficxas," diris la sultano.
+"Sed, lauxdata estu Allaho, mi konas rimedon por certe sciigxi,
+cxu mi estas trompita."
+
+Li ordonis alkonduki sian plej rapidan cxevalon, salte
+surcxevaligxis kaj ekforrajdis en arbaron, kiu komencigxis ne
+malproksime de la urbo.  Tie laux malnova legendo, logxis bonvola
+feino, nomata Adolzajdo, kiu jam ofte per siaj konsiloj helpis la
+regxojn de lia gento en horoj de urgxega bezono; tien rapidis la
+sultano.  En la mezo de la arbaro estis maldensejo, cxirkauxita
+de altaj cedroj.  Tie, laux la legendo, logxis la feino, kaj
+malofte oni kuragxis tien penetri, cxar jam de tempo antikva la
+loko inspiris nedifineblan timon, kiu herede transdonigxis de
+patro al filo.  Apenaux li alvenis, la sultano desaltis de sia
+cxevalo, gxin alligis al unu el la arboj, starigxis en la mezo de
+la loko, kaj ekparolis per lauxta vocxo: "Se estas vero, ke vi
+donis al miaj prapatroj bonan konsilon en horo de granda bezono,
+auxskultu favore la peton de ilia nepo kaj konsilu al mi en
+afero, kie homa prudento nenion vidas."
+
+Apenaux li eldiris la lastajn vortojn, malfermigxis unu el la
+cedroj, kaj elpasxis vualita virino vestita per longa blanka
+robo.  "Mi scias, pro kio vi venis al mi, Sultano Saauxd; via
+deziro estas honesta, kaj tial mi volonte vin helpos.  Prenu cxi
+tiujn du kestetojn.  Ordonu al tiuj ambaux homoj, kiuj pretendas
+esti viaj filoj, ke ili elektu.  Mi scias, ke ne maltrafe elektos
+tiu, kiu en vero estas via filo."  Tiel parolis la vualita kaj
+donis al li du malgrandajn eburajn kestetojn, ricxe ornamitajn
+per oro kaj perloj; sur la kovriloj, kiujn la sultano vane
+penadis eklevi, estis surskriboj el enmetitaj diamantoj.
+
+Rajdante hejmen, la sultano pripensis kaj pripensis, kio nur
+povas trovigxi en la kestetoj, kiujn, ecx per strecxo de cxiuj
+siaj fortoj, malfermi li ne povis.  Ankaux la surskriboj donis al
+li nenian lumon en la afero, cxar sur unu li legis: _Honoro kaj
+Gloro_, sur la alia: _Felicxo kaj Ricxeco_.  La sultano pensis en
+si mem, ke ankaux al li estus malfacile elekti inter la du
+objektoj, kiuj estis egale belaj, egale allogaj.
+
+Reveninte en sian palacon, li sendis voki la sultaninon kaj
+raportis al sxi, kion diris la feino; kaj nun plenigis sxian
+koron mistera espero, ke tiu, al kiu sxi sentis sin tiel forte
+altirata, elektos la kesteton, kiu pruvos lian regxan devenon.
+
+Antaux la trono de l' sultano oni starigis du tablojn; per sia
+propra mano la sultano metis sur ilin la du kestetojn; poste li
+supreniris la tronon kaj faris signon al unu el siaj sklavoj, ke
+li malfermu la pordon de l' salono.  Brilanta procesio de pasxaoj
+kaj emiroj de la regno, kiujn alvokis al si la sultano, envenis
+arege tra la malfermita pordo.  Ili sidigxis sur belegaj kusenoj
+lauxlonge de la muroj.  Kiam ili cxiuj sidigxis, la sultano
+denove faris signon, kaj oni alkondukis Labakanon.  Per fieraj
+pasxoj li trairis la salonon, jxetis sin teren antaux la trono
+kaj diris: "Kion ordonas mia sinjoro kaj patro?"
+
+La sultano rektigxis sur sia trono kaj diris: "Mia filo! pri la
+praveco de viaj pretendoj je tiu cxi nomo oni lauxtigis dubojn;
+unu el tiuj kestetoj certigos per sia enhavo la purecon de via
+naskigxo; elektu! mi ne dubas, ke vi elektos la gxustan!"
+
+Labakano levigxis kaj alpasxis antaux la kestetojn.  Longe li
+pripensis, kiun li elektu, fine li parolis: "Altrespektata
+patro! kio pli alta ol la felicxo esti via filo?  Kio pli nobla
+ol la ricxeco de via favoro?  Mi elektas la kesteton, kiu montras
+la surskribon: Felicxo kaj Ricxeco."
+
+"Ni baldaux scios, cxu vi bone elektis; intertempe sidigxu sur
+tiu kuseno apud la Pasxao de Medina," diris la sultano kaj faris
+signon al sia sklavo.
+
+Oni alkondukis Omar'on.  Lia rigardo estis malluma, lia mieno
+malgxoja, kaj lia tuta aspekto vekis gxeneralan kompaton cxe la
+apudestantoj.  Li jxetis sin teren antaux la trono kaj demandis
+pri la volo de l' sultano.  La sultano klarigis al li, ke li
+devas elekti unu el la kestetoj; li levigxis kaj alpasxis antaux
+la tablon.  Atente li legis ambaux surskribojn, poste li parolis:
+"La lastaj tagoj instruis al mi, kiel necerta estas la felicxo,
+kiel pasemaj cxiuj ricxajxoj.  Sed krom tio ili instruis al mi,
+ke en la brusto de homo kuragxa logxas nedetruebla trezoro, la
+honoro, kaj ke la brile lumanta stelo de l' gloro neniam forpasas
+samtempe kun la felicxo.  Do, ecx se por cxiam mi perdas nun mian
+kronon, jen falis la kubo!  Honoro kaj Gloro, vin mi elektas!"
+
+Li metis sian manon sur la elektitan kesteton; sed la sultano
+ordonis, ke li haltu, kaj faris signon al Labakano, ke ankaux li
+alpasxu antaux sian tablon kaj metu la manon sur sian kesteton.
+Dume la sultano ordonis, ke oni alportu al li pelvon kun akvo el
+la sankta fontano Zemzem en Mekka, antauxlavis siajn manojn por
+pregxi, turnis sian vizagxon orienten, jxetis sin teren kaj
+pregxis.  "Dio de miaj prapatroj, kiu de jarcentoj konservis
+nian genton pura kaj senmiksa, malhelpu, ke la nomo de la
+Abasidoj estu profanita de iu malnoblulo, protektu kaj helpu mian
+veran filon en tiu cxi horo de l' provo."
+
+Li levigxis kaj resupreniris sian tronon.  Gxenerala scivolego
+tenis kvazaux enkatenitaj cxiujn apudestantojn; korpremate
+atentaj, apenaux ili kuragxis spiri; ecx museton oni povus auxdi
+kurantan tra la salono, tiel senbrue sin tenis la tuta
+korteganaro: la postestarantoj etendis la kolon super la kapojn
+de la antauxstarantaj vicoj, por rigardi al la kestetoj.  Nun
+ekparolis la sultano: "Malfermu la kestetojn," kaj tiuj cxi
+lastaj, kiujn gxis nun nenia potenco povis malfermi, eksalte
+malfermigxis per si mem.
+
+En la de Omar elektita kesteto kusxis, sur velura kuseno,
+malgranda ora kroneto kaj sceptro; en la kesteto de Labakano --
+granda kudrilo kaj iom da fadeno.  La sultano ordonis al ambaux,
+ke ili alportu al li siajn kestetojn.  Li prenis en sian manon la
+kroneton de sur la kuseno; kaj, jen mirinda vidajxo! en tiu sama
+momento gxi ekpligrandigxis, kaj cxiam gxi farigxis pli kaj pli
+granda, gxis gxi atingis la grandecon de vera krono.  Li metis la
+kronon sur la kapon de sia filo Omar, kiu staris antaux li genue,
+kisis lin sur la frunto kaj ordonis al li sidigxi cxe lia dekstra
+mano.  Sed al Labakano li turnis sin kaj parolis: "Estas malnova
+proverbo: _Restu tajloro cxe via laboro!_  Vere, vi ne meritas
+mian favoron, sed petis pro vi iu, al kiu mi hodiaux nenion povas
+rifuzi; tial mi pardone lasas al vi vian mizeran vivon, sed se vi
+sxatas mian konsilon, vi iru, kiel eble plej rapide, for el mia
+lando."
+
+Hontigita, kvazaux dispremegita kiel li estis, la kompatinda
+subtajloro nenion povis respondi; li jxetis sin teren antaux la
+princo, kaj larmoj jxetigxis el liaj okuloj.  "Cxu vi povas
+pardoni al mi, princo?" li diris.
+
+"Al amikoj fideleco, al malamikoj grandanimeco, jen pri kio
+fieras cxiu Abasido," respondis la princo, igante lin levigxi;
+"foriru en paco." -- "Ho vera filo mia!" ekkriis, kortusxita,
+la maljuna sultano kaj jxetis sin sur la bruston de la filo; la
+emiroj kaj pasxaoj kaj cxiuj eminentuloj de l' regno levigxis de
+siaj sidejoj kaj kriis: "Vivu la nova regxido!" kaj, dum la
+gxenerala gxojego, Labakano, tenante sub la brako sian kesteton,
+elsxteligxis el la salono.
+
+Li malsupreniris en la stalon de l' sultano, bridis sian cxevalon
+Murva kaj elrajdis tra la pordego en direkto al Aleksandrio.
+Kvazaux songxo aperis al li lia tuta princa vivo, kaj sole la
+belega kesteto, ricxe ornamita per perloj kaj diamantoj,
+rememorigis al li, ke songxo gxi ja tute ne estis.  Reveninte
+fine Aleksandrion, li alrajdis al la domo de sia estinta majstro,
+desaltis teren, alligis sian cxevalon al la pordo kaj enpasxis en
+la laborejon.  La majstro, kiu en la komenco lin ne rekonis,
+faris multe da ceremonioj kaj demandis, per kio li povas lin
+servi.  Sed rigardinte de pli proksime sian vizitanton kaj
+rekoninte sian iaman lernanton, li alvokis siajn subulojn, kaj
+cxiuj sin jxetis kiel frenezaj kontraux la kompatinda Labakano,
+kiu tute ne atendis tian gxentilan akcepton: ili prilaboris lin
+per gladiloj kaj ulnoj, pikis per kudriloj kaj pincxis per akraj
+tondiloj, gxis li falis ellacigita sur amason da malnovaj
+vestajxoj.
+
+Dum li tie kusxis, faris al li la majstro furiozajn riprocxojn
+pro la sxtelita vesto; vane Labakano certigis lin, ke gxuste pro
+tio li revenis, cxar li volas cxion kompensi; vane li proponis
+trioblan kompensajxon; la majstro kaj liaj subuloj sin jxetis sur
+lin denove, lin orde trabastonis kaj forpelis el la domo.
+Vundbatita kaj cxifonita, li sidigxis sur sian cxevalon Murva kaj
+rajdis en karavanejon.  Tie li kusxigis sian lacan disbatitan
+kapon kaj ekmeditis pri la suferoj de l' vivo surtera, pri la
+tiel ofte nekonfesata merito kaj pri la senvaloreco kaj pasemeco
+de cxiuj mondaj trezoroj.  Li ekdormis kun la decido, rezigni pri
+cxia grandeco kaj farigxi respektinda burgxo de la urbo.  Kaj la
+morgauxan tagon li ne pentis pri sia decido, cxar la peza mano de
+l' majstro kaj la egale pezaj manoj de liaj subuloj jam
+definitive forbastonis el lia doloranta korpo lian tutan
+mosxtecon.
+
+Por alta prezo li vendis al juvelisto sian kesteton, acxetis al
+si domon kaj starigis tajloran laborejon.  Fininte cxiujn
+antauxarangxojn kaj alkrocxinte antaux sia fenestro elpendajxon
+kun la surskribo: "Labakano, tajloro," li sidigxis en sia
+laborejo, kaj, per la kudrilo kaj fadeno, kiujn li trovis en la
+kesteto, li komencis fliki la veston, kiun la majstro tiel kruele
+dissxiris.  Sed foje oni vokis lin por kelkaj momentoj for de lia
+laboro, kaj kiam li volis denove sin preni al gxi, kia stranga
+vidajxo sin prezentis al lia rigardo!  Kvankam gvidate de neniu,
+la kudrilo dauxrigis diligente kudradi; gxi faris delikatajn,
+graciajn stebojn, kiajn Labakano mem ne faris ecx en siaj plej
+artoricxaj momentoj!
+
+Vere, ecx la plej malgranda donaco de bonvola feino estas utila
+kaj grandvalora!  Kaj ankoraux alian valoron havis cxi tiu
+donaco: kiel ajn diligente laboris la kudrilo, la fadeno neniam
+finigxis.
+
+Labakano akiris grandan klientaron kaj estis baldaux la plej fama
+tajloro, longe kaj largxe.  Li altrancxadis la vestojn kaj
+faradis la unuan stebon per la kudrilo, kaj tuj cxi tiu laboris
+plue kaj sencxese, gxis la vesto estis preta.  Majstro Labakano
+havis baldaux la tutan urbon kiel klientaron, cxar li laboradis
+bele kaj treege malkare; nur pri unu sola afero la Aleksandrianoj
+skuadis malaprobe la kapon, nome: ke li laboradis tute sen
+lernantoj kaj cxiam post sxlositaj pordoj.
+
+Tiel la kesteta sentenco, promesinta _felicxon_ kaj _ricxecon_,
+fine plenumigxis; felicxo kaj ricxeco, almenaux en meza mezuro,
+akompanadis la pasxojn de la bona tajloro; kaj cxiufoje kiam li
+auxdis pri la gloro de la juna sultano Omar, kiu nun vivis en
+cxies busxo, -- kiam li auxdis, ke tiu kuragxulo estas la fiero
+kaj la amo de sia popolo kaj la teruro de siaj malamikoj, tiam la
+iama princo pensis en si mem: "Tamen pli bone ja estas, ke mi
+restis tajloro, cxar honoro kaj gloro estas ja dangxeraj
+aferoj."  Tiel vivis Labakano, kun si mem kontenta, de siaj
+samurbanoj respektata; kaj se la kudrilo ne perdis sian magian
+povon, certe gxi ankoraux cxiam kudradas per la eterna fadeno de
+la bona feino Adolzajdo.
+
+Cxe la subiro de la suno la karavano reekvojiris pluen, kaj
+baldaux gxi atingis Birket el Had, "Fontanon de l'
+Pilgrimantoj," de kie gxis Kajro estas nur trihora irado.  Oni
+sciis, ke cxirkaux tiu tempo la karavano alvenos, kaj baldaux la
+komercistoj havis la gxojon vidi siajn amikojn venantajn renkonte
+al ili el Kajro.  Ili eniris en la urbon tra la pordego Bab el
+Falk, cxar gxi estis rigardata kiel felicxa antauxsigno, eniri
+tra tiu pordego, tra kiu en pasinta tempo trapasis la Profeto.
+
+Sur la foirejo la kvar turkaj komercistoj adiauxis la fremdulon
+kaj la grekan komerciston Zaleuxkos kaj iris hejmen kun siaj
+amikoj.  Zaleuxkos kondukis la fremdulon al bona karavanejo kaj
+invitis tie tagmangxi.  La fremdulo akceptis la inviton, sed li
+antauxe foriris sxangxi sian vestaron, promesinte baldaux reveni.
+
+La greko jam faris cxiun antauxarangxon, por bone regali la
+fremdulon, por kiu li eksentis dum la vojagxo apartan
+korinklinon; kaj kiam la mangxajxoj kaj trinkajxoj staris bonorde
+sur la tablo, li sidigxis, por atendi sian gaston.
+
+Nun fine li auxdis lin, alproksimigxantan per malrapidaj pezaj
+pasxoj lauxlonge de la koridoro, kiu kondukis al lia cxambro.  Li
+levigxis, por iri renkonte al li kaj fari al li tutkoran
+akcepton; sed, malferminte la pordon, li ekpasxis malantauxen,
+terurita, cxar jen renkontis lin cxe la sojlo tiu timiga
+rugxmantelulo!  Ankoraux unu rigardon li jxetis sur lin: iluzio
+gxi ne estis; la sama alta majesta figuro, la masko, tra kiu la
+nigraj okuloj rigardis lin fulme, la rugxa mantelo kun la oraj
+brodajxoj -- cxio tio, el la plej teruraj horoj de lia vivo,
+estis al li ja nur tro bone konata.  Interbatalantaj sentoj
+skuadis ekscite la bruston de Zaleuxkos.  Estas vero, ke li jam
+repacigxis kun tiu bildo de sia memoro, kaj tamen la vido de tiu
+nekonato, kiun li jam de longe pardonis, dismalfermis denove
+cxiujn vundojn de lia koro: tiuj doloroplenaj horoj de
+antauxmorta timo, tiu cxagrenego, kiu venenis por cxiam lian
+junan vivon, denove preterpasis antaux lia animo kvazaux per
+unumomenta ekflugo.
+
+Cxiam senmove staris la aperajxo sur la sojlo.  "Kion vi volas,
+terura?" ekkriis la greko.  "For de miaj okuloj, ke mi ne
+malbenu vin!"
+
+"Zaleuxkos!" parolis el sub la masko konata vocxo; "cxu tiel
+vi akceptas vian gaston?"  La parolanto demetis la maskon kaj
+dissxovis de sia brusto la mantelon: gxi estis Selim Baruhx, la
+fremdulo.
+
+Sed Zaleuxkos sxajnis ankoraux ne trankviligita: terure estis al
+li en cxeesto de tiu fremdulo, cxar nur tro klare li rekonis en
+li la nekonaton de _Ponte vecchio_.  Tamen tiu cxi sento cedis
+fine al lia kutima gastamo; kaj, nenion dirante, li faris signon
+al la fremdulo, ke li sidigxu kun li al la tablo.
+
+"Mi divenas viajn pensojn," prenis Selim Baruhx la parolon,
+kiam ili sidigxis, "cxar vi rigardas min per elokvente
+demandantaj okuloj.  Mi povus silenti kaj neniam plu min montri
+al viaj rigardoj, sed mi sxuldas al vi klarigon pri mia konduto,
+kaj tial mi kuragxis, ecx riskante vian malbenon, aperi antaux vi
+en mia iama vestmaniero.  Vi iam diris al mi: 'Laux la kredo de
+miaj prapatroj mi devas lin ami; cetere, li sendube estas ecx pli
+malfelicxa ol mi.'  Tion cxi lastan vi kredu nur, amiko
+Zaleuxkos; kaj nun auxdu mian senkulpigxon.
+
+"Mi devas reveni gxis la komenco, por min bone komprenigi.  Mi
+naskigxis en Aleksandrio, de kristanaj gepatroj.  Mia patro, la
+pli juna filo de malnova glora franca familio, estis konsulo de
+sia lando en Aleksandrio.  De mia deka jaro oni edukis min en
+Francujo cxe frato de mia patrino; kaj pasis jam kelkaj jaroj de
+post la komenco de la revolucio, kiam mi forlasis mian patrujon,
+por sercxi trans la maro rifugxejon cxe miaj gepatroj; akompanis
+min mia onklo, kiun minacis nun en la lando de liaj prapatroj
+plej grandaj dangxeroj.  Plenaj de espero, ke ni reakiros en la
+gepatra hejmo la trankvilon kaj pacon, je kiu senigis nin la
+furioza franca popolo, ni albordigxis en Aleksandrio.  Sed ho ve!
+ne cxion mi trovis en la domo de mia patro, kiel gxi devas esti.
+Estas vero, ke la eksteraj ventegoj de tiu malkvieta tempo
+ankoraux ne atingis gxis tie; sed des pli neatendite trafis la
+malfelicxo mian familion en gxia plej profunda interno.  Malmulte
+da tempo antauxe, mia frato, esperoplena junulo, cxefsekretario
+de mia patro, edzigxis kun juna knabino, filino de firenza
+nobelo, kiu logxis en nia najbarajxo; du tagojn antaux nia
+alveno, sxi subite malaperis, kaj ecx la plej malgrandan
+postesignon de la malfelicxa knabino nek nia familio nek sxia
+patro povis trovi.  Oni fine konvinkigxis, ke sxi nesingardeme
+promenis tro malproksimen de la urbo kaj falis en la manojn de
+rabistoj.  Por mia kompatinda frato cxi tiu penso estus eble
+malpli aflikta, ol la hontinda vero, kiun ni nur tro baldaux
+eksciis: la perfidulino ensxipigxis kaj forveturis eksterlandon
+kun juna Napolano, kiun sxi ekkonis en la domo de sia patro.
+Kvazaux freneza de kolero, mia frato faris cxion eblan por venigi
+al jugxo la kulpulinon; sed vane: liaj klopodoj, kiuj faris
+sensacion en Napolo kaj Firenzo, servis nur por plenumi lian
+propran malfelicxon kaj cxiujn nin pereigi.  La firenza nobelo
+foriris returne en sian patrujon; al ni li kredigis, ke li volas
+havigi justecon al mia frato, sed en realeco li celis nian
+ruinon.  En Firenzo li malprosperigis cxiun esploron, kiun
+entreprenis mia frato; kaj la influon, kiun li akiris al si per
+cxiuj eblaj rimedoj, li lerte profitis por altiri sur mian patron
+kaj mian fraton la suspekton de la franca registaro: per plej
+hontindaj tromprimedoj oni kaptis ilin, fortrenis Francujon kaj
+igis tie mortigi per la ekzekutista hakilo.  Mia malfelicxa
+patrino farigxis freneza, kaj pasis dek longaj monatoj, antaux ol
+la morto liberigis sxin de sxia terura stato, kiu tamen en la
+lastaj tagoj sxangxigxis en plenan, klaran konscion.  Tiel mi nun
+trovigxis tute sola en la mondo, sed nur _unu_ penso okupis mian
+spiriton, nur _unu_ penso igis min forgesi pri mia funebro; kaj
+tiu penso, kiun, en sia lasta horo, mia patrino mem ekbruligis en
+mi, baldaux farigxis kvazaux ardega flamo en mia animo.
+
+"Kiel mi jam diris, mallonge antaux sxia fino revenis al sxi la
+konscio; sxi lasis min voki kaj parolis trankvilanime pri nia
+malfelicxo kaj pri sia propra morto.  Poste sxi petis cxiujn
+aliajn forlasi la cxambron; kun solena mieno sxi sidigxis
+rektigxinte sur sia mizera kusxejo kaj diris, ke mi povas akiri
+sxian benon, se mi jxuros tion plenumi, kion sxi nun ordonos al
+mi.  Kortusxita de la vortoj de l' mortanta patrino, mi jxure
+promesis plenumi sxian volon.  Cxe tio sxi komencis denove
+sursxuti per insultoj la Firenzanon kaj lian filinon kaj ordonis
+al mi, kun plej teruraj minacoj de sxia malbeno, vengxi kontraux
+li mian malfelicxan familion.  Sxi mortis en miaj brakoj.  Jam de
+longe dormetis en mia animo tiu penso pri vengxo; nun gxi
+plenforte vekigxis.  Mi kolektis la reston de mia patra havo kaj
+jxuris al mi mem, ke mi uzos cxiun eblan rimedon, por plenumi
+mian vengxon, ecx se mi per tio pereos.
+
+"Baldaux mi alvenis Firenzon, kie mi tenis min kiel eble plej
+kasxite.  Multe malhelpis mian planon la situacio, en kiu sin
+trovis miaj malamikoj.  La maljuna Firenzano farigxis intertempe
+gubernatoro, kaj nun cxe la plej malgranda suspekto li havis en
+mano cxiujn rimedojn, por min pereigi.  Akcidento venis al mia
+helpo.  Unu vesperon mi ekvidis, irantan tra la stratoj, homon en
+konata livreo; lia sxanceligxa irado, lia malgaja mieno kaj lia
+kolera murmurado de _santo sacramento_ kaj _maledetto diavolo_
+rekonigis al mi la maljunan Pietron, serviston de la Firenzano,
+kiun mi jam konis en Aleksandrio.  Mi ne dubis, ke li koleras
+kontraux sia sinjoro, kaj mi decidis profiti lian malbonan
+humoron.  Li sxajnis tre mirigita, vidante min tie, forte
+plendis, ke de l' tempo, kiam lia sinjoro farigxis gubernatoro,
+li per nenio jam povas lin kontentigi; kaj baldaux mia oro,
+subtenata de lia kolero, translogis lin definitive al mia flanko.
+La cxefa malhelpo estis tiel forigita; mi havis dungitan
+serviston, kiu en cxiu horo malfermos por mi la pordon de mia
+malamiko; kaj de nun maturigxis cxiam pli rapide mia plano de
+vengxo.  Al mi sxajnis, ke la mizera vivo de la maljuna Firenzano
+tute ne havas ian egalpezon kun la pereo de mia familio; ne, sian
+plej amatan li devas vidi mortigita: kaj tio estis Bianka, lia
+filino.  Cxu gxi ne estis sxi, kiu tiel hontinde krimis kontraux
+mia frato? -- sxi ja, kiu estis la cxefa kauxzo de nia
+malfelicxo?  Ecx gxojigis mian vengxosoifantan koron la novajxo,
+ke gxuste tiutempe Bianka intencis la duan fojon edzinigxi; mi
+tuj prenis decidon: nun morti sxi nepre _devas_.  Tamen mi timis
+plenumi propramane la krimon, kaj ankaux Pietron mi ne jugxis
+kapabla gxin fari; tial ni cxirkauxesploris, por trovi iun, kiu
+povus prizorgi la aferon.  El la Firenzanoj mi kuragxis dungi
+neniun, cxar neniu entreprenus ion tian kontraux la gubernatoro.
+Fine naskigxis en la kapo de Pietro la plano, kiun mi poste
+plenumis; samtempe, cxar vi estas fremdlandano kaj kuracisto, li
+proponis vin kiel plej tauxgan ekzekutiston.  Pri la plua irado
+de la afero vi ja scias.  Nur via tro granda singardemo kaj
+honesteco preskaux malprosperigis mian entreprenon: de tio venis
+la epizodo de la mantelo.
+
+"Pietro malfermis por ni la pordeton en la palaco de l'
+gubernatoro, kaj ne malpli kasxe li volis nin poste reelkonduki
+sur la straton; sed tra fendo en la pordo ni povis bone vidi
+cxiun detalon de la mortigo, kaj, terurite de la infera
+spektaklo, ni forkuregis el la domo.  Antauxenpelate de timo kaj
+pento, mi kuris pli ol du cent pasxojn, gxis mi falis senforta
+sur la sxtupojn de pregxejo.  Kiam mi fine reakiris la
+memregadon, mia unua penso estis pri vi kaj via terura sorto, se
+oni vin trovos en la palaco.  Mi alsxteligxis tien, sed nek de vi
+nek de Pietro mi povas trovi ecx la plej malgrandan, postsignon;
+sed la pordeto ankoraux staris malfermita, kaj tial mi almenaux
+povis esperi, ke vi jam profitis la okazon por forkuri el la
+domo.
+
+"Kiam farigxis tago, timo antaux eltrovigxo kaj premanta sento
+de pento igis por mi neeble, ke mi restu plue en Firenzo.  Mi tuj
+foriris Romon.  Sed prezentu al vi mian konsternigxon, kiam oni
+tie post kelkaj tagoj rakontadis cxie la aferon, kun la aldono,
+ke la mortigisto, greka kuracisto, estas kaptita.  Maltrankvila,
+timoplena, mi reiris Firenzon: jam antauxe mia vengxo eksxajnis
+al mi iom supermezura, sed nun mi gxin ecx malbenis, cxar multe
+tro kare mi pagus por gxi, se la prezo estus via vivo.  Mi
+alvenis Firenzon en la sama tago, kiu rabis al vi vian manon.
+Kion mi sentis, vidante vin suriri la esxafodon kaj tiel heroe
+suferi, pri tio mi ne volas paroli; suficxas diri, ke kiam via
+sango tie elsxprucis, jam farigxis nesxancelebla mia decido,
+dolcxigi al vi la reston de via vivo.  Vi mem ja cxion scias, kio
+poste okazis, kaj restas al mi nur klarigi, kial mi faris kun vi
+cxi tiun vojagxon.  Kiel peza sxargxo premis min la penso, ke vi
+ankoraux ne pardonis min; tial mi decidis kunvivi kun vi dum
+multaj tagoj kaj fine fari plenan malkasxan konfeson pri mia
+kulpo."
+
+Gxis nun, dum lia gasto parolis, la greko silentis; nun, kiam li
+finis sian rakonton, li etendis al li, kun milda rigardo, sian
+manon.  "Mi bone sciis, ke vi estas pli malfelicxa ol mi, cxar
+cxiam, kvazaux per nigra nubo, mallumigos tiu krimo la tagojn de
+via vivo; el mia tuta koro mi pardonas al vi.  Sed permesu, ke mi
+faru al vi ankoraux unu demandon: kiel farigxis, ke vi venis sub
+tiu cxi formo en la dezerton?  Kion vi faris poste, acxetinte por
+mi la domon en Konstantinopolo?"
+
+"Mi reiris Aleksandrion," respondis la alia.  "Malamo al cxiuj
+homoj bolis en mia brusto, flamanta malamo precipe al tiuj
+nacioj, kiujn oni nomas 'kulturaj': kredu al mi, cxe miaj
+Muslimoj mi sentis min multe pli bone.  Nur de malmulte da
+monatoj mi jam estis en Aleksandrio, kiam okazis la invado de
+miaj samlandanoj.  Mi vidis en ili nur la ekzekutintojn de mia
+patro kaj de mia frato; tial mi kolektis el inter miaj konatoj
+kelke da samepensantaj junuloj kaj aligxis al tiuj kuragxaj
+Mamelukoj, kiuj tiel ofte farigxis la teruro de la franca armeo.
+Post la militiro, mi ne povis decidi reveni al la laboroj de l'
+paco.  Mi vivis kun mia areto da samideanaj amikoj sovagxan vivon
+de vagisto, dedicxitan al batalo kaj cxaso.  Kun tiuj homoj, kiuj
+respektas min kiel hetmanon, mi vivas kontenta; cxar kvankam miaj
+Azianoj ne estas tiel kulturitaj, kiel viaj Euxropanoj, tamen ili
+estas tute netusxitaj de envio kaj kalumniemo, de egoismo kaj
+ambicio."
+
+Zaleuxkos dankis la fremdulon pro lia sciigo, sed esprimis sian
+opinion, ke estus pli konforme al lia alta instruiteca rango, se
+li vivus kaj laborus en la kristanaj landoj de Euxropo.  Li
+prenis lian manon kaj petis lin veni kun li, ke ili kune vivu kaj
+mortu.
+
+Kortusxita, la gasto rigardis lin.  "El tio mi scias," li
+diris, "ke vere vi min pardonis, ke vi vere min amas.  Akceptu
+pro tio mian plej varman dankon."  Li salte levigxis kaj
+ekstaris plenstature antaux la greko, kiun preskaux teruris la
+militista tenigxo, la nigraj fulmebrilantaj okuloj, la profunda
+misteroplena vocxo de lia gasto.  "Via propono estas bela,"
+parolis tiu cxi plue; "por cxiu alia gxi estus alloga, sed mi --
+ne povas gxin akcepti.  Jam staras selita mia cxevalo, jam
+atendas min miaj servistoj; adiaux, Zaleuxkos!"
+
+La amikoj, kiujn la sorto tiel mirinde kunigis, cxirkauxprenis
+sin adiauxante.  "Kaj kiel mi devas vin nomi?  Kiel nomigxas mia
+gasto, kiu vivos eterne en mia memoro?" demandis la greko.
+
+La fremdulo rigardis lin longe, ankoraux unu fojon premis al li
+la manon kaj diris: "Oni nomas min la sinjoro de la dezerto; mi
+estas _la rabisto Orbasano_."
+
+
+FINO.
+
+
+
+
+[1] Turka interpretisto (vorto internacia).
+
+[2] La turka registaro: angl., _The Porte_; fr., _La (Sublime)
+Porte_; germ., _Die (hohe) Pforte_.
+
+[3] Nomo, kiun donas orientanoj al cxiuj okcident-euxropanoj:
+_Franko_ estas do, laux tio, _ne_ identa al _Franco_.
+
+[4] Estinta itala ormonero: ital., _zecchino_; hisp., _zequi_;
+france kaj angle, _sequin_; germ., _Zechine_.
+
+[5] _Altano_: germane, _Altan_: balkonsimila teraseto aux estrado,
+alkonstruita al doma fasado kaj portata de subkonstruajxo (cxu
+muroj, cxu kolonoj); en cxi tiu rilato gxi diferencas de ordinara
+balkono, kiu elstaras el la muro de l' domo.  La germana vorto
+_Altan_ devenas de la itala _altana_.
+
+[6] Turka jugxisto.
+
+[7] En la moderna turka lingvo _Kapitan-Pasxao_, cxefadmiralo de
+la turka militsxiparo.
+
+[8] _Agao_, turka oficiro.
+
+[9] _Kadio_: turka jugxisto; _muftio_: turka cxefpastro.
+
+[10] Mahometana sekto, fondita de Abd ul Wahab, cxirkaux la jaro,
+1745.
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+End of the Project Gutenberg EBook of La Karavano, by Wilhelm Hauff
+
+*** END OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK LA KARAVANO ***
+
+***** This file should be named 22070.txt or 22070.zip *****
+This and all associated files of various formats will be found in:
+        https://www.gutenberg.org/2/2/0/7/22070/
+
+Produced by David G. Simpson
+
+Updated editions will replace the previous one--the old editions
+will be renamed.
+
+Creating the works from public domain print editions means that no
+one owns a United States copyright in these works, so the Foundation
+(and you!) can copy and distribute it in the United States without
+permission and without paying copyright royalties.  Special rules,
+set forth in the General Terms of Use part of this license, apply to
+copying and distributing Project Gutenberg-tm electronic works to
+protect the PROJECT GUTENBERG-tm concept and trademark.  Project
+Gutenberg is a registered trademark, and may not be used if you
+charge for the eBooks, unless you receive specific permission.  If you
+do not charge anything for copies of this eBook, complying with the
+rules is very easy.  You may use this eBook for nearly any purpose
+such as creation of derivative works, reports, performances and
+research.  They may be modified and printed and given away--you may do
+practically ANYTHING with public domain eBooks.  Redistribution is
+subject to the trademark license, especially commercial
+redistribution.
+
+
+
+*** START: FULL LICENSE ***
+
+THE FULL PROJECT GUTENBERG LICENSE
+PLEASE READ THIS BEFORE YOU DISTRIBUTE OR USE THIS WORK
+
+To protect the Project Gutenberg-tm mission of promoting the free
+distribution of electronic works, by using or distributing this work
+(or any other work associated in any way with the phrase "Project
+Gutenberg"), you agree to comply with all the terms of the Full Project
+Gutenberg-tm License (available with this file or online at
+https://gutenberg.org/license).
+
+
+Section 1.  General Terms of Use and Redistributing Project Gutenberg-tm
+electronic works
+
+1.A.  By reading or using any part of this Project Gutenberg-tm
+electronic work, you indicate that you have read, understand, agree to
+and accept all the terms of this license and intellectual property
+(trademark/copyright) agreement.  If you do not agree to abide by all
+the terms of this agreement, you must cease using and return or destroy
+all copies of Project Gutenberg-tm electronic works in your possession.
+If you paid a fee for obtaining a copy of or access to a Project
+Gutenberg-tm electronic work and you do not agree to be bound by the
+terms of this agreement, you may obtain a refund from the person or
+entity to whom you paid the fee as set forth in paragraph 1.E.8.
+
+1.B.  "Project Gutenberg" is a registered trademark.  It may only be
+used on or associated in any way with an electronic work by people who
+agree to be bound by the terms of this agreement.  There are a few
+things that you can do with most Project Gutenberg-tm electronic works
+even without complying with the full terms of this agreement.  See
+paragraph 1.C below.  There are a lot of things you can do with Project
+Gutenberg-tm electronic works if you follow the terms of this agreement
+and help preserve free future access to Project Gutenberg-tm electronic
+works.  See paragraph 1.E below.
+
+1.C.  The Project Gutenberg Literary Archive Foundation ("the Foundation"
+or PGLAF), owns a compilation copyright in the collection of Project
+Gutenberg-tm electronic works.  Nearly all the individual works in the
+collection are in the public domain in the United States.  If an
+individual work is in the public domain in the United States and you are
+located in the United States, we do not claim a right to prevent you from
+copying, distributing, performing, displaying or creating derivative
+works based on the work as long as all references to Project Gutenberg
+are removed.  Of course, we hope that you will support the Project
+Gutenberg-tm mission of promoting free access to electronic works by
+freely sharing Project Gutenberg-tm works in compliance with the terms of
+this agreement for keeping the Project Gutenberg-tm name associated with
+the work.  You can easily comply with the terms of this agreement by
+keeping this work in the same format with its attached full Project
+Gutenberg-tm License when you share it without charge with others.
+
+1.D.  The copyright laws of the place where you are located also govern
+what you can do with this work.  Copyright laws in most countries are in
+a constant state of change.  If you are outside the United States, check
+the laws of your country in addition to the terms of this agreement
+before downloading, copying, displaying, performing, distributing or
+creating derivative works based on this work or any other Project
+Gutenberg-tm work.  The Foundation makes no representations concerning
+the copyright status of any work in any country outside the United
+States.
+
+1.E.  Unless you have removed all references to Project Gutenberg:
+
+1.E.1.  The following sentence, with active links to, or other immediate
+access to, the full Project Gutenberg-tm License must appear prominently
+whenever any copy of a Project Gutenberg-tm work (any work on which the
+phrase "Project Gutenberg" appears, or with which the phrase "Project
+Gutenberg" is associated) is accessed, displayed, performed, viewed,
+copied or distributed:
+
+This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with
+almost no restrictions whatsoever.  You may copy it, give it away or
+re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included
+with this eBook or online at www.gutenberg.org
+
+1.E.2.  If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is derived
+from the public domain (does not contain a notice indicating that it is
+posted with permission of the copyright holder), the work can be copied
+and distributed to anyone in the United States without paying any fees
+or charges.  If you are redistributing or providing access to a work
+with the phrase "Project Gutenberg" associated with or appearing on the
+work, you must comply either with the requirements of paragraphs 1.E.1
+through 1.E.7 or obtain permission for the use of the work and the
+Project Gutenberg-tm trademark as set forth in paragraphs 1.E.8 or
+1.E.9.
+
+1.E.3.  If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is posted
+with the permission of the copyright holder, your use and distribution
+must comply with both paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 and any additional
+terms imposed by the copyright holder.  Additional terms will be linked
+to the Project Gutenberg-tm License for all works posted with the
+permission of the copyright holder found at the beginning of this work.
+
+1.E.4.  Do not unlink or detach or remove the full Project Gutenberg-tm
+License terms from this work, or any files containing a part of this
+work or any other work associated with Project Gutenberg-tm.
+
+1.E.5.  Do not copy, display, perform, distribute or redistribute this
+electronic work, or any part of this electronic work, without
+prominently displaying the sentence set forth in paragraph 1.E.1 with
+active links or immediate access to the full terms of the Project
+Gutenberg-tm License.
+
+1.E.6.  You may convert to and distribute this work in any binary,
+compressed, marked up, nonproprietary or proprietary form, including any
+word processing or hypertext form.  However, if you provide access to or
+distribute copies of a Project Gutenberg-tm work in a format other than
+"Plain Vanilla ASCII" or other format used in the official version
+posted on the official Project Gutenberg-tm web site (www.gutenberg.org),
+you must, at no additional cost, fee or expense to the user, provide a
+copy, a means of exporting a copy, or a means of obtaining a copy upon
+request, of the work in its original "Plain Vanilla ASCII" or other
+form.  Any alternate format must include the full Project Gutenberg-tm
+License as specified in paragraph 1.E.1.
+
+1.E.7.  Do not charge a fee for access to, viewing, displaying,
+performing, copying or distributing any Project Gutenberg-tm works
+unless you comply with paragraph 1.E.8 or 1.E.9.
+
+1.E.8.  You may charge a reasonable fee for copies of or providing
+access to or distributing Project Gutenberg-tm electronic works provided
+that
+
+- You pay a royalty fee of 20% of the gross profits you derive from
+     the use of Project Gutenberg-tm works calculated using the method
+     you already use to calculate your applicable taxes.  The fee is
+     owed to the owner of the Project Gutenberg-tm trademark, but he
+     has agreed to donate royalties under this paragraph to the
+     Project Gutenberg Literary Archive Foundation.  Royalty payments
+     must be paid within 60 days following each date on which you
+     prepare (or are legally required to prepare) your periodic tax
+     returns.  Royalty payments should be clearly marked as such and
+     sent to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation at the
+     address specified in Section 4, "Information about donations to
+     the Project Gutenberg Literary Archive Foundation."
+
+- You provide a full refund of any money paid by a user who notifies
+     you in writing (or by e-mail) within 30 days of receipt that s/he
+     does not agree to the terms of the full Project Gutenberg-tm
+     License.  You must require such a user to return or
+     destroy all copies of the works possessed in a physical medium
+     and discontinue all use of and all access to other copies of
+     Project Gutenberg-tm works.
+
+- You provide, in accordance with paragraph 1.F.3, a full refund of any
+     money paid for a work or a replacement copy, if a defect in the
+     electronic work is discovered and reported to you within 90 days
+     of receipt of the work.
+
+- You comply with all other terms of this agreement for free
+     distribution of Project Gutenberg-tm works.
+
+1.E.9.  If you wish to charge a fee or distribute a Project Gutenberg-tm
+electronic work or group of works on different terms than are set
+forth in this agreement, you must obtain permission in writing from
+both the Project Gutenberg Literary Archive Foundation and Michael
+Hart, the owner of the Project Gutenberg-tm trademark.  Contact the
+Foundation as set forth in Section 3 below.
+
+1.F.
+
+1.F.1.  Project Gutenberg volunteers and employees expend considerable
+effort to identify, do copyright research on, transcribe and proofread
+public domain works in creating the Project Gutenberg-tm
+collection.  Despite these efforts, Project Gutenberg-tm electronic
+works, and the medium on which they may be stored, may contain
+"Defects," such as, but not limited to, incomplete, inaccurate or
+corrupt data, transcription errors, a copyright or other intellectual
+property infringement, a defective or damaged disk or other medium, a
+computer virus, or computer codes that damage or cannot be read by
+your equipment.
+
+1.F.2.  LIMITED WARRANTY, DISCLAIMER OF DAMAGES - Except for the "Right
+of Replacement or Refund" described in paragraph 1.F.3, the Project
+Gutenberg Literary Archive Foundation, the owner of the Project
+Gutenberg-tm trademark, and any other party distributing a Project
+Gutenberg-tm electronic work under this agreement, disclaim all
+liability to you for damages, costs and expenses, including legal
+fees.  YOU AGREE THAT YOU HAVE NO REMEDIES FOR NEGLIGENCE, STRICT
+LIABILITY, BREACH OF WARRANTY OR BREACH OF CONTRACT EXCEPT THOSE
+PROVIDED IN PARAGRAPH F3.  YOU AGREE THAT THE FOUNDATION, THE
+TRADEMARK OWNER, AND ANY DISTRIBUTOR UNDER THIS AGREEMENT WILL NOT BE
+LIABLE TO YOU FOR ACTUAL, DIRECT, INDIRECT, CONSEQUENTIAL, PUNITIVE OR
+INCIDENTAL DAMAGES EVEN IF YOU GIVE NOTICE OF THE POSSIBILITY OF SUCH
+DAMAGE.
+
+1.F.3.  LIMITED RIGHT OF REPLACEMENT OR REFUND - If you discover a
+defect in this electronic work within 90 days of receiving it, you can
+receive a refund of the money (if any) you paid for it by sending a
+written explanation to the person you received the work from.  If you
+received the work on a physical medium, you must return the medium with
+your written explanation.  The person or entity that provided you with
+the defective work may elect to provide a replacement copy in lieu of a
+refund.  If you received the work electronically, the person or entity
+providing it to you may choose to give you a second opportunity to
+receive the work electronically in lieu of a refund.  If the second copy
+is also defective, you may demand a refund in writing without further
+opportunities to fix the problem.
+
+1.F.4.  Except for the limited right of replacement or refund set forth
+in paragraph 1.F.3, this work is provided to you 'AS-IS' WITH NO OTHER
+WARRANTIES OF ANY KIND, EXPRESS OR IMPLIED, INCLUDING BUT NOT LIMITED TO
+WARRANTIES OF MERCHANTIBILITY OR FITNESS FOR ANY PURPOSE.
+
+1.F.5.  Some states do not allow disclaimers of certain implied
+warranties or the exclusion or limitation of certain types of damages.
+If any disclaimer or limitation set forth in this agreement violates the
+law of the state applicable to this agreement, the agreement shall be
+interpreted to make the maximum disclaimer or limitation permitted by
+the applicable state law.  The invalidity or unenforceability of any
+provision of this agreement shall not void the remaining provisions.
+
+1.F.6.  INDEMNITY - You agree to indemnify and hold the Foundation, the
+trademark owner, any agent or employee of the Foundation, anyone
+providing copies of Project Gutenberg-tm electronic works in accordance
+with this agreement, and any volunteers associated with the production,
+promotion and distribution of Project Gutenberg-tm electronic works,
+harmless from all liability, costs and expenses, including legal fees,
+that arise directly or indirectly from any of the following which you do
+or cause to occur: (a) distribution of this or any Project Gutenberg-tm
+work, (b) alteration, modification, or additions or deletions to any
+Project Gutenberg-tm work, and (c) any Defect you cause.
+
+
+Section  2.  Information about the Mission of Project Gutenberg-tm
+
+Project Gutenberg-tm is synonymous with the free distribution of
+electronic works in formats readable by the widest variety of computers
+including obsolete, old, middle-aged and new computers.  It exists
+because of the efforts of hundreds of volunteers and donations from
+people in all walks of life.
+
+Volunteers and financial support to provide volunteers with the
+assistance they need, is critical to reaching Project Gutenberg-tm's
+goals and ensuring that the Project Gutenberg-tm collection will
+remain freely available for generations to come.  In 2001, the Project
+Gutenberg Literary Archive Foundation was created to provide a secure
+and permanent future for Project Gutenberg-tm and future generations.
+To learn more about the Project Gutenberg Literary Archive Foundation
+and how your efforts and donations can help, see Sections 3 and 4
+and the Foundation web page at https://www.pglaf.org.
+
+
+Section 3.  Information about the Project Gutenberg Literary Archive
+Foundation
+
+The Project Gutenberg Literary Archive Foundation is a non profit
+501(c)(3) educational corporation organized under the laws of the
+state of Mississippi and granted tax exempt status by the Internal
+Revenue Service.  The Foundation's EIN or federal tax identification
+number is 64-6221541.  Its 501(c)(3) letter is posted at
+https://pglaf.org/fundraising.  Contributions to the Project Gutenberg
+Literary Archive Foundation are tax deductible to the full extent
+permitted by U.S. federal laws and your state's laws.
+
+The Foundation's principal office is located at 4557 Melan Dr. S.
+Fairbanks, AK, 99712., but its volunteers and employees are scattered
+throughout numerous locations.  Its business office is located at
+809 North 1500 West, Salt Lake City, UT 84116, (801) 596-1887, email
+business@pglaf.org.  Email contact links and up to date contact
+information can be found at the Foundation's web site and official
+page at https://pglaf.org
+
+For additional contact information:
+     Dr. Gregory B. Newby
+     Chief Executive and Director
+     gbnewby@pglaf.org
+
+
+Section 4.  Information about Donations to the Project Gutenberg
+Literary Archive Foundation
+
+Project Gutenberg-tm depends upon and cannot survive without wide
+spread public support and donations to carry out its mission of
+increasing the number of public domain and licensed works that can be
+freely distributed in machine readable form accessible by the widest
+array of equipment including outdated equipment.  Many small donations
+($1 to $5,000) are particularly important to maintaining tax exempt
+status with the IRS.
+
+The Foundation is committed to complying with the laws regulating
+charities and charitable donations in all 50 states of the United
+States.  Compliance requirements are not uniform and it takes a
+considerable effort, much paperwork and many fees to meet and keep up
+with these requirements.  We do not solicit donations in locations
+where we have not received written confirmation of compliance.  To
+SEND DONATIONS or determine the status of compliance for any
+particular state visit https://pglaf.org
+
+While we cannot and do not solicit contributions from states where we
+have not met the solicitation requirements, we know of no prohibition
+against accepting unsolicited donations from donors in such states who
+approach us with offers to donate.
+
+International donations are gratefully accepted, but we cannot make
+any statements concerning tax treatment of donations received from
+outside the United States.  U.S. laws alone swamp our small staff.
+
+Please check the Project Gutenberg Web pages for current donation
+methods and addresses.  Donations are accepted in a number of other
+ways including checks, online payments and credit card donations.
+To donate, please visit: https://pglaf.org/donate
+
+
+Section 5.  General Information About Project Gutenberg-tm electronic
+works.
+
+Professor Michael S. Hart was the originator of the Project Gutenberg-tm
+concept of a library of electronic works that could be freely shared
+with anyone.  For thirty years, he produced and distributed Project
+Gutenberg-tm eBooks with only a loose network of volunteer support.
+
+
+Project Gutenberg-tm eBooks are often created from several printed
+editions, all of which are confirmed as Public Domain in the U.S.
+unless a copyright notice is included.  Thus, we do not necessarily
+keep eBooks in compliance with any particular paper edition.
+
+
+Most people start at our Web site which has the main PG search facility:
+
+     https://www.gutenberg.org
+
+This Web site includes information about Project Gutenberg-tm,
+including how to make donations to the Project Gutenberg Literary
+Archive Foundation, how to help produce our new eBooks, and how to
+subscribe to our email newsletter to hear about new eBooks.
diff --git a/22070.zip b/22070.zip
new file mode 100644
index 0000000..d11af5e
--- /dev/null
+++ b/22070.zip
diff --git a/LICENSE.txt b/LICENSE.txt
new file mode 100644
index 0000000..6312041
--- /dev/null
+++ b/LICENSE.txt
@@ -0,0 +1,11 @@
+This eBook, including all associated images, markup, improvements,
+metadata, and any other content or labor, has been confirmed to be
+in the PUBLIC DOMAIN IN THE UNITED STATES.
+
+Procedures for determining public domain status are described in
+the "Copyright How-To" at https://www.gutenberg.org.
+
+No investigation has been made concerning possible copyrights in
+jurisdictions other than the United States. Anyone seeking to utilize
+this eBook outside of the United States should confirm copyright
+status under the laws that apply to them.
diff --git a/README.md b/README.md
new file mode 100644
index 0000000..6789f1a
--- /dev/null
+++ b/README.md
@@ -0,0 +1,2 @@
+Project Gutenberg (https://www.gutenberg.org) public repository for
+eBook #22070 (https://www.gutenberg.org/ebooks/22070)